Metoda BubnovGallerkin

Numeri~ka metoda za rje{avanje diferencijalnih

jedna~ina.
Diferencijalna jedna~ina u op{tem obliku:

L x, v , v , v ... F x 0

Cilj je odrediti pribli`no funkciju v(x).

Funkcija v(x) se aproksimira kao:
n

v x f11 x f 22 x ... f nn x f ii x
1

Gdje su:

f , f 2 ... f n

1 x ,2 x ...

- nepoznati konstantni skalarni

parametri
-poznate funkcije definirane na cijeloj domeni,
neprekidne i moraju zadovoljavati rubne uvjete
(kinematske i stati~ke)

Po{to su nepoznate samo konstante, izvodi funkcije v(x) se mogu

napisati kao:
n
n

v x f ii' x

v x f ii'' x

Odnosno diferencijalna jedna~ina:

L x, f ii x ,
1
1

f i x ... F x 0

'
i

itd

Mno`enjem zadnje jedna~ine sa k(x) i njenom

integracijom na cijelom domenu dobiva se u op{tem
slu~aju:

L x, f ii x ,
1
1

f i x ... k x F x k x dx 0

'
i

U gornjem izrazu jedine nepoznate su skalari f i. Ako se k uzme

od 1 do n, dobi}e se n ovakvih jedna~ina, koje tvore sistem
od n linearnih algebarskih jedna~ina po f 1,f2 fn.
Rje{avanjem ovog sistema jedna~ina i dobivanjem
parametara fi dobiva se i nepoznata funkcija v(x).
Pri odre|ivanju kriti~ne sile, po{to se radi o homogenoj
diferencijalnoj jedna~ini, dobiva se sistem homogenih
linearnih jedna~ina. Netrivijalno rje{enje takvog sistema
postoji jedino ako je determinanta tog sistema jednaka nuli. Iz
tog uvjeta dobiva se jedna~Ina iz koje se dobiva kriti~na sila.

U matri~nom obliku jedna~ina glasi:

C f 0

ili

Cij f i 0

Gdje je:
l

Cij EJiIV x Pi'' x j x dx 0

0

Zadatak 1.
EJ
L
x

Primjenom metode Bubnov-Galerkin, izra~unati

kriti~nu silu za konzolni nosa~.

Pretpostavljamo da se ugibna linija mo`e napisati

kao:

x
v x f1 cos

2 L

Pretpostavljena funkcija zadovoljava sve rubne

uvjete, pa se moe koristiti diferencijalna
jedna~ina
d 2v
EI 2 Pv 0
dx
2
x
x
1 x cos 1'' x cos

2 L
2
L
2
L

x
x
C11 EJ cos

P
cos
cos

dx
2 L
2 L

2 L
2L
0
L

C11

P EJ

2
L

2 x
cos

dx
0 2 L
L

C11 P EJ

2
L

Pkr EJ

2 L

L
0
2

Osnovni problem pri primjeni ove metode jeste

odabir funkcija koje zadovoljavaju i stati~ke i
kinematske rubne uslove.

Metoda Ritz-a
Numeri~ka metoda za odredjivanje kriti~ne sile po
energetskom kriteriju.
Funkcija v(x) se, opet, aproksimira kao:
n

v x f11 x f 22 x ... f nn x f ii x
1

Izraz za totalnu potencijalnu energiju glasi:

2

L
d v
1
1 dv
EJ
dx P dx
2
2
2 0 dx
0 dx
L

Energetski uvjet ravnote`e glasi:

f1
f 2 ...
fn 0
f1
f 2
f n
[to zna~i da za svako i va`i:

0
f i
Za n nepoznatih konstanti fi dobiva se sistem od n
linearnih homogenih algebarskih jedna~ina. Sistem
ima rje{enje ako je njegova determinanta jednaka
0. To je uvjet iz kojeg se dobiva kriti~na sila.

Zadatak 1.
EJ
L
x

Primjenom Ritz-ove metode, izra~unati kriti~nu

silu za konzolni nosa~.

Pretpostavlja se funkcija koja zadovoljava

kinematske rubne uslove.
2

x
v x f 2
L
2
3
L

PL2
EI
3

PL2
EI
3

L
d 2 v
1
1 dv
EJ
dx P dx
2
2
2 0 dx
0 dx
L

f 2

3EI
0 Pkr 2
L

Dobivena sila je za oko 18% ve}a od Euler-ove.

Aproksimirajmo funkciju pomjeranja polinomom
vi{eg reda.

x2
x4
v x f1 2 f 2 4
L
L

2 f1
x2
v x 2 12 f 2 4
L
L

2 EI 2 P
8 EI 8 P
72 EI 8 P
2
2

f
f

1
1
2
2
3
3
3
3L
5L
7L
L
L
5L

2 EI 2 P

2 3
f1
f1
3L
L

8 EI 8 P

3
f 1 2
f 2 L
5L

8 EI 8 P

f2 0
L3
5L
72 EI 8 P

f2 0
5 L3
7L

Determinanta gornjeg sistema jedna~ina po f1 i f2

treba da bude jednaka nuli da bi postojala
netrivijalna rje{enja. Iy tog uslova dobiva se:
2.5EI
Pkr
L2
Dobivena sila je za 1.4% ve}a od Euler-ove.