ZAMAN

KESULTANAN
MELAYU
MELAKA
Tajuk: Bincangkan
sumber-sumber awal
Kesultanan Melayu
Melaka.

03/06/15

 Menurut "Suma Oriental",

Parameswara ialah seorang raja
Palembang yang menggantikan
ayahandanya, Raja Sam Agi. Beliau
diserang oleh Raja Jawa, Batara
Tamavill, sewaktu beliau menggelarkan
dirinya sebagai Mjeura "orang yang
berani"
03/06/15

 Dengan seribu pengikutnya, beliau

menuju ke pantai barat Semenanjung
Melayu untuk mencari tempat
perlindungan yang baru.
Menurut Sejarah Melayu "Malay
Annals" yang dikarang oleh Tun Sri
Lanang pada tahun 1565,
Parameswara melarikan diri ke Muar
tetapi diganggu oleh biawak yang tidak
terkira banyaknya.
Penetapan di tempat yang kedua di Kota
Burok juga gagal kerana kubu
pertahanan yang mereka cuba
mendirikan runtuh dengan serta merta.
03/06/15

 Kemudian Parameswara berpindah

ke Sening Ujong. Setelah berada di
sana,
beliau
melantik
seorang
menteri untuk mewakili dirinya dan
kemudiannya beliau tiba di Sungai
Bertam,
iaitu
suatu
kawasan
persisiran pantai. Ketika itu, orangorang Seletar mendiami di situ dan
mereka
meminta
Parameswara
menjadi raja.
03/06/15

 Semasa berburu di muara Sungai

Bertam, Parameswara ternampak
seekor pelanduk menendang salah
seekor daripada anjing-anjing burunya.
Parameswara tertarik dengan
kegagahan pelanduk itu lalu beliau
memutuskan membina sebuah
penempatan di kawasan tersebut.
Selepas menanyakan nama pokok
(Pokok Melaka) yang diteduhnya,
Parameswara menamakan tempat itu
"Melaka".
03/06/15

TEMPOH KESULTANAN MELAYU MELAKA

Sultan Iskandar Shah

1400 1424

Sultan Muhammad Shah

1424 1444

Sultan Abu Syahid

1444 1445

Sultan Muzaffar Shah

1445 1459

Sultan Mansur Shah

1459 1477

Sultan Alauddin Riayat Shah

1477 1488

Sultan Mahmud Shah

03/06/15

1488 1511
7

Sumber tempatan
tentang Kesultanan
Melayu Melaka
Sumber-sumber tempatan
ertinya sumber-sumber
mengenai Melaka yang ditulis
dalam bahasa Melayu dan telah
menjadi klasik dalam korpus
kesusasteraan Melayu
tradisional.
03/06/15

Sulalatus Salatin (Sejarah

Melayu) merupakan satu
karya sejarah mengenai
kebangkitan, kegemilangan
dan kejatuhan zaman
Kesultanan Melayu Melaka
yang ditulis oleh beberapa
orang pengarang Melayu.
Namun terdapat pendapat
yang mendakwa apabila
(Portugis) menakluk Melaka,
salinan Sejarah Melayu telah
dibawa ke Goa.
03/06/15

 Terdapat sekurang-kurangnya 29 versi

tetapi versi yang paling mashyur adalah
versi Shellabear. Menurut pengenalan
Sejarah Melayu naskah Shellabear, Yang
diPertuan Raja di Hilir Sultan Abdullah
Mu'ayat Syah ibni'l Sultan Abdul Jalil Syah
telah mengutuskan Seri Nara Wangsa Tun
Bambang untuk memerintah Bendahara
Paduka Raja Tun Muhammad@Mahmud
(Tun Sri Lanang) pada hari Khamis, 12
Rabiul Awal 1021 bersamaan 13 Mei 1612
agar menyunting salinan Sejarah Melayu
yang dibawa oleh Orang Kaya Sogoh dari
Goa/Gowa.
03/06/15

10

 Sehingga hari ini, sekurangkurangnya 29 salinan Sejarah

Melayu, yang terdiri daripada
pelbagai versi telah dijumpai. Ini
membuat perkara-perkara yang
lebih kompleks seperti yang
mereka berbeza dari segi
penyampaian kandungan dan
pendekatan, walaupun subjek
dan tema penceritaan yang
sama iaitu raja-raja Melaka.
03/06/15

11

 Sejarah Melayu Sulalatus

Salatin dianggap penting kerana
ia memberikan adat istiadat
kerajaan, susunan raja Melayu
dan sejarah kerajaan Melayu
dan boleh dikatakan menyerupai
konsep Sejarah Sahih China, di
mana pada setiap pertukaran
Dinasti di China, sejarah Dinasti
sebelumnya akan ditulis dan
disimpan di arkib negara tersebut.
03/06/15

12

 Kandungan pada ilmu bahasa yang

berbeza telah menyebabkan banyak
kekeliruan dalam kalangan ahli sejarah
yang menggunakan Sejarah Melayu untuk
memahami penulisan sejarah Melaka.
Sebagai contoh, beberapa versi
mendakwa bahawa jawatan Laksamana
diperkenalkan di Melaka semasa
pemerintahan Sultan Muhammad
Shah (Raja Kecil Besar). Versi lain
menyatakan bahawa ia dibuat
semasa pemerintahan Sultan Shah
Muhammad.
03/06/15

13

 Terdapat juga versi Sejarah Melayu yang

menyatakan bahawa Hang Tuah
berasal dari Duyung di Melaka,
manakala yang lain mengesahkan
bahawa dia adalah seorang Bugis
dari Sulawesi.
Cara terbaik dan hanya untuk ahli
sejarah adalah dengan menggunakan
Sejarah Melayu sebagai cara yang
berhati-hati dan sebagai objektif yang
mungkin di dalam batas-batas
pentaksiran dan penulisan sejarah dan
memahami masalah pertembungan
dalam ilmu bahasa
03/06/15

14

Tiada teks satu (Sejarah Melayu)

boleh diterima sebagai, prioriti,
lebih tepat mencerminkan badan
tradisi yang terletak di belakang
Sejarah Melayu atau lebih dekat
kepada kebenaran sejarah. Nilai
sejarah tradisi sejarah Melayu
terletak tidak dalam mana-mana
teks tertentu, tetapi dalam kajian
perbandingan semua versi
varian.
03/06/15

15

Sumber Hukum Kanun

Melaka & Undangundang Laut Melaka

Dua teks yang ditulis dalam genre

undang-undang termasuk Undangundang Melaka (Undang-Undang
Melaka) atau Hukum Kanun Melaka
(Undang-undang Kanun Melaka), dan
Undang-undang Laut Melaka
(Undang-undang Maritim Melaka)
yang terdapat dalam beberapa versi.
03/06/15

16

Sumber Hikayat Hang

Tuah
Hikayat Hang Tuah, sastera klasik yang
paling penting di Malaysia, tidak
membentangkan tentang sejarah tetapi ini
tidak bermakna bahawa ia tidak boleh
digunakan sebagai rujukan untuk menulis
sejarah.
Walaupun buku ini ditulis beberapa abad
selepas kejatuhan kesultanan Melayu
Melaka, ia masih berjaya dalam memelihara,
projek dan mencerminkan beberapa idea
mengenai masyarakat Melaka
03/06/15

17

 Seperti Sejarah Melayu, Hikayat

Hang Tuah dengan jelas
mentakrifkan orang Melayu sebagai
mempunyai hubungan etnik,
tradisional dan politik yang
sangat kuat dengan beberapa
kawasan di pantai timur Sumatera
seperti Palembang, Kampong Koh,
Asahan, dan lain-lain. Pires Tome
dirujuk kepada kawasan-kawasan ini
sebagai 'wilayah Melayu'.
03/06/15

18

Sumber Lisan

Sumber rujukan yang lain termasuk sumberSumber Lisan terutamanya di kalangan orang
tua di negara ini serta tinggalan sejarah di
Melaka.
Kemuliaan kerajaan lama dan sejarah
Melaka sendiri sudah pasti meninggalkan
kesan mendalam kepada sastera lisan
tradisional.
Ia berkaitan tentang raja-raja Melayu,
bangsawan dan pahlawan-pahlawan,
bersama-sama dengan peristiwa-peristiwa
menarik yang berlaku sepanjang sejarah.
03/06/15

19

Sumber Hikayat Siak

Kandungan atau Hikayat Siak terbahagi
kepada dua bahagian. Yang pertama
meliputi tempoh masa Kesultanan
Melaka-Johor (yang sebenarnya adalah
salinan daripada teks Sejarah Melayu).
Yang kedua meliputi tempoh masa yang
berikut, berkenaan dengan kaedahkaedah Siak atau Minangkabau yang
bermula dengan kisah Raja Kechil dan
terus bersama-sama orang-orang
keturunannya, dan peranan mereka dalam
politik selat Melaka.
03/06/15

20

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Sumber Sejarah Melaka Dari China

Ada 4 sumber:
A.

Ming shih

B.

Ming Shih-lu

C.
D.

Ying-yai Sheng-lan
Hsing-cha Sheng-lan

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Ming Shih dan Ming Shih-lu

sumber rujukan penting pengkajipengkaji
Sejarah

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Di dalam buku Ying-yai Sheng-lan, Ma Huan

mengatakan
Megat Iskandar Shah iaitu pewaris
Parameswara :

memeluk Islam pada usia yang tua.

dipengaruhi pedagang Arab, India, Pasai

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Pada tahun 1433, apabila Ma Huan

datang ke Melaka bersama-sama
dengan
ekspedisi Laksamana Cheng Ho,
beliau menulis laporan mengenai
keadaan sosial di Melaka

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

W.P.Greeenveldt turut
mengambil beberapa
petikan
dari laporan Ma
Huan

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Secara asasnya, sumber-sumber dari China ini

adalah
sebahagian dari koleksi daripada laporan
rasmi yang
disusun semasa ekspedisi dan misi politik
yang di
ketuai oleh Laksamana Cheng Ho

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Ekspedisi pertama bermula pada 1404 dan

diikuti pada tahun 14131415, 1421
1422, dan 14311433

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Sumber laporan penulis dari China dengan jelasnya

berbeza dari laporan dari pencatat Melayu
mengenai Melaka.

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Sir Richard Winsteadts menyatakan yang

jika
kita ingin mengetahui bagaimana dan
bila
Melaka menjadi pelabuhan perdagangan
yang
penting, kita perlu merujuk kepada
sumber
sumber penulis dari China.

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Rujukan yang paling boleh di

percayai :

Ma Huan iaitu Ying-yai Sheng-lan

Fei Hsin iaitu Hsing-cha a Shenglan
yang merekodkan ekspedisi Laksamana
Cheng Ho (1405 -1433),

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Kajian terbaru menganalisa

persoalan bagaimana
perhubungan
di antara kerajaan Ming dan
Parameswara bermula iaitu
pada
tahun 1403-1405

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Bukti-bukti bernilai terdapat :

pada Yung-lo Shih-lu pada 130 chuan iaitu pada
Rekod-Rekod Lampau Maharaja Yung Lo (14021424) :

adalah sumber awal yang mencatatkan

aktiviti di Melaka.
Juga, ia adalah rekod harian pemerintahan
Yung Lo

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Rombongan pertama ke Melaka

muncul di
dalam rekod China :
apabila sida-sida Yin Ching diarahkan oleh
Maharaja
melawat ke Melaka pada 1403

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Pedagang-pedagang Muslim
:

bertanggungjawab memberitahu
ataupun memujuk Maharaja
menghantar misi ke Melaka.

berasal dari kawasan Lautan Hindi

iaitu di selatan benua India.

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Yin Ching di katakan dihantar ke

Melaka pada 28 Oktober 1403 dari
empat misi Maharaja Yung-lo untuk
mencari kawasan perdagangan di luar

Melaka adalah negara luar yang

pertama menerima pengiktirafan dari
Maharaja China diikuti Jepun, Brunei
dan Cochin

Sumber Barat
G. Ferrand dalam artikelnya Melaka. Le
Melayu et Malayur dalam Journal
Asiatique Mai-Juin et Juilet-Aout,1918,
mengatakan bahawa Melaka telah wujud
sejak kurun ke-8 Masihi lagi.
Beliau mengatakan kerajaan Malayur
(Malayu) yang disebut oleh Marco Polo itu
sebenarnya Melaka.

Sumber Portugis

Tome Pires

Suma Oriental

Joao de Barros

Asia

Alfonso de Albuquerque

Commentaries of the Great

Alfonso Dalboquerque,
Second Viceroy of India

Manuel Godinho de Eredia

Diego de Couto

2 laporan :
Report on the Golden
Chersonese
Description of Malacca,
Meridional India and Cathay)

Decada.

Catatan Tome Pires tentang

Melaka :
Melaka berasal daripada perkataan malayo
bermaksud persembunyian pelarian.
Pelabuhan Melaka tiada tolok bandingnya di dunia
pada masa itu.
Semua jenis barang dagangan dari timur dan
barat boleh diperoleh di Melaka.
Tidak kurang daripada 50 bangsa dan suku kaum
yang berkunjung dan berdagang di Melaka.
Di pelabuhan Melaka juga dikatakan sebanyak 84
bahasa dipertuturkkan dan setiap satunya
berbeza.

Suma Oriental
sumber terawal menceritakan Kesultanan
Melayu Melaka.
maklumat yang diperoleh secara lisan daripada
pemberi maklumat kerana pada ketika itu tiada
sebarang penulisan tentang Melaka oleh
penulis tempatan yang boleh dijadikan bahan
rujukan.
Kebanyakan penulisan barat lebih cenderung
memperlihatkan kehebatan Portugis yang
menjajah Melaka kerana semua penulis
merupakan rakyat Portugis.

Sumber Arab
Pedagang dan pelaut Arab sudah pun datang dan
berada di sekitar Asia Tenggara sejak sebelum
lahirnya Islam.
Menurut sumber Arab, pedagang-pedagang Arab
memanggil Melaka dengan nama Mulaqah yang
bermaksud pertemuan. Selain itu Melaka juga disebut
sebagai Malakat iaitu perhimpunan segala
dagang.
Paramesrawa dikatakan berkahwin dengan seorang
puteri Islam dari Pasai pada 1414.

 Seorang pedagang Arab bernama Ahmad ibn

Majid menyatakan bahawa dia tidak dapat
membezakan yang mana satu orang Islam di
Melaka dalam kitabnya Hawiyat al-Ikhtisar
Fillm al-Bihar, tertulis sekitar 866 Hijrah (1462
Masihi)
Tome Pires mengatakan bahawa Sultan
Alauddin telah mengajar Raja-raja Pahang,
Kampar dan Inderagiri serta keluarga mereka
tentang hal-hal agama Islam

SUMBER-SUMBER
ARKEOLOGI

Pengenalan
Istilah
arkeologi
berasal
dari
perkataan
Grek

yang
bermakna kuno, purba atau lama dan
yang bermakna perkataan
atau ucapan.
Arkeologi
turut
bermaksud
satu
disiplin ilmu yang mengkaji dengan
menggunakan teori dan praktikal
secara saintifik terhadap kegiatan
manusia pada masa lampau.

Tujuan
adalah
untuk
memahami
bagaimana manusia masa lalu
berinteraksi
dengan
persekitarannya, dan memulihara
sejarah mereka untuk kajian pada
masa akan datang.

Jenis-jenis Kajian
Arkeologi
Meliputi tinggalan
artifak
ekofak
fitur

Artifak
bermaksud sebarang benda
yang dibuat atau diubahsuai
oleh
manusia
misalnya
tembikar tanah, arca, manik,
pecahan porselin, pecahan
tembikar, damar, anak panah,
alat
batu,
gendang
dan
gangsa.

Ekofak
bermaksud hasil tinggalan
aktiviti
manusia
yang
dapat
dilihat
dalam
bentuk kulit siput, sisa
tulang binatang, flora dan
fauna,
dan
bekas
pembakaran.

Fitur
bermaksud objek atau mana-mana
data
yang
tidak
boleh
dipindahkan dan berada kekal
ditempatnya
seperti
bekas
saluran
air,
struktur
candi,
struktur bangunan, dan makam.
Kebiasaannya bukti fitur yang ada
hanya dilukiskan semula ataupun
diambil gambarnya sahaja.

Kaedah Arkeologi
Melalui
kaedah
arkeologi,
fakta yang diperolehi didapati
dengan
proses
gali
cari
bahan- bahan purba yang
tertanam di dalam tanah atau
dasar laut.
Kaedah
arkeologi
juga
merupakan kaedah saintifik.

Kesultanan Melayu Melaka

Melaka
sememangnya
sebuah
negeri yang kaya dengan kesankesan sejarah tanah air.
Salah satu kawasan penting di
bandar Melaka ialah di sekitar
Bukit St. Paul, yang pada satu
ketika dahulu pernah menjadi
pusat Empayar Kesultanan Melayu
Melaka.

Sumber-sumber Arkeologi
Dinar Emas Sultan Iskandar Syah

Dinar Emas di awal zaman Kesultanan Melayu Melaka

milik Sultan Iskandar Syah (Parameswara) yang digunakan
pada 1400 -1414 masihi. Dinar ini telah berusia 600 tahun

Pontoh

Matawang Era Pertengahan Kerajaan Melayu Melaka .

Di namakan Pitis . Digunakan pada zaman Muzaffar Shah.
Huruf Arab tertulis Muzaffar Al-Adil.
Wang ini berusia 560 tahun

Duit syiling yang digunakan di zaman

Sultan Mansur Syah (1459-1477). Dinamakan Pitis.
Seberat 1 tahil kini berusia 550 tahun.

Yan Pow dalam bahasa cina bermaksud matawang

Makam Hang Jebat

Makam Hang Tuah

Tumbuk Lada
Perkembangan perdagangan di Kepulauan Nuasantara pada Zaman Kesultanan
Melayu Melaka merupakan salah satu faktor utama penyebaran dan penggunaan
tumbok lada di Tanah Melayu.Ia berasal dari Sumatera

Tekpi
Tekpi merupakan sejenis senjata Melayu yang biasa terdapat di Tanah
Melayu.
Rekabentuk senjata tekpi banyak dipengaruhi oleh orang Hindu yang
telah lama bertapak sebagai kerajaan awal di Tanah Melayu.

Keris Sundang
Sundang merupakan senjata terbesar dalam keluarga keris.
Ianya dipercayai berasal dari Sulawesi.

Kelewang
Kelewang dikatakan berasal dari Indonesia dan kawasan yang
dikenalpasti menggunakannya ialah Sumatera Barat, aceh dan Bali.

Paku Laris

Keris Tradisional

Replika Istana Kesultanan Melayu Melaka

Kesimpulan
Sumber-sumber awal mengenai Kesultanan
Melayu Melaka seperti sumber tempatan,
sumber dari China, sumber dari Arab, sumber
dari Barat dan sumber arkeologi dan lain-lain
lagi memainkan peranan yang amat penting
dalam penerokaan pensejarahan zaman lalu
khususnya Kesultanan Melayu Melaka.
Tanpa sumber-sumber ini, maka sukarlah ahli
sejarah mengenalpasti situasi yang sebenar
pada masa silam.
Bukti-bukti
yang
diperolehi
sentiasa
mempengaruhi penulisan fakta sejarah dari
masa ke semasa mengenai keadaan masa
lalu.