Professional Documents
Culture Documents
MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN
GLENDRLMES PROJES)
ANKARA 2007
NDEKLER
AIKLAMALAR .............................................................................................................. iii
GR ..................................................................................................................................1
RENME FAALYET1.................................................................................................3
1. BORU VE BUATLAR.....................................................................................................3
1.1. Tesisat Borular.........................................................................................................3
1.1.1. eitleri ve aplar.............................................................................................4
1.2. Buatlar ......................................................................................................................6
1.3. Kasalar......................................................................................................................8
1.3.1. Standart Boyutlar ..............................................................................................9
1.4. Tavan ve Duvar Borusu Deme ...............................................................................9
1.4.1. Deme lem Sras...........................................................................................9
1.4.2.Demede Dikkat Edilecek Hususlar ...................................................................9
1.5. Buatlar Yerletirmek ..............................................................................................10
1.5.1. lem Sras ......................................................................................................10
1.5.2. Dikkat Edilecek Hususlar .................................................................................10
1.6. Kasalar Yerletirmek..............................................................................................10
1.6.1. lem Sras ......................................................................................................10
1.6.2. Dikkat Edilecek Hususlar .................................................................................11
1.7. Elektrik Tesisat Ynetmelii ...............................................................................11
UYGULAMA FAALYET...........................................................................................14
LME VE DEERLENDRME .................................................................................15
RENME FAALYET2...............................................................................................16
2. DEME ALTI BORU VE KANALI DEME ...........................................................16
2.1. Yer Deme Alt Kanallar ......................................................................................16
2.1.1. Grevi..............................................................................................................16
2.1.2. Yaplar ve Yardmc Gereleri.........................................................................17
2.1.3. eit ve Standart Boyutlar...............................................................................21
2.1.4. Deme Alt Kanal Deme ............................................................................21
2.2. Yer Deme Alt Borular........................................................................................22
2.2.1. Grevi..............................................................................................................22
2.2.2. Yaplar ve Yardmc Gereleri.........................................................................22
2.2.3. eit ve Standart Boyutlar...............................................................................23
2.2.4. Deme Alt Borusu Deme ...........................................................................23
2.3. Yer Deme stnde Priz ve Anahtar Yerleimi......................................................24
2.3.1. lem Sras ......................................................................................................24
2.3.2. Dikkat Edilecek Hususlar .................................................................................24
2.4. Elektrik Tesisat Ynetmelii ...............................................................................24
UYGULAMA FAALYET...........................................................................................26
LME VE DEERLENDRME .................................................................................27
RENME FAALYET3...............................................................................................28
3. SIVA ST TESSAT ..................................................................................................28
3.1. Dbeller ..................................................................................................................28
3.1.1. Grevi..............................................................................................................28
3.1.2. Standart Boyutlar ............................................................................................29
3.2. Kablo Kanal...........................................................................................................29
3.2.1. Grevi..............................................................................................................29
i
ii
AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD
ALAN
DAL/MESLEK
MODLN ADI
MODLN TANIMI
SRE
N KOUL
YETERLK
522EE0079
Elektrik Elektronik Teknolojisi
Elektrik Tesisat ve Pano Montrl
Tesisat Deme Teknikleri
Elektrik tesisatna ait i tesisat demesinde
kullanlan malzemeleri tesisatn yapsna gre semek ve
bu malzemeleri kullanarak tesisat demekle ilgili bilgi ve
becerilerin kazandrld renme faaliyetidir.
40/24
tesisat deme yntemlerini uygun olarak hatasz
yapmak.
Genel Ama
MODLN AMACI
ETM RETM
ORTAMLARI
VE DONANIMLARI
LME VE
DEERLENDRME
iii
iv
GR
GR
Sevgili renci,
Bu modl sonunda edineceiniz bilgi ve beceriler ile nitelikli bir teknik eleman olarak,
elektrik tesisat deme alannda tesisatn yapsna ve standartlara uygun malzeme seimi
yapabilme ve uygun olarak i tesisat deme uygulamasn yapabilmeniz iin faydal
olacaktr.
Gnlk hayatmzda, evde, i ortamnda, sanayide ve teknolojinin her alannda
kullanm vazgeilmez olan elektriin gvenli bir ekilde iletimi arttr. Bu iletimin gvenli
olabilmesi iin, uygun deme teknii tercih edilmelidir. En uygun i tesisat demesini
yaparak canllarn kazalara kar gvenlii, tesisatn, makinelerin eitli nedenlerden dolay
zarar grmeleri ve yangna sebebiyet veren durumlar engellenmi olur.
lkemizde son yllarda yaplan btn almalarda Trk ekonomisinin uluslararas
rekabet gcnn artrlmas ve bata Gmrk Birlii olmak zere Avrupa Birlii ile
btnleme sreci hedeflenmitir. 1990l yllarda yaanan hzl kreselleme sreci, giderek
artan teknolojik yenilikler ve uluslararas pazarlardan pay kapma yarlar, lkelerin insan
kaynaklarn gelitirmeye ynelmesine neden olmutur. alanlarn i deitirme ve i
bulma yeteneiyle dorudan ilgili olarak i gc hareketliliinin artrlmas, i gc
piyasasnn effaflatrlmas ve verimliliin artrlmas istihdamla ilgili her trl giriimde
ne kmaktadr. alma yaamnn istedii ve ihtiya duyduu insanlarn niteliklerinin
tanmlanmasnda, i yaamnca gelitirilen ve benimsenen meslek standartlar byk nem
tamaktadr. Her teknik elemann ngrlen bu meslek standardn yakalamas
gerekmektedir.
RENME FAALYET-1
RENME FAALYET1
AMA
Uygun ortam salandnda tesisatn yapsna gre buat, kasa ve borular seerek,
Elektrik Tesisat Ynetmeliine uyarak sva alt tavan ve duvar borusu
deyebileceksiniz.
ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde Elektrik Tesisat Ynetmeliine uygun olarak yapmanz
gereken ncelikli aratrmalar unlardr:
Aratrma ilemleri iin internet ortam, elektrik malzemeleri satan i yerleri ve imalat
sanayisini gezmeniz ve rn kataloglarn incelemeniz gerekmektedir. Borularn denme
ekillerini, buat ve kasalarn yerletirme ekillerini sva alt tesisat demesi yapan
elektrikilerin yannda, onlarn yapm olduu demeleri inceleyerek n bilgi edininiz. Bu
aratrmalar yaparken gvenlik tedbirleri alnmas gereken yerlerde gvenlik tedbirlerinin
alnmasna dikkat ediniz. Aratrmanz rapor hline getirip snfta arkadalarnza sununuz.
1. BORU VE BUATLAR
1.1. Tesisat Borular
Elektrik enerjisi alclara veya kumanda elemanlarna iletkenler aracl ile
ulamaktadr. zerinden akm geen iletken kablolarn evreye zarar vermemesi ve
iletkenlerin d darbelerden korunmas iin yaltkan bir gere olan boru ierisinden ekilir.
1.2. Buatlar
Buatlar (ek kutusu), elektrik tesisatnda iletkenlerin birbiri ile balantsnn yapld
kutudur. Eklerin, buat dnda baka bir yerde yaplmas yasaktr. Buat kullanm yerine gre
farkl llerde ve tiplerde olabilir.
Norm Buat: Dairesel tip buat trdr. Borularn giri apna gre buat boru
girileri de farkl aplarda olur. Buatlar, boru giri says dikkate alnarak birden
fazla (234) girili olarak imal edilirler. Derinlik olarak 37 mm ve ap olarak
70 mm ebatlarnda retilmektedir.
Kare Buat: Kare buat, tesisatta iletken balants ok olan yerlerde kullanlr.
rnein; ana datm noktalarnda (kolon hatlarnda, linye hatt balangcnda,
apartman dairelerindeki gei noktalarnda). Kare buatlar, 8x8, 10x10, 12x12,
15x15, 20x20, 26x12 mmdir.
Tnel Buat: Tnel buatlar, dairesel buat eidi olup boru girileri kare buat
giriinin aynsdr. Boru girii, buat zerindeki dairesel ksmlar kesici yardm
ile aarak yaplr. Buat derinlii 42 mm ve d ap uzunluu 80 mm dir.
7
Kontral Buat: Kontral buatn yaps tnel buata benzer. Yap olarak tek fark,
alttan giriinin de olmasdr. Buat derinlii 42 mm ve d ap uzunluu 80
mmdir.
Sva st Buat: Sva st buatlar daha ok eski yaplarda grlmektedir.
Gnmzde de sva st tesisatlarda kullanm mevcuttur. Buat ap 52 mm ve
derinlii 18 mmdir.
Antigron Buat: Nemli yerlerde kullanlr. Sva st elektrik tesisatnda
kullanlr. Kare ve dairesel olmak zere iki tipte retilir. Dairesel olanlar 70, 90
mm, 3 girili ve 4 girili olarak retilir. Antigron kare buatlarn boyutlar 85x85,
100x100, 180x110 mmdir.
Dahili Tip Galvanizli elik Buat: Galvanizli elik buatlar 1.6 mm kalnlktaki
galvanizli elikten, tek bir paradan preslenerek imal edilmi olup en ar
artlara gre dizayn edildiinden yksek mekanik dirence sahiptir. Galvanizli
elik boru tesisatnda kullanlr.
Harici Tip Buat: Harici tip buat, gri renk frn boyal dkme alminyumdan
imal edilmi olup kesinlikle paslanmaz ve harici hava artlarna kar son derece
dayankldr. Sva st tesisatta kullanlr. 102x102 ve 102x51 mm ebatlarnda
retilmektedir.
Kondulet Buat: Dkme alminyumun gri epoksi frn boya ile boyanmasyla
imal edilen tesisatta dirsek olarak dnlerde, kablo ekmede, tesisat iindeki
kablolara ek yapmada ve bakmda kolaylk salamaktadr. 1/2" ile 1"(in)
arasnda deiik ebatlarda retilmektedir.
1.3. Kasalar
Elektrik tesisatnda sva alt tesisatta anahtar, priz gibi elemanlarn duvara
sabitlenmesinde kullanlr. Sva st tesisatta kanallarda zel imal edilmi olan kasalar
kullanlr. Elektrik tesisatnda kullanlan kasalar, kullanlaca yere gre deiik trde ve
boyuttadrlar.
Proje kontrol edilerek gerekli boru, dirsek, buat, kasa temin ediniz.
Tavan borusunu, inaatn tavan betonu dklmeden nce deyiniz (projeye
gre).
Duvar borusu demek iin eki, ivi ve duvar krc malzemeler ile boru, buat
ve kasa yerlerini Elektrik Tesisat Ynetmelii dikkate alarak krnz.(Projeye
gre)
Duvar borularn dirsek, buat ve kasa kullanarak duvara deyiniz.
Boruyu duvara beton kullanarak sabitleyiniz.
Buat yerlerini duvar krma malzemeleri ile dzgn bir ekilde anz.
Buatlar boru dendikten sonra imento kullanarak sabitleyiniz.
Kasa yerlerini duvar krma malzemeleri ile dzgn bir ekilde anz.
Kasalar boru dendikten sonra imento kullanarak sabitleyiniz.
10
11
Bir kattan teki kata akta geecek peel, bergman ve PVC borular zeminden
80 cm ykseklie kadar mekanik etkilere dayankl olan metal borular
ierisinde geirilmelidir.
Duvar zerinde dirsekli boru kullanlarak yaplan yap giri hatlarnda boru,
duvardan en az 5 cm aklkta olmaldr. Duvar arkasnda kolay tutuabilen
gereler bulunursa bu aklk en az 30 cm olmaldr. Boru ile duvar arasna en
az 30 cm geniliinde elektrik arkna dayankl bir levha yerletirilirse
yukardaki aklklar daha kk tutulabilir. Bu ekildeki yap giri hatlarnda
da kolay tutuabilen gerelerin iletkenlere yaklamasn nleyici tedbirler
alnmaldr.
Bu yerlerde yalnzca ok damarl termoplastik klfl, yaltlm iletkenlerle
metal olmayan borular ierisinde ekilen bir damarl termoplastik
yaltkanl iletkenler sva altna tesis edilerek kullanlabilir.
Boru i aplar, tablo 1e uygun olarak seilmelidir.
letkenlerin
boru iindeki
durumu
NV(NYA)
letken
kesiti
mm2
1,5
2,5
4
6
10
16
25
35
50
70
95
120
150
185
Sva
alt
mm
14
14
14
14
14
14
18
18
26
26
32
32
40
40
NV(NYA)
NV(NYA)
Boru i ap
Sva
Sva
alt
alt
mm
mm
14
14
14
14
14
18
18
26
26
26
26
32
32
32
40
40
40
50
50
50
50
50
50
50
50
----------
NV(NYA)
Sva
alt
mm
18
18
26
26
32
32
40
50
50
50
50
----------
12
Anahtardan anahtar alt prize gei yaplamaz. Bu priz bulunduu konum olarak
bu ad almtr. Anahtara ve anahtar alt prize gelen besleme iletkenleri normal
olarak ayr borular iinde ekilir.
Sva iinde ve altnda ekilen hatlar, el ulama alanlar dnda ve mekanik
bakmdan korunmu saylrlar. Tavan ve duvar boluklarndan geirilen hatlar,
mekanik etkilere kar ayrca korunmaldrlar. Sva iinde ve altnda ekilen
hatlar, olabildiince yatay ya da dey olarak denmelidirler.
Yaplarn ierisindeki bacalarn duvarlar zerinden herhangi bir elektrik tesisi
geirilmemelidir. Dkme ya da sktrlm betondan yaplan duvar, tavan ya da
demelerin iinde ve betonarme demirlerinin stnde ve altnda ancak
beklenebilecek zorlamalara dayankl termoplastik d klfl iletkenler, elik ya
da termoplastik borular iinden geirilen yaltlm iletkenler kullanlabilir.
Toprak iinde ya da yaplarn dndaki iine girilemeyen kanallarda yalnzca
yeralt kablolar kullanlabilir.
Sva altna denecek borular, sva ilemi srasnda dar gelmeyecek biimde
belli noktalarda tel ve ivilerle duvara tutturulmaldr. Bu amala kesinlikle
al kullanlmamaldr. Sva altndaki ini borular dik ya da yatay olarak
denmeli ve kutularn anahtar ya da priz dorultusunda bulunmasna dikkat
edilmelidir.
Prizler, datm kutusu olarak kullanlamaz.
Ekler, duvarlarda 60 mm derinlikte olmak artyla kasalarda; tavanlarda ise
armatrde ve armatre ilikin elemanlarla gizlenmi kutular (buatlar) iinde
yaplmaldr.
Elektrik ve elektronik i tesisat uygulama projeleri; yrrlkte bulunan kanun,
ynetmelik ve EMO proje standartlarna uygun olarak hazrlanmaldr.
Projede kullanlan tm elemanlarn yerleri, tam olarak belirtilecek ve en azndan
aadaki standartlara uyulacaktr:
13
UYGULAMAFAALYET
FAALYET
UYGULAMA
lem Basamaklar
Tesisat projesini temin ediniz.
Tavan borularn seiniz ve uygun
boyda kesiniz, projeye gre
deyiniz.
Tavan borularn sabitleyiniz.
Kirilere ve borulara buatlar
sabitleyiniz.
Duvar
borularnn
yerini
iaretleyiniz.
Duvar boru kanaln anz.
Duvar borusunu yerletiriniz ve
sabitleyiniz.
Duvar
borusunun
zerini
kapatnz.
Kasalarn yerini iaretleyiniz.
Kasalar
yerletiriniz
ve
sabitleyiniz.
Borularn iinde klavuz teli
ekiniz.
neriler
Projede borularn belirtilip belirtilmediine
bakarak Elektrik Tesisat Ynetmeliine
uygunluunu kontrol ediniz.
Tavan borusu iin ezilmeye kar dayankl sert
plastik boru kullannz.
Borular kesici aletle dzgn olarak kesiniz.
Tavan borularn takoz ve kk dz ta
kullanlarak demir tarafndan ezilmemesine
dikkat ediniz.
Buatlar sabitlemede beton kullannz. Buatlarn
tavandan uzaklklarnn ayn olmasna dikkat
ediniz.
Duvar borusunu Elektrik Tesisat Ynetmelii
dikkate alarak deme yerini iaretleyiniz.
Duvar boru kanallarn uygun duvar kanal ama
aletlerini kullanarak anz.
Duvar borusunu zel ivi ve beton kullanarak
sabitleyiniz.
Duvar borusunun zerini beton kullanarak
kapatnz.
Kasann yerini uygun aletleri kullanarak anz.
Kasalar beton ile sabitleyerek dzgn bir
ekilde yerletiriniz.
Uzun boru hatlarnda ara buat veya klavuz teli
kullannz.
14
LMEVE
VEDEERLENDRME
DEERLENDRME
LME
OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)
Aadaki sorularn cevaplarn boluk ksmlarna uygun kelimeleri getirerek
doldurunuz.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Aadaki sorularn cevaplarn doru ve yanl olarak deerlendiriniz. Doru ise D, yanl
ise Y harfi ile boluu doldurunuz.
9. (___) Borular, duvara denirken kasaya en kestirme yol kullanlarak denir.
10. (___) Tesisatta mecbur kalnmadka lambadan lambaya gei yaplmamaldr.
11. (___) Buat ve kasalarn sabitlenmesinde beton yerine al kullanlmas daha iyidir.
12. (___) Tavan borusu derken uzun olan ksma, tavana buat konur.
13. (___) Tavan borusu derken sert PVC boru kullanlmaldr.
14. (___) Buat ile kasa ayn hizada olmaldr.
15. (___) Borular, gerek duyulduunda bacann yanndan direk olarak gei yapabilir.
16. (___) Aydnlatma ve priz tesisat iletkenlerinin tek bir boru ierisinden ekilmesinde
saknca yoktur.
17. (___) Kondulet buat, tesisatta dirsek yerine ve iletkenlere ek yapmada kullanlr.
18. (___) Kasa, buat olarak iletkenlerin birbirine eklenmesi iin de kullanlr.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek
kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz
sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz. Tm sorulara doru cevap
verdiyseniz dier faaliyete geiniz.
15
RENME FAALYET-2
RENME FAALYET2
AMA
Uygun ortam olutuunda Elektrik Tesisat Ynetmeliine uygun olarak deme
alt boru ve kanal deyebileceksiniz.
ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde Elektrik Tesisat Ynetmeliine uygun olarak yapmanz
gereken ncelikli aratrmalar unlardr:
Aratrma ilemleri iin internet ortam, elektrik malzemeleri satan i yerleri ve imalat
sanayisini gezmeniz ve rn kataloglarn incelemeniz gerekmektedir. Borularn ve
kanallarn denme ekillerini, yer deme tesisatnda kullanlan buat ve kasalarn
yerletirme ekillerini, yer deme tesisat yapan elektrikilerin yannda, onlarn yapm
olduu demeleri inceleyerek n bilgi edininiz. Bu aratrmalar yaparken gvenlik
tedbirleri alnmas gereken yerlerde gvenlik tedbirlerinin alnmasna dikkat ediniz.
Aratrdnz konular rapor hline getirip, snfta arkadalarnza sununuz ve tartnz.
17
Uygulama alanlarna bal olarak gerek statik elektrii dearj edebilecek kadar iletken
ve gerekse tamam ile yaltkan ykseltilmi deme sistemi 600x600 mm ya da 600x400
mm ebatlarndaki yksek younluklu sunta zl (720750 kg/m3) ya da kompozit paneller
ile tamam galvanize elik ayarlanabilir ayak ve kuaktan olumaktadr.
Ykseltilmi deme panelleri uygulama alanlarna gre:
Anti-statik PVC
Anti-statik HPL
Linolyum
Granit ya da seramik
Ahap ya da parke kapl olarak retilmektedir.
Homojen PVC esasl zemin kaplama malzemeleri tek tabakadan oluan, yani anma
tabakas olmayan rnlerdir. Dolaysyla st yzeylerinde bir koruma tabakas
bulunmamaktadr. st yzeyin korunmas iin herhangi bir kaplama bulunmamas hlinde
PVC yer kaplama malzemeleri, evresel etkenlerden kolayca zarar grebilirler. Heterojen
esasl PVC yer kaplamalar, muhtelif katmanlardan oluurlar. Koruma tabakas, darbelere
srtnmelere ve izilmelere kar ngrlmtr.
Datm deme plakas montaj ileminden nce plaka ayaklarna zemindeki
bozukluklar dzeltmek iin yaptrc srlr. Kablolarn denecei ve buatn
yerletirilecei plakalar alr ve deme ilemi yaplr.
18
Deme Alt Buat ve Deme Alt Priz Kutusu: Deme alt buatlar, prizlerin
monte edildii ksmdr. Buat kapa, koruyucu kapak grevi yapar.
Uygulamada kolaylk salayan bir uygulama eididir. Priz montaj iin 6 adet
priz yuvas vardr. Deme alt buatlar, zeminle ayn yksekliktedir. Priz montaj
ileminde priz k kutusu ve priz kasas ykseltme adaptr kullanlr. Priz
kutusu, prizlerin ykseltilmesini salar.
Deme alt kanal sisteminde ayrca gei buatlar da kullanlr. Gei buat,
ykseltilmi tabandan kablolarn gemesine imkn verir. Merkezi datm veya brotik
bloklarn beslenmesinde uygundur.
19
Resim 2.2: Deme alt kanallarn deme alt buat ile balants
20
Balksrt kanal
Deme alt kanal(dz tip)
Deme alt kanal(patlamal tip)
Deme alt kanal(pencereli tip)
Yar ak kanal olarak eitleri mevcuttur.
Deme alt kanallarn standart boyutlarn dikkate alrken ykseklii, kanal genilii
ve boyu dikkate alnr. Kanallarn boyutlar ok farkllk gstermekle beraber uygulamada en
ok kullanlan kanal boyutlar aadaki gibidir:
Ykseklii: 30406080 mm
Kanal gz genilii: 80100120150160200250240300400 mm
Boyu: 1500200024002500 mm
Balksrt kanaln boyu 2 m ve boyutu 20x92 mmdir.
21
Resim 2.7: Yer deme alt boru girili buat ekil 2.1: Yer deme alt boru girili buat ls
Yer deme alt borularnn gnmzde kullanm fazla olmayp bunlarn yerine
deme kanal sistemi kullanlmaktadr. Deme kanal sistemi, deme alt boru sistemine
gre daha kullanl bir uygulama alan salamaktadr. Kanal sisteminde kullanlan yer
deme buat sistemi, iletkenlerin balant ek noktas hem balant ek noktas hem de priz ek
kutusu olarak kullanlmaktadr. Boru ile boru girili yer deme buat arasndaki balanty
sonlandrma rekoru, kilitleme somunu gibi yardmc gereler kullanarak yaplmaktadr.
22
Ar seri tip spiral boru kullanm alan geni olmakla beraber deme ksmnda
ykseltilmi demelerde kullanlmaktadr. Ar ve orta seri dz boru deme altnda
kullanlr. Elektrikilerde tavan beton demelerinde kullanlan sert PVC boru deme
ksmnda da kullanlabilir. PVC boru tesisatnda deme tesisatnn daha ar artlara
dayankl olabilmesi iin borunun st ksmna har dklmektedir.
Spiral boru(ar tip): 16202532405063 mm apnda ve boyu 100502515
mdir.
Dz boru(orta tip-ar tip): 16202532 mm apnda ve boyu 342517 mdir.
23
25
UYGULAMAFAALYET
FAALYET
UYGULAMA
deme
alt
neriler
borusu Denecek yerin alma artlarn
kontrol ediniz.
alma artlarn dikkate alarak uygun
boru ve yardmc gerelerin seimini
yapnz.
Deme altnda yumuak PVC boru
kullanmaynz.
Deme alt kanal seimini kanal
iinden geecek iletkenlerin durumunu
dikkate alarak yapnz.
Deme
alt
kanal
sisteminde
ykseltilmi deme altna kanal
deme ilemini yaparken yar ak
kanal kullannz.
Priz yerleiminde deme zerindeki
buat ve brotik bloklar tercih ediniz.
Anahtar yerleiminde brotik bloklar
tercih ediniz.
26
LMEVE
VEDEERLENDRME
DEERLENDRME
LME
A-OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)
Aadaki sorularn cevaplarn doru ve yanl olarak deerlendiriniz. Doru ise D,
yanl ise Y harfi ile boluu doldurunuz.
1.
(___) Kablo kanallar, kablolar iin optimal (en uygun) korumay ve kolay kablo
demeyi salamaz.
2.
(___) Ykseltilmi deme, anti-statik zellii sayesinde statik elektrii dearj eder.
3.
4.
(___) Yer demede kullanlan spiral borular, deme altndan direkt olarak denir.
5.
6.
7.
(___) Balksrt kanal, sva st kanal ile stun arasndaki balanty salayan kanal
sistemidir.
8.
9.
10. (___) Metalik yar ak kanallar, ykseltilmi deme uygulama alanlarnda kullanlr.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek
kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz
sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz.
Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.
27
RENME FAALYET-3
RENME FAALYET3
AMA
Uygun ortam salandnda Elektrik Tesisat Ynetmeliine uygun, sva st kanal
ve kroe seimi yaparak sva st tesisat deyebileceksiniz.
:
ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde Elektrik Tesisat Ynetmeliine uygun olarak yapmanz
gereken ncelikli aratrmalar unlardr:
Aratrma ilemleri iin internet ortam, elektrik malzemeleri satan i yerleri ve imalat
sanayisini gezmeniz ve rn kataloglarn incelemeniz gerekmektedir. Kanallarn ve
kablolarn denme ekillerini, sva st tesisat demede kullanlan dbel, kroe ve
kanallarn yerletirme ekillerini sva st tesisat yapan elektrikilerin yannda, onlarn
yapm olduu demeleri inceleyerek n bilgi edininiz. Bu aratrmalar yaparken gvenlik
tedbirleri alnmas gereken yerlerde gvenlik tedbirlerinin alnmasna dikkat ediniz.
Yaptnz aratrmay rapor hline getirerek, snfta arkadalarnza sunarak tartnz.
3. SIVA ST TESSAT
3.1. Dbeller
3.1.1. Grevi
Dbel, plastikten yaplm tutturma gerecine denir. Dbeller, beton ve duvar gibi
yerlerde elektrik tesis gerelerini tutturmak iin kullanlr. Eskiden tesis gerelerini tutturmak
iin takoz kullanlrken, dbellerin kullanmnn yaylmas ile zor olan bu uygulama
gnmzde tercih edilmemektedir. Dbeller, beton ve duvar gibi yerlerde matkap
kullanlarak alan oyuklara yerletirilir. Kullanacamz dbeli montaj ileminde
kullanacamz vidann boyun ap ve boyuna gre tercih etmeliyiz.
28
Matkap ile delme ileminde kullanacamz dbel ebad dikkate alnarak uygun
matkap ucu seilmeli ve ona gre delme ilemi yaplmaldr. Eer dbel yuvas, geni
alacak olursa dbel, yuva ierisinde salkl olarak durmayacandan elektik gereler de
salkl olarak monte edilmemi olur. Dbel, yuva ierisine yerletirilirken alya batrlarak
yerletirme ileminin yaplmas daha salkldr.
29
Kullanlan kanal kapaklar, kullanlan kanal ebatlarna gre tercih edilmelidir. Kanal
ierisine seperatr konulduunda her blme iin ayr kanal kapa taklarak daha byk
ebatta kanallar iin kullanabiliriz.
30
Projede kullanlan kablo kanal veya kablo tavalarnn tasarm, tek hatlar
izildikten sonra otomatik olarak oluturunuz.
Sistem, otomatik olarak belirlediiniz genilikte kablo tavasn oluturur.
Keler ve kavaklar otomatik olarak bulunur ve oluturulurlar. Ayrca
oluturulan ke ve kavaklarn kegen mi, yuvarlak m olacan kanal
tesisatn deyen kii tarafndan belirleyiniz.
Kanallar sabitlemek iin dbel yerlerini belirleyiniz.
Gerekli malzemeler salandktan sonra montaj elemanlar kullanarak kanallarn
montajn yapnz.
Kanallar denen ayr iletken hatlar iin kanal ierisine separatr montajn
yapnz.
Kanallara balanacak dirsek yerlerini keserek dirsek ile kanal arasndaki
balanty salaynz.
Kanal kapaklarn kapatnz.
3.3. Kroeler
3.3.1. Grevi
Sva st elektrik tesisatnda kablolarn sva stne montajn salayan montaj
elamanna kroe denir.
32
33
UYGULAMAFAALYET
FAALYET
UYGULAMA
UYGULAMA FAALYET
34
lem Basamaklar
neriler
Kanal
gzerghn
iaretleyiniz.
Kroeleri tutturunuz.
35
LMEVE
VEDEERLENDRME
DEERLENDRME
LME
OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)
Aadaki sorularn cevaplarn doru ve yanl olarak deerlendiriniz. Doru ise D,
yanl ise Y harfi ile boluu doldurunuz.
1. (___) Kanal demelerinde iletkenleri birbirinden ayrmak iin kanal ierisine seperatr
monte edilir.
2. (___) Dbeldeki trnaklar, dbelin delie rahat olarak girmesini salar.
3. (___) Dbeller, kanal ve kroe montajnda kullanlan yardmc geretir.
4. (___) Alpan duvarlarda kanal demesi yaparken zel vidalar kullanlmaldr.
5. (___) Plastik beton ivili kroeler, kablo hatt ekilmeden nce kablo hattna
denmelidir.
6. (___) Delikli PVC kanallardaki delikler, montajn kolay olmasn salamak amac ile
delikli yapya sahiptir.
7. (___) PVC kanallar deme altnda da direkt olarak kullanlabilir.
8. (___) Plastik beton ivili kroe ile deme yaparken ivilerin ayn ynde olmasna zen
gsterilir.
9. (___) Dbel, vida ebadna balantl olarak tercih edilmektedir.
10. (___) Kroeler, kullanlan kablonun kalnlna gre tercih edilir.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek
kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz
sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz.
Faaliyetleri tamamladnz, modl deerlendirme testini de uygulaynz.
36
MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
PERFORMANS TEST (YETERLK LME)
Modl ile kazandnz yeterlii aadaki ltlere (lt) gre deerlendiriniz.
DEERLENDRME LTLER
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa renme faaliyetlerini
tekrarlaynz.
Modl tamamladnz. retmeniniz size eitli lme aralar uygulayacaktr.
37
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1 CEVAP ANAHTARI
1
Plastik
Bergman,
peel
Bklgen
Galvanizli
elik
Buat
2
3
4
5
6
Kasa
Yatay,
dey
Antigron
YANLI
DORU
YANLI
DORU
DORU
DORU
YANLI
YANLI
DORU
YANLI
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Y
D
Y
Y
D
Y
D
Y
D
D
38
D
Y
D
D
Y
Y
Y
Y
D
D
39
NERLEN KAYNAKLAR
NERLEN KAYNAKLAR
40
KAYNAKLAR
KAYNAKLAR
TRBEN Necmettin, Cemalettin SUNGUROLU, Ahmet ERKU, Ali HRER,
Hseyin ALAVURT, Temel ENER, . Kenan YONAR, Elektrik Blm Bilgi ve
lem Yapraklar, Devlet Kitaplar, stanbul 1986.
HRER Ali, Elektrik Tesisat Bilgisi Cilt1, Devlet Kitaplar, stanbul 1980.
DORU Ali, Elektrik Meslek Resmi, Has Ofset, Kahramanmara 2004.
NACAR Mahmut, Atlye1, Color Ofset, skenderun 2004.
Elektrik Tesisleri Ynetmelii, Birsen Yaynevi, stanbul 1996.
Elektrik Tesisleri Ynetmelii, EMO Yayn, Ankara 2004.
Elektrik Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmelii, EMO Yayn Ankara 2000.
SEVM Mehmet, Elektrik Meslek Resmi, Aydn 2000.
41