Uvod u digitalnu obradu i

analizu slike

Prof. dr. sc. Sven Lonari

http://www.fer.unizg.hr/ipg

Pregled tema

Definicije
Podruja istraivanja
Primjene
Problemi

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

Definicija obrade slike

Digitalna obrada slike (engl. digital image processing) =

podvrgavanje numerikih reprezentacija objekata seriji
operacija s ciljem postizanja eljenog rezultata
Karakteristika: slika je na ulazu i na izlazu

ulazna
slika

obrada

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

izlazna
slika

Definicija analize slike

Digitalna analiza slike (engl. digital image analysis) =

proces koji iz slike dobiva neto razliito od slike s ciljem
dobivanja (ekstrakcije) informacija iz slike
Karakteristika: samo ulaz je slika

ulazna
slika

analiza

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

izlazni
parametri

Definicija razumijevanja slike

Razumijevanje slike (engl. image understanding) = proces

zakljuivanja o stanju okoline (objekata) prikazanih na slici
Karakteristika: ne-slikovni podaci na ulazu i izlazu

ulazni
parametri

zakljuivanje

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

izlazni
parametri

Vrste operacija na slici

Operacija

Ulaz

Razumijevanje Simbolian
Analiza
Slika
Obrada
Slika

Izlaz

Sloenost

Simbolian
Simbolian
Slika

Visoka
Srednja
Niska

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

Primjene obrade slike

Danas postoji niz

primjena obrade slike
Metode digitalne obrade
slike mogue je primijeniti
u svim podrujima gdje
se informacija moe
prikazati slikom (ili u vie
dimenzija)
U nastavku slijedi pregled
glavnih podruja primjene

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

Medicinske primjene

Radiologija obrada i analiza

rendgenskih, nuklearnih, CT, MR,
ultrazvunih i drugih slika
Primjeri primjena:

Poboljanje slika
Rekonstrukcija slika iz projekcija (CT)
Analiza slika (nalaenje organa, praenje
razvoja progresivnih bolesti)
Registracija slika (CT, MR, PET, SPECT,
itd.)

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

Daljinska istraivanja

engl. remote sensing

Snimanja iz velike udaljenosti
(satelit, avion)
Primjeri primjena:

Geologija (nalazita nafte)

Poljoprivreda (bolesti, prinosi,
vegetacija)
Meteorologija (oblaci, atmosfera)
Ekologija (zagaenja, oceani,
ledenjaci), umarstvo
Vojne i policijske primjene

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

Industrijske primjene

Obuhvaaju primjene u
industriji
Primjeri primjena:

Nadzor i mjerenja
proizvodnih procesa
Vizualna kontrola kvalitete u
proizvodnji
Upravljanje proizvodnih
procesa
Inteligentni strojevi u
proizvodnji
Autonomna vozila

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

10

Komunikacije i arhiviranje

Cilj: prikazati sliku ili video pomou to

manje bitova
Kompresija slike i videa (kvantizacija +
kodiranje)
Kompresija sa i bez gubitaka
Primjene:

Prijenos slike (npr. Internet)

Televizija, faks, video telefoni, video
conferencing
Arhiviranje slike
Baze slikovnih podataka

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

11

Potroaka elektronika

Engl. consumer electronics

Digitalne foto kamere (npr.
obrada slike, detekcija lica,
kompresija slike)
Digitalne video kamere
(obrada slike, kompresija)
Skeneri, pisai
Video telefoni
Video projektori
Mobilni telefoni, dlanovnici,
prijenosna raunala

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

12

Ostale primjene obrade slike

Nuklearna fizika
Biologija
Mikroskopija (histologija)
Radar, sonar (poboljanje slika)
Vojne primjene (navoenje, praenje letjelica)
Policijske primjene (otisci prstiju, slike osoba)
Astronomija

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

13

Osnovni pojmovi o slici

Slika (monokromatska slika) je dvodimenzionalna funkcija

f(x,y) gdje su x i y prostorne koordinate a vrijednost
funkcije predstavlja svjetlinu (nivo sivila, gray level) slike u
toj toki
Slika se moe zamisliti kao matrica iji elementi
predstavljaju svjetlinu slike
Slikovni element (picture element, pixel, pel)
Volumni element (voxel)

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

14

Osnovni problemi
digitalne obrade slike

Predstavljanje i modeliranje slike (representation and

modeling)
Poboljanje slike (image enhancement)
Obnavljanje slike (image restoration)
Rekonstrukcija slike iz projekcija (image reconstruction
from projections)
Kompresija slike (image compression)

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

15

Predstavljanje slike

Problem: kako analitiki opisati sliku

Sustavi ortogonalnih funkcija dvije varijable
Transformacije slika (Fourier, itd.)
Predstavljanje slike pomou komponenti u drugoj
domeni
Linearni sustavi za obradu slike (FIR, IIR)
Nelinearni sustavi za obradu slike

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

16

Poboljanje slike

Problem: Kako popraviti sliku neke karakteristike slike

(obino na raun ostalih):

poboljanje kontrasta i rubova (contrast and edge enhancement)

pseudokoloriranje (pseudocoloring)
uklanjanje uma
izotravanje

Algoritmi su interaktivni i aplikacijski ovisni

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

17

Primjer poboljanja slike

Poboljanje kontrasta i isticanje rubova na slici prsnog

koa

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

18

Uklanjanje uma u MR slici

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

19

Primjer uklanjanja smetnji

Slika povrine Marsa sa smetnjama u prijenosu

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

20

Obnavljanje slike

Problem: Kako popraviti sliku (ali drugi pristup)

Pretpostavka: poznat je nain (model) kako je slika
pokvarena:

npr. degradacija od strane senzora ili okoline,

zamuenost (lo fokus), geometrijska izoblienja ili nelinearnosti
uklanjanje smetnji (uma)

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

21

Primjer obnavljanja slike

Uklanjanje zamuenosti uslijed jednolikog pomicanja

kamere tijekom snimanja

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

22

Problem obnavljanja slike

Iz zamuene i umne slike g(x, y) pronai ocjenu

(estimate) originalne slike f(x, y)
Funkcija razmazivanja toke (PSF - point spread function)

f(x,y)

PSF

g(x,y)
y

h(x,y,a,b)
x

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

23

Linearni model degradacije

f(.,.) predstavlja objekt

h(.,.,.,.) je funkcija razmazivanja (PSF - point spread
function)
g(.,.) je dobivena slika
n(.,.) je aditivni um

g x , y = h x , y , , f , ddn x , y

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

24

Rekonstrukcija slike iz projekcija

Posebna klasa problema obnavljanja slike

2-D ili 3-D objekt se rekonstruira iz nekoliko 1-D projekcija
Svaka projekcija se dobije projiciranjem paralelnih
rendgenskih zraka kroz objekt
Rekonstrukcijski algoritmi daju sliku tankog aksijalnog
sloja dajui sliku unutranjosti
Upotreba: medicina (CT, MR), astronomija, radar,
geologija, testiranje proizvoda

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

25

Analiza slike

Mjerenje (ekstrakcija) informacije iz slike s svrhom

dobivanja opisa
Primjeri analize slika:

itanje teksta na naljepnici na artiklu

klasifikacija objekata sa proizvodne linije
mjerenje veliine i orijentacije krvnih zrnaca
upravljanje robota
upravljanje aviona na osnovu slika prikupljenih tokom leta
itanje registarske tablice na automobilu

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

26

Primjeri analize slika

Prepoznavanje slova (automatic character recognition)

Industrijske aplikacije (roboti za sastavljanje i inspekciju
proizvoda)
Prepoznavanje objekata u vojnim primjenama
Automatska obrada otisaka prstiju
Inteligentna interpretacija medicinskih slika (krvna slika,
mozak, mamografija, plua)

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

27

Problemi analize slike

Ekstrakcija znaajki slike

Segmentacija slike
Analiza teksture
Analiza oblika
Analiza pokreta
Registracija slika

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

28

Analiza i sinteza slike

Razlika izmeu analize i sinteze slike

Analiza slike:

ulaz slika, izlaz neslikovni opis

interpretacija sadraja slike
computer vision, image analysis

Sinteza slike:

ulaz neslikovni opis (model) scene, izlaz slika

computer graphics

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

29

Raunalni vid

Engl. computer vision

Sustavi za raunalni vid pokuavaju raunalom rijeiti
perceptivne zadae koje ljudi obavljaju u svakodnevnom
ivotu

Prepoznavanje osoba i objekata,

itanje,
Kretanje u 3-D okolini i druge sloene zadae

Raunalni vid zahtijeva metode za obradu, analizu i

razumijevanje slike

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

30

Kompresija slike i videa

Slike su memorijski intenzivne

Tehnike kompresije pokuavaju smanjiti broj bitova
potrebnih za spremanje slike bez ili sa stanovitim
gubitkom informacije
Primjene: arhiviranje slika i dokumenata, prijenos slike,
komunikacije

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

31

Sklopovlje za digitalnu obradu slike

Digitalna obrada slike izuzetno je sloena i numeriki

zahtjevna
Upotreba raunala ope namjene (off line)

memorijski intenzivna

Specijalizirani sklopovi za rad u realnom vremenu

Digitalni signal procesori
Specijalizirane arhitekture za obradu slike
Multiprocesorski i distribuirani sustavi

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

32

Znanstvena podruja

Digitalna obrada slike

Raspoznavanje uzoraka
Neuronske mree
Meko raunarstvo (genetiki algoritmi, neizraziti sustavi)
Inteligentni sustavi (ekspertni sustavi, agenti)
Raunalna grafika (2D, 3D vizualizacije)
Virtualna realnost (prividna stvarnost)

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

33

Zakljuak

Raunalni vid je jedno podruje unutar umjetne

inteligencije odnosno inteligentnih sustava
Obrada i analiza slike predstavljaju vane komponente za
sustave raunalnog vida
Pregled najznaajnijih problema i aplikacija

S. Lonari: Digitalna obrada i analiza slike

34