BR

Ki Bu Blmde
OUNLUKLA simler ve
ALE likileri Anlatlr

ou eyin balad gibi, bu da bir arkyla balar.

Ne de olsa nce sz vard ve sz dediinizin bir melodisi
olurdu. Dnya bu ekilde yaratld, boluk bu ekilde blmlere ayrld, topraklar ve yldzlar ve dler ve kk tanrlar
ve hayvanlar bu ekilde dnyaya geldi.
Hepsi arkyla sylendi.
arkc nce, gezegenlerle ve tepelerle ve aalarla ve okyanuslarla ve kk vahi hayvanlarla iini bitirdi, sonra da
byk vahi hayvanlar yine arkyla var edildiler. Varln snrndaki uurumlar ve av arazileri ve karanlk hep arkyla
sylendi.
arklar kalcdr. arklar sreklidir. Bir ark doru sylendiinde, imparatorlar maskara eder, hanedanlar devirir.
arklarn anlattklar olaylar ve insanlar, topraa, de ve
yoklua kartktan ok sonra bile yaamaya devam ederler.
arklarn gc budur.
arklarla yapabileceiniz baka eyler de vardr. Sadece
dnyalar kurmaya ya da varoluu yeni batan yaratmaya ya-

11

ramaz arklar. iko Charlie Nancynin babas, mesela, dar ktnda harika olacan umduu, ummann da tesinde
harika olacan bildii bir gece geirmek iin arklar kullanrd.
iko Charlienin babas bara girmeden nce barmen, o geceki karaokenin byk bir fiyasko olaca kanaatindeydi; ama
sonra ufak tefek yal adam mekna girdi, bir keye kurulmu uyduruk sahnenin yannda oturan ve daha yeni bronzlam tenleriyle gllerinden turist olduklar anlalan sarnlara doru aldrmaz tavrlarla yrd. Onlar apkasn eerek
selamlad nk prl prl yeil bir ftr apkas ve limon sars
eldivenleri vard. Sonra kzlarn masasna yanat. Kzlar kkrdad.
Eleniyor musunuz hanmlar? diye sordu.
Kzlar kkrdamaya devam etti. Evet ok iyi vakit geiriyorlard, teekkrler, burada tatildeydiler. Daha yeni baladk,
hele bir bekleyin, dedi adam onlara.
Kzlardan yalyd, hem de ok ama ok yalyd; fakat zarafetin ta kendisiydi adeta. Sarayllar artran kibar tavrlaryla, byle eylerin hl nemsendii gemi bir adan frlam gibiydi. Barmen rahat bir nefes ald. Barda byle biri varsa,
gece iyi geecek demekti.
Barda karaoke vard. Dans vard. Yal adam, o gece uyduruk sahneye ark sylemek iin bir deil, iki kere kt. Sesi
gzel, glmsemesi mkemmeldi ve dans ederken ayaklar
uuuyordu. lk seferinde sahneye Whats New Pussycat?i*
sylemek iin kt. kinci kez sahneye ktndaysa iko
Charlienin hayatn mahvetti.
X

iko Charlie, annesi artk bir daha amamak zere kesinkes kapatt bir defter varsa (ve bahis konusu bey buna itiraz
edecek olursa, itirazn alp mnasip bir yerine sokabilirdi),
* Bir Tom Jones arks. yhn
12

onun da bahtsz bir hata sonucu bu yal keiyle yapt evlilik

olduunu, ertesi sabah evi terk edeceini, ok uzaklara gideceini ve akl varsa adamn onu takip etmeyeceini dnya aleme ilan ettiinde on yandan biraz kkt. Byyp, daha
ok egzersiz yapmaya balad on drt yana kadar geen
sre zarfndaysa; yani hayatnn sadece birka ylnda, iko
olmutu. O iko deildi. Hatta dorusunu sylemek gerekirse, toplu bile saylmazd. Sadece keleri biraz yuvarlakt, o
kadar. Ama iko Charlie ismi, tenis ayakkabsnn tabanna
yapm bir sakz gibi zerine yapp kalmt. Kendisini insanlara Charles ya da yirmili yalarnn balarnda yapt
gibi Chaz ya da imza atarken, C. Nancy diye tantrd, ama nafile: O isim, duvardaki atlaklar ve buzdolabnn arkasndaki
dnyay igal eden hamam bcekleri gibi, yaamnn her yeni
sayfasna szard ve, beenin ya da beenmeyin ki o beenmezdi, bir de bakardnz yeniden iko Charlie oluvermi.
Mantkl deildi ama, bunun sebebinin babas olduunu
biliyordu iko Charlie. nk bu ismi ona babas takmt
ve babas bir eye bir isim takt myd, o isim yapr kalrd.
Bir zamanlar iko Charlienin byd Floridadaki sokan karsndaki evde yaayan bir kpek vard. Uzun bacaklar ile dik kulaklaryla ve bebekken burun st duvara toslam gibi duran suratyla, kestane rengindeki boxer cinsi bir
kpekti bu. Ba dik, kuyruu kalkkt. Kpekler dnyasnda,
bir aristokrat olduu her halinden belliydi. Kpek yarmalarna girmi, Trnn Birincisi, Klasmannn Birincisi ve hatta
Yarmann Birincisi gibi madalyalar kazanmt. Kpek, Yedinci Campbells Macinrory Arbuthnot ismini kullanmaktan
haz duyard; sahipleriyse, kendisiyle samimilemeye cret ettiklerinde, ona ksaca Kai derlerdi. Bu bylece srd gitti. Ta
ki bir gn iko Charlienin babas, verandasndaki dknt
salncakta tembel tembel birasn yudumlarken, komunun
bahesindeki palmiye aacndan bahenin itlerine kadar uzanan bir tasmann ucunda, bir aa bir yukar, salna salna
gezen kpei grene dek.
13

Amma da apal bir kpek bu ya, dedi iko Charlienin

babas. Tpk Donald Duckn arkada Goofyye benziyor.
Ve bylece bir zamanlarn ampiyon kpei bir anda deiti ve dnt. iko Charlie iin bu hadise sanki kpei babasnn gzlerinden grmek gibi bir ey olmutu ve yle bir
dnnce o da hakikaten de Goofy gibi apal bir kpek bu
ya! demiti kendi kendine. Kpek sanki pelten yaplmt.
Yeni ismin tm sokak boyunca yaylmas ok uzun srmedi. Yedinci Campbells Macinrory Arbuthnotn sahipleri tm
gleriyle direndiler, ama nafile. Bir kasrgann karsna dikilip onu dinmeye ikna etmeye alsalar daha ok anslar
olurdu. Yoldan geen yabanclar bile durup, bir zamanlarn
gururlu kpeini Merhaba Goofy. Aferin benim apal oluma? diye sevmeye balamlard. Ksa bir sre sonra sahipleri
kpei artk yarmalara sokmaz oldular, zira cesaretleri krlmt. apal bir kpek, diyordu hakemler, Goofy gibi...
te byle. iko Charlienin babasnn verdii isimler yapr kalrd. Ac gerek buydu.
iko Charlienin babasnn en kt zellii bu deildi ama.
Byd yllarda, babasnn birok zellii en kt seilmeye adayd: Gznn hep darda olmas ve ellerinin hi
rahat durmamas en azndan mahallenin kadnlar yle der,
babasn annesine ikyet ederlerdi, sonra da evde kyamet
kopard; sigar adn verdii ve srekli olarak itii o kk
siyah purolar, ki kokular elini srd her eye sinerdi; garip
bir eit step dansndan zevk almas, ki iko Charlie bu dansn 1920li yllarn Harleminde yarm saatliine moda olup,
sonra gzden dm olduundan kukulanrd; dnya politikas konusunda mutlak ve giderilmesi imknsz cehaleti ve
bununla birlikte, anlald kadaryla, televizyondaki komedi dizilerinin gerek insanlarn gerek yaamlarna ve gerek
yaam mcadelelerine yarm saatlik bir pencere atna tm
benliiyle inanmas. iko Charlieye gre bunlarn hibiri tek

bana babasnn en kt zellii deildi, ama teker teker her

biri en ktye kendisince bir katk yapard.
iko Charlienin babasnn en kt zellii, utan verici
olmasyd.
Elbette herkes anasndan, babasndan utanr. in olmazsa
olmazdr bu. Ana-baba olmann doasnda, sadece var olarak
utan vermek vardr; ayn ekilde, belli yataki ocuklar da
doalar gerei, ana babalar sokakta onlarla konumaya yeltense bile utantan yerin dibine geerler.
Gelgelelim, iko Charlienin babas bu ii ince bir sanat
haline getirmiti ve iko Charlieye en basitinden tutun da
mesela iko Charlienin pslak bir yataa girdii gn unutmas mmkn deildi en etrefillisine kadar eek akalar
yapmaktan ne kadar zevk alyorsa, onu utandrmaktan da bir
o kadar holanrd.
Nasl yani? diye sordu iko Charlienin nianls Rosie, bir akam. Normalde babasndan hi bahsetmeyen iko
Charlie, yaklamakta olan dnlerine babasn da davet etmenin neden ok ama ok kt bir fikir olduunu anlatmaya
alyor ama pek de beceremiyordu. O srada, Gney Londradaki bir arap barnda oturmaktaydlar. iko Charlie, uzun
yllardan beri babasyla arasna girebilecek en iyi iki eyin drt
bin mil ile Atlantik okyanusu olduuna kanaat getirmi durumdayd.
Bak imdi... dedi iko Charlie ve maruz kald aalanmalar srayla aklndan geirirken, ayak parmaklarnn gayri
ihtiyari kvrldn hissetti. lerinden birini seti. ey, bir
defasnda, ben ocukken, okul deitirdiimde babam bana,
stne basa basa, ocukken Bakanlar Gnn nasl hevesle
beklediini anlatmt, nk bir kanun varm ve o kanun
uyarnca o gn okula en sevdikleri bakann kyafetleriyle giden ocuklara kocaman bir torba eker verilirmi.
Aa. Ne iyi bir kanunmu o, dedi Rosie. Keke ngilterede
de yle bir kanun olsa. Rosie Birleik Krallkn dna hi k-

14

15

mamt; tabii bir defasnda gen tatilciler kulbyle bir adaya

yapt seyahati saymazsanz ki, Rosie bu adann Akdenizde
bir yerlerde olduuna yemin edebilirdi. Corafyas pek iyi
olmasa da, scak kahverengi gzleri ve iyi bir kalbi vard
Rosienin.
Hayr efendim, hi de iyi bir kanun deil. Hatta yle bir
kanun yok. Tamamen babamn uydurmas. Zaten bir sr
eyalette Bakanlar Gnnde okullar tatil olur, tatil olmayan
eyaletlerde de en sevdiin bakan gibi giyinmek diye bir adet
yoktur. Bakan gibi giyinmi ocuklara ne kongre karar gerei kocaman bir torba eker verilir ne de ilerleyen yllarda,
ortaokul ve lisede ne kadar popler olacan, tamamyla hangi
bakan gibi giyineceine baldr. Sradan, silik tipler ilk akla
gelen bakanlar gibi giyinirler; Lincoln, Washington veya Jefferson gibi Ama John Quincy Adams veya Warren Gamaliel
Harding veya ite yle daha az bilinen bakanlar gibi giyinenler ileride ok popler tipler olurlar. Ve Bakanlar Gnnden
nce bu konudan bahsetmek uursuzluk getirir. Ya da daha
dorusu, uursuzluk filan getirmez de, babam yle demiti.
Kzl erkekli herkes mi bakanlar gibi giyiniyormu?
Tabii, ne sanmtn? Erkekler de, kzlar da. Dolaysyla
ben de Bakanlar Gnnden evvel bir hafta boyunca, en doru bakan seebilmek iin Dnya Ansiklopedisinden bakanlar hakknda okunabilecek her eyi okudum.
Babann seni kandryor olabilecei hi mi aklna gelmedi?
iko Charlie ban sallad. Babam sana kafay taktnda
aklna yle bir ey gelmez, gelemez. Dnyann en iyi yalancsdr o. nandrcdr.
Rosie, Chardonnay arabndan bir yudum ald. Peki sonunda okula hangi bakan olarak gittin?
Taft. Yirmi yedinci bakan. Babamn bir yerlerden bulduu kahverengi bir takm elbiseyi giydim. Pantolonun paalarn kvrdm, nme de bir yastk sokuturdum. Yzme bir

de byk izdim. O gn okula beni babam gtrd. Byk bir

gururla yrdm. teki ocuklar beni grr grmez barp,
parmaklaryla gstermeye baladlar. Bir noktada kendimi erkekler tuvaletindeki bir blmeye kilitleyip aladm. zerimi
deitirmek iin eve gitmeme bile izin vermediler. Cehennem
gibiydi.
Bir eyler uydursaydn ya, dedi Rosie. Okuldan sonra
bir maskeli baloya gideceini filan syleseydin. Veya gerei
anlatsaydn.
Tabii, tabii, dedi iko Charlie, ask bir yzle, anmsayarak.
Eve dndnde baban ne dedi?
Kahkahadan krld. Kkrdad, srtt, ks ks gld ve ite
o kadar. Sonra da bana, Artk bu Bakanlar Gn eyini kaldrmlar herhalde. Hadi gel, sahile gidip denizkzlarna bakalm dedi.
Denizkzlarna m?
Babamla sahile gidip ky boyunca yrrdk ve o beni
dnyann en utan verici insan kadar utandrrd; birden ark sylemeye balar, kumsalda, ayan srye srye bir eit
kum dans yapar ve yrrken insanlarla konuurdu; hi tanmad, daha nce hi grmedii insanlarla... Ve ben de bundan nefret ederdim, ama ite bana Atlantikte denizkzlarnn
bulunduunu, ok hzl ve ok dikkatli bakarsam gnn birinde birini grebileceimi sylerdi. Bak! derdi, Grdn m?
Kzl sal, yeil kuyruklu tam bir afet. Ve ben de bakardm,
bakardm, ama hibir ey gremezdim. iko Charlie kafasn
sallad, masadaki kseden bir avu fndk ald, fndklar teker
teker azna att ve her birini, sanki izi hi silinmeyecek, yirmi
yllk bir aalanmaymasna hrsla inedi.
Hmm, dedi Rosie, prl prl bir glmsemeyle. Gerekten de sevimli bir adama benziyor baban, tam bir cinsmi! Bir
yolunu bulup dne muhakkak gelmesini salayalm. Ortama ruh katar.

16

17

iko Charlie, bir an grtlana kaan fndk yznden boulur gibi oldu. Sonra, nsann dnnde olmasn isteyecei en son ey bu deil mi, diye sorarak sze balad; yani bir
dnseydi ya Rosie, insann babas geliyordu ve dnne
ruh katyordu... Babasnn hl u yeryzndeki en utan verici insan olduundan hibir kuku duymadn anlatt. Yal
keiyi yllardr grmyor olmaktan ne kadar memnun olduunu ve annesinin hayatnda yapt en iyi eyin babasn terk
edip ngiltereye gitmek ve teyzesi Alanna ile yaamak olduunu da ekledi. Tm bu sylediklerini vurgulamak iin, eer
babam dne davet edersem, Allah belam versin, hatta bir
deil, iki, iki de deil defa versin, dedi. Konumasn, aslnda evleniyor olmann en iyi yan, dne babam armak
zorunda olmamaktr, diyerek noktalad.
Sonra, Rosienin yzndeki ifadeyi ve normalde dosta bakan gzlerindeki o buz gibi prlty grd ve telala, aslnda
ikinci en iyi ey demek istediini aklayarak yapt gaf dzeltmeye alt, gelgelelim artk ok geti.
Bu fikre alacaksn, baka aresi yok, dedi Rosie. Ne
de olsa, dn dediin kslerin barmas iin mkemmel bir
frsattr. Aranzda bir krgnlk olmadn gstermene bahane
olur ite, fena m?
Ama aramzda bir krgnlk var, dedi iko Charlie. Hatta bir deil, bir sr krgnlk var.
Sende adresi var m? diye sordu Rosie, Veya telefon numaras? Sanrm en dorusu ona telefon etmen. nsann tek
evlad evleniyorsa, bunu bir mektupla renmesi ayp olur...
Sen onun tek ocuusun, deil mi? E-postas var m?
Evet. Onun tek ocuu benim. E-postasnn olup olmad konusunda ise hibir fikrim yok. Yoktur herhalde. u
mektup denilen ey ne kadar iyi, diye geirdi iinden iko
Charlie, her ey bir yana postada kaybolup gidebilirler.
Elinde ona ulaabilecein bir adres ya da telefon numaras
olmal ama.

Yok, dedi iko Charlie, drste. Babas muhtemelen

tanmt. Floriday terk edip, telefon ve hatta adres bile brakmadan bir yerlere gitmi olmas muhtemeldi.
Pekala, dedi Rosie, serte, O zaman kim bilir?
Bayan Higgler, dedi iko Charlie ve artk iindeki mcadele azminin tkendiini hissetti.
Rosie tatl tatl glmsedi. Peki, Bayan Higgler kim? diye
sordu.
Bir aile dostu, dedi Charlie. Ben ocukken yan komumuzdu.
Bayan Higgler ile yllar nce, annesi lm deindeyken,
bir defa konumutu. Bayan Higgler annesinin istei zerine, babasna bir mesaj iletmek iin aram ve ondan babasna,
annesiyle balantya gemesini sylemesini istemiti. iko
Charlie, birka gn sonra telesekreterinde, kendisi iteyken
braklm bir mesaj bulmutu. Mesajdaki sesin, biraz yal ve
sarho kmakla birlikte, babasna ait olduu belliydi.
Babas, zamannn olmadn, ileri nedeniyle Amerikadan
ayrlamayacan sylemiti. Sonra da iko Charlienin annesinin her eye ramen mthi bir kadn olduunu ilave etmiti. Birka gn sonra da hastane odasna bir vazo dolusu iek
gelmiti. iko Charlienin annesi, kart okuduunda suratn
asm ve sylenmiti.
Benden bu kadar kolay kurtulacan dnyorsa, demiti, bak diyeyim sana, daha bana gelecek var. Ama hemireden iekleri yatann bakesine yerletirmesini istemi
ve iko Charlieye de defalarca, babasnn gelip gelmeyeceini, onu son bir defa ziyaret edip etmeyeceini, bu konuda bir
eyler duyup duymadn sorup durmutu.
iko Charlie her seferinde duymadn sylemiti. Zaman
ierisinde, bu sorudan da, kendi verdii cevaptan da ve hayr,
babam gelmeyecek, derken yznn ald ifadeden de nefret
etmeye balamt. iko Charlieye gre en ktsyse aksi,
ufak tefek bir adam olan doktorun, onu bir kenara ekip artk

18

19

ok vakit kalmadn, annesinin lmek zere olduunu, bundan sonra tek yapabileceklerinin onu son anna dek mmkn
olduunca rahat ettirmek olduunu syledii gnd. iko
Charlie ban sallam ve annesinin yanna gitmiti. Annesi
onun elini tutmu ve tam gaz faturasn deyip demediini
sormaya balamt ki, koridorda bir grlt kopmutu. Zangrdayan, nlayan, vuran, ten, nefesliler ve bas ve davul
tr, koridorlardaki afilerin insanlar sessizlie davet ettii,
hemirelerin de buz gibi ve azarlayan baklaryla insanlar bu
davete uymaya zorlad hastanelerde duymann detten olmad trden bir grltyd bu.
Grlt gittike artmt.
iko Charlie bir an iin bunlarn terristler olabileceini
dnmt. Ama annesi grlty duyunca zayfa glmsemi ve Yellow Bird,* diye fsldamt.
Ne? demiti iko Charlie. Annesinin bilincini yitirmeye,
samalamaya baladndan korkmutu.
Yellow Bird, demiti annesi, bu kez daha yksek ve emin
bir sesle. aldklar arknn ad.
iko Charlie kapya gitmi ve dar bakmt.
Hastane koridorunda, hemirelerin itirazlarna, pijamalar
ierisindeki hastalarn ve ailelerinin akn baklarna hi aldrmadan, kk bir New Orleans Caz Bandosu ilerliyordu.
Bir saksafon, bir tuba ve bir trompet vard. Dev gibi bir adam
boynuna bir kontrbas asm gibi duruyordu. Baka bir adam
da bas davulu alyordu. En nde de, jilet gibi damal takm
elbisesi, yeil ftr apkas ve limon sars eldivenleriyle iko Charlienin babas yryordu. Bir enstrman almyordu
ama hastane koridorunun cilal yzeyinde, yumuak tabanl
ayakkablarla bir eit step dans yapyor, hastane personelini
apkasn kartarak tek tek selamlyor, kendisine konuacak
ya da itiraz edecek kadar yaklaan herkesin de elini skyordu.
* Bir The Mills Brothers caz arks. yhn
20

iko Charlie dudaklarn srm ve kendisini duyabilecek

birileri vardr umuduyla, yer yarlsn da dibine geeyim, bu
mmkn deilse ani, merhametli ve lmcl bir kalp krizi
geireyim diye dua etmiti. Ama nerede onda o ans? iko
Charlie canllar dnyasnda kalmaya, bando yaklamaya, babas da dans etmeye, el skmaya ve glmsemeye devam etmiti.
Eer dnyada adalet diye bir ey varsa, diye dnmt
iko Charlie, babam koridorda yrmeye devam eder, bizi geer
ve dorudan roloji servisine gider; ama dnyada adalet diye
bir ey yoktu ve babas onkoloji servisinin kapsna geldiinde
durmutu.
iko Charlie, demiti, yle yksek bir sesle sylemiti ki bunu servisteki, kattaki, hastanedeki herkes onun iko
Charlieyi tanyan biri olduunu rahatlkla anlamt. iko
Charlie, yoldan ekil. Baban geldi.
iko Charlie yoldan ekilmiti.
Bando, babasnn nclnde, ylan gibi kvrlarak odaya
girmi ve doru iko Charlienin annesinin yatana gitmiti.
Bando yaklarken yataktaki kadn ban kaldrp glmsemiti.
Yellow Bird, demiti kadn, zayf bir sesle. En sevdiim
ark.
Byle bir eyi unutsam, ne biim bir erkek olurdum? demiti, iko Charlienin babas. Kadn kafasn yavaa sallam, elini uzatm ve adamn sar eldivenli elini skmt.
Affedersiniz, demiti, elinde bloknot tutan, ufak tefek,
beyaz bir kadn, Bu ahslar sizinle birlikte mi?
Hayr, demiti iko Charlie, yanaklar kzararak. Benimle deiller. Valla.
Ama bu sizin anneniz, yle deil mi? demiti kadn, ldrc baklarla. Sizden bu insanlarn daha fazla rahatszlk
vermeden, oday derhal terk etmelerini salamanz rica etmek
zorundaym.
21

iko Charlie bir eyler mrldanmt.

Ne dediniz?
Dedim ki, onlarn herhangi bir ey yapmasn salayabileceimi hi sanmyorum.
iko Charlie kendisini, artk bundan daha kts olamaz
nasl olsa, diye avutuyordu ki, babas davulcudan plastik bir
poet alm ve iindeki bira kutularn kartp bandosunun
elemanlarna, hemirelere ve hastalara datmaya balamt.
Sonra da bir puro yakmt.
Bloknotlu kadn duman grr grmez, Affedersiniz,
demi ve bir fze gibi, kendisini odann te yanna, iko
Charlienin babasnn yanna frlatmt.
iko Charlie ite o anda, en akllca davrann svp
gzden kaybolmak olduuna karar vermiti. O gece evinde
oturmu ve diz kp giyotinin ban ensesinde hissetmeyi bekleyen bir idam mahkmu gibi, telefonun ya da kapnn
almasn beklemiti; ama kap almamt.
O gece neredeyse hi uyumam ve ertesi gn, leden sonra, kendisini en ktsne hazrlam bir halde, sessice hastaneye szlmt.
Yataktaki annesi, aylardan beri hi olmad kadar mutlu
ve rahat grnyordu. iko Charlie ieri girdiinde, Gitti,
demiti kadn. Kalamazm. Keke sen de gitmeseydin yle,
Charlie. Mthi bir parti oldu. Nasl elendik anlatamam.
iko Charlienin kanserlilerin bulunduu bir hastane odasnda, babas tarafndan caz bandosu eliinde verilen bir partiye katlmaktan daha kt bir ey tahayyl etmesi mmkn
deildi. Susmutu.
Kt bir adam deil o, demiti iko Charlienin annesi,
gznde muzip bir prltyla. Sonra kalarn atmt. Hayr,
aslnda bu da tam olarak doru saylmaz. yi bir adam da deil,
kesinlikle, ama dn gece kendini iyi hissetmemi salad. Kadn glmsemi ve bir an iin yeniden genlemiti.
Bloknotlu kadn kapda durmu, parman kvrarak iko

Charlieyi yanna armt. iko Charlie oday srnrcesine am, daha kadnn duyma menziline girmeden zr dilemeye balamt. Yaklatka kadnn, karnna kramplar sokan
o ldrc baklar yerine bir kedi yavrusunu andran mlayim ifadesiyle karlamt. Babanz, demiti kadn.
zr dilerim, demiti iko Charlie, ocukluundan beri
babasndan her bahis aldnda, hep demek zorunda kald
gibi.
Hayr, hayr, hayr, demiti eski cad. zr dilemenizi gerektirecek bir ey yok. Sadece eyi soracaktm. Babanz.
Onunla balantya gememiz gerekse, ne telefonunu biliyoruz
ne de adresini. Aslnda dn gece ona da sorabilirdim, ama aklmdan km ite.
Bir telefonu olduunu zannetmiyorum, demiti iko
Charlie. Onu en kolay Floridaya gidip, arabanz eyaletin
dou kysn boydan boya kesen A1A otobannda srerek bulabilirsiniz. leden sonralar, kprnn birinde balk tutarken rastlayabilirsiniz ona. Akamlar ise barn birine taklr.
Ne kadar sevimli bir adam, demiti kadn, zlemle. Ne
i yapyor?
Dedim ya. Ona soracak olursanz ekmek ve balk mucizesi
der.
Kadn iko Charlieye bo bo bakm, o da kendisini salak gibi hissetmiti. Ayn eyi babas sylediinde insanlar glmekten krlrd oysa. Yani, hani ncilde var ya. Ekmek ve
balk mucizesi. Babam aylaklk edip balk tuttuunu ve hl
para kazanabiliyor olmasnn bir mucize olduunu sylerdi.
Bir eit aka.
Buulu bir bak. Evet. Dn ok komik akalar yapt. Kadn dilini aprdatm ve sonra yeniden ciddiyete brnmt.
imdi, asl konumuza dnecek olursak, saat be buukta burada olmanz istiyorum.
Neden?

22

23

Annenizi gtrmek iin. Ve eyalarn da. Dr. Johnson size

sylemedi mi? Onu taburcu ediyoruz.
Onu eve mi yolluyorsunuz?
Evet, Bay Nancy.
Ya kanser Kanser ne olacak peki?
Anlald kadaryla yanl alarmm.
iko Charlienin akl nasl yanl alarm olabileceini almamt. Daha bir hafta evvel annesini bir bakm evine yerletirmekten bahsetmilerdi. Doktor, aylar deil, haftalar ve
kanlmaz sonu beklerken onu mmkn olduunca rahat
ettirmek gibi ifadeler kullanmt.
iko Charlie yine de saat 5.30da gelmi ve annesini hastaneden kartmt. Annesininse artk lmek zere olmadna
hi de arm bir hali yoktu. Eve giderken iko Charlieye,
yaam boyunca biriktirdii parayla dnyay gezeceini sylemiti.
Doktorlar aym kaldn sylyorlard, demiti kadn. Ben de, eer bu hastane yatandan kurtulacak olursam, Parise, Romaya falan gideceim diye dnmtm.
Barbadosa ve Saint Andrewsa geri dnecektim. Belki Afrikaya
da gidecektim. Ve ine de. in yemeklerini severim.
iko Charlie ne olduunu anlamamt, ama olan her neyse suun babasnda olduundan emindi. Annesine ve ar bir
bavula Heathrow Havaalanna dek elik etmi, ona uluslararas gidi terminalinin kapsnda el sallayarak veda etmiti.
Kadn pasaportunu ve biletlerini sk sk kavram yrrken
glmsyor ve iko Charlienin uzun yllardr grmedii kadar gen grnyordu.
Annesi iko Charlieye Paristen, Romadan, Atinadan,
Lagostan ve Cape Towndan kartpostallar yollamt. Nankingden yollad kartpostalda, inde insana in yemei
diye yutturduklar eyi hi beenmediini ve Londraya dnp, doru drst bir in yemei yemek iin sabrszlandn
yazmt.

iko Charlienin annesi, Saint Andrewstaki Karayip

Adasnn Williamstown ehrinde, bir otel odasnda uykusunda lmt.
Gney Londradaki bir krematoryumda* yaplan cenaze
treninde, iko Charlie babasn grmeyi beklemiti: Yal
adamn peinde bir caz bandosuyla ieri girmesi veya sralar
arasndaki koridorda, bir palyao ordusuyla veya tekerlekli
bisikletlerini srerken bir yandan da sigaralarn tttren yarm dzine empanzeyle resmi geit yapmas iten bile deildi; iko Charlie tren baladktan sonra bile omzunun zerinden, kilisenin kapsna bakp durmutu. Ama babas orada
deildi, sadece annesinin arkadalar ve uzaktan akrabalar
vard ve bunlarn ou da siyah apkalar takm, gzlerindeki
yalar silen, smkren ve balarn sallayan yal ve iman
kadnlard.
iko Charlie, kilisenin arkasnda, kendisiyle ayn yalardaki bir adamn varln son ilahi srasnda dmeye baslp,
annesi yryen bant zerinde son yolculuuna ktnda fark
etmiti. Babas deildi bu adam. Tanmad biriydi, hatta eer
babasn gzlemiyor olsa, arkada, glgeler arasnda duran adamn farkna bile varmayabilirdi... Ama k siyah bir elbise giymi, gzlerini yere evirmi, ellerini kavuturmu yabancy
fark etmiti ite.
Baklar adamn zerinde biraz fazla uzun kalm ve o srada yabanc da gzlerini kaldrp iko Charlieye bu ite birlikteyiz diyen neesiz bir tebessmle bakmt. Byle bir ifadeyi
yabanc birinin suratnda grmezdiniz genellikle, ama iko
Charlie adamn kim olduunu kartamamt. Ban evirmi
ve yeniden kilisenin n tarafn izlemeye balamt. O srada Alaktan U, Tatl Araba** isimli ark alyordu ki, iko
Charlie annesinin bu arkdan hi holanmadn biliyordu.

24

25

* llerin yakld yer. yhn

** Buradaki arabayla anlatlmak istenen, eski zamanlarda genelde yar ve
sava iin kullanlan iki tekerlekli bir eit at arabasdr. yhn

Peder Wright ise insanlar iko Charlienin byk teyzesi

Alannann evine bir eyler yemeye davet ediyordu.
Byk teyzesi Alannann evinde nceden tanmad hi
kimseye rastlamamt. Daha sonra, annesinin lmn takip
eden yllar iinde, o yabancy sk sk dnmt: Kimdi, neden oradayd? Hatta o yabancnn kendi hayalinin mahsul
olabileceini bile dnd olmutu.
Tamam, o zaman, dedi Rosie, Chardonnayini bitirirken,
Sen Bayan Higgler ara ve ona benim cep telefonumu ver.
Dn ve tarihi syle... Bak imdi aklma geldi: Sence onu
da davet etmeli miyiz?
stersek ederiz, dedi iko Charlie. Geleceini sanmyorum ama. ok yal bir aile dostu. Babam ok eskilerden, ta
karanlk alardan beri tanr.
Bir azn ara bakalm. Ona davetiye gndermemiz gerekip gerekmediini ren.
Rosie iyi bir insand. Hamurunda bir miktar Aziz Francis, biraz Robin Hood, biraz Buda, biraz da yi Yrekli Glinda
vard. Rosie, biricik gerek ak ile onun ks olduu babasn
bartracak olmann yaklamakta olan dnlerine, ilave bir
boyut, yeni bir heyecan katm olduuna hkmetmiti. Rosie
iin artk sz konusu olan sadece basit bir dn deil, fiilen
insani bir vazifeydi de ve iko Charlie Rosieyi, nianlsyla
onun kar konulamaz yilik Yapma htiyac arasna hibir zaman girilmemesi gerektiini bilecek kadar iyi tanyordu.
Bayan Higgler yarn ararm, dedi.
Bak sana ne diyeceim, dedi Rosie, burnunu son derece sevimli bir ekilde krtrarak. Onu hemen bu gece ara.
Amerikada saat o kadar ge deildir nasl olsa.
iko Charlie bayla olumlad. arap barndan birlikte ktlar, Rosie neeli kular gibi sekiyor, iko Charlie ise idam
sehpasna gtrlen bir mahkm gibi ayaklarn sryordu.
Samalama, dedi kendi kendine: Bayan Higgler tanm ya da

telefonunu prizden ekmi olabilir pekala. Neden olmasn?

Mmknd. Her ey mmknd.
Birlikte iko Charlienin, Brixton Roadun hemen arkasnda, Maxwell Gardenstaki kke bir evin st katnda yer
alan dairesine gittiler.
Floridada saat ka? diye sordu Rosie.
Akamzeri, dedi iko Charlie.
Tamam. Hadi o zaman.
Biraz bekleyelim. Belki dar filan kmtr.
Aslnda hemen arasak daha iyi olabilir. Akam yemeinden nce yakalam oluruz bylece.
iko Charlie eski telefon rehberini buldu, H harfinin altnda eski bir zarf vard. Zarfn zerinde, annesinin el yazsyla bir telefon numaras, onun da altnda Callyanne Higgler
yazyordu.
Telefon ald, ald.
iko Charlie tam Rosieye, Evde yok, demiti ki ayn
anda br utaki telefon ald ve bir kadn sesi Evet, kimsiniz? dedi.
Ee, ey. Bayan Higgler?
Kimsiniz? dedi Bayan Higgler. Eer o lanet olas pazarlamaclardansanz, hemen u an beni listenizden kartn,
yoksa sizi mahkemeye veririm. Haklarm biliyorum ben.
Hayr. Benim. Charles Nancy. Komu evde yaardm, hatrladnz m?
iko Charlie mi? u ie bak. Ben de sabahtan beri senin
telefon numaran aryordum. Ararken evin altn stne getirdim, peki buldum mu? Aklmda eski ajandalardan birine
yazmtm diye kalm. Evin altn stne getirdim. Ve kendime, Callyanne, artk dua edip Tanrnn seni duyacan ve
yardmna geleceini umma zaman geldi, dedim ve diz ktm, yani aslnda artk dizlerim pek tutmuyor, dolaysyla sadece ellerimi birletirdim, ama ite yine de senin telefonunu
bulamadm. Ama u ie bak, beni sen aradn, hem bylesi baz

26

27

alardan daha da iyi oldu, hangi alardan dersen, para basmyorum ben ve yurtdna telefon etmeye gcm yetmez, byle
nemli bir konu iin olsa bile, ama ben yine de sana telefon
edecektim zaten, hi merak etme, zira bu koullar altnda...
Ve kadn, artk nefes almak iin mi, yoksa her zaman sol
elinde tad ar scak kahveden bir yudum almak iin mi
bilinmez, aniden sustu. iko Charlie bu ksack sessizlikte,
Babama dnme gelip gelemeyeceini sormak istiyordum.
Evleniyorum da, dedi. Telefonun ucunda sessizlik vard.
Sene sonunda ama. Daha epey bir vakit var yani. Hl sessizlik. Nianlmn ad Rosie, diye ekledi, yardmc olmaya
alan bir sesle. Ama iko Charlie artk bu noktada telefon
balantsnn kesilip kesilmediini merak etmeye balamt;
zira Bayan Higglerla yaplan konumalar genellikle tek ynl
ilerdi, ounlukla sizin syleyeceklerinizi de o sylerdi, ama
kadn imdi eyi tam tamna sylemesine izin vermiti. iko Charlie drdncs iin de ansn denemeye karar verdi.
Eer isterseniz, siz de gelebilirsiniz, dedi.
Tanrm, Tanrm, Tanrm, dedi Bayan Higgler. Kimse
sana sylemedi mi?
Kimse bana neyi sylemedi mi? Ve bylece Bayan Higgler
uzun uzun, tek bir ayrnty dahi atlamadan, her eyi anlatt.
Anlatmas bittiinde iko Charlie, Teekkrler, Bayan Higgler, dedi. Bir kt paras zerine bir eyler yazd. Sonra bir
kez daha, Teekkrler, hayr, gerekten teekkrler, dedi ve
telefonu kapatt.
Ee? diye sordu Rosie, Babann telefonunu aldn m?
iko Charlie, Babam dne gelmeyecek, dedi. Sonra,
Floridaya gitmem lazm, dedi. Sesi dmdz, duygusuzdu.
ek defterim bitti, yenisini almam lazm, gibi bir ey dese,
yine ayn ses tonuyla konuurdu.
Ne zaman?
Yarn?
Neden?

Cenaze. Babamn. lm.

Ayy. zldm. ok ok zldm. Rosie iko Charlieyi
kollaryla sard ve onu sanki bir vitrin mankeniymiesine sk
sk tuttu. Nasl, ey, lm... hasta myd?
iko Charlie ban sallad. Bu konuda konumak istemiyorum, dedi. Rosie onu biraz daha skt ve sonra anlayl
bir edayla ban sallad ve serbest brakt. iko Charlienin
znts nedeniyle konuamadn dnmt Rosie.
Oysa mesele znt deildi. iko Charlie ok utanmt.

28

29

Saygn bir ekilde lmenin yzlerce deiik yolu olmalyd.

Boulan kk bir ocuu kurtarmak iin kprnn birinden
nehre atlamak mesela veya tek bana bir haydut ordusuna saldrrken, mermi saana tarafndan biilmek. Mkemmelen
saygn lm biimleriydi bunlar.
Daha az saygn ama o kadar da kt olmayan baka lme
biimleri de yok deildi, dorusunu isterseniz. nsann aniden, sebepsiz yere alev almas, mesela. Tbbi olarak kukulu,
bilimsel olarak da pek muhtemel deildi, ama yine de durup
dururken tutuup, geriye yars iilmi sigara izmariti tutan
kmrlemi bir elden baka hibir ey brakmamakta srar
eden insanlar vard bu dnyada. iko Charlie bunu bir dergide okumutu. Babas bu ekilde lm olsa, ok da rahatsz
olmazd. Ya da, bira parasn alan adamlarn peinden koarken, sokakta kalp krizi geirmi olsayd da...
iko Charlienin babas yle lmt: Bara erkenden gelmi ve karaoke gecesini Whats New Pussycat?i syleyerek
balatmt. O gece orada olmayan Bayan Higglera gre bu
arky yle gl ve erkeksi bir ekilde sylemiti ki, Tom
Jones onun yannda ssl jartiyerlerle gezinen bir tavan kz
gibi kalrd. Michiganl bir grup sarn turist, bu performans
nedeniyle iko Charlienin babasna bira smarlamt. Onun
hayatlarnda grdkleri en irin ey olduunu dnyorlard
belli ki.

Btn su onlarda, demiti Bayan Higgler, telefonda, ac

dolu bir sesle. Onu batan karmlar. Hepsi de darack
straplez bluzlara sm, bronzlaacaz diye gnete gereinden fazla kalp istakoz gibi kzarm kadnlarm ve hepsi
de kz olabilecek yataym.
Bylece adam hemen onlarn masasna oturup sigarn
yakm ve sava srasnda askeri istihbaratta grev yaptna
ilikin imalarda bulunmu, ama hangi savatan bahsettiini
sylemekten zenle kanm ve bir insan plak elle, tek bir
damla bile ter dkmeden ldrmenin bir dzine yolunu bildiini filan anlatm.
Sonra en dolgun gsl ve en sarn turisti, bir baka turist arkada, Strangers in the Night* sylerken dans pistine srklemi. Turistin boyu ondan bir miktar uzunmu ama
iko Charlienin babasnn yine de ok eleniyormu gibi bir
hali varm, zira adamn srtan az, turistin gsleriyle ayn
hizadaym.
Dans bittikten sonra, iko Charlienin babas srann yine
kendisine geldiini ilan etmi. iko Charlienin babas hakknda sylenebilecek bir ey varsa, o da hi phesiz heteroseksel olduuymu; dolaysyla mekndaki herkesin, ama
zellikle de sahnenin hemen altndaki masada oturan en sarn turistin nnde, gay mar olan Neysem Oyumu sylemeye balam. Tm yeteneini dktrm. Tam arknn,
eer olduu kii olduunu herkese syleyemeyecekse, ona
gre yaamn hibir anlamnn kalmayacan dnya leme
aklad ksmna gelmi ki, yz garip bir ifade alm ve bir
elini gsne bastrp, dier elini de ne uzatarak, insan uyduruk bir sahneden ne kadar yava ve ne kadar zarif hareketlerle
yuvarlanabilirse, ite o hareketlerle, nce en sarn tatilcinin
zerine, oradan da yere yuvarlanm.
Hep byle lmek isterdi, diye i geirmiti Bayan Higgler.
* Bir Frank Sinatra arksdr. yhn
30

Sonra da iko Charlieye babasnn, son bir jest olarak,

derken uzanp bir eye tutunduunu anlatmt ki, sonradan bunun byk gsl sarn turistin straplez bluzu olduu anlalmt. yle ki, ilk bata insanlar onun, sz konusu
gs amak iin, sahneden bilinli olarak, ehvetli bir dal
yaptn zannetmiler; zira kadn, gsleri tm mekna bakar ekilde lk atp duruyormu. O srada Neysem Oyum
mzii de alyormu, ama kimse ark sylemiyormu.
zleyiciler ne olup bittiini anladklarnda, iki dakikalk bir
sessizlik olmu ve sarn turist, kadnlar tuvaletinde histeri
krizleri geirirken, iko Charlienin babasn ambulansa tamlar.
iko Charlienin aklndan kartamad ey gslerdi.
Gslerin onu, tablolardaki gzler gibi bulunduu meknda
nereye giderse gitsin, ayplayan baklarla takip ettiklerini hayal ediyordu. inden, daha nce hi grmedii bir bar dolusu insandan zr dilemek geliyordu habire. Ve babasnn tm
bunlar ok elenceli bulacan bilmek de iko Charlienin
dehetine dehet katyordu. ahsen bulunmadnz bir yerde,
ahsen grmediiniz bir eyden utan duymak ok daha ktyd. Zihniniz olaylar sslyor, onlar dne dne, her ynden inceliyordunuz. Yani belki sizin zihniniz deil, ama iko
Charlienin zihni kesinlikle byle iliyordu.
iko Charlie, utanc genellikle dilerinde ve midesinin st
ksmnda hissederdi. Televizyon izlerken, utan verici olmas
muhtemel bir sahne balar gibi olduunda iko Charlie ayaa
frlayp televizyonu kapard. Bu mmkn olmadnda, mesela odada televizyonu izleyen baka insanlar da varsa, bir bahaneyle odadan kar ve utan n geene dek darda beklerdi.
iko Charlie Gney Londrada yayordu. Amerikan aksanl bir ocuk olarak, on yanda gelmiti oraya. lk geldiinde, aksanndan tr onunla ok dalga gemilerdi ve o da
aksanndan kurtulmak iin ok uram ve nihayet, dilinden
yumuak sessizlerin ve vurgulu harflerin son kalntlarn da
31

silerek, Di mi? sznn doru kullanmn ve vurgusunu

renmiti. On alt yana bastnda Amerikan aksanndan
tmyle kurtulmay becermiti, ama tam o srada bu kez de
okuldaki arkadalar sanki New Yorkluymular gibi konumak istediklerini kefetmilerdi. Birdenbire herkes, yani iko Charlie dndaki herkes, iko Charlienin ngiltereye ilk
geldiinde konutuu gibi konumaya balamt. Ne var ki
iko Charlie ne zaman insan iinde bu ekilde konusa, annesinden kulaktozuna bir tokat yerdi.
Btn mesele sesteydi.
Babasnn lm biiminden duyduu utan diner gibi olduunda, iko Charlienin tek hissettii ey boluk oldu.
Artk bir ailem yok, dedi Rosieye, neredeyse bir ocuk
gibi dudaklarn bkerek.
Ben varm, dedi Rosie. Bu iko Charlieyi glmsetti.
Ve annem de var, diye ekledi ve bu da iko Charlienin glmsemesinin izlerini sildi. Rosie, onu yanandan pt.
Aslnda bu gece burada kalabilirsin, dedi iko Charlie
umutla. Beni teselli filan edersin.
Kalabilirim, diye onaylad Rosie, Ama kalmayacam.
Rosie, evlenmeden nce iko Charlieyle yatmayacakt.
Bunun kendi karar olduunu sylemiti. Bu karar on be
yandayken vermiti. Tabii o sralar iko Charlieyi tanmyordu, ama ite karar karard. Ona bir kez daha skca sarld.
Ve Biliyor musun, babanla barman lazm, dedi, sonra da
evine gitti.
iko Charlie arada bir uyuduu, sonra yrd, merakland, tekrar uykuya dald huzursuz bir gece geirdi.
Gn doumunda uyand. nsanlar i ba yaptnda, seyahat acentesini arayp Floridaya uularnda cenaze indirimi yapp yapmadklarn soracak, sonra da Grahame Coats
Ajansna telefon edecek ve ailedeki bir vefat nedeniyle birka
gn izin alacan ve evet, bu iznin hastalk izni ya da cretli yllk izninden dleceini bildiini syleyecekti. Ama u

anda, dnya sessiz ve sakin olduu iin, son derece mutluydu.

Koridordan geerek evin arkasndaki kk odaya gitti ve
aadaki baheye bakt. afak vakti korosu balamt, karatavuklar ve itin zerinde seken sereleri ve yakndaki bir aacn dallarndaki benekli floryalar grebiliyordu. iko Charlie, sabahlar kularn akd bir dnyann normal bir dnya,
mantkl bir dnya, iinde olmaktan rahatszlk duymayaca
bir dnya olduunu dnd.
Sonralar, kular korkulacak eylere dntnde bile,
iko Charlie o sabah iyi ve ho bir ey olarak hatrlayacak,
ama her eyin o gn ve orada baladn dnecekti. lgnlktan nce; korkudan nce.

32

33