I HC QUC GIA THNH PH H CH MINH

I HC KHOA HC X HI V NHN VN
KHOA TM L HC

BI THI GIA K
Mn: TM L HC PHP LUT

TI: NGUYN NHN, IU KIN TM L X HI

DN N TNH TRNG PHM TI.

Ging vin hng dn

PGS.TS T Quc Tr
Nhm thc hin: TNH

Thnh ph H Ch Minh, Ngy 16 thng 2 nm 2015

im

Li nhn xt ca ging vin

Danh sch nhm

H v tn
Ng Th Mng Huyn
Nguyn Th Ngc Huyn
on Th Ly N
L Th Thm
Nguyn Th Trang
Nguyn Th Thanh Trc
Chu Th Ngc Trm
L Thanh Thy Trc

MSSV
1356160024

1356160103
1356160115

Li dn
1

Phng chng ti phm l mt trong nhng nhim v cp thit ca ng v nhn

dn ta. Vic trn p ti phm l mt trong nhng c s quan trng gi vng an ninh
chnh tr trt t an ton x hi, gp phn khng nh v th vai tr v tnh u vit ca nh
nc ta trong vic qun l t nc em li cuc sng t do hnh phc cho nhn dn.
thc hin tt cng tc phng chng ti phm th vic tm hiu nguyn nhn, iu kin tm
l x hi dn n tnh trng phm ti c vai tr c bit quan trng.
Nghin cu nguyn nhn iu kin tm l x hi dn n hnh vi ti phm to tin
ng v nh nc tin hnh vic sa i v xy dng cc chnh sch php lut ph
hp v ngy cng cht ch hn. To thun li cho vic hoch nh cc chnh sch pht
trin kinh t x hi ph hp. ng thi xy dng cc chng trnh gio dc, nng cao
thc phng chng ti phm cho ngy cng tt hn.
Trong qu trnh lm bi, mc d nhm c gng ht sc, nhng khng th trnh
khi vic mc phi nhng sai st, rt mong Thy v cc bn thng cm, gp bi lun
ca chng em hon thin hn.

Nhm: TNH

Mc lc

Li dn2

I.

Khi nim nguyn nhn, iu kin dn n tnh trng phm

ti...4

II.

Nguyn nhn v m.......5

III. Nguyn nhn vi m:

1. Gia nh..7
2. Nh Trng9
3. X hi10
IV.

Nguyn nhn do nh hng tn d ca x hi c.......11

V.

Nguyn nhn do nh hng ca nn vn ha nc ngoi..12

VI.

ngha nghin cu nguyn nhn, iu kin tm l x hi dn n

tnh trng phm ti................................14
Ngun tham kho15

I.

KHI NIM NGUYN NHN, IU KIN TM L X HI CA

TNH TRNG PHM TI.

Nguyn nhn tm l x hi ca tnh hnh ti phm c to nn bi hai mt chnh

l yu t ch quan v yu t khch quan.
Theo quan im ca mt s nh tm l nguyn nhn ch quan to ra ti phm tn ti
trong chnh bn thn con ngi v n xut hin khi gp iu kin thun li. Nu ni theo
3

S. Frued th l s xung t gia ci Id v superego. Nhng trong xung t ny ci id

thng th, n buc Ego phi thc hin nhng hnh ng i ngc li cc quy chun o
c ca x hi ( Super Ego) to nn hnh vi ti phm.
Nguyn nhn Khch quan ca hnh vi ti phm xut pht t nhng hin tng tiu
cc xut pht t chnh mi trng sng xung quanh mt c nhn. Theo thuyt hc tp x
hi ca Albert Bandura th mi trng x hi c vai tr quan trng trong qu trnh hnh
thnh hnh vi mi ngi, ng cho rng mi trng sng hnh thnh nn hnh vi ca con
ngi v chnh hnh vi ca con ngi cng gp phn to ra mi trng sng. Albert
Bandura cho rng con ngi hc tp ch yu thng qua quan st. V vy nu phi tip
xc nhiu vi nhng hin tng tiu cc trong mi trng sng xung quanh c th s to
ra nhng nh hng khng tt n hnh vi ca con ngi trong tng lai. cng l mt
trong nhng ngun gc tm l x hi quan trng to ra hnh vi ti phm.
T vic phn tch hai mt khch quan v ch quan ca nguyn nhnh dn n hnh vi
ti phm. Ta c th a ra nhn nh nguyn nhn dn n hnh vi ti phm l s tc
ng qua li ca nhng nhn t ch quan v khch quan mang tnh tiu cc nh hng
n hnh vi con ngi. l nhng yu t vt cht, t tng, hay nhng mu thun ca
chnh bn thn n vi nhng quy nh, chun mc ca o c x hi to ra.
iu kin tm l x hi ca tnh trng phm ti l nhng hin x hi tiu cc, nhng n
khc vi nguyn nhn ch n khng lm pht sinh ti phm m n ch to ra hon cnh
thun li cho s hnh thnh, tn ti v pht trin ca tnh hnh ti phm.
Nguyn nhn v iu kin tm l x hi ca tnh trng phm ti lun c mi quan h
Khng kht vi nhau rt cht ch, tc ng qua li vi nhau.Vic phn nh gia nguyn
nhn v iu kin ca tnh hnh phm ti ch mang tnh tng i v chng lun c s
an xen, i ch cho nhau
Nguyn nhn v iu kin tm l x hi ca tnh hnh ti phm bt ngun t cc mt
chnh tr, kinh t, vn ha- x hi. Mc d mang tnh c th nhng chng lun bin ng
thay i ty thuc vo iu kin x hi.

II.

NGUYN NHN V M:

Nguyn nhn, iu kin tm l x hi dn n hnh vi ti phm mt phn bt ngun

t nhng hn ch trong cng tc qun l v m ca nh nc. Nguyn nhn dn n tnh
trng phm ti ny th hin r nht trn ba mt l lp php, hnh php v t php.
Cuc u tranh phng chng ti phm lun lun i hi phi c s h tr c lc ca
lut php. Hn th na ch c trn c s quy nh ca lut php ngi ta mi c th xc
4

nh ng n c hnh vi ng x ca mnh. Thi gian va qua do lut php cn thiu,

nhiu vn bn cn lc hu, thiu tnh kp thi, ng b v vy dn n vic lng tng
trong vic x l ti phm v vi phm. c bit l trong s lng tng trong s l cc vi
phm trong lnh vc kinh t, ti chnh, t ai.
Cc c quan bo v php lut cn thiu ng b kin quyt v nghim khc trong u
tranh phng chng ti phm. (Chnh sch x l cc i tng phm ti ca cc c quan
bo v php lut). Thi gian va qua c nhng lc tnh hnh ti phm tr nn nhc nhi,
e da trm trng cuc sng trong cc mt kinh t, x hi v an ton c nhn. C nhng
lc ti phm ngang nhin honh hnh, chng i nh nc. Tn ti tnh hnh trn mt
phn l do cc c quan bo v php lut thiu s phi kt hp trong hot ng bo v trt
t k cng x hi; c bit l vic thiu kp thi kin quyt trong x l cc ti phm c
th dn n s coi thng php lut, coi thng cc cn b bo v php lut, ngang nhin
trng trn phm ti v vi phm php lut.
Cc sai st trong qun l nh nc, qun l kinh t v qun l con ngi. Nhng sai
st ny khng nhng t n gy thit hi cho x hi m cn to c hi cho cc phn t
xu li dng chng i x hi, mu cu li ch c nhn, a tnh hnh ti phm ti
mc nguy him. Thi gian va qua, cc ch , chnh sch qun l nh nc, qun l
x hi khng c ban hnh i mi hon thin kp thi. Khng t cc ch , chnh sch
kinh t x hi cn chng cho, lc hu v km hiu qu. Bn ti phm li dng s
khng ng b ny trong chnh sch kinh t x hi phm ti, thm ch gy thnh quc
nn.
Bn cnh lnh vc qun l cc ch chnh sch kinh t x hi cn nhiu sai st,lng
lo, nh nc ta cng cn thiu i ng cn b qun l nh nc, qun l kinh t hot
ng hiu qu. Do thiu i ng cn b c nng lc v thc s c chn lc, sp xp
cn b khng hp l nn khng nhng cn b khng hon thnh nhim v c giao m
cn gy ra nhng k h cc phn t xu li dng phm ti.Chnh nhng l hng trong
cng tc qun l nh nc to iu kin thun li cc i tng thc hin hnh vi
phm ti gy thit hi ln cho nh nc v nhn dn nh cc v tham ca Vina, v
Huyn Nh Tr li trc ta, Hunh Th Huyn Nh cho rng, khng c nh chim
ot s tin 4.000 t ng ngay t u, nhng thy c nhng l hng trong qun l kinh
t nn ny sinh nh chim ot.
Cng tc qun l vn ho, kim sot vic lu tr, pht hnh cc loi bang hnh, phim
nh cha cht ch.Hu qu l cc loi bng hnh, Phim nh c ni dung i try, kch
ng bo lc trn ngp.Cc loi vn ha c hi ny to ra li sng thc dng, try lc,
lm cho mt s ngi c suy ngh lch lc, chng i x hi. Khng t th on phm ti
trong phim truyn bo lc , tnh hung trong cc game on line c bt chc trong
cuc sng.S lng lo ca trong vic c ch qun l ca nh nc v vn ha v ang
l nguyn nhn v iu kin dn n hnh vi ti phm.
5

Tc ng ca nn kinh t th trng, qu trnh th ha din ra nhanh chng dn

n hin tng di dn t do t cc a phng Khc v thnh ph ngy cng tng. Cc c
quan cc cp ca cc thnh ph ln li cha c nhng bin php qun l c s nhn
khu ny. Li dng tnh trng ny, kh nhiu i tng b truy n t cc tnh chy v
thnh ph n no v hot ng.c t 18 n 20%ngi ngoi tnh n n nu H Ni
v t l ny ngy cng tng.
Cng tc tuyn truyn gio dc thc php lut cho cng dn cn nhiu hn ch,
phin din. Thc tin u tranh phng chng ti phm cho thy rng do hn ch, hiu
bit v php lut m khng t ngoi phm ti mt cch ng tic (phm ti do trnh
lc hu).Nn kinh t th trng trc tip tc ng n i b phn cc tng lp trong
x hi c v vt cht ln tinh thn, lm t tng thc dng ny sinh v pht trin, lm
chun mc gi tr x hi c s thay i. Bn thn nn kinh t nhiu thnh phn v c ch
th trng c nhng yu t to nn mi trng thun li cho vic pht trin nn kinh t
t nc, nhng chnh n cng lm ny sinh v pht trin nhng tiu cc trong x hi,
thc y ch ngha c nhn pht trin.
Nhng kh khn v kinh t chng nhng tc ng vo tng con ngi c th m cn
tc ng tiu cc n vic thc hin cc ch trng, chnh sch x hi ca Nh nc.
Trong iu kin chuyn sang c ch th trng, nhiu chnh sch x hi hin hnh cn
cha ng nhiu im bt hp l, thiu cht ch. Nhiu c quan x nghip li dng c
ch i mi, nng ng ly tin ca Nh nc lm tin thng chia nhau bt chp
ch , nguyn tc. Nhiu x nghip thua l nhng vn c tin thng rt ln trong cc
dp tng kt, l tt hoc khi thc hin ch th 92, 229 ca HBT, nhiu c quan on
th, lc lng v trang khng c chc nng kinh doanh cng lao vo lm kinh t, thnh
lp cng ty ny x nghip n hoc tn dng mi phng tin ca c quan lm thm
kim tin chia nhau, lm pht trin t nn phong b, qu biu. cng l mi trng
thun li cho ti phm ni chung v cc ti hi l ni ring c iu kin pht trin.
Khi chuyn sang c ch kinh t mi, cc c quan bo v php lut cn gp rt nhiu
kh khn, vng mc trong vic xy dng v p dng cc bin php u tranh phng
chng ti phm. C s vt cht phc v cho cng tc u tranh phng chng ti phm do
kinh ph cn hn ch nn cha c trang b y , cha p ng vi yu cu thc t.
S phi kt hp cc bin php chung ca ton x hi vi cc bin php chuyn mn ca
cc c quan bo v php lut cn cha ton din v trit .
Thc thi php lut khng nghim cng l mt trong nhng l iu kin pht sinh ti
phm: Theo Thng t Nguyn Minh c, h thng php lut v phng chng ti phm
bo lc, ti phm nhn thn cn nhiu s h. Cc quy nh v x l ti phm git ngi
vi ti phm c gy thng tch cha c gii thch hng dn r rng, nn kh khn
6

cho qu trnh p dng php lut. y l k h mt s cn b c thm quyn x l ti

phm li dng tiu cc, dn n vic nhiu i tng phm ti b x l khng tng
xng vi tnh cht mc ca hnh vi phm ti hoc b lt ti phm. Bn cnh , ch
ti x l i vi cc hnh vi bo lc cn qu nh, nht l i vi hnh vi chng ngi thi
hnh cng v.
III. NGUYN NHN VI M:
1. Gia nh:
Gia nh l t m, l ni gn b t nh ca mi con ngi, t tnh cch cho n suy
ngh quan im ca mi c nhn u chu nh hng rt nhiu t gia nh. Nu sng
trong mt gia nh c nn gio dc tt, hn ch vic tip xc vi nhng nh hng tiu
cc t mi trng:ni tc, chi th, hnh vi bo lc th c nhn s pht trin theo chiu
hng tch cc hn ch kh nhng nguyn nhn dn n hnh vi ti phm. Ngc li mt
c nhn t khi sinh ra thng xuyn tip xc vi nhng chin tng tiu cc trong cuc
sng, gio dc gia nh b bung lng th c nhn s d ri vo con ng phm ti. T
gc tm l x hi ta c th phn thnh ba loi gia nh c nh hng tiu cc n qu
trnh hnh thnh nhn cch c nhn: gia nh i nghch vi x hi, gia nh thiu thc,
thiu iu kin gio dc con ci v gia nh khng hon chnh. Trong ba kiu gia nh
ny th p bin nht hin nay l kiu gia nh thiu thc , thiu iu kin gio dc con
ci c xem l ph bin nht trong x hi Vit Nam v vy hiu nhng nh hng
tiu cc ca gia nh dn n tnh trng phm ti chng ti ch phn tch kiu gia nh
thiu thc thiu iu kin gio dc con ci lm m hnh i din:
Hin nay, vn c nhng tnh trng gia nh ng con, con ci khng c n
trng, sm xa gia nh lm vic kim sng nn nhng tr ny d b lm dng, bc lt v
th xc, tinh thn l nguyn nhn dn n t nn x hi v ti phm. Vic thiu thn
tnh cm t cha hoc m lm cho tr cm thy ht hng xut hin nhiu tm l tiu cc
dn n tr d b bn b li ko ri vo cc t nn x hi v i n thc hin cc hnh vi
phm ti.
Gia nh l mi trng nh hng u tin v xuyn sut qu trnh hnh thnh v
pht trin nhn cch con ngi. H lun chu tc ng bi khng kh thng yu, ha
thun, m bc trong gia nh . Chnh v th, cha m trong lc ny l hnh nh mu mc
h noi theo, ngi cha thnh nin c bit nhy cm i vi tnh cm m cha m i
vi h, nn c lc ch mt li ch trch bng gi cng gy tc hi i vi h. Nhiu
khi, cha m ch than phin v gnh nng ti chnh cng khin h cm thy mc cm ti
li v t ngh rng mnh l k v tch s, l gnh nng ca cha m nn h phn ng li
bng cc hnh ng tiu cc nh bt u ngh hc tm kim vic lm thm vi mong
mun chia s gnh nng cho gia nh nhng lu th quen dn vi vic b hc, b bn b
thy c than phin, xa lnh. V sau c th l b hc, b bn b xu r r vi phm php
lut nh trm cp vt, hnh ng du cn, thm ch l quay li tr th nhng ngi coi
thng h trc kia.
7

i vi nhng ngi cha thnh nin c gia nh kh gi- mt s em li l con

duy nht nn c cng chiu t nh-nhng vn vi phm php lut. Tuy tn s v mc
vi phm php lut ca h khng cao nhng cng l vn cn phi xem xt. S vi
phm ca h thng c ngun gc t s bung lng, thiu phi hp qun l ca gia nh
v nh trng. Chnh iu kin vt cht kh gi ca gia nh v s qun l lng lo
thng khin h nhanh chng sa vo nhng th vui hng th vt cht tm thng
nh games, ua xe, n nhu.....kt qu l hc tp sa st, b hc nhiu ngy, thm ch c
thng gia nh mi bit. V thay v nhn ra thiu st qun l ca mnh, cc bc ph huynh
li quay sang trch pht, li t con lm h hng bn thn. y cng l con ng
dn ngi cha thnh nin n bt mn, chn nn, b nh v d ri vo tay nhng k ht
chch ma ty.
Quan h tnh cm gia cha m vi nhau nh hng ln n tnh cm ca ngi
cha thnh nin. Nu cha m thng yu v chm sc ln nhau th ngi cha thnh nin
cng hc c cch suy ngh v ng x nh vy. Nu cha m thng xuyn u , ci v,
th h cng hc c cch ng x . Cng c mt dng vi phm php lut khc c
ngun gc pht sinh, pht trin t phng din gia nh. l nhng ngi thiu vng
cuc sng gia nh do c hon cnh m ci, sng lang thang, bi i, lm bt c vic g
sinh sng, nhng ngi c gia nh ngho th phi lao ng sm...., v sng theo logic
t nhin l u tranh tn ti, khng cn phn bit ng hay sai. Hnh vi ca h trong
s ny thng l trm ti sn nhng ni ng ngi nh bn xe, bnh vin..., hoc thc
hin vic cp git, cng ot tin, vt c gi tr ca cc em nh. Bn canh , vn
cn nhng em nh m ci, bi i sng thang lang b bn ngi lu manh li dng nh
bt cc em phi i xin n ri a tin v cho chng, nu xin c tin th c n cm,
nu khng xin c th b b i thm ch b nh p d man. y chnh l hnh ng
uy hip v p buc cc em nh bt hnh gin tip tham gia vo cc hot ng vi phm
php lut.

2. Nh trng:

Trng c coi lgia nhth hai ca ngi cha thnh nin. Sau cha m, th
thy c v bn hc l ngi nh hng mnh n qu trnh hnh thnh tnh cch ca cc
em. l ni cc em tri nhim nhn thc v giao tip vi cng ng. y l lc cc
em vt ra khi s ch che v iu khin ca cha m hc cch t a ra quyt nh,
suy ngh cho bn thn v c trch nhim v hnh ng ca mnh. Vt qua c giai
on ny, th cc em c c kh nng trng thnh, c lp, kh nng cho, nhn v lin
kt vi ngi khc.
Tuy vy thc t hin nay cng tc gio dc nc ta vn cn nhiu bt cp. Vic
chy theo bnh thnh tch nh hng rt ln n tm l hc sinh. Vic nh gi nng
lc hc tp ca hc sinh trn im s lm cho mt s em cm thy mnh yu km thua
thit bn b dn n tm l hoang man chn hc cng thm s khng thu hiu t gio
vin, thiu quan tm t gia nh nn cc em d b i tng xu li dng, li ko i vo
con ng phm ti.
Gio vin ch tp trung vo vic dy kin thc m qun i vic gio dc o c,
phong cch sng cho hc sinh khin cc em c nhng ci nhn sai lch, thiu kinh
nghim trong vic x l nhng tnh hung thc t trong cuc sng. Ngoi ra vic gio
vin khng hiu c tm l cc em, khng tm hiu nguyn nhn m ch nhn vo
nhng biu hin bng bbnh, nghch ngm m vi vng kt lun l tr cha ngoan,
thng xuyn ln n ch trch tr to nn tm l bi quan chn nn v dn n tnh trng
b hc tr.
Gio dc gia nh v nh trng cha c s kt hp ng b, thng nht. Ngy
nay, vi s pht trin ngy cng mnh ca cng ngh thng tin ang to cho chng ta mt
mi nguy him khng h nh, s tc ng ca cng nghip in t gii tr hay s trn ln
ca cc dng sn phm tt, xu vi s kim sot cn nhiu bt cp, cha kp sng lc.
Khin cc em b thu ht v bt chc theo n, t dn ti cc hnh ng sai tri m tiu
biu chnh l tnh trng bo lc hc ngmt trong nhng hin tng c x hi v
gii truyn thng cp v nhn mnh cn phi u tin gii quyt.Mt tnh trng
nhiu ln xy ra l vic cc em chn hc hnh, nh trng v gia nh li khng th qun
l c, sa vo tnh trng chi net, nghin game nhng li khng tin chi tr, dn
ti hin tng cp bc, git ngi cp ca, ch tha mn cn nghin ca mnh.

3. X hi:
Cc yu t trong mi trng x hi m mi c nhn tip xc mi ngy cng l mt trong
nhng nguyn nhn c th dn n vic phm ti. Durkheim cho rng ti c l hnh vi
t nhin c cu thnh t nhiu yu t. Nhng yu t ny hnh thnh do nhiu nh
hng khc nhau t x hi. ng tin rng x hi chnh l tc nhn ch yu ng ng sau
cc hnh vi phm ti. Mi trng x hi l mt trong nhng nhn t quyt nh mnh
m n hnh vi ca con ngi. Thi hnh vi, cch ng x ca mi c nhn c quy
nh bi cch nhn nhn ca c nhn v v tr vai tr ca c nhn trong cc mi
quan h x hi. V vy nhng thiu st trong qu trnh x hi ha c nhn lm cho c
nhn khng nhng tri thc, k nng, k xo hon thnh tt vai tr x hi ca mnh
dn n tm l tiu cc: li, v trch nhim, v k lut, li bing trong cng vic, li
lao ng thch hng th Thiu kinh nghim x hi, k nng giao tip gy kh khn
trong qu trnh tham gia vo i sng, duy tr cc mi quan h x hi. Chnh nhng iu
ny gp phn tng cng tm l tiu cc c nhn, to ra ci nhn sai lch, phin din
v x hi.
Yu t c bn trong mi trng x hi thng tc ng mnh hn n ni tm,
nh hng t bn trong v chuyn ha ra bn ngoi bng nhng thi , hnh x ca
ngi cha thnh nin, l:Khng ha ng c tnh cch c nhn ca mnh vi cc
qui tc v qui nh ca x hi: v d nh ngi cha thnh nin thy kh chu khi ngi
ln buc h phi ng ch n , khng c la ht trong gi ngh tra....Khi n mt
thi imbng ncm xc h s vt n , s h reo. Nhng khi c hi nhng
ngi ny s tr li rng h bit nh th l khng vng li ngi ln, nhng khng bit
l vi phm php lut.Khng th kim ch c mnh: v d nh thy chi p, mn
n ngon ca bn khc, h cng mun c cho bng c.
Thng lng tng khi x l cc phn ng t nhin ca mnh nh khi b ht hng,
b h trc mi ngi, hoc c cm gic b gt b sang bn l cuc chi, b ty
chay....Hu ht, y l nhng trng hp b phn bit i x, h t ti v hon cnh, h s
d dng chng i li cm xc bng cch tr ln hung hn v phm php. H mun
i li v th ngang bng theo cch ca h.
Khi tham gia vo i sng x hi th cc nhm x hi c vai tr quan trng trong vic
quy nh hnh vi, cc chun mc ng x hnh thnh nhn cch c nhn. C hai loi
nhm l nhm l nhm khng chnh thc v nhm quy chiu. trong nhm quy chiu
c xem l m hnh c nh hng nhiu nht hnh ng, cch ng x ca c nhn.
i vi nhng ngi cha thnh nin th hot ng x hi ca h giai on ny ch
yu l mi trng hc tp nh trng. S giao tip bn b cng la v cc mi quan h
c nhn ngy cng gn b, m rng v chu nh hng t quan h bn b rt mnh, thm
10

ch nghe li bn nhiu hn nghe li khuyn ca cha m, gia nh. Tnh cch ca cc em

thng pht trin theo khuynh hng thch chng tl ngi ln v mong mun mi
ngng xung quanh tha nhn. Do vy, thng gp sai lm trong khi mun x l gp mi
vn kh khn, nhm chng t s trng thnh ca mnh. Nhiu trng hp ngi
cha thnh nin giai on ny t ra kh chu, t i, thm ch tr nn hung d khi b
coi l cn con nt hoc b ngi ln gi lch b,c b. S t trng thi qu tr thnh
t tn hay t ti, mc cm v khi b xc phm d c tm l tiu cc, m h qu thng
thng l phn ng bng nhng hnh vi sai tri hoc hnh vi vi phm php lut.
Khi Tham gia vo cc nhm quy chiu cc em thng tun theo nhng quy nh do
nhm quy chiu ra khng nh gi tr ca mnh theo nhng quy chun ca nhm.
Tc ng ca nhm ny i vi cc em l rt ln. tui ny nhu cu t khng nh
bn thn ca cc em rt ln v vy nu tham gia vo cc nhm bn b xu cc em s d
dng b li ko, li dng thc hin hnh vi phm ti. cng l l do gii thch v sao
tnh trng phm ti tr v thnh niinngy cng to bo v liu lnh.

IV.

TN D X HI C:

t nc ta va tri va thot khi cuc chin tranh lu di v ang chuyn sang c

ch th trng nn gp phi nhng Kh khn. D ch x hi c v ang c xa
b tin ln ch x hi mi tuy nhin nhng tn d ca x hi c nh tm l t hu,
li sng tham lam, li sng ch k, v t chc, coi thng php lut. S liu thng k
khong 10 nm tr li y (t 2002 n 2011) cho thy tnh trng tham nhng nc ta
ngy cng c xu hng tng ln. Trong x hi ta hin nay, vic bi trn, qu cp, tr
thnh mt thi quen c tnh quy lut m hu nh ai cng t nht mt ln ngh n v
thc hin c thin v, u tin, thun bun xui gi. Mc d ng v Nh nc ta
ban hnh nhiu vn bn v phng, chng tham nhng, nhng cho n nay vn cha
y li c tham nhng.
Nhng tn d thuc v t tng, vn ha, li sng nh li t duy trng nam khinh n,
tnh gia trng,,cc t nn x hi: ru ch, c bc, m tn d oan dn n vic con
ngi nghi k ln nhau to iu kin cho k xu li dng v ang tr thnh nhng
nguyn nhn quan trng dn n vic hnh thnh cc hnh vi ti phm.Theo thng tin ca
Vin Chin lc v chnh sch y t th 60% s v bo hnh gia nh c nguyn nhn trc
tip t ru, bia. Trn thc t, rt nhiu ngi (ch yu l nam gii) ch c hnh vi bo
hnh vi v, con sau khi say ru bia.
S chng ph ca cc th lc th ch trn mi mt ca i sng x hi lm cho tnh
hnh ti phm pht trin.Cc th lc th ch s dng chin lc din bin ha bnh, s
dng cc phng tin truyn thng i chng tung tin n nhm, kch ng ngi dn
chng li ng v nh nc. Chng khng ch li dng cc bt n v chnh tr chng
11

ph ng v nh nc m cn nhm mc ch gy mt n nh x hi chim ot ti
sn ca nhn dn. Li dng v vic Trung Quc t gin khoan tri php trn bin ng
cc t chc phn ng kch ng ngi dn biu tnh gy mt an ninh x hi, chng
ph ng cng sn Vit NamQua iu tra, Cng an TP HCM xc nh, t chc Vit Tn
(mt t chc c mc tiu lt chnh quyn Vit Nam) li dng tnh hnh, kch ng
cc phn t xu, li ko hng trm ngi dn, cng nhn p ph cc doanh nghip ti
Khu cng nghip, ch xut.
V.

NH HNG CA NN VN HA NC NGOI:

S xut hin ca cc nn vn ha mi cng l mt trong nhng nguyn nhn dn n

gia tng hnh vi phm ti. Tiu biu l nh hng ca ch ngha c nhn, nn kinh t th
trng v khng hong kinh t.
Ch ngha c nhn c ngun gc t ch t hu, l s i lp gia li ch c nhn
vi li ch x hi, t quyn li ca c nhn ln trn quyn li tp th. Nhng ngi theo
ch ngha ny ch trng khng hn ch mc ch v ham mun c nhn. Chnh v vy,
d thc y ngi ta thc hin hnh vi phm ti khi mc tiu ca ngi i lp vi
o c v php lut. Mt ngi v mc ch mun c nhiu tin mt cch nhanh chng
c th ng tip tay cho bun lu ma ty.
Nn kinh t th trng gip thc y kinh t pht trin nhanh nhng cng km theo
nhiu h ly. Trong phi k n s chnh lch ln trong trnh pht trin gia thnh
th v nng thn, s chnh lch giu ngho. Bn cng sinh o tc trong khi nhng
ngi giu rt giu th cng tn ti nhng ngi ngho rt ngho v iu d dn h
n phm php. Trong khi , s chnh lch gia thnh th v nng thn dn n s di c
t nng thn ra thnh th (3,4 triu ngi di c nm 2009). V theo l cc ti phm d
dng nhp c vo tnh thnh khc trn n khi phm ti. Thm vo tnh cht cnh
tranh ca nn kinh t dn n gian ln trong thng mi, vi phm bn quyn, tham
nhng, hng gi hng lu ngy cng nhiu. C th ni nn kinh t th trng l mnh t
tt cho cc t nn x hi pht trin. Cc t nn x hi v ang l nguyn nhn dn n
s pht sinh tn ti v pht trin ca tnh hnh ti phm.
Bn cnh , khng hong kinh t khin hng lot cc cng ty sp , cc nn kinh t
ln nh chao o, hng triu ngi lm vo cnh tht nghip v ngay c vi nhng ngi
c c may gi c cng vic th cuc sng cng tht kh khn khi lm pht khng c
du hiu ngng li. Vi tnh cnh thiu thn nh vy th t l phm ti cng tng cao. V
d: Do khng hong kinh t ko di nn hin nay ng dn Venezuela sng vng bin
gii phi bun lu c sang Colombia kim sng.
Cng vi s pht trin ca khoa hc k thut hin i con ngi ngy cng c tip
cn nhiu hn vi cc phng tin thng tin i chng. Bn cnh nhng li ch m con
12

ngi c c th vic khng kim sot c cc chng trnh truyn thng tiu cc
mang tnh bo lc, i try v ang tr thnh mt trong nhng nguyn nhn dn n
s gia tng ca cc loi ti phm hin nay. Theo Alfred Hitchcock, ng vua phim kinh d
Hollywood, tng tuyn b: Truyn hnh mang nhng v n mng tr li cc gia nh
- ni sn sinh ra n. Trong vng hn 50 nm qua, ngi ta tin hnh nhiu nghin
cu v mi lin h gia ti c, v truyn hnh. a s cc nghin cu u khng nh xem
qu nhiu cc hnh nh bo lc chnh l kch thch bo lc. Mt kho st trn 208 t nhn
cho bit: c 9 trn 10 tn tha nhn chng hc c cc mnh khe phm ti qua cc
chng trnh ti phm trn truyn hnh: 4 trn 10 tn tr li chng thc hin y chang
mt ti c nhn thy trn truyn hnh. Trong cc sn phm truyn hnh th nhng b
phim b ch trch nng n nht nh b phim tng c trao gii Oscar ca Vin Hn Lm
Khoa Hc in nh M: Ngi Sn Hu (1972) b kt lun l c lin quan n 43 ci
cht trong nhng hon cnh tng t trong phim. Thm mt iu ng lo ngi bi ngi
dn dng nh khng my ch n hiu ng xu ca truyn hnh. Ch c 57% s ngi
c hi cho rng nhng hnh nh bo lc trn cc phng tin truyn thng l tc nhn
quan trng trong cc cnh bo lc trong i thc.
Ngoi ra vic m rng giao lu hp tc quc t to iu kin nc ta c dp giao
lu v hp tc vi cc nc trn th gii. bn cnh nhng thnh tu to ln m ta t
c th vic hc tp thiu chn lc nn vn ha nc ngoi gy ra nhng h ly v
cng to ln. Th hin r nht vic mt s thanh thiu nin bt chc li sng n hi ua
i theo thi, theo mt gp phn lm tng cc t nn x hi: mi dm, ht chch
lm tng nguy c dn n tnh trng phm ti thanh thiu nin hin nay.
Khoa hc k thut pht trin mang li nhng mt mnh v nhng hn ch ca n.
Khoa hc pht trin con ngi cun theo li sng cng nghip ha, sng nhanh, sng vi
dn tr nn ph bin Con ngi tr nn v k c lp thiu kim ch bn thn d dn
n hnh vi vi nhng ngi xung quanh. Thc t x hi hin nay chng kin khng t
hnh vi phm ti bt ngun t nhng mu thun nh nhng va qut xe trn ng hay v
tnh gim phi chn nhau nhng do khng kim ch c bn thn nn nhiu i
tng ra tay git ngi.
M rng quan h hp tc to iu kin nc ta hp tc cng pht trin vi cc
nc trn th gii. l dp nc ta tip xc vi nn vn ha trn th gii tuy nhin
vic hc hi thiu chn lc, cng vi s qun l thiu cht ch ca c quan nh nc
v ang tr thnh mt trong nhng nguyn nhn dn n vic gia tng tnh trng phm ti
hin nay trn nc ta.

13

VI.

NGHA CA VIC TM HIU NGUYN NHN, IU KIN TM

L X HI DN N TNH TRNG TI PHM:

Nghin cu nguyn nhn, iu kin tm l x hi dn n tnh trng phm ti c

ngha t bit quan trng trong cng tc u tranh phng chng ti phm. Hiu bit
nguyn nhn, iu kin dn n hnh vi phm ti gp phn to iu kin thun li
ngn chn cc iu kin dn n lch lc trong tm l c nhn v cc iu kin tc ng
n c nhn lm ny sinh nh phm ti. T c th ra nhng bin php gio dc
hp l nng cao thc cng dn hn ch cc nguyn nhn dn n tnh trng phm ti
gp phn gi vng an ninh chnh tr, trt t an ton x hi.
Nghin cu nguyn nhn, iu kin tm l x hi dn n tnh trng phm ti c
ngha quan ttrng trong vic hoch nh cc chnh sch kinh t, x hi trc mt v lu
di. N c ngha t bit trong xy dng cc chnh sch php lut ni chung v cc
chnh sch hnh s ni ring.Vic nghin cu nguyn nhn v iu kin l c s xy
dng cc bin php phng nga ti phm mt cch khoa hc v hiu qu.
L c s l lun to iu kin thun li cho cng tc tuyn truyn gio dc thc ngi
dn, nng cao thc chp hnh php lut. Gip ngi dn hiu bit v tch cc tham gia
phng trnh, ngn chn cc nguyn nhn dn n hnh vi ti phm.

14

Ngun Tham Kho:

1. Gio trnh ti phm hc_NXB cng an nhn dn_ trng i hc lut.
2. Sch: Tm l hc Php L_ NXB HQG H Ni_ Nguyn Hi Loan- ng
Thanh Nga.
3. Sch: Tm l hc t Php_ NXB chnh tr_hnh chnh H Ni_Chu Lin AnhDng Th Loan.
4. cng bi ging tm l hc php lut_ PGS. TS T Quc Tr.
5. Ru bia v h ly: Cu chuyn t gia nh n php nh _
http://baodientu.chinhphu.vn/
6. Thc cht nguyn nhn ca tham nhng v nhng vn t ra Vit Nam_
http://www.tapchicongsan.org.vn/
7. Cng an TP HCM: Vit Tn kch ng gy ri trong biu tnh_
http://nguyentandung.org/

15