PT 2 Monumentagerm 04 Gese

I
Digitized by the Internet Archive

in
2011 with funding from

University of Toronto
http://www.archive.org/details/pt2monumentagerm04gese
y3
MONVMENTA
//<
GERMANIAE
HISTORICA
ANNO CHKISTI QVINGENTESIMO
VSQVE AD ANNVM MILLESIMVM
INDE AB
ET QVINGENTESIMVM
EDIDIT
SOCIETAS APERIENDIS FONTIBVS

RERVM GERMANICARVM MEDII AEVL
LEGVM SEGTIO
IV.
CONSTITVTIONES ET ACTA PVBLICA IMPERATORVM ET REGVM.

TOMI
IV.
HANNOVERAE
PAKS
et
II.
LIPSIAE
IMPENSIS BIBLIOPOLII HAHNIANI.
MCMIX XI.
CONSTITVTIONES
ET
ACTA PVBLICA
IMPERATORVM ET REGVM.
TOMYS
INDE AB
A. MCCXCVIII.
IV.
VSQVE AD
PAES
A. MCCCXIII.
II.
EDIDIT
lACOBYS SCHWALM.
HANNOVERAE
et
LIPSIAE
IMPENSIS BIBLIOPOLII HAHNIANI.
MCMIX XI.
DO
3
pQr5
Ex
officina aulae
Vimariensis typographica.
Jiin toml quarti parte II. leciori
Pertziuna
Jegehuntur
quinque vohaninihus uhsohita!
trihus
octoginta
gentis
oinniu
ohlata
mmeris
partis II.
huius
ea
olim
qiiue
Adnoturi
oeto
ex
liceat,
tantuni
editione
in
quin-
apud Pertziim
piihlid iuris factos esse.
Contra ea
patdhdum
quae in praefatione partis
I.
scripsimus
midavimiis, ApocJias rotionum camerae
et
ordinem Appendicum
thesaurariae Actis pontificum'
potius praeponentes.
Ordines
dictum
est,
coroncdionis
coroncdionis ,
prooemiis
in
cpiibus
tomonm
ptrimi
in finem totius corporis Constitutionum reiecti sunt.
Romanae
Praeter virum
cl.
optime meruerunt vir
Indicem rerum
logicum
de
a.
R. Scdomon,
composuit,
tomorum
secimdi
Solum ordinem
1312. pag. 609 sqq. iam edidimus.
Karohm Zeumer
d.
et
IIV.
eiuscjue
huius sectionis curatorem de tomo quarto
cpii
in plaguKs corrigendis
frater
conscripsit,
ac
Fr. Salomon,
vir
d.
qici
operam navavit,
Indicem
chrono-
Fr. Wilhehn Vindohonensis,
PROOEMIUM.
VI
qui
docmnentum pretiosissmum
His oninibus gratias referimus
imperatoris
VII.
periodici
'Neues ArcMv' tomo
a.
1908.
partis
II.
henivolenter
noUscum comnmnicavit.
animi sententia.
jnooemiis citamus,
in
camerae
eiusque
Heinrici
Imius
ea-
quam passim
JDissertatiuncnlam ,
Prior
nr. 1204.
notariorum
refiistris
XXXVII.
proposituri sumus.
fascicidus
paginas
713
de reliquiis archivi
1444
tractantem
complectens
in
iam
ex. prodiit.
Tomi
quinti
Actorum regni Ludeivici IV.
continentis fasciculus prior a. 1909.
Baham Hamhurgi
die 20. m.
iam
et
Friderici III. partem
pmnam
prodiit, alter exeunte a. 1911. emittetur.
Martis
a.
1911.
HAC ALTERA TOMI QUARTI PARTE

CONTINENTUR:
V
Praefatio
Heinrici VII. Constilutiones.
723.
724.
Mandata Pisanis missa.
723.
Mandatnm
Mandatnm
724.
725.
1312. lan.
alterum.
lan. 18.
mandato
714
713
713
(P. deest.)
726. Litterae Clementis V. regi directae.
725. Litterae de revocando
713.
(P.* deest.)
lan. 3.
prius.
7131090
(Continuatio.)
3. IS
1312. lan.
regio.
lan. 3.
3. 8.
(P. deest.)
714
716
714
726. Litterae de iuramento regis Siciliae per internuntios recipiendo.

lan. S.
727
729.
715
(P. deest.)
Scripta ad res monetarias spectantia.
716
1312. lan. 13
Edictum de monetis alterum. lan. 13. (P. deest.)

728. Fragmentum constitutionis magistronmi monetarum.
(lan. 13.)
720
(P. deest.)
730.
729. Xotitia de cursu
monetarum
Mandatum de comitatu
Nuringes.
731. Scriptum pro comite Palatino.

732.
Mandatum
Mandatum.de
Mandatum advocato
740.
741.
Mandatum de
742.
...
(P. deest.)
(P. deest.)
1312. Pebr.
1312.
727
727
728.
1312. Febr. 6
729
(P. deest.)
castri Stazzani.
1312. Febr. 13.
(P. deest.)
....
743. Obligatio
746.
bonorum
Mandata
Febr.
13.
imperii.
1312. Febr. 16.
e formulario
(Pebr. ex.)
sumpta.
*)
Id
Mandatum
est,
vicario directum.
in editione Pertziana
LL.
II.
(131
1.
Oct.
ex. Febr. med.)
(P. deest.)
(P. dcest.)
731
732
732
(P. deest.)
745. Mandatiim de restitutione bonorum.
746.
(P. deest.)
(P. deest.)
1312. Febr. 16.
731
730
(P. deest.)
capitanei generalis.
744. Concessio telonei.

745.
730
1312. Febr. 13.

730.
741. Commissio regis.
729
728
Ordinatio capitanei generalis per Lombardiam.
Mandatum
723
(P. deest.)
(Febr. ex.)
742.
723
725
lan. 28.
(P. deest.)
stura solvenda.
722
725
(P. deest.)
4.
721
...
(P. deest.)
(P. deest.)
739. Scripta pro Opizone de Spinula.
Augmentatio telonei.
739. Commissio vicariatus
720
....
....
(P. deest.)
1312. lan. 27.
provinciali missum.
738.
(P. deest.)
(P. deest.)
1312. lan. 24.
1312. lan. 24.
1312. lan. 27.
737. Cassatio compromissi.
738.
1312. lan. 22.
1312. lan. 22.
statu Thuringiae.
735. Delegatio iudicum.

736.
Gallice conscripta.
civibus de Sinzich missum.
733. Gratia Laudensibus concessa.

734.
721
716
727.
733.
733
734
734
INDEX.
VIII
Febr. 24.
747. Maiidatuin teloneariis directum.

748.
Mandatum
episcopo Herbipolensi missum.
749. Mandatiim de castris non aedificandis.
1312. Febr. 24.
750. Concessio feudi.
751.
Febr. 24.
Mart.
cum Roberto rege
754.
Mart. 10.
Reformatio civitatis Pisanae.
Homagium
Mart. 17.
(P. deest.)
Mart. 17.
760.
Mart. 17.
Apr.
736not.l.
737
1.
IS.
743
....
745
Apr. 18
(P. deest.)
....
(P. deest.)
1312. Mart. 20.
27.
746
747
748751
(P. deest.)
749
Mart. 24.
(P. deest.)
750
700. Scriptum tcrtium.
Mart. 27.
(P. deest.)
civitati
Mantuanae missum.
762.
Mandata de solutione pecuniae.

Mandatura ad Fridebergenses
763.
Mandatum ad
750
1312. Mart. 21.

1312.
(P. deest.)
29. 31.
Mart.
(12SS.)
Litterae
766.
1312. Mart. 31.
ambasiatorum
(P. deest.)
Aragonum
regi
missae.
(P. deest.)
Unio cum Friderico rege Trinacriae (1312. Mart.
ex. Apr. in.)
(P. deest.)
Parmensium.
Scripta pro civitate Savonensi.
Apr.
771. Cassatio telonei.
Apr.
Apr.
11.
(P. deest.)
18.
1312. Apr. 11.
770. Receptio in protectionem imperii.
13.
(P. deest.)
(P. deest.)
contra facinorosos.
Apr.
(P. deest.)
12.
(P. deest.)
Apr. 13.
1312. Apr. 13.
774. Scriptum pro oppido Leutkircli.
774a. (1289.) Litterae regis Siciliac regi
Aragonum
....
....
(P. deest.)
missae.
1312.
756
756
757 763
776. Assignatio termini
775. Scriptum regis.
iudicialis.
Apr. 20.
1312. Apr.
20. Oct.
765
765
766
766
Oct.
cardinalibus de coronatione
3.
(P. deest.)
Romana
fienda.
768
1312.
769778
Mai. lO.-Mai. 31
777. Requisitiones regis priores.
765
764
1427
766 769
(P. deest.)
776. Scriptum archiepiscopi Coloniensis.
763
764.
Apr. 20.
(P. deest.)
cum
764
(P. deest.)
12.
772. Privilegium de non evocando.
Tractatus
1423
754 756
757
769. Exceptio trium iudicum
780.
753
754
(P. deest.)
(P. 524.)
Mandatum
753
(1312.)
773.
753
752
....
(P. deest.)
767. Restitutio iudicum et notariorum Brixiensium. 1312. Apr. 1. (P. deest.)

18.
768. 769. Bannitio civitatum Tusciae et Lombardiae. 1312. Apr. 11.
Apr.
11.
768. Sententia contra Lucam, Senas, Parmani, Regium.
773.
751
752.
Mart. 29.
"VVetzlarienses.
et
Mart. 31.
Ezzelingenses.
766. Instructio nuntiorum.
777
744
Mart. 20.
765. Scriptum foederis.
775.
739
743747
759. Scriptum alterum.
Mart. 31.
770
742
737
(P. deest.)
1.
Apr.
(P. deest.)
1312. Mart. 17.
764. Commissio vicariatus Astensis.
765.
735
Apr.
....
(P. deest.)
764a.
735
758. Scriptum primum.
763.
762.
734
(P. deest.)
Scripta pro nobilibus dc Weinsberg.
Mundatum
761.
734736
nova concessio potestariae
756. Declaratio de iuribus marescalci regii.
758
(P. deest.)
755. Liberatio careeratorum, renuntiatio et
757. Syndicatus terrae Cortonae.
(P. deest.)
1312. Mart. 17.
civitatis iteratum.
et capitaneatus.
(P. deest.)
1312. Mart. 10.
Siciliae.
752. Litterae Clementis Y. Heinrico regi missae.
753. Constitutio anzianorum.
(P. deest.)
b.
736
1312. Mart. 6.
751. Procuratorium Heinrici regis.
753756.
18.
(P. deest.)
(P. deest.)
Quitatio Heinrici de Rapoltstein.

752. Tractatus
24. Jlart.
1312. Febr.
747749. Scripta pro abbate Fuldensi.
Mai.
10.
(P. deest.)
769
N D E X.
778. Allegationes cardinalibus datae.

779. Requisitiones regis alterae.
IX
(P. deest.)
(Mai. ex.)
771
....
(P. deest.)
7S0. Litterae cardinalium lohanni comiti Gravinae missae.
774
Mai. 31.
(P. deest.)
7S1
776
787. Tractatus cum Roberto

781 783. Acta tractatuum.
781. Litterae
rege
Siciliae.
12. lun.
1312. Mai.
778
20.
Mai. 12.-18.
credentiales regis Siciliae.
7S2. Propositiones eiusdem.
Mai. 12.
779
(P. deest.)
(P. deest.)
779
783. Instrumentumsuperreceptionenuntiorum. Mai. 18. (P.deest.)
784787. Litterae Florentinorum.
781
17.-20
lun.
781
7S2
785. Litterae ad Gentilem Ursinum.
783
(P. deest.)
783
nuntiorum
787. Instructio
lun. 20.
eundem
ad
(P. deest.)
lun. 20.
missorum.
lun.
20.
(P. deest.)
(1290
c.
1295.)
784
Relationes
missae.
787
Christiani
Mai. 26.
1312.
(1290.) Relatio prima.
a.
Spinulae
lun.
Mai. 26.
Aragonum
regi
1428
27
(P. deest.)
Mandatum advocato
provinciali
Burgundiae missum.
1429
1430
1312. lun. 13.
7S7
(P. deest.)
789. Cessio
iurisdictionis
in
Urbe
regi facta.
1312. lun. 13.
790. Scriptum super scultetatu Sletstadiensi primum.
791
793.
Litterae Clementis Y. regi missae.
791. Litterae priores.
(P. deest.)
792. Litterae alterae.
(P. deest.)
793.
Fragmentum
bonorum
19.
7S8
789
790
791
1312. lun. 22.
792
(P. deost.)
794
(P. deest.)
1312. lun. 29.
lul.
6.
1312. (Iid. ex.)
795 S14
1313. Apr. 30
796
798.
Scripta ad ipsam coronationem spectantia.
795
1312. lun. 29.
796. luramenta et protestatio regis in die coronationis. (P. deest.)

797.
Testimonium uuntiorum apostolicorum de coronatione
efFecta.
796
798. Litterae consensus imperatoris.
SOO.
Forma
Forma
latina.
529
535.)
in
(lun. 29.)
forma maiori.
803. Encyclicae forma tertia.
800
(P. deest.)
801
(P. 535.)
S04
S05
(P. deest.)
(P. deest.)
S05. Litterae alterae.
(P. deest.)
(1312. lun. 29.)
806. Encyclica archiepiscopi Trevirensis de coronatione
1312.
IV.
lun. 30.
801806
1312. lun. 29
805. Litterae regratiatoriae cardinalibus missae.
COSSTITUTIONES
(P. deest.)
imperatoris.
802. Encyclica in forma minori.
LL.
798
799 801
799
Gallice conscripta.
80 1. Encyclica
....
(P. 535.)
801803. Litterae encyclicae
804.
(P.
SOO. Constitutio contra haereticos et sacrilegos.
799.
799
795
(P. deest.)
799.
791
789
1312. luu. 24.
796812. Coronatio Romana.
1312. lun.
(P. deest.)
litterarum.
imperii.
787
(P. deest.)
1312. lun. 19
794. Eequisitiones iteratae cardinalibus factae.

795. Cessio
1432
142S
787b. (1291.) Relatio secunda. lun. 4.

(P. deest.)
7S7c. (1292.) Relatio terHa. lun. 27. (P. deest.)
788.
786
784. Litterae priores regi Siciliae directae. Iun.l7. IS. (P. deest.)
7S6. Litterae alterae regi Siciliae missae.
787 a
786
778781
(P. deest.)
806.
806
800
imperatoris.
807
II
807
N D E X.
pag-
807
809.
Scripta ad iuramentum praestitum spectantia.

luramentum imperatoris. (P. 536.)
807.
1312. lul.
6.
810
812.
...
(P. deest.)
Responsiones ad encyclicam imperatoris.
811814
810. Eesponsio Clementis V. papae.
(P. deest.)
(1312. lul. ex.)
811. Responsio Philippi regis Franciae.
812
Edwardi
Angliae.
regis
Apr. 30.
1313.
814
(P. deest.)
814. Innovatio privilegiorum monasterii Baumgarten.

lul.
1312. lun. 30.
814816
813. Scriptum confirmationis.
814
(P. deest.)
lun. 30.
lul. 1.
814. Mandatum advocato provinciali missum.
815823. Tractatus unionis cum Friderico rege Trinacriae
(P. deest.)
822.
816826
817 825
Scripta ex parte imperatoris emissa
contrahenda.
unione
de
imperatoris
815. Procuratorium
(P. deest.)
816. Scriptum foederis.

817. Procuratorium
matrimonio
de
imperatoris
818. Scriptum sponsaliorum.

819. Commissio
officii
complendo.
819
820
Mandatum de eodem
821. Litterae
(P. deest.)
admiratiae.
822
(P. deest.)
Venetis aliisque directum.
imperatoris
de
Roberti
facto
(P. deest.)
regis
823
822. Litterae eiusdem de facto Tuscorum.
(P. deest.)
823. Index scriptorum ex parte regis Trinacriae emissorum. (P. (êest.)

et privilegia diversorum.
824. Infeudatio Waltheri

825.
1312. lul.
de Gcrolseck.
iunioris
fidelitatis.
829. Privilegium eiusdem alterum.
Forma
concessionis feudi.
super
scultetatu
9.
(P. deest.)
lul. 9.
(P. deest.)
lul. 9.
1312. lul
Sletstadiensi
(P. deest.)
S.
secundum.
archiepiscopo
830
832
832
1312.
lul.
14.
lul.
18.
833
Trevirensi
concessum.
1312.
834
(P. deest.)
Litterae Florentinorum diversis missae.
835. Litterae
ad capitaneos exercitus
in
1312. lul.
Urbe.
lohannem comitem Gravinae.

lul.
837. Litterae ad Robertum regem Siciliae.
836. Litterae ad
832
831
834. Privilegium pro Diethero de Katzenellenbogen. 1312. Iul.20. (P.deest.)
835837.
829
(P. deest.)
833. Privilegium
827
829
(P. deest.)
831. Promissio pro comite de Bucheck.
826
828
5.
(P. deest.)
lul. 5.
828. Privilegium imperatoris prius.
832. Scriptum
....
(P. deest.)
Scripta ad archiepiscopum Arelatensem spectantia. lul.
827. Instrumentum
825
827829
Manfredo de Claromonte. lul. 5

(P. deest.)
825. Instrumentum fidelitatis praestitae.
829.
830.
(P. deest.)
lul. 4.
824
826832
4.-9
826. Scripta pro
826. Privilegium imperatoris.
827
823
Siciliae.
(P. deest.)
824830. Homagia
817
818
(P. deest.)
(P. deest.)
820.
816
1312.
iterati.
lul. 4
815
811
Aug.)
(1312. lul. ex.
(P. deest.)
813.
809
810
(1312. lul. ex.)
1313. Apr. 30
812. Eesponsio
811
807
808. Protestatio imperatoris superiuramentopraestito. (P.deest.)

809. Litterae nuntiorum pontifici directae.
807
20. 25.
836
837840
lul. 20.
(P. deest.)
837
lul. 20.
(P. deest.)
838
25.
(P. deest.)
839
N D E s.
xr
paft.
Mandatum de nemore imperii. 1312. lul. 21? (P.

839845. Scripta ad treugam apapaindictam spectantia.
838.
839
842.
Protestationes et responsiones imperatoris.
839. Protestatio prior.
840. Protestatio altera.
Aug. 1.
Aug. 6.
Aug.
6.
(P. deest.)
844. Litterae Roberti regis Siciliae.

844. Litterae ad Philippum
(P. deest.)
6.
6.
(P. deest.)
Aug. 14
(P. deest.)
regem Franciae.
(P. deest.)
Aug.
edicti.
Mandatum de guerra
1312. Sept.
(P. deest.).
6.
851
1312.
1312. Sept. 12.

1313. lau. 21.
12.
Sept.
1313. lan. 21.
(P. deest.)
854
851
S54
(P. deest.)
856
viva contra rebelles incipienda.
1312. Sept. 20.
857
ad iura et bona imperii in Tuscia spectantia. 1312.

Sept. 29.-1313. Febr. 23
865. Syndicatus et homagia terrarum et castrorum imperii. 1312.
Sept. 29. Nov. 25
851. Syndicatus communis Settignani.
Sept. 29.
(P. deest.)
852. Syndicatus communis Montis Faesulis. Oct. 9. (P. deest.)
853. Syndicatus populi S. Pauli ad Emam. Xov. 1. (P. deest.)
854. Syndicatus communis Montis Campolesis. Nov. 2. (P.deest.)
Scripta
858-886
Nov.
855. Syndicatus populi S.Mariac de Marliano.
Nov.
856. Syndicatus populi Collis Peti-osi.
858. Syndicatus
populi
curiae
S. Nicolai
8.
(P.deest.)
(P. deest.)
9.
Nov.
857. Syndicatus populi Vicchii Abbatis.
9.
Nov.
Semifontis.
859. Syndicatus communis Albulae.

860. Syndicatus populi Rica^d.
861. Syndicatus populi Luciani.
Nov.
Nov.
10.
Nov.
13.
(P. deest.)
10.
(P. deest.)
863. Syndicatus
communis
Nov.
S. Casciani.
Nov.
16.
14.
(P. deect.)
(P. deest.)
861
862
862
864
9.
communis Ceperelli. Nov. 25. (P. deest.)

Mandata archiepiscopi Treverensis et comitis Sabaudiae ad
1313.
1312. Dec. 6.
homines Tusciae spectantia.
865. Syndicatus
869.
860
863
862. Syndicatus populi S. ilartini de Valle. Nov. 13. (P. deest.)
864. Syndicatus populi Lamolae.
859
....
(P. deest.)
858871
(P. deest.)
(P. deest.)
866
850
1312. Sept. 10.
(P. deest.)
870.
849
853
848. Publicatio edicti.
851
850-
15.
(P. deest.)
Remotio
847
850
terrae Cortonae iteratum.
848. 849. Citatio Roberti regis Siciliae.
849.
844
849
847. Responsiones ad litteras Clementis V. papae iteratas.
850.
848
849.
(P. deest.)
Homagium
841
843
Aug.
845. Assignatio pecuniae cardinali episcopo Ostiensi facta.
846.
840
841
850
841
842. Instrumentum super omnibus confectum. Aug.

843. Litterae ad pontificem.
1.
(P. deest.)
841. Responsiones cardinalibus' faetae.
843.
....
deest.)
1312. Aug. 1. 15.
865
866
867
867
868
869
869
870
871875
Febr. 24
866.
Mandatum
867.
Mandatum
favorem communis Tignani.
1312. Dec.
6.
favorem nobilium de Lucardo.
1313. lan.
4.
1313. lan.
4.
in
S71
(P. deest.)
in
872
(P. deest.)
868. Litterae creditivae pro lohanne de Ferraria.
872
(P. deest.)
Litterae conductus.
1312.
Dec.
15.
(P. deest.)
II*
872iiot.l.

INDEX.
XII
hominum
869. Litterae super defensione
Novellae
870. Inquisitio de
et Yallis
Pesae.
districtu S.
Mariae
castris imperii.
(1312. ex.)
873
(P. deest.)
communibus,
civitatibus,
in
1313. Febr. 23.
873
(P. deest.)
870a.
(1293.)
872.
Mandata
Aragonum
regi
1312.
missa.
1432
(P. deest.)
Oct. 3(?)
871.
Spinulae
Christiani
Relatio
substituto advocati provincialis directa.
1312. Oct.
5.
886.
1313. lan. 13
871.
872.
873
875.
Mandatum
Mandatum
1312. Oct.
prius.
(P. deest.)
1313. lan. 13.
iteratum.
Mandata de precibus
1312. Oct. 17
primariis.
873.
Mandatum
874.
Mandatum episcopo Argentinensi
SS8.
Rinowe missum.
ecclesiae conventuaU in
888
875. Notitia de praebendis collatis.
de
889
1312. Oct. 17.
(P. deest.)
876. Instrumentum
887
886
887
(P. deest.)
5.
directum.
S88
889
(P. deest.)
cardinalium.
litterarum
oblatione
(P. deest.)
Oct. 18.
1312.
889
(P. deest.)
877. 878. Confirmationes sententiarum in favorem monasterii Augiae Maioris.
890895
1312. Oct. 27
877. Confirmatio prioris sententiae.
879881. Mandata de hoste

879.
880.
Mandatum
Mandatum
prius.
Nov.
iteratum.
893
(P. deest.)
896898
Nov. 2.-7
1312.
facienda.
890
(P. deest.)
878. Confirmatio alterius sententiae.
896
(P. deest.)
2.
Nov.
896
(P. deest.)
3.
881. Instrumentum super publicatione
mandatorum confectum. Nov.
7.
897
(P. deest.)
882886. Scripta pro
loffrido de Liningen.
1312.
Nov. 1313.
882. Scriptum super scultetatu Sletstadiensi tertium.
lan. 23.
1312. Nov. 11.
898
899
(P. deest.)
1312. Dec.
883. Receptio in vassallum.

884.
SS5.
886.
(P. deest.)
2.
Mandatum de causa audienda. 1313. lan. 1. (P. deest.)

Mandatum de bonis imperii redimendis. 1313. lan. 2. (P. deest.)
Mandatum in favorem monasterii de Andlowe. 1313. lan. 23.
.
889.
Mandatum
890. Processus
Dec.
in
1312. Dec.
4.
1312. Nov. 17.
(P. deest.)
900
901
902
(P. deest.)
favorem archiepiscopiTrevirensis. 1312. Dec. 8. (P.deest.)

1312.
contra civitatem Florentinam pronuntiatio.
903
alterius
12.
(P.
524
lin.
IS 37.)
903
891. 892. Scripta ad marchiones Malaspinae spectantia.
1312. Dec. 16.
904-906
1313. Mart. 19
891. Syndicatus
marchionis
Francisci
et
filiorum.
1312.
Dec.
16.
904
(P. deest.)
892. Privilegium pro marchione Spineta.
893 899.
899
901
(P. deest.)
887. Confirmatio consuetudinis civitatis Egrensis.
888. Recognitio debiti.
898-901
Mandata de hoste facienda

Dec. 18. 1313. Mai. 5
893. 893a.
Mandatum
lan. 6.)
fidelibus
et
1313. Mart. 19.
parlamento
missum.
(P. deest.)
visitando.
905
1312.
906-913
1312. Dec. 18.
(1313. ante
(P. deest.)
906
894. Litterae iteratae episcopo Argentinensi directae (1313. lan. 22.)

(P. deest.)
908
I.NDEX.
895. 896. Litterae
ad abbates de Aula Regia
lan.
et
lan. 25.
(P. deest.)
896. Litterae alterae.
lan. 31.
(P. deest.)
899. Scriptum
1313.
.......
1313. lan. 28.
(P. deest.)
civitatis Bisuntinae.
1313. (post Apr. 23.) (P. deest.)

subditis directum.
1313. Mai. o.
imperialis
nuntii
(P. deest.)
901. Scriptum pro nobilibus de Weinsberg.
906.
1312. Dec. 26
missa. 1312. Dee. 30.
918
1312. Dec. 30.
918
(P. deest.)
Mandatum secundum. 1313. lan. 16. (P. deest.)

904. Mandatum tertium.
1313. lan. 24.
(P. deest.)
1313. Febr. 15.
905. Mandatum quartum.
(P. deest.)
906. Mandatum quintum.
1313. Febr. 23.
(P. deest.)
Mandatum teloneariis Rheni directum. 1313. lan.
Donatio Wernbero de Homberg facta.
1313. lan. 21.
903.
909
Scripta pro episcopo Curiensi.
909. Scriptum primum.
919
919
919
920
911. Scriptum tertium.
Mandatum de
1313. lan. 21
Febr. 22.
922
923
....
923
1313. Febr. 12. (P. deest.)
925
1313. lan. 22.

Siciliae.
(P. deest.)
1313.
927
(P. deest.)
916. Sententiae contra rebelles Tusciae.
929951
1313. Febr. 23
915. Sententia contra clerum et vassallos.

916. Bannitio civitatura altera.
930
(P. deest.)
933
(P. 537.)
917. Receptio in protectionem imperii.
1313. Mart.
918. Litterae Clementis V. legato directae.
...
(P. deest.)
1.
1313. Mart.
918a.b. (1294. 1295.) Relationes Christiani Spinulae regi
(P. deest.)
1.
Aragonum
918b. Relatio altera.

919. Donatio
altera
Mart.
1433
(P. deest.)
episcopo
Mandatum
921 923.
921.
in
Ostiensi
1313.
facta.
Mart. 17.
952
favorem
Mandatum de conductu
922. Litterae credentiales.
924
928.
Petitiones
praestando.
parlamentum
civitatis
926.
Petitiones
et
Mart. IS.
(P. deest.)
et
954
(P. deest.)
954
generalem exercitum.
lanuensis
et
privilegia
(P. deest.)
concessa.
956965
legatorum
(ante
et
post
1313.
956962
Mart. 27.)
924. Petitiones priores.
954
(ante et
1313. Mart. 27
responsio
953
953955
1313. Mart. 21
(P. deest.)
post 1313. Mart. 27.)
924
1313.
histrionis.
Legatio in Lombardiam missa.
923. Vocatio ad
1434
1432
(P. deest.)
920.
952
1432
(P. deest.)
1.
Apr. 22.
cardinali
951
missae.
1313. Mart. I.-Apr. 22
918a. Relatio prior.
923
922
(P. deest.)
Robertum regem
921
922.
914. Infeudatio comitis Sabaudiae de civitate et comitatu Astensibus.
915.
(P. deest.)
stura solvenda.
913. Interlocutio contra
(P. deest.)
(P. deest.)
910. Scriptum secundum.
912.
918
911.
911
917
...
902. Mandatiim primum.
908.
910
913
Dec. 29
13)2.
Mandata de pecimia solvenda Tudertinis

1313. Febr. 23.
907.
909
910
912
900. Donatio pecuniae a civitate Pisana facta.
902
910
909.
Responsum
de Sedlitz.
25. 31
897. Procuratorium nuntii imperialis.

898.
XIII
(1312.
925. Petitiones posteriores.

926. Responsio legatorum.
in.)
956
(P. deest.)
(post 1313.
(post 1313.
Mart. 27.) (P. deest.)
Mart. 27.)
(P. deest.)
958
961

INDEX.
XIV
pag-
927.
928. Kevocatio immunitatum.
965
Apr. 2
930. Edictum de crimine laesae maiestatis
929.
929.
930.
Forma
Forma
931.
932.
965
Forma
Forma
966
(P. deest.)
Gallice conscripta.
932. Declaratio quis
931.
966968
rebellis
sit
966
(P. 545.)
latina.
966
965.
(P. 544.)
latina.
962965
962
964
(P. deest.)
1313.
Constitutiones Pisanae.
(P. deest.)
927. Privilegium generale.
929932.
1313. Mart. 27.
928. Privilegia ab imperatore concessa.
Gallice conscripta.
967
(P. deest.)
933. Praefatio in librum propositorum et expeditorum consilii imperatoris.

1313. Apr.
6.
968
(P. deest.)
934 941. Legationes ad diversos missae. 1313. Apr. 6.( lun.

934 936. Legatio ad ciîtatem lanuensem. Apr. 6.
16
Apr.
934. Instructio legatorum.
(P. deest.)
7.
Venetam
lun.
aliosque. Apr.
(P. deest.)
6.
Mai.
973976
Apr.
973
(P. deest.)
6.
938. Citatio Florentinorum Venetiae existentium. Mai. 30. lun.
1.
974
976
978not.
980
(P. deest.)
Lombardiam superiorem.
Lombardiam
941. Legatio ad curiam.
942.
inferiorem.
Apr.
Apr.
946
948.
Apr.
1313. Apr. 16.
(P. deest.)
(P. deest.)
6.
983
1313. Apr.
10
9.
983.
10.
984
(P. deest.)
985
985
(P. deest.)
Bannitio et condemnatio Roberti regis Siciliae.
1313. Apr. 26.
985993
Mai. 12
Apr. 26.
946. Sententia imperatoris.
946a. (1296.)
Mandatum
Apr.
3(.
Friderico
Philippi
Mai.
949
12.
985
(P. 545.)
regi Trinacriae
directum.
1313.
1435
(P. deest.)
(post Apr. 26.)
947. Litterae regis Siciliae.

948. Litterae
regis
Franciae
(P. deest.)
991
Clementi V. papae
missae.
(P. deest.)
957.
Acta legationis in Lombardiam missae. 1313. Apr. 28. lun.

Apr. 28. (P. deest.)
949. Citatio legatorum abbati missa.
(P. deest.)
950. Responsio civitatis Brixiensis.
Mai. 5.
Mai. 5. (P. deest.)
951. Litterae legatorum imperatori directae.
954.
7.
(Mai. 28.)
956. Responsio abbatis de Frassinoro.
Mandatum legatorum
(P. deest.)
potestati
Mai. 30.
(P. deest.)
....
....
(P. deest.)
Mantuano destinatum.
lun.
993
994 999
994
994
(P. deest.)
Mandatum legatorum abbati missum. Mai. 24. (P. deest.)

Mandatum alterum eorundem. Mai. 28. (P. deest.)
955. Responsio civitatis Mutinensis.
957.
6.
....
952. Responsio civitatum Veronensis et Vicentinae. Mai.

953.
984
983
(P. deest.)
1313. Apr. 18.
945. Institutio vicarii Pisani.
Apr.
(P. deest.)
9.
943. Receptio in protectionem.
944. Recognitio debiti.
(P. deest.)
6.
(P. deest.)
7.
943. Scripta pro abbate Montis Amiati.
942. Infeudatio abbatis.
Apr.
1313. Jan. 11.
Fideiussio Guillelmi cardinalis.

940. Legatio ad
971
30.
939. Legatio ad
973
969
971
936. Informatio vicarii imperatori porrecta. Apr. 16.

938. Legatio ad civitatem
969
(P. deest.)
6.
Apr.
935. Oblatio civis lanuensis.
937.
1.)
969983
995
996
996
996
997
998
6.
999
1.
958
N D E X.
960.
Petitiones diversorum.
1313. Apr. (ex.)
958. Petitio vicarii Brixiensis.
Apr. (ex.)
963. Ordinationes.
964 a
d.
(1297
Mai.
964a.
1313. Mai.
6.
1005
marchionis
Salutiarum
13
1438-1440
Instrumentum
stiper
confectum
infeudatione
(P. deest.)
1438
Mai.
964 c. (1299.) Scriptum secundum. (P. deest.)

964d. (1300.) Scriptum tortium. (P. deest.)
.
965. Petitiones civitatis Aretinae.
causae
(Mai. 2.
auditoribus
1439
1440
1005
(Mai. 4
facta.
1006
(Mai. 4.
II.)
968. Ordinatio super officio admiratiae.
super apocha rationis
(P. deest.)
(Mai.
4.
1007
(P. deest,
.)
Bernardini.
fratris
1006
(Mai.
(P. deest.)
1007
970. Commissio vicariatus.

971. Infeudationes.
Mai. 12.
Mai. 16.
972. Petitio legitimationis.
1007
(P. deest.)
1007
(P. deest.)
(Mai.
17. 21.)
973. Receptio in consiliarem imperatoris.
974- -978. Scripta ad servitium militare

974. Conventio
(P. deest.)
(Mai. 22.)
1313.
spectantia.
1008
1008
(P. deest.)
Mai.
procuratorum imperatoris cum Spirensibus.
4.
22
1008
975. Receptio castrensis.
Mai. 18.
979.
980.
Mai. 19.
(P. deest.)
Mandatum
civitati
Forma
Forma
Cumanae
directum.
regem Triuacriae.
1011.
(P. deest.)
1313. Mai.
lOil
10121014
7.
reiecta.
(P. deest.)
1012
tradita.
(P. deest.)
1013
983. Bannitio civitatis Paduanae.
982. Sententia imperatoris.
Mandatum
6.
1015
(P. deeat.)
983.
1012
10 11
981. Consilium iudicis aulae imperialis super rebellibus. 1313. (ante Mai.
982.
1010
Egenone de Amatia. Mai. 22

977. Obligatio bonorum imperii.
(P. deest.)
97S. Scripta pro
980. Legatio ad Fridericum

979.
1009
(P. deest.)
976. Receptio in vassallum imperii.
978.
10081012
Mai
(P. deest.)
977.
1440
1438
(P. deest.)
6.)
palatii
1439.
S.
(P. deest.)
967. Commissio notariatus.
969. Ordinatio
1003
10051008
1005
964 b-d. (I29S-1300.) Scripta infeudationis.

964 b. (1298.) Scriptum primum. (P. deest.)
966. Commissio
(Mai. 22
2.
6.-8
(1297.)
Mai.
Infeudatio
10021004
1002
(P. deest.)
fP. deest.)
6.
1300.)
in
(P, deest.)
2.
Mai.
(^.) (lun
(P..deest.)
(lun. in.)
Mai.
1000
1313. Apr.
963- -973. Ordinationes variae et infeudationes.

964. Infeudationes.
1000
(P. deest.)
962. Petitiones civitatis Pontremulensis.

961. Petitio prior.
999
(P. deest.)
960. Petitio vicarii Mediolanensis.
962. Petitio posterior.
999-1002
(P. deest.)
959. Petitio episcopi Brixiensis.
961.
XV
pag.
1313. Mai. 16. 25.
Mai. 16.
1313. Mai.
984. Infeudatio Heinrici de Flandria.

985. Infeudatio comitis Foresii.
986. Infeudatio episcopi Massani.
1017
(P. deest.)
publicationis et executionis.
984-986. Infeudariones diversorum.
Mai. 25.
(post Mai. 20.)
Mai. 23.
(P. 549.)
20.-23
Mai. 20.
10171024
(P. deest.)
.
1025
1024
(P. deest.)
(P. deest.)
1023
1024.
1024
1025
INDEX.
tVl
pag.
987 989.
9S7.
1029
(P. deest.)
988.- Insti-uctio legati.
Mantuanos
ad
missorum.
Veronenses
et
.Mai.27. (P. deest.)

990-997. Scripta ad comitem Sabaudiae spectantia. 1313. lun. 3. lul. 15.
lun. 3.-24.
990. Mandatum de iuramento fidelitatis praestando.
1032
991.
Mandata de
991.
Mandatum
Mandatum
992.
castris tradendis.
diversis
missum.
3. lul.
lun.
lun. 3.
iterat-um Philippo de
994.
1035.
.
Sabaudia directum.
lul. 15.
tum.
lun.
1037
(P. deest.)
7.
ad
investituram
Sabaudiae
comitis
spectantia.
1037-1040
995. Privilegium imperatoris iteratum.

996. Scriptum comitis Sabaudiae.
Mandatum Ualphino missum.
998. Commissio vicariatus.
999
1002.
11. lul.
civitati
(P. deest.)
lun. 11.
(P. deest.)
lul. 10.
lun. 27.
1313. lun. 11.
Privilegium et mandata
lun.
(P. deest.)
1037
1039
...
(P. deest.)
1041
10421044
(P. deest.)
lun. 11.
iraperiaHa.
lun. 26.
lul.
.....
1042
10431044
16
Mandatum de non evocando. lun. 26. (P. deest.)

Mandatum de ludaeis. lun. 26. (P. deest.)
1002. Mandatum de castro Norimbergensi. lul. 16. (P. deest.)
10031008. Tractatus finales cum Clemente V. papa.
1313. lun. 12.
1000.
1001.
(lul.
1040
Norimbergensi concessa. 1313.
16
999. Privilegium imperatoris.
10001002. Maudata
1036
lun. ll.-Iul. 10
997.
1035
996.. Scripta
1036
1035
Mandatum de auxilio ferendo. lun. 3. 16. (P. deest.)

Mandatum de iuramento fidelitatis praestando Astensibus-direc,
995.
1034
15
(P. deest.)
(P. deest.)
993.
10341041
"...
(P. deest.)
992.
1032
1026
(P. deest.)
987. Instructio vicarii lanuensis.
legatorum
1026
Mai. 22.
ad civitatem lanuenseni spectantes.
988.- Instrucfriones
989. Instructio
10261034
22. 27
1313. Mai.
Instmctiones legatorum.
1043
1043
1044
10441053
ex.)
1003. Processus pontificis contra
regnum
lun. 12.
Siciliae invadentes.
(P. deest.)
1044
1004. Protestatio imperatoris de sententia contra i-egem Siciliae lata.

lul. 4.
1005.
1006
1008.
1046
(P. deest.)
Responsum imperatoris
legatis
Legatio imperatoris
datum. (post
pontifici missa.
(lul.
(1301.)
pro
Ileinrico
de
(P. deest.)
Spanheim.
1052
...
1052
lun.
1313.
1313. (lun.
15.
1313. lun.
1011. R^ceptio in consiliarem imperatoris.

1012. Nominatio iudicum consiliariorum.
1.-25.)
(P. deest.)
25. lul.
3.
lun. 25.
lul. 3.
10531055
1053
(P. deest.)
1010. Ordinatio de facto comitis de Honiburg.
1012. Receptiones diversorum.
1053
1440
1010. Petitiones dominorum de Sabaudia.

1009. Petitiones Philippi et Ludovici.
1011.
1048
....
(P. deest.)
(P. deest.)
1009.
1047
1049
lOOS. Index documentorura portandorum.
Scriptum
ex.)
(P. deest.)
1007. Notitia de gratiis impetrandis.
1008a.
(P. deest.)
lul. 4.)
(P. deest.)
(P. deest.)
1013-1016. Petitiones variae. 1313. (lun. 25.)-(IuI. in.)

1313. (lun. 25.)
1013. Petitio communis Cortonensis.
....
.
...
1054
1055
1055
1055
10551060
(P. deest.)
1055

INDEX.
XVII
pag.
10141016. Petitiones Spinularum de Luculo.
1313.
(lun. ex.
10561060
lul. in.)
1014. Petitiones Rainaldi Spinulae et Lanceloti Nigrini. (lun.

ex.)
(P. deest.)
1056
1015. Petitio Oberti Spinulae prior.

1016. Petitio eiusdem altera.
1017 1019.
1019. Petitio episcopi.
1022.
1313.
(lun. ex.)
1313.
(lun. ex.)
1031. Petitiones diversorum.
(P. deest.)
1065
1067
1313. lul. 5. (P. deest.)
1068
1068.
lul. 8.
(P. deest.)
(P. deest.)
....
....
lul. 10.
(P. deest.)
(P. deest.)
lul. S.
lul. 9.
1069
1069
1069
1070
1313. (ante lul. 10.)
1070
(P. deest.)
1070
(P. deest.)
comitum de Lavania.
1313. (ante lul. 10.)
1070-1073
(P. deest.)
lul. 14.
1035. Infeudatio burgi Pontremuli.

1036. Recognitio debiti thesaurario facta.
Mandatum Dalphino missum.
1072
(P. deest.)
lul. 10.
1034. Privilegium generale.
1070
(P. deest.)
(ante lul. 10.)
1033. Concessio feudorum.
1313. lul. 14.
1313. lul. 17.
1040. Petitio Rolandi de Castellione.
1041. Petitio Thiderici militis.
(P. deest.)
1073
1074
....
1313. lul. 18.
1074
1075.
1043. Confirmatio privilegii.
1076
1076
(P. deest.)
1313.
lul.
27
1077.
(P. deest.)
comitum de Camino
....
deest.)
10781085
1078
guardaroba imperatoris inventarum.

1085
(P. deest.)
hoste facienda.
1078
(P. deest.)
documentorum Pisis confecti. (1313. lul.)

(P.
1045. Index documentorum in camera asservatorum.
in
1078
1077
1046. Indices
litterarum
1077
1076
(P. deest.)
1044. Cassatio alienationum feudorum.
1076
1076
1076.
lul. 18.)
(P. deest.)
1044. Privilegia pro episcopo Massano.
CONSTITUTIONES IV.
1075
1042. Petitio Paganelli de Vico Pisano.
Mandatum de
(P. deest.)
(P. deest.)
(P. deest.)
1039. Responsum imperatoris.
10401042. Petitiones diversorum. 1313. (post
1046. Indiculus
1072
(P. deest.)
lul. (14.)
1039. Petitio de regalibus episcopi Leodiensis.
1038. Petitio episcopi.
1069
1068
10.-14
1032. Petitio comitum.
11,.
1313. (ante lul. 10.)
communis Tudertini.
Petitio et privilegia
1064
8. 10
1313. lul.
1031. Petitio Spinetae Malaspinae.
1065
(P. deest.)
1029. Assignatio pro comitibus de Gangalandis.
1048. Receptio
1060
1063
1313.
1028. Assignatio pro militibus altera.
1047.
10601063
1063
(P. deest.)
1313. (lun. ex.)
1027. Assignatio pro militibus prior.
1045.
1063
1026. Assignatio pro dominis de Moschachia.
1043.
(P. deest.)
super castris Sancti Miniatis.
10261029. Assignationes feudorum.
1038.
(lun. ex.)
1025. Commissio defensionis civitatis Northusensis.
1037.
1058
(P. deest.)
1024. Petitio Guidonis de Carpona.
lul.
1060
1022. Petitio super sententiis contra rebelles.
10321035.
1062
Petitiones Mediolanensium.
1030. Petitio
(P. deest.)
1021. Petitio vicarii et aliorum.
1030.
(P. deest.)
1056
(P. deest.)
1020. Petitio communis.
1023. Petitio
(P. deest.)
(P. deest.)
communis contra episcopum.
1018. Petitio communis.
1020
in.)
in.)
(lul.
Scripta ad Savonenses spectantia.
1017. Querimonia
(lul.
1313. Aug.
in gratiam.
1.
(P. deest.)
....
1086
1086
1313. Aug. 4
'U

INDEX.
XVIII
pas:-
Aug.
7.
regi
Trinacriae
regis
104Sa. (1302.) Litterae
Aragouum
missae.
1313.
1441
(P. deest.)
lul. 1313. Aug.)
(inter 1312.
1049. Petitio Gerardi de Insula.
(P. deest.)
10S8
1049a. (1303.) Protectione regis Trinacriae de bello contra regem Siciliae

1313. Aug. 15.
incipiendo.
1050. InTentarium iocalium
1443
(P. deest.)
1313. Aug. 27.
et clenodiorum imperatoris.
10S8
(P. deest.)
1050a. (1304.)
regis Trinaeriae
Litterae
Oct. 18.
regi
Aragonum
missae.
II
1313.
1445
(P. deest.)
Appendix
Acta iustitiariorum curiae.
I.
1091
1112
1051. Sententia de ecclesiasticis a iudice saeculari non proscribendis. 129S.
Nov. 21.
1091
(P. deest.)
1052. Sententia pro ducibus de Teck.
10531055. Scripta pro
(ante Mai. 21.)
1055. Sententia eiusdem altera.
Mandatum
1300. Febr.
(P. deest.)
9.
Mandatum de
1095.
Nov.
(1299.)
(P. deest.)
13.
assignatione possessionis. 1300. Febr.3. (P. deest.)
comitem de Friburg.
1300. Mart.
Mart.
1096
1096
(P. deest.)
13.
lul.
Scripta pro marescalco de
Pappenheim
1301. lun.
iterata.
7.
1097
lul. 10
1060. Intimatio termini.
lun.
1097
(P. deest.)
lul. 10.
1062. Sententia eiusdem de proscriptione ferenda. lul. 10. (P. deest.)
1063. Relatio de causa contra comitem de

1301.
1097
(P. deest.)
7.
1061. Sentenlia iudicis curiae.
1064
Nov. 29.
Toggenburg
1098
Pappenheim iterata.
1303. Mart. 15.
1099
1306. Mai. 4
1303. Mart. 15.
1064. Pronuntiatio causae.
1066. Sententia de proscriptione ferenda.
Mandatum de executione
1072. Scripta causae contra
1306. Mai.
comitem de Friburg.
1072. Sententia eiusdem altera.
lul. 9.
lul. 14.
1306. Mai.
9.
1099
(P. deest.)
1099
....
1100
1100
(P. deest.)
1100
1303. lul.
(P. deest.)
(P. deest
4.
9.
1100
14.
1101
....
(P. deest.)
1101
1101
(P. deest.)
1303. Aug. 14.
1073. Sententia pro comite de Wirtemberg.
4.
1099
(P. deest.)
assignanda. 1306. Mai.
1071. Senlentia iudicis curiae prior.
1074. Sententia de iure curtis.
(P. deest.)
1305. Sept. 20.
1070. Pronuntiatio causae quartae.
1071.
....
(P. deest.)
1305. lul. 31.
(1305. ante Aug. 23.)
1068. Pronuntiatio causae tertiae.
(P. deest.)
1304. Apr. 27.
1065. Pronuntiatio causae alterius.
1067. Citatio partis.
1097
iudici curiae missa.
(P. deest.)
1070. Scripta pro marescalco de
1069.
1095
7.
(P. deest.)
7.
1059. Sententia iudicis curiae.
1096
1095
1096
1058. Intimatio termini.
1062.
1094not.l.
(1299. Nov. 13.
lul. 13
1060
l()93not.l.
1094
3.)
1059. Scripta in causis contra
1058.
Nov.
1299.
10931095
1093
(P. deest.).
21.
1092
1093
de Pappenheim.
1056. Testimonium de inductione.

1057.
1.
(P. deest.)
lul. 1.
Alberti regis.
1057. Scripta pro marescalco
(P. deest.)
Mai
1299.
Scriptuni Alberti regis.
(P. deest.)
Mai. 22.
(P. deest.)
1299. (ante Mai. 21.) lul.
ecclesia Goslariensi.
1056.
Apr. 29.
1299.
(P. deest.)
1102
1102
INDEX.
1075.
1076. Vocatio ad iudicium curiae.
1075.
1076.
107
XIX
Mandatum
Mandatum
in
in
1308. Febr
forma latina. (P. deest.)
forma vulgari. (P. deest.)
-10S4. Acta causae Lutoldi de Regensberg.
1078. Pronuntiatio termini.

1079. Pronuntiatio altera.
Mandatum de
Mandatum de
(P. deest.)
(P. deest.)
in
1104
(P. deest.)
assignatione possessionis.
1104
(P. deest.)
1105
1105
(P. deest.)
(P. deest.)
1105
1106
Mart.
....
....
(P. deest.)
S.
(ante Apr. 9.)
10S6. Citatio partis.
(P. deest.)
Mandatum de assignatione possessionis.

Mandatum de assignatione possessionis. 1309.
10S7.
1089.
2.
1085. Pronuntiatio causae.
1088.
1104
(P. deest.)
causa marescalci de Pappenheim continuatio. 1309
8. lul.
Mart.
1104
10S4. Testimonium alterum de eodem.
Actorum
assignatione posssessionis.
10S3. Testimonium de inductione.
1085- -1087.
1103
1103
1103
1105
1104
1081. Sententia de proscriptione ferenda.
10S2.
1103
(P. deest.)
lOSO.
21.
1090. Testimonia iudici curiae missa.
1106
1106
(P. deest.)
lul. 2.
1309. Oct. 13.
1107
(P. deest
29.
lul.
1106
1107.
Testimonium prius. (P. deest.)

1090. Testimonium alterum.
(P. deest.)
-1095. Actonim in causis comitis de Friburg continuatio.
Oct. 19.-1310. lan. 24
1091

1092.
Mandatum de
1309. Oct. 19.
1094.
Mandatum de
inductione.
1095.
Testimonium
de
1310. lan. 23.
assignatione
1109
1109
(P. deest.)
1310.
possessionis.
lan,
24
1110
1110
(P. deest.)
1096. Sententia pro monasterio Brumbach.

1097. Sententia pro episcopo Eistetensi.
(P. deest.)
1313. lan. 17.
1098. Testimonium super assignatione possessionis. 1313. Apr.
Appendix
1111
(P. deest.)
1313. lan. 20.
6.
Scripta
ad
Thuringiae
res
II.
Dec.
1310.
spectantia.
1099
Foedus cum Friderico

Scriptum tutorum
lantgravio.
regis.
1100. Eatificatio regis.
lan. 26.
1103. Scriptum alterum.

1104. Obligatio iurium imperii.
1
(P. deest.)
051 lOS. Mandata
9.
1.
1114
1115.
1116
1115
(P. deest.)
1116
contra Fridericum lantgravium.
Mandatum
1113
1114
1115
1312. lan.
11171119
lul. 31
1105.
1119
11131115
(P. deest.)
1311. Apr.
1113
(P. deest.)
lan. 27.
1143
....
....
1311. lau. 26. 27
1103. Scripta Friderici lantgravii.
1102. Scriptum prius.
(P. deest.)
(P. deest.)
1101. Scriptum regis alterum.
1102.
1310. Dec.
1113
19.
1312. lul. 31
1099- -1101
1112
(P. deest.)
Acta vicariatus generalis per Alemanniam.
1099 tlOS.
1110
1109
108
UOS
(P. deest.)
(P. deest.)
1310. lan. 14.
1108
J309
(P. deest.)
1310. lan. 14.
inductione.
1093. Citatio partium.
UOS
1107
10S9.
advocatis raissum.
lan. 7.
1117
(P. deest.)
III*
INDEX.
XX
pag-
Mandatum civitati Doebeln directum. lan. 1.

Mandatum prius Mulhusensibus missum.
1106.
(P. deest.)
1107.
Mart. 22.
1118
(P. deest.)
Mandatum alterum eisdem directum. Iul.3l. (P. deest.)

Tractatus cum ducibus Austriae. 1311. Mart.30. 1312. Aug. 18.
1108.
1109-
1116.
131
1109. Obligatio ducis.
Mart. 30.
1.
1110_1110. Tractatus posteriores.

1112. Promissio ducum.
1113. Promissio regis
Bobemiae
(P. deest.)
prior.
Aug.
altera.
Aug. 18.
comitum Holzatiae.
contumatia
(P. deest.)
7.
1123
(P. deest.)
1311.
Mai.
Gerhardum de Landscron
1311. lul. 14.

1125.
Aug.
Coloniensis.
archiepiscopi
14.
1126
(P. deest.)
Aug.
1120. Protestatio archiepiscopi Moguntinensis.
Mandatum de
28.
(P. deest.)
1126
7.
(P. deest.)
1126
Apr.
1312.
assignatione possessionis.
1122. Scriptum in favorem monasteriiWaltsassensis. 1312. lun. 21. (P. deest.)
Scriptum Heinrici VII. imperatoris.
Mart.
1313.
Sententiae pro monasterio Brumbach.
1123. Sententia prior.

1124. Sententia altera.
Mandatum de
1312. Sept.
(Sept.
1129
(P. deest.)
Sept.in.
Dec.)
(Nov. Dec.)
1128. Scriptum invitatorium Ludewici ducis Bawariae.
(Nov. Dec.)
Rudolfi
ducis
1131
(P. deest.)
Mandatum de
1131
1130
(P. deest.)
1129. Vocatio iterata.
1130.
1130
(P. deest.)
Bawariae
invitatorium
1129
1129
(P. deest.)
in.)
1128.
1128
(P. deest.)
defensione.
1126. Vocatio prior.
7.
1127
1127not.l
(P. deest.)
3.
11261129. Vocatio episcopiArgentinensis ad curiam. (1312.

1127. Scriptum
1126
1125
(P. deest.)
lul. 14.
excusatoriae
1119. Litterae
1125.
1124
4.
1125
-1120. Acta causae contra
1123 1125.
1122
1123
Aug. 28
1121.
1120
(P. deest.)
(P. deest.)
1118
11201124
(P. deest.)
1116. Promissio Friderici ducis.
de
1121
lul. 25.
lul. 27.
Bohemiae
18.
(P. deest.)
lul. 25.
1114. Quitatio Friderici ducis.

1115. Promissio regis
25.Aug.
lul. 25.
1118
11191124
1119
(P. deest.)
1312. lul.
1110. 1111. Scriptum foederis.
1117. Testimonium
1117
(Dec.)
1131
(P. deest.)
.
1132
(P. deest.)
1132
1132. ConfirmatioprivilegiorumcivitatisRatisponensis. 1313.Febr.3. (P.deest.)
1133
1130.
auxilio praestando.
1313. lan. 21.
1131. Receptio ecclesiae in protectionem imperii.
1133.
1134. Infeudationes ecclesiasticae.
1313. lan. 25.
1313. Febr.
1134. Infeudatio abbatis S.

1136. Scripta pro
Emmerami.
1136.
1137.
Mandatum
Mart. 29.
Febr. 2
ludaeis missum.
(P. deest.)
(1313.)
29.
(P. deest.)
(P. deest.)
Apr. 21.
1138. Litterae comitis de Habsburg.
(P. deest.)
1313. Febr. 21?
episcopo Eistetensi.
1135. Concessio iuris venandi.
20. Mart.
Febr. 20.
1133. Infeudatio episcopi Salzburgensis.
1135.
(P. deest.)
Mart.
9.
Apr. 21
1135
1135
1135
regem Bohemiae. (P. deest.)

1138. Litterae ad comitem de Hennenberg.
(P. deest.)
1139- -1141. Mandata in favorem monasterii Novimonasterii Herbipolen
.
1136
1136
1136
1137.
1313. Mai. 31
Mandatum ad
1134
1134
1137. Litterae ad
1139.
1134
milites de
Zimmern.
(P. deest.)
1138
1137

INDEX.
1140.
1141.
Mandatum ad episcopum Herbipolensem. (P. deest.)

Mandatum ad nobilem de Hohenloch. (P. deest.)
.
11421147. Scripta admilitesconquirendos

1142
XXI
1145.
1
spectantia. 1313. lun.
Scripta pro episcopo Augustensi.
142. Obligatio
lun.
lun.
1.
1.
1138
11391142
11391141
10
lul.
29.
1137
bonorum imperii per advocatum provincialem

(P. deest.)
1.
1139
1143. Promissio eiusdem de litteris procurandis. lun. I (P. deest.)
1139
1144. Ratificatio vicarii generalis.
1140
1141
lun. 20.
1145. Approbatio nuntii imperialis.

1146. Libertatio
lun. 20.
1147. Promissio
generalis
vicarii
pro
(P. deest.)
lun. 29.
(P. deest.)
Augustana.
civitate
1313
(P. deest.)
de
regis
1141
damnis
1313.
resarciendis.
lul. 10.
(P. deest.)
1142
1148. Scriptum pro comite de Hennenberg.
Appendix
camerae
1142
(P. deest.)
17.
III.
Apochae rationum camerae

Apocha
Aug.
1313.
(1310. Dec.
11431197
et thesaurariae.
1311.
(P. deest.)
1144
1150. Proventus Baldewini archiepiscopi Trevirensis. (1311. Apr.) (P. deest.)
1148
1149.
rationis
regis.
Apocha rationis camerae reginae. 1311. lul. 1.

1156. Apochae rationum thesaurariae anni 1312
1152. Apocha inde a m. Febr. 9. usque lun. 28.
1151.
1152
lun. 28.
1153. Notitiae ad
1154.
Apocha
1312. Febr.
(P. deest.)
1184
usque Dec. 31.
(P. deest.).
1190
(P. deest.)
1.
1312. Nov.
1191
1195
Apochae rationum thesaurariae anni 1313

1313.
1157. Apocha inde a m. lan. usque Febr.
lan.
Apocha
1195
1313. Mart.
debiti m. Martii.
Appendix
IV.
XL
(P. deest.)
1304. Mart.
1304. Mart.
11.
11. 1307.
1162. Litterae
(P. deest.)
archiepiscopo
regnum
et
Moguntino
directae.
1201
1200
1306.
1307.
1201
Siciliae invadentes.
1313. Sept.
6.
..,."....
1166. Constitutionum Clementinarum
Aug. 24.
1198
1200.
1201
1164. Constitutio vicarii generahs in Tuscia.

1165.
(P. deest.)
1163. Processus iteratus contra

(P. deest.)
(P. deest.)
eiusdem
Oct. 23.
Oct. 23.
1161. Litterae Clementis Y. archiepiscopo Coloniensi missae.
Dec. 25.
1197
11981213
Acta pontificum.
Litterae super teloneisRheni.
1160. Litterae Benedicti
....
(P. deest.)
1301. Sept. 5.
1159. Constitutio paciarii in Tuscia.
1160 1162.
1197
Febr.
(P. deest.)
158.
1183
1312. lun. 29.
1158.
1195
9.
(P. deest.)
Apocha inde a m. Nov.
1150
1152
spectantes.
inde a m. lun. 29. usque Oct. 31.
Dec. 31.
1157.
1152
1155. Extractus apochae praecedentis.

1156.
(P. deest.)
(P. deest.)
apocham praecedentem
Oct. 31.
lul.)
1202
(P. deest.)
1314. Mart. 14.
formae
priores.
(inter
12071213
1314. Apr. 20.)
1165. Constitutio de iureiurando imperatoris.

1166. Constitutio in favorem Roberti
1205
1313.
(P. deest.)
regis Siciliae.
....
(P. deest.)
1207
1211
INDEX.
XXII
pag.
Appendix V.
1167. PaxWestfalica prior.
1168.
1169.
1298.
Pax Bawarica. 1300.

1170. Pax Bohemica.
Sept.
Iiin.
1170. Rccognitio baronum.
1225.
(P. deest.)
1173. Scriptum pacis.
1307. Oct. 21.
Mai. 28.
(P. deest.)
Mindensis
et
1229
Mai.
civitatis.
1310.
1308. Mai.
14. lun.
28.
1230
(P. deest.)
1176 -1178. Uniones pacis terrae Bawaricae.

1176. Unio
episcopi
Eistetensis
ducum
et
Bawariae.
2.
Mai.
capituli
1230
et
Mai. 31.
Augustanae cum
civitatis
1179,
Pax
Thuringica.
civitate
Ulmensi.
1231
(P. deest.)
1178. Unio capituli et civitatis Augustanae

lun.
cum
ducibus Bawariae.
1232
(P. deest.)
2.
12301234
14.
(P. deest.)
1177. Unio
1227
12271230
1310. Mai. 14.
episcopi
1226
1226
1227
(P. deest.)
1174.jReceptio episcopi Osnaburgensis et civitatum.

1175. Receptio
....
(P. deest.)
21. 1310.
1307. Oct.
......
(P. deest.)
1304. lun. 21.
Westfalica altera.
1226
1225
1302. Mai. 14.
1172. Promissio de pace servanda.
1238
1214
1216
(P. deest.)
24.
(P. deest.)
8.
(P. deest.)
1171. Scriptum iudicis pacis.
Pax
1214
(13001301.)
1173 -1175.
Scripta Pacis.
1311. Apr.
1234
(P. deest.)
28.
1312. Apr. 25. (P. deest.)
1235
1181, Unio contra pacis turbatores terrae Bawaricae. 1312. lul. 10. (P. deest.)
1236
1180, Statutum contra nocivos terrae Karinthiae.
1182 -1184.
Pax terrarum
Orientalium.
1182. Promissio advocati de

1183. Promissio
Heinrici
1313. Inl.
Wida.
marchionis
.....
7. 20.
Brandeburgensis.
lul.
12.
lul.
20.
Woldemari marchiouis Brandeburgensis.
1238
(P. deest.)
Appendix
1185.
VI.
12391307
Scripta varia.
1186. Scripta ad ecclesiam Goslariensem spectantia.
(1298.)
1298.
Nov. 22
1239.
1185. Scriptum comitum de Blankenburg.
(P. deest.)
(1298.)
1186. Testimonium caneellarii de constitutione procuratoris.
Nov. 22.
1195.
Oct. 14.
1301.
1189
1195.
et oomitis Palatini contra
1240
regem. 1300.
12411246
lul. 21
1188. Scriptum unionis.
1210
(P. deest.).
Unio archiepiscoporum
1240
1239
1298.
1187. Petitio archiepiscopi Bisuntini regi porrecta. 1299. Nov.23. (P. deest.)
1188
1238
1237
(P. deest.)
1184. Promissio
1237.
1237
(P. deest.)
lul. 7.
1300. Oct. 14.
1241
(P. deest.)
Litterae militum de servitio praestando. 1301. Mart. 18.
lul. 21:
1242-1246
1189. Scriptum
militis
Waldecke.
de
Snegelbach
Mart. 18.
et
1242
(P. deest.)
1190. Scriptum armigeri de Schauenburg.

1191. Scriptuni domini de Erenburg.
Apr.
3.
lun. 24.
1192. Scriptum armigeri de Kuttenheim.
''
armigerorum de
lul. 4.
(P. deest.)
(P. deest.)
(P. deest.)
1243
1243
1244

INDEX.
XXIII
pag-
.1193. Scriptum militum de Lanstein.
lul. 4.
1194. Scriptum armigeri de Kereche.
lul. 21.
1197. Promissiones electorum de futura clectione.
1244
1245
1245
(P. deest.)
lul. 6.
1195. Scriptum Engelberti de Sayn.

1196.
(P. deest.)
(P. deest.)
1301. lan. 10.
Mart. 13
1246.
1197. Scriptum archiepiscopi Maguntini.

1198. Investitura iudicis ordinarii.
1199. Unio
regum Franciae
Mai. ex.)
et
lan. 10.
(P. deest.)
Mart. 13.
(P. deest.)
1302. Iim. 20.
1246
1246
(P. deest.)
1247
Bohemiae contra regem Romanorum. (1303.
(P. deest.)
1248
12001202. Foedera principum imperii cum rege Franciae. 1305. Febr.
6.
12491252
Dec. 19
1200. Scriptum episcopi Virdunensis.
1201. Scriptum comitis Sabaudie.
Febr.
1203. Testimonium Dalphini regi missum.
Apocha
1207. Unio regis
Bohemiae
et
Dec.
(1306.
1249
....
1250
Nov. 1308.
1251
(P. deest.)
1252
(P. deest.)
1252
1259
(P. deest.)
1260
(P. deest.)
9.
Apr.)
de Wirtemberg.
comitis
(P. deest.)
19.
1306. Apr. 16.
1306. lul.
1206. Petitio archiepiscopiMoguntini.
(P. deest.)
1306. Mart. 20.
rationis burcgravii Rinfeldensis.
1205. Promissio lantgravii Thuringiae.
(P. deest.)
6.
Mart. 26.
1204.
Febr. 11.
1308.
1261
(P. deest.)
1208.
1209. Citationes monetariorum.
1208. Citatio prior.
1308. Dec. 5
1209. Citatio altera.
1263
(P. deest.)
1211. Petitio iudicum Moguntinorum.
1309. Nov. 29.
1213. ScriptaducesAustriaetangentia. (1310.

archiepiscopi
(Febr. ex.)
Salzburgensis
(P. deest.)
(P. deest.)
8.)
Friderico
duci
6.
1267
(P. deest.)
(1310. ex.)
(P. deest.)
1268
1311. lan. 22.
1268
1310,
Oct.
2.
(P. deest.)
1218. Sententia de portorio fluminis Rheni.
1311.1ul. 31.
(P. deest.)
1219. Supplicatio clericorum regi porrecta.
1311. Oct. 27.
(P. deest.)
1311. Nov.
1220. Proclamatio de novis monetis.
Acta ad procuratorem
Nov. 16. 1312. lan. 3
fisci
in
7.
(P. deest.)
Lombardia
....
1222. Promissio Brixiensium.
1311. Nov. 18.
(P. deest.)
1224. Notitia ad coronationem imperialem spectans. (1312. Iun.29.) (P.deest.)
1226.
Arbitria pacisab archiepiscopoTrevirensiproIata. 1313. Apr.21.
Pax
Pax
civitatis
Placentinae.
civitatis Bobiensis.
1269
1270
1270
1274.
1223. Privilegium pro Passarino de Bonacorsis. 1312. Ian.3. (P.deest.)
1225.
126Snot.
1311.
spectantia.
1221. Scriptum procuratoris ad Brixienses. 1311. Nov. 16. (P. deest.)
1227.
1267
1311.
(P. deest.)
Quitatio comitis de Spanheim.
1225
1266
1266
1310. Sept.
(P. deest.)
1223.
1264
1265.
(post
(P. deest.)
1217. Promissio comitisluliacensissuper teloneo inLudesdorf.
1221
1264
missae.
1216. Sententia de operibus absque ducis licentia non aedificandis.

1.
1265
1215. Litterae Friderici ducis Austriae regi missae.
lan.
Febr.ex. postMart.8.)
1213. Litterae Friderici ducis episcopo Argentinensi directae.
Mart.
(P. deest.)
1214. Quitatio cancellarii regii.
1263
1262
1309. lun. 15.
1212. Litterae
1262.
(P. deest.)
1210. Confirmatio receptionis civium.
1212.
1247
(P. deest.)
(P. deest.)
1275
1274
1274
1275
1275
1280-1290
1280
1287
1.
INDEX.
XXIV
pag-
1227. .Pax civitatis Laudensis.
1228
1231.. Quitationes
depecunia
(P. deest.)
...
23. Mai.
1313. Apr.
soluta.
Apr. 23.
1228. .Quitatio prior pro civitate Turicensi.
19.
1232. Unio
comitum
1290
1291
1291
1291
1313. lun. 21.
electionis.
iure
1292
(P. deest.)
1233 1238. Acta civitatis Tervisinae.
1313. lun.
1234. Provisiones civitatis alterae.

235. Proeuratorium civitatis.
23. Sept.
12931299
10
1293
(P. deest.)
lun. 23.
1233. Provisiones civitatis.
1295
(P. deest.)
lul. 4.
1296
(P. deest.)
lul. 20.
1236. Litterae nuntiorum imperatoris.
Aug.
(P. deest.)
3.
1237. Provisiones civitatis post raortem imperatoris.
Sept.
1.
1297
Sept. 10.
(P. deest.)
1239. Promissio archiepiscopi Coloniensis de teloneo novo Bunnensi.
1240.
10.
1299
1313. Aug.
Testimonia de morte Heinrici
13001302
27. Sept.?
Aug.
1241. Litterae comiti de Wirtemberg missae.

1313. Apr.
Aliae litterae ad eundem.
1313.
1242. Unio super officio camerae imperialis.
1247.
27.
(P. deest.)
Sept.
25.
(P. deest.)
(P. deest.)
Sept. 11.
(P. deest.)
1301
1301not.l.
1302
13031307
1313. Sept. 14.
1244. Scriptum civitatis Aretinae prius.
Florentinorum
(P. deest.)
1313. Sept. 14.
extrinsecorum.
(P. deest.)
1313.
Sept.
1303
1304
14.
1305
(P. deest.)
(1 314.) Apr. 12.
1246. Scriptum Wilhelmi cardinalis.
Aretinae
alterum.
1314. Mai.
civitatis
1247. Scriptum
1305
(P. deest.)
1306
(P. deest.)
5.
Mandatum Roberti regis Siciliae de corona imperatoris.

Sept. 20.
1300
14.
AÎI. imperatoris. 1313. Sept.
1314. Mai. 15.
1243. Scriptum episcopi Aretini.
1245. Scriptum
1298
1313.
(P. deest.)
1241. Litterae Florentinorum.
1240. Encyclica de morte imperatoris.
1243
1297
10.
(P. deest.)
1238. Protestatio procuratorum Bononiae facta.
Aug.
1291
(P. deest.)
super
Palatinorum
1290.
(P. deest.)
Mai. 11.
(P. deest.)
1229. Quitatio pro civitate Constantiensi.
1230. Quitatio altera pro civitate Turicensi. Mai. 19. (P. deest.)
1231. Quitatio pro Switensibus.
1288
1316.
1307not.l.
(P. deest.)
Appendix VIL
Memorialia
et Disquisitiones
imperatori vel papae
13081398
tradita.
1248. Memoriale imperatori porrectum.
1249
1251.
Memorialia
pontifici contra
Apr. 26.).
(1312.
ex. 1313.
imperatorem
in.)
tradita.
....
1308
(1313. post
13171362
1249. Notitia de iuramentis ab imperatore praestitis et ordo quaestio-
num.
(P. deest.)
1250. Disquisitio prior iuridica.

1251. Disquisitionis
alterius
12521255. Memoriaha
pontifici
eisdem quae-
theologico-iuridicae de
stionibus habitae fragmentum.
1342
(P. deest.)
pro Roberto rege Siciliae porrecta.
(1312.
1362-1398
post Aug. 6.)-(post 1313. Aug. 24.)

.
1317
1320
(P. deest.)
1252. Petitio regis Roberti prior.
(1312. post Aug.
1253. Petitio regis Robertialtera.
(post 1313.
6.)
(P. deest.)
1362
Aug. 24.)
(P. deest.)
1369
INDEX.
XXV
1254. Deliberatio coiitra processum imperatoris habita.
Aug.
21.)
1255. Disquisitio
(post 1313.
(P. deest.)
1373
super eadem
iuridica
1313. Apr. 26.)
(post
re.
(P. deest.)
1378
Supplementum ad
regum
Albeiti et Heinrici
Constitutiones.
1256.
13991445
1257. Acta ad tractatiis cuni rege Franciae spectantia.
1299. Apr.
13991400
(post Dec. S.)

1256. Litterae Alberti
super matrimonio contrahendo.
regis
Apr.
(P. deest.)
1399
documentorum ad domicellam Burgundiae spectantium.
1257. Index
(post Dec. S.)
125S 1263. Mandata

lul.
(P. deest.)
1399
de precibus primariis iterata.
1302. Oct.
22. 1306.
14001402
25
Mandatum primum. 1302. Oct. 22. (P. deest.)

1259. Mandatum secnndum.
1302. Nov. 2.
(P. deest.)
1260. Mandatum tertium.
1303. Mart. 15.
(P. deest.)
1261. Mandatum quartum.
1305. Apr. 2.
(P. deest.)
Mandatum
1262.
quintum.
1305. Nov. 21.
(P. deest.)
1263. Mandatum sextum.
1306. lul. 25.
(P. deest.)
Mandatum archiepiscopo Moguntino missum.
(1307.
1258.
1400
....
1401
1401
.....
1264.
1401
....
1402
1402
lul.
Aug.)
1402
(P. deest.)
1265. Mandatimi de praesentatione.

1266.
1307.
1267.
Mandata ad preces primarias
1266.
Mandatum
1267. Aliud
iteratum.
mandatum.
....
(P. deest.)
(1298
spectantia.
130S.)
1269.
1404
(P. deest.)
(I3(i2 130S.)
e formulario sumpta.
(inter
(P. deest.)
1309.
lan. 6
1273.
1312
et
Mandatum de precibus primariis

Mandatum alterum. (P. deest.)
Mandatum de homagio
1405
1406
1406
(P. deest.)
Mai. 3
(P. deest
communis Lucani.
1310. Im'.
praestando.
1274. Syndicatus exti-insecorum
(P. deest.)
....
1310.
1407
30.-
14071409
Oct. 17
1273. Syndicatus prior.
lun. 30.
(P. deest.)
1274. Syndicatus alter.
Oct. 17.
(P. deest.)
1275. Scriptum ad servitium militare spectans.
1276. Syndicatus Rizardi de Orio.

1277.
1310.
Dec.
1275. Remissio bannorum.
Dec.
1279. Syndicatus civitatis Albingane.
Mandatum advocato
1281. Syndicatus
1282.
15. 16.
18.
1311.
1283. Receptio castrensis.

LL. OONSTITDTIO.NES IV.
1311.
Sept.
1411-1414
1411
1413
1414
(P. deest.)
1311. Mart. 13.
1311.
1410
....
....
(P. deest.)
2.
1408
1409
(P- deest.
Dec. 15. 18
(P. deest.)
Febr.
1407
(P. deest.)
1310.
provinciali missum.
comitum de Gangalandis.
1310.
Oct. 17.
1278. Reformatio civitatis Vercellensis.
1277. Arbitrium pacis.
1280.
1404
14051406
1271. Receptio in protectionem.
1272.
1403
1403
lun. 2S.)
1270.
1403
(P. deest.)
1268. Concessio gratiae capellano facta.
12691271. Mandata
Oct. 31.
lul. 20.
luL 22. 1313.
1415
(P, deest.
1416
(P. deest.)
lan. 25.
14171418
IV
XXVI
N D E X.
vs-
12S3. Litterae consensus.
Sept. 17.
comitatu Mediolanensi.
in
1311.
1419
(P. deest.)
1311.
12S7. Scriptum cuiusdam pontifici directum.

(764a.)
1419
(P. deest.)
25.
1286. Syndicatus extrinsecorura Lucanorum.
1288.
141S
(P. deest.)
lan. 25.
Aug.
rebellium
super bonis
1285. ludicium
1313.
1311.
1284. Ratificatio translationis.
1417
(P. deest.)
lul. 22.
1311.
ambasiatorura
Litterae
Mart. 31.
Oct.
(1311.
Dec.)
Aragonum
regi
1422
1422
(P. deest.)
7.
(P. deest.)
missae.
(1312.)
1423
(P. deest.)
1289. (774a.) Litterae regis Siciliae regi
Aragonum
missae.
Apr. 20.
1312.
1427
(P. deest.)
12901295. (7s7a
870 a. 918a.
c.
Aragonum
missae.
b.)
1312.
1290. (7S7a.) Relatio prima.
Relationes Christiani Spinulae regi
1291. (787 b.) Relatio secunda.
Mai. 26.
1312.
1312.
1292. (7S7c.) Relatio tertia.
26. 1313. Apr.
Mai.
1312.
lun. 4.
lun. 27.
1312.
Oct. 3(?)
1294. (918 a.) Relatio quinta.
1313.
Mart.
Mandatum
1296. (946a.)
I.
1313. Apr. 22.
1295. (918 b.) Relatio sexta.
(P. deest.)
1428
1429
1432
1432
1435
12971300. (964a d.) Infeudatio marchionis Salutiarum. 1313. Mai.6.
8.
Mai.
6.
1297. (964a.) Insti-umentum super infeudatione confectum.
infeudationis.
1298. (964 b.) Scriptum primum.

1299. (964
c.)
1300. (964 d.) Scriptum tertium.
13021304. (104Sa. 1049a. 1050a.) Scripta
1439
1439
(P. deest.)
1440
(P. deest.)
1301. (lOlOa.) ScriptumproHeinrico deSpanheim.
1313. Iun.15.
(P.deest.)
14411445
priores
Aragonum
regi
Aug.
missae.
7.
1441
(P. deest.)
1303. (1049a.) Protestatio de bello contra
1313. Aug. 15.
regem Sicihae
incipiendo.
1443
(P. deest.)
altei"ae
Aragonum
regi
Oct. 18.
missae.
1445
(P. deest.)
1305
1307.
(I36a. 597a. 597 b.)

spectanria.
1305. (136a.)
1306. (597 a.)
1301.
Mandatum
Mandatum
Litterae
lul.
12.
ad Gerhardum de Landscron
1446
(1311). lun. 30
Alberti regis.
Heinrici regis.
1301.
1311.
lul. 12.
Mart.
4.
(P. deest.)
1446
(P. deest.)
1446
1307. (597b.) Litterae credentiales archiepiscopi Coloniensis.
lun. 30.
1446
1310. Nov.25.
(P.deest.)
1309. (552a.) Sjnidicatus ci^dtatis Iporegiensis de subsidio statuendo.

laii.
a.)
29.
(P. deest.)
1447
1311.
1448
(P. deest.)
Scripta ad marchiones Malaspinae spectantia.
16. 20.
(1311.)
(P. deest.)
1308. (482 a.) PromissiomarchionisMontisferrati.
1310. (391
1440
1313.
regis Trinacriae.
Aug. 7. Oct. IS
Litterae
1440
14391440
Mai. 8
(P. deest.)
Scriptum secunduTU.
Litterae
143S
1438
(P. deest.)
12981300. (964b d.) Scripta
1304. (lOoOa.)
1433
1313. Apr. 30..
(P. deest.)
1302. (1048a.)
1430
....
(P. deest.)
Friderico regi Trinacriae directum.
....
(P. deest.)
14281434
(P. deest.)
(P. deest.)
1293. (S70a.) Relatio (juarta.
...
22.
(P. deest.)
1312.
Dec.
1449
INDEX.
XXVII
pag.
1313.
Mai.)
1313. (9lSa. 918b.) Litterae HeinriciVlI. pro comiteForesii.
1313.
1311. (1224 a.) Provisiones variae senatus Venetiani.
(1312
1450
(P. deest.)
1312.
Mart.
13.-22
1451
...
1451
castro Sonini directum. Mart.22. (P.deest.)
1452
1312. (918a.) Scriptum infeudationis.
1313. (918b.)
Mandatum
1314. (1238a.) Resignatio feudorum imperii.
Mart. 13.
1313.
Qune
sttpra iom.
et
(P. deest.)
1453
lul. 14
Index nominum
Index rerum. Scripsit Ricardus Salomon
Index chronologicus in Tomos I IV. Scripsit
Addenda
lcgimtiir in editiom Pertziana

xuu).
606
nr. 644.
LL.
II, pag.
1520
1553
1554 1565
1566 1568
1454
1521
Fr.
Salomon
Emendanda
IV, 1
1452
529
.55.5
Ordo coronationis
v.
iam
HEIXRICI
CONSTITLTIOXES.
YII.
(COyTIMATIO.)
MANDATA
724
723.
1312.
Troponimus
I,
218
fol.
94.
nr. 134, ubi de codice
Henricus Dei gratia
10
lan. 3.
asservafo,
cui
inscrihitur
me 2Iagelottum fdium Tantotenis de Monfemagno ....
1312. ind. VIIII. de mense Martii'
Henrici VII.'
3. 18.
fabidario arcliiepiscopali Pisano
e coclice in
'Liber ccfraordinaritis scriptus per

a.
lan.
MANBATUM PRIUS.
723.
PISANIS MISSA.
Romanorum
Edidit etiam minus recte Bmuiini 'Acta
male refertur
^.
(P. deest.)
rex semper augushis
nobili viro Guicloni comiti
Montisfereti potestati et capitaneo. ancianis, consilio et comuni Pisarum, fidelibus suis
gratiam suam et omne bonum.
dilectis
de Casanova mercator Avinionensis querulose proposuit

quod cum ipse cum navi una blado onerata casualiter et invitus portui
Pisano applicuisset, vos navem et bladum predicta arresta[s]tis et etiam detinuistis in
ipsius mercatoris dampnum non modicum et iacturam.
Quare fidelitati vestre disti-icte
pre(cipiendo) m(andamus), q(uatinus) sublato invicem dispendio huiusmodi navem et
bladum libere ac expedite mercatori relaxetis eidem, bladum ipsum, si de navi predicta
Discretus vir Guillelmus
coram
15
nobis.
extractum
20
possit
et
fuisset,
ea reponi facientes.
in
Dat. lanue, III. Non. lan., regni
72-1.
Ex
I,
217
1)
eodem codice
ut dictus mercator vias
fol.
nosti-i
anno
suas pergere
tertio.
MASDATUM ALTERUM.
lan. 18.
99, cui inscriptum est a. 1312. lan.
nr. 138.
723.
25
Ita
nos proinde devotionem et fidelitatem vestram non inmerito conmendemus*.
23 -.
Edidit Botuiini
l.
c.
(P. deest.)
commendamas
c.
Praeeedunt in codice haec atrameiito pailidiori scripta: Hoc est exemplar quarumdam litteraQuarum tenor est
regis Romanorum sigillatarum consueto sigillo ipsius domini regis.
rum domini
littere erant sigillate a tergo sigillo.

2) Cf. Bonaini
exemplar quarumdam litterarum serenissimi principis domini
Henrici regis Romanorum insinuatarum domino Henrico vicario suprascripto per Guillelmum de Ca.sa.
nova mercatorem Avinionensem et petentem eas in actis archiepiscopalis curie registrari. Quarum
tenor talis est, et sequiintur: Et que littere sigillate erant a tergo sigillo consueto cere gialle dicti
doraini regis, non abrase, non cancellate et omni suspicione protinus et omnino carentes.
per omnia infrascriptus,

l. c.
30
1,218.
Praecedunt
et
sequuiitur:
in codice:
sequiiur delei. serenissimi
LL. COSSTITCTIONES IV.
Hoc
Que
est
e.
90
HEINRICI
714
Henricus Dei gratia
VII.
CONSTITUTIONES.
Romanorum
Nr. 724. 725.
1312.
rox semper augustus
nobili viro
Guidoni comiti
Montis Feltri potestati et capitaneo et prudentibus viris anc;ianis, consilio et connmi

gratiam suani et omne bonum.
Pisarum, fidelibus suis dilectis
Yelicnienti admiratione ducimur, quod discreto viro Guillelmo de Casanova bladum
ei per vos sublatum iuxta mandatum nostrum alias vobis factum ^ expedire neglexeCum itaque negotium huiusmodi ob personam ipsius Guillelmi reverendum in
ritis.
patrem dominum A(rnaldum) episcopum Sabinensem apostolice sedis legatum

contingere dinoscatur et propterea ipsum inexpletum relinquere non possimus, fidelitati
vestre sicut iterum sic attcntius precipimus et mandamus omnino volentes, quatinus
Christo
omni
bladum ipsum
tarditate sublata
ipsi
Guillelmo integraliter expediatis, omni'' ordi-
lo
uatione per vos in contrarium edita omnino cessante.
XV.
Dat. lanue,
Kal. Febr., regni nostri anno quarto.
LITTERAE CLEMENTIS
725. 726.
V.
REGI
DIRECTAE.
1312.
3.-8.
lan.
LITTEBAE BE REVOCANDO MANDATO BEGIO.
735.
lan. 3.
Autograi^lion Pisis in tahulario capitxdi maioris ecclesiae nr. 1373 asservattim dcnuo
Bulla
contulimus.
Inscripta sunt verha: Carissimo in Christo
deest.
filio
Henrico regi
Romanorum illustri, itemque manu Bernardi de Mercato: de revocando mandato facto

quibusdam episcopis de veniendo Romam, cum iverint* ad concilium; cf. Indicem docusub
mentorum a. 1313 de quo v. stipra ad nr. 298, td>i eadem leguntur additis verhis
20
buUa papali
(=
Doenniges
l.
c.
II, 115).
Edidit Bonaini
I,
c.
l.
214
nr. 135.
Cf.
supra
(P. deest.)
nr. 722.
Clemens episcopus servus servorum Dei
Romanorum
carissimo in Christo
filio
Henrico regi
salutem et apostolicam benedictionem.
illustri
Habet venerabilium fratrum nostrorum
Parmensis,
25
Vicentini et
Florentini
episcoporum assercio, quod prudencia celsitudinis tue non advertens, quod ipsi ad
generale conciliuni, quod imprescntiarum auctore Domino celebramus, sicut nonnulli
diversarum partium orbis terre prelati de mandato nostro, quod'' ipsos quovis alio
facto eis auctoritate cuiuslibet pretermisso decuit et oportuit adimplere, vocati personaalii
liter
accedentes excercent in ipso, prout
actionum,
quod
eis
ad Urbem
sequantur
te
eis sahibrius celitus inspiratur,
et
coronationis exhibeant, per litteras regias iniunxisti
admirationis coneepimus,
Romane
quanto
^.
pro
ibi
prcsentiam
De quo
divini
in tue
solenniis
tanto amphoris materiam
nominis
gloria
et
ecclesie
quod nostre dcliberationis auctoritas

copiosa fecunditas reperiri, munita consiliis eidem
tue matris honore desiderare confidimus.
multorum,
ubi'^
concilio finom
consuevit
salutis
imponat laudabilem
724.
")
corr. ex expeclienclum
725.
iuuerint or.
Supra
nr. 723.
qui
*>)
c.
in loco
2) Serratae
^)
35
gratus in terris appareat ct reddatur acceptus
Quare magnificentiam regiam paterno rogamus
et placidus in excelsis.
1)
ferventius
te
suam
30
suarum ministerium
umuino
raso or.
non mtnt;
et
hortamur
c.
<=)
sed
u corr. ex
cf.
or.
ûpra nr. 695.
40
HEINRICI
1.312.
Nr.
72.5.
726.
nullius
propter hoc gravaminis molestiam inferendo.
contra eos vel easdem'' ecclesias
Quod
si
eis vel
huiusmodi
a'd
exauditionis eifectum liberaliter introducas,
quod
regalis devocionis sinceritatem
726.
LITTEBAE BE lUBAMENTO REGIS SICILIAE PER INTERNUNTIOS
eximiam evidentibus indiciis cognoscamus

serenitatem tuam dignis valeamus in Domino laudibus commendare.
Dat. Yienne, III. Xonas lanuariif, pontificatus nostri anno septimo.
lan.
et
proinde
8.
Bidla
Praeter
deest.
exaratum est.
Diversae sunt ab aliis, quae ad eandem rem spectantes in Indice documentorum
a. 1313. ita notantur: Quod dominus differat iuramentum Roberti recipere usque ad
coronationem imperialem
sub bulla papali, adiecto verbo cur. (Docnniyes l. c. II, 11.5J.
Quas deperditas esse dolemus. Cf. de tractatibus inter Heinricum VII. et Robertum
soliiam inscriptionem in dorso
regem Siciliae
752
et
liabitis
tiihil
iam supra
nr.
407
cap. 7 et nr.
514 cap. 15, itemque infra
781783.
Romanorum
(1)
nr. 751.
(P. deest.)
carissimo in Christo
filio
Henrico regi
salutem et apostolicani benedictionem.
illustri
Robertus Sicilie rex illustris,

manibus diademai dilectos filios magi-
Significavit nobis carissimus in Christo filius noster
quod dudum post regale susceptum de

25
ecclesiis
processum aliquem'' huiusmodi occasione forsitan habuisti, illum studcas in statum

Ipsi etenim Deo que sua sunt reddunt in eodem concilio diligenter
et cum ad ecclesias prefatas redierint, reddent liberaliter cesari que debentur.
Sic
RECIPIENDO.
io
ipsorum
pristinum revocare.
Ifem dimuo coiitulimus autographon ekisdem tabularii nr. 1375.

15
715
reverentia ab huiusmodi mandati executione desistas,
igitur preces et exhortationes
10
CONSTITUTIONES.
quatinus premissis digna consideratione pensatis pro nostra et apostolice sedis
affectii,
VII.
strum Petrum Guillelmi

de Aquaviva militem,
de
nostris
Castronovo''
consiliarios
utriusque
iuris
professorem
et
Conradum
et familiares suos, tibi pro comitatibus Provincie et
homagium seu fidelitatis sacramentum suo nomine prestituros cum suffimandato ad tuam presentiam destinavit. Sed providentia tue magnitudinis tunc
homagio seu sacramento huiusmodi non recepto, receptionera illius usque ad festum
purificationis beate Virginis venturum proxime prorogavit, subnectens in litteris^ pro- pg^^g
rogationis eiusdem, quod idem rex pcrsonaliter in festo adesset eodem investituram
dictorum comitatuum de tuis manibus recepturus^. Et demum estate proxima iam
ti-ansacta prefatum regem expresse per tuas litteras cum exhortatione sollicita requisisti*,
quod Rome in medietate mensis Augusti proxime preteriti tue coronationis solenniis perso- Aug!*i.s.
naliter interesset.
(2) Verum rex ipse considerans, quod diversarum varietas nationum,
que te et eum, si ad coronationem eandem ipsum venire contingeret, sequeretur, gravia
|)Osset turbationes'' et scandala suscitare ac multarum gentium et precipue Guelforum ac
Folqualquerii
cienti
30
35
Gebellinorum
725.
40
manu
copiosa diversitas
as corr. ex 02j or.
'')
de tua et regis comitiva predicti

sequitur rasura triwni verborum or.
')
III.
Nonas laimarii eadeni
postea exarata sunt or.

7'26. )
de Castronovo atramento pallidiori eadem
manu
post exaratum or.
^)
in loco
raso or.
Coronatum
Quae servatae non sunt.
.3) Cf. de his
etiam ea quae refert Nicolaus Botrontinensis (ed. Eeyck) pag.3:
regem Robertum, cui iam de mandato vestro fsc. papae) dederat (sc. Heinricns) licentiam, quod non teneretur recipere feodum suum
usque ad certum tempus, de quo ad presens non recordor; itemque Instructionem legutorum infra ad
II. 1313. Apr. 26 edendam.
4) Servatae non sunt ; sed cf. Encyclicam supra nr. 607.
1)
eum
A. 1309.
esse die 8.
Aiifj.
26
fidelitatis
hotnagium praestitit;
Sept, narrat Villanius
l.
VIII
c.
112.
cf.
Regestum Clementis V. nr. 4782.
2)
46
*)
in tante solennitatis
90*
HEINRICI
716
CONSTITUTIONES.
VII.
celebritate specialiter congreganda
que
Nr. 726. 727.
1312.
sicut dissimilitudinem
corporum deferunt,
sic
diversitatem gestiunt'' animorum, et periculosis causarum dissidiis et inter eos iniuriis

irrogatis, odibilis preconcepto partialitatis affectu, possent livorum et odiorum solita
renovarc discrimina et
recidivare iacturam,
pestiferam ac periculosam'' tumultuosis* concertationibus
in ipsos
pro
vitandis periculis rex prefatus consilio deliberato
huiusmodi
providit, ad te pro eodem homagio seu sacramento prestando aut pro sua in coronatione
ipsa exhibenda presentia non venire^, sed propter hoc ad magnitudinem tuam personas
tuis gratas aspectibus destinare.
(3)
Cum
celsitudineni
inter te ac
regem eumdem
mutuo
quatinus
tui
honoris credimus zelatorem,
ac libenter tam periculosis [tumultibus] ministerio nostre

regalem magnificentiam paterno rogamus et hortamur affectu,
premissis
in
provide
scrutinio
considerationis
adductis
per
discusso
et
ma[gnitudinis]8 tue sincera precordia diligenter, quod multi doloris in animo sentiremus
quod huiusmodi nostrum desiderium impediret, occasione contingeret premissorum, ab huiusmodi vocationis executione desistas et regem
eundem tam ad pi-estandum tibi homagium vel sacramentum huiusmodi quam super
eius presentin in predicte coronationis exibenda solenniis habeas pro nostra et apostohce
sedis reverentia liberaUter excusatum dictumque homagiura seu sacramentum a memoratis personis pro dicto rege recipias et ipsarum presentiam in coronationis predicte
solenniis nomine dicti regis admittas, cum per hoc eventui tam periculosi discriminis
angustias,
si
evenire contrar[ium]
salubriter obvietur.
Ac
[si]
^,
forsan aliqui per ipsius regis absentiam iuri
in aliquo derogari, multa poterunt
intra''
vos reperiri remedia,
servationi super premissis plenarie poterit provideri.
(4)
que posset ex premissis quomodohbet
per que
tuo
quod
20
dicerent
iuris tui
con-
Sic igitur precibus et exhor-
tationibus apostoHcis convertas regahs magnitudinis intellectum,

tionis,
lo
voluntates,
obviemus,
sollicitudinis
quem
augeatur et indissolubihter amicitie federe iungantur
ferventis dilectionis grata sinceritas
utriusque
cupiamus, prout tuam non latet
igitur, carissime fih. paternis desideriis
quod
25
cuiuslibet turba-
suboriri, vitata materia, inter te ac
regem
prefatum nulHus succrescat amaritudo discordie odium vel scandalum paritura nosque
serenitatem tuam dignis in Domino laudum commendationibus attollamus.
Dat. Yienne. YI. Id. lanuarii', pontificatus nostri anno septimo.
72T-;21).
30
SCRIPTA AD RES MONETARIAS

SPECTANTIA.
1312. lan. 13.
T'.
iam
stipra nr. 669. 697. 698.
727.
Denuo
EDICTUM BE 3I0NETIS ALTERUM.
accuratissime contulinms
scriptam, sed partim valdc corrosam

726.
loco raso or,
"^)
u <n loco raso

')
or.
^)
i)
et
minutam a Bernardo de Mercato
omnino dissipatam, quae
pestiferam et periculosam
secunda e in loco raso
sine correctura acripta or.
or.
lan. 13.
s) uncis itichisa
VI. Id. lanuarii stilo acutiori
35
satis diligenter
Acta
inter
et
coUectanea
loco raso artius scrq^ta or.
corrosa sunt or.
eadem manu exarata
or.
^) r corr.
*)
sis
ex
e,
in
a
49
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr, 727.
1312.
71
eiusdem notarii servatur Taurini in tahulario rrgio 'Diplomi imjjeriali Maszo 4 nr. IT
Doenniges Ms. VI, de qno v. supra ad nr. 604) fol. 39- 44 (fol. 42 44 vacuis relictis).
(=
Edidit Doenniges
II, '^9
c.
I.
Urkundenlehre' II, 41
sq.
Ad
tionem
.
....
(P. deest.)
11
rex semper augustus.

volumus pervenire, quod nos circa ea que totius
mus* ad laudem omnipotenti.s Dei et exalta-
ire
Buhmer, Beg. Heinr. 446.
universorum no[ti]c[ia]m
reipublice utilit[atem]
ea quac nofat Ficker 'Beitrage sur
Cf. efiani
a.
Romanorum
Henriciis Dei gratia
16
nr.
tor earum
Romano. Ve[rum]
solicite vigilare
eu
humano'' generi
toti
est necess[arium]
totus eius[dem] imperii
10
ibidem
tieiam
usq[uej
ro
stabiliter est
ut hoc de .... no pro .... habito
prius
diligenti
....
consilio
[nobi]libus, proceribus
et
nobis
consiliariis
et
pluribus
tat
alii
aliis nostris
j
subditis [speciali]ter expertis, de monetis nostris novis bon[is]

15
cudendis et fabricandis
Ytalia
in
et
endis ubique terrarum in
vi]cibus faciendis,
[istis
.
|
modum
qui sequitur
duxerimus ordinandum.
1.
In primis statuimus et ordinamus,
quod
moneta grossa
fiat
Qui denarii vocabuntur imperiales grossi
de argento.
sive denarii grossi
de pondere quadraginta
et erunt
monete pro marcha ad marcham nostram Medyolani, et erunt

Et expendentur
et duos granos ad argentum finum.
quilibet denarius dicte monete pro duobus solidis et novem denariis imperialium veteet pro tribus solidis et quinque
et pro duobus solidis lanuensium parvorum,
rum,
et pro duobus solidis
denariis et quarta parto unius denarii Astensium parvorum,
octo denariorum eiusdem
20
25
de lege ad undecim denarios
et pro
Vienensium esperonatorum,
et pro quatuor solidis Provinisinorum de Roma,
bagatinorum,
denariis
tribus
parvorum,
et
quinque
solidis
et
sex solidis Lucensium
pro
et pro duobus solidis aquileneis
et pro quinque solidis et tribus denariis Pisanorum,
sorum,
minus uno grano

forti ad debilem.
2.
si
YA" non debent elongari

et dimidio
nec
unius denarii
parte
tercia
de sua iusta lege plus vel
denarii
dicti
de suo iusto pondere plus
reperiantur dicti denarii de lege
quam
plus vel minus
bit
de sua iusta lege uno
et dimidio,
quin dicta
moneta
deliberetur.
Semper' tamen
Et" pro tercia parte unius denarii
vel minus.
si
fiat
recompensatio
et minoritate
recompensatio de [pluralitate] , de maioritate
de* plus
etc.
reperiatur plus vel minus suo iusto
pondere, non remanebit propter hoc quin dicta moneta deliberetur.
40
dimidio denario de
volumus quod per custodem nostrum deliberentur, quousque sit facta

recompensatio de pluritate ad'' minoritatem et de minoritate ad maioritatem. Et si
reperiatiir plus vel minus in dicta lege unum granum tantum, propter hoc non remanegrano
85
Ef*
Venetorum grosimperialium novorum parvorum monete nostre
et
duobus denariis
et pro viginti
nove infrascripte.
30
duobus denariis
et pro
de Sardinea,
in
S[t s]emp[er
sequenti
fiat)
deliberancia
de argento qui
denarii
fiat alia moneta argentea sive
Et valebunt tres istorum denariorum unum grossum imperialium monete nostre suprascripte, et erunt de pondere duodecim solidi eiusdem monete
pro marcha ad marcham predictam et de lege supradictorum imperialium grossorum,
et non dcbent alongari de .suo iusto pondere plus quam dimidio denario de forti ad
3.
Iteni statuimus,
vocabuntur imperiales
727.
45
")
d)
linea AI.
f)
Semper
in
de
quod
terciori.
hac arenga punctis indicanlur

caput
2.
supra lineam
mutato ductu
stilo
grani plus rel minus non

B) micis inclusa corrosa sunt M.
alio
lilterae in
deletae.
atramento exaratum M.
^)
toto
)
humanj M.
sequitur
aculiori atramento pallidiori addita; prius scriptum erat:
fiet
recompensatio
frerbis
plus vel
minus mpra
")
iiiaior
nova
delet.
M.
Ue quarto unius
liiteam
additis)
M.
HEINRICI
7 s
1
VII.
CONSTITDTIONES.
Nr. 727.
1312.
mavcha nec'^ debent alongari de sua iusta lege plus vcl minus quam uno
grano
et dimidio. Et expendetur quilibet istorum denariorum pro octo denariis lanuensi
et pro octo denariis Yienensibus esperonatis' predic[tis], et pro undecim
bus parvis.
debilein pro
veteribus,
parvis
imperialibus
denarii Astensium parvorum.

denariis Provenisinis de
denariis Pvsanis,
unius
tercio
novem ex
et
denariis
pro viginti uno
et
et
et
pro sexdecim
pro viginti mio
septem denariis
pro
et
unius
partibus
tribus
bagatinis,
aquileneis de Sardinea,
octo
et
imperialium novorum parvorum monete nostre infrascripte,
denarii
denariis expendentur pro
eis
t|re]decim
pro duobus solidis Luquensium,
et
Roma,
pi'o
pro
et
septem Yenetis
et
et
grossis.
dicta moneta plus vel minus de sua iusta lege uno grano
si reperiatur
nolumus quod deliberetur, donec recompensatio fiat ut supra. Et si uno
grano
tantum. nolumus quod pro uno grano impediatur quin deliberetur. Set semper
o
Et si fortior vel debilior reperiatur de suo iusto pondere
fiat recompensacio ut supra.
Set
dimidio denario plus vel minus, propter hoc non stabit quin deliberetur magistris.
Et''
4.
lo
et dimidio,
semper
fiat
recompensacio ut supra.
custodes
E[t]''
5.
videlicet
argenteis,
de
is
tenentur facere assagium
nostri
dimidia uncia usque
de duabus
ad terciam vicem,
monetis
predictis
custodes viderint
si
expedire.
Item statuimus, quod fiat moneta parva sive denarii parvi imperiales. Et erunt
de pondere viginti duorum solidorum et octo denariorum pro marcha ad marcham predictam, et de lege duorum denariorum et viginti granorum ad argentum finum, nec
debent alongari de suo iusto pondere plus de duodecim denariis fortibus et duodecim
denariis debilibus in marcha.
Item non debent alongari de sua iusta lege plus vel
minus quam xmo grano et dimidio. Et expendentur' videlicet viginti duo denarii huius
monete pro uno imperiali grosso monete supradicte.
6.
7.
Et"
si
Sed semper
sequenti deliberantia ut supra, facto assaio de uno
fiat
quarterio uncie.
recompensacio in
Et
si
reperiatur
debihor de lege iusta suaP uno grano' et dimidio, non deliberabitur. donec facta
fuit
Et si reperiatur dicta moneta debilior uno denario de' suo

Set in proxima sequenti deiusto pondere, propter hoc non stabit quia deliberetur.
liberatione fiet recompensatio^.
Et si debilior [ultra]' unum denarium reperiatur, non
recompensacio ut supra.
deliberabitur, quousque facta

8.
Item statuimus
et ordinamus,
Et
Augustarii.
cum
argenti
dictis viginti
fini
et
erunt
quod
fiat
moneta aurea
cupri.
auri
fini
Et expendentur
isti
sive denarii de auro qui
eiusdem
sex denariorum
de pondere quadraginta
et dimidia
quaractis
una quaracta
30
recompensatio.
sit
monete pro marcha ad marcham predictam. et de lege

ad aurum finum sine aliquo remedio in pondere neque
una'
25
reperiatur dicta moneta plus vel minus de sua iusta lege dimidio grano,
propter hoc non stabit quin deliberetur magistris.
vocabuntur
20
viginti
Et ligabuntur
lege.
erunt due
35
et dimidie
quaractarum"
quaracte
quod
sic,
et
dimidia
denarii de auro. videlicet qua-
Et quilibet
tuor pro quinque florenis auri et duobus Turonensibus grossis de argento.
istorum denariorum expendetur pro quatuordecim denariis
grossis
40
imperialibus monete
nostre supradicte.
<'27.
>) sequitur (lelega[.
alio atramento exarata J/.
pro u J/.
) caput
lineam add. J/.

s)
7.
1)
P) sequitur ec
M;
sed
Jf.
')
supra Uneam add.
cf.
^) capita 4. et 5.
31.
aequuntur deleta quilibet denaiiiis eiusdem (supra lineam
mutato ducUt alio atramento exaratum
corr. ex recompensatione J/.
1) Sic in
delet.
.]
deletum M.
')
desunt 5
infra pag. 721
1) sequitur vel
litterae,
lin. 3.
")
.1/.
uno grano
verbum incertum
(jiie
delet.
J/.
M.
J/.
")
)
")
mutato ductu
huius)
de
mouete
sua
supra
supra lineam M.
supra lineam M.
45
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 727.
1312.
7I9
9. Ef quod monetarii monetarum predictarum dabunt nobis: videlicet pro qualibet

marcha denariorum grossorum operatorum duos denarios et dimidium francos,
et de
septem denarios
dimidium pro marclia operata^* francos,

et de
dcnarios eiusdem monete pro marcha operata
pro moneta de auro predicta quatuor denarios Augustarios pro marcha
denariis terczelis
francos,
et
et
quatuor
imperialibus
denariis
parvis
operata francos.
Has autem monetas
10.
nostras
predictas
faciendas, fabricandas et cudendas nostro

familiari nostro Philippo [de
et
sic
nomine
Nigjro''''' civi
fieri
volumus et iubemus et ipsas

committimus dilecto fideli
et pro nobis
lanue et
eius^'
10
magistrum monetarum nostrarum
sociis et
constituimus et [crejamus
et''
|
quam dyu
Medyol
lanue fabricare
dilectus
et
fidelis
[volumus]*
ipsum Georgium
et
una cura
omnium bonorum suorum, quod in

Romano imperio fideles erunt, et quod
tione
sive
ad dictam
moneta
ipsa
in honere,
et creamus.
Qui magistri, videlicet quilibet pro parte sua, promiserunt nobis boua
1.
per corporalia iuramenta tactis quilibet ipsorum sacrosanctis
20
in
dicto Philippo
monetam Astensem magistrum associamus et pro medietate in

honore et utilitate cum dicto Philippo magistrum constituimus
]
quod
moneta nostra
et ordinamus,
noster Georgius Alyon civis Astensis
familiaris
Astensi medietatem habeat,

is
nobis placuerit id
officio
supradicto et in omnibus
predictis
in
et
fide et
euangeliis et sub obligaaliis
nobis et
predicta tangentibus fraudem
dolum non committent nec committi suo posse per alium patientur, quodque
monetas nostras bene et legitime facient ad honorem nostrum et tocius
supradictas
reipublice utilitatem.
Yolumus tamen, statuimus
decernimus, quod facta deliberancia de dictis

monetis per" custodes nostros de aliquo deffectu, qui postmodum in ipsis monetis sic
deliberatis'' reperiretur, ipsi magistri in aliquo non teneantur nec super eo debeant
12.
25
et
ulterius molestari.
Item^ volumus
13.
et dictis magistris
concedimus, quod
Ytalie possint dictas nostras monetas facere, ubi eis

30
dum tamen quibuscunque
tatem nostram^,
volumus, quod
[14. Item''
meUus
aliis
locis
utili-
in
aHis propter hoc non
dicti magistri dictas nostras
quibuslibet
videbitur expedire ad'

fiat iniuria.
monetas habeant per spatium
dum'
hac die presenti inchoandorum et proxinie subsequendorum
auferemus
non
eis
ipsas
inonetas
ab
promittimus
eis,
quod
Et
bene
fecerint'.
tamen
ante finem dictorum quatuor annorum, nisi forefacerent quod absit, propter quod ipsas
quatuor annorum
35
perdere mererentur.]
volumus
15. Item''
et dictis magistris
concedimus
in quibuslibet aliis
monetas
locis
....
40 in
facere ubi
Anno Domini millesimo tricentesimo XII, indic. X, die terciadecima mensis lanuarii,
domo domini Barnabosii de Auria extra portam lanue in contrata sancti Thome,
dominis
presentibus
Leodiensi,
Treverensi,
coniite
Sabaudie,
Manuelo de Yeran
et
Frederico'.
727.
sunt 21.
45
'')
-^)
caput
9.
cancellatum esse videtur
lineam scripta sunt donec de
quod
21.
non vacat sed valet
J/.
nostros 21.
c)
Anno Frederico
21.
")
supra lineam M.
) tincia inclusa corrosa
^) hic supra
y) punctis indicantur lltterae deletae 21.
=)
sequilur deletum magistros
) omnino incerlum 21.
21.
M.
) capiti 13. in marr/ine adiectum est:

supra lineam M.
e) sequuntur deleta excepta
ad utilitatem nostram supra lineam M.
') dum
>) caput 14. deletum est in manjine posito verbo vacat 21.
-V.
!) sic deliberatis
')
benefecerint supra lineam 21.
sunt post
civitate et districtu lanue

50
exaratum
miitato ductu
J/.
l^)
capitis 15.
')
omnino corrosi quae supersunt signo intercalandi posito scripta
ita desinit in
medio lineae M.
HEINRICI
720
CONSTITUTIONES.
VII.
FRAGMENTUM CONSTITUTIOmS
728.
Nr. 728. 729.
1312.
MAGISTRORUJSI MONETARUM.
(lan. 13.)
Signo clironologico carens, sed certe eiclem tempori vindicandum^ servatur ibidem
Edidit Doenniges
Demio conhdimns.
fol. 41'.
ad quos presentes
suis,
32
II,
c.
(P. deest.)
not. 1.
universis vicariis, castellanis et officialibus suis ceteris-
Tlenricus Dei gratia etc.
que fidelibus
l.
littere
suam
gratiam
pervenerint,
et
6mne
bonum.
quod nos de legali[ta]te
et Georgii Alyon civis
Astensis familiariorum et fidelium" nostrorum dilectorum plenam fiduciam obtinentes,
eisdem Pliilippo et Georgio commisimus monetas nostras, quas de novo cudi et fabricari volumus, faciendas et cudendas et fabricandas in Ytalia et in quibuslibet locia
Ytalie, ubi eis melius videbitur expedire, ubi et in quibus licitum est nobis monetas
Universitati vestre tenore presentium facimus manifestum,
prudentum virorum Philippi de Nigro
et industria
videlicet
nostras facere fabricari:
lanue
civis
monetam grossam
sive denarios grossos de
lo
argento
qui vocabuntur imperiales grossi et expendentur quilibet ipsorum denariorum pro duo-
is
et pro duobus solidis lanuensium

solidis et novem denariis imperialium veterura,
et pro tribus solidis et quinque denariis et quarta parte unius denarii
parvorum,
et pro quaet pro duobus solidis Vienensium esperonatorum,
Astensium parvorum,
bus
tuor solidis^.
NOTITIA
729.
Ad
DE CURSU MONETARUM GALLICE
CONSCRIPTA.
20
supra nr. 727 instituta spectans itemque signo chronologico carens servatur
tabidario
'Diplomi imîeriali Maszo 3 nr. 23' (= Doenniges Ms. IV, de quo
in eodem
Scripita est a Bernardo
V. supra ad nr. 563) post Constitutionem siipra nr. 669 inserta.
de
Denuo
Mmxato.
nr. 72 1
c.
edicti
1.
1.
marc
al
s(ols)
IX
(P. deest.)
nr. 166.
Luqueis,
s(ols) III
de Sardagna.
terz" dargent.
deners de pacatins,
li
vaurront
YI
s(ols)
XXII
fort e
au
sa*^
ne se doit''eslognier de
IIIP deners Pisans,
11
Item'' II Yiniciains e
droite loy^ pluis de I grain
son droit pois pluis de dimy
foible.
Item* se feront deners d'argent, dont les III vaurront I gros, e seront de pois
au marc de Melan e de la loy des gros dessus diz. E ne se doivent
eglognier de lour droiturier pois plus de dim(y) den(ers) au fort e au foible au marc e
de la loi a un grain pluis e a un grain meins. E vauront chascvms deners YIII deners
728.
a)
729.
a)
fideliorum
M.
Aen^s semper
>)
M.
M.
ita
Cf.
supra
deslnk M.
sequitur deletum fim
'')
h) sequitur de loy delef.
M.
tuin est post cap. 3.
1)
35
s(ols)
posito scripta sunt post foible

delet.
30
deners de emperiaux mies
2.
de XII
25
V
YI
gros Tournois.
ne se doit eslognier nus deners de
I grain meins'".
dener au marc au
III s(ols)
Roma,
IIII s(ols) Provenesins de
Yienins^
vourra chascuns de ces deners gros
escriz''.
ou de
II s(ols) de Genuins,
deners emperiaux,
II s(ols)
s(ols) d'aquilins
pluis
32
II,
se fera monoie dargent deners^ gros de pois de XLYIII deneVs gros par
marc de Melan e de XI deners e II grains de loi a argent" fin. E vaudra
deners e quarta Astesains,
dessouz
c.
l.
II
chascuns deners II
s(ols)
Edidit Doenniges
contulimus.
super quarta
M.
')
delet.
M.
M.
se doit corr. ex soit
<:)
f)
M.
viell
M.
a corr. ex on
^)
caput
M.
nr. 727 cap.lO.
2)
Sic pro III; cf supra paij. 717 Un. 36.
<^)
M.
2.
Item
escriz
signo 40
8) super pois
siijno posiio
exara-
HEINRICI
Genuins
YIII
11"
quartre,
1312.
XI emperiaux
deners Alenins.
XVI
Luqueis,
s(ols)
XIII deners Pisains,
tins",
Yiniciains.
CONSTITUTIONES.
YII.
Xr. 729. 730.
XIII
foibles',
Provenesins de
le
Astenses
XXI
Roma,
VIII aquilins de Sardegna,
vaurra chascuns deners YII deners e
721
les
deners
IX
III
baga-
vaurront VII
de emperiaux mies des-
terz''
souz escriz.
Item se feront petiz deners emperiaux de peis de XXII s(ols) YIII deners le c
dit e de ley a II deners e XX grains a argent fin''.
E ne se
eslogneront de lour droiturier peis pluis de XII forz e de XII foibles au marc, e pour
3.
c.
marc au marc dessus
Item ne se doivent eslognier de lour droite loi pluis de I grain

E nule delivrance ne se face de ces monoies de pluis ou de
tant seront delivres.

10
pluis
grain meins.
meins que dessus
est
dit.
XXII
vaurront les
deners
gros deners"" de
la
monoie
dessus dite.
Item se feront Augustars dor qui seront de pois de XLYI deners au marc de =
E seront de ley de
caractes e demi a or fin senz remedes ne a fort ne a
4.
XX
Melan.
15
foible ne
de loy.
vaurront
li
IIII
florins
d'or e II Tournois gros.
chascuns deners d'or XIIII deners gros dargent dessus

autres deners d'argent tercei-reuz dessus
dessus diz
XXY
s(ols)
1312.
Demio descripsimus autographon,

iam desideratur.
Scriptum
est
lan. 22.
Sigillum,
manit hominis
cancellariae regiae scriptum:
^,^.
(=
spectantem a. 1311. Oct. 27 regi porrectam,
in tabidario generali regni
quod olim pendehat loro memhranaceo,

In verso legitur eadem td videtur
Italici.
Registrata^.
quam
Cf. supplicatio7iem
ad has
res
infra in Appendice Variorum proponemus.
Bohmer, Reg. Heinr. 448.

Heinricus Dei gratia
(P. deest.)
Romanorum
rex semper augustus
universis
sacri
Romani
imperii fidelibus presentes litteras inspecturis
30
Monaci
qiiod siqterest
Sawarici 'Kaiserselekt Nachtrag' nr. 181.
Et vaurront
YI deners
des
vaurra de poaz deners emperiaux mies
s;ôls)
YIII deners.
20
manu
e III
MANDATUM DE COMITATU NURINGES.
T30.
i^
diz.
diz,
Accedens ad nostre maiestatis presentiam vir nobilis Ph(ilippus) senior de Yalkennobis liumilitcr supplicavit, quatinus comitatum de Nuringes, quem vir nobilis
Eberh(ardus) de Bruberg advocatus Wetreb(ie) iiostro et imperii nomine cepit occupare,
stein
Attendentes igitur obsequia devota,

de benignitate regia restituere dignaremur.
que idem Ph(ilippus) nobis exhibere promisit, dictum comitatum cum pertinentiis suis sibi
restituimus ipsumque retinere volumus comitatum eundem, sicut hactenus possedit et
sibi
35
tenuit, antequam per ipsuni Eberh(ardum) de Bruberg nostro nomine fuerat occupatus.
Mandantes advocato Wetrebie qui pro tempore fuerit et aliis quibuscumque, ne predicto
huiusmodi restitucionem nostram in eodem comitatu

In cuius rei
impedimentum aliquod prebeant aut gravamen.
Ph(ilippo) vel posteris

vel pertinentiis
suis
testimonium presentes
suis contra
litteras maiestatis nostre sigillo iussimus
communiri.
Dat. lanue, XI. Kal. Febr., anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo, regni
40
vero nostri anno quarto.

729.
1)
supra Uneam add. M.
cliaseuns deners supra
deleta
E
LL.
lineam add.
) praecedit XII Luqueis
M;
cf.
not.
seront a XII deners forz e a XII foibles a del
CONSTITUTIONES IV.
delet.
P) sequitur
sequ.
.1/.
')
M.
vaudrunt
b corr. ex n M.
delei.
sequiiur deleium et
M.
M.
9)
91
vaurra
sequuniur
s.
HEINRICI
722
731.
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 731.
SCRIPTUM PRO COMITE PALATINO.

1312.
lan. 22:
Documenfum memorahile hucusque ineditum

ex autographo tdbularii
reipuhlicae
secreti
descriîsit vir d.
Bawaricae.
H. Herre Monacensis
Pendet sigillum valde laesum
In verso nihil exaratum est. Littcrae regis vel ducis, qtiae in nostro
BiJhmer, Reg. Heinr. 449.
Regesten
documcnto memorantur, omncs liaud servatae sunt ^.
(P. deest.)
der Pfabgrafen 1678.
loro
memhranaceo.
Romanorum
rex semper augustus
Exaltat honorem et statum
(1)
.'.
universis
sacri
Romani
jirincipis ac imperii affectuosa devotio
subieetorum,
lo
DeRudolfuni comitem palatinum Reni ducem
duni ad obsequendi promptitudinom gratiosis et allectivis muneribus provocantur.
regalem providentiam, illustrem

Bawarie principem nostrimi dilectum, qui nostris
lectat igitur
insistit
serviciis in partibus Italie,
ad prescns
et
imperii
laudabiliter
nostre munificontie prevenire favoribus suisque satis-
facere sumptibus, prout tenemur, quos in electione nostra Frankenfurdensi et in coronostra
natione
i<m.'*24.
Aquisgrano se
in
obtinere asserit,
positis
sustinuisse
fatetur,
et auditis responsionibus
et
super quibus
nostras
litteras
documentis nostris,
is
se
theloneum,
quod in Chuba a festo beati lohannis baptiste transacto proxime ibidem recepit, indulgemus et auctoritate regia concedimus tenendum et colligendum usque ad festum
j^^l^ beati lohannis baptiste proxime nunc venturuni et abinde per biennium continuum, ut
de qualibet carrata vini sex Turonenses grossi et de aliis rebus per alveum Reni
iuxta proportionem huiusmodi debitum et solitum theloneum exigatur.

quod percepta thelonei memorati nobis in solutionem eorundem sumptuum,
positis et auditis dictis^ ac responsionibus debitores remanserimus, compuplenarie defalcentur.
(2) Idem vero dux Bawarie Utteras nostras, quas pro
20
transeuntibus
Ita videlicet
si
nostris
tentur et
25
restituendis et solvendis predictis sumptibus habere dicitur, exhibere promisit et tenetur
lapsum tcrmini pro servicio nobis faciendo, prout in litteris super eo confectis
continetur, coram nobis in partibus Italie ac intentionem suam per easdem ut expedit
Yerumtamen si Httere predicte per earum portitorem de partibus Alamanie
declarare.
versus Italiam venientem sine fraude ac dolo quomodolibet perderentur aut propter
aha impedimenta legittima venire non possent, extunc ad probandum et ostendendum
ante
Alamania audiemus et recipiemus vel per alium recipi

Nec tamen propter defectum litterarum, si
non venirent, ut dictum est, vel pro solutione perceptorum de theloneo predicto ipsum
invitum retinebimus in obsequio, quod presentiaHter nobis ad presens in Italia dinoscitm- exhibere, post lapsum temporis ordinati.
(3) Prefato quoque duci defectum debidictarum expensarum debitum
30
in
faciemus documenta legittima dicti ducis.
toi'um,
si
positis et auditis responsionibus et
35
documentis nostris summam, quam habere
debebit et docebit, ut premittitur, complete colligere non posset, de
dicti thelonei
pro-
eodem theloneo vel in aliis locis, ubi fuerit oportunum.

quod si dictum ducem in probationibus suis auditis responsioni-
ventibus supplere tenebimur in
Hac
bus
adiecta conditione,
nostris,
predicto
731.
1)
ut dictum est,
fortasse deficere contingeret,
40
extunc percepta de theloneo
per pecuniam vel servicium, prout potius habere voluerimus, nobis tenebitur
*) sic or.
Ea, quae notat Herzberg-Frankel 'Mittheihmgen des
recte indicantur.
Instituts.
Ergdmungsband'
1,
296,
non omnino
45
HEINEICI
VII.
CONSTITDTIONES.
1312.
Nr. 731. 732. 733.
In cuius rei testimonium presentes litteras maiestatis nostre
resarcire.
703
sigillo
iussimus
communiri.
Dat. lanue, XI. Kal. Febr., anno Domini niillesinio trecentesimo duodecimo, regni
MANDATUM
732.
CIVIBUS DE SINZICH
MISSUM.
1315?.
tiinc
10
lan. 24.
Denuo contulit A. Wi/ss b. di. antograplion archivi burggraviatus de Sinzich, quod

Nassoviac erat in tabulario liberorum baronum a Stcin. Sigilli dorso impressi vestigia
Bohmer
'Acta imperii selecta' img. 448 nr. 640 e schedis Kindlimjerianis

tdbularii regii Monasteriensis, quae ad autographum redeunt.
(P. deest.)
Edidit
apimrent.
Heinricus Dei gracia Romanorum rex semper augustus

prudentibus viris
magistro civium, consulibus et civibus in Sinchehe, fidelibus suis dilectis,
graciam
suam et orane bonuni.
quam plurimum
Miratur
15
Flamershem
et fratres
ipsius,
celsitudo, quod vos strennuos viros lohannem de

homines subditos, famihares et servitores nobili[s] \-iri
regia
Gyrardi domini de Landescrone dilecti fidelis nostri, in bonis et iuribus suis gravare et
perturbare non desistitis, licet hoc faciendi alias vobis firmiter dederimus
Eapropter fideHtati vestre nunc denuo sub obtentu nostri favoris et gracie
precipimus et mandamus. quatinus prefatum lohannem et fratres suos bonis et
variis molestiis
in mandatis^.
districte
iuribus suis, quibus pater ipsorum utebatur, quiete et pacifice uti et gaudere permittatis
ac eosdem gravare seu molestare super premissis de cetero penitus caveatis, restituentes
ac eciani e[mend]antes* eisdem ea, que ipsis et uxori dicti lohannis abhita vel forefacta
noscimtur indebite vel iniuste.

25
Italie partibus fideliter
de Landescrone,
tunis. taliter
si
quod
et
Nos enim
ipsi
lohanni et fratribus suis, qui nostris in
constanter inherent obsequiis,
ad instanciam prefati Girardi
secus feceritis in premissis, omnino providebimus de remediis opora gravaminibus et molestacionibus
eorundem de
necessitate desistere
vos continget.
Dat. lanue, VIIII. Kal. Febr., regni nostri anno quarto.
GRATIA LAUDENSIBUS CONCESSA.
733.
1312.
Benuo contidimus L Librum iurium

ad
nr. 556.
732.
73.3. J
1)
civitatis
Est rubrum: Litera gratie concesse
ipsorum recuperandis*.
35
lan. 24.
foramen
Orthographiae
Laudensis pag. 190, de quo v. supra

Laude super rebus
fidelibus civitatis
Italicae vestigia
omnia adnotare supcrsedimus.
or.
rucupandis L.
Quod mandatiim servatum non
est.
91*
HEINRICI
724
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Nr. 733.
Ex
a.
eodem fonte iam ediderunt a. 1877. Bonaini 'Acta Henrici VII.'

1885. Vignati loco supra ad nr. 502 citato II, 478 nr. 455.
Heinricus Dei gratia Romanoi'um rex semper augustus
Lucino vicario suo Laudensi
et ceteris vicariis qui pro
385
I,
nr.
204
et
(P. deest.)
strenuo viro lohanni de
tempore
fuerint,
fidelibus
suis
dileetis
(1) Significatum est nobis ex parte quam plurium fidelium nostrorum civitatis Laude,
qui de dicta civitate expulsi fuerunt seu qui de dicta civitate ipsi et predecessores ipso-
rum pro parte recesserunt

in
postmodum ex beneficio pacis

eorum
ad
bona, quod quam plures de
et per nos
dicta civitate et restituti
strictu
detinentcs bona
et
iura
cum
possessiones ipsorum eis
et
nostre^ reducti sunt

dicta civitate
restituere
et di-
contradicunt et
quod testes propter antiquitatem temporis liaberi non possunt, per quos probare valeant, quod ipsi vel predecessores eorum bona, possessiones et iura que jjetunt tenuissent et possedissent, eo
tempore quo exiverunt civitatem predictam. Per instrumenta tamen et per libros regepacis nostre beneficium
storuni
et
alias
iure ipsorum.
effectu obtinero nequeunt, pro eo
scripturas antiquas civitatis predicte parati sunt probare et probant de
vatis et maliciis
nostre beneficium restringere
pocius
quam augere
nituntur,
presencium
tcnore
precipimus et mandamus, vohimus ac etiam ordinamus, quod
si
vobis
predicti fideles nostri
per testes vel instrumenta seu aha legiptima documenta sive scripturas antiquas coniunis
Laude, fama
et
aliis
indiciis ac
vel quasi vel
sibi restitui,
ad
predictos possessores ipsorum quoad proprietatem vel posses-
aho quovis
modo
iure vel
pertinuerint eisdem, de
de predictis que petunt restitutionem incontinenti
cum fama
scripturas dicti coniunis,
ahis
et
sibi
indiciis
nostrorum favorem fidem adhibentes eisdem, prout
in
fieri
dicte
faciatis
pacis
phmo
et breviter
et instrunienta vel
nostre
et
servari faciatis
in ipsis videbitur contineri, servetis
incorruptibiliter fidehbus nostris predictis.
modis predictis
nostre
et
Supra
nr. 556.
2) Authenlicatio in
notarius palatii et offlcialis ad
cameram
30
35
haec verha praebet: (S. N.) Ego Aymericus Codecasa

comunis Laude predictas litteras et privilegium missas
per predictum dominum regem et presentatas strenuo viro domiuo Maracio Guinzano vicario Laudensi
pro maiestate regali anno Domini MCCCXII, die Veneris XII. mensis Madii, et sigillatas sigillo pendenti cere glauce, in quo est statua seu ymago dicti domini regis et in quo scripta sunt hec verba
circuencia ipsum sigillum et incipiencia super caput ymaginis dicti domini regis precedente venerabili
signo cruois: f Henricus Dei gratia Romanorum rex seniper augustus, vidi et legi. Et de mandato
dicti domini vicarii in hoe registro descripsi, nichil addens vel miuuens, quod sensum mutet vel variet
intellectum, ad eternam rei memoriam, ut unicuique de predictis fieri possit copia et ut aervetur ab
omnibus sicut hautentieum ipsarum. Et me subscripsi dieto anno et die.
In hospicio domini vicarii
Laudensis. presentibus dominis Bocacio Garatto. laeobo de Vistar(ino), Dorato Cagamosto, Pei'civalIo
de Overgnacha et pluribus aliis testibus rogatis.
1)
25
fidehum
Ita quod beneficio pacis

omnibus quibuscumque ahis, quibus mehus et brevius fieri
pofssit], dicti fideles nostri gaudeant cum effectu, cum intentionis nostre sit pacis nostre
beneficiuni non restringere, set augere.
(3) Predicta per vos servari volumus et mandamus, nisi ilh, contra quos restitutionem fieri postulant, incontinenti fidem legiptimam
vobis fecerint, quod res, quas tenent ab illis. qui restitutionem sibi fieri postulant, titulo
iusto ahquo habuissent.
Dat. lanue, nono Kal. Februar.
anno Doniini millesimo CCCXII, regni vero
nostri anno quarto -.
et
20
argumentis rationabihbus cohoperantibus, summariam
fidem vobis fecorint, quod res, possessiones, bona et iura. que petunt
ipsos pertineant vel ad
sionem
15
Quare cum ad nos pertineat subvenire oppressis et indebite aggrahominum obviare, qui quod suum non est retinere conantur et pacis
(2)
arraarii
40
45
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Xr. 734.
725
73.5.
MANDATUM DE STATU THrRINGIAE.
734.
1312.
lan. 27.
Anfogntphon tabularii genemlis regni Baivarici 'Blainz Ersstift 11. Nachtrag fasc. 3j4'
Sigilli foramina sex imrva apparent.
Inscriptionem iwaeYener. P. Magunt. archiepo principi
et secretario nvo krino.
Edidit Wegclc
asservatmn denuo descripsimus.

5
het:
'Friedrich der Freidige pag. 455 nr. SC.
Bohmer, Beg. Heinr. 450.
(P. deest.)
Heinr(icus) Dei gratia Romanorum rex semper augustus

venerabili
Magunt(ino) archiepiscopo, principi et secretario suo karissimo
gratiam suam
P(etro)
et onine
bonum.
(1) Littere tuei.
10
Saxonie
et
ringie
in
quas nobis direxisti noviter, reserabant, quod in partibus Thuet munitionibus tuis multas obsidiones et lesioues patitur
castris
Maguntina per quosdam principes et nobiles dictarum partium. Quod nobis

omnino noveris displicere. Quamvis igitur presentia tua karissimo primogenito et principi nostro lohanni regi Bohemie illustri quam plurimum oportuna foret, tanien ne per
ecclesia
15
abseutiam tuam
eveniat,
prout
in
dictis
scripsisti litteris,
quod per tuam providentiam congruis remediis
20
poterit impediri
et
in
brevi salubriter
quod ecclesiam tuam accedas ad

tempus et ibidem que bonum statum et honorem tuum et ipsius", sicut attentius et
Ita videlicet quod quam cito per nos aut predietum
citius poteris, ordines et procures.
regem Bohemie ad gerendum curam ipsius et regni revocatus fueris, voluntarie versus
reformari,
permittimus et placet serenitati nostre.
Bohemiam
revertaris.
Ad
hoc sinceritatem tuam rogamus cum affectu, quatinus ad reprimendum et

lantgravii Thuringie. siout exhumiliandum iniquos conatus illustris Frid(erici) filii
Qui sicut
pedire videris, per homines tuos constanter et viriliter procedere studeas.
nobis scripsisti, pluries universa et singula pacta per dictum filium nostrum secum inita ^
Ad quod per homines impcrii et dicti filii nostri,
viohivit et in nullo penitus observavit.
valeas,
auxilium tibi volumus exhiberi.
efficacius
insistere
ut eidem negotio
(2)
25
irrecuperabile detrimentum,
Dat. lanue, YI. Kal. Febr., regni nostri anno quarto.
735.
DELEGATIO lUDICUM.
1312.
30
lan. 27.
Amhrosianae Mediolanensis saec. XV.

2962 fol. 19' vir d. Henricus Pogatscher.
Potiores tantum codicum lectioncs adnotavimus. Cum codicihiis editio Muratoriana 'Rerum
Italicarnm scriptores" X, 412 (= Alhertinus Mussatus l V. c. X) parata fere omnino
Contidimtis
35
concordat.
734.
1)
1)
codicem A. 261
inf. hihliothecae
Contidit etiam 2) codicem Vaticanum
fol. 16'.
*)
(P- deest.)
Bdhmcr, Beg. Heinr. 451.
an addendum respiciuut?
Quae senatae non
propoiiemus.
lat.
sunt.
2)
Qiiae in Appendice
Actorum vicariatus
generalis per
Akmanniam
HEINRICI
726
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 735.
vicariis suis civitatum

Romanorum rex semper augustus
nune sunt vel pro tempore fuerint, et omnibus fidelibus Roniani
et offitialibus snis quibuscumque, ad quos presentes littere pervenegratiam suam et omne bonum.
dilectis
Henricus Dei gratia
Padue
et Yicentie, qui
imperii et vicariis
fidelibus suis
rint,
Cum
(1)
que inter
sonas
iuxta nostre decentiam maiestatis causas dissensionum et errorum, qui et
Paduanos
fideles nostros
generare
poterant
et Vicentinos
curantes
discrimina,
eorumque coniunia
diligenti
et singulares per-
sollicitudine
removere
et
ad
pacificum statum reducere super bonis, iuribus et possessionibus [imjmobilibus" Padua-
norum
Yicentie et districtu et e converso super bonis, iuribus
sitis in ci\ntate
sionibus immobilibus Yicentinorum
aqua seu
quorum
sitis
quedam
fluvio" Bachilionis privilegia
executione
in civitate
facto processu sententiam tulit,
nem de
Paduanorum nobis insinuatum
(2)
Paduani
sigillari
fecimus, inviola-
et Yicentini districtuum
et
lohan-
ad
duximus transmittendos.
presentialiter
20
nostrornm iudicum et sapientum tenore presentium dedi-
consilio
tamquam
iusta
et rationabilia
et
consona et
iuri
cum
sententiam predictam impleant et exequantur, prout scripta sunt, integraliter
effectu.
Padue et Yicentie seu alibi prope ipsas,

comunem
comodius sit partibus convenire, secundum discretionem eorundem acce-
lubentes, ut ad locum
ubi tutius et
15
mandata, volentes omnino ipsa privilegia
concessimus et conscribi atque
mandatis, ut dicta privilegia
in
10
iuxta ipsorum tenores et
est,
prudentem virum Bassianum de Guaziis legum professorem
Quibus deliberato
mus
est, privilegia
Casti[ljione nostri palacii auditores, familiares et consiliarios nostros dilectos,

et loca
partes
super
virum Aymonem Gebenensem episcopum

duxerimus transmittendum, qui certo super hoc
prout in instrumentis publicis^, que super hiis conscribi
effectus et executioni
et concessiones in totum, prout

biliter observari,
et
hino inde duxerimus concedenda^, suppr
predicta et sententia de facto, ut nostre intentionis fuit et

sint sortita
posses-
et''
necnon
illo
plenius continetur, nec, ut pro parte
formas suas
et districtu
venerabilem
facienda
principem et secretarium nostrum
iussit,
Padue
inter civitates
25
dant et vocatis ad se omnibus et singulis Paduanis et Yicentinis dicentibus seu dicere

volentibus, se spoliatos fuisse suis bonis, iuribus et possessionibus immobilibus tempori-
bus in
dictis privilegiis contentis, recipinnt capitula et
probationes a singulis super bonis,
iuribus et possessionibus immobilibus et iuribus ac rebus, que dicere et ostendere voluerint
se possedisse
et tenuisse
temporibus
contentis in privilegiis
se asserere voluerint fuisse eisdem temporibus spoliatos.

ipsis bonis, iuribus et possessionibus,
Et
30
et quibus
antedictis
veritate reperta ipsos de
super quibus fecerint iustas probationes, ponant et
inducant auctoritate nostra in vacuam, liberam et expeditam possessionem et in statum

pristinum
ipso facto,
In quibus predictis omnibus
prout ante erant.
et dependentibus
35
ex eisdem plenam et liberam eisdem concedimus potestatem, arbitrium et auctoritatem,

quod dieti
quavis solempnitate vel solempnitatibus iuris omissis.
(3) Yolumus autem
Bassianus et lohannes in predictis et circa predicta et dependentibus ex eisdem sum,
marie procedant et procedere possint et debeant absque

et sine strepitu et figura iuditii et per
melius et celerius videbitur posse

spoliatorum
et
contradictores,
fieri,
omnem modum
libello,
de plano et breviter
et viam, per
quem
et
quam
sibi 40
ad executionem omnium predictorum pro favore
inobedientes et rebelles punire et cohercere possint et
penas eisdem imponere et ipsos mulctare, secundum quod sibi ipsis**

melius videbitur faciendum.
(4) Mandantes vobis et vestrum cuilibet, quatinus in
predictis omnibus, prout vobis dicti Bassianus et lohannes dixerint pro executione
condempnare
et
predictorum omnium faciendum^ pareatis et efficaciter intendatis. Quibus in predictis

omnibus et dependentibus ex premissis committimus vices nostras, reiectis excusationibus,
735.
1)
")
Cf.
mobilibus
^) et deest 1.
1. 2.
supra nr. 6i7.
2)
Quae
serratae
<=)
non
flumine 2. Jl.
sunt.
Sed
cf.
^)
deest 2.
Albertinum Mussatitm
facienda
l.
c.
X,
1. 2.
373.
45
HEINRICI
,
uterque eorum
hiis
quatur.
CONSTITUTIOXES.
1312.
Xr. 735. 736. 737.
727
impedimentis
allegat(ionibus)
ius
\ril.
et appellationibus quibuscumque.
Quod si ambo seu
exequendis interesse non poterint, alter eorum ea nichilominus exeVohimus quoque, quod factis restitutionibus supradietis ad plenum omnino
(5)
cuilibet reservetur,
ita
quod per eas^
restitutiones
nulli
iure suo
in
preiudicium
generetur.
Dat. lanue, TI. Kal. Febr., anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo, regni
anno quarto.
vero nostri
MANDATUM ADYOCATO
736.
PROVI^^CIALI
MISSUM.
1312. lan. 28.
10
Mepetimiis
nostram,
editioncm
nr. 25 ex autograplio tahularii secreti

secreti cerae
ruhrae dorso inipressi.
quam iam
domus
Scriptum
iiaravimus 'Keues Arcliiv'
regiae Baivaricae.
est
XXIII, 49
Supersunt vestigia
eadem nianu ac mandatum supra
sigilli
nr. 661.
(P. deesf.)
Heinricus Dei gracia
15
Eomanorum
Yeldencie advocato provinciaH
rex semper augustus
nobili viro Georgio comiti
et omne bonum.
mandamus, quatinus provido viro Heinrico de Colonia
nostro, in villa Ytersheim, quam* eidem cum pertinenciis
fideli
suo dilecto
graciam suam
Fidelitati tue precipimus et

civi Spirensi,
dilecto creditori
omnibus dudum per nostras litteras concessimus^, non sinas per nobilem virum
Hermannum de Hohenvels preiudicium, impedimeiitum vel obstaculum aliquid interponi,
quominus idem Heinricus dictam villam cum pertinenciis suis pacifice valeat possidere.
suis
20
Dat. lanue, Y. Kalen. Febr., regni nostri anno quarto.
737.
CASSATIO COMPROMISSI.
1312. Febr. 4.
25
ExempJavit iam olim J. FicJcer ex iranssutnto
a.
1340. lan. 20. confecto, quod asser-
vatur VercelUs in tahidario civitatis 'Biscioni 2' fol. 255'
(= Winhelmann
inedita II, 257 nr. 404).
Romanorum
Henricus Dei gracia

fidelibus
30
et
bonum.
735.
f)
eos 2.
736.
*)
ua
1)
rex semper augustus
ad quos presentes
subiectis,
in loco raso or.
Quae servatae non
'Acta imperii
(F- Aeest.)
sunt.
littere pervenerint,
universis
sacri imperii
graciam suam
et
omno
HEINRICI
72S
Ex
parte nobilis
viri
situm coram nobis, quod
VII.
Petri de Azelio nostri
fuit
expo-
ac homines de Azelio longis
sui
non solvendo fodra vel collectas
cum eisdem
aliqua onera realia vel personalia
castro, territorio'' et
et iurisditione
et misto imperio
amici dilecti conquerendo
in possessione paciffica,
et iiominibus Yercelliunim vel
subeundo" pro
Nr. 737. 738.
1312.
et predecessores
ipse
licet
temporibus retroactis steterunt
cum comuni
CONSTITUTIONES.
hominibus
de Azelio, ipsum castrum cum mero

comune tamen et homines
suis
plenaria'^ libere possidendo,
citra eontra dictum Petrum cxercitum facientes,

et
possessionibus
contra Deum et iusticiam phirima
corum
rebus
et
Petrus
timens,
Propter quod idem
ne sibi deterius eveniret, facto
Vercellarum a quatuor vel quinque annis
hominibus
sibi et
suis
gravamina intulerunt.
compromisso in potestatem tunc temporis Vercellaruni, per potestatem predictum, sicut
asseritur, extitit arbitratum, quod idera Petrus de Azelio equos tenere et cum suis
hominibus ad exercitum ire teneretur cum comuni et liominibus Vercellarum. Quare
idem Petrus nobis humiliter supplicavit, quod dictum compromissum totaliter anullantes
ipsum et homines suos de Azelio in illam libertatem reducere dignaremur, in qua erant,
antequam fieret dictum compromissum. Nos autem ipsius Petri supplicationibus benignius annuentes, dictum compromissum, si premissis veritas suffi-agatur, auctoritate regia
cassamus et irritamus ac nullius decrevimus momenti dictumque Petrum et homines
volumus non teneri, et nichilominus ipsum et homines
reducimus per presentes, in qua erant, antequam
personarum*
libertatem
suos in illam
fieret dictum comproniissum, supradictum Petruni et homines suos a predicto comproCommittentes et mandantes marchioni Montisferrati qui
misso totaliter absolventes.
nunc est et hiis qui pro temporibus erunt, quod ipsum Petrum et homines suos in predictas possessiones et Hbertatem mamiteneant et deffendant, eontradictores et rebelles
lo
15
'
suos ad observationem ipsius
In quorum testimonium has htteras nostri sigilli

compescendo remediis opportunis.
fecimus munimine roborari.
Dat. lanue, pridie Non. Februarii, anno Domini MCCCXII, regni vero nostri anno
20
25
quarto.
738. 739.
SCRIPTA PRO OPIZONE DE SPINULA.

1312.
738.
Cam
Febr.
6.
AUGMENTATIO TELONEL
30
nec autographi nec apographi cognitionem habeamtis, editionem,
Lilnig 'Codex Italiae diplomaticus' II, 553, hic repetendam esse valde
firaphiam in minutii? correximus.
Dei gratia Romanorum rex semper augustus

Spinule de Luculo de lanua, fideli suo dilecto*
gratiam suam
munificentie
-communis debeat
antique
fidelitatis
nobiUtas generis,
dilectionis
nostre
esse
fidehbus,
decorat devotio
morum
quem
affectus,
737.
*)
subeuiidi
738.
a1
dil.
fiil.
gratia
tr.
suo ed.
cunctis,
tamen
illos
gratiori
nostris
et
b) terratorio tr.
imperii statu
'^)
omne
plenarie
tr.
viro
Opicino
bonura.
regit
et
exhibitio dignos facit.

virtutis
35
imperium,
humanitate coniplectimur,
decor et alia multiplicia tue

in
Ortho-
dolemus.
nobili
et
quos nostre clementie
grata obsequiorum
et
paravit
(P. deest.)
Ilenricus
Etsi
quam
quos
Sane
merita necnon sincere
honoribus procurandis sumus

J)
p superscripto
a3
(=
personam)
tr.
40
HEINRICI
regium animum
annuamus.
experti,
VII.
CONSTITUTIONES.
excitaiit et inducuiit, ut petitionibus tuis
Ciim
favorabiliter
igitur,
sicut asseris,
in
Arquate, que ad presens possides, ac Stazani, quod
dum^,
5
sit
Nr. 738. 739.
1312.
certum pedagium
consuetum,
colligi
tibi
tamquam bene
meritis
seu castris Serravallis et
terris
videlicet
729
de novo duximus committende
qualibet salnia mercantie
duos denarios et de qualibet salma bladi et salis ses denarios lanuensium parvorum, nobis humiliter supplicasti, ut dictum pedagium et ultra illos viginti duo denarios octo denarios per modum augmenti de qualibet salma mercantie colligere et levare
viginti
possis ubicunque malueris
in
terris tuis,
concedere
tibi
de speciali gratia dignaremur,
nos vero premissorum intuitu et ut strate et loca circumvicina

10
sint pro tua et tuorum

magis tuta, in quo volumus te astringi, tuis
supplicationibus inclinati, quod in quocunque loco terrarum tuarum, prout magis expediens
tibi fuerit, predictum pedagium consuetum et ultra illos viginti duos denarios predicto.s
octo denarios per modum augmenti de qualibet salma mercantie possis recipere, colli-
tutela et custodie exercitio'' transeuntibus
gere et levare,
15
augmentum
dummodo
leventur-,
tibi
in
nisi
unico loco dictarum terrarum predicta pedagium
de
regia
auctoritate
Mandantes quibuslibet Romani imperii
fidelibus,
ne te
molestare, sicut indignationem nostram et gravem

rei
et
duximus concedendum.
super hoc presumant aliqualiter
speciali gratia
penam cupiunt
testimonium presentes conscribi et maiestatis nostre
sigillo
In
evitare.
cuiu.s
iussimus communiri.
Dat. lanue, octavo Id. Februarii, anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo,
20
regni vero nostri anno quarto.
COMMISSIO VICARIATUS CASTRI STAZZANI.
739.
Formam
iungere
siqjra
25
l.
c.
signo chronologico carentem, quae certe huic tempori^ vindicanda est, subdenuo collatam ad codicem Monacensem lat. 21242 (Ulm. 42), de quo v.
676, fol. 84'. In quo codice sola servatur. Edidit Guilelmus Meycr Spirensis
liceat
ad
nr.
XIX, 84
De
industria et legalitate fidelitateque tua plenani fiduciam obtinentes ac sperantes
quod
indubie,
(P. dcest.)
nr. 6.
tibi
comniissa fideliter exequaris, te
omnium iurium
in
tali
scilicet -Scazani,
castro,
vel
usque ad nostrum beneplacitum

rcgie
maiestatis ac mandantes
viearium
constituentes
debito
decenti
ct
cum salario
benigne recipiant et tibi
vieariatum
dictum
consilio et communi dicti castri, quod te ad
civitat(e)
ac
et
iurisdictionum
ipsius
30
obedienciam et" reverenciam prestent debitam, ut tenentur. Fidelitati tue concedimus

pariter et mandamus, quatinus castrura predictum [et civitatem]'', que per aliquos nialediccionis alumpnos imperii Komani bannitos et rebelles occupata tenentur, per omnem viam
et modum, prout tue circumspectioni videbitur, procures recuperare, accipere et ad nostram
35
obedienciam
reducere
ratum habebimus
738.
*>)
739.
") siijira
1)
et
posse.
iuxta"=
te circa hoc factum fuerit,

Presencium testimonio etc.
Nos enim, quod per
faciemus racionabiliter observari.
custodia exercitiuin ed.
lineam
Cf. infra nr. 739.
LL. r.O.VSTlTUTIONES IV.
^)
c.
2)
Cf
desunt c;
slc
fere
infra pag. 733
addendum.
lin.
17
.:qq.
=)
3)
iusta
c.
V. supra
ad
nr. 0S3.
9-2
HEINRICI Vn. COKSTITUTIONES.
730
1312.
Nr. 740. 741.
MANDATUM DE STURA SOLVENDA.
740.
1312.
Febr. 13.
quod stiperest
Ineditum descripsinms ad autograplmm ienivolenter transmissum
Karlsruhae in tabulario generdli 'Selelct der Kaiser- imd Konigsurlcunden nr. 167' asservatum. Pendet sigillum laesum loro membranaceo. In verso niliil exaratum est. Cf. iam
,
supra
571
nr.
ct
Heinricus Dei
Ronuinorum rex semper augustus
gnxcia
prudentibus
et
familiaris
nos propter grata et fidelia, que vir strennuus

noster domesticus dilectus nobis
imposterum cxhibere tenetur,

11.
vos in festo
et
dictus Herter
fidelis
ac
imperio in Italia impendit obsequia
et
apud vos centum marcas argenti do stura nobis per

beati Martini venturo proxime persolvenda duxerimus deputandas, fidelitati
mandamus
precise
ac
omnino volentes, quatinus statim sine contradictione ac protractione eundem vel suum
mincium exhibitorem prcsencium suo nomine de dictis centum marcis assecurare nullatenus omittatis solvendis sibi in termino supradicto.
ex defectu assecuracionis huiusmodi

cioiie
dicte pecunie,
Quibus vero
cum terminus
in
Alioquin
omne dampnum,
si
741. 742.
sohitis vos
quod
solutionis advenerit, sustineret, in vos utique redun-
de
testi- 20
nostri
ORDINATIO CAPITA^ÊI GENERALIS

PER LOMBARDIAM.
1312. Febr. 13.
741.
(Febr. ex.)
COMMISSIO REGIS.
Febr. 13.
Servatur in mandato capitanei gencralis infra nr. 742.

correximus.
15
suo haberemus'' servicio quodque idem in sohi-
i))sis dicimus Hberos et sohitos.

Presencium
monio litterarum nostre maiestatis sigilH robore signatarum.
Dat. lanue. Idus Febr., anno Domini M trecentesimo duodecimo, regni vero
anno quarto.
dabit.
lo
sibi
sub obtentu nostri favoris et gracie districte precipiendo
vestre
omne bonum.
Cum
Nov.
viris
graciam
magistro civium, consulibus et oivibus Constanciensibus, fidelibus suis dilectis
suam
(P. deest.)
693.
Orthograjjhiam in minutiis
Henricus Dei gratia
Romanorum
subiectis imperio" et speciahter per
(P. deest.)
rex semper augustus
Lombardiam
iiniversis sacro
Romano
30
gratiam suam et omne
constitutis
bonum.
De
nobiUtate sanguinis,
spectione
ac industria nobihs
armorum
viri
ipsum
concipientes'^ fidutiam spetialem,
haberemus
740.
*)
assecuracioiiis
741.
^)
imperio subiectis
2.
^)
strenuitate ac experientia
Yernheri comitis de
in
dil.
necnon
fide,
circum-
fideHs nostri dilecti''
capitaneum generalem ordinavimus Uge. con-
ia loco raso
fid.
Homberg
partim artius scripta
nostri
1.
<^"l
or.
coiicedeiites inale
1.
35
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 741. 742.
1312.
73I
federationis et conligationis factarum et faciendaium inter civitates, castra, villas ot bur-
eisdem tamquam capitaneus asaistat et presit ad manuconservandum et viriliter gubernandum nostros'' et imperii
fideles ac iura et honores nostros et iraperii ac nostrorum fidelium contra quoslibet
nostros et imperii rebclles, tenore presentium duximus statuendum, omnem potestatem
ad hoc necessariam sibi plenarie concedentes ac committentes eidem, ut civitates, castra,
gos nobis et imperio
fideles. ut
tenendum, defendcudum
burgos et
villas et
10
quoscunque, que dictam nou fecerint ligam, de consilio providi
alios
viri
lohannis de Castiliono procuratoris nostri et aliorum maiorum uosh-orum fidelium
sibi
tunc presentium,
eisdem tunc videbitur expedire, requirere
si
dictas ligas et ordinationes fiitiant
ac multas et
propter
>^
et
et
aliis viis
fidelitati vesti-e
cum
predictis,
et ipsos
et citare possit,
ut
ad hoc pcr peuas et banna
modis legiptimis ac etiam oportunis valeat exercere.
Qua-
sub obtentu favoris nostri et gratie pi-ecipimus firmiter et man-
damus, quatinus prefato comiti capitaueo nostro in premissis et aliis dependentibus ab

eisdem fideliter intendatis et parendo efficaciter assistatis*. Alioquin penas et banna,
quas idem capitaneus iuste tulerit in rebelles, ratas et firmas habentes ipsas fatiemus
contra
quoslibet
tranisgressores
inremissibiliter
Presentium testimonio
observari.
lit-
terarum.
Dat.*^
lanue, XIII. Februar., anno
742.
MANDATUM CAPITANEI
Linea dati carens proponimns ex
20
D. 271
Domini MCCCXII, regni vero
GENERALIS.
exemxilari civitati
nostri
anno quarto.
(Fehr. ex.)
Modoetiae directo ad codicem
Ambrosianae Mediolanensis qiio continetur Chronicon

Modoetiense Bonincontri Morigiae. Contidimus etiam 2) exemplar Mediolanensihus missum,
quod vulgavit Corius 'Historia Mediolanensis' II, 204 (= Liinig 'Codex Italiae diplomaticus' I, 33). Ad l redif editio, quam paravit Frisi 'Memorie di Monsa' II, 1^2.
inf.
fol.
24
hihliothecac
(F. deest.)
25
Vernherus comes de Homberg''

regia capitaneus generalis
tia*"
nobilibus viris vicario,
auctoritate
sapientibus et comuni de
Modoe-
salutem et omne bonum.
Cum
30
sacri imperii fidelium
per Lombardiam
inter aliquas civitates
ad honorem regalis culminis

dominum Henricum Romanorum
et terras Lombaixlie sit
confederatio, societas et liga contracta, que etiam per
regem firmata est, cuius lige ac fidelium omnium iraperii nos fecerit capitaneum generalem, intendens ipse dominus, quod omnes imperii fideles debeant dictam ligam intrare,
dans nobis potestatem ac baliam precipiendi omnibus imperii fidelibus in Lombardia
constitutis et eos conpellendi, ut intrent,
35
rum tenor
secundum quod patet per regias
litteras,
qua-
talis est:
Henricus Dei gratia
anno
quarto.'
stipra nr. 741.
Quare intendentes ad executionem nobis iniunctorum vobis vicario et comuni

mandamus pena et banno nostro arbitrio auferenda, die Yin. intrante mensis Martii
in civitate Brixie ad nostram presentiam personaliter accedere".
10
741.
Ji nostris
742.
a)
1; nobis 2.
Homberg
1.
'')
ej al.sistatis
Mediulaiio
2.
Data
1.
) ita
1.
desinunt
1.
2.
92*
Mart.
HEINRICI
732
743.
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 743. 744.
1312.
OBLIGATIO BONORUM IMPERIL

1312. Febr. 16.
Denuo contulhnus autographon
valde corrosum,
SigiUum
asservatur. henivolenfer fransmissnm.
priorcs fcre omnino evanuerunt.
In verso
dcest.
lcgifur: R,
qiiocl
in tabulario regio Cmifluentino
foraminilms
(=
mcmu
rcgiae scriptum, itemque: H. rex obligat "Wolustei ppito Traiect. pro 4
Ianne(?).
Edidit
Bdhmer 'Acta
archiepiscopi Trevirensis nr.

Obligationis
tcxtus
imperii selccta' jmg. 450
Quatuor lineae
relictis.
Registratumj
cancellariae
flor.
anno
642 cx Copiario Balduini
nr.
fol. 76^.
ad modum receptionum casfrensium conceptus
esf.
Bohmer,
(P. deest.)
Ecg. Eeinr. 456.
Romanorum
rex semper augustus
imperii lidelibus presentes litteras inspecturis
Quia honorabili viro Heinrico
graciam suam
de Sponheim
12.
preposito
universis sacri
lo
Romani
omne bonum.
et
Traiectensi
consanguineo
nostro dilecto pro recompensacione serviciorum suorum fidelium, que in partibus Italie
nobis et imperio exhibuit et exhibere promisit inantea fideliter et constanter ibidem, in
quatuor milibus florenorum dinoscimur obHgari, pro quibus
sibi,
cum
tam non habeamus pecuniam, castrum dictum AVolfestein et villam dictam Kevelberg
cum pertinenciis suis necnon omnes alios redditus magis propinquos dicto castro nobis
et imperio pertinentes, qui quidom redditus uun eum redditibus castri et ville predictorum in universo usque ad summam centum marcai'um argenti annis singulis se extendant, auctoritate regia tenore presencium duximus obligandos, tenendos et possidendos
pacitice,
fata
donec
summa
sibi
vel heredibus suis per nos vel nostros
quatuor milium florenorum plenarie persolvatur.
scripta mandantes.
quatinus prefato
20
in imperio successores pre-
Universitati vestre per regia
Heinrico vel heredibus ipsius super premissis vel
ipsorum abquo nullum impedimentum vel obstaculum prebeatis,

nostram cupitis evitare.
i^
ad presens para-
sicut
indignacionem
>:,
In cuius rei testimonium presentes litteras nostre maiestatis
iussimus communiri.
sigillo
Dat. lanue, XIIII. Kalen. Marcii, auno Domini
MCCCXU,
regni vero nostri
anno
quarto.
744
CONCESSIO TELONEL
1312.
Febr. 16.
Bepetimus edifionem nostram ex autographo fahuJarii regli Taurinensis 'Faucigny

Faquet 2 nr. 1' signato 'Neucs Archiv XXVII, 726 nr. 25 paratnm.
Quam ope imaginis photographicae denuo contulimus.
ut SamaneJ: loco supra ad nr. 703

sed ignofi cuiusdam.
SigiUum
coaeva nihil exaratum
est.
Henricus Dei gratia"

literas inspecturis
744,
*) gia,
Scriptum non
citato
est
XXVII,
sericis
deest, linis
manu Pauli
239
de Podio Bonizi,
et not. 1 niinus rccte notat,
rubei coloris
relictis.
In dorso
35
manu
(P. deest.)
Romanorum
gratiam suam
sequitiir ritsiira
712
miius
et
rex
semper augustus
universis
presentes''
omne bonum.
lilterae or.
>)
psentibus or.
4"
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Nr. 744. 745.
733
Romani
priDcipis dexteram non solnm continna munerum largicionc munificam, sed

beneficiorum collacione magnificam decet et expedit inveniri, ut quemadmodum
et alta
principes alios
quadam
5
cum honore tum
tum presens
noverit
opibus
precellit'' in
bonis, sic ipsos consuetudine regia
animositate'' precipua transcendat in donis.
quam
etas
Eapropter per presens privileo-ium

sucessura posteritas, quod nos attendentes devocionis et
pure zelum, quem nobilis vir Hugo Dalfini dominus Fucign(iaci) dilectus noster
habet erga nostre maiestatis personam, considerantes quoque grandia et accepta servicia, que idem Hugo nobis prestitisse denoscitur et in futurum prostabit, volentes
eidem ut tenemur ad merita respondere, damus, tribuimus et concedimus eidem Hugoni
presenti nomineque suo et liberorum suorum recipienti donacione pura, mera et inrefidei
10
pedagium
vocabili inter vivos
sive pedagia
et iura ipsa pedag(ia) levandi a quibuscun-
que mercatoribus mercandias infrascriptas ducentibus, videlicet in terra sua apud Bonam.
Pontem Biringii, Flumetum, Belumfortem, Bonamvillam, Sanctum Michaelem apud
Terraciam, Montembonodum, Montemfloritum ^ per terram et per aquam et quolibet
locorum predictorura de qualibet grossa bestia venali sex denarios, de quolibet montone
,
15
et ove venali
unum denarium, de
uno loco predictorum

iam solverif, nullatenus
in alio loco
in
20
terre
sue solvere iterato
Mandantes
teneatur"-'-.
mercandias ducentibus, quatenus iuxta
dictas
eius
mandato absque
Iniungentes
ferro,
precipientes universis
et
blado
vino,
tamen quod solventes

pro mercandia, de qua
ita
et
singulis
forniam premissorum eidem Hugoni
aut
dilacione, excepcione qualibet et cautela satisfaciant de predictis.
nniversis
etiani
quat(enus) dictum
Hugonem
iuxta forniam premissorum

25
qualibet bestia honerata pannis,
avere de peys venalibus duodocim denarios Gebenenses,
vel
imperii
sacri
baronibus
nobilibusque
aliis
quibuscunque,
eiusque successores ut supra hoc nostro privilegio presenti

uti
libere
absque contradicione aliqua permitant.
et quiete
Si qui vero huius nostre sacre pagine violator vel contraditor'' extiterit, indignacionem
nostram se noverit incursurura.
Datum lanue cum
apposicione
sigilli
(1311.
30
Hic suhiungtre
liceat
Oct.
nr.
676
V.
sexto Februarii,
anno
ex. Febr. med.)
ad moduni fonmdarum redacta, qiiae

Monacensi lat. 21242 (Ulm. 42), de quo v.
duo mandata
chronologico carentia supersunt in cod.
sunt;
die decinio
MANDATA E FORMULARIO SUMPTA.
745. 746.
ad
nostri^,
duodecimo, regni vero nostri anno quarto.
Christi millessimo trecentessimo
ubi sola servantur.
quo rex lannae morabatur
Certe tempori,
signo
stqrra
vindicanda
supra ad nr. 683.
145.
35
MANDATUM DE EESTITUTIONE
B0N0RU3I.
cod. Monacensi lat. 21242 (Ulm. 42) fol. 84, quem denuo contulimus.
Guilelmus Meyer Spirensis Juco sitpra ad nr. 676 citato XIX, 82 nr. 2.
Edidit
(P. decst.)
(44.
1)
"=)
De
iO duti ah usii
11
corr. ex
his locis cf.
ff
or.
'^)
animositate or.
notam nostram
canceUariae valde discrepat;
1.
c. pa;/. T-27
cf.
*)
11.
l.
paij. 67.5 lin. Ji.
sic or.
2)
Cf. supra pag.
'2'j
\m. 14
.sv^.
3)
Liuca
HEINRICI
734
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr.
1312.
74.5.
746. 747.
necuon agnatorum et sequacium suorum molestiis et

talium
quibus propter turbaciones post felicem nostrum adventum in Ytalia sunt super
bonis suis et possessionibus agitati suisque iuribus inconsulto iuris ordine destituti, ex
adverso refragari, ipsos ad omnem bonorum possessionem, rerum, possessionum et iurium
Cupientes
iacturis,
predictorum,
volumus
haberi''
erant* tempore
quibus
in
tali,
restituimus in integrum
et teneri.
liabitos cassos et irritos ac nullius prorsus existere firmitatis
Quocirca
fore aliquatenus procedendum.

tinus
eosdem
tales et tales,
accione
defendas,
faciens eis de
quorumlibet
dampnis
illatis
746.
nec ad execucioncm eorum
contra
per
illos,
inducas
eas
in
eos
premissis
in
et
inductos manuteneas
penitus
existente
Edidit Meyer
l.
MANDATUM
c.
XIX, S4
et
lo
inconcussa,
qui ea'^ ipsis intulerunt. restitucionem integram

et cet.
VICARIO DIRECTUM.
Ad eundem codicem
Vicario Mediolanensi directum csse videtur.

tulimus.
precipimus et mandamus, qua-
fidelitati tue
Presencium testimonio litterarum
exhiberi.
restitutis
agnatos et sequaces eorum, quos ab huiusmodi possesdestitutos,
constiterit
sionibus fuisse tibi
ac pro
Decei-nentes omnes processus per talem et tales contra eo[s]
fol.
84 denuo con-
is
(P. deest.)
nr. 5.
Delectat raentem nostram profectibus ac commodis devotorum imperii plenis intercedere favoribus. quos fidei puritas et obsequendi promptitudo commendatos representat
regie maiestati.
Sane quani devotis animis prudentes
viri
Mediolanenses tales,
dilecti
nostri fideles, regalibus conentur ac studeant ubilibet obedire beneplacitis, claris indiciis
20
exporimur, per quod specialibus donis preveniri* de nostra munificencia non immerito
meruerunt.
fidelitati
tue
Disponentes igitur eorum profectibus ac commodis favorabiliter providere,

plenam et liberam tenore presencium concedimus potestatem, taiias,
pedagia, telonia imponendi ad solvendum debita communis
modo
predicto liberam volumus dono gracie
prompcius"
specialis,
747-749.
quibus ipsum
commune
25
servicus deinceps
nostris
etc.
SCRIPTA PRO ABBATE FULDENSI.

Febr.
1312.
747.
[ut]*"
In cuius rei
et fervencius se studeant applicare.
recipiendas ac
talis civitatis
recipienda tam diu, quousque dicta debita fuerint persoluta.
24. Mart.
18.
MANDATUM TELONEARIIS DIRECTUM.
Febr. 24.
30
Descripsimus autograpJion tabularii regii Marburgensis 'Fuldaer Kaiserurhunden 83'.
Scriptum est manu hominis Germani. In

Pendet sigillum laesum loro memhranacco.
Bohmer, Reg.
(= Registratum) manu cancellariae regiae exaratum.
verso legitur: ^,
Heinr. 457.
(P- deest.)
providis
Henricus Dei gratia Romanorum rex semper augustus
Pucio de Luca, Thomasio de Florencia et Pusino" de LAtzelnburg
graciam suam et orane bonura.
Ludenstorf, fidelibus suis dilectis
viris
745.
*)
sequitur taliter
746.
*)
scriptum
747.
a)
Pusnio?
eat
or.
subpunctum
b)
c.
promoTeri perveniri
c.
habere
*>)
c.
deesl
^)
c.
sequilur eis suhpunctum

<=)
cicius
add.
Bruneto
theloneariis
et
35
in
c.
c.
HEINRICI
Cum
A'II.
CONSTITUTIONES.
1312.
milia librarum Hallensiura colligendas de theloneo
10
Missnam facere
promisit, sibi tria
Ludenstorf nunc
duxerimus deputandas, vobis theloneariis nostris, qui iam in dicto loco sunt vel pro
tempore fuerint, sub obtentu nostri favoris et gracie districte precipiendo mandanuis
precise ac omnino volentos, quatinus eundem abbatem vel suum nuncium exhibitorem
presencium suo nomine de collecta iam pecunia, si quam habetis, vel de illa, quam
nostro predicto
in
proxime congregabitis, sine contradictione ac protractione qualibet de huiusmodi tribus

milibus. non obstante quod alias nobis adhuc existentibus in Alamannia sibi apud vos
seu predocessores vostros quinque niilia librarum Hallensium similiter deputavirausi,
quas eidem iuxta priorum nostrarum litterarum tenorem. si non sunt solute, nichilominus persolvi vokimus, expedire taliter studoatis, quod suo ad presons nobis et imperio
arduo servicio non fraudemur, sicut indignacionem regiam volueritis evitaro.
Quibus
vero solutis vos de dicta pecunia hberos dieimus et sokitos.
15
735
nos propter sevvicia, que nobis et imperio venerabilis Heinricus abbas Ful-
densis princeps noster dilectus versus Thuringiam et
Nr. 747. 748. 749.
rum
nostro maiestatis
Dat. apud
sigilli
Harura testimonio
littera-
robore signatarum.
Portum Yeneris, YI. Kalend.
Domini millesimo trecentesimo
Marcii, anno
duodecimo, rcgni vero nostri anno quarto.
748.
MANBATUM
EPISCOPO HERBIPOLENSI MISSUM.
20
manu
Italica.
l. c.
Romanorum
rex semper augustus
est nobis venerabilis
que vidimus
videlicet Fridericura
et
30
suum preiuditium
venerabili
Andree Her-
Heinricus abbas ecclesie Fuldensis princeps noster
quod
tu contra
tenorem privilegiorum
dudum confirmavimus^, homines et castrenses abbatis ipsius,

Andream de Tugenden necnon Cunr(adum) dictum Hoelin et
et
Cunr(adum) de Alsvelt ac
in
dilectus in nostre maiestatis presentia constitutus,
suorura,
legitur: F^.
(P. deest.)
bipolensi episcopo principi suo dilecto
Conquestus
Scripturd est
nr.
26
Fehr. 24.
82 asservatutu descripsimus.
Pendet lormn mcmhranaceum ; sigiUum deest. In vcrso item
Autographon eiusdem tahularii
alios ecclesie sue
homines proscribis et excommunicas, quod

non modicum detrimentum ^.
vertitur et libertatis ecclesie Fuldensis
sinceritati tue per rogia scripta mandamus volentes. quatinus super premissis
que contra tenorem privilegiorum huiusmodi abbatis predicti fieri dinoscuntur,
te de cetero omnino contineas et restringas, penitus revocando proscriptionis et excomraunicationis sententias, si que late sunt per te contra prefatos et alios homines dicte
Quapropter
et aliis,
ecclesie Fuldensis,
35
personas
quas oxnunc, quantum iniuste
huiusmodi contra iura
privilegia
et
tenore prosentiura annullamus.
In
late
proscribendo
revocamus et
testimonium presentibus sigillum maie-
dicto
cuius rei
sunt et indebite,
Fuldensis
apponondum.
Dat. apud Portum Yoneris districtus lanue, YI. Kah
CCCXII. regni vero nostri anno quarto.
ecclesie,
nostre duximus
statis
li^.
40
MANDATUM DE
CASTRIS
Martii,
anno Doniini millesimo
NON EDIFICANDIS.
Mart. 18.
Proponimus ad exemplar, guod ex autographo eiusdem tahuJarii 1. c. nr. 84 servaio

paravit et nohiscum communicavit vir d. W. Fiisskin. Scriptum est manu hominis Ger\)
lul. 14;
Litterne
rer/is
serratae
Bohmer, Reg. Heinr.
45 intelliguntur, nescio.
non
132.
sunt.
Coiisenswn rero comitis Palatini

3)
Niim
liic
de iisdem
r.
supra nr. 447.
rehits aijatur,
2)
A. 1309.
nuae supra nr. 641 cap. IS
HEINRICI
736
CONSTITUTIONES.
VII.
Sigillum deest, foraminibus
mani.
Nr. 749. 750.
1312.
In verso item
relictis.
legitur: I^.
Bohmcr, Reg.
(P. decst.)
Heinr. 464.
Heinricus Dei gracia Romanoruin rex semper augustus

"Wetrebie, qui est vel pro tempore fuerit,
Querelam venerabilis
nobili viro
abbatis ecclesie Fuldensis principis
Heinr(ici)
advocato
graciam suani et omne bonum.
suo
fideli
et
secretarii
nostri dilecti nostra intellexit serenitas continentem, quod nonnulli nobiles, ministeriales,
vassalli et alii quedam castra, municiones et structuras in preiudicium suum et ecclesie
Fuldensis ac contra iura, gracias et libertates suas erexerunt et adhuc erigere et con-
Ideoque
struere non verentur, petentis sibi super hoc provideri de remedio oportuno.
tue committimus et
fidelitati
preiudicium
mandamus omnino
oppidorum seu municionum attemptata,
statum debitum studeas revocare, contradictores auctoritate nostra regia cohercendo,
ipsumque abbatem et ecclesiam suam

manuteneas et defendas.
XV. Kalen.
Dat. Pysis,
iuribus
in
Denuo conttdimus
Nachtrag
nr.
181
is
signattim.
fasciis sericis ruhei alhique coloris.
regiae scriptum.
Febr. 24.
Monaci
atttographon, qtiod asservattir

i/i'
predicta
circa
suis
April, regni nostri anno quarto.
1312.
sclekt
libertatibus
ct
CONCESSIO FEUDI
750.
lo
abbatis et ecclesie sue ac contra iura, gracias et libertatem ipsorum
dicti
circa erectionem seu constructionem castrorum,

in
volentes, quatinus ea, que inveneris in
Ih
Scriptum
est
manu
verso legitur: IV
Edidcrunt Bohmer 'Acta
in tahulario generali 'Kaiser-
Registratum^
pag.212
nr. 296^.
manu
20
cancellariae
450 nr. 643 et K. Alhrecht

imiicrii selecta' pag.
Papjwltstcinischcs UrkundcnliucK l (1891)
Pendet sigillum laesum
Italica.
(P. decst.)
Romanorum
rex semper augustus
Regalis
ot
ipsorum
solii
iustis
dignitas laude decoratur et gloria,
quod nos resignacionem

in nostris manibus
quam de ea
pertinentis, ab eo "recipere et
bus
in
cum
ville
in
de Rapoltzstcin
Bercheim cum
fecit libere
et solute,
Sane
In adnotatione ponere Uceat quilalionem ah

de stura cx mandato regio
eodein
25
in
nostre
peticio con-
pertinenciis suis et reportacionem, 30

sibi titulo proprietatis
Heinrico
soluta.
Romani
benivolam exhibet
constituti
ipsam villam cum eisdem pertinenciis
Pisis ut videtur factam
sacri
omne bonum.
fidelis nostri dilccti
feodum conferre de benignitate regia dignaremur.
1)
universis
et
se subiectis
benignum prestat assensum.
peticionibus
niaiestatis presencia nobilis viri Heinrici
tinebat,
gratiam suam
Nos
igitur suis supplicacioni-
civitati
Quam ad
ut asserit
et suis heredi-
sibi
Colmariensi
editionem
a. 1312.
eandcm
I,
Mart. 6
213 nr. 297
35
repetiniiis:
Wir
Heiiiricli
der
herre
von Rapolzstein
horent lesen, daz wir von den erberen liten
dem
verjelien
allen
den
die
diseu
schulthessen, den meisteren,
dem
brief sehent
rate
oder
und den bur-
geren von Colmer gewert und bereit sint gar und genzlich von der bette, alse in unser herre der
Rfimische kflnig Heinrich gebot, vier hundert mark silbers, und sagen si uch der selben gfitis lidig und
lere fur uns und fur miser erben.
Und daz dis war und stete blibe, dar umbe so lienken wir unser
an disen brief.
Der wart geben do men zalte von Gotis gebfirte driuzehen Imndert jar und
an dem ersten Mentage nach Mittervasten.
inge.sigel
jare,
in
dem zwelfteu
40
HErNRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 750. 751.
737
benigmim prebentes assensum, predictam resignacionem et reportacionem rocepimus

cum omni eo iure, quo ipsam possidebat antea, sibi et heredibus
suis in feodum, recepto ab eo fidelitatis debite sacramento, duximus concedendum,
investientes ipsum more solito de eadem.
Ex uberiore dono gratie sibi concedentes,
quod ipse ibidem oppidum construere possit ac muris ipsum fortificare valeat et fossatis,
sic tamcn quod sine preiudicio suo, nisi in quantum vassallus de suo feodo tenetur
domino, dolo et fraude exclusis, ad utilitatem nostram et imperii nobis debeat patere,
necnon remittentes eidem omnem culpam et iniuriam, si quam commisisset, ex eo quod
idem et sui villam ipsam antea in oppidum construere inceperunt. Inhibendo universis
et singulis, ne ipsum et suos super hoc presumant aliqualiter molestare, iuribus nostris
et imperii et alterius cuiuslibet"" semper saMs.
Testes qui interfuerunt sunt: venerabiis
et predictam îllam
10
biles frater Hcinricus Tridentinus episcopus aule nostre cancellarius et Heinricus
Fuldensis principes nostri dilecti, nobiles
viri
loff^ridus
abbas
de Liningen advocatus noster
Dyetherus comes de Katzenelnbogen, Rud(olfus) comes de JTydowe

strennui viri Hartmannus de ilunster, Mathyas de Herenkein, Rudolfus de Thyrberg et Thomas de Septemfontibus camerarius noster et alii
provincialis Alsacie,
Tengen necnon
ac Cunradus de
In cuius rei testimonium presentes litteras nostre maiestatis
fidedigni.
sigillo
iussi-
mus communiri.
Dat. apud Portum Yeneris districtus lanue, YI. Kalen. ilarcii, indic. X, anno
20
mini
MCCCXII,
Do-
TRACTATUS CUM ROBERTO REGE
751. 752.
SICILIAE.
1312.
751,
10. Apr.
PROCUBATORIUM HEINRICI
Procuratorium de matrimonio
Mart.
1.
REGIS.
contrahendo proponimus
Murt. 10.
ex
autograplio
nunquam
qnod servatur Pisis in tahulario Roncioniano nr. 744 signatum. Scripttim

Foramina filis apta apparent. Sed
est in cancellaria regis ah homine quodam Italo.
postea ^ ad modum minutae alia manu correctum est. Edidit Bonaini 'Acta Henrici VIL^
Nos iterum accuratissime contulimtis.
I, 218 nr. 139.
In Indice documentorum a. 1313. Pisis confecto, de quo v. siipra ad nr. 298, scripta
confecto,
30
diversa
ad has
dominus
35
res spectantia
constituit
Duo procuratoria sub sigillo domini, qualiter

cum pleno mandato et misit ad Robertum quondam
enumerantur
procuratores
regem, ut perficerent ti-actatum matrimonii, confederationis et unionis etc, adiecto verho

cur.; item De ti-actatu matrimonii de filia domini cum filio Fioberti, adiecto ifem verho
Sed nostri potius procurntorii exemplar confectum
cur. (Doennigcs l. c. II, 115 ct 116).
ita
intelligi
matrimonio
Procuratorium domini missum ad regem Robertum pro firmandis

Bohmer, Reg.
unione
sub sigillo domini (Doenniges l. c. II, 116).
videtur:
et
(P- dcest.)
Heinr. 460.
750.
40
*)
cuius in toco raso or.
infra nr. 752, nt tidetiir, receptas clemum circiter cliem 16. m.

Item a Jehan de
haec:
thesaiirariae docemur,
rcttionum
apochis
csse, ex
Diest notare envoiet avoecke les autres ambaxeurs de Pise vers le roy Robert pour dette qu'on li devoit,
Item a frere Jehan de Clermont alant a
CII florins.
des qu'il fu euvoies a court de Rome
Hos legatos posl

Aprih yeaimUm profectos
1)
litteras ^'ontifkis
roy Robert pour deux chevaus

Ll.
COXSTITUTIONES
IV.
LV
florins.
(Bonaini
l.
c.
1,
310).
9"
HEINRICI
738
CONSTITUTIONES.
VII.
(manus
(manus prior)
(Heinricus Dei gratia
empcr augustus
Romanorum rex
Romani
bonum.)
consanguinei
nostri
arcliiepiscopi
Henrici Tridentini
fratris
et
aule
principum nostrorum dilectorum necnon spectabilis

fidelis
et
trecentesimo duodecimo, VI. Idus
eiusdem loci, in presentia venerabinostri

karissimi, Theobaldi Leodiensis
germani
Baldewini Treverensis arcliiepiscopi
Marcii, Pysis in palacio venerabilis

liuni
Dei gratia Ro(manorum) rex semper

salutem in Domino.
augustus
quod nos anno Domini millesimo
Noveritis'',
Hen-
Universis" presentes inspecturis
presentes litteras inspec-
gratiam'^ et onine
turis
dltera)
r(icus)''
universis sacri
imperii fidelibus
Nr. 751.
1312.
nostri
dilecti
testium infrascriptorum
viri
nostre
episcoporum,
cancellarii
Amedei
comitis Sabaudie affinis
lo
ordinavimus,
constituimus, fecimus et
facimus et ordinamus per presentes

sapientes''"'' viros
Pandulfum de
not(arium) sanctissimi
in
Sabell(is)f
Cliristo
patris et
d(omini) domini Clementis pape'*'

religiosum virum fratrem lohannem
15
de Lucidomonte ordinis Predicatorum sacre theo-
logie professorem
(et
sapientem virum Anthonium de Surdis
ef"
procuratores nostros
'
magistrum lohannem de Yinstinga
usque
de Placentia militem) professorem (legum)
utri-
[professorem]
iuris''
legittimos generales et speciales
20
presentes' et in se presens
mandatum
sus-
cipientes'
ad tractandum, contrahendum et perficiendum procuratorio nomine sponsalia et matri-
monium
vel derictum eorundem''
Beatricem
intor preclaram
Et
nostrani
karissimam
25
spectabilem
et
primogenitum
Roberti
illustris
(regis)
filiam
Iherusalem
Sycilie.
nomine
ad promittendum ac assignandum
quo
et'
[Sycilie] regis.
eidem regi nomine
supra dotem
primogeniti ac eidem primogenito dicti regis, necnon vice versa ad recipiendum
dicti sui
30
obligationem et cautionem donationis propter nuptias seu dotalicii a prefato rege pro
nobis et iam dicta Beatrice nostra filia seu ad obligandum nos curaturos et facturos,
ut ipsa sponsalia et matrimoniuni contrahantur et consummentur cum dote legittima
ut premittitur et donationis propter nuptias assignatione sive dotalicii vice versa tradi-
751*
^) Uiiiversis
etc. sa. deletum.
<:)
ea;
sed rursus delettim.

sentes posito.
^)
tur rasura
duarum
suscipientes
manu
Domino
') sapientes
praecedit pand
litterarum.
2.
De
1)
2.
pape
manu
^) et
supra lineam super Heinricus
pos( maiit
2.
manu
1)
2.
2.
correctum
est
iuris
Iberusalem et
manu
2.
speciales.
manu
2.
sq.
apparet, uhi haec:
exaraia sujier et
'')
deleiis.
^)
sequititr 35
signo intercalandi post pre-
sabeil corr. ex sabellis.
militem
vel derictum
deletis.
eorundem manu
')
2.
8) sequi-
preseutes
supra lineam 40
super regis deleto.
proeuratoribus eUgendis tunc in curia regis dubitatum
Heych) pag. 48
bonum
tenore presentium facimus mauitestum,
in marrjine dexiro exarata,
scriplum, sed deletum,
supra lineam addila post
addita post matrimonium.
(ed.
manu
gratiam Noveritis
esse,
etiam ex Nicolao Botrontinensi
Dominu.s habito maturo consilio ordinavit, quod inconti-
nenti dominus Pandulphus et magister lohannes de Venestingue utriusque iuris professor et frater
lohannes magister in theologia de Pisis recederent cum plena potestate et auctoritate perficiendi et
complendi parentelam inter dicti regis Roberti filium et filiam regis Romanorum. Tunc fuit quibusdam visum, quod duo .sufficerent ad predicta facienda, et quod dominus Pandulphus et ego iremus ad
Urbem ad
45
tollenda omnia inpedimenta, que possent esse in receptione iocunda coronatiouis dicti regis.
Visum etiam
et nobis,
Factum
fuit, quod predictis duobus fratri lohanni et magistro lohanni daretur amba.ssiata, sicut
ad dominum lohannem ft-atrem regis Roberti et ad Komauos et quod ponerentur iu littera.
est sic.
Cf. pag. TST noi.
1.
riO
HEINRICI
CONSTITDTIONES.
VII.
Nr. 751. 752.
1312.
739
Et ad iurandum nomine ut supia in animam nostram, diligenter

nos attendere et curare debere, ut omnia et singula premissa effectualiter [co]mpleantur.
Et nicliilominus ad exigendum et recipiendum e converso* iuramentum a memo-
tione ac obligatione.
ratis
Roberto rege
cum
effectu.
et
ipsius primogenito, ut premissa omnia et singula compleant
Dantes eidem procuratoribus nostris generale ac speciale, liberum et expressum mandatum ad inchoandum **, tractandum, agendum et perficiendum vice nosti-i
(omnia et singula supradicta et alia)
quecumque ad essentiam contractus huiusmodi sponsaliorum et matrimonii ac ad eorura
.
requiruntur sollempnitatem,
et ad obUgandum nos curaturos et facturos,
10
memorata fiant et consummentur"',

faceremus aut facere deberemus vel possemus
sponsalibus et matrimonio contrahendis ac dotis et donationis propter nuptias
ut
necnon omniaf faciendi, que nos

pro dictis
assignatione
15
20
si
ipsi
essemus,
presentes
etiamsi
mandatum
speciale
Ratum
ro([uirant.
et
firmum habentes quicquid per dictos procuratores nostros

aut duos ipsorum"
factum vel ordinatum fuerit in premissis aut aliquo premissorum. Promittimus quoque
sub ypoteca rerum nostrarumtf contra ea, que memorati procuratores nostri
aut duo ipsorumP
matrimonium, dotis assignationem et donationis propter nuptias
receptionem, ut premissum est,
cirea prefata^ sponsalia,
et' obligationem nostri^ sepedictam''
nomine nostro sive dicte fihe nostre ordinaverint per nos aut per ahum
directe vel indirecte seu quomodohbet non venire. immo potius nos curaturos et facturos,
ut est premissum, omnia et singuhi supradicta
fecerint aut
25
per' nos et fiJiam nostram'
iussimus communiri.
sigillo
Datum
752.
30
In cuius rei testimonium presentes litteras maiestatis nostre
effectui mancipari.
felici
loco, die et
anno Domini ut supra, regni vero nostri anno quarto.
LITTERAE CLEMENTIS
Gravissimi documenti minutam

inter 'Instrumenta miscellanea'
1903. in
iiohis a.
inventam iam edidimus
loco
Apr.
tahulario secreto
supra ad nr.
1.
Vaiicano
586597
citato
28 33 (= 2io 250). Editionem nostram hic repetimus. Ceterum cf. ea quae l. c.

pag. 3 (= 220) notavimus.
In Indice documentorum a. 1313., de quo v. supra, indicantur: Pro parentela
sub buUa papah, item Pro affinitate contrahenda cum Rofacienda cum Roberto
pag.
35
HEINRICO REGI MISSAE.
V.
sub bulla papali (Doennigcs
berto
l.
c.
Sed
II, 115).
num
hic litterae nostrae intelli-
gantur, plune nescimus.

Cf. infra nr.
*) seqiiitur
40
781783.
pactuui et manii
**) sequitur tractandum

t)
(P. deest.)
2.
maim
supra lineam add.

supra lineam add.
2.
sequuntur et singula supradicta (faeiendi) et
tt) sequuntur predicta rata nos habituros et
751.
"')
et eonsumentur manu
D) fiant et
45 posito.
manu 2. supra lineam add.,

manu 2. supra lineam add., sed
duo ipsorum
ipsorum
s)
nostri
2.
in
svpra lineavi add.
supra lineam adiectum.
margine
)
mami
manu
2.
2.
supra lineam add.
tinistro adiecta,
aut duos ipsorum
post duo rasura unius
rursus
per
delet.
nostram
supra lineam add.
manu
")
2.
et
sitjno
manu
intercalandi post soUempnitatem
2.
supra lineam add.
lillerae.
sepedictam
1) sequitur
manu
2.
V)
aut
etiam hic aut duos
supra lineam add.
supra Hneam add.
93*
HEINRICI
740
Carissimo in Christo
CONSTITDTIONES.
VII.
Eomanorum
regi
filio
1-312.
Nr.
7.52.
illustri.
regem Romanorum electo per nuncios et

(1) locundis et gratis de te
sedem apostolicam destinasti, auspiciis
ad
super
hoc
ambassiatores, quos tunc primo
dudum
in
deliberatione provida mentis apostolice reetitudo disposuit, ut electiouis eiusnegocium ex nostra promotione concresceret et magnitudinis tue status obtate sus-
intellectis,
dem
demum
Et
ciperet altitudinis incrementa.
huiusmodi per actiones fructuosas
cum
carissimis
in
Christo
et
apertum propositum nostre deliberationis
laudabiles produeentes, varios certum, videlicet
nostris
filiis
in
Philippo Francorum
cum Robberto
alium
et
eorundem super unione ac confederatione

per te habenda et firmanda cum ipsorum utroque stabiliter tractatus assumpsimus diligenter et sic eos prosecuti fuimus studiose, quod dicto tractatui habito, scilicet cum
Sicilie* regibus illustribus ac diversis nunciis
eodem rege Francorum,
De quo
scquetur.
in
Deo
Domino'' sub-
celeriter obtatus et laudabilis exitus dis])onente
nostri pectoris" intima
unda
leticie
lo
copiose profundit nostrique spiritus
salutari nostro reverenter exultant sibique devotis laudibus multiplices gratiarum
referimus actiones.
is
(2) Super eo autem, quod parentela tractatus inter dilectum filium nobilem virum
natam
primogenitum dicti regis Sicilie et dilectam in Christo filiani nobilem mulierem
tuam contrahendo habitus speratum non est sortitus effectum, eidem regi non potest
aliquatenus imputari, cum nullius, sicut credimus, ex parte sua defFectus causa proInmo sui
cesserit. quominus tractatus ipse desideratum finem et debitum sortiretur.
.
ambassiatores et nuncii
nostra presencia
in
memoratum
constituti frequenter
in hac parte sequi paratum nostre

eiusdem regis expresso nunciis supradictis, quid te daturum et quid recepturum prefatum regem Sicilie et quid te ac ipsum
faeturos in eodem negocio volebamus, quod per eosdem tuos et subsequenter per nostros
speciales et deinde per ipsius regis Sicilie nuncios ac demum per venerabilom fratrem
presentibus
obtulerunt,
beneplacitum voluntatis,
Sicilie
ibidem per nos
20
ambassiatoribus
tuis
regem
tuis et
25
nostrum Arnaldum episcopum Sabinensem apostolice sedis legatum, cui super hoc frequenter scripsimus, tue'' magnitudini recolimus intimasse. (3) Et licet postmodum
dilectus
nobilis
filius
vir
Riccardus''
de Gambertesa
senescallus
Provincie,
nunciis prefati regis Sicilie, ad te pro firmanda dicta parentela venisset^ et
de
consiliariis
quos
tuis,
ad tractandum cum
eo dicte
super hoc specialem habuisset tractatum, dicti' tamen
unus
cum
de
certis
parentele negocium deputasti,
de
consiliarii
hiis,
que super hoc
ordinata coram nobis^ et per nos expressa coram eisdem nmiciis ut premittitur et tunc
eisdem
eonsiliariis
per eundem senescallum oblata, ut idem senescallus asserit, fuerant,
non contenti. inmo negociimi ipsum. acs si nullus tractatus intervenisset super hiis, in
pluribus revolventcs. ab eodem senescallo quedam alia. de quibus primo nichil tracta-
tum
extiterat,
pecierunt''.
Eodem
(4)
vero
senescallo tunc infecto
negocio ad
35
dicti
regis presenciam redeunte, rex ipse nostre super huiusmodi negocio parentele perpen-
deus intentionis affectum, nuncios certos
alios iterato duxit
ad tuam celsitudinem
desti-
nandos, et tua serenitate petente quedam, que sicut predicitur alias petita non fuerant,
Yerum
40
postmodum,
(5)
aliquorum ex consiliariis ipsis, qui magnificencie tue ac regis ipsius honoris augmenta
non diligunt, set ut odii preconcepti non absque prodicionis' nota valeant venena
ipsi ultra condicta in pluribus tuis voluntatibus
annuerunt.
tu
diffundere et de faretra conmotionis tue sagittas lesionis emittere contra ipsum, pravis'',
752.
tiouis JI.
corr.
*) Si
^)
maryine add. M.
ex p
J/.
1)
k)
ex Sc M.
corr. ex tui J/.

g)
>)
^)
atramento fusciori siqjra

corr. ex
Ricciardus
loco raso atr. fusc. scriptum
M.
linenni
^)
-1/.
^)
add.
dicti
Cf. Bohiner,
Eeg.
Heim:
<^)
pag. 295. ad 1311. Oct. 31.
corr. ex
peti- 45
alramento fusciori in
peci ite^n atr. fusc.
a corr. ex e M.
A. 1311. m. Oci.
J/.
nobis
M.
')
corr.
HEINRICI
ad nostri apostolatus auditum
sicut noviter
iiou
nedum' ad
et suggestionibus instigatus,
siliis
CONSTITDTIONES.
VII.
1312.
Nr.
7.52.
74
sine grandi admiratione pervenit,
tractatus
con-
eiusdem consumniationem non
'"
verum etiam adversus eum disponis faccre novitatem.

Profecto, dilectissime
facili patenter advertere, quod de puritate cordis consilia i])sa non prodeunt, quodque talia suggerentes personam tuam vore non diligunt et honoris tui se non
exhibent zelatores neque tui cupiunt dihitari maguificentiam principatus. Nosti quippe,
quod ipsi linea tibi consanguinitatis non attinent nec, antequam regalis dignitatis culmen
intendis,
fili,
5
potes de
ascenderes,
post
10
15
amicicie fuerant specialitate coniuncti,
dilectionis vel
promotionis
tue
regie
celsitudini
set
comoda promoverent suosque
ut propria
auspicia,
possent
tuis
viribus adversarios conculcare et
de foramine serpentem extrahere tue potencie manibus,

prout audivimus, adheserunt. Quod si hec et aliorum profectuum non sperarent fructus
multiplices, iiiter te ac subditos et emidos tuos durante discordia, te sequendo colligere.
a quibuslibet obsequiorum tuorum oneribus dorsa diverterent eorundem.
Propter quod
omnino displiceret eisdem, quod cum subditis ipsis et emulis celesti dono tibi pacis
arrideret salubritas, fructuum eorundem, quam tempore presentis turbationis percipiunt,
tempore formidantes.
frustrari pacis
utilitate
Propterea, carissime
que de adipe
iniquitatis emanant,
que de fomite nequicie producuntur, ne"
mentis regie puritatem sua pravitate tonmaculent, procul pulsis, salutaribus tui patris
(G)
salubriter
vitatis
20
et
que pro
consiliis,
fili,
prefatis consiliis,
suggestionibus talium,
solerter exquirit,
filiis
deranter inclines et
que per viam
eis,
reverentia penitus adquiescas.
mentem
aurem
vigilanter adhibeas,
cordis desi-
salutis et vite tuos dirigunt equitatus,
Contemplare quidem
et
sollicite
cum
filiali
meditare prudenter,
qua teneritudine nos et^ Romana ecclesia mater tua personam tuam, quam
nostri
in
pectoris intimis absque intermissione portavimus, dilexerimus hactenus et etiam diliga2s
mus, quanta sollicitudine tue promotionis negocium fuerimus prosecuti et quanti prerogativa
sollicite
Hoc namque
et paratos.
gratie
in
tuis
patris affectus
cum
matris eiusdera pietas copiosa perquirit
cum
tatus, ut te
30
quantave promptitudine
favoris''
inveneris
et
agendis
semper
nos liberales
anxietate multa desiderat, hoc
ad hoc suos
diffundit assidue cogi-
regibus ipsis indissolubilis amicicie et unionis federe coIHgato, quorum-
adversariorum impetus formidare non habeas, set pocius solium celsitudinis tue
precelsi status nomen suscipiat, pacis tibi gaudia desiderata proveniant et quietis et' in
libet
tue
terris
dicioni
subiectis
regnes
cum
securitate
feliciter
tuoque subiecte
dominio
Que nedum per' consutractatuum predictorum proventura de facili Domino dirigente
nationes in tabernaculis fiducie
35
ac requie sedeaut opulenta'.
mationem parentele ac
confidimus, verum etiam manifesta colligimus, ex
transquillitatis
dulcedinem proventuram.
et infra tui claustra cordis discreta
tamquam nostrum
multa diligimus et
40
(7)
hiis universis
Attendas etiam
meditatione recenseas,
orbis fidelibus affiuentis
sollicite,
princeps magnifice,
quod eundem regem
Sicilie
eiusdem Romane ecclesie specialem filium et vassallum afliectione

portamus sincerius in visceribus caritatis ac prefatum Sicilie regnum,
et
quod ad eandem ecclesiam peculiari iure
velut recre-
specialiter dinoscitur pertinere,
ationis nostre pomerium oculo paterne sinceritatis inspicimus- tuaque ac ipsorum tempora tranquilla perquirimus et desideranter obtamus, ut omnis turbationis sublata cali-
gine molestie vexationis cuiuslibet non senciant lesionem.
752.
45 ) corr.
mutato
')
1)
sequitur rasura trium lilterarum; an prius scriptum erat iion?
ex nec J/.
stilo
atr. fusc.
31.
1)
cum
.33,
IS.
recreationis nostre
adquiescas
2i
M.
iacturas ipsorum.
"")
in
margine udd.
in margine ainislro alramento fusciori add. J/.
voris atramento fusciori in Jine lineae scriptum 31.
supra lineam add.
1) les.
Xon enim
')
atr. fusc. in
ablnnr
manjine add.
J/.
J/.
edendis haec rerba:

Cf. in IMeris pontifids a. 1313. lun. IJ infra
pomerium
P)
delectabiliter intuemur.
que velut
HEINRICI
742
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Xr. 752.
per quas nos et eadem ecelesia graves sentiremus molestias et sevi doloris ictibus confoderemus in intimis. dissimulare possemus, set pocius nos et eadem ecclesia, sicut ipsa
egit retroaetis turbationum temporibus,
quod potes
regni nostram et'
dum eiusdem
exemplum assumere,
progenitores regis prefati regni
presidebant, ad ipsorum regis defensionem
regimini,
in
et
ipsius ecclesie, sicut nobis
incumbere dinoscitur, quantum iusticia

(S) Quare celsitudinem regiam paterni.
domino Ihesu Christo et obsecramus per"
pateretur, extenderenuis dexteram et virtutem.
rogamus
affectu et
horfamur attencius
in
viscera misericordie Dei nostri tibique nichilominus" sano et puro consilio suademus et
omnimode volumus.
et ecclesie predicte
ut premissis in statera provide considerationis adductis, sicut
gratiam
et
benivolenciam
diligis
et turbationem.
hoc inferretur, desideras evitare, parentelam huiusmodi cum
nostram
que nobis propter
lo
rege prefato i-emota qua-
libet occasione ac tarditate stabilias. huic nostro salubri consilio. qui tibi plus profeci-
mus
ac proficere possumus et intendimus,

rium consulentes, quorum persuasio non ex
nisi
per te quod absit
quam
steterit,
contra-
ex malicie veneno'' procedit,

sicut verisimiliter presumitur, acquiescens, ut boni tam amabilis precium gratum, sicut n
speramus. in excelsis Altissimo et acceptum in terris et utile tibi et fidelibus aliis
habundanter fructificet, ac nos et eadem ecclesia multiplicatos quos desiderabiliter ex-
pectamus colligamus ex
caritatis zelo, set
manipulos gaudiorum, tuque provide diâne
illo
misericordie
gratiam uberius consecutus preter retributionis eterue premium gloriosius^ merearis, ut
augeantur dierum longitudine

successibus
absit te
benedictionibus dulcedinis dies tui^ et votivis semper
superni regis commitatus
Deum
et
quin super hiis
Super premissis vero,
auxilio fulciaris.
negligente nostris in hac parte obteniperare
cum amaritudine
consiliis.
monitis
si
licet
20
quod
et beneplacitis
non modica exoneramus nos

homines in puritate ac plenitudine veritatis, cum per nos non steterit,
exsolverimus debitum apostolice servitutis.
exitum felicem non habeant,
apud
in
cordis
25
eidem regi Sicilie

(9) Super federe
per alias nostras litteras- intimamus, quod ipse nuncios suos destinet ad supradictum
episcopum Sabinensem, quem pro predictis penes tuam excellenciam procurandis, prout
siquidem huiusmodi parentele tirmando nos
in presencia nostra inter tuas et ipsius regis Sicilie
gentes prolocuta fuerunt. specialiter
Preterea serenitatem tuam re[d]dimus sollicitam et intentam, qtiod
oneramus.
volentes huiusmodi nostrum propositum versutis machinationibus impedire
tibi
si
qui
30
forsan
quod predicta que scribimus non tantum precordiis'^ nostris insisterent,

quantum per seriem presencium ostendimus litterarum, eorum persuasionibus tanquam
falsa et mendosa loquencium ac qui zizaniam seminare conantur aures tuas aliquatenus
non inclines, eum premissa desideremus^' ardencius eifectui mancipari. quam possemus
susurrarent,
litteris
Datum Yienne, Kalen.

75'2.
')
acutiori atr. fusc.
Cf
Aprilis.
atramento fusciori supra lineam add. M.
margine dexlro add. M.
1)
35
explicare.
M.
^) in loco
J)
Eccli. 50, 24.
raso
M.
'^)
")
per
uicliilomiuus
corr. super gloriosum J/.
ultima e in loco raso J/.
Ps. 90,
16. -JO, 4.
2) Qtia servatae
stilo acutiori
atr. fusc. in
^) in loco
raso
stilo
40
non sunt.
HEINRICI
753-756.
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Nr. 753.
743
REFORMATIO CIVITATIS PISANAE.

1312.
Mart.
17. Apr.
18.
Bocumentoriim^ imhreviaturas proponimus ex 1) imbreviatura Bernardi de Mercato,

et Acta Taurini in tabulario regio 'Biplomi imperiali
Mazzo 3 nr. 23' (= Boenniges Ms. IV, de quo v. supra ad nr. 563) fol. 5, uhi nr. 751 754
simid exarati sunt; cdidit Docnniges l. c. II, 33 nr. 17;
coUata ad nr. 754 etiam 2)
imhreviatura Leopardi Frcnetti notarii, qnae servatur in eitts Eegistro, de quo v. supra
quae servatur inter eius Protocolla
ad
10
\,
uhi sola servatur.
Serenissimus
augustus
fecit.
nr. 456.
CONSTITUTIO ANZIAN0RU3I.
753.
Ex
iam supra
V.
nr. 470, fol. 17.
princeps
constituit et
Mart.
17.
Bohmer, Eeg. Heinr. 463.
(P. deest.)
domimis Henricus Dei gratia Romanorum rex semper

oruinavit de novo ancianos Pisani populi infraseriptos, quo-
rum officium durare debeat usque ad Kalendas Maii proxime ventiu-as.

rum ancianorum sunt hec: videlicet in ponte
Gaddus Gattus, Vannes
15
tholomeus
Gonis notarius,
Mensis de Vico iudex, Vannes
medio
in
Pardus Bocticella tabernarius,
Kinchica
in
de Lino,
Tuctius Boncontis, Gens de Cantone,
in foriporta
Bectus Bonaiuti cor(arius),
Nomina quoTortinus, Bar-
Gognus
Grugnetus Grassus,
Iieuli,
Mam-
mictius de Vicarello calchearius.
Qui anciani
20
manibus
exercebunt bene et legaliter sine fraude,
regis
manutenere
regis
et
eius
et deffendere et sequi secundura
vicarii.
imperii
et
ad bonum
vokintatem et mandatum
dicti
domini
Preceptis et mandatis dicti domini regis obedient et omnia et
singula alia facient et sequentur,

30
domini regis iuraverunt ad sancta Dei euangeha
dicti
quod dictum officium ancianatus

remotis odio, amore, precio vcl
precibus aut timore, pro dicto domino rege ad laudem et reverentiam omnipotentis Dei
et beate Marie virginis patrone civitatis Pisarum et omnium sanctorum et sanctarum
Dei et ad bonum statum et reverentiam atque honorem dicti domini regis et Romani
Et dictum dominum
imperii et ad bonuni et pacificum statum comunis populi Pisani.
regem et eius vicarium in dicta civitate Pisarum et omnes alios officiales dicti domini
et
facient
26
in
super animas ipsorum corporaliter tactis evangeliis,
et
que ad honorem
tranquillum
statum dicte
et
utilitatem dicti domini regis et
civitatis
et
districtus
eius
viderint
convenire.
quibus omnibus dictus dominus rex precepit nobis Leopardo et Bernardo

lohanni de Dist notariis suis, quod faceremus pubHca instrumenta.
De
Acta
35
sunt
in
generali parlamento
et
universitate
hominum
civitatis
ecclesiam maiorem beate virginis
in platea ante
Presentibus venerandis patribus domino BaldoviTio archiepiscopo Treverensi, Theobaldo episcopo Leodiensi ct magnificis viris dominis Aniedeo
Pis(arum) congregato et choadunato
Marie
civitatis
1)
Pis(arum).
hi adnotatione ponimus ea
Pisas (inter diem

40
hec Pisis
et
1.5.
et
>0.
cf.
refeH Nicolaus Botrontinensis
Heyck
l.c.
pag.
XXXIII). Et
(ed.
Heyck) pag. 47: Veniniu.s

digna
ibi inter a!ia relatione
commotam et hoc propter dominium totum, quod ad .se domiims

modo faciendi ancianos et alios officiales secundum consueeonsueverant civitatem gubernare. iied unum vicarium dedit eis de Ubaldinis.
invenimus civitatem satis turbatam

rex aeceperat, nichil volens
tudines antiquas, qui
qiiae
m. Martii;
ei.s
et
servare de
.M.ii,
1.
HEINEICI
744
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Ni-. 7.53. To-t.
comite Sabaudio, Eodulpbo duce Bawerie, Henrico de Fbmdria maresealco dicti domini
de Lignenges, Tectardo comite de Cazelenemboche, Thoma de
regis, loffredo comite
Septemfontibus
et
754.
Ex
Cf.
Symone
Philippi
i.
et 2,
dicti
domini regis anno quarto.
H0JIAGIU3I CIYITATIS ITERATUM.

uhi rubrum:
MCCCXII
de Pistorio testibus ad hoc vocatis.
X, die XYII. mensis Marcii, ac regni
indic.
fidelitas
Pisanorum facta
Pisis
Mart. 17.
in
publico
parlamento.
(P. decst.)
Sapiens vir dominus Philippus* domini Clerici legum doctor
Pisanus, sindicus
civis
comunis Pisani ad infrascripta sollempniter'' constitutus, sicut apparet per

instrumentum^ scriptum manu Leopardi lilii Orlandi notarii de Morrona
et procurator
pubHcum
notarii
3iart. 17.
comunis,
nunc cancellarii Pisani
et
dominice incarnationis anno
lo
MCCCXIP,
indic* X, sextodecimo Kalendas Aprilis' secundum eonsuetudinem Pisanorum, sindicatus

et procuratorio
nomine
dicti
comunis
Pisaiii fecit fidelitatem dicto
domino
regi in
modum
qui sequitur, videlicet:
ego Philippus sindicus^ nomine quo supra iuro ad hec sancta Dei euangelia
in
mam meam
civitatis
et
omnium
et
singulorum populi ef' universitatis et hominum
ani-
15
Pisarura eiusque districtus, quod ab hac hora inantea ero fidelis et ipsi erunt fideles
domino Henrico Dei gratia Romanorum regi semper augusto et imperio Romano
contra omnom homineni.
Item numquam ero nec erunt ipsi in facto vel consilio,
quod idem dominus rex vitam aut membrum amittat aut' recipiat in personam vel
res aliquam lesionem vel contumeliam aut amittat aliquem honorem, quem nunc
habet vel inantea possidebit. Item si scivero vel audivero, sciverint vel audiverint
de aliquo vel aliquibus, quod velit vel velint aliquod istorum contra ipsum dominum
facere, ut non fiat pro posse meo impedimentum prestabo et prestabunt.
Et si impedimentum prestare nequivero vel nequiverint, quam cito'' potero vel potuerint ipsi
domino regi intimabo et' intimabunt et contra eum, prout potero vel poterunt, eidem
domino regi meum prestabo et prestabunt auxilium.
Et si contigerit"" ipsum dominum regem rem aliquam. quam habet in presenti vel habebit in futurum, quocunque
casu amittere, eam recuperare iuvabo et recuperatam omni tempore retinere. Et pro
omnibus iuribus suis et imperii Romani adipiscendis, recuperandis et retinendis ei toto
Item'' confiteor dictum dominum regem esse et esse debere verum
posse assistere.
precipuum
sine medio doniinum meum, civitatis, comunis et populi et
naturalem et
districtus Pisarum cum omnibus iuribus et pertinenciis suis. Et ipsum dominiim regem
in predictis omnibus et singulis habere merum et mixtum imperium et omnimodam
iurisditionem.
Item si scivero ipsum dominum regem velle aliquem vel aliquos
offendere et inde specialiter vel generaliter fuero requisitus, eidem domino regi secundum posse meum prestabo consilium et auxilium. Et si aliquid michi ideni dominus
rex in secreto manifestaverit vel imposuerit.
vel faciam, quod pandatiir.
Et
si
illud
sine
sui licentia
consilium idem dominus rex a
contimieham possit redundare.
754.
f)
Aprelis 2.
deest 1.
1)
Filippus 2.
g)
>>)
solempiiiter 2.
suprascriptus add.
m) coutingeret
Syndkatum
2.
civitatis,
hic ponere supersedimus.
")
citius
"^)
Et omnia
deesl 1.
^) et deest 2.
2.
alia
'')
')
petierit,
et singula faciam,
millesimo 2.
ut 1.
l.
c.
II, 170 nr. 38.
35
40
que
) indictione 2.
^) quancito
autographon rahle corrosum servatur Taurini
30
illud
1.
')
et
abhinc mutato duclu 2.
Edidit Doenniyes
25
nemini pandem
me
dabo, quod michi videbitur melius et magis pro eo expedire. Et iuro, quod numquam de mea persona aliquid scienter faciam, quod in preiudicium dicti domini regis
iniuriam vel
20
45
1.
c.
'Mazzo 3 nr.
6',
HEINRICI
verus subditus et
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr.
1312.
tenetur facere vero domino suo
fidelis
Pisani et que facere consueverunt suis predecessoribus
Et omnia
ratoribus.
alia
que
forma
in
fidelitatis
nova
et
tacient
Romanorum
745
omnes
et sino-uli
regibus et impe-
et veteri continentur.
Qui dominus rex precepit nobis suprascriptis notariis

5
7.54. 7.55.
suis,
quod de predictis con-
ficiamus publica instrumenta.
Acta sunt hec die
Quam
et loco et testibus quibus supra.*
fidelitatem et
omnia supradicta incontinenti in dictoP loco et testibus quibus

hominum Pisanorum et ipsi Pisani ad dictum parlamentum
supra populus et universitas
10
nniltitudine
existentes
in
elevatione
manuum
copiosa unanimiter ratifficaverunt
et iuraverunt
perpetuum fideliter observare.

Et preceperunt nobis suprascriptis
755.
1*
et approbaverunt voce et
manibus versus faciem ecclesie im-
elevatis et tensis
notariis, ut inde conficiamus publica instrumenta.
LIBEBATIO CABCERATORUM, BENUNTIATIO ET NOVA CONCESSIO

POTESTABIAE ET CAPITANEATUS. Mart. 17.
Iteni ex
nhi solae servantur.
1,
Item die
(P. deest.)
et testibus quibus
et loco
supra
in
parlamento predicto idem dominus
Omnipotentis intuitu et beate Marie virginis et ob honorem regalis culminis
rex
publice letioie populi Pisani
commotus de consuetudine
regalis clemencie
trahi et liberari sine aliqua diffioultate de carcere Sancti Felicis Pisani

20
et singulos carceratos
sunt
comunis omnes
ibidem existentes quacunque occasione vel causa, exceptis
ibidem pro debito singularium personai-um.
et
mandavit ex-
Precipiens idem dominus
illis
rex
qui
nobis
supradictis notariis, ut de predictis faciamus publioa instrumonta.
Item die
25
loco
et''
et
testibus
quibus supra
in
predicto
parlamento nobiles
viri
domini Ubertinus de Lando de Placencia Pisanoruni potestas et Symon domini lohannis

de Spoleto eapitaneus Pisani populi coram nobis supradictis notariis per baculos, quos
tenebant in manibus in signum dictorum officiorum, consignaverunt ultro dicto domino
Recognoscentes
et in manibus eius predicta officia potestarie et capitaniatus.
ipsum dominum regem pro eorum domino et dictis officiis renunciaverunt ipsaque officia
omnemque eorum potestatem et iurisditionem renuerunt, expoliantes se ab officiis et
regi
30
regiminibus potestarie et capitaniatus predietorum.
Item die
et testibus quibus
supra post renunciationem predictam factam
momoratis coram nobis supradictis notariis

prefatus dominus rex officium potestarie predicte supradicto domino Ubertino et officium
capitaneatus predioti dicto domino Synioni et eorum regimina et iurisditionem civilem
et oriminalem commisit et concessit de novo suo nomine et pro se ad eius boneplaoitum.
(jui potestas et capitaneus in manibus dicti doraini rcgis iuravorunt ad sancta Dci
ab
35
et loco
ipsis
de
et capitaneo
potestate
officiis
euangelia super animas suas corporaliter tactis sacrosanctis euangeliis, dicta
officia
bene
et legaliter exercere.
*)
die
supra
deleta in 2, loco
parlaniento et universitate
40
quornm
hominum
stilo acutiori inter lineas
civitatis Pis(ane)
exarata sunt: Pisis
ante ecclesiam maiorem beate Marie virginis civitatis Pis(ane).

754.
scripsit
0)
rubrum
Bernardus
755.
LL.
in
manjine add. 2: Katificatio predictorum
in 1; loco in dicto praehet 2: die
") st:pra
lineam
CONSTITUTIONES
IV.
iii
congregato et cohadunato
facta
generali
in platea
Presentibus etc.
per populum Pis(anum).
et.
2.
''*
P) sic
HEINRICI
746
VII.
CONSTITUTIOKES.
Nr. 756.
1312.
DECLARATIO DE lURIBUS MARESCALCI REGIL
756.
Apr. IS.
Dechirafionetn regis ad supplicationem anzianorum Pisanorum 2î'olatam hic subiungere liceat ex 1) autographo, quod servatur in eodem tahidario l. c. 'Mazzo 4 nr. 6';
in verso legiiur manu Bernardi scriptum: Instrumentum super iurisditione, quam habet
marescalcus doniini imperatoris," item collato 2) transsumto, quod etiam Bernardus ipse
registravit inter Protocolla et acta siia I. c. 'Mazzo 3 nr. 23' serrata {= Docnniges Ms. IV,
Bohmer,
de quo v. supra ad nr. 563) fol. 6. Edidit Doenniges l. c. II, 177 nr. 40^.
(P. deest.)
Beg. Heinr. 478.
Domini amen.
In noraine
Anno eiusdem millesimo
tricentesimo" duodccimo,
inditione decima''.
die decima
10
octava" mensis Aprilis, pontilicatus domini Clementis pape quinti anno sexto ae regni
serenissimi principis domini Henrici Dei gratia Romanorum regis semper augusti anno
Per hoc presens publicum instrumentum
quarto.
quod cum ancziani

marescalci
officio
civitatis
cunctis appareat presentibus et futuris,
Pisane pluries suplicaverint prefato domino regi, ut super
sui, videlicet
super
possunt exercitium iurisditionis.
qui tangunt seu tangere
casibus seu articulis.
illis
ordinare
et
declarare
dignaretur,
ut
super
eis
15
nulla
deinceps inter ipsum marcscalcum et anczianos et quoscunque rectores civitatis iam dicte
discordie materia oriatur, hinc
est
quod prefatus dominus rex ex certa
predictis ordinavit, dixit. voUiit et declaravit in

1.
qui secuntur exercituni domini,
que committuntur
in
et
iurisditionem
omnium
20
maleficiorum,
Et quam dyu dominus rex moratur in civitatiin hominibus civitatum vel vil-
exercitu domini.
maresealcus nullam liabet cognitionem
villis,
larum preterquam
2.
scientia super
qui sequitur:
In primis marescalcus debet habere custodiam oinnium carceratorum, videlicet
foritanorum,
bus vel
modum
in
extraneis, qui secuntur exercitimi.
Item marescalcus habet
tenent locum aut stallum ad
decim denarios monete
ius
in extraneis
vendendum
sequentibus exercitum tantum,
currentis. in loco in
quo dominus
qui
25
edomada duo-
aliquas res, videlicet qualibet

est.
3. Item habet baratarias'' extraneorum sequentium exercitum, videlicet extra

civitates et villas, et infra civitates et villas nichil. Et debet marescalcus compellere
omnes forenses sequentes exercitum, ne

villis
infra civitates
et villas seu in civitatibus et
30
ludant.
4.
Item marescalcus habet
5.
Item marescalcus debet signare mensuras exercitus, videlicet quando dominus

campos.
ius in fatuis, mulieribus extraneis sequentibus exercitum.
est in exercitu ad
Item de casibus pertinentibus ad guerram et ad factum armorum et de casibus supradictis pertinentibus ad iurisditionem marescalci, ut supra dictum est, proclamationes et cride debent fieri ubicunque ex parte domini regis et conestabuli si sit
6.
ibi
etiam marescalci.
et
7.
Item marescalcus debet Iiabere linguas bovimi
et
vacarum
et
unum pedem
anteriorem usque ad genu de quolibet porco. qui occiduntur in exercitu ad venden-
dum.
35
videlicet
quando dominus
est in exercitu
ad campos,
40
et in civitatibus et villis
nichil.
Retinuit tamen
et reservavit sibi
75G.
1)
a)
CCC
2.
b)
Cf. Fieker 'Beitrdge
2.
idem dominus rex potestatem^
in
predictis
omnimodam potestatem addendi, minuendi,
super predictis et ea tangentibus

^)
XVIII.
2.
znr Urhimdenlehre' II, 89.
&)
baraterias 2.
e) sic 1. 2.
et
mutandi,
HEmRICI
declarandi,
VII.
CONSTITUTIONES.
corrigendi et interpretandi,
1312.
Nr. 756. 757.
quantum, quando
747
et quociens sibi placucrit et
videbitur expedire.
Precipiens idem dominus rex michi Bernardo de ilercato camere suo notario,
ut
unum vel plura publica instrumenta.
de predictis faciam
Actum
hoc Pisis in domo Girardi et Bonacursii Guambacurta fratrum, quara

Presentibus dominis Aymoni de Blancmont, Thonia de
est
idem dominus rex inbabitat.
Septemfontibus militibus, domino Gossoyno cap])ollano et Muriceto Barberio familiaribus

dicti domini regis.
Et ego Bernardus de Mercato de Yannaf Bellicen. dyoces. sacrosancte

omnibus presens fui
et de mandato dicti domini regis coram suprascriptis testibus michi facto hanc cartam
scripsi et tradidi signoque meo consueto signavi.
(S. N.)
10
Romane
ecclesie ac sacri imperii auctoritate publicus notarius hiis
SYNDICATUS TERRAE CORTONAE.
757.
1312.
15
Mart. 17.
Conferenda sunt ea, quae de liis quae ^^raecedunt narrat Nicolaus Botrontinensis
Heych) pag. 44: Deinde venimus Cortonam, qui multum nos honoraverunt, sed
aperte vocato populo iuraro noluerunt, licet per sindicum iurassent. Quando primo eos
(ed.
citavimus et in multis verbis nos tenuerunt sicut

faciebant, excusabant se sic,
scirent,
viri
duplices,
qui libenter non
quod statim postquam Perusini, Castellani
quod iurassent, incontinenti ipsos destruerent
et
et
hoc possent,
illi
quando
vellent,
quia pauperes sunt et debiliores respectu predictorura et Aretini non diligunt eos.
supplicabant,
fecimus,
quod
licet
eis
non
dareraus dilationem, donec dorainus rex esset in Pisis.
libenter.
Sed quia eramus
inter
eos,
opportuit
quod
hoc
de Augubio
Unde
Quod
in aliquo eis
condescenderemus.
Servatur syndicatus in duohus exemplaribus inter se discordantihus
14
superest Florentiae in tahulario regio, alterum
Edidit Bonaini 'Acta Henrici VII.'
signatum.
In nomine
Anno
tmum
Pisis in tahidario Roncioniano nr. 74-5
I,
220
nr. 140, cuiiis editioncm hic repe-
timus, denuo collato B.
'0
quorttm
(P. deest.)
Domini araen.
a nativitate millesimo ti-ecentesimo duodecimo, indictione decima,

domino Cleraente papa quinto residente, die XVII. mensis Martii. Convocato et coneiusdera
gregato consilio generali et populi, consulibus sotietatum et rectoribus artiura coraunis

et populi terre
dicti
35
40
Cortone ad sonura campane et vocem prechonis
pro tractandis,
gerendis
et
proraovendis
utilitatibus
in palatio
et negotiis
comunis pre-
dicte
terre
de
sapientum virorura domini Andree de Assisio iudicis malefitiorum

gerentis offitium potestarie dicte terre Cortone et Bosonis quondam domini Bosonis do
Augubio honorabilis prioris dicte terre Cortone, ut moris est, in ipso consilio dictus
mandato nobilium
et
dominus Andreas vicepotestas, prior et subpriores, defensores, consules sotietatum et

rectores artium una cura consiliariis consilii gcneralis et populi, (jui consiliarii inter
omnes fuerunt centura decera et plures, et ipsi consiliarii oranes simui in plena concordia, de licentia, consensu et presentia predictorum domini Andree gerentis officium
756.
f)
Yenna
2.
94*
HEINRICI
748
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 757.
potestarie et domini prioris, subpriorum et defensorum et ipsi offitiales simul

consiliarii.s et
omnes
in
cum
dictis
plena concordia existentes fecerunt, constituerimt et ordinaverunt,
de iure et facto melius potuerunt, Bosonem olim domini Bosonis de Augubio presentem et sponte recipientem eorum et dicte terre Cortone et totius sui districtus syndicum legiptiraum, actorem et nunptium spetialeni ad comparendum pro eis et eorum
nomine coram serenissimo principe domino Henrico divina providentia
sicut
A.
dignissimo rege Romanorum semper augusto
B.
Romanoruni rege[m] promoto et semper
augusto, ad recognoscendum ipsum dominum Henricum Romanorum regem esse et
esse debere verum, naturalem, precipuum
immediatum dominum eorum terre,
et
in
comunis.
populi
cum omnibus
et
iuribus
totius
eius
districtus,
et pertinentiis
terre
15
comuni et districtu et pertinentiis merum et mistum imperium, dominium et iurisdictionem, et quod ipsum
solum vel eius vicarium et non alium
habent in dominum.
20
in
dicta terra,
Et ad iurandum et promictendum, parere suis mandatis et sancti Romani imperii, et

ad prestandum et subeundum in anima ipsorum debite fidelitatis iurameiitum, et ad
impetrandum et recipiendum gratiam et gratias ac etiam litteras'' iustitiam continentes.
Et ad omnia et singula alia faciendum, que facere debent et possunt vere fideles et
amatores sancti Romani imperii. Promictentes michi Guillelmo notario infrascripto stipulanti et recipienti pro dicto domino rege et sancto Romano imperio, firmum, ratum et
gratum habere et tenere perpetuo omne et totum id, quod factum fuerit per dictum
syndicum, sub ypotecha et obligatione bonorum et iurium suorum et omnium et singulorum hominum dicte terre Cortone et totius sui districtus presentium et futurorum.
.
Actum Cortone
comunis, presentibus ser Petro Muricuccis de Bagnorea
in palatio
eius
testibus
filio
(S.
N.)
ad predicta
Eugubio
notario,
Angelo Blance trombatore
Ego Guillehnus Benvenuti de Cortona
758-760.
et
Ceccho
adhibitis et vocatis.
iudex ordinarius predictis interfui
et ut
imperiali
auctoritate
notarius
ac
supra legitur rogatus scripsi et fideliter publicavi.
SCRIPTA PRO NOBILIBUS
DE WEINSBERG.
1312.
Mart.
20. 27.
Denuo contulimus iam aufographa quam transsumtum

est in villa
75.
^)
Oehritigen, benivolenter nohis transmissa.
Henriclio B.
')
10
dominum regem habere
predicte, ac ipsum
notario, ser Masselo Baroncii de
ac etiani litteras exciderunt B.
tahularii Hohenloliensis,
quod
25
30
HEINRICI
VII.
CONSTITDTIONES.
SCEIPTV3I PRIMUM.
758.
Autographon dnperditiun
Bamns
esf.
1301. Mai. 26
regis
litterae
Heinrici VII.
a.
a.
et
a.
7^g
Mart. 20.
ex transsumto Eeiddhergae
confecto, uhi inaeccdunt Utterae civitatis Weinsherg
Alherti
Xr. 758.
1312.
a.
a.
1379. Oct. 8
1312. Mart. 31 scriptac,
1303. Aug. 31 (Bijhmer,
litterae
Reg. Albr. 344
et
451),
1310. Sept. 13 (Bohmer, Rcg. Heinr. 640), seqiiitur sententia
curiae a. 1375. Itd. 16 iirolata,
quae in Regestis imperii VIII. desideratur.

idem transsumtum redire videtur editio, quam paravit Bohmer 'Acta impcrii selecta'
pag. 451 nr. 644.
Bolnner, Reg. Heinr. 465.
(P. deest.)
iustitiarii
Ad
Heinriciis
10
Dei graeia Romanoium rex semper augustus

uuiversis sacri imperii
graciam suam et omne bonum.
ad quos presentes pervenerint,
fidelibus,
lusticia exigit et swadet racio, ut gloriam et honorem imperii propensiori

modisque
studio
omnibus promovere studeamus et eciam ampliare, ut regie corone
(1)
dignitas nostris temporibus in maius
gracia benignius
15
intuentes fidelia
Winsperg senior advocatus
augmentum
proficiat.
effectuosa
servicia,
et
provincialis
necnon Conradus
Eapropter pie consideracionis

que nobiles
filius
viri
Conradus de
suus fideles nostri dilecti
nobis et imperio pro reformacione boni status ac rei publice desiderabiliter hactenus
exhibuerunt tam in partibus Ytalie quam Alamanie et que eciam adhuc nobis et imperio
impendere poterunt in futuro contra adversarios nostros et imperii et specialiter contra
Eberhardum comitem de Wirtenberg, ipsos suosque heredes de omnibus et singulis
20
dampnis
debitis,
25
in
quibus solvere tenentur ludeis
infrascriptis,
Leoni Berner
Winpina,
in festo beati Jlartini
in
colligendas* et perpetuo recipiendas^ de sturis
ludeorum nobis
et nostris in
imperio suceessoribus persolvendis
inferiori.
Et ut eciam
iidera
(3)
Conradus
in
advocacia provinciali
Conradus de Winsperg nunc
et
fervencius et forcius resistere studeant inimicis nostris et imperii et incepte
eosdem eo commodius laudabilem finem imponere valeant

heredibus
35
videlicet
Worm(ati)a et Enslino de Gamundia

ceterisque ludeis in advocacia commorantibus, camere nostre servis ct quoruni res et
persone ad nos et imperium speetant inmediate, auctoritate regia pure ac simpliciter
absolvimus per presentes eosque de eisdem debitis, dampnis et usuris dicimus et dimittimus et expresse decernimus liberos et solutos, eisdem vero ludeis, heredibus et successoribus eorum super eisdem dampnis, debitis et usuris perpetuum silencium imponentes.
(2) Ad hoc eciam eisdem Conrado et Conrado de Winsperg ac suis heredibus
dedimus et deputavimus ac liberaliter donamus et deputamus trecentas libras Hallensium singulis annis
30
usuris,
et
Friimoldo dicto de
assignacionem
et
obligacionem
per
inclitum
et
iocundum.
ista vice
liti
dominum Albertum
quondam Romanorum regem nostrum predecessorem
contra
suisque
ipsis
piissime
Conrado
seniori
suisque hercdibus legittime factam de opido nostro et imperii Winsperg pro certa
summa
r-ecordacionis
ipsi
pecunie. scilicet pro tribus milibus et ducentis libris Hallensium, prout in ipsius domini
Alberti litteris^ et in.strumentis nobis
ostensis,
visis,
de verbo ad verbum auditis
et
per nos approbatis plenius continetur, ratam et gratam habentes

et haberi volentes, ipsam ex liberalitate regia approbavimus et confirnnwimus et litteris
presentibus legittime confirmaraus.
(4) Et insuper huic iam dicte summe pecunie
intellectis et legaliter
0
45
duximns snperaddendum et specialiter adiungendum mille libras Hallfnsiuin bonoiuni,

ita ut iam dicti Conradus et Conradus de Winsperg suique heredes supradiotum opidum
Winsperg cum omnibus suis pertinenciis, iuribus et redditibus tani diu libere sine quolibet impedimento habeant, teneant et pacifice possideant, quousque eis aut suis heredi758.
1)
') corr.
Cf.
ex
dos
Ir.
Bohmer, Beg. Alhr. 451.
HEINRICI
750
biis
per nos vel nostros
Hallensium bonorum
VII.
CONSTITDTIONES.
1312.
Nr. 758. 759. 760.
imperio successores de quatiior milibus et ducentis
in
et legalium
totaliter
fuerit
libris
Et de perceptis medio
satisfactum.
In quorum omnium testimonium

tempore in sortem principalem minime conputandis.
et evidenciam pleniorem sigillum nostre maiestatis ex certa nostra sciencia presentibus
est
appensum.
Datum
Pisis,
XIII. Kalend. Aprilis. anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo,
regni vero nostri amio quarto.
759.
SCRIPTUM ALTERUM.
Autograplion descripsimus,
sigilhim partim
Pendet
laesum
Mart. 24.
cancellaria regis scriptum
quod in
loro membranaceo.
In
verso
nihil
Romanorum
rex semper augustus
universis
imperii
sacri
Dignum iudicat nostra regia serenitas, ut quos maiora fidelitatis et devocionis

conimendant obsequia. ampliora mereantur beneficencie et gratie munera reportare.
Ideoque pie consideracionis gratia benignius intuentes approbate fidei merita ot grata
serv-icia,
que nobiles
viri
Conradus senior
hactenus cum magnis
dilecti
et
Engelhardus de Winsperg
fideles nostri
nos ex liberalitate regia
subsidium litis, quam

donamus quadrigentas marcas puri
nostrum et
de
AYirtenberg
habent pro nobis et iniperio conti'a Eberhardum comitem
dedimus
15
expensis multipliciter exhibuerunt nobis et nostris prede-
cessoribus in imperio et adhuc exhibere poterunt in futurum,

eis
lo
(P. decst.)
fidelibus
non esse videtur.

exaratum est.
argenti
et
in
Et proindo eisdem Conrado et Engelhardo de

ac rei puhUce persecutorem.
Winsperg suisque heredibus nostrum et imperii castrum dictum Richenstein et opidum
dictum Gemunde prope Jfekkarum cum omnibus suis pertinenciis et iuribus obligaviraus
et presentibus obligamus tam diu tenenda, habenda, utenda ac Ubere possidenda cum
30
imperii
omnibus
suis iuribus
nos aut nostros
in
et p[er]tinenciis universis per
se
imperio successores prefata castrum
et
opidum cum quadrigentis
ad hoc etiam cum aliis peccunie summis prius ipsis per nos et
nostros in imperio antecessores desuper deputatis ab eisdem Conrado et Eugelhardo
vel eorum heredibus penitus absolventiu-. De perceptis medio tempore in sortem prinIn cuius donacionis et obhgacionis testimonium et
cipalem minirae computandis.
marcis puri argenti
25
ac suos heredes, quousque per
et
evidenciam pleniorem presentes
litteras
exinde
conscribi
et
nostre
maiestatis
30
sigillo
iussimus ex certa nostra sciencia communiri.

Dat. Pysis, nono Kalend. Aprilis, anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo,
760.
SCRIPTVM TERTIUM.
Autographon descripsimus.
nihil
exaratum
est.
Mart. 27.
Pendet sigillum laesum loro
Eomanorum
gratiam suam et
membranaceo.
In
verso
(P. deest.)

imperii fidehbus
35
rex semper augustus
universis sacri
Romani
omne bonum.
40
Tanto maiorem ad subditos nostros debemus favorem nostre liberalitatis effunprompciori fide et alacri voluntate ad fidehtatem nostram et mandata conquanto
dere,
Nos igitur oculis pietatis
pericula et rerum dispendia non curantes.
personarum
currunt.
senior advocatus proWinsperg
Conradus
de
viri
nobiles
benignius inspicientes, quahter
(1)
vinciaUs et Conradus fiUus suus fideles nostri dilccti
cum
sincera fidei puritate et servi-
45
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 760. 761.
1312.
75 j
ciorum suorum proraptitudine hactenus continue sacro Romano imperio adheserunt et

adhuc ferventer pro nobis et ipso imperio non desistunt exponere ipsorum res et personas, ad eorum proces devotas volumus et merito tcnemur aures prebere serenas
ipsis
5
suisque heredibus
et
successoribus universis auctoritate
omuia
regia
donaciones, concessiones, gracias, libertates et obligaciones
iura. feoda,
decessoribus donata,
tradita et concessa
necnon donatas, traditas
eis
privileo-ia
et suis pre-
ct concessas
ab
illu-
Romanorutn predecessoribus nostris inclite recordacionis

liberaliter innovamus, ratificamus, approbamus et litteris presentibus legittime confirmamus.
(2) Yolentes etiam eosdem Conradum et Conradum de Winsperg ob eorum
fidelium serviciorum merita et ut etiam eo commodius et forcius nobis et imperio
stribus imperatoribus et regibus
10
valeant ulterius assistere, prosequi uberiori libertatis gratia et favore, de nostra potestate sentencialitcr decernimus, declaramus, voluraus,
mus
15
iusticie
scriptis,
per hoc nolumus
25
ita
complementum,
iudicibus comparere
20
quod iidem Conradus
statuinius et legittime pronuncia-
Conradus de Winsperg eorumque

heredes et successores in curia nostra regali et successorum nostrorum in imperio
curiis regalibus de cetero perpetim coram iudicibus in eisdem curiis existentibus tantummodo et non alibi iuri pareant et ibidera soluramodo conquerentibus exhibeant
in hiis
nisi
voluntarie non
et
eis placeat aliquando coram

coram eisdem iudicibus convenire.
choacti
aut aliquas alias personas
heredibus aat suceessoribus suis
eis vel
in predicta
sua libertate
aliis
Et
ali-
quod impedimentura vel prciudiciuni generari^, sed voluraus semper eandem libertatem
suam ut predicitur in suo robore permanere.
(3) Volumus etiam et legittime statuimus et ordinamus omni iure et raodo quo supra, ut eorundem Conradi et Conradi de
Winsperg heredum et successorum ipsorum homines proprii et etiara eorum speciales
farailiares tam milites quam arraigeri necnon eorum castrenses, burgenses et opidani in
eorura opidis et
villis
aut alibi residentes non debeant nec de iure possint ab aliquo
iudice seculari extra ipsorum iudicia ad aliena iudicia extranea ulterius artari aut ali-
quam diu ipsi parati sunt coram eorum dominis aut iudicibus vel
omnibus querehmtibus iusticiam vel amorem. Et si aliquid contra premissa aut quolibet premissorum factum vel atteraptatum fuerit in iudicio vel extra iudicium publice vel occulte scienter vel ignoranter ex quacumque causa a quocumque
iudice aut ab aliis personis, cuiuscumque sint vel fuerint existencie, hoc exnunc prout
extunc auctoritate regia sentencialiter decernimus irritum et inane et reputabimus pro
qualiter
evocari,
scultetis facere
30
omnino hominura liceat hane nostre confirraaciouis ac

Quod qui facere
libertatis paginam infringere aut ei in ahquo ausu temerario contraire.
In quorum
presumpserit, gravem nostre maiestatis offensam se noverit incurrisse.
non
35
facto.
(4)
Nulli
omnium testimonium
et
ergo
debitam firmitatem
sigillura
nostre
maiestatis presentibus
est
appensum.
Dat. Pysis, sexto Kalend. Aprilis, anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo,
761.
MANDATUM
CIVITATI
MANTUANAE
MISSXJM.
1312.
Bemio contidimus mitographon

verso vestigia
760.
*)
sigilli
(=
Mart. 21.
tahularii regii 3Iantuani 'E. II. 2'
maiestatis cerae rubrae dorso impressi apparent.
er) stilo acutiori
atramenlo fusciori add.
or.
signatum.
In
Ediderunt Bblmer
HEINRICI
752
CONSTITUTIONES.
VII.
'Acta imperii seleda' pag. 452 nr. 4G5
nr. 141.
male lecium Bonaini 'Acta Henrici VIi:
Romanorum
bonum.
Pro parte
rex semper augustus
221
nobili et prudentibus viris
gratiam suam et omne
Mantuan(o), fidelibus suis dilectis
comuni
vicario, consilio et
I,
(P. deest.)
BuJimer, Rcg. Heinr. 466.

.
ei
Nr. 761. 762.
1312.
comunis
consilii,
et
bominum Brixiensium,
fidelium nostrorum dilectorum
extitit intimatum, quod vos pretextu quorundam dampnorum,

que in Brixia vos dudum passos fuisse proponitis, nonnulla bona quorumdam mercatorum
Brixiensium auctoritate propria arrestastis et etiam detinuistis, quamquam de dampnis
passis huiusmodi coram vicario suo aut in nostra curia se vobis oflerant iusticiam pleQuare fidelitati vestre districte precipimus et mandamus, quatinus
nariani exhibere.
omni more sublato dispendio bona huiusmodi taliter arrestata mercatoribus ipsis integre
nuper celsitudini nostre
restituere nullatenus omittatis,
eosdem competit, coram
Ad
plenarie respondere.
petituri
vicario
ius
vestrum,
si
quod vobis adversus Brixienses
suo vel in nostra curia,
ad quod parati sunt vobis
hec fidelitatem vestram requirimus et hortamur attente vobis
quietem
seriosius iniungentes, ut ad conservationem
civitatis Brixiensis et
bus intendatis eique, cum expediens
ad rccuperandum omnia loca
predicte per quosdam
tatis
nostros
fuorit,
et
imperii rebelles
lo
illius
pro
viri-
districtus civi-
occupata impendatis auxilium,
eonsilium et favorem.
Dat. Pisis, XII. Kal. Aprilis, regni nostri anno quarto.
20
MANDATA DE SOLUTIONE
762. 703.
PECUNIAE.
1312. Mart.
762.
MANDATUM
AI)
29.
31.
FEIDEBERGENSES ET WETZLARIENSES.
Mari. 29.
Deniio contulimus anfograplion iuhularii civitatis Wet.dariensis henivolenter trans-
Ediium
nr. 189.
Sigillnm valde laesiim
In
verso niJiiJ
est
exaratum
est.

tetis,
suam
jjj^l';,
eo
ijeiidei Joro
memhranaceo.
Scripium
est
manu
BoJimer, Reg. Heinr. 469.
Romanorum
Germanica.
(P. deest.)
rex semper augustus
prudentibus
viris
scul-
graciam
30
omne bonum.
et
Prudentibus
ut
consulibus et civibus in Frideberg" et in Wetflaria, fidelibus suis dilectis
25
apud Foltz 'XJrhundenhuch der Stadt Friedhenf I (1904) pag. 83
missum.
forcius
viris
dilectis civibus nostris
in
Eberhardo de Wirtemberg nostro
Ezzelingen ccrte pecunie quantitatem,

et
imperii
inimico
resistere
valeant,
duximus largiendam. In cuius pecunie summa sibi sturam vestram nobis in festo beati
Aêrum cum eadem stura
Martini proxime preterito debitam presentibus'> deputamus.
prout
in registris curie nostre
Hallensium,
quingentas
libras
et
duo
milia
librarum
ad
nobili
matrone
relicte quondam Adolfi
quibus
de
extendat,
invenimus, annis singulis se
Hallensium per alias
illustris
sexeentas
libras
nostri
Romanorum regis predecessoris
.
35
nostras litteras^ iussimus assignari, fidclitati vestre sub obtentu nostri favoris et gracie
precipimus et mandamus, quatinus de residua pecunia, videlicet de mille non-
districte
762.
1)
sujm- g si</)mm abbreviationis (er) erasum
Qiiae servatae
non
sunt.
est or.
'')
p corr. ex d or.
40-
HEIXRICI
CONSTITCTIONES.
VII.
1312.
Nr. 762. 763. 764.
753
gentis libris Hallensium,
occasione sture predicte tlictis civibus Ezzelingensibus statim

presentibus integraliter persolvere studeatis. Provisuri, ne per negligenciam solucionis pecunie huiusmodi dicti cives servicia nobis contra prefatum de Wirtemberg per
eos promissa et per alios nobiles procuranda negligant et desistere cogantur aliqualiter
visis
ab
Sicut indignaeionem nostram gravem et penam pro culpa debitam volu[erit]is

Quibus quidem sohitis vos ab omni stura et exactione nobis danda usque ad
festum beati Martini venturum proxinie hberos dicimus et sohitos. Presencium testimonio
inceptis.
evitare.
htterarum.
MCCCXII,
Dat. Pysis. IIII. Kalen. Aprihs. anno Domini

10
763.
MANDATUM AD
parum laesum
In dorso
manica.
Mart. 31.
memhranaceo.
loro
nihil
(P. deest.)
suam
et civibus in
quam
fidei
nostro
et
vestre
imperii
prudentibus
\iris
fidehbus suis dilectis
magistro
graciam
constanciam ac labores et expensas, quos et quas in

nomine et ad utihtatem rei pubhce habetis contra
Eberh(ardum) de "Wirtemberg nosti-um

pacis
augustus
Ezzelingen,
omne bonum.
et
guerra,
Romanoram rex semper
consuhbus
sculteto,
Considerantes
patrie
et
et
dicti
imperii hostem
et
inimicum ac tocius
turbatorem. sustinuistis hactenus et continue sustinetis, ut huiusmodi
humihacionem iterato innovare facilius valeatis et vobis

aha facere, que circa hoc incumbunt, de quibus per
vohinius
raeiouabihter informari. ecce quod ad presens vobis
vestras patentes htteras
ti'ia miha hbrarum HaUensium diLximus hirgienda, que vobis hoc modo deputavimus perguerram
et ipsius Eberh(ardi)
servitores ad hoc conquirere
25
EZZELINGENSES.
Heinr. 472.
civium.
20
anno
quod servatur Stuttgardiae in tahulario regio. Pendet

Scriptum est in cancellaria regis manu Gerexuratum est.
V. iam supra nr. 070. 671.
Buhmer, Reg.
Descripsimus autograplwn
sigillum
15
regni vero nostri
quarto.
et
solvenda, videhcet per prudentes \iros cives Frankenfurdenses nongentas et tredecim
ac per ludeos ibidem ducentas
nongentas hbras Hallensium de

30
nobis debitis per eosdem.

tinus
necnon per cives
sturis
nostris
siniiha,
in
in
Frideberg
sigilh
II.
in
Wetfiaria mille
proxime preterito*
et hortantes
attente,
qua-
quod nedum
Presencium testimonio
et imperii convertatis tahter,
sed maiora vobis exhibere favorabihter nos delectet.
Dat. Pysis,
et
festo beati Martini
Fidehtatem vestram requirentes
eandem pecuniam ad honorem nostrum
htterarum nostri
35
munimine signatarum.
Kalen. April., anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo, regni
COMMISSIO YICARIATITS ASTEXSIS.
764
1312.
lam
Mart. 31.
olim autographon archivi camerae computationum Taurinetisis nr. 754 signatum

(= Winhelmann Âcta imperii inedita' II, 258 nr. 406). Sigillum
descripsit Bethnuirtn
40
non iam
Bohmer,
culerat,
762.
<=)
763.
*)
1)
LL.
sed
memhrana
loro
recipiendo
incisa.
Cf.
uncU inclusa corrosa sunt

o corr. ex
Mandatum
nr. (129. 680.
or.
is or.
regis Francofurtanis direclum sercatum
COXiTlTUTIONES
iam supra
(P. deest.)
Picg. Heinr. 591.
IV.
non
est.
95
koVî
HEINRICI
754
CONSTITDTIONES.
VII.
Nr. 764. 765.
1312.
prudentibus
comuni Astensium necnon universis hominibus civitatis, territorii
eiusdem, fidelibus suis dilectis
silio
con-
Heini-icus Dei gratia
viris
et
et districtus
De
fide, legalitate
et eircumspectionis industria strenui viri Ebleonis
de Ost
fidelis
nostri dilecti specialem fidutiam obtinentes, ipsum in vicarium vestrum tam in civitate
Astensi quam in universo territorio et distrietu, omnibus aliis ibidem vicariis existenti-
bus revocatis, recepto
regimen discrete
relevando
cum
ab eodem
Ebl[e]one sacramento, quod luiiusmodi officium
et legaliter studeat exercere,
neminem gravando rancore
iudicibus, sociis, domicellis, equis
mandamus, quatinus eidem
Quocirca
vicario nostro
fidelitati vestre
in premissis et
omnibus
que ad officium et regimen vicariatus huiusmodi spectare noscuntur, pareatis humiAlioquin penas et banna, quas idem vicarius iuste tulerit
et fideliter intendatis.
in rebelles, ratas et firmas habentes, ipsas
sigillo
is
faciemus contra transgressores quoslibet irre-
In cuius rei testimonium presentes litteras
observari.
missibiliter
lo
sibi plenarie
et simplicis iurisdictionis
committentes ac facientes ipsum ordinarium in premissis.
liter
presentium duximus
et salario consuetis tenore
ea que sunt meri et mixti imperii
firmiter precipiendo
aliis,
et
vel odio seu
prece vel precio, gracia vel amore, usque ad nostrum beneplacitum
iiiiuste,
statuendum,
nostre maiestatis
iussimus communiri.
Datum
Pisis, II. Kal. Apr..
anno Domini
MCCCXII,
regni vcro nostri anno quarto.
UNIO CUM FRIDERICO REGE
765. T6C.
TRINACRIAE.
(1312.
Mart. ex. Apr.
in.)
Docimienta duo hucusque incdita proponimus ex mmiita

scripsif
satis clare
Bernardus de Mercato.
Servatur duohus
constans Taurini in
tdbidario regio inter Protocolla et acta eiusdem notarii 'Diplomi imperiali
(=
Doenniges Ms. IV, de quo
verso nihil
De
exaratum
jKtg.
743
lin.
Quae
quam
effugit).
25
In
iis,
quae apiid Nicolaum Botrontinensem (ed. HeycTc) pag. 47

Tunc (inter diem 15. ct 20. m. Martii ; cf. iam supra
hic poncre liceat:
40) inveni in dicta civitate
(sc.
Pisana^
unum
vocabatur frater Peregrinus missum per regem Fredericum.

siata
nr. 23'
est.
tcmpoi'e constat ex
narrantur.
Maszo 3
supra ad nr. 563; sed Doennigesium olim
v.
quam
('Eeinconcepf),
foliis
portavit, nescio.
fratrem Predicatorem qui
Que
fuit illa
30
prima amba-
Audivi tamen, quod dictus Fredericus libenter vellet esse
iunctus dicto regi per aliquam parentehim et propter hoc venerat dictus frater.
Cimi
ad regem Fredericum duo ex parte dicti regis, unus nobilis
de comitatu Florentino qui vocatur dominus Ubaldinus de Ubaldinis, frater vicarii tunc
Pisani, et quidam miles Florentinus, qui vocatur dominus Lambertus de Ciprianis. Et
isti intentionem domini regis bonamque voluntatem, quam ad eum habebat, intimarunt.
dicto fratre missi fuerunt
765.
Ex
fol. 1.
sequiiur spatitim
relictum.
35
SCRIPTUM FOEDEHIS.
Capita ut in
indicavimus; numeros arabicos adiecimus.
Fol.
quatuordecim linearum procuratorio Heinrici regis inserendo vacuum

(P. deest.)
40
HEINRICI
VII.
COXSTITDTIONES.
1312.
Xr. 765.
755
In nomine Domini amen.
Xos Fredericus Dei
1.
augusti, habentes ab
5
gratia Trinacrie rex etc. et nos tales procuratores et nuncii
serenissimi principis
speciales
domini H(enrici) Dei gratia
eodem domino
Romanorum regis semper

mandatum ad ea
nostro rege generale et speciale
que secuntur, prout patet per ipsius domini^ nostri regis patentes litteras, (piarum tenor
adnotatur^, notum facimus imiversis etc, quod nos rex Trinacrie predictus
inferius
nomine proprio
nostro
manorum
et
pro nobis et nos suprascripti procuratores domini nostri Ro-
procuratorio nomine ipsius domini nostri regis et pro ipso ad laudom

et gloriam omnipotentis Dei, considerantes ex infrascriptis honorem et bonum statum
10
regis
sacrosancte
Romane
ecclesie matris nosti-e ac felicem
promotionem negocii Torrc Sancte
resperse sanguine Ihesu Christi, ad quod supradicti domini
Romanorum regis et nostra

suspirant desideria, statumque pacificum tocius populi christiani'', fecimus, ynivimus et
contraximus unionem, federa et confederationes inter nos ad invicem in hunc
2.
15
Item quod nos Fredericus rex predictus erimus bonus, vcrus
ipsius doniini
Romanorum
regis sine fraude, dolo et mahcia.
non impediemus
et fidehs amicus
Et quod honorem, iura,
modo. Et quod malum,
quoquo
quod scire vel cognoscere possimus, non
nobis eiusdem domini Romanorum regis honor,
utilitas et exaltatio et ea procurabimus toto posse.
Et iuvabimus'^ et confortabimus
ipsum ad sua et imperii iura acquirenda. recuperanda, manutenenda et deffendenda ab
omnibus et contra omnes.
exaltationem
utilitatem
vel
eius
dampnum, gravamen sive nocumentum

procurabimus ullo modo, ymo placebit
25
modum:
promittimus prefatum
dominum Romauorum regem servire personaliter per unum annum in presenti inchoandum cum septies centum equi[ti]bus in armis, quorum quilibet habeat quatuor equitaturas sufficientes.
Et cum triginta gualeys sufficienter armatis in quibuscum[que] locis
et terris existentibus prope mare per duas dietas.
3.
20
Yidelicet quod nos Fredericus Trinacrie rex predictus
eius,
Xos vero procuratores supradicti domini Romanorum regis procuratorio nomine

attendentes pium affectum et bonam intentionem, que dictus rex Trinacrie
habet ad dictum dominum nostrum serviendum, in recompensacionem ipsius servicii et
aUorum predictorum promittimus eidem regi Trinacrie, quod prefatus dominus noster
4.
pro
30
ipso,
Romanorum rex
erit
sine fraude,
eius
non impediet
eius. quod
Et quod honorem, ius'', utihtatem et exaltationem

quoquo modo, et quod malum, dampnum, gravamen sive nocu-
suis
iuribus
acquirendis,
omnes,
contra
papa quinto
cognoscere possit, nullatenus proeurabit,
exceptis
et
utilitas
recuperandis,
sanctissimo
et suis successoribus,
in
ymo
placebit sibi
Et iuvabit et confortabit ipsum in

manutenendis et deffendendis ab omnibus et
Christo patre et domino domino C(lemente)
exaltatio.
ecclesia
Romana
rege Francie".
et
iuramus nos rex Trinacrie

Et nos procuratores predicti^ domini
predictus nosti'o proprio nomine et pro nobis.
Romanorum regis procuratorio nomine pro ipso et in animam ipsius ea fideliter pro5.
scire vel
regis Trinacrie honor,
ipsius
amicus ipsius domini Frederici regis Trina-
fidelis
dolo et malicia.
crie
mentum
35
bonus, verus et
Hec omnia
et
supradicta promittimus
singula
et
mittimus et iuramus firmiter attendere, facere et conplere et invj-olabiliter observare.

Sic Deus prefatum dominum Romanorum regem et nos regem Trinacrie predictum
adiuvet et hec sancta Dei euangelia.
45
765.
) sequitur
tUT ipni deletum J/.

esse videntur
1)
.1/.
Ke eicpunctum
Ht.
^) sequitur et
)
*")
proeurari
deletum M.
sequilur niJie delet.
Quae infra exaratae non sunt;
mpphndum
esse vldetur,
quod
excidit
M.
.1/.
ef.
pag. 754
0) sequi-
ccclesia Fraiicie ductu paullulum mutato exarata
lin. :i9.
9.5*
HEINRICI
756
CONSTITDTIONES.
VII.
1312.
Nr. 766. 767.
INSTRUCTIO NUNTI0RU3I.
766.
Capifa
/o/. T, uhi post spatium supra ad nr. 765 citatum statim exarata est.
Ex
arabicos
adiecimus.
(P.
deest.)
numeros
sutif;
distincta
indicavimus, ut in
Memoraiid(um) de
nostri
regis
predicti
que
hiis
et
nuiicii
ad expeditioneni
et
remaneat imperfectum.
1. Videlicet ipsam unionem. pacta
forma
"^
eis
2.
"c.
ambnxiatores domini habent expedire apud
regeni Trinacrie pro
dominum Fredericura
tradita et melius
et
domini
eonfederationis
et conventiones firmare,
prout continentur in
potterunt pro utilitate domini.
si
Notandum tamen:
unionis
facto
deelarationem negocii, ne ipsum negocium
ubi dicitur 'quod rex Trinacrie debet servire
ibi
personaliter' intelligendum est,
sit
si
dominum
lo
de pcrsona sua quod venire possit, vide-
in statu
quod non sit infirmus. Et si venire non posset infirniitate detentus, quod mittat
personam loco sui et rectorem gentis, cum qua debet servire domino.
3. Ttem ibi ubi dicitur 'cum septies centum cquitibus in armis' sic intelligendum
est, quod si comode et ita cito non possent haberi in tanta quantitate, quod recipiant,
in niinori usque ad quantitatem sexcentorum vel quinsi aliter facere non pottenint,
gentorum, antcquam adventus eius differatur.
4. Item Jebent temptare curialiter super illis verbis. ubi dicitur 'per unum annum
continuum inchoandum in presenti', quod si dominus non indigeat in hoc principio predicto servicio per unum annum continuum, quod idem rex Trinacrie serviat in hoc
Et postmodum ad mandatum
principio dicti anni tantum, quantum placebit domino.
domini iterum veniat, ubi et quando domino placuerit, tociens quousque per annum
licet
suffieientem
ibid.
ibid.
15
20
conpleverit servicium menioratuni.
767.
RESTITLTTIO lUDICUM ET
NOTARIORUM
BRIXIENSIUM.
Apr.
1312.
Ex
transsumto
a.
1312.
Nov. 23
J. Ficker 'Forscliungen zur Reichs-
editionem hic repefimus.
Cf.
Ut
fideli
civitas Brixie
notam
l.
tahidarii
rcgii
Mediolanensis
IV, 510
nr. 502.
edidit
Cuius
(F. deesf.)
c.
rex semper augustus
nobili viro
Ugolino de
30
suo dilecto
eo magis
confecto
RechfsgeschicJife Ifaliens'
Eomanorum
H(enricus) Dei gracia
Sesso vicario Brixie,
und
1.
in fidelitate
et obcdiencia imperii
Romani
consistat,
quo
comodius valeat regi et facilius gubernari, abilitandi

ct restituendi in integrum illos iudices et notarios, quos per dili[g]entem inquisieionem
faciendam por te fideles nostros et impcrii esse reperieris, ad omnia officia et honores
iudicatus et notarie, quibus per sentenciam nostram dudum contra eos et alios de dicta
se amplius senserit honorari, et ut
ci^dtate prohitatn^ privantur,
prius,
ut ipsa officia
non obstante sentencia supradicta, ex*

767.
1)
")
et
honores habeant
consilio
et possint
fideUum nostrorum
3s
exercere ut
civitatis
eiusdem
et ed.
A. Joll. Oct.
1; r. siqti-a ur. (SS9 cap.
0'I)
et
not. *.
!>
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Xr. 767. 768.
757
tibi auctoritate regia liberam eoncedimus facultatem.

Iri cuius rei tcstimoniuui
presentes litteras conscribi et magestatis nostre sigil[l]o ius[s]imus com[m]uniri.
Dat.^Pisis, Kal. Aprilis, anno Domini millesimo
CCCXII.
regni vero nostii anno
quarto.
768. 760.
BANNITIO CIVITATUM TUSCIAE ET

LOMBARDIAE.
Apr. 11. 18.
1312.
SENTENTIA CONTRA LUCAM, SENAS, PAEMA3I, REGIUM.
768.
Apr. 11.
Bemio
10
accuratissime contulimus
signattun, sed valde corrosum.
15
regio
manu
Pauli de Podio Bonisi notarii
'Biplomi imperiali Mazzo 4 nr.
Buahus columnis exaratum
5'
a)
Data
est.
ed.
liceat:
(S.
N.)
Ego Francisclius
filius
ser
Sancto Pietro Vallis Here civis Fisanus imperiali auctoritate notarius auctenticum huius sententie in actis et gestis dicti serenissimi principis domini Henrici Dei gratia Roraanorum
regis semper augusti scriptum et rogatum per Leopardum Frenecti de Pisis notarium camere dicti domini
regis non vitiatum, non corruptum, non abrasum nec in aliqua parte sui abolitum vel caucellatum vidi et
Freiiecti notarii de
legi una cum infrascriptis notariis de verbo ad verbum coram nobili et potenti milite domino Lomo domiui
Antonii de Monteccbio Marchie Pisanorum potestate ac domino Petro Puccii de Erivio legum doctore iudice
et ass(id)ente suprascripto domino polestati in curia cancellarie Pis(am) comunis et una cum intrascriptis
notariis
et testibus
Petrus una
ascultavi et ipse idem dominus Pis(anorum) potestas et dictus dominus
fideliter
mecum predictam
sententiam
dimiuuto,
decreto
et auctoritate
sedentis in hiis interpositis,
cum
dicto auctentico ascbultaverant et viderunt non abolito
est.
Ideoque de verbo ad verbum nichil addito vel
domini Pis(anorum) potestatis et mandato pro tribunali
fideliter, ut dictum est supra, exemplavi. Et quia dictus doniiuus Pisjapredictam sententiam cum dicto auctentico in omnibus concordare invenit
vel vitiato in aliqua parte sui, ut supra
30
autograplion
Verha transsumtus potioi-a hic in aditotatione ponere
1)
Hubaldi
25
In verso leguntur: Sententia lata per dominum imperatorem contra homines comunitatum Luce, Senarum.
Parme et Regii. Edidit Bocnniges 'Acta Henrici VII.' II, 171 nr. 39.
ContuJimus etiam 2) transsumtum e.r Protocollis a Leopardo Frenetti relictis a. 1347.
Mart. 1 Pisis confcctum ', qtwd superest in tabulario civitatis Cremonensis 'Caps. Gnast.
767.
SO
quod Taurini scrvatur in tahulario
scriptum,
dictum
predicti
norum) potestas una mecum

dictum auctenticum essc sine aliquo vitio, eius niandato, decreto et auctoritate ipsani sententiam
puplicavi et auctenticavi et ad futuram rei memoriam signum et nomen meum r.pposui consuetum.
Que ascbultatio, lectura, visio et exemplatio et auctenticatio, decreti et auct(oritatis) interpositio facte
fuerunt iii presentia suprascripti domini Pis(anorum) potestatis et eins decreto et auctoritate. ijiso pro
tribuiiali sedente in presentia suprascripti domini Petri et infrascriptorum notariorum et tistiuni,
videlicet (scqiiuntur nomina), testium ibi specialiter ad hec vocatorum et rogatoruni. Ad petitionem
lohannini de Nascllis notarii de Cremona presentis et petentis a predicto domino Pis(anorum) potestate
et
35
et a
40
me
Francisco notario suprascripto omnia suprascripta
In civitate Pis(arum) in
fieri
debere.
palatio potestatis Pis(ani) comunis positi iu
capella sancti .-Vmbrosii.
Sub anno dominice intarnationis millesimo trecentesimo

quintadecima, die K(alend)arum Martii secuudum cursuni et consue-
Presentibus suprascriptis testibus et notariis.
qnadragcsimo septimo, indict.

tudinem notariorum civitatis Pis(ane).
Sequuntur authenticationes ceterorum notarioriim.
Cf. 'Neues Archiv' XXX, 432 sqq. et supra paij. 600
)
2>oisl
add.
2.
not. j
et jmi/.
710 not.
I.
HEINRICl
758
2165' signatum.
Vir.
CONSTITUTIONES.
adnotavimus.
tantuni lectiones
Sed potiores
Nr. 768.
1312.
Mutinensis
a. 1368. Sept. 8 Cremonae scriptum tabularii regii
473.
Heinr.
Reg.
Bohmer,
Pertz).
Italicae' IV, 623 sqq.
Ad 2 redit apographon
(= Muratori 'Antiquitates
(P. 524.)
In Dei iiomine anien.

Henricus Dei gratia Romanorum rcx senper augustus ad certitudinem presentium
et
memoriam
1.
Ex
futurorum.
quo
rei
curam
publice
adsumpsimus divina iubente
clementia,
sedatis
discordiis, (lue per Alaraannie partes inimico pacis pullulaverant operante, in Ytaliam
accedere festinavimus, in qua propter Romanorum regum absentiam universe civitates
comunitates regalia Romani imperii occuparant et intra se civilibus bellis afflicte

partialitatis discordia excrescente, partibus certis quasi ex ipsaruni qualibet deiectis,
ac
more tYrapnnico regebantur,

et
bonis propriis per
multis
adversarios
immo
infinitis
occupatis,
ipsarum civibus exulantibus ab eisdem

cogebantur per
diftusi
exteras
civitates
Et per Dei gratiam universa Lonbardia

ad pacis reductis concordiam et extrinsecis'' exulibus cum intrinsecis compacatis, et aliquibus ex dictis civitatibus postea coerrantibus emendatis, disposueramus
Tusciara proficisci, ubi guerrarum discrimina, partialitatum odia, scandala universaque
et
mendicare.
civitatibus
et
comunitatibus
eiusdem
ex
mala provenientia
ipsis
in personis
et bonis
Tuscorum concivium"
intus
mens
A clamationibus etiam et a
manus scribentis subficeret ad narrandum.
amplecti
nostra
excitabatur
intentio mensque regalis
exulura
ipsis
terris
multorum
ex
lacrimationibus
et
cura
vigili
erroribus et discordiis
et
20
non cessabant, ut universam prefatam Tusciam dictis exstirpatis

ad pacis federa restaurare possemus et universis de Ytalia nostris
iniperii fidelibus pacis et unitatis federe
Romani
is
et deforis
per singulas coraunitates eiusdem adeo excreverant et continue augebantur, ut vix
et aninius
lo
exibitione
Romanum
infularum
Romara progredi
congaudentibus, et
fulgeret imperiuni ct regalis maiestas ad
quieto
aninio
cum Dei
auxilio
iustitie constantis
sacrarura susceptionem
obiectis
25
obstilitatis valeret
conatibus.
Yerura nonnullas dicte Tuscie civitates, silicet Florentiara, Lucara et Senas,

omnium ipsius patrie malorum et scandalorum auctrices ipsarumque tyrannos cives,
quorum iniquis et perversis gubernabantiu' consiliis, ut suorura conciviuni exulantium
2.
spoliis uti solitis
non cessarent, humane nature hostis dolositatibus ac superbia hostina-
citer offuscatos,
contra nos et
Romanura imperiura
et fideles nostros et
cum
so
nonnullis
eiusdem Tuscie comunitatibus invicem temerarie seditiones, confederationes, conspirationes inivisse'' ct in publicam rebellionem prorupisse conperiraus et sese gentium,
aliis
equitum et peditura multitudine raun[ijvisse, passus etiam ipsaruni territorii inpeditos et

munitos tenere, nuntios nostros, gentes et fideles Romani iraperii per eosdem transitum
Et quod inhumanius est, in se ipsos divinam et humanara legem
facere nonsinendo^
tanquani perditionis filii - Lonbardie nostre provinciam iara ad
contenti,
non
transgredi
pacis concordiam restitutam resubvertere et ad ipsarum perditionem aducere sattagentes,
hostis humani se([uentes vestigia, qui primos homines dulci pomo contra ipsorum crea-
35
toris prohibitionem coraedere et gustare seduxit, Uhibertum de Corigia civem Parraensem, vaxallum et fidelem tunc imperii atque nostrum, quem non modicis munificentiis et
honoribus prefecimus, videlicet
castro'' Guastalle,
concessimus, et vicaria civitatis Regii,
quam
quod
sibi
in
feuduni de camcra regali
coraiseramus eidera,
et
lohannem
Chirici
de Sancto Yitali, eiusdem Ghiberti generum et concivem, quorum magis consilio dicte
civitates Parme et Regii eorumque concives uti et regi potissime dicebantur, deceptiva
768.
1)
Cf.
b)
exstrinsecis
Nwolaum
1.
<^)
comunium
2.
Botrontifitnsem (ed. Heyck)
')
iiniiiirfc
pafi- i~-
1.
2)
^)
castri
Cf. loh. iT,r2.
1.
2. TJiess. 2, 3.
4^
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Nr. 768.
759
pecunia ae floienoruin noii modicis quantitatibus conruperunt, ur dicte civitates Parme

et Regii et ipsarum liomines ad confederandum cum [ipsis]' Tuscie civitatibus rebellibus
Tuscorum dolositatibus et dictorum Gliiberti et lohannis et Opecini

de Angolas iudicis oper[ibus] et tractatu comunia et hoinines dictarum civitatum Parme
et Regii subverterunt ac etiam induxerunt, ut se cum eis conspirarent et [conjfederaprocurarent. ipsorum
cum
Et''
rent.
Ghiberto
rum
et dicte comunitates et
Luce
civitatibus Florentie.
10
Parme
ipsis civitatum
lohanne comunia
et
et
cum
Regii coniunibus et hominibus et
dictis
ct homiries
dictarum civitatum [Flor]entie, Luce et Senahomines Parme et Regii et dicti socer et gener cum dictis
Senarum, cum
et
aliis nostris
et
Romani
imperii emulis
et
etiam exbannitis nostris de civilate Mediolani et Crenione teinerarie, dolose

nequiter contra nos et Romanum imperium et fideles eiusdem confederationem, con-
intidelibus ac
et
spirationem ac seditioneni publica et notoria relatione percepimus inivisse et contra nos

et Romanum imperium in rebellionem publicam convolasse, nostrum etiam expellendo
Parme dicteque civitatis Regii regimen, quod dictus

Ghibertus nostro regebat nomine, contra nos eodem suo privato et
abutendo.
Occupavit insuper dictus Ghibertus violenter castrum
s-icarium de regimine dicte civitatis

li
nequam
et infidelis
proprio
nomine
ocupatum
nostruni Burgi Sancti Donini' et

et terra'' expulit seu
mine
Opeginum de Anrola
20
potestatem
in
detinet, et vicarium
nostrum de
ipsius regi-
expelli fecit contra dicti nostri vicarii voluntatem et dictum

et
rectorem
dicti castri eligi fecit et procuravit, et
ipsam potestariam et regimen dictus Opeijinus acceptavit, exercuit et exercet, dictique

Ghibertus et lohannes gentes equitum et peditum in favorem Cavalcabovum et aliorum
rebellium exbannitorum imperii nostri destinando et personaliter eundo ad invadendum
et
occupandum
nostrain
villam Casalis Maioris
et
pontem Dosoli
districtus
Cremone,
que nostro nomine tenebantur, et cavalcandum et predandum dictam civitatem Cremone

S5
manentem et intrinsecos eiusdem tunc fideles et nostros.

Lombardia predicta excitata sunt guerrarum discrimina, scandala
plurima et turbationes comote in terris quam pluribus dicte nostre provincie Lombardie, [comittendo predicte communitates omnes et]"^ singule et speciales persone
superius nominate predicta omnia et singula temporibus in inquisitione, quani inde fieri
[fecimus, denotatis contra nos et Romanum imperium et in derogationem iuris et honoris
tunc
nostra
in
Propter
30
dignorum
3.
notoria
35
fidelitate
in
atque imperii, prout hec omnia]'' et singula publica et [notoria esse^
nostri
fide
que
est]
[Et Ucet hec
omnia
divulgaret, divinum]
per discretos viros
et
"^
alia
per universas Lombardie
Palmerium de
predictas civitates de Tuscia
et
et
Altovitis
fama
Tuscie partes
exemplum descendere voluimus
sequentes
videre et
et
de FIoren[tia legum professorem,
dream] Calandrinum de Advocatis de Roma, consiliarios
et
An-
et aule nostre iudices, contra
de Lombardia earumque homines et dictos Ghibertum
de predictis facinoribus, felloniis ac criminibus

quemlibet ipsorum citari et requiri
fecimus per nostros iudices antedictos, predictorum publicorum proposita voce preconia,
lohannem
et
Opecinum
iiiquirere
memoratis ipsaque conmnia,

,
quam plurium
regalibus auribus pate[factum]'.
fecimus
'
civitates et honiines et
iam elapsso termino coram nobis et dictis nostris iudicibus dicte comunitates
per eorum syndicos et dicte s])eciales persone personaliter coniparerc curarent, nostra
Quod nequaquam facere
facturi mandata et sese de premissis excusaturi si possent.
curaverunt.
Postmodum et iterato eosdem citari feciinus, certis et legiptimis terminis
eis'* pro secundo et tertio et perhemtorio assignatis per iudices prelibatos, ut coram
ut certo
4i
nobis et dictis nostris iudicibus conparerent, nostris parituri mandatis et se

defensuri de predictis.
768.
male
*'
1.
1)
f)
Alioquin a
uncis incluaa corrosa sunt
^) terre 2.
Cf. supi-a nr. 72].
1)
suut 2.
dictis terminis inantea

8)
1.
'')
eis
AnzoUa aemper
termiuls 2.
2.
si
poterant
pro confessis et legitime con'')
Ac
etiam 2.
Dyonini
HEINRICI
7(50
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Nr. 768.
haberentur et singulis predietorum et tanquam legitime convictos et confessos ex

Qui ex tantorum scelerum comissione
dapnaremus et exbanniremus eosdem.
victis
predictis
dominum protinus desperati nostram misericordem clementiam

non actendentes, que petentibus quantumcunque peccantibus misericordiam debitam non
negavit. pro obedientia contumaciam elegerunt, reatus reatibus, scelera sceleribus iugiter
Quis ergo rex et dominus superni Regis iram provocare non
in deterius cumulando.
contra eorum regem et
timet,
tam enormia
si
et
detestabilia inulta dimittat,
quomodo animata
inanimate armantur,
retraxit a malo,
Dei rimor non
nostre
saltim
rigor
et
si
contra tales iura et leges
arma valet" deponere contra
lex
enim rex iustus esse censetur, qui bonos premiis non exortatur
non affligit.
4.
morem
Volentes igitur
gerere
iusti regis et
eos,
quos quia
\ec
debet corrigere discipline.

et
malos pena debita
I
lo
ne superioris iram contra nos adu-
cere videamur. tales subditorum nostrorum excessus ac scelera punire et corigere negli-
gendo, arma
alii
sumimus ad predictorum rebellium punitionem, ut eorum exenplo

Christi nomine invocato, u
ut nostrum de vultu Dei iudicium prodeat^,
iustitie
terreantur,
pro tribunali sedentes, habentes dicta comunia,
civitates et homines speciales superius

ex notoriis et ex eorum contumacia pro confexis et legiptime convictis de
predictis omnibus et singulis excessibus et dehctis, de plenitudine regie maiestatis contra
denotatos
eos ut infra sententias proferimus in hiis scriptis:
Privamus quidem comunia
(I)
Parme
et quodlibet
et Eegii
ditione
omnique
et
et
homines dictarum civitatum Luce, Senarum,
qucmlibet ipsorum mero
et misto
imperio et
iure et dominio potestarie scu rectorie et regimine ipsarum civitatum,
que habent vel liabuerunt vel quibus utuntur seu
uti
consueverunt
in
ipsis civitatibus
mistum imperium, omnem iurisdictionem ac

regimen ipsarum necnon omnia ipsarum civitatum castra, villas, possessiones et bona
intus et deforis, ubicunque sint, omnesque ipsarum et cuiuslibet ipsarum ci^dtatum
introitus, redditus et proventus nostris et Romani imperii erario et camere adnotamus,
publicamus et confiscamus. Privantes etiam easdem et quamlibet ipsarum civitatum
et comunitatum et personarum et privatos dechxrantes omnibus franchitiis, privilegiis,
libertaribus, inmunitatibus et honoribus, feudis et omnibus iuribus a nobis vel ab
et
eorum
ipsaque
districtibus,
merum
et
imperatoribus seu regibus
Romanorum
cunque eisdem
ipsaque revocantes cassamus. irritamus et ex certa scientia
annulhimus.
libet et
20
iuris-
a[c]quisitis
25
predecessoribus nostris concessis seu qualiter-
Pronuptiantes et decLirantes dicta comunia et personas dictas et quod-
quamhbet eorum
felloniam. proditionem et lese maiestatis crimen contra regiam
Romanum imperium ex predictis excessibus incurrisse.

Et nichilominus ipsa comunia et homines et quodlibet ipsorum comunium
multamus atque condempnamus fisco et"* camere nostre et Romani imperii, videlicet
comune et homines civitatis Luce in tribus milibus hbris auri puri, comune et homines
celsitudinem nostram et
35
(II)
civitatis
in
Senarum
duobus mihbus
in
tribus milibus hbris auri puri,
libris
auri puri.
comune
et
comune
homines
et
homines
civitatis
civitatis
Parme
Regii in mille
libris 4
auri puri.
(III)
Predictum vero Giiibertum dechiramus felloniam et crimen lese maiestatis

Romanum imperium conmisisse et etiam fecisse contra
et proditionem contra nos et
formani
fidelitatis
concesseramus
in
per
eum
prestite nobis pro feudo dicti castri Guastalle,
feudum, privantes eum
et
privatum declarantes feudo
quod eidem
castri predicti
4S-
ipsumque castrum eiusque districtum, vasallos et habitatores cum omni iurisdietione

et iure et omnibus pertinentiis suis ad nostram cameram revocantes.
Necnon predictos" Ghibertum, lohannem Chirici, Opecinum de Ancola tanquam rebelles et pro768. ) vellet
1)
Cf.
Ps. 16,
2.
2.
m") et deest 2.
) ipsos 2.
50
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. T68.
1312.
76j
ditores iniperii
et lese maiestatis erimine reos de toto Roniano imperio

exbannimus
eorum et cuiuslibet eorum bona omnia camere nostre et Romani imperii adnotamus et publicamus, privantes eos et quemlibet eorum omni honore et dignitatc, inet
munitate, privilegiis, franchitiis et libertatibus a nobis et a Romanis regibus vel

imperatoribus predecessoribus nostris et quibuscunque aliis concessis seu qualitercumque eis acquisitis. Et eos et quemlibet eonim perpetua volunms laborare infamia.
Et
aliquis
si
predictorum singularium
venerit, furcis suspendatur ita
nostram seu Romani imperii per-
in fortiam
quod moriatur.
AnQianos quoque, priores, consules et consiliarios dictarum terrarum et

cuinslibet earum, qui tempore dicte rebellionis erant et subcessive fuerunt et in
(IV)
10
futurum fuerint dicta rebellione durante, de toto Romano imperio exbannimus et

perpetua notamus infamia, privantes eosdem et quemlibct ipsorum omnibus privilegiis,
lionoribus, franchitiis et inmunitatibus a nobis vel Romanis imperatoribus seu reo-ibus
predecessoribus nostris concessis vel aliter eisdem
a[c]qiiisitis.
Et inabiles esse volunms
adiudicandi et assidendi officio et cuiuslibet magistratus honore.
15
(V) Potestates vero, iudices et notarios, qui

citra
absque
et
fuerint
exercendum accesserint, privamus

assidendi et notariatus
jo
Ac etiam omni
cere.
tempore
dicte rebellionis et ab inde

regimine dictarum terrarum prenostra vel subcessorum nostrorum licentia ad ipsarum regimen
de predictis obnoxii sunt et qui deinceps
vel predecessoribus
et
privatos
in
esse
et cuiuslibet magistratus
volumus ab
officio
iudicandi
et
perpetue infamie volumus subiainmunitatibus, honoribus et iuribus a nobis
privilegio, franchitiis,
nostris concessis vel aliter
legia, honores, franchitias et inmnnitates et iura
et
eisdem quesitis privamus, ipsa priviex certa scientia revocantes. Ipsos-
que exbannimus tanquam rebelles Romani imperii, a cunctis nostris et dicti imperii
fidelibns volumus personaliter et realiter inpune posse ofFendi, iudices quoque, advo-
>5
catos et notarios dictarum civitatum

et
assidendi et tabelionatus
(VI)
earumque districtuum
privamus
et
cives et incolas adiudicandi
perpetue volumus infamie subiacere.
Item quia dictarum civitatum comunia in dicte rebelionis et tam detestaobstinatione publica tanto tempore nullatenus perdurassent sine
scelerum
bilium
ipsorum civium
30
officiis
pene metu cohacti se et

nefandis erroribus retrahant" et ad debitam reverentiam
incolarum patientia vel assensu
et
et
ut
eorum comunia a dictis

et Romani imperii reducanturf, universos et singulos dictarum civitatum
earumque districtuum cives et incolas tanquam nostros et Romani imperii rebelles
de toto Romano imperio exbannimus. Mandantes quod nulla civitas, castrum vel villa
seu baro vel alia singularis persona prestet deinceps ipsis omnibus vel alicui ipsorum
vel singularibus personis eorum vel dictis Ghiberto, lohanni et Opecino vel alicui
ipsorumi auxilium aliquod vel favorem nec dicta communia vcl aliquod ipsorum vel
ipsorum cives, incolas, districtuales vel dictos Ghibertum, lohannem et OpeQinum vel
dicta
nostram
35
aliqueni ipsorum rcceptet,
post unius mensis spatium a recitatione huius nostre sen-
decurrendum, sub pena quinquaginta librarum auri pro qualibet civitate et

XX librarum auri pro quolibet castro vel barone et decem librarum auri pro qualibet alia persona contrafacientibus et quotiens contrafieret', et plus et minus ad
nostrum arbitrium considerata qualitate personarum et modo delicti, nostre camere
tentie
40
"^
persolvendis'.
Decernentes quod quilibet possit
et
debeat cives et incolas et
districtu-
dictarum civitatum tanquam bannitos et rebelles Romani

capere et in nostram fortiam consignare et ipsonim bona capere et habere. Inhibentes
quod nullum dictorum comunium vel singularium personarum ipsorum" vel alicuius
imperii
ales
45
768.
')
o)
retrahautur
contrafeceriiit
LL.
1.
*)
CONSTITUTIONES
v) re- corr.
1.
sic
IV.
1.
2.
")
ex de-
eorum
1.
'l)
vel
ipsoruni
deest
pcrsonaliter
1.
')
1.
""
viginti 2.
HEINRICI
762
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 768.
1312.
ipsorum comunium debitores de ipsorum debitis eisdem
respondere
vel
satisfaciat
presumat.
Ab omnibus autem
5.
omnes
predictis excipimus illos
et illos qui sunt exules a dietis civitatibus ratione partium
qui
sunt de nostra familia
eorumque
et bona,
familias
quos familiares nostros et exules eorumque familias et bona a dictis sententia, penis et
bannis eximimus et sub protectione ndstra et Eomani imperii reservamusi, necnon et
illos omnes qui iam ad nostra mandata venerunt et sunt vel qui infra unum mensem
Volumus tamen
tollamus,
set
non
ut eis prebeade
si
communia,
venerint
infra terminos
quod
dicta
gratiam
redeundi.
ad
mus materiam
proxime subsequentem ad nostra
et
Romani
&
imperii mandata redierint.
benignitate regia, ut spera misericordie peccantibus
lo
infrascriptos nostris super premissis parituri mandatis, videlicet comune Luce infra decem
comune Senarum
dies,
XV, comunia Parme
infra
et Eegii infra
XX
proxime sub-
dies
sequentes, a nexibus dicte sententie sint soluta.
Contra comune vero
6.
Florentie eiusque
civitatis
ciales alios processus et sententias, penas et
per nos
Eomani
fecimus
nostros
iudices
et
et
protulimus-.
confirraamus,
imperii conservantur,
banna de
cives
et
districtuales
et
offi-
dictis criminibus et excessibus''
qui
et
que
in
nostro
et
inovamus, reser-
corroboranius ac etiam
vata nobis potestate in predictis oranibus mutandi, corigendi,
arcivo
addendi et detrahendi,
prout de nostre raaicstatis processerit voluntate.
Et predicta omnia
7.
et
ex certa scientia
singula
et
plenitudine
nostre
regie
20
potestatis pronunptiaraus, facimus ac etiam promulgaraus, statuentes predictas sententias
et processus super hiis habita valere et tenere roboris perpetui firmitatem.
bus
ordo et solempnitas
iuris
si
in
predictis
non fuerint observata vel
defectus opponi posset quomodolibet contra ea.
Non
aliis
obstanti-
ahquis alius
obstantibus etiam legibus aliquibus,
quibus cavetur absentes dapnari non posse et quod ordo iuridicus
bus oranibus et
Non
si
sit
Qui-
servandus.
25
contra facientibus quoad predicta ex certa scientia et ex potestate
plenaria derogaraus.
Lata'' et pronuptiata fuit dicta sententia per dictum serenissimum
bunali sedentera
et lecta
me" Paulum condam
et
pubhcata mandato
ser Eanuccini
regem pro
tri-
et in presentia ipsius doraini regis per
de Podiobonigi notarium et officialem ipsius regie
Pisarum sub logia

domus viridarii Gherardi et Bonacursi Ganbacurte in capella sancti Egidii. Quibus
nobis Paulo etLeopardo* notariis suis supradictis idem dominus rex mandavit de predictis fieri pubhea instrumenta.
Et hec omnia ibidera acta fuerunt, convocata et
adunata ibi multitudine copiosa civiura Pisanorum et diversarum terrarum YtaUe et
ahunde dicte'' regie maiestatis mandato.
Presentibus" dominis Ilenrico de Flandria
mariscalco predicti'' domini regis, Eoberto de Flandria, Guifredo comite de Leninghena'^,
Nicholao de Bonsignoribus de Senis, Thoma de Septemfontibusf, Branchaleone de Aurea,
Ubertino de Lando'' Pis(arum) potestate, Simone doniini lohannis de Spoleto capitaneo
Pis(ani) popuh et Mense de Vico iudiee, Matheo de Cantone iudice', Vanne T[ortino],
Grugnetto Grasso, Gogno Leoli, Bartrameo Gonis, Becto Bonaiuti et Pardo Boticella
angianis Pisani populi'', Anthonio Surdo de Placentia, Bartholo' de Spoleto iudieibus,
doraino"" lohanne (^Jeno" de Pisis, Symone Phyhppi de Pistorio et domino Sofredo
maiestatis
768.
^)
me
Paulo
et
quos
^)
deeat 2.
2.
h)
)
et
de
mei add.
o)
2.
Lenigana
2.
2.
C/'.
infra
m:
769.
1. 2,
^)
hoc loco inserenda esse vldentur.
et
nobilibus viris add.
2.
w)
add.
||
2.
g ata 1
^)
^) ipsius 2.
Data
2)
tnale
Leopardo
) I
camerario ipsius domiui regis add. 2.

8) de Geuua
k) gt add. 2.
)
iudice deest 2.
') Bartholomeo 2.
f)
30
civitate
in
camere ipsius doraini regis
magnificis
i)
de Placentia add. 2.
de dorao Lafrancorura add.
1)
Leopardi Frenecti notarii^
que, quae desunt
7)
'')
lineam add. 1;
presentia''
in
35
40
2
et 45
supra
add.
2.
deest 2.
2.
Supra
nr.
71.5.
716.
50
HEIXRICI
TII.
CONSTITUTIOXES.
1312.
Nr. 768. 769.
763
(lomini Lippi'^ de Pistorio,
lohaDne lacotti et lohanne de CerchiisP de Florentia et aliis

ad hee.
Dominice nativitatis anno millesimo CCCXII,
decima, die undecima mensis Aprilis, ac regni ipsius domini regis anno quarto.
pluribus fidedignis testibus

indic.
Ego Paulus condam sere Ranuccini de Podioboni(;i auctoritate impcriali

(S. N.)"!
iudex ordinarius et notarius publicus et nunc dicti serenissimi domini regis notarius et
sententie
officiahs predictis
mandato
proprie
domini regis
dicti
manus
et predicta omnia et singula de

publicam formam redegi et signum
interfui
publica-s-i,
in
apposui''.
EXCEPTIO TRIUM lUDICUM PARMENSIUM.
769.
Denuo contulimus
10
et pronuptiationi
scripssi,
1)
autographon emsdem tahilarii
l.
c.
Apr. IS.
'Mazzo 4
nr. 7' servaium,
manu in verso scripta leguntur: gra fca duoapographon eiusdem notarii inter Acta eius exstans
'Mazzo 3 nr. 23' (= Doenniges 3Is. IV, de quo v. supra ad nr. 563) fol. 0' (cf. iam
l. c.
Edidit ex 1 et 2 Doenniges l. c. II, 178 nr. 41.
stipra ad nr. 756).
BiJhmer, Eeg.
quod Bernardus de Mercato
bu8
(sic)
iudicibus de
exaravit, cuius
Parma;
2)
15
Heinr. 479.
(P. deest.)
tricentesimo duodecimo, inditione decima, decima octava
die mensis Aprilis, pontifieatus
domini Clementis pape quinti anno sexto ac regni sere-
nissimi
0
principis
domini Henrici Dei
Romanorum
gratia
Per hoc presens publicum instrumentum
quarto.
regis
semper augusti
anno
cunctis appareat presentibus et futuris,
quod prefatus dominus rex ex certa scientia dixit, voluit et edicto regio decrevit, quod
domini Bernardinus de Coliculo, Thomasinus de Uliveriis et Francesquinus de Gzannetis
iudices, cives Parmenses et nunc iudices cum strenuo viro domino XJbertino de Lando
de Placentia vicario sive potestate
s
in eivitate
Pisana pro regia
maiestate, non teneantur
nec astringantur teneri nec astringi intelligantur sententia lata per ipsum dominum regem
contra comune Parme et singulares personas dicti comunis, que quidem sententia lata
fuit Pisis die
undeeima huius mensis Aprilis nuper preterita *.
ab eius vinculis
sint totaliter
et
Set ab ipsa sententia et
esse intelligantur exempti, liberi
et absoluti ipsosque
heredes eorum, qui in rebellione ipsius domini regis non existunt, et eorum bona,
cum ipsi iudices in vera obedieutia et servicio eiusdem domini regis persistant, ab ipsa
et
so
sententia et eius vinculis

solvit et penitus liberavit.
idem dominus rex ex certa scientia, ut iam dictum est, abPrecipiens michi Bernardo camere sue notario infrascripto,
ut de predictis ipsis iudicibus faciam
unum
vel plura publica instrumenta.
est hoc Pisis in domo Girardi et Bonacursii Guambacurta'' fratrum, quam

idem dominus rex, presentibus domino Anthonio de Surdis de Placentia iudice
aule dicti domini regis, Leopardi Freneti camere dicti domini regis notarii testibus
vocatis ad premissa.
Et ego Bemardus de Mercato de Yanna" BelHcen. dyoces. sacrosancte
(S. X.)
ecclesie Romane ac sacri imperii auctoritate publicus notarius hiis omnibus presens fui
Actum
J5
inhabitat
et
de mandato
dicti
domini regis hanc cartam
scripsi et tradidi
signoque
meo
consueto
signavi.
768.
catio
769.
*
0)
loco domini Lippi 2:
de Vercelensibus.
P) loh.
de C. et
loli.
lac. 2.
'i)
notarii deest 2.
1)
regca
Supra
2.
<>)
Bonacursi Gambacurta
2.
<=)
Yenna
2.
nr. 768 cap. 4 (f) et 5.
96
authenti-
Apr.
ii.
HEINRICI
764
VII.
CONSTITDTIONES.
1312.
Nr. 770. 771.
SCRIPTA PRO CIYITATE
770-773.
SAYONENSL
Apr. 11. 13.
1312.
^m
Denuo nos
contiilimits
niinus accurate C. Cipolla
(1890) pag. 298 sqq. nr.
Ex
(=
G. Filip^n 'Atti
et
46
comnmnis Savonensis. Ediderunt

Memorie della Societa storica Savonese' II
tahtilarii
e
autographo signato 'Perganiene sparse nr.
memhranaceo
Eegistrat.^
Cf.
iam
desideratur.
c.
pag. 301 nr.
l.
et 8.
BECEPTIO IN PROTECTIONEM IMPERII.
770.
loro
autographa
20'.
Apr. 11.
quod olim pendebat
Sigillum,
In verso scriptim
manu
est
Romanonim
cancellariae :
I^
(P. deest.)
7.
rex semper augustus
lo
sacri Romani
omne bonum.
AfTectantes prudentum virorum
vicarii, consilii et communis Saonensis dilectorum
nostrorum fidelium propter fidem sinceram et puritatis fidei constantiam, quam incessanter

.
ad nos
universis
et
sacrum gerunt imperium, prout ex
et
gratiam suam
nostri
officii
tenemur debito, ubilibet

nostram et
is
sollicitudine regia precavere dispendiis et comoditatibus providere, ipsos in
eiusdem imperii protectionem recipimus specialem. Mandantes vobis universis et singulis

firmiter et districte, quatinus eosdem Saonenses in nullo penitus offendatis nec ipsos
perturbari seu molestari ab aliquo permittatis, sed ipsos contra insultus et gravamina
quorumlibet auctoritate nostra regia manuteneatis et efficaciter defendatis, sicut indigIn cuius rei testimonium presentes litteras maienationem regiam volueritis evitare.
statis nostre
sigillo
Dat. Pysis,
20
iussimus communiri.
III.
Idus Aprilis, anno
duodecimo,
771.
Ex
autographo signato 'Raccolta
memhranaceo,
negligenti,
CASSATIO TELONEI.
iani desideratur.
quam
In
nr. 205'.
Apr. 12.
Sigillum,
verso item legitur
I^.
25
quod olim pendehat
Scriptum
est
cancellariae Savonensis esse crediderim.
Heinr(icus) Dei gratia
Romanorum
Quamquam pridem
(P. deest.)
rex semper augustus
gratiam suam
nobili viro Branchaleoni
filio
universis sacri
et
Romani
omne bonum.
Barnabovis Aurie de lanua
nostro dilecto, quod de qualibet bestia onerata salma in
loro
manu admodum
nemore
sito
inter
30
fideli
Saonam
et
Altare quatuor denarios a transeuntibus valeret nomine pedagii recipere et levare, per
de spetiali gratia in feodum usque ad nostre voluntatis beneplacitum duxerimus concedendum, tamen quia postmodum nobis innotuit, dictam concessionem in dispendium quam plurium" redundare, propter quod rei publice et prefato
alias nostras litteras*
35
Branchaleoni,
qui ipsius existit spetialis amator, debet minus grata existere, et ex

ad hoc rationabiliter nos moventibus dictas litteras et concessionem cessare
Decernentes ipsas nullius ulterius existere firmitatis nec per ipsas posse ali-
certis causis
volumus.
771.
1)
*)
um
Servatae
()i
loco raso or,
non
simt.
40
HEINKICI
quem ad solucionem
VII.
COXSTITDTIONES.
dicte pecunie
1312.
Nr. 771. 772. 773.
de cetero choartari.
In
765
cuius rei
testimonium
presentes litteras nostre maiestatis sigillo iussimus communiri.
Darum
Bysis'',
Idus Aprilis,
II.
anno Domini millesimo treeentesimo duodecimo,
PRIVILEGIUM BE NON EVOCANDO.
772.
Ex
autograplio signaio 'Pergamene sjârse nr. 2T.
In verso item
memhranaceo.
legitur B^.
Scriptmn
est
Apr. 12.
Pemlet sigiUi fragmenfum loro
eadem manu
negligenti ut nr. 771.
(P. deest.)
Heinr(icus) Dei gratia

10 \-iiis
vicario,
consilio
et
Romanorum
rex semper augustus

nobilibus et prudentibus
comuni Saonensi, fidelibus suis dilectis
gratiam suam et
omne bonum.
15
Quanto civitatem nostram aSectu sinceriori complectimur et favoris gratia prosequimur plenioris, tanto liberalius vestris precibus, quas nobis digne porrigitis, exauditionis
desteram aperimus. Eapropter desideriis vesti-is benignius annuentes, quod preterquam
coram illis iudicibus, qui ad presens nostre Saonensis* civitatis presunt regimini vel
preerunt pro tempore, coram aliquibus aliis iudicibus nisi forte de mandato nosti-o
spetiali vel
20
trahi, vobis auctoritate regia
hominum
omnino
temerario
a iure permiss's non possitis ad iudicium aliquod evocari seu
casibus
in
quomodolibet
hanc
liceat
contraire.
Si
quis
de spetiali gratia indulgemus.
Nulli ergo
paginam nostre concessionis infringere vel

autem hoc attemptare presumserit, gravem
ei
ausu
nostrani
indignationem se noverit incursurum.
Datum
Bysis'',
II.
Idus Aprilis, anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo,
773.
Ex
S5
naceo
MANDATUM CONIRA
autographo signato 'Raccolta II nr. 224\
In verso item
relicto.
vicario,
abbati,
Sigillum desideratur, loro memhra-
Romanorum
consilio et
iUorum civitatis ct districtus perturbari

merito formidatur, a conversatione partium earundem fuerint alieni, fidelitati vestre sub
pena nostro arbiti-io infligenda districte precipimus et mandamus omnino volentes,
quatinus omnes illos et singulos, qui de civitate Saone eiusqae districtu pena mortis
castris, locis et domibus vestris sublato more dispendio
sunt proscripti, de ci\-itatibus
totaliter expellatis eisque auxilium, consilium vel favorem aliquem nullatcnus impendatis,
eos deinceps ad vos intrare seque vobiscum recipere minime permittentes.
Dat. Pisis, Idus Aprilis, regni nostri anno quarto.
,
40
13.
(P. deest.)
legitur B^.
facinorosi quique, per quos quies et tranquiUitas
S5
Apr.
nobilibus et prudentibus
rex semper augustus
comuni lanue necnon imiversis marchionibus, comitibus, baronibus ceterisque civitatura aliorumve locorum ^-icariis, rectoribus, communitatibus et singularibus personis, ad quos presentes littere pervenerint, fidelibus suis
dilectis
Ut status civitatis et districtus Saonensis eo fiat maiori tranquilhtate securus, quo
viris
FACINOROSOS.
771.
>)
!C or.
i72.
ad
Saonensis
in loco
raso or.
>)
sic or.
HEINRICI
766
774.
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 774.
77.5.
SCRIPTUM PRO OPPIDO LEUTKIRCH.

Apr. 13.
1312.
Denuo contulimus autographon

Pendet sigiUum
Siutfgardiae
servatur
qiiod
gine superiori
manu
'Acta imperii
selecta'
cancellariae regiae scriptum est: B^
pag. 453 nr. 647.
Heinr(icus) Dei gracia
Romanorum
(=
in
Kegistratum).

rex seniper augustus
ministro, cons(ulibus) et civibus in Lutkirche,
tahulario
In medio
fere illaestim fasciis sericis coloris riibri fusci.
regio.
dorsi in
mar-
Edidit JBdhmer
(P. deest.)
prudentibus
viris
gratiam suam et
fidelibus suis dilectis
omne bonum.
Ad
hoc precipue nostri culminis elaborat intencio, ut submotis quorumlibet mali-
gnorum incursibus
cunctis
nostre
dicioni
subiectis
pacis
et
tranquilHtatis
lo
commodum
Sane querelam vestram gravem nuper recepimus continentem, quod occa-
preparemus.
sione obligacionis vestre per nos facte strennuo viro Dyetdeg(en)'' de Castello advocato
nostro provinciali pro certa pecunie quantitate ab eiusdem Dyetdegen'' nonnullis creditoribus, servitoribus et aliis per impignoraciones et oflfensas indebitas
sustinetis,
incommoda plurima
is
super quo vobis supplicastis per excellenciam regiam oportuno remedio pro-
Cupientes igitur statum et commodum vestrum propter obligacibnem huiusmodi

non diminui, sed augeri, vobis hanc graciam duximus faciendam, quod vos in personis
\el rebus vestris quibuslibet mobilibus vel immobilibus pro prefato Dyetd(egen)'' ab
aliquibus creditoribus seu servitoribus suis aut ab ahis quibuseumque obligacionis predicte de causa impignorari vel gravari de cetero nullatenus debeatis ac quomodolibet
non possitis.
Advocato nostro provinciali, qui est vel pro tcmpore fuerit, necnon universis civitatibus sui regiminis dantes tenore presencium firmiter in mandatis, ut vos in
huiusmodi gracia manuteneant et defendant nec vos permittant conti'a tenorem ipsius
ab aliquibus indebite pregravari. Obligacione tamen eadem prefato Dytdeg(en) facta
in omnibus semper salva, cui per premissa nullum volumus preiudicium generari.
In
cuius rei testimonium nostre maiestatis sigillum presentibus est appensum.
videi'i.
Datum
Pysis, anno
Domini millesimo trecentesimo duodecimo, Ydus
20
25
Aprilis, regni
vero nostri aiino quarto.
775. 776.
ASSIGNATIO TERMINI lUDICIALIS.Apr.
1312.
775.
20. Oct.
SCRIPTUM REGIS.
3.
Apr. 20.
Servatum est in duahus formis, quae inter se valde discrepant. Formae A apographon ex mimcta ut videtur negligenter descriptum superest inter archivi Heinrici VII.
reliquias Pisis in tahulario capituli maioris ecclesiae nr. 1348 signatum. Edidit FicTcer loco
supra ad nr. 237 citato pag. 94 (= 230) nr. 77. Deîuo nos ipsi accuratissime contulimus.
774.
")
secunda d corr. ex
or.
')
secunda d
iii
loco raso or.
')
deg
in loco raso or.
3*
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
Formae B emissae tran^sumtum praehet scriptum
nr. 776.
Bohmer, Beg. Eeinr. 480.
Nr. 775.
1312.
767
arehiejnscojn Cohniensis infra
Begesten der Ffahgrafen KiSl.

(P. deest.)
A.
Heinricus
B.
Henricus Dei
etc.
gracia
semper augustus
Romanoruni rex
universis sacri iniperii
fidelibus presentes litteras inspecturis
10
gra-
ciam suam et omne bonuni.

(1) Causas et questiones principum' Roniano subiectorum imperio, maxime riue
inter consortes vertuntur et possent, si diu vigerent'', in detrimentum et ignominiam
ipsorum" et in=' dedecus nostri et imperii" redundarc, sopiri** summa diligencia cupientes,
ut corda sedentur' discordium et in pacis tranquillitate quiescant,
igitur* ad supplicaReni ducis Bawarie^ principis nostri

dilccti omnes causas et questiones, que inter ipsum ducem Rudolphum ex una parte*"
et fratreui suum ducem Ludewicum*' super quibusdam" negociis vertuntur seu verti
sperantur ex altera et que per
cionis instanciam illustris Rfldolphif comitis palatini
15
Fridericum ducem Austrie, Ottoducem Bawarie Heinricum ducem

Karinthie et venerabilem Chunradum Saltz-
venerabilem
burgensis ecclesie archiepiscopum
Meinhardi ducis Karinthie fihum
illustres
nera
80
nostros
principes
Lfldewici,
et
communes
dilectos'^,
concordia
in
Ludwicum duces Bawarie
cem Austrie
amicos
composicione
et
celebrata
'
Chunradum
archiepiscopum ac
et
Henricum quondam
Riidolphuni
ipsos
inter
illustris
Rudolphi
predictorum
arbitros
et
Frisingie'
Saltzburgensem
Fredericum du-
illustres
et
ad nostram
seu vicarii nostri

35
dem Hupte",
partibus ad hoc''
ubi
Mogus
commode^
necesse'' fuerit et
si
fiuvius
fieri
in
loco predicto
"
et
Henricum Coloniensem archiepiscopum

cipem nosti'um dilectum
venerabilem H(enricum) sancte Coloniensis

js
(2) Si vero
terminare.
ac' fine debito
poterit,
tempore in ipsarum parcium insfrumentis [conscripto]

non possemus adesse, extunc venerabilem Baldewinum Trever[ensem
archiepiscopum princip]emi et germanum
archiepiscopum etc.
nostrum karissimum,
aliquo
predictic loco et tempore ncqueuntc.
impedimento
predictis
interesse
forte"
et eo
ipso iudicio
30
in Almania" in loco
Reni flumen ingreditur, quem locum ipsis
exnunc specialiter deputamus, audire [proponimus et promittimus]',
audienciam sunt delate, iuxta ipsorum" continenciam litterarum

dicto zu
archiepiscopum etc, quo forte ex
ecclesie
aliqua causa
prin-
audire eisdem loco
predicta
tempore non valente, Gerhardum spec-
et
tabilem comitem luHacensem

regia nostro nomine subrogamus
auctoritate
et
775.
tur lacuna
) dees<
^.
h) pa,te
emper .
dec.
.i.
A.
1)
y\gf:reM, er
')
eidem
AlmiaTS J.
a)
deest A.
A. 1311. Aug.
')
sendentur
den
neccessarie A.
-1.
liape (corr. ex liaptej

')
3.
d) sopiti; scs!(i-
nostri add. fi.
Kud., Lud. semper A.

k) amicos mo/e .
-1.
quibuscunque
) ze
c)
add. A.
x) /oco ac
w)audire.l.
b) mediante iustieia deeat A.
.1.
con-
ut partibus convocatis
fine
mpra Uneam
^)
i)
una J.
")
uncis inclusa corrosa in B.
int.
SO
^)
quatuor fere lUterarum A.
) ipsarum male B.
1)
iusticia*',
hoc cognoscere''
super
decidat debito^ et quod in premissis

(3) Cetefaciat" auctoritate predicta firmiter observari.
predictasy audiat et
questiones
decreverit mediante
ti
quem
Presencium tenore mandantes ac eciam" coramittentes
tinget.
causas
illi",
comode
eciam
')
4; Begesten der Pfcdzgrafen 16671669.
^:
ct.
laciat
P)
A.
')
.1.
ad
Baurie
Frisinge ^.
lioc ip.
part.
A.
") co forte pred.
et A.
7) deeit
B)
1)
B.
^)
deb. fine
quod in prem. decrcv. A.
HEINRICI
768
rum Yolumus
VII.
CONSTITDTIONES.
ac ipsis partibus seriose iniungimus
Nr.
1312.
et
77.5.
776.
mandamus, quatinus cum eisdem
per nos
aut per aliquem predictorum iudicum pro-
vel aliquo predictorum iudicum procedente
cedentem
nominabitur seu designabitur"* iuxta instrumentorum continenciam
in hiis dies
ad locum prefixum superius^ omni intervallo cessante accepartes
ipse
predictorum %
conplementum'.
iusticie
dant, recepture'' ibidem
In cuius rei testimonium presentes litfn cuius etc.
iudicii
teras maiestatis nostre sigillo iussimus
com-
muniri.
lo
Datuni
Pysis,
MCCC
Domini
XII. Kal.
duodecinio,
anno
Maii,
regni
nostrl
vero anno quarto.
776.
SCRIPTU3I ARCHIEPISCOPI COLONIENSIS.

1312. Nov. 11 confedum
TranssumUim a.
secreto domus regiae Baivaricae,
deniio
*,
contulit
Oct. 3.
cuhis autogruplion servatiir in tabulario

vir d.
B.
is
Pendet
Ilerre Monacensis.
Edidit Wittmann 'Monumenta Wittelsbacensia' II (= 'Quellen und Erorterungen zur baijerischen und dcutscJien
Regesten
Bohmer, Reg. 1246 1313 Reichssachen 309.
Geschichte' VI)pag.210 nr. 245.
sigillum e^nscopi Pt,atisponensis
parum
laesum loro membranaceo.
(P. deest.)
der Pfahgrafen 1092.
20
Henricus Dei gracia sancte" Coloniensis ecclesie archiepiscopus sacri imperii per
ilhistribus principibus Rudnlpho ac Lfidewico fratribus duciYtaliam archycancellarius
salutem et mandatis regiis firmiter obedire.
bus Bavarie, fidelibus suis dilectis
(
timc
nos litteras
Noveritis
1)
Romanorum
regis,
sigilli
viciatas in
hec verba:
'Henricus Dei gracia
Cum
et
domini nostri domini Henrici
igitur
anno
quarto.'
supra nr. 776.
idem R(iidolphus) dux nos
requisierit, ut in dictis negociis proce-
archidamus, cum nec idem dominus noster rex, nunc imperator, nec dictus dominus
episcopus Treverensis ad presens sint in Alemanie partibus constituti, immo in remotis,
utpote in urbe Romana vel circa urbem demorentur^, nos ad dicti ducis requisicionem,
.
ne cuiquam
in iure
litterarum vobis
et
suo deesse vldeamur, procedere volentes,

cuilibet
harum
775.
<')
A.
776.
')
assignabitur A.
")
^)
recepturi A.
supra lineam add.
igitur auctoritate
iuxta ipsorum instrumentorum continencium (sic) A.

')
tr.
f)
35
supiQ A.
complemeutum A.
>)
evotamus
tr.
c)
deest
tr.
1) Verba transsiimti sunt haec: Nos Chunraclus Dei gracia ecclesie Ratisponensis episcopus tenore
presencium profitemur, quod nos quasdam litteras sigillo venerabilis domini et patris domini Heinriei
sancte Colouiensis ecclesie archiepiscopi saeri imperii per Italiam arehyeancellarii sigillatas non eancellatas, non abolitas nee in aliqua sui parte vieiatas vidimns, legimus et tractavimus scriptas per
omnia
30
vestrum firmiter iniungimus et mandamus ac pro primo,
secundo, tercio et peremptorio edicto vos et quemlibet vestrum evocamus'' [et] citamus,
8) cescante
25
regie maiestatis non cancellatas, non aboHtas nec in aliqua sui parte
signacione
(2)
serenissimi principis
nunc autem imperatoria fungentis dignitate recepisse sub con-
40
in hec verba:
'Henricus Dei gracia
Et
MCCC
duodeeimo.'
siipra nr. 776.
testimonium premissorum presentes eonseribi fecimus et sigilli nostri robore communiri.

Dat. Ratispone, anno Domini MCCC duodecimo, III. Idus Novembris.
2) Morahantur iam circa Florentiam in castris.
in
45
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Xr. 776. 777.
769
ut in crastino purificationis beate iTarie virginis proximo futuro hora meridiana in loco y"^[^\
dicto zfl dem Hfipte, ubi ilogus fluvius Reni flumen ingreditur. predicto vobis a dicto
domino nostro
facturi
5
premissis
suis
prosequi hinc inde intenditis, id

libet
prefixo personaliter coram nobis compareatis,

que quilibet vestruni contra alterum prosequitur seu
quod dictaverit ordo iuris.
(3) Vobis itaque et cui-
litteris
recepturi super hiis,
et
vestrum premissa notificamus cum intimacione debita. videlicet quod
cum
vobis non comparuerit, altera parte conparcnte, nos
demus, prout de iure
fuerit
horum testimonium has
Datum
10
procedendum,
litteras sigilli nostri
absencia non
alterius
si
ex
aliquis
parte que conparuerit proce-
Et
obstante.
in
consignacione fecimus consignare.
Colonie. tercio die mensis Octobris. anno
Domini
MCCC
duodecimo.
TEACTATUS CUM CARDINALIBUS

DE CORONATIONE ROMANA FIENDA.
777-780.
1312.
59
his etiam ea
cle
Cf.
15 liii.
quae
refert
31.
Nicohms Botrontinensis
REQUISITIONES BEGIS PBIOBES.
Registratae
inter ProtocoHa et
(E.)
tabtdario regio 'Diplmni imperiali
20
10. Mai.
(ed.
Heyclc) pay. 56 sq.
sq.
777.
quo
Mai.
supra
r.
ad
nr. 604) fol. 9.
Registi-at(um); item
in
acta Bernardi de
Ma^zo 4
3Iercato notarii Taurini in
(= Doenniges Ms. VI, de

Bernardi scriptae sunt.
Praecedit ruhrum:
nr.
Manu
IT
Jlai. 10.
asservantur
margine superiori omnium quae sequuntur paginarum repetitur
forma abbreviata: B,. Edidit Boenniges

contulimus.
l.
c.
II,
35
nr.
18 a.
Nos denuo accuratissime
(P. deest.)
Anno Domini millesimo CCC duodecimo,
indic.
X, VI. Idus Maii, pontificatus domini
Clementis pape quinti anno septimo" ac reg[n]i serenissimi principis domini Henrici Dei''
25
Presentibus domino BaldTheobaldo Leodyensi, Henrico

Tridentino et fratre Xycholao" Butrentino episcopis, Amedeo comite Sabaudie, Roberto
et Henrico de Flandria, lohanne comite Foresii, Ludovico de Sabaudia alme Urbis
senatore'', Lapo electo Castelle Veniciarum, Hubaldino de Ubaldinis, Pandulfo de
Sabello domini pape notario, Nycholao de Bonsignoribus de Senis, Symone Philippi de
Pistorio militibus et pluribus aliis fidedignis testibus ad infrascripta vocatis et rogatis.
Per
hoc presens publicum insti'umentum cunctis appareat presentibus et futuris, quod serenissimus princeps dominus Henricus Dei gratia Romanorum rex semper augustus dixit,
requisivit et protestatus fuit reverendis in Christo pati-ibus dominis Arnaldo sedis
apostolice legato Sabinensi et fratri Xycholao Ostiensi episcopis et Luce Sancte Marie
gratia etc.
wino
30
35
in
anno quarto,
Trev[er]eiisi,
in
Urbe
in palatio Lateranensi.
Guallardo Arelatensi archiepiscopis
Via lata dyacono cardinali ea que inferius continentur:
Et primo
1.
777.
40 senatore
inter cetera.
que idem dominus rex dixit
qualiter ipse venerat ad
narravit.
corr. ex sexto R.
>)
dictis
Urbem coronandus dyademate
sequUur Re
delet. li.
<^)
stilo
dominis cardinalibus,
imperii et sacro cris-
acutiorl post ajd.
li.
supra lineam add. E.
LL.
CONSTITDTIONES
IV.
97
^)
alme
HEES^BICI TU. COySTlTUTIO^ÊS.
770
mate* inungeDdus,
quod Toluntas
et
eius
Xr. 777.
1312.
et desiderium
erat ipsas coronationem
et^
i[n]unctionem suscipere in basilica principis apostolorum. dimi tantimi ad ipsam basilicam

Yerum tamen qnia per maliciam aliquorum malivolorum
posset.
comode penenire
ipsius domini
rcgis tale
impedimentum
quod eriam
prestatur. sicut manifeste apparet.
non potest aliqua tergiversatione celari. quod idem dominus rex ad eandem basilicam
comode accedere non potest sine magno periculo personaixun. requisivit idem dominus
rex et roâvit ipsos dominos cardinales. ut ipsum impedimenram amoreant*. raliter
quod ipse dominus rex ad dictam basUicam libere pervenire possit. maxime cum facio.
dolo vel culpa ipsius domini regis dictum impedimentmn non sit nec esse debeat. Quod
si forte esset. quod non credit, obtulit se pararam omnem causam amovere et emendare
ipsomm cardinalium
ad arbitrium
et omniiun
proborum virorum
sine suspicione.
si
qua
^"
que ipsis malivolis dare deberet iustam occasionem

Tel materiam dandi dicram impedimenram.
esset ex parte ipsius domini regis.
2. Item alia ratione requisivit idem dominus rex dictos dominos cardinales. quod
dictum impedimentum facerent amoTeri. videlicet quia ipsum impedimentmu non prestabatur occasione ecclesie Romane nec per utilitatem vel honorem ipsius ecclesie nec
occasione rei tangenris ecclesiam particularem sive universalem. set porius ad dedecus
et
contemptum
ipsius ecclesie et
summi
publicam ordinarionem ipsius summi
ponrificis et contra
voluntatem et expressam et
pontificis et tocius sacri collegii
dominorum
cardi-
nalium ac graTe periculura tocius populi chrisriani gloriamque et exaltarionem inimi-
corum
orthodoxe.
fidei
3. Item obtulit et presentarit idem dominus rex dicris' dominis cardinalibus se

paratnm pro se et gente sua dare et prestare in manibus eorum inconrinenri omnem
fidem, omnem cautionem er omnem securitatem. quas ipsi domini cardinales er alii
probi Turi sine suspicione cognoTcrint esse sufficientes et ydoneas. de non offendendo
illos. qui dicram impedimentum prestanr. siTC quemquam ipsorum in personis vel rebus^,
eundo ad' dicram basilicam. srando ibidem tcI inde redeundo"^, dimimodo ipsum regem
et
gentem suam permittant

4.
Et quia mora
Romane
pacifice transire, ire, stare et redire.
et retardacio dicte coronarionis esr
dampnosa
et periculosa" sacro-
omnibus fidelibus chrisrianis er rerardacio

p(roc)h dolor negoeii Terre Sancte. idcirco idem domuius rex iterato rogaTit et instanter
rcquisiTit ipsos dominos cardinales. ut pro laude et gloria omnipotenris Dei et gloriose
Tirginis Marie et tocius celesris curie et pro exalrarione carholice fidei ac pro honore,
bono et pacifico sratu sacrosanere Romane ac uniTersalis ecclesie er tocius populi
sancre
ecclesie et sacro imperio er
chrisriani dictiun officiimi coronarionis
lerare Telint,
amoTeriP. ur
Tidelicet
er inuncrionis
predicrarum
quod supradicram impedimenram
in basilica principis
sibi
roro posse
a*
commissum acce-
faciant
cessari
et
apostolonim ipse coronario er inuncrio pacifice Taleanr
celebrari.
5.
Quod impedimentum
si
comode amoTcre' non possint nec predicta comode fieri

idem dominus rex er requisiTir insranrissime ipsos
possint in basilica amedicta. rogaTit
dominos cardinales. ut ipsum coronare

Lareranensis,
et inungere Tclinr
cum"' a iure canonico tcI ciTili,
in
ecclesia
sancri lohannis
stararo* tcI privilegio non' riderar pro-
hibinun. quominus in ipsa ecclesia Lateranensi Talear et debeat coronari.
777.
*)
ex qnia B.
')
vel delet. B.
1)
carisma
>)
*)
/ini
in jint lineae bit tcriptum
deUL B.
^) ttquitur
sa aupra lineam add. B.
admovere, praecedit
add. B.
JB.
tequitur dnis
am
lineae
i>
delet.
B.
')
S.
enndo
8)
delet.
admoTeant ttmUiter lemptr B.
B.
) tequibir rat delet.
ttâ
margine adiectum B.
*)
corr. ex adciim B.
B.
P) hie
lineam, praecedit cl deleL B.
am
'i eorr.
corr. ex
) to
iequitur ti
aun B.
tupra lineam
'!
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Xr. 777. 77S.
77,
Et ad informationem ipsorum iloininorum cardinaliuni, i|uod lioc focorc posHint

ct debcant, produxit et allcgavit" idem dominus re.V muitas" rationes et iura
et ea
logi fecit per maf,nstrum llonricum do Geldognia cloricum ct consiliarium huuui in
pre6.
dominorum cardinalinm
sencia ipsorum
ALLEGATIONES CARDINALIBUS DATAE.
778.
Ifem
R,
('./;
In
l.
10
instrimienhim nr. 777 statim sequuntur.

Item a Bernonnulla desunt , quae notarius adderc .Hupersedit. Edidil
in nr. 18 b.
Nos denuo accurdtissime contidimus.
fitie
3739
II,
c.
Servantur etiam
11'
10
iihi fol.
nardo scriptae simt.

Doenniges
ot tcstium suprascriptorum"'.
in
rotido chartaceo
omnino coaevo, in cancellaria quidem
tahularii
Franciae regem misso, ut eum de tractatibus tam cum Robcrto rege
Mnio
nalihus m.
hahitis certiorem
quam cum
cardi-
In cuius dorso leguntur manu Pauli de

Assignotur magnifico viro domino Ouillelmo
faceret^.
Podio Bonizi notarii scripta haec verba:
de Nugareto regni Francic cancellario; item aliu

is
OIT nr. 33
ad 1'hilippum
Parisini 'Carton J.
lleinrici rcgis exaruto et ah Ilcinrico
munu
canccllariac ut videtur Phiiiiypi
Instrumontum tangens reges Romanorum et Sicilie. Iluic rottdo inscrijda sunt

documenta sequentia hoc ordine: Instrumentum infra nr. 782, Reqiiisitio altera infra
regis:
lam
nr. 779, Allegationes nr. 778.
olim diligentissime exemplavit
Wuitz
b.
m., nos ipsi
denuo inspeximus.
Allegationes nostrns In
so
norum dominis
prucredit ruhrum:
natione alibi fienda,
domino papo de
si
littcras
regom Ronia-
oosdcm cardinalcs
Romana.
Capita ita indicavimus,
Numeros arabicos adiecimus.
Questio
1.
Huas
date pcr
possit fioii in Sancto Petro, et misse per
noii
civitate
Vurias leetiones fere omnes adnotavimus.

scripta sunt.
Allogatioiios
cardinaliljus siipcr tollondo iinpodimonto coronationis suo et sup<!r corc;-
talis
Sanctlssimus pater dominus Clemens papa
est.
liotulo
in
deest.)
commisit"
por
quod dominum Hcnricum regem Romanoruin
cardinalibus,
(]uinc]uo
7it
{!'.
in
imporatorom coronarcnt ot
dyadema imperialo capiti siio imponerent sub'' illa, clausula ctc, fjuod si non ornnes,
quatuor ex eis vel tres vel duo vel unus ipsorum huiusmodi nogocium exequeretur'''*,
adiectis" in oisdom littoris vcrbis istis, vididicct: 'no autom crror in hiiiiismodi iiogotio
intervonire possit modum, formam ot locum prosentiljus duximus insorondiim'', jiroiit in
imperatorem oloctum noniino suo ct vice ipsius ipsuin
in
Modo ita est quod in'" archivo

qnod rex Romanorum apiid Sanctiiiii
Nunc autom casus'' accidit, rjuod iiiojitcr
archivo ecclesie et in pontificali ordinario continetur'''.

ecclcsio
Petrum
et
maliciam
ordinario
pontificali
in
imporatorom coronotur.
Urlio in
in
continctur*',
aliriuorum
malivolorum commode' nec securc nec sine maximo
sine scandalo coronari
pciiciilo
ncc
Et lioc est notoriiim, nianifostum, ovidcaitissimum
ibidcm potcst.
(iueritur crgo, numrjuid virtute dicto commissionis iu
nec* tergiversationo colari potost.
a Bernardo atldita, necl poKl cancdlata: Kt iirotestatua fuit dc addendo etc. et ad

proliandum predicta de iure fecit idem dominus rex produci et lef,'i per predictum ma^strum
Henrifum de fieldognia clericum et familiarem suum coram dicti cardinalibuK iuni et ratio-
*) srqiiuntur
*^
nes in hunc
modum.
777. ) et allegavit
*) tequitur
778.
4S
erendam
1)
paij. :i4
/'.
f=
mpra
lineam
(lomiiiuin) delel.
comisslt
/'.
H) cyntiiientur
')
cum H.
B.
Quae notat W. hrael 'Konif/

'J, omniwj errouea nunt.
not.
It.
")
lequitur delet. in scriptin
<=)
aut
J!.
") lupra lineam
nM.
It.
li.
>)
deeat P.
Jlohert
2)
<)
It.
''")
cxeriucrentur
causiis
Jt.
von Neapel und Kaiser

lin. 2S /.
Suprn pay. 000
')
1'.
comode
It.
adiocto
Jt.
) et
<)
Jle.inrieh VII.' (iJinH. Scrol.

3)
Ib. lin. 24 Hipi.
97*
iii-
/1.
)U03}
HEINRICI
772
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 778.
1312.
Videntur"' iura expresse dicere quod sic.

quod ea movere debent delegatum", que merito moverunt delegantem.
Set ita est. quod si delegans presens esset et de impedimento eidem constaret, quod alibi
coronaret nec est dubium, quin hoc facere posset. Ergo hoc delegati" facere debent.
Probatur extra de rescriptis c. 'super litteris' ad finem ^ ot fortificatur sic. Certum est
per littcras commissionis, quod dominus papa ipsum regemP gratiose et favorabiUter
alio
loco Urbis
Nam
iura dicunt.
solempni' coronari possit.
nam eum
prosequitur,
regem Romanorum approbavit,
in
in
imperatorem promovendum
nominavit, pro impositione dyadematis imperialis vices suas commisit, quod alias visum
Modo
quod bcneficia principum, specialiter gratiosa latissime sunt

interpretanda, favores autem applicandi", maxime ut res commissa pocius valeat quam
Et specialiter cum hec gratia iuri communi concordaf, sicut est in proposito.
pereat.
Nam ex quo dominus papa ipsum regem in regem Rom(anorum) approbavit in imperatorem promovendum, promovere debet eum in imperatorem, ahoquin faceret sibi
Argumenta ff. de constitutionibus principum 1. ultima-, de rebus dubiis
iniuriam.
non
1.
est.
est
ita
'quociens'', extra de re(gulis) iuris
'odia'* et extra de electione in
c,
'venerabilem'-'.
c.
Item etsi in proposito duo mandantur, videlicet coronatio fienda et certo Ipco
quod non est verum, quia eciam^ certo loco fieri non mandatur, ita simile alibi
Pone, iudex alicni mandat, quod ad certam diem sibi proximam
in iure mandatur.
Hic duo mandantur, videhcet quod compareat et quod certo die
corara eo compareat.
compareat. Pone ergo, quod certo die comparere non possit propter aliquod impedimentum, numquid nichilominus' comparere debet. lura dicunt quod sic. Simile dicitur
alibi, iudex precipit. quod aliquid certo die solvatur a debitore. debitor certo die non
solvit, numquid liberatus erit.
lura dicunt quod non. Eodem modo in proposito, ubi
duo mandantur, videlicet coronatio fienda et certo loco, si non possit fieri loco prefixo,
non liberatur exequtor, quin alio loco facere teneatur, ff. de arbitris 1. 'Celsus'
ff.
Si quis cau(tionibus) 1. 'et si post tres'', extra de dolo et contu(macia) c. 'cum dilecti''*'^.
Item sicut ego video hic, quod" etsi hic duo mandantur, ita alibi video de^
iure, quod duo exequi mandantur"', et sicut in proposito aliquid certo loco fieri niandaPone, dominus papa
tur, sic video alibi, quod aliquid certo loco exequi" committitur.
lo
15
2.
fienda,
">,
committit alicui
delegato inquisitionem
propter potenciam vel maliciam
non potest
aliud expediri.
vel quicquid
loco''
aham causam
rationabilem
de
ratio. extra
offîcio)
Eodem modo
delegati in
'hiis
e.
cum
in proposito fieri debet''',
per quem'',
ff.
ad
Aqui.
le.
1.
sit
eadem^"
Et
'illud'^".
Xam
1)
iure antiquo
soUempiii
ampliandi
'')
m) videtur
Jt.
r)
B.
nus semper B.
iure
b)
B.
1)
(V, uU.).
c. -20
dilectu R.
et cont. (11, 13).
c.
34
")
<:)
resci: (I, 3).
X
9)
de
c.
legatum P.
deest P.
s)
^)
in
^') fieri debet bis scriptum
Hg scriptum P.
X de
5)
li.
communi innitatur H.
per diitographiam desunt P.

a) deest
35
sit
quando" delegatus nolebat exequi mandatum sibi iniunctum propter ahquod irapedimentum, quod ei obstare videbatur, illud suo'' superiori
denunciabat et super hoc expectabat voluntatem sui superioris.
Quod locuni habebat.
ubi aditus' de facih luiberi poterat ad superiorem et mora non trahebat ad se periculum.
778.
30
fieri
inquisitio
propter hoc in^ c(apitulo) predicto notabihter dicitur 'statuimus', quasi hoc^ noviter
4)
decreto,
impediatur aut differatur.
inductum.
25
numquid idem delegatus exequi poterit quod sibi mandatur

lura dicunt quod sic, ne taU pretextu mandatum apostolicum quomodo-
in loco
in alio loco.
libet
certo
fieri
partis vel
20
2)
elect.
13 in
additus
Dig.
(I, 6).
VI. de
off.
et
M.
lioc
i>)
bis
B: nam.
')
") mandatur P.
B.
del.
r) deest P.
^)
^)
in
scriplum
It.
nicliilhomi-
exequi
lioc itcm
loco
desunt P.
45
if.
1, 4, 3.
6)
igco quia eciam
Dig.
40
3)
Dig. 34,
4, S, 23.
.5,
7)
pot. iud. deleg. (I, 14).
12.
Dig.
4)
c.
2, 11, 8.
15 in VI. de reg. iur.

8) c. 6
10) Dig. 9, 2, 32.
X de
dolo
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 778.
1312.
773
Secus autem erat. ubi mora erat periculosa iiec de facili haberi non poterat
ad superiorem, sicut est in proposito, extra de reseriptis e. 'si quando" ^
Item
3.
gitur"',
5
all(cgatam) et
de
ff.
arbitris
et extra de rescriptis in
Item
4.
iniunctum
causa
incommodo partium.
dies' c.
et
de iudiciis
ff.
1.
locus'
'si
'statuimus'^ l.YI, ubi est casus expre(ssus)f.
c.
legati pro facto coronationis explere tenentur sibi
isti
impedimentum
nisi
arbiter'
'si
intelli-
Probatur per decretalem
et
quod
obstaret, sic video alibi,
ille
vovet votum adimplcre compellitur,
qui
ille
qui
nisi
qui iuravit ex certa causa iuramentum deseruit, numquid

quod non. Ets eodem modo qui vovif^ et ex causa votum'
melius commutat. votum infringere non videtur. Et eodem modo in proposito.
in
Lex
est.
coguntur
ultima",
1.
pecunia
finali
1.
'scripture"
0.
datur
et
*,
de
de
tines
patronatus
iure
extra
exequi per mandatum eis directum.

mandati non videntur excedere, if. qui satisdare
est aliquid certo loco
exequantur ex causa,
alio loco
si
dicit
commissum
Delegati, quibus
Nec mirum
e. 'licet" *".
Nam
'adigere'
1.
iureiurando
aut propter periculum.
si
finali'',
de non numerata
C.
de voto et voti redemptione
'pervenit'^,
c.
aliquando ab iniuncto ex'' necessitate rece-
non habet legem nec
nece.ssitas
que propter necessitatem aliquando sunt concessa, C.

I'"^!, ff. de officio consulum 1. prima'-''^, extra de re(gulis)
tinorum
1.
argumentum
iu
debent,
trahi
20
decreto,
Pone ergo
subsit.
periurus
15
quod
sicut video,
loco
in
cum
'si
1.
'statutum'* et
c.
iuramentum servare tenetur
iurat
10
pro aliquo facto explendo observari debeat, hoc
licet locus adiectus
observari secure potest et sine
si
aditus"'
de operis liberiuris
argu-
'in
1.
mentum"!^.
Item sicud video
5.
mittitur sub certis
modo
in
et
questione proposita, quod
forma complendus,
modo
similiter actus aliquis committitur sub certis

25
toris ins triduo
proximo mortis eius
numquidP nichilominus heres esf.
dicit
ergo,
monumentum post mortem testaMonumentum in triduo perfici non potest,
fecerit.
Lex
Pone
et conditione explendus.
a testatore est institutus lieres",
dicit lex^*, aliquis
com-
delegatis certus actus
istis
video alibi" in iure, quod aliquando
sic
quod
si
Nam
sic.
conditio evanescet et aetus
Et^ eodem modo testator heredem

instituit, si in tali loco
Statuam erigere non potest
municipifi] statuam erexerif.
propter irapedimentum municipum ipsius municipii, numquid nichilominus actus instituprincipalis, videlicet lieredis institutio valere debebit.
30
quod sic. Et est ratio. Non enim videtur defectus* conditione,

non potest, sicut dico in proposito. Ex quo certus actus est ipsis
delegatis commissus certo modo complendus, videlicet in certo loco, si modus servari'
non potest, videlicet locus nichilominus actus principalis alibi perfici debebir, ff. de
Lex
tionis valebit.
dicit
qui parere conditioni
35
condicionibus institutionum
in
quis
'si
I.
ita
institutus''*
'non videtur"'^, de conditionibus et demostracionibus
et
in
'si
[I.]
1.
sub
'que
condicione'
Ticius""-^^.
6. Item mens et intentio domini pape committentis inspici debet et servari potius
quam verba commissionis. Certum autem est, quod dominus papa, qui ipsum regem in
Romanorum rcgem approbavit, ydoneum, sufficientem et habilem ad dignitatem eelsi-
778.
40
aditum P; additus
'')
Ji.
hoc
pre(ssus) alramento pallidiori scripia P.
B;
) ob
45
loco
") deest
P.
terarum
in
si
Ticius
1)
resa:
9)
13)
c.
B.
c.
(I, S).
c.
B.
li.
est inst.
r)
erexerit B.
B.
')
')
et
expre(ssus)
vovit corr. rx
^) prinia
deftectus, defFuncti similiter
desunt
votum P.
B.
1)
sempcr B.
I.
R;
>)
ubi
cx-
deletum P.
") sicut B.
R.
lacuna quatuor fere
1) loco nich. heres est
deletum in B.
P)
f)
li.
')
lit-
servare R.
) loco
11
in VI. ih
stitius.
de rescr. (I,
Dig.
2)
3).
b) c. 1 in VI. de elcct. (I, 6).
de iureiur. (II, 24).
78 in
desiint
ab iniuncto lacuna duorum verborum in B.

)
R:
int.
8) deest
10)
VI. de reg. inr. (V, ult.)
c.
et
4, S,
6)
21,
Dig.
10.
3) iJig. 5, 1, 59.
2, 8, 16.
7)
X de roto (III, 34).
14) Dig. 28, 7, 6.
1.5)
Dig.
37, 14, 6.
n)Cod.6,3,l.
Dig. 28,
7,
8, 7.
4)
c.
8)
Cod.
4, 30,
12) Dig.
16) Dig.
1,
.?.5,
IC
10,
1.
1.
14.
HEINRICI
774
VII.
CONSTITUTIONES.
1.312.
Nr. 778. 779.
obtinendam declaravit adque''' decrevit eidem regi per auas manus

loco et tempore oportunis'^, non referens se ad certum locum, debere concedi unctionem
et ipsius imperii dyadema, ipsum coronari voluit ct vult virtute dicte comnussionis.
Non ergo impedire debet huiusmodi actum modus de loco adiectus, qui servari non
potest.
Nam lex dicit. quod in condicionibus et modis primum locum voluntas principis
Non autem conditiones prindelegantis aut defuncti obtinet caque regit conditiones.
cipis aut defuncti regunt voluntatem nec defectus modi, videlicet loci non servati, impedire debet huiusmodi actum. Xam ubi in ipsa commissione mentio fit de dicto modo,
non autem disponendo. Et ideo
ibi dominus papa loquitur enunciando'' seu narrando
tudinis" imperialis
non servatur^ modus, non debet impediri actus principalis nec videntur verba loquentia*
de loco fiicere modum aut condicionem. Nam ex quo il!a eadem verba, que in illa
si
parte commissionis continentur,
in archivo'' ecclesie
sunt, non videtur dominus papa
commissum
officium coronationis eis

1.
1.
condicionibus' \
'in
de testamentis
'scriptura'3,
de nuptiis
in auctentica
quod
videlicet
Rome
sollicitasse,
de probacionibus
C.
c.
1.
ff.
de legatis II
summo
debet intronizari sive coronari, et

di. 'in
pontificali ordinario inserta
communia utriusque
'rationes''^,
1.
XXIII.
in"^
sed potius ipsos delegatos circa
de conditionibus et demostrationibus
Preterea in
causa, tunc alibi intronizeturf, ut XXIII.
779.
ff.
'verba testamenti"*,
'disponat'''.
iutronizato, ut dicit textus expressus
Itcm ex R,
et
modum,
velle facere
si
ibi fieri
11' Allcgationes
iudicii
'Gaius'"'"^,
idem
statuitur,
'Titia'
[1.]
pontifice^
supra
nr.
nomine Domini"'. Inmoe habetur pro

nomine Domini'.
ct
P, ubi
et cardinalibus missis
ad coronandum eundem regem Romanorum super impedimento sue coronacionis tollendo

Ex
et quod si non poterant eum coronare in Sancto Petro, alibi coronarent eundem.
R edidit Doenniges l. c. II, 39 il in nr. 18h. Nos dcnuo inspeximus. Capita servavimus, ut in P indicantur; numcros arabicos adiecimus.
Licet a vobis dominis Arnaldo Sabinensi episcopo apostolice
Nicolao" episcopo'' Ostiensi infrascripta per dominum regem

in
Via
Coram
et
petita, requisita et pro-
vobis reverendis* patribus
et
et requisitionibus".
dominis'
dominis
Sab(inensi),
Ostien(si)
domino L(uca) cardinalibus ct quolibet vestrum petit et requirit dominus

Henricus Dei gratia Romanorum rex semper augustus, quod cum sanctissimus in Christo
pater dominus Clemens episcopus'' vobis commiserit una'' cum quibusdam aliis reverendis
patribus dominis Leonardo Albanensi et Francisco Sancte Lucie in Silice bone memorie
apostolice sedis cardinalibus cum ilLa clausuhi, quod si non omnes, quatuor ex vobis aut
tres aut duo vel unus vestrum huiusmodi negotium vobis commissum exequeretur'"^, quaepiscopis
778.
a)
et
^)
soliuitudinis F.
t)
deesl P.
omissis,
^) (ipp. li.
7?.
<)
deest B.
<)
sed spatio comjilurium linearum vacuo relicto.
addita esse videntur P.
f)
dominis
779.
1)
^) ac
publico add. P.
manu
rev.
a)
Nycholao P.
desunt
Dig. 35,
6) Auth. 22, 2 (ed.
3^
a vobis et quolibet vestrum iterato requiruntur et prote-
non recedendo a primis protestationibus
2.
sedis legato
propter tamen adventum reverendi patris domini Luce'^ Sancte Marie
lata diaconi cardinalis
stantur,
25
(P. deest.)
Cf. infra nr. 794.
testata fuerunt,
(Mai. ex.)
778 editas statim scqiiuntur,
easdem praecedunt adiecto rubro: Protestatio facta dominis legatis
1.
non potest ex aliqua
di. 'in
REQJJISITIONES REGIS ALTERAE.
iibi fol.
lo
1,
^) deest
e)
li.
19.
2)
c)
f)
4, 19, 6.
211).
')
B.
23.
8)
4)
')
Cod.
')
li.
S)
P.
^) L.
unam R.
3) Cod. 3, 38, 10.

7) c. 1
enumeraudo
iutrozuzetur P.
dictum add. B.
Dei gratia desunt P.
Cod.
Heimhach pag.
P.
y)
Gaius desunt P.
htc desinit
/1,
reliquis
alia
requ. et prot. P.
exequiretur R.
6,
23,
Supra pag. 609
5) Diti. 31, 34, 5.
6.
liii.
23
sq.
40
servetur R.
Immo Domini
35
45.
HEINRICI
COXSTITUTIONES.
VII.
Xr. 779.
1312.
775
tinus eiindcm regem, quem idem dominus Clemens de consilio suorum fratrum iusticia
exigente reputavit. nominavit. approbavit, denunciavit et declaravit regcm Romanorum
ac fore ydoneum, sufficientem et habilem ad dignitatem imperialis celsitudinis obtinen-
dam
10
15
20
decrevitque loco et tempore oportunis debere concedi unctionem'' et ipsius imperii

dyadema, quatinus nomine et vice domini summi pontificis predicti secuudum commissionem vobis factam in basilica principis apostolorum de Urbc unctionem huiusmodi et
ipsius imperii dyadema die convenienti, quam' duxerit eligendam et paratus est eligere,
tradere " velitis. Protestatur enim et offert cum effectu coram vobis et in presentia et
sub testimonio astantium, quod si dominus lohannes frater illustris regis Roberti aut
ipsi Ursini de Urbe vel Tusci* vel alii quicunque, qui basilicam predictam" et locum, per
quem itur ad eam, detincnt oecupatos in preiudicium sedis apostolice nccnon ipsius
domini regis, impedimentum prestando" iniuste etP sine cau.sa, quominus idem rex ibidemi coronari nonP possit nccP' officium vobis commissum exercere. in aliquo dubitcnt
de adventu ipsius domini regis aut suurum sequacium ad dictum locum, ne eis inferatur
iniuria, violentia vel molestia seu quodcunque aliud dispendium, quod idem dominus rex
vobis nomine ipsorum aut cuicunque alteri recipere volenti nomine ipsorum plene, sufficienter et ydonee cavere et assecurare pro se et suis sequacibus, quod si tollere voluerint impedimentum, sic quod dominus rex ibidemi coronari possit pacifice et vos domini
cardinales quod vestro incumbif officio exercere, quod nuUi ipsorum per eius adventum iniuria, violencia aut molestia seu quodcumque aliud dispendium inferetur^, et super
hoc
offert
quam
dare cautionem.
arbitrio vestro duxeritis
ordinandam.
idem rcx. ne videatur recedere a voluntate' dnmini nostri sumnii

pontificis predicti, quia eius" voluntati semper vult complacere
quiai" alias vohiit contrahi amiciciara, parentclam ct affinitatem inter ipsum regem Romanorum ex una parte
et illustrem regem Robertum ex altera per contractum matrimonii inter filiam regis
Romanorum et primogcnitum regis Robcrti, nc etiam videatur aliud velle post coronam
imperii susceptam, licet idem summus pontifex impedimentum, quod cidem prestatur ex
parte regis Roberti, ignoret,
paratus est et paratum se offert vobis cum effectu" nomine
quorum interest, plene et ydonee cavere cautione, que vobis videbitur expedire"', quod
3.
Item
dicit
25
30
habita'' sua corona imperiali in dicta basilica dicta die
monium
perficere,
si
et prout
sumnio
habet potestatem nunc perficiendi,
ehgenda, curabit dictum matri-
pontifici videbitur expedire.
paratus
est
nunc perficere
et
[Et
quod
si
ahquis
complere parentelam
predictam secundum tractata]**.

et requirit a vobis cum instantia, quod die^, quani pro sua coroehgendam, versus dictam basihcara procedere vehtis pro vestro officio
complendo, et ipse idcm rex gressus vcstros incontincnti sequetur vel ad latera vestra
procedet, prout vobis placuerit, protestando, quod per eum non stat neque stabit quiu
sibi debitum per vos tribuendum consequatur.
4.
3s
5.
40
Itcm
[pctit]''
natione duxerit
Item
petit
et requirit humiliter
et devote
cum
instancia,
quatinus
si
officium
vestrum, quod vobis incumbit in facto predicto, in dicto loco* exercere non possitis, in
expedire videbitur, officium vestrum compleatis.
alio loco Urbis, qui vobis
Paratus est
enim recipere idem rcx unctionem predictam necnon ipsius imperii dyadema a vobis
Paratus est etiam idem rex
quolibet vesti-um in loco. quem duxeritis deputandum.
*)
vel Tusci desunt
**) et
779.
^)
r) incombit B.
w) exp. vid. R.
in
P post
uncionem semper P.
P)
/;.
et
It.
quod - tractata
mento prestato
et
deeat
^) habito
1)
B.
qua R.
P") vos
li.
inferatur B.
mldita, desunt R.
')
dicti
) traddere P.
addendum
add. B.
>) deeet P.
") loco quia eius

^)
">)
pred. basil.
1{.
esae videlur; cf. infra pag. 778 lin. 8.
diem B.
R:
cuius.
^)
) loco predicto
cum
B.
impedi1) ibi Jt.
effectu vobis
B.
HEINRICl
776
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 779. 780.
vos et quemlibet vestrum informare plene et sufficienter,

quod sine offensa iuris et sine transgressione commissionis vobis facte hee facere potestis
Obtulit etiam et offert se"' paratum cum effectu predicta reciperc et omnia
debetis.
offert
obtulit
et
cum
effectu
et
predictorum per eum

facere et prestare, que in predictis et circa predicta et occasioue
stabit.
Et super lioc
neque
stat
non
eum
per
quod'^
et
prestanda,
et
fuerint
facienda
publice protestatur.
Item protestatur publice et expresse'\ quod nisi lioc feceritis. eidem iniuriam
Et primo summo Creatori conqueretur, domino etiam Clementi
facitis maximam.
summo pontifici necnon sacro eius collegio et omnibus suis amicis et fidelibus, dicens
quod si uon feceritis. actores eritis omnium iniuriarum, malorum et dampnorum, que
6.
10
Protestatur etiam expresse, quod propter hoc nou dimittet, salva in

omnibus reverentia dicti domini summi pontificis et sacrosancte Romane ecclesie, quin
iura sua et imperii prosequatur, prout crediderit habito consilio diligenti convenire.
exinde sequentur.
summi pontificis, sacrosancte

christianitatis et maxime Urbiss, partium
Dicentes etiam et protestantes pro honore domini
7.
Romane^ et pro statu pacifico totius

vicinarum et ut mala et scandala plurima cessent, que ex tardatione ^ huius negotii provenire verisimiliter presumuntur'', quod predicta expedire et accclerare vehtis, cum
ecclesie
mora
modi
Que mahx et scandaLa, si occasione huiuscum per nos non stet, quin predicta sicud decet
phu-a et varia pericula aUatura'.
sit
retardationis
quod
absit eveniant,
compleantur, protestamur. quod non nobis, set vobis pocius debeant imputari.
Propter" huiusmodi tamen petitionem
8.
15
et
20
protestationem ab ahis petitionibus et
protestationilDus propositis recedere nolumus, set illam et illas nobis salvas esse volumus,
que magis pro nobis fecerint
et
ad intentionem nostram fundandam magis expedii-e
videbuntur.
LITTERAE CARDINALIUM lOUANNI COMITI GRAVINAE MISSAE.
780.
25
Mai. 31.
Denuo contuJimns transsHmtiim eodem
die confectimi'^
Taurini in tahulario regio 'Diplomi imperiali Mazzo 3 nr.

II,
182
M.
nr.
779.
b)
12'.
Edidit Doenniges
euni R.
>=)
E.
deest P.
>)
^)
perveiiire
exprese P.
B.
l.
c.
(F. deest.)
Bdhmer, Reg. Heinr. 481.
Cf.
h) tarditate
add. R.
autographon servaiur
ciiins
^)
^) corr.
eius sacro B.
in R.
tlelatura
Eom.
R.
eccl.
/1.
S) et 30
m) Per R.
Verha traiissHmti in adnotatione ponimus:
1)
Hoc
exemplum quarundam litterarum munitarum tribus sigillis cere rubee pendentibus, in

ymago quedam" episcopalis cum oroccia in manu sinistra et eum mitra iu
quodam ceburium et quodam scabellum sub pedibus dicte ymaginis et circa hoc in circuitu
est
uno quorum
capite et
huiusmodi
scillcet
sculte erant
littere:
ymago
'S.
Araaldi Dei gratia episcopi Sabinensis."
unius fratris, sculti ad
ymago episcopahs cum
croccia in
modum
manu
In alio sculte erant tres ymagines
et ymago beate Yirginis et

manu sinistra et ymago Christi crucegenuflesi cum manibus iuntis et in circuitu w
ordinis sancti Domiuici
destra et libro in
ad pedes cuius erat ymago cuiusdam episcopi

In tertio sigillo sculte erant
huiusmodi littere:
'S. Nicolai Hostiensis et Velletrensis'' episcopi'.
ymagines beate Marie virginis. beatorum Petri et Pauli apostolorum et quedam ymago cardinalis cum
'S. Luce
mitra in capite, mediaute quadam regula et in circuitu eius erant huiusmodi littere sculte:
Sancte Marie Vie late diaconus cardiualis.' Quarum teuor talis est:
'Magnifico viro domino
anno septimo'.
Et ego Laurentius Stephani Dei gratia auctoritate sacre prefecture publicus notarius predictas
litteras ut ab autentieis sumpsi nil addensi: vel minuens, per quod sensus seu substantia poset comodolibet viciari, ita hic fideliter exemplavi et in ha[n]c publicam formam redegi de mandato et cum
fixi,
*)
qucdam
ir.
>)
Velletriensis
tr.
35
=)
audeus
tr.
*'
HEINRICI
Magnifico
CONSTITUTIONES.
VII.
domino lohanni
viro
comiti Gravine et honoris
Nr. 780.
1312.
niemorie lerusalem
clare
777
Sysilie
et
regis
filio
Montis sancti Angeli domino et venerabilibus dominis Bertuldo

preposito Montisfolconis et lohanni Gaytano canonico Parisiensi" ac nobilibus ct sapientibus viris dominis Gentili ct Romano militibus, Poncello, Francisco et Poncellecto
'
de Monte de
Ursi
filiis
de domo Ursinorum
ceterisque
miseratione divina Arnaldus
Sabinensis episcopus ac apostolice sedis legatus, frater Nicolaus Ilostiensis et Velletrensis
episcopus
Lucas Sancte Marie
in Yia hita diaconus cardinalis,

salutem et sincere dilectionis afFectum.
et
sedis nuncii
Rei geste, quam scribere cogimur, horrenda conditio intrinsecus acutissime

dum ubi Christianorum paci ferventius accomodatur intentio, ibi pacis
(I)
10
nos molestat.
humani generis inimicus venena diffundendo dissidii sue falhxcie nubilo ratiooculos offuscai-e et eorum corda in devia herroris inpellere ac pernitiosis conactibus inflectere sue nequitatis invidia nititur contra pacem.
Sane non
ignorare vos scimus, qualiter sanctissimus pater et dominus noster dominus Clemens
didna providentia papa quintus nos ad Urbem transmiserit, ut coronaremus in imperatorem serenissimum principem dominum Henricum Dei gratia Romanorum rcgem in
principis apostolorum basilica ipsique tradererjius iuxta modum et formam, quos in
directis nobis ab eo idem summus pontifex exprimebat litteris-, diadema.
Qui licet
emulus
et
hominum
nabilium
15
modum
iuxta
io
Urbem
hac parte directum ad
ai)ostolieuni nobis in
profecti parati osse-
mus et simus iniunctum nobis adimplere mandatum, invenimus tamen et adhuc invenimus ad hoc per vos et sequaces vestros impedimenta prestari, cum basilicam apostolorum principis memoratam, ubi nobis predictum expediendum negotium est commissum,
detinueritis
25
eiusdem apostolice
et
hominum
ac
in tantum quod eidem Romanorum regi sine

non parve periculo nullatenus pateat ad basilicam
occupatam,
detine|a]tis
armorum strepitu
eandem accessus.
stragis
episcopus Botruntinus et venera2) Et quamvis venerabilis pater

dominus Pandulfus domini pape notarius nobis Sabinensi et Hostiensi episcopis
presentibus apud Baccanellum, priusquam veniremus ad Urbem, ex parte vestra concordi
assertione'' retullerint, quod vos doraine lohannes eis, qui ab eodem domino rege premissi fuerant, quod ab inllustrissimo principe domino rege Ruberto fratre vestro habueratis in mandatis, ut dictura dominum Romanoruni regem quibusvis'^ modis in coronatione sua studeretis pro viribus impedire, vos vero domini Ursini respondistis ei[s]dem,
.
bilis vir
30
quod dicto domino
regi
Urbem ipsam tandem
procederent experiri,
35
Ruberto tradideratis
curavimus habere colloquium, qui
predictum sine mandato
ingressi
domini rcgis Ruberti nullatenus
dicti
emula novercha concordie'', domino nostro summo

contumeliosa non parum,
magnificentiam ot
prefati
sanctissimi
780.
i-.
a)
)
Pansaen
quibus
tr.;
sed
cf.
visis Ir.
Jean
<^)
ileereto et auctoritate magnifici viri

vicarii
generalis.
nec
eum
pontificis
XXII
aufereretis
auferretis''.
iniraica
fore
pontifici ac nobis et
ecclesie
et
'Lettres
tr.
et separatim pluries
quod irapedimentum
Romanc
christiani
communes'
")
(3)
Romanc
Cum
pacis
iusticie,
ecclesie
quo possumus
considerationis intuytu et zelo iusticie
augumento nominis
honori, ehristianorum quieti et
tioni tr.
donios
nobilitatem vestram orani
rogamus, quatinus divine
affectu requirimus et
domini nostri
et
vobiscum simul
nobis concorditer respondistis,
opera vestra huiusmodi nullus sane mentis ignoret
igitur
40
vestras
fortalitias
nos tanien rehata non raodicum admirantes ac volentes an ex corde
deserere poteratis,
sic
nostroque deferentes
nullum ut christianos decet
(ed. ilollat)
I (1904) nr.
713.
>)
asser-
tr.
domini Nieolai de Bonsingioribus de Senis alme Urbis sacri senatus
Amio Domini millesimo trecentesimo duodecinio.
pontificatus
sanctissimi
patris
ser
domini Clementis pape quinti, inditione decima, mense Maii die ultima, pre.seutibus hiis testibus:
Petro Alchenicii camerario camere Urbis, ser Paulo de Podiobonici, Angelino notario de Tuderto ad
hoe specialiter vocatis et rogatis.

so
1)
!. e.
districtus.
LL. CONSTITUTIONF.S
2)
IV.
(S. N.)
Supra
nr. H44.
HEINRICI
778
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 780.
1312.
opponentes obstaclum, ab impedimento huiusmodi quomodolibet desistatis sine contradictionis obice pcrmittentes, quod idem serenissimus princeps iuxta iuris debitum et
apostolice sedis commissum in eadem principis apostolorum basilica coronetur et alia
in commissione facta nobis super hoc expressius iniunguntur, preserrex Romanorum coram nobis infrascriptis fuerit publice prodominus
tim cum prefatus
plenam, ydoneam et sufiicientem ofFerre pro iure moderaest
testatus^, quod paratus
obstaculum vel inpedimentnm
quod
si predictum volueritis
tionis arbitrio cautionem,
plene recipiat, que
auferre,
quod idem dominus rex Eomanorum
sic
eadem
in
ibidemque nos' iniuntum nobis officium exercere,

rum per ipsum dominum regem aut suos vis aliqua vel
(4) Alioquin
quodcunque aliud despendium inferetur.
nulli
abnuendum'',
duxeritis
petitionibus
domini nostri serenissimi
divine
iustitie
iniuria, violentia,
nostris
si
magestatis
oculis
molestia seu
quod absit tam
lo
iustis
preter
protestamur,
vos non ambigimus
discriminum, exitiorum hominum, depopu-
ahorum malorum, que presumuntur ex
non violate
coronari
basilica
vestrum sequaciumque vestro-
pontificis et apostolice sedis iniuriam, cuius
tot bellorum, dissidiorum,
reos esse futuros,

lationis et
in
possit
.i
talibus veresimiliter perventm-a, nec-
is
ac totius Urbis turbationis et orbis' fore participes et actores, quod
studio vestro cessare possunt et debent vobis annuentibus ex debito postulatis.
(5)
In-
super latere vos nolumus, quod Florentius domini Anthii de Cancellario, Nicolaus Sobactanus, dominus Matlieus domini Petri Mardoni et lacobus Tyneosus Roman(i) cives
ad nostram presentiam accesserunt, nos ex parte vicarii, consilii et populi Romani cum
instantia requirentes, ut ne apud Romanos destructionem IJrbis appetere videremur, et
ad predicta vos efficaciter inducere studeremus et ad vestram deduceremus noticiam,
quod si super predictis negresseritis'' dare responsum vel contra petita duxeritis respon-
dendum. predictorum vicarii, consilii et Romani populi prorsus intentionis existit, illico
pulsata campana in vos et sequaces vestros in civitate et extra poteuter inruere vestramvo
vestrorumque duritiam quocunque valebunt demoliendo molimine demoliri, ne non sic
insurgentibus ipsis Romanam urbem, quod est etiam referre pro maxinie detestando,
proditionibus hominum, i'uinis menium, execrabilis orribilitatis incendiis totque quibus
est modo subiecta jêriculis inmaniter patiamur affligi, quin immo Romani cives in eius
afflictione tam mortifere quam crudeliter affligantur.
(6) Quicquid autem super
predictis decreveritis faciendum,
nobis
si
placet per latorcs presentium vestris litteris
intinietis.
Dat.
Rome,
die
ultima
Maii.
pontificatus
domini Olementis
pape
quinti
anno
septimo.
781-787.
TRACTATUS CUM ROBERTO REGE

SICILIAE.
1312.
i83.
781
iam
Cf.
(ed.
siqira nr.
Heyck) pag. 48
780.
addendum
1)
')
infra add.
esse videtur
Sujna
monte magister
tr.
Ex
tr.; cf.
^)
et
20.
siqn-a
sic
Mai. 12. 18.
ea quae de liac legatione refert Nicolaus Botrontinensis
quibus nonnuUa
j>ai/.
pro
775
lin. 13.
neglexeritis
nr. 777 cap. 3. et nr. 779 cap. 2.
in theologia et
12. Jun.
ACTA TBACTATUUM.
761
sqq.
Mai.
(l. c.
jJag.
5G) in adnotatione jJonere liceat^.
8) ausit
1r.
!>)
acil)nue[ndum
tr.
')
sic
tr.
2) Illis diebus reversus fuit frater
dominus lohannes de Venestingue utriusque
lohannes de Lueidode Neapoli. Et
iuris professor
20
25
30
HEINRICI
781.
COXSTITDTIONES.
VII.
1312.
Nr. 781. 782.
LITTERAE CREDENTIALES REGIS SICILIAE.
779
Mai.
12.
Scrvanhir in instrumcnto Receptionis infra nr. 783. In Indice dociimentorum a. 1313,.

de quo v. supra ad nr. 298, sic indicari videntur: Tria paria litterarum clausarum mis5
sarum domino ante coronationem per Robertum quondam regem, adiecto verho
l. c.
II, 115).
Bdhmer, Reg. 1246 1313 Reichssnchen 308.
(Doenniges
cur.
(F. deest.)
Excellenti
amorem
yllarem et
domino Henrico
principi
Dei
gratia
Robertus eadem gratia rex lerusalem
amico suo
lionorabili
illustri,
magnifico
ct
Romanorum
regi
vitam
et Scicilie
sincerum.
Yenientibus ad nos vcnerabile et religioso viro fratrc lohanne de Lucidomonte
10
sacre teologie doctore et magistro lohanne de Vestinga utriusque iuris professore,
basciatoribus et nuntiis vestris, missis nobis ad
super
illis
Provincie
is
que,
et
dum
lanue, sublimitati vestre senescalcus nostre
in partibus
ageretis
Aquensis archidiaconus
ex nostra
ideo rogamus preminentiam, ut ipsis super
Datum
et scripto plenius informati.

velitis
illis
Vestram
fidem indubiam adhibere.
Neapoli, die XII. Maii, X. indiction.
782.
PROPOSITIONES EIIJSDEM.
Servantur (P) ibidcm, itemque (B) inter Protocolla et Acta Bernardi de Mercato
Taurini in tabidario regio 'Diplomi imperiali Maszo i nr. IV (= Doenniges Ms. VI,
de quo
super
v.
hiis
siqwa nd nr. 604) fol. 63; in dorso manu Bernardi scripta lcguntur: Articuli
que petebat rex Robertus ^. Edidit ex B Doenniges l. c. II, 117 sub nr. 2.
Nos denuo inspeximus; numeros
De
25
his propositionibus
cf.
adiecimus nos.
arcd>icos
infra
lin.
32
(P. deest.)
sqq.
quod videtur nobis primo, quod transducatur filia por

in eius animam, facere
posse suum, et ad tardius si non posset per totum menscm Ottubr."^
?ôs dicimus et petimus,
1.
mensem Septembr.,
totimi
de" hoc bona

782.
30
commissione pi"oposuerunt tractanda,
super quibus habitis nobiscum collationibus diligentibus et examinatis diversis ad vestram
presentiam redeunt de intentione nostra verbo
20
am-
respondendum ex parte vestre excellentie
a)
fide''
b)
ad B.
et
hoc iuret vel iuretur pro parte sua
igco boiia fide
facere repetltum.
=)
Octobris B.
quid sibi respondit rex Robertus super parentela facienda, quam sicut potestatem habentes sibi oflerebant secundum condiciones et articulos, qni fuerunt ante Brixiam coneordati, eredo quod dominus
legatus vobis dixit. Que in sedula manu dicti regis Roberti scripta continebantur, que volebat advellet facere parentelam, de quibus alias inter tractatores nulla erat faota
Plura in sedula continebantur, de quibus non recordor. Reoordor autem, quod volebat, quod
vicarius Tuscie esset ad vitam filius suus et quod ipse rex Robertus esset adniiraldus per mare et
impleri,
antequam ipse
mensio.
js
vicarius in Lumbardia ad aliquos annos, et multa talia, que nullo modo rex Romanorum fecisset. Per
hec iudicet sanctitas vestra intentionem utriusque ad faciendum vel impedienJum predictam parentelam.
1)
twr, e
40
4i
Praeccdunt
l.
c. fol.
62' sequentia,
doaimeiUis ipsis excerpta:
omnia manu Bernardi exarata
Remembrance que
et
ad
u.^ûm imperatoris,
ut vide-
entre les autres choses qui sont contenues en la letre
des ordenances faites et covenencies par les nobles homes monsegnour Loys ayne fil dou conte de
Clermont chamberier de France e maistre Piere de Latilli archidiaquen de Chaalons, proeureurs del
escelle[n]t prince nionser PH, pour la grace Dieu roi de France, e monsegnour .lehanc de Flandres
conte de Namur et maistre Symon de Marville tresurier de Mez, procureurs de tres escellent prince
monser H. pour la grace de Dieu rois des Romains, ansi comnie procureurs dous segnours dessus diz,
sont coiitenues les paroles qui s'eiisieuent:
de
'Item nous avons traities
Rome.'
supra
nr.
353 cap.
4. 5,
paucissimis rerbis
Encores sont contenues en la devant dite letre les austres choses,

en partie.' supra pag. 302 lin. 1017.
toutes les choses
Cf.
omi.isis.
les paroles qui s'ensieuent:
Doenniyes
l.
c.
II, 117.
98*
HEINRICI
7S0
Iteiii
2.
fide,
quod
in
Romanorum
YII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 782.
1312.
rex Scicilie jiromictet, quantum cum sua decentia poterit, procurare bona
omnem eventum et casum filii procreandi ex duce Calabrie et filia regis
succedent
in
rengno
Scicilie'',
presertim per viam coronationis ipsius ducis,
remanentibus nobis titulo et administratione regni

et aliorum filiorum
quantum
Scicilie'',
sine preiudicio nostro
nostrorum qui erunt pro tempore fieri poterit,

non relictis ex ipsa filia.
in
casu ubi dux pre-
fatus nobis superviveret, liberis
Item de Tuscis', quod dux primogenitus ipsius regis Sicilie per regem Romanoad vitam suam. Qui quidem vicarius sit ad conservanEt quod rex Romanorum a Tuscis predictis
eos in prospero et pacifico statu.
3.
rum8
dum
efficiatur vicarius Tuscie
annuatim recipiat certam quantitatem pecunie, utpote a Florencia XXX'' milia florenorum, a Lucca XX milia, a Senis XVIII milia, et sic de aliis parvis communibus secun-
dum
conditionem suam.
4.
Item
in
si
partibus Tuscie vel prope
imperatoris, Florentia dabit
M, Sene
CC
unam dietam
de mandato
exercitus
fiat
equites et II milia peditum,
Luea C equites
et pedites
octuaginta equites et pedites noningentos suis expensis pro tribus mensibus. n
autem exercitum
Si'
,9
fecerit'^
in
partibus remotioribus infra iurisdictionem imperii, pos-
communia secundum conditionem patrie dicte gentis subsidium in pecuniarium'

commutare", et sic de aliis communibus Tuscie iurisdictionis imperii secundum conditiosint dicta
nem suam.
5.
Item quod dicta communia Tuscie eligant
officiales
modo
consueto et vicarius
20
confirmabit.
6.
rum
Item exteri non intrent usque ad certum tempus ordinandum per reges Romanosed recuperent bona sua statim et ipsa teneant et tractent vel per se
et Sieilie*,
ipsos vel per alios, prout dicti reges super lioc amicabiliter concordabunt.
Item de Romanis reges predicti ordinabunt pacem et facient inter Ursinos et

Columpnenses. Et si aliqua partium contraveniret pactis predictis", dicti reges assisteut
7.
efficaciter
bona
fide,
quod forefacta statim emendentur
et
pax duret
25
ut prius in firmitate.
Item rex Romanorum iurabit in animam suam vel pro parte sua iurabitur et de
hoc habebuntur sue lictere" oportune tam de iuraraento quam obligacione bonorum
suorum facienda ecclesie Romane vel regi Sicilie, quod tempore receptionis corone sue,
quando veniet ad Sanctum Petrum, Cohmipnenses et eorum sequaces non ducet, ut
8.
venianf secum,
3^
sine voluntate Ursinorum.
9. Item quod post coronationem non debeat Rome ad phis nisi per dies quatuor
remanere vel circa nee gens sua aut illi, qui pro sua coronatione venerunt. Sed quam
citius sine suo impedimento redire poterit, ad terras iurisdictionis sue redeat.
35
Item quod placeat regi Romanorum in Lombardie partibusi ponere vicarium

regi Sicilie non suspectum et ad annos circa decem, prout inter se concordabunt.
10.
11. Item quod placeat

communis admiratus suus et
12.
sibi,
quod de communi voluntate eorum ordinetur aUquis
noster.
Item intentionis nostre est, quod rex Romanorum

Ahoquin rex Sicihe* non teneatur^
filiorum' et fratrum.
sit
sibi
amicus regis Francie et ^

nisi in hiis, in quibus
tenetur sibi ratione imperii.

13.
Item
si
Tusci, facta concordia de predictis
rum rege
et Tuscis',
noUent adim-
plere" predicta, dux insistet bona fide ad observandum ea.

782.
d)
exciderunt B.
pecuniani.
in
ant
)
B:
Sicilie fere
"")
nec venieut.
Tusci P.
u)
semper B.
friginta aimtliler
')
i)
corr. videiur ex comniittere P.

<!)
loco
Lomb.
f)
Sycilie B.
semper B.
part.
Sin B.
Tnscys B.
^)
") pacis B.
B: Lombardia.
8)
taceret B.
)
')
littere
primogenitus
')
Ronianorum
loco subs. in pecun.
sue B.
suorum add. B.
P) loco
^)
^5
B:
ut veni-
tenetur S.
implere B.
HEINRICI
Et
suoruni.
firmabunt
obligacio
ista
Scrvatur in
supra ad nr. 778.
10
1312.
Nr. 782. 783.
7St
ambo
fiet
reges iuramentis
omnium bonorum
et obligacionibus
ecclesie.
INSTRUMENTUM SUPER RECEPTIONE NUNTIORUM.
783.
regem
henda
CONSTITUTIONES.
Itein omnia. (juo ordinabuntur super UKitrinionio predicto et aliis siib.stantialibus
14.
conventionibus,
VII.
rotulo tahularii Parisini 'Carton J.
Praecedit ruhrum:
61T
Instrumentum super
nr. 33,
Mai. 18.
de quo plura
articulis [transmissis] "
v.
per
ad obvencionem sibi factam per regem Komanorum de parentela contrade mandato domini pape, de filia scilicet ipsius regis Eomanorum
cum primogenito regis Sicilie. Exoiipluvit Waits. Nos denuo contulunus. Edidit etiam
Bonaini 'Acta Ucnrici VII.' I, 223 nr. 143 non omnino recte lectum.
BoJimer, Reg.
Sicilie
[inter eos]''
Heinr. 482.
(P. deest.)
15
Anno nativitatis eiusdem millesimo trecentesimo XII. inditione decima, octava

Per hoc presens instrumentum
decima die mensis Maii.
appareat presentibus, quod
venerabiles viri frater lohannes de Lucidomonte sacre theologie doctor et magister
lohannes de Ye.istinga utriusque
iuris
domini domini Heinrici Dei gratia

principem
mei
presencia
io
dominum Robertum Dei

notarii
infrascripti
gratia
regis
regem
testium
et
ambassiatores serenissimi principis ac
piofexor,
Romanorum
semper augusti, missi ad ilhistrem

Sicilie
in
ipsorum
reversione
infrascriptorum propter hoc
in
speciaHter
vocatorum dicto domino regi Romanorum presentaverunt quandam Htteram sigillatam

Cuius tenor de verbo ad verbum
vero et integro sigillo dicti domini regis Sicihe.
sequitur in hec verba:
'Excellenti et magnifico principi
Qua
25
virtute
regi
Romanorum
X.
indiction."
domini regis
supra nr. 781.
Romanorum
dicti
ambasciatores
concesse per dictam licteram articulos infrascriptos dicto domino

Quorum articulorum
ex parte dicti domini regis Roberti retuk^runt.
eis
tenor sequitur in huno
'Nos dicimus et
Acta sunt hec

80 dictis,
in presentia dicti
httera lecta
credentie
modum
fict
Rome
ecclesie.'
supra nr. 782.
in palatio Lateranensi.
anno, die,
mense
et indictione pre-
presentibus reverendis in Christo patribus ac dominis Balduino Dei gratia archi-
Treverensi et Henrico
episcopo
eadem
episcopo Tridentino.
gratia
domino Amadeo
comite Sabaudie, domino Ticardo comite de Catzelemboge, domino Thoma de Septemfontibus ac magistro Ilenrico de Geldonia prothonotario dicti domini regis testibus ad
premissa rogatis.
s
Et ego lohannes de Dist dictus de Cruce, clericus Leodiensis dioc, sacrosancte

Romane ecclesie ac imperiali auctoritate pubhcus notarius presentationi dicte lictere ac
dictorum articulorum ac omnibus aliis supradictis una cum dictis testibus interfui et hoc
publicum instrumentum inde confeci
784787.
40
et scripsi
meoque
signo signavi rogatus.
LITTERAE FLOBENTINOBrM.
Iiin.
17. 20.
ad hos tractatus spectantes non in AppenQuas repetimus ad editionem, quam

dice Variorum, sed p)otius liic jrroponere
'Capitoli tom.
(= Cj
Florentino
regio
paravit Bonaini l. c. II, 105 sqq. e tahulurio
3'
nr.
Yi).
Cancelleria
(=
et 'Signori Cartcggio Missive Minutari I
Litteras
et
instructiones Flortntinorum
Jiceat.
XXW
783.
") /ere
omnino eranida P.
^)
evanueriint P.
HEINRICI
7S2
VII.
CONSTITDTIONES.
1312.
Xr. 784.
LITTERAE PRIORES REGI SICILIAE DIRECTAE.

II, 105 sq. ex C fol. 13' (A) et 15 (B) d D
Aprnl Bonaini
784,
1.
c.
Iim. 17. 18.

nr.
109 (A
et B).
(P. deest.)
Domino Roberto
regi lerusalem et Sicilie.
(l) Sieut celsitudo regia
bene novit,
omnem
ti-actatum
omnemque compositionem
omnino negavimus, et hoe celsitudini

fecimus
manifestum, et quod Florentini devoti
ambaxatores
et
licteras
pluries
per
cidem
universaliter
omnes aborrent et singulariter
modica
in
parte
non
etiam
vestri ahique
experto
et
ex preteritis proxime videntes
cognoscentes
ab
singuli plus quam mortem.
aperte, quod non solum tractatus et compositionis eiTectus, sed verbaHs ipse tractatus
esset ad necem vestram et partis Guelfe et comunis et populi Florentie omniumque
cum rege Alamanie palam
vel
secrete habere
devotorum regie maiestatis. Quod videntes apertius et cognoscentes et vos nobis pluries
quod cum ipso rege Ahiraanie nuHum rractatum, nuHam parentehim nullamque concordiam volebatis, set vestrum exfortium micteretis et personaliter veniretis ad
I'rbem ad mortem. expulsionem et confusionem dicti Ahiraanie regis et compHcum
10
affirmastis.
ipsius,
nosque mixtim cum huiusmodi assertionibus multiplicitor induxistis.
dictum effectum ad
Urbem
15
ut ad pre-
nostra micteremus esfortia et sua procuraremus per fratres
Quod per nos est fidehter et effectuaUtcr adirapletum, sicut

operum experinienta declarant.
(2) Nunc autem deprehense inveniuntur alique lictere
cum certis articulis^ ipsis licteris interclusis, que indicant inter vos et eum compositionis
De quibus miramur et turbamur quam plurimum, hcet hec
et concordie fore tractatus.
nostros Tuscie destinari.
de regia non procedere conscientia firmiter confidamus, sed ex callidis operationibus

ahquorum. qui in nobis ipsis scisma et scandala et indignationem domini et patris in
fihos et devotos ponere moHuntur et cogitant, sicut aHas de nobis serenitati regie retulerunt.
Quapropter serenitati eidem affectuosissime suppHcaraus. quatinus consideratis
predictis dignetur et veht ab omni tractatu, concordia, compositione et parentela, que
post verborum dulcedinem vobis et nobis omnibusque devotis predictis necem parerent
et venenum, omnino aures avertentes". ad Urbem cum vestra potentia, sicut ex dictis
et scriptis attendimus, sine more dispeudio venire ad mortem tanti hostis ct ad exaltationera et vitani vestraui et nostram et omnium devotorum.
Xos quidem nostra exfortia
iterata et arnensia misimus et nichilominus residuas vires nostras habemus ad vestra
mandata et benephicita preparatas.
(3) Quicquid etenim mentibus revolvamus, in
hoc nostro proposito firmiter radicamur, ct quicquid ocuH nostri sive corporei sive
raentales respiciant. ad Urbis tamen negotia soHciti revertuntur.
Super quibus de
intentione vestra certificari Hcteris regie maiestatis exhibendis latori presentium instantissime suppHcamus, parati
rum articulorum
in ipsis
omni tempore
regiis parere beneplacitis et mandatis.
inventorum Hcteris copiam. ut pleniorem inde habeatis
20
25
35
Quo-
notitiani.
ecce mictimus presentibus interclusam.*
Data Florentie,
*)
In
die
XYII. mensis
lunii,
X.
indictionis.
m. lunii emissis adduntur haec: Et quia speraii potest et debet, quod

ad domini pape curiani destinentur. quod posset in aniicis scandalum generare
et dominum no.^trum sunimum poutificem iuducere ad impoueudum cardinalibus suis constitutis in Urbe aHud quam veHmus, suppHcamus actentius. quatinus sine dilatione providere
dignemini in predictis et scribei-e dominis cardiualibus amicis vestris et aliis, quod provideant
in predictis et se opponant.
Et ultimo repetimus quod cum vestro exfortio veniatis ad
Urbem, ut que vos et nos intendimus. effectum quem cupimus citius consequantur.
Iterato scriptum est domino regi predictis superadditis verbis. Die
sequenti.
litteris die is.
40
ipsi articuli
784.
1)
*)
js
advertentes ed.
Sup!:a
iir.
782.
50
HEINKICI
785.
VII.
CONSTITUTIONES.
LITTERAE AD GENTILEM URSINUM.
Apud Bonaini
I.
II,
c.
108 ex C
fol.
Magniiico viro doraino Gentili de

vexillifer
iustitie,
Nr. 78.x 786.
1312.
populus et comune
14
liliis
el
7S3
lun. 20.
nr. 95.
(I>.
Ursi amico karissimo
salutem
civitatis Florentie
deest.)
jjriores
et
in
artium
et
agendis salu-
briter providere.
omnem tractatum omnemque comeum rege Alamanie omnino negavimus, quem Florentini omnes et singuli
aborrent et fugiunt plus quam mortem, cognoscentes et ex preteritis colligentes aperte,
quod nedum tractatus et compositionis effectus, set verbalis ipse tractatus esset ad
necem nostram et omnium amicorum et devotorura regie maicstatis et universaliter
partis Guelfe.
Quod cognoscens etiam regia providentia pluries nobis scripsit et scribi
fecit, quod cum rege Alamanie tractatura, parentelara aut concordiani aliquam non
volebat, set suum exfortium micteret et personaliter veniret ad Urbem ad mortem, ex(I)
Sicut ad vestram potuit ]ierduci notitiam,
positionem
10
15
dicti
ad predictum cftectum ad
Urbem nostra exfortia micteremus et micti sua procuraremus

Quod per nos et eos est fideliter et effectualiter adimpletum,
sotiis
sicut
Tuscie et amicis.
operum experimenta
hostis et
declarant.
(2)
et nos multipliciter induxit,
quod
Nunc autem deprehense inveniuntur alique

utrumque regem haberi tractatus. De
que
quo miraraur multipliciter et turbamur, licet hoc de domini nostri regis Roberti conscientia procedere non pensemus, set ex aliquorum calliditate, qui in nobis ipsis scisma
et scandala et inter patrem et filios indignationem ponere moliuntur.
Quapropter
lictere cura certis
ao
complicum,
pulsionem et confusionem
indicant inter
articulisi,
magnificentiam vestrara affectuose precamur, quatinus vos interponere
velitis incontinonti
apud ipsum regem, quod cojisideratis predictis ab omni dignetur parentela, concordia
que post verborum dulcedinera sibi vobis et nobis omnibusque
et tractatu recedere
devotis necem parercnt et venenum, et ad Urbera cum suo exfortio, sicut ex scriptis
et promissis attendimus, accedere sine mora ad mortem tanti hostis et ad exaltationem
vestram et nostram et omnium amicorum. Xos quidem et fratres ipsi
et vitam suam
repetita nostra exfortia et oportuna camere nostre arnensia misimus et nichilominus
Quicquid
residuas vires nostra.s paratas habemus ad regia benephicita et mandata.
radicamur,
et
enim mentibus revolvamus, in hoc nostro proposito nos et ipsi firmius
quicquid oculi nostri sive corporei sive mentales respiciant, ad Urbis tamen negotia
soliciti revertuntur.
(3) Et si rex ipse in predictis deficeret et non veniret ad Urbem
,
35
30
35
et ad tractatus intenderet, gentes nostras ab Urbe revocare nos et fratres nostri cogeremur inviti, ut in potenti brachio esseraus in Tuscia, ad defensionem nostram et amicorum, cum omnem omnino spernere firmaverimus concordiam et tractatum, quicquid
per aliquos alios ordinetur et
fiat.
Quorura articulorum copiara
40
luisinius dicto regi et
Audivimus insuper, quod dorainus

Lucas cardinalis venit ad dominum nostrum regem, ut ipsum ad tractandum fortificet
et inducat.
Et ideo vos rogamus, quatinus considerantes, quid Lombardis contigit ex
traetatibus ipsius, velitis insistere apud ipsum dominuui nostrum regem, quod ad tractaambaxatoribus nostris constitutis vobiscum.
tura alicjuem
antiquis et
(4)
suis ali(|uibus suasionibus vel elocutionibus
Roraane ac Tuscane provincie providcat,
non intendat, set devotis suis
consuhit
et assistat,
sicut vestre
sapientie videbitur convenire.
Data Florentie,
786.
Supra
XX.
mensis
luiiii.
X. indictionis.
LITTERAE ALTERAE REGI SICILIAE MISSAE.
Apud Bonaini
1)
dic
nr. 783.
l.
c.
II,
113
c.v
fol.
13
et
nr. 90.
lun. 20.
(P. deest.)
HEINRICI
7S4
Vll.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 786. 787.
Serenissimo domino domino Roberto Dei gratia regi lerusalem et Sicilie, ducatus
devotissimi
et principatus Capue. provincie Forcalquerii ac Pedimontis comiti
Apnlie
sui Gentilis
de Camerino potestas, Rogerinus de Servideis de Parma

iustitie, consilium, populus et comune
doniini Berardi
capitaneus et defensor, priores artium et vexillifer
ad reverentiam debitam
se ipsos pronos
cum recommendatione
civitatis Florentie
et
devotam.
Post
(1)
alias nostras licteras
vobis missas, facientes de certis deprebensis licteris
et articulis mcntionera, tractatus esse concordie inter vos et regem Alamanie ostendentes, et per quas intentionem nostram aperuimus et regiam nobis aperiri petivimus
assignatis causis et rationibus oportunis, percepimus,
ut vobiscum tractet
partes vestras se transtulit,
Et
manie facienda.
licet
sciamus vos
scire,
quod dominus Lucas
et confcrat
de concordia
cardinalis
ad
lo
cum rege Ala-
quales sint ipsius domini Luce tractatus et
quid devotis vestris Lombardis accidit in bracbiis et sub tractatibus ipsius, verumtamen
cumque sub
ex abundanti et ad cautelam alte regie providentie supplicamus, quatinus
tractatibus,
elocutionibus et suasionibus dicti domini cardinalis mortis periculum lateat
is
venenum cumque, sicut alias scripsimus, omnis tractatus omnisque compositio esset
dignemini ab omni omnino tractatu desistere et venire ad Urbem cum
ad mortem,
vestro exfortio sine mora pro salute vestra omniumque devotorum vestrorum et pro
et
morte dicto regi Alamanie. prout res parata
secundum requisitionem
nostri
et fratres
et
Et nos
suisque sequacibus inferenda.
vokmtatem vestram ad Urbem nostra ex-
est,
et nichilominus residuas vires nostras paratas haberaus ad
fortia
phicita
misimus
et mandata.
(2)
Super quibus de intentione vestra
20
regia bene-
clarius suppli-
certificari
caraus, cum si regia celsitudo nobis ahisque devotis suis deficeret et non veniret ad
consideratis
Urbem et ad tractatus intenderet, quod credere non possumus vel debemus,
processibus dicti Alamanie regis factis in Guelfos et devotos ecclesie in partibus Lora-
25
bardie nullis pactis, promissio.nibus vel conventionibus observatis, et potius consideratis

nos et alii conhiis, que pluries nobis scripsit et scribi raandavit ipsa regia celsitudo,
devoti eius gentes nostras existentes in Urbe revocare cogeremur inviti, quicquid per
aliquos alios ordiiiaretur vel fieret, ut essemus in potentiori brachio in partibus Tuscie
ad defensionem nostram et provincie supradicte, cum oranem omnino spernere firma-
30
Nulla etenim nobis de ipso rege Alaraanie
verimus huiusmodi concordiam et tractatum.
suisque gentibus nobis et animis et loquela et moribus semper et quasi naturaliter
om-
uino contrariis confidentia esse potest.
Data Florentie,
XX.
lunii,
X.
indictionis.
INSTRUCTIO NUNTIORUM AD
787.
Apiid Bonaini
Inforraatio
1.
die
l.
II,
c.
110 ex C
fol.
EUNBEM MISSORUM.
agendorum per ser lohannem ^.

namque exponere debet regie
In ]n-imis
regi
maiestati, quahter popuhis et
Ahimanie suisque
nuntiis
et
comune
omnem
cum ipso et concordiam.

summus
pontifex se interponere voluit et comunia sotietatis Tuscie
2. Item quod
concordare cum ipso rege Alamanie, etiam tempore quo ipse rex Alamanie triumphaverit" in partibus Lombardie cum fama maxiraa et chira et mihtum honorabili et numerosa
recusarunt tractatum
coraitiva, et
787.
1)
quod
ipsa nunquara descendere voliierunt,
quod
Supra
nr. 784.
cf.
2)
40
ipse rex vel aliquis pro eo

5
triumphaliter ed.
regem SiciUae missus;
35
(P. deest.)
18.
Florentie semper fuerunt et erant adversarii
lun. 20.
Videtur
Bonaini
1.
c.
intelligi ser loJiaiines Bcnedicti, orator
II passim.
Flwentinarum saepius ad
HEINRICI
iurisditionem haberet
neant ut nunc sunt

cordia discessuni,
in
VII.
CONSTITUTIONES.
Immo
Nr. 787.
1312.
785
quod ipsa comiima semper remaEt quod postremo ab omni fuit tractatu et consummus pontitex assentiret quasi omnibus, que petebant dicta
eis.
seraper deinde,
in j)lena libertate.
licet
comunia.
3.
rcntie
Item quod
aliquod comune
licet
assentiret alicui tractatui,
nuUum
comunia,
velle
contra velle comunis Plo-
sotietatis predicte
demum tamen
firmarunt et concordarunt omnia dicta
cum
tractatum vel concordiam
ipso,
sed sibi belluni indicere
elegerunt.
Item quod regia maiestas predicta facere persuasit eisdem comunibus
4.
10
licet firmissima
Et quod eisdem
ficri
in
eo proposito, confirmaît et addidit,
obtulit
suum
auxilium, consilium et favorem, primo
^h
30
in
quantum
tacite
Item quod ipsa regia celsitudo
comunibus
predictis, quod si
quod gens armigera
et exfortium mictantur, ita quod Rome sint, quando ipse rex Alamanie, vel primo.
Et
quod ipse suam gentem armigeram haberet Rome et ipse veniret, ita quod de rege
Alamanio victoria haberetur. dicendo etiam, quod si non micterent, quod ipsa proditores
appellaret.
Et quod antea licteras suas misit omnibus comunibus amicis, quod gentes
haberent paratas ut quando fuerint requisita, ipsas mittant et suam comitentur regiam
maiestatem, quod intelligebatur in Urbe.
(3.
Item quod ipsa regia celsitudo scribi et dici fecit dictis comunibus, nulla federa
imllamque coneordiam seu parentelam velle cum ipso rege Alamanie, set ipsum concludere et vincere, et gentem suam armigeram et numerosam ad Urbem mictere et
personaliter ipse venire, seque infra diem VIII. lunii iter arrepturum et die XV. in
Urbe futurum.
7. Item quod dicta comunia gentem armigeram et eorum exfortium ad Urbem
miserunt et augmentaverunt". Et ad victoriam intendentes cum ipsa regia celsitudine
facere intendunt omnia que expediunt.
8. Item quod nuper cum certis litteris inventa fuerunt capitula et articuli continentes tractatum concordie^ inter ipsam regiam maiestatem et regem Alamanie ot qui
5.
20
ct ipsa,
quid addi potuit firmitatis.
posset, postea expresse.
contingeret regem Alamanie versus
1.".
si
scribi fecit et dici
Urbem
dirigere
suos gressus,
Romanam
curiam dirigebantur. Et quod populus et comune Florentie firmiter crequod predicta non processerunt de voluntate ipsius regie maiestatis seu
etiam de sua conscicntia, set quod cx malignitate et calliditate adversariorum et emulorum ipsius regie maiestatis et comunium predictorum ficte facta*" fuerunt,, ut facilius
que optant possint in curia obtinere et ut subspitionem et timorem gonerent et inferant
dictis comunibus, confidendi spem et securitatem tollant in ipsam regiam maiestatem,
scandalum et scisma generent, ut etiam falso persuasum fuit ipsi regie maiestati, quod
dicta comunia concordaverant cum ipso rege. Set fallitur eorum fallax intentio. Habent
ad
dit et tenet,
35
io
enim et tenent pro certo dicta comunia, ipsara regiam raaiestatem sibi posterisque perpetuam securitatem, gloriam et triumphum parare velle, vincendo ipsum regem Alamanie suosque fautores et complices, conservare velle proraissa et fidera. Que divulgata et notoria sunt universo orbe, in quibus etiam salus et vita consistit.
9. Itera quod dicta coraunia omnem prorsus excludunt, aborrent et evitant concordiara
4,',
ipsum
et
magis quam mortem et quod

impugnare volunt et intendunt.
eis, quod dominus Lucas cardinalis ivit
tractatum cura ipso rege Alaraanie,
et sibi complices totis viribus
expugnare
etiam
quod nuper relatum est

ad regiara maiestatem predictam ot quod suspitio gravissima
1(1.
787.
Itera dicant,
*)
adgmentaverunt
supra nr.
1)
Cf.
LL.
CONSTITUTIONES
cd.
*>)
et
est
de ipso, ue
facti ed,
7î.
IV.
99
ivcrit
pro
Um.
HEINRICI
786
maxime
aliqiui tractatu,
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Nr. 787.
quia fertur et creditur, quod ipse mictebat articulos predictos
Et propterea supplicent eidem regie maiestati, ne verbis eius fidem adhiNovit enim regia celsitudo, quod sub eius tractatu Guelfi Lombardie morti, tru"beat.
cidationi, dcstructioni bonorum et pars Guelfa in partibus Lombardie in desolatione et
Que erat in victoria, immo ipse rex Alamanie confusus disccsdestructionc posita est.
ad curiam.
sisset, nisi
fuissent ipsi tractatus et
maxime
civitatis
Brixie et civitatis lanue.
Deinde supplicent regie maiestati predicte pro parte dictorum suorum devo1
torum comunium et universa parte ecclesie et Guelfe orbis, quod providendo sibi et
ipsis Romam veniro dignetur et servare divulgata in Urbe, Tuscia, Lombardia, inimo
in orbe quodammodo universo, ibique sua gente et comunium Tuscie et alia comitatus
regem Alamanie concludere velit et vincere. Dicendo quod hec est via et semita veri1
tatis
et
securitatis
et
quam
per
tollitur
crearentur, veniendi ad partes Italie.
omnis spes
Et quod
futuris
omnem
regibus Alamanie,
si
10
qui
veUt abicere tractatum, concor-
parentelam cum ipso rege Alamanie. que exaltant ipsum regem Alamanie et
sibi compliccs et mortem et confusionem parant ipsi regie celsitudini et comunibus
Et quod ipsa comunia dignaretur reddere certiora
predictis et omnibus devotis ipsius.
diam
et
ir.
Urbem quam etiam quod recuset

parentelam cum ipso rege Alamanie, et
t facere etiam clarissima tam de adventu ipsius ad

et
abiciat
omnem
tractatum,
concordiam
et
quod ipsum regem Alamanie concludere et vincere velit. Et quod predicta facere dignetur
sine mora, ut omnis suspitio et timor tollatur vulgis comunium predictorum, qui non
Et quod etiam provideat in curia,
recte intcHigunt et sapiunt, et abhominatio cesset.
ut per predicta capitula transmissa rex Alamanie non possit aliquid sibi et ipsis cornunibus nocivum procurare vel facere. Et bene novit regia providentia, quod parentela
iion tolleret appetitum dominandi regi Alamanie et accipicndi eidem.
12. Si dominus rex Robertus respondeat clare super predicta, nil aliud dicatur,
insistatur,
sot
quod veniat. Si.vero diceret, quod tractare veht secundum articulos predictos vel alio modo, ipsi oratores omnibus viis et modis quibus poterunt procurent
ipsum revocare a predictis et predictum inducere, quod velit vincere et facere supradicta, narrando inter cetera, quod comunia sotietatis Tuscie sibi devota nulU concordie
vel tractatui assentirent, set impugnabunt ipsum regem Alamanie totis viribus, invocatis
undique amicis. Et quod novit providentia regie maiestatis, quod si quo casu quod
Deus avertat fortuna ipsis comunibus invideret vel contraria foret, quod parentcla non
proderit eidem nec futum foret duci, si esset in Tuscia, cum ibi esse non posset, nisi
in fortia et posse ilUtrum, quorum maiores fideUssimus et dive et clare memorie serenissimus dominus avus eius et pater trucidarunt,
occiderunt,
exules fecerunt, qui omnes ad vindictam prompti essent.

in
Lombardia
et retrahere
et Tuscia, si
suo regno paratur securitas?
suo proposito,
Et
Et
bonis omnibus spoUarunt,

si
si
20
25
30
35
GhibeUini dominarentur
ipsum revocare possunt
procurent quantum possunt de celeri ipsius adventu ad
Urbem.
ipsum revocare non possent a proposito, dicant et exponant,
quod non est intentionis populi et comunis Florentie et aUorum comunium Tuscie, quod
gens eorum que est in Urbe expectet ibidem coronationem regis Alamanie. Et quod
discedat et veniat ad loca, ubi dicta comunia intendunt facere totum eorum exfortium
et gentem quantam poterunt congregare et se regi Alamanie opponere ipsumque et
suos complices impugnare.
Et omnia que viderit expedire pro tuenda eorum et aUo13.
Postremo
rum devotorum
Et
si
ecclesie
Guelforum Ubertate et statu.

que viderint expedire.
in predictis dicant et faciant
Data Florentie,
die
XX. mensis
lunii,
X.
indictionis.
40
45
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 788. 789.
7S7
MANDATUM ADVOCATO PROVmCIALI
788.
BURCUNDIAE MISSUM.
1312. lun. 13.
Deniio contulimus autographon tahularii regii Taurinensis 'Diplomi imperiali Mazso 4

Sigilhim deest, foraminihus relictis. Edidit Doemiiges Acta Hen-
nr. 6" asservatum.
'
184 nr. 45.
rici VII.' II.
iam supra
Cf.
nr. 289.
Bohmer, Reg. Ueinr. 483.

(P. deest.)
Eomanorum
semper augustus
nobili viro Ottoni comiti
de Strazberg advocato provinciali vel eius substituto necnon prudentibus viris
sculre.^c
lu
teto,
consulibus et civibus in Solodro
ceterisque
tatibus in advocacia dieti Ottonis constitutis,
castellanis,
fidelibus
suis
officialibus
et
communi-
gratiam siiam et
dilectis
omne bonum.
Fidelitati vestre sub obtentu nostri favoris et gratie districte precipiendo
mus, quatinus ad requisicionem

15
Amedei
comitis Sabaudic
vel
balivi
principis
et
iudicis
affinis
nostri
seu castollanorum
cum
karissimi
manda-
spectabilis
viri
armatis exeatis et
ad auxilium et defensionem ac subsidium terrarum dicti

quandocunque super hoc ab eisdem balivo vol iudice seu castel-
veniatis sine dilacione qualibet

comitis, (juoeiens et
Hoc
lanis fueritis requisiti.
Rome apud
Dat.
nullatenus omittendo.
Milicias, Id. Tunii. regni nostri
anno quarto.
CESSIO lURISDICTIONIS IN
REGI FACTA.
789.
1312.
Instrumentum,
cuitts
imhreviatura
J),
lun. 13.
ut videtur, intcr Acta
de Mercato servatur Taurini in tahidario regio 'Diplomi imperiaU

25
niges
Ms. VI, de quo
v.
accuratius contidimus.
ad
siipra
nr.
604)
URBE
fol.
22
scripta
et
protocolla Bernardi
Mazso 4
manu
nr.
IT (= Doen-
eiusdcm notarii, denuo
In verso Bernardus exaravit: Concessio facta per* senatorem

Urbe. Edidit Doenniges l. c. II, 41 nr. 19.
Urbis imperatori de iui-isdictione in
(P- deest.)
Biihmer, Reg. Eeinr. 484.

30
Cum
serenissimus princeps dominus Henricus Dei gratia Romanoruni rcx semper
augustus ad
Romanam urbem
perversorum nequieiam, qui
moram prolixiorem
num regem et suos
35
varios et diversos,
789.
') sequidir
trasserit
officiales
causa sue coronationis accesserit et propter quorundam

nituntur sue coronationis sollempnia impedire, in Urbe
et trahere oporteat,
(lelet.
fuerit opinatus, et
oporteat semper intendere circa pku-a et
in presentia
imper
quam
eiusdem domini regis constitutus
vir
ipsum domi-
circa processus
nobilis
J.
99*
dominus
HEINRICI
788
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 789, 790.
1312.
Ludovicus de Sabaudia alme Urbis senator ex certa scientia'^ concessit eidem domino
regi pro se et sua curia et omnibus et singulis suis iudicibus et officialibus et sibi et
sue curie et omnibus et singulis suis iudicibus et officialibus liberam licentiam et potestatem" sedendi pro tribunali in urbe Romana eiusque territorio et districtu et inquirendi
de causis civilibus et criminalibus.
et procedendi, sentcnciandi et diffiniendi in causis et
Et omnia
et singula faciendi et exercendi,
omnem
ac etiam ad
que pertinent ad
et sui iudices et officiales possint
dicta prefatus dominus rex
facere
senatoris
et
et
Et quod omnia
et cognicionem.
iurisdicionem
merum
Romana
exercere in urbe
eiusque
predicti
districtu.
Predicta tamen concessio et licencia non trahatur ad ea,
et
ordinationem summi
pontificis et
Romanorum
singula supra-
et
de licencia,
voluntate
pertinent in urbe
mixtum imperium
consensu et
territorio et
que ad placitum''
Romana
ct"
10
eius
territorio et districtu^.
Actum' Rome
presentibus archiepiscopo Treverensi,
in palatio vocati les Milites,
episcopo Butrcntino, comite Sabaudie, comite Foresii, Theobaldo de Sancto Eustachio,

lordano de Columpna civibus Romanis, P(etrol de Tuderto, magistro Petro de Bona
15
phisico, die XIII. [unii*.
1
SCRIPTUM SUPER SCULTETATLT
SLETSTADIENSI PRIMUM.
711(1.
1312.
lun. 19.
Denuo contulinius autographon tabularii

parmn laesum jKndet loro memhrnnaceo. In
est:
B,
(=
nr. 299.
Registratum).
infra ad
Cf.
M.
Edidit
14
et
secreti
verso
reipuUicae Batmricae.
manu
cancellariae regiae
ad nr. 750
etiam Alhrecht loco supra
Nov. 11.
Sigillum
20
scriptum
citato
I,
214
(P. deest.)

Rapoltstein
fideli
Romanorum
rex semper augustus
gratiam suam
suo dilecto
nobili viro Heinrico
de
2s
omne bonum.
ot
cunctorum nostrorum et imperii subiectorum deleetamur status extollere,

coinmodis et profectibus favorabilius providere disponimus, qui nos et
tamen
eorum
dictum imperium suis devotis obse[quiis pjlus" [cetejris" venerantur. Sane cum officium
Etsi
scultetatus in Sletstat strennuo viro Heinrico dicto [Wafler]" pro
argenti
dudum
certis
de
summa
causis
obligaverimus
',
pcr nos
aut
quadringentis marcis
nostros
succeesores
in
redimendum, tibi propter grata

que uon cessas nobis inipendere servitia duxinius indulgeudum et concedendum, ut idem
officium pro dictis quadringentis marcis argenti vico ct nomine nostris ac ipsius imperii
redimere valeas ab eodem simili condicione, qua dictus "Wafler ipsum hactenus tenuit,
per te tuosque heredes exercendum, tencndum et possidendum tam diu, quousque iam
dictum officium a nobis seu nostris in imperio successoribus pro memorata summa
imperio
dicta
|)ro
pecunic redinuitur.
78!>.
IJ)
delet. li.
1)
*)
De
Dantes vobis potestatem plenariam prefatum officium exercendi,
ex certa scientia siipra

")
790.
argenti quocunque tempore
et eius
districtu
imeam add. R.
stilo
acutiori post add.
uncis inclusa corrosa sunt or.
hac
ohli<jatioHe Utterae serraioe
nmi snnt.
<^)
corr. ex
R.
^)
(f
petenfe H.
Actum lunii
<)
stilo
super dispositionein
acntiorl exarata H. 40
HEINRICI
VII.
COXSTITDTIOXES.
Kr. 790. 791.
1312.
759
in eodem officio vestri^ predecessores ipsum exercere et regere coiiIn cuius rei testimonium presentes nostre maiestatis sigillo iussimus com-
piour singuli"
sueverimt.
muniri.
Dat. Rome apud Milicias. XIII. Kal.

duodecimo. regni vero nostri anno quarto.
lulii.
anno Domini millesimo trecentesimo
LITTERAE CLEMENTIS
791-793.
Y.
REGI
MISSAE.
1312.
791.
Denuo
10
LITTERAE PRIOBES.
accnratissime contnlimus
Pisanae nr. 1375 signatum.
lun. 19.
BuUa
aiitograplmi
In
cleest.
tabularii
verso
capituU
maioris ecclesiae
leguntur solita inscriptio,
itemque
manu Bernardi de Mercato exarata haec: significat se scribere cardinalibus, qui debent
eum coronare. utrum possit fieri coronatio alibi quam in Sancto Petro, et hortatur,
quod compromittat in eum de iniuriis faotis inter dominum et Robertum. Cf. Indicem
15
documentorum a. 1313, de quo v. supra ad nr. 298, ubi indicantur hoc modo: Papa signidomino de coronatione et hortatur, quod compromittat in eum de iniuriis factis
inter dominum et Robertum
sub buUa papali (Doenniges I. c. II, lloj. Edidit Bonaini 'Acta Henrici VII.' I, 231 nr. 14.5.
ficat
Ad
20
easdem res spectare vidciur, quae in eodem Indice indicatur: Notula litteraruni
missai-um
per
Colunnenses
^"
dominum pape de fticto Urbis et* quaUter Robertus et lohanues et

iam contrariabantur domino* (Doenniges l. c. II, 116). Quam dejjerditam
esse vcdde dolemus.
(P. deest.)
Romanorum
25
(1)
carissimo
in Christo
filio
Ilenrico regi
illustri
Xuper ex tenore litterarum^ venerabilium fratrum Arnaldi Sabinensis

episcoporum ac dilecti filii nostri Luce Sancte Marie in Yia
Jficolai Ostiensis
legati et
lata dia-
coni cardinalis, nuntiorum apostolice sedis, non sine grandi mentis turbatione percepimus
multorum etiam relatione didicimus, quod licet tu, fili carissime, ad Urbem perveneris, tamen dilecto filio nobili viro lohanne fratre carissimi in Christo fihi nostri
Roberti Sicilie regis illustris et nonnullis de parte Guelforum impedientibus, dicti episcopi et cardinales unctionem impendere et Romani coronam imperii in basilica principis apostolorum de Urbe tibi concedere nequeunt secundum tenorera commissionis
et
30
S5
super hoc per nos hactenus eis facte^.
Unde
quod impedimentum
ad
tibi
prestituni
ne
tu ab episcopis et cardinalibus predictis.
predictam
basilicam
posses
accedere
ad
recipiendum unctionem et imperii diadema, removere vellent vel predicta" tibi impendere in alio loco u[ti1i. et demum idem a nobis per tuum specialein nuncium"' postulasti.
Xos
790.
qui de
prout singuli in
^)
75tl. a)
40 dicta
igitur.
impedimento huiusmodi dolemus plurimura

loco raso or.
et domino ductu mulato post
nuncium
<=)
acldita sunt
in loco raso artius acripta or.
1) Servatae
non
siint.
2) Siipra nr. 644.
olficio vestri in loco
a Bernardo.
*>)
et ttirbamur, habiro
raeo or.
colQu acripait Bernardus.
) pi-e-
HEINRICI
790
super
VII.
CONSTITUTIONES.
et tractatu multiplici diligenter, volentes super
hiis cuiii fratiibus nostris consilio
hiis in quantuni possumus* providere, quod nobis
visum
est,
litteras
'
episco])is
eisdem fratribus super
et
per
prefatis
cardinalibus
et
Nr. 791. 792.
1312.
nostras
patentes
sub
preraissis
certa
forma
Quare magniiicentiam tuam rogamus et hortamur
duximus intimandum.
(2)
cum id, quod eisdem episcopis
attentius, quatinus
et cardinalibus, ut predicitur,
duximus
et tam tue serenitati

comodura multiplex allaturum, ad facien-
intimandum, credamus firmiter Deo gratum, tuo honori congruura
quam
dum
multis
aliis quietis,
pacis et prosperitatis
adimplendum. quantum
et
mandamus
ea, que per dictas htteras circa premissa
in te fuerit,
mentem tuam ac illis, que super predictis episcopi

eorumdem tibi ex parte nostra duxerint suadenda, per
disponas effectualiter
fieri,
et cardinales predicti vel alter
animum
ydoneos. viros pacificos, ad pacem et concordiam
compromittendi
ac suffultos potestate plenaria
lo
Solennes* nuncios seu procuratores, viros quidem
eifectum operis Hberaliter acquiescas.
mandatum habentes
et sufficiens
omnibus
nos de
in
iniuriis,
offensis ac
regem Sicilie usque in diera comproraissi faciendi

poterunt. necnon vallandi compromissum huiusmodi penis ahisque remediis
questionibus, que inter te ac prefatum
erunt vel esse
nostrum
oportunis,
NoT.
18.
proximi futuri
que
et
super
festi sancti
tibi
ilUs
Rege
audiendi
emologandi
et
infra
Sic-
quod evidenter videaris zelare concordiara

nostramque et apostolice sedis bene-
liabiturus,
pacifico meritura vendices
dictionera et gratiam uberius consequaris.
792.
LITTERAE ALTERAE.
Roncioniano nr. 608 servatuni.
contulimus autographon Pisis in tabulario
Iteni
Bulla
20
prope Malausanam Vasionen. dioc., XIII. Kal.
anno septimo.
pontificatus nostri
lulii,
Grausello,
prioratu de
Dat.8 in
deest,
memhranae parte
Bernardi dorso inscripta sunt

et restituat
toruni citati:
eis
eorum
Quod
sed ihidem etiam

papali (Doenniges
nobiles
Romanos per ipsum
Quihuscum concordare videtur
Romanos
enumerafur:
c.
Quod
liaec:
De
detentos per
restituendis
II, llo).
inscriptionem
Fraeter soliiam
exsecta.
inferiori
palatia.
nobiles
l.
15
octavas^
Martini hyemalis ad nostrara presentiam transmissurus.
laudabiliter
te in premissis
proinde
beneplacitum
dominum
captis
Edidit Bonaini
I,
232
25
detentos dimittat
notitia Indicis
documen-
sub bulla papali;
restituat
palaciis
et
c.
l.
manu
Romanis
sub bulla
nr. 146.
30
(P. deest.)
carissimo in Christo filio Ilenrico regi

Roraanorum illustri
Singularis, fili carissime, ad personam tuam nos urget affectio, ut tibi ea, que
decori excellentie tue
congruere novimus,
Et quidera ad nos fidedigna perduxit
paternis
quod
nec quod
assertio,
qui nec fuerant magnitudini tue contrarii
afifectibus
suggeraraus.
efficaciter
coniectura suspecti, ad tui presentiara evocatis eisque,
ut paLatia
tuis manibus traderent, pro parte tua requisitis instanter,
seu fortahtia sua in
aliquos ex eis ad faciendum
huiusmodi per captionis et detentionis personalis iniuriam coegisti,

De quo, fili, si
reliquos vero recusantes id facere adhuc captos detinere presumis'.
veritati consonat, raateria nobis eo maioris admirationis ingeritur, quo circa tui pretibi
traditionera
sertim processus inicium ab
hiis, in
quibus notari posset iniuria, per
791. <) seijuituy unlus vocis rasura or.

g)
linea daii atramento pallidiori cxarata or.
792.
1)
*)
sequitur rasura 10 litterarum or.
Servatae non sunt.
")
ahhinc
stilo
35
pridem nonnullis Roraanis civibus,

futuri essent habebantur probabili
tu
mutalo post add.
or.
40
te fuerat consultius
f)
corr. ex h or.
45
HEINRICI
VII.
CONSTITDTIONES.
1312.
Nr. 792. 793.
n)]
yunquid enim non iniuriosum et nota dignum est, cives ipsos, qui conmansuetudinem venerant, quibus evocatio tua securum ad te pollipresumebatur aecessum. unde nec suspicari captionis materia occasionem vel causam
abstinendum.
fidenter ad regiani
ceri
nee de
5
sic
requisitiotiis
examen adducas.
rationis
predicta
fortalicia
10
violentia
formidare verisimiliter poterant,
innoxios impremeditate gravare.

te
in
hiis
Profecto,
illicite
insontes
sic
hec attente discutias,
reprehensibiliter
a quibus ea sic
hiis,
si
egisse
recepisti,
opprimere,
si
ut debes in
comperiens,
palatia seu
absque dilatione restitues
et
detentos prompte ac liberaliter liberos abire permittes. Quod et nos, ut tue saluti provideas. ut tue fame consulas, ut iusto placeas iudici et nobis materiam tribulationis
infeste precidas'', et paterno affectu et omni qua convenit instantia petimus et ad id
omni quo possumus studio tuam magnificentiam invitamus. Quanto enim intensius premissorum executio nostris desideriis insidet, tanto nobis nimirum erit acceptius, si ea
15
devotus impleveris, tantoque pro certo molestius, si quod absit in hiis te inexorabilem
exhibebis, cum procul dubio hec nulla possint excusatione defendi, quin presumpta
fuerit in evidens nostrum et ecclesie Romane preiudicium et usurpationem etiam inde-
bitam
iuris nostri et ecclesie

Dat.-^ in prioratu
de Grausello, prope Malausanam Yasionen. dioc, XIII. Kal.
lulii,
anno septimo.
pontificatus nostri
793.
20
memorate.
FRAGMENTim
LITTERAETJM.
LHterarum jôntificis, quas Jmic teiiqiori rindicandas esse crediderim fracjmentum

autographum superest Pisis in tabulario capittdi maioris ecclesiae numero carens. Memirana valde corrosa iam olim dissecta esse videtur. Lineae septem servantur vel rectius
,
pars cuiusque Jineae.

In Indice documentorum citato notatur: Significatio quod mittitur domino copia
litterarum, quas misit Eoberto
sub bulla papali (Doenniges l. c. II, 115). Sed num
tcrtia fere
25
quarum fragmentum
illae litterae intelligantur,
liic
Romanorum
Yolentes.
310
salutem]*
illustri
fili
carissime,
te
eontingentibus carissimo in Christo
(P. deest.)
proponitur, nescio.
carissirfno in Christo
filio
Henrico regi
et apostolicam benedictionem.
de omnibi(is
filio
nostro [Roberto Sicilie regi
p[ersonam tuam]''
|
illustri
]*
j
lohanni c[omiti
fratri suo]*^
per nostras litteras scribimus, plen[
et
fratres
copiam omnium litterarum ^ i[
per venerabiles] "
Arnaldum Sabinensem legatum, Nicolaum [Ostiensem episcopos ac dilectum filium
nostrum Lucam Sancte]* ilarie in Via lata dyaconum cardinalem nuntios'' [apostolice
libentius te coaptes,
35
sedis
Y
792.
>)
793.
*)
as in loco raso 4 liUerariim or.
supplevimus
7108.
^)
omnino
certum; duodecim fere Utterarum spatium.

1)
JDe his nihil seriatum est.
')
linea dati artius scripta or.
incertuni;
decem fere liiterarum spatium.
^) ita desinit
fragmentum.
"=)
omnino
in-
HEINRICI
792
794.
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 794.
REQUISITIONES ITERATAE
CARDINALIBUS FACTAE.
lun. 22.
1312.
II,
de Mcrcato exarata superest Taurini

Acta et ProtocoUa 'Diplomi imperiali Mazzo i nr. IT
1.5.
Edidit Doenniges l. c.
Doenniges 3Is. VI, de quo v. supra ad nr. 604) fol. 14
Nos denuo accuratissime contulimus. Cf. iam supra nr. 777 et 779.
48 nr. 21.
Bolimer, Reg. Heinr. 486.
maxlmam partem a Bernardo
Imbreviatiira J
inter
in tahidario regio
C=
eiiis
&
(P. deest.)
In nomine Doniiiii anien.
Anno eiusdem
(I)
Ronie"
etc.
vocato vulgariter les Milites
palatio
in
in
aula
lo
Per hoc presens publicum instrumentum cunctis appareat evidenter,

quod cum per sanctissimum in Christo patrem dominum Clementeni divina providentia
sacrosancte Romane ac universalis ecclesie summum pontificem decretum et ordinatum
fuerit, quod serenissimus princeps dominus Henricus Dei gratia Romanorum rex semper
augustus coronetur et coronari debeat dyademate imperiali in Urbe et inhungatur et 15
inhungi debeat ibidem per sacras manus dominorum cardinalium tahs et talis etc, ad
hoc ab eodeni summo pontifice specialiter destinatorum et missorum, hinc est quod cuni'
ipsius palatii".
emulos et inimicos dicti domini regis adeo occuquod dictarum coronationis et inhungtionis sollempnia non possunt ibidem comode
celebrari, quod quidem impedimentum nuUa potest tergiversatione celari, prefatus
dominus rex cum instancia requisivif^ ipsos dominos cardinales et'' eorum quemlibet,
quod ex quo dicte coronationis et inhungtionis sollempnia in basilica antedicta ut iam
dictum est fieri non jiossint propter impedimentum predictum, cuius impedimenti idem
dominus rex asserit se non esse in causa vel culpa ahqua ipsum in ecclesia sancti
lohannis Lateranensis vel in aiia quavis ecclesia in Urbe coronare et inhungere debeant.
Pretendens idem dominus rex multas rationes^ iuris et facti ad probandum, quod ipsi
basilica principis apostolorum sit per
pata,
20
cardinales ipsas coronationem et inhungtionem" facere

in basihca predicta,
maxime cum
innocentia ipsius domini regis.
eis nianifeste
quam
possint et debea[n]t alibi
constet de impedimento predicto et de
Dicens idem dominus rex, quod
ipsi
domini cardinales
hoc facere possunt et debent multis rationibus, tum quia iura et canonica et civiha in
boc concordare videntur, tum quia per retardationem dicte coronationis multe strages,
quam phirima
Urbe
Et per fehcem expeditionem ipsius coronationis speratur firmiter cum divino auxilio, quod mala ipsa^
et scandala plurima hic et aUbi c(^ssabunt iusticiaque pax' et tranquillitas in christiano
populo multiplicabitur. Offerens idem dominus rex se facturum et prestaturum ins dicta
coronatione sua et ante et post universa et singula, que facere et prestare deberet,
multa homicidia, rapine, depredationes et mala
et
si
etiam
in
alibi''
iam cvenerunt
in
794.
deleta J.
Rome
^)
post
1)
*)
sibi
sunt possibiha,
palatii
specialiter
supra Uneam add.
Supra
nr. T7T et TT9.
fierent coronatio
secundum quod
supra lineam add.
alibi
alia
in litteris
J.
^)
Suîra nr. TTS.
specialiter'' in
3)
inliungtio
Supra
nr. 044.
35
supradicte,
papalibus continetur'.
"=)
praecedit eadem vox 40
sequitur cessabunt delet. J.
J.
2)
et
^) sefjtiilur q delet. J.
J.
supra lineam add.
30
posterum formidantur.
predicta basilica principis apostolorum
ea videlicet que
8) in
et venire
25
')
panx
J.
HEINRICI
(2)
Quibus
sic petitis
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 794.
1312.
793
ad partem
et presentatis cardinalibus predictis, ipsi cardinales
consilium iinanimiter se traxerunt et deliberato consilio inter se et ad locum predictum redeuntes de intentione et voluntate ipsorum responsionem in' effectu inter multa
ad''
bona
5
et
honesta verba alia' dederunt
nalis Hostiensis in
ipsi
domino regi per relationem'' domini
cardi-
qui sequitur:
bonisque
quod consideratis malis

et utilitatibus, que ex
evenire.
ut
videlicet
10
modum
que ex retardacione dicte coronationis
et periculis,
ipsius
coronationis
celeritate
possunt
malis ipsis et periculis celeriter succurratur bouaque'
et
multipliciter
que
utilitates,
inde evenire sperantur. promoveri possint"', iustis suplicationibus ipsius domini regis
favorabiliter annucntes", considerantes manifestum impedimentum, quod in basilica
predicta prestatur
domini regis innocentiam,
ipsius
et
idem dominus cardinalis

[et] Luca cardiposse et debere per eosdem in
dixit
Hostiensis, ordinavit, direxit et concessit pro se et dictis dominis legato
coronationem
nalibus dictas
et
inhunctionem
fieri
Et eas ibidem faciendas decrevit ad

salvo quod ipsi cardinales volebant
ecclesia sancti lohannis Lateranensis de Urbe.

16
quami
diemP,
dominus
ipse
rex"^
daret^,
hoc
habere spacium temporis'
et dilationem" de dicta coronatione facienda^ usque ad

aliquam diem inter ipsos dominos regem et cardinales comuniter ordinandam, infra
quod tempus expectare deberent mandatum et responsionem summi pontificis vel
cardinalium unius vel plurium, cui vel quibus deberent fidem plenariam adhibere.
20
Quod quidem mandatum
num regem
et
responsionem si" infra diem predictam per ipsos domidictum est eligendam recipiant, ipsi mandato et
Si vero mandatum^ predictum et responsionem infra dictam
ipsum dominum regem ad diem, quam infra tempus predictum
responsioni stabunt.
26
vel
cardinales ut iam
diem non receperint-^'.

ipsam diem subsequens^ idem rex ehgere voluerit, ipsi regi predicte coronationis
soUempnia in Lrbe in ecclesia sancti lohannis Lateranensis auxihante Domino ministrabunt in forma, que in supi-adictis litteris papalibus continetur.
(3) Supradicti''
vero domini legatus et Lucas cardinales hec omnia dicta et con-
dominum Hostiensem eorum nomine
cessa per ipsum
verunt et approbaverunt et ea ut supradictum est

30
unaniniiter'^ vohiernnt.
fieri
ratiffica-
ordinaverunt, voluerunt. decre-
verunt" et promiserunt''.
simuF
cameram ipsius domini regis et ibidem de elecrione diei, infra
quam expectare debeant mandatum et responsionem dicti summi pontificis, diu ad
imicem contulerunt et post multas collationes diem Sabbati in octabis festi nativitatis lai.
(4)
Quibus
sic
peractis prefati domini rex et cardinales de aula'' predicta'^
recedentes intraverunt
35
beati lohannis baptiste proxime venturi, que erit prima dies mensis lulii proxime venturi,
idem rex
et
domini cardinales unanimiter et concorditer ehgerunt.
Volentes, con-
cedentes et ordinantes ipsi domini cardinales, quod ipsi domino regi hcitum
Sabbati prima die mensis
etiam ante
si
ipsa die
diem
sibi
ipsara
794. h) sequitur se
bona
sequit-ur
J.
')
J.
ipse
delet.
sequentem
/.
) sequitur volunt
')
sequuntur deleta infra quod respons
") in linea post add. J.
J.
/.
")
delet. J.
LL.
^)
ipsi regi sicpra
")
/.
relactionem J.
corr. ex predicto /.
r.ONSTlTDTIONES
IV.
dilactionem J.
^) sequitur vel res delet. J.
lineam add.
J.
^) supradicti
intercalandi posito in margine inferiori instrumenti posl addita sunt J.
ex loeo /.
J.
')
f)
sequitur rece delet.
post
sequuntur deleta volunt, consentiunt et
P) sequitur de delet. J.
1) fiua; sequitur
) sequitur certum delel. J.
')
dominus rex corr. ex ipsum diimregera,- sejun(ur rfe/eta et ipsos cardinales /.
ex concordarent /.
quod
) in alia supra Uneam add.
delet. J.
deletum q et
concedunt quod
45 delet.
50
sit
voluerit ehgere quamcu.ique
diem Sabbati ad dicte coronationis sue soUempnia celebranda.

Yolentes etiam et concedentes eidem domino regi. quod nisi infra ipsam diem Sabbati
a supradicto summo pontifice per ipsius htteras bullatas ahud contrarium in mandatis
placuerit post
40
lulii vel
sequitur iufra
y) reciperint /.
promiserunt
"^)
"")
manu Bernardi
supra lineam scripta
,J.
100
iuter
corr.
J.
<)
subsigno
corr.
1.
HEINRICI
794
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 794. 795.
1312.
quod per ipsos cardinales ad diem, quam idem rex eligere voluerit ut supradebeat coronari et inhungi. Item voluerunt, ordinaverimt et eidem domino
regi concesserunt, quod si forte ipsa die per ipsum dominum regem ut supradictum est
eligenda ad dictam coronationem suam in loco predicto^ ipsi omnes cardinales non
interessent, quod duo aut unus eorum qui interesset ipsum dominum regem possit et
debeat coronare et inhungere et sibi dicte coronationis soUempnia ut supradictum est
receperint,
dictum
est,
ministrare ".
MCCCXII,
Acta' sunt hec anno Domini

reverendis
tibus
Treverensi,
X, XXII. die mensis
indic.
dominis Balduyno Dei
et
lunii,
presen-
archiepiscopo
gratia''
archiepiscopo Arelatensi, Henrico Tridentino, Nycolao Botrontino episcopis,
patribus
Christo
in
lo
Bernardo abbate Sancti Syri in lanua, dominis Amedeo

comite Sabaudie", Roberto nato domini Roberti comitis Flandrie, domino Luduyco de
Sabaudia, magistris lohanne de Venstingha, Henrico de Geldonia, Homine de Peretulo,
'
electo de Venetiis,
Scotto Bertoleto de Spoleto iudice et
aliis
pluribus fidedignis testibus ad premissa spe-
cialiter rogatis.
is
BONORUM IMPERIL
CESSIO
795.
1312.
Proponere
lun. 24.
duobus aiitographis
accuratissime inter se collatis
liceat
et
1)
quac
'2),
servantur Argentinae in tabulario, quod dicitur 'BesirhsarcMv des Unterelsass', benivolenter

nobis transmissis.
pendet
Signata sunt 'Serie G. 81. nr. 1
linis sericis rubri flavique
caeruleique coloris
In dorso
relictis.
imperii selecta' pag. 454 nr. 648.
et la';
autographi
sigillum laesum
20
autographi 2 sigillum deest, linis sericis flavi
coloris;
nihil eocaratum
Ex
est.
Cf. infra nr. 813. 814.
Bohmer 'Acta
2 iam edidit

(P. deest.)
Romanorum rex semper
munda
Religio
quod
inducit,
Deo
sincere caritatis
honorem
ipsius
libet procurare.
inmaculata"
et
sic
et
placens,
quam
mentem regiam
Quidquid enim monasteriis vel
reponimus tamquam
celestis
recepturi
virorum
abbatis et
in loco tuto, ubi
speramus
sicut
.
.^
eterne
ecclesiis
Deo
seu personis
in
premium
conventus monasterii
in
salutare.
Bongarten'^
J.
cellata Acta sunt
Christo /.
pag. 769
'')
lin. 29.
iestis insequitur,
79.5. ')
1)
hec
abhinc
')
Rome
manus lohannis de Dyst;
(statim cancellatum)
Dei gratia supra lineam

) sequitur lo
cogitari
Imaculata
delet.
J.
anno
')
dicatis offe-
j>raecedunt eiusdem
die
mense
et
2.
b)
Matth.
^)
J.
manu
dictus Eychelet
'^)
usque
huc
maim
scripta, sed postea can-
indic. predictis
presentibus reveren in
spatium nomini inserendo vacimm relictum J:
Bomg. semper
2.
^)
35
imperio per-
cf.
supra 40
J; de lohanne comite Foresii, qui fere semper comitem Sabaudiae
deest 2.
6, 20.
',
Argentinensis dyocesis
licei.
Cf. LilC. 12, 33.
30
Sane religiosorum
quod cum mons
sequunlur aliquo casu interesse non possent aut nollent deleta
s)
et
gazaphilacium thesauri
berg iuxta monasterium ipsum* situm habens, cuius proprietas nobis

794.
attrahit
nec a fure furatur nec a tinea demolitur
vite
Cysterciensis ordinis peticio nobis exhibita continebat,
Sernardi scripta
25
ac incrementa profectuum nos delectat ubi-
rimus aut boni fecerimus per nostre clemencie largitatem, hoc

proinde
Romani
omne bonum.
et
sacer Cysterciensis habitus et
et dilectionis vinculo
commodum
universis sacri
graciam suam
ordo demonstrat,
augustus
ium ipsum
iJi
loco raso
1.
HEINRICI
eciam pro
suis
eundem tradere
CONSTITUTIONES.
eidem monasterio ad
tinet, sit ipsis et
et
VII.
Nr. 795. 796.
1312.
ipsius boui status
795
conservacionem utUis plurimum
usibus et indigenciis oportunus, ipsis et dicto monasterio
montem
donare celsitudo regia dignaretur, nos qui inter cetera dicti ordinis
monasteria circa prefatum monasterium in Bongarten et conventimi ibidem cum propter
eiusdem conventus conversacionem honestam et devotam vitam ac bone fame sue fraet
tum eciara propter altare, quod idem conventus in eodem monasterio de

novo^ construxit. ubi karissime consortisf-s nostre quondam Margarete inclite Romanorum regine memoria colitur et in ipsius anime remedium divina misteria iugiter celegranciam,
brantur. afficimur intime caritatis affectu, dictorum

10
supplicationibus
inclinati
consortis nostre prefatum
eodem nobis
in
abbatis et
.^
conventus votivis
dicti
monasterii, in cuius nativitatis sollempni-
de qua multi gaudebunt et gavisi sunt, huiusmodi preces devote pro largicione
montis predicti nobis obUite
15
.''
ob honorem et reverentiam sanctissimi lohannis precursoris
Domini' baptiste Ihesu Christi, patroni

tate,
fuerunt.
necnon
in
remedium sempiternum anime
montem Eychelberg necnon omnem proprietatem
et imperio pertinet, sepedictis
dicte
quod
abbati et conventui ac monasterio in
et ius,
Bongarten de plenitudine potestatis regie ex certa sciencia donamus, concedimus. apropriamus et^ eorumdem perpetuis usibus applicamus. Statuentes et sub indignacionis
nostre pena gravissima firmiter inhibentes, ne ahqua deinceps persona alta vel humilis,
ecclesiastica vel secularis aut comunitas'' civitatis, oppidi sive ville ipsos
20
medietatem
pena' componat,
fisco
nostro,
in
huiusmodi largicionis
abbateni et
nosti-e
dono contra
reliquam vero prefato monasterio totaliter
In cuius rei testimonium presentes litteras nostre maiestatis sigillo iussi-
applicandam.
ii
Bongarten
conventum ac monasterium
tenorem presencium audeat molestare seu quomodolibet impedire. Quod qui secus fecerit,
preter indignacionem regiam, quam ex hoc incurret, centum marcas argenti puri pro
in
mus communiri"".
Rome apud
Dat.
Milicias, YIII. Kalen." luhi,
indictione
decima", anno Domini
millesimo trecentesimo duodecimo, regni vero nostri anno quarto.
796-812.
1312.
30
Cf-
CORONATIO ROMANA.
29. lul.
lun.
Commissionem
pontificis
796798. SCRIPTA
1312.
6.
supra nr. 644
35
de
1)
Ea forma
Mercato in
soiis
e)
Domini
Kalend.
Apr. 30.
Utteras nr. 046. 647.
Iim. 29.
IURA3IENTA ET PROTESTATIO REGIS IN DIE CORONATIONIS.
795.
i)
et
1313.
AD IPSAM COROXATIONEM SPECTANTIA.

1312.
796.
(lul. ex.)
2.
ac 2.
et eo orcline,
vo
loco raso
<>)
quibus a rege praestanda erant, conscripta sunt a Bernardo
chariaceo,
folio
con
1.
quod
Taurini in
in loco raso 2.
k)
conmunitas
2.
tabulario
8) nsortis
')
scrvatur
regio
Margarete
in loco raso
pro pena in loco raso 2.
1.
inter
^) deest^.
") comuniri
X. 2.
100*
cius
1. 2.
HEINRICI
796
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 796. 797.
et protocolla 'Diplomi imperiali Maszo 4 nr. IT ( Doenniges Ms. VI, de quo

supra ad nr. 604) fol. 17. In verso leguntur manu Bernardi inscripta: Forma iuramenti faciendi per dominum in Urbe. Edidit Doenniges l. c. II, 50 nr. 22a c. Nos
denuo conttdimus. Qiiae concordant cum formis in Ordine coronationis supra pag. 609 611
praescriptis, ea typis minoribus cudenda curavimus.
Acta
V.
Sequuntur eidem folio 17 inscri^da adhuc verha litterarum pontificis: Quia autem
Quae hic omisimus; v. Doenniges l.
expressum (= siqwa pag. 613 lin. 11
18).
nr. 22 d.
(P. deest.)
est
Ego Henricus
Tî/is
Sic
Deus me
Promittimus
''lî_io.
iuramus per Patrem
et
euangelia et per hoc lignum
aut
vivitice''
membra domini nostri summi
meo
consensu
me servaturum Romanis bonas consuetudines

Dei euangelia.
rex faturus imperator iuro
adiuvet et hec sancta
aut consilio
meo
et
c.
suas.
10
Filium et Spiritum sanctum et per hec sancta Dei
crucis et per has reliquias sanctorum,
aut exortatione
quod numquam vitam''
honorem quem habet voluntate
pontificis neque*
mea
Et
perdet.
in
Roma nullum
mea
aut
placitum aut
ordinationem faciemus de omnibus, que ad ipsum pertinent aut Romanos, sine eius consilio aut
Et quicquid de terra Romane
consensu.
quam
cito potterimus.
^'"j
^'
sibi
quotiens mit[t]emus eum,
ad deflfendendum teiTam sancti Petri et
10
sanctissimus pater dominus
aurum
oiferrem
ad nos vel perveniet,
Et quandocunque aliquem mittemus in Lumbardiam
et iuribus nostris recuperandis

sit
ecclesie pervenit
Romane
ecclesie
noster dominus Clemens
secundum suum
summus
Sed propter eius absentiam
istud presentialiter.
et
iurare faciemus*,
ei
Tusciam pro
quod
terris
adiutor eius
posse.*
pontifex esset hic presens,

offero*,
is
reddemus
20
vobis domini[s] car-
dinalibus eiusdem domini pape vice et nomine recipientibus.*
797.
TESTmONIUM NUNTIORUM AP0ST0LIC0RU3I DE CORONATIONE

EFFECTA.
Servatitr in transsiimto a. 1812. Oct. 18. iussu imperatoris scripto, quod infra edemus.
Autographon in Indice documentorum a. 1313, de quo v. supra ad nr. 298, indicafur hoc
modo: De coronatione domini iraperatoris sub sigillis cardinalium (Doenniges l. c. II, 112).
(P. deest.)
Cf. Bohmer, Reg. Heinr. post 487.
myseratione divina Arnaldus Sabinensis

Nycholaus Ostiensis et Velletrensis episcopi et Lucas
dyaconus cardinalis, eiusdem sedis apostolice nuncii
imper-
25
Universis presentes litteras inspecturis

apostolice
sedis
Sancte Marie
in
legatus
Via
lata
frater
30
petuum.
Ut ea que digna sunt

maiorum testimoniis coadiuta
recoli
tanto teneantur firmiori
veritatis
stabilita
memoria, quanto
sue causam mentibus audientium imprimunt
et''
perhibentia fidem indubiam retinenda tenacius" sc commendant, nos que circa corona-
35
negocium serenissimi principis domini Henrici divina favente clemencia Romanorum imperatoris semper augusti pro varietate temporum occurrerunt, ad eternam rei
tionis
79G.
*)
vivice B.
797.
")
quorum
b)
tr.
iura
))
male B.
in iiova linea bis scripliim
tr.
"=)
super tenacius deleto
tr.
HEINRICI
CONSTITDTIONES.
VII.
1312.
Nr. 797.
797
niemoriam dignum duximus'' inserenda.

Cum itaque dudum sanctissimus pater et
dominus noster dominus Clemens divina providencia papa V. nos una cum bone memorie
domino Albanensi ad partes Italie destinavit, dans nobis per suas litteras in mandatis,
ut accedentes ad Urbem prefatuni prineipem dominimi Henricum tunc regem Ronia5
norum una cum reverende memorie domino Francisco Sancte Lucie in Sylice dyacono
cardinali inungeremus nos Ostiensis et coronaremus nos omnes in imperatorem ac
iniponeremus ei imperii dyadema et gladium, pomum et sceptrum tribueremus eidem
modo et forma, quos nobis super hoc facte comniissionis littere continenos prefati doraini nostri summi pontificis volentes obedire mandatis ad Urbem
sub certis
bant\
w accessimus, bone memorie Albanensi episcopo
et
domino Francisco
prefatis
viam uni-
verse carnis ingressis, invenimus ecclesiam beati Peti-i apostoli taliter occupatam, quod
ad eam dicto domino regi" patere nequisset accessus,

coronando eundem
in predicta principis
sicque'' propositum nostrum de

apostolorum basilica prout voluimus nequivimus
Propters quod prefatus dominus tunc rex Romanorum necnon inmensa multitudo populi Romani a nobis petierunt instanter, ut cum prefata basilica
principis apostolorum absque culpa dieti domini regis esset taliter occupata, quod ibidem memoratus tunc dominus rex coronari'' non posset propter impedimenta tam
notoria, quod nuUa poterant tergiversarione celari, dominum regem prefatum in Lateraullatenus adimplere.
15
nensi ecclesia vel alia,

20
nos facere posse, quin
eligere vellemus,
immo
debere de
facere''
inungere ac coronare vellemus
litteras
iure,
mandabantur, asserentes
entum
et iurisperitorum allegationibus
mortes hominum et strages, ruinas domorum, incendia, depopulationes et
tinue,
roborantes ac proponentes et asserentes omnino

alia
quibus Urbs' propter dilationem coronationis eiusdem affligebatur"" con-
petita fierent
si
'^
illa
assertionem suam multorum sapi-
bella,
multa mala,
85
quam ad hoc
que nobis per dictas conmiissionis
et alia facere,
il[I|ieo,
cessatura.
Quorum domini
Romani populi
tunc regis et
predictorum frequentibus instanciis requisiti necnon auditis super hoc opinionibus sapi-
30
35
entum asserentium, nos petita facere posse de iure, sperantes nichilominus secundum
assertionem eorum, quod si que de coronatione predicta per eos fuerant postulata
fierent, universa mala, quibus urbs eadem miserabiliter subdita desolabiliter premebatur, cessarent omnino, ne quod absit inveniremur occasio tanti mali, annuendum duximus postulatis. Igitur die lovis III. Kal. lulii, hoc est in die festo beatorum Petri et
Pauli apostolorum, anno a nativitate Domini MCCCXII, ind. X, pontificatus eiusdem
sanctissimi patris domini Clementis pape quinti anno septimo, quem diem idem dominus
ab ipso domino tunc rege nobis ecclesie Rotunc rex pro die sue coronationis elegit,
mane nomine
vatis,
recipientibus,
que prestare dobuit,
que circa coronationem regum Romanorum
prestitis sacramentis
in
imperatores
in
et aliis rite ser-
archivo ecclesie et
ordinario continentur, prout litteris fuerant dicte nobis facte eomraissionis
inserta, preter
loca, que in eodem ordinario ac commissionis eiusdem litteris sunt expressa, que propter
impediraenta predicta, sicut nec in prefata principis apostolorum basilica prelibata nequi40
vimus ad litteram exercere, sed pro
locis expressis locis" aliis
quam
simili proportione
quod rex idem non fuit a canonicis basilice principis apostolorum predicte [receptus]?, cum nuUus ex eis adesset, qui ipsum recipere
vellet et posseti in fratrem, et auro, quod rex ipse summo pontifici, si presens fuisset,
fieri
potuit observatis, et eo excepto,
797.
45 e)
^)
dignum du.\imus mpra lineam super
praecedit regi delet.
tr.
f)
praecedit
) sequitur nobis
delet. tr.
con subpunctum tr.
m) corr. ex alfligebantur puncto subpotito
delet. tr.
P) deest tr.
1)
1)
vellent et possent
Stcjyra nr. 644.
tr.
2) Stipra
7ir.
778.
(spatiuni
siccg delet. tr.
vacuum
tr.
")
duximus
relicium)
8) praecedit pter quod delet.

^) sequitur posse dekt.. tr.
super urbis delet.
tr.
>)
tr.
h)
delelo
tr.
praecedit
ubrs super urbis

)
lociis
tr.
lun. 29.
HEINRICI
798
quantum
voluit
fuerat
nobis ab
eodem
oblato,
ranensis
fiiit
VII.
CONSTITDTIONES.
nomine
oblaturus,
et
vice
1312.
dicti
Nr. 797. 798.
summi
recipientibus
pontificis
per nos Ostiensem in memorata ecclesia beati lohannis Late-
postmodum
inunctus et
nobis"' Ostiensi predicto
misse sollempnia
maiori
in
quod
ex forma commissionis eiusdem facere poteramus, prefato regi mittram imposuimus
clericalem et super illam imperii dyadema ac pomum, sceptrum et gladium eidem tribuimus, debitis in eisdem sollempnitatibus observatis et omnibus aliis, que ex forma
commissionis predicte nobis facte facere debuimus et implere, absque illis que etiam
altari dicte
Lateranensis ecclesie celebrante, post epistolam decantatam, nos
superius sunt excepta.
In
cuius
testiraonium presentes litteras
rei
tres,
nostris
sigillis
duximus muniendas.
Datum in Urbe, die, anno Domini, inditione ac anno pontificatus sanctissimi patris
domini nostri domini Clementis summi pontificis predicti ut supra.
798.
Siipersunt adhiic
'Arm. I
VI
c.
nr. 6
autographon
excellit
scripta, sed oninino
A: due
graphi
et
A;
LITTEEAE CONSENSUS IMPERATORIS.

autograplia duo A e< B, servata in tahulario
7\
Btdla aurea
autographi
et
vir
cl.
btdla desideratur,
sunt
eiusdem tenoris
littere
et est
sunt.
Vaticano
iam pendenti
Manihus
filis sericis relictis.
In
i&
diversis
tergo legitur auto-
^^
ad huiusmodi signum
eiusdem tenoris ad huiusmodi
Paulus Kehr
secreto
rubei flavique coloris
ad modum hullarum papalium ingrossata
graphi B: Alia est littera
filis sericis
signum ^^2F
aiito-
Contulit
20
'
Varias lectiones litterarum Commissionis iam supra ad calcem nr. 644 adnotavimtis.
Biihmer, Reg. Heinr. 489.
Henricus
perpetuam
Cum
rei
ii
(P.
divina favente clementia'^
sanctissimus in Christo pater dominus Clemens sacrosancte
summus
Via
Romane
et uni-
25
pontifex reverendis in Christo patribus dominis Arnaldo Sabi-
nensi apostolice sedis legato,

in
Romanorum imperator semper augustus ad
memoriam.
vcrsalis ecclesie
Marie
529 53r,.)
lata diacono
Nicohio Ostiensi et Velletrcnsi episcopis ac Luce Sancte
cardinali*
necnon fehcis recordationis Leonardo Albanensi
episcopo et Francisco Sancte Lucie in Sylice diacono cardinali,
qui
postmodum ambo
diem clauserunt extremum, per suas Utteras duxerit committendum, ut nos inungerent
797.
corr. ex nobiefl
798.
*)
loco div. fav. clem.
30
tr.
B: Dei gratla.
'')
erasum ex cardinallbus .
In Catalogi a. 1306. confecti, stqyra ad nr. 114 citati codice Estensi fol. 35 his rerbis memoranttcr
1
(apud Muratori l. c. VI, col. 96 A): Sequuntur tres (sic) littere eiusdem tenoris auro buUate tam in
data quam in serie earumdem.
Littera imperatoris Henrici sub bulla aurea, continens formam inscriptam, missa super coronatione dicti Henriei in imperatorem electi per dominum Clementem papam quintum dominis Arnaldo
Sabinensi, Leonardo Hostiensi episcopis et cardinalibus et quibusdam aliis dyaconis cardinalibns.
Eciam continet modum inungendi, coronandi et alia insignia neeessaria concedendi pro dicta coronatione tam imperatoris quam eius uxoris. Et ante coronationem fuerunt facte pro parte ecclesie
Romane multe protestationes per certos commissarios per dominum Clementem deputatos eidem domino
imperatori. Que omnia, ut ex tenore dicte littere apparet, idem dominus Henricus ratifficavit, approbavit et confirmavit et in siguum perpetue rei memorie huiusmodi litteram suo sigillo aureo fecit
communiri.
Datum Lateran., HI. Kal. lulii, anno Domini MCCCXIII (sic), indictione X, post sus]
ceptum imperii dyadema regni sui anno IIII, imperii vero anno primo.
Et quia sunt alie due littere eiusdem tenoris, hic non sumuntur.
35
HEINRICI
et imperiali
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Nr. 798. 799.
799
diademate" coronarent ceteraque ipsius coronationis solennia*
peragerent,
idemque dominus summus pontifex, ex eo quod multe observantie multaque solennia

multeque reverentie et honorilicentie Romano pontifici competentia propter sui absentiam obmitti debebant,
5
in
eisdem
protestatus litteris ac
fuerit
nuUum ex hoc
auctoritate decreverit,
iuris vel facti
cum
successoribus preiudicium generari, quin
coronandi occurrat,. omnia exhibeantur et

sicut
forma, que
in
in archivo
ecclesie
bum*
tenor dignoscitur*^ esse
nos
presse,
suisque
imperatorem
in
per coronandos Romanis pontificibus,
fiant
sexto'.
continetur,
in predictis
ver-
et
et'
imperator,
qui
exaltationem
Romane
bonas consuetudines dirainuere non intendecreto tenore presentium consentimus ex-
Romane
dantes et concedentes ad ipsius
pontificis et successorum'^ suoruni
stipra nr. 644.
Romanorum
eiusdems iura
dimus, sed"" augere, predictis protestationi

i.s
sibi
quarum quidem htterarum de* verbo ad
anno
prefatus Henricus
igitur
Romanorum
apostolica
et
talis:
'Clemens episcopus servus
ecclesie ubilibet affeetamus et
casus regem
et pontificali ordinario
descripta litteris seriosius est expressum,

.10
voluerit
Roniane ecclesie ac
conservationem
ecclesie
iuris
ac eiusdem
domini summi
atque cautelam has nostras litteras
consensum nostrum eiusdem protestationis ac decreti expressum continentes imperiali

bulla aui-ea' communitas.
Dat. Laterani
20
indictione
X,
III. Kal.
lulii
anno Domini
millesimo
duodecimo,
trecentesimo
post nostri susceptum imperii diadema regni nostri anno quarto,
imperii
vero nostri anno primo.
799. 800.
CONSTITUTIO CONTEA HAERETICOS
ET
SACBILEGOS.
(Iun. 29.)
Constitutionem, qtiae signo chronologico caret, ad exemplum Friderici II. in ipso
85
coronationis die db imperatore editam esse, inter viros doctos constat itemque ex eo elucet,
quod
in fasciculo
Actorum
conscripto praecedit
et
et
collectaneorum
Bernardi de Ilercato ordine chronologico

ad diem 5. m. lul. edenda (nr. 825
instrumcnta fidelifatum infra
827).
799,
FOBMA LATINA.
Sistimus ope horuni suhsidiortm :
30
1)
apographo, quod servatur inter Acta Bernardi
; edidit Doenniges
13; ruhrum scripsit: Constitutio facta per imperatorem
R<
XIVIXV. fol. 13,
3978.
saec.
lat.
cod.
Vatic.
nos;
conttdimus
denuo
l. c.
II, 51 nr.23,
2)
in Cod. super
Commentario
Eosciate
Alberici
de
qucm contulit vir d. lohannes Haller'^; 3)
l.
c. fol.
(ad editionem principem Mediolani 1492); praecedunt apud Albericum haec: Et quia imperator Henricus huic titulo adiecit unam legem,
que comuniter non habetur, eam hic subicio. Litiea dati, quam praebet 3, ex Constirubrica C. de
35
summa
trinitate
(I, 1)
1313. Apr. 2 edendis sumpta esse videtur.

Beliquos codices vel editiones utpote peiores lectiones praebentes negligendos
tutionibus Pisanis infra
censuimus.
798.
<:)
buUa
dyademate simUUer semper B.
aurea, a
1)
a.
(P-
Bohmcr, Beg. Heinr. 488.
dinoscitur B.
)
ad
s) in loco
et
raso B.
ea in loco raso A. B.
Cf. 'Archiv'
V, 311.
XII, 242.
<>)
^) set
solempnia semper B.
B.
')
et
loco raso A.
de verbum
^)
rum
esse
'i3o.)
in loco rato A.
in loco raso
B.
HEINRICI
800
VII.
CONSTITUTIONES.
Henricus septimus divina favente clementia
Nr. 799. 800.
1312.
Romanorum imperator semper* augu-
ad perpetuara rei memoriam.

Reddentes honorem et debitam reverentiam summe
stus
Romani
providentia et miseratione benigna
individue Trinitati, cuius
et''
dyadema" suscepimus
imperii
gubernamus
et
qua spem nostram precipue ponimus, credentes firmiter, simpliciter profitemur, Patrem ingenitum ef^ Filium ex patre genitum'' et Spiritum sanctum ex utroque
precedentem unam deitatem sub pari maiestate et sub" pia trinitate secundum apostolicam disciplinam euangelicamque doctrinam esse colendam. Hec est fides recta, que
contra omnes premunitar" errores, quam divinum apostolum*^ Petrums et Paulum
doctorem'' gentium novimus tradidisse Romane' ecclesie'', qua' dive'" memorie Constan-
imperium,
in
Romanum
noster inclitus" predecessor
tinus
populos nostro subiectos
imperio,
nostre
auxit imperium,
munivit et
subditosP
dicioni
in
la
cunctosque"
volumus religione
ista
Et presenti imperpetuum'' lege valitura'' sanciendo^ omnes hereticos utriusque

sexus, quocunque nomine censeantur, perpetua dampnamus infamia', diffidamus" atque
versari.
bannimus, confirmantes predecessorum nostrorum constitutiones
manere non possent, hactenus sunt
statute
Romanorum
statibus, ut constitutiones
matrem
Mandantes insuper^ cunctis secularibus pote-
'.
Romanam
et
precipimus
ecclesiam in spiritualibus
incommutabiH
providencie altitudo
divine
patrum regule
et
omni
legos editas obsei-vent et faciant arcius''
constitutionem
Datum
in
pontificem
25
quecunque'
secuhires
ut
quam principum Eomanorum contra tales sacriab ahis observari. Hanc itaque nostre sereni-
corpore iuris sub debita rubrica volumus
in
Urbe
ipsius ecclesie
et
iniuria esse cupimus*' et pre-
Mandantes presenti nostra constitutione,
ahenos.
potestates constitutiones tam pontificum
et ideo hanc*"
principum statuta declarant ac sere-
et
cardinales, qui sunt eius corporis pars preclara, ab
20
universis dispositione
precipua insignivit,
Romanum
Quapropter
nissimi nostri testantur*' affectus^
tatis
ecclesiam
Ipsam enim
ex debito venerari.
cunctis''
ecclesiis pretuht* et tocius orbis cura
omnium ecclesiarum capud,
cipimus''
Romanam
Sanctam
et ipsius sedis autistitem tanquam'' Christi vicarium et beati Petri apostoli''
successorem'= veneramur
esse
45
pontificum^ contra predictos^ vel in causa fidei editas
observent et faciant ab ahis inviolabiliter" observari.

sicut
que adversus
et penas,
credentes^, fautores, defensores et" receptatores^ eorum, sine quibus diucius
liereticos,
inseri''
et
mandamus.
:jo
etc'
800.
FORMA GALLICE CONSCRIPTA.
Servatur in membrana a Bernardo satis nitide exarata Taurini in tabulario regio
Mazzo 4
'DiploTni imperiali
ad
1313. Apr. 2 edendae.
a.
ubi statim sequuntur Constitutiones Pisanae infra
nr. 13',
Edidit Boenniges
l.
II,
c.
225
nr.
Nos denuo
3a.
Cf. Bohmer, Reg. Heinr. 488.
mus.
contidi-
35
(P. deest.)
hx grace de Dieu empereres des Romains a pei-petuel memoire.

dehue reverence a la soveraine e neant divisible Trinite, de la
Henris settimes par
Rendenz honour
cui
pourveance e benigne grace nous avons recheve

799.
apostulum
ac
1.
2.
diffamamus
dictas 2.
^*) testatur 1.
volumus
nostri
3.
deest
)
siout 3.
f)
1)
>=)
valitura lege 3.
>)
affatus 2.
Datum
Swpra tom.
II,
3.
3.
ii)
in
<>)
^)
deest 3.
g)
Urbe
=)
cupimus esse
etc.
in
solo
anno primo, regni vero quinto

1)
diadema
"*)
et
la
corone de rempire e governons
Filium
genitum
doctores 3.
cunctos
1.
2.
')
P)
nostre
deest 1.
3.
2;
3, cf.
^)
perp.
Dat. Pisis,
in
')
dampn.
a add.
?)
loco a cunctis 3: ab
^) et precip. deest 2. 3.
supra
')
)
'^)
premit 3. 40
deest 1
subd. desunt 3.
dit.
^) receptores 3.
3.
desunl 2.
deest 2. 3.
sentiendo 2; sancimus 3.
) defens. et deest
') deest 3.
2.
1.
) inclytus 3.
divine 3.
3.
'')
Petrum apostolum
S)
1.
n>)
2.
perpetuum
deest 3.
*)
f)
")
desunt 3.
1. 2.
^)
quicunque
3.
2)
pre-
Aprilis,
^) inseri
imperii
prooemio.
106 nr. So, 194 nr. 157, 280 nr. 209, 284 nr. 211.
3.
") pret. ecel. 3.
aliis.
MCCCXIII, mense
inf.
1) in
de haeret. (V,
7).
45
HEINRICI
Vempire,
in
CONSTITUTIONES.
VII.
quel trinite nous raetons seur toutes autres
la
creanz fermement e simplemcnt confessanz,
engendre,
Nr. 800. 801.
1312.
le Saint esprit
801
ehoses nostre esperance,
Pere neant engendre, le Fil dou pere

venant del un e del autre une deite dessouz sembkble maieste
le
e dessouz pie trinite selon la discipline des apostres e selon la doctrine

5
devoir
aouree e tenue.
esti'e
Ceste est
la quele
fois droite,
errours, la quele nous conoissons estre ballie de saint Pierre le
Pol
doctour des genz a la eglise de
le
memoire Constantins nostres
tres nobles
Rome, par
la quele
ancestres guarni
des euangiles
est garnie contres toutes
dinn apostre
foi
de
acrut Tempire
de Rome,
touz les pueples sougiz a nostre empii-e volons converser en ceste religion.
10
de saint
quele dive
la
par ceste
presente ioy durable a touz jours fermement estaublissenz touz hereges nialles e femeles,
nom
par (juelque
soient apeles, dapnons de perpetuel infamia e les deffions e ban-
k'il
nissons, confermanz les constitutions e les peines de noz ancestres estaublies encontres
touz hereges
queuz
15
ceux qui
les croent, deffendent,
que
les constitutions
des apostoiles de
Rome
tout a touz seculers justi-
encontres les devant diz

guardent e facent des autres non corrumpablement estre
guardees.
La sainte eglise de Rome tant come mere e le saint pere le papa tant come
vieaire de Jhesu Christ e successour de saint Pierre henorons e commandons estre
ciers,
il
hereges ou en cause de
Celi eglise la pourveance de la divine hautece par orde-
nance non muable de toutes eglises a

en tout
de ceste especial cure
fiiitcs
la foi
henores de touz par devoir.

au
receptent ou donent favour, senz les
Mandanz enseure
ne pourroient longuement durer.
il
soveraine en les esperitualtes e la ennoblie
fait
le siecle,
pour ce
les regles
des peres e les estatuz
des princes declarent eles paroles de nostre serenite le tesm[o]gnent, cesti estre chief de
pape de Rome e les cardenaux de celi eglise, li quel

de toute enjuire nous volons e commandons estre
estranges.
Mandanz par ceste nostre constitution. que touz seculers justiciers e poestes
les constitutions des apostoiles e des enipereours Romains encontres cieuz sacrileges
toutes eglises.
pour ce"
le
sunt clere partie dou cors de celi,
25
guardent
faites
801
803.
estroitement
facent
commandons
serenite volons et
801.
Ceste
constitution de
manii eiusdem notarii:
Forma
exemplari Heinrico II.
1)
Acta Rernardi
inter
nostre
de droit en droite rubriche.
131.2. Iim. 29.
ENCYCLICA IN FORMA MAIORL
Subsidiis uti licuit his:

est
guardees.
LITTERAE ENCYCLICAE IMPERAT0BI8.
30
stratum
estre
estre mise en cors
loco
Cypri regi misso, quod regi-
supra ad nr. 796 citato
fol.
64
sq.;
litterarum coronationis,- edidit Doenniges
l.
c.
inscrijjtum est
II,
52
nr. 24,
nos denuo accuratissime contidimus;
exemplari
2)
39
Edwardo
III. Angliae regi directo, qtiod insertum est cod. bibliothecae
Parisiensis fragmento 'Nouv. acq.

tulit
vir
A. Dopsch;
d.
1818
et HolhrooJce
1895.
32 f signato^
quae parata
est
XIV. in.
apud Rymer
saec.
fol.
5' nr.
IV;
'Foedera' ed.
con-
Clarhe
pag. 170 ex autographo valde corroso, varias lectiones adnotare
cum Karolus Hampe tunc socius noster quamvis investigans autographon

nactus non sit; apud Rymer praebetur inscriptio haec: Illustri principi Edwardo
siipersedimus
40 a.
II, 1
editionis,
lat.
regi Angliae amico nostro dilecto;
exemplari lohannis
3)
bibliothecae Vindobonensis lat.

800.
*i
LL.
*)
quod servatur in codice notissimo

410 (lur. Can. 60), de quo vide supra ad nr. 457, fol. 8'
episcopi Argentincnsis ,
supra lineam add. B.
Cf. Delisle
'Manuscrits latins
CONSTITUTIONES
IV.
et
fran(ais ajoutis 18751891'
I, 11.
101
HEINRICI
802
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 801.
1312.
Quomodo imperator H.
scripsit domino Argenex hoc congauderet; edidit iam olim Chmel

loco supra citato II, 327 nr. 17; nos denuo contuUmus.
Bohmer,
Variae lectionis minutias, praesertim e 2, non omnes adnotavimus.
Ruhrum
nr. 61.
24' indicatur ita:
fol.
tinensi de bonis suecessibus suis,
ut sibi
(P- deest.)
Beg. Heinr. 490.
Romanorum
Henricus Dei gratia
salutem
dilecto*
3.
Cypri
principi
illustri
imperator semper augustus
2.
1.
consanguineo
regi
sincere
et
suo
principi
dilectionis
episcopo
Argentinensi
lohanni
venerabili
suam
gratiam
dilecto
et
omne bonum.
afFectum.
Magnus Dominus
(1)
que
universis,
residens
valde,
laudabilis
et
magestatis'^
sue"*
10
qui in excelso divinitatis
potencia
ineffabili
suaviter iraperat, tanto dignitatis honore ac decore glorie
sue
^*
solio"
clementer
condidit,
homincms quem
creaverat extulit', ut cui imaginem'' sue divinitatis impresserat, super cuncta' que
tam
tribueret" principatum et ut creatura
fecit""
a celestium ierarchiaP non differret
nobilis
cum quibus convenit grandi parilitate'' nature, voluit,

Dco uno omnes ordines celestium^ agminum militant,
15
quemad-
ut
ordinis,
similitudine
et'
inter universa''
sic universi
raodum sub se"^
homines distincti* regnis et provinciis separati uni principi monarche subessent, quatinus
eo consurgeret machina mundi preclarior, quo ab uno Deo suo factore" progrediens sub
uno principe moderata et in se pacis ac unitatis augmenta susciperet et in unum Deum
Et quamvis
et dominum per amoris gressum et devote fidei stabilimenta" rediret".
ao
huiusmodi" principatus prioribus seculis in^ diversis fuerit^ nationibus quasi cum gentibus
a suo factore oberrantibus errans, novissime tamen appropinquante plenitudine temporis^,
quando idem Deus

ut
fieri vohiit,
dominus" noster inenarrabiU dignationis
et
hominem per culpe lapsum perditum
homo
sue'' munificencia
et per obrupta'^ deviaque viciorum
25
ad loca virtutum rrrigua et eterne beatitudinis pascua* virentia revocaret,
labentem
dictum imperium
ad Romanos provide Dei disponente clemencia, quod
transiit^
illuc
preiret' imperialis excellencie thronus^, ubi futura erat sacerdotalis et apostolica sedes,
eodem
ac*" in
sentans
loco pontificis
imaginem,
sacerdocium eternum'
et imperatoris auctoritas refulgerct
ac tamquam rex regum
instituit
vicariam' repre-
illius
natus
intemerato'' virginis utero
ex
pro nobis
qui
sacerdos
ipse
30
dominus dominorum""^ ad
et
culminis sui fastigium omnia trahens sub sue ditionis" imperio universa subgessitf.
Sane ipsa exddencia rerum ad vestram''
et
aliorum scimus advenisse' noticiam,
quondam
imperatoris" eodem vacante imperio, licet quam
Romanorum'
(2)
quod ab
olira
predecessoris nostri olim
post transitum Frederici^
grandium
meritorum principes ad ipsum imperium per principes Alamagnie', quibus huiusmodi
incumbit electio, concorditer et rite fuissent olecti, nullus tamen eorura temporis impediente malicia aut fortune furentis''' invidia ad imperii dyadema pervenit.
Cum autem
801.
homini
dilecto 2:
Eduardo
regi
f)
maiestatis sbniliter semper 3.
^)
2.
") fecerat
loco Cypri
^) deest 2.
que add.
')
i)
2.
paritate 2; parilitate in loco raso 3.
^)
et
3.
pascua
y)
^) fuerint 3.
et 2.
se sub, se delet. 2.
2: pascuaque.
^) intemerate 2.
')
subiecit 2. 3.
*)
Almanie 2; Alemanie
1) Cf.
Gal. 4,
1)
4.
2.
tuam
f)
transtulit 2.
^)
iterum
P)
dom.
r)
3.
et 2.
et
ymaginem
praecedit ge delet.
") factore suo 2; factore suo, factore super suo delet. 3.
modi
dilecto.
Deus
preliiret
^)
^)
2.
1.
ipse add. 2.
devenisse 2. 3.
>)
g) tante dignitatis
2. 3.
P)
deest 2.
Anglie amico
ac
^) inniaginem 1;
contulit 2.
") fribuere 1.
3.
plures preclare fame
^)
divinitati 1.
semper
gerarcbia
praecedit hoinu deiet.
stabilementa
>>)
<=)
b) tronus 1.
>)
')
1")
doniinancium
')
1.
distincttis 1.
')
abruta
)
1.
^)
<)
2. 3.
et 2. 3.
2.
2.
1) parelitate 1
2.
Romani
glorie 40
cunta
") i"edirent 3.
1.
deest 3.
Friderici 3.
3.
35
sollio 1.
"=)
honorem ac decorem
simililer
;
et
')
eius-
loco
vicarii
dominacionis
2.
add.
1.
") in
1.
") furientis 2.
3.
2)
Cf.
1.
Tim.
6, 15.
50
HEINRICI
memorie
illustris
CONSTITDTIONES.
VII.
Romanorum,
Albertus'' rex quondamJ^
presenti regno fuisset
Nr. 801.
1312.
v,0;i
qui nuperrime nos precessit
de
Deo
volente subtractus et prefati^ principes, ad quos ut predixiimpcrialis spectat electio, nos tunc comitem Lucemburgensem" in regem Romano-
mus
rum futurum imporatorem
5
concorditer elegissent, nosque" licet sciremus humeros nostros

ad tam pregrande" onus inhabiles, de omnipotentis Dei benignitate"* confisi prebuissemus
facte de nobis electioni consensum, mox deereTimus, regnis Alamagnie''" Boemieque
dispositis, ad Urbem pro suscipienda^ consecratione et imperialif dyademate proficisci,
soUempnes nuncios ad sanctissimum patrem'' dominum Clementem sancte

summum pontificem, ad quem de consuetudine et more
mittentes
Romane
10
ac universalis ecclesie
maiorum coronatio nostra
ad Urbera dignaretur venire et nobis coronationis
spectat", ut
sollempnia exhibere.
Qui ex innata sibi clementia et paterno aflfectu, quem
habet ad nos specialiter et^ ad sacrum imperium, satisfecisset liberaliter' votis nostris,
nisi grandia negocia sacri concilii in proximo celebrandi et indicti iam prius. quam super
prefate
requireretur
predictis
15
Verum nolens" idem
a nobis,
illum detinuissent in remotioribus partibus
propter sui absenciara prefate nostre coronationis

dorainis Arnaldo
patribus
venerabilibus
occupatum.
eidem imperio,
pontifex et indignum iudicans" ac dispendiosum

et
Sabinensi
consecrationis" gaudia
apostolice
sedis
legato,
retardari.
Leonardo
Albanensi et XycholaoP Ostiensi aci Yelletrensi' episcopis et Francisco Sancte Lucie in

Silice ac Luce Sancte Marie in Via lata^ dyaconis cardinalibus vices suas plenissiraas
20 in
hac parte commisit, in
expresse declarans' et" volens, ut
suis litteris
eorum contingeret impediri, per
aliquos
si
aliquera vel
superstites vel superstitem dictum coronationis
nostre negotiura compleri valeret, ipsosque ad nos et nobiscum ad Urbera pro exequenda
commissione
55
illis
facta celeriter venire^ mandavit, iniungens eisdem, ut
virginis Marie,
tionis
dictam vel alia
quem nos iam^ elegeramus, ad perficiendum
in'''
die assurap- ^Ji";.
celebritatem pre-
quam'' nostra celsitudo duceret eligendam^, memorate nostre coro-
die,
nationis sollempnia celebrarent.
dum
Quia vero
(3)
per Lombardiam* terram nostro
imperio'' subiectam contenderemus ad Urbera, ut in die' assumptionis prefate de coroauspiciis gauderemus, civitas Brixiensis nefando"^ ausu nostro
indignum erat rainusque" pi"ovidum^ nos inde discedere, donec
sub sceptro nostro colla subniitteret. nc forte fieret reliquis Lombardie civitatibuss in
scandalum et ruinam. ad terapus negocium coronationis predicte'' suspendimus et dictam
civitatem tam diu dura obsidione vexavinius, donec non valens diucius potencie nostre
nostre felicibus
nationis
culmini rebellavit.
30
et
clemencie nostre arbitrio de commisso'
resistere, se libere' nostris manibus'' reddidit et
in
magestatem nostram crimine castigandam puniendamque
35
Hac
(4)
Urbem
prenominatorum dominorum
ab humano consortio
cardinalium. Albanensi
eiusdemP sollempnia
coronationis
conditio vite mortalis" absolverat, ad perficiendum"
Qua' die in ecclesia
diem festum apostolorumi Petri et Pauli duximus eligendum.
beati lohannis Lateranensis^ per dictos dominos cardinales oleu sacro uncti fuimus ac'
nostre resumpsimus et pervenientes ad
in presencia
quos
et Francisco dumtaxat exceptis,
40
submisit.
ergo pestifera civitate victoriose subacta, festura perficiendum coronationis
801.
*>)
nos
^) sequilur
3.
=)
0imperii2;
liter 3.
grande
imperialis
1)
r)
mandans
bardiam
i)
w) deest
50 o) perficienda 2.
Lateranensi.
=)
1.
==)
nostre 2.
immo eciam
P)
')
^')
2.
3.
>)
iuducans
")
in vio lata
deest 3.
mtde
1)
3.
2.
1.
2.
beatorum
')
')
.
desimt
sequitur dig delet.
declaratis
quem
2.
coronacione
")
eligendum
nephando
^) negot. coron. nostre
") deest 2; perficiende

)
Quo
2. 3.
2.
;
2.
delet. 1.
k) et specia-
1.
v)
Nycolao
3.
^) sequilur
ac 2.
")
1.
3.
d)
festo 3.
3.
Luzenbergenseni
1.
) se^juilur
3.
et consecrationis desunt 3.
1.
<:)
Lumb.
1)
et prefati
deest^.
^) alio
commissio
8) civ.
^)
Almanie 2; Alemanie
>) imp. nostro 2. 3.
k) nian. nostr. 3.
3.
quoudam rex
1.
provide 3.
1.
iu add. 2.
^) deest
Voletrensi 2.
delet. 1.
5-)
nostros add.
8)
3.
similiter seviper 2.
in jine lineae
delet. 1.
^) benenigtate 1.
1.
libenter
45 t) et 2. 3.
qnd
3.
2. 3.
3.
)
)
Lum-
nimisque:?
nostre coron. uegot. 3.
3.
) raoitualis 3.
loco beati loh. Lat. 2. 3:
2; necnon 3.
101
mn.
29.
HEINRICI
804
CONSTITUTIONES.
VII.
imperiali dyademate coronati et" omnibus
decuif
facta, prout
insigniti,
aliis
Nr. 801. 802.
1312.
tam celebria" requirunt
soUempniis'', que
presente copiosa multitudine arcliiepiscoporum, episcoporum,
abbatum et aliorum prelatorum ac'' ecclesiasticorum ordinum Urbis necnon ducum,

comitum, baronum militum, nobilium et universa pompa imperialis curie. nostrorum
fidelium et>' populi numerosa^ caterva, qui ad videndum mundo nova exorta gaudia"
et congaudendum Romano imperio'' iam renato, sicut flagranti desiderio videre dudum''
,
optaverant, convenerunt.
(5)
Hec
autem
magniiicencie
insinuare'' curavimus^,
certi
vestre
quod eo am-
(5)
plius pre eeteris honiinibus vos regio decore
de
prefulgidi
imperii
felicibus gaudeatis
periali
quo proximior
sunt
quadam
sicut
successibus
maiestati regia dignitas'',
invicem
ibi
nostri
sinceritati tue
volumus
ex sincere
fidei tue
devotione teneris',
lo
valeas exultare.
im-
est
et
Hec autem
intimare, ut de nostris felicibus successibus,
sicut
glorie' vicinitate
consimiles, sic debent esse amoris participio
is
Quales nos
et caritatis unione conformes.

esse''
erga' magnitudinem vestram, quando
fuerit
oportunum, per operum evidenciam
cognoscetis.
Dat. Rome, IH. Kal.
Stiperest nonnisi
exemplar abbati Waldsassensi directum
Jiodie
Conradi Vecerii 'De rebus
gestis imperatoris Henrici
VIF.
deperditum, quod olim
73 ad calcem
In minutiis corrcximus. Cf.
1585. ptiblici iuris fecit Chr. Urstisius 'Germaniae historici
Buhmer,
illustres' II,
Heinr. 490.
Ref/.
20
ENCYCLICA IN FORMA MINORI.
802,
a.
regni nostri anno quarto. imperii vero primo".
lulii,
(P. 535.)
Henricus Dei gratia
Romanorum
venerabili
25
abbati
Waldsassensi Cisterciensis ordinis, devoto suo ac dilecto
(I) Magnus dominus et laudabilis valde in excelso divinitatis sue solio residens
imperium suum, quod pro meritis eius inter nationes diversas quasi cum gentibus a suo
creatore degenerantibus vacillabat, transire voluit ad Romanos, ut illic preiret imperialis
excellentie thronus, ubi erat sacerdotalis sedes et apostolica affutura, ita quod ia eodem
loco
summi
pontificis et imperatoris auctoritas reniteret.
Germanos post quam plures
Novissimis quippe temporibus
ad ipsum vocatos imperium,

quorum quidam ipsius imperii assumpsere diadema, quidam non, divina cooperante
clementia per eos, ad quos spectat, in Romanorum regem futurum imperatorem rite et
illo
translato
in
concorditer electi, proposuimus ad

proficisci
Urbem
ut ad
Urbem accedens
Qui cum ex
certis
causis
principes
dominum Clementem summum
prefata solennia
iuxta nostrum
pontificem
nobis ibidem tradere dignaretur.
immensum desiderium
interesse nequiret,
ne
dicta coronatio ob sui absentiam impediri valeret, venerabilibus patribus dominis Ai-naldo
801.
")
ac
2.
')
3.
debitis et consuetis add.
solempnia (soUempnia 3) requirunt celebria.

^) et 2. 3.
^) innunierosa 2; uniyersa 3.
) nova ex. mundo gaud.
o)
d)
dud. vid. 2.3.
^) dign. regia 2.
Rome
a)
Arnoldo;
S.
add.
1.
curamus?
^) ^gggt 9.
gloria 2.
>) Explicit
et cet.
802.
')
e corr. ex
35
pro coronationis nostre suscipiendis solenniis
ac sanctissimum in Christo patrem
requisivimus,
30
1)
2.
2.
f)
2.
ergo
1.
") loco celebria
3.
y)
3.
decuit
2.
-10
3:
ac etiam Romaui 2; et Romani 3.

imp. Rom. 3; denuo add.2.'i.
>)
tenueris 3.
8)
successoribus male
) Data 2; linea dati in 3:
1.
Datum
45
2.
add. U.
HEINRICI
sedis apostolice lcgato,
VII.
CONSTITUTIONES.
805
Leonardo'' Albanensi et Nicolao Hostiensi ac Velletrensi
scopis ac Francisco Sancte Lucie necnon
Luce Sancte Marie
nalibus commisit in liac parte plenarie vices suas,
Nr. 802. 803.
1312.
excquendis interosse valerent,

nostre negotium expediret.
quatuor,
cum
in
Via
"^
epi-
lata diaconis cardi-
clausula ut
non omnes
si
hi[i]s
duo vel unus eorum dicte coronationis
tres,
(2) Verum dictis Leonardo'' et Prancisco de hac hice subtractis, per dictos dominos
cardinales superstites die festo beatorum Petri et Pauli apostolorum, quem ad hoc ut
poteramus virtute dicte commissionis elegimus,

10
lun. 29.
ecclesia sancti lohannis Lateranensis,
in
prescnte archiepiscoporum, episcoporum, abbatum et aliorum prelatorum ac ecclesiasticorum ordinum Urbis ducumque, comitum, baronum, nobilium ac Romani populi innumerosa caterva, oleo sacro uncti fuimus necnon imperiali diademate coronati ac aliis
Hec autem
debitis ac consuetis solenniis insigniti.
devotioni tue voluimus intimare, ut
de nostris fclicibus successibus valeas exultare.
Datuni Rome,
IH.'' Kal." lulii, regni nostri
ENCYCLICAE FORMA TERTIA.
803.
15
Servatur forma in solo codice Monacensi
ad
nr. 676, fol. 86.
anno quarto, imperii vero anno primo.
lat.
21242 (Ulm.
Edidit Guilelmus Meyer Spirensis
l.
de quo
42),
XIX, 93
c.
ttdimns.
85
nobilibus et prudentibus viris talibus fidelibus etc.
etc.
Ut votiva" novi rumoris veneranda festivitas totuni divulganda per orbem et

celcbris in Urbe fama, multorum regum et principum christianorum et aliorum fidelium
dudum anxiis desideriis expectata, que ipsorum suspensa temporibus ad alveum Romane
urbis modernis delata pervenit sub gaudiorum cumulis et aurora leticie, nedum vobis,
quos mater et alumpna fidelitas erga nos et imperium semper hactenus servavit illesos
et cum quibus memori meditacione libenter status nostri verba conferimus et quoslibet
nostrc partimur,
successus prosperitatis
presenti stilo notatur, quod
30
illo
sed
summo
nutum'',
nos rorem sue swavitatis fundente,
in
statera
iusticie
in
ipsorum
trutinans
ecce
eluccscat,
fidei
et eterno Opifice, qui aliquando
ad tempus
et
orthodoxe
cunctis
suspendens
rerum ordines
exhibet iuxta
exitus
post multas turbacionum procellas post
multaque obstacula iam vadata, que nobis Tuscorum rebellium et quam plurium aliorum
nephanda temeritas et audacic dctestanda pararant, sub victricibus nostris'' aquilis Sabbato die VI. Maii
Urbem
potenter intravimus.
Romani
pariter atque statum nonnulli
excessibus,
35
supra
(P. deesf.)
Heinricus
20
v.
Deniio con-
nr. 15.
quorum pro parte non modica
virium* edomuit,
Et
licet
contra nostre maiestatis adventum
Mai. c.
et certi alii sine causa rationabili licenciam darent
rebellionis errorem acciduum"^ nostrarum fragor
propter quod coronacionis nostre sollempnia ad tempus fuerunt pro-
rogata, tamen nonnullis erroribus fugata caligine, qui dicte coronacionip prorogacionem
et dispendii
materiam tribucbant, venerabiles
per scdem apostolicam deputati
in virtute
in Christo patres
Altissimi
domini cardinales ad hoc
consurgentes concorditer, adhibitis
sollempniis oportunis, prout eis ex forma litterarum domini pape super hoc directarum
40
eisdem
et iuris beneficio
sacra unccione recepta
conpetebat,
suppremum
et
in
beatorum Petri
die festo
corani
multis
802.
45
803.
ullima
ecclesie
et
archiepiscopis,
i)
Leonhardo U.
*)
votma
ex
c.
c.
')
>)
a7i
et
diligencia
exaltacionem ac statum tranquillum
imperii
apostolorum
gloriosum imposuerunt capiti rcgio Roinani imperii*^
dyadema, quod de ipsorum manibus attenta devocione
Romane
et Pauli
episcopis
Veltreusi U.
pro votum ?
etc.
^)
"^)
in
sancti
lohannis
e)
quarto V.
notis c.
"l)
christianitatis
Laterancnsis
Kalendarum
aic
ad Dci laudem,
tocius
ecclesia
U.
pro accidiosum
c.
iuriij
0.
lun. 29.
HEINRICI
806
CONSTITUTIONES.
Nr. 803. 804. 805.
1312.
Quapropter, fideles karissimi, vires fortes et animos

imperiale cesaree magnificencie festum sollempni
recepimus veverenter.
in fide
iubilo
assumentes,
nominis
nostri
VII.
celebrantes de tanti triumphi preconiis ingenti letieia gaudeatis.
Datum Rome apud Sanctam Sabinam,
III.
Kalen.
lulii, indic.
X, anno Domini
MCCC
duodecimo, regni nostri anno quarto. imperii vero primo.
LITIEBAE BEGRATIATORIAE CABDINALIBUS MISSAE.
804, 805.
(1312. Imi. 29.)

Servantiir formac in eodeni solo codice Monacensi,
804.
Monac.
cod.
lat.
quem denuo
contulimus.
LITTERAE PRIORES.
21242 (Ulm. 42)
fol.
86.
Edidit Guilelmiis Meyer
Romane
sancte
l.
c.
XIX, 95
10
(P. deest.)
nr. 17.
reverendis
etc.
in
Christo
patribus
ecclesie cardinaliimi, amicis suis karissimis
sacro
cetui
sacro-
salutem et sincere dilec-
cionis affectum.
Graciarum carismata, que de affluenti irriguo fontis ecclesie incessanter emanant,

potissinie mente[m] gratam per favoris recognicionem extendunt, qui velud bases
solide in vinea domini Sabaoth superius situate illius fluminis canalia supportatis, quod*
Dei letificat civitatem. Siquidem, dilectissimi, diligenter advertimus, quod sancte matris
ecclesie dulcia pabula nobis noviter ministrastis ac uberum suorum lactea propinastis
pocula, dum nostre inunccionis et imperialis coronacionis sollempnia effectualiter promo-
15
ad vos
Et clare conspicimus,
vistis.
quam vehementer inducimur,
ut nostrorum
honorum
^
H
20
et
ordinem vobis specialiter iiitimemus. Vestre ergo dileccioni nostra

cara affeccio presentibus manifestat, quod post multos eventus etc. prosequere narracionem. Quocirca, dilectissimi, quia predictorum fuistis diligentissimi promotores, graciarum vobis referimus multiplices acciones. Maxime quia firmiter credimus de nosti-is
status condicionem et
successibus prosperis
magna
in
Domino vos gaudere,
sicut
et
25
nos vestra promoveri negocia
affeccione diligimus et de vestris prosperitatibus congauderaus.
Rome
Dat.
ut supra^.
LITTERAE ALTERAE.
805.
Ex
eodem
codice
fol.
86.

sacro cetui
etc.
Editae sunt
c.
venerabilibus
dorainorumsacrosancte
l.
Romane
XIX, 96
in
(P. deest.)
nr. 18.
30
Christo patribus, amicis karissimis,
ecclesie cardinalium
salutem ut supra.
Gratitudinis debitum, in quo vobis, reverendi patres, nos obligatos esse fatemur,
nostram
manum
inducit ad
calamum
et
mentem ad raeditandum
sollicite,
qualiter illud
debeamus. Nam intervenientibus propiciadecentibus modis et

cionibus vestris honores nobis eximios collatos esse cognoscimus et nichilominus imperio
sollicitudini nostre commisso, a quo mundi et reipublice status dependet, adrainicula
novimus pie ac meritorie reformationis irapendi. Cura assistencia enim et favore condigno apostolice sedis, cuius vos post sanctissimum in Christo patrem et dominum
terrainis
804.
1)
Id
a) qui
pst
c.
supm
nr. 803.
persolvere
35

HEINRICI VU. CONSTITDTIONES.
1312.
Nr. 805. 806. 807.
807
summum pontificeDi curam geritis et onera supportatis, ne dictum imperium per diutinam
vacacionem multipliciter deformatum periculosiora deploraret viduitatis" incommoda, nos
postquam 1'uimus in regem Romanorum etc. narracionem prosequere. Hec itaque
quos confidinms in imperii felicibus delectari rumoribus, ad gaudium intimantes
hiis graciarum acciones multiplices referentes, vestram dileccionem
requirimus
vobis.
5
10
et
super
et caritatem exposcimus, quatinus pia meditacione pensantes, quam periculosa sit istis
temporibus orbis condicio et specialiter populi christiani et quam sit populus ipse peceatis exigontibus prbnus ad malum, velitis apud misericordiarum patrem supplices preces
efFundere, ut ipse nobiscum virtutem faciens i det nobis in gentibus pacem disserere,
fundare quietem, quemlibet in suo iure tenere ac christiane religionis terminos feliciter
Yalete diu
ampliare.
ad vota
et
in
hiis,
que pro vobis possumus,
nos fiducialiter
requiratis.
Datum etc-
806.
ENCYCLICA ARCHIEPISCOFI TBEVIRENSIS DE CORONATIONE

IMPERATORIS.
est
denuo contulimus.
nohis transmissum
deutsche Zeitschrift fiir Geschichte
20
1312. lun. 30.
Exemj)lar vicario Caricnsi niissum servatur in pretiosissimo Cojiiario Balduini, qui

tahularii capituli maioris ecclesiae Trevircnsis, fol. 9' nr. 27.
Codicem henivolenter
Edidit minus
und Kunsf III
accurate
W.
Friedenshurg 'West-
(1884), jmg. 303.
(P. deest.)
strennuo viro vicario Cariensi pro imperatoria maiestate

Baldewinus Dei gratia etc.
necnon consilio et comuni eiusdem loci
salutem et sincere dilectionis affectum.
Quia de eventibus prosperis imperialis celsitudinis confidimus vos libenter grata

nova suscipere, ad noticiam dilectionis vestre deducimus, quod nuper dies nobis diucius
expectatus iUuxit, videlicet quod serenissimus princeps et dominus dominus H(enricus)
2E
Dei gratia Romanorum imperator
et
semper augustus
in
urbe
Romana apud Lateranum

Arnaldum
dyaconum sacrosancte
concorditer per venerabiles patres dominos fratrem N(icolaum) Hostiensem et
Sabinensem episcopos necnon Lucam Sancte Marie
Romane
ecclesie cardinales, qui super hoc a
in
summo
Via
lata
pontifice
commissionem receperant
specialem, in festo principum apostolorum Petri et Pauli îctorioso imperiali dyademate

30
cum
sollempnitate
qua convenit,
leticia
maxima
et
statu pacifico
quod Dei faventc proposito facta imperialis celsitudinis prosperantur

melius credimus in posterum prosperari.
Dat. Rome apud Sanctam Sabinam, die ultima mensis lunii.
Scientes,
in
C Et
sic
coronatus.
ct de
bono
de singulis.
807809. SCRIPTA
35
AD lURAMENTUM PRAESTITUM
SPECTANTIA.
807.
1312.
lul. 6.
IVRAMENTUM IMPERATORIS.
Litterarum de itiramenfo impcratoris confectarum quattior exemplaria autographa

Bulla
A).
5 (= t
iam servantur in tahulario secreto Vaticano Arm. I c. VI nr. 2
sunt
excellunt.
Scripta
aurea filis sericis ruhri fJaviquc coloris adhuc pendenti omnia
<o
extitit
805.
1)
*)
yiduatis
c.
Cf. Ps. 117, 16.
2)
Id
est
supra nr. S03.
um.
29.
HEINRICI
808
VII.
CONSTITDTIONES.
usum
ut iam supra autographa litterarum nr. 798 ad
manu
ingrossafa, diversa ah
mnnihus. quae
illis
et
contulit vir
et d cadem
In dextra parte plicae
cancellariae papalis; 2
\ scripserunt.
Sy. de No.;
nomen scriptoris apparet:

Autographa omnia accuratissimc
autographi
Nr. 807.
1312.
quinam fiierit, nescio.

Bohmer, Reg.
cl. Paulus Kehr ^.
(P- ^36.)
Heinr. 496.
ii
Sanctissimo
Christo
in
domino Cleraenti sacrosancte*
domino suo
et
patri
Romane ac'' universalis ecclesie summo

Romanorum iraperator semper augustus
pontifici
cum
Henricus divina favente clementia"
reverentia'' debita devota^
pedum
dyadema'^,
spiritu^,
oscula
beatoruni.
Dudum antequam
suseeperlmus imperii
Inimilitatis
in
que
10
virtutum comprobatur origo, sicut sancte matris ecclesie filius nostre devotionis ac fidei
êlum'' vobis et ipsi ecclesie ferventi desiderio ostendere cupientes, reverenter in raani-
bus discreti
vos
lohannis de Molans scolastici Tullensis capellani vcstri, de mandato per
viri
nomine
recipientis. sacrosanctis
nos tactis prestitimus iuramentum,
quod tenor litterarum
facto vestro, ecclesie predicte et sedis apostolice
ei
euangeliis corporaliter per
munitarum''
nostrarum' super hoc confectarum nostro regio pendenti
sigillo
seriose promittentes nosque firmiter obligantes cura orani effieatia et effectu,
imperialis dyadematis
omnia
nobis coronationem susceptam
quod post
iuramento
in
15
continet,
et litteris
contenta predictis ratificaremus, confirmaremus, recognosceremus, faceremus, servaremus
atque iuraremus
perpetuam
rei
de
et
omnibus
hiis
memoriam
infra
coronationem huiusmodi ad
octo dies post
ac vestram' et successorum vestrorum
et
ac
ecclesie
20
sedis
predictorum securitatem atque cautelam vobis patentes" quadruplicatas imperialis maiestatis typario communitas concederemus litteras huiusmodi litterarum nostrarum seriem
continentes, que talis est
'Sanctissimo in Christo
anno
siqmt
secundo'.
nr. 454.
25
Tanto itaque ferventius" ad sanctitatem vestram, sanctam Romanam ecclesiam et

apostolicam sedeni zelo fidei et devotionis accensi, quanto sumus amplius per susceptionem imperialis dyadematis divine gratieP munere sublimati, omnia in iuramento ef
litteris
contenta predictis ratificamus.
omnia
etiam"' faciemus ac predicta
et nullo
unquam tempore
807.
)
reverencia
i)
devota
1)
Iii
1.
'')
in loco raso 4.
in loco raso artius scripta 2.
in loco raso 4.
) fervencius 2.
col.
contravenire de novo iuranius
sancte in loco raso
confirmamus, recognoscimus et ea servabimus et
et singula inviolabiliter
^)
prima u
in loco raso
o) cêlo 2. 3.
Caialogi
1.
p) gracie 3.
a. 1366. confecti
codice Estensi
f)
clemencia
=)
diadenia 4.
')
1)
observare et observari facere
8)
[ac vestr]
fi
lamna
2.
.3.
ita
in 4.
nisi
3.
zelum
4.
rasura
')
1.
^)
sequititr
eciam
2. 3.
enumerantur (apud Muratori
96 A): Secuutur alie quatuor littere eiusdem tenoris auro bullate taru in data
dem, de quibus hic non sumitur
d) reverencia 2.
in loi-o raso 1.
in loco raso scriptum 1.
fol. 35'
30
ad sacrosancta Dei euangelia,
quam
l.
in serie
35
c.
VJ,
earum-
una:
quinto per dominum Henricum

imperatorem, continens primo, qualiter ipse imperator ante coronationem .suam in manibus domini
lohannis de Molan(is) capellani et nuncii apostolici nomine dicti domini pape et sedis apostolice praestitit iuramentum fidelitatis, recognitionem et confinnationem omnium privilegioram et terrarum ad
ecclesiam Romanam pertinentium et specialiter privilegiorum Constantini, Caroli, Henrici, Ottonis
Littera sub bulla aurea bullata missa domino Clementi pape
40
et principum seu imperatorum Romanorum, quocunque

tempore concess(orum) sancte Romane ecclesie Romanisque pontificibus et .sedi apostolice. Et precipue super concessione marcliie Anchonnitaue et plurium aliarum terrarum hic couten(tarum) et in
aliis privilegiis superius expressis.
Concludens in fine, quod ipse imperator post receptionem dyadematis seu coronationem omnia confirmavit, recognovit, ratifficavit et de novo dedit ac eciam
Datum Rome apud Sanctam Sabinam,
iuravit in mauibus domiuoruui legatorum hic nomiuatorum.
II. Non. lulii, anuo Domini MCCCXII, regui sui quarto, imperii primo.
quarti, Frederici secundi atque
2) Cf.
Dan.
3,
39
et
Rodulphi regum
sujjra pag. 616 lin. 2i.
45
30
HEINRICI
COKSTITUTIONES.
VII.
Nr. 807. 808.
1312.
s(li)
corporalitei- taeto libro iu manibus veiierabiliuiii dominoruiu miseratione divina Arnaldi

Sabinensis apostolice sedis legati et fratris Xicolai' Ostiensis et Velletrensis episcoporiim.
nomine Romane ecelesie. sedis apostolice

reeipientium, de qua' reeeptione
tam"
mandato vestro
ac vestro et de
specialiter
quam ipsorum recipientium

litteras plene constat.
Et ad predictorum omiiium perpetuam rei memoriam et sanete
Romane eeelesie ac sedis apostolice et Romanorum pontificum securitatem atque cau-
10
communitas iuxta^ promissionem et obligationem

eosdem venerabiles dominos
Sabinensem et Ostiensem episcopos'' duximus transmittendas.
Dat." Rome apud Sanctam Sabinam'', II. Non. lulii. anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo. regni nostri anno quarto. imperii vero nostri anno primo.
telam presentes
per'' nostras
lit+eras quadruplicatas,
presentes"
tenore predictarum litterarum nostrarum in eis
inserto". imperialis' maiestatis typario
nostras^ predictas sanctitati vestre concessimus et eas per
PROTESTATIO IMPERATORIS SUPER lURAMENTO PRAESTITO.
808,
Documentum gmvissimum hucusque ineditum cx

15
scripto tahularii
nos ipsi
dmuo
autograjjho a Bernardo de Mercato

camerae computationum Taurinensis^ iam olim exemplavit Bethmann'^;
In verso Irguntur
accnratissime contidimus.
manu
eiusdem notarii scripta:
protestatio imperatoris super iuramento facto card(inalibus) post coronationem; itemque
protestatio imperatoris.
Bohmer, Reg. Heinr. 592 (Addit.
(P. deest.)
Ij.
nomine Domini amen.

nativitatis eiusdem millesimo tricentesimo duodecimo, inditione decima.
Xon. lulii, pontificatus domini Clementis pape quinti anno septimo, regni serenis-
In
Anno
lifi
pridie
simi principis
domini Henrici divina favente
Romanorum
clementia
imperatoris anno
Per hoc presens publicum instrumentum cunctis

appareat presentibus et futuris, quod cum prefatus dominus imperator hae die presenti
prestiterit quoddam iuramentum supradieto domino summo pontifiei et ecclesie Romane
in manibus reverendorum patrum dominorum Arnaldi sedis apostolice legati Sabinensis
et fratris X)'cholay Ostiensis et Velletrensis episcoporum ac Luce Sancte Mario in Via
lata dyaconi cardinaliîs). recipientium viee et nomine dicti domini summi pontificis et
ecclesie* Romane, forma cuius iuramenti eontinetur in litteris patentibus imperialis
typarii imiiressione buUatis. datis'' anno. die et inditione quibus supra^. hinc est quod
dietus dominus imperator in prcstatione eiusdem iuramenti dixit et protestatus fuit in
hunc modum:
'Nos faeimus et prestamus hoe iuramentum bona fide et intcndimus agere et
quod nobisciim agatur de bona fidc. Et in hoc iuramento salvamus et exeipimus
expresse iuramentum per nos prestitum apud Aquis in Alamania tempore electionis,
acceptationis sive coronationis nostre in regeni Romanorum et omnia, quo in forma eiusquarto, imperii vero eius anno primo.
25
.30
3s
dem
et
Que omnia semper volumus. intendimus et protestamur nobis

Et hoc modo iuramentum predictum prestamus et iuramus'.
iuramenti eontinentur.
imperio esse salva.
Precipiens idem dominus imperator michi Bernardo de Mercato infraseripto notario

0
et magistro lohanni notario et familiari dicti

sibi
faceremus publicum instrumentum.
i-uso
1.
807.
5)
Nicbolay
4.
')
sequitur rasura
') re in loco raso 2.
=)
loco raso 1; iuxta pro in loco raso i.
45 scripta, valde evanida 2.
808.
1)
.3)
*)
"=)
ecie or.
Signatnm
est
>>)
Datum
1.
nostrarum
)
3.
domini legati infrascripto
") in loco
ras in loco raso 1.
4.
^)
raso
inserto in loco raso 4.

>)
1.
ut de predictis
3; post add. 4.
y) in loco
CON.^TITITIONES
') in
sequilur rasura 4.
bullatas, datas or.
'Inmitario Generak.
IV.
in loco
iiixta cpiscopos in loco raso arlius
Piemonte Art.
S4(i
m:
17'.
2)
Cf. 'Archir'
Suiyra nr. S07.

I.L.
")
raso 3.
102
XII,
m.
HEINKICI
8[0
Actum Komo
VII.
Nr. 808. 809.
1312.
presentibus venerabili
Sanete Sabine,
palatio
in
CONSTITUTIONES.
in
Cliristo
iiatro
clomino Henrico episcopo Tridentino imperialis aule caucellario. domino Amedeo coniito
Sabaudie et magistro Henrico de Geldognia testibus ad promissa vocatis et rogatis.
Et ogo Bernardus de Mercato de Yanna Bellicen. dyocesis saerosancte

Romane ecclesie ac sacri imperii auctoritate publicus notarius hiis omnibus presens fui
et rogatus hanc cartani scripsi et tradidi signoquo meo consueto signavi'".
Et ego lohannes Nicolai de Yvodio clericus Trever. diocesis publicus
(S. N.)''
apostolica et imperiali auctoritate notarius predicte protestacioni ac omnibus aliis sujiraN.)
(8.
una cum prefato magistro Bernardo

me subscripsi ct signum
scriptis
et
testibus predictis presens
meum
publico instrumento
consnetum apposui
in
ac
fui
huic
testimonium w
premissorum.
LITTERAE NUNTIORUM PONTIFICI DIRECTAE.
S09.
Autographon tabularii secrefi Vaticani signatum Arm. I

Paulus Kehr. Pendent sigilla cardinalitmi linis sei-icis rubri
VI
8 descripsit vir
In
verso scriptuni
cl.
qualiter
receperunt
iuramentum
Sabinen(sis)
continens,
Ostien(sis) et
est: Littera
imperatore ^ Editac sunt apud Raynaldum ad a. 1312 c. 42.
et litteras a domino
.
c.
nr.
coloris.
i-.
(P. deest.)
Sanctissimo iu Christo patri et domino domino Clementi divina providentia sacrosancte
Romane
ac
universalis
eeclesie
snmmo
miseratione
pontifici
Arnaldus
divina
eiusdem apostolice
2u
Volentes igitur vestris ex corde. prout tenebamur. obedire mandatis, ab eodem

domino imperatore post susceptum imperii diadema recepimus iuramentum et alia fecimus
et recepimus, que in predictis sanctitatis vestre litteris continentur, prout in ipsius domini
as
Sabinensis apostolice sedis legatus et Nicolaus Ustiensis episcopi sedis
devota
nuncius
Dudum
pedum
oscula beatorum.
a sanctitate vestra recepimus litteras
'Clemens episcopus servus
anno
sexto.'
in Iiac
forma:
supra nr. 047.
imperatoris quadruplicatis litteris- iniperialis maiestatis typario communitis, quas vestre

sanctitati
concessit
eontineri.
Tn
vobis
per nos vel nostrum
qnorum omnium testimonium has
de Yôdio capellanum et notarium nostrum
alterum
deferendas.
scribi litteras
videbitis
plenarie
per magistrum lohannem
Sabinensis et sigillornm nostrorum fecinius
so
appensione muniri.
Acta fuerunt predicta in Urbe apud Sanctam Sabinani in palacio, quod inhabitabat
ibi dictus dominus imperator. anno Domini millesimo trecentesimo duodecinio. indictione
decima, die lovis YI. lulii. pontificatu|s] sanctissimi in Christo patris et domini domini
Clementis divina provideutia pape quinti anno septimo.
patribus dominis
Luca Sancte Marie
in
Yia
Presentibus reverendis
lata diacono cardinali
Tridentino dicti domini imperatoris cancellario ae magnificis
viris
et
in Christo
3.=.
Henrico episcopo
Amadeo Sabaudie
et
lohanne Forensi* comitibus ac Roberto de Flandria milite et discretis viris magistris

Henrico de Geldonia et Bernardo de Y"enna de Mercato clericis domini imperatoris
meraorati testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
808.
809.
1)
<=)
a)
signoque signavi
ForeH
nl!o
atramento scripla
or.
'^)
)"
alin manits or.
or.
In Catalogi
a.
1366. confecii codice
EKtensi foh 36 ifa
indicantnr (apitd Muratori
l.
c.
VI.
col.oeA): Littera testimonialis contiuens, qualiter reverendi domini Ostiensis et Sabineusis episcopi
et sancte Rouiaue ecclesie cardinales receperunt iuramentum a doraino Henrico imperatore rege Boma-
norum. Et littera aurea bulla munita iu.xta formani litterarum apostolicarum eis missarum et traditarum, quas eidem domino pape miserunt.
Datum anno Domini MCCCXII die VI. lulii, pontifieatus domini Cleraentis pape quinti anno septirao.
2) Snpra nr. SOT.
,
45
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
1812.
Nr. 809. SIO.
v,l
(S. N.)
Et ogo Iiiliannes de Yvodio Trever. diocesis ]iublicus apostoliea et
imperiali auctoritate notarius. capellanus et notarius reverendi patris domini Arnaldi Dei
gratia epispopi Sabincnsis apostolice sedis legati prcdicti, omnium prcdictoruni ratifica-
confirmationi.
tioni.
que
recognitioni et iuramenti prestationi et receptioni prefatis et
eisdem imperialibus
aliis.
una cum testibus suprascriptis presens

fui et lias litteras de mandato dietorum dominorum
Sabinensis et
Ostiensis inde
conscripsi et in hanc publicam formam rcdegi, mc subscribens eisdem. et eas solito meo
iii
continentur,
litteris
sis;navi.
sia:no
810
812.
RESPOXSIONES AB ENCYCLICAM IMPERATORIS.

(1312.
810.
Vaticano
IttJ.
cr.J
itiris fecit
PAPAE.
V.
(1312. lul. ex.)
und BibJiotheken
IX
In verso Jeguntur: Transcriptum
Henricv^
a. 1.3.55,
TII. und KarJs IV.' pag. 26
JieniscJicn ArcJiiven
Apr. 30.
1.31.3.
ex apograpJio coaevo, quod servatur in tabulario secreto
inter 'Instrumenta misceJJanea'
Jegien HeinricJis
timus.
RESPONSW CLEMENTIS
Nuperrime jmbJici
15
sq.
(=
(1900) pag. 339

littere
Otto 'Die
Eide und Privi-
'QueJlen tind ForseJnmgen aus itasq.).
imperatori
Ciiius editionem
Jiic
repe-
per fratrem lohannem cius
nunciura misse.
(F. decst.)
Imperatori.
K>
25
(1) Magnitudinis'' tue litteris nobis per dilectimi filium fratrem lohannem de Lucidomonte ordinis Predicatorum theologie magistrum et Hugohnum de Martiano archidiaconum Alnisienseni in ecclesia Xanctonensi tuos nuncios presentatis, per quas nobis
intimarc curasti. te in fcsto apostohjrum Petri et Pauli proxime preterito de manibus vencrabiHum fratrum nostrorum Arnaldi Sabinensis apostolice sedis legati et Nicolai Ostiensis
episcoporum ac dilecti filii nostri'' Luce sancte Marie in Via lata diaconi cardinalis,
quos ad partes iUas pro
iis
exequondis'' antea specialitcr miseramus,
imperii diadema
episcoporum, abbatum et aliorum prelatorum ac ecclesiasticorum virorum necnon ducum, principum, comitum, baronum, nobi-
et alia imperialia insignia suscepisse,
hum.
[presentej'^
militura et aliorum imperii fidehum ac
Romani
manu
denter convenerant. multitudine numerosa, leta

30
Dominoi nosterque animus,
qui votis ferventibus ad
populi, qui ad hec videnda gaureceptis, exultavit cor
illa
exaltationem respiciunt et honorem, suscepit exinde
semper
anelat,
multijilicis leticie
que
nostrum
in
nominis
tui
incrementuni
ei
qui universa sua provida moderatione disponit et sue habundancia pietatis nicrita suppli-
cum
Sane dudum.
(2)
:tH
pisses.
ut
excedit, pro premissis ad gratiarum acciones supplices assurgentes.
et vota
fiii
carissime,
antequam diadema
vel alia imperialia insignia susce-
legato ct card(inalibus) supradictis nostris dedisse meniinimus htteris in mandatis,
cum
inter te ac carissiraum in Ohristo filium
nostrum R(obertum)
Sieilie
regcm
illustrcm
desideraremus desiderio vehementi pacem, largienie ipsius auctore, reformare solidam et

caritatis sincere ad divini nominis laudem et gloriam ac ad tui et ipsius ac tocius christianitatis
40
statum pacificum et tranquillum ponere unionem, te ac ipsum modis ct
viis
quibus
possent indueerent, ut super omnibus iniuriis, offensis, dampnis et questionibus quibuscuiKiuc.
que inter vos erant vel esse poterant usquc ad dicm, qua per te et ipsum in
Cum autom tu, sicut
nostre curarctis ordinationi parere'-.
nos fieret compromissum,

dictus legatus nobis
15
810.
Ij
Reg.
;.
praeccdil
2,
1.
suis
insinuavit litteris ct
apoijr.
2)
Cf.
>)
supra
in
(luodam instrumento publico^ vidimus
nostioium apor/r.
m:
7<ji
cap.
i.
<^)
3)
exoequendiB apoyr.
Seiratim
d) deeat aporir.
noii esf.
102*
hm.
29.
HEINRICl
St2
VII.
CONSTITDTIONES.
Nr. 810. 811.
1312.
responsum ad hec dederis, quod nobis per tuos speciales nuncios talitcr
respondere curares. quod exinde deberemus esse contenti, niiramur non niodicum. que
causa fucrit. (juod a tcnipore responsi huiusmodi, a quo niultorum mensiuni curricula
contineri.
sunt elapsa
predictos nuncios iuxta eiusdem responsi tenoreni
'.
excellencia
tua
si
quod
imperii
gratia prebuisset.
cum de contrahendo
olim
non modicum
favoreni
prosequeris
divina opitulante
inter
et
Supcr co insnper
(ii;
primogenitum
rpgis
dicti
negocii
ct
et
quia
fuinius.
niirati
per suas
aoêretur, celsitudo tua, sicut predictus legatus nobis
culminis
tui
expeditionem celeriorem
forsan
et
natam
litteras
matrimonio
tuani
licet
quod cum ipsam natam tuam
in
lo
intimavit, respon-
manibus posuisses. parentehim cnm aliquo

absque voluntate nostra contrahere nuUatenus intendebas. tu tamen postmodum parentelam huiusmodi nobis inconsultis, sicut audivimus, contraxisti. Pi-ofecto tua serenitas
ex hiis, que nobiscum hactenus facere liabueras. presumere probabiliter potuisset. quod
derit.
super premissis te
nostris
hoc cessissct ad honorem
per omnia coaptasses.
beneplacitis
nuncios
predictos transmisisset
nobis
non miseris ncc nobis
Firma siquidem tenebamus creduHtate. quod
super premissis aliter curaveris respondere.
nostris
15
nos in casu premisso vel etiam quovis alio tibi non consuluissemus aliquid. quod in tui
[A) Postremo cum memorati
honoris vel status quoquo modo cederet detrimentum.
quasdam
tue celsitudinis nuncii nobis ex parte tua

tandas. nos auditis, que
\-irtute
credencie^ duxerint presen-
litteras
credencie huiusmodi proponere voluerunt, quia per eos
proposita non tenebamus oninino memoriter, eis persuasimus, ut ipsa nobis, prout nuncii
aUoruni regum ad nos

traderent.
ad
ut
cum
de credencia venientes facere sunt
litteris
possemus certius respondere.
illa
aUquibus ex nostris fratribus sancte
Romane
vel
ecclesie
cardinaUbus ad hoc speciaUter
Ipsi vero asserentes, se
evocandis proponere procurarent.
ad hoc non habere mandatum
de propositione, quam verbo ut premittitur fecerant coram nobis,

ac de responsione per nos postmpdum simplicitcr cis facta. predicta per eos proposita.
et contentos existere
ne fines
excedere viderentur.
sibi traditos
petita postea et habita Ucencia
Datum
cum
tradere recusarunt sicque a nobis
in scriptis
etc.
Servatur
descripsit
-j.s
nostra benedictione et gratia recesserunt.
BESPONSIO PHILIPPI REGIS FRANCIAE.
811.
20
in scriptis
aut coram
consistorio
in
illa
soliti,
in
Vaticano Reginen.
cod.
1)
Ecihmunn *
lOoS
fol.
(131'>.
29' saec.
lul.
ex.Amj.).
XIV., quem
30
iam olim
2) cod. bibliothccac Camcraccnsis'"
quem adhibuimus ad
940 (olim 839j
saec.
Kervyn de Lettenhove
editionmi a
Froissart. Chroniqucs' fom. 9 (1.377
1382) pag. 538,
XIV. ex.XV.
a.
in.
fol. 19',
1869. paratam 'Oeuvres dc
tdn litterae tempori Wenceslai rcgis
35
(1.378) adscribuntur.
Nuperrimc ex
und das
Pcrsonlichkeit
et
1 edidit K.
Wenck
'Philipp der Schone
Urteil der Zeitgenossen'
von Frankreich, seinc
(Marburg 1905) pag.
71.
V)
Certe spatiuni temporis in
res spectaierint,
Scd non omnia

(P. deest.)
recte legif^.
plane nescimus.
maius
4)
pontifex.
e.iiollit
Cf. 'Ardiiv'
'Catalogue general des manuserits. Departements'
2)
XII, 324
XVII,
et
3Sd.
Smratae non
sunt.
Wenck loco .>iy)j-a

Loco apud Weuck
'^)
Ad
citato pag. 73.
citato 'Archiv'
quasnain tu
5) Cf.
VIII, 94
43o de codice nihil indicatur.

6) Hic adnotamus, cirum doctissimum de litteris Heinrici et Philippi
regum, quas signo chronologico omnitio carentes ex codice H. III. 38. saec. XIV. universitatis Taurinensis
vulgavit Doenniges l. c. II, 230, male refeire l. c. pag. 73 not.
Quarum textus ab usii cancellariae tam
et
imperatoris
Cjiistohi
quam
regis ita ahliorrent,
opiis
censendae
sint.
Eodem modo
45
inteUigatiir
Heinrici VII. de his rebus pontifici missa, qitam ex rectoris cuiusdam scohruiii foriiiidario in hibJio-
theca Parisieii.ii seriato edidit
Matie
ut potius librarii
satis lepide
compositam
Haureau
nemo
esse,
repetit
est qiiin
Wenck
1.
c.
pag
74.
Haiic episiolam ah
illo
reetore siio
videat.
HEINRICI
imperatori
Vestro serenitatis
(1)
recepimus,
quam semper caram
vestram,
quibus vestram nobis coronationem nuntiare curastis,
litteras,
a quo bona procedunt omnia laudes et gratias referentes, quia personam
ei
procul dubio habuinius et habemus, diebus nostris tanta
subliniitato disposuit honorare.
Sperantes otiam
ficium humiliter agnoscentes, per viam
10
eo firmiter, quod
in
mandatorum
si
tantum eius bene-
ipsius viriliter studueritis
anibulare
eiusque voluntatem libenti animo ad conservationem pacis ecclesie sancte Dei directionemque piissimi negocii Terre Sancte imitari" curaveritis, gressus vestros et actus
de bono
cothidie'^
Sane
(2)
in
melius prosperabit.
vestrarum
litterarum
ipsam vestram coronationem

mirationem non modicam
prefatione
quam
presentibus aperire decrevimus,
15
gl3
ad vota successus.
felices
Nr. 811.
1312.
Dei gratia Franc(ie) rex

illustri
principi H(enrico) eadem gratia"
semper augusto amico carissimo
salutem et prosperos vel
PhilipiHis^'
Komanorum
CONSTITUTIONES.
VII.
diligenter
celsitudini
ex ipsius loquendi modo
et nobis scripsistis,
sicut
Ex
incidisse.
attenta,
vestre
plures regni nostri principes et potentes, quibus
verbis
namque
in
ad-
prefationis ipsius innui'' videbatur,
tenere, quod sicut in ierarehia celesti omnes agminum supernorum

Deo militant, sie et in terris homines universi distincti regnis et separati provinciis Romano imperatori tanquam soli principi monarohe subesse debeant et
sub eius temporali potentia militare.
Verum si regni nostri Prancie conditiones et
vos intendere et
ordines sub uno
quos
ante vestre
considerationis
intuitum
ao
status,
25
regnum ipsum excipere debuisset.

Notorie namque et generaliter predicatur ab omnibus et ubique, quod a tempore Christi
citra regnum Prancorum* solum regem suum sub ipso Ihesu Christo rege regum et
domino dominorum'^ ac omnimode creature dominatore habuit, nullum temporalem
superiorem cognoscens aut habens, quocumque imperatore regnante.
Sic tenuerunt
ipsi
satis
novistis,
vestra
serenitas
adduxisset, ab huiusn.odi generali subiectione merito
progenitores nostri, nos etiam et universi regnicole tenemus et nostri succesaores tene-
bunt imperpetuum Domino concedente.

lentia provocetur.
Nec
nimirum, qui
Illef
in
vestra propter hoc in admirationem excel-
altis
habitat et humilia respicit\
dat salutem'^, altissimus Ihesus Christus in regno ipso pre ceteris

30
fidei
fundamentum repperienss sibique et eius vicario'' ac

sumniam impendi dev(jtionem considerans, sicut se in eo pre ceteris magis
et religionis christiane stabile
ministris
amari. timeri et honorari' conspexit,
quadam eminentie prerogativa
sic
ipsum pre
ceteris regnis et principatibus singulari
ipsum a cuiuscumque principis ac

in exempto regem suum solum
quodammodo monarcham perpetua stabilitate confirmans, sicut ex veterum historiarum
veridica narratione probatur.
(3) Preterea prefatis nostris principibus et magnatibus
disposuit honorari,
domini temporalis superioritate potenter eximens
35
et
"^
non inmerito causam admirationis adauxit, quia
Lugdunensibus super dicta coronatione vestra'

appellastis,
40
regibus
(jui
mundi partibus sancte
cum
in
nullo'" predecessoribus
in litteris vestris dilectis civibus nostris
directis' ipsos fideles vestros et' subditos
vestris
nec vobis sint subditi aut"
fuerint
de^
animo
regno Prancie ef prestante Domino sunt et erunt. Unde
non credimus vos scripsisse. Quod si forsan prescripte intentioni nostre vestra quod
absit adversaretur intentio, nobis procul dubio non placeret nec id haberemus acceptum.
vobis ad aliquam fidelitatem teneantur astricti, sed semper fuerunt" notorie
in
et
premissa superioritatis
a) l^liilippus gratia clesunt2.
811.
45
male'2.
rum
et
<)
2.
2.
1)
Weiick
l')
Fs. 112,
l. c.
2.
vestra vestros
')
male
Francie
pag
f)
Illis
et
demnt
1.
2.
loco et de 2: nostro.
5.
6".
73:
b)
mutuari
">)
'1)
2) Ps. 143, 10.
Item copia
littere,
"2.
o) sic 1.2,-
reperiens 2.
?)
supra pag. S02 lin.Sl.
loco iu nullo 2: nullo
modo
')
2.
honori
)
nec
<>)
nuntii
k) hystoria-
1.
2.
") firmiter
deest 2.
3) Cf.
quam
c/'.
h) vicariis 2.
ea quae ex inventario
H. imperator
niisit
veteri tabularii Parisini noiat
Lugduiium.
HEINRICI
^14
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 811. 812. 813.
1^12.
Sed illu auxiliantc, pio cuius tide ct iiominc progenitores nostri ])ro])iium fudisse sanguinem predicantur^ iianc libertatis excellentiam ])ro viribus manutencrc intcndimus
et tueri.
Dat.
BESPONSIO EDWARDI REGIS ANGLIAE.
812.
Denuo
contulit
Karolus
Hmnpe
tunc
Rotulnm tabularii regni BriEdw. II. 13',. m. 6 d.'

Edita est etiani apud Rymer 'Foedera
noster
socius
qui sir/natus
tannici ('Puhlic Record Office'),
1313. Apr. 30.
Roll 6
'GJose
est
Est rubrum: Littera missa imperatori per regem.

in editione supra ad nr. 801 citata II, 1 pag. 210.
(P. deest.)
Excellentissimo principi domino Hcnrico Dci gratia imperatori Romanorum illustri m

salutem et semper
Edwardus eadem gratia etc.
semper augusto, amico suo karissimo
habundare.
imperium a Dei filio, qui Rox icgum ac dominus dominancium" esse non
ambigitur, viri providi regimini committitur et pcriti, tam spiritualium quam temporalium
Ex quibus inmensam leticiam
neo-ocia sperautur ubiquo terrarum fclicius prosperari.
christianus
et
exinde devotas gratias exsolpopulus
totus
inmerito
assumere debet non
felicibus successibus
Dum
omnium
vere bonorum
Receptis siquidem leta
largitori.
quas nobis supcr olectione de vobis
Romanum
in
manu
is
serenitatis vestre litteris.
imperatorem per principos Alemann(ie),
ad quos imperialis spectat electio, celebrata et victoriosa subiectione et submissione

civitatis Brixicn(sis), que prius vestre cclsitudini rebcllavit, sicut Domino placuit, qui
-'o
superborum cornua deprimit, postmodum vobis facta vestreque consecracionis et coronacionis solempniis ac aliis in eisdem litteris expressis nobis seriosius nunciatis vestra
transmisit sublimitas, ipsarum tenorem audivimus et intclleximus diligenter, dc contentis
in
eisdem
litteris
grandem
leticiam assumontes,
vestre magnificencie de missione litte-
rarum ipsarum grates uberimas referendo. Speramus etenim in domino Iliesu Christo,
quod per vestre strenuitatis potenciam ac circumsi^cctionis iiidustriam providani univorsa
gens catholica precipue ad inimicorum crucis Christi confusionem et depressionem per-
petuam ac nostre fidei christiane exaltacionem salubria

Volumus autem et corditer affectamus. prout iustuni et
in
Domino
25
suscipiet incrementa.
rationabile fuerit. vestris adesse
desideriis atque votis.
30
Dat. a])ud Westm(onasterium),
XXX.
dic Aprilis.
INNOVATIO PRIVILEGIORUM
MONASTERII BAUMGARTEN.
813. 814.
1312.
813.
dicitur 'Be."irlsm-(Mv des
811.
")
812.
a)
30. lul.
1.
SCRIPTUM CONFIBMATIONIS.
Supersunt duo autographa

contuJimus.
lun.
(in
UntereJsass
forma maiori)
et
lun. 30.
2 tabularii Argentinensis,
35
quod
quae henivoJenter nohis transmissa accuratissime

et 2a': sigiJJa desunt, autographi 1 fiJis
Signata sunt 'Serie G. 81. nr. H

in
add.
1.
cf. sitpra pag.
s)
Datum
802
lin.
etc. 2.
i7
not. u.
-10
HEINRICI
nihn
si;ricis
COXSTITUTIOXES.
VI].
nr. 649.
Jo-'>
815
Iu dorso niJiil exaratum est. Ex

edidit Bohmer
Bdhmcr, Reg. Heinr. 491.
Cf. supra nr. 796.
flavique cohris rdicfis.
'Acta imperii selectu' xmg.
Nr. 813.
1312.
(P. deest.)
Heni-icus"
5
divina
favente''
Romanonun
clenicnoia
seniper
inn^ciatoi-
augustus
omnibus imperpetuum.
Impeiialis excellencic
tune vcre
dignitas
laudis
sublimatur
titulis
dum humilium suorum devoeionem
eminenti decore prefulget,
gloria
et
ac
clementer attendit et eis
de imperialis clemencie libevalitate innovat, que prius regalis excellencia condona\nt. Est
enim imperio magniticum et decorum, ut cum suo rectori nominis consurgit exaltacio,
lu
eciam suis accrescat
devotis
Ebehardi'' abbatis
luminare
rutilanciore
is
ecclesie
ipsis
alia
et
ratificamus,
suum monasterium
titulo
qui veluti splendi-
micancia
specialis
sydera
litteras
super iure patronatus
dyocesis necnon
super monte
nobis et imperio pertinentibus,
eisdem concessimus, donavimus, appropriavimus
applicavimus usibus iuxta prefatarum nostrarum litterarum tenorem
approbamus. innovamus
et imperiali auctoritate
monasterium
et
in
eciam communimus.
Bamgarten, ecclesiam
et
prefatos necnon homines et alia bona sua, que nunc tenent et imposterum dante
iuste
:i.i
luce
ardore
dilectionis
devotis supplicacionibus favora-
affectu,
dicte Argentinensis
Sletzstat
quoque abbatem, conventum
ratos
firmamento
fidei
monasterio predicto graciarum
quos cum adhuc regnli fungeremur

et suis perpetuis
quorum sacrum ordinem,
caritatis
dicto Eychellierg sito iuxta predictum
2v
Sane religiosorum virorum
clarioris.
Bamgarten'^ Cysterciensis ordinis Argen-
in
coruscacione prefulget,
prosequimur
Brunner prope
in
titulus
catholice
in
sereniori
et
et sincero
inclinati,
biliter
inter
preradiat
complectimur
liberalitatis
conventus monasterii
devotorum'" nostrorum,
tinensis dyocesis.
[dijssimum
et
acquisicionis
poterunt adipisci
titulo,
in
nostram
sacri
et
*,
Memomontem
Domino
imperii protectionem
duximus assumendos. Statuentes et hoc edicto imperiali sub indignacionis

nostre pena gra^nssima firmiter inhibentes, ne aliqua deinceps persona alta vel humilis,
specialiter
ecclesiastica vel secularis aut conmunitas
"
civitatis,
oppidi sive
ville,
cuiuscunque status
seu condicionis existat. ipsos abbatem, conventum ac monasterium in Bomgarten contra
huiusmodi nostre approbacionis,

30
ratificacionis, innovacionis,
communicionis et recepcionis
Quod qui secus

tenorem audeat molestare seu quomodolibet impedire.
fecerit, preter indignacionem imperialem, quam ex hoc incurrere se noverit, centum
marcas auri puri pro pena componat, medietatem fisco nosti-o, reliquam vero prefato
protectionis
monasterio irremissibiliter persolvendam.

Testes''
3s
noster
et
vero
illustres
sunt:
venerabilis Baldewinus
Rudolfus
Sabaudie principes nostri necnon nobiles

dus de Liningen magister
quam
magne
viri
et
Amedeus comes
Henricus de Flandria marscalcus et
curie imperialis
loffri-
consanguinei et fideles nostri et
alii
plures.
ii
40
Treverensis archiepiscopus germanus
comes palatinus Reni dux Bauwarie
Signum domini Henrici septimi
(M.)
Romanorum
imperatoris invictissimi".
In cuius rei testimonium presentes scribi et nostre maiestatis sigillo iussimus communiri.
Dat.
Rome apud Sanctam Sabinam,
II.
Kalen." lulii,
indictione X'',
anno Domini
millesimo trecentesimo duodecimo, regni nostri anno quarto, imperii vero primo.
Ego' frater Henricus Tridcntinus episcopus sacre imperialis aule cancellarius vice
domini Henrici Coloniensis aichiepiscopi per Italiam archicancollarii recognovi'.
813.
4.-.
torum
'')
2.
decima
1)
2.
a)
I Heinricus | 2.
f) coniunitas 2.
')
*>)
fav. div. 2.
8) opidi 2.
Ego recognovi
desunt 2.
Bohiner, Reg. Heiiir. 447 et siipra nr. 795.
<:)
Eberhardi
'')
Testes
2.
^)
B^ngarten semper
in victissimi
demnt
2.
) dilec-
2.
')
Kal. 2.
HEINRICI
g| B
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 814.
1312.
MANDATU3I ADVOCATO PROVINCIALI
814.
3IISSU3L
lul. 1.
Autogmphon eiusdem tahtdani nr. 4 signatum denuo descripsimus.

qaod olim 2)endehaf Joro membranaceo. In verso nihil exaratum est.
(P. deest.)
Heinr. 492.
viro
SigiUnm cleesf.
Bohmer, Eeg.
nobili
Heinricus divina favente clemencia Ronianorum imperator semper augustus
vel
pro
tempore
qui
est
fuerit,
et
provinciali
Alsacie,
eorum
substitutis
advoeato
gratiam suam et
fidelibus suis dilectis
omne bonum.
Deo dicatas et
honorem sanctorum suoruni constructa in graciis
Imperialis excellencie [nostrje dignitatcm condecet, quod personas
monasteria quecunque
laudem Dei
in
et
conservemus
et largicionibus sibi pie collatis a nobis
nianum fortem
in
Quocirca
damus.
possessionem earundem inductas
monasterii
iuris
in
iniungentes,
B6mgarten Cysterciensis
ipsasque per nostre potentie
illesas
mandamus* sub ubtentu

abbatem
quatinus rcligiosos viros
et
gracie
conventum
ordinis Argentinen. dyoc. in possessionem corporalem
patronatus ecclesie in Brunner prope Sletzstat dicte dyocesis necnon in possessiunem
montis
dicti
pertinerent,
Eychelberg
ipsis
siti
ob remedium anime quondam
iuris
que
litterarum auctoritate nostrarum^
Et specialiter neduni
inductos defendatis efficaciter in eisdem.
predictorum
inclite
patronatus ecclesie
in
i:-.
dum nobis et imperio

Margar(ete) Romanorum regine
iuxta monasterium predictum,
karissime consortis nostre largiti sumus.
pacifica
lo
esse pacifico et statu stabili defen-
vestre firmiter precipiendo
fidelitati
nostre vobis nichilominus
in
Brunner
et
in
inducatis et
possessione plena et
montis
dicti
Eychelberg,
jo
sed in omnibus possessionibus, bonis et rebus dicto monastcrio in Bomgarten pertinentibus prefatos
abbatem
et
conventum ibidem
litterarum nostrarum tenorem
iniuriam aliquam
irrogari,
sicut
functi
Non
tenere et defendere nullatenus omittatis.
auctoritate
nostri culminis
nianu-
permittentes ipsis super premissis contra
quoquam impedimentum
vel obstaculum interponi
indignacionem nostram volueritis evitare.
aut
Presenciuni
25
testimonio litterarum.
Dat.
nostri
Rome apud Sanctam Sabinam.
Kalen.
lulii.
anno Domini
MCCCXII.
regni
anno quarto, imperii vero primo.
TRACTATUS UNIONIS CUM

FRIDERICO REGE TRIXACRIAE ITERATl.
815-823.
1312.
lul. 4.
Cf.
iam supra nr. 766. 766.
Ad
edenda scripta impei'atoris ad hos fractatus spectantia, qnae sola servafa sunt,
praesto nohis fuerunt:

1) exempla, quae ex apographis fasciculi chartacei tahularii Barcinonensis, de quo
iam supra ad nr. 101 104, 'nr. 4387' signati parata nohiscum henivolenter communicavit vir cJ. Henricus Finke: in dorso fascicuJi Jeguntur manu coaeva scripta: Inter
V.
814.
*i
mu
1) B6h)}ier,
corr.
e.c
nte or.
Keg. Heinr. 447
et
sitprd
iir.
795
et
S1.3.
-ib
HEIXKICI
COXSTlTUTtOXES.
VII.
I.il2.
iniperatorem et regem FredcMioum ac regeni Robertum.- sfd

i;f
S20
no}i integros vir
;,
2>lus
dociimentomm nr.817
e.remplavit
cl.
E quo
lat.
edidit G-uilelmus
Supersunt in
item in 2: nr.
De
documenia
nr. 815. 817. 820.
parte regis Trinacriae editis
822.
r.
Indiccm infra nr. S23.
De homagio
FROCURATORIUM IMPERATORIS DE UNIONE CONTRAHENDA.

823 suh
infra nr.
suh nr.
1.
emissum notatur in Indice
regis Trinacriae
nr. 22.
(P. deest.)
Henricus divina favente elemencia
Romanorum
imperator semper augustus.
Xotum facimus preseneium inspectoribus universis, quod cum ])er nodum dilectionis
et mutuam confederacionem principum inter subiectos pacis pulchritudo, patrie
commoduin. terrarum
rei publice utilitas
et
regnorum
consanguinei et
arcliiepiscopi
stabilitas et tirmatio
necnon quies
et tranquillitas ac
per consequens salubriter procurari speretnr, confisi de
et legalitate nobilis viri Henrici
fidelis [nostri] karissimi,
germani
nostri,
fide,
prudencia
de Flandria marescalci magne imperiaiis nostre

in
curie,
presencia venerabilium Baldewini Treverensis"
Henrici Trident(ini) cancellarii nostri et
episcoporum ac illustrium Rud(olfii comitis
tiini)
serraninr
SCBIFTA JX FABTE IMPERATORIS EMISSA.
Prociiratorium dc eadem re ex parte
amice
8W
nr. 816. SIS.
infra nr. 825. 826.
v.
Servatur in solo
15
821;
codice
in solo 2 tradiliir.
scriiJtis c.r
815
815.
solo
822
ipsius intermmtii
ao
texttis
S17
21242 (JJlm. 42), de quo v. siipra ud nr. 67(1. fol. SC> sq.
Meyer Spinnsis 1. c. XIX. S8 sqq. Documentu nostra in hoc
)ninusce ad modum formantm redacta vel decurtata sunt.
Monac.
2) cod.
iam
Xr. S15.
palatini
fratris Nicolai
Reni ducis Bavarie''
et
Botron-
Amedei
eomitis Sabaudie principum nostrorum karissimorum ac speetabilium et nobilium virorum

25
Lud(ovici) de Sabaudia alme Urbis senatoris. lohannis comitis de Foresio"^ et Robberti
de Flandria,
loffridi
de Liningen magistri curie nostre ac Ditherii comitis Kaczenellem-
bogen consanguineorum
et
mum
3
sjiecialem presentem
et
ineundum. tractandum
Dei
inter nos ex
et
memoratum Henricum nostram procuratorem

se
in
et efficaciter
Romane
sacrosancte
et
nostrorum dilectorum ad hoe testium vocatorum.
fidelium
constituimus. facinius et ordinamus
legiti-
hanc procuraeionem voluntarie recipientem ad
faciendum procuratorio nomine predicto ad honorem

unionem mutuam, amiciciani et confederncionem
ecclesie
una parte et exceUentem principem Fridericum regem Trinacrie illustrem

omnem viam et moduni, qui sibi magis
amicuni nostrum karissimum ex parte altera per
videbitur expedire, ac factam, initam et firmatam promissionibus, obligacionibus et penis

s"'
quibuscunque. prout oportunum
Dantes
vallandum.
premissis et quolibet premissorum et ea etiam contingentibus
Yolumus etiam, quod predictus Henricus
et liberam potestatera.
procurator noster
plenam, generalem et liberam
ita
in premissis
habeat potestatem, quod
forte aliqui casus sive articuli essent in presentibus necessario exprimendi, sine
expressione dicta unio. amicicia et confederatio tractari,
omnes
liter
hii
casus et articuli et quilibet
intelligantur.
firma.
ac
si
in
eis
eorum
in
fieri,
presentibus comprehendantur et specia-
essent nominati particulariter et distincti.
815.
LL.
ac quolibet premissorum
;
Treuareii
COXSTITUTIONES
1.
IV.
^)
liauerie
dictus j^rocurator
1.
"=)
quorum
firmari et perfici non valeret,
rata et grata habere. tenere et inviolabiliter observare
premissis
4.S
in
necnon etiam iuramentis super animam nostram
plenam, generalem
si
ei
fuerit.
Foresti
in
Iiiis
omnia
duxcrit
Promittontes
et singuhi.
faciendum.
1.
10l!
que
in
Li
HEmKICl
S18
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Xr.
81.5. 81;.
cuius rei testimonium presentes litteras scribi et nostre maiestatis sigillo iussimus
eom-
muniri.
Rome apud Sanctam
Dat.
MCCCXII,
Sabinam,
XIX, 90
c.
tam
nr.
823 sub
indictione
lulii,
in
sub nr. 2
et
'1
ful.
Ex
S.').
2 edidit Guilelmns
nr. 11.
internuntii
quam
ipsius
Trimuriac notantnr
rcgis
infra
(P. dcest.)
gratiam suani et omne
universis presentes'' litteras inspecturis
etc.
Indice
irt
nr. 5 et 17.
Henricus*
anno Doniini
}C.
SCRIPTUM FOEDERIS.
Exemplar imperatoris servahir

Scripta
Nonas
imperii vero primo.
regni nostri anno IIII,
816.
Meijer l
IIII.
lo
bonum^.
(1)
sacri
Dum
Romani
attentc* conspicimus,
dum
imperii nobis crediti, hoc
infra pectoris nostri claustra

in
nostris votis geritur,
in
revohimus debitum
hiis
studii sedulitate
nos urget instancia, ad ea mens nostra et desideria se coaptant. ut niature ac provide
exponentes
in
huiusmodi exolucione debiti nos
et
que laudem
nostra,
nominis.
divini
i5
exaltaeionem et statum sancte Roniane ecclesie matris nostre ac prefati imperii iiecnon
commodum et augmentum respiciant. peragamus

quod sapiat singulis fructus noster*.
(2) Attendentes itaque** devocionis et benivolencie zelum ac clare constantie nexum, quibus
illustris Fridericus rex Trinacrie princeps et amicus noster karissimus sanctissimo patri
domino summo pontifici et ecclesie memorate necnon nobis et imperio retro continuatis
temporibus coppulatur, ac etiam quod catholicus et christiane fidei propagator heretice
reipublice ac fidei ortodoxe defensionem,
et sic
omnibus fructificemus
salubritcr,
so
pravitatis fasciculos ubique persequitur et dissolvit, et pro nobis et imperio circa recu-
peracionem
et
redempcionem
illius
Terre Sancte Christi Ihesu sanguine precioso
quc manu
vehementi ad compassioneni movemur
resperse"-',
polluta canina facta est sub tributo et ancillaria Sarracenis. in cuius
virtutis et potentie nostre nobile
Opifex fecundavit.
habemus
quidemf
et
sentimus acutas
membrum,
ac
alias
nostri
suas dotes,
quibus
eum
eternus
amamus**.
et
(o)
Sane
volumus esse notum, quod nos premissorum intuytu in (luam plurium

venerabilium personarum. archiepiscoporum. episcoporum et alioruni prelatorum. principum, baronum, nobilium et alioruni preser.cia per nobilem virum Henricum de Flandria
magne iraperialis nostre curie marscalcum, consanguineum et fidelem necnon procuratorem
cunctis
nostrum ex una parte et rex Fridericus predictus per spectabilem virum Manfridum de
CUiromonte comitem Mohac eiusdem regis senescalcum, procuratorem suum cx altera,
habentes super hoc tam a nobis quam ab ipso rege plena et specialia mandataf, ad
invicem fecimus, inivimus, contraximus et firmavimus unionem, confederacionem et
mutuam ac perfectam'' amiciciam per nos et ipsum regem ac nostros et ipsius heredes
bona
fide
obsorvandas perpetuo,
Dum
*) loco
attente
fructus
in
hunc
noster 2:
Dum
modum
videlicet
attente conspieimus
25
erit
amiciciam animo libenti
ct
partem diliginms
memoria
animo punctiones,
in
cum eo unionem. confederacionem
ipsum tanquam corporis
et
et
(]uod quia
.
ile
so
35
idem rex Fri-
verbo ad verbum ut
10
supra in precedenti littera' usque ad narracionem.
et amamus 2: Attendentes itaque ut supra per omnia, excepto

dicit in .superiori' cum eo amiciciam et parentelam dicas hic cum eo
uniouem, confederacionem et aniiciciam et animo libenti habemus et ipsum tanqnam etc.
**) /oco Attendentes itaque
quod ubi
eo
t)
loco
Sane quidem specialia mandata 2: Sane ut supra' usque ad litteram ubi contispecialia mandata, sponsalia et matrimonium dic hic ad invicem etc.
netur
SIC.
*)
Ileinricus 2.
1) Scilicet nr. 8JS.
*>)
?oco presentes
bonum
2: et cet.
"}
respersani 1.2.
<')
perpetu.nn 2.
45
HEIKRrCI
dlôricus) i)i-omisit
A*1I.
COXSTITUTIONES.
Ni. sn;. ^17.
I;il2.
iiostium veruin et tidelem amieuni existere
st'
et,
S|>|
veluti
bouus princeps
verus amieus tenetur imperatorem et
amicum suum iuvare, tam per terram

(|uam per mare nos iuvabit, nos vice versa ipsum regem Fridericum, sicut imperator
debet priucipem et aniicum suum iuvare, similiter tam per terram quam per mare iuvaet fidelis
;ie
bimus ac bonus
unus
scilicet
et fidelis araicus'^ et adiutor sibi erimus.
alteri.
iissistere propriis
in
in
quantum commode
Promittentes ad invicem
(4)
poterit,
et favoribus oportunis
expensis contra quoseunque reges, principes, barones, milites singufieri
consiliis
lasque personas, civitates, communitates, universitates, castra et loca cetera, quoeunque

noraine nuncupantur'^.
Exceptis sanctissirao in Christo patre domino Clemente divina
10
providentia papa V. et sancfa
Friderici
excepit.
15
quos tam nos
ecclesia,
rege Francie'' et
quam idem rex
successoribus
Frideregibus
suis
quos nos imperator excipimus, et lacobo' rege"" Aragonura'' fratre predicti
Franeie''.
regis
Romana
ac illustribus principibus Philipjjo'
ricus''.
et
successoribus
et
hoc
casibus
in
ipsius
regibus Aragonum",
et negociis propriis
Eo etiam de
ipsorura regna principaliter tangentibus.
quos ipse rex Fridericus
ipsos reges Francie'^ et
Aragonura"
et
beneplacito nostro excepto quod
idem rex Fridericus racione huiusmodi unionis in Alamannia[m] iuvare vel accedere
non cogatur.
(5) Que omnia et singula supradicta per dictos procuratores vice nomineque nostre
et
20
dicti
sollennibus'' stipulacionibus intervenientibus
regis Friderici
contracta, inita et
promissa ad invicem et in animas nostras iuramento vallata ratificamus, approbamus, ea

oninia habere, tenere. observare et adimplere perpetuis teraporibus promittentes.
*In
cuius
rei
testimonium
presentes
litteras
scribi
nostre
et
maiestatis
sigillo
iussimus
communiri.
Dat.
ss
Rome apud Sanctam Sabinam.
MCCCXII.
817.
nr.
X, anno
indictione
lulii,
sitpra
Cf. iam'
Procuratorium
Trinacriae emissum
regis
cuius textus
nr. 7-'>l,
in
Xotum facimus
fconsanguinei
etc.
universis presentes litteras
prudencia et legalitate nobilis

et
viri
fidelis
inspecturis,
quod nos
Henrici de Flandria marescalci

karissimi,
nostri
in
magne
confisi
de
13otrontin(i)
Amedei
presencia venerabilium
Baldewini*
*l
frati-is
episcoporum ac illustrium Rud(olfi) comitis palatini Reni ducis Bavarie'^
et
comitis Sabaudie principum nostrorura karissiraorum ac spectabilium et nobiliuni
virorum Ludiovici) de Sabaudia alme Urbis senatoris. lohannis

0
fide,
iraperialis nostre
Treverensis'' archiepiscopi gerinani nostri, Henrici Trident(ini) cancellarii nostri et

.
cum
(P- deest.J
Henricus divina favente cleraencia
eurie
Indice iufra
in nonmdlis enuntiafis
noafni roncordaf.
35
Doniini
PBOCURATOEIUM IMPERATORIS BE MATRIMONIO COMPLENBO.
SaTafur in solo 1 sub nr. 3.

Procuratormm de eadem re ex parte
S2.H suh nr. 21 notari videtur.
30
Xonas
IIII.
regni nostri anno IIII. iniperii vero primo.
uWiinc 2:
Iii
tuius rei etc.
Datum loco. die
coraitis
anno uti supra
et
de Foresio'' et
iu i)[re]cedenti'
litt era.
Sl(i. f) .imicus fidelis signo
I')
Fredericus
1.
lu.inniaui 2.
45
.Sl7. ";
>)
Pli. 2.
P) solleinpn.
Ualderaini
1.
haec, post deleta: In hystoriis

1) Scilicet
nuncupeutur
transponendi positu
2.
k) Frauc. 2.
lac.
1) corr. ex
2.
''i
Treuareu
Longobardorum
1.
1)
quo
2.
") regem
2.
) div. prov.
2.
Aragon.
2.
deest 2.
)
Ale-
2.
<)
liauiorie 1
iihi
dicitur Haueria Barroaria ut
man/ine eadem manu adduntitr

'')
Foresti 1
dux Barroariorum.
in
nr. 81S.
103*
HKINRICI
s,2(|
Robberfci de Flandria,
A'II.
CONSTITUTIONES.
Nr. 817. 818.
1012.
de Liningen magistri curie nostre ac Ditlierii coniitis

et fidelium nostrorum dilectoruni ad lioc testiuni
loftVidi
consanguineorum
Kaczenellembogen
vocatorum]'' constituinius, fecimus ct ordinavimus, facimus et ordinamus euiidcni Henriciim nostrum procuratorem legitinium et nunciuni generalem et sjiecialem presenteni
procuracionem voluntarie suscipientem ad tractandum. contrahendum

et perficicndum procuratorio nomiiie predicto sponsalia et matrimonivmi vel tractatum
eorundem inter inclitam Beatricem tiliam nostram karissimam ex una parte et spectaet in se liuiusmodi
bilem Petrum primogenitum excellentis principis Friderici regis Trinac[r|ie illustris amici
Et ad promittendum, constituendum ct assignandum' dotem
karissimi nostri ex altera.
constituendam dicte filie nostre pro predicto rege seu filio suo contemplacionc dicti
matrimonii
nuptias
propter
obligacionem
et
nobis et dicta
ad recipiendum promissionem
versa vice
et
seu dotalicii pro
nobis pro
cautelam predicte
filia
predicta
filia
donacionis propter
assignationem
et
nostra
nupcias
donationis
ad suscipiendum
et
rege
predicto
pro
nostra et ad obligandum nos curaturos et facturos, ut ipsa sponsalia
Et ad iurandum in animam nostram

matrimonium compleantur et consumentur.
procuratorio nomine predicto, diligenter nos attendere et curare debere, quod omnia et
singula commissa ei?ectualiter compleantur, et versa vice ad exigendum et recipiendum
pactum et iuramentum a predicto rege pro predicto filio suo, quod predicta omnia et
Dantes eidem Henrico procuratori nostro generale
singula compleantur cum effêctu.
et speciale, liberum et expressum mandatum ad contrahendum, tractandum et perficiendum, quecumque ad esseneiam contractus huiusmodi sponsalium et ma[trimo]nii ets ad
ipsorum solennitatem requiruntur, ac omnia et singula faciendum, que nos ipsi faceremus
et facere deberemus vel possemus et que natura et qualitas huius negocii exigit et
requirit [pr]o predictis sponsalibus et matrimonio contrahendis et perficiendis, et omnia
Et promittentes gratum, ratum et
alia faciendum, que speciale requirunt mandatum.
et
is
2c>
:>,,
firnium nos semper habere, tenere et inviolabiiiter observare. quicquid per predictum
procuratorem et nuncium nostrum fuerit tractatum et ordinatum ut supra, sub ypotheca
omnium rerum nostrarum,
et contra
ea,
que memoratus procurator
et
nuncius noster
donacionis propter nupcias et dotis consti-
fecerit circa prefata sponsalia, matrimoniimi.
ct assignacionem ac obligacionem nostram, per nos vel alium ullo unuiuam

tempore directe vel indirecte seu (]uoniodolibet non venire, immo potius facturos et
curaturos, ut premissum est. omnia et singula supradicta per nos et dictam filiam
tucionem
nostram
nostre
fieri
sigillo
et
compleri.
In
cuius
testimonium prcsentes
rei
ao
maiestatis
litteras
iussimus communiri.
X, anno Domini
35
Exemplar imperatoris servatur in 1 sub nr. 4 et 2 fol. 85. Ex 2 edidit Guilehnus

Meyer l. c. XIX, 88 nr. 10. Capita 1 et 2 coneordant supra eum nr. 816 eap. 1 et 2.
Scripta tam internuntii (juam ipsius regis Trinacriae notantur in Indice infra
nr. 823 sub nr. 7 et 19.
Cf. etiam litteras Bnlduini arcliiepiseopi Trevirensis post imperatoris mortem scriptas, a. 1314. Sept. 28 ut videtur vindieandas, quas vulgavit Winkelmann
40
Rome
Dat.
MCCCXII,
aiûd Saiictam
Sabinam,
IIII.
Nonas
lulii,
indictione
rcgni nostri anno quarto, imperii vero primo.
818.
SCRIPTUM SPONSALIORVM.
'Acta iniperii inedita' II, 771 nr. 1108.
<P. deest.)
Henricus" divina'' favente clementia
universis presentes litteras inspecturis
gra-
tiam suam et omne bonum''.

817.
')
6)
uncts
assiguaiuli apoyr.
818.
*)
inclusa
g)
Heinricus 2.
nostro
**
Marte posuimus
eoruni que add.

'')
loco iliviua
sed
ex
cf.
Ijonum
nr. S1.5 repetita,
supra
7)'/.
7.3i)
cuin in npoijraphis
lin. 8.
2: etc. universis etc.
omissa
sinl.
HEINRICI
(1)
debitum
Dum
attente
CONSTITUTIONES.
dum
conspiciTnus.
Romani
sacri
VII.
sedulitate nos urger instantia. ad ea

et
exponcntes
provide
noster.
Attendentes itaque devotionis et
(2)
nexum, quibus
10
illustris
Fridericus rex Trinacrie
revolvimus
in hiis studii
et desideria se coaptant,
Romane
omnibus fructificemus
et sic
claustra
nostri
nos
et
nostra'',
mature
hxudem
ut
(lue
ecclesie matris nostre ac prefati
reipublice ac tidei orthodoxe defensionem,
peragamus
g2i
nostris votis geritur,
in
exohitione debiti
exaltationem ot statum sancte
divini nominis.
imperii necnon
respiciunt.
hoc
mens^ nostra
huiusmodi
in
pectoris
iiifra
imperii nobis crediti.
Nr. 818.
1312.
commoduni
augmentum
et
quod sapiat singulis fructus

benivolencie zelum ac clare constantie
salubriter,
princeps
et
araicus noster karissimus
sumnio iôntifici et ecclesie memorate necnon nobis et

imperio retro continuatis temporibus copulatur'', ac etiam quod catholicus et christiane
.sanctissimo
.>
patri
domini)
propagator heretice pravitatis fasciculoss ubique persequitur et dissolvit, ac quod''

et imperio circa recuperacionem et redempcionem illius Terre Sancte Christi
Ihesu sanguinc ])retioso resperse', que manu polhita canina facta est^ sub tributo et
fidei
nobis
15
animo punctiones.
in
alias suas dotes.
([uibns
eum
animi)
libenti
ac
cunctis
.<=
.''
et firmavimus
cum
dote et dotalicio seu donatione propter nuptias, quas statuendas
secundum quod idem comes procuratorio nomine predicti"' regis Friderici

arbitrio nostro ordinandum" tani in ([uantitate et modo securitatis et assignationis (|uam
de loco vel locis, in quo vel in quibus in quacumque parte terre dicti regis, quam habet
vel habiturus est. ipsam dotem et donationem propter nuptias seu dotalicium vohierimus
assignari.
Hoc tamen salvo quod si heredes dc predicto matrimonio supersint. ad ipsos
duxerimus
et
huiusmodi dos
et donatio
propter nuptias seu dotalicium, alioquin ad ipsos dantes per-
venire debeant et redire.

dicta
cum
Firmiter promittentes. s])onsalia et matrimonium
(4)
dote et donatione propter nuptias statuendis
procuratorum stipulacionibus intervenientibus

vallata. firma et rata" habere>'.
<o
sentimus
valde,
eo amiciciam et paren-
mus
^^
et
menbrum
et
quidem*^^
.''
:<"
cum
eternus opifex fecundavit. et
habemus
Sane
(3)
-'s
et potentie nostre nobile
erit virtutis
ipsum tanquam corporis nostri partem diligimus et

volumus esse notum, quod nos premissorum
." archiepiscoporum,
intuytu in quani plurium vencrabiHuni personarum,
episcoporum
et aliorum''.
prehitorum.
principum, baronum, nobilium et aliorum presentia per
nobilem virum Hienrici.m) de Plandria magne imperialis nostre'^ curie marscalcum,
consanguineum et fideh^m necnon'' jnocuratoreni nostrum ex parte una et rex Fridericus
)iredictus per siiectabilem virum ^lanfredum de Claromonte comitem Mohac eiusdem
regis senescalcum, procuratorem suum ex altera, habentes super hoc' tam a nobis quam
ab ipso rege plena et speciaha mandata, sponsalia et matrimonium per verba de presenti
iuxta sacrorum canonum instituta inter inclitam Beatricem filiam nostram karissimam ex
parte una et spectabilem Petrum prefati regis Friderici primogenitum ex altera contraxitelam
amamus.
20
memoria vehementi ad compassionem movemur
ancillaria Sarracenis, in cuius
acutas
dicta sponsalia
cuius
rei
modo
iuramentis
prestitis
pre-
predictis dictorum
in
animas
nostras
tenerei\ observare efi taliter facere et curare, (]uod pre-
matrimonium suum effectum optatum
i^t
et loco
testimonium presentes'' Htteras
scribi
et
debitum assequantur.
maiestatis
nostre
et
In
iussimus
sigillo
communiri''.
Datum Konu! apud Sanctam Sabinam,

MCCCXII, regni nostri anno II II', imperii
*^
818.
<=)
iculas 2.
lege 2.
l^resentes
"1)
h) loco
ac (juod 1:
dicti
2.
")
2: etc.
et
pro.
ordinandam
*)
III.
'")
e)
2.
indictione X. anno
lulii.
deest
respersain 1.2.
") et rata tirina
2.
male
Nonas
Domini
vero primo.
sequilur deletum inens 2.
deest 2.
conimuniri
IIII.'
')
(iuarto 2.
1.
coppulutur?
1.
'')
l')
nostrum
2.
add.
2.
et
')
'i)
1.
8) fas-
super hoc post
ac
2.
i)
loco
HEINRICl
S22
suh nr. 6
ef
Ex
2 fol. 85'.
Scripta fidelitatis ut videtur
Trinacriae notanttir in
i/jsias regis
Xr. S19.
1312.
COMMISSIO OFFICII ADMIRATIAE.
819.
Servutur in
COKSTITUTIONES.
VII.
2 cdidit Guil. Mri/er
XIX. 91
c.
l.
ad hanc commissionon spcctantia tam

Indice infra nr. 823 siih nr. 8 et 18.
nr. 12.
internuntii quani
(P. decst.)
illustri Friderico regi Trinacrie principi

Henricus" divina favente cleniencia'' etc.
salutem et sincere dilcctionis affectuni.
amico suo karissimo
in omni mansuotudine et lenitate studia et vias
(1) Multipharie multisquc modis
et
'
exquirimus, per que
miserabilis
orbis
dudum
condicio status instabilis,
varie
fortune
ac frequenti ryrampnorum'' mutabilitate depressa, propulsis undique
livoribus lacessita
turbacionibus'' et quiescentibus'' nepliariis mocionibus, que ubique*^ terrarum
et quoque
procellarunt.
turbine
ad
prioris
culmen
errorum
honoris,
pacis
et (juietis
locorum
Dei
promoveatur
gloria
et
sancte
procedat
tuicio
devocio
ecclesie
et
ocia reducatur,
lo
flante
rebellium supprimatur=' intencio et contradictores ecclesie contremiscant,
fidei christiane,
pereat scismatica pravitas
heretice
pravitatis
detestabilis
et
Mau-
supersticio ac hdes
armata remigiis et, dum

Ad que, licet desideremus
mettica'' confundatur, percurrat maris undas' secura navieula firniis
is
adheret anchoris, coramittat impavide vela ventis.

nostram adhibere presenciam, ut quo mente ferimur'', ibi presencialitcr e.\istentes
divina fulti potencia proprios pro evidencia operis explicaremus affectus, tamen quia
adesse in omnibus ingruencium negociorum universalis imperii varietas non permittit,
imjiei-ii
in hiis
eos
in talibus
mature assumimus
rerum experienciam comprobatos.

federacionem ac
partem, quos magnanimitas,
nostre
sollicitudinis
in
insimul concurrentes decorant et reddunt iuxta
et voluntas
potencia
20
nostrum per
quia vobiscum affinitatem, unionem, con-
(2) Igitur
mutuam amiciciam contraximus
petuo duraturas. ct quia speramus vos
cor
quas credimus per-
et fecimus nuper,
in premissis,
ad que specialis animi compunctio nos
coartat', iugi fideli ct legali exercicio'" et conainine
Domino
pcrniittenre perficere, ideo
25
ad vos nostre convertimus" deliberacionis intuyrum" et'' in vestrarum'' ('onsideracione

docium vobis a Deo in habundancia concessarum. de ipsius Omnipotentis innuMisa benignitate sperando. nostre mentis anxietate vacante. vos premissorum intuytu et ob causas
supremum' et generalem nostrum et sacri Romani imperii facimus niaris et

quoad vixeritis admiratum* ct officium a[djmirati' imperii, curam in hoc
et omnia et singula, que ad ipsum officium pertinent et pertinere consueverunt et debent,
tam in mari quam in terra, bene legaliter et fideliter exercendi, adminisrraudi, procurandi
et exequendi per vos et" alios, prout honori, commodo et augmento nostro'', imperii et"'
predictas
constituimus
30
reipublice expediens fuerit et etiam oportunum, vobis committimus plenam'' et liberam
potestatem*.
(3)
Recepto a spectabili
de Claromonte comite Mohac
viro Manfrido^
a.i
senescalco vestro. dictum officium vestri procuratorio nomine acceptante, de ipso officio
ut premittitur
Rome
Dat.
MCCCXII,
*)
aput Sancrani 8abinani.
regni nostri anno
animam vestram
in
litteras
IIII.
819.
*)
Heinricus
f)
lerimus 2.
')
2.
<i)
subpunctum
2.
2.
cobartaf
vestrorum
^)
^)
ubilibet
et
div,
clem.
conscribi
debito
maiestatis
et
iura-
nostre
1.
) excerc.
2.
r)
add.
2.
desiinl 2.
")
2.
suppr. 2.
')
ac 2.
^)
^)
tyrauuorum
Macbometica
<=)
')
aciem mentis
amuu'ratuni
comm.
X, anno Domini
iiulictione
lulii.
4^
primo.
Pata ut supra
g^ subpr. 2.
2.
Nonas
imjierii vero
III 1,
uhhiiK 2; In cuius rei testimouiuui etc.
scentibus 2.
ut
rei
iussimus communiri.
sigillo
P)
bene. fideliter et legaliter exercendo
In* cuius
mento.
2.
plen. vobis 2.
in precedenti privna'-.
2.
<^)
turbantibus 2.
) uudas maris
2.
et add. ^.
')
amirati
5)
")
1.
^)
quien^) ex
2.
intuitum semper
2.
facultatem
") sequitur
2.
')
2. +
vus
Man-
fredo 2.
1)
Cf.
Behr.
1, 1.
2)
Supra m:
818.
\\
HEIXRICI
solo
siih
Nr. 820. 821.
^23
Henvicus
/p
iir. 6.
diviiia
favente
(Jggfit)
etc.
egregio viro diici et nobilibus ac prudencomnuini Venetoruni ac omnibus aliis et singulis sacri
Romani imperii fidelibus cetcrisque. ad quos littcre presentes pervenerint,
graciam
viris sapientibus, consilio
til)u.s
.=.
1312.
MANBATUM DE EOBEM VENETIS ALIISQUE DIRECTUM.
SiO.
Ex
CONSTITUTIONKS.
Vir.
suam
et
(l)
et
omne bonum.
Habentes ad personam
illustris Friderici regis Trinacrie principis et amici nostri

nobis affinitate et amicicia cara coniuncti sincere dilectionis aifectum
karissimi utpote
ac
cleiiieiicia
quod officium sibi commissum laudabiliter exercere debeat,

generalem nostrum et sacri Romani imperii fecimus maris et con-
sperantes fiducialiter,
m ipsum supremum
et
admiratum ac officiuni admirati imperii, curam super hoc [et] omnia et singula,
que ad ipsum officium pertinent
(2) Ideocjue universitatem vestram rogamus,
monemus et hortamur attente vobis nichilominus districte precipiendo mandantes
(juatinus eidem admirato vel substituto seu substitutis suis in omnibus, que ad dictum
stituimus
'
15
officium
spectare noscuntur, pareatis devote
quas idem rex iuste
in rebelles inflixerit,
In cuius
inviolabiliter observari.
rei
et
ratas
efficaciter
Alioquin penas,
intendatis.
habebimus
Domino
et faciemus actore
litteras scribi et maiestatis
nostre sigillo iussimus comniuniri.
Rome apud Sanctam Sabinam,
Dat.
2u
MCCCXII,
Henricus
Nonas
lulii,
indictione
X, anno Domini
nobilibus et prudentibus viris vicario, ancianis, consilio et com[m]uni
etc.
Pisan(o) ac oninibus
aliis
Habentes
Henricus
etc.
ad quos presentes
imperii fidelibus,
per omnia sicut supra.

nobilibus et prud(>ntibus viris vicario, abbati, consiho et
etc.
lanue ac omnlbus
Romani
et singulis sacri
littere pervenerint,
i'5
IIII.
regni nostri anno III], imperii vero primo.
et
aliis
singulis
sacri
Romani
imperii
fidelibus,
communi
ad quos presentes
Httere pervenerint, etc.
LITTEEAE IMPEBATOBIS DE FACTO ROBEETI EEGIS
821.
Ex
i
solo
Henricus
1)
nr. 7.
etc.
Cf. infra nr. 847.
illustri
{P. deest.j
Friderico regi Trinacrie principi,
amico
et
admirato suo
salutem et sincere dilectionis affectum.
karissimo
(
siih
SICILIAE.
Gum
iusticiam colimus excessus corrigimus, benemeritos [premjiamus'', nostrum
et delinquendi audaciam aliis tollimus, cum contra crirainosos proceSane notum fieri vestre vohimus
dimus ipsorum facinora penis debitis corrigendo.
amicicie, quod cum Robbertus rex contra nostram regiam et imperatoriam maiestatem
plura et gravia commiserit sine omni iusta vel racionabili causa, eciam colore excusatam in Urbem lohannem fratrem suum et gentem mittendo, ut corocionis carente.
homines nostros hostiliter sepius invadendo et
naeionem nostram penitus impedirot,
Horet imperium.
3s
portas, vicos et alia

presencia nostra in transitu Pontis MolHs sagittando,
loca, quibus ad basilicam Sancti Peti-i accessus consuevit haberi, muris, barris et arma-
occidendo ac
41.
S20.
jwnerc non
821.
a)
in
reliijua, rjuae
jiosse
a)
.mpra cum
pa;/.
dolcmus.
uiicis
inclusa evanuerunt
1.
S22
lin.
31
</.
convenire videntur,
in
uniissa sunl;
rjuae hic
HEINRICI
i524
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Nr. 821. 822.
Deum
ttirum custodiis obstruendo, ut prefatani nostrani eoronatioiieni contra
et iusticiam
dedccus et contemptum sancte Romane ecclesie et illusionem decreti sauctissimi

patris domini Clementis pape V. necnon sacri Romani imperii preiudiciimi et gravamen
in
(juam
possent efficaciter impedir(>,
per Ytaliam civitates nostras, castra et terras
alilii
cum
imperii invadendo et occupando.
nobis et imperio rebellibus contra
iios et
societates, uniones, ligas et conspiraciones privatim et publice faciendo,
imperium
-,
et alia plura
commiscrit, que omnia notoria sunt et que nulla possunt tergiversacione celari, propter
nos igitur,
crimen lese maiestatis ipso facto non est dubium incidisse,
ne tanta crimina remaneant impunita et sic facilitas venie aliis in posterum incentivum
declarare secuntribuat delinquendi, ipsum Robbertum regem sepcdicium intejnjdimus
que ipsum
in
'
dum consuetudinem
iustum ex iam
lo
curie nostre in crinien dicte lese maiestatis ipso facto incidisse, bellum
dictis causis
eidem indicendo.
(2)
Et quia non valeret nostre decla-
racionis disposicio, nisi ipsa congruis remediis executioni demandaretur, providimus ad
correctionem et punicionem predictorum reges. seculi princi])es. duces, marchiones. comites,
barones et alios fideles imperii convocare,

ac
civili
Romanum
debite
Quarc considerata
quam
vos
adhuc habetis.
et
super
menioratis
ut
similia
sacrum
et
exemplo pcne
Romanum imperium
formidine pene de
cetero
Dat.
Rome
II II,
Heinricus
et
consilium
admiratic tenemini,
sepedictus Robbertus rex
nos,
in
IIIT.
Nonas
lulii, ind.
successores nostros et
taliter habeatis,
exemplum.
In
cuius
ut
rei
a.'^
communiri.
X, anno Domini MCCfXII.
I)K
EAVTO TUSCOltUM.
(!'.
Sr,'.
etc.
2"
imperii vero |)rimo.
LITTERAE EIUSDEM
822.
solo 2 fol.
auxiliuni
et maiestatis nostre sigillo iussimus
aput Sanctam Sabinam,
regni nostri anno
Ex
litteras scribi
volentibus
])rincipes jjro-
im])eriuni
officio vestre
is
affectione puriset
temere attentare, ipsumque
delinquere
sit
(^x
exeessibus
nostro
sepedictum
ecclesiam
vestrn
alius contra
quilibet
ijisius
formidet
tale
prefatis
correctis
[et|
quam
et
alios seculnres
Romanam
sanctam
invocamus, vos requirentes, quatinus prout de iure

vestras partes interponatis,
iuvare
iios
nos vestrii fania laudabili
]ier
antecessores ad
et vestri
hactenus habuistis
alia
iure divino |et] natuiali
predictis
in
imperium. quod umbra alarum suaruni omnos
tegit et excivit''.
sima,
tam
(]ui
tenentur
exigcncia
equitatis
illustri
Fnd(erico)
amico suo karissimo et cet.

Quia Florentinorum, Lucanoruni
''
regi
et
Trinaciie
Senen(sium)
iiftini,
adminito,
nostrorum
ct
'M
drrsf.)
])rincipi
sacri
et
Romani
sic excrevit, (]uod ipsi inmemores beneficiorum inultiplicium,

que ab eodeni imperio hactenus iugiter receperunt, noii advertentes, qnid periculi sit
imperii rebellium iniquitas
imperium calcaneum
prodicionis et rebellionis erigere et accensi s])iritu Hatiiane pro posse queque obstacula
nobis et dicto imperio incessanter ministrare, crimen lese maiestatis propterea committentes, propter quod nos nec mirum graves ex tanta offensione sencientes in corde
puncturas, credidimus ipsos snlubribus monitis et inductionibus ad bonum obediencie
revocare ipsosque tam per litteras (]uam ambaxatores nostros sollempnes requiri fecimus
et moneri,
ut ab huiusmodi rebellione cessantes ad mandata et gratiam imperii
gradirentur.
Tandem ipsis nostra salubria monita et precepta doducentibus temere in
contemptum, ad eorum contercndam proterviani certos jirocessus^ contra ipsos focimus.
eis
inprovisa temeritas
821.
l)
excedit
1.
822.
a)
Luoani
c.
allatura.,
<^}
vesti-i
presumpserunt
admiratii
1) Cf. iiifra nr. (<4T et ea rptac ibicJeiii
m:
715. 716. 768.
contra
nos
r^
et
1.
in prooemin citaviiiins ex Nicolao Tlotrniitinensi.
4o
2)
Suina
HEIXRICI
VII.
CONSTITCTIONES.
Xr. 822. 823.
1312.
S25
graves
seiirenciat* et ponas iuxta denieritorum exigenoiam continentcs, quas nisi infra

eertum peremptorie terminum eis pretixum plenc ad mandata imperii reverterentur,
ipsos decrevimus incurrere ipso facto.
Quod semper facere neglexerunt. Igitur ad
.>
eorum intencionem et contumeliam edomandam. ne quod ab eis incaute committitur

trahatur aliis in exemplum, vos, quem nuper nostrum et imperii suppremum et generalem maris constituimus ammiratum et cum quo unionem, confederacionem et bonam
araiciciam perpetuo dante Domino'' duraturam contraximus, ut in quantum poteritis et
debetis, contra predictos Florentiinos), Lucanos'^ et Senen(ses) rebelles, bannitos et proditores nostros et imperii, contra quos eciam certis ex causis iustum bellum indiximus
10
eorum fautores, coadiutores et sequaces et eorum

mare quam per terram, tenore presencium requirimus
ac
Datum
ot
bonaque procedatis tam per

mandamus.
In ouius etc.
ut supra ^
INDEX SCRIPTOBUM EX PARTE REGIS TRINACRIAE EMISSORLM.
823.
Seriem scriptorum
ii
res
mentoriim
a.
quani iam hic proponere
denuo accuratissime conttdimus

ut crediderim).
tatur,
Cf.
partim posterius emissa
Has
30
liceat,
1313. a Bernardo de Mercato confecto, de
viginti
duas
deprompsimus ex Indice docusupra ad nr. 298. Quem
qiio v.
In margine omnihus dor.umentis adiectum est: p (= porI. c.

Partim ut videtur non aj^prohata,
II, 112 sq.
Doenniges
esse videntur.
omnes deperditas
Jitteras
sane dolemus^.
esse
(P. deest.)
Procuratorium comitis de Claromonte ex parte regis Frederici ad promittendum
1.
domino imperatori solutionem
C^' flor(enorum).
Item mivem paria litterarum sigillatarum
sigillo
comitis de Claromoute procuratoris
regis Frederici, videlicet
Littera dicti
2.
25
comitis procuratorio
nomine pro regc Fr(ederico) de promissione
facta de incipienda guerra viva per ipsuni regem".
De
De
3.
4.
certo
certo
modo faciendo concordiam'' cum rege Roberto''.

modo concordiam faciendo contra Robertum.
approbat(a)
5. Littera unionis
30
822.
'')
dlTo
823.
*)
mulato ductu post add.
dante signo transponendl posito

*')
2.
'')
^.
Lucauen.
c.
sequilur approbate deletuiii.
^^)
cuin
Koberto
mututo ductu
alramento fusciori post add.

2) In adnotatione ponere liceat ea quae narrat Nicolaus Botrontinensis (ed. Heyck)
Sed nonnuUa miuus rccte referre videtur. Post sui coronationem dominum Symonem de Regalibus
de Pystorio tunc ,suum cambellannium una cum quibusdam militibus, qui ad Urbem venerant, et fratre
Peregrino ex parte regis Federici ad eum missis misit in Sciciliam. Et ut credo, isti primo de parentela facienda inter fllium dicti regis et flliam imperatoris sunt locuti ad dictum regem Fredericum et
de quibusdam pactis et confederationibus inter eos. de quibus modicum recordor ad presens. Tamen
Sujtra nr. 818.
1)
pag. 60.
3S
quod postea inter eos pro pueris eorum per procuratores in Roma parentela est iurata et
quantum ad doteni et ad omnia concordata. Item recordor, quod dominus imperator habuit de pecunia
credo,
40 regis
Frederici
unam summam magnam
florenorum,
aliquid in Scicilia habuerunt propter ,suas expensas.
eraut inter eos, quod unus tenebatur alium iuvare in
de
illa
dominus Lucas
et
dorainus Ostiensis
Et credo quod post inceptionem guerre contra regem Robertum unus non
poterat paeem facere sine alio, et quod quam diu guerra durabat inter eos, omni anno rex Fredericus
tenebatur ei dare L milia florenorum, et de hoc quod contra regem Robertum iuste acquirerent, filius
Ista pro certo neseio. quia
suus cimi iilia imperatoris debebat habere unam partem, et multa talia.
3) C/. suiyra
modicum ad talia habebam cor, sed per intellecta a pluribus ista puto vera esse.
et
45
et
Quantum non recordor. Credo etiam, quod pacta

ista guerra, quam habebat domiuus contra Tuscos
ud
eontra regem Robertum.
nr.
SW.
LL.
C0NST1TUTI0NE8
IV.
^^*
HEINRICI
S2{5
De
Dc
(3.
7.
CONSTITUTIONES.
VIJ.
Nr. 823. 824.
1312.
concordia facienda non obstante contramandato
8.
Procuratio super
9.
De
officio
approbate.
i.
approbat(e)
parentela
admirati
approbat(a)2.
contractu matrimonii et promisso. quod
filius
regis F(rederici~) succedat in
Eegno.
De
10.
incipienda guei-ra et de danda tercia parte acquisita de
Regno a Faro
citra.
Item novem^ paria litterarum sigillatarum sigillo regis Fr(ederici), videlicet^

11. Quod^ barones iurarent domino P(etro) filio regis.
De
1 "2.
et
concordia non facienda,
heredibus
nisi insula Sicilie
remaneat domino regi Frederico
suis.
lo
Quod personaliter tam dominus imperator quani dominus rex

invadant Regnum.
F(redericus)
13.
19.
De
De
De
De
De
De
20.
Instrumentum
14.
15.
16.
17.
18.
solvenda pecunia promissa.
unione tenenda non obstante aliquo mandato.
modo
certo
officio
quod
sub
Procuratorium
21.
sub
etc.
22.
is
admiracie^-^.
parentela domini regis
sua propria
sigilla
faciendo concordiam.
unione domini regis'.
sigillo
Fredericus
rex
comitis
testificatur
duo
pendencia
sigilla
esse
secreto*.
sigillo
secreto
'^.
20
de Claromonte pro rege F(redericoi
ad tractandum
'.
Procuratorium comitis de Claromonte pro rege F(rederico) ad tractandum et
iniendum concordiam
cum domino imperatore
et amicitiam
sub
sigillo secreto*.
I
824-830.
HOMAGIA ET PRIYILEGIA
DIVERSORUM.
1312.
824.
lul.
4.-9.
INFEUBATIO WALTHEIII lUNIORIS
Superest
Copiario 'Lalir-Malbng Copialbucli
generalis Karlsruhani ,
qui curanie
illius
I)E
GEROLSECK.
697' saec.
XVI.
praefecto denuo collatus
est.
Heinr. 493.
fol.
27
fahularii
Biihmer, Rcg.
30
(P. deesf.)
Heinricus divina favente clementia

versis
lul. 4.
Romani
sacri
Romanorum
imperii fidelibus presentes litteras
inspecturis
gratiam
uni-
suam
et
omne bonum.
d)
823.
mper
miracie mulato ductu
octo deleto;
cf.
stilo acutiori
e)
not. g.
post add.;
cf.
seqiiitur
not.
de deletum.
f)
sine aliiica.
S)
Ue
ad-
3&
il.
2) Ad nr. S19.
3) Ad m: S16.
4) Cf. etiam in Inreiitario post
m. Aug. apud Sanctum Vincentium confcctu: Item X paria litteraruni sub
sigillo regis Trinacrie de conventiouibus habitis inter dominum iuiiieratorem et ipsum de matrimonio
1)
Cf
supra ad nr. SlS.
mortem imperatoris
et confederatione.
5) Cf. suprc.
ad
a. 1313. die 27.
Item IX paria litterarum sub
nr. SIT.
6)
Ad
sigillo comitis
de Claromonte de eisdera negociis.
40
nr. S15.
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 824. 825.
1312.
27
Oculi presidcntis iu solio subiectoruni statum et merita debent prudenter advertere

illosque benignius prosequi gratiis dignisque rependiis promovere, quos experta constantia
comprobat, inconcussa devotio
titulat et exhibitio
probata commendat.
Sane constitutus
iu nostrc maiestatis presentia nobilis vir "SValtherus de Geroltseck iunior fidelis noster
^
dilectus nobis exposuit humiliter supplicando,
Mortenawe cum omnibus
10
quatinus
cum
nobilis
Waltherus de
vir
advocatus noster provincialis pater suus castrum ^lalburg,
Geroltseck
situm
cum
poterit in futurum. gratiosius attendentes, sibi huiusraodi concedentes castrum

pertinentiis
in
feudum, ipsum de eodem investivimus
recepto super hoc ab

s
der
in
quod idem Waltherus et predeccssores sui a

nobis et antecessoribus nostris tenebant, iii feudum sibi et suis manibus resignavit,
ipsum sibi eodem modo in feudum concedere et de eodem investire de solita clenientia
dignaremur. Nos itaque predicta consideratione commoniti et predicti Waltheri iunioris
obsequia, que nobis et imperio exhibuit hactenus et nunc in Italia exhibet et oxhibere
suis pertinentiis,
eodem
et tenore
iideUtatis debite sacraniento.
suis
presentium investimus,
In cuius rei testimonium
presentes litteras nostre maiestatis sigillo iussimus communiri.
Datum Rome apud Sanctam Sabinam.
Xon.
IIII.
lul..
X, anno Domini
indict.
millesimo trecentesimo duodecimo, regni nostri anno quarto, imperii vero primo.
SCRIPTA PRO
825. 826.
825.
Aiitographon
Bemardi
c.
CLAROMONTE. M.
a lohannc de I)yst
examtum
servatur inter Acta
(=
Doennujcs Ms.
ruhrum: de
fidelitate comitis
Doenniges
c.
II,
et collectanea
Mazzo 4
nr. 14'; in
scriptum: Instrumentum fidehtatis Manfredi de Claromonte
Item ab ipso Bernardo registratum
'Mazzo 4 nr. 11'
l.
5.
INSTliUMENTVM FIDELnATIS PRAESTITAE.
manu Bernardi
comitis Mohac.
l.
I)E
de Mercato Taurini in tabidario regio 'Diplomi imperiali
vcrso legitur
25
MANFREDO
Mohac;
c/.
VI
est 2)
de quo
v.
Acta
inter eius
Ex
iam stqira ad nr. 799. 800.
185 nr. 46; nos denuo contulimus.
et
supra ad nr. 604)

1
protocolla
fol. 3,
et
ithi
2 edidit

(P. deest.)
nomine Domini amen.

Anno nativitatis eiusdem millesimo tricentesimo* duodecimo, inditione decima,
quinta die mensis luUi.
Per hoc presens publicum instrumentimi cunctis appareat
presentibus et futuris, quod in presentia mei notarii infrascripti et testium subscriptorura
propter hoc specialiter vocatorum et rogatorum nobilis vir** Manfredus de Chxromonte
Dei et regia gracia comes Mohac, dominus Ragusie et serenissimi principis doraini regis
\\\
30
Frederici Trinacrie senescalcus fecit

35
homagium seu fidehtatem serenissirao principi" ac

Romanorum imperatori semper augusto
doraino domino<* Henrico divina favente clementia

ac eidem prestitit fidelitatis debitum
iuramentum
in
modum
recepta taraen
qui sequitur,
domino imperatore de ducentis marcis

argenti recipiendis et solvendis dicto comiti a camera dicti domini imperatoris singulis
annis, pro medietate in festo assumptionis beate Marie virginis et pro aha raedietate in
festo nativitatis Domini. quousque dictus dominus imperator eideni comiti tantam terrara
assignavcrit \ in qua dictus dominus comes dictam pecunie summam plenarie reciprius investitura raore solito et consueto ab ipso
40
pere possit:
825.
a)
CCC
2.
l)
ahhinc mulato atramento
1.
"^)
cxcidlt 1.
^)
add.
1.
1) Li admtatione nonmdla ex Mcolai Botrontinensis relatione (ed. Heyck) prnj. 7'J ponere liceat:
De huiusuiodi feodis predictis et comites et alii tenebantur facere servitia imperio secundum modum
et formam, quam faciuiit illi qui habent feoda talia in regno, licet eis modus et forma gravis et dura
104*
Aug.
15.
Doc. 35.
HEINRICI
828
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr.
1312.
82.5.
826.
Ego'' Manfredus de Claromonte Dei ot regia gratia comes Mohac, dominus

Ragusie et serenissimi domini Frederici regis Trinacrie senescalcus" iuro ad hec sancla
Dei ewangelia, quod ah hac hora inantea cro fidchs vobis domino Henrico'' Roma-
norum imperatori semper augusto, successoribus vestris ac sacro Romano imperio

Et quod
contra omnem hominem, excepto dicto domino Frederico rege Trinacrie.
quod
perdatis
vitam
aut
menbrum
aut ahquem vestrum
non ero in cousilio vel tractatu,
Et si scivero ahquem vel
vel imperii honorem vcl quod capiamini niahi captione.
aliquos illud tractare, pro posse meo impediam et si ilkid inpedire non potero, vobis
Et si ahquod
revelabo per me vel per meum nuncium vel per meam epistolanis.
secretum michi dixeritis aut imponetis, illud nemini pandam ad vestram lesionem.
Et si ahquod consihum a me petieritis, illud vobis iustum, bonum et utile dabo
secundimi meam conscientiam. Et imperium quod habetis et terras et iura vestra
et imperii adiutor ero ad manutenendum et defcndendum et recuperandum contra
omnes. Hec et omnia aha, que in forma sacramenti hdehtatis nova et veteri contiSie me Deus adiuvet et hec sancta Dei
nentur, attendere et observare promitto.
.->
lo
is
ewangeha.
Acta sunt hec Rome, anno, die. mense et inditione predictis, apud Sanctam
Presentibus reverendo in Christo patre'' domino" Bahluyno archiepiscopo
Treverensi, domino Amedeo comite Sabaudie, dominis Roberto' nato domini Roberti
Sabinam.
comitis Flandrie, Henrico de
Fhmdria marescalco domini imperatoris
predicti, Bertoh)'^
20
de Spoleto iudicc et ahis fide(hgnis testibus ad premissa vocatis et rogatis.

N.) Et ego Tohannes de Dyst dictus de Cruce clericus Leodien. dyoc. sacrosancte
(S.
Romane ecclesie ac imperiali aiictoritate notarius pubHcus premissis omnibus et

una cum Bernardo notario infrascripto et testibus predictis presens interfui
pubUcum instrumentum inde confeci et scripsi meoque signo signavi rogatus.
826.
et
hoc
25
PRIVILEGIUM IMPERATOEIS.
Superest in solo codice Monacensi
lat.
21242
Edidit Guilelnms Metjer Spircnsis
fol. 85'.
singuhs
l.
c.
Ulni. 42), de
XIX, 92
quo
nr. 13.
r.
supra ad nr. 676,
Denuo
contulimus.
(P. deest.)
Heinricus
spectabih viro Manfredo
etc.
de Claromonle comiti Mohac,
ilhistris
;;o
Frid(erici) regis Trinacrie senescalco et cet.
Quamvis
cunctis
nostre dicioni subiectis
expandamus hbenter munificencie nostre
tamen hbencius graciam'' nostre hberahtatis extendimus, quos serviciorum

et in magnis probatos et arduis ilhistrium personarum favor et benivolencia coadiuvat. Igitur ob cLvra tuarum virtutum mcrita"' nobis
nota et grata servicia, que nobis exhibuisti et exhibere poteris in futurum, volentes
personam tuam specialis dono gracie prevenire, ducentas marcas argenti singulis annis.
videlicet medietatem in pruximo festo assumpcionis beate Marie semper virginis et
medietatem aliam in festo nativitatis Domini subsequente, de imperiali camera percipisinum, in
illos
nostrorum continuus labor exagitat
Aug.
15.
Dec. 25.
825.
add.
f)
1.
Heiu-icio
1.
B) spitol;\m 2.
l")
patri 1.
')
Kotiterto
1.
'^)
Her-
35
tholo 2.
.S20. *) gfe
vicleatur
'')
c.
aliquibus,
et
inerita virtiituni si(ino
pluribus asbignavit
ei.s
iransponendi addito
in illis
c.
partibus castra
et
circa
castra
niagis prope
summani datani. Et quia non tot erant castra in sua obedientia sicut milites eis assignavit de sua
camera recipere anuuatim, donec ia Ytalia in aliquibus locis certis eis predicta assignasset. Omnibus a
Theotonicis militibus, paucis exceptis, in Alemannia in suis partibus alias terras iu feoda assignavit
seeundum couditiones et merita personarum.
,
HEINRICI
endas per
te
percipiendas
iii
VII.
et tibi solvendas
tibi
COXSTITUTIONES.
de ea, quousquo
deputaverimus\
in
feodum de
Xr. 826. 827.
1312.
S29
provisione nostni previa in terris
iiisas
liberalitate nostra tibi et tuis heredibus
perpetuum duxinuis largiendas, recepto super hoc
fidelitatis
debito sacramento.
In
ouius et cet.
Datum
ut supra
'-.
AD ARCHIEPISCOPUM ARELATEXSEM
827829. SCRIPTA
SPECTANTIA.
IXSTRUMENTUM FIDELITATIS.
827.
Servatur autographon
10
15
5.-9.
lul.
Iiil. 5.
ad
nr. 825 citato 'Maszo 4 nr. 15\ item a lohanne

Bernardus: Instrumentum fidelitatis archiepisco])i
Arelatensis, itemque alia manus coueva: Instrumentum fidelitatis homagii facti domino
imperatori Henrico per dominum archiepiscopum Arelatensem in recognicione ner eum
Begistratum est 2) a Bernardo loco supra citato fol. 4, uhi rubrum: de fidelitate
facta.
archiepiscopi Arrelatensis.- cf. iam snpra ud nr. 799. 800. Ex \ et 2 edidit Doenniqcs l. c.
II, ISti nr. 47 : nos denno eontulimus.
(P. deest.j
de Bi/sf exarafum;
loco
1 )
verso
in
scripsit
In noniiue Doniini ameii.
Anno
eiusdem millesinio tricentesimo* duodecimo. indic. decima, quinta

Per ho-^ presens publicum instrumentum cunctis appareat prescntibus
die mensis luhi.
et futuris. quod in presentia serenissimi principis ac*" domini domini Henrici divina
20
favente'^
nativitatis
clemencia
Romanorum
imperatoris, niei notarii infrascripti et testium subscrip-
torum propter hoc speciaHter rogatorum et vocatorum personaliter constitutus venerabilis

in Christo pater ac dominus doininus Galliardus Dei gratia Arelatensis archiepiscopus.
25
iam dictus archiepiscopus hoiiiagium seu fidelitatem fecit domino imperatori predicto ac
eidcm humiliter et devote more solito nomine suo et ecclesie sue predicte fidchtatis
reccpta tameii piius solempni investitura regalium
sacramentum prestitit in liunc modum.
nomine suo et ecclesic sue predicte a dicto domino imiêratore per septrum imperiale:
Ego
Galliardus Arelatensis archiepiscopus recongnoscens'' nomine
Arelatensis, vos serenissimum principem
Romanorum imperatorem
et esse
esse
dominum Henricum
debere verum
ralem, iuro ad hec sancta Dei ewangeha coram
30
et
me
meo
et ecclesie
divina favente clementia
legitimum dominum tempo-
presentialiter'' preposita,
quod
ab bac' hora^ inantea ero fidehs vobis et successoribus vestris et sacro Romano
imperio tamquam vero et legitimo domino meo temporah. Et quofl non ero in consilio
vel tractatu, quod perdatis vitam aut menbrum aut aliquem vestrum vel impcrii
honorem vel quod capiamini mahi captione. Et si scivero aliquem vel ahquos illud
tractare
35
me
vel
pro posse
meum
meo impediam
nuntium vcl
iier
inponetis. iUud iiemiiii
ac''
me
petieritis, illud vobis
et si
impedire non potero,
iiieam epistolam.
Et
si
illud
vobis revelabo per
aliquod secretum mielii dixeritis
pandam ad vestram lesionem. Et si aliquod consilium a

bonum et utile dabo secundum conscientiam meaiii.
et terras et iura vestra et imperii adiutor ero ad mann-
iustum.
Et irapeiium quod habetis

Insuper confiteor et
tenendum et defendendum et ad recuperandum contra omnes.
recognosco nomine quo supra, me tenere et tenere debere regalia ecclesic supradicte
40
827.
nosco 2.
1)
45 nr.
a)
')
CCC
2.
>)
et 2.
abhinc miUalo atramento
Cf. pag. 8-27 not.
8i5 lindicandiim
esf.
1.
<=)
cleniente add. 1; clemencia eju. cancellatum 2.
2.
2) Siijrra nr.
')
818
in
margine add.
(M.
4),
1.
8) ora 2.
^)
'')
recog-
aut 2.
nt rideiur; sed ceite eidem diei (Inl.
:,)
nt snprx
HEINRICI
830
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 827. 828.
1312.
Romano imperio et non alio et eadem de dominio vestro

tempore subtrahere' non intendam. Consueta quoque servicia et
Hee et aha, que in forma
imperio devote et fideliter exhibebo.
Arelatcnsis a vobis solo ct

imperii aliquo
et
debita vobis
et
sacramenti fidehtatis nova et veteri continentur, attendere et observare promitto.
me Deus
Sic
adiuvet et hec sancta Dei ewangelia.
Rome apud Sanctam
mense et indicione predictis.

Presentibus venerabili in Christo patre doniino Henrico Dei gratia episcopo
Tridentino ac cancellario dicti domini imperatoris, Rodulpho duce Bavarie, Luduyco''
de Sabaudia cenatore alme Urbis, Roberto nato domini Roberti comitis Flandrie, Henrico de Fhmdria marescalco dicti domini imperatoris viris nobilibus ac dominis Amedeo
comite Sabaudie, Manfredo prefecto ahne Urbis, magistro lohanne de Lucidomonte
sacre theologie doctore, dominis Homini' de Peretulo, lohanne de Venstinga", Bertulo'
Acta sunt hec
Sabinam, anno,
die,
de Spoleto iudicibus testibus ad premissa vocatis speciahter
Et ego lohannes de Dyst dictus de Cruce
(S. N.)
sacrosancte
et singulis
Romane
una cum
et rogatis.
clericus
Leodyensis dyocesis"
ecclesie et imperiali auctoritate publicus notarius premissis

dictis testibus
presens interfui ac
pubHcum instrumcntum
infrascripto et hoc presens
inde
lo
omnibus
is
cum magistro Bernardo notario

confeci et scripsi meoque signo
consueto signavi rogatus.
828.
PRIVILEGIU3I IMPERATORIS PRIUS.
lul. 9.
Repethnus editionem nostram ex autograplio hibliothecae Parisiensis 'Collection de

nr. 67T (in cod. Balusiano 393) iam 'Neues Archiv' XXIX, 594 nr. 16
paratum. Scriptum est ad modumhullarum pjapaliiDii; cf. l. c. not. 1. BuUa aurea desi-
20
Bukise Chartes
deratur.
(P. deesi.)
Henricus
augustus
suam
sonis
per
septinius
universis sacri
favente
divina
Romani
clementia
Romanoruni imperator semper

gratiam
25
omne bonum.
et
Imperialem deeet celsitudinem, ecclesiis sibi subiectis et carum prelatis ac perab iniuriosis precavere dispendiis necnon earum comodis et utihtatibus ubihbet
effectum
operis
Sane
providere.
venerabihs
Galhardi AreLatensis
principis nostri dilecti nobis porecta petitio continebat,
poribus bona
quedam
ipsius ecclesie per plures et diversos
predecessorum
ecclesia
quatinus
improvide
modicum eorum preiudicium
et
nimis
occupata
gravamen, super
sint
cum a
archiepiscojî
retroactis
temporibus suorum
liactenus
preraissis
et
in
detenta
sibi i^rovidere
tem-
30
eadeni
non
in
dignarcmur
de remediis oportunis.
Actendentes igitur, quod iustis votis fideHum benignus est
adhibendus assensus, huiusmodi quoque precibus favorabiHter annuentes, sibi et suc-
35
ccssoribus suis ac ecclesie Arelatensis predicte de speciaH gratia duximus iudulgendum,
per se vel procuratores suos, quos ad hoc statuendos duxerint,
ut
cumque
possint a quibus-
personis, cuiuscumque condictionis, eminentie vel status existant, in iuditio corani
competenti iudice petere et exhigere sua necnon ecclesie sue bona mobiha ct immobiHa,
res
et iura
quecumque.
Non
etiamsi quadraginta vel centum
obstante
cuiuscumque legittimi temporis prescriptione,
annorum curricuHs
insistat,
40
cuius in singuHs ipsius ecclesie
casibus tenore presentium ex certa scientia auctoritate impcriaH vires favorabiHtor eva-
cuamus,
h-7.
")
1)1
quod imprescriptionibus"
')
deesl 2.
nutryine add.
82H,
^)
i>tc
I.
or.
^)
in
Ludoyco, prlina
futurum contra
mper u
currecfa 2.
eandem ecclosiam Arelatensem

M Homoni
1.
')
Venstingiia
2.
45
HEIXRICI
COXSTITUTIOXES.
VII.
emersurls volumus similiter observari.

impediri nostra gratia
sic indulta,
et
1312.
Nr. 828. 829.
831
Xon obshintibus iuribus et legibus, quibus possct

precipue legibus diccntibus, bona sive iura eccle-
quadraginta vel centum annorum spacio legittime posse prescribi. Salvis in

omnibus predictis iuribus imperii Romani aut eius fisci, quibus pcr hanc nostre largitatis gratiam beneficium iuris comunis adimere non intendimus vel artare.
Nulli ergo
liceat hanc nostre indultionis et gratie paginam infringere vel ei ausu temerario contrasiastica
Quod qui facere presumpserit, nostre celsitudinis indignationem et penam, quam

eidem nostro arbitrio infligendam duxerimus. se noverit incurrisse. In cuius rei testiraonium presentes litteras imperialis nostre maiestatis bulla aurea iussimus communiri.
Dat. Rome apud Sanctam Sabinam, YII. Idus lulii, anno Domini millesimo trecenbire.
10
tesimo duodeci[mJo,. indictione decima, regni nostri anno quarto, imperii vero prinio.
829.
PEIVILEGIUM EIUSBEM ALIEBUM.
Documentum grave
Pogatscher Bomanus ex R
15
ineditum
hiicusquc
Werunskg
V.
et liiezler 'VatiJcanische
ihidem nr. 43
et
fol.
'E.t:cerpta
ex Registris Clementis VI.
Aktew
2177 a.
nr.
et
d.
Henricus
iam in
serie
insertum sohon
Innocentii
nr.
VI.'
42
Cf. privilegium imperatoris lul. 7 concessum
2177 h.
(P. deest.)
venerabilibus archiepiscopo Ebredunensi
stus
vir
III,
lih.
369' epistolae nr. 1615

20
Itd. 9.
descripsit
Registro Clementis VI. comm. anni II.
Registrorum tahidarii Vaticani tom. 159, uhi

servatur.
benivolenter
Romanorum
et
imperator semper augu-
episcopo Diensi dilectis et fidelibus
principibus suis
Sedentis super cherubin et intuentis abyssos^ inspiratione perdocti dignum exercitium nos consumasse confidimus,
morum
venerandas personas,
25
solicitudinis suffulcimus.
archiepiscopi principis
dum
communi nostrorum
utilitati
fidelium intendentes
gravitate modestas, litteraruni sciencia proditas parte nostre
Igitur
cum ex
parte venerabilis Galhardi Avelatensis ecclesie
nostre
nostri dilccti
nuper
celsitudini
catum, quatinus cum proptcr viarum discrimina
extiterit humiliter suppli-
et ipsius Arelatensis ecclesie
a nostra
idem archiepiscopus nostram presenciam accedere

propter quod dicta sua Arelatensis ecclesia non modicam sentit
imperiali curia frequentem distanciam
commode non
30
possit,
sepissime lesionem,
sibi
et dicte sue
ecclesie de nostra consueta
oportimis remediis ex speciali gracia providere,
memorate precipue
et ecclesie
dem
nostre considerationis benivolenciam convertentes, eius-
archiepiscopi devotis ])recibus
causis maioribus et minoribus

35
mansuetudine* vellemus
nos ad ipsius Arelatensis archiepiscopi
inclinati,
vos et quemlibet vestrum
tam criminalibus quam
civilibus,
quas
supcr omnibus
dictus'' Arelatensis
archiepiscopus idem et successores eius nomine sue ecclesie predicte contra quascumque
personas, cuiuscumque conditionis vel status existant. eciamsi regali vel alia
fulgeant dignitate seu corpus,
pro
contigerit,
eciam
40
in
iuribus
ipsius
futurum auditores et
donec aliud
suj^cr
collegium
ecclesie
aut
universitatem
Arelatensis
iam competentibus
diffinitores et iudices
hoc per nos aut aliquem
habe[ajnt vel
et
quacumque
eos
habere
competituris
facimus et presentibus ordinamus,
successorum nostrorum
in
imiêrio fuerit
vestrum auctoritate nostra imperiali

iurisdictionem et plenam potestatem audiendi et cognoscendi in huiusmodi causis sunimarie et de plano et sine strepitu et figura iudicii et ipsas examinandi et tandcm fino
debito decidendi, que vos ambo decreveritis in eis aut aliquo ipsorum vel alter vestrum
Dantes
ordinatura.
4.S
829.
1)
') cniisueta
Cf.
>.
Eeg.
et coramictentes vobis et cuilibet
m.Tiisuetudiiie in loco raso
H, J.
Dan.
3, 55.
li.
^) ilce
B.
HEINRICI
S:!2
dcereverit,
vos
faciatis
COXSTITUTIONES.
VII.
Nr. 829. 830. 831.
1312.
vestrum faciat imperialis nostri culminis auctoritate
aut alter
Yolumus eciam, quod per concessionem nostram huiusmodi iudiciarie

melior conditio occupantis, quin immo causam vel causas per alterum
tirmitcr observari.
cognitionis non sit

vestrum inchoatas alter possit modo predicto iuris tramite terminare'^, nec iurisdictionem
Nulli ergo Hceat
Imiusmodi e.\pirare vohimus re integra per obitum oommictentis.
hanc nostre indultionis
paginam infringere
gracie
et
vel
quam eidem
ûod qui facere presumpserit. nostre celsitudinis indignationem et penam,
duxerimus, se noverit incurrisse.
nostro arbitrio intiigendam
ausu temerario contraire.
ci
In cuius
[reij
testimonium
presentes litteras imperialis nostre maiestatis bulla aurea iussimus communiri.

Dat.
Rome apud Sanctam
Sabinam. VII.
anno Domini millesimo trecen-
Id. luHi.
lo-
tesimo duodecimo, ind. decima, regni nostri anno quarto. imperii vero primo.
830.
FOEMA CONCESSIONIS FEIWL
Signo chronohgico carcntem hic adiungere
410
lat.
(lur.
Can. 00)
ab imperatore.
Edidit
fol.
Chmel
iam olim
loco
ex codice notissimo Vitulobonensi
liceat
19 nr. 134, uhi rubrum
margine: Item eoncessio pheodi
in
snpra ad
nr.
457
citato
Deniio contulimus.
II,
345
nr. 50.
15
(P. deest.)
n(enricus) divina favente clementia
Ro(manorum) imperator semper augustus

unigratiam suam et omne bonum.
versis sacri imperii tidelibus presentes litteras inspecturis
Dum
vota
nostrorum benigno favore prosequimur
tidelium
gratiose,
imperialis
excellentie decus extollimus et mentes illorum ad devotionem imperii fervcntius ineitamus.
Eapropter nosce volumus universos. quod nos fidem
20
et multiplicia servicia nobilis viri
H. nostri fidelis, (]uibus nobiscum in Ytalie partibus constitutus nobis et imperio studuit
mente sollicita eonphicere. quodqne inantea perserverare debeat fortius in eisdem,
quod
gratiosius intuentes sibi et suis heredibus feodum.

in
vilhi
tali
nec non
quodque nobis
aliis
redditibus sive bonis a nobis
C. de tali loco super euria sita

et
imperio tenebat,
dum
vixit. 2*
eidem imperio dinoseitur nunc vacare, motu Hbcralitatis nostre duximus

Tenore presentium universis et singuUs inliibemus Hrmiter et districte, ne
quis prefatum H. aut heredes suos in huiusmodi feodo presumat impedire vel quomodolibet molestare. FideHtate et homagio, que dietus H. post investituram, quam sibi
de predieto feodo et bonis nobis et imperio ex morte prefati quondam C. vacantibus
et
conferendum.
sollempniter fecimus, nostre maiestati, prout moris
etiam inantea
cum
debitis
est,
consuetis de dicto feodo
et
nobis et eidem imperio
prestitit,
serviciis
semper
In
salvis.
cuius rei et cet.
PROMISSIO PRO COMITE DE BUCHECK.
831.
1312.
Descripsit iam olim laffc
'Acta imperii
sericis
(=
inedita'
ruhei fJavique
Eegistrat.).
II,
260
h.
Cf. infra
ad
m. ex autographo tahidarii Bernensis
nr. 408).
In
coloris.
a.
lul. 8.
verso
Sigillum
manu
1313. Mai. 20.
fere
iUaesum
canccUariae
(= Winkclmann
olim pendebat
regiae
exaratum
fasciis
est
Biihmcr, Reg. Heinr. 497.

(P. deesf.)
820.
<=)
tenniuaie tramite siyno posito B.
3i>
HEINRICI
VII.
COXSTITUTIONES.
Romanorum imperator
HEiiricus Dci gracia
Grata servicia, que
iiobis
ubi
vel
tunc
in Ytalia exhibuisti hactenus,
Hugoni
iiobili viro
nos inducunt,
unum annum cum quinque
dextrariis
ad
ut te
Quia igitur nobis servire promisisti
astringamu.s.
fuerimus per
semjier augustus
833
comiti de Bucliecke fideli suo dilecto
serviendum nobis inantea
Nr. 831. 832.
1.312.
Ytalia
in
hominibus, equis
armis decenter expeditis, eo excepto quod consweta sunt stipendia
et
nos pro
salva,
tibi
huiusmodi servicio centum
et viginti marcas argenti promictimus tibi daturos.

Sed quia
paratam pecuniam non habemus, pro eisdem centum et viginti marcis theolonium nostrum
in Berno et Cawerschin(os) ibidem, quorum utilitas et redditus ad duodccim marcas
10
argenti se annis singulis extendere dicuntur, ut est propositum coram nobis,
tibi
tuisque
heredibus presentibus obligamus tenendos, utendos, fruendos et possidendos tam diu per
te
et tuos heredes,
centum
et viginti
donec vobis per nos vel nostros successores
in
imperio de predictis
Mandantes
marcis argenti fuerit plenarie satisfactum.
et iniungentes
omnibus qui ad ipsum tcolonium" spectare dinoscuntur ae Cawerschinis

ut tibi et tuis heredibus iuxta predicta in omnibus obediant et intendant, ac
theoh)niariis ac
15
predictis,
inhibentes
sculteto,
consulibus'' et civibus nostris in Berno, ut te et heredes tuos
Set volumus pocius, ut
non presumant aliqualiter impedire.
in premissis
tuisque
tibi
successoribus ad consecucionem prodictorum prestent consilium, auxilium et iuvamen.
In
cuius rei testimonium presentes litteras nostre maiestatis sigillo iussimus communiri.
Dat.
20
Rome apud
Sanctani
Sabinam, VHI. Idus
lulii,
anno
Domini millesimo
trecentesimo duodecimo, indictione X. regni nostri anno quarto, imperii vero primo.
SCRIPTUM SUPER SCULTETATU

SLETSTADIENSI SECUNDUM.
832.
1312.
Denuo contuUmus autographon
26
fere illaesum
tahularii
membranaceo.
pendet loro
lul.
14.
secreti
manu
In verso
reipMicae Bawaricae.
Sigillum
cancellariac regiae scriptum est:
Edidit etiam Albrccht loco supra ad nr. 750 citato I, 215 nr. 301.
Quae concordant cum Scripto primo lun. 19. edito supra nr. 790, tijpis minoribus
Bdhmer, Rcg. Heinr. 498.
excudenda curavimus. Cf. Scriptwii tertium infra ad Nov. 11.
I^
(=
Registratum).
(P. deest.)
30
HEnricus divina favente clementia Romanorum imperator semper augustus

Heinrico de Rapoltstein
fideli
35
profectibus et
commodis providere disponimus, qui nos
obsequiis plus ceteris venerantur.

dicto
Sane cum officium soultetatus
Waphler pro quadringentis marcis argenti dudum
nostros successores in imperio pro dicta
propter grata que
summa
non cessas nobis impendere
pro dictis quadringentis marcis argenti vice

40
et
certis de
et
tamen eorum
dictum imperium suis devotis
in Sletstat strennuo
causis
viro Heinrico
obligaverimus, per nos aut
argenti quocunque tempore redimendum, tibi

servicia
duximus indulgendum*,
nomine
nostris
ac
ipsius imperii
ut
I.L.
")
sic
')
or.
C0N5T1TL'TI0NES
IV.
idem officium
redimere valeas
ab eodem simili condicione, qua dictus Waphler ipsum officium hactenus tenuit, per
S31.
viro
suo dilecto
Etsi cunctorum nostrorum ac imperii subiectorum delectamur status extollere,
maxime
nobili
atld. or.
^"'^
te
tuosque
HEINBICI
S34
tenendum
heredes exercendum,
sive nostris
in
Dantes vobis
iiotestatcra
litteras noslre
Dat.
exercei-e
successoribus
i3ro
prememorata summa pecunie redimatur.
exercendi
officium
et regere consueverunt.
prout
In
singuli
in
eodem
officio
cuius rei testimcnium presentes
maiestatis imperialis sigillo iussimus comrauniri.
Rome apud
833.
pridie Idus
Milicias,
lulii,
anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo,
nostri
PRIVILEGIUM ARCHIEPISCOPO
TREVIRENSI CONCESSUM.
1312.
Piaesto fnerunt duo autogmplia

cancellariae regiae exaratum est I^
ruhei ftavique
et
lul. 18.
10
2 tahularii rcgii Conftuentini , quae nos ipsi
In verso autem eadem manu

1 sigilhim laesum pendet
obligacio Bopard. et Wezal. Henr.
Manihtis diversis scripta stmt.
descripsimus vel contulimus.
fdis sericis
Nr. 832. 833.
1312.
possidendum tam diu, quousque iam dictum officium a nobis
plenariam prcfatum
ipsum
dccima. regni*
indiec.
et
niemorato
imperio
vestri predecessores
CONSTITUTIONES.
VII.
coloris;
(=
in
Eegistratum).
AufograpJti
dorso legitur:
Autographi 2 sigiUum ferc illaestim pendet fasciis violacei coloris ; in dorso legitur:
obligatio Bopardie et Wesalie. Hem-. Baldo. .2. Ex 2 edidit Giinther 'Codex diplornaticus
Bald.
.2.
15
Ilheno-Mosellamis'' III, 1 jiag. 148 nr. 53.
formam ^ arengae quae a textu privilegii emissi valdc discrepat,

lat. 21242 (Ulm. 42), de quo v. supra ad nr. 676, fol. 86.
Edidit Guilelmus Mei/er Spirensis
c. XIX, 94 nr. 16.
Nos demto contulimus.
mandatum
imperatoris
civitatibus directum infra ad Dec. 8.
Bohmer, Bcg.
Cf.
Adnotare
liceat
servatam in codice Monacensi
l.
Heinr. 500.
::
(P. deest.)
Henricus
versis sacri
:|
Romani
Romanorum imperator seniper augustus unigratiam suam et

quam futuris
imperii fidelibus tam presentibus
omne bonum.
(I)
.^5
Romani providcntia
principis divine et
hnmane
legis auctoritate vallata,
inter
assiduas curas ct immensas sollicitudines, que ministerio imperialis dignitatis incumbunt,
ea pro augmento magnificentie sue ac conservatione obsequentium
1)
Heinricus Dei
Romanorum
etc.
immensas
providencia
cesaris
divine et
sibi
humane
debet precipua
legis auctoritate
que ministerio imperialis dignitatis incumbunt, ea pro augmento maguificencie sue et conservacione obsequencium sibi debet precipua* meditacione vigere, ut sic principum et collateralium saorum, qni non solum sua, verum eciam semet ipsos
vallata, inter assiduas curas
sollicitudines,
30
et quorum grata devocio alta consilia et virtutes innumeras'', quibus eos

fecundavit Altissimus, non solum prestitit placens
obsequiis, set speratur inantea pocius placitura
prestandis, merita et indempnitates digue i'espiciat, quod ipsos'' et bona eorum, que nonnunquam
35
et
eius obsequiis dedicarunt
t'
pro emergentibus negociis imperii, cui dante Domino feliciter presidemus, exigere nos oportet, conservemus illesa, et ubi de exhibitis non sic celeriter satisfactio sequi poterit, promissiones, obligaciones
et cauciones alie subsequantur,
ita
quod nos et debitum exolvamus et ipsi non debilitati viribus ad

Sane quidem venerabilis germanus noster etc.
predicta servicia intrepide se exhibeant promciores.
*)
precipue
c.
^)
inuumeres
fi\
c.
<^)
placet
c.
''}
ipsas
c.
40'.
HEINRICI
meditatione vigere, ut
VII.
CONSTITUTIONES.
1-312.
Nr. 833.
35
non solum sua, verum

ipsi non debiviribus ad predicta servicia intrepide se promptiores exhibeant et ubi de exhibitis
sic piiiicipuiii
et collateralium suoruui,
(jui
etiam semet ipsos eius obsequiis dedicarunt, merita digne respiciat, quod
litati
non
6
sic
celeriter satisfactio consequi poterit, promissiones, obligationes et cautiones alie
subsequantur.
(2) Sane noverit presens etas et futura posteritas, quod nos attendontes
fidem puram, devotionem sinceram et grata servicia, que venerabilis Baldewinus Trevirorum archiepiscopus princeps et germanus noster carissimus non .'<ine magnis laboribus,
periculis et expensis. quibus se
ipsum
et
ecclesiam Treverensem gravavit multis oneribus
debitorum, nobis et imperio fideliter exhibuit hactenus tam

10
Urbc incessanter ad presens exhibet
et in
et
in
Alamania qunm
exhibere poterit devocius
in Italia
futurum. et
in
volentes liberalitate nostra ipsius remimerare labores et indempnitati sue ecclesieque

Treverensis favorabiliter providere, ut inantea nobis et imperio forcius servire valeant.
ad quod ipsos teneri volumus, eidem archiepiscopo et ecclesie sue predicte duodecim
milia librarum Hallensium duximus largiendas.
Pro quibus opida et castra nostra et
15
Bopardiam
imperii. videlicet
et
Wesaliam,
rensi auctoritate imperiali obligavimus
et
sibi et successoribus suis
presentium
tenore
ac ecclesie Treve-
obligamus
modo
tali
et
forma, quod idem archiepiscopus et successores sui predicta opida et castra teneant et
possideant et potestatem instituendi et destituendi advocatos et alios officiales in eisdem
20
habeant ae sturas, exactiones et collectas tam christianorum quam ludeorum necnon

alias utilitates dictorimi opidorum seu castrorum nobis inibi competentes et imperio cum
omnibus iuribus et pertiuentiis eorumdem", regalibus et vasallorum fidelitatibus exceptis,

tam diu colligant et percipiant ac in suas utilitates convertant, donec sibi vel successoribus suis per nos vel successores nostros in imperio fuerit de dicta pecunie quantisatisfactum.
integraliter
tate''
25
cum omnibus
debiti.
titione
(3)
Qua
satisfactione
exhibita dicta
opida
et
castra
iuribus et pertinenciis suis, sicut ea obligavimus, sine qualibet alia impe-
dampni vel interesse ac sine excepcione, impedimento seu obstaeulo

et imperium libere revertantur et ipsi assignare nobis et imperio sine
quolibet ad nos
Perceptis ibidem et pei'cipiendis interim, que
contradictione qualibet teneantur.

ecclesie
30
sue Treverensi predicte ob hoc, ut de
ijisis
pertinentium custodiam, retencionem et defensionem
bonam
existit.
(]uod
et
et alia necessaria faciant,
remittimus et donamus, in sortem principalem minime computandis.

intentionis
sibi
predictorum (ipidorum et suorum
(4)
Nostre tamen
seu exactiones predicte imponende christianis et ludeis
sture
opidorum predictorimi summam, quam nos seu nostri predecessores convenienter impo(5) Exhabundanti nichilominus
reservamus nobis et imperio theoloneum" Reni et monetam nostram in opidis memoratis
et quod eadem opida et castra pro nobis et imperio guerram faciant, cuicumque et
nere consuevimus, annis singulis non transcendant.
35
quocienscumque voluerimus, quodque ad quamlibet requisitionem nostram et imperii

Nichilominus in omnibus aliis preterquam superius
obligatis specialiter iuribus nostris et imperii semper salvis.
(6) NuIIi ergo omnino
nobis et eidem imperio sint apperta.
40
hominum. cuiuscumque
collegio sive universitati liceat

vel ei
mille
dicto
45
preeminentie aut condicionis existat,
status.
hanc paginam
marcarum
argenti
penam
Dat.
Rome
in
Miliciis,
comunitati'',
autem et quociens hoc attemptare presumpserit,

quarum medietas fisco nostro, reliqua vero medietas
Si quis
ineurrat,
archiepiscopo vel eius successoribus applicetur.
sentes litteras exinde conscribi
vel
nostre donationis et obligationis infringere
et
XV.
maiestatis
In cuius rei testimonium pre-
nostre sigillo iussimus coinmuniri.
Kal. Augusti,
indictione
X, anno Duniini
niillesimo
trecentesimo duodecimo, regni nostri anno quarto, imperii vero j)rimo.

S33.
a)
eorunclem
2.
>)
quaiititate pecunie 2.
<=)
tlieloneum
2.
J) cuitiiti
1.
105*
2.
HEINRICI
836
VII.
CONSTITUTIONES..
Nr. 834.
1312.
PRIVILEGIUM PRO DIETHERO
834.
DE KATZENELLENBOGEN.
1312.
lul. 20.
Autogmplioii tabularii Darmsfadiensis henivolenter transmissum dettuo conttdimus.
Pendet sigiJlum ralde Jaesum
cst.
versis
In verso
scricis rul)ei fJavique coJoris.
filis
Bdhmcr, Reg. Eeinr. 501.

Henricus
exaratum
divina favente clemeneia Romanoriini imperator semper augustus
j!
Romani
sacri
nihil
fidelibus presentes litteras
iniperii
(P. deest.)
uni-
gratiam suam et
inspecturis
omne bonum.
Ad
(1)
hoc
ut honorificum
statum
sollicite
lo
debeamus. Nam dum munificencic nostre beneplacitis

devocionem eorum accendinuis in exliibicione promj)-
intcndere liberaliter
oportunis
nos a sumnio Rege cognoscimus collocatos,

promovere ac subiectorum imperii commodis
in specula imperialis fastigii
reipublice
ij^sorum prosperitati prospicimus,

titudinis et fidei plenioris.
nobihs
(2)
Eapropter obsequia grata sincerumque affectum, quibus
Dyetherus comes de Katzenelinbogen consanguincus
vir
hucusque constanter adhosit imperio et nobis iam
memoriam non immeiito revocantes
ferventer studuit et studet comphicere. ad
idem nobis
rantes, ut
imperio graciora prebere non cesset obsequia
ot
conteniplacione castro suo Katzenelinbogen predieto

sui dicti
eisdem
Leychtemberg cum
villa
cum
in
eiusdem
valle
et spe-
et
monte
impertimur
et
concedimus
eisdem
quod
villa
in valle castri
redeundo
feriis
terciis,
videlicet
exnunc
feriis
secundis,
in
in
Oppen-
Bibera vero
foruni confluentes
rebus protectione nostra gaudeant et forensium privilegio
et
vel successoribus
libris
Insuper
(:5)
nostris
dicto
in
imperio
dicti
ludei
tantum habitantes
]iro
sibi
infringere vel
ei
civitate pro
sexcentis libris Ilallensium fuerint absoluti.
liceat
se
utraque
mille ducentis
noverit
Litteris nostris aliis
super premissis eoncessimus^, penitus revocatis.
omnino hominum
gravem
in
30
pro quibus ipsos eidem teiiore presencium obligamus, vel in altera
Hallensium,
omnibus, quas
25
eimdo
in
Deythero" ex uberioris dono gratic concedimus et

indulgemus. nt iii castro Katzenelinbogen et valle predictis duodecim ludei hospites et
similiter in monte castri Leychtemberg et villa subiacente totidem se recipere valeant
ad continuam ibidom residenciam faciendam ct eidem comiti serviendum, donec a nobis
libertatnm.
-.ô
specialis,
forum septimanale ad
et inantea,
Ad quod quidem
cuiuslibet observetur.
personis
in
ex habunda[n]cia gratie
Addicientes''
Katzenelinbogen supradicti singulis
prenotata singulis
usum mercacionis
et
dinoscuntur.
et porfrui
casti'i
culminis
imperialis auctoritate libertatcs et immunitates, quibus civitas et cives nostri in
hein gaudere
is
futurum, ipsius
subiacente dicta Bibera et hominibus habitantibus
plenitudinem
imperinlis
favoris
et fidehs noster dilectus
in partibus Italie suis fidelibus serviciis
hanc nostre
incursurum.
(4) NuIIi
libertacionis, constitucionis et concessionis
In
Quod
qui
fccerit,
cuius rei testimonium
ergo
is
paginam
indignacionem nostram
presentes
litteras
exinde
conscribi et nostre maiestatis sigillo iussimus communiri.
Dat.
Rome
in
Miliciis,
XIIII. Kalend. Augusti,
indicione
decima, anno Domini
millesimo trecentesimo duodecimo, regni nostri anno quarto. imperii vero primo.
834.
1)
a) sic or.
Quae
sejratae
non sunt.
v,
HEINRICI
835-837
VII.
CONSTITDTIONES.
Litteras Flm-entinorum, in qiiibus
non
tur,
in
Appcndicc Vnriorum, sed
lul.
126
loco
ad
pontificis deperditorum mentio habe-
proponere
nr.
liceat
784787
paravit Bonaini
1.
r.
LITTFRAE .W CAPITANFOS FXFRCITUS IN VRBF. lul. 30.

II, 126 nr. 156 cv C fol. 22 et D nr. 117.
(P. deest.j
Aimd Bonaini
l.
c.
Priores artium ct vexillifcr iustitie civitatis Florentie

viris
ad editionem, qtiam ex
citatis
sqq.
835.
,0
837
20. 25.
mandatorum
Jioc
codicihus tahularii regii Florentini supra

II,
Nr. 835.
LITTERAE FLORENTINORUM
DIYERSIS MISSAE.
1312.
1312.
capitancis exercitus Florentini existpntis in
Urbe
nobilibus
salutem
et
sapientibus
ct victoriosos
ad vota
successus.
(I) Lictcras vestras datas Ronie. die
quintadecima
luiius mensis.
intcr cetera con-
lui.
i.-,.
quod de eo quod dominus noster rex Robcrtus non venit termino coustituto,
gentes nostre dolebant et mirabantur et quod pedites in parte aliqua reeesserunt et de
tinentes,
15
militibus reccdere minabaiitur ct ([uod in predictis providcremus rcmediis oportunis. ct
20
2s
quod domini legatus et Lucas cardinales ex parte vestra venerant et quod ipse dominus
Lucas magnum vobis ostendit amorem et (juod prout ex dictis domini cardinalis colligitis, videtur quod rex Alanianie de Urbe presentialiter non recedat. recepimus grata
manu et earum tenorem intelleximus diligenter. Quibus sic providimus respondendum,
quod prout per veras habemus de êapoli licteras, serenissimus dominus noster rex
lerusalem et Sicilie die Mercurii decima secunda huius mensis arripuit de Neapoli cum ini.
magno exfortio versus Urbem feliciter iter suum. eontinuatis dietis processurus ad ipsam
civitatem, et quod pecuuiam pro paga domini marescalli et mihtum ct pcditum nostrorum
iam misimus per gentes nostras. quas vobiscum habebitis, sine niora et quod contia
pedites.
qui recesserunt et recedeiit, sic aspere et
reahter
et
12.
personahter procedetur,
quod dc honore ])er vos colhito domino cardinah

vestram pnidentiam merito commendamus et quod cum dictis gentibus nostris mictimus
mihtem donuni potestatis. virum quidem ydoneum et expertum. (jui preerit vobis et
30 omnibus nostris gentibus, que veniunt et vencrunt. excepto domino marescalhj suorumque
militum et peditum comitiva. Et quod volumus ct niandamus vobis. quod in sohta
viriU constantia permanentes ea que expediunt prudenter, virihter et sohcite faciatis et
pedites teneatis, ipsos recedere minime permictentes, et quod ipsos consignotis et conducatis eisque presitis. quousque miles et sotius potestatis venerit antedictus.
K
(2| Isoveritis preterea. quod sicut mercatorum nosti-orum hctcrc continent, ddminus
noster papa scripsit dominis cardinalibus et legato, quod coronent iniperatorem ubi sihi
placet in Urbe, et dicto imperatori, quod post biduum a coronatione dc Urbe recedat
et versus Tusciam veniat, et domino lolianni fratri regio, qnod infra tres dics a rece))quud
erit
ccteris
in
cxemphim.
ct
Urbe rocedat cuni tota gcnte sua et versus Neapoli[m| revertatur.

quod nuntii die secunda luhi dc Mahiusia sua itinera cum dictis hcteris assumpscnuit.
Et quod quando dominus princeps' et dominus cardinahs GalUcus^ dixcrunt domino pape,
quod non erant ipse lictere concedende et quod dominus rex Robcrtus et devoti eius
tione hctorarum de
40
et
Ij
De
Philippo principe
Achniae coyitanditm
S. Cyriaci, dictus vulgariter 'Brugcnsis': cf.
supra
Videinr esse
2)
esl.
nr. 64.3
suh
ur.
11.
Stephamts presb.
caril.
lui. >.
HEINRICI
38
VII.
COKSTITUTIONES.
possent exinde iiicurrere periculum
domino regi Eoberto, quod
'scribatis
commodum
ct
iacturani,
faciat id
quod
Nr. 835. 836.
1312.
ipse
dominus noster papa respondit:

suum et amicorum suorum
ipsc dominus noster papa, facit
credit ad
quod quicquid fiicit

evitaret.
Posset enim, nisi prediota scriberet,
scandalum
ad exonerationeni suam
ipse
Robertus suique devoti et amici
quod
rex
erat.
nimium reprehendi. Set contentus
respectum
ad
ea que scribit sunimus pontifex
faciant quod credunt ipsis esse bonum,
(î) Habetur etiam per ipsas licteras, quod officiales regii in Provincia
non habendo."
statum
et
pertinere, et
et ut
quod nullus Theutonicus a triduo inantea se permictat in

bonorum et pcrsonarum, ot quod iam multi de Provincia
Facimus insuper vobis notum, quod quinque galee pessiraorum hostium
recesserunt.
Pisanorum per galeas regias fuerunt posite in contiictu, in quo ultra mille ex ipsis
Vohimus ctiam, quod sepe nobis omnia contingentia
hostibus gladio cecidcrunt.
describatis, et aUas florcnorum auri quantitates mictimus sine mora, ita quod clamor
non erlt pecunie vel defectus. Predicta quidem, que de predictis apostolicis licteris
supra dicuntur, ad domini lohannis germani regii memoriam reducatis, solicitantes
eumdem, quod provideat in predictis, sicut honori regio et suo viderit expedire.
existentes banniri fecerunt,
regia inveniri sub pena
fortia
Data Florentie,
83.
die
LITTERAE
Apiid Bonaini
l.
c.
XX.
AI)
II,
lulii,
X.
nr.
is
indictionis.
lOHANNEM COMITEM GRAVINAE.
128
lo
157 ex C
Magnifico viro domino lohanni Dei gratia
fol.
20
et
nr. 118.
lerusalem et
ilhistris
lul. 20.
(F. deest.)
Sicilie regis [fratri],
ao-
ot honoris Montis sancti AngcH domino

devoti sui Guido Savina de
FolHano potestas, Rogerinus de Servideis de Parma capitaneus et defensor, priores artium
comiti Gravine
et vexilhfer iustitie, consiiium, jHijnilus et
comune
civitatis
salutem et lu)norum
Florentie
et exaltationuni oontinua ct felicia incrementa.

(I) Licteras vestras responsivas
ad nostras inter cetera continentes, quod Ucet sere-
nissimus dominus frater vester rex lerusalem et Sicihe decrevissit, quod
regem Alamanie ab Urbe discedere
et
ad partes Tuscie
infeliciter
tota vestra et nostra comitiva et maiori etiam alio exfortio
si
as
contingeret
se t^-ansferre,
quo possetis ipsum
cum
hostiliter
insequi deberetis, donec de ipso vestro et nostro inimico eiusque sequacibus ad vestrum
et
nostrum perveniretis optatum, nichilominus firmum gerebatis
domino rege tamen
fratre vestro
insequi, donec de ipso possitis victoriam obtinere, et
domino
mini, ad
14
mente propositum,
fratre vestro
quamcumque
quod idem receperatis noviter ab
jiarteni
se vertat,
12.
35
regi et vobis ad gratiarum uberes actioncs assurgimus quantas possumus ct

debemus, vestre magnificentie suppHcantes actcntius, quatinus circa predicta ordinata
per dominum regem et vos soHcite ac magnifice intendatis, sicut ad exaltationem expedit 40
regie maiestatis et vestram.
Et quod paulo ante receptionem ipsarum licterarum
vestrarum recepimus do Neapoli Hcteras, quod dominus rex frater vester predictus die
Mereurii decima secunda huius mensis sua feHcia ceperat itinera de XeapoH versus
Urbem, ad ipsam civitatem cum magno exfortio viriHter processurus, et quod miHtiam
et populum nostrum iuxta ipsius domini regis requisitionem iam est diu misimus et in a
nostro
lui.
3o
de ipso insequendo cum toto
cxt\u'tio ct quod ipsum insequequousque ad mortcm et exterminium cuin suis

sequacibus perducatur, datas Eome, die decima quarta lulii. cor(Hum iocunditate recepimus et carum tenorem affectuose intelleximus et libenter.
(Juibus sic providimus
respondendum, quod de missione dictarum Hcterarum et de contentis in eis domino
ipso
lui.
in
non prohibente expresse, predictum inimicum viriHter
comitiva honorabilissima versus Urbem, sicut iam spcramus ad vestram audientiam pervenisse,
aliisque
in
Urbe manentibus gentibus
nostris per ipsas ultimas gentes
nostras
HEINRICI
in
magna
TII.
COXSTITUTIONES.
1312.
Kr. 836. 837.
S39
quantitate pecuniam destinamus.
torum nostrorum
lictere continent.
(2) Preterea noveritis. quod prout mercadominus noster papa dominis legato. cardinalibus. impe-
ratori et vobis suas licteras destinavit, videlicet ipsis cardinalibus et legato,
quod ipsum
Urbc. et dicto imperatori. quod post biduuni a corona recepta
veniat versus Tusciam, vobis autem, quod post triduum a receptione
corunent ubi
i
sibi placet in
Romani cxeat et
licterarum cum gente
vestra
exeatis
Romam
dicentibus dominis cardinali Gallico et principe

et
quod ex
eis
domino
iiostro regi
et versus
Neapoli[m] redeatis.
quod non erant
'.
suisque devotis poterat preiudicium preparari, papa
respondit, quod scriberent dicto regi, quod faceret id quod ad

10
Et quod
tales lictere destinande
devotorum suorum crcdiderit convenire,
et
quod quicquid
scribit,
bonum statum suum

facit
et
pro exoneratione
sua pro scandalo evitando. quia redargui nimis posset, nisi eas concederet.
Set contentus
quod dominus rex predictus et sui amici faeiant, que ad bonum suum crediderint
convenire, non inspiciendo que scribuntur. ut superius continetur.
Et ideo vestre magniest,
ficentie supplicamus, quatinus in predietis previdere velitis et intenti esse, sicut creditis
15
Xos quidem parati sumus semper facere grata

Data Florentie. die XX. lulii. X. indictionis.
expedire.
837.
vobis.
LITTERAE AD IIOBERTUM REGEM SICILIAE.
Apud Bonaini
J.
II,
c.
V^9 nr. 158 ex
fol.
20.
Cf.
etiam
nr. 164. 167. 169. 170.
c.
II,
134
sqq.
(P. deest.)
Domino regi Roberto.

(l) Xuper intelleximus per
20
lul. 25.
I.
licteras
transmissas de
sequenter per alias de partibus Yiterbii et I rbisveteris.
Romana
summum
curia ac etiam sub-
pontificem scripsisse legato
Urbe, ut regem Alamanie coronarent ubi vellet in Urbe,

iam eumdem coronassent, quod confirmarent que fecerant. et (piod iniungerent
eidem regi Alamanie et darent strictius in mandatis, ut post biduum immediate cuni
tota sua gente de Urbe discederet.
Et simile mandatum facerent domino lohanni fratri
vestro ac etiam universe genti, que in Urbe in sua comitiva sunt, et quod inter vos et
regem Alamanie concordiam procurarent vel saltem treuguam et quod utrique parti
inhiberent, ne novitates nocivas facerent contra alteram.
Habemus etiam, quod cardiet aliis cardinalibus, qui erant in
et
25
30
35
si
de Prato- et Delfinus de Yienna cum eorum complicibus cum quantitate quatuorcentum equitum ad civitatem Aretii venturi sunt sine mora, et iam aliqui nostri rebelles,
qui cum eis Urbem exierunt. pervenerunt ad ipsam civitatem et de ipsa civitate Aretii
Et Senensium contineguerram movere et facere intendunt contra comune Florentie.
nalis
bant lictere que de curia venerunt, quod dicentibus domino principe et cardinali Gallico*,
quod non erant predicte principales lictere concedende, quia erant in preiudicium vestre
devotorum vestrorum et quod magnum poterant periculum predominus papa respondit: 'Scribite regi Roberto. quod faciat id quod credit
esse bonum sibi et devotis suis, nec respiciat per nos scripta, quia contenti sumus
quod faciat, quod credit sibi et devotis suis esse ad commodum et bonum statum.
Et nisi scriberemus, possemus roprehendi et scribimus ad scandalum amovendum.
(2) Xos autem. non obstantibus aliquibus que dicantur seu que scripta siiit per summum
pontificem, in solita constantia et fortitudine persi.stimus et omnia facere intendimus
regie
maiestatis
et
parare,
40
ipsum regem Alamanie, que
contra
et
omnium amicorum et
Alamanie suorumque complicum.
salutem
45
regis
ad exaltationem regie maicstatis et nostram

mortem. depressionem et conculcationom ipsius
sint
supplicamus.
etiam
saluti
\)
Cf.
ut
recto
et
pag. S3T
statui
et
et
twt. 1 et 2.
sano
Et supplicibus precibus vestre maiestati regie

honori
consilio
defensioni
2)
et
vestrorum
Nicolans
ep. Ostietma.
exaltationi
subditorum
vestre
et
providentes ae
devotorum
cepta
HEINRICI
S40
contra ipsum
feliciter
VII.
CONSTITUTIONES.
regem Alamauie cum
Nr. 837. 838.
1312.
victoria
velitis
dignemini
et
perducere
de Urbc
ad effectum. Romani veniendo <uim
includatur
in
ipsa
per vestram
ipsum regem Alamanie exire contingat verentem, ne
regiam niaicstatem vel quod bello occumbat, dignetur ipsa vestra maiestas dominum
loliannem fratreni vestrum illustrem cum cxperta et numerosa militia ad partes Tuscie
destinare. ut quo iverit ipsum regem Alamanie persequatur et ubique ex opposito sit
eidem taliter, quod conatus illicitos ipsius regis Alamanie reprimat. Et sic providere
dignctur vestra regia maiestas vestris subditis et devotis, quod bello et sine bello de
vestro
potentissimo
Et
exfortio.
Alamanie habeatur victoria et securitas cum salute

Data Florentie, die XXY. mensis lulii, X. indictionis.
ipso rege
si
vestris subditis sit parata.

lo
ad regiam misimus maicstatem, ex quibus nullum

mirandi materia preparatur considerata arduitate
quo
nobis
modo.
de
rehibuimus usque
Et
ideo
regie celsitudini supplicamus, quatinus ipsos
negotii ct imminentium qualitate.
Et
alios plures nuntios nostros
dignetur expediri facere nostris supplicationibus et gratia speciali.
MANDATUM DE NEMORE IMPERIL
838.
1312.
lul.
21?
Autographon tabidarii Francofurtani denuo contulimus.

minibus
relictis.
In
verso legitur
manu
R (=
Registratum).
In linea dafi scrihenda scriptorem erravisse manifestum esf. Imperator enini die
cf. apochas rationum thesatirariae apud Sonaini 'Acfa
Hcnrici VII.' 1.330 et 338. Editum cst apud Bdhmcr-Lau 'Codex diplomaticus MoenoBdhmer. Reg. Heinr. 499.
(P. deest.)
francofurtanus I. 494 nr. 954.
'-^1.
Siyillum desideratur, fora-
cancellariae regiae exaratum:
m. lul. Tihur profectus est;
20
Henricus
Romani
l)ei
gratia
Romanorum imperator semper
augustus
universis
gratiam suam et
sacri
omne bonum.
Cum nos strennuum virum Wigandum" de Buches scultetum Frankenforden(sem)

magistrum forestarium foreste nostre ibidem que vulgariter dicitur Kunigesforst duxerimus statuendum. eideni pro subforestario et custode foreste pvedicte providum virum
lungonem de Dyepurg fidelem nostrum dilectum, de
gerimus, tenore presenciuni deputamus.
eundem subforestarium
ipsius, que
officio
fide
et
legalitate fiduciam
Universitati vestre firmiter iniungentes, quatinus
custodie foreste predicte aut in iuribus vel pcrtinenciis
indignacionem nostram
et
et
custo[di]''
dicte
foreste
penam'^ condignara
nostre
volueritis
in
omnibus
evitare.
pareatis.
Sicut
In cuius rei testi-
presentes htteras nostre maiestatis sigillo iussimus communiri.
Dat. Tybur(e), XYII.'' Kalen. Augusti, ind. X. anno Dnmini millesimo trecentesinio
duodecimo, regni nostri anno quarto, imperii vero primo.

838.
^) sic
30
ad officium huiusmodi pertinent, impedire nullatenus presumatis, set eidem
tanquam subforestario
monium
in
cuiu><
25
Wigangandu
*)
pro XIT
or.
or.
^) ciisto or.
") seijuiiur in
fine
Uneae ra.nira diiarum lluerarum
or.
35
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Aug. 1. 15.
1312.
Hoc
documenta ctiam adnotare liceaf, quae ad has res pertinentia in Indice

1313, de quo v. siqira ad nr. 298, citantur, omnia iam deperdita:
loco
dncHmentorum
a.
Mandatum apostolicum factum
eardinalibus
quod imperator recederet de Urbe
quod non invaderet Regnum
sub sigillis cardinalium etc.
De trcugis indictis per papam inter dominum imperatorem et regem Robertum sub
sigillis cardinalium (a Bernardo bis inscriptiim).
Executio mandatorum apostolicorum facta per tres cardinales domino imperatori
non
redeundo ad terras ecclesie et de non invadendo Regno
de
sub sigillis eorum.
et
10
841
SCRIPTA AD TREUGAM A PAPA

INDICTAM SPECTANTIA.
-845.
Nr. 839.
1312.
de
terris ecclesie
trium
Littera
et
cardinalium
episcopo Tudertinoi de presentando
directa
imperatori executionem ipsorum cardinalium de non redeundo
Quibus documentis omnibus adiectum
Eidem tempori vindicanda
is
esse videtur notitia
quod non ofFendat aliquam terram

l.
c.
ecclesie
Cf. Doenniijes
cur.
l.
c.
etc.
II, 112.
eiusdem Indicis: Per tres cardinales,
in papiro, adiecto verho: cui-.
Cf.
Doenniges
II, 114.
Quac narrat Nicolaus Botrontinensis
839
verhum:
est
domino
ad terras ecclesie
842.
(ed.
62, in adnotatione ponimus'^.
PROTESTATIONES ET RESPONSIONES IMPERATORIS.
^"
Aug.
839.
Servatur
registrata
Tuderti imperatm' ultimis
1.
6.
PROTESTATIO PRIOE.
inter
tabulario regio 'Dijilomi imperiali

1)
Heyck) pag.
in.
Acta
et
Maszo 4
collectanea
nr.
Aiuj. 1.
Bernardi de Mercato Taurini in

VI, de quo v. siipra
IT (= Doenniges Ms.
Aug. diebus triduum morabatur.
2)
Post hec littere vestre
Dominus legatus erat prope Viter-
25
ad dominos cardinales venerunt, qui simul non
10
bium et dominus Lucas et dominus Ostiensis magis de ipsis remotus. Habita inter eos collatione venit
dominus legatus et dominus Lucas in Tj'burira. Et littei'is vestre sanctitatis lectis domino imperatori
in presentia multorum reverendorum dominorum et cum reverentia iuterlectis, copiam sub sigillis
eorum sibi dederunt. Antequam ad ea que eis continerentur et per dominos cardinales distincte et
mature propositis responderet, nec respontionem aliquam fecit, donec primo sapientes et iurisperitos
Urbis, quos meliores habere potuit, super predictis audivit. Et tunc ipsos cum suis auditoribus
copulavit, ordinans iuramentum tunc inter illos, qui alias sibi iuraverant, renovari et de novo facere,
qui alias non fecerant, quod sibi veritatem consulerent, quid esset faeturus et ad quid tenebatur
secundum ea, que in litteris vestris coutinebantur, et multa talia, que lungua essent enarrare. Quid
35
responderit.
c.
t.
png. 63
fuerit, credo quod domini cardinales ibidem existentes sanctitati vestre

Cf.
postquam ad presentiam vestre sanctitatis venerunt. retulerunt viva voce.
sq. seqnuiiliir.
unam protestationem propter predicta, quod licet nou intenderet

rebellem et hostem publicum offendere, tamen sue intentionis non
in suorum discretoiiira consilio non inveniret, quod ratione treuge indite inter eos per
(pag. 64) Ibidem ipse fecit
ad presens regem Robertum

*o
erat,
sed dispersi.
cum publicum
scripserunt et etiam
ea qiiae
ei-ant,
cum
sibi
vestram sanctitatem ab offentione dicti regis Roberti abstineret.
Ibidem domini cardinales ipsum requisiverunt, quod

eis
missis coutinebantur.
vellet
Respondit,
ciuedam iuramenta facere, quc in

intendebat alia iuramenta
quod non
nec virtute litterarum vestrarum tenebatur iudicio suorum

quia vestra sanctitas mandabat predictis, quod talia iuramenta ab ipso requirerent,
antequam ipsum coronarent, quod si nollet, ipsum non coronarent. Et iani ipsum coronaverant, ideo
facere,
45
de uovo
vestris
litteris
quam
fecisset ante sui coronationem,
iurisperitorum
niinime tenebatur.
I.L.
CONSTITLTIONES
IV.
106
HEINRICI
842
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 839.
604) fol. 55 ab ipso notario exarata cum ruhro, qiiod fol. 59' mscripfum lcgitur:
Eesponsiones et protcstationes domini ad treugas et mandata papalia. Imbreviatiira J,
quam scripsit lohannes de Dyst, hahetur ihidem fol. 48. Edidit ex^R et J Doenniges l. c.
ad
nr.
25 a
II, 54 nr.
nos demio contulimus.
I;
Bohtner, Beg. Heinr. 502.
(P. deest.)
In nomine Domini anien.
Nos Henricus Dei
gratia
Romanorum imperator semper augustus coiam
vobis
nobilibus et discretis atque honestis et religiosis viris infrascriptis tcstibus ad hoc rogatis
ad provisionem presoncium et menioriam futurorum dicimus et protestamur,

quod nuper in presencia reverendorum patrum dominorum Arnaldi Sabinensis episcopi"
apostolice sedis legati et Luce Sancte Marie in Via lata diaconi cardinalis fuerunt nobis
lecte domini summi pontificis littore \ in quibus inter cetera continetur, quod ipse
summus pontifex treugas indicebat per spatium unius anni inter nos et regem Robertum,
quas observari mandavit, prout seriosius in ipsis Htteris continetur. Quas treugas credimus
indici non potuisse nec debuisse nobis de iure eo modo et forma. quibus indicte fuerunt,
et vocatis
causis ct rationibus infrascriptis:
Primo quia nobis

indicte fucrunt.
i.î
et inrequisitis et
insciis
lo
non cognitis vel auditis iuribus nostris
Item quia secundum formam iuris treuge'' indicuntur inter habentes et

Nos autem nullam guerram fecimiis vcl facinms ipsi regi Roberto.
facientes guerram.
Licet enim ipse rex Robertus'^ sine ahqua iusta et rationabili causa'= multa commiserit
quam
contra nos, terras nostras
phires in partibus Ytalie'' invadcndo et occupando, et
tractatus, coniurationes et conspirationes contra nos et
suum lohannem,
nostris et imperii faciendo, et fratrem
Urbem,
so
imperinm cum plurimis inimicis

milites
mittendo ad
et pedites
'
ut coronationem nostram totaliter impediret, occupando etiam ecclesiam Sancti
qua secundum ordinationein snmmi
Petri, in
bamus,
et plura
fecerit
alia
et
pontifieis
dyadema imperii
recipere debe-
commiserit contra nos, que notoria sunt,
propterea nullam guerram fecimus nec facimus contra eum.
Et
si
qua
in
nos tamen
Urbe
25
facta
dicercntur per gentem nostram, facta fuerunt, ut ordinatio sumnii pontificis et que com-
miserat predictis suis nunciis ct lcgatis supcr nostra coronationc'' ficnda effectui manda-
uf
rentur et
tollerentur impedimenta,
quo continuo per gentem
contra dictos legatos et nuncios prestabantur et que potius contra

et
Romanam
enim
aliis
regis Roberti
sumnium pontificem
ecclesiam et in cosdem nuncios et legatos fiebant quani contra nos.
30
Non
guerram fccimus nec facimus, treuga indici debuit. Et eciam

tempore dicendis, ostendendis et
nobis, qui nullam
phu-ibus
ipsius
causis, iuribus et rationibus suo loco et
allegandis.
Ne
igitur pcr predicta in dictis litteris contenta per taciturnitatem nobis et
preiudicium generetur,
nostro'' et imperii
ficare
aliquo
in
derogari
modo
intendimus domino summo
summus
protestamur et
expresse
pontifex predicto
quod
imperio
non intendimus
35
iuri
credimus, quod potuerit vel debuerit ipse
3icc
treugas indicere, et suo loco et tempore predicta notipontifici et cetui
Protestamur etiam, quod
et imperii informare.
dicimus*',
coram ipsam faceremus ipsam protcstationcm
cardinalium et ipsos de iuribus nostris
si
et
essemus
quam
in presencia sedis apostolice,
comode poterimus
citius
40
sibi
intendimus notifficare predicta.
Et idem dominus
Dist notariis
suis,
83!). *) ep. Sab. /.

")
loco
impcrator precepit nobis Leopardo,
'')
treugue
,T.
<=)
loco sine
nostra coron. J: dicta coronatioue uostra.
1)
Cardinalibus
12461313 Pdbste 338
scil.
et
directe; cf. Nicol. Botr.
supra in prooemio.
f)
I.
c.
IJernardo et lohanni
do
pubhca instrumenta.
ut dc predictis conficiamus
causa /:
deest J.
Quas
sine aliquo iure ot ratione.

e) dicitur
male
J.
servatas iioh esse dolemus.
^) Italie /. 45
>) jm-a nostra
Cf.
R.
Bohmer, Beg.
HEIiSrRICI VII.
CONSTITDTIOXES.
1312.
Nr. 839. 840.
843
Acta sunt
venerabilis
liec Tybur(e)' in orto fratrum Minorum.

Et huius rei tostcs fuerunt
pater dominus Baldoinus'' archiepiscopus Treverensis, frater lohannes de
Lucidomonte de ordine fratrum Predicatorum magister in theologia et domini Amedeus

comes Sabaudie, lohannes comes Foresii, Robertus de Flandria, Stephanus de Cohimpna
5
de Roma, loffredus de Aspromonte, Angehis canonieus Aleldensis, Homo de Peretulo',

Scotus de Sancto Geminiano iudex, Melancius de Bononia iudex et magister lohannes
Dominice
de Testinga"".
anno millesirao CCCXII.
nativitatis
indic.
decima, die prima
mensis Auousti.
PROTESTATIO ALTERA.
8-tO.
Itevi
10
nr.
25a
II.
ex
foh 50
ef
Aug.
47, quae denuo contulimus.
fol.
6.
Edidit Doennitjcs
l.
c.
II,
55
(P. deest.)
In* nomine Domini amen".
Hec
esf'
protestacio
patribus dominis Arnaldo

15
Marie
in
predictum
per
facta
Yia lata diacono cardinali
dominum"^
episcopo apostolice
Sabinensi
in
modum
imperatorem
sedis legato
et
revercndis
Luce Sancte
qui sequitur, Nndelicet*:
'Domini cardinales, nos intelloximus, quod dominus papa indixit treugas inter nos
regem Robertum. Tcre in hoc et in aliis omnibus nos intendiraus taliter nos habere,
quod si Deo placuerit nos non offendemus Deum vel dominum papam seu ecclesiam
Romanam. Tei-umtamen multum miramur rationibus infrascriptis et aHis pluribus,
quomodo iste treuge sunt indicte, quia nos non sumus vocati ad hoc neque etiam nos
facimus vel fecimus guerram aliquam contra regem Robertum. et quilibet dominus
et
temporahs habet iurisditionem in vassalUs et feudatariis^ suis, et sapientes dicunt nobis,

quod hoc posset esse magnum preiudicium nobis et imperio nostro**.
in Htteris domini pape continetur, qualiter ipse dicit, quod nos sumus
ad iuramentum fidelitatis.
Nos credimus, quod plura scribuntur, pro eo
quia quandoque* falsitas sug[g]eritur'', ut veritas taceatur, vel error scriptorum sepe
Item
85
ei
astricti
potest
nec credimus,
intervenire,
tione doraini
quod
illa
verba unquam scripta fuerint
Verumtamen qualitercunque
pape.
predicta
fuerint
scripta,
de intennos fuimus
semper esse vohimus deffensor et pugil sacrosancte Romane ecclesie in omnibus

suis iuribus.
Sed nos non sumus asti-icti aUcui ad iuramentum fideUtatis nec unquam
iuramentum fecimus, propter quod ad iuramentum fideUtatis simus aUcui asti-icti,
nec scimus, quod antecessores nostri imperatores Romanorum hoc iuramentum unquam
et
30
fecerint.'
In videlicet /; Protestatio facta per aouiinum imperatorem Tybur(e) in ecclesiag fratrum

Minorum, anno Domini a nativitate ipsins millesimo CCCXII, indic. X, die sexta'' mensis
Augusti, pontificatus domini C(lementi.s) pape V. anno VII, coram reverendis patribus dominis
Arnaldo Sabinensi episcopo et Luca Sancte Marie in Via lata dyacono cardiuali.
*) loco
3*
**)
liic
addit
.1:
40
839.
>)
in Tibur(e) /.
840.
a.l
In amen
cunque R.
f)
quod propter taciturnitatem no.stram non consensimus

que po.ssent esse in preiudicium nostrum et imperii nostri.
et ideo nos protestamur,
alicui rei nec isti nec alteri,
k)
desunt
sucgeritur
./.
.7.
Balduinus
^j
Hec
/.
Perretulc
est desii,nl J.
8) miper loeo deleto
./.
/.
<=)
'')
") Vinstinga
deest J.
<>)
./.
feudis
./.
super secunda deleto J.
106*
")
<iuando-
HEINRICI
844
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 840. 841.
1312.
Qui* dominus imperator precepit nobis supradietis
notariis suis,
quod de
predictis
conficiamus publica instrumenta.
Acta sunt hec in Tibur(e) in ecclesia fratrum Minorum. Presentibus dominis fratre
Nycholao episcopo Butrontino, Amedeo comitc Sabaudie, lohanne comite Foresii, fratre
lohanne de Lucidomonte de ordine Predicatorum magistro [in]' theologia, Roberto de
Flandria, Xveholao de Bonscgnoribus de Senis, Stephano de Columpna de Roma et
lacobo Galteroti, Albizo de Stateris, Ceci Giuochi, Francisco de Cruce, lohanne Rubeo
de Guahmdis et lohanne Zeno de Pisis militibus et Petro de Tuderto iudice, Homo de
Peretulo, magistro Henrico de Geldognia, Melancio de Bononia iudice, Scoto de Sancto
Geminiano
Sanctio
iudice,
de Sancto Martino,
Bartolo de
Spoleto
iudice,
magistro
lo
Ermanno Thcotonico et Petro Mardolo, Petro Maximi, Petro Meta et Matheo domini
Petri Mardoli de Roma iudicibus ad hoc rogatis et vocatis. Dominice nativitatis anno
CCCXII.
millesimo
X. die sexta mensis Auaûsti*.
indic.
BESPONSIONES CARDINALIBUS FACTAE. Aug. 6.

transsunifo infra ad nr. 842 edendo. Item in R fol. 57 et J fol.
Senrmttir T
c. II, 55 nr. 25 a III.
omnia dcmio contidinms. Ex R e< J edidit Doennigcs
841.
//*
Nos
l.
Bohmer, Beg. Eeinr. 503.

In nomine
gratia
Dommi
50.
Cf.
(P. deest.)
amen.
Hee sunt responsiones facte per serenissimum** principem dominum Henricum Dei
Romanorum imperatorem semper augustum reverendis patribus dominis Arnaldo
20
Luce Sancte Marie in Yia lata diacono

cardinali super eontentis in litteris ipsius domini summi pontificis**, de quibus ipsi domini
cardinales petuut et petierunt responsum a dicto serenissimo principe" domino imperatore.
Sabinensi
Quarum responsionum
1.
sedis
episcopo apostolice
tenor
talis
et
est'':
In primis ad contenta in
continetiu' in
legato
domini" summi pontificis in ea parte qua''
litteris dicti
25
eis'',
quod ipsi domini cardinales faciant ante inunctionem' et coronationem regis Romanorum quod ipse rex Romanorum prestet ipsis dominis cardinalibus nomine ipsius
domini'' summi pontificis et ecclesie Romane recipientibus corporaliter publice iuramentum, quod regnum SiciHe aut terram citra Farum'^ aut partem aliquam earumdem,
que quidem terra de predicto regno Sicilie esse dinoscitur, per se vel per alium
nunquam invadet aliquatenus vel ofFendet nec offendentibus vel invadentibuss aut
,
*) loco
Qui
Augusti
.-io
/; Et testes fuerunt ad predicta veuerabilis pater frater Nycholaus epi-
scopus Butrentinus. douiini'' Amedeus comes Sabaudie, lohannes comes Foresii, frater lohannes
de Luchidomonte de ordine Predicatorum magister in theologia, Eobertus de FJandria, Nycholaus de Bonsignoribus de Senis, Stephanus de Columpna de Roma et lacobus Gualteroti,
35
Albiûs de Stateris, Cheus Juquj, Franciscus de Curte. lohannes Jeuus', lohannes Rubeus de
Gualandis milites de Pisis, Petrus de Tuderto iudex, Homo de Peretulo, magister Henricus
de Geldonia, lohannes de Melancio de Bononia, Scotus de Sancto Geminiano, magister Armannus
Theothonicus. lohannes de Vinstinga, Petrus Mardolus, Petrus Mauximi, Petrus Meta, Matheus
domini Petri Mardoli et Sanctus de Sancto Martino.
**) I0C0 serenissimum
eis
840.
841.
*)
deest B.
^)
supra lineam
seren. princ. deest
J: ubi continetur.
e)
supradictum dominum imperatorem supradictis
pontificis 2? brevius sic:
cardinalibus super contentis in litteris dicti
L'.
unctionem
J.
^)
/?.
')
40
summi
pontificis.
jemis? J.
quarum est
faurum
11.
deest H.
8)
<=)
deest R.
evatlentibus
male
J.
'')
loco
qna
45
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
invadere volentibus prestabit consilium,
offendere vel
quod
vel indirecte, publice vel oeculte,
Nr. 841.
1312.
S45
auxilium vel favorem dirccto
contra predicta vel aliquod predictorum
si
excommunicationis sententiam ipso facto incurrat ac omnes
veniret,
et singule terre
ipsius ecclesiastico subiaceanf' interdicto, prout sic vel aiiter plus vel
minus
in dictis
continetur,
litteris
responsio domini imperatoris ad predicta
talis
'Domini cardinales, ad pre-
est;
dicta contenta in dictis litteris vobis taliter' respondemus,
beratione
cum
consilio
et
sapientibus
quod
babitis diligentius deli-
invenimus de consilio eorundem,
et iurisperitis
non tenemur de iure nec virtute dictarum litterarum apostolicarum huiusmodi

iuramentum prestare nec nos etiam credimus, quod ipsum iuramentum prestare teneamur
neque etiam" quod ligemur in aliquo nec possimus' incidere in penam vel sententiam
aliquam, si dictum iuramentum non prestamus, nee conscientia nostra in aliquo nos
remordet. quod propter hoc modo aliquo penam, sententiam vel onus aliquod incurqiiod nos
10
Verumtamen
ramus.
15
vos vel alius
nobis ostendere de iure, quod virtute litterarum predictarum iuramentum huiusmodi prestare" teneamur, vos requirimus et rogamus
et etiam protestamur. quod hoc nobis" ostendatis, et nos super hoc tantum faciemus,
quod de
si
scitis
Iteni
2.
quod
20
penam
iure sufticere debebit, nec incidemus in
aliquod onus propter hoc veniet super

in
dictis litteris continetur,
domini cardinales faciant, quod ipse dominus rexi Romanorum die qua
ipsi
totam
cum
exeat
fuerit coronatus
extra
qua
alia parte
in
sua de Urbe
tota gente
terram Roniane
numquam ad
subiectas,
ecclesie
transferat
se
minus
responsio domini imperatoris ad predicta
quod voluntatis nostre sempcr
vobis,
coronationem nostram et
bamus Urbem
in dictis litteris conti-
ct cives
discedere^ ab Urbe
incontinenti post
hoc quod videmalo statu, et pro hiis evisicut dominus papa hoc idem
ire alibi circa alia nostra negocia'. nisi fuisset
Romanos
in guerra, tribulatione
tandis et pro dimittenda civitate in
bono
et
et pacifico statu,
honore ecclesie
Romane
morati fuimus
in
Et ideo respondemus vobis, quod

et vos hoc nobis significabitis", habemus
voluntatem et intencionem revocandi gentem nostram ab Urbe'^ et eundi ad alia negocia.
Quare vos rogamus" et requirimus, quatinus'' sicut scitis et videtis per litteras papales,
quod idem dominus papa hoc idem desiderat, faciatis, quod dicta civitas et cives possint
morari in bono, securo et pacifico statu, ita quod sit honori et utilitas ecclesie et quod
Urbe tantum, quantum vos

conveniens et
vobis
utile
(juando vidpbitur
scitis.
ecclesie
vosmet onus aliquod inde non
Romane
liabeatis'.
3.
Item ad alia (luo continontur in dictis litteris in ea parte qua dicitur.
quod idem rex Romanorum in cxeundo Urbem ac easdem terras ecclesic ab
40
qui
ei
sunt
unctionis
in''
ct
prout
hoc a Deo meritnni et gratiam sedis apostolice uberius
aliter plus vel
sic vel
minus
responsioy domini imperatoris ad predicta
demus
vobis,
841.
) (le iure
')
')
quod declaretis nobis,
subiacent J.
vel virtute
ad add. J. E.
*) quod /.
1)
It.
1.
")
'^)
pr.
')
J.
43
sqq.
')
It.
loco ei sunt in /.
Cf. pag. 841 lin.
qui sunt
R:
prest.
in
dictis litteris apostolicis continctur,
'Domini cardinales, responhomines, de quibus nos rcquiiitis dc
talis e.st:
illi
k) deest J. II.
talitcr vi.bis Ji.
(juod dictum iuram.
recedere
illorum,
coronationis sue negocio adversati, offensione per se et
alios studeat abstinere. ut per
mereatur,
sibi
'Domini cardinales. respon-
talis est:
fuit
desiderat, ut apparet per eius litteras, et pro
4,1
terras
de speciali licentia
nisi
netur,
demus
35
gressu versus
ipsius ecclesie
terras
illas vel'' alias
moderatis dietis
et continuatis
recto
sedis apostoh'ce accessurus, prout sic vel aliter plus vel

25
30
aliquam nequcP
vel sententiam
nos''^.
./.
li.
")
neg. nostra J. R.
i) dicti
in eis sunt.
2; Cf. infra
m:
847.
')
possumus
nobis hoc J. R.
") significelis
udd.
It.
P)
./.
R.
'")
.7.
nec M.
f)
iiou
'i)
aUd.
deest
rog. vos
,/.
Jt.
It.
It.
HEINRICI
846
noii
offondeudo,
et
CONSTITUTIONES.
VII.
nos super lioc taliter vobis
Xr. 841.
1312.
respondebimus, quod debebitis esse
contenti'.
4.
Item^ ad alia contenta in dictis litteris iu ea parte qua dicitur in eis,
quod ipse rex Romanorum in exitu Urbis abstineat de non offendendo doniinum
lohannem et gentem suam nec per se vel alios' impediat vel offendat, prout sic vel
aliter plus vel minus in dictis litteris continetur.
Domini cardinales, responresponsio domini imperatoris ad predicta talis est'':
demus vobis, quod si ipse lohannes et gens sua super lioc veht" obedire'' mandatis
apostolicis et vestris, nos non intendimus eum et gentem suam impedire nec offendere
in recedendo de Urbe et eundo versus Regnum".
5. Item ad alia que in dictis litteris continentur,
quod vos, domini cardinales, ipsum regem Eomanorum efficatius inducatis modis et
viis. quibus poteritis. quod super omnibus iniuriis, offensis, dampnis et questionibus
quibuscumque, que inter regem Romanorum et regem Robertum sunt ad presens vel
esse possunt usque ad" diem compromissi per eos in*^ nos faciendi, nostre ordinationi
pareats. prout sic vel aliter phis vel minus in dictis litteris apostolicis continetur,
responsio doniini imperatoris ad predicta taHs est:
'Domini cardinales, respondemus vobis, quod .supcr hoc intendimus per nostros nuncios speciales domino summo
pontifici
respondere,
(luiid
doniini
ipsi
lo
15
(juod ipse debobit esse contentus".
sic
Item ad aha contenta
ea parte videhcet'' qua continetur in eis,

quod idem Romanorum rex per suas patentes
htteras rocognoseat. quod propter ingressum' suum, quem fecit ante diem sue coronationis in Urbem, vel propter moram ipsius contractam in Urbe seu captionem vel
arrestationem quorumcumque civium urbis eiusdem et requisitionem multorum fortahciorum Urbis ac occupationem et aha que ibidem exei'cuit non vult nec intendit,
quod ahquid sibi vel successoribus suis accrescat nec'' dicto domino summo pontifici
vel sedi apostohce aut Ronianis civibus ahquod preiudicium generetur, prout sic vel
aliter plus vel minus in dictis htteris continetur,
"Domini cardinales, rosponresponsio domini imperatoris ad predicta talis est;
demus vobis, quod concedimus quod de hoc fiant littere' ^.
7.
Item ad' aha contenta in litteris clausis^, videUcet de captis et carceratis
().
r.
in dictis litteris in
20
eardinales faciant,
25
30
restituendis et de fortaliciis restituendis, prout in ipsis littcris chmsis- plenius continetur,
de quibus a nobis otiam pluries
ob reverenciam domini summi
petiistis
pontificis
responsum, vobis
concedimus
qui sunt in nostrn fortia liberentur. excepto
summus
tahtor nos portare, quod dominus
Ad
et
resj)ondemus:
taliter
'(|Uod
volumus, quod oranes carcerati
comite do Biserno. de quo intendimus
quod domos ot palatia. que tenemus seu

gentes nostre tenent in Irbe. reddamus illis personis, quarum sunt, sic vobis respondemus:
'quod quia de modo, per queni ipse domus et palatia ad manus nostras pei'venerunt, dominus papa male fuit" informatus, prout ])er htteras ipsius apparet, nos
intendimus ipsum dominum'' summum pontificem de pura veritate pcr nostros nuncios
taliter informare, quod merito debebit nos excusatos habere.
Et quantum ad restitutionem dictarum domorum et palatiorum, sic vobis clarius respondemus, quod domos
seu palatiai Militiarum, que iutellcximus spectare de iure"' ad dominum Franciscum
Gaietanum' cardinalem
immo quod sua sunt propria, rcddemus vobis dominis cardina8.
aha vero que a nobis
requiritis,
''.
841.
z)
add. R.
^)
neque
J.
seu palacium
1)
deest
e) in J.
1)
/.
a)
li.
R.
f)
r)
^)
J.
per /.
m) deesl
in J.
R.
non add.
g)
J.
(ii).
ad est
pareant
B.
li.
>) deest J.
de ime spcct. /. B.
Cf.ctiam nr. S47 eap. 2
35
pontifcx debebit morito contentari."
2)
Smii
^)
deest J.
>)
"=)
iu add.
<>)
velint /;
Ji.
')
est J.
i')
volueiint
propter
dictum
ingi-.
J.
R.
^)
li.
40
is
et
exciderunt S.
<i)
domus
gaytuni /; gaitonum R.
litterae
siqmi nr. 79i.
3) Tit. S. 3Iariae in Cosmedin. 5
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
Xr. S41. S42.
lol2.
S47
libus restituenJa per vos ad mandatum et ordinationem domini' summi pontificis et

etiam Colliseum" vobis dominis cardinalibus reddemus et alias turres et domos", quas
tenemus in Urbe, libenter reddemus" illis, quorum sunt. Scientes, quod non habemus
voluntatem nec intentionem retiuendi aliquod ex dictis palatiis vel aliis fortaliciis iii
Urbe predicta^'*.
Ad** que dictus dominus legatus respondit, se nolle recipere
domos
Colliseum,
Militias.
restitueret
aliquas
quibus erant.
illis.
Dominus vero Lucas
vel
fortalicia,
dominus imperator eadcm
ipse
set
superius concesserat,
sicut
de hoc fierent littere^
ut
respondit, se velle recipere dictas Militias restituendas dicto
domino
Francisco cardinali, cuius erant**.
INSTRUMENTUM SUFER OMNIBUS CONFECTUM.
842.
10
Superest atitograjjhon
In
manu
verso
requisitiones
coaeva
per
Quae in
Hee
sunt:
diphmaticits dominii temporalis

15
6.
tabulario secreto Vaticano inter 'Instrumenta misccllanea\
scripta
factas
sibi
Aug.
s.
cap. II. conrcninnt
sunt
responsiones
legatum
et
alios
sedis' I,
456
nr.
cum
imperatoris ad quasdam
Edidit Thciner 'Codex

628; nos denuo accuratius contulimus.
cardinales.
Protestatione stipra nr. 840, ea
excudenda curavimus.
ti/pis
nmioribus
(P. deest.)
Anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo,

Augusti, pontificatus domini Clementis pape
20
notarii
testium subscriptorum ad hoc
et
indict.
decima, die sexta mensis
anno septimo.
quinti
specialiter
vocatorum
In
presencia niei
Cum
rogatorura.
et
reverendi iu Christo patres domini Arnaldus divina faciente clemencia episcopus Sabinensis
apostolice
sedis
legatus et Lucas
requirerent serenissimum principem
torem semper augustum

25
et
Sancte Marie in Via lata diaconus cardinalis
dominum Henricum Dei

eodem,
peterent ab
dominis cardinalibus responderet super contentis
*) hic
iam sequuntur
scriptis notariis suis,
gratia E-omanorum imperaidem dominus imperator eisdem

quibusdam litteris apostolicis, quas
ut
in
S, quae in J desunt:
Qui dominus imperator precepit nobi.s supraquod de predictis omnibus conflciamus publica instrumenta.
Acta
sunt hec anno. die, inditione et loco et presentibus testibus quibus supra.
**) Joco
Ad que cuius
quibus supra
30
(cf.
erant
supra
lin.
in fim documenti post Sancto Martino

38)
nales responderunt, quod Coliseum nolebant recipere.
quod predictas domos Militiarum
disit,
(cf.
Ad que
exarata praehent haec:
infra) addiia
et
post
verba dicti domini cardi-
Et dictus dominus legatusy expresse
et fortalicias nullo
modo volebat
recipere^.
Acta sunt hec in civitate Tybur(e) in ecclesia fratrum

Minorum, presenti die sexta mensis Augusti, anno Domini MCCC duodecimo, inditione X,
presentibus venerabili patre fratre Nycholao episeopo Butrentino, domino Amedeo comite
Sabaudie, lohanne comite Foresii fratre lohanne de Luchidomonte de ordine Predieatorum
magistro in theologia, Robertn de Flandria, Nycholao de Bonsignoribus de Senis, Stephano
de Columpna de Roma et laeobo Galteroto, AIbii,o de Stateris, Cheo Juqui, Francisco de
Curte, lohanne Genu'', lohanue Rubeo de Galandis militibusc de Pisis, Petro de Tuderto
iudice, Homo de Peretulo, magistro Henrico de Geldognia, lohanne de Melancio de Bononia,
Scoto de Sancto Gemeniano, magistro Armanno Theuthouico, lohanne de Vinstinga, Petro
Mardolo, Petro Mauximi, Petro Meta, Matheo domini Petri Mardoli et Sanctoii de Sancto
Post haec statim seqtitmtu/r in
35
40
Martino.
841.
45 ^) deest J.
) sequitur
1)
')
dicti
B.
B:
3)
dicti
sic
J;
domiui
/.
Luoas per
errorem
iterum die sexta mensis Augusti J.
Supra
cap. 6.
Culiseuni
li.
*>)
>')
/,'.
')
gemi?
Die
/.
dom.
<=)
w) redd.
ct tuir. /. II.
et loco et tesiibus
railites J.
lib.
.7.
//.
quibus supra hic add. B.

^)
scus J.
HEINRICI
84S
eidem domino imporatori
M.
30.
eundem
requisiverant,
civitatis
compleret,
apparet
Hugonem
et
prout
Tiburtine
per
et
publica
Bovis et loliannem de Yvodio publicos auctoritate
inde confecta', idem dominus imperator premissis quibusdam pro-
que inferius subscribuntur, respondit
testationibus,
in
domo fratrum Minorum
faceret
ut predicta
instrumenta per magistros

apostoliea notarios
in
lulii.
Nr. 842.
1312.
anno, indictione et pontificatu pre-
et publicari fecerant
legi
penultima mensis
die
dictis,
CONSTITDTIONES.
VII.
modum
hunc
nomine Domini
'In
1.
cuius
supra nr. 841.
erant'.
Protestationum autem, quas idem dominus imperator premisit responsionibus
II.
antedictis, talis est tenor;

iiv.
'Domini Cardinales
1.
840.
regem Robertum.
Vere in hoc et
multum miramur
non
fuimus vocati ad hoc
neque
ecclesiam
seu
quomodo
aliis,
nos facimus
etiam
treugas inter nos et
intendimus taliter nos habere, quod
aliis*
dominum papam
vel
indixit
vel
iste
Romanam.
aliquam contra
in vassallis
quod hoc posset esse magnum preiudicium nobis
et
isti
nec
que posset esse
alteri,
Item in
ad iuramentum
imperio
et
in preiudicium
nostrum
domini pape continetur, qualiter ipse
litteris
15
suis,
nostro.
et imperii nostri.
quod nos sumus
dicit,
verba
illa
unquam
scripta fuerint de intencione domini pape.
predicta scripta fuerint, nos

ecclesie in
omnibus
siiis
unquam iuramentum
III.
sumus
iuribus.
fecimus,
scimus, quod antecessores
semper esse volumus defensor
et
eorum
aliis
falsitas
Verumtamen qualitercumque
Romane
Set nos non sumus astricti alicui ad iuramentum fidelitatis nec
nostri imperatores
Quibus protestationibus
michi subscripto et
astricti 20
nec credimus,-
et pugil sacrosancte
propter quod ad iuramentum fidelitatis
et
supra premittitur, doniini
datis, ut
ei
Nos credimus, quod plura scribuntur, pro eo quia quandoque
fidelitatis.
suggeritur et veritas tacetur vel etiam error scriptorum sepe potest intervenire,
cuilibet
feudis
nos protestamur, quod propter taciturnitatem nostram non consentimus alicui
2.
quod
Deo
si
Verumtamen
treuge sunt indicte, quia
fecimus guerram
dominus temporalis habet iurisdictionem
et quilibet
et sapientes dicunt nobis,
Et'^ ideo
nec
omnibus
in
rationibus infrascriptis et pluribus
regem Robertum,
rei
10
quod dominus papa
nos intelleximus,
non offendemus Deum
placuerit nos
nos
eisdem dominis cardinalibus
in scriptis
omnibus publice
responsionibus
imperator et
25
nec
alicui astricti,
Romanorum hoc iuramentum unquam
qui presentes erant,
notariis,
simus
fecerint".
factis
lectis,
et
cardinales memorati mandaverunt
exinde conficere et a nobis
ipsis 30
tradi et reddi publica instrumenta.
Lecte. facte et date fuerunt dicte protestationes et responsiones, ut supra premittitur,
Tibur(e) in ecclesia fratrum Minorum.
Presentibus reverendis in Christo patribus
dominis fratribus Gregorio Castrensi, Nicolao Botruntino et Egidio Oientinensi^ episcopis

ac venerabilibus et discretis viris
abbate monasterii sanctorum Gregorii
et
Andree
35
de Urbe ordinis sancti Benedicti, inagistris lohanne ordinis Predicatorum sacre theologie
professore, lohanne de Fenestrang(is), Henrico, Scoto et Sancio consiliariis et iudicibus
dicti
domini
imperatoris ac magnificis
viris
dominis
Amadeo Sabaudie
Forensi comitibus ac Roberto de Flandria milite et pluribus

religiosis
quam
aliis
clericis
et
lohanne
et laicis
tam
secularibus testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
40
Et ego Fredolus de Falgayranis clericus Tholosane dioc, publicus auctoapostolica notarius, publice lectioni et factioni protestationum ac responsionum
(S. N.)
ritate
dationi predictis presens interfui
per eosdem dominos imperatorem et cardiquod propria manu scripsi et in hanc
et iussus
nales hoc publicum instrumentum inde confeci.
pubUcam formam redegi signoque

cardinales predicti pluribus
aliis
solito
notariis
meo
signavi.
Qui domini
imperator et
mandaverunt inde conficere publica
similiter
instrumenta.
1)
Quae sermtae non
siint.
**.
2) F. paf/. S4.3 iiot.
medii aevi' pag. 3U2 Aegidius desideratur.
3) .4^/
Eubel 'Hierardiia calholiea
45
HEIXRICI
COXSTITUTIOXES.
VII.
LITTERAE ROBERTI REGIS
843. 844.
8.
Nr. 843.
1312.
849
SICILIAE.
Aufj. 14.
Stibsumere liceai litteras regis Siciliae ad treiigam indictam spectantes.
843.
Servantur
5
nr. 844, certe
LITTERAE AD PONTIFICEM.
inscriptiotie et linea dati carentes in litteris regi
Franciae
eidem diei mndicandae.
directis infra
(P. deest.)
Quoniam*, clementissime pater, ut firmiter teneo, que presertim pro universali

bono providetis agenda, in earitate perfecta et vero iudicio facitis, sic et credo. quod
apostolica noviter et paterna non minus provisione commoti decrevistis, ut audio, inter
me
"
regem Alamanie civesque Eomanos per venerabiles tam legatum'' quam

alios sancte Romane ecclesie cardinales, qui cum dicto rege venerunt ad Urbem, denunciandam' treugam duraturam unius anni spatio a die denuntiationis illius inantea
et illustrem
numerando.
sincera
15
Ad
caritas
quod, alme
pater,
illud
me
inducit
petita
formam huiusmodi provisionis

Guelfe. partis quidem sancte matris
intimare
circa
comunia Tuscie partis

usque quaque sequele. que
in neccessiiatibus singulis
eunque subortis progenitoribus meis,
clementie
licentia vestre
omissum''.
quod
ecclesie
ecclesiastice
et
silicet
omnibus perturbationibus quibus-
regibus profecto eeclesie
filiis, verbo et opere,

non parcendo laboribus quantumlibet sumptuosis, non vitando pericula vel erumnas, ad
honorem et reverentiam ipsius matris ecclesie oportune. continue et fideliter affuerunt,
non fuerint dicte treugue signantei
silicet
inclusa.
Et
crederem contra legalitatem

quidem
post terga relinquere. ut in quocimque
idcirco quia"
regiam agere, tante fidelitatis et antiquitatis amicos ac sedulos adiutores, homines

dietorum comunium Tuscie partis Guelfe
casu adverso vel prospero
illos
ita
non facerem equa participatione consortes, duxi
michi
ad clementiam vestram inde recuiTere, ut benigne dignemini sic equiori remedio proquod non sit occasio transire in scandahim, quod credimini fecisse in bonum.
Etenim. piissime domine, perquam^ michi durum et intolerabile fieret, sub omlssione
videre,
25
tali
dictorum comunium partis Guelfe a treugua iam dicta destructionem pati vel deso-
lationem aliquam eorum utique statui proinde necessario secuturam,
cum tam
nobiles et
antiquos amicos et adiutores ferventissimos in adversis relinquerem et michi ad gravem
credo infamiam cederet et imiversale in orbem prodiret exemplum, quod ceteri principum
et
comvmia que\is non se libenter exponerent
timis
subsidiis
in
necessitatis
tempore oppor-
impendendis.
Scripta Traiecti etc.s
LITTERAE AD PHILIPPUJI REGEM FRANCIAE.
844.
Supersunt in codice H. III. 38

ji
denuo coniuUmus.
fol.
Edidit Doenniges
15' bibliothecae
l. c.
II,
231
Serenissimo principi domino Philippo Dei gratia

bili
consanguineo suo
universitatis Taurincnsis,
quem
(P- deest.)
nr. 5.
illustri
Robertus eadem gratia lerusalem
Franconim. honora-
regi
et Sicilie
rcx
auspiciorum
incrementa felicium et salutem.
Quia^
videntur.
summo
pontifici
843.
j>er
sequitur
814.
LL.
agenda processuum, eorum presertim que pondus importare

non cupimus, vobis presentibus intimamus, quod domino nostro
per nostras nunc scribimus litteras in serie subsequenti:
nostrorum
vos latere
Omuia? c.
quaDtum supra
a)
Qoi
>)
lin.
legatos
add.
c.
c.
=)
8)
denanciatnri
reliqua
demnl
c.
")
obmissura
c.
qui
c.
c.
COSSTITCTIOSES
IV.
l'J'
e.
posi
HEINRICI
850
TII.
CONSTITUTIONES.
'Quoniani, clementissime pater
Scripta
1312.
Nr. 844. 845. 846.
Traiecti etc'
sui-a nr. 843.
ex rationaintercessiones
velitis
per
vestras
accomodas
inniti,
decet
nos
pretacta
consideratione
bili
operari,
quod
taliter
opportune
provideat
in
pontificem
summum
dominum
apud ipsura
ut nostro huiusmodi attento motivo,
Itaqiie petimus, rex illustris,
hac parte,
quod
ita
dicti
amici
et
coadiutores
nostri
in
cui
treugua predicta includantur
expresse.
XIIII. Aug.,
Datum ibidemS
845.
X^
ind(ictioiiis).
ASSIGNATIO PECUNIAE CARDINALI EPISCOPO OSTIENSI FACTA.

Aug. 15.
Hic suhwnghnns ad editionem, qiiam paravif Bonaini 'Ada Henrici VII.' I, 247
148 ex autographo tunc Prati in bibliotheca cl. v. Hcrmolai Riibieri asservato. Quod
(P. deest.)
Cf. pag. 825 lin. 40.
ubi iam servetur nescimns.
lo
nr.
Dei gratia Romanorum imperator semper augustus
Henricus
Romani
universis
sacri
In hac sedulitate studii nostra vigilat imperialis providentia, hec est nobis cura
is
precipua, hoc profecto nostre intentionis existit, ut eos, qui nobis et imperio zelo bone
voluntatis in altum
promoverunt
ecclesiam Domini supportantes nostra et eiusdem imperii negocia
inantea feliciter poterunt promovere,
et
Sane attendentes sincere
et favoribus gratiosis.
et specialis
zelum. quos venerabiHs
voluntatis
condignis preveniamus honoribus
caritatis et dilectionis
in
Christo
affectum ac pure
pater Nycolaus Ostiensis et
20
Yelletrensis episcopus amicus noster carissimus ad nos et sacrum sepe dictum imperium
habere dinoscitur, dignum et conveiiiens arbitramur, ut et nos îce versa actus nostros
etiam* eiusdem amicitie conformemus. Sperantes igitur, quod idem cardinalis, sicut
etiam hucusque per operum evidentiam experti sumus, inantea nostra et ipsius imperii
negocia ubicumque et speciahter apud sedem apostolicam debeat promovere,
in
signum
25
speciaUs amicitie et dilectionis indicium eidem quingentas marcas argenti singulis annis
in festo
Pasche de imperiah nostra camera percipiendas et per nos ipsi solvendas de

In cuius rei testimonium preHberalitate nostra duximus largiendas.
eadem de mera
sentes htteras scribi et nostre maiestatis sigillo iussimus communiri.
Datum
T)bur(el'',
XVIII. Kalendas Septembris, indictione X, anno Domini millesimo
:io
trecentesimo duodecimo, regni nostri anno quarto, imperii vero prinio.
846.
HOMAGIUM TERRAE GORTONAE

ITERATUM.
1312.
Cf.
iam supra
Conferenda sunt etiam ea, quae narrat Nicolaus Botronnon omnino cum documento nostro convenientia: Illi impe-
nr. 757.
tinensis (ed. Heyck) pag. 67,
ratorem cum magno honore receperunt, et

fecerunt per sindicos,
a)
sk
cd.
1) Scilicet Traiecti.
in
l>)
iiisi
sibi.
Tybur
ed.
Quod
35
presentia totius populi fidehtatem sibi
rogantes ipsum, ut eos ad
nulli tenerentur servire
845.
Sept. 6.
cameram suam
facere noluit,
et
reservaret, ita
hoc quia
in
quod
civitate Pisana,
40
HEINRICI
antequam ad Cortonam
iret,
VII.
pei-
CONSTITUTIONES.
1312.
episcopum Aretinum
Et de hoc volebat facere fidem
erat ecclesie Aretine.
Nr. 846.
fuit sibi
85
intimatum, quod Cortona
dictus episcopus per privilegium
eam ecclesie Aretine dedit, et per confirmationem multorum aliorum

Antequam privilcgia sua venirent, pro quibus miserat in Aretium, placuit
Deo, quod dictus episcopus in Pisis finem universe carnis cst ingressus. Unde recordor,
Karoli Magni, qui
imperatorum.
5
quod imperator precepit
instrumentum, quod fidelitatem Cortonensium recepcrat
fieri
nundum tamen sibi declarato nec ostenso.

Registrum antiquum Cortoncnse inspiccre non potucrimus, contulimus inter se
editiones, quas paraverunt A F. A. Alticossi 'Risposta apologetica al libro (= G) delV
antico dominio del vescovo d'Areszo sopra Cortona II (Livorno 1765) pag. 21 nr. 52 satis
accuratam et G L. Guazzesi 'DclF antico dominio dcl vescovo di Arezzo in Cortona^
salvo iure ecclesie Aretine ^
Cum
10
(Pisa 1760) pag. 176 sqq.

tona' fol. 65.
tantum
indicat
tit
lectiones adnotantes
A, ad
textumque in
minutiis
'Regisfro vecchio dcUa Cancelleria di Cor-
Biihnier, Reg. Heinr. pag. 304.
Anno eiusdem
(1)
25
potiores
(F. dcesi.)
In^ nomine Domini amen.
15
20
Quae redeunt,
corrigentes.
a nativitate millcsimo trecentesimo duodecimo, inditione decima,
domino Clemente papa residente et domino Henrico iraperatore et semper augusto

imperante, primo anno sui imperii, die sexta mensis'' Septembris. Per hoc presens
pubUcum instrumcntum cunctis appareat prescntibus et futnris, qnod in presontia dicti
imperatoris et testium infrascriptorum et mei notarii infrascripti et coram universo populo
terre Cortone ibi congregato personaliter constitutus Bracchius comes quondam Nerii
et Landus alias dictus Orlandus noiarius quondam Restori de Cortona syndici, actores
et nunptii speciaies comunis et populi et universitatis liominum terre Cortone ad infrascripta specialiter facienda solepniter et legiptime constitnti, prout patet per publicum
instrumentum scriptum manu Amadei notarii Hermanni de Cortona publici notarii*,
syndicario et actorio nomine predictorum comunis et popuH et hominum dicte terre
Cortone eiusque districtus*,
quod ab hac [hjora inantea erunt fideles predicto domino imperatori et Romano
omnem hominem. Et numquam erunt ipsi et alii homines eiusdem
districtus in facto vel consilio, quod idem dominus imperator vitam aut membrum
amittat aut recipiat in personam vel res ahquam lesionem vel conturaeliam aut amittat
aliquem honorem, quem nunc habet vel inantea possidebit. Item si sciverint vel
audiverint de aUquo vel ahquibus, quod veht vel velint aliquid istorum contra ipsum
dominum imperatorem facere, ut non fiat, pro posse suo impedimentum prestabunt
et si prestare nequiverint, quam cito poteruut, ipsi domino imperatori intiniabunt et
imperio contra
30
35
84C.
1)
a)
deest A.
Clausula haec in instrumento super lumiagio confecto
deest.
2)
Transsumti verha sunt
liaec:
In Dei nomine amen.
Hoc
40
est
exemplum cuiusdam
publici instrumenti comunis
Eanerii quondam Guidouis de Cortona notarii
cum
Cortone scripti et publicati
ipsius instrumenti die et consule,
manu
cuius talis est
tenor videlicet:
'In
nomine Domini
scripsi
et publicavi.'
ego Fucius quondam Mathei de Trebio civis Spoletanus imperiali auctoritate notarius et
nunc scriba et officialis reformationum et cancellarie terre Cortone suprascripta omnia et singula,
prout supra coutinentur et scripta sunt, ut in authentico supradicto instrumento inveni, ita hic fideliter exemplando transcripsi et exemplavi nil addens vel minuens, quod ipsius substantiam permutaret,
Eti>
49
nisi
solum signo scribentis ipsius notarii pretermisso. (S. N.)

o) Quod servatum non est.
4) Hic nonnulla cerba excidisse ridentur;
^) Eainerii
0.
^)
ita
enim
abhinc reliqua desiml O.
107*
et
G.
HEINRICI
52
contra
eum
lium.
Et
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 846.
domino imperatori suum prestabunt auxiipsum dominum imperatorem rem aliquam, quam habet in
vel eos, prout poterunt, eideiu

contigerit
si
quacumque causa amictere, eam recuperare iuvabunt
prcsenti vel habebit in futurum,
omni tempore
et
retinere
omnibus iuribus
ac
suis
et
llomani impcrii adipiscendis,
retinendis et recuperandis toto posse assistent.
recognoverunt sindicario nomine quo supra, ipsum

(2) Item confessi fuerunt et
dominum imperatorem esse et esse debere verum, naturaiem, proprium et immediatum
dominum suum et dicte terre Cortone, comunis et populi et districtus eiusdem cum
omnibus iuribus suis et pertinentiis et ipsum dominum imperatorem habere et habere
debere
predictis
in
omnibus
singulis
et
merum
et
mixtum imperiuni
et
omnimodam
lo
iurisdictionem ^
ipsum dominum imperatorem velle ahquem vel ahquos offeneidem domino secundum posse
ipsorum prestabunt auxiUum, consihum et favorem. Et si ahquid eis idem dominus
imperator in secreto manifestaverit, illud sine sui licentia nemini pandent vel facient,
quod pandatur. Et si consihum idem dominus imperator ab eis petierit, ihud dabunt,
(3)
Et
si
sciverint,
dere, et inde speciahter vel generaliter fuerint requisiti,
quod eis mehus videbitur et magis pro eo expedire. Et quod nunquam in personis
eorum ahquid scienter facient, quod in ipsius domini imperatoris iniuriam vel'' contumeham possit redundare. Et omnia aha et singula facient, ad que veri subditi et
consueverunt predecessoribus
fideles tenentnr facere suo vero domino et facere
Romanorum imperatoribus. Et omnia aha et singuLa, que in forma fidehtatis nove
is
no
et veteris continentur.
(4) Qui dominus Henricus" imperator post dictum fidehtatis et homagii prestitum
iuramentum benigne et gratiose dictos syndicos syndicario nomine quo supra terram
Cortone cuni toto suo districtu per eam solito possideri ac universitatem et homines
25
dicte terre Cortone singuLariter et in comuni in suos et sacri Romani'' imperii speciales
et
immediate subiectos
sohtos pertinere
et
et fideles
et
immediate ad cameram imperialem pertinentes

Et censuit
et favorem admisit et recepit.
ad suani gratiam
comune et homines
Romani imjjerii pertinere.
ac etiam declaravit, dictam terram Cortone,
decrevit
dicte
et
et
terre
ius et proprietatem immediatam sacri

Volens ac
mandans ac etiam decernens, dictam terram Cortone et homines ipsius terre gaudere
plene et perpetuo" privilegio hbertatis omni iure et modo', suo nomine et sacri Romani
imperii quo mehus potuit cum effectu.
Predicta omnia et singula ipso populo terrc
Cortone ad
Cortone publice acclamante^, volente et affirmante
Actum Cortone supra logiam que

Nicholao'' de Bonsignoribus de Senis,
et
30
expresse consentiente.
populi, presente domino

domino Guillelmino domini Uguccii de Cortona.
est
ante
palatium
domino Bonaiuncta iudice olim Deodati", Bertuldo quondam Meli Bonaguide, Baldacchuio
notario Bartoli de dicto loco et
aliis
pluribus testibus ad hec vocatis et rogatis.
ego Rainerius quondam Guidonis de Cortona imperiali auctoritate notarius

constitutus hiis omnibus interfui et ut supra legitiu- rogavi, scripsi et publica\T''.
Et''
846.
>>)
rnante A. G.
1)
aut G.
")
Hericus
^) Nicolao G.
Cap. 2 in
et
.1.
')
d) deesf
Deotaiti A.
e)
A.
k)
hi
add. A. G.
Et publicavi
textiii honuifiii ita interiecluiii est.
f)
des^mt G.
modo
et
iurc G.
S) cla-
jo
HEIXRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Xr. S47.
1312.
S53
RESPONSIONES AD LITTERAS
CLEMENTIS V. PAPAE ITERATAS.
847.
1312.
Sept. 10.
Ciim lifterac ponfificis de gente inqicratoris ex U)-be revocanda aliisqiie rehus emissae
nou sint nec in Indice docnmentorum a. 1313, de quo v. supra ad nr. 298,
servatae
memorentur, projwnimus instrumentum a notariis de responsionihus imperatoris confectum,

minufa vel imhreviatura J manu lohannis de Dijst exarata servatur inter Aeta et
cuiiis
Bernardi dc Mercato Taurini in tabtdario regio 'Diplomi imperiali Mazso 4

Doenniges 3Is. VI, de quo v. supra ad nr. 604) fol. 60 sq. Edidit Doenniges
l. c.
II, 67 nr. 26; nos denuo accuratissime contutimus.
De his narrat Nicolaus Botrontinensis (ed. Hojch) pag. 67: In Aretio publicaveriint processus, quos publicari mandastis, in presentia imperatoris cjuidam abbas Aretinus et prepositus ecclesie, secundum quod cardinales eis mandaverant, et dominus
Bohmer, Beg. Ileinr. 504.
(!'. deest.)
imperator cum reverentia audivit.
collcctanea
nr.
10
IT (
15
(1)
Anno Domini MCCCXII,
ind.
X, die decima mensis Sept.,
in palaeio episcopali
Aret(ino) pontificatus etc, regni et imperii etc, in presencia infrascriptorum testium et
nostrorum notariorum infrascriptorum Bernardi, Io(bannisj, Dati quondam Philippi de

Aretio.
futuris.
20
Per hoc presens publicum instrumentum cunetis appareat presentibus et

quod cuni venerabilis vir dominus Bosus prepositus Aretinus die Sabbati nupersept.9.
preterita
mandatis a reverendis patribus miseratione
receperit in
divina
dominis
Arnaldo Sabinensi sedis apostolice legato et Xicolao Ostiensi et Valetrensi* episcopis

ac Luca Sancte Marie in Yia hita dyacono cardinalibus per ipsorum dominornm cardi-
nahum
patentes litteras,
torum apostolicorum,
S5
ut
quasdam patentes
litteras
exequtorias quorundam manda-
ipsorum dominorum cardinaUum^, in quibus inter
sigillatas sigillis
cetera continebatur.
quod
ipsi
domini cardinales mandabant
ea parte fungebantur,
Romanorum
!
imperatori semper augusto, ut gentem suam que est in Urbe infra
dies a data dictarum htterarum
30
numerandos
et continue subsequendos ab
XXI
eadem Urbe
quod daret htteras suas patentes continentes, quod propter ingressum

ipsius domini imperatoris et eius moram in Urbe sive propter detentionem quarundam
domorum sive pallaciorum factam per ipsum dominum imperatorem vel suos sive
propter aliqua alia per ipsura dominum imperatorem vel suos ibidem gesta domino
summi
ipsi
Eomane aliquod
Romane in ahquo
pontifici vel ecclesie
pontificis et ecclesie
imperatori vel
Romano
pveiudicium generetur nec iura ipsorum
diminuantur nec ius ahquod
nahum
domino imperatori presentari
die
presenti
ipsi
domino
imperio propter hoc acquiratur'-,

et in eius
presencia legi et pubhcari faceret,
prepositus mandatis predictis volens efficaciter obedire, ipsas htteras
40
in
revocaret, et item
summo
35
qua
et precipiebant auctoritate apostolica,
serenissimo principi domino Henrico divina favente clemencia
coram
dicto
domino imperatore
et
testibus
dictus
dominorum
infrascriptis
cardi-
legi
ct
publicari fecit.
84".
1)
a) sic J.
Nec
Pabste 339.
Utterae panfificis nec

2)
Cf.
iaiii
executoriae carclinalinm servcitae
siipra nr. 841 cap.
6.
sitiii.
Cf. Bolimer, Reg.
12461313
HEINRICI
854
(2)
VII.
Nr. 847. 848.
1312.
Qui quidem dominus imperator tamquam devotus rex catholicus
respondit ad contenta
filius
CONSTITUTIONES.
et obedientie
litteris antedictis,
in
suam existentem in Urbe ab eadem Urbe exnunc revocat, ut

(I) quod gentem
tcrminum in supradictis litteris prefixum ab eadem recedant cum effectu, protestans idem dominus imperator, quod si dicta gens sua ultra dictum terminum in
dicta Urbe morari presumeret, quod ipsam moram ulteriorem idem dominus imperator
gratam non haberet nec eam acceptaret, immo stipendia, que ab ipso doniino imperatore recipere debent, si contingat ipsos ibidem raorari ultra dictum terminum,
exnunc revocat nec ad ea solvenda vult ulterius se teneri. et hec omnia per suas
infra
patentes
eis celeriter significabit.
litteras"^
quod
Item super eo
(II)
lo
domini cardinales requirunt ab codem domino
dicti
imperatore, quod det eis litteras suas patentes continentes, quod propter eius ingressum
vel
moram
pontifici
que ipse per se vel alium gessit
vel alia,
vel ecclesie
Romane nulhim
dominus imperator. quod super

alias sufficienter respondisse
propter ingressum
suum
et
articulo meminit
adhuc exhabundanti
Urbe, dicto domino summo

dominis cardinalibus iam
ipsis
isto
modum
sivc
in
preiudicium generetur et cetera, respondit dictus
sic
moram
ingrediendi aut propter eius
vel
alia
quecunque per ipsum vel gentem suam gesta in Urbe supradicta non vult nec intendit,
quod domino summo pontifici vel ecclesie Romanc in iuribus suis aliquod preiudicium
generetur nec ipsi domino imperatori vel imperio aliquod ius de novo acquiratur.
(III)
Super
vero
ceteris
contentis
supradictis
in
litteris
20
dictorum dominorum
cardinalium respondet dictus dominus imperator, quod per Dei gratiam

eis
is
respondet, videHcet quod
eis et
in
super
proponit et intendit taliter se gerere ct haberc. quod in culpa non cadet et quod
Deo
(3)
vel
homine non poterit merito reprehendi.
Et de predictis omnibus
singulis preceperunt
et
nobis notariis dicti dominus
25
imperator et prepositus facere publica instrumenta.
Acta sunt hec anno,

civitate Aretina.
tino
episcopis, fratre lohanne
AVestingha, lacobo
Sanctio
mense
die,
et indictione predictis
episcopaU
in palhicio
in
Presentibus dominis H(enrico) Dei gratia Tridentino et Nicolao Botron-
quondam
cantore Yporegiensi
de Lucidomonte ordinis Predicatorum
dominis lohanne
magistri Roselli, Wiviano de Dorna, P(etro) de Tuderto,

et
Homine de Peretulo
iudicibus
testibus
30
ad premissa
vocatis specialitor et rogatis.
848. 849.
CITATIO ROBERTI REGIS SICILIAE.

1312.
Cf. iam supra nr.
848.
821
et
Sept.
infra
12.
ad
a.
1313. lan. 21.
1313. Febr. 12.
PUBLICATIO EBICTI.
1312.
v>
Sept. 12.
Exemplar autograplmm servatur Taurini in tahulario regio 'Biplomi imperiali

Mazzo 4' nr. 16. Edidit Doenniges 'Acta Henrici VII.' II, 187 nr. 48a. Denuo contulimits.
Alius transsumti
a.
1313.
nullius valoris non adnotavimus.

nr.
lan. 24.
confecti
48 b.
1)
Servatae non sunt.
ihidem servati varias lectioncs utpote
Adnotat snhscriptioncs notariorum Doenniges
2) Siipra nr.
S41 cnp.
6.
l.
c.
II,
189
*o
HEINRICI
Cf. gyavissima verha
VII.
CONSTITUTIONES.
qnae dc his rehus
Nr. 848.
1312.
855
Nicolmcs Boirontinensis
(cd. Hcyck)
Arotium inceperint
citationes regis Roberti et multarum personarum et civitatum rebellium, non recordor,
sed memoriani habeo, quando hoc in Roma tractabatur, quod auditores sacri sui palatii.
Utrum
pag. 67:
Tiburtinam
civitatem
in
rcfert
vel in
Cortonam
vel in
de quorum consiho specialiter omnes tales processus fiebant,
dixerunt imperatori, et
mediare et terminare talia opportebat in terris imperii. Bene ymaginor ego,

quod in altero predictorum locorum facte sunt primn citationes.
Cf. iam siqira
Bijhmcr, Beg. Ilcinr. 505.
pag. 824 lin. S sqq.
(B. deest.)
iniciare et
In Dei nomine anien.

10
[Nos]''
(1)
Henricus Dei gratia
publice posito reîuirimus
Romanorum imperator senper
citamus regera Robertum natuni
et
augustus
edicto
lioc
olim regis Karoli, quod
usque ad tres raenses proxirae venturos, quem terminum eidem pro prirao, secundo et
tertio perhemptorie assignamus ex pluribus iustis et rationabilibus causis et precipue
propter viarum discrimina, quia ad euni socurus non potest haberi accessus, conpareat
is
nobis ad se excusandum et defendendum ab inquisitione^, quam

eum, super eo quod plura et diversa crimina et reatus contra nos et
maiestatera nostram comisit ae etiam comitti procuravit et que ad[h]uc comittere non
desistit, propter que vel eorum alterum ipsura in crimen legis lulie maiestatis non est
dubium incurrisse, et potissime super articulis et capitulis infrascriptis, que notorie
divulgantur per ipsura regem Robertura comissa fore anno, mensibus atque locis in dicta
corara
personaliter
facimus contra
20
inquisitione insertis, videlicet:
C In
(I)
primis quod notorie divulgatur, quod ipse rex Robertus tractavit et ordi-
quod
navit et etiara
tractari et ordinari eflectualiter procuravit in provinciis
et Tuscie cura nostris et imperii rebellibus,

25
non essent
quod nobis
et
et fideles imperii nobis
totis viribus
quod nobis
se opponere[n]t,
et nostro
qui dc
Lonbardie
imperio obedientes
iure
tanquam
subditi
obedire et subesse tenentur, pollicendo eisdem auxilium, con-
silium et favorem super conspiratione et rebellione predicta.

(II)
C Item super eo quod
procuravit per se
30
et societates et
notorie divulgatur, quod ipse rex Robertus fecit et
et eius procuratores,
ambaxiatores
et
uniones contra nos et nostrum iniperium
fieri
nuntios conspirationes, ligas
cum
ipsis nostris et imperii
que unitas et conspiratio ad[h]uc

Lucensibus ot Senensibus et aliis de
rebellibus, qui de iure sunt subditi et fideles imperii,
continue
durat,
Lonbardia
eorum
35
libet
et
et
maxime cum
et
Tuscia,
et cuiuslibet
Florentinis,
et
cum
sindicis et procuratoribus et ipsis universitatibus et
qua-
qui sunt in liga et societate et conspiratione predicta,
ipsorum
earum, tractando, firmando, ordinando cum
totius
imperii
ac
etiam eversionem
et
eis
mortem
dirainutionem
et
confusionem nostrani
nostri
et
imiierii
honoris
et status.
(III)
C Item super eo quod
notorio clamore et publica divulgatione publice ot
notorie divulgatur et ita manifeste ct evidentcr,
publice fertur,
tinis,
quod
ipse
quod nulla potest tergiversatione
celari,
rex Robertus tractavit et ordinavit cum predictis Floronaliis de Lonbardia et Tuscia, qui sunt in dicta
Lueensibus et Senensibus et
cum eis, quod ipsi publice ot manifeste cum armis et equis ad Urbem
accedorent ad se opponendum ot pro viribus resistendum, ut dyadema imperiale nullo
modo recipere valeremus, et ad pugnandura et preliandum nobiscum et gente nostra,
conspiratione
ut nos et nostros milites et barones, duces,
848.
1)
*)
excidit or.; cf. infra po//. S.j7 lin. 13.
Scriptmn inquisitionis servatum noii
est.
marchiones. archiepiscopos, episcopos ct
HEINRICI
^5(3
comitivam iiostram
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 848. 849.
1313.
Et propter
predictorum morti traderet.
et cuiuslibet
eius tractatus,
conspirationes, promissiones, ligas et uniones predicti nostri rebelles
blanditias,
armis et equis
in
quantitate accesserunt ad
maxima
Urbem
cum
contra nos et imperiura.
Ipse etiam rex Robertus contra ea, que nobis scripsserat et publice asserebat nostris
aliis publice, quod lohannem fratrem suum tra[n]smittebat ad Urbem pro
nunciis et
et imperii favore
nostro
favoreni, contra nos et
nobis daret in coronatione nostra auxilium, consilium et
et
imperium cum geute maxima per mare
terram ad dictam
et per
Urbem transmisit. Qui lohannes simul cum predictis rebellibus et ipsi rebelles cum
eo contra nos et nostros milites ct baronos se pro posse opposuerunt, occupando et
occupatam
dyadema
detinendo ecclesiam sancti Petri de Urbe,
hostiiiter
veniendo
recipere,
iraperiale
etiam ad prelia
qua intendebamus
in
cuni gente
nostra,
lo
que ad
dictam ecclesiam volebat accedere, et pluries et diversis vicibus aliquos de gente

nostra robaverunt, aliquos ad morteni vulneraverunt, aliquos interfecerunt et precipue
reverendum patrem dominum Thebaldum episcopum Leodiensem^.

(IV) C Item super eo quod etiam notorie divulgatur, quod in partibus Lonbardie
tractavit et ordinavit de capiendo et contra imperium tenendo plures terras et iura
imperii, quas occupavit et occupari fecit per gentem suam et quas continue detinet
occupatas, et precipue civitatem de Ast et plura castra districtus eiusdem et castrum
de Valentia, castrum de Casali, que inmediate et pleno iure pertinent ad nos et
imperium et in ipsa possessione eramus, ponendo in eis vicarios et officiales pro
uobis et nostro nomine et nos in eorum dominum recognoverant specialem et nobis
Quos vicarios et offitiales ipse rex Robertus de
fidelitatem solepniter iuraverant'-.
dictis eivitate et castris expolli fccit et
honorem
et imperii
(V)
C Itom super
diminutionem
pUu'ibus
aliis in
Robertum
fidehtatem iurari contra nostruni
dicta inquisitione insertis, quo notorie et publice
25
focisse ot comisisse et continuo facero et comittere
detractionem nostri et imperii et quo redundant et redundare
et
possunt ad nostram et imporii confusionem,

(2)
sibi
20
et statum.
divulgantur ipsum regem

in
de facto
is
Quem regem Robertum
sic
mortem
et
periculum et iacturam.
publice et publico edicto citavimus, ut hec citatio
ad eius possit pervenire notitiam, et quia litteras et nuntios ad eum tra[n]smittere non m
valemus propter viarum discrimina et quia, sicut publice fertur et notorium dicitur,
dedit
operam
ot
ordinavit
atque tractavit,
quod
nulli
nuntii
nostri
eum
ad
possint
accedore et quod accedentes capiantur, derobontur et occidantur, dicimus tamen et

et
hominibus pubHce protestamur'', quod eidem venienti et se
si
poterit excusanti
Deo
quod
iustnm fuerit intendimus observare et ipso per contumaciam absente nichilominus procedere tam ad sententiam
quam ad
alia,
prout de
iuro facere
debebimus
35
et poterimus,
non obstante.
Mandantes hoc describi edictum per Paulum de Podiobonici camere nostre notarium.
eius absentia
(S.
eius
jS^.)
Ego Paulus de Podioboniyi
mandato predicta
scripssi.
849.
Instrumentum
siiper
1)
))
Ex
Cf.
camere sacre imperatorie maiestatis

inditione X, die XII. Septenbris.
CCCXII,
citationis
1313.
4o
lan. 21.
statim sequiftir puhlicationem nr. S4S in
supra ad nr. 848.
(P. deest.)
jirotexstamur or.
vulnere mortifero die 26. m.
tlmaurariae: Item IIII jour de Juin
pour
pour
notarius
REMOTIO EDIGTI.
remotione
eadem membrana conscriptum.

848.
Millesimo
faire le .service
le dite cire
rici VII.' j, 318).
Maii accepto mortuiis
monsegnour de Liege
et
supra
panUo
Tabbe de Wissembourcb az
ovrer e pour portage des candeles au dit lieu

2) Cf.
est
post.
conte par Renardin pour mille troicent
nr. 46S. 4-59. 460. 463. 464.
Cf. ajiochas
XXXIII
freres Preceurs,
CXXIX
Ratiomim
libres de cire
pour liguement
Hen-
florins (Boiiaini 'Acta
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 849. 850.
1312.
857
la Dei nomine anien.
Hoc
est
exenplum cuiusdam instrumenti, cuius tenor
talis est:
Anno Domini millesimo CCCXIII, tempore domini Clementis papo

domini Henrici Romanorum imperatoris semper augusti, die XXI. mensis lan.,
XI.
subscriptorum discretus vir Xerius natus domini
Stephani de Pistorio de mandato sapientis viri domini Petri Deodati de Tuderto lewum
mei
In presentia
notarii
et
testium
doctoris, iudicis et officialis predicti
et
publicatum
dam
manu
Romanoram
domini
imperatoris. quoddam edictum

regem Robortum oditum et scriptum
de Podiobonici, quod confixum crat cum quibus-
dudum per ipsum dominum imperatorem

10
quinti et
indit.
ser Pauli notarii
contra
bulettis in hostio episcopatus Aretini.
de hostio predicto
eruit, elevavit et removit

elevatum de hostio predicto posuit.
Quod quidem edictum sic incipit: Iii nomine Domini amen.
Nos Henricus Dei gratia
Eomanorum imperator senper augustus hoc edicto publice posito requirimus et citamus
15
in
regem Robertum
natum
'mandamus'' hoc
30
manibus
ipsumque edictum
scribi''
dicti
ohm
domini Petri
regis
Karoli
sic
etc."
et
ante
finit
subscriptionem notarii:
odictum per Paulum de Podioboniî camere nostre notarium'i.
Actum est hoc in civitate Aretii in ecclesia episcopatus Aretini, presentibus domino
Buoso preposito Aretino, Gherardo condani domini lohannis de Bucacharinis, ser Petro
domini Yive de Aretio et multis aliis testibus vocatis et rogatis.
Ego lohannes Xutii de Yiterbio imperiali et alme Urbis prefecti auctoritate notarius
et
iudex ordinarius predictis interfui
ea rogatus et etiam
et
de maiidato
dicti
domini
Petri scripsi et publicavi.
Ego Pauhis de Podiobonici notarius camere sacre imperatorie maiestatis

exempkim sumptum est, vidi, legi et transcripssi, prout
in ipso inveni, ipsumque ascultavi una cum Pandulfino notario infrascripto et signum
proprie manus apposui.
(S. N.) Ego Pandolfinus Scarhittini de Castro Florentino imperiaU auctoritate iudex
et notarius publicus auctenticlium huius publici documenti, ex quo presens adsumptum
Et quia utrumque
est, una cum supradicto ser Paulo notario \-idi, legi et adscultavi.
concordare inveni, ideo me subscripsi et signum proprie manus apposui.
N.)
(S.
autenticum. ex quo supradictum
25
30
850.
jVIANDATUM DE GUERRA VIVA
CONTRA REBELLES INCIPIENDA

1312.
Siiperest
ss
Sept. 20.
solum exemplar abbati monasterii Montis
Amiati missmn, cuius trans-
sumtum servatur Florentiae in tabulario regio. Exempla vero dbbatis G. C. Fatteschi

saec. XVIII. inveniuntur Eomae in codicibus Sessorianis 213 pag. 669 et 215 pag. 579
Quae omnia descripsit iam olim G-iesebrecM,
bibliothecae nationalis Vittorio-Fmmanuele.
edidit Bohmer 'Acta imperii sehcta' pag. 456 nr. 650. Nos hanc editionem repetimus.
Biihmer, Reg. Reinr. 593
Cf. Bohmer, Reg. Ueinr. 597 et 598 (Addit. 1).
'
40
(P- decst.)
(Addit. I).
849.
1) Cf.
LL.
a)
^) sic or.
sequitur s (klet. or.
supra pag.
COXSTITDTIOKES
S.j5 lin.
IV.
10
t<q.
et
pro mandantcs.
*=)
sic
or.
pro
describi.
pag. 856 Un. 38.

108
HEmRICI
858
Eomanorum
Henricus Dei gratia

abbatie Sancti
Salvatoris fideli
Presentiiim
immunitatum.
pena
et quas a nobis et
que
mandamus, quatinus
complices et fautores.
rebelles nostros
et
feodorum.
tenes imjierio,
et
libertatum et
precipiendo
districte
eorum comune ipsorumque
Senenses et
condempnatos
abbati castri
omne bouum.
omniuni
privationis
Eomano
presentibus contra
dsis
Nr. 850.
1312.
imperator et semper augustus
gratiam suam
suo
sub
tenore
tibi
CONSTITUTIONES.
VII.
proscriptos.
omni excusatione
eam prosequi viriliter non obmittas,

ofifendendo.
Has autem litteras registrari
t dilatione cessante guerram incipere et
eorum pro
ibonis et personis
de quarum presentatione
viribus
latori
ipsos in
fecimus,
earum, nuntio nostro iurato. dabimns plenam fidem
'.
Dat. in castris ante Florentiam, XII. Kal. Octobr., regni nostri anno quarto, imperii
lo
Tero primo".
SCRIPTA AD lURA ET BONA

IMPERII IN TUSCIA SPECTANTIA.
851-870.
1312.
Syndicatus de homagiis
mandata varia ad
29. 1313.
Sept.
fidelitatis faciendis
locis divisa,
CASTROIHM niPERII.
edidit
qui maioris sunt momenti,
sed hic coniunctim proponcre
liceat.
1312.
Sept.
29.Nov.
25.
Autographa syndicatuum servantur omnia Pisis in tahulario Eoncioniano, ex quibus

Bonaini 'Acta Henrici VII.' I, 247 sqq. Nos partim denuo inspeximus ^.
850.
a)
10
20
Ir.
iam supra tom. III pag. 576 L 1 3.

2) SymJicatKS reliquos, quwttm
est, tamen liic citamus.
Quorum autographa paiiim inedita aut
Taurini in tabulario regio, aut Pisis in archiro Roncioniano serrantur:
I.
1SJ2. Sej)t. 13 Syndicatus castri de Moniemarciano; cf. Inquisitionem infra nr. /<T0 stih nr. (220);
1) Cf.
denique de bonis imperii in
ET HOMAGIA TEBRARVM ET
SYNDICATUS
851865.
nonnidlos
Inquisitioncm
easdetn res pertinentia,
Tuscia institutam onmia non diversis
Febr. 28.
eadem
feix verba
textus in editionc nostra ponere longitm
Doennigcs 'Acta Henrici VII.' II, J.y.4 nr. 4'J e.dr. e.r autogr. Taurin.
2.
13V2. Sept. 16 S. BlaMi de Monasterio (Hepciti 'Dizionario geografico
fisico
storico delhi
Tos-
cana' III, 254); Doenniges l. c. II, 190 nr. 50a e.iir. (falso 'de 3Ioris') e.c autogr. Taurin.
3. 1312. Nor. 3 S. Oristinae de Mmites(peiiuK) (Bepetti J. c. V, 10); tdtntl. Taurin. 'Ducato di Aosia
Mazzo V^
I,
1312.
5.
1312.
253 nr. 154

6.
1312.
7.
1312.
Nov. 4 S. BJasii de Passignano; cf. infra nr. S70 sub nr. (53); tabiil. Taurin. J. c. nr. 4, inedit.
Nor. 5 S. Marie Moniis Maceraii (Repetti J. c. III, 7); Bonaini 'Acta Hcnrici VII.'
e.v
tabul. Taurin.
extr.
e.v
autogr. Pisan.
Nor.6
S. lacobi
Nov. 6
J.
e.
S.
ad 3{Hcia)ium;
cf.
Maiiini ad Argianum
infra nr. S70 sub nr. (160); tabuJ. Taurin.
(=
S.
Maiiiui del rescoro);
cf.
J.
c.
nr.
7,
inedit. 35
infra nr. k70 sitb nr. (59j;
nr. 9, inedit.
Nov. 7 S. Maiiini Ja PaJma (Repetti J. c. III, 105); tabuJ. Taurin. J. c. nr.

1312. Nov. 10 S. NicoJai de Rada; cf infra nr. S70 sitb nr. (192); Doenniges J. c.
1312.
i>.
10, inedit.
II, 190 nr. 5Cib
aiUogr. Taurin.
10.
Doenniges
II.
nr. 5, inedit.
4.
S.
25
1312.
J.
c.
II,
l'bi inter
S. lacobi de Petraficta: cf. infra nr.
S70 sub
nr. (187);
Tawin. raJde eorroso; cf. infra ad nr. S52.

RomoJi de Tignano; cf. infra nr. S70 siib tir. (48); tabul. Taurin. J. c.
cetera haec: cum pleno mandato, balia et altoritate (!) eisdem concessa dandi, pro-
69 nr. 2S extr.
1312. Nov. 11
nr. 12, incdit.
*o
Nov. 11 Imlreriedura de homagio

Syndicatus
e.r
S.
autogr.
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 861.
859
SYNDICATUS COMMUNIS SETTIGNANI.
851.
Edidit Bonaini
l.
c. I,
347
nr.
149 ex autograplio
Sept. 29.
In verso
nr. 719.
legitur:
Populi
Sancte Marie de Septignano.
In Inquisitione infra
870 nomen commnnis
nr.
(P. decst.)
desiderattir.
In Dei nomine amen.

mensis Septembris.
presentia
mey
omnibus evidenter hanc
Patcat
XI.
indictione
paginam
Bartoli notarii et testium infrascriptorum
penultimo
die
spectantibus,
quod
in
convocato et adunato generali
parlameuto comunis et populi Sancte Marie de Septignano
w sitionem
toritate et
nienti
et
consensu Yieri roctoris et ipse rector
solidum quilibet ipsorum, nomine
in
dicti loci et
personarum omniuni
Verium lohannis presontcm

1.1
^ ad sonum campane
et requiidcm parlamentum totum cum licentia, auc-
rectoris dicti populi, ut moris est,
et
dicti
loci,
plenissimo
dicti parla-
ipsorum et totius universitatis
plena concordia fecerunt
constituerunt
[etj
recipientem eorum et dicte universitatis lcgiptimum sindi-
missum
et nuntium specialem ad coraparendum

coram serenissimo principe et doraino
semper agusto et ad hobediendum eius man-
chuni, procuratorem. factorem, actorem,
pro eis et eorum nomine
in
cum consensu
et vice
et dicte
universitatis
domino Herigo Romanorura inperatore et

Et in animas ipsius coniunis et universitatis et hominum dicti populi et comunis
iurandum et iuramentum prestandum proprie et debite fidehtatis eidem et suis successoribus et sacro Romano inperio proprie faciende, et ad recongnoscendum eundem
dominum inperatoreni eorum verum, generalcm et legiptimum dominum sine ahquo
medio et ipsum dominum inperatcrem sine aliquo aho medio habere in eis et ipso
comuni et universitati et hominibns dicti loci merum et mistum inperium, iurisdictionem
et facultatem omnimodam et iurisdictionem dicti comunis et populi ad ipsum dominum
datis.
20
25
mittendi. solveudi pro dicto populo et comuni illam quaiititatem pecunie,
quam
eis
videbitur expedire,
aliquibus baronibus serenissimi priucipis domini nostri imperatoris semper augusti, qui servierunt dicto
comuni
et
cf. infra nr. 870 snb nr. (,I99); Bonaini

260 nr. 161 ex aiitogr. Pisan.
13. 1312. Nov. 14 S. Lei de Milazzano pkbatus Cintwii; Repetti l. c. III, 186 et infra nr. 870 sub
nr. (177); Bonaini 1. c. I, 264 nr. 165 ex autogr. Pisan.
14. 1312. Nov. 16 S. Mariae de Petriolo de Castellina vaUis Grevis (Repetti l. c. IV, 145); Bonaini
imperatore
et coram dicti
I.
Ubi inter alia haec: corara
c. I, 265 nr. 166 e.v aiitogr. Pisan.
domini imperatoris vicariis, curia, iudicibus et ofticialibus et maxime et uominatim coram nobili viro
l.
30
populo Sancti Romoli de Tiugnano.

Nov. 12 St/ndicatus plebis S. Mariae Novdlae;
1312.
1'2.
I,
c.
35
Naldo de Gherardinis
1313.
15.
domino imperatore
37 extr.
ad
170
21.
m. Febr., mtitia manu. Bernardi de Mercato
nr.
1313.
(viale
a.
1312) ex autogr.
in liga et partibus lige Vallis Grevis.
Febr. 4 comtmmis Leoninae comitatus Senensis (Repetti
II,
16.
40
vicario pro dicto
l.
c.
II, 682);
Homagium
Taurin. valde corroso.
Doenniges
Quae de Syndicatibu.i
XXVII,
237 not.
3,
hiiins
notae nr.
3.
c.
scrijita indicatur.
Mart. Aginolfi comitis palatini Tusciae; Doenniges
c.
l.
II,
197 nr. 55
e.vtr.
e.r.
autogr.
Taurin. valde corroso.
ituto
l.
praestitum csse die
4.6~S.
11 notat
Samanek
loco
snpra ad
nr.
703
712
irronea sunt.
Adiungere etiam liceat e.v Nicolao Botrontinensi (ed. Heyck) pag. 72 ea quae narrat: Ibi (scil. ante
Florentiam) de comitatu eorum (scit. FlorentinM-um) et districtu ad obedientiam venerunt tam de valle
45
de Seva
meo
quam
de valle de Greva et pluribus
quam
Ite>n pag. 77:
aliis
contratis versus
Amum
plus
quam XL
castra,
et
Timebant autem ne spoliarentur per Theothonicos. Et postveniebant ad excersitum vendebantque bona sua in duplo quam
et plura castra in ipsis illis diebus (seil. ante Sanctnm Cassianum)
amore.
obediverant. erant securi et
valerent.
quam
iudicio plus timore
Multe valles
venerunt ad obedientiam et persoualiter in exercitu erant et victualia adducebant, et plus iudicio meo
timore quam amore, sicut postea apparuit per effectum, quia statim quod exercitus fuit ab eis elungatus, plures ex eis reversi sunt ad obedientiam Florentinorum.
1)
Cf
Repetti
l.
c.
V, 287.
HEINRICI
860
inpcratorem et
CONSTITUTIONES.
VII.
Romanorum inperium
Nr. 851. 852.
1312.
Et generaliter ad omnia
sine ullo raedio pertinere.
alia et singula facienda et procuranda, promictenda, confitenda et recongnoscenda, que

in predictis fuerint opportuna et que idem dominus inperator eisdem duxei'it iniun-
datum cum
plenum, liberum
et genorale
mau-
Promittentes michi notario infrascripto stipulanti et
libera administratione.
domino inperatore
recipienti pro dicto

et
et sindicho
Concedentes eidcni procuratori
genda.
et
r.
omnibus. quorum intererit, ratum et gratum
firmum habere et perpetuo observare omne et quidquid fecerit de predictis, sub

eorum omnium personali [et] omnium eorum bonorum presentium et futurorum.
Actum in populo Sancte Marie de Septignano apud ipsam ccclesiam, presentibus
obligatione
testibus
ser Attaviano
rectore
ecclesie
dicte
Saechuccio
et
populi Sancti Martini la
lo
Melsola" ad hec vocatis et rogatis.

(S.
Ego Bartolus
N.)
filius
Bulgli de Septignano inperiaH auctoritate iudex ordi-
narius et uotarius publicus prcdictis omuibus interfui
852.
Monte
fuit
rogatus publice scripsi.
SYNDICATUS COMMUNIS MONTIS FAESULIS.
Edidit Bonaini
verso legitur
|et]
l.
I,
c.
manu Masi
249
nr.
150 ex aiifographo
notarii scriptum:
nr. 720.
Oct. 9.
Denuo inspeximus.
In n
Sindicatus populi plebis Sancti Laurentii de
Fesulis, qiiibus addidit Bernardtts de Mercato: r(egistrat.) per
lo(hannem)
inter-
Leopardus.
Fragmentum imbreviaturac
com.muni una cum
videtur confectae super homagio die 11. m. Nov. ab hoc
tit
aliis 2'aestito
Doenniges
v.
l.
c.
II,
69 nr. 28, cditiwi ex autographo
3o
tahularii rcgii Taurincnsis valdc corroso, qtiod inter mtdta instrumenta syndicatuum ser-
vatur 'Diplomi imperiali Mazzo 3 nr.
6'.
Cf. Inquisitionem infra nr. 870 sub nr. (132).
(P. deest.)
In Dei nomine amen.
Ab
<iie
incarnatione eiusdem millesimo treccntesimo duodecinui, indictione undecima,

nono intrante mense Ottubris. Actum in populo Sancti Laurentii de Monte Fesulis,
presentibus rogatis testibus presbitero Mattheo rectore ecclesie Sancti Nicholai

et Soffione
condam Falchonis popuh
Sancti lusti dc
Cuona^
25
deVico'
Torellinus lacopi,
et ahis.
Carninus Boverotti, Soldus Pentole, Tengna Lamberti, Manfinus Chiarini, Ninus Spilgliati,
Cione Orlandini, Mazza Bachi, Chiarissimus Gharzonis, Pierus ot Benuccius Ciolhs, Lore
30
Vanni Guilhehnini, Rubba Benacche, lacopus Torellini, Taddeus Monomazzii,

Geppus Buoni, Giunta Tani, Cliiarinus Pentole, Segolus Guillicluiini, Renzzus Bonini,
Tanus Giunte, Bachus Mazze, congregatis dictis hominibus in dicto populo plebis Sancfi
Laurentii de Monte Fesuhs, dicentes et asscrentes, se esse duas partes et ultra hominum
Groppi,
dicti populi plcbis,
pro se
ipsis et
aliorum
hominum
et
personarum
et universitatis dicti
3S
populi plebis Sancti Laurentii de Monte Fesulis unanimiter et concorditer nemine discor-
omni modo et iure, quibus melius potuerunt, feccrnnt, constituerunt atque

ordinaverunt eorum et cuiusque ipsorum et universitatis dicti populi sindicuni et procuratorem, actorem, factorem et nuntium certum, specialem et negotiorum gestorem Car-
dante et
ninum condam Boverotti dicti populi plebis presentem et recipientem ad conparendum

coram santissimo domino nostro domino imperatore ad obbediendam
et parendum mandatis eius et coram eius vicariis et officialibus, iudicibus ct notariis ad
obbedicndum et parendum mandatis eorum, et se pro dicto populo et universitate dicti
populi rcpresentandum, terminum et dilationem petendum, penam promictendum, fidciussores dandum et ad obligandum eos et alios homines ct universitatem dicti populi et
40
et se reprcsentandum
851.
")
LamelsDla
or.
1) Vico di Montefiesoh; BepeHi
1.
c.
V, 766.
2)
Qiioiia: Eepetti
J.
c.
IV.
70->.
45
HEINRICI
eorum heredes
que
et bona, et
ad omnia
Nr. 852. 853.
1312.
861
exercendum
et singula facienduni.
procurandum.
et
in predictis et circa predicta vel
aliquod predietorum occurrent opportuna et eidom

fuerint expedire et que ipsimet possent personaliter facere, si adessent.
sindieo suo A-isa
CONSTITUTIONES.
VII.
Promictentes se semper firmum et ratum et gratum habere et tenere totum et quicqiiid

per dictum sindicum et procuratorem aetum et proouratum fuerit in predictis et circa
predicta vel aliquod predictorum. Et si qua evenirent, que in hoc sindicatu non essent
inserta, Uceat eidem sindico uti pleno iure.
(S.
Ego Masus condam Gione de Monte Fesuhs imperiah
N.)
omnia coram
et notarius predicta
853.
,0
iudex
auctoritate
nie acta rogatus publice scripsi.
SYNDICATUS POPULI
PAULI AD EMAM.
S.
Edidit Bonaini
c. I, 250 nr. lo2 ex autographo nr. 72L
In
Pauli
ad Emam plebatus Robbiane.
mentum populi Sancti
In Inquisitione infra nr. 870 nomen comnnmis desideratur.
l.
Nov.
1.
verso legitur: Instru-
(P. deest.)
In Dei nomine amen,

15
Anno
millesimo
trecentesimo duodecimo, indictione undecima, die Kalend.

Ghesus
Marchiani, Beringhaccius Buoni, Gecchus Vigorosi, Yanni
Novembris.
Baccetti, Baccius Manetti, Terius Donati, Baldanza Ughohni, Corectinus Gherbelhni.
Terius Amadoris, Loctus Guardi, Ohuccius Bonfanciulli, Nardus Albiczini, Gherardinus
Vigorosi. Franceschus magistri Xierii, Benuccius Corsi
Querciohis magistri Graggii,
eius
Infrascripti
20
omnes
Donatiis Contis, Vicinus Corsi, qui
predicti sunt de populo Sancti Pauli
ad
Emam
plebatus Robbiane sextus^ Burgi, cohadunati apud dictam ecclesiam ad sonum campane
uUra hominum et personarum

nomine aliorum hominum et personarum
ipsius populi fecerunt, constitueruiit et ordinaverunt Gherardinum quondam Vigorosi
dicti popuH presentem et recipientem eorum et dicti comunis et universitatis sindicum
et procuratorem, actorem, factorem et nuntium spetialem ad comparendum et ad representandum se pro eis et dicto populo. comuni et universitate ipsius populi coram domino
imperatori cristianorum vel eius vicario semel et pluries et quotienscumque necesse
niore soHto, dicentes et affirmantes. se esse duas partes et
universitatis dicti
j5
que
ad promictendum
et
fuerit,
30
popuh. pro se
sibi vel eis fecerit vel
penam,
si
heredes
ipsis et vice
fecerit,
bona
et
et
dictum comune
domini imperatoris vel eius
firmum
40
et
ad promictendum solvcre
et
in
si
Et generaliter et spetialiter ad omnia

et quohbet predictorum necesse
eorum
quocumque
ypotheca omnium et
singula
fuerint et
interest vel intererit,
sindicum
ratuni totum et quic(juid pcr ipsum Gherardinuni
et
et
Promictentes michi
presentes essent, facere possent.
et
habere
procuratorem
promissum fuerit, et
singuhimni eorum et dicti
predictis et super predictis et quolibet predictorum ftictimi
contra non venire sub obligatione
et
persona et rebus pro ipsius
predictis
in
expedire et que ipsimet,
et universitatem
noturio infrascvipto stipuLinti et recipienti pro
in
certa pena
etiam pena solvenda ad sensum et voluntatem ipsius
et
vicarii.
facienda et promictenda, que

viderit
sub
commicteretur et quotiens commicteretur, et ad obligandum eos
mandatis parendo et obbediendo
35
parere et obbedire mandatis, quot et
eius vicario
vel
ei
fieri
et
et
comunis et universitatis bonorum.
Actum apud dictam

tolino
de Manentis
ecclesiam, presentibus ad hec vocatis et rogatis testibus Bar-
dicti pnpuli
et
Goro quondam
T"l)aldini
de Linari
et
Benino Brunctti
de Paielli curie Fighini*.
(S.
predicta
1)
mfra
N.)
Ego Bonsingnore iudex
et
coram me acta rogatus publice

Cf. llepetti
I.
c.
nr. 870 suh nr. (89).
2) Sdl. de
11, oJ.
4)
Cf
notarius
filius
quondaiu Orlandi dc
Srnnla
scripsi.
comitatu
se.diis
ibidein suh nr. 1232).
Burgl Flofeutini.
3)
Cf. Inquixiliuunii.
HEINRICI
S62
Edidit Bonaini
scripsit
l.
c.
I,
251
Bernardus de
R(egistrat.) per
Cf.
Nr. 854. 855.
1312.
SYNDICATUS COMMVNIS MONTIS CAMPOLESIS.
854.
verso
CONSTITUTIONES.
VII.
nr.
153 ex aiitogmplio
3Iercato:
Nov.
2.
Denuo inspeximus.
nr. 722.
Syndicatus Sancte Marie a
Campoli,
In
itemque:
interfuerunt Ber(nardus) et L(eopardus).
lo(hannem)
Inquisitionem infra nr. 870
(P. deest.)
siih nr. (64).
In Christi nomine ainen.
Anno Domini a
nativitate
[unldecima, die secundo intrante
eiusdem millesimo treccntesimo duodecimo, indictione

mense Novembris. Actum in castro Montis Campolesis
comitatus Florentie, presentibus testibus ad hec vocatis et rogatis Lapozzo ser Nuti et
Infrascripti Cambius Benci,
ser Diedi presbitero ecclesie Sancte Marie de Campoli.
Pierus Aldobrandi, Lappus Benci, Boninsengna Cenni, Neri Donati, Pepus Donati, Cinus
Lippi, Chiarus Gherardi, Bandus Gherardi, Perus Tingni, Yannes Pacini, Maffius ser
lo
Fede Pucci. Soldus Tedakli, omnes de populo

Mannus Bonamichi, Guiduccius eius filius, Mazza Cambii
Capaccia Giunte et Dreas Nesis de Nuo- n
de populo Sancte Lucie de Liglano '.
Bandinus
vole^,
Vannes Tucci et Cambiuzzus Lottieri j)opuli Sancti Stephani^,
Cisti, Nicholosus Bindi, Taddeus Bindi, Ranerius Corsi, Arriguccius Chelis, Bonus Chehs,
Grillus Chelli, lohannes Tenti et Mazza Nesis, omnes de populo Sancte Marie a Campoli*,
et omnes et singuli ])redicti de curia et comuni dicti castri pro se ipsis et universitate hominum et personarum dicti comunis congregati in dicto castro, concorditer 20
pro se ipsis et universitate hominum et personarum dicte curie et comunis fecerunt,
constituerunt et ordinaverunt eorum et dicti comunis et universitatis sindicos, procuratores et nuncios spetiales Federighum de lo Storto licet absentem et Boninsengnam
predictum presentem et recipientem ad conparendum et se representandum pro eis et
imiversitate hominum et personarum dicti comunis et curie coram illustrissimo principe 25
Bandini, Bencinus Tani, Cechus Bonaiuti,
Sancti Nicholay dicti castri,
domino Henrico Dei gratia Romanorum inperatore

mahscalco et
et
qiiolibet eius iudice, auditore et offitiali
comunis esse veros
semper augusto
et
coram eius
et
ad confiteudum
se
et alios
domini
eidem et
cuilibet pro dicto inperatore recipienti prestandum, et ad proniittendum omnibus suis
obedire mandatis alte et basse et prout et sicut et quomodo eisdem seu imiversitati
predicte ex parte dicti domini inperatoris ininntnm fuerit.
Promictentes pro se ipsis
et aliis de universitate dicte ciu'ie ct comunis, pro quibus et quolibet eorum promiserunt
de rato, se omni tempore servaturos omne et totum id, quod per dictos sindicos vel
alterum eorum promissum seu factum fuerit circa predicta vel aliquod predietorum, sub
ypotheca et obligatione eorum bonorum et dicti comunis et universitatis. Dantes michi
dicte universitatis et
et
inperatoris et sub eius et inperii iurisdictione
licentiam predictorum instrumenta iterum
et
legiptimos fideles
ct
inperii
ad sacramentuni
et
dicti
fidelitatis
30
35
iterum conplendi per similia verba et per
diversa, prout miclii placuerit.

(S. N.)
ct inperiali
Ego Naccius
filius
auctoritate publicus
ser Bonaiuti Chalgani notarii
notarius
predicta
coram
me
de Florentia apostolica
acta rogatus
scripsi
et
40
pubblicavi ideoque subscripsi.
855.
SYNDICATUS POPULI
S.
MARIAE DE MARLIANO.
Nov.
155 ex autographo nr. 724. Denuo inspeximus. In

verso scripsit Bernardus: Syndicatus populi Sancte Marie de Marliano plebatus Sancti
Ypoliti, itemquc: R(egistrat.) per lohannem.

In Inquisitione infra nr. 870 nomen desideratur.
(P. deest.)
Edidit Bonaini
1)
Cr. Bepeitl
1.
c.
l.
c.
I,
II, 695.
254
nr.
2) Cf. ibid. III, 047.
3)
Cf
ibid.
I,
431.
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Nr. 855. 856.
S63
Dei iiomine amen.

Sue incarnationis millesimo trecentesimo duodecimo, indictione undecima dic
octavo mensis Xovembris.
Couvocatis hominibus populi Sancte Marie de Marliano
Iii
plebatus Sancti Ypoliti' Vallis Pese et congregatis infrascriptis hominibus apud dictam
ecclesiam Sancte Marie de Marliano ad sonum campane, ut moris est, qui dixerunt se
esse duas partes et ultra
eorum in solidum
comuni concordia
filium Berti dicti
10
15
80
hominum
et universitatis dicti populi, pro se ipsis et quolibet
nomine aliorum homiuum
et vice et
et singularium personarum ipsius

unanimi voluntate ordinaverunt, constitucrunt et feeerunt lunctam
populi ibidem presentem et suscipientem sindicum et procuratorem,
et
actorem, factorem et nuntium specialem ad comparendum pro eis et quoHbet eoruni

et vice et nomine aliorum hominum et personarum dicti populi coram excellentissimo
domino Henrico divina favente gratia Romanorum imperatore et semper augusto ad

iurandum et promictendum perpetuam fidelitatem et ad parendum et obediendum
mandatis eius suorumque vicariorum et officialium, et ad penam et penas promittendum
et ad dandum et prestandum omnes securitates ad beneplacitum et voluntatem eius et
ipsius vicariorum. et ad obligandum ipsos homines et eorum et cuiusque ipsorum fihos
et heredes et singulares homines et personas dicti populi et ipsum populum. Et generaUter ad omnia et singula facienda et procuranda, que noverit convenire et (]ue ipsi
liomines et universitas dicti populi facere possent, si personaliter adessent. Promittentes
michi notario infrascripto stipulanti et recipienti pro omnibus et singulis, quorum interest
firmum et ratum perpetuo habere et tenere orane id totum

quicquid per dictum eorum sindicum et procuratorem factum [seu] gestum fuerit
predictis et in nuHo contra venire. sub ypotheca et obligatione bonorum eorum
aliorum hominum et personarum dicti populi presentium et futurorum.
vel interesse posset, se
85
et
in
et
Nomina quorum hominum, qui predictis interfuerunt, sunt hec: Lapus et Dulcis
filii condam Ricci. Lapus condam Saracini. Maggius eius fihus, Clhinus condam
Compangnini. Brunaccius filius Salvini, Pangnus condam Sere, Tinghus condam Bandini,
Cambiuzzus condam Guinucci, Guinellus condam Gami, Puccius condam Martini Ste-
fratres et
phanus
30
filius
Capuccio
Camini, Salvuccius
filius
filius
Guinuci,
Manni, Richus fihus Berti, Simon filius Berti, Donus

condam Maggi, Tuccius vocatus Corieri, Meus Bernardi,
Doffus Boccaccii, Cambiuzus condam lacobi, Nutus condam Bonaiuti, Lapus condam
Bartholi, Cenninus condam Berti, lohannes filius dicti Cenniui, Neri fiiius Cose, Dolcc
Bacherelhis
condam
filius
ss
Berti, Bertus filius Berti.
filius
Cose, Bertus
filius
Seracini, Mannuccius
Cose.
Actum apud dictam ecclesiam Sancte Marie de Marhano.

Plebani et Guiduccio Miglioris populi Sancti Martini de Thorri
presentibus Thoro fiho
testibus
ad hec
adhibitis
et rogatis.
(S.
N.)
Ego Ranerius
fiiius
condam Rinuccii de Pasignano
iudex et notarius predictis interfui et hanc inde cartam rogatus
856.
SYNDICATUS POPULI COLLIS PETROSL
Edidit Bonaini
verso legitur
c.
l.
I,
manu Bernardi
Cf. Inqiiisitionem
255
nr.
scriptim
infra nr.
imperiali auctoritate
scripsi
Nov.
atque firmavi.
9.
156 ex autographo nr. 725. Demio inspeximus. In

interfuit Leopardus.
: R(egistrat.) per lo(hannem)
870 suh
(P. deest.)
nr. (190).
In Dei nomine amen.
nndecima. dic nono

paginam inspecturis, quod
indictione
Novenbris.
Pateat omnibus evidenter presentem
coadunata et congregata universitate hominum et personarum eomunis et univcrsitatis
mensis
1) Cf.
Eepati
l.
c.
n,
578.
2) Cf. iUd. V, 547
iii-
art.
S. Viticenzio
a Torri.
'
HEINRICI
S64
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 856. 857.
populi Sancti Michaelis de Collepetroso plebatus Sancte Marie Novelle apud inercatale
de Monterinaldi' ad petitiouem et requisitionem Nardi Guidi rectoris dicti populi Sancti

quorum sunt hec: Dinus Rustichelli, Cliellus et Rossus Dini, Gui-
Michaelis, nomina
duccius Redolfi, Ooverinus Redolfi, Nardus Guidi, Tura Guilielmi, Linus Soldani, Martinus Cardini,
et
populo
dicti
et
due partes
et vice et
nomine
casu fecerunt, costituerunt et
versitatis,
cum
et
ultra
comunis
procuratorem
et
omnium
hominum
singulorum
dicte universitatis,
comunis
et populi
popuH Desem condam Conpagni presentem

se
et
&
et
se ipsis
utroque
modo
ordinaverunt eorum et cuiusque eorum et dicte uni-
factorem et imntium spetialem ad
ct
eorum nomine proprio pro
comunis, universitatis et populi,
eorum
et quolibet
sunt
vere
qui
et
personarum
Dese Compagni, lacomus Loctieri,

omnes sunt de dicto comuni, universitate
Chele Milini,
Naccius Bencivieni,
Martincllus Lapi, Tura Cini et Matus Dese,
lo
recipientem sinda-
representandum pro dicto
comuni et universitate et eorum vice ct nomine coram serenissimo principe et domino

domino Herigo Dei gratia Romanorum inpcratore et senper agusto et ad promictendum
et iurandum et faciendum eidem ]iuram et debitam fachultatem et iuramentum fidelitatis prestandum et faeiendum secundum formam iuris, et ad recognoscendum eundem
dominum inperatorem et confitendum eorum verum et naturalem dominum prossimum
et inmediatum et ipsum habere in dicto comuni et populo merum et mixtum inperium
et iurisdictionem et o[m|nimodam facultatem, et ad eius mandatis omnibus fidehter
obbediendum. Et generalitor ad omnia et singula facienda et exsercenda, que in predictis et circha predicta viderit expedire, et meram, puram et debitam aministrationem
et que natura contractus procurationis postulat et requirit, etiamsi mandatum exigant
spetiale
et que ipsimet eorum nomine et vice et nomine dicte universitatis facere
possent, si presentes essent.
Promittentes nomine iam dicto michi notario infrascripto,
vice et nomine quorum omnium interesset vel interesse posset, predicta omnia et singula
firma et rata habere et tenere et non contra facere vel venire por se vel alios, que per
i*
20
dietuni
Desem sindacum
facta fucrint in predictis vel aliquo predictorum.
apud merchatale de Monterinaldi, choram testibus rogatis

Pucciarello condam Rossi de Jlonterinahli et Casino filio" Cenni dicti loci.
Actuni
Ego lohanues
N.)
(S.
25
Albertini
de Monterinaldi auctoritate
inperiali
et
vocatis
iudex
et
30
notarius predictis^ interfui et ea scripsi et publicavi.
857.
SYNDJCATUS POPULI VICCHII ABBATIS.
Edidit Bonaini
verso
manu
legitur
l.
I,
c.
256
nr.
157 ex autograplio
JBernardi scriptum:
nr. 726.
I
Nov.
9.
Denuo inspeximus.
Reg(istrat)us per lo(hannem)
interfuit
In
Leo-
pardus.
3i
Cf. Inquisitionem infra nr. 870 sub nr. (173).
(P. deest.)
Anno
incarnationis eiusdem millesimo trecentesimo duodecimo, indictiono XT, die
vuti,
Feus
Burnaccius Tebakli, Nutus Ristori, Tieri Perini, Cecchus Rici-
Novembris.
luina mensis
et
Loctus Ammanati, Orlanduccius et Michael Bernardi, Lapus
CLari,
Bindus
omnes de populo Sancti Angeli de Vicchio

Abbatis plebatus Canipoli, comuni concordia et sua bona voluntate nullo eorum discordante fecerunt, constituerunt et ordinaverunt eorum et totius universitatis hominum dicti
populi verum et legitimum syndicum et procuratorem iii solidum Duccium Tebaldi de
dicto populo licet absentem tanquam presentem ad comparendum nomine ipsorum et
cuiuslibet eorum et dicte universitatis in solidum coram serenissimo prineipe domino
Cenni, Mazzettus Nuti et Micus Banchelli,
856.
1)
Cf.
Casinus
tilius
or.
^)
predicta or.
Inquisitionem infra nr. S70 sub nr. (185).
>=)
eas or.
45
HEINRICI
Nr. 857. 868.
1312.
g65
Romanorum
Henrico Dei gratia
imperatore dignissimo et semper aiigiisto ct ad iurandum

reverentiam et suis mandatis omnibus fideliter et devote
per omnia obedire in animas eoruni et cuiuslibet eorum in solidum iuxta ipsius domini
beneplacita et mandata.
Promietentes se ratum, gratum et firmum perpctuo habituros
sub obligatione et ypotheca omnium bonorum suorum et dicte universitatis in solidum
et
CONSTITDTIONES.
VII.
faeiendum
sibi fidelitatem et
quicquid per dictum syndicum et procuratorem
suum corum
et dicte universitatis
nomine
factum et gestum fuerit seu etiam procuratum.
in predietis
Actum
in castro Vicchii
Lambardorum S
presentibus et rogatis testibus ser Lippo
Ridolfi de Lupicino nntario et Forte Clarii et aliis.
Ego Cursus condam Rinucci de
X.)
(S.
1'
SYNDICATUS POPULI
858.
Edklit Bonaini
20
I,
l. c.
257
S.
nr.
scripsi rogatus.
NICOLAI CURIAE SEMIFONTIS.
158 ex autogmpho
n>: 727.
Nov.
9.
Denuo inspeximus.
In
Bernardus: Syndicatus populi Sancti Xycolai curie Semifontis, itemquc:
R(egistrat.) per I(ohannem)
In Inquisitione infra nr. 870 nomen desideratur.
(P. deest.)
verso
1*
Carraria apostolica et imperiali auctoritate
omnia coram me acta publice
notarius predicta
scripsit
Li nomine Domini amen.

Dominice incarnationis anno millesimo trecentesimo duodecimo, inditione undecima
Pateat omnibus manifeste, quod Matteius Chastellani,
dio nono mensis Novembris.
Fuccius Barthali. Petrus Galli et Guido Bonfigliuoli. qui sunt populi Sancti Mccholay
coadunati et congregati super podium de Simifonte pro
curie Simifontis-.
eorum
quolibet
et
eorum
filiis
ipsurum sindicum
et euiusque
se
ipsis
et familiis fecerunt, constituerunt et ordinaverunt
et procuratoreni,
et
eorum
actorem. factorem, defensorem et nuntium
spetialem Bartalum olim Bonacursi dicti populi presentem et recipientem ad conparen2.S
dum
pro
eis
quolibet
et
inperatore et rege
dicti
ct
domini inperatoris
coram omnibus
satisdandum pro
so
se
eorum coram
potentissimo
Romanorum necnon coram domino

aliis
et
coram eorum
offirialibus
eis et quolibet
representare coram eis
dicti
eorum
totiens
et
et
et
mangnifico
doniino Henrico
arcepischopo de
vicario
cuiusque ipsorum iudicibus, militibus, notariis

doniini inperatoris
presentibus et futuris, ad
ad promittendum pro
et quotiens fuerint requisiti,
sionem opportimam faciendam de parendo mandatis corum
et
eis et quolibet
ipsorum
omnem
promis-
et
ad
cuiusque ipsorum et ad
et ad dandum fideiussorem unum vel plures, et ad promittendum fideiussorem eonservarc indempnem, et ad faciendum obedientiam et fidelitatem
Et generaliter ad omnia et singula facienda
dicti santissirai inperatoris et eius vicarii.
que
in predictis et circa predicta fuerint oportima et que ipsimet omnes
et promittenda,
homines facere possent, si personaliter interessent, et que verus et legiptimus sindicus
Promittentes michi Ranerio notario infrascripto tanquam
et procurator facere posset.
publice persone recipienti et stipulanti pro omnibus et singuIi.->, quorum interest vel
intererit, perpetuo firmum et ratum et gratum habere et tenere totum et quicquid per
dictum eorum sindicum et procuratorem factum, gestum et procuratum fuerit, sub ypotheca et obligatione omnium suorum bonorum presentium et futurorum.
Actum super podium de Simifonte curie Simifontis, coram testibus Martino Navan-
obligandum ipsos homines
S5
40
Dello Zati ad hec vocatis et rogatis.
zati et
X.)
(S.
45
Ego Ranerius
filius
Cionis de Petrogniano
narius et notarius ut supra legitiir

858.
1)
et
Maggio; cf. Inquisitionem

Pdrognano.
art.
CONSTITUTIONES
IV.
iiifra
inperiali auctoritate
iudcx ordi-
interfui rogatus, scripsi et publicavi.
spatium nomini inserendo vacuum relictum
Vicchio
IV, 151
hh.
*}
omnibus
nr.
or,
8T0
siib
ni-.
(174i.
2)
Cf.
Kcpdti
109
l.
c.
V, 242
HEINRICI
5;6(j
859.
CONSTITUTIONES.
Nr. 859.
1312.
SYNDICATUS COMMUNIS ALBULAE.
Edidit Bonaini
verso scri^Jsit
VII.
1.
c,
I,
258
nr.
159 ex autograplio nr. 728.
Nov. 10.
Benuo inspeximus.
Bernardus: Sindicatus populi Sancti Salvatoris dc Albola,
et
In
mutato ductu:
lo(hannem).
r(egistrat.) per
Cf. Inquisitionem infra nr.
870 sub
(P. deest.)
nr. (202).
In Dei nomine amen.
indictione undecima, die
decimo
Novembris. Giallus filius olim Bonasere, Feus olim Dietiguardi, Nutus condam lohannacchi, IlgoHnus olim Tramontani, Landus olim Venuti. Gliore olim Martini, Guccius
condam Albolensis, Gottokis olim Bonaiuti, Vannes olim Mazzocchii, Corsus olim Pedonis,
lo
Micchele olim Acursi, Landus condam Amannati, lunta olim Acursi, Bonaiutus olini
Maffei, RelH olim Bonaiuti, Ciutus olim Amannati, Chucciotus ohm Chaccie, Puntormus
ohm
olim Burnaccii, Chele
ohm
oUm
Petrinus
Ciappus
Guiduccii, Scarpetta olini Aringhiori, Gianinus olim Cennis.
Brandini, Feus olim Ceniiis, Feus olim Benuccii, Salvuccius
Guigliehni.
Nuccius olim
Gratie, Cinus olim Chambii, Martellus
Sert',
oHm
ohm
Mazzetti,
Poggius olim Pasclmccii, Martinus
Micchi, Martinus
oHm
is
eondam Andree, Chasinus
olim Sengnorini, Zinus olim Bondii, Duccius olim Maragonis, Tinellus olim Chole, Cinus
olini Benciveiini,
Ghezzus olim Guidonis, Muzzius condam Ugolini
qui omncs sunt de castro et curia popuH Sancti

convocati simul in ecclesia dicti loci ad
Salvatoris
sonum campane
et
et
Cursus olim lunte,
de Albola,
congregati et
de precepto rectoris ipsius
qui vere sunt due partes et iiltra omnium et

more eorum solito,
pro se ipsis
singulorum hominum et personarum dicti comunis, universitatis et populi,
et eorum nomine et cuiuslibet ipsoium et vice etiam et nomine dicti comunis, universitatis et populi utroque modo et casu in solidum et in totum comuni concordia et voluntate fecerunt, constituerunt et etiam ordinaverunt eorum et cuiusque ipsorum et dicti
comunis universitatis et populi Leolum filium condam Venuti dicti populi presentem
populi
et
curie
25
et recipientem sindicum et
tandum pro
nissimo
procuratorem
et
certum nuntium spetialem ad se represen-
dicto comuni, universitate et populo et
principe
domino
et
eorum
vice et
nomine eoram sere-
domino Henrigo Dei gratia Romanorum imperatore
et
senper agusto, ad promitendum et prestandum iuramentum et prestandum eidem puram
30
debitam fidelitatem et iuramentum fidelitatis prestandum et faciendum secundum

formani iuris, et ad recognoscendum et confitendum dominum imperatorem predictum
et
eorum veruni
dicto comuni
ad eius
proximum et immediatum, et ipsum habere in

mixstum imperium ct iurisdictionem et omnimodam
mandatis omnibus fideliter obbedicndum. Et generaliter ad omnia
et singula facienda et
promitenda, que circa predicta vel aliquod predictorum fuerint
et
et
facultatera, et
oportuna.
naturalem dominuni,
populo
Dantes
et
merum
et
concedentes dicto eorum sindico plenum ct liberum mandatum.
auctoritatem et baliam de predictis
et super predictis
et
mitentes pro se ipsis et vice et nomine dicti comunis,
quolibet
populi
predictorum.
et universitatis,
tempore servaturos, quidquid factum fuerit per eundem, sub obligatione

onmium suorum et dicti populi bonorum.
Actum
lensis et
(S.
predictis
1)
paia;
in
ecclesia dicti loci,
ad hec vocatis testibus
Ego lacopus condam Burnaccii deVulparia-
omnibus
Videtur esse
cf. ibideiii
Proomni
ypotheca
ct
presentibus testibus presbitero Bandino
Nerio olim lohannis de castro Sancti lohannis

N.)
Giovanni di Val d'Arno;
siib nr. (200).
cf.
40
olim Alboet rogatis.
imperiali auctoritate notarius
interfui et rogatus scripsi et publicavi.

S.
35
Inquisitiomm infra nr. 870 suh nr.
^
(209).
2) Vol-
HEINRICI
YII.
CONSTITUTIONES.
1312.
SYNDICATUS POPULI RICAVI.
860.
Edidit Bonaini L
c.
I,
259
nr.
160 ex autogmpho
Bernardus: Synd(icatus) populi Sancti

r(egistrat.)
Cf. Inquisitionem infra nr. 870 siih nr. ( 89).
verso scripsit
Nr. 860. 861.
Nov. 10.
nr. 729.
lusti
67
Demio inspeximus.
de Eicavo
In
per Io(hannem')
(P. dcvst.j
In Dei nomine amen.
Anno Domini millesimo CCCXII, indictione XI, die X. mensis Xovembris. Cuncti
manifeste cognoscant hoc instrumentum publicum inspecturi, quod convocatis et congregatis infrascriptis hominibus et personis populi Sancti lusti de Eicavo in platea dicti
10
populi,
comunis et universitatis de Eicavo, ut
interfuerunt due partes et ultra omniuni
nioris est, in (pia congregate, ut dixerunt,
hominum
comunis
dicti ])opuIi,
de Eicavo, unanimiter et concorditer nemine discordante, moro
eorum et cuiuslibet ipsorum et

Vive dicti populi presentem et
recipientem sindicum, procuratorem, actorem, factorem et numptium specialem ad se
representaudum pro dicto comuni et universitate et populo et eorum vice et nomine
constituerunt et ordinaverunt pro
fecerunt,
dicti
i.i
20
et universitatis
et deliberatione servatis,
populi
coraunis,
et
se
ipsis
Nerium
universitatis
et
tilium
coram serenissimo principe et domino domino Henrigo Dei gratia Eomanorum imperatore et semper agusto, et ad promictendum et iurandum et faciendum eidem puram
et debitam fidelitatem et iuramentum fidelitatis prestandum et faciendum secundum
formam iuris, et ad recognoscendum et confitendum cuiidem domimim imperatorem
eorum verum et naturalem dominum prosimum et immediatum et ipsum habere in
dicto comuni et populo meruni et mixtum inperium et iurisdictionem et omnimodam
facultatem. ct ad cius mandata in omnibus fideliter obedieiidum.
Et generaliter ad
omnia et singula faciendiim, que circa predicta vel aliquod predictorum fuerint facienda
.
25
et viderit
expedire et que ipsimet,
si
presentes essent, facere possent.
Dantes
et con-
cedentes eidem Xerio sindico et procuratori in solidum plenum et libenim et generale
mandatum
et
liberam administrationem in predictis.
perpetuo habere totum
et
Promictentes se firmum
et
ratum
quicquid factum et procuratum fuerit de predictis per pro-
curatorem prcdictum et sindicum, sub obligatione omnium corum bonorum presentium

30
et futurorum.
Nomina
prenomina hominum
et
dicti
populi sunt hec:
in
primis
quidem Loctus
Neruccius Eanerii, Buonaiutus Guidi, Martinuccius Eanerii, Nerus Buccii, Viva
Berti,
Cambius Einaldi, Bertinus Compagni, Barzucus Dani, Bortinus
Bonfigliuoli.
Einaldi,
Druczius Dani, Arione Eanerii. Castellus (Jrlandi, Gianni Villani, Compangnius Baldinotti.
Actum
35
platea predicta,
in
presentibus
tcstibus
presbitero
Buono Dini de Papaiano * ad hec vocatis et rogatis.

N.) Ego Fede filius Compangni de Fageto- iudicis ordinarii
Vanni rectore
dicte
ecclesie et
(S.
omnibus
notarius hiis
861.
interfui
imperiali auctoritate
et predicta rogatus publice scripsi atque subscripsi publice.
SYNDICATUS POPULI LUCIANL
Nov. 13.
Demio
l.
c.
I. 261 nr. 162 ex autograpko nr. 731.
Bernardus: per lo(hannem) et Leo(pardum).
In Inquisitione infra nr. 870 nomen desideratiir.
Edidit Bonaini
io
In
iiispeximus.
verso scripsit
(P. deest.)
Anno
incarnationis eiusdem millcsimo trecentesimo duodecimo, indictione XI, die
tertiodecimo mensis Xovenbris.

1)
Cf. Eepetti
l.
c.
IV,
.>5.
Bartolus Cenni, Cianus Melgloris, Puccius Cenni, Bar2) Videtur
esse.
S.
Maria a Faeto;
Eejirtti
l.
c.
II, 84.
109*
HEINBICI
868
TII.
COKSTITUTIONES.
Nr. 861. 862.
1312.
Bonus Benintendi, Gorgia Rinaldi Bandie, Tuccius et

Aldobrandini, Lapus Petri, Vanninus Guidi et
Guido
Dinus Luti, Guido Eidolfesclii.
Sancti
Donati de Luciana ^ plebatus Campi, assepopulo
Guccius Guidonis. omnes de
rentes se esse duas partes et ultra liomimira dicti populi, comuni concordia et voluntate
fecerunt, constituerunt et ordinavenint eorum et cuiuslibet eorum et totius universitatis s
hominum dicti populi in solidum verum et legitimum svndicum et procuratorem Mangeronem Cenni de dicto populo presentem et recipientem ad comparendum pro eis ct
eorum nomine et pro quolibet eorum et dicta universitate in sulidum coram serenissimo
principe domino Henrico Dei gratia Eomanorum imperatore dignissimo et semper
augusto, et ad iurandum in animas eorum et cuiuslibet eorum omnia mandata ipsius lo
domini et ipsis mandatis obediendum, et ad faciendum sibi fidelitatem et reverentiam
iuxta suum beneplacitum et mandatum, prout ipsi omnes facere possent, si essent prePromittentes se ratum, gratum et firmuni perpetuo habituros sub obligatione
sentes.
et ypotheca omnium bonorum suorum et dicte universitatis in solidum, quicquid per
dictum syndicum et procuratorem ipsorum nomine et dicte universitatis factum et gestum u
fuerit in prcdictis scu etiam procuratum ad voluntatem et benepLacitum domini supradicti.
tolus Amatoris, Baldinus Cioni.s,
Actuni
in
rogatis testibus
populo Sancti Martini de Yalle-
Coccho Folchi
Vanne
coram
tate notarius predicta oninia
862.
me
SYNDICATUS FOPVLI
Edidit Bonaini
l.
c.
I,
262
nr.
in
loco
dicto
Storni,
presentibus ct
dicto populo Sancti Martini et
Cursi de
Ego Cursus condam Ranuccii de
(S. K^.)
tum
et
aliis.
Carraria apostolica et imperiali auctori-
acta pubhce scripsi et rogatus subscripsi.
S.
MARTINI
I)E VALLE.
163 ex autograjjho
nr. 732.
ô
Nov. 13.
In verso nihil scrip-
est.
In Inquisitione infrn
S70 nomen desideratur.
nr.
(P. deest.)
Anno
25
incarnationis eiusdem millesimo trecentesimo duodecimo, indictione XI, die
mensis Novenbris. Vannes Corsi, Braccinus Francoli. Becchus Rinuccii,

Dinus Folchi. Andreas Bencivenni, lunta Bonaprese, Nente Francoli, Guiduccius Bonaiuti,
tertiodecimo
Melglore
de Valle
num
et
'
Andreas Bencivenni
et
omnes de populo Sancti Martini
Crinus Bonaiuti,
plebatus Sancti Petri in Sillano, asserentes se esse duas partes et ultra homi-
eorum bona voluntate fecerunt. constitueruut et

ordinaverunt eorum et cuiuslibet eorum et totius universitatis dicti populi in solidum
veruni et legitimum syndicum et procuratorem Cecchum Folchi de eodem ]iopulo presentem et recipientem ad comparendum pro eis et quolibet eorum et dicta universitate
iu solidum coram serenissimo principe domino Henrico Dei gratia Romanorum imperatore dignissimo et semper augusto, et ad iurandum in animas eorum et cuiuslibet eorum
omnia sua mandata, et faciendum sibi fidelitatem et reverentiam iuxta beneplacitum et
mandatum suum per omnia, sicut ipsi facere possent, si essent presentes. Promictentes
se ratum, gratum et firmum perpetuo habituros sub obligatione et ypotheca omnium
bonorum suorum et dicte imiversitatis in solidum quicquid per dictum syndicum et
procuratorem suum ipsorum nomine factum et gestum fuerit in predictis seu etiam
dicti
populi,
comuni concordia
procuratum ad voluntatem
Actum
in
et
dicto populo
in loco
1)
petti
1.
c.
40
dicto Storni. presentibus et rogatis testibus Curso

aliis
Ego Cursus condam Ranuccii de
notarius predicta omnia
35
beneplacitum domini predicti.
Bonaiuti et Baldino Cionis de Vicchio et

(S. N.)
30
et
pluribus.
Carraria apostolica et imperiali auctoritate
coram me acta publice
scripsi et rogatus subscripsi.
lAiciano di S. Casdano ncl piviere di Campoli: Bepetti

F, 407 sq. aii. Piere di SHano.
I.
c.
II, 013.
2i
Cf. nr. S62.
3)
Be-
4S
HEINRICI
863.
SYNDICATUS C03I3IUNIS
Edidit Bonaini
CONSTITDTIONES.
VII.
Nr. 863. 864.
1312.
CASCIANI.
S.
Nov.
869
U.
263 nr. 164 ex autographo nr. 733. Denuo inspeximus. In

vcrso Bernardus scripsit: XYII. Novembris. Syndicatus Sancti Casciani de Decimo.
R(egistrat.) per lo(hannem) de Dyst.
Uic illic correxinms.
Cf. Inquisitionem infra nr. 870 sub nr. (5S).
(P. deest.)
I,
c.
l.
In Dei nomine amen.
Millesimo trecentesimo duodecimo. indictione undecima, die quartadecima mensis

Novembris. Actum in Sancto Casciano de Decinio, presentibus testibus Stefano Guilet Grifo Manati populi plebatus Decimi ad hec vocatis.
Infrascripti ]\rastinus
Romei. Lapus Romei, Vani Romei, Mone Maffei, Bartalus Maffei, Andreas Lapi, Mese
Corsi, Rossus lacopi, Guillelmus Lapi, Feo Saracini. Tuccius Ceni, Orlandus Chiti et
lclmi
10
Lapus Lese.
asserentes
20
35
due partes hominum
solidum et
totum
dicti
populi
et
diccntes et
fecerunt inter se ad
ultra,
nomine universitatis dicti coruni

actorem factorem et nuntium
specialem, prout melius potuerunt, ibideni presentem et recipientem ad comparendum
coram domino Henrigo serenissimo domino imperatore Romanorum imperii" pro se
ipsis et vice et nomine dicti eorum populi et universitatis et hominum et universitatis
eiusdem populi, coram excellentissimo et serenissimo domino imperatore Dei gratia
Romanorum imperii semper augusto et domino eius marischalcho et officialibus eius
quibuscumque, ad iurandum et promittendum eius mandata et sue curie et eius mandatis et sue curie, et ad obediendum ct ad renovandum ipsi domino et sue curie fidelitatem et obedientiam ipsi et imperio Romano, et ad promictendum nomine et vice
dicte universitatis hominum et personarum eiusdem, facere et observare omnia et singula
precepta, que fierent per eum vel eius curiam, et omne et totum id quod impositum
invicem
15
qui liomines onines populi Sancti Casciani plebatus Decimi,
se esse
populi
in
in
])ro
se ipsis et vice et
Manectum BeUagatti sindichum
eis vel alteri eoruni fucrit
tatem prestandum
et
nomine
et
et vice
de inedictis et
procuratorem
dicte universitatis, et
aliis
et quolibet
ad satisdandum et securi-
predictorum.
Cuni promissione
et
expensarum et cum omnibus opportunis exceptionibus et obligationibus bonorum eorum [etj dicte eorum universitatis ad sensum sapientum'' ipsius
domini imperatoris et sue curie.
Et generaliter et spetialiter ad omnia et singula
facicnda et observanda et libere exercenda, que merita causarum postulant et requirunt
presentes essent
in predictis et circa predicta et
et que ipsimet facere possent
si
quolibet predictorum.
Dantes eidem plenum et Hberum et generale mandatum et
aministrationem in predictis et quolibet predictorum. Promittentes se firmum et ratum
refectione
dampnorum
et
30
35
perpetuo habituros et non contra facere".

(S. N.)
Ego Donus
filius
condam Cursi de Mangono
iudex et notarius hec omnia coram
8G4.
Edidit Bonaini
40
tum
me
SYNDICATUS POPULI LAMOLAE.

1.
I,
c.
266
nr.
167 ex autographo
Nov. 16.
nr. 736.
In verso
nihil scrip-
est.
In Liquisitionc
In
infra nr.
670 nomcn desideratur.
(P- deest.J
Dei nomine amen.
Anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo.

decimo mensis Novembris.
imperiali auctoritate publicus
acta rogatus publicc scripsi.
803.
a)
imporio
eil.
*>)
indictione undecima. die sexto-
Minus Baldi, Nardus Cuni. Dutus Casini, Niscius Guidi,

papieiitis ed.
<=)
lacient cd.
HEINRICl
S70
Vll.
CONSTITUTIONES.
Nr. 864. 865.
1312.
Donatuccius Leonis, Parenzus Megloris, Ugolinus Covostentis, Cenni Venuti, Segnort'llus

Locti, Mannus Guidi, Mannus Lanberti, Tore Tuccii, Canpinus Mati, Nese Baldi, Duccius
Laudus Balezze, Vanni Benci, Bectus Donati, Nardus Salinbenis, Nuccius Ricohi, Cenni Gratie Minus Mannelli, Spiglatuzzius Tani, ser lacopus
Benis, Nerius Dinghi, omnes jiopuli Sancti Donati dc Lamole ', congregati ad sonum
campane et per voccm rcctoris more solito in ecclcsia Sancti Donati predicti, asserentes
se esse duas partes ct ultra hominum dicti populi, comuni concordia ct vohmtate omnes
Corsi, Eenieri Benincase,
congregati insimul ad instantiam Naldi
predicti homines,
nissimi viri domini Ilerrigi Dei gratia
partium Vallis Grevis, pro

pro
hominibus
aliis
et ordinaverunt
sohdum verum
dicti
eorum
et
se
ipsis
Romannrum
et
quolibet
et
populi et omni
modo
cuiusque ipsorum
eorum
et
et casu in
et
de Gherardinis
inperatoris
dicti
et
vicarii sere-
senper agusti lige et
pro dicto eorum populo et
lo
solidum fecerunt, constituerunt
omni modo
populi et
legiptimum sindicum. procuratorem, actorem, factorem
et
casu in
certum et
et
specialem nuntium et legiptimum responsalem et defensorem Vivianum Bardi de dicto
populo ibidem presentem et recipientem ad comparendum sindicario nomine et se presentandum et conwignandum pro dictis honiinibus et populo coram dicto domino inperatore et suis iudicibus, curia, vicariis ct ofticialibus et maxime coram dicto Naldo ciusdem
domini inperatoris vicario suprascripto. et ad iurandum sindicario nomine quo supra
fideiitatem et mandata dicti domini imjieratoris et sue curie in animas et super animas
dictorum hominum, prout et quomodo placuerit sapientibus dicti domini inperatoris. Et
ad omnia et singula facienda et promictenda, que in predictis et circa predicta fuerint
opjiortuna et que dicti homines possent facere, si adessent.
Promictentes in soHdum
eorum et dicti populi nomine, se rntum et firmum habere et tenere perpetuo totum et
quicquid per dictum Vivianum eorum et
nomine factum
dicti
N.)
et
Ego Ugolinus
filius
Guidonis de Lamole imperiali auctoritate iudex
865.
dicatus
30
SYNDICATUS COMMUNIS CEPERELLI.
quorundam
l.
c.
I,
267
nr. 168 ex autograplw
Nov. 26.
In verso
nr. 737.
legitur:
Syn-
qui sunt de Ciparello.
Cf. Inqtiisitionem infra nr.
870 suh
(F. deest.)
nr. (91).
In Dei nomine amen.
s.s
Anno Domini millesimo treeentesimo duodecimo

quinta mensis Novembris.
Actum in curia Ciparelli,
Baldino et Cione Mini.
indictione
XII,
presentibus
die
vigesima
testibus
Nicchola
quod infrascripti homines et

persone de comuni et universitate castri de Ciparello, qni omnes sunt in quadam fortilitia iuxta dictum castrum,
ad honorem et laudem omnipotontis Dei et beate Marie
Virginis matris eius et ad honorem et exaltationem statiunque tranquillum serenissimi
et victoriosissimi principis
toris dignissimi,
25
et
notarius predicta omnia rogatus scripsi et publicavi.
Edidit Bonaini
20
populi sindicum sindicario et procuratorio
promissum fuerit in predictis sive pro predictis vel aliquo predictornm,

sub obligatione et ypotheca omuium bonorum suorum et cuiusque eorum et populi.
Actum Lamole, coram presbitero Andrea rectore ecclesie Sancti Donati predicti
et Alioto Andree ad hec vocatis testibus et rogatis.
(S.
ib
Cuncti manifeste
domini Henrigi
congnoscant,
Romanorum
regis et
prout de iure et de facto melius potuerunt,
40
semper augusti impeiva-
fecerunt, constituerunt et
ordinaverunt diseretos et providos viros Cinellum Naccii et Neri Lelmi dicti loci pre-
com- a
nomine infrascriptorum
sentes et recipientes suos legiptimos sindicos et procuratores et certos nuntios ad
parendum
presentandum pro se ipsis

constituentium coram domino imperatore predicto et
1)
et se personahter
Cf; Bepetti
l.
c.
II, 633.
et vice et
ipsius marischalco
et
eius
audi-
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 865. 866.
1312.
87
toiibus, iiulicibus, norariis er ofticialibus suis et suc curie presentibus et futuris.
promittendum
et
iurandum
in
animam
Et ad
infrascriptorum constituentium, parere et obedire
omnibus et singulis iussionibus et mandatis dicti domini iraperatoris et sue curie et ad

obligandum sindicario et procuratorio nomine infraseriptos constituentes et quemlibet
5
eorum
eoruni et
legibus
10
statutis editis et edendis
et
aliquo
competentibus vel
omnia
et singula facienda.
eorum modo
Et generaliter et specialiter ad
exercenda, que veri et legiptimi sindici et
infrascriptis constituentibus vel alicui
competituris imposterura.
promittenda et
procuratores facere possunt aut que infrascripti constituentes.
dictos sindicos et
habebunt
et tenebunt,
Nomina
si
presentes essent. facere
Hanaldo notario infrascripto, quod totum et quidquid per

procuratores factum et promissum fuerit, firmum, ratum et gratum
Promittentes
possent.
15
eorum heredes et bona, et ad promittendum penam cum

expensarum litis et extra, et ad renuntiandum omnibus et singulis
et cuiuslibet
refectione darapni et
raiclii
sub obligatione et ypotheca omnium suorum bonorum.
et prenoraina constituentium dictos sindicos sunt
Mone
Meus
et
Xeri fratres
et
Arrighus fratres
Salvi
Insengne,
ser Cortennone,
filii
filii
Jluccius
et
Baldus
et
hec
serBarthalus notarius,
Neri Bachini, Bonus Schotti. Neri,
Tanuzzii, Bachinus Yerdis, Milliore Alberti,
Maminus
Ludivigi,
Nofri
ser Simonis.
Londus Gani,
Buccius Sengne,
Baldinus Naccii et Naccinus Mini et Ciancius Guicciardi, Credi Gani et Luolus Thomagii.
(S.
20
N.)
Ego Ranaldus
hec
de Ciparello
omnia
imperiali auctoritate iudex et notarius
coram me acta
singula
et
scripsi
condam Naccii
filius
publicavi
et
rae
ideoque
subscripsi.
MAXDATA ARCEIEPISCOPI TREVERENSIS ET COMITIS

SABAUDIAE AD HOMINES TUSCIAE SPECTANTIA.
866869.
1312. Dec.
25
Qune oninia
incdita
est tabularii capittdi
Mandata haec nomine
30
E codice
comune
solo iwetiosissimo
W. Friedenshurg
Copiario Balduini, qui
supra ad nr. 806
Joco
nohis transmisso
(juo henivolenter
cifato
III, 30.2 sq.
FAVOREM COMMUNIS TIGNANL
IN
1312.
rHhrtim: quod dorainus Treveren.

homines de Tignano sub suo iuvamine receperunt.
Inquisitioncm infra nr. 870 sub nr. (4S).
citato fol. 8' nr. 2.5, idii
et
Dec.
6.
comes Sabaud.
et
Cf.
Nos Baldruinus)
litteras inspecturis
35
in
Febr. 24.
imperatoris emissa sunt.
MANDATUM
866.
servata sunt
1313.
maioris ecdesiac Trevirensis.
Begesfravit
descripsimus.
6.
etc.
et
Amedeus
(F- deest.)
princeps et comes Sabaudie universis presentes
notura facimus per presentes,
quod comune
et
plebatus Sancti Peti-i in Bussoloi comitatus Florent(ie)
tamquam
ad mandata^ domini nostri domini imperatoris venerunt
.sub
homines de Tignano
fideles iraperii et qui
iuvaraine nostro recepimus.
Mandantes omnibus [et] singulis Romani imperii fidelibus, quod ab eorum offensionibus
et molestiis debeant abstinere et si vellent ofFendi per aliquos, quod eis prebeant
auxilium et favorem, ne ullatenus offendantur.
40
domini
nostri''
imperatoris duraverint valituris.
Predictis
quam
diu
in
obedientia dicti
In qu(orura) t(estimonium)
mandavimus
presentes nostrorum sigillorum munimine roborari.

Dat. in castris exercitus apud Sanctum Cassianum supra Florentiam, dic
cembris.
S6G.
*'
a)
sequilur imperii delet. C.
1) Cf. Inquisitionem infra
*>)
sequitur luerint
nr.STO sub nr.
(45).
ilelet.
C.
'^)
YI
C.
YI.'^^
De-
HEINRICI
72
867.
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 867. 868.
1313.
3IANDATVM IN FAVOEEM NOBILIUM BE LUCAEBO.

Ex
eodem codice
fol.
11 nr.38, ubi ruhrum:
1313.
laii. 4.
Recommissio Renerii, Guillermini,
Thani, Beti, M(ane)t(ac)ii et Lapi nobilium de Locardo, adiecto in margine verbo: Universalia.
870
Cf. Inquisiiionem infra nr.
Balduyniis
etc.
salutem
toribus
Cum
Locardo
in
.suh
universis sacri Romani

Domino sempiternam.
Reynerus.
Guillerminus-'',
sacri imperii fideles
(P. deest.)
nr. (36).
harum
imperii iidelibus
Thanus,
Manetacius ct
Jjotus,
litterarum inspec-
Lapus nobiles de
domini nostri imperatoris et subditorum suorum serviciis
et obedientiis devote inbeserint et
adhuc patienter inhereant omni
die,
rogamus
universi-
lo
quo convenit exhortamur, quatinus eosdera nobiles cum laboravobis et vestrum cuilibet habentes cfficaciter recommissos, eis
tatem vestram et affectu

et bonis
toribus
suis
nuUas omnino
raolestias circa
permanserint,
quomodolibet
molendina vel
iiiferatis
ncc ab
ut dicti servitores et fidoles sibi dictam
Dat.
IIII.''
8G8.
in
castris
in
alia
bona
quam
sua,
quomodolibet permittatis,
aliis inferri
suam obedientiam
Sancto Cass(iano), anno
diu in dicta obedientia

sic
sentiant profuturam.
Dom(ini)
nat(ivitatis)
i^
MCCCXIII,
dle
mensis lanuarii.
LITTEEAE CEEDITIVAE PEO lOHANNE DE FEEEAEIA.

Ex
eodem codice
fol.
11 nr. 39, ubi rubrum:
singulis diebus pro expensis
in
Quod lohannes de
1313. lan.
4.
Ferraria recipiat
districtu comitatus Florent(ie) II flor(enos) auri
io
^.
(P. dcest.)
Bahl(uiims)
etc.
universis communitatibus, opidis,
Cum
omniura
vestrorum
utilitate
et
lohannera de Ferraria familiarera nostrum,
hominibus
villis et
salutem
imperii fidelibus in comitatu Florcn(tie) constitutis
in
sacri
Romani
Domino.
communi profectu pensatis decreverimus

quem super quibusdam dicti imperii exe-
25
quendis negociis direxiraus, pro se et suis conplicibus II Hor(enos) auri pro expensis suis
diebus singulis habiturum, mandaraus universitati vestre et firmiter iniungimus, quatinus
eidem dictos duos
fior(enos)
]iredicta irapositione
auri, prout vobis rationabiliter impositi
unus plus
alio indebite
non gravetur" sine
fuerint,
ita
ut
in
difficultate qualibet per-
solvatis.
Dat. in castris in Sancto Cassiano, anno nat(ivitatis) Dom(ini)
MCCCXIII,
IIII.^ die
mensis lanuar.
)
868.
a) gravetis
1)
codke
in loco raso C.
867.
in
C.
*>)
In adnotatione ponimus
fol. 8' nr. 26,
'>)
IIII'"
?
'
C.
1111*0 c.
alias litteras creditiras
pro
fainiliari
u. i:iVJ.
ubi rubrutn: Littera conducticia Sarraceni de [SanctoJ*
Dcc. 15 emissas ex eodem
35.
Geminiano familiaris nostri
Haec rerha praebent:

Nos Bald(uinus) etc. notum facimus
et rerum suarum.
universis presentes litteras inspecturis, quod Sarracenus de

Geminiano lator presentium, familiaris et mercator noster nostris est obsequiis mancipatus.
Quapropter dilectiouem vestram requirimus et rogamus attente, quatinus dictum Sarracenum familiarem
et mercatorem nostrum dilectum nostre considerationis intuitu habere diguemini commendatum, non
Sanct.o
offendentes
eundem
in personis, bestiis
vobis teneamur ad similia et maiora.

sigilli
vel
rebus eiusdem vel
modo
In cuius rei testitnonium
aliquo molestantes,
^) excidit C.
perinde
has litteras sibi concedimus nostri
munimine roboratas.
apud Sanctum Cassiauum, auno Domini MCCCXII,
Dat. iu castris
ut
40
die
XV. Decembr.
45-
HEINRICI
eodem codice
fol.
11' nr. 41. 42.
Cf. Inquisitionem infra nr.
873
Rubriim
870 suh
1318. Febr. 23.
deest.
nr. (37).
(P. deest.)
Bald(uinus) etc.
Ut homines bona hereditaria
possessiones habentes
et
Sancte Marie Xovelle Floren.
castri
districtii
parati sunt,
dum tamen
sessiones et
bona
quam
et eis fruituri
eorum
bonorum hereditariorum
imperio prestiterunt et prestare
resumere valeant
mansiones facere
et
cisdem
in
fidehtas et obedientia conprobatur, eis tenore presentium
omnes
Rogantes
indulgemus.
benigniter
habere debentes sub
et
coloni
et
prestatio fidelitatis huiusmodi actualiter conpleatur, dictas pos-
cultiu'i
diu ex operibus
dioc.
Romano
ibidem sive laboratores, qui fidelitatem sacro
15
Nr. 869. 870.
1312.
MARIAE NOVELLAE ET VALLIS PESAE.
S.
10
1313.
LITTERAE SUPER DEFENSIONE HOMINUM IN BISTRICTU
869.
Ex
CONSTITUTIONES.
VII.
et fideles.
ne predictos homines,
molestent,
set
et
cultores
singulos
sive
Romani
dicti
ahorum quorumlibet vexationibus
pocius eos ab
imperii
subditos
laboratores perturbent in aliquo

et
molestiis
vel
indobitis
relevent, protegant et defendant.
Dat. apud Montem Imporialem in castris super Plor(entiam)

Domini MCCCXIIT. die XXIII mens. Pebr.
Consimilem habet idem
eadem
actinenciis,
'
et
molendino ibidem
et eius
die.
DE
INQUISITIO
870.
jo
super bonis in valle Peyse
''
nat(ivitatis) *
anno
CIVITATIBUS, COMMUNIBUS, CASTRIS IMPERIL

(1312. ex.)
G-ravissimtim documentum, quod signo chronologico caret,
tribuendum
quo imperator in Tuscia commorans iura
est,
servatur autographum
js
latus
stipra
v.
Constabat olim ad minus
12 cm.
Num
folium 15, exsecta sunt.
relinquamus oportet.
30
est folio 5
post folium 9
omnino inverso*,
contulimus,
Doenniges
et
l.
nomina non pauca
Editionem
ita
(olini
17
20)
folio
c.
II,
sqq.
vacua fuerint, in medio
cohaercbant
exsectis
in
minus
loco
regionum
igitur
Nos denuo summa cum
nr. 4.
diligentia
corrigentcs.
Ad
cruenda
nomina moderna subsidio fuerunt opus eximium AemiUi Repetti 'Dizionario

VI (Florentiae 1833 sqq.), regionum tabtdae
geografico fisico storico della Toscam' I
1)
pag.
*)
uat supra
Cf. pay.
XXXII,
nominum tam
3) Folio
ST4
add. C.
lin.
liii.
11 sqq.
Doennigesinm
iii
IT partim
Inquisitione
absciso hae
spatium diiarum linearum
(ibid.),
castra
LL.
ita le(/eiidum est
Quae de temporc
erronea habenda
C.
notat
siint.
Heyck
in
editione Nicolai Botrontinensis
Neqiie recte animadvertit ea quuf. de formis
pag. XXXIII scrilnt.

e.
iiostra quam in Nicolai rekttione adhibitis
nomiimm quorundam reliquiae inscriptae sunt: -iiigiana (Liiniijiana?),
l.
-iglot
-mi
(Chianti^)
-cioli
-t.
-lani; post spatium decem ferc
Quid haec
sibi
velint,
eruere
non
linearum
potui.
Lucanae sub rubrica vallis CrrevLs (Doenniges 1. c. II, 101), castra

(l. c.
II, 103), communia et cuslra Garfagnanae sub ruhrica
demum rallis Arni siqierioris sub comitatu Pisano (l. c. II, 105) invenirentur.
communia quaedam
sub provincia
-ati
^)
2)
secutiis,
post sjiatium unius lineae -neli
recto,
ordine
instruximus, ut rubricis numeros romanos, nominibus locorum arahicos
locorum
869.
40
32 cm,
duo, quac praecedehant
adiiceremus, adnotationes sub eisdem numeris locorum arabicis adiungentes.

3s
nr. 23'
Mazzo 3
vacua sunt^.
6 post folium 11 positis,
99
tempori
illi
Libellus est longus
quorum iam
foliis viginti,
tamen
imperiali
nr. 563) sub nr. 36.
cum duobus
Edidit, foJiis 5 et 6, quae

id
ad
folia illa exsecta conscripta aut
15~18
Folia
'Diphmi
regio Tatirinensi
in tabtdario
Doennigcs 3Is. IV, de quo
certe
imiJcrii tindique revindicavit^,
ciritatis
Garfagnaiiae
CON^TITLTIONES
IV.
'
10
-t,
post
4) Ita ut
huitis vallis
rallis
Arni
HEINEICl
874
<ib Instituto
(I)
(Bomae
Civitates et castra, que suut iu

et sotietate in Tuscia contra
iloniinuiu nostruni;
(23)
Comuni
nomina ahsohrre
Urbevetcro
(24) Cornetura.
Terre
(III)
(2) Liica
(5)
Sene
Perugium"
Bononia"
(6)
Pistorium
et
c
i\
castra
ue
un
de
t
coiuitatu
mper
(44)
(20) Civitas Castelli
(45)
Comune
(21) Aretium
(22) Burgus Sancti Sepulcri
(46) Castrum del
(25)
(26)
(27)
(2S)
(7) Pratuiu
(29)
(N)
Sanctus Miniate
(9)
Yulterra
(10) Sanctus
(30)
(31)
Geminianus
(32)
(11) Colle
(33)
(12) Civitas Castelli.
(34)
(35)
(II)
Civitates et castra. quenon sunt

in dicta liga, set sunt imperii:
(13)
(14)
(15)
(16)
(17)
(18)
(19)
Massa
Grossetum
Monte Pulciano
Monte Alciuo
Cortonium
Closium
Castrum Plebis
870.
")
praeccdit
1.
c.
paginae per errorem
(37)
(39)
(40)
(41)
foi.
(42)
(43)
^"
2s
30
Sancti Petri in Bossolo
Sambucho
impeiii atramenio poUidiorl post add.
{V6) 3Iassa
(16) Eepetti
Marittima.
1.
c.
c.
<=)
AGuglioue
(14) Cf. etiam infra suh nr. (556).
cf.
iam sfupra snb m:
(12).
In
c.
(15) Cf.
(19) Pieie
III, 289; cf. etiam infra szii nr. (576).
(20) Cittu di Castello;
I, 561.
ao
(47) Castrum de Barberino
^) rjiie
c.
(12) Citia di CasteUo.
liepeiii
(36)
(3S)
etiavi infra siib nr. (595).
Castttto;
i i
In [contrataj vallis Pesc
Castrum Montislupi
Castrum de Capraria
Castrum de Quarantola
Castrum de Castilglione
Castrum Montis Spertoli
Castrum Montis Ghufoni
Castrum de Popiano
Castrum della Ripa
Castrum de Licigliano
Castrum de ilancnno
Castrum Montis Albini
Castrum de Lucardo
Castrum Sancte Marie Xovelle
Castrum Yecchiuin
Castrum de Aguglione"^
Castrum Salivolpi
'Castrum de Cellole
Castrum Montis Calvi
Castrum de Pergolato
Castrum de Petroio
(4)
ct
(P. dcesf.)
(1) Florentin"
r.
fwntca tamcn
ijotuimiis doJcmus.
Civitates iirinci])ales sunt:
foi.
Nr. 870.
1312.
Quod
1902).
liga
(3)
cui inscrihitur 'Nuovo Disionario dei Comtini e fraxioni di
Sesfa Edizione'
dcl regno d'Italia.
foi. 1.
CONSTITUTIONES.
VII.
gcographico milifari regni Italici confectac 1: 100,000 (partini 1: 50,000
1: 25,000), oimscuhim
non
iiiifio
enim norae
repeiitiir.
Vallis Pesae:
(25) Montchipo; Bepetti 1. c. 111,41-2.
(26) Capraia; Sep. I, 462.
(29) MontespertoU
(28) Castiglioni di Montespirtoli: Eep. I, 615.
(27) Quarantola; Bep.lV,6S9.
Bep. 111,532.
(30) Mmiiegufoni; Bep. 111,403.
(31) Poppiano (Val di Pesa); Eep. TV, 577.
(33) Lueignano (Val di Pesa); Bep. II, 91S.
(32) Bipa (Val di Pesa), Bipa Mortara; Bep. IV, 764.
Eep. III, 2So.
(34) Man:a7io; Eep. 111,50.
(35) Montalbino
(36) Lucardo; Eep. II, S17.
(38) CastelCf. supranr.869.
Cf. supra nr. S67.
(37) Hodie S. Donato a Lucardo; Bep. III, 7S.
veccliio (Yal di Pesa); Bep. I, 585.
(40) Hodie S. Cristina
(39) Non iam existens; v. Bep. I, 59.
(III)
Salirol2>e;
Bep. V,
Eep. 1,356,
Cf.
10.
(41) CeUole
TV, 105.
supra r. 866.
(43) Pergolato; Eep.
(Val
(44) Petroio
(46)
Pesa); Eep. I, 647.

(42) Monte Calri; Bep. III, 329.
(Val di Pesa); Eep. IV, 156.
(45) & Pieiro in Bnssolo;
di
Sambuco; Bep.
V, 13.
(47)
Barberino; Bep.
I,
264.
HEINRICI
COXSTITUTIONES.
VII.
(73) Castrum Florentinum
(49) Castrum
(50) Castrum
(51) Castrum
(52) Castrum
(53) Castrum
(54) Castrum
(55) Castrum
Sancti Donati in Posi
(74)
Montis Corboli
(75)
de Grigniano
(76)
Podii del Vento*'
(77)
de Pasignano
(7S)
(81)
Castrum Bibioni
(82)
(58)
Comune de Sancto Casciano
(83)
Comune de
(84)
(85)
Torri
(86)
Castrum Pontormi
(63) Castrum dc Empoli
(64) Castrum Montis Campolesis
(62)
*In contrata vallis
foi. 2'.
(87)
(88)
(89)
Else
(92)
Castrum Podiobonici
(93) Castrum Staggie
(94) Castrum de Rincine
Castrum de Semontana
Castrum Cerreti Guidi
(68) Castrum de Monte Rapoli
(69) Comune de Vinci
(70) Castrum de Granaiuolo
(71) Castrum della Lcccia
(72) Castrum de Martignano
(95) Castrum ifontis Chucholi

(96) Castrum de Latera
(97) Castrum de Barbarino
(67)
S70.
<1)
dc Lueiito
(48) S. Eoinolo
(52)
c.
525.
Cf.
supra pap. S5S
i50) Montecorboli :
Poggio a Vento ; Rep. IV, 490.
(53)
Passignano
not. 2 nr. 11.
Rep. 111,375.
(51)
Val di Pesa); Rep. IV, 64.
(49) S.
Bonato in
Grignano; Rep. II,ol5_

Cf. supra pag. 858 not. 2
(55) Situs ratione habita ridetur esse Montefiridolfi;

fVal di Pesa) ; Bep.II,79.
Rep.III,391.
(57) Bibbione; Bep. 1,314.
(56) Montagulo (Montacutello) diCampoli; Rep. III, 209.
(59) S. Mar(58) S. Casciano a Decinio, hodie S.Cascinno in Val di Pesa; Bep. V, 26. Cf. supra nr. S63.
tinus ad Argianum; S. MaHino al Vescovo et Argiano (tab. 1: .511,000); Bep. I, 132. Cf. sup'a pag. 858 not. 2
nr. 7.
(Gl) T(trri (Valdi Pesa); Rep. V, 543.
(62) Pontorme;
(60) Hodie MontepaJdi; Rep. III, 455.
Rep. IV, 541.
Cf. supra nr. 854.
(64) Mcmte Campolese; Rep. I, 430.
Vallis Elsae:
(66) Saminontana; Rep.
(65) Hodie Bastia (Val d'Arno infer.); Rep. I, 287.
V, 20.
(69) Viiun; Rep.
(68) Monterappoli : Rep. III, 493.
(67) Cerreto Guidi; Rep. I, 662.
V, 78-5.
(70) Granaiolo (Val d'Elsa); Rep. II, 478.
(71) Vallecchio a Castelfiorentino ad septentrionein; (ipud Repetti (ksideratur.
{T2) Martignana; Rep. III, 102.
(73) Castelfiorentino; Rep. I, 535.
nr. 4.
40
De parlibus Mucelli
a Tignano; Bep. V,
Eep. 11,32.
(in Poci);
30 Fo(/(/io
fol. 3.
Ceperello
(65) Castrum Burghi de Sancta Flore

(66)
35
Comune de
(80)
(57)
(61)
25
(91)
(79)
de Monti
Castrum Sancti Martini Episcopi

(60) Comune de Monte Faldi
20
(90)
Castrum de Catignano
Castrum de Gambasi
Castrum Montis Tignosi
Castrum de Pulicciano d(ei) Neri
Castrum de Bagniuolo
Castrum Cabiadole
Castrum de Pulicciano d(ci) Cerehi
Castrum de Certaldo
Castrum de Vicho
Castrum de Pianeta
Castrum de Pastina
Castrum de Petrognano
Castrum Pongne
Casti-um de Magliano
Castrum de Popianello
Castrum Linari
Castrum Sancti Apiani
de Fabrica
(59)
15
S75
(4S) Castnim do Tigniano
(56) Castruiu Montis Aguti

10
Xr. 870.
1312.
(54) Fablirica
Gainbassi; Rep. I, 622.

Cf. infra sub nr. (503).
(76) Gambassi; Rep. II, 394.
Montignoso di Gambassi; Rep. III, 580.
(77) Puliccianello di Gambassi; Rep. IV, 684.
(78) Bagnolo (tab. 1: 50,000 a Castelfioientino ad orientem). Cf. Eep. II, 366 art. Gabbiavola.
(79) Cabbiaroli (tab. 1; 50,000 a Castelfiorentino ad, orientem).
Cf. Rep. II, 366 art. Gabbiavola (Cabbiaida).
(80) Est Piilicciano (di Gainbassi; tab. 1: .50,000 a Certaldo inter meridicm et occidentem).
Cf Rep.
IV,6S4.
(83) Poneta (tab. 1:
(81) Certaldo; Rep. 1,666.
(82) Vico (Val d'Elsa): Rep. V, 753.
(74)
Catignano di
(76)
45
a Vico ad orientem); Rep. IV,
.50,000
IV,
50
151.
(86)
50,090 a Vico inter meridiem

II, 700.
III, 2.54. Cf.
(90) S.
supra
(84) Pastine;
510.
Pogni; Rep. IV, 498.

et orieritem).
Appiano; Rep.
berino (Muyello); Eep.
Apud
102.
(92) Poggibonsi.
nr. 865.
Partes Mugelli:
1,
(87)
Rep. IV,
66.
Repetti desideratur.
(91) Cepparello (tab. l

(93) Staggia;
(95) Montecuccoli; Bep. III, 377.
(85)
Petrognano;
Ilep.
(88) Poj)pianiHo (tab. l;
Magliano; Eqi. 111,19.

(89)
Linari (Val
Rep.
(1'Elsa);
50,000 a Monsanto ad meridiem); Rep.
Rep. V, 455.
(96)
(94)
Rencine; Rep.lV,
Latern; Eep.
II, 556.
1, 2,57.
110*
(97)
742.
Bar-
HEINRICI
87()
ril.
CONSTITUTIONES.
(121) Castrum de Gavignano
Castnnu de Campiano
(99) Castrum de Villanuova
(98)
Comunc de
(100)
(122) Castrum dc Ticcano
Galgliano
In val di Sicve
(101) Coniune Sancti Petri in Sieve
Castrum de Magniale
(102) Castrum de Spugnole
(121!)
(103) Castruni de Combiatc
(124) Castruni Ristionchi
(125) Castrum Pelaghi
Comune de Lengni
Comunc Sancti lohannis
Comune de Scarperia
(104)
(105)
(106)
in
(126) Castrum de Altomena
Petroio
lol.
(129) Castrum Montis Borelli
BisenQo
*In val di
3'.
(IUO) Castilglione domini Episcopi
Comune de Legri
Comune de Combiata
(108)
(109)
(131)
(132)
(110) Conuinc de Sonu\ria
(133)
Comunc de Septimello
Comune de Sexto
Comune de Castighone
(111)
(112)
(113)
(134)
(135)
(136)
(114) Castruni de Cersine''
(137)
Comune de Sancto Donnino

Comune dc Brocyi
Comune de Sancto Maro
(115)
(116)
(117)
(138)
(139)
(140)
(118) Castrum de Lecore
Comune de
(119)
(141)
Singna.
(142)
(143)
(IV)
Castra et terre de comitatu
(144)
Flo(renti)e:
Iii
val di
(145)
Robiana
(146)
(120) Castrum de Musignano

870.
")
corr. ex
(147)
*)
c.
Xepogano
(127) Castrum do
(128) Castrum Vichi vallis Sevis
(107) Castruni Burgi Sancti Laurentii
foi.
Nr. 870.
1312.
his
scripium
Comunc
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comunc
Comune
Comunc
de Plebeveteri
de Montefesulis
de Montc
de Tosina
de Ferrano
de Pomino
de^ Falgano
de Colognole
de Monte Sasso
de Monte Aguto
de Acone''
de Torichia
de Vologniano
Sancti Elleri
de Borsello
de Ghiacceto
B) sequitur delet.
c.
Crocie
di
de Casi
M.^^rcho
'')
c.
ACone
c.
ViUanuova (MugcUo): 'wa nella tenuta
Campiano (Val
30
di Sieve); Rep. I, 417.

(99)
(101) S. Piero a Sieve;
Bep. V, 7S3.
(100) Gagliano (Galliano): Rep. 11,371.
(103l Combiate (Croci di Combiate); Rep. I, 789.
(102) Spuyuole; Bep. V, 453.
Bep. V, 107.
(104) Sic pro Legri. Lefiri; Bep. II, 077. Cf. etiam infra sub nr. (108).
Cf. etiam infra suh nr. (109).
(107) Bm-fio S. Lm-enzo;
(106) Scurperia ; Bep. V, 221.
(105) S. Giovanni in Fetroio; Bep. IV, t.i7.
(98)
ddk Mdschere
Rep.
343.
I,
Vallis Bisenzii:
(110)
Sommaia; Bep.
(108)
iam
(116) Brozzi; Bep. 1,362.
I, :j42.
Bep. II, 671.
siipra siih nr. (104).
(114) Cercina; Bep.
(113) Castiglioni; Bep. 1,594.
Bcp.
Cf.
(109)
I,
(117) S.
Cf.
iam stipra sub nr.
(103).
(112) Sesto Fiorentino; Bep. V, 282.
(111) Settimello; Bip. V, 288.
V, 423.
Borgo
(115)
655.
Mauro (Mm-o); Bep.
S.
Donnino (Val d'Arno);

(118) Lecffre;
III, 612.
(119) Signa; Bep. V, 399.
Vallis Buhbianae:
(120) Musignano prope S. Miniaio di Bubbiana; Bep. 111,636.
Tizzaiio prope S. Miniato di Bubbiana;
Gavignano (Val d'Ema); Bep. II, 413.
(122)
(IV)
(121)
Rep. V,531.
IV,
85.
{126) Pelago; Bep.

VallisSevis: (12&) Magnale; Bep. 111,20.
{m) Ristonchi; Bep.IV,77S.
(128) Vicodi Montefiesole; Rep.
(127) Nipozzano; Rep. 111,64.3.
(126) AHomena: Bep. 1,76.
(129) MonteboncUo; Bep. III, 326.
V, 756.
Vccchia (Perrecchia); Bep. IV, 260.

(133) 3Iontc di Croee (Val di SieveJ
(136) Ferrano; Rep. II, 103.
(130) Ctistiglioni della
(132) Montefiesoh;
Rep. lU, 375.
(137)
Rep.
(134) Casi; Bep.
Pomino; Bep. IV,
509.
(138)
1,
Bep. V, 797.
(146) Borselli; Bep. 1,354
(145) S. Ellero
di AJfiano;
(147) Diacceto; Bep. 11,6.
606.
(131) Piere
Cf
sicpra nr. 852.
(135) Tosina; Bep. V, 57S.
513.
(Val di Siere); Bep. I, 779.

(140) Montesassi; Bep. III, 51S.
(141) Montauto di Vicchio; Bep. 111,276.
(142) Acmie; Bep. 1,37.
l'olognano:
et
Falgano; Bep.
lognole
(144)
I,
111, 3S9.
Bufina: Bep.
11, 125
Bep.
I,
(139) Co-
II, S9.
Cf. etiam infra
sub nr. (165).
(143) Turicchi; Bep. V,603.

67.
Cf. infra
siib
nr. (243).
;
;
HEINRICI
Comune
Comune
Comune
Comunc
(I4S)
(149)
(150)
(151)
COXSTITUTIONES.
VII.
de Filichiiria
Nr. 870.
De partibus
de Celle
87^
vallis
Grieve
(172) Castrum Bonici
de Pieniagiore
(173) Castrum Yichii dell" A.batc
de Terra Pancanese
(174) Castrum Yichii Magii
(175)
In val di liiseuco
(152) Castruni de
10
1312.
Monte
(176)
Miirlo
(177)
Comune de Mugnana
Comune de Secata
Comune de Cintoria
(153) Castrum de Capallc
(178) Castrum de Lucoloiia
(154) Castrum de Canipi
(179) Castrum Ripe Mortorie
(155) Castrum de Calenrann
(150) Castrum Ucgani
(156) Castrum de Leccio
(151) Castrum Montis Ficaili
fol. 5.
(152) Castrum Montis Gonci
'De partibus ilucelli

Comune de Rabatta
Comune de Yispigniano
Comune de Pulicciano
tol.4'.
(157)
15
(158)
(159)
(153) Coniune ilontis Agliari

(184) Castrum Panc/ani
In Chianti
(160) Castrum de Mucianu
(1S5) Castrum Montis Raynaldi
(161) Castrum de' Molecano
(186) Castrum de Grigniano
(162) Castrum de Pagliariccio

20
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
(163)
(164)
(165)
(166)
(167)
25
(168)
(169)
(170)
(171)
870.
bis
')
(188) Castrum de Castellina
de Uliveta
(189) Castrum Richavi
Montis Sassi
(190) Castrum Collis Pietrosi
Sancti Cressci de Valchava
(191)
de Luco
(192)
Rep. IV,
Sancti lohannis Maioris
(193) Castrum Yertine

(194) Castrum Montis Grossoli
de Greccano
(195) Castruni de Broli
de Eabbiacanina
(196) Castrum Cachiani
scriplum
(151)
-JOo.
nescio; Bep. I\', 18S.
Vallis
c.
Cf.
{\b2)
(149) CeUe; Rep. I, 646.

(150) Pimaggiwe;
Piaziano (Val di Sieve) a Bmyo S. Lorenzo ad orieniem,
//, 145.
.Rf;;.
num
inreni;
ibidem IV,
sit
Piazzanese a civitate Prati ad accidentem.
lilT
Monitmurlo ;
Rej). 111, 441.
(155) Calenzano; Rep.
I, 413.
Partes Mugelli:
35
Pahgio);
Non
Bisemii:
(-Bisenzioj; Rep.
Comune Trebii
Comune de Radda
Montis Ceraie
(148) Filicaia (}>odie
3j
(187) Castrum de Pietraticta
de Ronta
(157) Rabatta
{\b'i)
Rep. IV,
Capalle; Rep.
I, 44'J.
(158) Vespignano; Rep. V, 705.
70.5.
(1.54)
Cawipi
(159)
PhHc-
(156) Leccio; Rep. 11.670.
I, 3i)l.
supna pag. SoS.

not.2 nr.6.
(162) Pagliariccio; Rep. IV, 23.
(161) Mokzzano (Val di Sieve); Rep. 111,247.
(165) Cf iam supa sub
(163) Ronia; Rep. IV,81S.
(164) Olireia (MugeUo); Rep. 111,6.54.
nr. (140i.
(\68) S.Gio{\&i) Luco di Mugelh; Rep. 11,'.I2S.
(166) 5. C)<'.sct a Vakara; Rq).V,625.
ciano (Val di Sieve): Rep. IV, 6S5.
40
ranni Maggiore; Rep. II, 44S.

canina; Rep. IV,
(169) Aceraia: Rep.
(172) Castel
(174) Vicchiomaggio
Eep. V,293.
45
lena; Rep. II,
Mucciano (Val
1,
di Sieve); Rep. III,
6-J5.
Cf.
(170) Ch-e.zzano; Rep. II, 513.
:i.5.
(171)
Ripa-
76.5.
Vallis Greris:
nr. S57.
(160)
(177) Cintoia di Val

!i2'.i.
Bmm;
Rep.
I, 335.
Rep. V,751.
d'Ema: Rep.
(173)
(175)
I,
738.
Cf.
(179) Sic indicatur; videtur esse la
Vico 1'Abate; Rep. V, 754.
Mugnana; Rep.
suina pag. S5S not. 2 nr.
Cf supra
(176) Sezzatc;
111,627.
13.
{\"S) Luco-
Ripa ab Uzzano ad septentrionem. Ripa Mor-
(\SV) Montefioralk ; RejJ. 111,390.

supra sub nr. (32i.
(180) Uzzano; Rej). V, 611.
(184) Panza^w: Rej\ IV, 53.
Montegonzi; Rip. 111,401.
(183) Montagliari; Rep. 111,264.
(186) GriVallis Chianti:
Cf suinra nr. 856.
(185) Monte Rinaldi; Rep. III, :504.
gnano; Rep. II, 515.
Cf. supra pag. 857 not. 2 nr. 10.
(187) Pietrafitta (Chianti); Rep. IV, 209.
(190) tW/c
{\88) CasteUina(Chia7iti); Rep. 11552.
{\89) Ricaro; Rep. IV, 747. Cf supra nr.S60.
(192) Radda
Petroso: Rep. I, 769.
(191) Trebbio (Chianti); Rep. V, .584.
Cf supra nr. 856.
tara
v.
(182i
10
Rep. IV, 702.
Rep. III, 403.
Cf. sup>-a pag.
858
noi. 2 nr.
(\Qoi Brolio; Rep. 1,362.
'.>.
(193)
Veiiine;
Rep. V, 703.
(196) Cacchiano; Rep. 1,377.
(194) Montigrossi
HEINBICI
878
Castrum
(197)
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 870.
1312.
(221) Castrum de Tregaia
Moiitis Luulii de la Bernar-
(222) Castrum de Sofena
desscha
Castrum de Pogio Tacci
(I9S) Castrum Montis Luclii de Lechio
(223)
Castrum Sancte Marie Novelle

(200) Castrum de Volpaia
(201) Castrum delle Stinche
(224) Castrum
1)9)
'foi.
e.
(226) "Castrum del Leccio

(227) Castiglione Mencaui
Comune do Albohi
(202)
Francum
(225) Castrum de Pulicciano
(228) Castrum de (?ascia

1 n
fol. ,v.
val
dArno
(229) Castrum Persigniani
(203
Comune de Montaia
(204
Castrum de Camposelvole
(^'astrum de Biilbischio
Castrum de Montegoncoli
Castrum de Ricasoli
Castrum Montis Guarchi
Castrum Sancti lohannis
Castrum de Gangareta
Castrum del Tasso
Castmm della' Cicogna
Castrum Montis Lunghi
Castrum della Penna
Castrum dellc Cave
Castrum del Terraio
Castrum de Mori
Castrum del Pocco
(205
(206
(207
(20S
(209
(210
(211
(212
(213
(214
(215;
(21(5
(217
(21S
(230) Castrum de Ostina

(231) Castrum de Ancisa''
(232) Castrum de Fighine

(233) Castrum Tartigliese
(234) Castrum de Gaville
(235) Castrum Montis Domnici
(236) Castrum de Piano

(23S) Castrum de Abatia de
(239) Castrum de Colle
(220
k)
870.
S.
1)
c.
(241) Castrum de Cetenavecchia

(242) Castrum Vieschia
(243) Castrum de Sancto Ellero.
fol.
Lucana civitas et sox miliaria:

Comune }deberii Computi
(245) Comune Ruote
C (V)
(244)
sequilur Cig delet.
deUa Berardenga; Bep.
Montehico
(197)
(199)
AnCisa
Maria Novella (Chianti); Bep.
697.
I,
(201) Stinche; Bep. V, 476.
Bep. V, 7as.
Vallis
Arni superioris:
(203)
c.
I,
303.
Cf.
I, 731.
(215) Cave;
Bep.
(218) Pozzo (Val
3Iontehico a Lecchi; Bep. II,
S38 not. J nr.
(202) Albola; Bep. I, 66.
(206)
(216) Terraio;
I, 624.
supra nr. 859.
Gf.
(204) Caposclri; Bep.
Monteponzi (Val d'Arno); Bep. III, 401.

537.
(209) S. Giovanni (Val d'Arno);
(211) Castello del Tasso; Bep. V,303.
Mordehiugo (Val d'Arno); Bep. 111,411.
(213)
Bep. V, 512.
d'Arno supcr.); Bep. IV, 630.
(217)
(214)
Videtur
(219) V. art. Badiola di S.
Monte Mareiano; Bep. III, 423. Cf. supra pag. 858

franco di sopra ad meridiem. Apud Bepetti desideratur.
(220)
1)67.
Volpaia;
(200)
12.
Montaio (Montaia); Bep. 111,277.
(210) Gangliereto; Bep. 11,398.
cogna; Bep.
pia/j.
(208) Montevarchi; Bep. III,
(207) Bicasoli; Bep. IV, 746.
Bep. V,54.
(198)
supru
(205) Barbistio (Barbisehio) ; Bep. 1,272.
1,461.
Novum
(240) Castrum
Castrum Sancti Mariani

Castrum Marciani
(219
Comunia de Avena Abatie

Monte Murlo
(237)
not. 2 nr.
esse
Maria
1.
in
(221)
(212) Ci-
Penna; Bep. IV,

Loro; Bep.
Mamma
Bep.
Treggiaia ab
(222) Castelhiin destructum prope
96.
II, 812.
I,
203.
Ca-ttel-
Badia di
Bep. 1,193.
(228) Poggitazzi; Bep. IV, 498.
(224) Castelfranco di so)yra; Bep. 1,542.
(225) PuHciano (Val d'Arno super.); Bep. IV, 683.
(226) Videtur esse Leccio (Val d'Arno ôpra
Firenze); Bep. 11.670.
(227) Menzano; Bep. 111,194.
(228) Cascia; Bep. 1,499.
(229) Persignano; Bep. IV, 108.
(230) Ostina; Bep. III, 703.
(231) Incisa (Ancisa); Bep. II, 575.
Sofeiui:
{2S2) Figline; Bep. 11,126.
(2S3) Tartigliese
Dcnnini (Domenichi); Bep. 111,382.

id)i
ecclesia
S.
Mariae
185
Bf.p.
I,
Bep.
I, 171.
(239)
An
I, 67.
Cf.
eodem
Bep. IV, 843.
fere
Bep. V, 503.
(234) Gaville ; Bep. II, 415.
V. Bep.
(Val d'Arno super.)? Bep.
abbatiae Nonantidensis.
I, 173.
I. 761.
Vecchia; Bep.
iam supra sub
Suburbium Lucanense:
II, 884, ubi
Pian Franzese; Bep. IV,
Colle
(241) Cetina
di Alfiano; Bep.
(V)
erat
(236)
I, 677.
(242i
[2ih)
Monte
(237) Videtur esse Avana,
182.
Badia a Montemuro;
di Arane;
766.
(243) S. EUero
(238)
(240) Castehiuovo
Viesea; Bep. V,
nr. (145).
(244)
wdine enumerantur.
(266)
Ad
plebes siiburbii Lucanensis cf.
(244) Coinpito; Bep.
I, 790.
etiam Bepetti
(245) Biiota di
Compdo;
30
HEIXRICI
(273) Castrum Castelline
Comune plebis Yuini

Comune plebis Masse Pisane
Comune plebis Yicopelagi
Comune plebis Fiexii
Comune plebis Massaciuccholi
Comune plebis Avliani
Comune plebis Sancti Macarii
Comune plebis Sancti Stefani
Comune plebis Mostessigradi
Comune plebis Tun-is
Comune Cappelle Sancti Laurentii
Comune plebis Morriani
Comune plebis Brancali
Comune plebis Sancti Prancatii
Comime plebis Subgromiiiii
Comune plebis Sancti lanuarii
Comune plebis Marlie
Comune plebis Lamarii
Comune plebis Lunate
Comune plebis Sancti Pauli
Comune Sancti Martini de Collibus
Comune Yallis Ottavi
Comune Pontis Sancti Petri.
(274) Castrum Marliane
(250)
(252)
(253)
(254)
(255)
(256)
(257)
(258)
(259)
(260)
(261)
(262)
(263)
(264)
80
(265)
(266)
foi. 7.
(267)
(265)
(269)
(275) Castrum Casuli
(276) Castrum Fangni

(277) Castrum Mumigui
Yallis Cello
(279) Castrum dc Serra
(280) Castrum Crespoli
(2S1) Castrum Calamecchie

(282) Castrum Lanciole
(283) Castrum Pitellii
Comune
(284)
Pupillii
(285) Castrum Sancti ifarcelli
Comune Gavinana
(286)
(287) Coraune Yiccani
Comune
Comune
(288)
(289)
Brandellii
Yinacciani.
sunt comunia et*M.i:

terre, que detinentur per Lucanum
comune, que sunt Homani imperii.
videlicet:
(VII) Infrascripta
In valle Arni
(290) Castrum Montis Topoli
(291) Castrum Cerretelli
Hec sunt castra, que Lucanum

comune tenet de comitatu Pistorii:
1,292)
(270) Castrum Serravalle
(294) Castrum
(YI)
Castrum Montis Cavulii
Francum
(295) Castrum Sancte Crucis
(272) Castrum Cecine
(296) Castrum Ficecchii
'")
praecedit sigmtm
(246) Castelvecchio di
Eep. in, 173.
(249
Monte
(293) Castrum Sancte Marie de
(271) Castrum Lerciani
870.
c.
Earga: Eep.
I, 5So.
rico Pthigo; Eep. V,
(247)
756.
Vm-no; Eep. V, S36.

(2-50)
Pisana;
(248) 3Iassa
FI^sso (hodie Montuolo); Eep. 11,300.
Macario; Eep. III, .5.

Eep. 111,620 et 3o4.
(257i S. Loienzo alla Cappella (iii titbnlis Cappello); Ecp. II, 807.
(256) Torrc: Eep. V. 541.
(259) Brancoli; Eep. 1,360.
^260) Pie>:e dl S.Pancrazio; Eep.
(258) Moriano; Eep. III, 60ii.
(263) Marlia:
IV, 40.
(261 Segromigito; Eep. V, 487.
(262) S.Gennaro; Eep. 11,430.
(266) S. Paolo in
Eep. 111, 81.
(265) Lunata; Eep. II, 'J33.
(264) Lammari; Eep. II, 632.
Gorgo (hodie Piere di S.PaoIo): Eep. II, 47>.
(267) S. Martiito in Colle (ai Colli): Eep. 1,761.
(252) Arliano;
(251i Massaciuccoli; Eep. III. 178.
35
Comune
(278)
25
30
STi)
Castrum Yetus
(251)
16
Xr. 870.
1312.
(24())
(249)
10
CONSTITDTIOXES.
(247)
(24S)
VII.
(2541 Piei-e di S. Stefano; Eep. V, 460.
(255)
Eep.
I, 133.
(25.3)
S.
Mostesigradi (hodie Monsagrati);
40
(269) Ponte S. Pietro; Eep. IV,
(268; Ottaro sopra Liicca (Val d'Ottavoj: Eep. III, 704.
(VI) Comitatus Pistoriensis:

{270) Seiraralle Pistoiese; Eep. V, 246.
(di Lamporecchio) ; Eep. II, 643.
(272) Cecina (di Lamporecchio) ; Eep. I, 639.
di Serravalle; Eep. I. .559.
(275) C<ism-e; Eep. I,
(274) Marliana; Eep. III, Si.
45
Eep.
U,
88.
Serra; Eep. V,
Eep. 11,639.
Pistmese; Eep.
{211
>
(280) Crespole: Eep. I, 833.
27.5.
(283) Piteglio; Eep. IV, 465.
V,66.
(286i
50
(281) Calamecca; Eep.

(284")
(289)
(292) Montecalroli
o Monte; Eep. III,
(294) Castelfranco di sotto; Eep.
71.
(296) Fiicecchio; Eep. II, 349.
(287)
(276) Fagito:
(279) Pieve di
(282) iancio/-;
(285)
.5.
Marcello
Vizzano; Eep.
V, 797.
Viitacciano; Eep. V, 784.
(VIIj Vallis Arni:

(Val d'Era); Eep. I, 659.
(290)
I, 383.
Popiglio: Eep. IV, 687.
Gavinana (Carinana); Eep. 1,634.
(288) Piere di Brandeglio; Eep. 1,361.
^273) Castelliiia
.522.
(278) Pieve di Celle; Eep. 1,645.
Momigno; Eqy. 111,248.
5.37.
{211) Liirciatw
(291)
Montopoli; Eep. III, 593.
(Val d'Arno
infer.);
I,
545.
Non
Eep. III.
iain
:i30.
e.ri.ftit.
Cerretello
(293) S.
Maria
(295) S. Croce; Eep. V, 137.
HEINRICI
S80
CONSTITUTIONES.
VII.
(297) Castrum Cappiani
'
Comune
Ariane
In valle
f"i.8'.
(324) Castrum Medicine
(298) Castrum Masse dOltrario

(299)
Nr. 870.
1312.
Arami
(325) Castrum
d'01trario
CMH)) Castrum Gallenii
(326) Castrum Pibialle
(301) Castrum Orentani
(327) Castrum Sorani
(302) Castrum Montis Falconi
(328) Castrum Lingnane Gract-al-cielo"
(303) Castrum Putei
(329) Castrum Pontiti
Comune de
(304)
(330) Castrum de Schiappa
Staffoli
(331) Castrum Vetus

foi
Nebula
*In valle
8.
(332) Castrum Sancti Quirici
(305) Castrum Montis Vettolini
In pleberio Ville Bagilice
Summani
(306) Castrum Montis
Comune
(307) Castrum Montis Catini
(333)
(308) Castrum Masse Bugianensis
(334) Castrum Pariani

(335) Castrum Boelii
Castrum de Cothile
(309)
Ville predicte
(336) Castrum Colognore
(310) Castrum de Colle de Bugiano
(311) Castrum Bugiani
Lime
In valle
(312) Castrum Stignani
(313) Castrum de Costa
(337) Castrum Montis Pegatesis
(314) Castrum Uthani
(338)
Castrum
Castrum
Castrum
Castrum
Castrum
Castrum
Castrum
Castrum
(315)
(316)
(317)
(318)
(319)
(320)
(321)
(322)
(339)
Sorici
(340) Castrum Pallegii
Avellani
(341) Castrum Cocilglie

(342)
Castellaris Ubaldi
(343) Castrum Vici Panceloro
Venneri
(344) Castrum Lucchii
Collodi
) gractalcielo
cf.
(346) Castrum de Carciano
(347) Castrum de Casabasciana

30
(303)
Vallis Nebulae:
(316) Sorico;
113.
Rep.
I,
Costa (Agosta); Rep.
206.
(319)
-5.
Maria
(308)
Monte-
(304) Staffoli; Rep. V, 455.
Monsummano
(306)
55(1.
Massa Buggianese; Rep.
(299) 01-
(802)
alto;
Rep. 111,258.
(309) Cor..Hle; Rfp. 1,832. 35
III, 108.
Buggiano; Rep. I, 370.

(312) Stignano; Rep. V,476.
Uzsano (Val di Nievole); Rep. V, 612.
(315) Pescia; Rep.
(318) Pietrabuona; Rep.
(817) Vdlano; Rep. V, 685.
(311) Caste!
764.
I, 58.
(314)
Rep. V, 435.
al Castellare; Rep.
(322) S. Piero
I, 777.
Est Poggio Adorno; Rep. IV, 487.
.351.
III, 173.
(301) Orentano; Rep. III, 686.
(305) Montevettolini ; Rep. III,
(310) Colk Biiggianese; Rep.
IV,
IV,
Uassardla (Massa Piscatoriu); Bep.
(298)
(300) Galleno; Rep. II, 3S2.
Rep. ihidem.
(307) Montecatini; Rep. III,
La
25
c.
falcone; Rep. 111,383.
(313)
Comune Limani
(345) Castrum de Casuli
foi. 9.
Campo
Sancti Petri de
(297) Cappiano; Rep. I, 461.
trario;
30
Pietrabone
(323) Castrum Vivinarie

870.
Comune de Corsena
Comune de Controne
Piscie
in
Campo
I, 551.
Rq).
(320)
I, 429.
(321) Collodi;
Veneri; Rep. V, 689.

(323)
Vivinaia, hodie Montecarlo;
Rep. ^
III, 335.
Vallis Arianae:
(324) Medieina; Bep. III, 185.
aHa (Valle Ariana); Bep. II,

(329) Pontito; Bep. IV, 541.
(,332)
S. Qiiirico
d'Ariano; Rcp.
Siiburbium
IV,
Limae:
Vallis
tronc;
Rep.
ciana Rep.
I,
Rep. 11,909.
I,
I,
I,
(342)
Aramo; Rep.
(328)
103.
I,
(326)
Lignano ; Rep.
FibU-
II, 696.
(331) Castehecchio di Vellano; Bep. 1,588.

*^
134.
(333)
ViUabasilica
Limano; Rep.
Casoli (Val di
Rep. IV, 42.

II, 697.
ratione habita Orascia>ia a Casabasciana
ad
merid.
Rep.
I,
(348) Vico Pancellorum
(316) Sic
Re}).
780.
(338) Corsena: Rep.

(341) Cocciglia.
Lima); Bep. 1,521.
(334) Pariana;
Rep. V, 774.
(336) Colognora di Collodi
358.
(340) Pallegio;
(345)
(325)
Rep. V, 426.
(337) Montefegatesi; Rep. III, 386.
794.
491.
Sorana;
(380) Stiap)pa; Bep. V, 471.
Villac Basilicae:
(335) Boveglio; Rep.
60.
(327)
105.
I,
807.
(389) Con-
V. Cocidia in art. Casabas-
(344) Liicchio; M'
Bep. IV, 43.
non
inveni.
Vidctur esse sifus
(347) Casabasciana ; Rep. 1,491.
til
HEINRICI
VII.
CONSTITDTIONES,
ITIONI:S.
(34S) Castruiu Sorignane
(373)
(349) Cash-um Brandelli
(374)
Comune
(350)
3Ienabbii
(375)
Nr. 870.
1312.
881
Comune Bori
Comune de Licignana
Comune Collis Bertinghi
(351) Castrum Cerbarie
(376) Castrum Ghivicani
(352) Castrum Lulglani
(377) Castrum Corellie

(37S) Casti'um Tillii
In provincia Carfagnane
(379)
(353) Casti-um Pescallie
Comune de Grello
Comune Yulmiani
Comunc Desse
(354)
10
(355)
(356)
comune Deeimi
Comune Burgi Mocani
Comune Honete
(384)
(385) Castrum Gallicani
Casci
(386) Casti'um Trasilice

(387) Castrum Cardosi
(361) Castrum Motronis
(388) Castrum Bolognane
Comune Rocche de Mocano

Comune Cerretoli
Comune de Anchiano
Comune Puticciani
Comune Serre
Comune Corsagne
Comune de Chifenti
Comune Fornoli
(364)
(365)
(366)
(367)
(36S)
25
Comune de
(360) Castrum la Cunie"
(363)
foi.9.
(382) Castrum Perpori
(383) Castrum Montis Altissimi
(358)
(362)
H)
(381) Castrum Fiactonis
(357) Castrum et
(359)
15
Comune de Loppia
(380) Castrum de Bargha
(369)
(389)
(390)
o)
Lacunie
Gioviani
SpuIIissani
(391) Castrum Pallorosi
Novum
(392) Castrum
(393) Castrun
fol. 10.
Bargecchie
(394) Castrum Sirici
(395) Castrum Caprarie

(396)
(370J Castrum Calavorne

(371) Castrum Yitihane
(372) Castrum Terellii
870.
Comune
Comune
Comune
Cicerani
(397) Castrum Chioggie

(398) Castrum sive comune Verruchi
(399) Castrum PischoIIe
(348i Sorignano
c.
V.
in art. praecedenti.
(349) BraiideuHo; Eep. 1,360.
(350) Sic pro Benabbii.
30
Benabbio; Bep.
35
(353) Pescaglia; Rep. IV, 112.

(354) Gello del Borgo; Rep.
Vormiana Ctab. 1: 25,000 a Dezza ad occidentem). Apud Repetti desideratur. Tamen
Volimana (rectim Volmianaj item notalur in pririhgio Karoli IV. a. 1355. Mai. S Franciseo Castracanis
(357i Diecimo (Decimo, Val di Serdiio);
concesso (Bohmer-Huber 2109).
(356) Dezza; Rep. 11,6.
Rep.II,4.
(3581 Borgo a Moz-ano; Rep. 1,349.
(859) Oneta; Rep. 111,663.
(360) Cune;
Rep. I, 837.
(361 Motrone (Val di Serckio); Rep. III, 622.
(862) Rocea sopra Motrone; Rep. IV, 787.
(363) Cerreto (Val di Serdiio); Rep. I, 662.
(364) Anchiano; Rep. I, 84.
(365) Non inveni. Tamen
Putiocianum (rectim Putiecianum ut opinor) item notatur in priiihgio supra sub nr. ^355) citato. An pro
Buccheggia (tab. 1: 25,000 a Dezza ad meridion)?
(367) Cw(366) Serra (Val di Serchio) ; Rep. V, 216.
(351) Cerbaiola (olim Cerbaia); Rep. I, 653.
1, 2'.I5.
(352) Lugliano; Rep. 11,930.
Provincia Garfagnanae:
II, 425.
(355)
40
sagna; Rep. 1,806.

Rep. 1,383.
(369) Fornoli; Rep. II, 328.
(368i Chifenti; Rep. I, 702.
Vitiana; Rep. V,7y3.
(371)
(S12) Tereglio; Rep. V,508.
Bori item notatur in privilegio supra sub nr. (355)

(874)
Lucignano; Rep.
(377) Coreglia; Rep.

45
Rep. 1,273.
(.381)
Rep. V, 581.
I,
infra sub nr.

LL.
inveni.
ii
(379)
(385) Gallicano;
Rep. 1,507.
(388)
Tamen Spolizano
inreni .
Tamen
Barga ad septenlrionem?
(376) Ghivizzano; Rep. 11,440.
I, 764.
Loppia; Rep.
(382) Perpoli; Rep. IV, 109.
Tiglio; Rep.V,.525.
Fiattone; Rep. 11,105.
Non
Montebono
Non
II, 802.
{S80}
Rep. 11, 384.
Bolognana; Rep.
7.
334.
Barga;
(883) Montaltissimo
(886)
(389)
item notatur in priritegio supra sub
Trassitico;
Gioviam; Rep.
nr. (355) eilato.
(Garfagnana) ; Rep. 11,568.

(393) Bargecchia;
(394) Sdlico; Rep. V,409.
(396) Cese(395) Capraia (Val di Serchio); Bep. 1,465.
676.
(398) Verruca ; cf.
(397) Chiozza a Castiglione di Garfagnana ad septent. orient.
(410) et Rep. VI, 268.
(399) Non inveni nec apud Repetti nee in regionum tabulis.
(391) Palleroso;
so Rep. 1, 281.
(;378)
(387) Cardoso; Rep. I, 474.

i390)
II, 450.
An
(375) Colle Bertingo; Rep.
II, 914.
798.
(384) Cascio;
Rep. 111,314.
rana ; Rep.
I,
citato.
(370) Calavorno;
CiTi)
Rep. IV, 42.
COSSTITUTIONES
IV.
(392) Castelnuoro
111
HEINRICI
882
CONSTITUTIONES.
VII.
(400) Castnim Granaioli
Comune
(401)
(431)
Castillionis
(432)
(402) Castrum
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comime
(403)
(404)
(405)
(4(l6)
(407)
(408)
(409)
(410)
(411)
(412)
(413)
(414)
foi.io'.
Comune
Comune
(419)
(420)
Malliani
Plebis Fosciani
et Sassorossi
(433) Castrum Verrocole Buosi
Romani
(434) Castrum Pontremoli et eius districtum
Masse
Seracagnane
(435) Castrum AguleP
Burcilliani
(436) Castrum Sasstefani
Verrucole Ghirardinghi
(437) Castrum Ponsani
Plebis Castelli
(438) Castrum Falcinelle
Silani
(439) Castrum Sere(;ane
Soragii
(440)
Dalli et Dalli
(441) Castrum Amelie
Castrum
di
Sarregane
Castrum Novum
'Castrum Ortonovi
(442)
n. (443)
foi.
(444) Castrum Nicchole
Castrum Volpiglionis
(446) Castrum Monete
(447) Castrum Avensie
(445)
Plebis Sancti Laurentii
Roggii
Vil.le
et eius dix-
trictum
Corfini
Sancti
(448)
(422) Castrum Carecinii
(449)
Comune
Livignani
In provincia Lunisciane
de Ponteeolsi
(421) Castrum Vallis di sotto
(423)
Nr. 870.
Ville
Gragnani
Curfiglani
Castrum
(416)
di sopra
Castrum
Vallis
(417)
Pulliani
(418) Castrum
(415)
Comune
Comune
Comune
(430)
Ville Terresane
1312.
Comune Carrare
Comune Masse Marchionis
eius
et
districtum
Silicani
(424) Castrum Cerreti
(450)
Comune Montis
(451)
Comune Burgi Petrasancte

Comune Strectorie
Comune Saravesse
Tignosi
(425) Castrum Sale Episcopi
Comune San Terensii''

Conmne Camporegiani
Comune Gragni
Castrum et Comune Sassi
(426)
(427)
(428)
(429)
870.
P)
AGuIe
cosi;
Rep.
(Garfagnana)
(402) Castiglione
Rep. IV, 526.
(407) S.
Bomano
Bep.
354.
I,
V, 426.
(405)
IMK
in art. Pieve di S.
Bep. V, 619.
Mo)di di
(401)
Bcp. 1,595.
Massa
Verriicola
(410)
(414)
di
Sassorosso; Bep.
Bep.
Bep. II, 810.
II, 1.
In
111,177.
(408) Silicagnana
(412) iSilano
sotto e sopra;
Loremo
Terenzana);
(Villa
Villa
(403) Videtur esse Villetta; Eep.
(Gar/agnana);
18.i.
(453)
c.
II, 47S.
(Garfarinana) ; Bep. IV,S12.
Pieve di Piazza; Bep. IV,
V.
(452)
et Granciia
Santerensii
1)
c.
Granaiola;
(400)
In Versillia
Bep. V, 702.
IV,
(406)
III,
563.
(404) Ponte-
Corfino
Bep.
I,
799.
(409) Borsigliana;
Bep. V, 408.
(411)
Ef.p.
TS3.
Hodie Piazza (Garfagnana),
(413) Soraggio; Bep.

(Garfagnana); Bep. V, 407.
(416) Corfigliano
(415 Gragnana; Bep. 11,475.
1
iaJndis Carfigliarm.
(418) Videtii/r esse Puglianella; Bep. IV, 678.
(417) et (421)
(419) Pieve di S.
Vagli sopira e sotto;
Lorenzo; Bep.
II, 810.
a Boggio; Bep. IV, 809.

(421) r. supra sub nr. (417).
(422) Careggine; Bep. I, 474.
(423) Silicano; Bep. V, 408.
(424) Ceiretoli; Bep. VI, 70.
(425) Sala (Garfagnana), Sala del
Vescovo; Bep. V, 6.
(426) Poggio S. Terenzio; Bep. IV, 495.
(427) Camporgiano; Bep. 1,4.34.
(420) Villa
(428)
Gragna; Bep.
gnano; Bep.
II, 717.
(429) Sassi
475.
II,
(431)
Provincia Lunigianae:
Bep.
168.
I,
(439)
(441) Ameglia; Bep. I, 80.

(444)
Nicola; Rq). 111, 641.
(447) Avenza; Bep.
Versilia:
Bep. V,252.
I, 174.
Grancia a Sassi ad
111, 20.
(433) Venrucola Bosi ; Bep. V,701.
Magra; Bep. V,
(430) LiriBep. V, 201.

Rep. IV, 240.
(435)4M?to;
(434) PowirmoH.
sepientr.
(432) Pieve Fosciana;
(438) FalciPonzano; Bep. IV, 563.

Cf. Boenniges l. c. II, 108.
(i42) Castelnuovo di Magra; Bep. I, 573.
(443) Orionmo; Bep. 111,695.
(446) Moneta; Bep. 111,253.
(445) Volpigliano; Bep. V,837.
(450i Montignoso (Ijunigiana); Bep. III, 581.
(449) Massa Ducale.
(436) S. Stefano di
ndlo; Bep. II, 89.
et
Magliano; Bep.
Sarzana.
136.
(437)
(440) Castello
(451) Pietrasanta; Bep. IV, 216.
di Sarzana.
(452) Strettoia; Bep. V, 481.
(453) Seravezza;
HEINRICI
Comune
Comuno
Comune
ComUne
(454)
(455)
(456)
(457)
5
VII.
CONSTITDTIONES.
(VIII)
Pruni et Voligni
Pomecani
(480) Casti-um Bientine
Cappelle Sancti Martini
(481)
Comune Yeghiatorie
(460) Comune Burgi Camaioris
(46 n Comune Lonbrici
(462) Comune Plebis Caraaioris
(483) Castrum Asciani
(484) Castrum Quoge
(463) Coraune de Xoechi
(487)
15
(46S)
ir.
(469)
Comune
(470)
Comime
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
(471)
(472)
3
(473)
(474)
(475)
(476)
(477)
25
(47S)
(479)
S70.
30 pallidiori
")
(488)
Gualdi
(IX) *Hec sunt terre quas tenet epi-*foi.

scopus Vulter(ranus) et suntRomani
imperii:
Riscetoli
(491) Castruni^ Berignone
Plebis Xerici
(492) Castrum Ripamarancia
Schiave
(493) Castrum Monte Cerboli
Bargecehie
(494) Castrum
Corsanici
(495) Casti-um la Letia'
Fibialle
de Pedone
de
quas
Castrum
(499) Castrum
(500) Castrum
(501) Castrum
(498)
c.
nr. 491
^)
"1 Usasso c.
c.
Martino
î
.303
Montieri
Castrum postea lineae antepositum
Laletia
(455)
alla
Gabreto
Montalcino
c.
')
atramento
c.
Pnino
Volegm; Rep.
Cappella; Rep. 1,461.
W,
677.
(456)
Pomezzana;
Rep. III. 398.

(461) Lombriei; Rep. II, 797.
(458")
3Ionteg()iori;
(460) Camaiore; Rep. 1,398.

Camaiore Rep. 1,398.
(463) Nocchi; Rep. III, 645.
(464) 3Iontemagno di Camaiore; Rep. 111,417.
(465) GomhiteUi ; Rep. II, 4tU.
(^466) Toreigliano: Rep.
467) Valpromaro; Rep. V, 677.
V, 537.
(468) Piazzano (Val di Serehio); Rep. IV, 188.
i459)
Veghiatoia; Rep.
i462) Piere di
3i
(457) S.
Sasso"
Vechena
Monte Castelli
(497) Castrum
de Bocano.
corr. ex
il
Mecca'
(496) Castrum Seraâno
Mommio
de Pontemassori
post add.
.509.
et
Comune Avane
Comune Filectoli
(490) Castrum Motronis.
(454) Farnocchia; Rep. II, 96.
Eep. IV,
Avane
(486) Castrum de
(489) Castruni Viaregii
Comunc Torcilliani
Comune Talpromarii
Commie Piethani
(467)
castrum de Buiti
et
(485) Castrum Ripafracte
Comune Montismagni
(466)
foi.
Cintorie
(482)
(465) Coraune Gomitelli
Comune
Comune
(458) Castrtim Monteggiori
(464)
883
Hec sunt castra que'' tenet Lucanum comune de comitatu Pisano:
Farnochie
(459)
10
Xr. 870.
1312.
Camaiore
V, 685.
r.
in art.
(469) Fibbialla de' Canonici; Rep. II, 105.

(Riscetulo), Iwdie Licetro; Rep.
i474i
lu di
Bargecchia (Versilia); Rep.
Camaiore; Rep. IV, 84.
Rep. rV, 533.
(479)
IV,
749.
1, 281.
(477)
Gualdo di Viareggio; Rep. II, 558.

(471) Ricetro
a Elici; Rep. II, 51.
(473) Stiava; Rep. V, 472.
(475) Corsanico prope Viaregium; Rep. 1, 806.
(476) Pedona
(470)
(472) Pieve
Mommio
prope Viaregium; Rep. 111,250.
(VIH) Comitatus Pisanus:

(482) Buti; Rep.
fratta;
45 (490)
1,
376.
Rep. IV, 767.
Non iam
e.cistit.
(478) Pontemazzoli
Bozzano; Rep. 1,358.

(480) Bientina: Rep. I, 320.
Asciano di PUa; Rep. J, 150.
(484)
i486) i4.87, Pieve d'Avane; Rep. 1,173.
(483)
Motrone di Pietrasanta; Rep. III,
(481) Cintoia di Buti; Rep. I, 738.

Quo.<ia;
Rep. IV, 704.
(488) Filettole;
(485) Ripa-
Rep. 11,145.
620.
(IX) Episcopatus Volterranus:

(491) Berignone; Rep. 1,304.
(492) Pomarance (olim
Ripomarancio); Rep. IV, .502. Cf. infra nr. 504.
(494) Castel
(493) Montecerholi ; Rep. lU, 369.
dd Swtso; Rep. V,201.
(497) Vec(495) Leccia; Rep. 11,668.
(496) Serrazzano; Rep. V,269.
i498) Montecastelli (di Strore); Rep. 111,343.
chienna; Rep. V,684.
(499) Montegabbro; Rep.
50
U,
368.
(oOOj Montaldnello (olim Montaicino); Jiep. III, 288.
(501) Montieri; Rep. III, 573.
111*
i?.
HEINRICI
884
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 870.
1312.
(528) Castrum Villamangna
(502) Castrum Chasoli
(529) Castrum la Neni
(503) Castnim^ Gambassi.
de" Pignano
Monte
(530) Castrum
sunt terre quas tcnet comune

Vulter(re) et sunt Romani imperii:
(X)
Hec
(504) Castrum
^-
Ripamarancia
niegvi
(531) Castrum" la Corte di>
* f"'- 13.
(506) Castrum Aquevie^
sunt castra ad
(514) Castrum Micciano
sidentur et detinentur a comuni et

civitate Senarum:
(532) Castrum Montercggionis
(533) Castrum Montagutoli del Boscho
(534) Castrum Mencani
(535) Castrum Montis Guidi
(536) Castrum Radccondoli
(537) Castrum Bclfortis
(515) Castruni Libiano
(538) Castruni Montecastelli
(507) Castrum Castelnuovo
12".
Infrascripta
dominum imperatorem et ad Romanum imperium pertinentia, que pos-
(505) Castrum Santalmagio
*foi.
(XI)
Voltraia.
(508) Castrum Brugiano megQO

(509) Castrum Monte Verdi
(510) Castrum Lustigiano
(511) Castrum Chaneto
(512) Castrum Chaseli
Castrum Monte Rufoli
(513)
Castrum
Castrum
Castrum
Castrum
Castrum
Castrum
Castrum
Castrum
Castrum
Castrum
Castrum
Castrum
(516)
(517)
(518)
(519)
(520)
(521)
(522)
(523)
(524)
(525)
(526)
(527)
870.
scriptum
Quarccto
la
Montegemoli
Castello Volterrano
Ponâno
Ulignano
vicar(ii)
Buriano
Angiano
^) nr.
c.
supra
504
lin.
(502) Casole; liep. 1,516.
(X)
destructum
20
a
.j.s
Macareto
(545) Castrum Foiani
(546) Castrum de Pari
Sorliaiano^'
fuit
Senarum
(544) Castrum Macareti prope Balneum de
Micmo
add.
imperii,
Guelfis civitatis
Giello
AQuevie,
15
(539)
Sasa
Ma^:olla
^^) 2">st
est
Castrum Silve quod detinetur a Salimbenensibus* civibus Senarum

Castrum
cui dicitur Montarenti
(540)
(541) Castrum de Turri
(542) Castrum Caprarie
(543) Castrum Orgie quod erat camera
lo
537 Castrum postea lineae aniepositum
add., duabus e corr. ex a
(503)
Commnne VoUerranum:
Gamhassi (Val d'Elsa);
(504)
y) curr.
c.
ex bg
*) sibg corr.
c.
super
(=
*>)
c.
supia suh nr.
Itep. 11, 394.
Cf.
{505) Castel S.
Dalmasio; Rep.
supi-a nr. 492.
et) c.
j/j.
30
c.
(75).
I, 58J.
Acquarira r. in art. BoccasUana Bep. IV, 796.

(507) Castelnuoro di Cecina; Rep. 1,574.
(508) Bruciano; Rep. 1,365.
(509) Montererdi (di VoltetraJ; Eep. 111,552.
(510) Lustignano;
Bxp. II, 954.
(511) Canneto (Val di Cecina); Eep. 1,443.
(512) Caselli (Val di Cecina); Eep.
(506)
I,
508:
(513)
Eep. 11,691.
MonierufoU; Eep. 111, 517.

Eep. IV, 696.
Eep. 111,396.
gemoli:
(519)
(521)
Ponzam
(Val
di Cecina); Eep. 1,375.
rmgna; Eep.
268.
(527)
(529)
Agnano ab
Oiciatico (Ecp. III, 685) ad meridiem.
Nera; Eep. 111,640.
Senarum:
(534)
Eep. IV,
III, 340.
(.532)
Mensano; Eep.
716.
(537)
Monteriggioni
III, 191.
(530)
Pignano; Eep. IV,
Eep. III,
59.
(542)
7.
I,
563.
261.
(528) ViUa(531)
Monte-
Foiano
della
Cliiana;
Montauto del Bosco;

lU, 404.
(536) Eadi-
(533)
(.543)
Eep. II, 312.
45
(538) Montecastelli; Eep.
Eep. 1,292.
(540) Montarrenti; Eep. III, 323.
Capraia (Val d'Arbia) Eep. 1,465.

(545)
Eep. 111,500.
(535) Monteguidi; Eep.
Belfmie di Eadicondoli;
(539) Castello delJa Selra; Eep.
Bep. V,546.
Eep. IV,
lAhUano;
Monte-
(518)
Maszotta; Eep. III, 184.

(520) Castetto Volterrano; Eep. 1,564.
(b2d) Buriano 40
(522) Ulignano (]'al d'Era): Eep. V,606.
(524) Gello di Casaglia; Eep. 11,425.
(525) Miemo; Eep. 111,206.
V, 430.
V, 782.
(XI) Ciritas
reto;
(515)
Eep. 111, 558.
Bep. III,
condoli;
Eep. 111, 202.
(517) Castel di Sassa; Eep. V, 197.
di VoUerra; Eep. IV, 563.
(526) Sorhaiano; Eep.
roltraio;
(514) Micciano;
(516) Querceto;
3J
Orgia: Eep. 111,687.

(546)
(541) Torri;
(544)
Mace-
Pari deW Ardenghesca; 5
HEIXRICI
VII.
COXSTITUTIONES.
Castmm de Montagutolo Ardenghes-
(547)
(570) Castrum Pietre
rum
sehe
(548) Castrum
Ardeiigesche
Civetelle
(550) Castrum Montis Yerdi quod abstule-
(573)
runt domino Xieholao
(574)
(551) Castrum Porrone
13".
is
(576)
(577)
Xovum
(57S) Casti-um
(579) Castrum Monteronis Logrifti

(5S1) Castrum
Castrum
Castium
Castrum
Castram
Castrum
(561)
(562)
(582) Castrum Percene
de Eosellis
(583) Terra Buonconventi
Monteiani
(584) Terra et comunitas Montisfarelli
Montis Pescalicz
(585) Casti-um de Suvicille
Montis Piscini
(5S6) Terra et comunitas Lucignani vallis
Rocchastrade
Arbie"
(587) Terra
Castrum Montis Giani

Bochegiani quo d detinetur
a Salimbenensibus
Massam
(568) Castrum Prate prope
870.
^)
svpra
(547)
(549")
<^)
lin.
(592) Castrum Castiglionis vallis Crcie
Maremma: Bep.
i5-51i
Castelfranco Paganico; Rep. IV, 20.
{b5n)
nec apiid Repetii nec in tabulis.
Eep.
foli);
roni d'Arbia,
tabulis.
(590)
V.
deW Abate; Rep.

(584) Inrenire
(585)
Torrenieri; Rep. V, 542.
Rep. IV, 787.
num
ncscio.
(576)
(580) S. Gioranni d'Asso;
(582) Percenna; Rep. IV,98.
io (587)
(571)
(674) Monticello (Val d'Orcia);
(578) Castelniioro
Rep. III, 508.
(563) Cotone di
SoviciUe;
(588)
.S'.
Trarak; Eep.
Ban-
Rip.
I, 4(i6.
Non
inveni
(558) Roselk;
{b61) MonteMa.-emma; Eep. 1,829.
Rep.
iam supra sub
(569) Perolla:
III, 567.
nr. (16).
(581)
1. 163.
potui.
766.
{57'2)
(573)
Monfe
Monte-
(575) Seggiano; Rep.

(577) S. Angelo in Colle;
Num
Lucignano d'Asso: Reti
situs ratione habita
II, 916.
agatur de Monte-
Lucignano d'Arbia; Rep. II, 917.

(589) Bocca d'Orcia;
'591) Noninveni nec apiid Eepetti nec in regio(593) V. iam siipra sub nr. (575).
Rep. V, 436.
(592) Castiglion d'Orcia; Eep. 1,597.
V, 5S2.
(579) Monttrongriffoli (Monteron-io- Grif-
1,566.
Rqx
non
(566) Monticiano:
castri Pietre.
(586)
Quirico (Val d'Orcia); Rep. V, 112.
Eipa d'Orcia; Eep. IV,
(557)
V. 496.
Est Nelhis fdius Inghirami Fannocchieschi dominus
407.
Castiglioncello
i568) Prata; Rep. IV, 632.
(570) Castel della Pietra; Eep. IV, 205.
m,
e.fse
Campagnatico
stib nr. (14).
Talamone; Bep.
(565) Porto di
V. etiam infra sub nr. (593).
Rep. 1,86.
c.
(560) Montepescali; Rep. III. 456.
(567) Boccheggiano; Eep. 1,331.
Massi; Eep. III. 430.

V, 238.
iam supra
V.
(562i Roccastrada; Eep. FV, 796.
3Ionte Orgiali; Eep. 111.450.
Eep. III. 569.
laterone;
(556)
(554)
Curliano apparet in art. Paganico; Rep. IV, 20.
Mmitiano; Rep. 111,663.
(559)
pescini; Eep. 111,457.
Rep. IV. 107.
corr. ex &
Est Nicolans de Bonsig-
-535.
(552) Sitiis ratione hahita ridetur
(555) Istia (Ischia) d'Oinbrone; Rep. 11, oT9.
*o (564)
c.
(548) CiviteHa delV Ardenghesca; Rep. 1,741.
26$.
(550) Mmitererdi; Ee}^ III.
V, 202.
Porromi; Sep. IV, 586.
Eep. I,2i)o.
Rep. IV. 820.
ex ad) domino Niccliolno
corr.
c.
Montaguto deW Ardenghesca; Bep. III.
Sasso di
noribus.
ss dini;
astulerunt (ast-
sequ. delet. qiicxl
add.
comunitas Torranieri
(593) Castrum Segiani
(569) Casti'um Perolle
30
et
Castrum Sancti Quirici in Osenna

camera iraperii et sui vicar(ii)
(589) Castrum Rocche Tintinnani
(590) Casti'um Ripe quod ibi vicinat
(591) Castrum Silve
(588)
(565) Castrum Portitalamonis
(567) Castrum
Assum
Lncignani YaUis Assi^ et
comunitas
(563) [Castrum] Cotonis

(564) Castrum Montis Orgialis
(566)
Abatis
(580) Castruni Sancti lohannis ad
comuni
Senarum detinetur
(557) Castrum Montis Crulliani
(559)
45
de Monte Massi quod

domino Nelle detinetur
Castrnm Montis Latronis
Castrum Monticelli
Castrum Segiani
Castrum Montalcini della Greta
Castrum Sancti Angeli in CoUe
Castrum Campagnatici
(555) Castrum Yschie
(556) Civitas Grossetana que
(554)
(560)
25
comuni Sena-
(553) Castrum Franclium Paganici
(558)
20
(575)
Castiglioncello
dicitur
del Torto
10
toL
cui
quod
detinetur
(572) Castrum
(549) Castrum Sassi de Maritima
(552) Castium
8S5
(571) Castrura Travahs
ut
de castro Montis Yerdi<^
infra
Xr. 870.
1.312.
fol.
u.
HEINRICI
886
VII.
CONSTITUTIONES.
(611) Castrura de
(612) Castrum
(596) Castrum Montis FoIIonici
(613) Castrum Podii Sancte Cicilie
Novum
Biegii
(614) Castrum Rapolani
Moq-
(615) Castrum Montis Sancte Marie
(616) Castrum et comunitas Sciani
(598) Castrum Trequande

(599) Castrum dc Montechiesi
(600) Castrum Asinelunghe
(601) Castrum Scrofiani
(602) Castrum de Ripis vallis Clane
(603) Castrum Bectullis
(618) Castrum Laticastelli

(619) Castrum Novum Orgiesis
(604) Castrum Fabrice
(621) Castrum Farnetelle
(617) Castrum Armaiuoli
(620)
Castrum Rigomangni
Montisoli-
sive
lo
veti
(605) Castrum Torrite
(622) Castrum Montispertusi'
Castrum de Serris
(607) Castrum Petrorii
(608) Castrum Licignanelli quod detinetur
a domino FaQino
(609) Castrum Lucignani vallis Clane quod
olim consuevit possideri a comuni
Aretii, hodie possidetur a comuni
(623) Castrum sive comunitas Selvole
(606)
u'.
Monte Calboli
(594) Castrum Montechielli
gum
toi.
Nr. 870. 871.
(595) Castrum Montis Pulig.iani
(597) Castrum quod dieitur Castrum
1312.
(024)
Castrum
comunitas de Strove
sive
(625) Castrum Chiuslini
Roccha
(626) Castrum sive
Silliani
(627) Castrum Cereti Ciampoli
quod
deti-
netur per quosdam nobiles

(628)
Senarum
Roccha que
Rocha
dicitur
filiorum
20
Tederici.
J-
(610) Castrum Montalceti
871. 872.
MANDATA SUBSTITUTO ADVOCATI

PROVINCIALIS DIRECTA.
1312. Oct.
871.
5. 1313.
MANDATUM
PBIUS.
1312. Oct.
Ineditum descripsimus ex apograplio chartaceo

tdbularii Argentinensis ,
rui>tu)n
liic
870.
f)
illic
sj
quod dicunt
Bep. III, 590.

Eep. IV,
764.
'Scrie C.
des
5.
308' signato saec.
Unterelsass'
Textum
correximus.
corr. ex scj
c.
(597) Castelmuzio
(600)
XVII.
saiis cor-
(P. deest.)
30
(594) Montieehiello; Bep. III, 563.
Eep. 111,39-2.
'Besirlzsarcliiv
lan. 13.
(595) V.
iam
Eep. 1,565.
Sinalunga; Bep.
I, 15S.
(603) Bettolle (Val di Chiana); Bep.
siipra sub nr. (15).
(598)
Trequanda; Bep.
(601) Scrofiano;
I,
306.
(596)
Monte Follonico;
V, 592.
Bep. V, 235.
(599) Mmitisi;
(602)
Bipa;
(604) Fahbrica (Val d'Orcia); Bep. II, 78.
(605) Torriia (Val di Chiana);
Bep. V,549.
(606) Serre di Bapolano; Eep. IV, 276 et 34.
(.607) Petroio
(Vcd d'Orcia); Bep. IV, 155.
(608) Lucigtmno del Chianti; Eep. II, 915.
(609) Lucignano in Val
di Chiana (olim Lucignano d'Arezzo); Bep. II, 919.
(610) Montalceto; Bep. III, 286.
(611) MordeEep. III, 332.
(612j Castelnuovo Bersi; Bep. I, .305.
(613) Poggio S. Cecilia;
Bapolano; Bep. IV, 725.
(615) Monte S. Maria; Eep. III, 429.
(616) Asdano.
maiolo; Bep. 1,135.
(618) Laticastelli (in tabulis EadicastelU) ; Eep. 11,662.
(619)
habita est Castelnmvo Berardenga; Eep. I, 298.
(620) Bigomagno; Bep. IV, 756.
teUa; Eep. 11,95.
(622) Montepertuso ; Bep. 111,455.
(623) Selvoli; Bep. V,242.
Bep. V,482.
(625) Chiusdino; Bep. I, 707.
(626) Eocca di Sillano; Bep. IV, 795.
del Chianti (CiampoU)); Bep. I, 660.
(628) Eoccatedei-ighi : Bep. IV, 801.
calvoli;
(614)
35
Eep. IV, 494.

(617)
Ar-
Situs ratione ta
(621)
Farne-
(624:)
Strove;
(627) Cerreto
HEINRICI
Wangen.
nobilis
stituto. fideli
Ex
5
\-iri
Nr. 871. 872.
1313.
SS7
augustus
nobili viro Frederico
de Liningen advocati provincialis per Alsatiam subgratiam suam et omne bonum.
loffr(idi)
suo dilecto
parte nobilis
1312.
Henricus Dei gratia

de
COIS-STITUTIONES.
VII.
viri
Godlmani de Dorswilre
fidelis nostri dilecti
nostre serenitati
nuper expositum'' extitit per querelam, quod quidam ipsum sine causa et minus iu.ste
de possessione cuiusdam sui molendini siti in Hagnoia, quod a nobis et imperio tenet
in feodum, eiocerint violenter. super quo petivit a nobis sibi salubri remedio provideri.
Unde fidelitati tuc committimus et mandamus volentes. quatinus si ita est, prius quo-
remoto dictum Godlmanum in pristinam possessionem molendini

inductum auctoritate nosti-a protegas et defendas. Si quis autem
libet illieito detentore

10
predicti inducas et
ipsum Godlmanura supcr possessione ac iure eiusdem molendini voluerit impetere vel
convenire, eadem auctoritate, quam tibi in hac parte committimus, partibus convocatis
causam audias et examines ac fine debito decidas, faciens quod decreveris auctoritate
Presentium testimonio litterarum maiestatis nostre
nostra premissa firmiter observari.

15
robore signatarum.
sigilli
Dat. in castris ante Florentiam
duodecimo.
III. Non. Octobr.

anno Domini millesimo
XI, regni nostri anno quarto, imperii vero primo.
indict.
872.
Hepetimus
80
MANDATUM ITERATUM.
editioneni,
nr. 73.5, hic
illic
Urktmdenbuch der Stadt

Quae convmiunt cum Man-
est
correctam.
'
dato priori supra nr. 871, ea typis minorihus excudenda curavimus.

Hem-icus
Wangen*
Ex
25
fideli
Romanorum imperator semper augustus

parte nobilis viri Godlmani
et
cuiusdam
quod ad
querulose
iustam
Dei gratia
suo dilecto
et
fidelis
viro
Frederico
nobis exjôsitum
de
extitit
imperio
possessione cuiusdam* molendini
tenet in feodum, sit eiectus,
siti
super
in
Hagnoe,
quo petivit
officii
debitum
suo quemlibet defensare, de prestantia quoque tue legalitatis et circumspectionis
industria plenius confidentes,

fidelitati
tue
tibi
mandantes pariter ac
vices
volentes,
nostras in
quatinus
sessionem pristinam molendini predicti restituas

in ipsius
iniuriam
responderi.
35
dilecti
nobili
Disponentes itaque iuxta commissi nobis
nobis salubri sibi remedio provideri.

in iure
nostri
(P. deest.)
Argentinensis instantiam et procurationem minus
absque causa rationabili qualibet a
quod idem Godlmanus a nobis
30
de Dorswilre
aurificis
CCC
1313. lan. 13.
quae ex eodein apographo parata
III (1884) pag. 224
Strassburg'
medio tempore
Si vero
Godlmanum super
facias
ac
si
hac parte duximus committendas,

est
ita,
*dictum Godlmanum in pos-
de perceptis fructibus seu pensionibus
eidem per satisfactionem condignam integre
dictus aurifex vel alius aliquis actionis quippiam contra
dicto molendino
causam audias, COgnoscas, *examines et debito

nostra* firmiter observari.
mcmoratum
suisque iuribus moverit, utriusque convocatis partibus

fine
decidas, faciens
quod decreveris auctoritate
Presentium testimonio litterarum*.
Dat. apud Sanctum Cassianum in castris supra Florentiam, Idus lanuarii, anno
Domini millesimo trecentesimo tertiodecimo, regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
40
8J1.
*)
DorswillF
a/).
^)
exppositum ap.
HEINBICI TU. COXSTITUTIOXES.
^^^
1312.
Xr. 873. 874.
MAyDATA DE PRECIBUS
873-875.
PRniARIIS.
131-2.
Cf.
supra
jMg. 25 w. 32
6il cap.
tir.
et
pag. 243
6,
tir.
Oct. 17.
itemque tom.
sqq. nr.
36
i3
et
1312.
und Konigsurhunden
manu
nr.
169 signatum.
canceltariae scriptum
IL 260
itnperii inediia'
R =
Oct. 17.
SigiUum
deest,
Registrat.
foraminibus rdictis.
preposito.
decano
graciam suam
dilectis
et
Inclite recordacionis
necnon anriqua
lo
(P. deest.)
nr. 409.
er
In verso
Edidit etiam Winkelmann 'Acta
I.
Henricus Dei gracia Ronianorum imperator seraper augustus

.
fabularii generalis Karhru}iani 'Sdecf der Kaiser-
Denuo coutulimus autographon
passim, tom. IV,
JEAXDATUM ECCLESIAE COXVEXTUALI IX RIXOWE JHSSUM.
873.
legitur
lU, 34
380.
capitulo ecclesie in
Rynowe
omne bonum.
divorum imperatorum Romanorum
et approbata consuetudine in singulis
honorabilibus
viris
Argentin. dyoc. devotis suis
illustrium,
qui
de iure u
tam kathedralibus quam
colle-
giatis necnon conventualibus ecclesiis sacri imperii super provisione unius persone habe-
bant petere et
cum promptitudine
qualibet exaudiri.
vestigiis
[ijnherentes, vobis pro
Cdnrado clerico Basilien. dyoc. filio strennui nri Cunradi dicti de Wilgothein mUins, primarias preces nostras dusimus porrigendas. Devocionem vestram o
rogantes, reqnirentes et hortantes attente, quatinus eundem Cunradum, quem promoveri cupimus ex affectu^ pro nostre imperialis coronacionis ac precum nostrarum primariarum et imperialium reverencia in vestrum et ecclesie vestre canonicum et confratrem
reeipere studeatis, de prebenda, si qua vobis vacat ad presens vel quam primum ad
id se facultds obtulerit. sibi sine difficultate qualibet tam liberaliter provisuri. quod
proinde vos et ecclesiam vestram propter observa[cionemJ * huiusmodi iuris nostri et
imperii graciositis prosequentes^. omnia iura vestra ac comodum et honorem, que vobis
discreto viro
et dicte vestre ecclesie
per imperatores vel reges
Romanorum
predecessores nostros
concessa sunt et tradita. favorabiUter augeat et conservet imperialis excellencia maie-
Harum
statis.
testimonio litterarum.
Dat. in castris ante Florenciam.
decimo,
indict.
874.
XL
XTI. Kalen. Novembr.. anno Domini
MCCC
duo-
regni nostri anno quarto, imperii vero primo.
21AXDATUM EPISCOPO ARGEXTIXEXSI DIRECTUM.
Signo chronologico carens hoc Joco subiungere Jiceat e codice nofissimo hibliofhccae
410 (lur. Can. 60j, de quo v. supra ad nr. 457, fol. 7 nr. 56. Rubrutn
Item missiva ut littere primariarum precum domini regis promoEdidit iam olim Chmd loco supra citaio II, 324 nr. 12: nos denuo contulimus.
VindcboneHsis
lat.
i\
fcl. 23" ita indicatur:
Teantur.
(P. deest.)
8J5.
parHm
UUgibile or.
>)
tic or.
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Nr. 874. 875. 876.
889
venerabili loh(anni) etc.
etc.
Sinceritatem tuam affectuose requirimus et rogamus exaiidiri

quatinus honestum virum Ot(tonem),
qui specialiter confisus''
plurimum
de
affectantes,
promotione pro
tua
se petivit, honorabilibus viris, preposito, decano et capitulo tahs ecclesie preces nostras
s
primarias imperiales dirigi atque fundi, ut ibidem recipiatur in canonicum et confratrem

sibique facultate habita provideatur de prebenda, studeas taliter promovere, quod
oblationem promotione tua media
nostrarum
niini
plurimum
Datum
sentiat
sibi
profuisse, in
precum
eo nostro cul-
placiturus.
etc.
NOTITIA
875.
DE PRAEBENDIS
COLLATIS.
sed ad imperatoris preces primarias sine dttbio
Itetn signo chronologico caretitem,
spectantem subiungimtts ex membrana Pisis in tabulario capituli maioris ecclesiae nr. 1349
servata denuo descriptam.
Edidit FicJcer loco supra ad nr. 237 citato pag. 237 nr. 87
(= WSB.
15
Cf. ibidem pag.
pag. 101).
Iste sunt
1.
(=
100).
(P. deest.)
prebende ad preces confessoris collate":

Andree presbitero germano
In maiori ecclesia Spirensi
confessoris.
4.
5.
In
6.
Ad
Ad
3.
7.
Homburch
8.
9.
10.
Ad
Ad
Ad
876.
d(yoc).
lohanni clerico Meten. dyoc.
canonic(atus)
provisionem abbatisse de Hesse
provisionem abbatisse de Hcrstheym
Ad preces
86
nr.
Ebelino presbitero.
Ad Sanctum Petrum in Argentino prebenda
Ad Sanctum Leonardum Argent. dyoc.
Alberto clerico.
Ad Sanctum Stephanum in Sarburch canonic(atus) Henrico clerico Met(en).
2.
80
23G
Numeros arabicos nos adiecimus.
fratris
Ebelino Argen(t). dyoe.
Conradi:
provisionem abbatisse de Andelaco Argen(t). dyoc.

provisionem abbatis de Suarza
Hermanno
provisionem abbatisse de Crusedal
clerico
Wilhelmo
clerico.
Argen(t). dyoc.
INSTRUMENTUM DE OBLATIONE
LITTERARUM CARDIXALIUM.
1312. Oct. 18.

Instrumcntum confectum dc oblafione testimonii nuntiorum apostolicorum de coroet protocolla Bernardi de
Mercato 'Diplomi imperiali Mazzo 4 nr. IT (= Doenniges Ms. VI, de qtio v. stipra ad
natione effecta servatur Taurini in tabtdario regio inter Acta
Scriptum
nr. 604) fol. 18. 19 registratum.
Denuo
contulimus.
ex
mpra
Edidit Doenniges
lineam add.
S74.
*)
875.
) segxutur detet.
LL. COJiSTlTUTIONES IV.
>)
e.
Ad sanctum
I.
c.
est
II,
manu
incognita,
68 nr. 27.
c5 in loco raso
a Beniardo vero correctum.

(P. deest.)
c.
c.
112
HEINRICI
890
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Nr. 876. 877.
noinine Domini amen.
Jii
Anno eiusdem millesimo CCC duodecimo,
indic.
X, XV. Kal. Novembr.
Per hoc
presens publicum instrumentum cunctis appareat presentibus et futuris, quod ex parte

serenissimi principis domini Henrici Dei gratia Romanorum imperatoris semper augusti
fuit
oblata nobis lohanni
Bernardo
et
pendentibus reverendorum
lata sigillis
notariis infrascriptis
apostolice sedis legati et Nycholai Ostiensis et
Marie
in
lata dyaconi cardinalis. ut
Via
quedam patens
littera
sigil-
patrum dominorum Arnaldi Sabinensis

Velletrensis episcoporum ac Luce Sancte
in Christo
prima facie apparebat.
Cuius" tenor sequitur in
hunc modum:
'Universis presentes
stipra nr. 797.
predicti[s] ut supra.'
CONFIRMATIONES SENTENTIARUM
IN FAVOREM MONASTERII AUOIAE
877. 878.
MAIORIS.
1312.
Cf. etiam
privilegmm
877.
Oct.
17 concessmn BSIimer, Reg. Heinr. 507.
Sententiae a. 1311. lul. 31
In
verso
legifur:
Ira
Cumanum. Edidit Baumann

Nos autographon
%
Henricus
latae
Romani"
omne bonum.
.
Ex
approbare
caeruleiqzie coloris
'Zeitschrift fiir die Geschichte des Oberrheins'
XXVII.
dyoc.
nobis
confirmare
et
extitit
47S.
20
(P. deest.)
imperii fideUbus presentes litteras inspecturis
capituli aeu conventus monasterii Sancte
talis
filis sericis flavi
augustus
uni-
gratiam suam et
parte venerabilis Dyethelmi abbatis principis nostri et honorabilium
Constancien.
viromm a
Marie Augie maioris ordinis sancti Benedicti

supplicatum, ut sentenciam infrascriptam
iiumiliter
de imperiali clemencia dignaremur.
Cuius sentencie
tenor
est:
'In
(2)
nomine Domini
Anno
nostri Ihesu Christi.
30
eiusdem millesimo trecentesimo undecimo, die Sabbati

Super questione, que vertitur coram domino
Sigebaldo de Gabbis iudice causarum palacii conmunis Cumani, nobilis vir dominus
Gualterius de Cui-te generalis vicarius serenissimi regis domini Henrici Romanorum
(I)
lufsi
Sigillum deest,
super possessionibus mon. Augie maioris prope lacum
divina favente clemencia
versis sacri
(1)
cmfirmatio impcratoris autographa servatur in
benivolenter transmissum denuo contuUmus.
CONFIRMATIO PRIORIS SENTENTIAE.
tabulario principum Furstenbergensium.

relictis.
Oct. 27.
a nativitate
ultimo mensis luUi'', indicione nona.
imporatoris semper augusti in civitate
Cumana
commisit oretenus vices suas ad inquirendum

876.
*)
quorum
877.
*)
et
et
eius
tr.
corr. ex o or.
b)
1//
districtu
recuperandum
ridetur in loco 2>irtim raso or.
tamquam
iudici suo
iura, redditus et pos-
HEINRICI
CONSTITDTIONES.
homines uc
sessiones, vassallos et
ficta
monasterii Sancte Marie Augie
ventiis
dyoc,
VII.
cui
domino
îcario
1312.
Nr. 877.
cuiuscunque inaneriei eeclesie. capituli et conmaioris ordinis sancti Benedicti Constancien.
ad inquirendum
et
recuperandum predicta
imperator precepit et in mandatis dedit per suas speciales

dam processuum factorum per testium productionem et alio
homines
et contra tenentes
Pellio, de Liro,
de Cuiano
Grabadone
burgi
de mansis locorum
et
et
litteras
modo
contra
que
in dictis testium
communia
et
de Nari. ilontis (Trabadone et contra quosdam homines
ecclesie et monasterio<= pertinentes et alioruni,

et
dominus
et vicinantiarum de
(rrabadone
causa recuperandi
iura, redditus et possessiones, vassanos, honores et ficta cuiuscunque

10
dictns
occasione quorun-
'
territoriorum
burgi Domasii et ipsius plebis
et
y,91
productorum
que
in litteris dicti
maneriei dicte
domini imperatoris
et in instrumentis et actis dicti nionasterii con-
que quidem questio est per dictum dominum Sigibaldum iudicem causarum ut supra domino Ualeazo de Pyro iurisperito Cumano consulenda commissa
tinentur,
ad videndum. consulendum
15
et
determinandum.
testes et instrumenta in dicta causa productos,
utrum sit sufficienter probatum per

ipsum monasterium habere redditus,
possessiones. vassallos, honores et ficta in dictis burgis,

silium
so
domini Galeazi
dicti
fuit
consulenda commissa
nes
et
allegaciones
ut
dicti
de Pyro
iurisperiti
supra,
qui vidit et
monasterii
et
testes
Cumani
in
locis et territoriis
cui
dicta
con-
questio
est
et
examinavit iura, racio-
diligenter
causa productos et instru-
dicta
menta coram eo producta et quidquid ostendi et allegari

diu expectavit, si quis coram eo dicere et allegare vellet,
voluit
coram eo et qui"*
nomine invocato,
Christi
tale est:
(II) Yidelicet quod est probatum et esse probatum
dictum dominum abbatem
monasterium Sancte Marie de Augia habere vassallos in burgo et territorio de
Domasio et de Grabadona seu iura feodalia et habere terras et mansos et fictum in
,
et
J5
locis et territoriis
de Liro, de Cuiano et de Nari et Pellio et
ibi
habere
ficta,
vide-
de
rerum territoriarum
quibus et super quos habet dicta ecclesia seu monasterium annuatim fictum solidos
Item
quadraginta denariorum novorum
videlicet soHdos octo pro quolibet manso.
esse probatum et ostensum, ipsum monasterium habere debere super eosdem mansos
fictum omni anno staria octo et medium frumenti et staria sedecim panici, scilicet
licet
in
territoriis
de Pellio mansos quinque terrarum
et
30
ad starium de Garlenda, item in omni tercio anno solidos tredecim et medium denaItem esse probatum
riorum novorum omni tercio anno pro precaria super mansis.
ipsum monasterium habere debere unum mansum terre in territoi'io seu
villa de Nari, pro quo solvi debet omni anno fictum eidem ecclesie solid(i) viginti
duo denariorum novorum minus quatuor denar(iis) et eciam solid(i) duodecim denaItem
riorum novorum omni tercio anno pro precaria super ipso manso de Nari.
et ostensum,
35
esse probatura et ostensum, ipsum monasterium habere debere in
villis
et territoriis
de Cuiano et de Liro mansos duos terre, ex quibus solvitur annuatim fictum eidem
*o
denariorum novorum pro quolibet istorum duorum mansorum

dimidium denariorum novorum omni tercio anno pro preItem esse probatum et ostensum. ipsum monasterium habere in villis et
caria.
territoriis de Cuiano et de Liro unum mansum, cuius niansi fictum gastaldi eiusdem
Item esse probatum et ostenecclesie colligunt et colligere solent pro suo officio.
ecclesie sohdi quinque
et
45
solid(i)
tredecim
et
sum, ipsum monasterium habere debere super omnibus predictis mansis omni anno
prandia tria, ipso domino abhate veniente in suburbium Grabadone, et si duxerit sccum
87.
1)
<=)
secunda o corr. ex
ServatM
wn
or.
^) sequitur
ramra
uiiius lilterae or.
sunt.
112*
HEINRICI
892
CONSTITDTIONES.
VII.
Nr. 877.
1312.
Item
equos. quod debeant eos pascere in ipsis tribus prandiis ad fenum et ad ordeum.
vel
eius
certo
misso
veniente
abbate
domino
ipso
quod
esse probatum et ostensum,
suburbium Grabadone causa petendi dictum fictum, quod donec fictum vel pars
a predictis tribus prandiis inantea fecerint
ficti steterit ad solvendum, quod illi, qui
occasione
dicti ficti potendi. debeant facere
stare ipsum abbatem vel eius niissum
in
secum
donec
cibi et potus in Grabadona et eciam'
Iteni esse probatum et ostensum. ipsum dominum
ipsum fictum solutum fuerit.
abbatem et monasterium predictum habere vassallos et iura fcodalia in burgo et
territorio de Grabadona et de Domasio, scilicet terras de Salegio et Olivedo de
Sursaro, et decimas earundem terrarum, que terre iacent in territorio de Grabadona,
Item
esse terras et decimas feodales dicti domini abbatis et monasterii Sancte Marie.
expensas
probatum
esse
qui
eis,
quod
et ostensum,
probatum
ostensum,
et
alia basa,
esse et esse debent de feodo

(III)
Unde nos
ecclesia Sancti Vincencii
cum baso uno
esse debeat dicti monasterii
dicti
dicti
et iura
Grabadone
et
sita
eciam esse
que sunt prope dictam ecclesiam in dicto castro,

monasterii Sancte Marie de Augia maiori.
consulendam.
allegaciones
et
et
qui
vidit
testes
et
15
et
et
Deum habendo
pre
in
omnibus
omnia, prout
diligenter examinavit
instrumenta in dicta causa
productos et quidquid ostendi'' et allegari vohiit coram eo,

et per
castro
domini Galeazii' de Pyro
questionem ut supra commisimus

dictam questionem
in
adherenti,
ecclesie
lo
dominus Sigebaldus iudex causarum ut supra, habito

iurisperiti Cumani, cui dictam
prefatus
super predictis consilio
ipsi
fuerint ducti,
Christi
nomine invocato
20
dicimus et pronunciamus ct per sentenciam declaramus
oculis,
in
dicto consiHo dicti
domini Galeazii continetur ct
prout hec superius per ordinem sunt conscripta.
Lectum
lulii,
et
pubhcatum
indictione nona,
Cumani
fuit
me
per
et per suprascriptum
suprascriptimi consiHum
Ioh(ann)inum
die Sabbati ultimo mensis
de Bomazo
notarium
dominum Sygebaldum iudicem
comunis
palacii
25
ut supra, ipso in bancho
pro tribunali sedente, presente domino Burcardo misso suprascripti domini abbatis et
capituli et absentibus aliis,
Actum ad banchum
fuerunt testes
ibi
tamen
dicti
legittirae citatis.
domini
iudicis, ubi iura
redduntur. unde plures inter-
rogali et vocati: dominus lohannes domini Egydii Rusche, lacobus
:;o
de Arzegio' fibus ser Bertrami de Arzegio, Petrucius de Mercato fihus quondam ser
Andree de Mercato, Guasperolus de Sancto Laurencio fihus quondam ser Rolandi de

Sancto Laurencio. Benevenutus Serra et Abondiolus Pigus. ambo notarii palacii
comunis Cumani.
Ego lohanninus Bomazo
notarius et scriba palacii comunis
sentencie tradidi et ad scribendum dedi

et
me
infrascripto
Cumani hanc cartam
Menasino notario,
35
scribi rogavi
subscripsi.
Ego Menasinus de
Cumanus
Sallegio notarius
Cumis hanc sentenciam rogatu

Cumani scripsi."
filius
suprascripti lohannini de
ser Cuiardi de Sallegio de
Bomaso
notarii palacii
comunis
40
(3) Nos itaque, quia prefato Gualterio vicario nostro Cumarum comisimus'' dictam
causam summarie examinandam ac eciam decidendam et ex hoc de iurisdictione ipsius
vicarii et per consequens prefati Sigibaldi sui iudicis, cui in hac parte vices suas commisit, plene nobis constat, prefatorum abbatis et conventus supplicationibus benignum
prebentes assensum, prefatam pronunciacionem et sentenciam et omnia in eis contenta a
rite et provide peracta approbamus, confirmamus et presentis scripti patrocinio conimunimus.
NuIH ergo omnino hominum liceat hanc nostre approbacionis et confir-
877.
*)
sequilur rasura unius litterae or.
h) ostendi quidtjuid or.
>)
supra lineam add.
')
or.
supra lineam add.

=)
cooifiuius or.
or.
8) iurisperito
Cunaano
or.
HEINRICI
VII.
macionis paginam infringere vel
CONSTITUTIONES.
Nr. 877. 878.
1312.
g93
ausu temerario contraire. Quod qui secus fecerit,

quam ex hoc incurret, quingentas marcas argenti
componat, medietatem camere nostre, reliquam passis iniuriam applicanIn cuius rei testimonium presentes litteras maiestatis nostre sigillo iussimus
ei
preter indignacionem nostri culminis,
pro pena
dam.
5
communiri.
Signum domini
Dat.
iii
Ego
frater
(M.) Henrici septimi
Romanorum
imperatoris invictissimi.
ii
castris ante
Florenciam, YI. Kalen. Xovembr., indictione XI, anno Domini

millesimo trecentesimo duodecimo, regni nostri anno quarto, imperii vero prirao.
10
Henricus Tridentinus
sacre imperialis
AUerius
sententiae a. 1311.
Karlsruhae in tahilario generali
lum laesum pendet filis

eadem leguntur ac supra
est
Edidit
sericis
ac nr. 877.
latae
confirmatio item autographa servatur
der Kaiser-
und Konigsurkunden'
l|Henricus
caeruleiqtie
Netcgart(-Mone)
Romani
sacri
versis
Sigil-
coloris.
'Episcopatus
Constantiensis'
II,
683
nr. 86.
(P. deest.)
ii
nr. 170.
In verso eadem manti scripta

Diploma ipsum alia manu, tamen valde simili scriptum
flavi
nr. S77.
30
Atig.
'Select
Nos demto conttdimus.
20
cancellarius
faule]'
CONFIRMATIO ALTERIUS SENTENTIAE.
878.
15
episcopus
vice domini Henrici Coloniensis archiepiscopi per Italiam archicancellarii recognovi.
augustus
uni-
suam
gratiam
et
omne bonum.
(
Ex
l)
parte venerabilis Dythelmi abbatis principis nostri et honorabilium virorum
seu conventus monasterii Sancte Marie Augie maioris ordinis sancti Benedicti
capitidi
Constant. dyoc. nobis extitit humiliter supplicatum, ut sententiam
bare et confirmare de imperiali benignitate dignaremur.

(2) 'In
25
talis
appro-
est:
nomine Domini.
Anno
(I)
infrascriptam
Cuius tenor
a nativitate ipsius millesimo trecentesimo nndecimo, die Veneris vige-
Super questione. que vertitur coram domino
simo mensis Augusti, indictione nona.
Singebaldo de Gabbis iudice causarum pallacii communis Cum(arum), cui nobihs vir
30
dominus Gualterinus de Curte vicarius generalis serenissimi regis domini Henrici Dei
Romanorum imperatoris semper augusti in civitate Cum(arum) et eius districtu
tanquam iudici suo commisit oretenus vices suas ad inquirendum et recuperandum
gratia
iura% redditus, possessiones, vassallos et honores ac
ficta
cuiuscunque maneriei ecclesie,
Marie Augie maioris ordinis sancti Benedicti Constantien.

dyoc,
cui domino vicario ad inquirendum et recuperandum predicta dictus dominus
imperator precepit et in mandatis dedit per suas litteras speciales ^ occasione quocapituli et conventus Sancte
35
rundani processuum factorum per testium productionem et alio
homines
et
et
vicinant(ias)
burg(i)
et
modo
contra
tenentes et possidentes de manssis, domibus, terris et rebus territ(orii) et

dicto
10
monasterio Sancte Marie de Augia
et villarum
honores et
que
in
877.
')
878.
*)
1)
locis
et
aliis
loco raso or.
Servatae non mnt.
rebus
territoriis burg(i)
,
vassallos.
cuiuscunque maneriei dicte ecclesie et capitulo pertinentes et

dicti domini imperatoris et que iii dictis tcstium productorum
excidit or.
1)1
spectantibus in
de Tremedio causa recuperandi iura, redditus, possessiones

ficta
litteris
commune
locorum seu villarum de Tremedio contra
alicn-uni.
et actis
i^n.
HEINRICI
894
VII.
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 878.
que quidem questio est per predictum dominum Signimonasterii continentur,

baldum iudicem causarum ut supra domino Galeazo de Piro iurisperito Cum(arum)
consulenda commissa ad videndum, consulendum et determinandum, utrum ait suffi<licti
cienter
probatum per
testes,
scripturas
et
instrumenta
causa productos et
dicta
in
producta, ipsum monasterium habere redditus, possessiones, vasallos, honores et ficta

in
dictis
burgo et
locis
seu
villis
et
eorundem
territ(oriis)
et
cetera,
que
in ipsa
commissione inde scripta per Petruciuni de Bargo scribam pallatii Cum(arum) conconsilium dicti domini Galleazi de Piro iurisperiti, cui dicta questio est et
tinentur,
fuit consulenda commissa ut supra, qui vidit et diligenter examinavit iura, rationes
et allegationes dicti monasterii et testes in dicta causa productos et scripta et instru-
to
menta coram eo producta et quicquid ostendi et allegai'i voluit coram eo et qui diu
si quis coram eo aliquid dicere et allegare vellet, Christi nomine invocato,
expectavit,
tale est:
(II)
dominum abbatem
Videlicet quod est sufficienter probatum,
dicti
monasterii
conventum et curiani habere in

burgo et locis seu villis de Tremedio et territorio eorum manssos decem et dimediis"
terrarum, quorum unus seu prinius est fischi de Tremedio et spectat et pertinet ad
cuius mansi iustitia pertinet ad dictum
ecclesiam Sancti Laurentii de Tremedio
hic
non declaratur.
Reliqui vero novem
abbatem,
cuius
mansi
nonien
dominum
mansi et dimediis'' spectant et pertinent dicto domino abbati, capitulo et conventui
Inter quos mansos sunt octo mansi primi,
dicti monasterii Sancte Marie de Augia.
quorum octo unusquisque dat et dare debet fictum annuatim dicto domino abbati.
capitulo et conventui dicti monastcrii quinque solidos veteris monete et quinque modios
Sancte Marie de Augia maiori
et
monasterium
et
ts
furmenti, tertiam sicallis et tertiam partem panici.

Qui modius capit et capere debet octo sextarios. Nonus autem mansus dat et dare
debet fictum annuatim dicto domino abbati, capitulo et conventui quinque solidos
veteris monete exceptis sex nummis, dimedius autem mansus dat et dare debet
Predicti
annuatim dictis domino abbati, capitulo et conventui quindecim nummos.
autem mansij novem et dimedius nominantur ut infra, sunt infrascripti'': primus
mansus est mansus de Ballonio, secundus mansus est mansus de Manchagagio, tertius
est mansus de Olesio, quartus est mansus de Lestino, quintus est mansus de Villiano,
sextus est mansus de Roace, septimus est mansus de Nerio, octavus est mansus de
Cardario, nonus est mansus de Marlianico et dimedius mansus est mansus seu medietas
Item est consilium dicti domini Galea(,'i, esse propro indiviso mansij'' de Carale.
batum sufficienter, ipsum dominum abbatem, capitulum et conventum dicti monasterii"
ao
blave, videlicet tertiam partem
25
30
35
Sancte Marie de Augia maiori habere debere super predictis mansiis fictum annuatim'^
amphoras quinque
vini,
probatum,
sextariis.
Quelibet enim amphora capit
est consilium dicti
domini Galeazi, suffieienter esse
exceptis duodecim
quadraginta octo sextarios.
Item
dictum abbatem, capitulum et conventum
dicti
monasterii Sancte Marie
de Augia maiori habere debere annuatim fictum seu redditus super terram de Oliveto,
40
non deficiat, libram unam nove monete, et etiam habere debere

super predictos mansos regale remigale.
Item cst consilium dicti domini Galeazi,
esse probatum sufficienter, ipsum dominum abbatem, capitulum et conventum habere
sive deficiat sive
debere omni
tertio
dictis mansis.
anno de precaria
et pro precaria tres libras veteris
Salvo tamen et reservato quod
nullum preiudicium et nulla lesura gravetur nec

terras et
878.
mansa nec
^) sic or.
<!)
illis
ilicti
nec
alicui
fiat
tenentibus et laborantibus dictas
eorum, contra quos
nioiiasteri! 1 loco
raso or.
monete super
per hanc sententiam seu consilium
''")
is
et
quem
inaiisiis
dicta sententia seu
fictiiiii
,11111
la loco
raso or.
HEINRICI
coiisilium fertur seu
ferri
VII.
CONSTITDTIONES.
contingerit,
VSU.
suffieienter
si
Nr. 878.
^,95
legiptime monstraverint et
et
monstrare et dicere poterunt de aliquo pacto vel de aliquo
iure,
quo
in minori
quan-
quam superius continetur teneantur.

(Illi Fnde nos prefatus dominus Singibaldus
titate
iudex eausarum ut supra sedens in

bancho pro tribunali. habito super predictis eonsilio dicti domini Galeazi de Piro
iuris periti Cum(arum). cui dictam questionem ut supra commisimus consulendam,
qui vidit et diligenter examinavit iura
rationes et allegationes dieti monasterii et
testes
et
instrumenta
expectavit,
si
et
quicquid ostendi
et
voluit coram eo et qui diu

dicimus et pronunctiamus et per
ailegari
quid aliud dici et allegari voluerit,
sententiam declararaus. diffinimus et eondempnamus in omnibus et per omnia, prout

consilio dieti domini Galeazi plenius eontinetur et prout superius .scriptum et
10
in
appositum
est.
Lecta
16
et publieata
hec sentcntia in borleto Cum(arum) ad banchum
fuit et est
domini iudicis, ubi
redduntiir, ipso domino iudice in bancho pro

Et hoc presente domino Brocardo procuratorio nomine dicti monasterii et absente alia parte tamen legiptime.
Unde plures interfuerunt ibi testes
rogati: Petmeius de Bargo filius ser Abondii de Bargo, Speranzolus filius domini
lacobi dieti Botte de Piro, Gasparinus filius ser Petracii de Sasso et Menasinus filius
dicti
iura
palatii
tribunali sedente.
ser Guitardi de Salegio.
Ego Mafiolus Rampoldus notarius et seriba palatii communis Cumani. filius

condam ser Guaspari Rarapoldi de Cremenate de Cum(is), hanc cartam sententie
so
ti-adidi et legi
et
ad scribendum dedi infrascripto notario et
me
subscripsi.
Ego Frederigolus de Vaga,
notarius Cumanus filius ser Fomasii de Vaga hanc

omnia suprascripta et singula rogatu supraseripti Maffioli Rampoldi
scribe palatii Cum(ani) scripsi.'
sententiam et
notarii et
85
(3)
Nos
itaque, quia prefato Gualterio vicario nostro
causam summarie examinandam ac etiam decidendam

vicarii et
ex hoc de iurisdictione ipsius

in hac parte vices suas comconventus supplicationibus benignum
per consequens prefati Sigilbaldi sui iudieis, eui
misit, plene nobis constat.

30
Cumarum commisimus dictam
et
prefatorum
abbatis et
prebentes assensum, prefatam pronunctiationem et sententiam et omnia in
eis
contenta
eommunimus.
Xulli ergo omnino hominum liceat hanc nostre approbationis et confirmaQuod qui secus fecerit, preter
tionis paginam infringere vel ei ausu temerario contraire.
indignationem nostri culminis quam incurret quingentas niarehas argenti pro pena comrite
35
et
provide peracta approbamus,
ponat, medietatem
rei
camere nostre, reliquam
I
confirmamus
Signum domini
presentis
scripti
patrocinio
passis iniuriam applicandam.
litteras maiestatis nostre
(M.) Henrici septimi
et
sigillo
Romanorum
In cuius
iussimus eommuniri.
i|
Dat. in eastris ante Florentiam, VI. Kalen. Novembr. indiet. XI, anno Domini
millesimo treeentesimo duodecirao. regni nostri anno quarto, imperii vero primo.
,
40
Ego
frater
Henricus Tridcntiuus episcopus sacre imperialis aule cancellarius vice
domini Henrici Coloniensis arehiepiseopi per Italiam archieancellarii recognovi.
HEINRICI
S9G
VII.
CONSTITUTIONES.
MANDATA DE HOSTE FACIENDA.
8T9-881.
Nov. 2.-7.
1312.
MANDATUM
879.
Servatur in histrumento infra nr. 8S1,
loco infra citato.
viris
Noverit
:ti.
vicario,
moventes
Nov.
2.
Edidit Doenniges
vestra
(P. deest.)
Romanonim imperator semper
antianis,
[.
.]
consilio
nobilibus et pruden-
augustus
comuni Pisarum,
et
fidelibus
suis
omne bonum.
gratiam suam et
dilectis
Oct.
PRIUS.
quod denuo contulimus.
Henricus Dei gratia

tibus
Nr. 879. 880.
1312.
dilectio,
quod
in
vigilia
Omnium sanctorum proxime
castra nostra, que posuimus ante Florentiam, et transeuntes
cxercitu* flumen Arni in valle
Eme
cum
preterita
toto nostro
lo
sani et incolumes ac sine periculo quolibet castra-
TTbi vigiliam eandem et diem festi predicti celebrantes solempniter

eodem loco remansimus constituti. De quo quidem loco strenuum virum Tyzonera de
Colle cum licteris nostris misimus, significantes vobis per ipsas transitum nostrum, quem
m(en)tati'' fuimus.
iu
fecimus et facere
Nov.
2.
disponimus, et quod nostrum exercitum
Die vero Animarum
crastino
in
Omnium sanctorum
statim accedere deberetis.
de valle
Eme
is
mane
predicta de
recessimus et venimus usque vallem Strate, ubi pernoctabimus", disponentes vobis abinde
cum
quod vos ad nos

Quare fidelitatem vestram, in qua nobis et imperio tenemini, monemus, requirimus et ortamur vobis nichilhominus, prout per prefatum Tizonem
mandavimus, iniungentes, quatinus statim visis presentibus, omnibus excusationibus,
dilationibus et difficultatibus quas audire nolumus omnino postpositis, cum omni fortia
vestra equitum, peditum, balistariorum, guastatorum, sagittamentorum et ahorum, que
pro exercitu fuerint opoi-tuna, vobiscum portantes victualia pro vobis et gente nostra
necessaria vos ad iter ponatis, nostrani presentiam viriliter et feliciter tanquam fidelissimi nostri vekiciter accessuri.
Gratiam nostram plenissimam per hoc procul dubio
taliter
exercitu nostro appropinquare talemque locum accedere,
secm'e poteritis pervenire.
20
25
promei'entes.
Data
die
Animanim
in
predicto
loco
vallis
Strate
regni
nostri
anno quarto,
imperii vero primo.
880.
Servatur ibidem.
3IANDATUM ITERATUM.
Dentto
contulimus.
Nov.
3.
Doenniges
Edidit
l.
s
c.
Heinr. 509.
vicario,
suam
oct. 31.
et
Bohmer, Reg.
(P. deest.)
Romanorum
Henricus Dei gratia

.
antianis,
consilio et
prudentibus viris,
comuni Pisarum, fidelibus suis dilectis
gratiam
omne bonum.
Cum
die Martis
3&
proxime preterita moverimus castra nostra
et transierimus
apud Sanctum Petrum ad
Arni, nullis inimicis apparentibus, pernoctantes
Emam*
flumen
prope
Florentiam, tunc statim per strenuum virum Tizonem'' de Colle et per licteras nostras
hoc vobis significavimus mandantes, ut

879.
*)
mpra
880.
adima
lineam add.
tr.
^)
tr.
Tyzonum
*>)
quia
castranitati
tr.
ammodo
tr.
<=)
pateret vobis
penioctavimu.s
tr.
ad nos
veniendi
4
HEINRICI VU. COXSTITUTIOXES.
Nr. 880. 881.
1312.
897
ad nostrum exercitiun venirctis. Deinde cum in dicto loco celeOmnium sanctorum et in crastino, hoc est in commemoratione
Animarum omnium fidelinni procederemus et pernootaremus in Strata Madii, iterato
consimiles licteras super veniendo ad nos vobis meminimus destinasse.
Verum quia
accessus.
sine luora
brassemus solempnitatem
.-.
iterato die sequenti,
hoc
dic
est
cianum posuimus castra nostra,
poteritis, fidelitati vestre
et executione
omnium
statim
omnibus
peditum
quam
sicut
et specialiter
Data
ir.
aniui
securissime
quas omnino de cetero audire nolumus postpositis,
cum
posse
armatorum tam equitum quani
vestro
vastatoribus et victualibus in habundantia tam pro gente vcstra
tamen ad vendendum, ad nostrum exercitum
veniatis,
vobis impositam et indignationem nostram vokieritis evitare.

in
i|uarto,
881.
apud Sanctum Cas-
ammodo
sub obtentu nostri favoris et gratie et sub pena

contentarum firmiter precipiendo niandamus,
cum omni
qualibet
nostro exercitu necessaria,
penam
et
sicut plene nobis constat,
in prioribus licteris
excusationibus,
mora
sinc
et
Novembris processimus
quod
ad nos veuire
(juatinus
10
tertia
ita
castris
apud Sanctum
iniperii vero
Cascianum,
III.
Nonas Novembris, regni nostro
primo.
INSmVIIENTUII SUPEIt PUBLICATIONE MANDATORUM

CONFECTUM. Nov. 7.
AutogrnpJmi servatur Taurini
Mazzo 3
in tabnlario regio 'Diplomi imperiali
Edidit Doenniges 'Acta Uenrici VII' II, 190 nr. ol.
Denuo
nr.
6\
contulimus.
20
(P. deest.)
In Christi nomine amen.
Pateat omnibus
paginam
presentem
evidenter
Franciscus Tani de Ubaldlnis de Castello
vicarius
inspecturis,
Pisani
quod magnificus
comunis per
vir
serenissimum
Romanorum imperatorem semper

Bonaguinte Scarso, Mone Bonincontri, Putio Gregorii
principem et dominum dominum Henricum Dei gratia

25
augustum
dixit et protestatus* fuit
de quarterio pontis, domino Bonaguinte de Vico, Cosscio Gregorii, Ceccho Botticelle
Pucio Laurenci, Vanni Rosso vinario
de quarterio niedii. Colo Tomasy,
30
effectu
omnia
licteris
Oculis,
Gaddo
quatinus
populi,
et singula contenta in licteris dicti
arbiti-io
notario de
facere, in
cum
Anselmi de
debeant
cum
domini imperatoris transmi.ssis cidem
Et insuper precepit eisdem sub pena eris et perdomini imperatoris tollenda, quatinus omnia et singula in eisdem
comuni Pisano.
dicti
ipse vicarius paratus fuerit et sit predicta
quantum
Castello
observare et facere
contenta faciant, adimpleant et observent tam per se
predicte,
35
Pisani
antianis
vicario, antianis et
sonarum
Lupo de
domino Guidoni,
foriporte,
quartcrio Kinsice,
de quartcrio
sibi possibile est et
Mandans michi Pagano
quam per comune
omnia
in ipsis licteris
civitatis
contenta
ad suum offitium pertinet ullo modo.
notario infrascripto,
quod de
predictis
conficere
dcboam
publicum instrumentum.
Quarum
40
licterarum tenor infrascriptus est:
'Henricus Dei gratia
vero
primo'.
supra
vero
primo'.
supra nr. 880.
Acta fuerunt predicta

presentibus sere
in
Stefano Genai
hec vocatis testibus et rogatis.
S81.
I.L.
")
civitate
de
Pisarum
Campo
Sub
atino
et
ab
nr. 879.
in sala palatii
comunis
ciîtatis predicte,
Calci notariis ad
Domini millesimo trecen-
ser lacopo Vitalis de
incarnatione
pretestatus or.
CONSTITLTIONES IV.
H-^
Nov.
i.
Nov.
2.
xov.
3.
HEINRICI
g98
CONSTITUTIONES.
VII.
1312.
Nr. 881. 882.
tesimo tertio decimo, indictione undecima, secundum consuetudinem Pisane
civitatis, die
septimo mensis Novembris.

(S. N.)
notarius
Ego Paganus Homicioli Pagani de

omnibus
predictis
meum
publicavi et signum
dicti
auctoritate imperiali
domini
vicarii scripsi et
posui.
SCRIPTA PRO lOFFRIDO DE
O-i
interfui
Civitate Castelli
dc mandato
ea
ot
LINmOEN.
Nov. 11. 1313.
1312.
Quae omnia
hic coniunctim proponere liceat.
13i:i.
Demio contulimus
hominis Germani
branaceo.
aiitographon
tit
790
et
tdbularii
videfur scriptum
est.
In verso manu canccUariae cxaratum.
XII
Quae concordant supra cum
832.
Nov. 11.
'Zeitschrift fitr die Geschichtc dcs Oherrhcins'
nr.
lan. 23.
SCRIPTUM SUPER SCULTETATU SLETSTADIENSI TERTIUM.
882.
Manu
nr.
Oenopontani
Pendet
est:
transmissum.
henivolenter
sigilli
R (=
fragmentum
(1861) pag. 207 nr. 67.
832,
typis minorihus
memMonc
loro
Edidit
Registrat.j.
V.
iam supra
15
excudenda cura(P. deest.)
vimus.
Henricus Dei gratia
Lyningen advocato
Romanorum
provinciali
iraperator
semper augustus
consanguineo suo
nobili
viro loifredo
gratiam suam
dilecto
et onine
Etsi cunctorum nostrorum ac imperii subiectorum delectamur status extollere,
maxime
profectibus et
commodis providere disponimus, qui nos
obsequiis plus ceteris venerantur.
dicto Waffler pro
aut nostros
et
dictum imperium
dc
bonum
tamen eorum
suis
20
devotis
Sane cum officium scultetatus in Sletstat strennuo viro Henrico

per nos
dudum certis de causis obligaverimus
summa argenti quocumque tempore redimendum, tibi*
impendere servitia duximus indulgendum et concedendum '.
quadringentis marcis argenti
'^,
successores in imperio pro dicta
propter grata que non cessas nobis
25
ut idem officium pro dictis quadringentis mareis argenti vice et nomine nostris ac ipsius imperii
redimere valeas ab eodem simili condicione

per te tuosque heredes exercendum,
officium a nobis sive nostris in imperio
redimatur.
officio
qua dictus Waffler ipsum officium hactenus
tenendum
et
possidendum
tam
diu,
tenuit,
quousque iam dictum
memorato successoribus pro prememorata summa pecunie
Dantes vobis potestatem plenariam prefatum officium exercendi, prout singuli in eodem
vestri predecessores
ipsum
exercere
et
regere
consueverunt.
In
cuius
rei
30
testimonium
presentes litteras nostre maiestatis* sigillo iussimus communiri.

Dat. in castris apud Sanctum Cassianum Florentini districtus, IIII. Idus Novembr.^
anno Domini millesimo trecentesimo duodeeimo*, regni nostri anno quarto, imperii vero primo.
882.
a)
Ita
in
m:
T90.
3,
j
1)
Cf. sui-(i nr. 790 et 832.
HEINRICI
883.
Bepethmis
VII.
CONSTITUTIONES.
edifionein, qtintn ex copiario tahtdarii
Heinr. 595 (Addit.
Arenga ibidem
Nr. 883. 884.
1313.
BECEFTIO IN VASSALLUM.
imperii selecta' pag. 457 nr. 652.
899
1312. Dec. 2.
Amorhacensis paravit Bbhner 'Acta
ita
abhreviata
est.
I).
Bohmer, Beg.
(P. deest.)
Romanorum
Henricus^ Dei gracia
1312.
universis
sacri

Etsi quorumlibet nostrorum fidelium etc*.
Attendentes igitur nobilis loffridi de
Lyningen dilecti consanguinei et fidelis nostri firaie dileccionis et fidoi puritatem,
personam ipsius vidimus et scimus per

experienciam operis laudabiliter insignitam, eiusque grata servicia, que nobis et imperio
Romano circa prosecucionem solempnitatis nostre, ubi sacri imperii dyadema suscepimus,
legalitatis et circumspeecionis industriam, quibus
10
necnon aliorum negociorum nostrorum
15
modicis
laboribus
inantea
fortius
cundem
quibus
eiusdem imperii in partibus Ytalie sub non

iit
ipsum nosti-is et dicti imporii serviciis
eidem quatuor niillia librarum Hallensium, cum quibus
expensis
astringamus,
nostrum
in
cum
quirimus,
et
ct
iniperii
et
exhibuit,
et
necnon septingentas marcas Colonienses, cum
predicti,
hominem
ligium con-
et ipsas quantitates
pecunie pro
comitis et comitatus Lutzonburgensis vasalluni et
in
de nostre
liberalitatis niunifictncia
donamus
nobis et successoribus nostris sibi et heredibus suis ab eo descendentibus promittinius
Yolentes et eidem concedentes, ut officium seu regimen advocacie nostre
exsolvendas.
20
Elsacie, prout sibi per alias nostras litteras
et exerceant et
commisimus,
ab eodem regimine amoveri non debeant,
eiusdem de prefata pecunia integraliter

tune habuerint propria,
utrobique convenienter
Qua habita idem

unum nobis et imperio
poterit,
fieri
et si
quorum
fuerint, a nobis et
et
ei
si
ipsis alibi
si
reci-
castra
illud iniperio resigne[n|t
et
in
nullum habuerint, tunc statim ipsam
que pro
illa,
regant
vel heredibus
aliud comiti Lutzenburgensi, prout
tantuni ununi,
Alioquin
recipient.
convertent in predia seu allodia,
prius
loffridus et heredes sui predicti,
feodum predictam pecuniam

Hallensium empta
nisi
iura et redditus
sui predicti
satisfactum vel saltem
fuerit
pienda extiterit assignata.

26
tamen quod
sic
permaneant, ipse et heredes
nostri nobis et imperio sicud ante salvi
dictis
quatuor millibus librarum
imperio prefato, ea vero, que pro residua pecunia
seu pro septingentis marcis Coloniensibus comparantur, do comitibus et comitatu Lutzeln-
bm-gensi predictis
temporibus
perpetuis
in
feodum possidebunt.
De
quibus quidom
pro se et suis heredibus predictis virga nostra, ut moris est,

investivimus et tenore presencium investimus, sic taraen quod nobis et
feodis dictiim loifridum
solempniter
imperio antedicto
S5
modi
et
necnon comitibus
feodis debita servicia
lofFrido fidelitatis
XI, anno Domini
MCCC
in castris
supra Plorenciam,
duodecimo,
regni
nostri
IIII.
anno
Non. Decembris,
quarto.
imperii
vero primo.
884.
MANDATUM DE CAUSA AUDIENDA.
Denuo contulimus autographon, quod
1313. lan.
1.
servatur Argentinae in tahulario,
cui noinen
Signatum est 'Serie G.

In verso exaratum est
116. 4\ Pendet sigilli fragmentum parvum loro memhranaceo.
manu cancellariae : R (= Registrat.). Edidit Mone l. c. XII, 206 nr. 65. Cf. iam stipra
est
45
eodem
iussimus communiri.
sigillo
indiccione
super hoc ab
In cuius rei testimonium presentes litteras nostro maie-
Datum apud Sanctum Cassianum

40
comitatui Lutzelnburgensi predictis pro huius-
teneantur, recepto
homagii debito sacramento.
statis
et
'Besirhsarchiv des Unterelsass\ henivolenter nohis transmissum.
mandatum
883.
a.
)
1311. Aug. 28 de his rehus emissum nr. 672.
Heinricus ed.
(P. deest.)
^) sic ed.
113*
HEINRICI
9Q0
CONSTITUTIONES.
YII.
Nr. 884. 885.
1313.
nobili viro loffr(ido)

Henricus Dei gratia Koinanorum imperator semper augustus
fideli suo dilecto
et
gratiam
consanguineo
provinciam,
Alsatiam
per
advocato
Linino-en
dc
suam
omne
et
bonuni.
divinitus,
exigit
et
personarum
religiosarum
et
ab[batisse
etj*
requirit,
Cum
subiectis imperio fticiamus iusticiam vel fieri procureraus.
omnibus nostro
honorabilium
quod assumpti sumus
debitum, ad
Officii nostri
iit
itaque
conventus monasterii in
Nidernmunstcr devotarum nostrarum in Christo dilectarum nobis gravis'' pluries

de Berkheim sibi super cuiusdam silve dicte Sermersdemonstrant, quod strennui viri
fideheim [possessione]^ iniuriantur et per eosdem impediuntur indebite in" eadem,
<=
litati
tue
causam necnon
que motas seu movendas
diHgenter
audias
imperiali
termines
inveneris ius
alias
taliter
earundem
dicta
precise
quascumquc
vel quas
iidem
volentes,
quatinus super
dicta silva
moverunt
aliis
lo
quoscum-
dicte abbatisse ac conventui pcr
movere intendunt causas
vel
prout invcncris et cognoveris, ipsam scu ipsas auctoritate nostra
et
decidas
et
in
eadem
habere, ipsos
premissis
mandamus
precipiendo
districte
questionis
quo predictos abbatissam et conventum

manutcneas efficaciter et defendas. In
defectu cognitionis causarum ac defcnsione
eoque,
quod super
faciendo,
in
auctoritate
is
abbatissa et convcntus auribus nostris suas querimonias non dcfcrant
iterato.
apud Sanctum Cassianum supra Florentiam.

Domini MCCCXII, regni nostri anno quarto, imperii vero primo.
Dat. in castris
MANDATUM DE BONIS
885.
Cum
gianam
20
I3IPEBII BEDIMENDIS.
1313. lan. 2.
nec atitogrcqjhon nec apographon nacti simus, rejjetere oporfet editionem Liini-
XXII, 384 paratam, quam
'Beichsarchiv'
hic
illic
correximus.
Henricus'' Dci
Dc
et
gratia
BiJhmer, Beg.
fidei
sinceritatc, legalitatis industria
augustus
universis
25
necnon circumspectionis providcntia nobihs
de Liningcn advocati per Alsatiam provinciahs, nostri
dilecti
consanguinei
plurimum presumentes, sibi tenore prescntium iniungimus et precipimus

ut omnia bona, sive possessiones sint sive redditus, quecunque sunt in sui
fidelis,
seriose,
regiminis
districtu
prenotati
nobis
vel
nostris
in
imperio
eadem
titulo,
quo
personis a quibus rcdemerit obligata forc noscuntur, tencat et possideat pacifiee
tam diu
quousque ab ipso vel
et quiete,
suis
successores dicta bona iusta redemptionis
hercdibus per nos vel nostros
formam super
in
imperio
eo traditam fuerint absoluta.
35
et singulis quorum intercst nostre gratie sub obtentu,

huiusmodi redemptione secundum mandati nostri exigentiam sine contradictione
Mandantes universis
in
30
predecessoribus personis
quibuscunque obHgata, nostro nomine redimat ipsaque eodem obligationis
sibi
sacri
viri loffr(idi)
(P. deest.)
Heinr. 516.
Romani
anno
Kal. lanuar.,
quaUbet pareant
et
quatinus
intendant.
Harum
testimonio litterarum nostre
maiestatis
sigilli
robore signatarum.
Datum
in castris
apud Sanctum Cassianum.
ITII.''
Non.
lan..
anno Domini mille-
40
simo trecentesimo tertiodecimo, regni nostri anno quarto, imperii vero primo.
88-lr.
endum:
a)
foramen
or.
teuoris querele?
>)
*)
sic or.
foramen
'')
foramen
or.; exciderunt litterae fere
or.; exciderunt litterae fere
decem;
duodecim; an
iia coniecimiis.
coniicl-
') in loco
raso or.
885.
Ueinricus ed.
>)
quarta ed.
4S
HEINRICI
886.
CONSTITUTIONES.
VII.
MANDATUM
1313.
ef
partim minus
lcgibile
H. 2315. T. Sigillum desiderafur, foraminihus

Romanorum
Henricus Dei gratia

de "Wangen
Gravem querelam honorabilium
et religiosarum
suam
almende
tidelibus
suis
viris
gratiam
dilectis
personarum
abbatisse ac condevotarum nostrariim in Christo nobis dilectarum ac strennuorum
de Andehi recepit nostra serenitas continentom, quod indebite [de] cuiusdara
possessione, sicut asserunt, sint eiecti.
Quapropter fidehtati vestre seriose
.
mandamus
precipimus et
ventum
ac
quatinus
volentes,
viros
strennuos
de Andehi
in
si
ita
teneatis sub forma iuris et efficaciter
defendatis,
cum
presertim
indebite pregravari,
predictas abbatissam
est,
predicte almende
reponere nullatenus omittatis ac ipsos
nostra statim
iideni
in
et con-
possessionem auctoritate
eadem
contra quoslibet
manu-
non permittentes eos in ipsa a quoomnibus super predicta almenda sibi
questionem movere volentibus coram nobis vel coram

sint
nobili viro I[o]ffr(ido)
de Andela
virorum
quam
(P. deesf.)
[o]mne bonum.
et
yentus
so
Signatum
Alsatiam necnon strennuis et prudentibus

Columbariensi,
et
Unferelsass\
In verso nihil exaratum
relictis.
sculteto
Friderico
15
quocl dicifur 'Bezirksarchiv des
denuo contulif socius noster A. Hessel.
de Liningeii advocato provintiali per
10
lan. 23.
esf 'Serie
est.
%!
Nr. 886. 887.
FAVOREM MONASTERII DE ANDLOWE.
IN
Atitographon fahiilarii Argentinensis

valde corrosum
1312.
1313.
nostro Alsatie
iusticiario
parati
exhibere iusticie complementum.
Datum
in
apud Montem Imperialem Plorent. dyoc, X. Kah Febr., anno
castris
887.
tercio decimo, regni nostri
anno quinto. imperii vero primo.
CONFIRMATIO CONSUETUDINIS
CIVITATIS EGRENSIS.
1312.
Dcnuo contulimus autographon

fasciis
sericis
nr. 651 rf J. Celahovsky

30
'Codex
iuris
Buhmer, Reg. Heinr. 594 (Addit.

Henricus Dei gratia
.
magistro civium,
35 liter
Pendet sigillum laesum
456
imperii selccta" pag.
municipalis regni Bohemiae
II,
169
nr. 95.
(P- deest.)
I).
augustus
prudentibus
consulibus et civibus Egrensibus, fidelibus suis dilcctis
omne bonuni.
Non nunquam evenit,
suam
tahularii civifafis Egrensis.
Edidcrunt etiam Dohmer 'Acfa
coloris.
flavi
Nov. 17.
viris
gratiam
et
ut
quod communiter
a iurc conceditur.
ex cautela spccia-
petitionis instantia de facili prestetur assensus
fit ut in huiusmodi
presidium pro fulcimento suffragii plenioris. Nuper igitur ex parte
maiestati extitit supphcatum, ut cum ab anti^juo in civitato Egreiisl ser-
postuletur,
quo
et adsit imperiale
vestra
nosti-e
vatum
existat,
quod
si
aliquis
civis
in
homicidio
dcprehensus
fuerat
et
hiiiusmodi
negotium amicabihter non poterat sopiri, due partes facultatum sou bonoium niobihum
40
887.
")
d corr. ex b or.
HEINBICI
<.)(i2
ad uxorem
Vll.
CONSTITUTIONES.
et liberos ipsius et tertia
uiodi consuetudinem approbare et
ad iudicem
1312.
Nr. 887. 888. 889.
civitatis
debeant provenire, nos huius-
ipsam confirmare de imperiali clementia dignaremur.
Attendentes igitur huiusmodi consuetudinem, sicut de iuris peritorum consilio intelleximus,

a iure communi non nimium discrepare, ipsam consuetudinem, sieut rite et provide
introducta est et hactenus observata,
nimus.
Inhibentes universis sacri
qui pro tempore fuerit, ut contra
approbamus
Romani
et presentis scripti patrocinio
commu-
'>
imperii fidelibus et specialiter iudici Egrensi
ipsam non venire presumant
aliqualiter vel attemptent.
Presentium testimonio litterarum nostre maiestatis sigilli robore signatarum.

Dat. apud Sanctuni Cassianum in castris ante Florentiam, XV. Kal. Decembris,
XI, anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo, regni
indict.
nostri
anno quarto,
lo
imperii vero primo.
RECOGNITIO DEBTTL
1312.
Dec. 4.
Deiiuo conftdivms autograplwn^ quod Monaci servatur in tabulario secreto reipuhlicae
Pendet sigillum valde laesum loro memhranaceo.
Bawaricae.
regiae
exaratum
citato I,
216
est:
nr. 302.
1.
(=
Eegistrat.).
In
verso
Bijhmer, Beg. Heinr. 510.
Dei gratia
manu
cancellariae
Romanorum
facta conputatione finali per
15
Edidit etiam K. Alhrecht loco supra ad nr. 750

(P. deest.)
semper augustus notum faciraus,

gentes camere nostre una cum
Henrico de Rapostein milite de omnibus et singulis, que pro toto tempore, quo ipse
usque ad initium mensis Novembris proxime preteriti nostris servitiis institit, tam ratione
stipendiorum quam alia quacumque causa sibi debuimus, et disconputatis, que ipse de
camera nostra receperat, dicto Henrico remansimus et remanemus in mille quadrinpliienricus
quod
XoT.
I^
imperator
thesaurarium
'
et
20
gentis quadraginta florenis et quatuor Turonensibus debitores.
Datum apud Sanctum Cassianum*

nostri
Florentin. dioc, pridie Non.
Decerabr.,
regni
parum
30
889.
MANDATUM
IN
FAVOREM
ARCHIEPISCOPI TREVIRENSIS.
1312.
Dec.
8.
Ineditum descripsimus ex autographo tahularii Confluentini.
Pendet sigillum
laesum loro memhranaceo.
In verso manu cancellariae nihil exaratum est, sed invenitur

manu coaeva scriptum: mandatum imperatoris quod Bopardia et Wesalia obediant
archiepo Trever.
S88.
1)
*) sic or.
Cui nomen erat Aegidio.
3S-
HEINRICI
VII.
CONSTITDTIONES.
Est executoria ud privilegium
1312.
Nr. 889. 890.
903
18 c&ncessum supra nr. 833.
lul.
Heinr. 511.
Romanorum
Henricus Dei gratia

tibus
5
viris
Bopardia
Bdlimer, Reti.
(P. deest.)
militibus,
scabinis
impeiator semper augustus
eommunitatibus
et
gratiam suam
et "SVesalia, fidelibus suis dilectis
nobilibus ac pruden-
opidorum
et
sive
castrorum
de
omne bonum.
Pensantes fidem puram et devotionem sinceram ac grata servitia, que venerabilis

Baldewinus Treverensis archiepiscopus princeps et germanus noster karissimus non sine
magnis laboribus, periculis et expensis, quibus se ipsum et ecclesiam Treverensem
gravavit multis oneribus debitorum, nobis et imperio fideliter exhibuir hactenus, inces10
santer ad presens exhibet et exhibere poterit devotius in futurum, et volentes liberalitate
propria ipsius remunerare labores et indempnitati sue

bihter providere, opida et castra nostra et imperii
et exactionibus omnibus, iuribus et pertinentiis
Hallensium
15
sibi,
successoribus
super hoc confectis
nosti-e
vestre districte precipiendo
suis
et
et ecclesie
Treverensis favora-
de Bopardia et Wesalia cum
sturis
eorundem pro duodecim mihbus librarum
ecclesie Treverensi,
prout in
litteris
plenius continetur, duximus obHganda.
mandamus sub pena
maiestatis
Ideoque
in dictis litteris contenta,
fidelitati
quatinus eidem
archiepiscopo iuxta earundem litterarum tenorem pareatis humiliter et fidehter intendatis

sibique de omnibus, que in ipsis Htteris continentur, curetis integraliter respondere.
20
Dat. apud Sanctum Cassianum in castris ante Florentiam, VI. Idus Decembr..
anno Domino miUesimo CCC duodecimo, indict. XI. regni nostri anno quarto, imperii
vero primo.
PROCESSUS ALTERTUS CONTRA

CIYITATEM FLORENTINAM PRONUNTIATIO.
890.
1312.
25
Dec. 12.
Acta processus prioris v. supra nr. 715. 716. Ex processu

sitionis scriptum servata non sunt.
Cf. etiam scntentiam infra
altero edictum et inqninr.
915
et
hannitionem
civitatum Tusciac alteram nr. 916.

Set-vatur
solo
codice
tur.
notam infra ad
Cf.
nr. 910.
a.
foJ.
cf. iam siqnn.

1311. Dec. 24 editam supra nr. 716 in codice statim sequi-
textum valde corruptum correxiimts

Pronuntiatio bannitionem
Riccardianae nr. 786, quem iam supra ad

Hic illic
241'.
Conttdit vir d. Holder-Egger.
hibliothecae
716 edendos adhibuimus,
nr. 715.
30
in
Bohmer, Reg. Ueinr. 513.
Item eodem anno^' die duodecima Decembris

tibus dominis Amideo comite'' Sabaudie,
35
."
in
(P. 524
lin.
1837.)
castris ante Florentiam,
camerario domini imperatoris,
presen-
Conrado''
hostiario domini imperatoris, Heinrico panaterio domini imperatoris et Scotto de Sancto
Geminiano iudice testibus ad hec rogatis
Nos Henricus Dei

nia et
augustus
edicto pubHce posito perhemptorie pro omnibus pubHce
890.
a)
40 c) deest c.
1)
gratia
et vocatis.
Sup>a
eodeni anuo scriptum

<*)
conardo
nr. S33.
c.
poist
Saljauilie
c.
'')
Andrea
cum voee
preco-
requiri et citari fecimus
coniite
corr.
ex
Audree comiti
e.
HEINRICI
904
plurimos
magna
quantitate
in
facto universitas
quantum de
universitatem. in
COXSTITDTIONES.
TII.
et
civitatis
Nr. 890. 891.
1312.
appellatur,
civitatis Floren(tie)
comitatus eiusdem ex pluribus
et cives
legittimis
et
quas et qiiamlibet ex eis universaliter civitas et singulariter universi contra

nostram maiestatem publice commisisse inculpabantur. De quorum nominibus plenius
continetur in dicto edicto^ publice posito, scripto et publicato per Paulum de Podio
causis, per
excusandum
et
quod
nostre aule,
notarium
Bonii
in
certo
termino
coram nobis comparerent ad ae
defendendum ab inquisicione, que contra eos fiebat ex causis in dicta

Et [cum]* in termino eisdem statuto et post terminum expectati
inquisicione insertis.
non venerint nec comparuerint, prout de iure facere tenebantur, idcirco dictam universitatem dicte civitatis Floren(tie), in quantum civitas et universitas appellatur de facto.
et omnes
Paulum notarium,
publice appenso, scripto
dicto edicto
et singulos in
reputamus
pronuntiamus
et
plenitudine potestatis, contra ipsos
tamquam
contumaces,
et publicato
declarantes'
lo
per dictum
de
nostre
contra contumaces posse et debere proccdi,
prout nobis videbitur procedendum.
SCRIPTA AD MARCHIONES
891. 892.
MALASPINAE SPECTANTIA.
1312. Dec.
891.
16. 1313.
Mart. 19.
SYNDICATUS MAECHIONIS FRANCISCI ET FILIORUM.
1312. Dec. 16.
Repetimus cditionem, quam ex niitogmpho Florentiae in tahulario regio asservato

(P. deest.)
I, 268 nr. 169.
paravit Bonaini 'Acta Henrici VII.'
20
Anno
a nativitate eius millesimo trecentesimo duodecimo, indictione X, die sextodecimo Decembris. Conradus marchio Malaspina filius magnifici viri domini Francischi
marchionis Malaspine tanquam congiunta persona, nomine suo et nomine et vice dicti
patris sui et fratrum suorum, videlicet Bernabovis, lohannini, Aczonis, Dominici et n
domini Francischi,
Guillielmi
presencia nomine supradicto
Dei gratia
in Tuscia
pro
quibus
de rato habendo promissit, constitutus" in
magnifici et potentis viri
palatini,
Ancarii
domini Guidonis Novelli comitis
Riparie orientalis districtus lanue et generalis
capitanei diocesis et episcopatus Lunensis pro serenissima mayestate, gerens vices dicti
sui patris et fratrura suorum supraseriptorum dixit et protestatus
nomine quo supra, quod paratus est pro se ipso et dicto nomine stare et parere
omnibus mandatis imperialis mayestatis et sui vicarii et facere, promictere et iurare
omnem i)i'umissionem obligacionem, quam facere posset in honorem dicti domini
imperatoris et sui îcarii, et guerram facere, prout marchiones Malaspine fecerunt et
promisserunt facere iu partibus Lunensibus dicto domino imperatori vel eius vicario.
Quam promissionem et obligacionem dictus dominus Conradus suo nomine quo supra
corporaliter libro tacto iuravit ad sancta Dei ewangelia ipsi domino vicario recipienti
pro dicto domino imperatore et eius mmciis, remoto hodio vel amore, fraude vel precibus guer[r]am facere toto eorum posse omnibus inimicis rebellibus sacri imperii in
domini Francischi
39
est
81)0. ) deest
891.
1)
c.
f)
in corr.
cumstitutus ed.
Quod servatum non
est.
c.
35
40
HEINRICI
Luncnsibus
partibus
cum
Pectens
Franciscum
1312.
1313.
Nr. 891. 892.
905
dictam promissionem suo sacramento vallavit.

nomine quo dictum est tanquam vere vasallus dicti domini
obediens eidem ab eodem domino vicario, quatinus dictum dominum
et
alibi,
et
sic
instancia eo
imperatoris et
CONSTITUTIONES.
VII.
et filios eius et [se
ips]um reponat et inducat cuni omnibus suis iuribus et
pertinenciis in tenutam et corporalem possessionem burgi et [tcrre] de
de iure et plenitudine sui

olim tenebant Lunenses
Avula spectantem
ad dictum dominum Franciscum, quod burgum et terram
nunc tenent occupatum domini Moroellus, Franceschinus,
iuris
et
Spinectus ot Conradinus marehiones Malaspine,
10
recommendatum eisdem pro parto dicti

domini imperatoris a nobile et discreto viro domino Bavosso gerente vices dicti doniini
imperatoris. In hac parte roquirens oundera dominum vicariuni supradictuni, quod sibi
predicta faciat et observare procuret omni iure, via et
Et
potest.
[et|
sic
protestatur et
dicit,
petitionibus quibuscumque.
reservatis
modo, quibus melius et magis

semper omnibus suis iuribus, excusationibus
Et exinde denunciavit michi notario
infrascripto,
quod
conficerem publicum instrumentum.
Actum Arcule
i.s
in domo Gilioli quondam Lidexeti, presentibus domino lohani Rape

domino Guirado de Albariis de Bononia presbitero, Ccpnno de GralMucio Bonavite de Arcula testibus ad hec vocatis et roaratis.
de Lucha
liano et
militi,
N.)
(S.
omnibus
Ex
dedit
I'baldetus de Arcula sacri palacii notarius
ac
PRiriLEGIUM PRO JMARCHIONE SPINETA.
893.
20
Ego
iudex
Ludewici imperatoris
confirmatioue
Bonaini
l.
270
II,
c.
nr. 171.
a.
Mart. 19.
1313.
1329. Apr. 30 data
eiusdem tahularii
Cuius editionem hic repetimus.
Heinr. 668 (Addit. II).
viro Spinete marchioni Malespine

et
Bolimer, Reg.
(P. deest.)
Henricus* divina favente clementia

25
ordinarius hiis
interfui vocatus et rogatus scripsi.
Romanorum impcrator
quondani Gabrielis,
et
semper augustus
nobili
gratiam suam
suo dilecto
fideli
omne bonum.
Etsi ad prosequenda mirifice quorumlibet vota fidelium imperialis dextera
regularitate
sit
ad
habilis,
illos
tamen graciosius
se extendit,
quos
in
quadam
suis obsequiis et
Attendentes itaque laudabilem tue fidelitatis promptique honorem nosti-um continent, temporibus istis per effectum
mandatis reperit promptiores.

30
quam
tudinem,
ostendere
tu in
curavisti
iis,
ostensurum in
te
et
futuro
promictis,
et
et alii tuo
exemplo
fortius
descendontibus castra,
35
animentur,
villas
et
terras
tibi
et
tuis
Vithogii, Casatici, Camporezani,

Corfigliani, Gramohirzii,
tuo corpore legitime
Grancilie,
Caxane maioris
Pallarosii,
Santerencii,
Pucghanelli, Rocche Alberti,

Caxane minoris, Sancti Miehelis,
Roczii,
et
Castagnuoli, Albiani, Nicciani, Cortis,
Gragnane, Colognole,
Sillani, Sorazii, Ursignani, Sale,
Sercognani, Congie,
de supra, Pugliani ceterorumque comunium pleborii Sancti
Laurentii et aliorum comunium et singulares personas viearie dicte de Camporexano
provincie Carfragnane ' Lucane diocesis et Lunensis cum eorum territoriis, districtibus,
iuribus, iurisditionibus et pertinentiis in nobile feudum usque ad nostrum et successorum
Sanastaxii,
Dalli
Pontecii, Margiani,
de subtus
et Dalli
nostrorum tam imperatorum quam regum

j.-;
....'',
Torite, Pontis, Torretuli, Collis. Silicani, AntLxane, Gragnanelle, Filicaie
Carezine, Vallis de subtus et Vallis de supra,
40
heredibus do
castrorum Sassi,
horum intuitu
benemercndum tu
volentes
munificentie nostre dexteram aperire, ut bene fecisse gaudeas et ad
tenore presentium concedimus et

85)2. *} Heim-icus ed.
1)
U..
Cf.
supra
nr.
870
CONSTITUTIONES
IV.
>)
donamus
videtiir esse
Romanorum bencplacitum de
et te tui ot
tactma
speciali gracia
dictorum hercdum tuorum nomine
tr.
stib nr. (353) sqq.
114
HEINBICI
906
VII.
homao-ium piopter hoc
CONSTITUTIONES.
et fidelitatis
1313.
1312.
Nr. 892. 893. 893 a.
prestantem iuramentum de
castris, viUis.
terris et
tenitoriis, districtibus, iuribus, iurisdictionibus et pertinentiis antedictis per virgam quam

manu gestamus sollempniter investimus. Nulli ergo hominum liceat hanc paginam
nostre concessionis, donationis et investiture infringere vel ei ausu temerario contraire.

Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem nostram et penam (juingen-
tarum Hbrarum auri pro dimidia camere nostre

solvendarum se noverit incursurum.
Datum Pisis. XIIII. Kalendas Aprilis, regni
pro reliqua dimidia passo iniuriam
et
anno
nostri
[quinto], impcrii vero primo.
MANDATA DE HOSTE FACIENDA
893-899.
ET PARLAMENTO VISITANDO.
18.
Dec.
1312.
1313. Mai.
5.
Senantur mandata nr. 893 (in forma videlicef Raymundo de MedidUone missa, infra
ûb B d) nr. S97 et S99 omnia in insfrumento super eorum traditionc per Bosonetum
de Gebennis Petri de Bona commissarii imperialis nuntium a. 1313. Mai. 17. in castro
Pontis Sorgie Avinionen. dioc, videlicet in hospitio in quo curia domini pape teneri consueverat, exhibita a Rogerio quondam Armanni de Macerata Feretran. dioc. notario ad
requisitionem domini Medullionis scripto, quod stqjercst in tabidario Grafianopolitano
signatmn 'B. 366S\ In verso legitur: Instrumentum continens quasdam litteras inperaquod serviret sibi de
toris missas per inperatorem Henricum domino Medul(lionis)
guerra, et quibusdani aliis prelatis, ifemque: non est registratum, quia non est necesMandafi nr. S97 non exemplar originale, sed tratisstmifum officialis Gebennensis
sarium.
Ad totum instrumentum melius
a Bosonefo porrigebatiir ; cf. infra pag. 913 lin. 16.
cognoscendum cf. (Vcdhonnais) 'Histoire de Bauphinc' II (1722) pag. 147 nr. 21, nbi
is
textihus valde decurtatis editum
Mandatum
responsio
fol.
nr.
893
(in
161 fabidarii eiusdcm
iam publici
ipsi
Cf. etiam
893. 893a.
(lur.
forma
Bistmtinae missa, infra sub
vidclicet civifati
ittris
civitatis
quod in
fecimus 'Neues Archiv'
mandatum
est
episcojio
codice
'Registre
le
XX VII,
727
l) cf
plus
ancien
quo nos
bibliothcca publica asservatur'^.
25
sqq.
infra sub nr. 921 edendum.
3IANBATU3I FIBELIBVS MISSUM.
Tradifum
esf.
Bisunfinae nr. 898 inveniunfur in
civifatis
20
1312. Dec. IS. (1313. ante lan.
6). 30
duabus formis:
in
Argenfinensi missa,
Can. 60), de quo
v.
quam
supra ad nr. 457
servat
fol.
codex
nr. 58;
notissimus
rid)rum
fol.
Vindob.
24
sic
lat.
410
indicatur:
Item quomodo imperator peremptorie citat aliquem episcopumj ut ad eum veniat cum
armata et decenti coniitiva, edidif iam olim Chmel loco supra cifato II, 325 nr. 14; nos
35
denuo confulimus
B
a.
civifafi
1313. emissa
de quo
1)
V.
Cf.
supra;
Bisuntinae directa, qiiae mense

est;
quam
est ibi
Custan 'Notes
cf die caref,
scd ante diem
6.
m. lanuar.
pracbef Rcgistrum anfiquissimtim einsdem civitafis
lemma: Cest
siir rhistoire
li
fol.
161,
transcriz des latres nostre seignour lemparaour
miinicipak de Besan{on' (Iksanôn 1898), pag. 1
sq.
40
HEINRICI
(]u
CONSTITUTIONES.
VII.
nos envoiai, les quelles nos recehumes
il
qui dicent en
et traze,
lo
1312.
Nr. 893. 893a.
1313.
jour de feste saint George
Fan MCCC"
XXVII, 728
^
ceste forme; editionem nostram loco supra citato
26 paratam hic repetimus;

B 2 civitati Viennensi
1313. Mai. 10. per Michaelem Francisci Valentinensem
nr.
a.
907
qtiam ex transsumto
niissa,
Diensem canonicum,
et
cialem curiae Viennensis confecto tabularii ut videtur Gratianopolitani vuhjavit
offi-
C- U.-I.
Che-
valier 'CoUection de cartulaires Dauphinois' VI,
2 pag. 94 nr. 32; in mimdiis correximus,

PMijmundo domino de MeduUione destinata,
quae superest in transsumto Bogerii de Macerata notarii supra in prooemio citato; nos
ipsi denuo contulimus.
Bohmer, Beg. Heinr. 51i.
(P. deest.)
potiores tantum lectiones adnotantes;
A.
B.
Eomanorum
H(enricus)
Romanorum impescmper augustus

prudentibus viris
officialibus, consilio et comuni Bisuntinen(si),
Henricus* Dei gratia
etc.
gratiam suara
venerabili lohanni etc.
omne
imperator
rator
et
bonuni.
fidelibus
Levantes
(1)
25
circuitu oculos nostros
in
et videntes
et
humani generis inimicus

sacrum imperium et subditos sibi populos
per varias mundi partes turbat et vexat,
mundi partes turbat
pulos per varias
et scandala, quibus
post diversas nostre dihgencie
que
pro ipsorum procuranda quiete ac optate
ipsorum
pro
pi'ocuranda
que
commodis promovendis, prout ad precelsum cesaree maiestatis'' officium pertinet,
assidue interpellant, principes, marchiones,
nos assidue interpellanf, principes, mar-
barones
ceterosque
imperii
et
feodis,
concessionibus
et
chiores, comites ceterosque barones, nobi-
pri-nci-
les, fideles et^ vassallos nostros et imperii,
quos
libertatibus ac
cessores nostri divi auxerunt
prede-
suis
gratiis
et
vasallos
ad hoc
quos
tamquani gratitudinis
augusti,
filii
quam ab
hcitudine,
existerent
servitores
eius
imperatorie
eis fidehtatis
debitum
in
istis
debitum requirit
litatis
promotores
quam ab
eis fide-
et exigit,
fructuosi
servitores
eius
et
existerent,
in hiis' nostre imperatorie dignitatis'"
nostre
primordiis,
dignitatis''
pro sua
et tranquilhtas procurantur,
particuhiri sohicitudinc,
fructuosi promotores et
requirit et exigit,
et
predecessores nostri divi
exahationis imperii, ubi' status eorum'',
honor
pro sua particulari sol-
htas procurantur,
concessionibus
auxerunt augusti, ut tamquam gratitudinis
ut"
exahationis im-
fihi
ad hoc pheodis'',
ahis graciis suis
ubi eorum status, honor et tranquil-
perii,
soUempnia
ordiis, cuius
cuius
in nobis sunt
prim-
nuper"
sollempnia in nobis nuper sunt nutu divino
nutu divino completa^, essa dehberavimus-
completa^, esse deUberavimus convocandos,
convocandos,
ut
per
auxihum
corum directionem, consihum et

tam siiper rebehium nostrorum
S93.
et o. b.; in
dilecto
sejnper
a)
inscriptio
B 3:
gr.
s.
B 2.
H. D.
in
g.
et o. b.
'')
mper
^)
et .1.
*)
893a.
K.
*>)
interpellare
nostrorum
2; pro feudis
statis
B
1)
B 3.
2. 3.
Apr.
")
JS.
')
deest
s.
i.
s.
pr.
ii.
nobili viro
a.
2) Cf.
de
Itahe"
v.
oft'.
e.
et c.
Kaymundo domino
Lev. in circuitu oc. n. JS 2; in circuitu deest
male
vero add.
eorum directionem,
super rebehium
tam
auxihum
ut uer
partibus
insolentiis
maiestatis delet. A.
2: H. D. gr. R.
i.
consilium et
3.
nobilesque
barones, nobiles, civitates cetevosque fideles ac vassallos
50
curas,
pacis
ahis
45
ac
quiete
optate pacis comodis promovendis, prout

ad cesaree maiestatis officium pertinet, nos
patibus, regalibus,
40
et
vexat, post diversas nostre dihgentie curas,
nostros
35
et
Levantes oculos nostros in circuitu''

guerrarum turbines, dissensiones
(1)
guerrarum turbines, dissensiones

scandala, quibus humani generis inimi-
comites
30
suam
gratiam
dilectis
et videntes
eus sacrum imperium et subditos sibi po20
suis
omne bonum ".
is
2.
siqmi
B
<)
nr.
3.
Ytalie
k) deest
796-812.
3.
B 3.
B 2.
B3;
Vie n(ueiisi),
3.
fideles et
'')
feodis,
eorum status
f.
s.
gr.
d.
s.
de >Iedull(ione) lideli suo
2.
<=)
desunl
magestatis similiter
) eomites,
3.
privilegiis, libertatibus
)
istis
3.
"')
maie-
HEINRICI
908
de
pavtibus
Italie
CONSTITUTIONES.
VII.
quam
et impeiii recuperandis iuribus,
nonnuUis
quam super
super
nonnullis
arduisP,
aliis
trac-
tandis et ordiuandis negociis statum imperii,
et arduis traetandis et ordi-
aliis
Nr. 893. 893 a. 894.
1313.
propulsandis et imperii recuperandis iuribus
propulsandis
insolenciis
1312.
christianitatis et orbis tangentibus,
ad quo-
tatis et orbis tangentibus,
rum ordinationem prescncia ipsorum
requiri-
nationem
tur,
nandis negotiis statum imperii, christiani-
ad quorum ordiipsorum requiritur,
presentia
salubriter procedere valeamus.
salubriter procedere valeamus.
tuam
Sinceritatem
(2)
igitur
rogamus,
(2)
requirimus ef^ hac uua pro omnibus per-
emtoria monitione''
monemus
privationis'
nium
mandamus, quatinus fidem, quam ad maie-
districte
statem nostrani. pros])eritatem
fideni.
mundi pacificum
et
christianitatis
iniperii sta-
die
mensis Maii venturi
tibi
et
aliis
quos ad hoc vocari
armatorum
presentiam nostram accedas. nobis

missis debitum
tibi
obsequium
Deo gratiam
iuxta
et
salubre
ab
tenetis"
imperio
precipiendo mandantes,
quam ad maiestatem
quatinus
nostram, pro-
mundi pacificum
is
hac vice per
geritis'',
^,
in^ Kalendis' Maii

et aliis
quos
ad hoc vocari fecimus pro termino perhemptorio assignamus, cum decenti armatorum comitiva et'' ambaxatores ac syndicos vostros ydoneos et honestos ad nostram presenciam transmittatis ", nobis im-
in pre-
datam
tuum consilium
auxilium impensurus.
et
que
proxime venturi, quas vobis'
cum
personahter
comitiva
decenti
et
fecimus
pro peremptorio termino assignamus,
lo
pheodorum" vestrorum" ac om-
aliorum
etfectum ostendentes
quani
proxinie.
vobis^
speritatem imperii statumque christianitatis
hac vice per effectum ostendens, prima
geris,
1.
omnium aliorum
et
monemus,
nichilominus per imperiales apices sub pena
que ab imperio tenes districte precipiendo
tumque
Mai.
feodorum
hac una' pro omnibus
et
monitione
peremptoria
et nichilomi-
nus per imperiales apices sub pena privationis regalium.
Quocirca fidelitatem vestram'' roga-
mus, requirimus
premissis''
debitum obsequium
per'^
eosdem
20
25
et salubre consilium et auxilium impensuri'^.

(3)
Has autem
ad cautelam
litteras
registris curie nostre registrari fecimus.
quarum prcsentatione
tio
exhibitori
(3)
registris''
894.
rentin.
dyoc.
regni
anno
nostri
quarto,
imperii vero primo.
LITTEBAE ITEBATAE EPISCOPO ABGENTINENSI DIBECTAE.

(1313. lan. 22).
Proponimus denuo
collafas
adhihuimzis, foL 8 nr. 59.

893.
"^)
893a.
')
ois corr.
d) excidit
^)
")
3.
J5 2.
'')
loco
A.
l^tuam^S.
P) dee( jB 3.
deest
feudorum
*)
')
ioco
sequitur etc. A.
hac una
3; pri vilcgior
B2; tuorum B
iu Kaleudis
35
ad codiccm Vindolioncnsem, qnem iam supra nr. 893 suh X.

Item super eodem implicans litteram
foJ. 2i
Notatur ruhrnm
sequitur in A.
ex oi
tiarum add.
dens .B 3.
^^)
3.
transmittatis B
2:
i' 2:
quas vobis
et.aliis
spectui se presentent;
*)
Kal.
salubre
8)
loco
quos ad
loco
et
lioc
una;
3: in bac parte una.
s)tibii>'3.
um, libertatum, coucessionum et gratenes
^)
3.
geris
3.
decentem armatorum comitivam,
quod
y)
ambaxiatores et
Maii proxime
vocari facimus pro termiuo peremptorio assignamus,
nostro conaccedas.
transmittatis
ita
B 3: personaliter
per inipensuri B 3; et
presentiam
nostram
iuxta datam a Deo gratiam

2.3.
loco
f)Dat. i>3.
tuum eonsilium et auxilium impensurus.
^^ nostre curie B 3.
regestris iJ 3.
Florentin. dvoc. B 2; in castris supra Florentiam, decimo quiuto Kalend. lanuarii.
3.
^) in
premissis
^î
<i)
40
osten-
in Kalend.
sindicos vestros idoneos et honestos ad uostrara presentiam transmittatis
venturi,
Datum*^ apud Sanctum Cassianum^ FIo-
vero primo''.
IIII, imperii
in
fecinius,
nuncio nostro iurato dabimus plenam fidem.
Datum apud Sanctum Cassianum in castris

super Florentiam, XV. Kal. lanuarii. regni
anno
ad cautelam
litteras
nostre" registrari
curie
de quorum presentatione exliibitori earum
earum nun-
nostro iurato dabimus plenam fidem.
nostri
Has autem
in
de
45
HEINRICI VU. CONSTITUTIONES.

Edidit Clnncl
credentie.
326
II,
c.
l.
Hermanno ah imperatore
nr. 15.
m)
89.5.
tempwe statuendo ifemque de magistro

infm nr. 012. Cf. Bolmier, Beq.
I)e
Alamanniam misso
in
Nr. 894.
1313.
cf.
Hcinr. 514.
(P. deest.)
Henriciis"
Romanorum
iniperator et cet.
Licet per alias nostras patentes
venerabili lohanni et cet.
litteras
moneri
te
et
vocari fecerimus,
ut
cum
armatis ad nostrum obsequium et parlamentum, prout ratione regalium feodoiiim tuoruni

tenueris, super fcstum beate "Wnlpurgis venias, tamen ut congnoscas plenius, quod tuum
10
Mai. i.
adventum desideramus ex intimis, honorabilem virum niagistrum Her(mannum) ad te

fiduciabter duximus transmittendum.
Sinceritateni tuam rogantes et hortantes'' attente,
quatinus iuxta providentiam tibi concessam a Domino diligenter considerans, quod non
parcentes laboribus, periculis et e[x]pensis ad aliud non intendimus* quam ad negotia
reipublice, ad reformationem boni status ciusdem et imperii, in quo tua et aliorum
principum nostrorum honor et
utilitas multipliciter
procuratur et
quem
in
primo nostro
ingressu in Italiam heu miserabihter disturbatum invenimus, nunc quoque divina favente
15
clementia pro maiori parte rcformavimus,
dum
exhibeas,
maiestas
et
te
set potius
promtum
ecclesiam
tuam
ac
te
ad obsequendum nobis hac vice non tar-
per omnia liberalem,
condignis
debeat prevenire
premiis et remunerationibus prosequi gratiosis.
ut
ob hoc imperiahs
favoribus
ac honoribus.
Super premissis autem prefato notario
nostro credas plenarie in dicendis.
Dat. etc.
20
LITTEEAE
895. 896.
DE
ABBATES DE AULA BEGIA ET
AT>
SEDLITZ.
895.
1313. lan.
25. 31.
LITTERAE PRIORES.
lan. 25.
Servatae sunt in Chronico Atdae regiac, cpias ad editioncm a Loserth 'Fontes reriim
25
Austriacarum. Scriptores' VIII, pag. 349 imrafam

saec.
XIV.
ex. et
Fiicrsfenberyensis sacc.
XV.
Codicnm
repetimns.
Jiic
ex. lectiones
Henricus [Dei gratia]
Romanornm
imperator'' semper augustus
iiiter
alios nostros imperii principes.
parlamentum. quod
vocavimus,
35
in
Bohmcr,
in
illustris
Kalendis
Jlaii venturi
honorabili et reli-
gioso viro abbati monasterii Aule regie, devoto suo dilecto
Cum
Iglaviensis
(P. deest.)
Beg. Heinr. 518.
30
adnotavimus.
comites,
barones
prDxime liabebimus,
et
nobiles, quos ad
pei- litteras
et nuntios Mai.
lohannis rcgis Bohemie primogeniti et principis nostri carissimi
delectemur specialiter persdnali presentia recreari, devotionem tuam attente requirimus

et rogamus, quatinus eundcm regem Boliemie tuis salutaribus monitis et exhortationibus
ac persuasivis inductionibus inducere studeas cum effectu, ut ad dictum terminum, prout
melius,
te
laudabilius et
consilium, auxilium
decentius
et''
potcrit,
veniat
cum
armatis.
Adhnc petimus etiam
subventionem, quatenus'' applicare poteris, adhibere,
in
eu
nostro culmini plurimum placiturus.
Datum
40
in
castris
Februarii. regni nostri
apud Montem imperialeni supra Florentiam, octavo Kalendas

annu quintu, iinperii vcru priniu.
seqiulur attend delet.
894.
*)
Heinricus
895.
"J
Heinricus imp. Rom. B. C.
1)
Ahhinc
cf.
c.
>>)
similia revha iiifra
m:
*>)
91:'
c.
dêst B.
cap. 4.
<)
quos C.
i.
HEINRICI
<.)!(>
896.
Ex
VII.
CONSTITUTIONES.
LITTERAE ALTERAE.
eadem edUione VIII, pag. 350.
Henricus Dei gratia
Scedlicz et in
lan.
3L
Biihner, Reg. Eeinr. 530.
Romanorum imperator sempcr
Aula regia abbatibus, devotis
Nr. 896. 897.
1313.
augustus
honorabilibus viris in
omne bonum.
Bohemie primo-
gratiam suam et
suis dilectis
circa status et honoris exaltationem illustris lohannis regis
Quod
(P. deest.)
gcniti et principis nostri carissimi ipsi regi, prout relatio strenui viri lohannis de
devotionem vestram dignis laudibus com-
nos instruxit, astatis fideliter et constanter,
mendamus, rogantes
in
eidem regi more
attente, quatinus
solito, ut accessus eius
ad nos
Ceterum
felix existat et salubris, assistatis auxiliis et favoribus opportunis.
proximo
adicimus, ut prefatum lohannem habentes pro imperialis reverentia maiestatis propensius

recommissum in omnibus suis agendis favorabiliter jiromovere curetis, gratum in hoc
nobis obsequium prebituri.
Datum apud Montem imperialem in castris super Florentiam, pridie Kalendas
Februai'ii, regni nostri
Servatur
in instrumento Rogerii de Macerata notarii,
1)
lo
anno quinto, imperii vero primo.
FROCURATORIUM NUNTII IMPERIALIS.
897.
Ossen
1313. lan. 28.

de quo
v.
supra
in pro-
oemio; nos ipsi denuo descripsimus.
Contulimus ctiam 2) fraymentum huius procuratorii, quod ex apogrcqiho ut vidctur

ad nr. 893 sub B 2 citato VI, 2 pag. 95
tabularii Gratianopolitani mdgavit Chevalier loco

not.
ad
nr. 32, ab
parum
diversum.
Cap. 1 concordat fcrc omnino
Henricus Dei gratia
20-
cum
Romanorum
nr.
893
cap. 1.
Petro de Bona medico ac familiari suo dilecto
Levantes
(1)
mundi
varias
provido viro maglstro
gratiam suam et
omne bonum.
oculos nostros et videntes guerrarum turbines, discensiones
quibus humani generis inimicus sacrum imperium et subditos
et scandala,
])er
in circuitu
(P. deest.)
]iartes turbat et
sibi
populos
vexat, post diversas nostre diligentie euras, qne
25
])ro
ipsorum procuranda quiete* ac obtate pacis comodis promovendis, prout ad procelsum

cesaree
maiestatis
officium
pertinet,
nos assidue interpellant,
principes,
marchiones,
comites, barones, nobiles, civitates, fideles ac vassallos nostros et imperii, quos ad hoc
principatibus, regalibus, feudis, privilegiis, concessionibus et aliis gratiis suis predeces-
sores nostri divi auserunt augusti, ut
eorum
status,
honor
gratitudinis
30
exaltationis imperii, ubi
filii
et tranquihtas procurantur, pro sua particulari soHcitudine,
ipsos fidelitatis astringit debitum,

istis
tanquam
ad quam
fructuosi promotores et eius servitores existerent, in
nostre imperatorie dignitatis priniordiis, cuius solempnia in nobis sunt divino nutu
conpleta', esse deliberavimus convocandos, ut per
Hum tam
eorum directionem, consiHum
et auxi-
35
super rebelHum nostrorum de Ytalio partibus insolentiis propulsandis et imperii
recuperandis bonis et iuribus,
quam super nonnuHis
aHis tractandis et ordinandis negotiis
statum imperii, christianitatis et orbis tangentibus, ad quorum ordinationem presentia
eorum
requiritur, salubriter procedere valeamus.
Habentes
(2)
de fide
igitur
tua''
fidutiam specialem
te
in
Burgundiam
ef^
Pro-
40
vintiam duximus transmittendum, facientes te procuratorem et nuntium nostrum specialem,
committentes
et
per te vel
tibi
S96.
a)
897.
*) corr.
1)
Cf.
pariter et mandantes, quatinus ad dictas terras seu provintias accedas
aHum
seu alios quos ad hoc cxpedire vidcris, universos principes ecclesia-
Heinricus B. C.
ex quieta
1.
sujmt nr. 796 812.
>)
Habeutes
tua
In loco raso
1.
"=)
deest 1.
45
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 897. 898.
1313.
911
sticos et seculares, duces, maruliiones, comites, barones, nobiles, civitates et

alios fideles et^ vassallos nostros et imperii
in
dictis
terris provintiis
quoscunque
et etiam in ipsis
ex parte nostra roges in fidei debito, quo^ nobis et imperio

peremptorie moneas et cites, ipsis nichilominus et cuilibct
ipsorum auctoritate nostra imperiali sub pena privationis principatuura. regalium, feudorum, ducatuum, marchionatuum, comitatuum, privilegiorum, gratiarum, concessionum
et alionim omnium, que a nobis ct imperio mediate vel inmediate tenere dinoscuntur.
terris eontiguis constitutos
requiras
astringuntur.
5
10
mandes
et
imperii
statumque
et
mundi pacificum gerunt, hacf
et
christianitatis
prosperitatem
per effectum
vice
prima die mensis Maii venturi proximo, quani ipsis et aliis quos ad
hoc vocari fecimus pro tcrmino peremptorio assignamus, cuilibet ipsorum eum decenti
ostendentes in
armatorum comitiva, prout

ac
per suos
civitates
comitiva
15
quem ad magestateni nostram,
quatinus zelum.
precipias,
se nostro
statura
sindicos
conspectui
et
eorum
et celsitudinem
nuntios
nobis
re]u-esentent,
salubre consilium et auxilium impensuri.
nostram imperialem decebit,
honestos similiter
cum
decenti
armatoruni
premissis debitum obsequium et
in
Concedentes nichilominuss plenam potestatem
cum
ordinandi, tractandi et concordandi cura ipsis ct etiam
aliis,
qui nobis et imperio
non sunt astricti, de qualitate et quantitate servitii et de personis mittendis pro illis,
qui ex causis legittimis impediti personaliter venire non possunt.
Ratum et gratum
habituri, quicquid in hoc'' per te vel tuum sub8titu[tu]m rationabiiiter actum fuerit in
20
premissis.
(3)
De
presentatione nostrarum
quo
predictis,
die",
litterarum,
monitione,
loco et termino et quibus presentibus
requisitione
facta
fuerint,
et
citatione
tamquam
tibi
nuntio nostro iurato, qui ut omnia et singula tractare supradicta et exequi debeas, fide-
sacramentum nobis prestitisti, dabimus plenam fidem. contra non venientes seu
non mittentes, si saltem infra alium mensem predictum Maii mensem et'' inmediate
sequentem, quem ipsis prorogare possis, si secundum locorum distantiam' [etj brevitatem temporis videris expedire, non venient, ad penam legitimam processuri. Presen-
liter
25
tium testimonio litterarum nostre magestatis
30
Datum apud Monteni Iraperialem

Domini MCCCXIII, inditione XI, regni
publicavimus
tur , praecedente
35
nostri
robore signatarum.
super Florciitiam. V. Kal. Febr.. anno
anno Y, impcrii vero primo.
EESPONSUM CIVITATIS BISUNTINAE.
898.
Item ex Hegistro antiquissimo
sigilli
castris
in
civitatis
Bisnntinae
1313. (post Apr. 23J\
foJ. 161'
nt iani sujjra nr. 893
XXVII, 729 nr. 27. Mandatiim imjêriale responsio statim scquilemmate: En ceste page ci apres ast li responsse que Ton fist sour
1.
c.
(P. deest.)
ceste latre.
Serenissirao ac sacratissimo principi, doniino suo verissimo et diu dtsiderato, domino
Henrico Dei
gratia
invicto
Eomanorum
iraperatori
immediate subiecte
obediens universitas sue
ct
Christo et a Christo regi
et constanter
sibi
et
eum regem
per
semper augusto
humilis et
civitatis Bisunt(ine)
in
eius
etiam
salutem
regno
in
feliciter
ciuiim devotum ad sua beneplacita famulatum.

(n Ecce sicut oculi servorum in* manibus doniinorum suorum ct sicut oculi ancille
maitibus domine sue, ita oculi nostri ad dnrainum imperatorem nostruni, donec mise-
conregnare et tani debitum
in
reatur nostri, quia multura repleti sunnis despectione

897.
45 e.r
^)
1.
898.
')
*)
1) Cf.
deest
1.
corr. ex de
im
^)
^) sic
in fine lineae
supia pag. 907
f)
1.
1.
corr.
1.
e:c
')
ac
1.
8) tibi
2)
Cf. Ps. 1J2, 2.
.1.
(iuam dilecta
supplendimi esse
corr. ex instant. 1.
c.
lin. 1.
-.
et fidelis civitas
videttir 1.
'')
o corr.
Mai.
CONSTITUTIONES.
912
HEINRICI
vestra Bisuntiina).
excellentissime domine,
VII.
dominis
suis
quod fama
iuribus olim extiterit, credimus
Nr. 898. 899.
1313.
suis
cronice referunt. testantur
Romanis mcruit pro sua
quibus a suis dominis imperatoribus
privilegia et libertates'',
imperatoribus pro
divis
aliqualis recolit,
obediencia niagnifice decorari. Propter quod nos non degeneres filii, sed
parentum nostrorum iidem et probitatem emulantes, prompti et parati sumus carissimi
imperatoris nostri et domini negociis opem ferre animo volenti et corde perfecto, nos
fidelitate et
et nostra" pro
quia
pace
in
bono
imperii
prosperitate
et
statu
pro viribus exponere,
ressertiendis
nostram pacem
et prosperitate imperii
et
prosperitatem
consideramus
i-eformari.
(2) Verumtamen postquam Romanum vacavit imperium. civitatem vestram
Bisunt(inam) tamquam viduam et desolatam circumdedcrunf mala ^, quorum non est
Et nulla nos tuente iusticia impugnaverunt nos inimici nostri ferocissimi.
numerus.
unquam
volentes civitatem vestram, que nulli

in
tori,
suam redigere
servitutem.
servivit nisi
Deo
et egredi,
oppressi
gravati,
et
mercationes et agriculturas exercere,
viuee etiam ct arbores excisse. predati, spoliati et etiam crudeliter debellati et capti-
tamquam
vati,
si
quam
dicerent hostes
Quasi essent de
is
Prosequimini et
plurimi: 'Deus dereliquit eum.
conprehendite eum, quia non est qui eripiat'^.

sapiens^ sic dicentes:
Romanorum impera-
et
quibus sunius multipliciter
coangustati undique, prohibiti ingredi
quos describit"
illis,
Insidiemus' sanguini, ascondamus tendiculas contra insumptem
degluciamus eum sicut infernus viventem, omnem preciosam sustanciam reperiePropter que popuhis vester est imminutus,
mus, implebimus domus nostras spoHis'.
deterioratus
et collapsus et communitas civitatis
depa[ujperatus et status civitatis vestre
frustra,
maximis
adeo ut si cognosceretis, posset veriquod de Ciiristo dicitur: 'Yidens dominus

civitatem flevit super eam'*.
(3) Propter quod maiestatem imperatoriam et ingenitam
vobis a Deo clemenciams, quam bonus'' odor fame vestre longe lateque diifundit,
humiliter deprecamur, quod' nos haheatis quo ad presens de mittendo vobis auxilio
excusatos, quia nobis etiam non sufficimus nos et civitatem vestram deffendere, sed
debitis mercatoribus publicis obligata,
de vestra pietate et clemencia
ficari
illud
gravaminibus
fiha,
ecce
Nam
relevari'.
"^
rex tuus
dicimus inter nos congaudendo
veniet mansuetus et iustus
tibi
omnemque molestiam
Et
extirpabit".
'.
qui
timere Syon
''Noli
omnem
te
tribulationem
vobis et magis necessariam
si
in
tali
feliciorem statum fuerit reducta,
per vos ad
pro imminentibus negociis
cam
parte
utiliorem
invenire,
poteritis
absque
hoc quod in Italia contra rebelles et inimicos iusticie pacis et concordie emulatores
peregrinum auxilium transmitamus, cuni nec sumptus nec vires nobis ad hec sufficiant,
sicut verissime novit
(4)
qui nichil" ignorat
ille,
Dominus autem omnipotens
nem sub pedibus
vestris et ita
pax
[et]
contra[dat]
et
omnem
prooemio; nos ipsi denuo contulimus.

898.
clemacia
corr.
c.
*>)
libertes
">)
")
c.
b) sequittir
c.
exturpabit
c.
nostram
fame
)
c.
v corr. ex 9
Zach.
9, 9.
1-2.
2) Ps.
70, 11.
nn
')
3) Proc.
c.
1,
c.
^)
^)
11.
4)
b corr. ex p
gravamibus
')
c.
corr. siiper nit
c.
contra
c.
1) sic conieci:
c.
1313. Mai.
quo
notarii, de
v.
supra
40
5.
in
sequuntur haec verba: Quibus omnibus
") niclil
c.
muiato ductu in fine lineae ut videtur post addita

1) Ps. 39,
statini
circumderunt
^)
c.
delet.
Ubi
iiatio-
quod populus
gaudeat gubernari, amen.
SCRIPTUM NUNTII IMFERIALIS SUBDITIS DIRECTUM.

Superest in solo instrumento Rogerii de Macerata
g)
adversariam
vobis de celo administretiu-,
et victoria
christianus sub vestro regimine diucius pacifice et quiete se
899.
35
decIaratumP.
extitit superius
satanam
ao
per eos, qui de
sicut poteritis informari
nostra vicinia" in vestra sunt comitiva, civitas vestra Bisimt(ina) talis est et
imperii vestri situata, quod
25
providenciam et strcnuitatem a p[re]-
confidimus et requirimus per vestram virtutem,

dictis
auferet
20
Lac.
19, 41.
c.
*)
Insidiamus
dubium, an eu
P)
vel
c.
ax
extitit declaratum
5) -Joh. 12, IJ.
Matth.
21, 5.
45.
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
Raymundo
supradictis litteris presentatis dicto
1313.
1312.
9|3
cum
Medullionis domino, ipsas
quod super
(jua decuit recipiens dicto nuntio respondit.
Nr. 899. 900.
sapientibus suis et deliberatione habita dicto nuntio daret responsionem,
debet'.
cum
quam de
iure
(P. deest.)
Reverendis
reverentin
volebat
])redictis deliberare
Christo patribus dominis
in
archiopiscopis Lugdunensi et Yienfnensi)
dominis episcopis'' Yalentin(ensi), Vivariensi, Grationopolitano, de Oreng(ia)^, Avinionensi necnon nobilibus viris comitibus, baronibus, nobilibus, vassallis ac prudentiet
bus
viris
ofiic(iali).
comuni
predictarum
Petrus de Bona medicus
requirendum subditos imperii
cum reverentia et
et consilio civitatum
imperatoris ac nuntius specialis ad

10
recommendatione
cum
Licet
paratum ad sue beneplacita
sui se
voluntatis.
reverentia qua decet litteras domini imperatoris vobis libentius presen-
tarem. tanien propter negotiorum multitudinem, guerrarum turbines apparentes, latronum
aquarum inundantias excusatus
pericula.
ipsas per
nuntium vobis mitto.
duo paria litterarum mittit dominus imperator, speciales arduis

15
generales eisdem et omnibus
imperii
aliis
propter predicta pericula transcriptum sub

Scientes quod fui bis in via,
mitto.
cum conductu
decenti
25
et
generale
domini
officialis
semel apud Morenc
et seniel
rescriptum
retiners
Gebennen(sis) vobis
apud Sasellum, ut
nunquam potui propter guerras, et ydeo

super notificatione necessitatis et propter mare tardavi. Terminum prorogare et alia
que pro vobis facere potero sum paratus secundum posse michi traditum, quod in
mangnis litteris poteritis intueri, de quarum originalibus paratus sum facere cuiHbet
plenam fidem. Quare vos omnes et singulos rogo, requiro et moneo et cito, ut secundum formam litterarum vos conspectui imperatorie raaiestatis quam citius poteritis cum
saltim
20
subditis,
sigillo
Scientes quod
et illustribus personis et
de
transirem ad vos, quod
armatorum comitiva
tarditate termini per
me
civitates
et
per suos syndicos presentetis, scientes quod
poteritis excusari''.
Si vero
cum
deliberatione maiori ad
predicta vokieritis re.spondere per litteras vel missura, rae Gebennis
Rogans vos hurailiter,

dignemini ponere singnum vestrum.
ritis
XX.
die Maii pote-
singnum litterarum receptarum huic cedule
ut in
invenire.
Dat. Geben(nis), IIL Xon. Maii, anno Domini
MCCCXIII.
DONATIO PECUNIAE A CIVITATE
900.
PISANA FACTA.
1312.
Dec. 26.
Superest in diiahns formis:
ah lohanne de Urhino notario scripta et signata, a Bernardo de Mercato item sigtamen a Bcrnardo postea sttbscriptionihus notariorum cancellatis cassata et in diversis
A
35
mita,
899.
a)
corr. ex arcliiep.
tr.
^)
excusare
tr.
1) In adnotatione pouimus notitiam mmidati cuiusdam iam deperditi, quam ad has res ut videtur
spectantem edidit Ckiffkt 'Vesontio civitas imperii libera' (1650) I, 238: ' Henricus imperator octavus guberinvitarit
ut cum suis
iiatoies Bisontinos literis suis ad cmiventum sollemnem totius imperii vocamt et
,
milifaribus copiis
tatibus.
E.r
XXI
(Addit.
CONSTITUTIONES
comitarentw una cum aliis princi]nbus et imperii civiCf. Bohmer, Regesten

1313, signato Petms de Alba rosa.'
in Italiam proficiscentem
auiotfraplto dato
124(;m3 pag.
LL.
ipsum
IV.
octava
I).
Maii
2)
Id
est
Aurasicen.
ll^
Mai
20.
HEINRICI
914
Nr. 900.
1312.
olim inter Acta Bernardi in archivo coniitum Sabandiae existens,
locis correcta;
textus
CONSTITUTIONES.
VII.
B. 3566', quo quomoclo venerit, indicatum

sq. tcxtum iam imblicavimus; in verso
est 'Neues Archiv' XXX, 439,
obligationis
comunis
Pis(ani) de II'' milibus flor.,
Copia
manu Bernardi scripta sunt:
infra
registratur.
quia
ut
cancellatum
est, eciam quia origiitemque manu saec. XV: Non
iam servatur in iabulario GratianopoUtano 'Serie
ubi etiam pag. 441
dominum
nale habetur nec tangit
autogra]}hon,
quod exsfat Taurini
mami
in verso leguntur
nr. 8;
domino imperatori de
Henrici VII.' II, 191
&
'Diplomi impcriali Mazzo
in tabidario rrgio
lohannis de Urbino scripta: Donatio
ducentis millibus florenis de Florentia;
denuo contulimus.
nr. 52; nos
5"
per Pisanos
facta
edidit Doenniges 'Acta

'*
BiJhmer, Beg. Heinr. 515.

(P. deest.)
A.
Notum
(1)
sit
Li nomini
omnibus, quod dominus
lohannes Fazellus legum doctor
civis Pisn-
nus ac syndicus, procurator et nuntius spe-
nobihum
prudentum virorum
vicarii, anzianorum, conaihi et comunis Pisan(i), habens ab eis ad infrascripta", prout
patet instrumento pnbhco ^ per Thomasum
quondam Lamberti de Castello Anselmi
cialis
et
notarium pubhcum et cancellarie
dicti
co-
B.
Domini amen.
Notum
(1)
omnibus
sit
quod dominus
lohannes FazeUus legum doctor

nus
syndicus
ac
procurator
civis
Pisa-
speciaHs nobihum et prudentum virorum

vicarii,
anzianorum,
habens ab
comunis Pi-
et
consilii
ad infraacripta prout
patet instrumento pubhco per Thomasum
quondam Lamberti de Castello Anselmi
notarium publicum et cancellarie dicti comusani,
eis
scribam confecto
nis
nomine dictorum vicarii, anzianorum,

consihi et comunis et pro ipsis coram illu-
nomine dictorum vicarii, anzianorum,

consihi et comunis et pro ipsis coram victoriosissimo et ilhistrissimo principe domino
Henrico Dei gratia Romanorum imperatore
semper augusto personahter presentavit et
eidem principi hoc mandanti, requirenti et
vice et
strissimo
et''
victoriosissimo
"^
principe
do-
mino Henrico Dei gratia Romanorum imperatore semper augusto personahter presentavit et
eidem principi hoc mandanti,
requirenti
ae
concessit
stipuhinti
et
pro-
munito.
et
plenariam
potestatem, se
vice et
stipulanti
concessit
nomine quibus supra, causa
et titulo
donationis
tionis
stipendiorum gentium
domini
ipsius
ahorum negotiorum suorum et imperii,

quod ipse syndicus sive iidem vicarius, anziani, consihum et comune dicto domino
et
imperatori vel eius camere, seu cui et qui-
bus personis et
in loco vel locis, ubi
idem''
in
et titulo
lium et comune
et
ex
Videhcet quod
dicte
camere
900. A.
^)
causa predicta persolvent.

de
et"
*)
summa
dicta
cui vel
habens
iniVascripta
illustrissimo et cancellata A.
supra lineam additum A.

1)
Qtwd servatum non
0)
")
sibi
vel
quibus personis
et
et
post
35
domino imperatori
dicto
vel eius camere, seu cui et quibus personis

et in loco vel locis, ubi
idem dominus impe-
norum de Florentia boni
scriptis
mere
syndicus sive iidem vicarius, anziani, consi-
florenorum de Plorentia boni et puri auri

et terminis infra-
30
et
diorum srentium ipsius domini et aliorum

negotiorum suorum et imperii, quod ipse
rator solvi mandaverit, ducenta
modo
25
subsidium sohitionis stipen-
imperator solvi mandaverit, ducenta miha

et legitimi ponderis
vice
promisit
et
misit vice
et nomine quibus supra, causa

mere donationis in subsidium soki-
20
eiusdem comunis
munis scribam confecto et eiusdem comunis

sigillo munito, plenariam potestatem", se
sigillo
is
nuntius
et
modo
legitimi ponderis
scriptis
et
ex
Videhcet quod
dicte
plenariani
illustrissimo hic
causa
de
camere aut
potestatem in
dicta
loco
raso
d)
flore- 4
puri auri et
tei"minis
predicta
cui vel
a Sernardo addila A.
et
et
miha
infra-
persolvent.
summa
sibi
vel
quibus personis
45
a lohanne scripta A.
dominus a Bernardo
cancellalum, loco cuius aut supra lineam a Bernardo addilum A.
est.
HEINRICI
et
ubi
loco seu loLis,
in
VII.
CONSTITUTIONES.
dominus
dictus*
imperator solvi mandaverit, sexaginta milia

lanuario, triginta milia in Februario et
in
proxime
venturis ac residuum ad beneplacitum et
requisitionem eiusdem domini imperatoris
triginta milia florenorum in Martio
facient simul et separatim, prout per ipsum
principem mandatum
numerari
fuerit,
et
integraliter exhiberi.
15
noscuntur. vicariuni, an/,ianos. consilium et
cuntur,
que
consistentia,
aliis
bonis
terris,
villis,
et
constituit pre-
et
bona
et singula
etcomune
principe precario possidere us-
et
singulorum
refectionem
dampnorum
dictus princeps ac
ille
castris.
bonis
terris,
villis,
ot
rebus aUis consistentia, que constituit pre-
que ad integram solutionem dictorum ducentorum milium florenorum dictis modo
fatos vicarium,
mune
anzianos,
eodem
pro
consilium et coprecario
principe
possi-
dere usque ad integram solutionem dictorum
ad observationem
ducentorum milium florenorum dictis modo

et terminis faciendam ac observationem
predictorum
ac*"
omnium
que
tionem dampnorum
et interesso
vel
quibus solvi
illi
dictum
et
singulorum prodictorum
princeps ac
et interesso,
vel
ille
illi
et refec-
que dictus
quibus solvi man-
substinuerint.
daverit ut est dictum substinuerint, et ex-
expensarum, que pro parte ipsius domini

aliorum predictorum facte fuerint,
aliorum predictorum facte fuerant*, propter
propter defoctum solutionum huiusmodi vel
defectum solutionum huiusmodi vel alicuius
et
ut
est
vel
earum faciendarum,
alicuius
expressum.
est
Ac
sicut superius
renuntians
vice
et
nomine quibus supra exceptioni doli mali,

vis metusve causa, conditioni indebiti, sine
causa vel ex iniusta causa,
omni
tioni',
suetudini
et
privilegio.
statuto
privilegio'
fori
svndicus vel iidem vicarius,

silium et
factum ac-
in
seu''
con-
renuntians
vice
supra
exceptioni
doli
metusve
causa,
conditioni
et
nomine
mali'',
indebiti,
vis
sine
causa vel ex iniusta causa, in factum actioni,

privilogio
fori,
omni
statuto.
privilegio,
quam
dictus
con-
comune possent contra premissa
premissorum seu ab eis vel

dependentia aliquatenus se
eorum
tueri necnon ot iuri dicenti generalem renuntiationem non valero.
dictus
syndicus vel iidem
anziani, consilium et
vicarius,
comune possent
conti'a
premissa vel aliquod premissorum
seu ab
eorum aliquo dependentia
aliqua-
eis vel
tenus se tueri necnon et iuri dicenti gene-
ralem renuntiationem non valere.
Insuper" prefatus syndicus vice ac
nomine quibus supra

900. A.
(lupli
quibus
sicut superius est ex-
Ac
quod
anziani.
aliquo
(3)
earum faciendarum,
pressum.
consuetudini et iuris auxilio, per quod seu
aliquod
vel
pensarum, que pro parte ipsius domini vel
spetialiter ac
etiani omni' iuris auxilio, per
f)
a Bernardo
tum A.
')
iuravit
cancellatum,
mpra
ad sancta Dei
loco
cuius idem supra
lineam addita A.
privilegio fori hic
legio omni cancellala A.

io
omnia
buscumque
castris,
mandaverit
Ah
consilium
anzianos,
et
mobilia et immobilia ipsius comunis in qui-
omnium
40
vicarium,
mobilia et immobilia ipsius comunis in qui-
et terminis faciendam et
.;-,
et sin-
que ad predicta pertinere nos-
buscumquo
pro eodem
:,o
nomine ad hec omnia
ct
alia,
comune predictos
bona
et singula
6^5?,;^.
Obligans prefato principi stipulanti
(2)
gula et
omnia
Februario
in
proxime Mart.
venturis ac residuum ad boneplacitum et
requisitionem eiusdem domini imperatoris
facient simul et separatim. prout per ipsum
principem mandatum fuerit, numerari et
integraliter exhiberi sub pena dupli.
gula et
et
milia
triginta
impe-
sexaginta milia in
triginta milia florenorum in Martio
dictis vice
fatos vicarium, anzianos, consilium
25
lanuario
nomine ad hec omnia et sinalia, que ad predicta pertinere
rebus
20
rator solvi mandaverit,
dictis vice et
comune predictos
915
et in loco seu locis. ubi ideni doniinus
Obligans prefato principi stipulanti
(2)
10
Nr. 900.
1812.
mpra
')
liiieam
lineam a Bernardo addita A.
") seu quam
mpra
) ic
B.
^)
')
8)
mali doli signo transponendi posito B.
sub pena
Bemardo
cancellatum A.
lineam a Bernardo addita A.
cancellata A.
B.
a Bernardo additum A.
cancellatum, loco cuius et aupra lineam a
Insuper
')
addiprivi-
adimpleri
HEINRICI
916
euangelia in animas dictorum
norum,
consiiii et
omnia
libro, predicta
et
comunis
CONSTITUTIONES.
1312.
Nr. 900.
anzia-
vicaiii,
corporalitei' tacto
et singula
adimplere
totaliter
VII.
observare
observari
ac
sine
defectu facere ac totaliter adimpleri".
Actum
domo que
in
Actum
dicitur de Bonfil-
lazis
millesimo
trecentesimo tertiodecimo, inXI, regni eiusdem domini imperatoris

anno quarto, imperii vero primo, die
millesimo
dict.
dict.
XXVI. Decembr.
In
presentia
mei
et
magistrorum Bernardi de Mercato de Yenna

et Pardi" de Pisis notariorumP ad hec una
mecum
tium,
rogatoruni'' necnon
horum
et
venerabilium
videlicet
in
tes-
Christo
patrum dominorum Henrici Tridentin(i) et

fratris
Nicolai Botrontin(i)
etiam
ilhistrium
baudie et
episcoporum
et
dominorum Amedei Saloiiannis Foresii comitum et pru-
dentum virorum domini Egidii thesaurarii

eiusdem principis et dominorum lohannis
de Vestino ac Bartholi de Spoieto
peritorum
horum
ac
Bandiitii Boncontis, Petri eius

Clualterotti,
Cole
Thomasii
iuris-
Pisanorum
civium
filii,
et
Ranerii
domini lo-
hannis Rossi militis ad hec vocatorum
et
N.
dicitur de Bonfil-
dioc, ubi tunc prefatus dominus imperator

castra tenebat, sub anno nativitatis
trecentesimo
Domini
tertiodecimo,
in-
) Et ego lohannes quondam
anno
quarto,
primo,
vero
imperii
XXVI. Decembr.
die
mei et
magistrorum Bernardi de Mercato de Yenna
et Leopardi de Pisis ad hec una mecum
rogatorum notariorum necnon et horum
testium,
In
presentia
videlicet venerabilium
in
et
et
dominorum Aniedei Salohannis Foresii comitum et pru-
etiam
ilkistrium
baudie
et
de Vestino ac Bartholi de Spoleto
iuris-
peritorum ac horum civium Pisanorum Bandutii
Boncontis,
Gualterotti
Petri
eius
Cole Tliomasii
filii,
et
domini lo-
hannis Rossi militis ad hec vocatorum
et
(S. X.)
Et ego lohannes quondam Petri
auctoritate notarius, huiusmodi concessioni,
menti prestationi^ et
aliis
premissis una
cum
Bernardo et Pardo notahanc publicam formam

rogatus, me una cum pre-
prefatis magistris
interfui ipsaque in
redegi et scripsi
aliis
obligationi,
renuntiationi
una cum
suprascriptis
prefatis
et
Ber-
nardo et Leopardo notariis presens interfui

et
scripsi
me una cum
rogatus,
prefatis
de Y^ânna Bellicen. dyoc. sacrosancte Ro-
mane
mane
et
meum
signum soHtum apponendo.

Et ego Bernardus de Mercato
ecclesie
publicus
ac sacri imperii auctoritate
notarius
supradictis
concessioni,
magistris Bernardo
ecclesie
publicus
ac
notarius
et
supradictis
concessioni,
promissioni, obligationi, renunciationi, iura-
promissioni, obHgationi, renunciationi, iura-
menti prestationi et
aliis
premissis omni-
bus una cum prefatis magistris lolianni et

Pardo" notariis interfui et huic presenti
40
sacri imperii auctoritate
menti
prestationi'* et
35
ipsaque in hanc publicam formam redegi
Leopardo subscribendo et meum signum solitum apponendo.

(S. N.) Et ego Bernardus de Mercato
de Yanna Bellicen. dyoces. sacrosancte Ro-
magistris Bernardo et Pai-do" subscri-
3u
de Urbiuo publicus apostolica et imperiali

promissioni,
(S. N.)"'
26
Ranerii
auctoritate notarius huiusmodi concessioni,
bendo
20
dentum virorum domini Egidii thesaurarii

eiusdem principis et dominorum lohannis
promissioni, obhgationi, renuntiationi, iura-
fatis
is
Christo
patrum dominorum Henrici Tridentin(i)

fratris NicoLai Botrontin(i) episcoporum
Petri
de Urbino publicus apostolica et imperiali
riis'
lo
XI, regni eiusdem domiiii imperatoris
rogatorum.
rogatorum.
(S.
domo que
in
prope Sanctum Cassianum Plorentin.
lazis prope Sanctum Cassianum Florentin.

dioc. ubi tunc prefatus dominus imperator
castra tenebat, sub anno nativitatis Domini
aliis
premissis omnibus
45
una cum prefatis magistris lohanne et Leopardo notariis interfui et huic presenti pu-
!)00. A. ) Leop super P a Bernardo correctum A.

P) cancellatum A.
1) uotariorum hic a
Bernardo supra lineam addituvi A.
^) iuramenti
^) subscriptiones notariormn cancetlis plurics deletae A.
prestationi canceltata A.
") Leo prae eoce Pardo n
') presens a Bernardo supra tineam additum A.
Bernardo supra lineam adiectum A.
50
HEINRICI
manu
publiro instrumento
meo
CONSTITUTIONES.
predicti magistri
lohannis de Urbino conseripti
ipsumque signo
VII.
me
consueto
una
instrumento
blico
917
manu
cum
ipsumque
ro-
meo
signo
me
subscripsi
una cum
consueto
lohannis signavi ro-
magistri
ipsius
sigiio
magistri
predicti
lohannis de Urbino conscripti
subscripsi
magistri lohannis signavi
signo ipsius
Nr. 900. 901.
1312.
gatus.
gatus.
(S. N.)
notarii de
Ego Leopardus
Morrona de Pisis
filius
Orlandi
autoritate im-
periali iudex ordinarius et notarius supradictis concessioni, promissioni,
obligationi,
omnibus
una cum prefatis magistris lohanne et Bernardo notariis interfui et huic presenti purenuntiactioni
blico
et
supradictis
aliis
instrumento
manu
predicti
magistri
me
subscripsi
lohannis de Urbino conscripti
.ipsumque
singnis
singno
ipsorum
meo consueto una cum

magistrorum lohannis et
Bernardi singnavi rogatus.
901.
SCRIPTUM PRO NOBILIBUS DE

WEINSBERG.
1312.
20
Dec. 29.
tahularii Hohenlohensis, qitod est in mlla Oehringen,

Pendet sigillum iMrum laesum loro memhranaceo. In
In cancellaria regis scriptum non esse videtur. Edidit etiam
benivolenter nohis transmissum.

verso nihil
exaratum
Winkelmann 'Acta
est.
imperii inedita' II,
263
nr. 411.
Cf.
iam supra
nr. 7.58
760.
(P. deest.)
25
Heinricus Dei
imperii tidelibus
gratia
augustus
universis
sacri
Imperatorie maiestatis condecet eminenciam, fidelium suorum devocionem discreta

deliberacione perpendere et ferventibus
so
eorum obscquiis
liberali
munificencia respon-
Quapropter pie consideracionis gratia benignius intuentes approbate fidei merita

grata servicia, que nobiles viri Conradus de Winsperg senior advocatus provincialis
Conradus de Winsperg ipsius filius fideles nosti'i dilecti hactenus nobis et imperio in
dere.
et
et
partibus Alamanie ac
YtaUe exhibuerunt
et
adhuc exhibere poterunt
in
futurum,
ipsis
ex hberalitate imperiali specialiter dedimus et donamus ducentas marcas puri argenti,
commodius cornua superbie ac malicie, que
nostri contra nos
35
ut eo melius et
40
imperium iam dudum

elidi.
Pro quibus vero ducentis marcis argenti nos eisdem nobilibus Conrado et
Conrado de Winsperg ac suis heredibus villam dictam Burkhein sitam prope opidum
Mosebach necnon omnes redditus, proventus. obvenciones. possessiones et sturas ipsius
ville cum omnibus suis pertinenciis et iuribus, que ad nos et imperium spectant seu
spectare dinoscuntur, legittime concessimus et obligavimus necnon presentibus concedimus et obligamus liabendam et habendos, utendos, utendas et possidendas ct possidenda pacifice ac quiete per se ac eorum heredes et successores tam diu, quousque
per nos aut nostros in imperio successores prefatis nobilibus Conrado et Conrado de
et
et
inimici
turbacione sancte pacis generalis erexerunt, comminui valeant
HEINRICI
918
Winsperg
VII.
CONSTITUTIONES.
I3I2.
1313.
Nr. 901. 902. 903.
vel suis heredibus aut successoribus de predictis ducentis marcis puri argenti
de perceptis medio tempore in sortem principalem minime

testimonium et debitam firmitatem presentes litteras
omnium
quorum
computandis. In
mandavimus consignari.
sigillo
maiestatis
conscribi et nostre
fuerit totaliter satisfactum,
Dat. apud Sanctum Cassianum in castris supra Floreneiam, quarto Kalend. lanuarii,
indictione XI, regni nostri anno
anno Domini millesimo trecentesimo terciodecimo
,
quarto, imperii vero primo.
MANDATA DE PECUNIA SOLVENDA
902-906.
TUDERTINIS MISSA.
1312.
30.
Dec.
Qime onmia inedita iam puhlici

Reformationum a. 1313. XI.
Editionem nostram
902.
Ex R
fol.
Jiic
lo
fecimus 'Neues Archiv
iuris
ind.' tabularii
'Libro
scripta.
1313. Febr. 23.
civitatis
XXX,
423
sqq. ex
Tudertinae^ a nohis de-
repetimus.
MANDATUM PRIMUM.
1312. Dec. 30.

(P. deest.)
14, uhi die 24. m. lan. advenisse notatur.
u.
devotis suis
comuni Tuderti
gratiam suam et omnc bonum.
Miramur non modicum, quod licet in vobis grate devotionis promtitudincm deberemus per effectum operum invenire, vos tamen per cuiusdam inreverentie lubricum circa
ea, que facere nostre maiestati tenemini. videmini fieri tepidi et remissi, solutionem
debiti VIII-^' flor(enorum), in quo per vestram spontaneam promissionem vos efficaciter
Henricus Dei
gratia
potestati, consilio et
20
obligare curastis-, elapsis terminis ad id statutis et obauditis requisitionibus nostris, quas
super hoc
per
nostras licteras
pluries
vobis
facere
dingnati sumus,
non solum pro-
verum etiani ipsam, sicut audivimus, vos velle facere contumaciter denegatis.
Cum autem nos quantitatem predictam, sicut nobis promissa extitit,
penitus velimus et intendamus* habere, vobis disti-icte mandamus, quatinus omni difficultate ac dilatione cessante ordinare taliter studeatis, quod eam nuntio nostro, quem
traxistis et protrahitis,
propter
hoc
in
ad vos intendimus
brevi
Rustico tradidistis et
aliis
solutionibus
si
mictere,
conputatis
quas de mandato
CCCL
flor(enis),
25
quos
nostro fecistis, infallibiliter
et integraliter persolvatis.
30
Dat. apud Sanctum Cassianum Florent. dioc, tertio Kalen.'' lanuarii, rengni nostri
amio quarto, imperii vero primo.
903.
Ex R
fol. 5.5',
902.
intendimus R.
MANBATUM SECUNDUM.
1313. lan. 16.
ubi die 2. m. Febr. advenisse notatur^.

^)
klan semper
(P. dccst.)
35
It.
Cf. Mazzatinti 'Gli Archiri deUa storia d'Italia' III, 147 sqq. et ea quae nos ipsi notavimus l. c.
422 sq.
2) A. 1312. m. Auf). e.r.
Cf. etiam ea qiiae narrat Nicotaus Botrontinensis (ed. Heyck)
1)
XXX,
ad quod ipsum comune tenetur eidem domino

3) Qiu) dk provisum est, quod debitum
imperatori iuxta promissionem factam eidem per dictum comune Tuderti solreretur
Quorum
pag. 66.
flor(enorum') solutio fienda
dicto
inposterum venientibus cum
Anselmo seu legitime persone pro eo recipienti preferatur omnibus
licteris ipsius
domini imperatoris et ex parte ipsius domini imperatoris.
40
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Romanoium
Henricus Dei gvatia
1313.
Nr. 903. 904. 905. 906.
imperator semper
augustus
919
dilectis
suis
comuni Tuderti

Volumus et presentium vobis tenore mandamus, quatinus de illa peccunie summa,
quam
5
nobis debetis, studeatis sublato cuiuslibet
obstaculo Anselmo de Todi
dilationis
vel eius nuntio has licteras deferenti mille trecentos et viginti flor(enos) auri, in quibus
sibi
tenemur,
exhibere.
effectualiter
Nos enim de huiusmodi
quantitate,
quam
sibi
dederitis, vos quietos et solutos esse vohimus.
Dat.
in
Presentium testimonio licterarum.

apud Montem Imperialem Florentin. dioc, XVII. Kalen. Febr.,
castiis
rengni nostri anno quinto, iniperii vero primo.
904.
10
Ex R
fol. .35',
3IANDATU3I TERTIUM.
nhi dle 18. m. Fehy. advenisse notatiir^.
Romanorum
Henricus Dei gratia

tati,
consilio et
Vohimus
15
(P. deest.)
dilectis suis potes-
comuni Tuderti
et
1313. lan. 24.
presentium vobis tenore mandamus, quatinus de
illa
peccunie summa,
qua nobis tenemini, tradatis Buctio* Nini de Urbeveteri hostiario nostro vel eius
certo nuntio ducentos sexaginta et quinque flor(enos), in quibus sibi tenemur, prout per
in
pendenti
alias imperatorias licteras nostro
munitas patet.
sigillo
Retinentes vobis pre-
sentes et alias predictas nostras hcteras, quas habet de huiusmodi debito, ut est dictum,
exhibituri in conputatione,
et eas
quam cum
nostris gentibus facietis
servata huiusmodi nostri mandati forrna duxeritis
exhibenda.
De
de
hiis,
que
quibus harum
sibi
testi-
monio vos quietos esse volumus et solutos.

Dat. in castris apud Montem Imperialem Florentin. dioc, IX. Kalen. Febr., rengni
nostri anno quinto, imperii vero primo.
MANDATUM QUARTUM.
905.
Ex R
25
fol. 81'.
Heinricus Dei
ad
gratia
nr.
Fehr. 15.
(P. deest.)
augustus
dilectis
devotis
vos nobis debita
iuxta
ordinationem
exposuimus votum nostrum.

Dat. apud Montem Imperialem
35
1318.
f)0(J.
comuni Tuderti
Cum nos dilectum fidelem nostrum Ghinum Lapi de Ubertis exhibitorem prcsentium ad vos presentialiter pro quibusdam nostris agendis destinemus, devotionem vestram
requirimus et hortamur actente, quatinus eidem super hiis, que de parte nostra vobis
retulerit, fidem studeatis credulam adhibere.
Ceterum volumus, ut de peccunia per
suis
30
Cf.
dicti
in
Ghini
castris
disponatis.
Cui
supra Florentiam,
super
XV.
hoc plenarie
Kalen. Martii,
rengni nostri anno quinto, imperii vero primo.
906.
MANDATUM
QUINTU31.
1313.
Ex R fol. 82. Mandata quartum et quintum

Ghinum domini Lapi de Ubertis de Plorentia nuntium
Fehr. 23.
die 23. m. Mart. per nobilem virum
904.
et
ambaxiatorem serenissimi
Bouctio? B.
40
Et in solutione dictorum flor(enorum) servetur et servari debeat illa solempuitas, que actenus et in
aliis solutionibus factis mandato dicti domini imperatoris de peccunia ipsius domini imperatoris, quam
idem dominus imperator recipere tenetur et debet a dicto comuni Tuderti, servata et adbibita fiierit.
1) Die 2.5. m. Fehr. iwoi-isum est, quod inponatur (scil. ad sokendum residuum debiti IIIP' flor(enorum) non solut(i) domino imperatori) et pro inposita habeatur data decem s(olidorum) per cente-
45
narium
in comitatu Tud(erti) occasione dicti debiti persolvendi.
HEINRICI
920
De
Romanorum
domini Henrici
principis
Tudertinorum
debito
CONSTITUTIONES.
YII.
Nr. 906. 907.
1313.
traduntur.
imperatoris
Cf.
etiam Doemiiges 'Acta Henrici VII.'
v.
l.
58
I,
c.
XXX,
425
sq.
nr. 25.
(P. deest.)
Romanorum

suis
dilectis fidelibus
omne bonum.
mandamus, quatinus de
et presentium vobis tenore
Volumus
gratiam suam et
comuni Tuderti
illa
in qua nobis tenemini, tradatis dilecto hostiario nostro Butio de Urbeveteri

flor(enos) et octo Turonenses*,
Presentes vobis licteras in testimoniura retinentes
mur.
CXXXVHI
quibus causa duorum equorum perditorum
in
et
peceunie summa,
eas exhibituri
sibi
tene-
conputa-
in
quam cum nostris gentibus facietis de hiis, que sibi per huiusmodi nostrum
mandatum duxeritis exhibenda. De quibus harum testimonio vos quietos esse volumus
tione,
lo
et solutos.
Montem Imperialem
Dat. in castris apud

nostri
Florent. dioc. VII. Kalen. Martii, rengni
MANDATUM TELONEARIIS RHENI
907.
DIRECTUM.
1313.
lan.
1.
Supersunt duo exetnplaria teloneariis in Ludesdorf

inedita.
Itaque proponimus ex apograpliis

urchivi marchionis
saec.
confectis
iam supra
cf.
Henricus Dei gratia
Cum
fidelibus
milites et armigeros, qui
eosdem conducendi
nostris
dilectis,
ad nostrum
"=
et
assignaverint,
906.
907.
*) inscriptio
et imperii servicium in Italiam veniant
2:
armatis,
liberam concesserimus potestatem,
su
fidelitati
quod nostro tenetis nomine, prosecundum eorundem disposicionem seu ordi-
super theloneum,
et
85
Tureuenses E.
Lutzelinburgensi
veniunt
cum
emendaciones equorum secundum consue-
firmiter per presentes', quatinus illas pecunie quantitates,
expediatis
sic
2;
Nos
fidelibus et officialibus suis theloneariis

=)
25
*>
nobihbus, militibus et armigeris armatis, qui ad nostrum
et' imperii servicium veniunt'-,
miserint
fidelibus
necnon discreto viro

instanti anno inveniendi nobis nobiles,
et
eis
dilectis
pro
tudinem curie nostre assignandi'' plenam
mandamus
augustus
gratiam suam et omne bonimi".
Rodemacre et HenAdam de Duren clerico,
et
quas omnes vel duo ex
N. van Werveke.
strennuis îris Egidio de
ipsisque stipendia
vestre precipimus et
cl.
2c
6741
(P. deest.)
de Beafort dapifero Luzzelinburgensi

et
bibliothecae Bruxellensis nr. 6740.
nr. 275. 447. 747.
nos per alias nostras litteras
familiaribus
et
Bopardia missa Jmcusque
benivolentissime nobiscum communicavit vir
Ludesdorf
t officiaHbus suis theloneariis in Ludensdorf
in
Wiltheim ad autographa tunc
2 ab Alexandro
et
Uermanni a Baden
XVII. med., quae
I)e teloneo in
rico
et
Qiiorum autograplia quamvis variis vicibus quaerentes investigare non potuimus.
2.
<l)
et
nostri
Henricus Dei giatia Romanorum imperator seraper augustus

in
non
esse
gratiam
nomine promittendi
veniunt servicium.
1) Quo.$ servatas
Bopardia
dolemus.
8) et add. 2.
suam
add.
et
2.
dilectis
^) Rodemaco 1.
omne bonum.
) vnlentes add. 2.
') loco
10
HEINRICI
VII.
CONSTJTUTIONES.
De
nacionein sine difficultate qualibet exsolvatis.

taliter ipsis
ex
armatis exsolveritis ac super
eis habueritis,
1813.
eo
Nr. 907. 908.
90
quibus
quantitatibus pecunic, quas

pvedictorum vel saltem'' duorum
litteras
vos tenore presentium reddimus quittos, liberos et solutos.
testimonio litterarum nostre maiestatis
Prescntium
robore signatarum.
sigilli
Datum apud Sanctum Cassianum iu castris supra' Florentiam, Kalen. lanuar.,

anno Domini MCCCXIII'', indictione XI, regni nostri anno quarto, imperii vero primo.
DONATIO WERNHERO DE HOMBERO
908.
FACTA.
1313. lan. 21.
Confirmationem Karoli IV. imperatoris
10
1360. lul. 25. datam (Beg. imp. VIII, 3248)
a.
in Hefiistri Karoli IV. fraf/niento servatam tahularii

d.
W.
Ad quam
Lippert.
omnes redeunt
editiones.
recjii
Dresdensis denuo contidit vir
BiJhmer, B,eg. Heinr.
'ill.
(P. deest.)
Henricus' divina favente clemencia

i.s
20
Wernhero
de HSmberg
augustus
nobili

Exaltat potenciam principum digna remuneracio subiectorum, quia recipiencium
fides crescit ex premio et alii ad obsequendum devocius animantur exemplo.
Considerantes itaque sincere devocionis constanciam multeque probitatis indicia necnon vere
viro
comiti
tideli
suo dilecto
fidei
argumenta, quibus
dum
obsequium, quud nobis et eidem imperio
te nobis et
imperio multipliciter ostendisti paratum ad exhiben-
partibus, ubi sicut vir nobilis, sed virtute et
tota Italia et specialiter in
in
armorum
Lombardie
strennuitate nobilior capitaneatus
muhum honoris et comodi fructum attuht et prodiligencius

attendentes,
quod immensos labores et expensas graves,
non
minus
fectum
exigebat
et
cxigit,
pro
nostro et eiusdem honore imperii liheraofficium,
prout dictum
pro nobis geris et gessisti officium,
,
25
liter et
et
intrepide subire curasti, nostre liberalitatis affectus afficitur et ad hoc attractus
favorabiliter invitatur, ut tibi pro meritis dignis beneficiorum premiis valeat respondere,
devocio
per que tua crescat
heredes
tui
forcius astringantur,
30
gracie specialis,
nostris
in
tuaque
quo maioris
senseritis vos
imperio promittimus exolvendas
presencium per tenorem, ut
manu
et
nosti-is
mille marcas argenti, quas
imperii conquirimus, de largiflua
impcrii
predicti
Ut
igitur
serviciis
tu
et
inantea
per nos honorari prerogativa favoris et

et eisdem pro nobis et successoribus
tibi
cuni
quibus
vos
in
vasallos
et
homines
nostra donamus. Volentes et eciam concedcntes
aput Flulon singulis annis
in theloneo nostro
in redditibus
consuetam colleccionem, quam propter

huiusmodi obligacionem augmeutari vel immutari nolumus, colligi poterunt et liaberi,
residuo quod [ex] ipsis centum marcis secundum eandem colleccionem supererit nobis et
imperio totaliter reservato, tu et heredes tui predicti recipiatis et colHgatis et tam
diu pacifice et quiete dictos redditus possideatis tytulo foodali, quousque per nos vel
centum marcas
35
maiorentur mcrita probitatis.
legitime descendentes de te
argenti,
si
secundum legittimam
et
nostros in imperio successores vobis de prefata

'.07.
t")
908.
^)
LI,.
saltim
1.
2.
Heinricus
c.
CONSTITUTIONES
IV.
')
apud
1.
^) millesiino
summa
CCC
pecunie millo niarcarum argenti
tercioilecimo 2.
116
HEINRICI
922
CONSTITUTIONES.
VII.
habita tu "Wernhere vel heredes tui
Qua
plcnarle fuerit satisfactum.
Nr. 908. 909. 910.
1313.
predicti
sfcatim
bona vestra propria demonstrabitis et

valorem ipsius super unum
assignabitis imperio vel saltem predia de novo comparabitis cum eadem, que a nobis
ct imperio predicto in feodum, de quo te Wernherum tuo et dictorum hcredum tuorum
castrum vel
nomine
viroâ nostra,
fidelitatis et
ut moris est,
possidebitis
ct
tenebitis
et pro
alia
sollempniter investivimus et presentibus investimus,
ipso
debita servicia facietis,
homagii debito sacramento.
In cuius
rei
super hoc a te
recepto
litteras
conscribi et maiestatis nostre sigillo iussimus communiri.
Datum apud Montem Imperialem in castris

anno Domini MCCCXIII, indiccione XI,
Februarii,
XII. Kalendas
Florcnciam,
supra
regni nostri anno quinto.
imperii
to
vero primo.
SCRIPTA PRO EPISCOPO CURIENSL
909-011.
1313.
SCUIPimi FRIMUM.
909.
Ex
lan. 21.
confirmatione Karoli IV. imperatoris a. 1356. Dec. 17 data tabularii regii
hurgcnsis vidgavit Ecimer 'Hessisches UrJcttndenbtich' II,
pag. 115 nr. 118.
tionem hic repetimus.
episcopo Curiensi
i)rinci]ii
Personam tuam utpote virtutum

prosequentes libenter in
hiis,
Romanorum imperator scmper

suo
titulis
dilecto
graciam suam
augustus
ct
vene-
omne bonum.
multiplicium redimitam sinceris aifcctibus
que digne postulas,
votis tuis libenter
annuimus
et
Geilinhuscnses utuntur, de nostre liberalitatis munificeneia indulgemus.
20
quanto
illa |iie mentis et integre devocionis signa clariora pretendunt, tanto facilius ad graciam
clemenciam nostram inclinant. Tuis igitur supplicacionibus benignius inclinati, quod in
Ubenhusen prope Geilnhusen monasterium sanctimonialium sub regula ordinis Cistercien(sis) in fundo proprio pro tuo et tuorum remedio animarum erigere valeas et edificare, liberam tibi concedimus auctoritate presenciimi facultatem.
Et ut nos tam pii
operis clemencia divina non sinaf expertes, eidem monasterio et personis, quas ibidem
Domino famulare contigerit, omnem usum aquarum, silvarum et pascuorum, sicut cives
25
Ilarum testimonio
littcrarum.
30
Datum apud Montem Imperialem

ruarii,
15
(F. deest.)
Heinricus divina favente clemencia

rabili Syfrido
Mar-
Cuius edi-
in
castris supra
Florenciam, XII. Kalend. Feb-
anno Domini millesimo trecentesimo decimo tercio, regni nostri anno quinto,
imperii vero priuui.
910.
Ex
cadem confirmatione
1.
SCRIPTUM SECUNDUM.
c.
pag. 116 nr. 119 cditum hic rcpetimus.

(P. deest.)
Heinricus divina favente clemencia

rabili Syfrido
episcopo Curiensi principi

suo dilecto
Omnipotenti gratum offere olocaustum arbitramur ct

reri
credimus,
909.
sic
dum terrenam
c; an pro sentiat?
augustus
vene-

illius
graciam
facilius
prome-
substanciam locorum subsidiis divino cultui deputatorum
40
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
Cum
iniperialis rauniticoncia liberaliter elargitur.
husen quoddam monasterium sanctimonialium
Domino
cien(sis)
.-.
plurimum
utile et
in
i)23
Nr. 910. 911. 912.
itaquc tu in TJbenhusen prope Geilin-
fundo proprio sub regula ordinis Cister-
erigere seu edificare proponas, nobis humiliter suppUcasti,
inspiranto
ut fossatum, in quod
1313.
influit fons Tilie in
suburbiis Geilonhusensibus, ipsi monastorio ut
accomodum ad vivarium piscium preparandum concedere dignaremur.
Nos igitur tam pio operi cupientes adesse

tum ipsum eidem monasterio, dummodo
lesionem notabilemque iacturam id non
propicii, tuis supplicacionibus inclinati fossa-
ipsius
in
opidi Geilenhusen
intollerabilem
redundet, tenore presencium concedimus et
Harum testiraonio litterarura.

Datum apud Montem Imperialem in
donamus.
10
castris supra Florenciam, XII. Kalend. Feanno Domini millesimo trecentesimo decimo tercio, regni nostri anno quinto,
bruarii,
imperii vero primo.
SCRIPTUM TERTIUM.
911.
15
Denuo contulimus autographon eiusdem tabularii 'Hanauer Urhmclcn. Kloster

Himmelau\ Sigillum deest, foramina filis sericis adaptata relieta sunt. In dorso inverso
ordine, quo mcmbrana ipsa conscripta est, manu cancellariae regiae e.mratum est:
Edidit Reimer l. c. img. 116 nr. 120, ifemque Bohmer 'Ac(a imperii
I^ (= Registrat.).
selecfa' pag. 45S nr. 654 ex confirmafione Ludewici IV. imperatoris a. 1339. Mart. 12.
data tabularii Barmstadiensis.
Buhmer, Reg. Heinr. 596 (Addit.
Henricus divina favente clementia
20
Romanorum
(P. deest.)
episcopo Curiensi principi suo dilecto
rabili Syfrido
I).
Omnipotenti gratum offerre holocaustum arbitramur et ilhus gratiam
mus promereri, dum terrenam substantiam loeorum

imperialis
25
munificentia
Cum
elargitur.
liberaliter
vene-

facilius credi-
deputatorum
subsidiis divino cultui
itaque
tu
quoddam monasterium
sanctimonialium in Ubenhusen prope Gelinhusen sub regula ordinis Cisterciensis erigere
Domino
inspirante ac edificarc proponas, nobis humihter supplicasti, ut terram incultam
et cultam a cultoribus derelictam, quara asseris modici vahiris seu utilitatis et in nullius
grave
dampnum rcdundare
summara trium librarum Wederben(sium)
que
concedi consuevit ascendat, inter

30
construeiulo
ad
plurimum
oportunum absque
et
igitur huic pio
ipsam,
agros
marcham
excollendos
et
ullius
pascendos greges
census
exhibitione
operi cupientes adesse propitii,
incultam videlicet
et
iuxta
et vineas Geylinh(usenses) pro alodio
tuis
cultam derelictam,
ipsi
monasterio
concedere
supplicationibus
consuetara pro
quod
ibidem
accomodam
Nos
dignaremur.
annuentes
tribus
libris
terram
monete
predicte concedi libere absque ullius census exhibitione ipsi monasterio tenore presentium
35
concedimus et donamus. Harum testimonio litterarum.

Dat. apud Montem Imperialem in casti-is supra Florentiam, XII. Ivalen. Februar.,
anno Doraini raillesimo CCCXIH, regni nostri anno quinto, iniperii vero prirao.
912.
MANDATUM DE STURA SOLVENDA.

1313.
lan. 22.
Documentum gravc hucusquo ineditum descripsimus ex autographo Karlsruhae in

Pcndet
tahidario generali 'Selecf der Kaiser- und Kdnigsurkunden" nr. 171 asscrvafo.
sigiUum laesum loro membranacco.
In verso manu canceUariae regiae
nihil
exaratum
116*
est.
HEIXRICI
924
CONSTITUTIONES.
De
supra mandata simiUa nr. 571. 693. 7d0.
Cf.
ad
VII.
1313.
Xr. 912.
magistro
Hermanno
nr. 894.
iam supra
v.
(P-
^êsif.;
prudcnribus viris
Henricus Dei gratia Eoiuanorum imperator seniper augustus
in ceteris civitatibus, locis
in Constantia. in Thurego, in Scafusa et in Sancto Gallo ac
unnistris,
et oppidis in advocatia nobilis viri Eberbardi de Burgelon constitutis scultetis.
niaîstris civiuui. consulibus. civibus et hominibus imiversis, fidebbus suis dilectis, necnon
et ludeis in dicta advocatia. civitatibus et oppidis
Kawercinis
et
omne bonum.
(1)
De
suam
Xov.
11.
Nov.
11.
fide
commorantibus
experta et circumspectionis industria honorabilis
viri
magistri
gratiam
Hermani
de Stoka canonici Constanciensis uotarii uosti-i karissimi plenam obtinentes fiduciam,

ipsum ad vos duximus transmittcndum. dantes sibi per se vel per alium et dicto
advocato nostro plenam et liberam potestatem rocipiendi racionem* de sturis et redditibus nostris preteritis, postquam partes Italie intravimus, ac petendi, requirendi et
imponendi vobis et cuilibet vestrum stru-as tam super festum beati Martini prcteritum''
pi.oxime quam super festum beati Martiui venturum proxime nobis dandis et huiusmodi
stm.as exigendi, colligendi, recipiendi ac persouis aliis assignandi et in utilitatem nostram
et
prout ipsos informavimus et
imperii,
lo
is
imposuimus, convertendi ac vos quitandi
sibi
et liberos et sokitos a sturis sibi vel ei, cui ipsas deputaverint. per vos datis et assignatis dicendi et pronunciandi, de quibus et nos vos et civitatem quamlibet presentibus
quitamus et dicimus liberos et solutos. Ratum et gratum habituri, quicquid iidem in

hac parte vobiscum tractaverint. concordaverint et duxerint faciendum. Promittentes
vobis et cuilibet vestrum, quod super sokitione et libertatione sturarum, ad quemeumque
terminum vos Htteras eorundem habero contigerit una cum tenore presentium. hoc
ratuni
20
habebimus atque firmum nec ukra hoc sturas akquas interim exigemus.
Quapropter fidektati vestre sub obtentu
(2)
nostri
favoris
et
gratie
ac sub pena
>:.
omnium iurium. privilegiorum et gratiarum vobis ab imperio concessarum

precipimus et mandamns. quatinus ipsis in premissis et quokbet premissorura obediatis
Speciakter autem vobis universis civitatibus in dicta advocatia
et efficaoiter intendatis.
revocationis
pena predicta imponimus. ut Kawercinos et ludeos vobiscum morantes

ad predicta ])er arestationem personarum et rerum arceatis et imperiak auctoritate
efficaciter compekatis.
(3) Super predictis enim vel aliquo predictorum nuntios vel
litteras vestras seu excusationes akquas audire, videre vel admittere nullatenus volumus,
constitutis sub
cum predictis sturis servitores

mandamus, qui super festum beate
quia
Mai.
1.
et
"Walpurgis.
nobiscum debent esse certitudinakter

culpam vobis impouere nos oportet.
Pensare etiam
(4)
et
gentem armatam nobis transmittere facimus
constituti.
Qualiter
cousiderare vos
in
30
et
quo generalem exercitum indiximus,
Qui
si
uou venirent, de hoc omnem
hoc vobis conveniat, provide
vokmms, quod
35
cogitetis.
ad akud
boni
reformationem
ad
predictas sturas
convertere non disponimus preterquam ad necessitates imperii et

status eiusdeni et rei pubkee, in quo vester iionor, profectus et utiktas multipliciter
procurantur.
Quem quidem
statum quamvis
in
primo nostro ingressu
in
Itakam heu
40
miserabikter disturbatum invenimus, tamen nobis divina favente cknuentia pro maiori
Quo plenius reformato kbenter vobis in sturis et alus pkis sokto
parte reformavimus.
parcere disponimus et vos in omnibus favorabikter pertractare. Unde omnino credimus.

quod devotio vestra sit prompta et obediens ad predicta. super qua promptitudine vel
quod uon credimus faoere contingeret. prefato magistro Hermano
tarditate,
si
eara
912.
^j
acio in loco raso or.
1)
Ad
cap. 4
cf.
iam
siipra
^)
m:
S94.
alia ut videtur
mami
in loco rao scriplum or.
in
is
HEIKRICI
suo reditu vel aiitea
suis
VII.
CONSTITUTIONES.
litteris
1313.
Kr. 912. 913.
adhibebinuis plenam fidem.
92:>
Presentium testimonio
litterarum.
Dat. apud ^Montem Imperialem in castris supra Florentiam, XI. Kalen. Februar.,
anno Domini MCCCXIII, regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
INTERLOCUTIO CONTRA ROBERTUM
913.
REGEM
SIGILIAE.
1313.
Febr. 12.
Denuo accuratissime contulinius autographon quod Taurini servatur in tahulario

Mazzo 4' nr. 19 signatum. Edidit Doenniges 'Acta Henrici VII,'
,
regio 'Dij)lonu imperiali

10
II,
193
'>3.
nr.
Cf.
supra nr. 821
Henricus Dei gratia
et
848.
Romanorum
Bohnier, Eeg. Heinr. 521.
imperator senper augustus
(P. deest.)
ad certitudinem
presentium et memoriam futurorum.
Throni cesarei sublime tribunal opera subditorum equitatis libramine ponderans
(1)
illos qui ex eorum obstinata malitia scienter per

malorum devia oberrantes ad viam veritatis [debent]'' reduci, debet in virga ferrea regere
et in camo et freno constringere, qui nostram non adproximanf^ maiestatem^. Ad nostrum
quidem auditum iam pridem, antequam pro imperialis diadematis susceptione accederemus ad Urbem. publica fama deduxit, quod licet rex Robertus natus felicis recordationis
et ea "
15
multa deliberatione considerans,
Karoli secundi Sicilie regis per suas speciales licteras pluries culmini nostro scripsisset,
20
quod
pheudorum
sicut ratione
ipse,
et
honorum que habebat ab imperio tenebatur
et
nos etiam, qui nec verbo nec opere quod sciremus gravaveramus nec gravare, set potius
gratiose tractare intendebamus
bendum
eundem,
nobis debitam obedientiam et
et
ex puritate conscientie credebamus, ad exi-
honorem tam
iu
dicta
coronatione
quam
alias
intendebat et ad id pro viribus se parabat, confederationes tamen ac conspirationes ad

25
inpedimentum progressus cesarei una cuni rebellibus nostris Ytalie fraudulohannem fratrcm et stipendiarios
suos Romam ea videlicet intentione transmiserat, ut Urbe si posset sue dictioni dolose
ofensam
et
lenter et clandestino fecerat et facere procurabat, ac
subiecta vel saltim in eius populo seditione concitata nefanda, dicte coronationis solempnia
Quod dicti lohannes et stipendiarii in accessu nostro ad Urbem et quam

diu ibi moram traximus eficaci operum argumento probarunt, una cum dictis aliis
nostris rebellibus. qui simul ibi cum eis ad exercendam preexcogitatain malitiam conimpediret.
30
venerunt,
contra nos
spoliationes.
reverendam basilicam
35
et
violentias
et
gentes nostras hostiliter ponendo insidias, faciendo insultus.

homicidia perpetrando et vias publicas et loca, per que ad
principis appostolorum de
nobisque ac nostris gentibus basilicam ipsam. ne
accessum
totis viribus
profitentibus
(2)
ibi
coronatio celebrari valeret.
dicta
omni modo quo poterant maiestatem nostram

Xos autem de Urbe postmodum recedentes, quamvis hec
prohibendo et
offendere procurando.
40
Urbe omnibus religionem
christianam liber aditus patere debebat, claudendo et bellicosis apparatibus muniendo,
alias
adeo notoria essent quod nulla possent tergiversatione celari et nos qui legibus subiecti
non sumus contra dictum Robertum propter premissa ipso inrequisito possemus pro913.
*)
corr. ex
1) Cf. Ps. 31,
9.
eam
or.
b) gic fere
addeiidum; deest
or.
<=)
d in llnea post add. or.
HEINRICI
926
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 913.
tamen augusti olementia ex superhabundanti volens ex offitio inquiri faeere

hiis et super eo, quod gentes eiusdem Roberti eius fulti favoribus sue nequitie
conscii et ministri nonnuUas civitates et castra provincie Lonbardie et specialiter civitatem Astensem et castra Valencie et Casalis Sancti Euagii, que mandata nostra iura-
cedere,
super
verant et sub nostra obedientia consistebant, fraudulenter occuparunt, nostros exinde

officiales expellendo, quas terras nostras in rebellione detinet et detincri facit continuo
occupatas et nobis et imperio sunt rebelles sua opera et mandato, et super nonnullis
Robertum
aliis excessibus, quos idem Robertus contra nos cotidie comictere dicebatur,
citari leg(itime)
predictum
inocentiam ^tensurus.
fecimus,
ut
coram nobis conparere curaret suam
Verum idem Robertus
nedum
obstinatus in dolis
si
posset
in terminis
ad w
eorum aliquo coram nobis comparere contumaciter non curavit, set

etiam mala malis addendo et peiora cotidie comitendo, duni contra rebelles nostros de
Tuscia diroxissemus signa cesarea. rebellibus ipsis, sicut vox publica docet et rei evidentia
manifestat, subsidium armatorum misit, ut eosdem rebelles nostros in rebellionis erroribus foveat et diutius faciat oberrare.
(3) Ipsius igitur Roberti absentiam Dei replente
lioc sibi prefixis vel
presentia super premissis fidedignis et subficientibus receptis
eorum
fticta
dictis ui scripta redactis"* et solepniter publicatis et
nobis de ipsis per
audi\-imus
et
contra dictum
peritos
nostri
palatii
cuni
relatione fideli,
is
examinatis testibus et
et
diligentia recensitis et
per ea que vidimus et
ex certa scientia, predicta omnia et singula publica et notoria esse et

Robertum tanquam contra publicum imperii hostem procedendum fore,
interloquendo pronunptiamus et declaramus sententialiter in hiis
scriptis.
Lata et pronuptiata fuit dicta sententia a dicto serenissimo principe et domino

domino Henrico Romanorum imperatore senper augusto in Monte Imperiali Florentin.
dioc. in platea ipsius terre, ipso tunc pro tribunali sedente,
CCCXII,
indit.
XI, die XII. Februarii.
Et
sub annis Domini millesimo
lecta et publicata presentibus venerabiUbus
25
patribus ot dominis domino Bauduino archieiiiscopo" Triverensi, domino He[n]rico epi-
scopo Tridentino canccllario eiusdem domini imperatoris, domino
Amadeo
comite Sa-
baudie. domino fratre Nicholao episcopo Botrontino, domino Henrico de Flandria mariscalco, domino Aimo de Blancomonte, domino Thoma de Septemfontibus, domino Toma
de Belvedere, domino Egidio thesaurario eiusdem domini, domino Balduino de Mon-
30
cornetto, domino lohanne de Sancto Laurentio, domino Ansaldo de Gondrecorte prin-
baronibus eiusdem domini imperatoris et comite Bindo de Sancta Flora,

domino Uguiccione comite de Marciano, Xerio lannis de Pisis comite de Donoratico,
domino Ugohno de Vichio, domino Vanne Ceno de Lanfranchis de Pisis, domino Giano,
domino Torigiano et Carbone de Cerchiis, Tadeo de Ubertis, Baschiera de la Tosa et
Baldinaccio de Adimaribus et aliis multis testibus.
cipibus et
(S.
X.)
Ego Paulus condam domini Ranuccini de Monte Imperiah
35
auctoritate
imperiali iudex ordinarius et notarius pubhcus et nunc notarius et offitiahs camere dicti
serenissimi domini
et suprascripta
Romanorum
omnia mandato
5)13. ^) redaptis or.
<^)
imperatoris predicte sententie et pronunptiationi interfui

dicti
domini scripssi et publicavi.
corr. ex epo or.
40
HEINEICI
CONSTITDTIONES.
VII.
Nr. 914.
1313.
927
INFEUDATIO COMITIS SABAUDIAE DE

CIVITATE ET COMITATU ASTENSIBUS.
014.
1313.
Taimni
Aido(jraplion
i
in tahulario reijio
vatiim denuo accuratissime contulimus.

iani
deest;
Bernardi
'Diplomi imperiali Maszo 4' nr. 17 asser-
JBuUa aurea, quae olim fdis sericis^ pendehat,
Doenniges 'Acfa Henrici VII.' II, 197 not.
cf.
Mercato exaratum:
de
Febr. 22.
Edidit Doenniges
l.
194 nr. 54.
II,
c.
In
1.
verso
donationis civitatis Astensis
Ira
ad lun. 3
infra
Cf.
sqq. et lul. 10.
Beg. Eeinr. 522.

10
septimus
divina
favento
augustus ad perpetuam rci memoriam.
Dum
(1)
ad principes
clementia
sincerioris
dilectionis
bilis viri
Amedei
tamquam
sidus*"
Romanorum
gratic
fidei
semper
imperator
mcntis aciem et eonsiderationis intuitum

discernimus,
illustrantur,
recompensatione prosequitur, qui ante sue
studia
devotionis pure
et
constantiam se gratos
principis et comitis
Sabaudie*
fidelis et
semper absque intermissione a dextris
karissimi", qui
nostri
affinis
illustre imperii solium,
postquam ad
nos dis-
illud
nostris assistens et sincerum
affectum evidenter ostendens nos, qui vocati sumus a
Deo
in potestatis
plenitudinem. pro sua particulari sollieitudine salubribus consiliis et laudabilibus

continue relevarc studuit et semper pro viribus nobis obscqui non desistit,
quod de virtute in virtutem conscendens tanto erga Romanum imperium
26
tione concrescat, quanto se
al)
augusti
illos
Attendentes itaque magna et multiplicia raerita specta-
prefulgidum circa
positio divina vocavit,

fidelitatis
et
per clare
faciunt et exhibent fructuosos.
sue
Biihmer,
dumque merita cuiuscumque ipsorum
maiestatis conspectum
so
barones imperii, qui ab eo nobilitatum et dignitatum radiis
diligenter convertimus
15
clementia
in circuitu tlironi cesarei nostre
et
comitatus.
(P. deest.)
Henricus
manu
legitur
toeius
et
servitiis
et confidentes
fide ac
devo-
eo maioribus largitionibus et retributionibus communituni
honorem et prosperitatem affêetamus e.v corde, libenti

Cupientes itaque personam suam
dexteram aperimus.
specialibus prevenire favoribus et gratiosis muneribus honorare, dicto comiti et eius
legitimis heredibus de suo corpore per masculinam lineam ex Maria uxore sua ef^
sorore nostra predilecta nascituris vel si ex ea ipse liberos masculos non haberet, aliis
eiusdem comitis legitimis liberis civitatem et comitatum Astensem cum luiiversis et
agnoverit, eidem comiti, cuius
desiderio
so
munificentie
nostre
singulis castris, villis, casalibus, possessionibus, terris cultis et incultis, districtibus, terri-
iuribus, iurisdictionibus et pertinentiis civitatis et comitatus predictorum et cuius-
toriis,
libet
35
eorum
in
pheodum
tenore presentium concedimus et largimur.
(2)
Conditiones
infrascriptas in concessione et largitione huiusmodi adicientes expresse, videlicet quod

si
eum
diete Marie forsan premori contingeret, ipsa 3Iaria sola civitatem et
cum
predictos
iuribus,
castris,
villis,
casalibus,
possessionibus, terris,
iurisdictionibus et pertinentiis supradictis
quam
territoriis,
diu vixerit
comitatum
districtibus,
habere debeat
et
Post cuius mortem ad liberos masculos ipsius Marie ex dicto comite'' natos
vel eis non extantibus ad alios dicti comitis legitimos liberos pheodum huiusmodi
devolvatur. Verumtamen si postquam ipse comes fuerit rebus humanis exemptus,
tenere.
40
914.
a)
post add. or.
Saliaudie karissimi in loco raao arlius tcripla

'')
comite
or.
^) s in
loco raso or.
in loco raso artius scripta or.; et dicti coiuitis ed.
1) ciricei ruffi et rubei in
transsumto dicuntiir;
i:
Doenniges loco supra
<=)
Guichenoniana.
citato.
in liiiea
HEINRICI
,,28
VII.
CONSTITUTIONES.
1.313.
Nr. 914.
impcratorum et regum Romanorum civitatem ct

comitatum predictos vellemus redimere et ad manum nostram reducere, Maria, liberi
superius expressum nobis et
et heredes prenominati et quilibet eoriim per modum
iios
vel aliquis successorura nostrorum
cuicumque
ducentis milibus florenorum auri
dictos
terris,
successorum nosti-orum predictorum pro

civitatem et comitatum cimi castris. villis,
iuribus,
districtibus
iurisdictionibus
possessionibus,
et pertinentiis predictis
libere
ac
territoriis,
expcdite resti-
ipsaque ducenta milia florenorum extra comitatum Sabaudie, quem propter supra
penitus exonerare
vel infra scripta a servitiis de ipso imperiali culmini debitis in nullo
ad valorem
ascendentium
aliorum
et
locorum
terrarum
intendimus, in emptionem
tuant
milium florenorum auri totaliter convertant, et easdem terras et loca

prefati comitissa, liberi et beredes modo prelibato in pbeodum perpetuis temporibus ab
imperio recognoscant. Et predicta comitissa dictas res emptas ex dicta pecunia teneat
in vita sua et post mortem ipsius ad dictos liberos devolvantur per modum de dicta
Et tam iidem comes ct Maria quam
civitate et comitatu in presentibus enarratum.
annuum
vio-inti
heredes et
liberi
eorum
predicti
causa premissorum
cum
ducentis sufficientibus equis
armorum, videlicet ad rationem cuiusbbet eentenarii de dictis viginti milibus florenorum

cum uno equo, servient aliaque servitia facient, et per tres menses integros ubicunque
locorum Italie singulis annis in expensis propriis predicta et alia servitia in registro
camere nostre contenta faciant et facere teneantur. Expresse retinentes et reservantes
exnunc nobis et eisdem successoribus nostris talia servitia, iura, servitutes et dominia
iii
is
ao
predictis ci^ntate, comitatu, castris, terris, casalibus, possessionibus, territoriis, villis,
districtibus, iuribus, iurisdictionibus et pertinentiis supradictis, ac
postquam eos, eas
et
ea ut dictum est nos vel successores predicti redemerimus pro predicta pecunie summa,
in terris, locis et annuo redditu, qui ct que de ipsa ut dictum est empti, empte ac
fuerint, qualia in registro ipso continentur.
empta
pientibus
pro
nobis
et
Et memoratum comitem nobis reciet Romano imperio de civitate,
25
successoribus nostris predictis
comitatu, castris, villis, casalibus, possessionibus, terris, territoriis, iuribus, iurisdietionibus et pertinentiis supradictis homagium facientem et fidelitatis iuramentum prestantem et per iuramentum ipsum nobis et successoribus nostris predictis Romanoque
imperio fidelitatem et obedientiam debitam ac etiam omnia alia, que in forma fidelitatis nova et veteri continentur, perpetuo fidehter facere et observare servitiaque supradicta impendere,
iura,
servitutes et dominia nostra pretacta, in
30
quantum spectabit ad
et conservare ac ea vel
et Mariam ac heredes suos predictos, integrahtor reddere

eorum ahquod per se vel aUum seu alios pubHce vel occulte nullatenus impedire pro-
eum
mittentem, de civitate, comitatu,

districtibus,
iuribus,
nobih per baculum,

ac post
comiti
eius
castris, vilhs,
iurisdictionibus
et
quem manu gestamus,

decessum Marie,
casahbus,
pertinentiis
terris,
possessionibus. territoriis,
supradictis
presentiahter investimus.
heredibus
et
Uberis
suis
35
tamquam de pheodo
(3)
predictis
in
Preterea
eisdem
civitate, comitatu, castris, viUis, terris, iuribus, iurisdictionibus et pertinentus supradictis
mixtum imperium et simpUcem iurisdictionem per se et suos officiales

exercendam ibidem usque ad nostrum et successorum predictorum nostrorum benel)hacitum per presentes damus et concedimus et ipsos ordinarios facimus in premissis.
Mandantes et precipientes harum serie, obedientiam et servitium debitum a civibus,
merum
et
incohs et habitatoribus civitatis', comitatus, castrorum, villarum, casahum, territoriorum,

districtuum, terrarum et pertinentiarum predictorum prefato comiti tanquam eorum
40
15
de iuribus et redditibus spectantibus ad dominium civitatis,

viUarum, casahura, territorioruni, districtuum terrarumque predictorum
absque difficultate quaUbet integraUter responderi, et super hiis ab eisdem civibus,
domino exhiberi
comi-
et
tatus, castrorum,
914.
^)
is corr.
ex us or.
HEINRICI
incolis et habitatoribus, salvo
maiestati tenentur,
CONSTITUTIONES.
semper
et reservato
cum promptitudine iuramentum
cupiunt evitare.
neque volumus,
VII.
Demum
(4)
prime
Nr. 914.
929
fidelitatis debito in
quo
prestari, sieut indignationem
nosti-e
nostram
per premissa vel aliquod premissorum non intendimus

dictis Astensibus rebellibus nostris vel alicui
quod prefatus comes
eorum de excessibus, quos contra' nos

tias,
penas vel banna, quas
imperium attemptate
et
et imperium commiserunt, indulgere seu sentenque predicti rebelles causa rebellionis contra nos et
incurrerints,
relaxare
omnino hominum
Xulli ergo
speciali.
quoquomodo
liceat
investiture ac constitutionis infringere vel ei

10
1313.
valeat absque nostra licentia

hanc paginam nostrarum concessionum,
ausu temerario contraire. Si quis autem
hoe attemptare presumpserit, indignationeni nostram

parte camere nostre
dimidia
et
pro
reliqua
et penam mille librarum auri pro

dimidia passo iniuriam solvendarum se
noverit incursurum.
autem
ITuius
germanus
1.=,
et
testes
rei
sunt:
venerabiles Balduinus
princeps noster karissimus
et
Treverensis archiepiscopus
frater Nicolaus Botrontin(us) episcopus
ac
spectabiles et nobiles viri lohannes Foresii et Fredericus Montisferetri comites, Henricus
de Flandria marscalcus curie imperialis consanguineus noster, Thomas de Septemfontibus,
Neapoleo de Mangone comes, Huguicio do Fagiola, Ilugo comes de Buheke, Gothifridus

de Hohenloch, Tancredus de Mutiliana et Binducius de Sancta Flora comites et plures
alii
nobiles fidedigni.
H
20
Signum domini
Ilenrici septimi (M.)
Romanorum
ii
In cuius testimonium presentes litteras exinde conscribi et maiestatis nostre bulla
auroa iussimus communiri.

Dat. apud
Montem Imperialem
supra Florentiam, VIII, Kalen. Martii,
anno Domini millesimo trecentesimo tertiodecirao,
indictione imdecima,
25
in castris
regni
nostri
Et ego frater Henricus Tridentinus episcopus sacre imperialis aule cancellarius

vice domini Henrici Coloniensis
915. 916.
archiepiscopi per Italiam archicancellarii recognovi.
SENTENTIAE CONTRA REBELLES

TUSCIAE.
1313.
30
iam supra
Cf.
imperatoris sententiis
nr. 715. 716. 890.

Jiis
Febr. 23.
In admtatione pomre
liceat
quac goneraUter de
temjjoribus emissis Nicolaus Botrontinensis (ed. Heyck) pag. OSsq.
narrat ^.
!)14.
1)
35
sequitur rasura imius Utterae or.
Ante Florentiam
et
8)
incunreriui or.
apud Sauctum Cassianum ubi diu fuimus
facte sunt multe declarationes et dilationes et talia
et in
huiusoiodi neeessaria,
Monte Imperiali
que ego ignoro,
nunquam lectiouem audiverim, de quo doleo multum. In civitate Pisana regis Roberti et bonorum
suorum et civitatum multarum rebellium imperii necnon comitum. baronum et multarum singularum
personarum imperii et civitatum ecclesie, qui fuerunt personaliter in Roma, in Lumbardia et in
Tuscia contra imperatorem, sententie difSnitive sunt date secundum qualitatem personarum et locorum
In proet quantitatem culparum.
Et omnia ista scripta publice et ab omnibus possunt videri.
ces.sibus predictorum, diu antequam seutentia daretur, voluit imperator, quod sui clerici ista tractantes
iure
40
diutius
cum de
LL.
CONSTITOTIONES
IV.
117
HEINRICI
930
915.
CONSTITDTIONES.
VII.
Nr. 915.
1313.
SENTENTIA CONTRA CLERUM ET VASSALLOS.
Sententiae hucusque incditae
franssumtiim
1316. Oct. 4 confcctnm
a.
'
in tabuhrio
Item invenimus 2) fragmentum imbreviacivitatis Sarzanae nr. 15 inventum descripsimuspossit

superbie
in Begistro Leopardi Frenetti notarii,
turae inde a img. 931 lin. 44
.
divina
Heniicus septimus
desuper
et in
Bononiam
nandura,
ad
) et
si
[in]
regnorum
iustitia
Romanorum impcrator
clcmentia
favente
et
semper
memoriam.
augustus ad perpetuam
1. Ad" conterendas perversorum insolertias
rei
915.
bonorum prcconia extollenda pro-
et
erexit
solia
populis
in
et
diversorum principum
et alibi in Tusciani.
ubi litteiati viri reperiuntur, mitterent ad videndum et esami-
predictis vel in aliquo predictorum
esset
aliquis
defectus.
Quia
si
defectus propter
secundum
omnes
mundi
Dominus, qui alias

viderat eorum opinionem de coronatione sui possibili alibi quam in Sancto Petro bonam, prout in
litteris vestris continetur, quod licuit atque licet, liced plmês clerici dominorum cardiualium sentirent
contrarium, non dubitavit quod in processibus esset defectus, ex quo per tantos et cum tanta diligentia
erant examinati et cum tauto periculo eorum eis noto et certo, si in eis defectus aliquis inveniretur.
Post hoc ipse motu iustitie, sicut in mea conscientia eredo, sententiam protulit, sed non simul
de omnibus nec in eodem die, licet in eadem civitate, prout michi videtur ad presens. Et in mea
ccnscientia adhuc sentio, quod audaccius de maiori et magnis executionem sententie fecisset si
potuisset, quam scripto et verbo protulei-it. iu hoc Deo credens placere. De minoribus et multitudine
esset defectus et hoc vellent
iura ante
non credo propter suam maximam compassionera
et raisericordiam,
is
sustinere.
quod de
ipsis
quantum ad omnia
20
-.'5
credo.
Cuius verba sunt haec:
Hoc
est
exemplum cuiusdara
'Henricus septimus
In
clericos
quautum ad aliqua
potuisset. executionera iustitie fecisset, sed

1)
lo
1.
negligentiam eorum qui talia ordinabant fuisset inveutus, promisit eis. quod de vita et quod de honore
eorum non essent securi. Ante sententiam asseeuraverunt imperatoiem, quod in processibus nullus
si
&
(P- deest.)
nr. 470. fol. 17.
spiciens
iam supra
nationalis Florentinae laudavimus
cuius apograplii fragmentum bibliothecae
et
imperialis sententie, cuius tenor inferius declaratur:
publicavi".
nomine Domini amen.
Anno a
30
nativitate eius millesimo
CCCXVI,
indict. XIIII,
die IIII. Octubris.
Dominus Puccius
Chicholus de Lanfranchis potestas Serâne suprascriptum exeraplum sententie imperialis insinuatum.

leetum et ascultatum coram eo et testibus iufrascriptis, ad hoc ut ex eo possit fides pleua exhiberi.
approbavit et confii-mavit et concessit michi et infrascriptis notariis licentiara et auctoritatera subscribeudi in testes suam et dicti comunis Serâne auctoritatem interponendo atque decretum, sedendo
35
ad banchum pro tribunali in dicta terra sub palatio dicti comunis. Presentibus ser Maimo not(ario)
condam Guccii de Sancto Miniate, Bonucio condam Raynei-ii, raagistro Moroello condam Amati de
Seryana testibus ad hec rogatis et vocatis.
(S.
N.)a Ego lacliopus
filius
narius et uot(arius) suprascriptura
lohannis Bouapartis
exsemplum
de Serzana
iniperiali
auctoritate
quia lectura et ascultatum fuit per rae
*>
iudes ordicura intra- ju
eodem, ideo de licentia suprascripti potestatis me in testem subscripsi, signum et nomen proprium apponendo.
Sergana imperiaU auctoritate uotarius et iudex
(S. N.) Ego Thomaxinus condam Parentis de
ordinarius suprascriptum esemplum, quia lectum et ascu[l]tatura fuit per rae cum suprascripto et infrascripto notariis ad originale et quia inventum fuit concordare cum eodem, ideo de licentia suprascripti
potestatis rae in testem subscripsi, signuui et nomen proprium appouendo.
(S. N.)'' Ego Bonfante dictuse Fantonello de Bonouia imperiali auctoritate notarius suprascriptum
exemplum imperialis senteutie insinuatum lectura et ascultatum corara suprascripto domino potestate
per me dietum notarium cura suprascriptis uotariis ad origiuale scripsi et esemplavi et quia inventum
fuit concordare cura originali de mandato suprascripti domini potestatis, ad hoc ut ex eo possit
haberi plena fides, rae subscripsi, siguura et nomen proprium apponendo.
che si conservano itelPArchivio comunale
2) Cf. 'Indice delk jnii importa)iti Penjameue storiclic
di Sarsana' (Sarzana 1904) pag. 7. Servatiir etiam apographon in Begistro veteri eiusdem tahularii fol. 26.
scriptis not(ariis)
ad originale
et quia inventura fuit concordare cura
45
) alliinc alia
principalis
')
manus
dicto
1.
1.
>)
sequilur per
me subpunctmn
50
1.
<=)
iterum alia
mamis
1.
^)
manus
ss
HEINRICI
potestates,
sidemus,
Romanum
que
inter
VII.
CONSTITUTIONES.
91.5.
.);]!
cui disponente Domino lieet immeriti precum enim ex Deo regnent reges^ et omnes
imperium,
voluit principatum,
obtinere
Nr.
1313.
principes dominentur in terris sitque iubente apostolo- omnis anima sublimiori potestati
subdita,
5
quifcun]que potestati resistit,
singuli
fideles
nuindatum
dispositioni
divine
contraire videtur.
Profecto
necesse est adimpleant et eorum superioris colla
apostoli''
iugo submictant opportet ac serviat iudicio libertatis quodque circa exibenda iura sua
et grate devotionis ac debite subiectionis obsequia nostri
mandato pareant Redeniptoris,
qui visa figura numismatis reddi que sunt
et
cesaris cesari
que sunt Dei Deo
statuit
'
et precepit.
Sane post nostrum Ytalie felicem
2.
10
dum
ingressum
imperialibus infulis properaret ad
suscipiendis
magnificontia
Urbem, nonnullos
nobiles,
perhemptorie fecimus evocari,
fideles imperii per nostras litteras*
eis
pro
nostra
vassallos
et
nichilominus sub
et omnium aliorum que ab imperio obtinebant

certum spatium temporis personaliter cum decenti arma-
pena privationis feudorum, privilegiorum

districtius iniungentes, ut infra
15
torum comitiva presentiam nostram accederent, comitaturi latera nostra tunc regia ad
coronam, demum per edictum publice propositum tam ipsos quam episcopos, abbates,
canonicos et capitulum ac alios nobiles et vassallos eiusdem imperii, quorum
noraina inferius annotantur,
20
cum
ut
decenti armatorum comitiva
peditum nostro se conspectui in castris supra Plorentiam in nostra et imperii rcbellione

persistentem infra certum perhemptorium terminum conpetentem personaliter presennobis et ipsi imperio adversus rebelles nostros et precipue civitatem predictara
tarent,
obsequiura debitum impensuri.
Et
ipsi,
quos veluti gratitudinis
quibus predecessores nostri divi auxerc augusti
omnimode
25
temere
factionibus
iniquis
adheserunt
benefitiis,
nedum quod
venire superbe
et
stipendia,
que mus
proverbium
Niilgare
serpens in gremio
pera,
in
Equidem
largiuntur''.
nostre cultu exorbitantes
fidei
illa
pro
benefitio
et ignis
qua
3.
in
bono mahim colHgitur
in
contemptum" ac
illa
sinu suis hospitibus iuxta
qua
consuevit ingratitudinis species,
benefitia percepta negantur, aliquid turbationis afferre, hec
aculeos',
et
nos summum'' mundi principem proterviunt
delicate nutriti'' in
inconsulte, reddentes nobis pro gratia contumeliam,
autem maioris
doloris habet
odium in dilectione notatiir.

mansuetudo dissimulans patienter et cupicns
revocare, [ipsosjs itorato ad omnem eorum maliet
Set [teraerijtatems eoruni imperialis
errantes ab invio ad viam rectitudinis
ciam convincendam per ahud edictum' pubUce propositum requiri et moneri feciraus et
citari, ut infra alium terminum perhemptorium competentem coram nobis seu audientia
nostra leg(iptime) comparerent ad eorum defens(iones) et excusationes faciendas si quas
haberent legiptiraas et de iure admictendas.
et
40
pro
innate fidei et prompte devotionis et
reverentie pretendere clariora signa credidimus,
semitis tamquara servi
35
filios
contempserint, verum etiara eorum nonnulli rebellium nostrorum venenosis" subiectionibus et
30
omnium
tam equitum quam
quantum honcste
Obferentes nos paratos eos audire benigne

et deftensionos admictere ac
posset et illorura excusationes
fieri
ipsos favorabiliter pertractare ac polhcentes eis in personis, familiaribus ac rebus
eorum
moram et reditum liberum et securum ad eorum liberam voluntatem.

Verum sicut nec profec[er]iraus apud eos nec' ipsi orrorem deposuerint nec
accessum,
4.
se vel responsales
ahquos studuerint coraparcrc, trahentes
ins[i]pientia, quasi
non
Jtlo. bj appostoli
45
1.
g) uncis inclum evanuerunt

'')
idem
qui
<')
possit'
ot
b)
1.
superbie cornua incurvare, porro

sumpimim
omnino evanidinn
fere iUeffibile 1.
8")
1.
eorum
')
<=)
ila in
per
a potentia, set potius
contentum
iideni''
acculeos
1.
Eerjistro lcgitur.
')
1.
abhinc 2.
1.
1)
nr. 693.
50 7)
sit
[locura]''
Prov. S,15.
2)
Hom.
5) Cf. Prov. 29, 21.
Servatum non
est; cf.
3) Maith. t2, 21.
13,1.
6) Cf.
etiam Citationem
eadem
civitatis
fere verha
Marc. 12,17. Luc. 20,

iam suirra pag. 654
4)
Cf.
supra
20
et
not. 5.
20.
lin.
18
Ftorentinae supra pati- 700.
117*
HEINRICI
932
CONSTITDTIONES.
VII.
Ni-. 915.
131:!.
tam cpiscopi, abbates, canonici et' capituluni quam nobiles, vassalli et fideles feudomm
suorum que ipsi ab imperio detinebant investituram infra tempus a iure prefixum petere
et iuramentum pollicere fidebtatis debite non curarunt.
Quibus onmibus
5.
libra iustitie preponderatis diligenter.
in
Deum
ex quo beneficia
eorum" principem nohiere habere

respectum, ehgentes potius gradi per devia quam per viam rectam, semperque eorum
nostra non prosunt et ipsi ad
ascendit iniquitas,
donec exurgens
iustitia
et privationis
proceribus nostris et ahis
non
fitiationi
nunc
qui
principibus
ef
que adeo sunt notoria quod
in-
insunt
nobiles,
ecclesiis,
vassallorum
vassallos
fideles
et
ipsorum
fidelium
et
bonis, honoribus, iuribus et' iurisdictionibus
eosdeni
ac heredes et
in
perpetuum onmibus
et
gratiis"
ab imperio detinebant esse privatos et etiam destitutos, ac"

in
lo
et antiqui
declarando pronumptiamus'' episcopos, abbates, canonicos, capitu-
successores' nobihum,
privilegiis,
super premissis,
monitis et citatis
cum
examinationo dihgenti, Christi nomine invocato dicimus
est h)cus,
iuris verbis inherentes
lum,
leg(iptime) tamen
sententiam audiendam, habitai
iuiîsjieritis
&
pro iudice sedeat adipes" quosP ipsa prodire
contumacibus,
vidit abscissura, ipsis absentibus et
ad hanc declarationem
vel singularem
feudis,
quibuscunque que"'
in hiis scriptis
is
pro tribunah
maiestate nostra sedentes sententiahter privamus eosdem eaque" omnia taraquam ab
revocamus
ingratis
apphcamus
et
Hanc nostram declarationem

firmitatis
et
perpetue obtinere'' volentes
ahquam
est habitus in processu ob
disponenda pro nostrey hbito vohmtatis.
nostro
fisco
privationis
sententiam ex certa nostra scientia robur
supplentes oranem defectura,
et
si
quis fortassis
20
soiempnitatem obmissam, de imperialis plenitu-
iuris
consuetudine vel dissuetudine" non obstantibus, quas pro
dine potestatis, lege aliqua,
nominatis haberi volumus et expressis.
Nomina vero episcoporum, abbatum, canonicorum,

eorundem simt
6.
rum
Episcopus Florentinus
Episcopus Lunensis
seu ecclesiarum ipso-
capituli''
ac nobilium, vassallorum et fidelium
hec:
2&
etc.
etc.'^'
Data et pronumptiata
sedentem et lecta
tribunali
per dietum
fuit dicta sententia
et publicata
mandato
dominum imperatorem
et in presentia ipsius
pro
domini impera-
per Anthonium'* Petri de Mediolano notarium et in presentia'' Leopardi Frenecti

de Pisis' et magistri lohannis de Urbinos et mei'' Pauli de Monte Imperiali notariorum
toris
camere
quibus et michi notariis supradictis idem dominus imperator
dicte maiestatis',
quod de predictis faciant et dent et faciam

apud Montem Imperialem supra Florentiam.
precepit,
castris
et
dem
publica insti'umenta,
in
Et hec omnia ibidem acta
fuerunt convocata inibi et congregata mandato imperiali multitudine copiosa tam nobi-
lium
quam
.io
populariura de partibus Ytalie et ultramontanis et aliundc.
35
Presentibus''
dominis Amadeo comite Sabaudie, Tohanne coraite Foresi, Manfredo de

Claramonte comite Moac, Henrico de Flandria mariscalco dicti doraini imperatoris,
Tancredo coraite de Mudiglana, Frederico comite Montis Feretri, Conte comite de Ilcio,
Spinetto marehione Malaspine et dominis Egidio' thesaurario domini imperatoris, Francisco Tani de Ubaldinis, Nich(olao) de Cauro de lanua, Baldinaccio de Adimaribus de
raagnificis viris
915.
')
deest 1.
r)
1) habito 1.
X)
">)
deesl 2.
^) bac
1.
") loco
Episcopus Lunensis
f)
que
1.
libro
*)
")
1.
y) uostro
etc.
2: et
1.
dicte maiestatis 2:
testibus
quibus supra.
1)
Egidido
Nmîiina hiiius sentetiticie
iii
')
optinere
e) et
2.
ipsius domini
')
^)
2.
")
2.
subcessores
*)
1.
ad
Urbino
m pera toris.
2 omissa
'')
P)
1.
gratiarum
Antonium
post Imperiali 2.
^)
male
"1
vel dissuetudine deest
^)
loco Presentibus
1.
et
ijisos
1.
alii etc. et singulares etc.
notarii camere imperialis add.
camere
terrenum
pronuntiamns
esse ralde doleiiins.
>>)
'')
rogatis
1.
captm
2.
mei
deest 2.
2:
1.
quo
^)
1.
2.
mei
ex quibus
1.
-lo
add. 2. 45
')
loco
Presentibus
HEINRICI
CONSTITUTIOXES.
VII.
1313.
Nr. 915. 916.
933
Florentia, Baschiera de Tosinghis de Florentia.
Alexandro de Ogi, Simone Phy(hppi|

de Pistorio, Nieholao de Bonsignoribus de Senis, lohanne Ceno de Pisis, Tebaldo de
Belloviso, Baklovino de Montecornecto, Ran(erio) de Casulis, Giano dc Cerchis de
Flor(entia), Pauhico de Faggiola et Ran(erio) lannis comite de Donoratico et quam
5
phiribus ahis fidedignis testibus ad hec vocatis et rogatis''.
millosimo" CCCXIIT,
Dominice
XI, die XXIII. mensis Febr., ac regni

peratoris anno quinto, imperii vero primo".
Ego Pauhis
(S. X.)
Bonici vocabatur,
10
indiet.
olim
anno
nativitatis
ij^sius
domini
ini-
Ranuccini de Monte Imperiah, qui ohm Podium

iudex et notarius pubhcus et nunc notarius
ser
imperiah
auctoritate
camere sacre imperatorie maiestatis predictis pronuntiationi,
prolationi
ot
declarationi
et sententie interfui et suprascripta oninia rogatus scripsi et publicavi.
91.
15
BANNITIO CIVITATUM ALTEUA.
Codicem C hiUiothecae Eiccardianae Florentinae nr. 786 (M II nr. III) cJiart. fol.
saec.XV. iii. fol. 241b's denuo contulit vir cl. Holder-Egger. Pronuntiationem supra nr. 890
statini in codice scquitur. Edidit a. 1740. Lamius loco sitpra ad nr. 715 citato pag. 210 sqq.
Orthographiae Italicae vestigia non semper adnotavimus.
Textum haud omnino sanarc
potuimus.
Lamium
Post
cani'
20
X/, 114
cum ad
etiam
edidit
a.
1778. Frater Ildefonsiis
sqq. ex aJiis codicibus castigatam,
textus verl)a
emendanda
nihiJ faciat iJJa
'I)eJi.:ie
degJi Enidifi Tos-
quorum cognitionem non habemus. Sed

ecJitio, nominum potiores tantum Jectiones
varias suh sigJa J adnotavimits.
iam supra hannitiones
Cf.
nr. 768.
civitatis FJorentiac nr.
710
et civitatum.
Lucae, Senarum
Biihmer, Rcg. Heinr. 523.
etc.
(P. 537.)
In* eterni Dei nomine amen.
Henricus Dei gratia"
25
presentium
memoriam
et""
Romanorum
Confundantur superbe agentes
1.
semper augustus ad certitudinem
imperator
futurorum.
trahunt in maledictionis profundum et faciunt gentibus

30
in
exemplum ex
Sicut cera
conatus'^ nefandos
dictis, alie
necnon
Clusii
et
singularum porsouarum, quarum alique de civitatibus
dicebatur, et
aliis
terris et locis existunt
robcllium cesareo maiestatis
buntur,
castrorum Prati', Sancti

Else, Montis Puliciani et Castri Plebis necnon
Grosseti'',
et castris pre-
vero de Florentia, Luca, Pisis, Senis, Eugubio, Monte Imperiali,
Podium Bonifi
a
et
opera detestanda comunium et universitatum
et
Miniatis, Sancti Gominiani, CoIIis vallis

et infrascriptarum
fluit
Dei
habentibus virtute premium et cuipa supplicium transiens posteris
civitatum Pistorii, Vulterrarum,
diligenter
et inferius
attendimus,
venit
qui
ohm
pro ordine descripatenter in lucem,
honorum adipe impinguati et dilatati existunt,

antiquorum beneficiorum. (jue patres eorum ab imperio recopisse noscuntur, immeroores
et obtuso gratitudinis intellectu facti degeneres et in reprobum sensum* elati, contra
quod
qui ex imperialiura libertatum ot
ipsi,
'J15. m)
016.
4.1
derisum-.
preipsos
iusticie
ore sedentis in throno iusto iudicio procedcnte.
dum
Sane
2.
40
in
statera
facie ignis, sic pereant peccatores pertinaces in malo, exultent iusti in conspectu
in letitia delectentur^,
35
dum
et iniqui conturbentur et erubescant^,
ponderantia eorum peccata, quibus iram meruerunt, appensa in
setti
hic C.
1)
a) y
Cf
In
")
Ps.
2.
giatia S
/(/c
desinit 2.
C.
'')
praecedii ac siiiinnwlum
6, 11.
2)
Cf.
C.
) corr.
ex coiiatus C.
<')
Pratri C.
ns,
7S.
Thren.
:i,
14.
3i
Ps. 67, 3. 4.
4) Cf.
Rom.
1,
2S.
Uros-
HEINRICI
C134
imperatoriam
maiestateni
commodam
quietem
spiritu obcdire
VIl.
1313.
erigentes
superbie cornua
et se in aliorum
foveam demer-
fines intravimus, contumeliis et
maiestatem ipsam, postquam provincie Tuscie
o-entes,
Nr. 916.
dominam ct magistram ipsorum et aliorum tidelium

quam cum omni subiectione revercri cuique humiliato
eorum
procurantem,
tene[n]tur,
CONSTITUTIONES.
provocarunt ct provocare continuatione temeraria et temeritate presumptuosa

non cessarunt postmodum neque cessant, tamquam qui videntur elegisse'' pro gloria
confusionis obprobriuni et inreparabili[s] ruine periculum j^ro tutela.
iniuriis
Nam
nos antequam pro imperialis dyadematis suscepcione profi[ci8]cereet universitates easdem singulariter et legittime requiri fecimus
comunia
nmr ad Urbem,
nobis
per suos sindicos sufficienter comparere curarent, prestituri
et moneri, ut coram
nobis ut tenebantm- et tenentur debite fidelitatis iuramentum et nostris mandatis et
beneplacitis parituri, tamen ipsa comunia et universitates a semitis mandatorum Domini oberrantes et obturantes more aspidis aures suas^, dictos sindicos ad presentiam
nostram mittere dictumque iuramentum prestare contumaciter obmiserunt. Et nichilominus [tam] eadem comunia et universitates quam nonnuUe de infrascriptis privatis
personis, sicut ad nostrum auditum pubhca fama deduxit et fide dignorum testimonia
et rei experientia oculate probarunt nosque cottidie clarius experimur, una cum Floren;{.
licet
tinis,
Lucanis et Senensibus imporii hostibus
cum
eis
Romam
adveniente nostre
foverent, gentes'
15
ini-
tempore ad oxercendam preexcogitatam maliciam, videlicet ut si""

possent coronacionis sollempnia perturbarent, et ipsorum iniquitate nequeunte ibi per
Dei gratiam prevalere nobisque postmodum eontra Florentiam et alios hostes prefatos
perialis coronacionis
nostra signa felicia dirigentibus, Florentiam,
lo
et reipublice turbatoribus manifestis, facta
coniuracione in predicte maiestatis offensam,
rebellione
ut'
pro posse suo Florentinos diutius
armatas sue ministros nequicic transmisisse
ac
20
in
ahqui de
Et ipsorum quidam per se,

quidam per alios primo in Vrbe vias publicas et loca, per que ad reverendam'' basiiicam principis apostolorum de dicta Urbe non solum nobis, sed etiam omnibus religionem
profitentibus' christianam [liber aditus patere debebat]", munire ac nobis et ipsis gentine ibi dicta coronatio celebrari posset, aditum totis
bus nostris ad dictam basilicam
prohibere viribus presumpserunt et tam in Urbe ipsa partibusque vicinis quam post-
ipsis personis singularibus personaliter accessisse noscuntur.
25
modum
Tuscia simul
in
cum
aliis
runt, obstacula paraverunt, spoliaciones, violcntias, incendia, homicidia et alios
excessus in nostre maiestatis offcnsam

provincie
dicte
litatis
impedimentum
singulc pro sua singulari iusticia"

vincie,
3o
hostibus nostris predictis et sine ipsis insidias posue-
enormes
reipubUce perturbacionem ac pacis et tranquilnequiter
pcrpetrarunt.
Infrascripteque
persone
alia loca dicte pro-
et calliditate civitates, castra et
que nobis debitam obedientiam denegant, ad rebelHonem
et
^^
ad predictos et
committendos excessus pro sue malignitatis instigacione nequiter concitarunt ipsasque civitates, castra et loca in rebellione tenuerunt et tenent, dando eisdem
civitatibus castris ct locis ad id auxiUum, consilium et iuvamen.
alios contra nos
Nos autem, Ucet hec adeo
quod nulla tergiversacione celari

valerent, et nos qui lcgibus subiccti non sumus contra comunia et universitates predictas et ipsas singulares personas possemus ipsis inrcquisitis procedere, tamen ex
augusti clementia, que Ubentius emendat in subditos jêccata quam puniat nec exerit
ferrum prccisionis in morbos, quos sanarc potest mulcebris lenitatis medicine, ut ex4.
910.
')
ut
f)
gentes
eligisse C.
in margine alia
inclusa exciderunt C;
) terguisacione
1)
S) bis
manu
notoria
essent,
scriptum, in fine paginae
suppleta C.
')
deletum C.
reverendum
C.
sed posuimus ex Interlocutione supra pag. 935
C.
Cf. Ps. 07, 5.
')
lin.
35.
^)
ut
si
corr. ex
proficiscentibus C.
") sic
nisi
C.
) uncis
C; an pro astucia?
-lo
*^
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 916.
1313.
935
periremur, iitrum aliquis obedientie spiritus remansisset in eis, volentes super hiis ex
officio inquiri facere contra eos, comunia, universitates et singulares personas pa-efatas
fecimus. ut coram nobis ad
suam si possent innocentiam

ostendendum comparcre curarent, alioquin super hi[i]s etiam ad sententiam non obstante
ipsorum et cuiuslibet eorum absentia procedere curaremus. Verum eadem comunia et
singulariter et legittime citari
universitates
ipsorum
persone
singularcs
ct
malicia
in
ad hoc
terminis
ac contumacia obstinata nec ipsi^ nec
vel quivis eorum etiam post ipsos

coram nobis aUquatenus curaverunt, propter quod nos
ipsos contumaces csse reputamus ac super his pronunciamus fore non obstante ipsorum
contumacia procedendum.
5. In ipsorum igitur absentia, quam Dei replet presentia, receptis et examinatis
testibus supradictis et eorum dictis"" in scriptis redactis et per peritos nostri pallatii
aliquis
in
prefixisi
eis
terminos expeetati comparere
10
cum
eosdem
omnibus procerum, principum et ahorum baronum
nostrorum comunicato consilio, postquam apud eos nec requisitiones nec monita nec
mansuetudo nce benignitas proficere possunt, ut ipsorum temeritas elidatur, Christi
sollempniter publicatis et
diligentia recensitis factaque nobis de ipsis per
peritos rehitione fideh et^ super hiis
1.=.
nomine invocato,
dictorum nostrorum procerum, principum et baronum et
in presentia
populi multitudinis copiose

in
(I)
20
murorum
sentenciamus
scriptis
hi[i]s
decernimus et pronunciamus,
quod muri,
turres et porte civitatum predictarum Pistorii, Vulterraruni, Grosseti, Clusii
ac etiam predictorum castrorum Prati, Sancti Miniatis, Sancti Geminiani, Collis valhs
Else', Montis Puhciani et Castri Plebis, sumptibus
et
omnia fossata
et expensis"
25
expensis" hominimi civitatum
[et]
castrorum predictorum totaliter diruantur et funditus destruautur, eisdem sumptibus

et valla
ambitu ipsarum civitatum
in
castrorum facta
et
explanentur" et devastentur et impleantur, ct dictorum murorum et vallorum et fos-
satorum solum aratrum paciatur"'
absque cesare[e] celsitudinis

(II)
Eadem
numquam
et
muri, fossata et valla predicta reficiantur
licentia speciaH.
etiam comunia
universitates
et
earundem civitatum
Pistorii,
Vul-
terrarum, Grosseti, Clusii, castrorum Prati, Sancti [Miniatis, Sancti]'' Geminiani, CoHis
30
valhs Else',
Montis PuHciani
et
Plebis,
Castri
omnibus
privilegiis,
hbertatibus et
Roma-
immunitatibus a nobis vel predecessoribus nostris imperatoribus vel regibus
norum vel eoruni vicariis concessis eisdem necnon et statutis, consuetudinibus quocumquey iure vel titulo eis competant vel sint quesita, et mero et mixto imperio, si
quod actenus consueverunt exercere vel facere exerceri, et omni iurisdictione in civitatibus et castris predictis et quodlibet ex cis et earum ac eorum burgis necnon et
,
35
quibuscumque
(III)
40
aliis
perpetuo privamus,
castris et villis
iustitia
suadente.
theolonea'^, gabellas, redditus, proventus et cetera
Ac etiam omnia pedagia,
bona mobilia et imniobilia. que ipsa comunia et universitates et quo[d]Iibet et quelibet'' ex eis habent, tenent vel possident vel quasi seu alii eorum vei earum nomine
percipere vel habere consueverunt temporibus retroactis, necnon et castra, burgos et
villas, municiones, fortellicias, redditus et proventus ot quecumque alia bona, que
seu quelibet ex
comunia
et
universitates
civitates
et
castra ipsa habent vel possident aut quasi,
predicte
et
quodlibet
eis
cum ipsorum
et
extra
iuribus,
iuris-
intus
mero et mixto imperio nobis et nostre camere confiscamus.

Et nichilominus comunia [etj universitates civitatis Pistorii in mille libris
Vulterrarum in sexcentis liljris auri, Grosseti, Clusii, Prati, Sancti Miniatis,
dictionibus,
(IV)
auri,
91C.
") corr.
Pi
ipsius C.
ex ex ipis C.
ex qnoquocnmque C.
60
1)
Citatio scrrata
1)
^l
piefissis
C.
dicta C.
')
corr. ex explanaiitur C.
^)
corr. ex
non
est
cf.
theoloneum C.
pag. 931
iiot.
*)
7.
seijuilur in delet.
^) paciantur C.
corr. ex quelibet C.
=')
C.
exciderunt C.
Helse C.
V) corr.
'
HEINRICI
936
Sancti Geminiani,
Collis vallis Else^',
eorumdem in quingentis
vendis condempnamus et
Et onines
(V)
et
libris
nostre camere applicandis et persol-
dicte
pronunciamus.
infrascriptos de civitate
singiilos
et castris predictis
excessuum predictorum
et
exbannimus
716
"ÔT^ês"
cap. 4
(1)
diffidamus
et
iura
innnobilia,
omni honore
adnotamus
et
tamquam
Romano imperio
et
et
ubicumque in imperio comeos omnes et singulos
privilegiis,
libertatibus a
et
franchisiis
Romanorum
et
a quibus-
quocumque titulo
acquisitis.
Et eos et quemhbet eorum perpetua dampnanuis infamia, ita quod sint
intestabiles et ad nulhim actum legittimum de cetero admittantur. Et si quo tempore
aliquis ipsorum in imperii forciam devenerit, sibi extremum furcis supplicium inferatur.
principibus,
(VI)
nobilibus
personis
et
Dictarum quoque civitatum
que sub earum
eorum
et
districtu
et
eis
aliis
concessis seu
et
nr. 716
singulos
et
peritos
cap.4 (M.
et iudices
ac notarios, qui predicte rebellionis tempore vel in
de predictis offensis obnoxii fuerint
futurum
successorum
nostrorum
licentia
ad regimen
earum aut eorum exercendum
alicuius
et
quivis
dictarum
ij)sorum
civitatum
absque nostra vel

et
castrorum vel
omni assidendi et iudicandi et

dignitate et auctoritate omnibusque privi-
accesserint,
notariatus et cuiusUbet magistratus officio,
2*
inmunitatibus, honoribus et iuribus eis a nobis vel predecessoribus nostris con-
legiis,
cessis vel alio
mus
20
perpetue
vohimus infamie subiacere.
^
(^'') Potestates'*
''
'^"nr^Tes
15
castrorum et cuiuslibet ipsorum et locorum,
hactenus exstiterunt, omnes
iudicandi et assidendi, advocatos advocandi et tabelliones tabellionatus" officio priva-
mus
10
privantes
nobis vel predecessoribus [nostris] imperatoribus vel regibus
cumque
esse
et
singulorum bona omnia mobilia et
et
confiscamus,
inmunitatibus
dignitate,
et
eorum omnium
et
actiones in quibuscumque rebus
et
nostre camere
petant,
fuisse
nostris hostibus a[sjsistendo continue, ut superius continetur,
aliis
rebelles et proditores imperii et lese maiestatis crimine reos de toto
cf. nr.
infra-
et
per ordinem apponuntur, et qui singuli pro posse suo
auctores rebellionum
existunt et
noscuntur
Montis Puliciani et Castri Plebis et cuiuslibet
puri
auri
Nr. 916.
1313.
sentencialiter in hi[i]s scriptis
scriptis terris et locis, ut infra
fautores
CONSTITUTIONES.
VII.
modo
diffidamus,
et
quesitis
ut
omnino privamus
cunctis nostris
et
et
tamquam
rebelles imperii exbanni-
imperii fidelibus impune personaliter et
reahter offendantur.
30
nr. 716
''^nr
(^^'0 Preterea mandamus, quod nuUus princeps vel ahus nobilis seu
^68
cap.4(vn).
vel
seu
villa
Pistorii,
ut
quecumque
patet
cap.T^vii.
deinceps
dictis
superius condempnatis
auxilium,
comunibus vel
Clusii, Prati, Sancti Miniatis, Sancti
Montis Puliciani et Castri Plebis ac
prestet in aliquo
.cap.4(Vi)-
universitas
Vulterrarum, Grosseti,
vallis Else'',
Mart. 23.
quecumque
persona, etiam cuiuscumque status seu condicionis existat, nullaque civitas, castrum
et
diffidatis
universitatibus
Geminiani, CoUis
dictis singularibus personis
vel alicui
consilium vel favorem,
per nos
eorum seu earum det
35
vel
nec personas ipsas vel aliquam
earum post unius mensis spacium ab hodie computandum quoquo modo receptet, sub
pena quinquaginta librarum auri pro qualibet civitate, principe vel alio nobili et
viginti libris auri pro quolibet castro et decem libris auri pro qualibet persona w
privata, quotiens coutra factum fuerit, et plus et minus ad nostrum arbitrium et
nostre camere persolvendis.
Decernentes quod unicuique in])une Iiceat supradictas personas per nos
condempnatas et earum singulas neenon incolas et habitatores ciîtatum et
castrorum superius condempnatorum et terrarum, que olim de districtibus fuerint
ipsorum, personaliter et realiter capere et detinere, nostre curie de bonis ipsorum
que ceperit duas partes assignando et sibi terciam retinendo'^. In[h]ibentes expresse,
ut sepe dictorum communium vel universitatum seu ipsarum singulariuni personarum
(IX)
taliter
916,
>)
Helse C.
") corr.
ex tabelliouatos
^) corr.
ex potestas C.
) retinendi
C.
*^
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
1313.
Nr. 916.
9;]7
vel alicuius ipsarum debitores de debitis, in quibus tenentuv eisdem, ipsis nullatenus
satisfaciant neque presumant quomodolibet respondere, alioquin tantumdem
camere persolvant et ad id sine strepitu vel figura iudicii compellantur.
nosti-e
nr. 716
Ab
et aliis
huiusmodi tamen sententiis, condempnationibus, diffidamentis et bannimentis

omnibus et singulis processibus supradictis omnes illos qui sunt de nostra familia
et qui
ab cisdem comunibus vel universitatibus exulant quacumque racione vel causa,
6.
qui castra nostra' secuntur,
et
qui venerint vel infra quindecim dies futuros ab hodie
non ante quam accesserint ad mandata nostra,

computandos
et declaramus cum eorum faniiliis et bonis exceptos et exemptos esse ac sub
Quos omnes et singulos cum eorum familiis et
nostre protectionis clipeo permanere.
accedent, videlicet post ct
volumus
10
bonis contra premissa sub protectione nostra et imperii reservamus.

7.
nostras sententias et alia omnia supradicta ex certa seientia robur firmitatis
Has
perpetue obtinere volentes et supplentes oninem defectum,

in
15
processibus ob aliquam
aUqua lege,
potestatis,
iuris
sollempnitatem
consuetudine vel
omissani',
dissuetudine
si
forsan est habitus
quis
de imperialis
non obstantibus,
plenitudiue
quas
haberi
volumus pro expressis.

8.
cessum
Nomina vero
illorum, qui de predictis publice inculpantur et contra quos pro-
est et reperti sunt culpabiles
de predictis, simt infrascripti:
In primis de civitate Florentie sextu Ultraarni
(I)
Lappus
20
Gualterottus
j
^^^^^^j^ jacobi de Bardis de Florentia
lohannes et
Gualterius
Anastasius de Bardis
Simon condam Geri de Bardis

Cecchinus'' condam Geri de Bardis
Cece et
1
25
j^^jj^^j
Terucius
^^ piorentia
'
Bartholomeus'' condam Rede
Ricchardus
30
Tomasus
Ciampus
Nepus
omnes condam Nepi de Bardis de Florentia

et
Bandellinus lannis Bonaguide

Coltus Bonaguide
35
Gerrardinus'
filius
Colti
Masinus condam Simonis lacobi
Maginus
del'
Acerano""
Nerius
condam Simonis lacobi
Gerius et
40
Nellus
Francischus et
|
Bertinus
^^^^^^^ lanuccii de Bardis de Florentia
Lapuccinus Guernieri et
T>
j-
11
Bandmellus lannuccii
45
916.
<)
Bartholus
LL.
f)
/.
su2>ra llneam add. C.

')
Gherardus
CONSTITUTIONES IV.
/.
,.
^^ Bardis
B)
obmissiam C.
'')
al.
Tegliinus adnolat J.
')
") delacerano C.
''
Tuccius
J.
nr.ê^s
'^^^'
'"'
HBINRICI
93g
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 916.
lohannes Pini de Rossis
Bandinus
Liscii
Stoldus et
eius
filii
Bianchus
Stoldus
Gruccius
condam Coppi Stoldi

condam Tinghi Bandini
Manfredus" Stoldi
condam
Berlingherius
Albici Baldesis
Tinghus eius frater
Guidus condam Gerrardi della Fedc

Pela
et
Bandinus
Forparius et
lacobus
^^j j,^^^^
Tribaldus de Rossis
Guido Riga
Silvester et
Bartholus
',i de Fornarus
Bmguccius
Squalsa Lapi del Bocchaccio
Torellinus" et
Barone de Rossis
Niccholuccius de Belfredellis
Aghius Gione de Alumis''

Banchus de Alhonis
Cioninus
Ciandinus
de AgHonis
Vanni et
Bancheronus
Coppus Cotenna
Lapus
eius frater
Noffus Guidi
egg
la e
Germs
^^ Frescobaldis de Florentia
Guido Panicce
Cione Benintendi
Mettus et
_,
Bellioti
Cenne
do Florentia
Cassinus Sassini
Nerius Corsini
lustus Benci
lacobus de Certaldo dictus ludex
More
Simon
condam Cecchi de Quarata
et
eius filius
Loctuco de Quarata
Rinuccius et
Ugho
1
i
fratres de
Piano qui dicuntur Notarii
AlbiQinus Ughi
016.
Manfredinus
/.
Cionellinus /.
P) Aglionis /.
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
1313.
Nr. 916.
939
Prior Bartholi
Banchus
T
Lapus
et
eius frati'es
Francischus della Scorta
Goccia de
Nerlis"'
Nerlus de Nerlis
Barone Bellagonella
Mannetus eius filius
Bancheriaus Blettoldi
Gerius eius frater
Bone
et
condam lacobi de Varacano

Ticms
Vanni condam Chiari de Varacano
.
'
Gerius Bonsi Siguli
Bindus
et
Cere'^
de Uanigianis
Dacuccius
de Canigianis
Huricus^ condam Sarelli'

Albiûs de Corbinellis qui dicitur ludex
Boninsegna Angeluccii"
Paccinus et
T,
de Malchiavellis
Paglace
Vanni de Guicciardinis
Bencinus Sanne Benci
Donatus frater dicti Sanne
25
Feus Gueri
Pierus Compangni
Guadangnius eius
Lapus Raynerii
frater
Bindus
30
Lottus et
eius fratres
Guiduccius
Ugo
Ugolini Benevieni
lohannes Lapi Ugolini

Tottus et
. 1
35
Bmdaccms
condam
,,.
Kavnakli'^
Guccius de" PonQano''

Tuccius Ferruccii
Taddeus Eannucci de Munitolis

Ceppus magistri Lamberti
40
Binelkis Guicciardi qui dicitur Notarius
lohannes Mazza
Pulce
et
1
>
condam
Chiavicelle de Tigliamocchis
Bellinccione de Chacciaforis
45
Lapaccius Chacciaforis
916.
Nerli
lini
50 y)
1) kic
Guccius
add. J: et
Goccia Gherardi.
de Angiolieris J.
Lap. Chac. alia
manu
*)
^)
>'
et
Cece
Foresinus eius
/.
de Panzano add. J.
')
"^)
Cantiuus
filii
Chericus J.
*)
al. Sassori
ponte sevio add., sed
et
Coppus q[uondam]
adnotat
delet.
C.
")
J.
")
post suppl. C.
118*
Angio-
Panzano
.L
HEINRICI
940
.VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 916.
Bensus' Pagnoccha
Quccharus de Sodarinis
Guerra de Soderinis
Corsellus Bonacchursi
Silvester eius filius
De sextu
(II)
Sancti Petri maioris de Florentia
Bellinccione de Donatis
Lore Scolaris
Donatus Gerii
Aipardus et \
lacobus
condam Taddei
Sinibaldus Simonis
Americhus
et
condam Chursi de Donatis
Thomasius
Masus de Donatis
lohannes
Ursus Biccichochy
Maruccius
Donatus
condam
et
Lappus
Donatus qui
Lapus
dicitur
Martelli de Donatis de Florentia
ludcx de Donatis
^*}fi
filii Loris
Scolaris''
Curla
Taddeus Buosi de Donatis

Lapus
lohannes
Bellinccionis de Donatis de Florentia
filii
Scalore et
Dongellus
Bindus et
* j-i
condam d
ropi de Adimanbus
Allamannus condam Bocchaccii

Talannus condam Bocchaccii
Cantinus et
r ondam
Carolus
Guerre de Cavicciulis de Florentia
Guidus Bensi
raganmus
35
condam Lapi
^ Allamanni
}
j
Guidus Didagi'' eorum nepos

Gerrardus Sgrane
Pepus
et
40
Boccaci de Cavicciulis de Florentia
Talanus
lohannes Andree
ndree
Nerius Ching
iga^
et
de Riccis de Florentia
/
Rusticus
Riccardus
Ardinghus
45
omnes de
et
Riccis''
de Florentia
Bartholus qui dicitur ludex et
lacobus qui dicitur ludex

910.
^) corr.
ex
^)
Bencivenni
Ki(;i;is
C.
/.
*)
corr. ex Scaloris C.
'')
Biudaccii
.T.
Sghizza
(al.
Cliiuzzaj
./.
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
1313.
Nr. 916.
941
lohannes de Guignis de Florentia

Falcus et
! Ciimbi de' Guignis
Fatius
Ugolinus et
Gerius
'^"""""^
Zampe de
Guignis
Nerius^Clerici de Pagis
Simon
eius filius
lacliinottus de Pacis
Clericus
ncus et
Antonius
onius
...
eius
eit
I
i
filii
Francischus condam Pagini
Ghigus lacobini de Pagis

Rottinus* et
Accorri
Lapus
15
*^""''^
et
lacobmi de Pacis de Florentia
^.
-condam Gern Balestrerii
/-,
Baldus de Agullione qui dicitur ludexf

Chele et \
.
Nicolo
'^"^ ^''P*^
TrufFa de Agullione
20
Betto Ristori
Arrighus Eocchi qui dicitur Notarius

Chellus Baldovini qui dicitur Notarius
Baldovinus eius frater
Bertus Baldovini pater predictorum
25
Mayeus condam
Miglioris
Guadagni
Perogius olim Perogii condam Guadagni
Megliorocus condam
(^'ati
Guadagni
Lottus Miglioris^Pange
Bartolus condani Benedicti
30
lohannes et
TVT
JN
erius
eius fratres
GeiTardus condam Uberti

CancioQus condam Terii
Simon condam Guidonis

Tuccius condam Cierritie
de Vicedominis
Laurencius Banchi Cierritis

Albicus qui dicitur Notarius
Lapus'' Brachi'
Lottus condam Biudi Aliotti
40
Naddus Cedicis de Aliottis

Passa Qati Passavantis
Simon
et
Gatti''
Qatus
Passavantis
Belluctus Tornabelli
4S
Francischus et
Bengus'
e)
916.
Gioie
Bettinus
Nerius
J.
(Bruchi).
Tertius Bonegli
')
Bruchi
/.
add. J.
k) Colti /.
e) Terrici
')
Renzus
.7.
/.
'')
liic
add. J:
quondam
HEINRICI
942
CONSTITUTIONES.
VII.
1313.
Nr. 916.
Pannocchia Manni Richomanni
Lapus Rainaldi
et
| j^^.^^^f^^^
Salvinus Grassus
Durante Bonfantini
Bindus
indus et 1 t-. .,,
.,.
.-^
Drittatede
iruci'*
Druci
Cionettus Giovenchi de Bastariis
Thoniniasinus et
..
de Bastariis
Giacchettus
Guidus Orlandi Rustichelli
Lapus Davangati
Cambius magistri
Lapus Covoni
Autus ct
Salvi
,.
(^''"^gl'
Loctus
Ricchus de AlbiQis"
Lippaccius et
^^^^^j.
Girrardus
Fantinus et
Rustichi" Bonifacii
Franciscus
20
Aldobrandus
et
^.^^.
| ^^^^^^^^
lacobus
^^ p.j.^^.^
Naddus
et
^^
Albertus et
^.
Pierus
condam
lohannes dictus JNotarms
Spigliati de FiHcaia
j.
iilicaia
Bandmi de u-r
(III)
De sextu
Sancti Petri Scaradii
Naddus de FiUcaia
Chiaramontese
Masus
30
eius fiUus
de UcceUinis
Cinus
Dominicus
et
Bindus
Ruggerius
SpiUa
et
Rainaldus et
,.
Bencimedici
Scarpe p
Scarpa
lannes Alfani
BeUottus et
Sandrus
condam Foresis Alphani

o
Landus et 1
^^^.^^^.
Pace
Tegghia deUa ViteUa
Cione de Mangnale
Gianotte et
Guidus
,,
de Mangnale
Duccius Risalicti
910.
cedlt
omnes
!)
Duti
delet. C.
m)
/.
P)
Vannes Beuintendi de Albizzis
Rainaldus
et
Scarpa Scarpo 0.
adrf.
/.
o) Rustichini
.r.
proe-
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 916.
943
Cione del Canella
lohannes Rustichelli
Miglinus Magaldi
Lapus Talenti
lannocchus Buocelli
Eustichus de Sancto Apollinari dictus Xotarius

Bellus Cullacci 1
Ciones et
>
Perocus
Duccius et
10
condam Gerardi
,r
,,.
^^^^^'^^
Cione^
notarii
Lippus de Mancinis
.^
Guidonis Malabocche
Uuccinus
Nerius Margha de Mancinis
15
Catelhnus
Calcina et
Gregorius
de Rassatanis'
Lappus CaiFa
Guccius de Maneriis
20
Ceffus de Maneriis
Bartolinus Cienni Alberti
Donatus
Antella
dell"
Cenninus Orifex
Lapus
25
Arnolfi
lacobinus Morelli de Tebalduccis
Lapus de Compio[m]bensibus
Bertinus^ de Rimbertinis
Gallinus Cionis et
-r^,
,,.
..
Lbaldmus iadocii
Rodolffus et
^.
,
,.
Giambertinus
de Sacchettis'
r.
.L
coudam Gern de Cavalcantibus
,
/-,
Lorencius Turagli de Vertine
Mettus Bianchi de Pulcis

Laius et
Ghinuccius" eius
filius^
Lamus
Pucci Corbinelli
Fiorenginus et
Albicinus
Cantinus et
40
Sinibaldi
Bertuccius
Lotterius Uberti*'
Bettus
Baldus
condam
et
Guelffi de Pulcis
Pulce
45
Francischus condam Pocciardi'

Berttus etl
Doginus
916.
60
-1)
corr.
olim Dogii de Pulcis
ex Ciones C.
berti de Cavalcantibus add.
J.
')
Raflfacanis /.
Ghin
in corr. C.
')
al.
Bencinus adnotat J.
w) Kuggierii
v) fiui /.
t)
/.
Vanni lam^)
Ponzardi /.
HEINBICI
944
Guido Pieri
et
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 916.
de Pulcisy
Ruggieri
Banehellus'' et
deir AnteUa-'
!rti
lohannes Lambert
Lanibertus Masii de Antella

Gruidus Betti del Bene populi Sancti Romuli
De sextu Bur
(IVi
ColIenQanus'' Gentilis et
Pepus Rainerius
Manente Rossi'''
et
Raynerius Maringnani et
Bindus Stancherius'^
Bondehnonto condam Ben^

Lottus condam Bondelmontis
Monte condam Gerrarducci
Venturelhx condam Benghi
Vannes
omnes de Bondelmontibus
ot
[de Florentia]'
eius filius et
Fantones Giotti
Bernardus Paccini dicti Giotti

Prancischus Chaccie Boncciani
20
Bardus condam Masi Guernerii

Caccinus et
condam Cienni Boncciani
Giannottus
Brandalhis condam Bartoli
Dardanus et
Leonus
Monte Manni
fratres de Acciaiuolis
et
condam
Niccoli de Acciaiuolis^
Acciaiuolus
Tile
Bindus
Ugho
Oddi de Acciaiuolis
et
Pierus
Lapus Rinovantis
Tuccius Scamhrilla
Guccius Batis TornabelU

Nerius condam'' Bellinccionis
Bellinccione eius
filius
Ser lannes Simonetti

Agulinus de Bustichis
Alexander Fortebraccii
Andreas de Bus[ti]chis
Corteccione de Bostichis
Bertus et
condam
Corteccionis de Bustichis
Pace
Banchus Nepi de Bustichis
'J16. y)
tilla
C.
*>)
payinae etiam
f)
Moute
Guido Pulcis
al.
hic
in viargine iôst alia
Calenzanus adnotat
add. omues de
Acciaiuolis
in
J.
manu
^') Kossi
sup]>tel.
Manente
C.
C.
Bondelmontibus de Florentia C.
margine post supplet.
C.
8) bis scriptum,
^)
<;)
corr. ex Bianoli.
al.
^)
0.
An-
Bancherius adnotat J; in fine

cf.
^) illet/ibile
not. c.
semel deletum C.
>)
ludex
/.
C.
'
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
1313.
Nr. 916,
945
Rainerius de
di
Bustichis' qui dicitur ludex
Simon et
.
de AiTussatis
c
oengna."1Ji
,
i'
Gerius
Guglielminus
condam Mannetti de
Pierus et
Spinis'
Vannes
Philippus et
^,
eondani L goni [dej Spinis
Doftus Lapi Ugoiii Spine
Simon Gerrardi
et
Advocatus eius frater
Yannes
et
Rossi de Gianfigliacis
o.
I
Nicolaus Telli de Gianfieliacis
Gerius de Gianfigliacis
Stoldus et
de Ardinghellis
Cantes
Francischus Ubaldini et
T
Lapus T^
^Donati
etiam de Ardinffhellis
Russus de Giandonatis
Scolaius et
TT
Steffani
.
condam Gusci Pesci
Pescinus
condam Rustichi Armaiuoli
I^^^donatis
Pacinus et
T,
Rudolffi
'^^
NosusCoppus
,^
Malignus et
T,
condam
Uguiccione
liartolus
Fatius" de Sengna" qui dicitur ludex
lohannes et
p,
qui dicuntur Jiotarn
Cecchus
et
T^.
Dinus
...
condam
CorsiP Fonarii
Donatus Tucci Busi

Vannes Colti
Medicus
Aliotti
Sagnia Filipp
Bernardus
~
Tegghia
,
et
I
condam Paccini
Botticini
Rinuccius condam Cecchi
lohannes et Tuccius Compangni

Bartolus et
--
*=
Nerocms
Meglius et
,r
^^
condam Mei Compagni
^^^'^
Firenge
Buonus Calligharius
916.
50 ") praecedit
')
Forese
poat add.
/.
.d.
'')
C.
LL. CONSTITUTIONES IV.
Abruciatis /.
o)
Sengna poH
')
corr.
de Floreutia add. sed delet. C.
Singaa
C.
P) al. Ciuffi
'")
adnotat J.
119
Nuffus
./.
HEINRICI
946
Gianni
li
ct
3lasus
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 916.
Bonci Lanaiuoli
I
,
VII.
(V)
De scxtu Sancti
Brancliacii
Chele Pagnini Bordoni
Anshelmus Palle
Duccius Palle
Vannes Puccii qui fuit de Forli

Vannes Marsilii de Vechiettis
Cenni Nanni Oricellarii
Spinellus de Monsciano
Paghanus et Lapus de Strocciis
Ubertinus qui dicitur ludex
Lapus Lucoli
Ranierius del Forese
Landus Marini
Salvinus
Alhi^^î
Ohandohii
Gerrardus condani Ugolini Vcntraia
Ugohnus Cardinahs
dictus ludcx dc Tornaquincciis
Cardinale Girolami
Lottus Ardinghi
Accore Belchari
Magister lohannes Medicus
Ceffus Becchennugi''
Bernardus
_,
et
,
de Bordonibus
lcruccius'
Lapus de Mongnone
Baklns Borghi
Terius Orlandi
Mannus Attaviani
Achori Beliardi
30
Dolcinus Aurifex
Guatanus de
Pilis
Feus Mini Alberti

Francischus Cuchonis
Chechus Miniati
Cecchus Corsi Fornarii
35
Nerius Vianaterii
lohannes Incontri
Lippo?us Gerrardini Gianni

Bindus dictus Bindaccara"
40
Bettinus
condam Ormanni de Foraboschis
Cette et
Altieri
Cucharus Magistri Juhi

Giannus eius frater
Maserus Cuchari
45
Lapus Marie
916.
none
vel
1)
Oliaud alia
Magnone
/.
manu
in loco raso C.
^)
in corr.
") Bindacchoia vel Bindoseliera J.
C.
=)
al.
Fianciscus adnotat J.
')
Mug-
HEINRICI
(VI)
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 916.
947
De sextu Porte Domus
Nepus Nepi
Tosa
della
Clericus eius
filius
Gottefredus et
c-
oimon
^.
condam Kossi
Tannuccius de Matriola
Pinus condam Yannis
lohannes Saxus condam Rainerii

Rosselinus
condam Henrici
Odaldus della Tosa

Vegla de Ameriis
Verius Rondinelli
Rustichus et
...
(Jonsigli
"
Jjappuccuis
Falcoccius Rondinelli
Nicolus et
rr,
jj
Taddeus
Donatus
et
et
T.
Davancmus
Lapi
1
,
ralcardus
Eutus
de Cerretto
17,
iviani
'
Richi
1
i
Bartolinus et
p.
Lapi de tiauano'
_,
,.
Tercius de Bonellis
Gerius Cardinalis
25
Alexius de Crimario
^^'
Amadore Lanaiuolus
Albertus Rosone qui dicitur ludex
Gerius Rosone qui dicitur Notarius

Becolinus et
30
f"
Jjapus
condam
17
.-
lôrtis
i,
iBecoli
Bindus dc Brunelischis
ilartcllinus Richi
Bartolus de Anchionibus'^
Steffanus Toscanclli
35
Cnmbius Malabocche
Tuccius Ciapi
Cambius Capellarius
Andreas Spinelli
Cenninus eius frater
40
Lippus Bongie
Lnpus et Ardingus de iledicis

Bone Beusi qui dicitur Xotarius
lacobus de Maringnolis
Banchus
45
^,
et
Lassinus
Faichi Bonacorsi
Dominicus Bencivennis
Pratese Beccharius
JH6.
*)
Garliano
./.
")
at.
do Cremaiiiiiiio adnotal J.
^) Aglioniljus /.
119
HEINRICI
948
Neruccius et
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 910.
Bendi del Nero de Ambrosiis
Tieri
Scolaius de lamdonatis
Orsachius Tubaldi de lamdonatis
lacobus Mangnoli
lannes Pucci Mangnoli
Donatus
Lapus Benci de Mangnolis
et
De sextu Porte Sancti Petri
(VII)
Durante Vinaterius
Toniasius
Henriguccius
filii
Allionis de Aglis
Ugolottus et
Maruccius
Nerius et YencinusJ' Ghinuccii BonfantiTii
Ciones Salimbeni
i5
Ghigus
Lapus
et
Ruggerii Campanarii
Francischus
Lapus
_,
et
'^
Bontantmi
Durante
20
Corbigus Magochi
Berccius Arrighi
Durancocius Bonfantini.
9.
Nomina
vero comitatinorum Floren(tie),
quos iam processum
et diffamantur, contra
Baldus
de predictis publice inculpantur
qui
Et sunt
est.
isti
uifrascripti
25
et
Fini
Rainerius
Schiaccinus
Tile et
'
Scalâ
de Bonis^ de Fighini
vallis
Arni superioris
30
Braccius GentiHs dc Pahneriis
Paulus Arrighi qui dicitur ludex
Magola Vite
Lappus
Citti
Bufaca Cittadini
Ma?a
Cituci
Bonacoltus et
Monis
Ghiarruccius
Tanus Laudi
Angekis Bochineri
qui
Magna Giunchi"
omnes sunt de Cascia
vallis
Arni superioris
Sesta Dechi
Duti
]
Giaifa et
Romanus
Vite
4
lohanhes Sartoris qui dicitur Notarius''
Vannes vocatus
Tonus Landi
910.
siint
y)
Bencinus
/.
Ascianicus''
'^)
corr. ex Boncliis C.
de Casci[a] vallis Arni superioris C.
BaUlese
lacobus Raynerii notarius
*")
ndd.
in fine
columnae seqidtur iam hic qui omnes
Ventura de Madricis
J.
"=)
vel
Albertinus
Ascianus adnotat
J.
et
Geruccius
50
HEINRICl
CONSTITUTIONES.
VII.
1313.
Nr. 916.
\m
Nicola de Francesis
Francischus Arrighi de Mannettis de Fighini

Macuolus de Francesis
lohannes Xeapoleonis de Mannettis de Fighini
Bindus
Pancgiera
Ugi de Ricasoli
et
Bindaccius
Faggiolus
Bertus et
Ugonis de Cachiano
Ceppa
Rossus de VieUa de Chianti
Pannochinus Ruoro-erii
.
^
) de Broslio
.
T
A lu
lacobus Alberti''
,
Ugolinus de Vertine
Nuccius
Lapus
Alexander
filii
Tocti de Uzano
et
Guccius
Guccius
Toctus
Raynaldi de Pangano
et
Bindaccius
Bindus Cianipoli
et
de Pongano
Fredi eius fihus
Vannes
Tinghinus et
25
Balduvinetti de Gerrardinis
Bettus
Bettus
Duccius
Massus
Kaldus
Lotteringhi de Gerardinis de Monte Corbolini
et
Vannes
Noldus
condam Berrardini de Gerardinis de
ct
!\[onte
Corboliiii
Gerrardus
Bernardus
.r
T
Mamfredi
et
conda
dam Bernardi Orlandi
r-
Guidus Impiccia
omnes de Squarccialupis de Mon-
Nicoluccius et
I eius
filii
tenano
Fonochtus''
Gualtieri et
Tanus et
Armaleus
40
filii
Bemardi
predicti
Sarsinus Lupi'' Squarcciahipi
Monaldus Squarccialupi
Ciumpus eius fiHus
Gerrardus Roggerii della Fiorinas
45
Tone Ricchardi
Guarnerius Vangi''
TT
li-
vangus"
1
et
Righetti
,,.
,,
de Ciparello
Braccinus condam Bonensigne de Avcna'

016.
dj
Abbati./.
>)
Korattus
/.
f)
Corsinus Uglii J.
g) Fioraia /.
'")
Bengi
/.
)AdcnaC'.
HEINRICl
950
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 916.
1313.
Quercus
Fede
et
r-yy.
nm"
eius
Sengna
et
Orlandus
Bernardus' de Monte Rinaldi
Bindus Teghie
Folinus eius
filius
Massus
_
Teghia
etiam eius
et
,
filii
Guccius ct
condam Tribaldi
Tribaldus dictus Panciera
Luca
et
Masus Tribaldi de
dicti
Fuobc" de Monte Ranaldi"
Stinchi
Scolaius de Gangalandis
Bernarduccius
Sangallus
15
Cignus" Marucci
de Signa
Facius GaruUaP et
Bartaldus i
Robba de
Rinaldis
Bernardus
Guiduccius et
eius
lacobus
Yintoctus et
filii
condam
Gualterii
Binduccius
Guccius
condam Ranaldi, omnes de
Rinaldis"'
de
Sen(is.)
comitatini et
^^
Gualterius et
cives Flor(entie).
Francischus
Data, lata et pronunciata
sedentem
pro tribunali
imperatoris per
et
fuit
lecta
sententia per dictinn
ilicta
et publicata
Paulum Ranuccii de Monte
mandato
dominum imperatorem
domini
ipsius
in presentia
et
Imperiali notarium et eius officialem et in
3o
presentia mei Leopardi Frenetti de Pisis notarii camere imperialis et magistri lohannis
de Urbino notariis ipsius domini imperatoris, quibus et michi notariis supradictis ideni
dominus imperator precepit, quod de predictis omnibus et singulis faciant et dent et
in castris apud Montem Imperialem predictum FlorenEt
hec omnia ibidem acta fuerunt [congregata]^ et contifnje dioc. supra Florentiam.
vocata ibi ad audiondum dictam sententiam legi imperiali mandato multitudine copiosa tam
faciam
et
dem
publica instrumenta,
nobilium
quam popularium de
sentibus
magnificis
et
et
comite Foresii, Manfredo de Claramonte

chalco
domini
dicti
dominis Amideo comite Sabaudie, lohanne

comite Mohac. Henrico de Flandria maris-
Tancredo
imperatoris,
Montis Feltri, Conte comite de

tliezaurerio
Pre-
partibus ultramontanis et Italio ac etiam aliunde.
potentibus viris
35
de Jluttigliana,
comite
Ilccio, Spinetta
marchione Malaspine
comite
Federico
et
40
dominis Egidio
domini imperatoris, Francischo Tani de Fbaldinis. Nicolao de
(,,!auro
de
lanua, Baldinaccio de Adimaribus do Florentia, Bascheria de Thosinghis de Florentia,
Allexandro de Oisi, Simone Filippi de Pistorio, Mcolao de Bonsengnoribus de Senis,

lohanne Zeno de Pisis, Theoballdo de Belloviso, Baldovino de Montecornetto, Raincrio
45
de Casulis, Giano de Cerchis de Florentia, Pauloccio' de Faggiola et Ranicrio lannis
")
916. '') Anselmus Comitis Auselmi de Capraria add.

Tribaldus dictus Guglione quondam Tribaldi add. J.
rulla adnolal
')
J.
Paulonio C; Paulo
<i)
/.
Brandus
/.
')
Rainaldinis J.
'^)
J.
')
") al.
deest
Brandus
C. J;
sic
") Suole /.
/.
Ciprianus adno<a<
addendtim
P) al.
esse
Ba-
videtin
50
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 916. 917.
1313.
95
dc Donnoratico
comite
et quara pluribus aliis fidedignis testibus ad hec roo-atis et

Dominice nativitatis anno millesimo trecentesimo tertiodecimo, indictione
undecima, die XXIII. mensis Februarii, ac regni ipsius domini imperatoris anno quinto,
vocatis.
imperii vero primo*^.
'
RECEPTIO IN PROTECTIONEM IMPERIL
917.
1313.
Mart.
1.
Bepetimus editionetn, quam cx autogmpho ut videtur talndarii Hospitalis Sanctae

(vtilgo 'della Scala' dictae) paravit Bonaini 'Acta Henrici VIL^ I, 270
Mariae Senensis
nr. 170.
(P, deest.)
Romanorum
Henricus* Dei gratia
10
gulis sacri imperii fidclibus
universis et sin-
Licet semper in mentis desideriis habeamus, ut loca misericordie deputata operioffitiis ordinata preserventur a noxiis, tunc tamen ad eorum deffonsionem
bus ct pietatis
diligentiorem iiabemus aitcctum,

16
cum
ipsa esse inter guerrarum constituta discrimina et
infra procellosos belloruni turbines intuemur.
quod
Senis,
nostros
in pelago tribulationum et
de Tuscia
exigentibus
Volentes igitur hospitale Sancte Marie de
correctionum
excessibus
nephariis
quibus Senenses et alios rebelles

ipsoruni
plecti
condigne
cesaris
magnoruni ministeriorum caritatis et aliorum

membris, prout deciarat fama laudabilis, exercentur,
Nicholai de Bonsegnoribus militis fidelis nostri dilecti
celsitudo decrevit-^, fore dignoscitur, intuitu
servitiorum Dei, que in eo et suis

2u
et etiam consideratione nobilis viri
nobis super hoc supplicantis, de profundo dicti pelagi, ne
in
excidio contumatie rebel-
lium prefatorum naufragium vel oppressiouem forsitan patiatur,
erigere,
hospitale
predictum una cum oninibus et singulis membris, personis. rebus, bonis niobilibus et
immobilibus ipsius ubicumque cousistentibus, presentibus et futuris, sub nostra et imperii
25
protectione suscipimus et huius scripti patrocinio

gulis sub nostre indignationis
et qualibet alia
commuuimus.
Vobis uuiversis et
sin-
pena, qua vos punire vellemus, districte
precipiendo mandantes, nc dictum hospitale vel
membra
eius in personis, rebus et bonis
predictis presumatis iu aliquo molestare.
Datum
30
in castris
917.
diocesis,
Kalendis Martii,
Heiuricus ed.
1) Subsa-iptioiies
et
35
apud Montem Imperialem Florentinc
regni nostri anno qiunto, imperii vero primo.
notarim-um desiderantiir.
Authenticationem lero quae non
levis est
motnenti ex
ponimus:
J hic
Ego Kaiiieriusa filius coiidam Leopardi Freuotti uotarii et risanus civus iiuiieratoria luaiestatc
iudex ordinarius atque notarius publicus predicta'' omnia, ut in actis suprascripti Leopardi olim patris
mei tunc temporis ut supra uotarii camere supradicti domini imperatoris inveni, ita scripsi et publi-
meum nomen
Et" hec est subscriptio ipsius Raiuerii notarii et cet.^^.

ad omnia quae in codicihus praeeedunt documenta
spectare itaque sententias contra Florentinos nr. 716. 716. 8y0. 916 omnes e.c Reyistto Leopardi Frenetti
cavi ac
Quam
40 notarii
et
signum apposui.
non solum ad
authenticationem
ad nos
pervenisse,
supra nr.
2)
Cf.
Rayuerius
J.
nemo
est
quin
nr. 916, sed
videat.
016.
^) predictus C.
")
Et cet.
desunt J.
i)
nubacriptio Jtainerii deeit C.
HEINRICl
952
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 918. 919.
1313.
LITTERAE CLEMENTIS
DIRECTAE.
918.
1313.
Repefmus
Mart.
LEGATO
1.
quam iam paravimus
cditionem nostram,
V.
'Neues Archiv'
XX V,
734 nr. 3
ex autographo tabularii secreti Vaticani inter 'Instrumenta MiscelJanea^ asservato.
huUa plumbea
in verso letjuntur:
poralis
a.
sedis'
s.
I,
1366. desideratur.
(P. deest.)
Clemens episcopus scrvus servorum Dei

ex causis, quas
10
venerabili fratri Arnaldo episcopo Sabi-
nensi apostolice sedis legato

Certis
Ex
pro custodia.
Pendet
In plica scriptum cst: R LXX.

de cuf .N. Raynulf.;
Littera dirigenda domino legato
similis
et ista retenta
Missa fuit
Registro editae sunt apud Tlieiner 'Codex diplomaticus dominii teni469 nr. 634 et 'Begestum Clementis F.' sub nr. 9980. In Catalogo
cannabis.
filo
in
nostris litteris tibi directis
aliis
expressas poteris
dili-
dudum per carissimum in Christo

regem Romanorum illustrem semper augustum
gentius intueri, volentes te de tenore litterarum nobis
nostrum Henricum imperatorem tunc
filium
15
directarum, per quas certos procuratores suos super iuramento fidelitatis nobis prcstando
ct aliis certis articulis constituerat,
ad verbum presentibus
reddere certiorem, eccc quod tcnorem ipsum de verbo
Qui
inseri fecimus.
'Sanctissimo in Christo
anno
talis
est:
suprra nr. 293.
primo'.
Dat. Avinion., Kal. Martii, pontificatus nostri anno octavo.
919.
DONATIO ALTERA CARDINALI

EPISCOPO OSTIENSI FACTA.
1313.
Denuo
Sigillum iam
In verso leguntur (an

pro diio Ostieii.
lani)
I
iam stqwa
Mart. 17.
contulimtis autographon, quod servatur Florcntiae in tabidario regio 'S.
Novella Domenicani'^.
palis.
20
desideratur.
manu Bernardi
Scriptum
est
manu
Maria
canccllariae pa-
I, 387 nr. 206.

comitum de Prato.
Edidit etiam Bonaini 'Acta Henrici VII.'
nr. 845, ubi addere licet,
25
de Mercato scripta ?) : detur vicario Med(io-
Nicolaum
fuisse gentis
Cf.
(P. deest.)
gHenricusK divina favcnte clemeutia Romanorum imperator semper augustus

rabili
in
simo
Christo
patii
domino Mcolao Ostiensi
et Velletrensi episcopo,
amico
venc-
30
caris-
salutem et sincere dilectionis affcctum.
Grandia vestre paternitatis merita, que ante cesarei throni clementiam preclara
patent et prerogativam honoris et gratie
sibi
digne vendicasse noscuntur,
sollicite atten-
dentes ac ea, que pro honore nostro vos facturos in futuro .speramus, meditatione pro-
dignum reputamus ct debitimi, quod ad vos munificentie nostre dexteram extcndamus. Volentes igitur, quod vestra laudabilia studia pcnos nos vobis fructuosa
vida previdentcs,
1)
Nicolaus
e)-at
frater cn-dinis Praedicatorum ipsius
conventm
S.
Mariae Novellae Florentini.
35
HEINRICI
existant,
VII.
CONSTITUTIONES.
131.3.
vicario nostro Mediolanensi, qui
nunc est vel erit pro tempore, vobis quoad vixeritis ex raera liberalitate tenore presentium concedimus et donamus. Mandantes harum serie dicto vicario, qui nunc est et qui
pro tempore fuerit, quod annuatim in dicto termino absque alterius expectatione mandati dicta duo milia quadringentos et vigintiquinque florenos auri vobis quoad vixeritis
aut vestro certo nuntio de redditibus
Mediolanensis ad nos et
quibuscunque
et proventibus
Romanum imperium
Ipsum vicarium
civitatis et territorii
spectantibus integraliter numeret
quamcunque aliam personam,
et per-
de
que de dicto annuo redditu vobis aut dicto vestro nuntio pro vobis
per huiusmodi nostrum mandatum annuatim tradiderit vel persolverit seu tradi aut solvi
fecerit, harum serie absolventes.
Preterea volumus quod quotiens et quando dictus
solvat.
10
953
duo milia quadringeutos et vigintiquinque florenos auri annui redditus percipi-
endos annuatim in festo Resurrectionis dominice a
Nr. 910. 920.
omnibus
et
cuius
interesse
posset,
et singulis,
vicarius in predicti redditus annui persolutione forsan deficeret, dicti redditus annui vobis
seu nuntio vesti-o prefato de nostra camera plenarie persolva[n]tur.

Dat. Pisis,
15
XVI. Kal.
Aprilis, regni nostri
MANDATUM
920.
IN FAVOREM HISTRIONIS.
1313. Mart. 18.
Denuo
contiilimus autograplion ,
quod inter reliquias archivi Heinrici VII. servatur

1382 signatum. SigiUum deest, foraminibus
Edidit etiam Ficlcer loco supra ad nr. 237 citato
Fisis in tahulario capituli maioris ecclesiae nr.

20 relictis.
Scriptum
pag. 98 nr. 83
nianu
est
(= W. SB.
Italica.
pag. 234).
Bohmer, Reg. Heinr. 667 (Addit.
II).
(P. deest.)
Henricus Dei gratia

suis
35
magistro scabinorum, tredecim et probis
viris
augustus
Metensibus
dilectis fidelibus
gratiam suam et
omne bonum.
Pro lohanne" de Sancto Privato
instrione
et
servitore nostro dilecto latore pre-
sentium vos attente requirimus et rogamus, quatinus
ei
de victu et vestitu
in
aliquo
ad vitam suam studeatis nostre maiestatis intuitu providere, in hoc taliter

vos habentes, quod obinde vos et civitatem vestram condignis debeamus prevenire
certo loco
30
favoribus et honoribus prosequi gratiosis.
Dat. Pisis,
XY.
Kal. April., regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
921-923.
LEGATIO IN LOMBARDIAM
MISSA.
1313.
Mart. 21.
Libellus ipse, quo Eelatio legatorum imperatori tradita in duas partes divisa continetur, servatur
niges
Taurini in tabtdario regio 'Biphmi impcriali Mazzo
Ms. III, de quo

020.
LL.
*)
cf.
eiits
'Acta Henrici VIi:
I,
praef. pag.
5' nr.
XIII sq.).
ro lo in loco raso or.
CONSTITUTIONES
IV.
120
(=
Doen-
Iniitulatus
HEINRICI
954
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 920. 921. 922. 923.
sunt requisitiones, litterarum presentationes
est: Infrascripte
preeepta
et
varie et
alie
diverse scripture de mandato et voluntate sapientum et nobilium virorum domini lohaniiis
Rubei de Gualandis de
Pisis militis et Vermillii de Alfanis
de Florentia ambaxiatorum
Romanorum
imperatoris semper augusti
serenissimi principis domini Henrici Dei gratia
ad civitatem Yerone
ciana notarium,
scil.
et
quasdam
alias civitates,
inde ab a. 1313. Apr. 12.
per
scripte
me Lapum
Fatii de Gal-
In verso manu cancellariae cxarata sunt:
Papirus inquisitionum factarum pro parte imperatoris Henrici in partibus Italie.

Edidit Doenniges 1. c. I, 123 178. Nos niandata, quae ex Relationis parte priori
Mc
ponenda esse duximns, deniio contulimus.
MANDATU3I DE CONDUCTU PRAESTANDO.
921.
Eic
ad Apr.
18, quo die Placentiae praesentabatur; v. Doenniges
,o
1.
I,
c.
124.
(P. deest.)
universis et singulis
ad quos presentes pervenerint
Dilectos fideles et ambaxiatores nostros lohannem" Rubeum de Gualandis de Pisis
militem et Yermillium Alfani de Florentia exibitores presentium ad partes Lombardie
Henricus Dei gratia
sacri imperii fidelibus,
et
loca circumposita presentialiter ti-ansmictentes,
mandamus, quatinus eos in eundo

commendatos habentes, eis ac sotiis
fidelitati vestre
redeundo
et
nostre
familiaribus suis
districte precipiendo
maiestatis
cum
intuitu
quod nos
Dat. Pisis, XII. Kal. Aprilis,
922.
Ex R ad Apr. 30,
et
Mai. 28
156, 157.
LITTERAE CREDENTIALES.
Y.
Doenniges
Bohmer, Reg. Beinr. 526.
episcopis,
Romanorum
abbatibus,
scil.
c.
l.
ad Mai. 23
I,
et
127, 153,
(P. deest.)
prelatis
aliisque
venerabilibus archi-
imperii fidelibus universis
et
per Lombardiam et loca circumposita constitutis, ad quos presentes pervenerint
suam
20
gratum merito reputemus.

regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
ubi praeter hoc alia tria exeniplaria inserta sunt,
Henricus Dei gratia

episcopis,
vos
erga ipsos in hoc
id
Textus omnino inter se concordant.
(bis).
efficaciter
cum per
rebus eorum,
transiverint, curetis de securo conductu et libero transitu providere,

et aliis taliter vos habentes,
is
singulis
gratiam
omne bonum.
s"
Dilectos fideles nostros lohannem Rubeum de Gualandis de Pisis militem et

Yermillium Alfani de Florentia pro certis negociis honorem nostrum tangentibiis ad vos
et quemlibet vestrum presentialiter transmictentes fidelitati vestre mandamus, quatinus
eis supcr hiis, que vobis ex parte nostra exponent, plenam fidem adhibeatis et ea
efficaciter impleatis, in hoc taliter vos habentes, quod exinde nostre gratie plenitudinem
,
35
uberius reportetis.
Dat. Pisis, XII. Kal. Aprilis, regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
923.
VOCATIO AD PARLAMENTUM ET GENERALEM EXERCITUM.
Servantur in
dant, quintum
1)
episcopo
(Doenniges
.1,
140);
921.
1.
c.
3)
a)
quinque exemplaria, quorum quatuor fere omnino inter se concoralio ingrossatore confectum esse videtur:
ad eandem minutam ab
I,
Brixiensi directum
125);
episcopo
corr. ex s .
l.
c.
2) episcopo
ad Apr. 28, quo
die litterae praesefitabantur
Veronensi niissum item ad Mai. 7 (Doenniges
Yicentino directum
item
ad Mai. 12
(cf.
Doenniges
I,
143);
40
HEINRICI
4) episcojjo
Mantuano missiim
VII.
CONSTITUTIONES.
ad Mai. 23
item
nensi directum item ad Mai. 28 (Doenniges
I,
Nr. 923.
1.313.
Doenniges
(cf.
I,
Nos omnia
156).
152);
Henricus Dei gratia
(P. deest.)
5.
Romanorum impe-
semper augustus
rator
ven(erabili)
xiensi" episcopo principi suo dilecto
tiam suam et
Cum
gra-
tinensi episcopo principi suo dilecto
omne bonum.
et imperii
tiam suam et
precipue prosperum statum
que propter subscepti

debitum frequentis solli-
ad
tangentibus'',
officii
cura nos admonet"*
citudinis
et
astringit,
ra-
statum
negotiis
et
reipublice,
imperii
propulsandis ac
nostris
eius-
et
recuperandis
imperii recuperandis iuribus in Kalendis Maii venturi proxime parlamcntum cele-
venturi
in Kal." May^
proxime
parlamentum celebrandum indixerimus et
brandum edixerimus et exercitum generalem ab universi imperii partibus diligenti
genei-alem exercitum de universis imperii
deliberatione
eiusdem
et
imperii
prehabita
dcliberationc
diligenti
cum
cem
tua
presentia
requiratur,
te
adhuc citamus
ac'' tenore presentium evocamus, sinceritati
tue sub pena privationis privilegiorum. immunitatum, gratiarum et' omnium aliorum
specialiter alias citavimus et
que a nobis tenes et imperio districte precipiendo mandantes, quatinus zelum, quem
ad maiestatem nostram, prosperitatem imperii statumque mundi pacificum geris. hac

vice
quas
facimus
vocari
assignamus,
tiva
cum
datam
consilium
et
prefatis
et aliis
quos ad hoc
perhentorio'
curie
tura
persecutionem
et
requiratur
presentia,
te
specialiter
sic nunc denuo tenore presentium evocamus, sinceritati tue sub pena
privationis privilegiorum, gratiarum et alio-
rum omnium que

precipiendo
tenes ab imperio
mandantes, quatinus
quem ad maiestatem nostram,
Deo gratiam
sahibre
De
impensurus.
servitium
nostre
signari"
fecimus
ad
districte
zelum,
prosperita-
tera imperii statumque raundi geris pacificum, hac vice per operis effectum osten-
dens in prefatis Kal. Maii,
quem termmum
quos ad hoc vocari facimus

pro perhentorio, cura arma-
tibi sicut aliis
assignaraus
torum
comitiva
nostram accedas
decenti
in
nobis
tua
sicut
ahas citavimus,
nostram
accedas,
tracta-
cum
felicem
presentiam, iuxta datam a
presentatione vero presentium, quas in registris
prehabita duxerimus convo-
candum, ad quorum ordinationera,
decenti armatoi'um comi-
tibi
in
termino
tibi
pro
presentiam
iuxta
ostendens
effectum
per
Kal(endis)'',
Mu
prosperum precipue tangentibus, ad que nos solhcitat

suscepti
cura'^
regimmis, necnon super
rebellium nostrorum de Tuscia et aliis
dem
duxerimus convocandum, ad quorum ordinationem, tractatum et persecutionem feli-
85
irape
.
super nonnuUis arduis traetandis
christianitatis
partibus
partibus
30
venerabili
omne bonum.
ordinandis
et aliis partibus insolenciis propulsandis ac
iuribus
35
Cum
et
necnon super rebellium nosti-orum deTuscia

nostris
20
Romanorum
semper augustus
rator
super nonnullis arduis tractandis
regiminis et
15
Henrieus Dei gratia
Bri-
et ordinandis negociis reipublice, christianitatis
Mufi-
5) episcopo
integra denuo contulimus.
14.
10
955
premissis
nobis
obsequium impensurus.
vero presentium,
Deo
salubre
tibi
gratiam
consilium
De
et
presentatione
quas ad cautelam regi-
earum latori nuntio nostro

dabimus plenam fidem.
strari fecimus,
iurato
cautelam", latori earum nuntio nostro iurato

Dat.
45
Pysis,
XII. Kal.
Aprilis,
023.
Veronensi
<:)
sequitur
i)
sequitur te delet.
torio 4.
delet. 5.
1.
) asignamus
Dat. Pisis, XII. Kal. Aprilis, regni nostri
regni
nostri
^) sequilur taugentibus delet. 2.

Vincentino 3; episcopo Mantuano 4.
Maii 24.
) Kalendis 2. 4.
ammonet 2.
g) exerc. gener. 24.
'') Kalendis 2
4.
') peremtorio 2; peremptorio 3; perhcmpac 24.
2;
*)
')
4.
>)
registrarl
2.
<>)
add.
2.
8.
120*
Mai.
i.
HEINRICI
956
CONSTITUTIONES.
VII.
1312
924.
Ni-.
PETITIONES CIVITATIS lANUENSIS

ET PRIVILEGIA CONCESSA.
924-928.
(ante et post 1313.
1313.
Mart. 27).
Mart. 27.
Petifiones lanuensium, quae signo chronologico carent, qiicitnvis priores
anno 1312. conscriptae
sint,
et
responsionem legatoriim tamen
liceat, additis privilegiis
ab imperatore
Nicolmis Botrontinensis
(ed.
mavit, que
in
concessis.
De
Ueyck) pag. 83: Item
lanua confirmare
noluit,
salvo
liic
quibus omnibus
iure
imperii et
et infra nr.
Cf. etiam
Samanek
lanuensium confiroranium aliorum.
Aliam tamen confirmaXXVII, 580 sqq.
lanuenses non fuerunt contempti de huiusmodi confirmatione.
tionem non habuerunt per eum.
loco statim citando
(ante
ef
ET RESPOKSIO LEGATORUM.
post 1313. Mart. 27).
Servantur in fasciculo J tdbularii Taurinensis, quem iam supra ad nr. 703
24 29
descrip)simus ,
fol.
per coue
(= comune
laii
XXVU,
237
Fol.
b.
29
lanue) ^
b'
nianu Bernardi de Mercato scripta
De quo primus
sqq.; tuni nos ipsi
haec inedita exemplavimus.
Interim
924.
m. Maio
edidit etiam
mentario ftiso adiecto; sed non omnia recte
Ex
disseruit V.
a.
Petita
is
'
1906. Taurini degentes documenta
Samanek
I.
c.
XXVII, 621
sqq.
com-
legit.
FETITIONES PRIORES.
fol.
stint:
712
Sanianeh Mittheilungen
(1312.
in.).
24 25'. Be tempore cf. Samanek I. c. XXVII, 585

In margine posuimns ntmieros capitum Privilegii infra nr. 927.
J
lo
934936.
924926. PETITIONES
des Instittits
ea quae narrat
cf.
in Pisis privilegia
tamen
iam ineunte
coniunctim proponere
20
sqq.
(P. deest.)
Petita per lan(uam).

^^P
dominus rex confirmat omnes emptiones, donationes et acquisicomune lanue scu alium nomine ipsius comunis factas, non
obstante quod res ipse feudales sint et quod sint sine consensu principis acquisite.
Ita tamen quod si qua feudalia sunt acqnisita per dictum comune, que sine consensu
principis alieuari non potuerint, quod comune teneatur de ipsis feudalibus domino
Primo
I.
sine
tiones
dictus
vicio
per
25
principi fidehtatem prestare.

c. 3.
c. 4.
Item concedit" dictus dominus rex, quod in petendo et consequendo iura,

que habet et habere consuevit comune lanue in rebus quibuscunque existentibus ultra
mare, non obsit ipsi comuni aliqua prescriptio seu transcursus temporis cuiuscunque.
In rebus autem existentibus citra mare computetur contra dictum comune solummodo
II.
centum annorum prescriptio, videlicet in prescriptionibus pendentibus et futturis, lege

aliqua non obstante.
III. Item concedit et vult, quod per priviiegium per ipsum dominum regem concessum Francischo niarchioni Cravexane^ nullum fiat nec fieri intelligatur preiudicium
924.
1)
Dec.
1.
*)
supra lineam add.
3Iinus
reclc legit
as
J.
Samamk
30
1.
c.
XXVII,
588
not. 3:
concilium (.eoncionem) lanue.
2)
A. 1311.
40
HEINRICI
Yll.
CONSTITDTIONES.
comuni lanue seu aliquibus hominibus habitantibus

dictum eomune habet exercitum et expeditionem
hominum
in
957
comunis vel in quibus

quod ex ipso privilegio nuihim
et
preiudicium
comunis seu terrarum vel hominum,

expedictionem.
exercitum vel
vel
nec intelHgatui- ius quesitum dicto Francischo
9-24.
in terris dicti
sit
Nr.
1312.
dicti
comunis, terrarum
dictum comune liabet
dicti''
in quibu.s
IIII. Item quod per aliquod rescriptum vel privilegium per ipsum dominum regem
concessum vel confirmatum vel ahquam concessionem vel confirmationem alicui comunitati vel singulari persone non intclligatur nec sit factum preiudicium iuribus comunis
lanue seu hominibus terris vel locis que tenentur ab ipso comuni et quod iura ipsius
10
c.
5.
dominus rex, quod alique vicarie riperiarum velc.
6.
comunis et hominum sint illesa a dictis privilegiis'^,

quemadmodum erant tempore quo dictus dominus
privilegio
aliquo
concessione vel
concessionibus et confirraationibus,
rex Itahara
concesso vel confirmato vel concedendo vel

confirmatione
facta
vel
facienda per
dicti
quod ex
aliqua
ipsum dominum principem non
intelligatur ahcui comunitati vel singulari persone aliquod

15
Ita
intravit.
confirmando vel
in
preiudicium
comunis vel terrarum vel alicuius eorum vel aliquorura hominum, que
et qui sunt
ius
quesitimi
in obedientia dicti comunis.
Y. Item quod ei placeat revocare quecunque privilegia et rescripta cuicunque

comunitati vel singulari persone concessa de eoncessione vel confirmatione terrarum et
iiu-isdicionum, quas dictura
20
comune
tenet et possidet vel teneret vel possideret vel quasi
tempore quo dominus princeps acccssit ad partes Italie vel in quibus ipsum comune
habebat vel habere consuevit ex forraa privilegiorura imperialium exercitum vel cavalcatam.
YI. Item non intendit dictus
alique potestarie'' seu eciam castellanie quibuscimque concesse vel concedende durent^
25
ultra
tempus sex raensium vel unius anni ad
plus.
YII. Item dictus dominus rex cassat et
per iudices sive auditores
postquam dominus rex

contumacie
30
sive''
contra dictum
aule
intravit
quia dictum
comune
irritat
omnes laudes
sentencias latas
et
sue et oranes processus factos contra
b occasione
lanuam' usque ad presentem diem
comune non fuit deffensum. restitutis expensis illis qui
dictas contumacias et processus habuerunt et obtinuerunt.
YIII. Item non intendit dictus dorainus rex, quod ahquis mercator forensis, cuius
terra
civitas vel
sit
in
3i
de quo vel qua
c. 9.
obedientia ipsius, possit vel debeat in civitate lanue vel districtu
realiter vel personaliter

loci
c. 1.
comune lanue,
sit,
impediri,
molestari vel detineri pro aliquo facto civitatis vel
videlicet pro eo
quod
civitas ipsa vel locus teneretur vel teneri
diceretur aliquid dare vel facere ipsi domino regi, eius curie vel officialibus vel alicui
de familia vel sequentibus curiam ipsius domini nostri' regis.

YIIII.
Iteni ordinat et
mandat
dominus rex, quod per quoscunque iudicesc.9.

expedita reddatur et fiat et quod omnes strate
dictus
et magistratus unicuique lanuensi iustitia

et itinera secura teneantur.
X. Item quod capitulum quod loquitur de raubariis integraliter observetur et quod

nunc est et qui pro tempore fuerit habeat specialem iudicem dicto officio
deputatum.
c. 10.
vicarius qui
officio de raubariis et omnes qui

super
facto raercaturarura habeant
maxime
lanue
et
voluerint exponere bonum civitatis
dominura regera, ubidictum
videbitur
ad
hberum accessum quociens expedierit et eis
XI. Item quod omnes trac[ta]tore8 deputati dicto
45
cumque
sit.
924.
>)
litterarum J.
gequiltir franc delet. J.

f)
ntper Italiam
delel.
verborum spatium vacuum relictum
J.
<=)
J.
sequitur \ delet. J.
8)
')
poiie J.
sequitur raaura
in fine tineae uniua verbi. in inilio lineae sequentis
^) tequitur dc detet. /.
')
supra lineam add.
J.
23
duorum
c. 11.
HEINRICI
958
c. 12.
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 924.
92.5.
XII. Item super facto assignationis mutuorum, conpararum salis et aliarum similium
conpararum seu cabellarum, quibus sunt aliqui redditus assignati per comune lanue,
(juod dominus intendit, quod rata et firma permaneant omnia statuta et. ordinamenta,
nec intendit ipsa debilitare, set pocius corroborare

c. 13.
1313.
1312.
augmentare.
et
quod omnes lanuenses in eundo, stando et

reddeundo sint ubique terrarum liberi et immunes in personis, raercationibus et rebus
ab omnibus pedagiis, tholoneis, passagiis et drictis seu consuetudinibus, non obstantibus
se tamen
legibus vel constitutionibus, privilegiis seu consuetudinibus quibuscunque
XIII. Item donat, vult et concedit,
abstineant in ducendo vel salvando res alienas sub
Non tamen
dando.
drictis
eorum nominibus pedagia defrau-
predicta locum habeant in aliquibus pedagiis, tholoneis, passagiis,
seu consuetudinibus impositis vel
10
imponendis per comune lanue seu ex ordi-
natione ipsius comunis seu que solvuntur vel colliguntur ex ordinatione ipsius comunis.
XIIII.
Hec
omnia
clausula, cuius tenor talis est: 'Predicta
dominus rex salvo
et
omni
reservato
concesse usque ad tempus vicennii per
sibi
iuri
eomune
conpetenti
vult et concedit dictus
ex vigore dominationis sibi
populum lanue' nullomodo
et
in privi-
legio apponatur, set separatim a privilegio.
XV. Item ubicunque
supra dicitur quod 'dominus rex non intendit' dicatur 'con-
cedit et vult', et ubi supra dicitur 'usque

privilegii', et ubi dicitur
935.
Ex
De
vavimus.
eius
PETITIONES FOSTEBIORES.
36
fol.
presentem
in
28',
tempore
cf.
lu nomine domini
amen.
dieni'
diem
dicatur 'usque in
'dominus rex' dicatur 'sacratissimus imperator'.
29h.
(post 1313.
Mart. 27).
20
Spatia in J verbis vel numeris inserendis relicta ita ser(P. deest.)
ibideni.
nostri lesu Christi
et beatissime
Marie semper
virginis
matris
Roman(orum) imperatorie maiestati pro parte comunis lanue cum

reverentia supplicatur, quatinus dignetur ipsi comuni concedere in feudum omnia iura
(I)
Sacratissime
que
omnibus
et iurisdiciones,
consuevit in
25
quas ipse dominus imperator seu imperium habet seu habere

et singulis terris, locis, hominibus et territoriis, que sunt a fuce
et
et a iugo infra versus mare. Ita tamen quod in ipsam

concessionem non cedant nec cedere intelligantur iura vel iurisditiones, que vel quas
imperium habet in aliquibus terris, locis vel territoriis, quas et que tenerent et possi-
Macre usque Monacum incluxive
derent tempore quo dominus imperator intravit Italiam et hodie
tenent vel possident
marchio comes vel

feudum a sacro imperio et possideret racionabiliter dicto tempore
quo dominus imperator tunc rex accessit ad partes Italie, quod fuit tali anno et tali
mense. In quibus que dicta sunt non cedere, comune lanue habeat ostem et' cavalcatam et alia que habere consuevit^
Ef" predicta irrevocabiliter concedantur, salvo
si dominus imperator restituerit comuni lanue libras
pro quibus libris
iura, que ipse dominus imperator seu imperium habet in predictis seu haberet in futturum, obligentur et obligata" specialiter intelligantur, quousque dicto comuni lanue
aliqui cives originarii civitatis
lanue seu aliquis prelatus ecclesie
30
nobilis teneret in
ss
de
Qua
fuerit integre satisfactum.
dictis libris
40
quantitate peccunie restituta,
in arbitrio dicti domini imperatoris, an velit revocare concessionem predictam, et eo

casu quo revoearet, dictum comune habeat in predictis, que cedere debent in dictam
concessionem, iura que habere consuevit secundum formam privilegiorum Romanorum
sit
925.
1)
")
super ul delet.
Manus
J.
^)
apposita in margine.
nova linea in
J.
Cf. infra pag.
962
<=)
not.
obligate J.
1.
46
HEINRICI
regum
imperatorum
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 925.
1.313.
959
conventionum initarum inter comune lanue ex una parte et

lanue seu earum universitates ex altera, que conventiones
per ipsum dominum imperatorem confirmentur.
Ef^ sic fiat quod dominus imperator
confiteatur peccuniam, que propterea dabitur ei, habuisse et recepisse pro utilitate imperii
et
et
civitates seu loca riperiarum
magna
et pro necessitate
ipsius pro recuperandis
imperii
terris
abrenunciet iuribu
et
que circa hec renuncianda erunt.

II. Item dignetur ipsa imperatoria maiestas comuni lanue confirmare et
ad cautelam de gracia innovare privilegia et conventiones ipsi comuni concessa et concessas
10
Romanorum,
regibus et imperatoribus
ab
aliis
de
factis Sicilie,
exceptis articulis qui faciunt mencionem

addendo dignetur in confirmatione ipsorum
Portuveneris usque Monachum", quod dicatur 'a fuce
qui necessarii non videntur, et
privilegiorum addere ubi dicitur
Macre usque Monachum
'a
inclusive'.
Item dignetur concedere, quod in cognitione et diffinitione causarum civilium

que sunt et erunt in civitate lanue et districtu, et in quibuscunque aliis
negociis comunis seu singularium personarura, exceptis causis criminalibus, statuta et
consuetudines lanue debeant observari et quod non possit appellari nec^ supplicari in
III.
et peccuniariarum,
15
secundum formam statutorum lanue.

ini. Item dignetur concedere per privilegium dicto comuni
civilibus seu criminalibus nisi
20
quod nullus
possit
exercere publice vel privatim in civitate lanue vel suburbiis' officium notarie nisi fuerit
receptus et scriptus in matricula notariorum dicte civitatis, examinatus et approbatus
secundum formam capitulorum
et
consuetudinem dicte
civitatis,
aliquo rescripto facto
vel faciendo non obstante.
V. Item dignetur eidem comuni concedere, quod dictum comune per se et quampersonam pro ipso comuni possit emere et quocunque alio iusto titulo acquirere
quascunque terras et iurisditiones et quecunque loca et omagia^ quorumcunque atque
libet
25
de feudo imperii sive non, que sint

prope mare per miliaria quadraginta, lege vel consuetudine aliqua non obstante vel
fidelitates et iura, sive sint feudales vel feudalia et
aliquo privilegio
vel
rescripto
lege, statuto vel consuetudine,

30
dicta concedantur salva
semper
concesso vel concedendo
et specialiter non obst(ante)

quo vel qua res feudales alienari prohibentur. Et prefidelitate imperiali.
VI. Item dignetur concedere

et puniri facere
per
officiales
sediciosos habitantes a
alibi
35
et
ipsi
comuni, quod possit capere
Monaco usque ad flumen Macre,
qui
infra
ubicunque commiserint cursariam, rapinam seu sedicionem, et
tantes
extra dictos confines,
et punire
magistratus suos omnes cursales et
et capi
depredatores et
dictos
confines vel
eciam omnes habi-
qui infra dictos confines eommiserint predicta vel aliquod
predictorum vel infra ipsos confines receptarentur, et receptatores ipsorum et cuiuslibet

eorum. Et quod si aliqua discordia seu guerra emergeret inter aliquas civitates vel
loca sive inter homines alicuius ipsorum civitatum vel locorum riperie lanue infra predictos confines,
40
comune lanue
desistendum et recedendum ab
possit ipsos
ipsis
guerris
universaliter
et
discordiis
et
et
singulariter
ipsos ad
conpellere ad
pacem
et con-
cordiam redducere.
YII. Item dignetur concedere ipsi comuni, quod ipsum comune et singulares peripsius comunis possint uti represaliis seu laudibus represaliarum concessis hinc
retro per ipsum coraune seu officiales ipsius et etiam quod ipsum comune abhinc inantea
possit laudes represaliarum concedere secundum formam capitulorum lanue, non obstanti-
sone
i5
bus aliquibus privilegiis vel rescriptis hinc retro concessis vel de
cetero''
concedendis
alicui collegio, corpori vel universitati vel singulari persone'.
925.
lineam add.
d)
J.
nova linea
>)
in
f) subburbiis J.
e) g^per ut delet. J.
) obmagia /.
in .1.
nova pagina sequitur epatium complurium linearum racuum reliclum J.
'')
sujtra
HEINRICI
96U
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 925.
1313.
Item dignetur concedere ipsi comuni in feudum iura, que ipse dominus
iniperator seu imperium habet in castris seu locis Aymelie et Barbazane.
IX. Item placeat ipsi domino imperatori, quod officiales comunis lanue cum salario
vel sine, sive eorum officia exerceri debeant in lanua sive extra, eligantur et eligi et
constitui debeant secundum quod debent ex forma capitulorum lanue, non obstantibus
aliquibus concessionibus privilegiorum vol rescriptis de ipsis officiis vel aliquo ipsorum
factis vel faciendis, salvo quod predicta locum non habeant in officiis que iam incepta
VIII.
sunt exerceri, quominus possint ipsi officiales
eorum
officia''
dummodo eorum
explicare,
tempus non prorogetur ultra annum unum a die, qua ipsa officia exercere inceperunt.
X. Item quod vicarii riperiarum lanue et ultra iugum, si videbitur comuni lanue
quod in dictis riperiis vel aliqua ipsarum seu ultra iugum aliquis vicarius constitui
Qui vicarii sint cives et continui
debeat, eligantur et ereentur per ipsum comune.
habitatores lanue et subsint et subesse debeant domino vicario, qui pro tempore fuerit
in civitate lanue pro imperatoria maiestate et comuni lanue, secundum quod subesse
consueverunt vicarii riperiarum et de' ultra iugum potestati et comuni lanue, et aliter
seu
modo
alio'
aliquis vicarius
earum seu etiam
aliqua
creari
seu constitui
non debeat
in
dictis
riperiis
capitulum
i6
seu
lanue pro ipso domino imperatore omnia negocia

que non pertineant ad iustitiam vel vindictam nec sint contra capitula
civitatis lanue facere debeat de consilio ancianorum vel maioris partis ipsorum et si
aliqua singularis persona, corpus, collegium vel universitas requireret aliqua a comuni
lanue, que similiter non pertineant ad iusticiam vel vindictam nec sint contra aliquod
comunis lanue
lo
iugum.
ultra
XI. Item quod vicarius
&
civitatis
et
exponantur consilio ancianorum,
civitatis,
videbitur vicario
si
ao
ipsius domini
quod exponi debeant ipsi consilio. In quo sint ad

minus decem et octo anciani, quorum decem et octo vel plurium sint ad minus novem
de populo et novem nobiles, et due partes ipsorum presentium in ipso consilio sint
concordes et servata forma capituli de duodecim sapientibus coustitutis super moneta
comunis expendenda, et aliter non valeat quicquid consiliura ancianorum" fecerit. Et in
quolibet consilio ancianorum possit esse dominus abbas populi et voceni habere sicut
unus ancianorum. Non tamen possit ipse vicarius per se vel cum consiUo ancianorum 30
imperatoris et consilio ancianorum
vel aliquo
aliquid
alio
facere
formam capitulorum lanue
contra
excepto super malefficiis vel delictis.

XII. Item quod omnes magistratus et
tempore fuerint possint compellere omnes
eorum,
alicuius
comunis lanue qui sunt
officiales
qui
vel
vel que
solvere
et
pro
consueverimt mutua,
collectas et quascunque impositiones factas et faciendas per comune

lanue ad solvendum ipsas avarias, dacitas, mutua, coUectas et quascunque iraposiciones,
dacitas, avarias,
non obstantibus aliquibus

vel concessis vel
concessionibus
seu
privilegiis
concedendis per ipsum aliquibus
immunitatum' vel
personis,
collegiis,
aliis
35
factis
corporibus vel
universitatibus.
XIII.
lanuara
Item
post
iudicibus
suis
et
quod
placeat
istum
et
domino
presentera
sociis
quatuor
et
runcinis
moderare,
et
equis armigeris
alia
et
925.
^) sequitur exerc delet. J.

0} aequitur
\ delet. J.
l)
P)
cum
se
equis
mense.
aupra lineam add.
sequitur coi delet. J.
quolibet
est 40
quatuor
et
armigeris
tantum, et
suam ducere debeat
servientes ducentos, qui similiter habeant a comuni pro
delet. J.
pro
sua familia libras
debeant a comuni pro eorum soldo libras
quoUbet
quem missurus
ut habeat
et runcinis
lan(uenses) pro quolibet ipsorum
vicarii
domicellis
dictus vicarius ultra predictam farailiam
cum
salarium
imperatori
vicarium,
milites sive
Qui habeant
mense pro
eorum soldo
et
equites
habere
45
quolibet, et
solidos quadraginta
Et que quantitates tam militum

J.
") aliquo
/.
) sequitur
V
60
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
equitum quam servientium solvantur
sive
eorum pro
cuilibet
scilicet
se
et solvi
et nulli alii
Nr. 925. 926.
1.313.
debeant
persone pro
ipsis militibus et servientibus,
eis vel aliquo
mense per nuntium seu nuntios comunis lanue, qui de

faciant
oercam
et inquirant defectus,
ipsum dominum
eorura, quolibet
ipsis militibus et servientibus
prout videbitur expedire.
Xnil. Item quod revocentur omnia
961
privilegia
et concessiones
alicui persono, corpori, collegio seu universitati
pedagiis, toltis seu exactionibus in civitate lanue vel a
facta
et facte
per
de colligendis aliquibus
Monaco usque Macram
vel eciam
ultra iuguni in districtu lanue.
10
XV. Item dignetur concedere, quod occasione seu ex vigore alicuius laudis represaliarum seu contracambiorum seu alicuius priîlegii vel rescripti concessi seu concesse
seu concedendi vel concedende aliqua persona impediri vel molestari non debeat in
rebus in lanua vel districtu, nisi ipsa laus seu rescriptum concessa seu
concessum essent per comune lanue et servata forma capitulorum lanue.
XVI. Item quod cum tempore, quo ipse dominus imperator tunc rex erat in lanua,
multc condempnationes, banna et forestationes facte et facta fuerint per dominum mareschalchum seu iudicem ipsius et quc condempnationes nunc requiruntur ab ipsis eonpersonis vel
15
dempnatis et forestatis et fideiussoribus ipsorum, quod dignetur ipse dominus imperator

ipsas condempnationes, forestationes et
lanua seu
20
et
banna
mandare, quod occasione dictarum conderapnationura, forestationura seu bannorura
condenipnati, forestati seu banniti seu aliquis
eorum abhinc inantea
tur
I
fol.
29.
Folia 29
raolestari seu inquietari
eorum seu
non
RESPONSIO LEGATOBUM.
926.
Ex
25
factas et facta in aliquem seu aliquos de
seu in aliquam universitatera dc districtu lanue cassare et irritare
districtu
Fol.
et
29 a'
29 a
eorum
fideiussores
possint.
(post 1313.
Mart. 27).
primus articulus admitta29b interposita sunt. Cf. nr. 925. Quae in J
vaciio relicto inscriptum est:
foliis
28
et
prius scripta deinde deleta sunt, in textu refinnimiis uncis {) inclusa.

De tempore cf. ibidem. V. etiam infra nr. 934 cap. 2.
(I)
(P. deest.)
Deliberatio arabax(atorura).
Primuni capitulum concessum

30
ipsi
vel alicuius
est
iam
in privilegio
concesso per
dominum impe-
ratorem.
Secundum capitulum etiam concessura
est.
Tertium capitulum (concedatur si non)^ sicut'' est eoncessum ita maneat".

Quartum capitulura, vidclicet quod non fiat preiudiciuni'* iuribus comunis lanue,
concessum est. In quantum ad alia petitur vel exstenditur non est iustum.
Quintum capitulum non est iustum neque conveniens.

Sextura sicut concessuni est maneat.
35
Septimum concessum est.

Octa%iim concessum est sicut
'
stat.
Xonuin concessura est sicut stat.

40
i;
Decimum concessum est sicut stat.

Undecimum concessum est sicut petitur.
Duodecimum capitulura admittatur, si statuta, de
quibus
fit
raentio in eo, non
contineant iniquitatem vel peccatum.

XTII. capituhim
r.
tamen', et ab
926.
add.
/.
LI,.
a)
'1)
parte usque ad
verbum 'non
verbo inantea videtur concedendum.
illo
uncts
(coneedatur) concessum
in ])rima
inclusa deleta J.
se<j[uitur
^)
siipra lineam add. J.
) ita
maneat niutato ductu post
c delet. J.
CONSTITLTIONES
IV.
121
+
+
HEINRICI
962
+
-\-
YII.
Nr. 926. 927.
1313.
XIIII. capitulum conceditur pi-imo cautela adliibita, ne preiudicet domino in

balia dominii et alias sibi a comuni lanue concessa.
XV. capitulum fiat in hiis que concedentur.
C Secunda pars capitulorum.
(11)
CONSTITUTIOKES.
Primum capitulura (non) concedatur hoc modo, videlicet quod' que petita sunt
concedantur in feudum pro magna quantitate peccunie, ita quod restituta peccunia res
sit
_L
in
eodem statu in quo nunc est, et aliter non^.

Secundum capitulum non concedatur nisi videantur
privileg[ia] et^ conventiones.
^
(Tertium non concedatur. quia iniquum per omnia.)
Tertium capitulum in prima parte sen'etur in statutis licitis,
iuri et bonis''
moribus
lo
~r non contrariis, in secunda parte non videtur concedendum, quia domino derogatur.
Quartum non est admittendum.

^
quia contra honorem imperii et publicam uti-
litatem.
Quintum
non
capitulum
concedatur,
magnum
quia
preiudicium inferret
iuri
imperii et honori.
is
Sexstimi capitulum non est concedendum
"
quantum' includeretur ex con-
nisi in
cessione primi.
YII. non concedatur, quia conti-a omnia iura de mundo.

YIII. capitulum fieri potest ex congruis conventionibus.
YIIII. capitulum non
et
XII. capitulum provisum est per
immunitates concesse
non revocentur
in
lanua et
dominum
bonum
est
quod servetur
circa illud, quia suspense sunt
omnes
25
districtu-.
XIII. capitulum videtur iustum. Remaneat domino.

Xlin. capitulum (non concedatui- in eo quod)* dicitur quod privilegia concessa
20
X. capitulum non concedatiir ut supra.
XI. capitulum derogat balie et potestati domini, set

per vicarium, quando viderit expedire.
"^
fiat.
dominio domini ad \-icen[n]ium.

^^'
Non
concedatur, quia nimis derogatur iurisditioni et potestati
sine causa.
XY. capitulum non
concedatur, quia nimis
detraheretiu' honori et iurisditioni
30
imperii.
comodo
XYI. capitulum
(ex primari' concedatur)^ posset
fieri
et concedi, set detrahitur
marischalchi.
Omnes
92T. 928.
signati per f simt inpossibiles, per -f- ut iacent.
FRIVILEGIA AB niPEBATORE COXCESSA.

927.
1313. Mart.27.
35
PEIVILEGIUM GENERALE.
Servatur in solis codicibus Libri iuritwi lamiensis, nbi transsumtmn a. 1331. Aug. 1
a Ricobono lacopini de Pontremulo notario confecttim insertum est. Editum est 'Historiae
patriae monumenta. Liber iurium reipublicae Genuensis' II (Augustae Taurinorum 1857),
jiag. 459 nr. ICS. Quam editionem hic repetimus. Nunieros capitum arabicos adiecimus nos.
In margine posuimus numeros capitum Petitionis supra nr. 924. Cf. infra nr. 934 cap. 2.
40
(P. deest.)
926.
'')
mpra
1)
')
uncis
lineam add. J.
Manus
inclusa
i)
deleta
J.
f)
sequitur
sequitur co delet. J.
huic capitulo in margine apposita.
ea
delet.
^) sequitur
Cf. sup)-a
J.
S)
delet. J.
pag. 958 not.
sequitur \ rel 1? delet. J.

')
1.
sic J.
2) Cf. infra nr. 928. 45
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Henricus divina favente clemencia

versis sacri
Romani
1S13.
Romanonim
Nr. 927.
imperatoi-
963
semper
augiistus
uni-
graciam suam et
omne bonum.
1.
5
Et virtutum premia benemerentibus
opportet
tribui
et
eos
potissime decet
gratiosioribus beneficiis illustrare, quos constat in puritate fidei et puritatis fide diucius
Sane non obduxit oblivio, sed continuacio omnibus pateRomanum imperium extitit fidei conperseverancia nedum tranquillis, verum eciam temporibus nubi-
et constantius permansisse.
fecit,
quanta per comune et homines lanuenses erga
stancia, intime ailectionis
10
ergo voluntate
Racionabili
losis.
inducimur, ut
eis
larga
manu
gratias
gratiosas de
imperialis colsitudinis gremio largiamur.

2.
Firmiter igitur tenoro presentium confirmamus omnes emptiones, donaciones et
ur.
924
c. 1.
comune lanue seu alium nomine ipsius factas, non obstante

quod res ipsc sint feudales et quod sint sine consensu principis aquisite. Ita tamen
quod coniune lanue teneatur nominatim requirere et accipere investituram a principe
et facere ei fidelitatem pro ipsis rebus et quod teneatur ad servicia, ad que tenebantur
illi, a quibus dictum comune lanue causam habet.
.3.
Volumus eciam quod in petendo et consequendo iura, que habet et habereo.
consuevit comune lanue in rebus quibuscumque existentibus ultra mare, non obsit ipsi
comuni ahqua prescriptio seu transcursus temporis cuiuscumque. In rebus autem existenti-
aquisitiones sine vicio per
15
so
bus citra mare computetur contra dictum

scriptio, videlicet in prescriptionibus
2.
comune solummodo centum annorum pre-
pendentibus et
futuris.
Item ordinamus quod privilegium per nos datum Francischo marchioni dec-s.
Cravexana^ nullum fticiat preiudicium comuni lanue seu hominibus districtus ipsius et
4.
quantum ad
25
5.
et hominum districtus ipsius comunis

quo erat tempore quo Italiam intravimus.
iura comunis lanue
dictum privilegium,
in
eo statu
sit in
Preterea decernimus quod per aliquod rescriptum vel privilegium per nos con-
c. 4.
cessum vel confirmatum vel aliquam concessionem vel aliquam coufirmationem alicui
comunitati vel singulari persone factam non intelligatur nec sit factum preiudicium
iuribus comunis lanue seu hominibus, terris vel locis que tenentur ab ipso comuni et
30
quod
hominum sint illesa a dictis privilegiis, concessionibus et

quemadmodum erant tempore quo Ytaliam intravimus, salvo omni
iura ipsius comunis et
confirmationibus,
iure imperii.
Sane non intendimus quod infra tempus dominacionis vicennii nobis concesse a
populo lanue aliquis civis vel oriundus a Corvo usque Monachum sit vicarius
in civitate lanue pro nobis. Nec etiam intendimus quod alique vicarie seu potestarie c
riperiarum aut castellanie quibuscumque concesse vel concedende durent ultra tempus
6.
comuni
35
et
s.
sex mensium vel unius anni ad plus.

7.
Cassamus autem
auditores aule nostre et

40
et irritamus
omnes laudes
omnes processus
et sentencias latas
factos contra
vimus lanuam usque ad undecimum diem Februarii

dictum comune non
fuit'
defensum,
restitutis
expensis
per iudices seuc.
comune lanue, postquam

occasione contumacie
illis
seu quia
qui contra dictum
7.
intraFobr.
comune
dictas contumacias et processus habuerunt et obtinuerunt.
mercator forensis, cuius civitas vel terrac.

civitate lanue realiter vel personaliter
impediri, molestari vel detineri pro aliquo facto civitatis vel loci, de quo vel de qua
sit, videlicet pro eo quod civitas ipsa vel locus teneatur vel teneri dicatur aliquid dare
vel facere nobis vel nostre camere vel officialibus vel alicui de familia vel sequentibus
8.
sit
45
Nec eciam intendimus quod
in obedientia
nostra,
possit vel
aliquis
debeat in
curiam nostram.
927.
1)
A.
a)
fuerit ed.
1311.
Dec.
1.

121'
s.
u.
HEINRICI
964
9.
c. .
Item ordinamus
unicuique lanuensi
VII.
et
CONSTITUTIONES.
Nr. 927. 928.
mandamus quod per quoscumque
expedita reddatur et
iustitia
1313.
fiat
et
iudices
quod omnes
et magistratus
strate
et
itinera
secura teneantur.
c. 10.
Item quod capitulum quod loquitur de robariis integraliter observetur et quod

yicarius qui nunc est et qui pro tempore fuerit habeat specialem iudicem dicto officio
10.
deputatum.
c.
n.
c. 12.
Decernimus etiam quod omnes tractatores deputati dicto officio de robariis et

omnes qui voluerint exponere bonum comune civitatis lanue et maxime super facto''
mercaturarum habeant liberum accessum quociens expedierit et eis videbitur ad uos,
11.
ubicumque fueiimus.
12. Super facto autem assignacionis mutuorum intendimus et volumus, quod rata
et firma permaneant omnia statuta et ordinamenta nec intendimus ipsa debilitare, sed
lo
pocius corroborare et augmentare.

c. 13.
Insuper graciose donamus et volumus et coneedimus,
quod omnes lanuenses

redeundo sint ubique terrarum liberi et immunes in personis, mercacionibus ct rebus ab omnibus pedagiis, theloneis, passagiis et dritis seu consuetudinibus quibuscumque se tamen abstineant in conducendo vel salvando res alienas sub
13.
in eundo, stando et
is
eorum nominibus pedagia defraudando.

14.
Predicta omnia volumus et concedimus salvo
et
reservato omni iure nobis
competenti ex vigore dominacionis nobis concesse usque ad tempus vicennii per comune
et populum lanuensem.
In cuius rei testimonium presentes Htteras
sigillo
20
exinde conscribi et maiestatis nostre
iussimus communiri.
Datum
Pysis, sexto Kalendas Aprilis, indictione undecima, anno
Domini millesimo
trecentesimo tertio decimo, regni nostri anno quinto, imperii vcro primo.
928.
25
BEVOCATIO I313IUNITATUM.
Autographon tahularii regii lanuensis 'Materie poUtiche Masso 8' servatum denuo
contulimus. Sigillum, quod olim pendehat loro memhranaceo, iam desideratur. In margine
dextro eadem
In
supra ad
verso alia
nr.
manu atramento j)nulo fusciori plicae inscriîtum est nomen scriptoris: Johes.
manu tamcn cancellariae scriptum est: B^ (= Registrat.). Editum est loco
927
citato pag.
Henricus Dei
458
nr. 167.
Cf.
supra nr. 920
gratia
12.
(11) c.
augustus
30
(P. deest.)
universis
sacri
Romani imperii fidelibus presentes litteras inspecturis

Non ab re a sacratissimis predecessoribus nostris Roman(is) principibus est sanctamen
35
que
Sane quasdam immunitates reales et personales quibusdam civibus
lanuensibus concessisse meminimus, quod non tenerentur ad onera vcl prestaeiones, ad
que tenentur alii eorum concives
prout in litteris ipsarum immunitatum realium et
personalium traditis^ a nobis plenius continetur. Cum igitur ex hoc civitas lanue senciat
-lu
titum, ut sepius exasperetur vel relaxetur ad evitandum scandulum" iuris rigor, ibi
citius est fiendum, ubi facti ignorancia interveuiente,
est
fallit
prudentissimos, aliquid
concessum.
ex eo quod redditus
se gravari,
civitatis
ipsius
ex gabellis, prestacionibus et contri-
bucionibus dicuntur potissime provcnire. nolentes nostra priviiegia in ahorum iniuriam
redundare, ne [quod
privilegia
cuiusvis
usque ad
nostre
conceditur, alteri detrahatur, dictas gracias, immunitates et

existant
ex
certa
beneplaeitum voluntatis.
927.
b)
factis ed.
928.
*)
slc
1)
uni]''
tenoris
or.
QiKee servatae
^)
non
sciencia
Non
uncis incbisa corrosa sitnt or.

snnt.
tenore
obstante
si
presencium suspendimus
de
ipsis
non
fiat
mencio
4r.
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIOKES.
Xr. 928. 929.
1313.
965
eciam obstantibus iuribus seu eonsuetudinibus quibuscunque. Damus autem

^-icario nostro lanuensi qui nunc est vel pro tempore fuerit tenore presentium in
mandatis, ne aliquos predictis graciis, immunitatibus seu privilegiis in iudicio vel extra
uti sinat, quousque aliud super ipsis duxerimus ordinandum.
specialis nec
.
presentes litteras exinde conscribi et maiestatis nostre sigillo iussimus communiri.

Dat. Pysis. VI. Kalend. Aprilis, indic. XI, anno Domini millesimo trecentesimo
terciodecimo, regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
CONSTITUTIONES PISANAE.
929-932.
Apr.
1313.
929. 930.
10
EDICTUM DE CBIMINE LAESAE MAIESTATIS.

FORMA LATINA.
929.
Pmesfo
fuere codices:
ultimi imperatoris^; nos
land. i'
15 fol.
75',
fol.
13' ; cmittdit
V. d.
J.
HaUer;
tantum varias
quem
K.
v. d.
saec.
descripsimus;
contidit
XIV.
Vatic.
3)
1437
4) Vatic. lat.
157, uhi
fol.
5035 (lur, can. 14)
fol.
lat.
saec.
3978
XV.
fol. 67,
rel
XV.
confidit
Poti&res
ipsi.
edifionum a Perfzio adliihiforum
ad calcem Corporis
iuris
civilis
recepta
est.
Heinr. 527.
lec-
Bohmer, Reg.
(P. 544.)
Henricus" septimus divina

augustus ad* perpetuam
Ad
quem
adnofavimus, wtliograpliiae fere omnihus mimdiis ab edi-
Ceterorum etiam codicum
Constitutio nostra
XIV.
saec.
296; contidimus nos
quae minimi preiii sunt, hic ponere supersedimiis.
tiones,
ruhrum Autentica
2) hihliofhecae nafionalis Parisiensis 'Neer-
Dopsch;
d.
v.
ScJiellhass^
lectiones ex 1
4265
Vatic. lat.
1)
ix^si
5) Vindoh. lat.
tione nostra reiectis,
20
2.
favente
Romanorum
clementia''
sempor''
imperator'^
memoriam''-^.
rei
reprimenda multorum facinora, qui
debite'' fidelitatiss babenis
ruptis totius
25
adversus Romanum'' imperium,
30
animo animati conantur nedum humana, verum etiam divina precepta, quibus
quod omnis anima Romano' principi sit subiecta, sceleratissimis facinoribiis"" et
assiduis rebellionibus demoliri, ne ex eorum absentia" in detestando lese maiestatis
crimine processus et sententia retardentur" et tanti scelerisP nephanda renieritas remaneat
impunita, hac edictali Deo propitio perpetuo' valitura lege sanccimus'', ut in quocunque
in
cuius tranquillitate totius orbis regularitas requiescit',
hostili
iubetur"'
lese maiestatis crimine et
maxime
ubi"^
Romanorum
contra
imperatores' vel reges
ali-
quid' quod dictuni criraen tangat asseratur commissum, possit procedi per accusationem
vel" inquisitionem'' seu'' denuntiationem summarie et de planosine sti-epitu et figura''
prout illi qui iurisdictioni preest videbitur expedire. Ad'' hoc si qua communitas, corpus vel collegium vel alia quevis persona, cuiuscunque status, dignitatis
iudicii,
35
929.
e)
Heiuricus
ad memoriam demnt
k)
quiescit 4.
deest
40
maxime
desunt
o)
1.
4.
1)
Cf.
3.
4.
cavetur male
gratia 2. 4.
*)
')
s)
p,-incipes 1.
Vel ad
Roirianorum
P) loco
>)
aliquos
=)
1,-
et-
tanti
ad quid
2.
4.
^.
2..
sceleris 2:
2.
'ArchW XII,
add.
8) fid. deb.
deesti.
2.
retardetur 1. 2. 3.
==)
1,
b)
2.
1.
2)
Cf
ibklem XII, Jii.
memoriam
deest 4.
')
") factionibus
3. 4. 5.
scelerum.
4)
") deest
2-5.
,;
iiS.
semper
^)
'')
demnt
couquiescit
sanximus
")
2.
'i.
3;
amentia 4;
') ubl
w)
') et 2.
1.
gt
"
figura
HEINRICI
9(56
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 929. 930. 931.
1313.
vel condicionis existat, super dicto^ crimine per nuntium vel per litteras seu etiam per
edictum publice propositum citata vel citatum neglexerit in termino personaliter vel
legitime comparere, contra ipsam vel ipsum proinde^, acsi personaliter" omnibus interesset et" lis foret legitime contestata, tam ad recepcionem testium et eorum" publi-
quam ad
diffinitivam sententiara et eius executionem procedatur,

non obstantibus quibuscunque"^. Hanc autem generalem
nostram legem" extendi iubemus' ad preterita, pendentia^ et futura, quam exnunc absque
alterius temporis'' exspectatione transcursus suum integrum vigorem decernimus optinere'.
cacionem
et sequentia
Dat. Pisis, IIII. Nonas
Aprilis''.
FORMA GALLICE CONSCRIPTA.
930.
membrana
Servatur in eadem
Edidit Doenniges
adhibuimus.
l.
nitklissime
II,
c.
226
exarata,
Nos
nr. 3b.
quam iam supra ad nr. 800
dentio conttdimus.
Henris
Cf.
Bohmer,
(P. deest.)
Reg. Heinr. 527.
consuetudinibus
vel
leo-ibus
etc.
li quel rompues les rennes de feaute dehue

dou quel empire la regularite de tout le monde se
repose, s"esforcent par corage d'anemis en mauvais faiz e en continueuz rebellions de
deflfaire les comandemenz non soulement humains, mais ceux" de Dieu, par les queux
est commande que toute anme soit souzgite au Romain prince, pour ce que proces ou
sentences ne soient retargies ou desloial crime de lese majeste e pour ce que de si
grant meflfait li desloyaux hardemenz nc remagne senz puniment, pour ceste loy a la
ayde de Dieu perpetuelement durable fermement estaublissons, que en chascun crime
de lese raajeste e majourment la ou encontres les erapereours ou rois des Romains
aucune chose soit affermee estre commise qui toche le dit crime, puisse estre procehu
par acusation ou par enquisition ou par denunciation sunimairement e de plain senz
sollempnite e figure de jugement, einsinc come a celui qui sera justicieres serablera
que bien soit. A cele fin que se aucune communite, aucuns cors, aucuns collieges ou
quelcunques autro persone, de quelcunques estat, dignite ou condition que il soit'', sus
le devant dit crime par raessage ou par letres ou par edict publiement propose sera
citez e despisera a coraparoir legitimement au terme a lui assigne, que il soit procehu
corrigir les maiivasties de pluiseurs,
Rome, en
a Fempire de
is
la pais
20
25
30
encontres celui a reception de tesmoinz e publication e aus autres choses qui y afierent
e' a diffinitive sentence e a la execution de celi tout ausinc, corae se il avoit este presenz a toutes ces choses e
lois
li
ou aucunes costumes.
plaiz
legitimement este contestez, non nuisanz aucunes
Ceste nostre
loi
general comandons estre extendue a les
choses passees e a les choses pendenz e a les choses a venir, la quele nous volons e
comraandons deis a des avoir pleine vigour senz atendre autre parcours de
931.
uti
tens.
DECLABATIO QUIS SIT REBELLIS.
931. 932.
Suhsidiis
licuit
Jds:
FORMA LATINA.
libello
1)
Relationis
Lombardiae
legatorum
tabularii
quem iam supra adkibuimus ad nr. 921 923, ubi ad diem 4. m. Maii
impendendo
exemplar Brixiae promidgatum inserttim est; habundat verbis aut aliis
Taurinensis ,
929.
et
add.
'')
deest
1.
<i)
930
4.
*)
y) edicto 1.
2.
35
^)
perinde 4.
quibusc. n. obst. 2.
')
ameu add.
liumains
ceux
1.
) specialiter
5.
)
^)
nostram gen.
Dat. Aprilis
supra lineam add. B.
2; presentialiter
leg.
1.
desunt
*>)
in
2. 3.
f)
4.
'')
vel 4.
iub. ext. 5.
<=)
8)
examinationem
presentia 1
3. 5.
4. 5.
novo folio mulato ductu B.
45
HEINRICI
CONSTITDTIONES.
VII.
Romanorum veris bullis eereis ipsius pendentibus bullapresentatarum domino duci die XXIX. lul., indict. XI, quarum tenor per omnia
domini imperatoris
nr. 983)
tarum,
nos
talis est;
denuo conttdimus;
conttdit Dopsch;
ipsi
4j cod. hihliothecae nationalis Parisiensis 'Neer-
3978 saec. XIV. XV. fol. 14;

1437 saec. XV. fol. 71, quem contulit Haller;
7) cod. Vindobonae in hihliotheca ministerii quod dicitur 'des InnerrC , olim 'Hofkanzlei'
asservato saec. XV. fol. 105', nhi ruhrum: Constitucio Heinrici imperatoris; descrijmmus
land. 4'
76,
fol.
quem
contulit Schellhass;
6) cod.
5) cod. Vatic. lat.
Vatic. lat.
Ceterorum codicum, etium eorum.
nos.
15
967
2)
10
Nr. 931. 932.
authcnticis, quae tamen in codicihus 2

7 omnino desunt: nos ipsi contuJimns:
mimtfa ut videtur ab lohanne de Di/st exarata quae in eodem tahidario exstat intcr
Collectanea Bernardi de Mercato 'Dijylomi imperiali Mazzo 3 nr. 23' (= Doenniges 3Is. IV,
de quo v. siipra ad nr. 563, suh nr. 23); item nos ipsi contidimus;
3) excmplar duci
Venetorum directum in Lihrorum CommemoriaVmm tom. I f. 200', Vetietiae in tahidario
regio asservato^; ubi ruhrum: Hoc est exemplum duarum litterarum (nr. 931 et infra
certe
1318.
adnotare supersedimtis.
quos adhihuit Pertz
varias omnes hic
lectioncs
(P. 545.)

memoriam*.
Quoniam nuper est ad auditum iiostrum'' deductum, quod inter nonnullos fideles
subditos'' nostros provincie Lombardie aliorumque locorum Italie" disceptationes et
ad perpetuam
et"=
20
rei
dubia sepius oriuntur, an
infidelis'' et rebellis? iraperii
quisquam'' reputari debeat,
condempnatus appareat',
prius per nostre maiestatis sententiam
nisi
quod
nos'' attendentes,
malorum potius quam verba sententiarum ipsos faciunt pena condignos",

et eo ipso quod quis peccat, correctionem meretur et quanto plus differtur punitio, tanto
magis" culpai' crescit et gentibus in exemplum perniciosius transit, tenore presentium
declaramus, decernimus et pronuntiamus, quod illi omnes et singuli sunt rebelles et
infideles"' nostri et imperii'', qui quomodocunque publice vel occulte contra nostrum
honorem infidelitatis vel rebellionis opera* faciunt et in nostram seu' imperii prosperitatem aliquid machinantur contra nos" sive^ nostros officiales"" in hiis, que ad commissum" eis offitium pertinenty, rebellando [aut aliis nostris rebeEibus consilium vel
favorem, per quod commodius in rebellione persistere valeant, impendcndo]''. Nulli*
ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre'' declarationis, decreti'' et pronunSi quis autem hoc attemptare
tiationis infringere A'el ei'' ausu temerario contraire.
indignationcm nostram et penam mille" librarum auri'' nostre camere
presumpserit
acta prava'
25
30
solvendarum'' se noverit incursurum.

Dat. Pisis, IIII. Nonas Aprilis, regni nostri anno quinto, imperii vero primo*.
35
F0E3IA GALLICE CONSCRIPTA.
932.
Poenae fortmda carens servatur in eadem memhrana itt supo-a nr. 930, uhi statim
sequitur. Edidit Doenniges l. c. II, 226 nr. 3 c. Nos ipsi denuo contidimus. Cf. Bohmer,
(P- deest.)
Reg. Heinr. 528.
a)
931.
protocollon
desideratur in
aud. nostr. 7: audientiam.

fidelis 4.
1)
delet. 2.
45
") dignos 4.
patrata 4.
'i)
nos desunt
et iufid.
2)
aut impeudendo
4.
6.
Non. Aprilis
1)
Pis(is)
r.
Cf 'FredelW
vacuum
n. a. q.
loco
i.
Henricus
offic.
27.
p.;
.361
nostr.
)
<)
anno a
supra ad nr.
ad
p.
r.
uat.
m. 5; Idem ad
37.
m.
p. r.
6.
f)
) Ytalie 4. 6. 7.
t) quis 7.
amplius
et imperii desunt 6.
")
relictum 4.
v.
etc.
^) sudditos 1.
deest 5. 7.
>)
4.
in solo 1; desunt
c) spatitim
7.
desunt
infidelis 4. 6. 7.
2;
sive contra 5.
^)
5.
4.
deest 4. 7.
e) rebelles
rebellis 7.
<=)
=)
k)
deest 7,
opera
reliell. 6.
commissum
2.
et 4.
4.
5. 7.
linea dati in 3:
Domini SICCCXIII. poit primo add.
citato I, 127 nr. 564.
")
4.
culpa
coutra
y) spectant officium 4.
abhinc formula 2>!us minusve ahhreviata
solvendarum deest
loco
autem add.
P) sequitur in initio lineae
4. 6.
)
>)
infideles 2;
5.
'')
deest
D.nt.
IIIl.
HEINRICI VIL GOKSTITUTIONES.
968
Henris
1313.
Nr. 932. 933.
etc.
Pour ce que novelement avons entendu, que entre pluiseurs nostres feaus e devoz
e sougiz de la province de Lumbardie e des autres lues de Ytalie naissent pluiseurs
doutances, se aucuns doit estre reputes infideuz e rebelles de lempire, se il premierement par la sentence de nostre majeste n'est conderapnez, nos consideranz, que
fois
des maus
pluis
que
de les sentences
les paroles
dignes
les font
mauvaises huevres,
de peine, e pour ce soulement que li homs peche, dessert il correction e com pluis
hi corrections est deslaye, en tant creist pluis la peine e passe en mauvais exemple
les
aus genz, par ceste present escriture declarons e pronuncions, que tuit cil sunt infidel
e rebelles de nous e de Fempire. qui en quelque maniere que ce soit publiement ou
lo
priveement encontres nostre henour font huevres de infidelite ou de rebellion e en la

prosperite de nous e de Tempire aucune chose pourchacent encontres nous ou nostres
officiaux, rebellanz en les choses qui apartienent a loffice
commis a eux.
PRAEFATIO IN LIBRUM
PROPOSITORUM ET EXPEDITORUM
933.
CONSILII IMPERATORIS.
1313.
Mandatl
(jcndo mcntio
Apr.
6.
imperialis de Lihro proposiforum et expeditoriim consilii imperatoris redi-
fit
in praefatione
eiusdem Libri
a Bernardo de Mercato
et nr.
nardus
et
(fol.
XXIIII XL).
inscripsit fexfus
in verso:
Praeccdiinf folia
Bibliorum quosdam (loh.
Anno Domini
millesimo IIP'
Mazzo
scripti,
qui
23 (fol. I XXIII)
duo non numerata, quorum priori Ber-
asservatur Taurini in tabulario regio ^Diplomi imperiali
1,
Xin
14;
inditione
3' nr.
Luc. 11, 27. 28; Luc.
XI
imperii
diTi
2,
20
21)
imperatoris
anno primo. regni vero eius anno quinto mense Aprilis j}, alteri notitiam
rerum uf videtur adhuc proponendarum (Doenniges 'Acta Henrici VII.' I, 49 nr. 2).
usque ad lul. 29
Ea quae in P conscripta servanfur, inde ab a. 1313. Apr.
consilio imperaforis proposifa sunt.
De supplemento Libri propositorum acfa variarum
legationum confinenti v. infra ad nr. 934 941.
Nos de his cfiam codicibus alio loco
ITem-ici septimi
25
fusius disseremus.
Librum propositorum
integrum edidif Doenniges
in editione nostra recipienda esse decrevimus,
Praefafionem hic 2)rop)onimus ex
fol. I.
l.
c.
I,
47
96.
Nos
ea,
quae ex
30
denuo contulimus.
Edidif Doenniges
l.
c.
I,
51 nr.
3.
(P. deest.)
nomine Domini amen.

Anno eiusdem millesimo tricentesimo terciodecimo, indicione undecima, die sexta
mensis Aprilis fuit ordinatura per serenissimum dominum H. Dei gratia Iloman(orum)
imperatorem semper augustum et eius consiHum, quod omnia negotia tam sua quam
aliena, de quibus expedit habere maturam deliberationem, omni die proponantur in
consilio usque ad finalem expeditionem eorum et eorum propositio et expeditio rediEt debet consiHum domini congreguari quolibet die in mane ad
o uantur in scriptis.
In
curiam domini
933.
*)
in
aUquo'' convenienti ad deliberandum
addendum
esse videtur loco.
ea que coram eis proponentur.
35
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 933. 934.
1313.
969
Eapropter ego Bernardus de Mercato notarius eiusdem domini et camere sue de

Yoluntate et mandato ipsius domini incepi predicta seriatim inserere in hoc libro in
Romana
lingua Guallica sive
que coram eo
possit ea
pro eomoditate ipsius domini, ut ipse
facilius intelligere
et dicto consilio proposita fuerint et etiam expedita.
LEGATIONES AD DIVERSOS MISSAE.
934-941.
Apr.
1313.
6.( lun.
1).
Liber legationum sive de gestis per consilium imperatoris (L), stqiplemenfum Ltbri
v. supra nr. 933, praebens eodemque die inceptm, ifem a Bernardo
propositorum, de quo
de Mereato exarafus servatur

10
Constat
nr. 23'.
fol.
XVIIIXX
24
Taurini in tabulario regio 'Diplomi

qtiorum
foliis,
primum non numcratum,
nmnerata, sed haud conscripta, reliqua tria
Folio quod praecedit noti numerafo
XIII. inditione XI. mense
Aprilis
inscripta
leguntur:
if
folia
Mazzo 3
imperiali
I XVII
fol.
conscripfa,
non numerata sunt.
Anno Domini millesimo IIP.
imperii serenissimi principis diu Henrici Dei gratia
Romanorum semper augusti anno primo regni vero eius anno quinto fuit inceptus liber
iste per me Bernardum de Mercato notarium camere eiusdem principis de gestis per
consilium eiusdem diu imperatoris | (S. N.)
Fol. I textas Jiis verbis incipit: In nomine
Domini amen.
Anno eiusdem millesimo tricentesimo terciodecimo, inditione XI, die
.
15
sexta mensis Aprilis, recesserunt de Pisis arabaxiatores infrascripti missi ad loca infra-
ambaxiatas infrascriptas.
scripta, portantes
20
Librum legafionum L integrum edidit Doenniges l.

ex eodem posuimus in editione nostra, deniio contulimus
934
936.
25
quae in
I,
fol. I,
100
sequifur
fol.
II 11'
inscripfa,
uti
l.
c.
I,
Mai.
hic
inserere
longum
est;
cf.
Doenniges
99
14,,
l.
c.
(P. deest.)
PhiHppus de Yergellensibus miles

eorum ambaxiata talis:
I.
et
Primo quomodo dominus confidens de

consilio
et
auxilio
ipsorum
in
monasterii
sancti
Michaelis
de
Monte
Anthonius de Surdis de Placencia iudex.
et
fidelitate
presenti guerra,
prudentia
quam habet
hominum lanue
contra rebelles
Et inter cetera que videntur sibi et consiho suo honorabilia et utilia est illud,
suos.
quod ipse
35
6.
sqq.
est
vult
Apr.
Apr. 0.16.
rubrum lanue. Edidit Doenniges

Relafionem ambassiaforum datam a. 1313. Mai. i.
Apud lanuam domini Raynerius abbas

Et
Nos omnia, quae
inspeximus.
vel
INSTRUCTIO LEGATORUM.
Imperiali,
30
120.
ubi in margine addiiur
Denuo inspeximus.
nr. 1.
9S
LEGATIO AD CIVITATEM lANUENSEM.

934.
Ex L
c. I,
sit
potens per mare,
cum iam
ordinaverit esse potentissimus per terram.
Et
propterea quia ipse dominus imperator cognoscit, quod prudentia et potentia lanuensis
prevalet maxime in mari, petant dicti ambaxiatores ab ipso comuni lanue auxilium
XXV
bene pro terraino et temcomunis lanue ad custodiam

ad offensionem eorum, qui sunt vel fuerunt aut esse vellent contrarii impera-
gualearum armandarum
et
muniendarum
sufficienter et
pore quatuor mensium ad servitium domini expensis

maris et
LL.
CONSTITUTIONES
dicti
IV.
122
HEINRICI
970
torie
Mai. in
in
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 934.
Et quas gualeas domimis vult liabere armatas ia cius servicio

mensis Madii proxime venturi vel ad tardius usque ad medium dicti
Et si ipsum comune Janue vellet eligere amiratum dictarum gualearum,
niaiestatis.
introitu
mensis.
quod
respondeant
dominus
est
inde contentus,
dummodo
subsit
iurisdicioni
amirati
generalis domini et ipsi generali amirato teneatur obedire et respondere in omnibus.

Si autem dicti ambaxiatores non possent obtinere de numero et quantitate viginti
quinque gualearum, ad que obtinenda insistant, sicut viderint expedire, condescendant

Et
sicut melius et plus obtinere poterunt usque ad numeruni quindecim gualearum.
illud idem faciant et procurent de termino IIII mensium et infra, sicut melius poteEt si ipsum comune lanue acceptavcrit de ipsis gualeis concedendis ut supra
runt.
10
remaneat dictus Anthonius cum notario ad procurandum et sollicitandum arniatum

istarum gualearuni, taliter quod sint parate et munite in mari ad alterum dictorum
Si vero ipsum coniune lanue
terminorum. Alii vero duo ambaxiatores redeant.
tunc
habeant consilium super hoc
predictarum,
servicium
gualearum
tottaliter
negaret
dicitur,
domini Ostiensis et
vicarii
lanue et rescribant domino.
15
Et si aliquid diceretur pro ipso comuni lanue dictis ambaxiatoribus de graciis

comuni concessis et nundum ad effectum deductis, respondeant quod non stetit
Et ut cognoscat ipsum comunc lanue
per dominum quin effectualiter traderentur.
benivolentiam, quam habet dominus erga ipsum comune, dicant quod dominus fecit
dictas gratias compleri et sigillari per privilegium inde scriptum, quod dicto comuni
2.
dicto
Et
debeant consignare.
super
declarationibus
dominum
suos
si
ant
ahquid ultra
dictarum gratiarum,
existet.
velit pettere
20
a doniino
quod mittant ad
dominus in hiis que potterit cum honore suo dicto
Ex habundanti ipse dominus imperator omnes et
additionibus
ambaxiatores et
comuni lanue gratiosus
dictum comune lanue
singuhxs immunitates et franchesias concessas per
cum
dicant
singularibus pcrsonis lanue sus-
25
suum, ex quo audivit graviosas csse comuni lanue, et si a

Et
principio cognovisset inde gravari comune lanue, abstinuisset a concessione ipsarum.
siipcr hoc ipsi ambaxiatores secum portant privilegium imperialc, quod ipsi comuni
pendit ad beneplacitum
representcnt.'
Item expedito supradicto negocio gualcarum requirant omncs singulares personas de lanua, quibus littere de credentia diriguntur, de ipsorum speciali adiutorio
prestando domino.
3.
4.
Iteni
habeant consilium
et
colloquium cum domino Ostiensi
lanue, qualiter et quantum Florcntini
dominio auxiiium.
5.
cum
Et
et
aiii
Tusci morantes in lanua
et
cum
vicario
darc debeant
sicut eis vidcbitur dictus vicarius effectualiter excquatur.
Item referant dicto vicario lanuensi, quod secrctc prudentcr
bonorum
35
et caute procuret
fidehum hominum civitatis lanue remotis precio, precibus et

amore, quod abbas futurus populi lanue sit bonus, legalis et sufficicns ct talis quod
Et idem faciat de castelin omnibus pcrsequatur voluntatem domini et ipsius vicarii.
Et quod dictus vicarius
lanis castrorum Monachi, Guavii, Portus Yeneris et IIHcis.
consilio
30
et
40
caveat et diligentiam apponat, ne ipse abbas aut aliquis de dictis castcllanis eliguatur
ad preces
alicuius.
Qui ambaxiatores antequam perveniant ad aliquod principium predictorum,

esse debeant cum domino Ostiensi et vicario lanue secrete et eis refferre omnia supradicta ct ab eis pettere consilium dc persccutione dicte ambaxiate et secundum eorum
consilium debeant procedcrc, non discedendo a sentcntia predictornm.
7. Et si dictis ambaxiatoribus aliquid diceretur ab aliquibus lanuensibus, quod
ipsi vellent armare gualeas ad offensionem rebellium et condempnatorum domini impe6.
1)
Cf.
supra nr. 927928.
4S
HEINRICI
TII.
COXSTITUTIOXES.
respondeant quod placet domino sub
ratoris,
vicario lanue prestare
1313.
Xr. 934. 935. 936.
quod
ista cautela,
ydoneam caucionem de non offendendo
971
debeant corani
ipsi
nisi rebelles et
condemp-
Et dominus vult. quod predicta fiant per dictum vicarium lanue

ambaxiatores predicta committant ex parte domini ipsi vicario ^
natos domini.
Item dicant
S.
quod totis viribus faciat, quod nullus vadat cum

montronem, ad hoc ut rebelles domini favorem non habeant
vicario,
ipsi
victualibus vel mercaturis ad
de
et ipsi
terris sibi subiectis.
Item super eo quod petuntur represallie per quosdam lanuenses contra quosquod concessionem ipsarum represalliarum impediat
9.
dani Sicilianos, dicant dicto vicario,

10
quantum
cum hoc
potest,
OBLATIO CIVIS lANUEySIS.
935.
Ex
P, de quo
supra ad nr. 933,
v.
Cf. supra nr. 934 cap.
impedimentum negociis domini.
possit inducere
fol. II'.
Apr.
7.
Edidit Doenniges
l.
Responswn consiUi imperatoris post adiectum
7.
53 nr.
I,
c.
7.
est.
(P. deest.)
15
Xicholas de Sou de Genua prie,
que li sires \"uellie mander e commander au

^'icaire de Genua, que il li laisse armer une gualie a Gemia e aler offendre les rebelles
dou segnour selonc la forme dou commendement e de la auctorite, que li sires li en
a ja done par ses letres.
Mande
20
laist
au vicaire, que se
est
armer
gualea.
dite
la
il
juste eause de lui empeschier,
n'a
se
crude avoir juste cause,
il
si
que
li
mande
la
au segnour.
936.
Item
INFORMATIO VICARII IMPERATORI PORRECTA.

ex P fol. IV ad diem 16. m. April. inscripta cum ruhro in
Edidit Doenniges
l.
c.
I,
54 nr. 17.
Responsa
Apr. 16.
margine lanua.
consilii imperatoris post adiecfa siint.
(P. deest.)
25
Li vicaires de Genua mande e par messer Alixandre requiert e conseillie sus les
besognes de Genes e pour
meillour dou segnour e dou
le
cummunz:
Premierement que equalite soit guardee entre les Doris sceux dOire e de
E que les offices, quant il se douront soit em terre ou en mar, soient convenient dones entre eux a oster toute matiere de envie d"entre eux, quar ce est une
chose par quey la cite a este en peril d"estre perdue. E orendroit piert que ele soit
en seur estat pour la equalite que Ton y a encommencie a guarder.
1
Spinola.
.10
Placet domino.
2.
35
Item que
il
soit
se faire se puet comment aucuns del alberc de

obedience dou segnour puissent ravoir e esti-e rapeles
pourvehu
Spinula qui sont foruoye de
la
a la grace dou segnour.
Placet quantum
cum honore domini
possit
fieri.
Item que aucuos dou dit ostel de Spinula, li quel ont este banni pour choses
dont il nont coupes si come il dient e li quel non anuisent le bant, sont apparellie de
venii- devant le \-icaires e faire raison a ce que se il ont meffait, si soient puniz selone
raison, que il soient recehu a faire raison non anusant le banniment dessus dit.
3.
40
Suspenditur tant que
li
vicaires ait
vehu e
rescrit
au segnour, se
puet senz eselandre.

1)
Cf. nr. 035.
122*
faire se
HEINRICI
972
Nr. 936.
13ia.
par
esleves
les offices soient
que a doner
Iteni
4.
CONSTITUTIONES.
VII.
vicaire
le
mehurement
non
prendre riens ne pour
senz
les offices se ballieront,
par autres les persones, a cui

office pourchacier ne doner ne pour sael ne pour autre chose par pluiseurs raisons
le
etc.
Placet.
5.
Item que en
de Genes soient
riviere
la
auctorite dou segnour e soient eslehu par
Genes ne touz ne soient estranges,
que se
issi
faiz
vicaire
le
li
vicaires
autres officiaux de la
de Genes, ne
vicaires est etranges, les juges soient
de Genes, ou se li vicaires est de Genes, les juges soient estranges. E soient pour
III mois ou pour VI ou pour un ant, selonc ce que il plaira au segnour, quar par
ceste maniere il avi-ont salaire dou cumunz, e les granz en seront mieux content e
entendu au
pluis
dou segnour
profit
mauvais estaz de
li
ne soient de
tuit
la
riviere
lo
s'en reformera
plus tost.
dummodo
Placet domino,
ipse
dominus constituat
vicarios predictos.
E ait IF homes
ait un capitaine pour soi.
non soulement encontres les aneniis, mais ausi
encontres les amis qui non sunt obeissant. E ait jurisdiction sus les marquis e seur
touz autres e de condempner e de priver,
6.
quc en
Iteni
d'armes awec
lui,
si
la
guerre de Lunisana
que
soit
il
forz
Yult tamen dominus quod
Placet.
de vicaire a Saona ordene
Iteni
Item que
7.
li
sires
qui erit capitaneus dicte guerre
ille
vicarius ripparie lanuensis ita prope
lanuam
is
sit
sicut vicario videbitur.

ao
est.
tramete querir monser contra Doria.

Fait
est.
Item que li sires commande c'en que lui plaira de recevoir serement e seurte
de messer Barnabo Doria de guarder e sauver le chastel d'Amelia pour le segnour
e a son honour e a son profit e de rendre le dit chastel a chascun commandement
florins, les queux 11 dist
dou segnour e non a autrui, paiant au dit monser Barnabo
que il a done au vicaire de la riviere pour le dit chastel.
8.
25
Plaist
au segnour, mais que niesser Barnabo re[n]de bon comp[t]e de yssues
del chastel.
monaies a faire^,
li sires ballia ses
que li diz Phelippes n'a riens oure.
E dist le diz Phelipes, que il a certaines convenances au segnour, e ensuit la courz
n'a riens pehu faire encontres lui, de ce que li sires li demande.
Sus
9.
dist
il
que
le fait
il
de Phelippe de Negro, a cui
pour ce que
n'a riens fait,
il
30
dist,
Suspenditur.
10.
selonc la
Item quo li
forme de sa
Plaist
que
sires
li
election,
florins
declarer son
vueillie
li
quar autrement
li
salaire
seroit
il
a florins e
non a lenuins
35
granz domages.
soient paies ou autres monaies a la value.
Item que li sires vueillie declarer le commencement dou tens de son salaire,
Genevois dient que il non li sont tenu for que deis le premier jour, que il
vinst a Geines.
E li vicaires entent, que ses termes encommence puis que il se parti
d'Arez venant vers Genes, que il commencza a tenir les genz que il devoit tenir en
11.
quar
dit
les
regimcnt.
il
a fait sa mestre a
Genes
II foiz puis
que
il
y vinst,
si
come
faire
se doit.
Suspenditur".
936.
1)
suppeiulitur P.
Cf. snjmi nr. 727
Cfi}).
45
10
et
nr.
7->8.
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 936. 937.
973
12. Item (jue li sires vueillie mander e conimander au vicaire e au

cumun de
Melan e aus autres feauz de Lumbardie, que il entendent tant com il pourront a offendre
e domagier ceiix de Cremona, quar il a entendu par aucuns siens amis forissus de
Cremona, que ce sera avancemenz de obedience.
Placet.
de
hi
13.
14.
Item
ees choses se facent hastivement.

dist
que messer Opecins
dame de Galhire ne
vuelt ja
li
a respondu, que
faire
le mariage qui estoit traities

ne entendre y senz le consentimant dou
segnour.
Seur toutes ces dehvrances doit respondre au vicaires messer Alixandres.
10
937. 938.
LEGATIO
AT)
Apr.
937.
Ex L
15
fol.
CIVITATEM VENETAM ALIOSQUE.
6.
3Iai. 30. lun. 1.
INSTRUCTIO LEGATORUM.
III, vhi in
margine ruhrmn Venetiis.
Apr.
6.
Edidit Doenniges
Denno inspexinms.
nr. 3.
l.
c.
I,
103
(P. deest.)
Dominus Guillelmus abbas Locedi et Titius de Colle missi ambaxiatores ad

Venetos, ad patriarcham Aquylee, ad comitem de Goricio, ad comitem Reymbaldum",
ad
comune
Trivisii
et
ad
singulos
prelatos
et
vassallos
fideles
imperii
provincie
Forungioli''.
20
Primo ad comune Venitiarum debent
1.
recitare,
quod dominus considerans fideU-
tatem et pure dilectionis constantiam comunis et hominum
civitatis
Venetiarum, vult
in
Et inter cetera que videntur sibi

et consiho suo honorabilia et utilia est illud, quod dominus sit potens per mare, cum
iam ordinaverit esse potentissimus per terrara. Et propterea quia dominus cognoscit
prudentiam et potentiam Venetorum multum valere maxime in mari, petant dicti
ambaxiatores ab ipso comuni Venetiarum auxilium XV gualearum armandarum et
tenendarum in mari ad servitium doniini tam ad custodiam maris quam ad offensionem
rebellium suorum et eorum. qui sunt, fuerunt aut esse vellent contrarii domini'^, pro
termino quatuor mensium. Ad que obtinenda sollicite intendant et insistant. Et sint
armate dicte gualee in mari ad servitium domini in introitu Madii proxime venturi vel
ad tardius in medio diori mensis.
presenti guerra uti auxiho et consilio eorundem.
25
30
ipsum comune Venitiarum excusaret
35
quod predicta facere nollet vel

quantum poterunt obtinere de
adiutorio decem gualearum
descendendo particulariter de quindecim ad decem.
Et
idem faciant pro tempore quatuor mensium.
Et si dicerent, quod gualeas armare
<o
non possent, allegando exceptiones et causas, propter quas non possent arraare gualeas,
tunc dicti ambaxiatores procurent habere a dicto comuni adiutorium pecunie in tanta
quantitate, quanta constarent ipse XV gualee vel ab inde infra usque in decem ut supra
dictum est.
Expectato prius, sicut eis videbitur, antequam veniant ad petitionem
pecunie, insistendo solummodo de gualeis, quod ipsi Veneti a se ipsis moveantur offerre
Si vero
se,
non posset aliquo imminente impedimento, procurent
in
937.
*)
Reymliarldum B.
>)
gioli corr.
ex giuoli B.
<=)
sequitur delet. ad que
B.
.Mai.
HEINRICI
974
VII.
COXSTITUTIONES.
1313.
Nr. 937. 938.
Et dicant in casii peccunie, quod domimis de ipsa peccunia faciet aimari

ad stipendia.
dicti ambaxiatores requirant ex parte domini patiiarcham Acquilee et
2. Item
comitem de Goricio. quod personaliter venire debeant ad servitium domini cum comitiva equitum, de qua expedire viderint pro honore domini et ipsorum, ef esse debeant
Et
Pisis in Introltu Madii proxime venturi vel ad tardius ad medium dicti mensis.
Et si ipsi personaliter
dictus comes veniat etiam pro faeiendo fidelitatem domino.
venire non possent iusto inminente impedimento, requirant eos quod mittant de gente
peccuniam.
alias gualeas
iiai. in.
sua in quantitate sufficienti,
comes
dictus
cum
si
sufficienti
que esse debeat Pisis
in
venire non potest. mittat aliquem filium
mandato
procurator(ii)
termino supradicto.
suum
vcl
Et quod
alium de latere suo
lo
ad faciendum fidelitatem.
Item requirant consiHum et comime Trevisii de adiutorio prestando domino in

quantitate equitum armatorum secundum potenciam dicti comunis, de qua
informentur prudenter et caute. et dicant quod dominus vult habere dictum adiutorium
in Pisis in termino supradicto.
Et etiam informentur plenarie de statu et conditionibus
dicte terre et id referant vel significent domino.
3.
sufficienti
requirant comitem Reimbaldum et ei precipiant, quod ad predictum

4. Item
tempus personaliter veniat ad dominum cum comitiva equitum armatorum, prout expedire viderit pro honore domini et suo, ad serviendum domino et ad faciendum ei
fidehtatem.
Et si esset infirmus vel aliter impeditus, quod'^ personaliter venire non
possit, mittat unum de filiis suis vel aliquem de latere suo cum sufficienti mandato
procuratorii ad faciendum fidelitatem predictam.
5.
Item requirant omnes
is
20
et singulos prelatos et vassallos fideles iraperii provincie
Forungioli de adiutorio prestando domino et mittendo Pisas ad tcrminum supradictum.

6.
Item debent requirere, procurare
morantes
in Venetiis^
et seriose
et aliis locis superius
guerra de Tuscia de gente equituin armatorum

serviant de pecunia taliter,
soUicitare Tuscos
nominatis ad hoc,
in
quod dominus debeat
bona quantitate
contentari.
fideles
imperii
-s
ut serviant domino in
si
fieri
poterit. alias
Et prius informentur de
posse et conditionibus ipsorum Tuscoi'um.
938.
CITATIO
FLOBENTINOBUM VENETIAE EXISTENTIUM.

3Iai. 30.
Iim.
30
1.
Instrumentum de Citatmie confedum servatur autographum Taurini in tdbulario

Bernardi de Mercato 'Diplomi imjieriali Mazzo 3 nr. 23' (= Doenniges 3Is. IV, de quo v. supra ad nr. 563) fol. 18. 19.
Ediderunt tam Doenniges l. c.
II, 8-5 nr. 34 quam Fr. Xovati 'Archivio storico Italiano. Serie IV.' XIX, 380.
Nos
i^Jsi denuo conttdijiius.
(P, deest.)
Cf. supra nr. 937 cap. 6.
regio inter CoUectanea
35
Mai. 30.
Anno nativitatis eiusdem millesimo trecentesimo terciodecimo, indictione undecima,

tempore gloriosissimi principis domini Henrici Romanorum imperatoris semper augusti,
die trigesima mensis Maii.
Venerabilis et rehgiosus vir dominus frater Guillelmus abbas
monasterii de Locedio et Ticcius de CoUe, ambaxiatores eiusdem gloriosissimi principis
domini Henrici Romanorum imperatoris semper augusti, presentialiter Venetiis in claustro
ecclesie sancti Salvatoris existentes
937.
1)
^) sequitur dekt. (j
Cf. infra nr. 9S8.
B.
ex speciali commissione
sequUur
delet. aliter
et
mandato eisdem ab
40
ipso
B.
HEINRICI VU. CONSTITUTIONES.
Nr. 938.
1313.
975
principe factis elegerunt in euruni nuntiuni ad infrascripta
exequenda et facienda Pierum

Qui nnntius incontinenti in
ipsornm ambaxiatorum presencia constitutus iuravit ad sancta Dei euangelia scripturis
corporaliter manu tactis, omnia que sibi imponerent bene et legaliter facere et referre,
remoto etc.
Post que dicti ambaxiatores incontinenti imposuerunt, commiserunt et mandaverunt
dicto Piero ipsorum iurato nuntio in ipsorum presentia constituto, quod vadat, citet et
requirat omnes et singulos infrascriptos in persona vel ad domos habitationis ipsorum
et cuiusque ipsorum, ubi nunc Tenetiis habitant vel quisque ipsorum habitat, et eisdem
et cuique'' corum in persona vel ad domos ut supra continetur ex ipsorum ambaxiatorum parte precipiat, quatinus infra terminum trium edomadarum inmediate sequentium
vel hinc ad festum sancti lohannis mensis lunii ipsi et quihbet eorum per se vel per
ydoneas personas cum equis eis et cuilibet eorum infra .designatis et ascriptis coram
dicto serenissimo principe ubicunque fuerit se presentent eiusdem principis parituri
mandatis, pena perpetui banni imperii et aha pena eiusdem principis arbitrio auferenda.
Cagiole presentem
domini Kovasii de
10
.;
15
Nomina vero
sunt
hii,
et
recipientem.
illorum quos citare debet et equi
cum quibus
se presentare debent
videlicet:
cum quinque equis

inventus in persona
de Macciis cum consortibus suis cum sex equis
inventus in persona
dominus'' Franciscus de Barberino

Schiatta*"
20
25
Lambertus
tJbriacus
Ugolinus
de Ubriaciiis cum sex equis
fratres
citatus ad
Tingus de Ubriachis cum tribus equis
citatus ad
Bandinus de Ubriachis cum uno equo
Cante de Somaia cum fiho suo cum duobus equis
Guccius de Castroflorentino
,.,.,
,,
et
et
lohannes ems hlms
35
ciini
n,-
domum
domum
citatus
ad
domum
,.11
citati ad domum
tribus equis
Vecchius de Castroflorentino
,
.,
btephanus eius nlius
30
inventi in pcrsonis
cum
.,
tribus equis
*
,.
citati
ad
domum
1
citatus ad domum
Neri Agolanti cum filiis suis cum tribus equis
Maynectus Agolantis cum duobus et[uis
citatus ad domum
Donusdeus Agolantis cum tribus equis
citatus ad domum
Thomaxius Agolantis cuni uno equo
citatus ad domum
Bartholomcus Agolantis cum uno equo
citatus ad dumum
in persona
Cipriaiuis de Ciprianis cum fil(iis) cum tribus equis
Corsus Alberti cum filiis cum duobus equis
in persona
Ristorus
Franciscus
Andreas
de Carinis
cum
quattuor equis
in
persona
et
Pierus
ilone et
,,.
,r,
Micus Guidalocti
.,
cum tnbus
etiuis
persona
in
Neri Mazetti cum duobus equis
in
persona
Guccius de comitibus de Collegalh cum duobus equis

in persona
Franciscus Thomaxii cum uno equo
Marinus Marini cura uno equo
Chele" Broccardi
,
Cinus del
J)38.
,^
>
et
cuiusqj or.
olta
non
cum uno equo
fuit
in
persona
inventus
..]]
ad domum
citati
^)
s!f/num paraffraplii praecedit semper or.
')
sequitur dclvolta delet. or.
iii- 21-
HEINRICI
976
CONSTITUTIONES.
VII.
1313.
Nr. 938. 939.
Albigus domini Guivenchi de Arrigucciis
cum duobus
Bonus de Musignano cum uno equo

Dietisalvi Artinisii cum uno equo
persona
in
in
equis
in
persona
persona
in persona
Lambertus Lamberti cum uno equo
in persona
equo
Laurentius Bonsignoris cum uno
persona
in
Lippus Bonamichi cum uno equo
in persona.
lohannes ser Pini et frater eius cum uno equo
districtu et
Qui omnes sunt de Florentia et eius

inn.
Eodem anno
1.
et indictione
die
nunc habitant Venetiis.

Pierus predictus
primo mensis lunii sequentis.
nuntius iuratus retuht dictis ambaxiatoribus et michi notario infrascripto, se die

Mai. 30.
jiai. 31.
die ultima mensis
Maii,
et
predictis
cdomadarum proxime sequentium.

lun. 24
XXX.
n>
mensis Maii citasse predictos Lambertum. Ubriacum, Ugolinum, Tingum et Bandinum

de Ubriacis. Cantem de Somaia, Guccium de Castroflorentino et Stephanum eius filium,
Vecchium de Castroflorentino, lohannem eius filium et Nerium Agolanti et alios omnes
imiii
proxime
nunc supra nominatis, ut infra terminum trium

ut hinc ad festum sancti lohannis mensis
et aliis,
supra dicitur ad
futuri, ubi
domum
et ubi in
eorum ex ipsorum ambaxiatorum parte precepisse
et cuilibet
is
persona personaliter eisdem

in
omnibus
per omnia,
et
ut supra ab eisdem habuit in mandatis.
Et ego PhiHppus Acconcii de Prato pubHcus imperiali auctoritate notarius

nuntii, prestationi iuramenti, commissioni et relationi interfui una
cum ambaxiatoribus predictis et ea omnia de ipsorum ambaxiatorum mandato publice
(S.
predictis
N.)
electioni
20
scripsi.
939.
E.x;
L fol.
LEGATIO AD LOMBAJRDIAM SUPERIOEEM.

nihnm Lumbardie.
IIII, uhi
Edklit Doenniges
l.
Apr.
c. I,
G.
104 nr.
inspexinms.
4.
Denuo
(P. deest.)
25
Doniini frater Ysnardus patriarcha Anthiochenus, Lehuus Bullie de Galandis miles,
lacobus Faselus iudex
et
Pone Gluti de Perusio ambaxiatores
missi
Medyolanum,
Placentiam, Cumas, Laudem, Pergaraum, Novariam, Terdonam, Cremam, Yporigiam et

Cariura et ad
et
Saluciarum
dominum Phihppum principem Achaye

ad alios vassallos
et
eorum ambaxiata
et
fideles
et
ad marchiones Montisferrati
Et est
imperii predictarum partium.
Primo recitabunt
quod dominus in presenti guerra de

eorundem. Et inter cetera que videntur sibi et consilio
suo honorabilia et utilia est illud, quod dominus sit potens per terram et iam ordinavit
esse potens in mari. Et propterea debent pettere dicti ambaxiatores a dictis comitibus
auxilium equitum armatorum secundum potenciam uniuscuiusque, de qua plenarie informentur a comite Warnerio* et a domino lohanne de Castellione. Et super hoc caveant
1
Tuscia vult
supradictis particulariter,
uti auxilio et consilio
in
principio mensis Madii vel ad tardius in
equitum ultramontanorum debeat

et
35
ambaxiatores, ne decipiantur ahqua occasione.
Qui equites esse debeant in Pisis

medio dicti mensis.
Nichilhominus tamen
dicti arabaxiatores exequantur hec sibi commissa per se ipsos absque colloquio habendo
cum dictis comite Warnerio et lohanne de Castellione interim quod eos invenire continguat.
Cui comiti "Warnerio precipiant ex parte domini, quod cum comitiva sua
dicti
jiai. in.
30
talis;
esse in Pisis in
Lumbardie
in
dicto
venire
personaliter
termino, proviso quod terre
tuto statu remaneant.
93!(. ^) Vuarnerio similiter
semper B.
ad dominum
iu
civitate
ô
Pisana
obedientes domino in partibus

^v
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 939.
1813.
977
Item precipiant Matlieo Yicecomiti vicario Medyolani, quod cum gente Medyomittere debet ad dominum, mittat Gualeaczum filium suum et etiam ipsL
2.
quam
lani,
Galeacio precipiant, quod veniat.
Item precipiant dicto principi Achaye, quod personaliter veniat ad dominum

cum comitiva equitum armatorum, de qua expedire viderit pro lionore domini et suo.
Et ducat secum oLsides, quos penes se habet de Papia et Vercellis et de quibuscunque
3.
aliis
partibus obsides haberet sub fida custodia, et esse debeat Pisis iu termino supra-
10
vero dictus princeps excusaret se,
Si
dicto.
quod
obsides
dictos
non posset secum
ducere propter guerrarum discrimina, tunc dicant et precipiant ei, quod eos consignet
et recommendet nomine domini vicario Medyolani vel comiti Warnerio, quibus in dicto
casu precipiant, quod ipsos obsides ab eo recipiant et bene custodiant pro domino.
4. Item requirant omnes prelatos et vassallos
dictarum partium fideles imperii
de adiutorio prestando domino per eos secundum potentiam uniuscuiusque, de qua sicut
melius poterunt plenius

1!.
domini, que
eis
Et presentent
informentur.
propterea diriguntur pro eisdem''.
adiutorium equitum armatorum
secundum quod
ipsis
prelatis
Si vero dicta
dictis
et
vassallis
litteras
comunia non oiTerrent
ambaxiatoribus videretur iuxta
posse cuiusque, tunc dicant quod dominus vult habere ab eis pro adiutorio quantitatem
equitum secundum tallia[mj

de
contenti
jo
remaneat
adiutorio
eis
cuiusque
in discretione
factam,
quam secum portant. Nichilhorainus denuo sint

comuuium sccuiidum posse ipsorum, quod
dictorum
dictorum ambaxiatorum.
Item debent requirere, procurare et seriose sollieitare Tuscos fideles imperii

in terris Lumbardie, ad quas se debent conferre, ad hoc ut serviant domino
in guerra de Tuscia de gente ecjuitum armatorum in bona quantitate si fieri potterit,
Et prius infoi'montur
alias serviant de pecunia taliter, quod dominus debeat contentari.
5.
morantes
.'d
de posse et conditionibus ipsorum Tuscorum.
Item debent inquirere de statu
6.
et conditionibus
mittuntur. et inde se plenius informare et significare
terrarum Lumbardie, ad quas
domino
festinanter
illa,
de quibus
erit festinantia.
et procurent habere prout melius potterunt debita que debentur

Lumbardia,
videlicet:
domino
a vicario Medyolani pro censu fructuum vicariatus Medyolani pro uno et dimidio
XXXYII^' Y'' flor. ad rationem viginti tiuinque milia flor. aur. per annum
preteritis
YII-^^ flor.
item a comuni Placentie
YI^ YIF flor.
item a comuni Laude
III^' flor.
iteni a comuni Creme
Qui ambaxiatores procurent habere totam sumniam predictam si poterunt, insistendo
sicut melius viderint expedire, alias recipiant denuo quantum de ipsa summa poterunt
Item requirant
7.
;<o
35
in
Et secum portent propterea
obtinere.
ex parte domini respondeant vicario Medyolani et

episcopo Cum(arum) super ambaxiata ipsorum relata domino per frati'em Danyelem de
Item
8.
40
litteras procuratorias domini.
dicti
ambaxiatores
ordine Minorum.
Et primo super remissione dicte quantitatis florenorum, quam debet domino

quod dominus non intendit dictam remissionem facere,
Et
quia de ipsa pecunia indiget vehementer pro expeditione negociorum imperii.
propterea mandavit dictis ambaxiatoribus, ut ipsam quantitatem florenorum petant
(I)
vicarius Medyolani;
ipse
45
et rcquirant
ftSit.
LL.
'')
ab eo.
per eosdem B.
CONSTITLTIONES
IV.
1-3
HEINRICI
^78
A'II.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 939.
Item super facto civitatis Laiule, quod dominus provideret super statu dicte
quod dominus misit pro regimine dicte eivitatis sufficientem
civitatis, respondeant:
et bonum vicarium, de quo dominus bene confidit. Verum dominus est contentus,
quod ipse vicarius Medyolani et Medyolanenses sint ei favorabiles et assistant favoribus
(11)
oportunis.
(ni) Item super
ab uno usque in tres
Cumarum, quod per comune Cumarum eligerentur

dominus imperator confirmaret unum quem
quibus
de
facto civitatis
lectores,
quod quando dominus erit in partibus Lumbardie, tunc super

providebit taliter, quod poterunt contentari.
respondeant:
vellet,
ista pettitione
Super facto vero relacxationis domini Fanonis de Laude et cassationis fideeum prestite comiti Warnerio, qui eum fecit capi, de ipso Maffeo Yicequod ipsi sunt
comite et aliis sociis suis fideiussoribus ipsius Fanonis respondeant:
informati super hoc de intentione domini et secundum ipsam informationem procedent
in negocio et propterea diligenter inquirant, si idem Fanone fuit culpabilis de eis,
quorum occasione captus et detentus fuit vel non. Et si invenerint eum sine culpa,
dicaut eis tunc, quod relacxatio facta de eo placet domino, Si autem invenerint
(IV)
lo
iussionis per
eum
tunc reprehendant
culpabilem,
eundem comitem Warnerium
comitem de relacxatione eiusdem, dicentes quod non placet domino,
quod
et
is
Maffeum Vice-
ymo
vult
dominus
iusticia de eo.
quod ipsi sunt
Item super facto permutationis vicarii Pergami respondeant:
informati super hoc per dominum et secundum dictam informacionem procedent in
negocio. Et propterea quia ipsi Maffeus et episcopus infamant eum et comune Pergami per suum ambassiatorem excusat et comendat cundem, inquirant de regimine
suo. si se habet bene vel male et secundum (luod invenerint, significent domino per
fiat
(V)
eorum
25
litteras.
(VI)
20
Item super facto
vicarii
Tartone,
quem
ipsi
accusant de' malo regimine,
quod dominus informavit eosdem super hoc et secundum dictam informain negocio.
Et propterea inquirant. si marchio Montisferrati est
utilis vicarius in dicta terra et si facit pro domino et eius negociis et pro fidelibus
dicte contrate.
Et si cives contentabuntur et si sic invenerint. tradant eidem marchioni litteras dicti vicariatus, quas secum portant, alias sibi retineant dictas litteras
et ipsum negocium teneant in secreto.
(VII) Item dicti ambassiatores precipiant vicario et comuni Comarum, quod cum
effectu faciant et procurent, quod homines de vicaria Burmii obediant et pareant
Facino de Amberia de Cumis vicario pro domino imperatore ibidem et eidem super
respondeant:
tionem procedent
predictis prestent auxilium et favorem, ita

9.
Item
dicti
so
ss
quod omnino obediant eidem.
ambassiatores respondeant comuni Pergami super
hiis,
que nuper
peti-
verunt a domino per Tancredum de Vergellen(sibus) eorum nuncium et ambas.siatorem.
Et primo super suplicatione facta, quod non deberent relaxari certi cives
Pergami, qui sunt duo vel tres capti in Sonczino et quos dominus iam rehixari manquod ex quo dominus iam
davit ad petitionem cardinalis de Pergamo respondeant:
dictam gratiam fecit ad petitionem dicti cardinalis, vult ipse dominus, quod ipsi duo
vel tres carcerati relacxentur omnino secundum conditionem iam mandatam, videlicet
quod non debeant intrare Italiam nec ad dictam civitatem Pergami reverti sine
licentia domini\ dando eis intelligere, quod dominus non intendit quod amplius aliqui
(I)
1)
Ad
quae
*^
litteras fideiussm-ias eiusdem cardinalis, quas

liic suhiungere iurat
VIT. Pisis inienimus in tabiilario Eoncioniano nr. 740 asserratas, hucus-
meliiis iUustratida
inter reliquias archiri Henrici
que ineditas.
Datae sunt a. 1313. lan. 11; in rerso restigia oWongi sigiUi impressi siqyersiad.
Pateat universis preseutes litteras inspecturis, quod nos Guill(elmu)s luiseratioue divina Sancti
Nicolai in carcere TuUiano diaconus cardinalis proraittiiuus bona fide et specialiter [uos] obligauius,
so
HEINRICl
alii
relaexcntur,
quod
VII.
CONSTITUTIONES.
sed beno custodiantur.
Et
lioe
1313.
Nr.
idein
precipiant
9.39.
97t>
comiti Warncrio,
nulluni alium de dictis carceratis dimittat aliqua occasione sine speciali licentia
Et bene placuisset domino, quod fuisset facta iusticia de eis.

Item super petitione facta de coucessione bonorum rebellium dicte civitatis
facienda per dominum dicto comuni Pergami respondeant:
quod dominus super
dicta petitione concedenda vel neganda vult supersedere, donec fuerit in partibus
domini.
(II)
10
Lombardie, quia dominus non est bene informatus de conditione ipsorum bonorum.
que fiuiit apiid comitem Warnerium a con(III) Item super appellacionibus,
quod predicta non placent domino.
dempnatis dicti comunis Pergami, respondeant:
appcllationes
fiant
apud
dictum
comitem Warnerium et quod
neque vult, quod dicte
iam facte non teneant. Et propterea dicti ambassiatores districte precipiant dicto
comiti Warnerio, quod de dictis appellationibus recipiendis vel iam receptis se nou
intromittat aliquo modo.
Item supcr arabassiata facta per dictum ambassiatorem domino impevatori ex
Pergamensis respondeant ut infra.
10.
15
parte vicarii
(I)
dominus
Et primo super ordinatione et declaratione sui salarii rospondeant ei:

quod
comisit eis coneordare eum cum comuni Pergami de dicto salario.
Et
propterea
dicti
ambassiatores prudenter et caute procurent concordare et concordent
cum dicto comuni Pergami de dicto salario.

Item super facto robarie sibi facte in ripparia lanue respondeant:
quod
dominus intendit predicta committere vicario suo lanuonsi.
super responsione facta per eum magistro Henrico de Geldonya
(III) Iteni
dictuni vicarium
(II)
officiali
domini super bonis rebelliuni inquirendis transmisso ad partes Lombardie
quod de
respondeant:
25
tali
responsione
dominus male contentus
ambassiatores multum debeant increpare dictum vicarium,
est
et
de ea
ipsi
quia ipse portat regimen
Pergami pro
domino et nomine suo ct ipse vicarius ex suo officio

debet scire, qui sunt rebelles et que sunt bona ipsorum. Et propterea ]>recipiant ei
ex parte domini sub certa pena, quod ipsos rebellcs et eorum bona rodigi faciat in
dicte
civitatis
scriptis et mittat doniino vel tradat ipsis ambassiatoribus.

30
35
Item cum marchio Montisferrati requirat a doniino. quod ipse mandet comiti
Warnerio et Maffeo Vicecomiti vicario Jledyolani et aliis vicariis Comaruni, Pergami et
Novarie, Yporrigie, Karii et comunitatibus Canapicii et de Maysino, quod eidem marcliioni
debeant prestare adiutorium ducentorum hominum armatorum quocienscunque expedient
ad requisitionem dicti marchionis pro faciendo guerram contra rebelles domini illarum
partium, dicti ambassiatores precipiant supradictis ex parte domini, quod predictum
adiutorium et maius si poterunt prebeant dicto marchioni ad eius requisitionem. Et
II.
respondeant dicto marchioni, quod intentio domini
est
quod
ita fiat.
Item cum dictus marchio petiverit a domino vicariatum Tartone, Yporrigie et

Canapicii, ad hoc quod ipse marchio possit facere guerram contra illos de Alexandria,
40
quod nobiles
viri
Georgius de Soppo, Guill(eliuu)s de Rivola et Ubertinus de Bengi.s cives Perganienses,

de mandato excellentissimi prineipis domini Henrici Dei gratia
augusti, non movebunt nec moveri facient per se vel per alios
cum fuerint a carceribus liberati

Romanorum imperatoris et semper
gueram contra ipsum dominum imperatorem vel eius offisubiectos eidem non offendent nec nocebunt nee ad nocendum dabunt auxilium vel couscilium ullo modo, et quod infra quindeuam, postquam fuerint libeiati
et poteruut bono modo, recedent de Lombardia et quam cicius comode poterunt, se nobis presentare
curabunt in nostra custodia pennansuri et non recedent ad partes Italie sine inandato et licencia
speciali eiusdem domini imperatoris.
Et hec omnia nos facturos et curaturos promittimus bona fide.
publice vel occulte,
ciale.s
45
so die
aut coutra
directe vel
indirecte
Romanum imperium,
et
Dat. et actum Avinion(e), anno Domini millesimo trecentesimo tertiodecimo, indictione undecima,
undecimo mensis lanuarii, pontificatus domini Clemeutis pape quinti anno octavo.
12.3*
950
HEIKKICI
CONSTITUTIONES.
VII.
Papia, Vercellis rebelles domini, quia
1313.
Nr. 939. 940.
dictas civitates Tartone et Yporrigie esse
dicit
eontinue in casu perdendi, et propterea inquirant dicti ambassiatores. si est utile pro
domino et eius negociis et facit pro salute et deffensione fidelium et offensione rebcllium
Et
predictoruni.
Montisferrati
sit
si
gentes dictarum terrarum contentarentur.
vicarius dictorum locorum,
et
si
sic
quod dominus marchio
invenerint, tradant
litteras
ci
de
quas secum portant, et confortent eum ad offensionem inimicorum

Et si contrarium invenirent, dictas litteras retineant pencs se et
faciendain.
dictis vicariatibus,
viriliter
negocium habeant
facit
Item
2.
in secreto.
dicti
ambassiatores inquirant,
si
est utile pro dumiiio
et eius negociis et
pro salute et deffensione fidelium et offcnsione reljellium. quod marchio Saluciarum
exhibeant
Et si de hoc sunt contcnti homines dicte terre

litteram de vicariatu predicto, alias eam sibi retineant
Karii.
sit vicarius
ei
et
si
lo
invenerint,
sic
negocium teneant
et
in secreto.
Item
13.
dicti
comitem Warnerium
in
et
suis,
officiis
ambassiatores secrete.
et
inquirant de
Iteni
fisci,
qualiter se habuerunt
domino imperatori ^
domini Huguicionis
gestu et administratione
olim iudicis domini imperatoris super bonis robellium et bannitorum

lani.
Et
si
de gestu et adniinistratione ipsorum plenius inf(U'inentur et sicut in-
venerint, referant vel significent

14.
prudenter et caute inquirant contra dictos
lohannem de Castollione procuratorem
in
de
eivitate
Pistorio
Medio-
eum
invenerint ipsum se bene et legaliter gessisse in dicto officio, faciant
20
autem male, faciant arrestari pro domino imperaomni casu faciant ipsum venire Pisas ad faciendum com-
relaxari et ei restitui sibi ablata.
Si
tore dicta sibi ablata. Et in

putum suum coram domino imperatore.
comunibus Lombardie de infrascripta quantiad servicium domini inipcratoris:
Tallia facta infrascriptis vicariis et
1.").
tate equitum, quos mittere debent
comuni Medyolani
equites IK'
vicario et comuni Pergami
equitcs C
vicario et comuni Comarum
e(|uites L
vicario ct comuni Placencie
equites L.
Ab aliis autcm comunibus non talliatis recipiant, quod conimode habere poterunt.
16. Qui ambassiatores secum deferant patentes imperiales litteras, qualiter dominus
imperator de plenitudine potestatis pronunciavit omnes et singulos de civitatibus et terris
provincie Lombardie et qualibet earum, qui fuerunt. sunt et inantea erunt inobedientes
domino vel eius vicariis, pro rebellibus et tamquam rebelles suos et imperii^. Et ante-
2?
vicario et
quam
dictas littcras publicent in qualibet terrarum,
ad quas mittuntur, secrete, prudenter

nomina et pronomina omnium rebellium domini de dictis terris et qualibet earum, reputando rebelles domini omnes et
singulos, qui fuerunt, sunt et erunt inobedientes domino vel eius vicariis, dicentes quod
dominus vult eos habere in scriptis, quia intendit contra eos processus facere. Et ipsis
nominibus in scriptis habitis ut est dictum, tunc publicare debeant litteras pronunciaet caute i^rocurent
habere
et
habeant
in
:w
s.^
scriptis
4u
tionis ])redicte.
*J4U.
LEGATIO
JProponhnus
scripsit,
inter
collatis
AI)
LOMBARDIAM
inter se 1)
Collectanea Bernardi 'Diplomi
de quo
1)
16.517$.
minufa
iit
caput 8 ah lohanne de Urhino exaraium

v.
Cf.
imperiaJi
INFEIilOIiEM.
videttir, ctiius capita

est,
2)
Supra m:
testiniii
931.
Maszo 4
in diversis locis a. 1HI3.
(J.
1 7
Bcrnardus
servata Taurini in tahuJnrio regio
supra nr. 563, suh nr. 25); edidit Doenniges

examinationes
Ai:
J.
Apr. 29.
nr. 28'
c.
(=
Doennigcs Ms. IV,
II, jjraef. xmg.
Mcii. 27.
XV sqq.,
hahitns Doenniges
1.
nos
c. I,
45
HEIXRICI
CONSTITUTIOXES.
VII.
ISVX
Nr. 940.
9S
dcnuo contulimus: 2) ajjograplwn Libro legationum L inscripttim foJ. VIIT, uhi rultrum
in Luiiibaidia inferiori; ea quae in 2 capitihus 1. 2. 5. Bcrnnrdits sumpfa ex Lihello
reJationis lcgatoriim, de quo v. sup)a ad nr. 921
923, p)Ost adiccif suh asterisco ad-
notavimits; cdidit Doennigcs
Hec
c.
l.
forma ambaxiate.
est
Romanorum
ad
iioc
semper augusti. ad
Brixie^
vicarios
ad singulos prelatos
ct
ambassiatorcs" particulariter recitabunt
Inprimis dicti
1.
imperator,
et
(F. dcest.)
et portare debent strenui viri lohannes

ambaxiatores serenissimi principis domini
Alfiinis,
imperatoris
Yerone, Vincencie''. Mannio, Mutine

dictoruni parcium fideles imperii;
10
facere
(luani
Rubeus de Gualandis et Vermilius'' de

Henrici Dei gratia
110 nr. 6: nos denuo confulimus.
I,
coraunia
et
et vassallos"
sicut ipse
ciw.
dominus
ut haberct breviter honorabilem et triu[mjphaiitem victoriam de re-
bellibus suis, venit personaliter ad civitatem Pisasf ad
Et ad hoc perficiendum
principes et prelatos et eciam
suo.
15
fecit
ordinandum de potentissimo exercitu

iam vocari per sollempnes ambaxiatores suos reges,
civitares in toto
Romano
Et quia dominus im-
imperio.
perator cognoscit fidelitatem et pure dilectionis constanciam eorundem et quod victoria

ipsius domini imperatoris contra rebelles suos de Tuscia est salus et quies ipsorum
comunium
supra
aliorura
et
norainatorum
et^
confusio
rebellium
domini
dictarum'"
dominus imperator intentionem suam predictam iam deliberatam

et etiam in futurum deliberandam eis declarare et corum consilio et auxilio uti.
Et
inter cetera. que videntur sibi et consilio suo honorabilia et utilia, est illud quod
ipse dominus imperator sit potcns in terra et iam ordinavit esse potens in mari.
Et
propterea petant dicti ambaxiatores a dictis comunibus auxilium equitum armatorum
secundum potenciam cuiusque ipsorum comunium, de qua plenaric informentur a eomite
"NVarnerio' et a domino lohanne de Castellione vel altcro ipsorum, si cum eis vel altero
eorum comode esse poterit, alias per se ipsos, sieut melius poterunt. Et super hoc
partium, intendit ipse
20
25
caveant
ambaxiatores. ne decipiantur aliqua occasione vel causa.
dicti
debeant' Pisis
dicti
in introitu
35
proxime venturi
vel
Qui equites esse

ad plus usque ad medium
mensis*.
domino Cany de Schala vicario Terone et Yincencie.

quod cum gente. quam mittet ad dominum de Yerona et Yincencia, mittat dominum
Fredericum de Scala". et ipsi Frederico precipiant, quod veniat.
Item precipiant domino
Passarino vicario Mantue et jrutine, quod cum gente, quam mittet de Mantua et Mutina,
mittat Buttironem fratrem suum, et ipsi Butironi precipiant. quod veniat.
Si vero dicta coraunia non offerrent adiutorium equitum armatoruni secundum
quod dictis ambassiatoribus videretur iusta posse cuiusque, tunc dieti ambaxiatores
dicant, quod dominus imperator vult habere ab eis pro adiutorio quantitatem cquitum
secundum talliam eis factam. quam dicti ambaxiatores secum portant. Nichilominus
dicti ambaxiatores" denuo sint contenti de (|uantitate sccundum posse cuiusque, quod
remaneat in discretioneP ipsorura.
Qui ambaxiatores
30
raensis Madii
2.
40
precijiiant
Itera requirant oranes et singulos archiepiscopos, episcopos et prelatos et alios
vassallos imperii dictarum partium de adiutorio prestando
Pisas ad terminum supradictum.
Vincencie oraculo vive vocis.

Comune Biixie excusat se propter inpoteutiaui
43
et mittendo
episcopis'' et prelatis''
pre-
Bernanhis: Ambaxiatores predicti sunt informati de responsione coraunium
*) in 2 jyost adiecit
Verone
Et
domino imperatori
ipsisi archiepiscopis'',
et
et
cjuia
domini continue
rebellibus
afiiiguntur.
940.
similiter
delet.
")
semper
terrarum
40 n) Schala
1.
Vermelius
1.
2.
f)
')
1.
Pisan
^)
Vieencie
partiuni
Guarnerio similiter semper
) seqiiitiir delet.
de
2.
"^)
1.
8) et
1.
r) videtur
1.
Biissie
mpra
')
'.
"^)
vax,ilos 1.
lineam a Bernardo add.
ipsorum
1.
scriplum esse iliscrtione 2.
')
debent
1.
1.
ambaxiatores
'')
aeqiiitvr
) Cani
1.
cx o
1.
i) is finales coir.
>iai- in-
"
HEINRICI
9^2
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 940.
senteut litteras domini, que propterea diriguntur eisdenii et quas ipsi umbaxiatores secum
portant*.
Itom
3.
dicti
domino
serviant
ambaxiatores debent rcquirere. procnrare et seriose sollicitare Tuscos

in terris Lombardie, ad quas se debent conferre, ad hoc ut
morantes
fideles iniperii
guerra de Tuscia de gente equitum armatorum in bona quantitate si

de pecunia taliter, quod dominus debeat contentari. Et prius
in
&
fieri poterit, alias serviant
informentur de posse et conditionibus ipsorum Tuscoruni.
Item debent
4.
requirere''
de statu
et conditionibus terraruni
mittuntur, et inde se plenius informare et significare
domino
Lombardie, ad quas
illis, de quibus
festinanter de
erit festinacio".
lo
Item requirant et procurent habcre proiit melius jioterunt debita (]ue debentur
Lombardia, videlicet:
XX^' flor. aur.
a vicario et comuni Mantuo
LXXIX^' flor. aur.**
a' comuni Brixie
MIIII'' flor. aur.
a' conmiii Mutine
Qui' ambaxiatores procurent totam sunimam predictam habere si poterunt, insistendo
5.
domino
in
sicut mclius viderint expedire, alias recipiant
Et secum portent propterea
obtinere.
litteras
dcnno qnautum" de ipsa summa poterunt

procuratorias domini imperatoris.
6. Item precipiant comiti Warnerio, si contingat eos ipsum invenire, quod proviso
quod terre partium Lombardie obediontes domino remaneant in tuto statu, personaliter
veniat ad dominum cum comitiva sua cquitum ultramontanorum et sit in Pisis in termino
Item secrete, prudenter
supradicto.
rium
et caute inquirant contra
lohannem de Castellione iudicem procuratorem
et
quilibet in
officio
qualiter
habucrunt
et
litteras.
25
equitum, quos mittere debent ad servitium domini iraperatoris
titate
se
informentur
plenius
comunibus Lombardie de infrascripta quan-
Tallia facta infrascriptis vicariis et
[7.
eorum
vcl significent ei per
20
dictum comitem Warne-
fisci,
suo, et de gestu et administratione ipsorum
domino imperatori
referant
15
civitate Pisana,
in
vidclicet:
comunibus Verone et" Vicencie

equites
comunibus Mantue et Mutinc
equites C
comuni Brixie
equites L.]
vicario et
vicario et
vicario et
CL
30
8. Qui" ambaxiatores secum deferant patentes imperiales Htteras, qualiter dominus

de plenitudine potestatis pronunciavit^ omnes et singulos de civitatibus et terris provincie
Lombardie
qualibet earum, qui fuerunt'', sunt et inantea erunt inobedientes domino
ct
imperatori vel eius vicariis, pro rebellibus ct
antequam
dictas
litteras
publicent in
tamquam
rebelles suos
quahbet terrarum
ad
secrete,
prudenter et caute procurent habere et habeant in scriptis" nomina et pronomina''

")
Bernardm: Episcopus Brixie excusat se propter inpotentiam et neeessitatem

suam. Capitulum ecclesie Mutinensis excusant se propter vacationem episcopatus et propter
iudigentiam dicte ecclesie.
Episcopus Mantuanus excusat se propter inpotentiam suam.
Episcopus Vincencie excusat se et dicit, quod fuit expoliatus omnibus bonis suis. Episcopus
Verone excusat se propter infirmitatem et indigentiam bonorum.
Bernardws: Excusat se, quia
coudempnati, et non illi qui modo regunt.
040.
1
'')
v)
tani 1.
manu
sequuur
1)
omnium
in 2 jjosi adieclt
**) in 2 post adiecit
in
Et a
et imperii'^.
quas mittuntur,
corr. ex inquirere 1.
Vinc
sefjuilur delet.
lo/iannis de
delet.
Supra
1.
nr. 923.
a)
s)
festin.incia
in inscriptis 1.
Sujyra
1.
')
qui sunt modo": rebelles domini
praecedit Iteni post ndiecium
^) âp. 7 in solo 1 ad/mc
1.
Vrbino scriptum.
2)
illi
m:
7)
^)
93/.
pronupt.
prenomina
1.
1.
manu Bernardi exaratum.
simililer
=)
semper
illi
^m
1.
^)
cgrr.
40
fuerunt
")
quan-
) cap.
ex sunt 2;
sunt moilo supra lineam 2.
<*
HEIXRICI
VII.
CONSTITCTIONES.
rebelliiim doinini de dictis terris ct qualibet

ct singulos.
qui fuerunt.
1313.
Nr. 940. 941. 942.
983
earum, reputando rebelles domini omnes

domino vel eius vicariis, dicentes
sunt et erunt inobedientes
quod dominus nilt eos habere^ in scriptis, quia intendit contra eos processus facere.
Et ipsis nominibus in scriptis habitis ut est dictum. tunc publicare debeant litteras"'
5
pronunciationis predicte.
LEGATIO AD CURIAM.
911.
10
E.r
p:st
a pourveoir seur
/b?.
IT.
Edidit Doenniges
ce que
c.
I,
53 nr.
Apr.
7.
9.
/p. deest.)
de Florence, de Luque, de Siena, de Perouse

ont ordone novelement
cil
e des autres lues rebelles e les ambaysseours dou roi Robert

de trametre messages a la court de Rome sus deus articles:
Premicrement pour diftamer

Item a pourchacier que
vuelt estre apaissieres e
les
15
l.
le
segnour e sa gent.
papes tramete un legat au segnour, disent que li papes

arbitres de toutes les brigues, qui sont entre" Tempereour e
li
Guclfes de Toscana.
que
li
papes reserve eu
de lacort e de
soi a dire e a
pnmuncier de
sa
bouche
sentence
la
pais dessus dite.
la
que entretant
soit trieve,
ne guerre ne offensions ne se face entre rempereour
e les Guelfes de Toscaine.

Missi'' sunt nuncii
20
Item
les
ambaysseours des
finalment acorde entre eux de
ad curiam propter hoc.
viles dessus dites ont este
mander
novelement ensemble
e ont
e de rassembler secretement e hastivement leurs
genz senz atendre pluis des genz dou
roi Robert e de aprochier vers le segnour vers

Meniat pour doner bataiUie au segnour e a sa gent, avant que il
soit pluis forz de gent que il est maintenant.
E dient que li sires est de si grant cuer.
que il ne deignera reffuser que il ne pregne la bataillie aweques eux a lour emprise.
E estiment a avoir pluis genz que li sires non avra asscz. cest a savoir genz a cheval
II tanz e genz a pie trois tanz.
Luque
25
e vers Saint
m.
114.3.
SCRIPTA PRO ABBATE MONTIS

AMIATI.
1313.
!>4-2.
Apr.
9. 10.
INFEUDATIO ABBATIS.
Servatur autographum Florentiae
9.
tabulario regio; sigiUum desideratur.
XVIII. invcniuntur Romae

pag. 671 et 215 pag. 660. Quac omnin iam olim descripsit
Bohmer 'Acta imjterii selecta' pag. 459 nr. 655. Kos hanc
abbatis G. C. Fatteschi saec.
35
Api:
in
codicibus
Exet)ipJa
Sessorianis
editionem repjctimus,
addifis
quibusdam verbis per scriptwis errorem neglectis. Edidit etiam Bonaini 'Acta Henrici
I, 271 nr. 172 ad aufographum nt ridefur.
Bohmer, Ren. Hcinr. nr. 597.
(P. deest.)
!>40.
'')
liabere eos 1.
041.
sequilur delet.
^)
le.~.
seqititur delet. ilc 2.
^)
Missi
lioc
manu Bernardi
213
vel contidit Giesehrccht, edidit
post adlecta.
VIF
HEINRICI
94
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 942. 943.
1313.
venerabilibus viris
Henriciis tlivina favente clementia imperator semper augustus
Monte
Amiato
Cisterciensis
ordinis
de
abbati et conventui monasterii Sancti Salvatoris

a nobis petitur quod iustum est et lionestum. tam vigor equitatis quam ordo
exigit rationis, ut id per sollicitudinem officii nostri ad debitum perducalur effectum.
Yestris itaoue supplicationibus grato concurrentes assensu, omnes libertates, immunitates,
Clusin. dioc.
Cum
laro-idones et sratias vobis seu monasterio vestro sive per privilegia sive alias a dive
et rcgibus predecessoribus nostris iuste concessas,
memorie Romanorum imperatoribus

per
quibus
de
viros
religiosos
lohannem de Pictavia
fratrem
Bencntendem de
et
Radicofano monachos, yconomos et procuratores vestros ad hoc specialiter constitutos,

homao-ium solemne fecistis et iuramentum fidelitatis debite prestitistis, sicut eas rationabiliter habetis et possidetis, vobis et eidem monasterio vestro' confirmamus et presentis
communimus presentique
patrocinio
scripti
confirniamus
et
de novo concedimus
abbati
et subcessoribus
suis
non legiptimos legiptimandi,
filios
auctoritatem*
filios
adoptivos''
et libertatibus, inmunitatibus,
recipiendi. notarios iudicesque ordinarios creandi
lo
largi-
15
eosdem yconomos et procuratores vice ac nomine abbatis et monasterii

predicti per baculum quem manu gestamus presentialiter investimus. Nulli ergo hominum
liceat hanc paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu tenierario contraire. Si
quis autem lioc attemptare presumpserit, indignationeni nostram et penam quingentarum
librarum auri, pro dimidia camere nostrc et pro reliqua dimidia passis iniuriam sol-
20
tionibus et gratiis
se noverit iucursurum.
vendarum,
Dat. Pisis, y. Idus Aprilis, regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
RECEPTIO IN FBOTECTIONEM.
943.
Itcin cx autograx^ho Florentino,
quod
sigillo
caret,
et
Apr. 10.
codicihus Sessorianis
215 pag. 751 curante Giesebrecht edidit Bohmer l. c.

Edidit etiam Bonaini l. c. I, 272 nr.
editionem nos repetimus.
graphum.
2>ug.
671
et
pag. 459
17.3
Henricus Dei gratia imperator semper augustus
nr. 656.
ut videtur
213
Cuius
25
ad auto-
(P. deest.J
universis et singulis marchioni-
communibus, univerquarumcunque civitatum, castrorum, terrarum, villarum
bus, comitibus, baronibus, militibus, nobilibus, vicariis, officialibus,

sitatibus et singularibus personis
et
locorum per provinciam Tuscie

gratiam suam et
venerint,
constitutis,
fidelibus
30
ad quos presentes per-
suis,
omne bonum.
Licet ecclesias singulas, monasteria et loca religiosa propter maiestatis Altissimi
reverentiam cordis sinceritate colamus, ad venerabilem tamen Cisterciensem ordinem,

qui
reverendos viros et
quam obtentu
intuitu
nostri carissimi, qui

cavit,
magna
sancte
honestate
religionis
devotionem habentes, vobis universis
dinoscitur, specialem
venerabilis Henrici
Tridentini
conspicuos
et singulis
episcopi,
in
principis
dictum ordinem profitetur et super hoc nobis
se
habere
35
tam premissorum
cum
et
canzellarii
instantia suppli-
quam vobis vellemus infligere,

cum nos dictum ordinem cum membris, locis,
sub nostre indignationis et qualibet alia pena,
districte
precipiendo mandamus, quatinus
40
personis et bonis suis sub protectione nostra susceperimus ipsumque sineera benevolentia
prosequamur, monasterium Sancti Salvatoris de Monte Amiato dicti ordinis Clusin. dioc,
quod sub dicta protectione consistit et consistere volumus. non presumatis in personis
vel quibuscunque bonis eius quomodolibet molestare.
Dat. Pisis, nil". Idus
.Vprilis,
auctoritatem
942.
vesU-o
943.
a)
IV. Bohmer.
des. ajnid
Bbhmer.
'')
adoctivos Bon.
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
1310.
Nr. 944. 945. 946.
985
m. RECOGNITIO DEBITL
Apr. 16.
1313.
Demco
autogmplioii tuhularii Taurinciisis 'Biplomi iinperiali
coiifnliiinis
Mazzo
4'
18 asservatwn. In verso legitur cadein iiianu scriptmn, qiiae textuin exaravit: Littera
domini imperatoris super debito VIII milium florenorum debitorum domino comiti
nr.
5
Sabaudie.
Edidit Doeniiiges 'Acta Henrici VII.' II, 209 nr. 58.
Ciim iJrotocollon ab
iisit
scriptam esse crediderim.
cancellariae discrepet, hanc recognitionem a camerae notario
Cf. iain supra nr. 699.

(P. deest.)
Henricus Dci gratia
10
Romanorum
imperator semper augustus.
Xotum facimus, quod facta computatione fiiiali per

thesaurariuni et gentes
camere nostre una cum nobili viro Amedeo Sabaudie comite, principe et affine* nostro
dilecto, de omnibus et singulis, que tam ratione stipcndiorum, emendationis etjuorum
et equitaturarum pro toto tempore, quo ipse postquam montes transivimus usque ad
initium lanuarii proxime preteriti nostris servitiis institit, sibi debuimus et discomputatis i^X
hiis, que ipse de camera nostra receperat, eidem comiti remansimus et remanemus in
.
li
octo milibus flor(enis) aureis debitores.
XVI.
Dat. Pisis,
945.
Kal. Maii, regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
INSTITUTIO VICARII PISANL

1313. Apr. 18.
20
Ex
Libro propositorum P, de quo
vicario Pisarum.
Edidit Doenniges
I.
c.
v.
I,
supra ad
56 nr. 18.
nr.
933,
fol.
V,
uhi rubrum:
de
(P. deest.)
Die XVIII. Aprilis dominus Manifredus comes de Claroraonte fuit factus vicarius
Pisarum civitatis et districtus et iuravit ipsum officium fideliter exercere ad honorem,
25
exaltationem et
civitaris
de quibus
bona
ipsius domini et imperii et ad bonum et ti-anquilhim statura

Pisarum et iusticiam unicuique reddere, statuta et consuetudines,
videbitur non esse contra honorem, ius et bonum statum corone imperialis,
bonum statum
et districtus
sibi
fide observare.
BANNITIO ET CONDEMNATIO
ROBERTI RECIS SICILIAE.
916-918.
1313.
91G.
Proponimus ex
superest Taurini in
35
944.
LL.
1)
Apr.
26. Mai.
12.
SENTENTIA IMPERATORIS.
autoyrapho
manu Paidi
iabulario regio 'Diphiini
Apr. 26.
de Podio Bonizi notarii exarato,
imperiali
Mazzo
J'
nr.
19 signatuin.
loco raso; prius scrijMim erat nro dil or.
COXSTITUTIONES
IV.
124
quod
In
HEINRICI
Qgg
COXSTITUTIONES.
VII.
1313.
Nr. 946.
Uguntur ah codem PauJo scriptn: Sentencia diffinitiva contra regem Robertum

per Henricum imperatorem lata XXVI. Aprilis MCCCXIII. Edidit Boenniges
'Acta Ecnrici Yll' II, 198 nr. 56 et mimis recte communicatum iam adJiihuit Pertz.
Nos denuo accuratissime contulimus; tamen levia quaedam orthogrcq^liiae Paidi xn-opria
vcrso
Sicilie
non adnotavimus.
Item contidimus 2) apographon
quo
V.
supra ad
nr. 470, servatum.
Lcopardi Frenctti notarii foJ. 20, de

Yarias Jectioncs mere orthograpJiicas imJicare siqjerin Registro
sedinnts.
Ceteros qui hic
iJJic
exstant codices ncgJeximus.
In marginc posuimus capita InterJocutionis sujva nr. 913, cuius verha cum nosfris w
BdJimcr, Pi,eg. Heinr. 530.
Cf. etiam supra nr. 821 et 848.
plus minusve concwcJant.
(P. 545.)
Henricus septimus divina favente clemcntia Romanorum imperator senper augustus

ad certitudinem presentium et mcmoriam futurorum.
1.
Deus iudex
longanimis omries secundum sua merita iudicans,
iustus, fortisi et
superbientem illum. qui
dum
sedem suam ab aquilone,
ut esset Altissimo similis, ponere cogitavit, de

terre
in obprobria* senpiterna demergens, ipsum omni
ad
inferiora
altis celorum fastibus
privando,
eum duxit eternalibus ultionibus exponengratia et spe misericordie condigne
Sic et ad presens iustitiam respiciat et equitatem videat ipse celestium,
dum.
conspiciens,
15
ante sue tronum clementie se gloria et honore sublimafum
terrestrium et infernorum dominus,
novit
qui
occulta
20
cordium et ante cuius tribunal
omnis calu[m]pnia cessat et veritas nullis nequitie tenebris obscuratur. Deponat et nunc
de sede potentem. qui temptavit et exacerbavit ipsum et concitavit eum in iram. perdat
eum
qui mala querit,
malitia,
omnibus sanctis
2.
det
illi
qui ostinato
obprobrium senpiternum.
Faciat
in
%-iam inocentie refugit et gloriatur in
eo
iudicium conscriptum
et
sit
gloria
25
eius.
Xequitic siquidem
eui
alumpnus- Eobertus natus clare mcmorie

ex imperii Romani adipe inpinguatus,
etiam causa multorum feudorum et honorum
que
iniuste presentialiter occupat. humiliter obedire
perditionis
et
Karuli secundi, qui se Sicilie regem

incrassatus et dilatatus contra illud,
ipsius imperii,
animo
que actenus tenuit
et
intitulat,
deberet, virus iniquitatis evomens, odia,
dolos
et fraudes pro fidelitate retribuens
30
ex
detestande ingratitudinis vitio calcaneum rebellionis presumpsit erigere ac contra stirau-
lum indurata nequitia
nefandaque superbia tumefactus sedem ab

quam eius dominam et magistram
revereri et honorare tenetur, sibi ponere satagens, ipsam convitiis et contumeliis provocavit actenus et protervo animo continue provocare presummit.
Ipse namque inter
calcitrare
non
cessat,
aquilone, videlicet ab opposito maiestatis cesaree,
cap*'i^
ceteros sue malignitatis conatus,
proficisceremur ad
licet
Urbem, per snas
35
antequam pro imperialis diadematis susceptione
litteras speciales pluries'' culmini nostro scripsisset,
quod ipse, sicut ex causa predicta debebat et nos qui nec verbo nec opere quod sciremus
gravaveramus nec gravare, set potius gratiose tractare intendebamus eundem, ex puritate conscientie credebamus
ad exibendam nobis debitam reverentiam et honorem tam
'',
in dicta coronatione
quam
intendebat ct ad id pro viribus se parabat. confedera-
alias
tamen et conspirationes, uniones et ligas in offensam ct inpedimenttim progressus

cesarei una cum Florentinis, Lucanis, Senensibus et aliis nostris et Romani imperii
subditis de Lonbardia et Tuscia
ut eos in rebellionis precipitium et cecitatis foveam
secum traheret, sicut et traxisse dignoscitur, per se suosque procuratores nuntios et
tiones
!>iG. ; obhrobria simiiiter
semper
1; Ps.
Thess.
7, li.
2) Cf.
-2.
1.
2, 3.
*>)
deesl 2.
3) Cf. Act. 9,
5.
js
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
ambaxiatores in nostre maiestatis iniuriani
Nr. 946.
9S7
inpedimentum progressus
quod civitates Cremone, Regii" et Parme, que sub nostra obedientia consistebant, contra nos et imperium
rebellarent. inducendo tam comunia ipsarum civitatum quam alios subditos nostros
predictos ad rebellionem huiusmodi et eis ad id poUicendo consilium, auxilium et
Et nichilorainus gentes dicti Roberti eius fulti favoribus sueque nequitie
favorem.
conscii et ministri civitatem Astensem et castra Valentie et Casalis Sancti Euagii et
alias nonnullas civitates et castra provincie Lonbardie
que mandata nostra iuraverant
cesarei facere procuravit et feeit ac.etiam
1313.
et o[fJfensam
tractavit
et
ordinavit,
et
eorum dominum recognoverant
et nos in
10
offitialibus ipsis
exinde violenter
eiectis,
et
offitiales
nostros
et habebant,
receperant
nequiter occuparunt ac occupatos et occupata
nro Roberto detinent supradicto.
Idem quoque Robertus lohannem fratrem et

Ucet intentione trafn]smisit, ut Urbe si posset sue
3.
turbine
15
eius populo nefande
in
seditionis inmisso,
prout dicti loliannes et stipendiarii
diret.
in
stipendiarios suos
dictioni
dicte
Romam
ur. 913.
ea vide-
cap.
i.
dolose subiecta vel saltim
coronationis
ingressu nostro
in
solempnia impe-"
Urbem predictam
et
quam diu in partibus illis moram traximus, efficaci operum argumento probantes, una
cum copiosa dictorum subditorum multitudine, que per instigationem dicti Roberti sub
promissi eis sui subsidii et defensionis fiducia, cum equis et armis ad se opponendum
nobis et exercendum preexcogitatam malitiam siniul cum lohanne stipendiariisque
20
convenit ibidem,
predictis
contra
nos et gentes nostras
fecerunt insultus, spoliationes, violentias et
per que ad reverendam basiUcam
loca,
gionem
profitentibus
christianam hber
liostiliter
posuerunt
insidias,
homicidia perpetrarunt viasque publicas et

de Urbe
principis apostolorum
aditus
patere
debebat,
omnibus
bellicosis
reli-
apparatibus
claudere nobisque ac nostris gentibus ad basilicam ipsam, ne ibi dicta coronatio coleS5
omni modo quo poterant maiestatem nostram offendere procurarunt. AHaque'' prefatus Robertus committebat et erat
in actu continue co[m]mittendi omnia, que ad nostrum et imperii dampnum vel iacturam
tenderent, et ad ea omnibus modis quibus poterat nitebatur.
4. Hec siquidem ad nos deferente clamore notorio et in pluribus etiam rerum
experientia edocente, hcet ipsa tam pubHca et notoria essent. quod nulla possent tergiversatione celari, et* nos qui legibus subiecti non sumus contra dictum Robertum
brari valeret,
accessum
totis
viribus prohibere ac aiias
inrequisito potuissemus procedere,
que Hbentius emendat
in
subditis
peccata
taraen
qnam puniat nec
morbos, quos sanare potest mulcebris lenitas

Urbe predicta super dicto notorio ex predictis
in
35
ex augusti cleraentia,
ferrum precisionis
medicine, post recessum nostrum de
per ipsum Robertum contra nostram
propter premissa ipso
maiestatem coramissis ad inquisitionem descendimus, quam ut

si
qua
exerit
fidei vel anioris
redeundi haberet, usque in presens gratiosis dilationibus duximus protrahendum'',
ad coj
Rober-
coram nobiss conparere curaret super hiis

[suam] si posset in[n]ocentiam ostensurus. Verum idem Robertus in sua protervia perseverans in terminis ad hec sibi prefixis vel eorum aliquo per se vel aHum conparere
contumaciter non curavit.
Quare nos super premissis in ipsius Roberti conturaacia,
fidedignis et subficientibus'' receptis et examiuatis testibus et eorum dictis in scripta
redactis et per nos sole[m]pniter pubHcatis et de mandato nostro a peritis nostri palatii
tum predictum
40
scintilla,
forsan remansisset in eo, ipsius viscera tangeret et ipsa interim spatium
cum
citari legitime
facientes,
ut
diHgentia recensitis et facta nobis de ipsis per dictos peritos relatione fideH, por
probata fuerunt predicta omnia et singula pubHca et notoria esse in scriptis
ea que
interloquendo pronuptiavinius et declaravimus iustitia exigente^

946.
<=)
Keggii
2.
d)
aliasque 2.
ad add.
1.
f)
Ac postmodum eum
protralieiiilam 2.
8) legiptime
') testibus post sufficientibus 2.
**
1)
Siqyra nr. 913.
124*
add.
2.
cap. 2.
HEINRICI
988
YII.
CONSTITDTIONES.
Nr. 946.
1313.
requiri et citari subficienter et perhemptorie fecimus, ut certo termino
iam elapso coram
nobis ubicunque essemus ad hanc nostram diffinitivam sententiam audiendam eomparere

curaret, quod ipse pre suis diffisus meritis et offensis et in sua obstinatus contumacia
et
fraudibus pernitiosius induratus facere pretermisit.
de premissis omnibus et singulis, prout seriosius in inquisitione

continentur predicta, specialiter per dictos testes plenarie nobis constat, nos predictos
et alios predicti Roberti excessus nefarios et opera detestanda maturo' et iusto librantes
Quia
5.
examine ac
igitur
notissimum nullatenus obmittentes, quod ipse Robertus, dum in Urbe

coronationis essemus et dilectissimi fideles nostri Pisani, qui
illud
prefate
causa
predicta
inter ceteros subditos nostros fidehtatis et operis sinceritate
renitent,
galeas et gentes
10
Romam
ad iiostrum servitium et honorem micterent, galeas ipsas in nostre maiestatis

iniuriam hostiliter invadi, spoliari et gentes predictas capi, carcerari et in carcere detineri fecit, et niehilominus in huiusmodi continuatione criminum perseverando, mala
dum
malis a[d]dendo et peiora eotidie co[m]mittendo,

direxis[s]emus
signa cesaria,
evidentia docebat'' et docet,

erroribus
rebeUionis
quietem
quam
dilectionem,
sibi
ipsis,
et
debuit tranquil[l]itatem
notorium est et
et
ac nostram
expetere
ex animi sinceritate paraveramus, obtinere
seminare
populis
imperii
contra rebelles nostros de Tuscia
pubhcum
facti
15
armatorum subsidium, ut eos diutius in sue

actendentes quod ipse dum' potuit pacem et
iniquitates exercuit et pro posse procuravit,

in
sicut
misit pluries
confoveret,
dum
habere,
rebelhbus
zizaniam,
procurare non cessat,
sicut etiam ad[h]uc
suscitare
inmittere
odia,
benivolentiam et
valuit, bella quesivit,
scandala,
20
concitare
tumultus, nutrire scismata et fovere discordias et sine intermissione in actu continuandi

et co[m]mittendi
omnia que potest
contrarium nostrum
in
non solum
existit,
in
nostrum
contemptum reique publice detrimentum, sed etiam in perturbationem prosperitatis ecclesiastiee, que ab ipsius imperii statu plurimum pendere dignoscitur, et in
retardationem negotii Terre Snncte, ad quod teste illo qui omnia novit totis cordis
affectibus anelamus,
et videntes aperte quod dictus Robertus inrevocabiliter in devium
crroris prolapsus et obstinatus in dolis viam veritatis spernit omnino et tanquam aspis
surda suarum aurium obturans auditum ' nec mandata nostra nec legis penam, in quam
et imperii
suis culpis incidisse ac incidere noscitur,
nec etiam imperatorie plenitudinem potestatis
veretur, sed cotidie cervicis durioris efficitur et quanto
25
ao
ipsum ad penitudinem expec-
tamus, tanto maiorem simimit audaciam malignandi,

considerantes etiam quod idem
Robertus de imperii crapulatus pinguedine debaccatur et ex licentia sibi lassatis habenis
et nobis pro obedientia rebellionem et pro fidelitatis debito iniurias facit nosque
atque" quoscunque fideles imperii nobis obedientes pro posse inpugnare conatur, eiusque
furit,
potestas non
iuvamen ut
deberet, set ad pestem esse dignoscitur,
et volentes periculis et iacturis, ad que
ipsius tendunt insolentie, obviare et euangelicam doctrinam sequentes, que nos monet
quod omnis arbor, que non facit fructum bonum, abscidatur et mittatur in ignem^, licet
fideles reges et principes propter ipsorum dignitatis eminentiam libenter condignis
honoribus et gratiosis favoribus prosequamur, tamen ut culpa supplicium timeat et virtus
premium
in
edificationem,
destructionem, non ad
sed in
fructum
40
retributionis expectet,
(I)
dictimi
Robertum, cuius elegimus domare superbiam
et
presumptionem elatam
conterere ipsumque a statu suo quantuncunque sublimi deponere, cum propter premissa sit lese maiestatis crimine reus, universis et singulis dignitatibus quocunque
titulo
35
et
conprehensis et quibus se intitulat et decorat auctoritatibus, honoribus, liber-
94G.
')
inatiu-e 2.
1) Ps. 57, 4.
^)
edocebat
2) Mnttli. 3, 10.
l)
2.
7,
19.
dura ipse 2.
Luc.
3, 9.
m) contentum
1.
>)
ac
2.
vel 2.
45
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Xr, 946.
9S9
tatibus, inmunitatibus, privilegiis, provinciis. contratis, civitatibus, castris, tcrris. villis,
tam perpetuis quam temporali-
feudis, vassallis, bonis, rebus, iuribus et iurisditionibus
bus. quos. quas et que habet. tenet vel possidet vel quasi seu habuorunt.
tenuerunt
quomodolibet actenus ipse vel sui antecessores. privannis eundemque

Robertum rebellem, proditorem et hostem imperii dicteque maiestatis crimine reum
et possiderunt
de toto predicto imperio exbannimus et diffidamus et ipsum si quo tempore in

nostram et imperii fortiam venerit, vita per capitis mutilationem privandum in hiis
condempnamus.
scriptis sententialiter
(II)
Statucntes et mandantes, quod nulla persona, cuiuscunque nobilitatis, excel-
status vel
lentie.
conditionis
existat,
nullaque civitas, castrum,
villa vel universitas
eidem contra nos et imperium prebeat publice vel occulte auxilium. consilium vel
favorem, sub pena centum librarumP auri pro qualibet civitate et quinquaginta librarum
auri pro quohbet castro. villa. marchione, duce, comite, barone et quohbet nobih. et
XX 1 Hbrarum auri pro qualibet aha singulari persona pro vice quahbet qua contrafecerint com[m]ittenda. quodque cuihbet inpune Hceat cives, incolas et habitatores
civitatum, castrorum.
villarum et quaslibet ahas singulares
personas, cuiuscunque
que contra nostrum honorem ei obedirent vel darent
consihum, auxihum'^ vel favorem publice vel occulte, ofPendere in persona et rebus
status vel conditionis existant,
et iuribus et ipsos et ea capere. ar[r]estare et detinere.
Inhibentes etiam et precipientes
expresse, ne aUqui debitores eiusdem Eoberti de bonis, in quibus sibi tenerentur, in

aliquo ei satisfaciant vel
presummant quomodolibet respondere, alioquin tantundem
camere nostre persolvant
et
(III)
singulares personas, cuiuscunque
regia dignitate prefulgeant,

existant,
et figura iudicii conpellantur.
Universas etiam provincias, civitates, castra,
quaslibet
et
ad id sine strepitu
que
et
ex ahquo pacto,
villas et singulas universitates
preeminentie vel excellentie,
etiamsi
cuiuscunque alterius nobUitatis, conditionis vel status

promissione seu obhgatione dicto Roberto aut suis
predeccssoribus facta vel pena apposita sub quacunque verborum forma conprehenso
vel conprehensa sive quavis ratione, causa vel titulo et specialiter de aliquo
faciendo galearum' vel
hominum armatorum
servitio
aut aHud subsidium dando per mare vel
per terram tenerentur eideni Roberto, ab ipsis pacto, promissione, obHgatione et pena
omnes et singulos, qui eidem fidehtatis et

aHa quacunque ratione vel causa ad aHqua prestanda servitia personaHa
vel' reaHa tenerentur, ab omni vinculo fidehtatis, subiectionis, obedientie sibi vel suis
heredibus faciendo absolvimus penitus et in totum, ita quod nec civitates, castra,
apposita, vassalos quoque, feudatarios et
feudorum
vel
viHe, universitates et persone predicte

et feudatarii prefati cuiusvis fidcHtatis,
titulo sibi vel suis
tates,
pacti vel obHgationis predictorum nec vassaHi
subiectionis vel
heredibus quomodoHbet teneantur.
castra, terras, viHas. feuda, vassaHos,
quecunque aHa sub

(IV)
Demum
qui
notariis,
nostris
bona, res. iurisditiones. iura, servitia et
conprehensa privatione
et absohitione
huiusmodi confiscamus.
omnibus et singuHs miHtibus, auditoribus, iudicibus, iurisperitis et
eiusdem Roberti domestici seu famiHares existunt seu ahas"
servitio esse noscuntur. et quibusvis aliis
ipsius
obedientie ratione, causa vel
Provincias enini, eontratas, civi-
Roberti famiharitate
consiHo
directione
et
in
eius
districte precipiendo mandamus. quatinus ab

et
obsequiis quibuscunque infra
conputandum cum effectu recedant et nunquam

ad eius consiHum vel servitium accedere pubHce vel occulte presummant. AHoquin
ipsos mihtes honore et dignitate militie, auditores, iudices et iurisperitos omni iudi-
duorum mensium spatium ab
[h]odie
candi et assidendi auctoritate omnibusque ac singuHs privilegus et inmunitatibus, ac

946.
raso
1.
P)
libr.
semper
") aliter 2.
1.
i) Tiginti 2.
^)
aux. cons. 2.
exddit
1.
')
lia
vel in loco
HEINBICI
,j9o
notarios notariatus
VIJ.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 946.
eos videlicet de dictis militibus, auditoribus, iudicibus, iuris-
offitio,
huiusmodi mandato nostro non paruerint. exnunc prout extunc

privamus" omnino et inhabiles et infames reddimus, ita quod elapsis mensibus predictis ad nullos actus legiptimos postmodum quocunque tempore admittantur.
peritis et notariis, qui
f).
Huiusmodi autem privationum,
exbanitionis,
confiscationis,
suprascripta et infrascripta facinius exigente iustitia et bono
omnia
ex certa scientia et de plenitudine
publice
rei
omnem
Supplentes
potestatis.
con-
diffidationis,
delmlpnationis et absolutionis sententias in hiis scriptis ferimus et alia
et singula
requirente ac
defectum,
si
quis
forsan in inquisitione predicta vel quibuscunque processibus propterea factis ob aliquam
solempnitatem obmissam est habitus, non obstantibus aliquibus legibus, constituquacunque verborum forma concessis, etiamsi de ipsis
iuris
10
tionibus, gratiis et privilegiis sub
verbo ad verbum
oporteret de
preniissorum
vel
aliquod
presentibus
in
possent
mcntionem
fieri
quomodohbet
(pie
opponi,
vel
obici
contra premissa
quibus
specialiter
derogamus.
Lata, data et pronumptiata fuit dicta sententia per dictum serenissimum dominum
imperatorem sedentem pro tribunali ct lecta et publicata" mandato et in presentia
ipsius
domini imperatoris per me'' Paulum condam Sere>' Ranuctini de Monte Imperiali
notarium ipsius domini imperatoris et

ipsius
15
Leopardi Frenecti de Pisis
in presentia''
notarii
domini imperatoris*, quibus ipse dominus imperator mandavit, quod de predictis
omnibus
Et hec omnia
et singulis scribant et faeiant publica instrumenta.
acta fuerunt Pisis in platea publica ante hospitium nobilis

ratico, in
viri Ranerii'^
et singula
comitis de
20
Dono-
quo ipse dominus imperator habitat, convocata ibidem et congregata ad parlapredicta audienda et intelligenda mandato ipsius domini imperatoris innume-
mentum ad
hominum tam citramontanorum quam ultramontanorum, tam magnatum

quam etiam popularium. Presentibus nobilibus viris dominis Henrico de
rabili multitudine
ef^ nobilium
Plandria mariscalco''
dicti
Gottifredo comite de
domini imperatoris, Manfredo de Claromonte comite Moac",

Tancredo comite de Mutilliana, Barthalomeo' comite
OIIoco
Gerardo comitibus de Donoratico'', Amone' de Albomonte,

Thoma de Septemfontibus, Simone Phylippi do Pistorio, Giliberto de Saltana magistro
hospitii domini imperatoris, Alexandro de Orgio'', Dominico de Quigerio, Anselmo de
Agundacort' et Ugolino de Yichio, Lapo de Ubertis, Tosolato" de Ubertis de Floren(tia) et Andrea de Caprona, lohanne Cinino, Ugolino de Sisraondis", Betto Nicho,
Guidone Pellarii de Pisis militibus et Gaddo^ Ganbacurta, Lapo iudice de Yico, Andrea
camarlingo, Eanerio
et
Carfagninei, Fecino Lippi, Simone de CoIIe,

Pisani populi et Ranerio lannis comite
Yanne
Ribaldini et
Yanne Raciocho
Dominice
fidedignis testibus ad hoc.
XXYI.' mensis
Aprilis,
nativitatis
et aliis
quam
30
anzianis
Carbone de Cerchiis
de Donoratico de Pisis,
de Florentia, Francisco Tani de Ubaldinis", Farinata de Ubertinis

die
25
35
pluribus
anno millesimo CCCXIII'', inditione XI,

imperatoris anno quinto, imperii
ac regni ipsius domini
vero primo'.
Et ego Paulus condam sere Ranuctini de Monte Imperiali auctoritate
(S. N.)
imperiali iudex ordinarius et notarius supradicti

et pronumptiationi interfui et scripta
046.
y) ser 2.
semper
1')
2.
mei
z)
c)
oiimimodo
add.
2.
0) et
vigesiraa sexta
2.
')
add. 2.
')
dom.
loco ips.
marescalcho
Aimone
2.
lecta
et
2:
irap.
e)
2.
k) Or<;i 2.
P) Gerai-do 2.
reliqua desunt 2.
et singula ipsius
")
delet. 2.
)
<l)
et deest 1.
Dolioratico semper 2.
raundis 2.
s)
^) sei/uitur
omnia
Q)
domini impcratoris predicte sententie
et
mandato
desunt
publicat.i
camere imperialis.
Mohac
1)
f)
2.
Gondecort
Garfaguini
2.
scripssi et publicavi.
^)
2.
')
me
deesl 2.
Eainerii similiter
Bartho 2.
8) camerlengo 2.
m) Toserato 2.
) Sis-
2.
')
trecentesimo tertio decimo 2.
45
HEIXRICI
COXSTITUTIONES.
VII.
LITTERAE REGIS
917.
Nr. 947.
1313.
SICILIAE.
(post Apr. i^G).
Suhiungeve liceat protestationis litterns regis Roherti

quas ultimi capitnli ratione liahifa sjiHrias non esse crediderim.
42
bibliothecae universitatis Taurinensis his fol.

5
Lictere
per regem Robertum
destinate
Edidit Doenniges
suprascripte.
chronologico carentes,
sigtio
Scrvantur codici H. III.
Est
iyiscriptae (\ et 1).
.SS
ruhrnm:
ihi
ad plures partes et loea occasione sententie
II, '235 nr. 8, cnius edifionem hic repetimus.
c.
l.
75
et
991
(P. deest.)
Robertus Dei gratia rex
ducatus Apulie, principatus Capue, Andagavie,
Sicilie,
Provincie et Folcacherii conies ac lerusalem rex, Romandiole comes et civitatis Ferarie

10
dominus generalis
comunibus
Ab
(1)
15
olim
sparso
Romanam
ipsius
filii
matrem
ecclesiam
scriptura testante,
residere,
20
leonis invicti illustrissimi"^
eiusque
nosti-am
Cuius propagines universas inferunt
fideles
et
erigentes in universale
filios
quia negatum est superbis diu in cornu superbie

divina iustitia
qualiter
condam
mediante potentia
eos pulsaverit,
pomerio
regis Caroli avi nostri"', qualiterque de
Manfredum
christiane .succiderit arbores neduni'^ infructuosas, sed etiam letiferas,

et
in
fidei zela-
nepotes, cervices'' et cornua contra sanctam
et
silicet
Yerum
scandaluni fidei christiane''.
orthodoxe
pestis dissensionis" et odii contra
tores in arbores asperas et mortiferas tunc conversa.

civitates et oppida,
ecclesie fidelibus
semine per quondam Fredericum imperatorem
pestifero
amara
partibus pululavit
Romane
gratiam suam et bonam voluntatem.
et devotis, amicis karissimis
Italie
ac etiam singu-
universitatibus
et
laribus personis civitatum, castrorum et terrarum Italie, sancte
Corradum ac etiam eorum complices
et fautores,
fidei
scilicet
persecutores ecclesie et eiusdem
fidelium. qualiterque sub iugo dominii fidelium predictorum submiserit civitates et castra
in partibus
25
30
35
Tuscie et Lombardie ac
non eradicatis tunc ex
alibi'',
toto radicibus
novit manifestissime totus orbis.
Attamen
(2)
produxerunt semina fructus malos, qui modernis
temporibus per fas et nephas instigantes promotionem Henrici Lesomensis" comitisf,

conceptum dudum virus contra fideles ecclesie spargere sunt conati, ipsum Henricum
licet indignum imperio colorate et subdole prefici'' procurantes, non' ut augeret imperium
ut debebat, non ut tenebatur ecclesias defensaret nec ut mundo' daret pacem diutius
expectatam, sed ut veros'' fideles ecclesie in confusionem poneret et ruinam et ut
alia obscena perageret tam contra sacras ecclesias et earum iura quam etiam contra
personas miserabiles laycas, que abominamur seriosius nuntiare. Regni' porro nostri
coronam succendens in aliorum vitium, cum non posset ut intendebat viribus lacerare,
loquaci tamen (luadam garulitate muHercularum senescentium more nisus est diebus
presentibus infamare, contra nos ut iudex rectum iudicium non condens"", verbosos
processus instituens', qui nedum imperatori non congruunt, sed nec ahi etiam vilissimo
Quin immo et
iudicanti, quos referre vel audire aborrere debent univcrsi christicole.
ipse,
si
ut sibi ascribit
meruisset
imperiali
ab eius fructibus
amator
sed
decorari,
fastigio
publicis non iniperator, sed predo, non iuris conditor, sed destructor nec veritatis
40
dignoscitur cvidenter, lieet ut suos possit facilius erroneos palliare processus, scribat so
immemor
legibus non astrictum,
nantis. legibns alligatam
se
Cum
non habet arbitrium iudicandi.

qui
regnum nostrum ab
047.
45
*) assensioiiis
et
cornua eiusque
sic
1.
f)
sk
1;
ut niundo desunt 2.
ecclesia
^) loco
1.
filios et
legis,
fideles.
<=)
viros 2.
etsi veri
dicentis
maiestatem reg-
in
cervices
cliristiaiie
illustrissimi
')
2.
s";
par
in
parem
imperatoris uteretur arbitrio, nos tamen
immediate tenemus
Lesom. comitis desunt

')
dignam esse vocem
principem profiteri. nec considerans, quod
quod
et
2; contra Roin. eccl.
nostri desunt 2.
subdolose
Regni instituens
felicis
2.
desunt
^)
2.
^)
deest 2.
>")
memorie avus ex
inatr. nostr. erigentes cerv.
nedum
')
ac
alilii
desunt 2.
non ut augeret
condemnans?
1.
2.
nec
HEINRICI
992
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 947.
cessione sanete matris ecclesie de manibus eripuit Pharaonuiii, iiredictorum Manfredi

(3) Sumpta
silieet et Corradi, sibi plus quam ipse nobis subesse in aliquo non debemus".
tamen audacia temeritate propria ad processus fotuos non ex ardore iustitie, sed ex
iniquitatis concepte et excogitate proposito sic processit", non attendcns, quod nostri
predecessores antiquissimi similiter et antiqui domus Francie, de cuius fabrica sumus
suos adversarios et rebelles non substinuerunt multos diutius superbire.
orti
scripturis,
tante supercilio suis utitur in
etiam
quod
civitates
Parnie et
Regii,
alias,
nostrum ut veri christianif imploraverunt auxilium et succursum, nos asseveret a iurisdictione imperii subtraxisse, quas in animo gerimus tanquam
fideles ecclesie, in quantum nobis ex alto processit, ad statum ecclesie defendere, non
que contra
Elationis
ipsius perfidiam
lo
a debita iurisdictione alterius revocare. Dicat autera nobis qui se dicit imperatoria
dio^nitate fulcirii et qui se vocat augustum, si quod iuris non est imperat, et si non auget,
sed minuit, numquid haberi debet ab imperii subditis imperator? Nonne privilegium
nieretur amittere, qui concessa sibi abutitur potestate et reatus nomine omnem excludit
Respondeat Henricus, mens potentie avida, que non novit gaudere connec a vetitis abstinere. Estne imperii dignus' regimine, loquatur, qui nimium
honorem?
cessis
rcgum
elato corde
facta diiudicat,
si
proniulgata
dudum
iura concedunt devotis posses-
soribus, quales sumus, auctoritate propria iudiciariam iniuriam
quippe iudicare potest de

vere religionis et
defensione
facili iuris et
quod
fidei,
nos,
pugnam assumimus,
(jui''
legum verus
nere nos possumus, eius processus et verbosa

quia scriptum esse didicimus:
sibi
quicquam malignum'
illud'
'Cum rex
propulsare.
amator
inspector, vcritatis
fatiia'
ab eius
et cultor
manu Dei
et alibi: 'Cor regis in
iustitie 20
provocati oppo-
versutias non curantes,

sedem, non adversabitur
ae etiam
sederit" super
iustus
iniuriis
Hec
(4)
pro veritate, pro fide, pro ecclesia, pro
libere Henrico predicto
is
est et ubi voluerit inclinabit
1.
25
(5) Nos igitur excitati non soluni ab iniuriosa nostre corone irrogata per dictum
Henricum infamia, sed ad querelas orphanorum, viduarum, hospitalium et ecclesiarum
ac etiam ad clamorem sanguinis christianorum fidelium effusi per eum tam in partibus
Lombardie quam Tuscie contra debitum rationis, nolentes quod diu in corde gestavimus
amplius occultare ", sed illud potius per universa mundi climata divulgare, vobis amicis
quod nullo alio
karissimis et dilectis fidelibus et aliis quibuslibet" publice nuntiamus
per nos contra dictum'^ Henricum processu fiendo, quem erubemus nedum facere sed
referre, eum tanquam inimicum nostrum, hostem eeclesie, turbatorem quietis et pacis,
30
persecutorem nostrum
persequi intendimus
quam mari,
etiam
et iuris nostri, fallacem
et
volumus tota nostra
et
in promissis,
amicorum
immo
quin
periurum,
tam
potentia
collecta
terra
s*
etiam fulti sancte matris ecclesic, quam habere pro firmo

hoc eius vertitur interesse, licet sui milites beilicosi, ut ferunt, velociores
volucribus non morentur et quamquam se mundi dominum asserat universi, in occursumy
speramus
auctoritate
et in
manus nostra non timida
cuius
hastam suam, paratam vos
diriget
et
nos pro viribus
defendere contra quoslibet impugnantes^ ipsosque in stragem convertere perpetuam et

ruinam.
(6)
Ad quorum omnium
40
cxecutionem velocem'' nostrum continuum fecimus''
apparatum, subito dirigendum ad quascunque partes predictus Honricus se duxerit conferendum. Eapropter cum nostre intentionis existat, quod dictus vester et noster et^
hominum
947.
inimicus non possit finaliter
")
Cum debemus
auct. fulciri se dicit 2.
w) quibuscunque
mus
-^)
2.
2.
1)
P)W'. 27,
^)
;.
desunt
dlgna
dominum
1.
2.
2.
s)
>')
effugere
et
add.
2.
P)
2.
qui uos quod
cursum
nostre gladium
2.
')
==)
Nou
ultionis, vos
imploraveruut
fausta
1. 2.
irapugnatores
2.
desuni
2.
") sedeat 2.
) in
omnes
add. 2.
<i)
f)
et
imp. ii
deest 2.
>)
faci-
HEINRICI
YII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 947. 948.
1313.
993
singulos requirimus et liortamur attente, quatinus'-" firmi et constantes
animositate concepta vos
sistentes
terras vestras
et
more
solito
per-
ad
custodire soUicite procuretis,
nec ad ullum vos fortune periculum exponentes, donec potentia

nostra ad vestras usque partes pervenerit, simul vobiscum Deo propitio triumphum
nichil aliud vigilantes
optatum
gloriam de inimicis quibuslibet habitura.
et
LITTERAE PHILIPPI REGIS FRANCIAE CLEMENTI
948.
MISSAE.
Contulinms
10
A 261
codicem
1)
Contulit etiam 2) codicem
fol. 46'.
Cum
scher.
PAPAE
inf. hihliotliecae
Vaticanum
lat,
XV
Amhrosianae Mediolanensis saec.

2962 fol. 66' vir d. Henricus Pogat-
Muratoriana 'Rerum Italicarum scriptores' X, 563 parata

1246 1313 Pdbste 340 et litieras pontificis infra
codicibus cditio
omnino convenit.
ad lun. 12 edendas.
fere
V.
Mai. 12.
Cf. Bdlimer, Reg.
(P. deest.)
Sanctissimo in Christo patri domino C(lementi) divina providencia sacrosancte ac

ecclesie
universalis
15
pedum
summo
rex Franconim
Phylipus Dei gratia
pontifici
devota
oscula" beatorum.
Ad
nostrum
quorumdam magistrorum
alias
rehitu et nunc ex assertione karissimi
consanguinei nostri principis Achaie pervenit auditum
imperator
ricus)
Romanorum
Apulie,
Sicilie
et
alias
quod magnificus
proprias
terras
j^rinceps
illustris
H(en-
principis
Sicilie
consanguinei nostri'' karissimi debellare proponens ad ipsius
exheredationem suos intendat exercere couatus, turbando paccm universam christianorum,
Roberti regis
20
impediendo negotium passagii Terre Sancte in universale et specialiter Romane ecclesie,

cuius dicte terre patrimonium proprium esse dinoscitur, excidium et iacturam.
Cum
igitur nos, qui'= dicti'' regis Sicilie, qui
domo
nostra
26
super hoc alias scripsimus
dini vestre
quod
de consanguinitate nostra traxit originem et de
regia* processit, exheredationem non dc

',
sustinere posscmus, beatitu-
ut consideratis inconiodis,
sequerentur, ad occurrendum
absit contingerent,
hac parte de competenti
vestra sanctitas in
facili
tantis
et
que ex premissis,
talibus
si
periculis velit
remedio celeriter providere,
ne propter
huiusmodi incomoda possit dicte Terre Sancte negotium retardari vel totaliter impediri*'.
Verum cum imperatorem in predictis non intellexerimus suum propositum divertisse,
30
ymmo paret se diebus singulis ad eadem, vestram iteratis precibus clementiam

deprecamur, quatinus iminentibus periculis occurrentes, prout ad vestrum spectat offiquin
tium, in predictis sic celeriter tale
remedium apponatis, quod
negotiumque passagii Terre Sancte, quod

debeat
35
aut
turbari
ne
et
Dictumque regem
possetis.
cum
velletis
et
subditos
alias fieri posse
super
hiis
alias
pacis pulcritudo servetur
non credimus, impediri non

occurrere, tunc comode non
dignetur vestra sanctitas speciahter recomen-
datum habere.
Data Parisius8, XII. Maii.
947.
c)
quod
948.
a)
oscula
*0 dorao 2.
f)
2.
pedum
1.
impedire 1. 2.
1)
Quae
LL.
CONSTITUTIONES IV,
>)
êputur
s)
Parixius
delet.
germani
2.
c)
qiiiilem
2.
'')
deest 2.
2.
litterae servatae noii suiit.
125
")
regia
HEINRICI
994
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 949. 950.
ACTA LEGATIONIS IN
LOMBARDIAM MISSAE.
940-957.
1313.
Apr.
28. lun.
6,
Cf. scripta wiperatoris supra nr. 921923.

Qtiaecunqtic ex Actis Jmius legationis hic proponenda esse censtdmus, servantur in
lihelh Belationis R, dc quo
iam
1.
Apr. 28; edidit Doenniges
l.
c.
c.
Apr. 28.
(P. deest.)
125.
I,
lohannes Rubeus de Gualandis de Pisis miles
et
Vemillius de Alfanis de Florentia
Lombardie serenissimi principis domini

religioso siro dompno
imperatoris
semper
augusti
Romanorum
familiares et ambaxatores in aliquibus partibus
H(enrici) Dei
gratia
Quae omnia denuo conttdimus.
CITATIO LEGATOItUM ABBATI MISSA.
949.
Ex R ad
v.
svp)ra
lo
salutem prosperara iuxta vota.

Aycardo abbati monasterii Leonensis Brixien. dioc.
Vobis presentibus patefiat, nos pro quibusdam negotiis nostri domuii imperatoris
esse Brixie. Et etiam vobiscum ex parte nostri domini debemus habere colloquium et
idcirco vobis mandamus, quatinus cras per totam diem Brixiam coram nostra presentia n
veniatis.
Dat. Brixie, die
950.
XXVIII.
Aprilis.
EESPONSIO CIVITATIS BEIXIENSIS.
Mai.
5.
Ex R ad
Mai. 5, %d)i ruhrum: Infrascripta est responsio Ticarii et comunis Brixie

facta supradictis ambaxatoribus et eisdem in scriptis data die V. Maii, cuius tenor talis est;
edidit Doenniges
1.
c.
I,
138.
Numeros arabicos adiecimus
nos.
20
Cf. nr. 958. 959.
(P. deest.)
In nomino
1.
Ad
Yhesu
Christi.
exaltationem maiestatis serenissimi domini H(enrici) diîna providentia
norum imperatoris semper augusti
et
Ex
fidelium vicarii, sapientum et comunis Brixie.
lohannem Rubeum de Gualandis
per dominos
Roma-
ad omnimodam subiectionera eiusdem maiestatis
strenuos et discretos ambaxatores solempniter
et
.
25
parte prefate imperatorie maiestatis

A^êrmillium
Alfanum de Florentia
vicario et ceteris
sapientibus Brixie
exposite ambaxate idem fideles Brixienses breviter sic respondent, quod de exaltatione
imperatorie maiestatis et preparamentis et sumptis ordinibus ad victoriam trihumphalem
fideHum Brixie corda intime coUetantur, sperantes a
sui miseria Hberari
30
eiusdem maiestatis
prosperitate fecunda.
2.
Set
licet
verccunde et dolentes referant, a destinacione armatorum comitive
in
magna vel raodica quantitate afflictionibus notoriis se excusant, quoniam tribus partibus
Brixiensis territorii occupatis per rebelles sacri imperii numero X-^' vel circa in Brixiensi a
territorio commorantes ac etiam eisdem a perfidis Cremonensibus, Parmensibus, extrinsecis
Pergamensibus, Bononiensibus et ceteris rebellibus sacri imperii
in provincia
Lom-
bardie fervente subsidio accedente, et ipsis continue gueriantibus usque ad ianuas civiet depredantibus et spoHantibus fere territorium imiversum ac civitate Brixie averis
personarum inopia laborante, quibus non mirum cum quasi trigenio intrinseci afflictionibus omnibus perstiterint occupati et tam a comite Guernerio quam ceteris, qui
servire eisdem merito tenebantur et saltem obedientia et gratia imperatorie maiestatis,
tatis
et
sint et fuerint
civitatem.
omni suffragio
Nam
destituti,
vere non possint nec se posse sentiant defendere
ipsorum separatio vere foret perdictio
civitatis,
cum non
valentes stipen-
40
HEIXRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 950. 951.
995
diarios substinere vili et parvo personanim numero remansere quasi omnibus denudati.
Et igitur supplicant et omnimode porrigunt suas preces, quod ipsorum statui taliter
debeat pro\-ideri, quod dictam civitatem valeant defendere, nam si eius status perverteretur, inde vere quoad sacruni imperium induceretur perdictio Lombardie.
De transmissione monete requisite respondent fideles Brixie non teneri, set
3.
demum
rebelles, prout maiestas imperatoria circumspexit,
qne a predictis ipsos
fideles
haberent, libentissime conferrent ad tantam victoriam

Set ipsorum condictionem exponat iuxta vera predictorum ambaxatorum
in sui sententia liberavit,
peroctatam.
set
si
ipsorum impossibilitas inotuit evidenter, nedum quod de dicta quantitunc îcarium Brixie magne facta fuit exactio
quantitatis, de qua debuisset reddere rationem.
discretio, quibus
10
tate per
dominum Moroelem Malaspinam
Et quia nomina banitorum et rebelliuni requiruntur, ad futuram memoriam

declaratur, quod dominus Goytius de Foro et domini de Confanoneriis quam plures ad
4.
imperialis maiestatis obedientiam

!5
venere,
cum quibus conventio
volentes ad gratiam antedictam
conscientia domini comitis Guernerii per-
quod certe condictionis homines venire
et contra rebelles
Unde
procedendum, cum
se fidelibus Brixie aggregare,
ejsdem possent simile beneficium obtinere.
imperatorie
ad aliqua duxerit
fideles cuique concessam plenaric reservare,
aliquo corrumpere suam fidem.
prefatis pacta inita et gratiam
conti-a rebelles
20
et gratiam
extitit celebrata,
ne fideles Brixie
Dat. Brixie, millesimo CCCXIII, ind. XI, die V. mensis
LITTERîE
951.
Ex R
l.
c,
libi
plaeeat
prefatis
xatores domino imperatori, cuius tenor
quedam
lictera missa
talis est; edidit
in
Doenniges
3Iai
5.
per predictos ambal.
c.
I,
139.
(P. deest.)
25
Serenissimo principi domino H(enrico) Dei gratia

Florentia. fidelissimi et devoti eiusdem nuntii
quasdam
Romanorum
lohannes Rubeus de Gualandis de Pisis miles
augusto
30
viderentur
si
per
llaii.
LEGATORUM UIPERATORI DIRECTAE.
rubrtim: Infrascripta est
cum
maiestati,
alias civitates
Lombardie
et
imperatori semper
Yermillius de Alfanis
de
ambaxatores ad civitatem Verone et

se ipsos cum eorum recommendatione ad pedes.
InefFabili maiestati vestre reverenter
et
notum facimus per
presentes, nos die
XXVII.
ad civitatem vesti'am Brixie pervenisse conductos cum scorta et equitum comitiva,

nosti'um iter differentes, citius accedere non possendo propter rebellium vesti-orum persecutionem, malitiam atque guerram. Ubi vobis debite pecunie requisitionem et equitum
armatorum fecimus iuxta nobis commissum a vestra maiestate mandatum, qui respon35 dentes exposuerunt se excusando,
quod a vestris rebellibus civitatis predicte ac etiam
Cremonensibus et eorum sequacibus partium circumstantium guerrarum onere gravati
armatos equites neque pecuniam non potei-ant ullatenus destinare.
In predictis nos
vero secundum vestre maiestatis mandatum quod poterimus faciemus, de civitate predicta discedere quam citius poterimus intendentes ad vestrum exequendum mandatum,
licet sit periculi maximi noster gressus. Comitem Guernerium in aliqua terrarum non
Statum examinantes
potuimus invenire.
Fertur ipsum ad partes Tuscie devenisse.
Aprilis
civitatis
predicte Brixie iuxta nobis
45
commissum
officium
debilissimum invenimus,
eo
Cremonenses ceterique circumstantes celsitudini vestre

rebelles usque ad fossatas eiusdem terre continue guerram movent et dicti de Brixia
nullum possimt a circumstantibus vesti-is fidelibus habere iuvamen, ita quod ut credimus
si per vos consilium in brevi et gentium cum bono subsidium vicai-io non mictetur, ad
quod dicte
civitatis extrinseci,
rebellea vestros posset predicta civitas evenire.
Datum
Brixie, die V. Maii.

125*
Apr. 27.
HEINRICI
996
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 952. 958. 954.
RESPONSIO CIVITATUM VEBONENSIS ET VICENTINAE. Mai. 17.

Ex R ad Mai. 17, uhi rtibrum: Responsio vicarii, consiliorum et comunium Verone
952.
et Vincentie; cdidit Doenniges
l.
c.
I,
Serenissimo domino H(enrico)
152.
(P. deest.)
Romanorum
imperatori semper augusto nobiles et
domini lohannes Rubeus de Gualandis de Pisis et Vermillius Alfani prefati

domini imperatoris ambaxatores debent oretenus respondere super hiis, que iidem
vicario, consiliis, comunibus et liominibus Verone et Vincentie pro parte dicti
nobiles
discreti viri
&
domini Romanorum
imperatoris licteris et vive vocis oraculo declararunt,
cum
dicti nobiles
de responsione eorum et aliis contingentibus a prefato vicario, consiliis, comunibus et

hominibus Verone et Vincentie, prefato domino imperatori et imperio sincere fidelibus
et devotis, responsionis eiusmodi informationem receperint et eorum oculata fide viderint
essentiam
lo
veritatis.
Dat. Vincentie, die lovis XA"II. Maii.
953.
Ex R
MANDATU3I LEGATORUM ABBATI MISSUM.
ad Mai. 24;
edidit Doenniges
l.
c.
Mai. 24.
(P. deest.)
153.
I,
is
lohannes Rubeus de Gualandis de Pisis miles et VermilHus de Alfanis de Flo-
domini Henrici Dei gratia Romanorum imperatoris semper

ambaxatores in aliquibus partibus Lombardie
religioso viro
abbati monasterii Sancti Benedicti Mantuan." dioc.
salutem prosperam
rentia, serenissimi principis
augusti familiares
dompno
et
iuxta vota.
20
Noveritis nos habere licteras imperialis maiestatis sigillo pendenti munitas,
tenor
imperii
vero primo\
Idcirco vobis ex parte nostri domini

lun.
1.
quarum
est:
talis
ad
quatinus hinc
Kal. lunii
supra nr. 922.
imperatoris districte precipiendo mandamus,
proxime venturas coram nostro domino imperatore cum
25
qua potestis armatorum equitum comitiva personaliter comparere curetis ad

eidem domino in guerra de Tuscia serviendum, sub pena vobis imperiali arbitrio aufemaiori
renda.
latori
Has autem licteras in actis nostris fecimus registrari, de quarum presentatione

earum nuntio nostro iurato dabimus plenam fidem.
Dat. Mantue, die XXIIII. Maii.
954.
Ex R
viissum;
MANDATUM ALTERUM EORUNDEM.
ad Mai. 28
et
30
inscriptum:
bis
Nonanttdensi, 2) ahbati de Frassinoro
1) ahhati
2 inter se concordant; edidit ex
Mai. 28.
Doenniges
l.
c.
I,
156.
nr. 956.
Ad
lohannes Rubeus de Gualandis de Pisis

rentia, serenissimi principis
domini H. Dei gratia
familiares et ambaxatores in aliquibus partibus
miles
et Vermillius
Romanorum
infra
Lombardie
de Alfanis de Flo-
iniperatoris
religioso
abbati monasterii Sancti Benedicti de Nonantola" Mutinen. dioc.

iuxta vota.
est:
talis
imperio vero primo".
953.
a)
Mautuaui .
5).54.
a)
loco Beued. de Non. 2;
Claudi de Fraxiuoro.
siqn-a nr. 922.
35
semper augusti
^4ro
dompno
sakitem prosperam
Noveritis nos habere licteras imperialis raaiestatis sigillo pendenti munitas.
tenor
cf.
(P. decst.)
quarum
^"
HEINRICI
VII.
Idcirco vobis ex parte
CONSTITUTIONES.
nostri
mandamus, quatinus hinc ad oeto
1313.
domini imperatoris
Nr. 954. 955.
et
997
nostra districte precipiendo
proxime venturi coram nostro domiiio

imperatore cum maiori qua potestis armatorum equitum comitiva personaliter comparere
curetis ad eidem domino in guerra de Tuscia serviendum, sub pena vobis imperiali
Has autem licteras in actis nostris fecimus registrari, de quaruni
arbitrio auferenda.
dies mensis lunii
presentatione latori earum nuntio nostro iurato dabimus plenam fidem.
Dat. Mutine, die
Maii.
BESPONSIO CIVITATIS 3IUTINENSIS.
955.
Ex R
XXYIII.
ad Mai. 2S;
Doenniges
edidit
I,
c.
l.
(Mai. 28.)
162.
(P. deest.)
In Christi nomine et beate Marie virginis gloriose.
10
Hec
forma responsionis, quam cum reverentia debita faciunt
est
domini potestas,
ipsis sunt petita
sapientes,
per viros
magne
consilium et
nobilitatis et
comune
et facere intendunt
Mutine ad ea, que ab

prudentie dominos .... ambaxatores sancte
.
ci^-itatis
maiestatis imperialis pro parte et ex parte maiestatis predicte.

15
namque
ambaxatores predicti a prefato comuni quactuor,

certam quantitatem militum armatorum propter victoriosum exercitum, quem
intendit ipsa maiestas contra Tuscanos rebelles suos.
Pctierunt
Item mille quatringentos florenos aureos tamquam

Item nomina rebellium, qui ipsi maiestati et suis
20
Et primo super petitione militum
(I)
quantitatem petitam militum et
ipsi maiestati
debitum.
officialibus
dicta civitate et
potentissime,
Set
sic
omnem suam
quod a memoria hominum
et tenentes civitatem prefatam,
quia
qui ipsi
civitatis habitatores.
respondent, quod hbenter et libentissime
potentiam impenderent ad obsequia maie-
ipsa
civitas
undique
quam
citra
semper avidissime affectaverunt regentes
tenent et conservant pro ipsa maiestate imperiah.
circumfulta
est
multitudine
domino imperatori rebellionem faciunt ac
domini imperatoris
insidiantur, ut
proditorum
civitati predicte
ipsi
continuam guerram faciunt et ipsi civitati

Lombardie rebelHonem facientibus sotiare,
Lombardie, si accideret quod Deus avertat, non
vires
que valde sunt

Et sunt certi, quod
suas,
maiestati foret bene notus status dicte civitatis, in quantum ipsis regentibus est
quantum conservatio dicte civitatis confer[t] ad reprimendas vires rebelUum

Lombardie, ipsa maiestas nedum quod vellet inde auferre milites. pvovideret eisdem
de aliqua quantitate suorum militum, ad hoc ut ipsi possent dictam civitatem ad honorem
dicte maiestatis validius conservare et rebellium et hostium vires reprimere. Ecce namque
periculosus et
quod in territorio civitatis prefate sunt rebelles valde potentes et maximam ipsi civiguerram faciunt, tam quia sunt multitudo magna, tam quia multa et multa castra
Et est etiam
et fortilitias tenent in dicto territorio contra ipsam civitatem occupata.
Habet enim
ipsa civitas posita in medio potentissimorum rebellium ipsius maiestatis.
Romandiola,
illis
de
que tenet
ipsa civitas ex parte una civitatem Bononie una cum
multa et multa castra in territorio Mutine hostiliter occupata, propinqua dicte civitati
aliqua ex eis per tria miliaria et aliqua minus, ex parte alia civitatem Regii, dominum
Ghibertum de Corigia* et comune Parme et comune Cremone, que omnes civitates, quia
40 tati
rebellium,
et aliis
breves considerata multitudine rebellium et potentia inimicorum.

si
et
et officiaHbus ipsius
in ipsa civitate existentibus
ipsam possent invadere
quod valde pericolosum esset fidelibus

vident quod aliquo modo possint extenuare nec minuere
35
in
imperialis et ad hoc ut ipsa maiestas triumpharetur eontra rebelles suos et regnaret
statis
30
facere
districtu rebellionem faciunt.
Item nomina illorum de Tuscia, qui sunt dicte
25
scilicet
955.
a)
Corigii R.
iun. s.
HEINRICI
998
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 965. 956.
1313.
quod predicte civitates que sunt rebelles maienon possunt ad necem fidelium Lombardie vires
suas unire, contra ipsam civitatem guerram faciunt et ipsius destructionem cotidie
Et in tantum potenter processerunt et procedunt cotidie contra eam quod
moliuntur.
civitas
Mutine
medio posita
in
est taliter,
statis et predicti rebelles et proditores
menia civitatis subposuerunt ipsius civitatis territorium incendiis,

ruine, ita quod cives paucos vel nullos possunt de eorum possessionibus
usque
undique
excidiis
et
ad
Consideret ergo circumspecta sancta maiestas,
haurire redditus vel Iiabere.
tandum de dando auxilium vel de exstenuandis viribus civitatis prefate.

quibuscunque periculis et
se regentes civitatem prefatam

ipsius maiestatis
honorem
devotionem
possint,
Super petitione florenorum
(II)
primo capitulo dicta sunt
et
exponere se disponunt, ut
quod consideratis
multis que dici possent,
aliis
est trac-
si
Expommt enim
reverentiam conservare.
et
dicunt,
sic
sic
quam
manifeste patet impotentia ipsorum tam comunis
hiis
que nota
civium, qui
lo
que supra
in
et notoria simt,
eorum redditibus
proventibus sunt privati et prorsus ad exsolutionem pecunie impotentes
et
Sup-
effecti.
quod ipsos dignetur excusatos habere et super statu et

defensione dicte civitatis providere, quia nedum ad predicta, sed etiam suis stipendiariis,
quos pro defensionc civitatis tenent, solvere ct satisfacere nequit, ut ipsis ambaxiamaiestati,
plicant ergo ipsi
is
toribus manifeste apparuit.
Super facto rebellium implentur
(III)
nominum
(IV) Super exibitione
petita.
illorum
de Tuscia respondetur, quod
nulli
sunt,
20
quia bene satisfieret votis dicte maiestatis.
Ceterum quia sunt devotissimi
expohonore dicte maiestatis conservando ultra omnes
et fideles dicte maiestatis et qui se periculis
suerunt et exponere disponunt pro

alias civitates
Lombardie, se
956.
RESPONSIO ABBATIS
AutogrcqjJion
servatur
olim impressum adest.
Nobilli
l.
c.
Pissis
et
FRASSINORO.
I,
164.
Cf.
et potenti milliti
Mai. 30.
interpositum.
Nobilli et potenti milliti
sapienti viro
Ortliographiam servavinms.
Mut(ine). dd.
Edidit Boennigcs
BE
Relationis
lihelli
foliis
quantum possunt devotissime recommendant.
Inscriptioncm praehet:
Rubeo de Guallandis de
rentia.
ipsi maiestati in
25
Sigillum
laesum
domino lohanni
domino Vermillio de Alfanis de FIoItem transsumtum est in R ad lun. 3.
supra nr. 954 suh
2.
(P. deest.)
domino lohanni Rubeo de Guallandis de
Pisis
30
necnon
provido et sapienti'* viro domino Vermillio de Alfanis de Florentia, familiaribus et
am-
baxatoribus serenissimi inperatoris Henrici Dei gratia Romanorura inperatoris et semper

augusti
Francischus Dei gratia abbas monesterii Sancti Claudii de Frax(inoro)
salutem
con plenitudine gaudiorum.
Recepimus
iim.8.
literas
35
sanctissimi patris
In quibus continebatur, nos ad
ac devote.
nostri
domini Henrici inperatoris humilliter
dies'' octo
mensis lunii proximc venturi coram
maiestate domini inperatoris con armatorum equitum comitiva comparire debere.

sic
Quibus
respondimus, quod tenore presenctium animo gratioso et benigno effectui mitteremus,
set in hoc excusamus vera excusatione gratia corundam luporum magnatorum Muti.nensium et Reg(inorum), qui violenter bona nostri monesterii dctraunt et usurpant. Sot
nostro posse adimplebimus omni

domini nostri inperatoris.
iusto
Data
056.
^)
in
modo
preceta et mandata in hoc
et
in alliis
monesterio Frax(inoro), die penultima mensis Magii.
sampienti or.
b) adies or.
45
HEINRICI
957.
VII.
COXSTITUTIONES.
1313.
Nr. 957. 958.
999
MANDATUM LEGATORUM FOTESTATI 3IANTUAN0 DESTINATUM.

Itin. 6.
Ex R
10
ad lun. 6;
edidit Doenniges
1.
c.
I,
164.
(P. decst.)
Nobili et potenti viro domino Antonio de Nogaruola potestati Mantue

lohannes
Rubeus de Gualandis de Pisis miles et Yermillius de Alfanis de Florentia, serenissimi
principis domini H. Dei gratia Romanorum imperatoris semper augusti ambaxatores in
aliquibus partibus Lombardie
salutem ad vota felicem.
Meminimus requisivisse dominum Passarinum et vos, quod Tuscos morantes Mantue
nobis in scriptis datos ad serviendum domino in guerra de Tuscia de gente equitum
armatorum vel de pecunia cogeretis. Idcirco si pecuniam solverunt, domino imperatori
si in aliquo nostris non satisfecerunt requisitionibus, ex parte nostri
domini vos requirimus. quatinus eosdem de Tuscia eogatis, quod coram nostro domino
hinc ad medium mensis lunii personaliter se presentent, non permittendo ipsos in ci^-i-
mictere curetis, set
Mantue permanere. De stipendiariis vero et aliis legipt(imam) excusot(ionem) habentibus, quod vobis et vestris iudicibus de iure videbitur congruum, faciatis.
Quicquid autem in premissis duxeritis faciendum, domino imperatori vestris licteris
intimetis omni mora postposita.
Has autem licteras in actis nostris fecimus registrari.
tate vel disti-ictu
15
Dat. Yerone. die YI. lunii.
PETITIONES DIYERSORUM.
958-960.
1313.
20
958.
Ex P
1.
dou
les
(ex.)
PETITIO VICARII BEIXIENSIS.
Libro propositorum consilii iniperatoris, de quo
Edidit Doenniges
25
Apr.
c.
I.
I,
Denuo
63 nr. 41 a.
conttdinms.
Li îcaires de Bressa. c'est a savoir Paganins" de Mandel.
dit liu*" font a savoir,
anemis tienent bien
comment
la cite e les citaiens sont
les trois parties
dou conte de
jour juques a les pourtes e les guastent e desti-uent
a grant poine puent

ce prient, que
30
li
il
mander
quan mestiers sera,

de Lombardie.
que
Seur ce aura
Item que
li
lour courrent chascun
Bi'essa e
e la cherte y est
il
ne les vuellent grever en
mander de
sires vuelle
^)
supra liiieam P.
praecedit orde delet. P.
pour
chargc des
talles
ou conte de Bressa
rendre e restituir a cex qui sont ses feables de Bressa
^)
)
la
\-icarie
quar dure chose est que
les
n'ont cuolpe soient pimi par le pechiez des mauvais e que en ce

958.
granz, que
sires deliberacion.
li
lours privilieges e lours franchises,
'<'
si
faire ayde, conseil e confort.
2. Item que li sires ne vuelle^ ballier ne outroier aucune

que a celui qui sera \"icaires de la cite.
3.
li conseux e li cummuns
durement grevez e que
Outroie"* est quant a
fors
X'.
comander au conte ^Yarnier e'^ es autres vicaires,

sougiz de lempire en Lombardie, que il lour donent aide, conseil
sires vuelle
cumunes, vassaux
si
fol.
(P. dcest.)
soustenir lour îe, e poi ont aide ne secom-s de nule part.
e confort.
35
supra ad nr. 923,
v.
Cf. nr. 950.
li
vueller P.
conseux
liu
supra
Itneam
P.
ynnoces e ceux qui

il
')
regoivent
sequkur a
domage
delet.
P.
lun. 15
HEINRICI
1000
de toute pars, quar

il
les
VII.
CONSTITUTIONES.
mauvais
1313.
Nr. 958. 959. 960.
dessus diz lour font touz
et rebelles
doniage que
le
puent.
Seur ce aura
que
Iteni
4.
et
sires
li
li
sires deliberation.
veuUe outroier par

.
Outroie est que

puisse exerciter
959.
Ex P
fol.
au regiment de Bressa mero
ses letres
mixto emperio.
li
mere
non dou segnour tant soulement^
vicaires en
mixte empiere.
FETITIO EPISCOPI BRIXIENSIS.
XI, uhi nr. 958 statim sequitnr.
Doenniges
Ediclit
l.
Item contulimus.
Li eveques de Bressa
960.
ce que
fait
a savoir le povre estat de Bressa e coment

poi ont aide ne secours de
2.
il
sont greves
nule part e recomande la
PETITIO VICARII MEDIOLANENSIS.
Edidit Doenniges
XI.
Les ambaisseurs de Melan

li
au segnour.
cite e les citaiens
fol.
nr. 41b.
(P. deest.)
e presse par les anemis e que
Ex P
63
I,
c.
l.
63
c. I,
nr. 43.
Item contulimus.
font a savoir de Testat de
'*
(P. deest.)
Lombardie, d'Ast, d'Alixandre
sires bien savoit.
Item dou
fait
de Terdona*
vers le segnour juques a tant que
de soumetre
terre
la
dou roy Robert e

bors de la terre,
li
dist,
que
cil
de
la vile estoient
en bone disposicion
vicaires les a mis en dissension, faisanz son pooir
li
dou roy Robert.
a la segnorie
a son pourchaz
li
senechauz
cuns Philippons a tout lour efforz chevaucharent juques aus fours
Mais
creanz entrer dedanz.
li
de Melan, qui avoit devant
vicaires
sentu la besogne, mit conseil que cete chose ne fut faite.

;>.
Item
4.
Item dou
a savoir dou fait de Casal ainsinc
fait
fait
comme
li
sires le set.
^*
de Verceux coment les Ticons en furent chacies hors.
5. Item dou fait de Pavie coment

coment cil de Melan les tienent en
laborer plein pie de terre.
li
cuens Philippons a tourne la terre a rebellion
destroit,
quil
ne
lour laissent
guaynier
ne
Item de Guibert de Courrige comont il tient en rebellion Parma, Regi e

e coment les nobles que lon apele les Ruos a laide de ceux de Melan les ^
tienent courz vers le Bourc Saint Donnin e en celes parties e lour font grant guerre.
6.
Cremona
Item de Testat de Bressa coment cil dedenz feables dou segnour son en grant
e en grant decrece e durement presse des anemis de toutes pars en tel
maniere, que a poine porront il durer longuement ne nehussent'' point dure juques ores,
se ne fust Taide e li secours a ceux de Melan.
7.
pouverte
35
Item recordent"
le fait de Berguem e le mal pourtement dou vicaire e coment

bone condicion tan que ciz vicaires y vient, e coment il donoient
pluis d'aide e de confort aus feables dou segnour que toute Lombardie ecepte Melan.
8.
la terre estoit
en
or est la terre
toute troublee par les descorz'' que
terre est en grant peril, se remedies
non y
Melan avoient tramis sollempnes ambasseurs, mais

9.
Item sus
le
fait
foiz
P.
f)
960.
*) siqyer
<')
le
n'ont
y a semes, dont
quel remedie metre
peu mener
de Plaisence, dont dues parties sont deifours,
de la Fontaine, qui sont rebelle de Tempire, e

958.
il
vicaires
ciz
pour
est mis,
cil
de Lando,
li
cil
la
de
^"
a chie.
c'est a savoir cil
quel tuit font grant
tant soulement supra lineam P.
Berguem
delet.
P.
praecedit delet. descors P.
b)
praecedit neusse delet. P.
<=)
seqtiitur delet.
encor autre
*'
HEINRICI
YII.
CONSTITUTIONES.
1.31.3.
Nr. 960.
1001
messer Albers Seot avoi ses seivanz par la grant puissance e a la

dou cumun de Melan deffent la terre a
la honur e a l"exaltacion de lempire e de touz les feables de Lombardie. E certainement se ne fust la granz feaiite, que li devant diz Albers pourte a Tempire, la cite
de Plaisence fust perdue pour le segnour.
guerre en la
cite,
grant aide e es granz despens dou vicaire e
Ki.
Item dou
de Lode dient, que la terre est en mauvais point pour une

Fauon de Trez e ceux de Yiscarins, non mie pour ce que* li
fait
discordie entre messer
une partie ne lautre vuellent riens faire contre Tonour ne Testat dou segnour, mais 11
uns contres lautre soulement. Toute foiz quan li cuens Warniers et pris messer Fanon,
les amis dou dit messer Fanon furent chacie hors dedenz deus jours apres par Fautre
par
quel chose certainement la terre fust venue en la main dou roy Robert,
bone guarde e le secours dou vicaire e dou cumun de ilelan. E pour
les descordies qui sont e pour le peril qui en peut avenir eovient que cil de Melan
y
tiegnent continuement granz genz armes.
partie,
la
se ne fust la
11.
is
Item de Crema dient, coment
il
ont e ont heu grant guerre, toute foiz
cil
dedenz se sont bien deffendu e bien se deffendent a Tonour de Tempire e au domage

des anemis, e se lour fait mestiers li secours a ceux de Melan ou il ne se pourroient tenir.
Item dou fait de Melan dient, que la cite e li cumuns Dieu merci fussent en
ne fussent les granz despens, que il lour covient faire continuement pour
raaintenir e guarder les terres dessus dites e les autres feaux e devoux dou segnour
en Lombardie, e la male sospecons que il ont touz jours de ceux de la Tour, li quel
2.
io
bon
estat, se
sont nourri e soustenu par le conte Philippon a Pavie e
au roy Robert e sont ale a

25
lui
Francesquins de
aucunes convencions faire e fermer avoi

1.3.
sont en
Item
tel
coment toutes
dient,
estat, qui
les
30
ne
il
le
puent pluis
li
Tour
quel se sont dou tout done

e Bonifaces
de Fara
pour
lui.
terres
de Lombardie ecepte Melan e Como

Melan, ne Tune ne
covient soustenir e aidier par ceux de
peut secourdre ne aidier Tautre.
que
les
la
souffrir,
E
se
pour ce sont si chargie de despens e de travaux

sires ne les aide et met remedie.
li
Les remedes e laide que les diz ambasseurs demandent sont cieux:
Primeriment que li sires doint congie a ses feables de Lombardies debatre e
destruire les chateux de leveschiel de Cremona, qui ni font fors que mal.
(II) Item que a Tortona e a Berguem astivement soient mis autres vicaires, qui
soient feables e devouz au segnour e a Tempire.
14.
(I)
35
(III)
que
il
Item que
lour laisse
li
sires vuelle ordener,
que quan messires
li
roys de Boegne' viendra,
homes armes dAlemagne.
TI*^'
Item que li sires vuelle benignement e graciousement entendre e outroier les

dou devant dit vicaire, des homes e dou cumun de Melan, qui s'ensuivent:
(I) Primeriment demandent, que li sires lour doint e souzmete a la juridicion dou
vicaire e dou cuniun de Melan toutes les terres, viles e chastex, que il ont tolu e conquis e que il pourront conquerir e tolir par le temps avenir au rebelles dou segnour
15.
peticions
de Tempire.
(II)
Item que
pour soustenir
les
li
sires lour vuelle
despens dessus
remetre e quiter cele cense de XXV-^'
florins
diz.
(III) Item que li sires vuelle retourner a la segnorie e a la juridicion dou vicaire
dou curaun de Melan les terres de Moehi e de Trevil, les quex a\oient touz jours
960.
sequitur delet.
iiule
e d"aucanes singuleres persones de

LL. CONSTITUTIOSF.S IV.
P.
*)
ortkographia non omnino
certa
P.
8)
sequitiir delet.
Melan P.
126
HEINRICI
1QQ2
VII.
este de lour juridicion juques a
CONSTITUTIONES.
la
Nr. 960. 961.
1318.
venue dou segnour.
meisme demandent de
ce
toutes les autres terres, qui soloient e ont acoustume estre dou conte e dou destroit de
Melan, es queles li sires a mis ses vicaires. que li sires vuelles cex vicaires rcapeler
e oster e laissier user de la segnorie a ceux de Melan.
(IV) Item comment il croient fermement (lue une granz
retournaroient volontiers a lobedience
scnour
e aus
des rebelles dou
partie
comandamenz dou segnour pour
maniere de pais e de misericordie, semble bon que li sires donat pooir e congie ou
dit vicaire de recevoir les par voie de pais a l"obcdience e a la grace dou segnour.
(V) Toutes ces clioses dessus dites prient si acertes quant il puent li dit vicaires e
cumuns, que il plaise au segnour de faires les e outroier einsinc conie eles sont dessus
xo
escrites.
Item que j plaise au segnour de
(VI)
faire proces
sentences encontres ses
et
rebelles de Lombardie.
PETITIONES CIVITATIS
961. 962.
PONTREMULENSIS.
1313.
961.
Ex P
est la
1.
c.
I,
59
CC
li
aubalestiers,
tantout
encontres la part Guibelina.

fait
(ex.)
supra ad
v.
granz domages a
e guastes les bles, e
il
la
par
cil
la
li
li
nr. 923, fol. VII'.
(P. deest.)
contulimus.
la part
come
lors les autres
Luquois y tramitrent
soudoiers, e cil dou Flecs e
que
LX
Apr.
li
de
venuz en Lombardie,
Grimaut
se mirent a
que
lui
pour obeir a
lui
cil
de
come
Guelfa alierent a Luca e pour-
la part
homes d'armes,
fort aide
Guibelina de Pontremblo
sires fust
dou segnour ordenarent de trametre vers
a lour droiturier segnour.

chaârent,
ont
Denuo
Primeriment dient que ausinc tout
1.
Genua
nr. 34.
forme de lambaisserie de
la dite part feablcs
Regi
PETITIO PBIOB.
in.)
Lihro propositorum consilii imperaforis, de quo
Edidit Doenniffes
Ce
Apr. (ex.) (lun.
rebellion
les
cumuns de Parma
li
Salvage e
li
la
e de
pars Guelfa de
25
e comen^-arent la guerre
devant
dit
Guelfe ont heue,
si
part Guibelina e lour ont ars maysons, copes les aubres
se sont deffendu tant
comme
il
ont pehu a Taide de Frances-
quin Malespine.
Messer Morrvel ne sen est voluz entremetre.

2. Item sêcusent coment il ne sont pohu venir vers le segnour pour la fort guerre
que il ont heue e pour le peril de lour persones.
3. Item prient que li sires veulle mander e comander au vicaire de Genua e au
vicaire de la rivere de Genua e a touz les marquis Malespinc, c'est a savoir messer"
30
Mourrvel, Francesquin, Conradin, Isnart, Spineta, Bernabo, Othobon e Marquesot, que
35
il
les
devant diz feables aident de
einsinc
que
il
tout lour pooir encontres les devanz
puissent faire un batiffol
ou borc, par
les
quel
li
dit
diz rebelles,
rebelle perdront
entrer e yssir.
4. Item dient que Pontrembles est propre chambre dempire e que unque nuls
empereres ne les veut metre hors de sa main, pour ce que ce est la cle e la pourte
d'aler de Lombardie en Touscaine.
E se li sires avoit Ponttremble, se auroit Lulysana
e la pluis grant partie des montagnes de Luca, de Parma, de Plaisence e de la marchi
de Jenua.
!*fil.
sttpra lineam add. P.
4o
HEINRICl
5.
pour co prient
lo
Vir.
CONSTITUTIONES.
segnour, que
il
1313.
Nr. 961. 962.
1003-
que
les vuelle aidier e confourter, einsinc
il
amener a robediance dou segnour, puis aura li sires le chemin

ouvret a venir de Lombardie en Touscaine e specielement jusques a Petrasainte e encor
puissent les rebelles
juques a Pise, e pourront venir

5
les genz dou segnour de Plaisence a Pise en quatre jours.

Item dient comment il ont presente as diz rebelles, que se il voloient venir a la
obeissance dou segnour, yl voloient faire pais avoique eux bone e ferme. E les rebelles
lour ont respondu, que se il veulent avoir pais, que il la viegnent faire par devant
6.
le
cumun de Luca, quar autre

Expedita
part n"en feroient
il
point.
ot concessa est prout petunt.
Et est missus apud Pontread dandam pacem vel treugas

utrique parti et recipiendos omnes ad misericordiam et gratiam domini
libere.
Sin autem ad requirendos omnes predictos ad movendum ct
faciendum guerram contra rebelles.
mulum lacobus de
1)
Item ex
15
Doenniges
l.
II. Aprilis''
m2. FETITIO POSTERIOR. (lun.

XXIII (Maszo 3 nr. 23) et XXIIII
fol.
I,
76 nr. 89.
c.
Cassio die
Denuo contidimus.
Mai.
2.
in.)
(Masso 3
nr. i).
Edidit
(P. deest.)
nomine amen.
eiusdem millesimo trecentesimo terciodccimo, inditione undecima,
regni felicissi[mi] principis domini Henrici Dei gratia Romanorum imperatoris semper
In Christi
Anno
20
nativitatis
augusti anno quinto, imperii vero primo.
Forma ambaxiate, que fit per inft-ascriptos ambaxiatores ad serenissimum imperatorem

Romanorum ex parte lacobi de Cassio imperiali gratia pacificatoris in terra Pontremuli
et partis imperialis dicte terre
de Pontremulo
fideiu(ssoris)
circumstancium, hec
est:
Primo exponatur per prefatos ambaxiatores in presencia sacre maiestatis iniperiaquod dictus lacobus de Cassio requisivit nobiles viros Karlum de Flisco, Morvellum,
Barnabovem et Octobonum marchiones Malespine amicos et consiliatores ut creditur
Pontremulensium, qui sunt a palacio comunis supra, obediencium comuni Lucano, quod
pro parte sacri imperii ipsos ad pacem et concordiam firmani et perpetuam eum vicinis
ipsorum inducerent faciendam. Qui Pontremulenses nundum ipsum lacobum nec predictos nobiles audirc vel recipere voluerunt, set semper cteterunt in rebellione et stant
obtemperando mandatis cuiusdam capitanei Lucani quem habent, tcnendo etiam in suis
et
fortiliciis insigna et vexilla Lucana, veniendo insuper contra predictum lacobum
predictam
ad
terram
veniobant
predictos marchiones cum balistris et sagitis, quando
]
25 lis,
30
ad ipsos pacificandos.
35
Secundo quod Pontremulenses habitantes a palacio comunis infra tamquam fideles

imperii ipsum iacobum benigne receperunt, offerentes sese in totum
ei[us]dem obtemperare mandatis.
2.
et devoti sacri
40
3. Tercio quod cum accessit dictus lacobus ad dictam terram pacificandam, invenit
ibidem nobiles viros dominos Franceschinum, Ysnardum et Conradum marchiones Malespine cum tota gente ipsorum, qui volebant dictos Pontremulenses inobedientcs guastare
Quibus marchionibus dictus lacobus, nolens ipsos Pontremulenses

inducere, precepit quod dictam gentem licenciarent a
dicta terra deinde ad quintum diem, qui erit dies penultimus Maii. Cui mandato benigne
obtemperaverunt predicti marchiones ncc minus se obtulerunt in totum mandatis dicti
de bonis ipsorum.
inobedientes ad inobedientiam
45
lacobi et cunctis etiam mandatis imperialibus obedire.

9(11.
'')
sic
pro Maii nt vtdetur P.
126*
.\iai.
30.
HEINRICI
jQ()4
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 962.
1313.
Quarto quod Pontremulura est clavis et porta ad veniendum de Lombardia in

et per quam gens serenissimi principis commodius et agilius ire potest a civitate Placcntie ad civitatem Pisarum, quam per aliquam aliam partem totius Ytalie, et
quod marchiones timentes, si perderent terram de Pontremulo, quod in maximo periculo
4.
Tusciam
essent de terris ipsorum, non possunt ut expediret intendere ad alias brigas
et
rixas
de episcopatu Lunensi et Yersilia, in tantum intendunt ad dictam briguam de Pontremulo. Et quia marchiones non bene coneordant in dicta briga de Pontremulo e[t] ex
brio-a in
discensu sunt,
nundum
habita est dicta terra et propter ea non bene procedunt
facta domini in Lunexana.

5. Quinto quod habita terra Pontremuli
crescit potencia
domini bene
in
quatuor
lo
milibus de melioribus peditibus Ytalie et qui phis apreeiantur et sunt audaciores in

guerris, cum quibus et alio subsidio, quod propterea haberetur, expediretur in totum
Pontremulo usque ad civitatem Lucanam.

6. Sexto quod habita terra de Pontremulo crescit potencia domini in tantum. Habito
ipso passu rebelles domini tam in Tuscia quam Lumbardia nullum habent passum in dictas
partes intrandi et ex terra Pontremuli Lucam, firmaretur potencia domini et suorum
fideHum in ripparia lanue et in episcopatu Lunensi, civitatum Placencie et Parme.
7. Septimo suplicetur prefate maiestati, quod ad predicta brevius et securius effectui
demandanda detur in mandatis vicariis ripparie oricntis lanuensi, Lunexane, Yersigie
et Garfagnane et nominatim omnibus marchionibus Malespine, quod personaliter cum
tota eorum gente et efforcio ad obsedium predictorum rebellium de Pontremulo veniant
nec inde discedant sine precepto domini, donec ipsos rebelles reduxerint ad mandata
et domino Galeasco vicario Placencie et comuni eiusdem, cum passus Pontremuli sit
necessarius et periculosus imperio, quod ipse mittat gentem plus quam potest, que ibi
intencio domini a
debeat stare ad exercitum, donec ipsos habuerit et posuerit sub domini potestate.
is
20
25
Fiat.
Item ctiam ut inobedientium pravitas opprimatur, supplicent dicti ambaxiatores

pro parte partis imperialis de Pontremulo et circonfidelium" obedientium tam marchionum
quam aliorum, quod dictus lacobus possit compellere dictos inobedientes de Pontremulo
et quoslibet favorantes eosdem, cum ipsi sperent habere conscilium et favorem a quibusdam fidelibus imperii, et quod possit recipere terras, fortahcias et loca, que venire vellent
ad mandata domini. Et quod libeat sue serenissime maiestati facerc de dicta terra
Pontremuli et burgo Yallis Tarii pro pacifico statu servando unum vicarium cum solo
vicariatu dictorum dominorum terrarum et eorum pertinentiarum.
8.
30
Fiat.
35
Item cum preceptum fuerit per litteras speciales ex parte serenissimi principis
domino Ysnardo marchioni Malespine, quod facere deberet una cum aliis suis consortibus guerram in Lunexana contra Lucenses et quoslibet alios rebelles imporialis maiestatis et hoc preceptum factum fuerit sibi in partibus Lombardie, ubi etiam terras
habet, quod inde discederet et ad dictam guerram faciendam de Lun(exana) veniret. Et
postquam de partibus Lombardie discessit ad dictam guerram faciendam, sibi preceptum
fuerit per vicarium Lombardie, quod guerram faceret cumtota sua gente Alexandrinis. Quod
quidem minime facere potest, ut ubique et necessarius et utilis sit in partibus Lunexane,
supplicant dicti ambaxiatores, quod imperialis maiestas velit dicto domino Ysnardo ex-
40
9.
Lombardie pro se et gente

et mandatum.
cusatorias litteras mittere de guerra facienda in partibus

Fiat,
quoniam iam
est alias
Ambaxiatores sunt hii proîdi et discreti:

Danyel Macalaffus de lanua
] X
T i.
T> 11
j
r>
.
iohanninus dictus
Balbus
de Pontremulo
1
962.
")
sic
P.
sua.
4.1
concessum per dominum
1
I
.,
fideles sacri imperii.
ui
HEINRICI
CONSTITUTIOXES.
VII.
Xr. 963. 964. 965.
1313.
1005
ORDIXATIONES YARIAE ET
903-973.
IXFEUDATIONES.
1313.
963.
Mai.
2. (Mai.
ORDIXATIONFS.
Mai.2.
Ex P
tibi
22).
Lihro proiMsitonon consilii imperatoris, de

ruhra Ordenances ct Maius. Eclidit Doenniges 1.
supra ad nr. 923, foL XIIII.

66 nr. 47. Denuo contidimus.
qtio v.
c. I,
(P. deest.)
Die secunda mensis Maii fuit propositum in consilio de facto Padue, quod
processus inchoati in curia domini contra ipsos Paduanos expedia[n]tur ut citius fieri
potterit.
Item quod ex parte domini mittatur sufficienter in Yenetiis ad saysiendum
et arrestandum ad opus domini omnia bona quorumcunque Paduanorum et aliorum
1.
10
rebellium domini.
Ce^ jour meisme fu ordene, que nus vicaires dou segnour ne pregne pluis de
que soloient prendre en chascune vile poesta e capitain, tenant encores tant de
genz come li duy en tenoient, se ce n estoit par le commandement espres dou segnour
ou par la volunte franche de ceux de la vile.
2.
salaire,
15
Item fu ordene que les proces, qui sont comencie en la court dou segnour
Paduans, soient hastez tant come Ton pourra bonement e la sentence
donee. que messages soient tramis par le segnour a Yenise pour saisir e arrester les
biens des Paduains e des autres rebelles que il ont a Venise. E semble que les messages seroent bons messer Nychola juges de messer Can e messer Guabriel.
3.
enconti'es les
20
INFEUDATIONES.
961.
Ex P
niges
c.
1.
25
XIIIT,
fol.
Denuo
60 nr. 47.
I,
Mai.
6.
uhi notitia ordinationes nr. 963 statim sequitur.

conttdimus.
Edidit Doen-
(P. deest.)
Die sexta mensis Maii Franciscus de Arnigiano prope Urbem" clericus
l.
fuit
receptus in clericum et scriptorem domini et iuravit fidelitatem, presentibus episcopis

Butrentino, Kyronen(si) et lohanne de Urbino.
30
Die predicto dominus
marchionem Salutiarum de marchionatu ipso

que dictus marchyo tenuit a X annis citra. salvo
iui"e domini et imperii et cuiuslibet alterius personc.
Item donavit ei usque ad beneplacitum domini civitatem Albe cum pertinenciis in fcudum ^
3. Item investivit Henricum de Yerduno iurisperitum procuratorem et procuratorio
2.
cum
investivit
pertinenciis et de hiis omnibus.
nomine domini lohannis de
Saluciis
de omnibus
que tenet ab imperio,
salvo
iure
imperii et cuiuslibet alterius persone.

35
Et iuraverunt fidelitatem ambo.
Presentibus dominis Bonifacio Kyronensi epi-
scopo, A. comite Sabaudie, H. de Flandria marescalco,
PETITIONES CIVITATIS AEETINAE.
965.
Ex P
fol.
XV,
Edidit Doenniges
40
963.
*)
Symone
1.
uhi canceUis jjositis notitia deleta
c.
I,
praecedit delet.
67
nr. 49.
Eodem
Denuo
est,
Philippi.
(Mai. 2.-6).
adiecto
contulimus.
verho Expedit(um).
(P, deest.)
die fuit P.
964:. ) sequitur delet. notar P.
Cf. iiisfrumentum stqêr hoc confectum,
1)
Saluzzo
I.
Categ.
Eeg. Heinr. 531
et
Mazzo
1'
nr. 3
et
quod serralur in tahulario Taurinensi 'Marchesato di

Mai. 8. data, qiiorum duo notat Bohmer,
tria infeudationis scripta
532, in transsumto a. 1313. Dec. 29 scripto ibidem servata.
HEINRICI
,j(i
VII.
CONSTITDTIONES.
1313.
Nr. 965. 966. 967.
d"Arez se plagnent de trop dc charge que il ont des deus vicaires, un general
e un especial, e prient que y plaise au segnour de chargier les soulement de un \icaire
au salaire qui est aeostumes, cest a savoir IIII'^ libr. pour chascun mois.
1.
Cil
Ordene
que
est
li
cuens Frederis
soit
vicaires d"Arez
generaux e
escpeciaux, e quant est pour la especialte dognent le salaire acostume

e pour la generalte dognent au dit conte ce que il y afiert.
Item que 11 vicalres qui y sera

cite ou plaisir dou segnour.
2.
de
la
tenuz de guarder les estatuz e les ordenemanz
soit
Outroie est de ceux qui nc sont encontres
de lempire e tant eom
11
le
henour dou segnour
plaira au segnour.
lo
Item prient que 11 sires les vuelle allegler de la grant charge, que il ont en
tenir gcnz armes a pie e a cheval pour la guarde dou val d"Arno e dou chasteux de
E que 11 lour vuelle faire rebatre de la summe des
Cisterna e de Asinalonga.
segnour, tant comme montent les guages des genz
doivent
au
que
il
florins,
X-^'
3.
dessus dites.
15
Respondu
est
besognes dou segnour seront

pourra allegier e deschargier. E li sires en a
que se Dieu
plaist les
tel estat, que il les

bone volonte e ores aient paclence.
Expedltum.
en
COMMISSIO CAUSAE AUDITORIBUS PALATII FACTA.
966.
Ex P
fol.
XVII.
Edidit Doenniges
c.
l.
I,
69 nr. 60.
Denuo
(Mai.
4. 11).
20
coniuUmiis.
(P. deest.)
Mlnuches Cassin de Seyna se plaint do monser Guobert dAspremont, disenz que

11
heut longuement demore ou servis dou segnour en Lombardle en Tost de
Bressa e aprcs avol le conte Warnier, e 11 s'en rcvenit en Touscaine pour estre pres
dou scgnour e passa par Genes, 11 diz monser Guoberz par ses maisnics le fit derober
e li fit tolir XIII chevax e VI*-' e IIII^ YIII florins d'or e armes a la valour de C
comme
metre cn prison e tenir pris par X jours

tormenter. demandanz a lui autre reanczon outres les choses dessus
rctenl toute cscepte sis chevax, les quex 11 diz monser Gobers* 11
florins d'or e pluiseurs autres ai'nois, e lui
e vilainement le
Les qucx
dltes.
restitui
fit
dist
il
apres e puis
que
111*^^ flor.
le
sallir
fi
fit
de Genua astiement par imposicion de poine personal.

chevax dou dit Minuche, qui valolent bien
dlz vicaires retint ciex quatre
11
dor.
Des qulex deniers dessus
dou scgnour YI'^' florins c

que li sircs li vuclle faire
11
estimaclons
restituir les
diz furent
ou
li
pris
mis en deposite devers le tresurier

de trois chevax. E pour ce prie
choscs dessus dites.
Commissum est ncgocium dominis Melanchio

vocare domlnum Dominlcum.
967.
Ex P
25
fol.
COMMISSIO NOTARIATUS.
XVir.
Edidit Doenniges
l.
c.
I,
70
(Mai.
nr. 68.
et
Scoto
et
debent
4. 11).
Denuo
contulimus.
40
(P. deesf.)
Andriol de Monte Rous notaires e Guabros de Portu Yenerc notaircs demandent

e inesser Opegins Spinola prie pour eux. que 11 sircs lour vuclle confermer la notarie
de
la rlvere
de Genes a eux done e outroie per Manuel Durant notaire, a cui
11
sires
lavoit done.
Habeat
966.
a)
Kobers P.
Ita
quod ipse exerceat pcr
se et
non per alium.
HEINRICI
Nr. 968. 969. 970. 071.
1313.
968.
ORDINATIO SUPER OFFICIO ADMIEATIAE.
Ex P
fol XVIII'.
Denuo
CONSTITUTIONES.
VII.
Edidit Doennic/es
c. I,
1.
m:
71
71.
Cf.
007
(Mal. 4.-11).
infra
contnlitmis.
nr.
987
cci]}.
6.
(p, deest.)
Messer Barnabo Doria demande, que li sires li vueillie outroier par priviliege
e
e eommander, que il puisse e doive exerciter rofice de admirallie e que il
soit apelez e nommes 'Barnabos Doria faisanz les veyes de ramirail dou saint empire'
ou en autre maniere, si com il plaira au segnour.
Expedita per comitem de Claromonte.
mander
969.
OHDINATIO SUPER APOCHA RATIONIS FRATRIS BERNARDINI.

(Mai. 11).
10
Ex P
XVIII'.
fol.
Edidit Doenniges
1.
71
I,
c.
n. 72.
Denuo
contulimus.
(P. deest.)
Freres Bernardins
a savoir que puis
fait
le
de Setembre, au quel jour li

sep"s.
despendu jusques au jour de Pasques C florins dor meins IIII, des queux il a recheu L "i3.
de Eustic e X dou tresorier, einsinc li en dcvroit lon XXXVI. Item dist que quant
li sires lenvoia a Orbevieto, il perti un roncin que li avoit coste XII florins.
Item puis Pasques jusques al XI. jour de May est il en detes de VIII florins.
u Mai.
Prie que li sires vueiliie seur ce ordener sa volonte e coment li sires vuelt, que
fu le huitisme jour
15
20 il
demuere
al
hostel.
Celui jour
meisme
ordene que
fu
ordener e escrivre caraniques des
queux
Ex P
Doenniges
l.
fol.
XX
c. I,
ad
72
3Iai. 12,
diz
li
C03IMISSI0 VICARIATUS.
freres Bernardins doive
des besognes notables e des
Mai.
12.
ubi in margine praecedit rnhrum Ordonances.
Denuo conttdimus.
nr. 74 d.
Itcni celui jour
faiz
perpetuel memoire dou segnour.
affiert d'avoir
il
970.
25
jour de la nativite nostre Danie, ce

sires le reczut de son hostel, a il
meisme
fu ordenos e faiz vicaires de Lunisana
Says e jura rofice faire bien e loialment
Edidit
(P. deest.)
monser Guy dou
e doit avoir plein pooir scur touz.
etc.
li
Vaca de Padua e jura etc.

E fu ordene que messer Jehanz de CastelHon allie awec hii e demuere pour
aucun tens a aviser le des besognes dou pays e pour oi'dener de son salaire awec les
bones gens dou pays.
fu ballies juges par le segnour messer Barrico de Lingua de
30
E
Bologne
encores
li
fu
ballies I juges,
qui
non messer Guillaumes du Beqiners de
e jura etc.
971.
35
Ex P
fol.
XX'.
INFEUDATIONES.
Edidif Doenniges
1.
c.
I,
72
Mai. 16.
Denuo contidimus.
nr, 76.
(P. decst.)
Die XVI. Maii dominus donavit

dibus suis in feudum
40
tria
in
feudum comiti Warnerio
milia flor(enoruni) auri ctc.
Item donavit Mamfredo de Claromonte comiti Mohac
Item donavit domino Guillelmo de Fordes
De
et fratri suo et here-
hiis
militti in
M V^'
flor(enos) in
feudum IIIF
omnibus Pardus rocepit instrumeutum.
feudum.
flor(enos).
HEINRICI
1006
Edidit Doenniges
XXII.
fol.
legitimatio
F. Kogler 'Die
Nr. 972. 973. 974.
131.3.
PETITIO LEGITIMATIONIS.
972.
Ex P
CONSTITUTIONES.
VII.
per
rescriptiim'
c.
l.
I,
(Mai. 17. 21).
m:
74
Weimar 1904)
Denuo contuUmus.
80.
img.
Cf.
(P. deest.)
63.
don Curol citaen de Tartone prie, que li sires vuelle de

certaine science e par privilege confermer une legitimacion faite de lui par le conte
Bertout, li quex a privilege de Temperour Frederic de faire e outroier legitimacions
Castellan
si
fiz
jadis de sur
comme il dist.
E pour cecui Cacelan
tempore
cf.
li
cardenax d'Ostia
messer Bernabos Doria.
RECEPTIO IN CONSILIAEEM IMPEEATOBIS.
973.
Ex P
prie
fol.
XXII.
Edidit
Doenniges
c.
l.
I,
(Mai. 22).
Denuo
74 nr. 81.
Monser Rayniers abbes
De
contulimus.
infra nr. 988 cap. 18.
segnour de son conseil e jura
lo
(P. deest.)
de Saint Michiel
de
Mont Emperial
fu
receuz par
le
etc.'
SCRIPTA AD SERVITJUM
MILITARE SPECTANTIA.
1)74-978.
1313.
Cf. etiam scriptum loliannis
regis
Mai.
4.-22.
Bohemiae lun. 20 datum, quo confirmat con1347 pag. 182 nr. 20), quod
ventionem de stipendiariis niittendis (Bdhnier, Eeg. 1313
infra in Appendice Actorum, vicariatus generalis edituri sumus.
974.
CONVENTIO PEOCUEATOEUM IMPEEATOEIS CUM SPIRENSIBUS.
20
3Iai. 4.
Cum
autographon reperiri non
editionem,
quam
276 ad
Ilermanno
editioneni
nr.
cf.
2)aravit
repetimus
piossit,
in minutiis
hic
Uilgard 'Urhunden zur Geschichte der Stadt
iam olim a Lehmanno

supra nr. 894 et 912.
in
illic
correctam
Speyer'' pag.
Chronico Spirensi factam,
De
210
magistro
(P. deest.)
25
Nos Georgius comes Veldentie provincialis Spirkowie et magister Hermannus

de Stocka canonicus Constanciensis notarius magnifici domini nostri Henrici Dei gratia
Romanorum
nostro
imperatoris, habentes
imperatore ad
infrascripta,
plenum mandatum
prout in
litteris
et auctoritatem
prefati
ab eodem domino
domini nostri imperatoris
desuper nobis datis^ plenius continetur, virtute et auctoritate eiusdem mandati pari
voto consentimus et volumus, quod leckelinus dictua de Sletzstat ludeus civis Spirensis
in civitate Spirensi
cum
ludeis
aliis
eiusdem
civitatis resideat et
moretur sub protectione
et defensione prelibati
domini nostri imperatoris atque nostra absque impedimento et turbatione quorumcunque. Quem etiam cives Spirenses in hiis, que continentur in hac littera,
facimus defendcre et tueri, ita quod ipse ibidem iuri pareat ut alter ludeus et domino
1) C.
infra nr. 988 qup. 13.
2)
Quae
rlcperditac suni.
3s
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 974. 975.
1313.
1009
cum immunitate ludeorum Spirensium absque

Et si ludei sive universitas ludeorum civitatis Spirensis mille quingentas
libras Hallensium, quas consules Spirenses ad servicium et utilitatem domini nostri
imperatoris iuxta iussum nostrum dare promiserunt usque ad festum beati Martini
xJv^n
proximum pro eisdem ludeis, ipsis eosdem exnunc dare et promittere recalcitrantibus,
nostro imperatori serviat proportionaliter
dolo.
.1
('2)
pro quibus ipsi ludei
et leckelinus a data huius littere usque ad festum beati Martini

xov"h
ad annum a stura et servicio quibuslibet domini nostri imperatoris
atque nostra esse debent absoluti et liberi bona fide, ipsis consulibus non dederint seu
exnunc cautionem eis facere noluerint, volumus quod extunc ipsi consules ipsos ludeos
per captionem rerum et personarum suarum ad solvendum ipsis dictam pecuniam iuxta
proximum
10
et deinde
seriem mandati nostri et tenore[m] litterarum predictarum nobis a domino nostro imperatore
traditarum auctoritate eiusdem doraini imperatoris et vice nostra coerceant et compellant,
offensam domini nostri imperatoris atque nostram.

(3) Et si
ludeis Spirensibus ante solutionem predictara dictarum mille quingentarura
nec per hoc incident

qui ex dictis
Hallensium de
librarura
15
Spirensi
civitate
extiinc ipsi consules pro quolibet tali
se
traxerint vel absconderint, volumus
duos ludeos alios quos volueriut
quod
in suos concives
dictorum ludcorum recipiant, aliorum ludeorum Spirensium contradictione

et nichilorainus ipsi consules seu eorum nuncii res et personas
et societatem
qualibet non obstante,
ludeorum, in quibuscunque locis eos

usque ad solutionem Hallensium predictorum,
contradictione quoruralibet non obstante.
Si quis enim ipsos consules in hoc impediret
in toto vel in parte, volnmus et decernimus quod idem incidat penam privationis
eorundem recedencium seu
poterunt reperire,
2a
se
abscondentium
capiant et recipiant
feodorum, iurium, libertatum, gratiarum et
omnium que habet ab imperio
iuxta tenorem
dictarum litterarum nostrarum, iuribus et privilegiis dictorum ludeorum Spirensium in
omnibus
25
semper
aliis
salvis.
Et nos comes provincialis predictus ipsis civibus ad hoc

Et in robur ac testimonium premissorum presentes
prestabimus consilium et iuvamen.
litteras nostris sigillis prefatis civibus
Datum anno Domini
tradimus comraunitas.
MCCC tercio
decimo. in crastino invencionis sanctissime Crucis.
EECEPTIO CASTRENSIS.
9:5.
Denuo contulimus aufograplion
3Iai. 18.
'Scrie CC. 42^

In verso legitur
manu cancellariae scriptum: I^ (= Registrat.). Edidit etiam Winkelmann 'Acta imperii
(P. deest.)
inedita' II, 264 nr. 412.
Bohmer, Reg. Heinr. 599 (Addit. I).
30
signatum,
Peiulet sigillum
laesiun
tahtdarii
filis
civitatis
Obernehnheim
rubri flavique coloris.
sericis
iiHenricuSji
Dei gratia Romanorum
suo Rudolfo dicto Rebelin de Morsmunster
35
Digni
lendi,
et
dilecto
fideli
benemeriti tanto sunt preveniendi favoribus et specialibus gratiis attol-
quanto se reddunt
in siiiceritate devotionis placidos
et in
obsequendi promptitu-
que nobis et imperio

impendere poteris in
futurum,
et volentes propterea te liberalibus favoribus prosequi, ut ex hoc tua et
alionmi tui exemplo fidelitas ad benemerendum forcius animetur, centum libras
denariorum Argentinemsium), cum quibus te in castrensem nostrum et imperii apud
oppidum Obernehenhein conquirimus, tibi de liberalitate nostra promittimus largiendas.
Quas quia ad presens solvere non possumus, pro eisdera tibi presentibus obligaraus
decem librarum predictoram denariorum Argentinen(sium) redditus per te et heredes
dine fructuosos.
hactenus
in
Attendentes igitur grata et fructuosa obsequia,
Italie
partibus
impendisti
et
tara
ibi
quam
alibi
de tuo corpore descendentes de stura nobis danda per cives nostros

oppido commorantes singulis annis in festo beati Martini recipiendos et tam
tuos legittimos
.
in prefato
LL.
COXSTITUTIOSES
IV.
1^7
Xov. n.
HEINRICI
jiy
diu
COKSTITUTIONES.
TII.
eosdem, quousque
teiiendos
Kr. 975. 976.
1313.
vel heredibus tuis
tibi
sunima
de prefata
predictis
pecunie per nos vel successores nostros imperatores vel reges Romanorum plenarie
Qua habita eum eadem per te et heredes tuos predictos statim
fuerit satisfactum.
predia comparentur
predicto
nomine
et illa
predictorum heredum
castrensis
deserviendi
feodi
et
imperio
memorato.
tuorum
nomine
homagium
nobis
tenebitis
more
solito in
Et propter hoc
et
fidelitatis
nobis
te
oppido
tuo
et
sacramentum
debite
prestantem de huiusmodi feodo castrensi per baculum, quem manu gestamus, presenMandantes civibus nostris in oppido prenotato morantibus firmiter
cialiter investimus.
per presentes, quatinus tibi et heredibus tuis predictis singulis annis in festo predicto
obligatione durante prefata de redditibus huiusmodi integraUter satisfacere non omitcuius rei testimonium presentes litteras
In
tant.
maiestatis nostre
sigillo
lo
iussimus
communiri.
XV.
Dat. Pysis,
Kalen. lunii, indic. XI, anno Domini
MCCCXIII,
regni nostri
976.
BECEPTIO IN VASSALLUM IMPERIL
Descripsit iam olim Jaffe

l.
c.
II,
264
et
Mai.
19.
m. antograplmi tahularii Solodit)-ensis
(=
Pendct sigilhm.
nr. 413).
septimus
Henricus
augustus
b.
favente
divina
(P. deest.)
B(>}imer, Reg. Heinr. 537.
Romanorum
clemencia
Hugoni comiti de Buchecke
nobili viro
fideli
is
Wiiikelmann
imperator
semper
graciam suam
suo dilecto
omne bonum.
20
Nominis nostri culmen extollitur, dum ad illos dexteram nostre liberaUtatis

extendimus, quos fidei et devocionis claritate conspicuos et circa [nostra]" et imperii
servicia continuos, fructuosos et utiles claris et'' evidentibus semper indiciis experimur.
Considerantes
itaque
tue
fidei
puritatem et sincere devocionis constanciam,
erga maiestatem nostram et sacrum
Romanum imperium
quibus
laudabiUter claruisti, necnon
25
etiam attendentes grata et fructuosa obsequia, que nobis et eidem imperio in Italie
partibus impendisti hactenus et tam ibi quam alibi impendere poteris in futurum, et
volentes
propterea te
imperii servitiis
sis
favoribus
liberaHbus
ex hoc nostris et eiusdem

tui exemplo fidehtas ad
legittimis heredibus de corpore tuo
prosequi,
inantea magis astrictus ac tua et
ut
ahorum
benemerendum forcius animetur, tibi tuisque

descendentibus centum marcas argenti, cum quibus te et ipsos heredes tuos in nostros
et imperii vassallos et
homines
ligios
conquirimus,
de hberaUtate nostra
pro eisdem, quas ad presens in parato solvere non possumus, officium
Solodro
tibi
et
heredibus
obUgandum, tenendum
diu,
donec
tibi
et
tuis
predictis
tenore
presentium
possidendum cum omnibus iuribus
et
in
pignoris
duximus
pertinentiis
suis tara
titulo
et
donamus
scultetatus
Ronianorum de
predictis
feodo huiusmodi per baculum, quem manu gestamus, presentiaUter

Mandantes consuUbus et civibus nostris Solodrensibus firmiter per presentes,
quatiims tibi tanquam sculteto suo vel ei, quem loco tui ad exercendum ipsuni scultetatus officium deputaveris, prefata obUgatione durante humiUter pareant et intendant
prestantcm
a)
4o
de
investimus.
S70.
35
vel heredibus tuis predictis per nos vel successores nostros imperatores
centum marcis, perceptis interim in sortem minime

computandis, plene satisfactum existat. Quibus habitis per te et heredes tuos predictos
pro ipsis unum castrum, quod si non haberetis, aUa bona vestra propria iuxta valorem
ipsarum nobis et imperio consignentur vel saltem cum eisdem predia comparentur, que
a nobis et imperio tu et ipsi heredes tui tenebitis in feodum, pro eo nobis et successoribus nostris predictis debita senicia prestituri. Te igitur propter hoc tuo et heredum
tuorum predictorum nomine homagium Ugium et fideUtatis debite sacramentum nobis
vel reges
30
deest or.
b)
eti
or.
45
*HEraRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
ac tibi de iuribus et pertinentiis ipsius

rei
Benuo
servatiim
In cuius
anno Domini MCCCXIII,
regni
contulit autographon
nohls petentibus
d.
v.
Mai. 22.
OBLIGATIO BONORUM IMFERIL

SigiUum
Th. Mai/er Oenipontanus.
verso manii cancellariae regiae scriptum est: I^
in
archivo
Registrat.).
Trapp CJmrburgi
relicto.
In
Bohmer, Reg. Heinr. 659
comitis
loro
cleperiit,
tnemhranaceo
(Addit. II).
(P. deest.)
Henricus Dei gracia
Romanorum
Cum
ex parte tua nobilis
sicut
noster nuper
vir
cum quadraginta
nobis exposuit,
Egenoni
nobili viro
et omne bonum.
Wernherus comes dc Homberg
graciam suam
ivdvocato de Ametzia fideli suo dilecto
15
iussimus communiri.
BE AMATIA.
SCRIPTA PRO EGENONE

977.
10
XI.,
lunii, indictione
977. 978.
plenarie stiideant respondere.
officii
litteras nostre maiestatis sigillo
Datiim Pysis, XIII. Kal.

nostri
Nr. 976. 977. 978.
1313.
viris
armatis
dilectus fidelis
de Alemania
nobis
et
imperio in Lombardie partibus a festo purificationis beate Virginis transacto proxime
cum eisdem armatis, videlicet quadraginta viris equis et armis decenter

usque ad annum complotum a dicto festo purificationis computandum in
citra servieris et
expeditis,
Italia vel alibi
ad beneplacitum nostrum,
so
castro Trisine de lacu
usque
successores
30
propter hoc quadringentas marcas argenti
Cumarum usque ad
eisdem vallem terre Veltelini
districtus et territoria dicta Burniser
cum
per te
heredes tuos legittimos tcnendam et possidendam cum omnihus iurihns et^ pertinenciis
suis,
2s
tibi
promittimus largiendas et pro
tenore presentium
et
idem comes nobis tuo nomine promisit,
sieut
nobis servire debeas fideliter et constanter,
tibi
vel
nostros
heredibus
tuis
imperatores vel
predictis
reges
de
prefata
Romanorum,
summa
pecunie per nos vel
perceptis
interim
in
sortem
minime computandis, plenarie satisfiat, harum serie duximus obligandam. Tibi nichilominus promittentes, quod quam primuni nostram presenciam accesseris, iuxta ordinacionem et arbitrium dicti comitis ultra prefatam summam pecunie, quam tibi daturam
promisimus, pro huiusmodi servicio facto et faciendo per te ut premittitur tibi graciosius
respondere curabimus ac eciani de stipendiis, que tibi et armatis tuis predictis pro
tempore iuxta consuetudinem curie nostro racionabiliter debentur, tibi et ipsis satisfactionem debitam impendemus". Mandamus" igitur universis comunitatibus et hominibus
in dictis valle et castro
durante
tibi
et
morantibus firmiter per presentes, quatinus obligacione predicta

tuis predictis in omnibus nostro nomine* humiliter pareant et
heredibus
intendant ac de iuribus, redditibus et obvencionibus universis provenientibus ex eisdem

35
integraliter
sigili
respondere
procurent.
Harum
litterarum
testimonio
Datimi Pysis, XI. Kal.
978.
lunii, regni nostri
maiestatis
MANDATUM
CIVITATI
CUMANAE DIRECTUM.
Repetimus editionem a Bonainio 'Acta Henrici VII'

40
nostrc
robore signatarum.
nititur transsumto diversorum
mtariorum
I,
27S
nr.
(P- deest.)
Burmii.

gratiam suam
comuni Cumarum
Henricus Dei gratia

suis vicario, consilio et
174 paratam, quac
sid)scriptionihus authenficato tabtdarii civitatis
i)7J. ) in loco raso or.
^) idtima e in loco raso or.
"^)
augustus
et
dilectis fidelibus
omne bonum.
Man
in
loco raso or.
127*
Febr.
2.
HEINRICI
JQ12
YII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 978. 979.
1313.
Conquesti sunt nobis venerabilis Sifridus Curiensis episcopus princeps* et nobilis

vir Eoêno advocatus de Amatia fideles nostri, quod vos una cum Facino de Ambria
ipsos in bonis et possessionibus et iuribus et hominibus Yallis dicte Burmensis sibi
episcopo et ecclesie sue proprietatis, sicuti nostro Egeno feodali titulo pertinentibus
contra rationis debituni molestetis et plurimum pergravetis, bona, possessiones, liomines
Quocirca
et iura huiusmodi violenter occupando et nonnumquam temere spoliando.
vestre firmiter precipiendo mandamus, quatinus cum ad hoc officii nostri
debitum nos astringat, ut singulos imperii fideles in suis iuribus foveamus et etiam
defendamus, de molestacione et gravamine predictoruni episcopi et nobilis de cetero
penitus abstinere curetis et pro iuris et pro nostra reverencia eisdem de ablatis indebite
fidelitati
satisfationem et
emendam congruam
maxime cum
impendatis,
lo
parati sint vobis et dicto
Facino coram nobis super actionibus vestris, si quas contra ipsos habueritis, facere et
exhibere iusticie complementum. Alioquin ipsis episcopo et nobili super hoc providere
curabimus de remediis opportunis.

Datum Pisis, XI. Kalendas lunii, regni'' nostri anno quinto, imperii vero primo.
is
LEGATIO AD FRIDERICUM REGEM
979. 980.
TRINACRIAE.
1313.
Scrvantur in
quarum
])rior
Lihro legatiomim, de quo
a Bernardo cancellata
Fridericum habitos supra
nr. 765.
766
979.
Ex h
fol.
Vir, uhi
Edidit Doenniges L
Mai.
I,
c.
7.
v.
est.
Cf.
et nr.
815
sttpra
nr.
934
941,
duae formae,
im])eratorem et regem
inter
20
8.2,5.
FORMA REIECTA.
rtihrtcm item cancellatum: In Sicilia verbumqtie praecedit YsiCAt.
109
nr. 5.
Denuo
(P. deest.)
contulimus.
[Die^ septima mensis Maii recessit de Pisis frater
domini imperatoris missus ad regem Fredericum.

secuntur per dictum
ad
Tractatus
nimcius et ambaxiator
25
Cui nuncio fuerunt iniuncta ea que
dominum imperatorem:
Primo debet requirere regem predictum, quod personaliter veniat ad dominum

imperatorem, si comode potterit. Et si forte venire non potterit et videatur ipsi regi,
quod mora sua sit magis utilis ad incohandum et perficiendum negocium ordinatum
1.
30
per ipsos duos dominos, in hoc casu debet dictus nuncius requirere dictum regem,
quod incontinenti debeat vivam guerram incipere contra Robertum natum bone memorie
secundi et invadere Regnum et terras, que dictus Robertus tenet, toto
posse suo per mare et per terras.
2. Item quod dictus rex"^ faciat venire illos de societate Romanie^ in loco illo
ubi sibi raelius videbitur super terras, quas tenet dictus Robertus, ad faciendum guerram
contra ipsum E(obertum).
Item quod in casu predicto si rex non veniat, mittat domino imperatori ad
3.
ipsum associanduni in presenti guerra banneriam suam associatam trecentis vel quatercentis equitibus expeditis equis et armis ad honorem ipsorum dominorum.
regis Karoli
')
iilS,
a) iioster
97!>.
Die
add. ed.
regis
regiminis ed.
cancellis positis deleta sunt L.
sequitur debeat delet. L.

1)
^)
Cf. pag. 101.3 not. 2.
*)
spatium nomini inserendo vacuum retictum L.
35
40
HEINRICI
CONSTITUTIOXES.
YII.
1313.
Nr. 979. 980.
lOi;}
Item quod dictus
rex mittat gualeas. que conducent dictos equites taliter

hominibus, marinariis, pane bescocto et aliis necessariis, quod
dominus imperator possit inde munire, quando venerunt, alias leves seu subtiles utiles
ad guerram faciendam. Et est intentio domini imperatoris, quod postquam dicti equites,
4.
nuinitas
et
expeditas
quos mittet rex predictus. venerint et descenderint
ad terram, quod ipse dominus

erit ad muniendum dictas gualeas
suas.
Et quod debeat etiam solvere stipendia marinariorum et hominum predictoruni,
qui venient de Sicilia, de quibus idem dominus imperator vult muniro gualeas suas
panem bescoctum, quod
imperator debeat solvere
ibi
leves prodictas.
10
Et est voluntas et intentio doniini, quod de illa peccunia, quam dictus rex
domino. solvatur dictus panis bescoctus et etiam stipendia marinariorum et
hominum predictorum. quos dominus imperator vult facere poni supra galeas suas
predictas' per duos menses sequentes, postquam ad terram venerint.
Et residuum
5.
debet
peccunie idem rex mittat domino imperatori incontinenti ad solvendum et per-
dicte
15
ficiendum ea que sunt necessaria pro armata.
Et quia dominus imperator intendit
6.
dictum Robertum
per mare
de presenti invadere
facit
ab
ista parte.
dictam guerrara contra
per terram et ea facere quantum potterit et intendit
et
Regnum
quam dominus
similiter inchoare
facere
et
armatam gualearum, ideo
dictus rex Fredericus requiratur ex parte domini
imperatoris,
quod
vult dominus,
quod
ipse mittat sibi in
20
in decem gualeas leves seu subtiles, aptas ad

guerram fiiciendum bene armatas, munitas et expeditas.
Cum quibus et cimi aliis
gualeis, quas dominus facit preparari ab ista parte, possit idem dominus imperator
Regnum invadere et guerram facere. Et mittat dominus rex unam bonam personam
conestabulum sive capitaneum dictarum gualearum sufficientem * ad exercendum
25
officium admirallie
subsidium dicte guerre a sex usque
cum estandardo
980.
Ex L
X,
fol.
ipsius regis".]
FORMA TEADITA.
ubi ritbrum: Sicilia.
Edidit
Boenniges
I.
c.
I,
111
conhdimus.
nr. 7.
Demio
(P. deesf.)
Forma ambaxiate quam debet
refferre dominus Bonifacius episcopus Kyriensis

Frederico regi Trinacrie ex parte domini imperatoris:
30 illustri
Primo debet ipsum regem
1.
requirere,
movere
et inducere
modis omnibus quibus
melius expedire viderit ad hoc, ut incontinenti diffidet Robertum natum
memorie
35
40
979.
1)
d)
Caroli
secundi
clare
et
sufficiendum L.
Cf. etiam
Doetmiges
1.
c. I,
ad has
res ut videtur spectantis,
sm6 nr.
11,
de quo
municavit vir
quondam
quod incontinenti vivam guerram moveat, faciat et

continuet per mare et per terram contra dictum Robertum toto posse et quod Regnum
et terras, quas dictus Robertus tenet, intret et invadat personaliter et hostiliter incontinenti toto posse et amicos et adiutores dicti Roberti quantum poterit subtrahat.
2.
Et videtur utile, quod dictus rex faciat venire in auxilium suum ad dictam
guerram faciendam illos de compagnia Romanie- ad aliquem locum supra terras, quas
tenet dictus Robertus, ubi idem rex melius expedire viderit ad dictam guerram faciendam.
regis
cl.
r.
iam supra ad
Ti
quam
nr.
)ir.
T4
2)
b.
in fascicxdo
101104
et nr.
Hic achiotare
liceat verha
clutrtaceo tahularii
815
S23,
quaedam Conventionis
Eareinoneiisis 'nr. 43ST' signato
invenit nohiscumque benivolentissime com-
Henricus Finke:
Capitula et convenciones secundum que universitas exercitus
Francomm
in
Romanie partibus
nobilem Rogerium de Lauro militem marescalcum et rectorem uuiversitatis ipsius ac

procm-atorem eius ad hoc solenniter ordinatum elegit, approbavit et peciit seu postulavit in eorum
existentis per
HEraRICl
1014
VII.
CONSTITUTIONES.
1.313.
Nr. 980.
si comocle fieri poterit, dum tamen dicta guerra propter hoc

ad dominum ad ipsum associandum ad partes Tuscie aliquam quantiEt si forte gentem predictam
tatem equitum armatorura cuni vexillo eiusdem regis.
posset, mittat saltem vexillum
mittere
non
dicte
guerre
retardatione
sine impedimento et
Iteni cjuod mittat,
3.
non impediatur,
associandum per comitem de Claromonte et eius societatem.

imperator facit et parat armatam gualearum ad invadendum
dominus
quia
suum portandum
Iteni
4.
Regnum
et
predictum
habeat de
terras predictas
et
cum
gualeis
suis
et
est
necesse et expediens, quod dictus rex
unum bonum virum
domini imperatoris et
gualeis
capi-
taneum et rectorem loco admirallii, qui regat totam armatam utrarumque gualearum,
ideo requiratur dictus rex, quod de gualeis suis lcvibus sive subtilibus mittat incontiad dominum in tanta quanta potterit quantitate a
munitas cum estandardo suo.*
nenti
et
quod
Item'' requiratur,
5.
in dictis suis
gualeis
sex
idem rex
superius
raittat
bene
duodecim
pro
domini
gualeas
pro
uno mense
et
lo
armatas
de gente sua, quia
boni et strenui reputantur, tantum quantum ipse gualee portare poterunt ad municndum
Item providentur in Sicilia
gualeas domini ad stipendia domini per tres menses.
de panatica
i5
de peccunia
dimidio
Et solvantur ipsi homines et panatica de peccunia, quam dictus rex debet

domini.
domino, et residuura dictus rex mittat domino pro facto armate domini in mari solvendo
expediendo".
et
Et''
6.
debet dictus rex induci ad predicta facienda rationibus infrascriptis

ipsi dominus imperator ct rex pro se et heredibus suis sunt mutue
20
Primo quia
(I)
et parentele federe alliguati.
araicitie
uiiionis,
Propter quod debent se iuvare invicem
contra omnes, exceptis etc.

(II)
Secundo quia specialiter
regnum predictum
dictum Robertum guerram
(III)
Tercio ratione
et
expressim dictus rex promisit et ex pacto expresso
et terras predictas personaliter invadere et intrare et contra
tenetur
et offensiones facere et araicos subtrahere, ut dictura
officii
25
est.
admirallie.
Quarto ratione qua oranes amici, oranes devoti et oranes fideles iraperii ac
oranes, qui statum transquillum tocius christianitatis et tocius rei pubhce diligunt, rationabiliter tenentur ipsum R(obertum) realiter et personaliter offendere tamquam pubhcum m
(IV)
rebellem
et
hostera
imperii
realiter et personaliter et
*)
et
lese
maiestatis
crimine
reum
diffidatum,
bannitum
suadente iusticia condempnatum^.
Sequuniur in L post cancellis positis deleta: Et quia ajjud Pisas dominus habet corpora duodecim gualearum subtilium bouarum et bene preparatarum quarum qniuque sunt munite
et exjjedite omnibus necessariis, exceptis hominibus et panatica
septem vero non sunt
munite de aliqua re necessaria,
idcirco est necesse et expediens, quod dictus rex mittat eum suis gualeis supi-adictis
hominem et panaticam ad fruniendum et muniendum duodecim gualeas domini predictas et
alia necessaria pro dictis septem gualeis, que de nullo sunt munite.
Et est intentio domini, quod dicti homines et panatica, de quibus dominus vult munire
dictas duodecim gualeas suas, solvantur de propria pecunia domini, quam dictus rex debet
domino pro tribus mensibus subsequentibus.
Et residuum diotus rex mittat domino ad solvenda et periicienda ea que sunt necessaria pro armata, quam dominus facit et preparat ab ista parte.
,
980.
Item
*)
Item
expediendo
expediendo
verum legitimum
domini Friderici
et
(cf.
signo posito scripla sunt post
not. a) in folio
condempnatum L.
*0
Vacant quatuor capitula proxjme precedentia.

el
35
'^)
Et
condempnatum
post adstdo scripta sunt L.
naturalem dominum inclitum infiintem Manfridum filium serenissimi principis

Trinacrie ac nomine ipsius infantis eundem dominum regem iii eiusdem
illustris regis
universitatis rectorem et defensorem.
Quae oimiia inrantHr nomine
ret/is
Trinacriae per Manfrerhiin 5
de Claromonte in presentia Symonis Ph(ilipp)i de Regalibus de Pistorio militis serenissimi et excellentissimi domini imperatoris
Messinam missi ad presenciam
dicti
domini regis Friderici.
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 981.
1313.
1015
CONSILimi lUDICIS AULAE

IMPERIALIS SUPER REBELLIBUS.
981.
1313.
(ante Mai. 16).
Signo chronologico carens, famen inter Api; 26 et Mai. 16 scriptum, servatur autoTaurini in tahuJario rcgio inter Collecfanea Bernardi de Mercafo 'DipJomi
grapJnim
impcriaJi
Mazzo 3
duobus fanium
23\
nr.
constajis.
foJiis
Docnniges Ms. IV, de
qtio v. supra ad nr. 563) foJ. 3 et 4,

Quin a MiJancio ipso scripfum sit, non est duJjium;
addiiiones vero adiecit Leopardns Frenetti noiarius.
Nos denuo accuraiissimc
15
c.
II,
79 nr, 32.
(P. deesi.)
quod propter guerrarum discrimina Romanioli, Paduani, Bononienses, Trivisani omnem

eorum thesaurum portaverunt Venetias et ibi deposuerunt eundem. Si ergo lata est
sententia conti'a Eobertum^ et feratur, sicut de iure ferri potest, contra comune et
homines de Bononia, contra comunitates et homines de Romaniola propter delicta et
crimina lese maiestatis comissa super territorio imperii et contra comune et homines
civitatis Padue - et contra comune et homines civitatis Trivisii, certum est quod universus thesaurus,
fiscabitur
et
quam camara
Et
de
qui reperietur fore depositus
camaram
in
sententie contra
20
J.
omnino scrvantes.
Celsitudini imperialis culminis notificat Milancius vestre imperialis aule iudex,
(I)
10
Edidit Doenniges
coniuJimtis, orihographiam
ipsas
et
locis
devolvetur de iure.
imperii
cintatibus antedictis,
Utile
est ergo,
cives velociter proferantur
civitates et
et
con-
quod predicte
excogitetur via,
per
imperii liabere possit thesauros antedictos.
civitas Venitiarum acquiratiu* et ad

Via autem deducendi ipsam civitatem
Vinetiarum ad benivolentiam imperii est, ut mihi videtur, quod primo imperiahs
maiestas se interponat per solepnem et fidelisimum nuntium ad sedandam et pacificandam guerram. que vigilat inter ipsuni comune Venitiarum cx una parte et civisi
non falor
ista
videtur
in
quod
via,
benivolentiam et subiectioncm imperii deducatur.
25
tatem et comune ladro ex altera.

civitati
Venitiarum
quod
certo,
et
fidelis
civitati
et
sapiens
Nani
ista
guerra inrecuparabile
dampnum
contulit
ladre in avere et personis, propter quod speratur pro
anbaxator
possit
ipsas
guerras
pacificare
saltem
vel
conpetentes treuguas facere, donec imperialis maiestas per se ipsam pacificaret easdem.
30
Secundo posito quod predicte guerre sedatio non proficeret ex toto ad acquirenfeudum de comitatu civitatis Padue totum
territorium quod est a flumine Brente usquo Venetias et ipsum flumen Brente, et faciat
Et certum
quod istud territorium sit sub iuridicione temporali civitatis Venetiarum.
reddo imperialem clementiam, quod meis temporibus civitas Venitiarum voluit expendere
centum milha libras, ut flumen illud Brente toleretur de cursu suo quem" facit vorsus
Venetias et fieret quod haberet transcursum per^* alias partes ad mare magnum. Et
dam
35
civitatem Venitiarum, detur Venetis in
ista sola ratio
quod imperialis maiestas aquiret civitatem Venitiarum
faciet,
ct
deducet
Paduanos ad mortem.
Tertia ratio faciendi venire Venitos ad subiectionem imperii
40
asignetur et detur comuni Venitiarum
de thesauris
quia ipsi Veniti sunt pecuniis denudati ct per

facient sibi conscientiam
Acquisita
vel per
45
omnes
981.
1)
a)
tres
or.
Apr. 26;
ad partem
cf.
Romanam
tanti thesauri
ergo civitate Aênetianim per
est,
quod certa
portio
supradictis rebellium predictorum,
curiam
spoliati,
quod libenter
acquirendam.
unum
vel
per duos de predictjs modis
superius denotatos acquisiti sunt thesauri antedicti, recuperata est

"")
supra
loco ad delet. or.

nr. 946.
2)
Mai. 16; cf hifra
nr. 982.
HEINRICI
1016
Nam
etiam civitas Paduana.
comes Guritie
altera
qui
ex
si
uiia
ex
cum dominis de
civitatem Padue
la
et
es
altera''
patriarcha Aquiliensis
cum
ex
qui
mandata imperii
ex altera civitas Verone

veniunt
uno
impetu
omnes
et
una
die contra et adversus
Scala et
Paduano,
certum
est
quod
civitas
Paduana recupesuper territorio
altera parte civitas Vicentie
provenire, ex
Nr. 981.
Trivisina que zelat ad
civitas
altera''
1313.
parte insurgunt Veneti eontra Paduanos,
vasallus imperii,
est
etiam'^ est vasallus imperii,
CONSTITUTIONES.
VII.
toto suo posse,
cum adhorentibus cis, videlicet cum Vicentinis extrinsecis,

cum Veronensibus extrinsecis, cum illis de hi Turre qui ibi sunt, cum episcopo Paduano
deducentur ad mortem et ipsa civitas Paduana incorporabitur iuri imperii.
ratur et Paduani proditores
Sic erg-o retinendo et anbulando per supradictas vias imperialis maiestas acquirit
lo
numquam subiecta fuit imperio, et recuperat civitatem Padue,

que proditionaliter de iugo imperii effugere procuravit, nec imperium faciendo predicta
calamum et ceram et fidelem hominem sive
aliquid expendit de suo " nisi cartam
anbaxatorem, qui sciat, velit et possit fideliter predicta omnia adimplere et tractare^
civitatem Venitiarum, que
(II)
C Quod
possitis et debeatis sententiare contra
comunitates et homines Romaniole
i*
ae etiam contra corauno ct homines civitatis Bononie, contra quos de mandato imperialis
maiestatiss
et
inquisitio
iam precessit, ita quod non restat nisi citatio ad

manifestum est causis ef' rationibus infradictis:
probatio
sententiam audiendam, patet et
Prima quia facta est inquisitio et probatio manifesta, quod comune Bononie et
homines Bononienses in ipsa inquisitione descripti' commiserunt et delinquerunt contra
imperialis cuhiiinis maiestatem personaliter quoad homines specificatos et per solennes
anbaxatores quoad comune civitatis Bononio in territorio et super torritorio maiestatis
im])erialis, videhcet in Lombardia, in marchia Trivisana et in Tuscia, mitendo pecuniam
et milites ac pedites in suscidium rebellium ad partes predictas ad interitum gentis
imperiahs et mortem et distructionem fidelium Romani imperii.
Robertum
20
25
processum est, cur non procedetur contra Barisellum Beccarium et civitatem Bononie quam tenet et eius cives, qui
adeo notorie dehnquerunt contra maiestatem imperii, sicut fecit ille Robertus. Loquantur
Item''
si
contra
qui contrarium attestantur,
Secunda
est in simili casu
sciunt''.
si
quia
est
ratio
qui
civitas
Bononie
et
civitates
Romaniole
et
comunitates
30
ipsarum terrarum per sententiam latam contra Robertum olim regem Sicihe sunt incorporati in fiscum imperii pro eo tempore,
dominari debebat
in
Romaniola
est per sententiam antedictam
et
et
quo ipse Robertus pro
civitatibus
antedictis.
incorporatuni
in
Si
ergo
fiscum iraperii,
Romana
ius
illud
satis
ecclesia
deductum
rationabihter
quod senteutia contra comune Bononie et homines ac etiam comunitates et

homines Romaniole proferenda non promulgabitur contra terras et homines ecclesie,
patet
35
set contra terras imperii et horaines.
Tertia ratio est quia

ecclesie,
nec
ei
ergo
in
set
secum
in
comune
et
homines
civitatis
Bononie non optenperant Romane
rebelhone persistunt nec recipiunt rectores et comites ecclesie
obtenperant' nec'* obtenperaverunt''"" iam sunt decem et octo anni et ultra.
ita est sicut est,
civitate
981.
ecclesia
ex altera
vel quasi
possidet
quia ius dicit quod"' iurisditio et
predicta,
'>)
Romana non
manu Leopardi
raeruni
atramento fusciori supra lineam add,
ius aliquod
Si 40
temporale
iraperium
que donata
")
a Leop. atram,
or.
ex altera a Leop. atram. fusc. in margine add, or.

") de suo a Leop.
f) et tractare a Leop. atram.
atram. fusc. supra lineam add. or.
8) de
fusc. in linea add. or.
h) atram. fusc. a Leop. in margine add. or.
maiestatis manu Leop. atram. fusc, super oms delet. or.
fusciori in linea add. or.
<l)
')
descriptos or,
k)
Item
sciunt
post atram. fusc. add. or.

") ius dicit
quod a
Jjcop. in
'*)
in
margine inferiori atram.
fusc. post a
praecedit in fine lineae et delet. or.
margine eodem atramento
adiect. or.
Leop. add.
) praecedit
or.
')
b n Iêop.
detet. opterarijt or.
45
HEINRICI
Romane''
fuerunt
Komanorum
ecclesie
demum
ita
perdatur per ecclesiam
Romana
6
VII.
constituat
et
CONSTITUTIONES.
postmodum confirmata
retineatur,
Romanam
si
in
civitate
Verum
possideaturP.
si
1017
Bononie
per reges
possessio iurisditionis
vel expelatur de possessione iurisditionis vel ecclesia
suum comitem
ibi
Nr. 981. 982.
1313.
et
ille
non recipiatur per cives Bononie vel

ecclesia Romana perdidit ius quod
suplicetur se posse repelli de dicta civitate, statim
Si ergo ita est, non proceditur contra civitates ecclesie Roniane.

Super hoc ergo respondeatur per principem antedictum, quid intendit quod faciat
Milancius antedietus sue aule minimus iudex super processibus antedictis.
primitus obtinebat.
C Insuper
(III)
10
sepedictus iudex imperialis aule notificat cuhuini antedicto, quod
multe accuse sunt porecte coram ipso contra quasdara civitates et homines provincie
Romaniole ac etiam contra civitatem Bononie et certos cives ipsius civitatis sujier
crimine
[et]
bitur,
verum
optet,
quod procedatur'' de iure^ nec ne,
et
hec tutum fore reputat antedictus iudex, quod onines sententie que proforimtur
de ore imperialis culminis, ponantur
memoriam nec
in
registro
camere ad perpetuam
imperialis
Item îdetur
fuerit
rei
tradantur indiferenter omnibus postulantibus sine causa.

iudici
quod
antedicto,
contra lohannem
fratrem
Roberti et
dicti
eiusdem et fautores et sibi adherentes procedatur de iure prout

procedendum.
Unde quid placet imperiali culmini, rescribatur et demandetur
contra consiliarios
20
deliberet
quod manda-
observabitur.
Ad
15
Unde
reatu legisi lulie et lese maiestatis, quas accusas recepit.
iniperialis maiestas,
iudici antedicto.
982. 983.
BANNITIO CIVITATIS PADUANAE.

1313.
SENTENTIA IMPERATOPdS.
982.
2s
30
Mai.
10.
Autographon a Paulo de Podio Boiiizi notario exaratum, eius famen suhscriptione

carens, in media parie iam admodum corrosum et dissipatum atque liic illic fere illegibile
servatur Taurini in tahulario regio 'Diplomi imperiali Maszo A nr. 20' signatum. In verso
leguntur manu lohannis de Dyst ut videtur scripta: Iste sunt quedani sententie date per
dominum imperatorem, quibus addidit Bernardus: de Padua. Edidit Doenniges 'Acta
Henrici VII.' II, 202 nr. 57; nos denuo accuratissime contulimus.
Omnia fere quae desunt ope aliarum bannitionum stipra nr. 716. 768. 916 supplevimus,
itaque textum,
quem praebet Albertinus Mtissatus
X, 589) suo Marte variatum

tores''
S5
16. 25.
Mai.
Ilenricus divina
presentium et
gratia
memoriam
et
(ed.
Muratori 'Rerum Italicarum scrip-
dccurtatum, praeter intitulafionem negligere
licuit.
(P. deest.)
augustus^ ad certitudinem
futurorum.
pubhce tuitionem divina influentia nobis disposuit committendam,

compacatis seditionibus
que per provinciam Alamannie inimico pacis pululaverant
1.
Postquam
rei
981.
o)
40 lese dekl. or.
fuit
')
Romana
or.
P)
possiadeatur or.
praecedit pcededat delet. or.
')
1)
in
marrjine
a Leop. add.;
^^raecedit lege
de iure supra lineam atram. fusciori a I.eopardo
add. or.
1) Intiltilatlo in
LL.
COXSTITLTIONES
JI
est:
IV.
Henricus VII. divina favente clementia Rom. imp. et semper aug.

128
HEINRICI
IQI8
CONSTITDTIONES.
VII.
partes Ytalie reformare.
operante, disposuimus neeessario
eomunitates et
universe
1313.
Italie
civitates
Romani
iura
Nr. 982.
In quibus vacante imperio
occuparant
imperii
intestinis
nefanda
occasione
captata
civibus exulantibus
ab
eiectis,
raore
regebantur
[tyrannico]
eisdem ac bonis jiropriis tyrannice
inter
et
se
quibusdam civibus
bellis duritor fatigate cupiditate habitantium excreseente,
et
ipsarum
infinitis
per adversarios
occupatis,
cogebantur per civitates exteras mendicarc ac multis etiara per diversas provincias
vitam eorum in esilio peregerunt. Yerum ad ipsas partes Ytalie accedentes
universis nostris et Romani imperii fidelibus de Lombardia, qui infidelitatis proposito
dispersis,
perduraverant. placatis atque unitis concorditer, dura nostra foret intentio preparata ad
incohanda itinera versus Romam, ut dyadema imperialis culminis suscipere valeremus,
comune
civitas et
in
civitatis
Padue ac
malum dampnabiliter hostinati

exhibitam cum prestatione
infrascripti cives ipsius civitatis et quilibet
post recognitionem
nobis
eorum spontaneam
solempni
iuramenti
inter
et fidelitatera
sue
ceteros
jo
eorundem
malignitatis
conatus. deferente clamore notorio, qui nulla potuit atque potest tergiversatione celari,
conmiserunt contra tunc regiam
et
post imperatoriam maiestatem infrascripta crimina
is
et reatus.
civitas et comune Padue et infrasciipti cives et districtuales ipsius
eorundem serioso et vigilanti aninio effectualiter procurarunt, ut
certe civitates Lombardie et marchie Trivisine cum quibusdam civibus ipsarum civitatum
ac etiam civitates Tuscie et alie universitates castrorum nobis et Roraano imperio
Ac
rebelles contra nos se opponerent et in rebellione persisterent animo indurato.
etiam vicarium quem posueramus ibidem de ipso vicariatus officio expulerunt, quem
contra voluntatem nostram elegerunt postea in rectorem eorum contra honorem nostrum
Ac* etiara promoverunt et induxerunt consiliarios, officiales
et tocius Romani imperii.
et homines ipsius civitatis Padue ad expellendum fideles et subditos sive amicos
Romani imperii et ipsos forbanniendum et quosdam occidendum et quosdara relegandura
Et nichilhorainus cum ipsis civitatibus rebellibus suprade civitate Padue antedicta.
dictis conspirationes et ligas contra nos et Romanum imperium facere presumpserunt.
Et mala peioribus eumulando comunieato consilio cum predictis civitatibus rebellibus
et hominibus earundera ordinaverunt de transmictendo ad Urbem subsidium armatorura
pro impediendo, ne diadema imperiale suscipere valeremus. Item comunicato consilio
2.
civitatis
namque
Ipsa
quilibet
et
tractaverunt et ordinaverunt
de accipiendo
civitatera
Paduane
culminis et de submictendo eamdera predicte
Yicentie
de
dorainio
civitati rebelli,
25
30
imperialis
ex quo tractatu
cura operibus subsecutis infiniti homines ad interitum sunt deducti.
Insuper infrascripti
eiusdem civitatis comunicato consilio inter se et cum supradictis

partiura supradictarum ipsara civitatera Padue tunc temporis nobis
civitatibus rebellibus
cives
20
35
et Romano imperio
subiectam et re vera sub nostro dorainio existentem seduxerunt ad rebellionera nobis
et Romano imperio faciendam, in qua rebellione continuo postea perstiterunt et sunt,
ac adheserunt civitatibus rebellibus antedictis.

culminis infulati ac resideremus
cum
nostro
Et dum essemus diademate imperialis
felici
exercitu in castris ante Florentiam,
40
niictere Florentiam subsidium festinarunt.

3.
Nos vero cupientes
sic nefandis,
veritatem.
scire, utrum clamor illo notorius adimpletus esset operibus

de predictis et super predictis ex nostro voluimus officio diligenter inquirere
Et commissione predictorum reatrmm testibus omni exceptione maioribus
notoria legitime comprobata, de consilio nostrorum iudicum pronuptiatum fuit solepniter,
erimina supradicta in inquisitione formata contra eos contenta et quodlibet eorundem

notorie fore et esse perpetrata seu commissa per
Paduanos
982.
in
a)
ipsa
Aac
or.
inquisitione contentos
et
comune
et civitatem
quemlibet eorundem, et
Padue
ita
et
homines
per patentera
45
HEINRICI
VII.
COXSTITUTIONES.
1313.
Nr. 982.
I0I9
evidentiam ipsorum crimimim notoria fuisse et esse ac commissionem reatuimi predictorum, quod nulla possunt tergiversatione celari, et tanquam contra'' notorie delinquentes hactenus et nullatenus postea desistentes commietere similia et eadem posse
et
5
debere procedi
contra ipsos
comune
et
contra quos nostra inquisitio iam precessit,

libet
eorundem
et reatu
Padue
legis
diftinitive
lulie
lese
et
maiestatis notorie perpeti-ato per

in
homines
quemlibet eorundem.
eondepnari et puniri de crimine et
quemlibet eorundem
et
Padue
ci\-itateni
et
reatti
ipsos
infrascriptos,
quem-
et ipsos et
ac super crimine
comune
et
horaines
singulis capitulis in ipsa inquisitione contentis et
quoeorundem. Demum eamdem civitatem Padue et comune ac homines infrascriptos

et quemlibet eorum requisivimus et citavimus sufficienter et perhemptorie, ut certo
termino iam elapso coram nobis, iibicunque essemus et nostra curia resideret, ad hanc
nostram diffinitivam sententiam audiendam comparere cm-arent. Quod ipsi suis prelibet
10
meritis et offensis et in sua obstinati contumacia ae fraudibus pernitiosius indurati
diffisi
facere despexerunt.
Quia
4.
15
universitatem,
legitime nobis constat predicta crimina et reatus per predictam
igitur
comune
et
homines infrascriptos fore commissa, premissos
plures dictorum comunis, ci\ntatis

et
opera detestanda
paeem
20
statera iusti
et
iudicii
hominum
dum
apendentes et atendentes, quod
quietem habere potuerunt cum tranquilitate
et
quam
et alios
infrascriptorum excessus nefarios
et imperiali benivolentia,
prodictionahter quesiverunt,
ipsi
bella
iniquitates exercuerunt et procuraverunt pro posse

sicut
etiam procurare adhuc non cessant, in imperii popuhmi seminare cieaniam, suscitare
Imdia,
!5
in
Padue
inmictere
scandala,
tumultus
concitare
discordias
fo[ve]re
et
in
nostrum
et
Romani imperii contemptum atque universalis roi publice detrimentum, ipsum comune
Padue et quamlibet singularem personam ipsius comunitatis civitatem et homines infrascriptos et quemlibet eorimdem, cum sint crimine maiestatis rei et multarum nefandarum
prodictionum mole preponderante in profundum malorum demersi, in eorum contumaci
absentia,
quam Dei
certa sciencia
omni
quo melius
iure
nostre plenitudine potestatis
quam
alio
sedentes pro tribunali diffinitive sentcntialiter et
(I)
rebelles
30
presentia repleat,
tam de
et
proditores ac" hostes
privamus mero
eligendi
et
Romani
imperii
et
et
[in]
lese
plenius possumus ex
quocunque
hiis scriptis
tanquam
crimine
maiestatis
reos
quaUbet temporali omnique iure

habendi potestatem, rectorem seu dominum perpetuum vel temporalem
et
mixto imperio et iurisdictione
ad regimen ipsius civitatis Padue vel eius districtus.

(II)
Privamus etiam civitatem eamdem et privatam esse declaramus hterali
studio ac licentia doctorandi et omnibus franchisiis, privilegiis, inmunitatibus, honoribus
atque leudis et omnibus quibuscunque iuribus a nobis vel ab imperatoribus seu regibus
35
Romanorum
predecessoribus
nostris
seu
concessis
qualitercunque
scienter revocantes cassamus et irritamus et anullamus.
dictum comune Padue, civitatem
ac ipsius
aquisitis
ipsaque
Precipientes et declarantes
comunitatis universitatem
et
quamlibet
quemUbet
personam ipsius universitatis et omnes et smgulos homines
eorandem felloniam, proditionem et legis lulie lese maiestatis* crimen contra condam
infrascriptos et
40
regiam et demum imperatoriam maiestatem nostram et'' totum Romanum imperium

ex predictis excessibus commixisse, veniendo etiam contra proprium iuramentum
fidelitatis nobis prestitum per ipsum comune, consiliarios, officiales et homines ipsius
civitatis
45
982.
III
et
!>)
contra fidelitatem per eos factam^,
sequitur uo dele/. or.
) corr.
ex ct or.
et
^)
nichilhominus ipsam civitatem
ahhinc mutaio
stilo
e)
or.
loco raso artius scripta or.
1)
Cf.
supra
nr. 02-5.
128*
\
nostram
et
HEINRICI
1020
Padue utpote
CONSTITUTIOXES.
VII.
ream, quod muris et fortaliciis quibuscimque denuita quod solum aratrum patiatur et ex omni
raaiestatis crimine
deformetur,
detur ac etiam
parte ipsius civitatis unicuique
totaliter
Nr. 982.
1313.
sit
liber aditus et discessus.
(III) Insuper ipsum comune et universitatem ipsius comunitatis Padue in decem

milibus libris am-i fisco et camere nostre sive Romani imperii persolvendis propter
presumptioneni commissionis nefarie excessuum predictorum [condempnamus]^.
quoque personas
Singulares
(IV)
Romano
comunitatis de toto
ipsius
imperio
quod realiter et personaliter quelibet persona

ipsius comunitatis licite, libere et impunc possit offendi et capi et capientium servi
fiant. ipsosque homines infrascriptos et qucmlibet eorundem utpote maiestatis crimine
[made]factos capitali pena plectendos, ut si quo tempore ipsi vel aliqui ex eis in
nostram et Romani imperii fortiam pervenerint. furca suspendantur, ita quod ibidem
penitus moriantur, in hiis scriptis sententialiter condepnamus.
(V) Angianos quoque et consiliarios sive sapientes vel reetores ipsius civitatis
qui tempore dicte rebellionis erant et successive
predicte et quemlibet eorundem
exbannimus
et diffidamus, decernentes
fuerunt ibidem et in futmuni fuerint dicta rebellione durante, de toto
Romano
lo
is
imperio
exbannimus et perpetua notamus infamia, privantes eosdem et quemlibet ipsorum

omnibus privilegiis, bonoribus, franchitiis et immunitatibus a nobis vel a Romanis
imperatoribus
predecessoribus
nostris
habiles esse volumus iudicandi]

(VI) [Potestates vero,
inde
citra
obnoxii
fuerint
concessis vel
et assidendi
iudices
officio
et notarios,]
de predictis
et
[eisdem]
aliter
aquisitis
[et
in-
cuiuslibet magistratus honore
ct
20
qui tempore dicte rebellionis et ab
qui deinceps in
regimine
dicte
ciîtati
prefuerint et absque nostra [vel successorum nostrorum] licentia et ad ipsius cidtatis
regimen exercendum accesserint, privamus

iudicandi. presidendi
et assidendi
infamie volumus subiacere.
privatos esse volumus ab
et
omni
et notariatus et cuiuslibet magistratus et
Ac etiam omnibus
privilegiis, franchitiis et
officio
perpetue
sj
immunitatibus
honoribus ot iuribus a nobis vel predecessoribus nostris concessis vel aliter aquisitis
eisdem privamus. ipsa pri^-ilegia et honores ex certa scicntia revocantes. Ipsosque
exbannimus et tanquam rebelles Romani imperii a cunctis nostris et dicti imperii

volumus [personaliter et reaUter] posse offendi. ludices quoque, advocatos et
civitatis Padue, cives vel districtuales atque incolas adiudicandi et adsidicte
notarios
dendi, advocandi et tabellionatus officio privamus et perpetue volumus infamie subiacere.
(VII) Item quia civitas predicta, comune et homines ipsius comunitatis in dicte
rebellionis et tam detestabilium scelerum obstinatione publica tanto tempore nullatenus
perdm-assent sine ipsorum civium et incolarum patientia et assen.su et ut pene metu
coacti se et dictum comune e predictis nefandis erroribus retrahant et ad debitam
fidelibus
reverentiam nostram et
eiusque
districtus
et rebelles
Romani
cives
de toto
Romano
nuUa persona cuiuscimque
tanquam nostros
imperio exbannimus.
status
existat
hominibus
consilium vel
infrascriptis
favorem
vel
alicui
et
Romani
civitas,
Padue
auri
castrura
vel
villa
vel
40
vel persone dicte comunitatis
eorum prebeat publice
sub pena centnm libranim
imperii proditores
Decernentes ac mandantes quod
nec aliqua
aliqua universitas eidera civitati sive comunitati

vel
35
imperii reducantm-, universos et singulos dicte civitatis
incolas
et
30
vel
cuilibet
occulte auxilium,
civitati
et quinqua-
ginta librarum auri cuilibet castro, ville, baroni, comiti, raarchioni vel alteri sublimi
persone
et
viginti
librarum
auri
cuilibet singulari
persone
pro vice
qualibet qua
4.=.
contrafecerint committenda.
(VIII)
Et quod
castrorum,
villaruni
cuilibet sit [licitum

et
quaslibet
alias
impune]
cives, incolas et habitatores civitatum,
[singulares
personas,
cuiuscunque] status et
conditionis existant, que obedirent eisdem vel alicui eorundera vel dederint auxiliura,
982.
f)
deest or.
30
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 932.
1313.
1021
consilium et favorem, [publice vel occulte offendere in persona] et rebus et ipsas et

ea capere, arrestare et detinere.
(IX) lubemus etiam expresse, ne aliqui debito[res predicte civitatis velj personarum predicte comunitatis Padue vel alicuius eorum seu hominum infrascriptorum
vel alicui eorum de debitis in quibus tenerentur eisdem vel alicui eorum in aliquo
satisfacere vel presumant vel quomodolibet respondere, alioquin tantundem camere
nostre persolvant et ad id sumarie et sine strepitu et figura iudicii compellantur.
(X) Universas etiani civitates,

alias
10
15
castra,
singulares personas cuiuseunque
villas
totius
Romani
imperii et quaslibet
status et conditionis existant,
que tenerentur
eidem comunitati Padue vel alicui persone de dicta civitate vel liominibus infrascriptis
seu alicui eorundem ad aliquam pecunie vel rerum prestationeni vel restitutionem
vel ad aliquod servitium faciendum vel aliquod auxilium prestandum ex aliquo pacto
seu obligatione penali ex quacunque causa seu titulo facto cum cisdem vel aliquo
eorundem seu cum^ predecessoribus suis, ab ipsa promissione, obligatione et contractu
sive contractibus et pena apposita in eisdem in tantum, in quantum eisdem vel
eorum
vel suis heredibus
tenerentur, absolvimus et absolutos esse volumus

quod
ad
ea
prestanda
eisdem vel alicui eorundem vel suis heredibus
ipso iure, ita
nullatenus teneantm-. Predicta autem bona supradicte civitatis et personarum eiusdem
et hominum infrascriptorum ac etiam aliarum personarum, de quibus superius facta
alicui
20
est mentio, cuiuscunque condictionis existant, iura etiam realia vel personalia servitia
ex quaeunque causa,
dicte
comunitatis
ac
officialibus antedictis
titulo vel obligatione
hominibus
etiam
eidem
civitati
seu
infrascriptis
appetentia quocunque
modo
Padue, comuni vel personis

alicui
ipsorum vel etiam
confiscantes
et
in
tamen quod
personis vel alieui eorundem,
imperii incorporantes sentencialiter in hiis scriptis, ita

25
Romani
fiscum
si
illi,
qui [per]
se detulerint et
hanc sententiam erant obligati predictis
re vera manifestaverint debita, ad que tenentur infra denotatis, lucrentur medietatem
et eamdem sibi percipiant, si aliam medietatem camere nostre et Romani imperii
studeant adsignare.
''
Ab omnibus autem
omnes qui essent de nostra

Padue eorumfamilias et
exules
fideles
eorumque
quos
familiares
nostros
et
familias
et
bona,
que
protectione
nostra
et Romani
bannis
eximimus
et
sub
bona a dictis sententia, penis et
mandata
nosti-a
venerunt
et sunt
imperii reservamus, necnon illos omnes qui iam ad
Romani
imperii
vel qui infra duos raenses proxime subsequentes ad mandata nostra et
o.
familia et
omnes
penis predictis excipimus
re vera precordiali et fideli dilectione studuerunt pervenire.

().
Premissa autem omnia
et singula facimus exigente
requirente et ex certa scientia et de
defectum
si
Non
iusticia ac
nostre plenitudine potestatis.
quis forsan in processibus propterea factis
solepnitatem obmissam.
*o
illos
fideles impcrii qui"^ erant et sunt exules a dicta civitate
bono reipublice
Supplentes
omnem
foret habitus ob aliquam
obstantibus aliquibus legibus, privilegiis atque
gratiis
iuris
sub
quacunque forma verborum concessis, etiamsi de predictis vel eorum aliquo toto tenore
de verbo ad verbum opporteret in premissis fieri mentionem, que contra premissa vel
aliquod premissorum possent quomodolibet obici vel opponi.
C Nomina autem singularum personarum que
7.
predictos excessus,
crimina et
reatus commiserunt et contra quos processum est et lata sententia suprascripta, sunt
*^
infrascripta:
Aô, Bertoldinus fihi condam

Opi(;o, Raynaldus eius filii.
lacobus condam Marsilii.
Qui omnes se faciunt marchiones Estenses.
Aldobrandinus.
Francisci.
082.
g)
de achl. or.
h)
quia
or.
HEINRICI
j(,22
Niccholaus eius
Ubertinus condam Bonifacii.
condam
de domo
Marsilii
CONSTITUTIONES.
VII.
filius.
condam Brunaxii.
Antonius
Niccholaus.
Chagarius
Omnes de domo
fratres.
dicti
de Macharufis.
Gilioli
Chiosso et Simon dictus Bio condam
Salionis de Bucacherinis.
Dux condam
rinis.
condam Parengani.
Marsilius
Obigo
Henricus Scruvignus condani Raynaldi

eius filius condam Gilioli de Macharufis.
illorum de Cararia.
de Scruvignis. Benastrutus et Giliolus

Franciscus. Macharufus. Barnabo filii condam
Henricus Brexanus vocatus.
Nr. 982.
1313.
filii
g Pantaleo.
Falchi do Bugache-
illorum
de
Mahtiis.
Galvanus.
Troppinus.
condam Ajlini de TerraGuercius.

Hengulfus Andree de Terradura.
Ronchus condam Agolantis.
dura.
Vivianus. Agolante eius filii.
Gisso de Sancto Angelo.
Henrighectus a Bova
condam Gilii. Matheus. Gilius et Bartolomeus filii condam lacobi Bova. Niger
condam Guidonis de Nigro. Dominicus dictus Salvatiicus. Clarellus et Tintinellus
Uguccio et Aypartus condam Francisci
de Bullis de Montesilice. Mangaspersus.
de Mangaspersis. Marchus condam Aiparti de Mangaspersis. Belhmdus et Qambonectus condam Allexandri de Bilhindis. Guido filius Petri de Manfredis. Tisso Novellus
condam Tissonis. Guillelmus condam lacobi. Guilelminus condam Flori. lohannes et
Leonisius eius filii de Campo sancti Petri.
Albertus et Ledoicus condam Hengulfi
lohamies.
Dradivese et Bartolomeus fratres
Federicus.
de Pomello.
Hengulfus.
lacobiis
dictus Bructus
et
filii
supradicti
filii
Alberti de
Martinus
Canis
condam
Guercius
is
20
condam Cambonecti.
Mercarinus condam Guigardi.

et
lo
Pomello.
Gerardus et Yivianus condam Spere. Spera filius dicti Gerardi. Niccholaus condam
Mathei. Rodulfus et Vivianus condam Bartolomei.
Guillelmus condam Prodocini.
Aycardinus.
Fredus condam Emperii.
Rodulfus condam lacobi.
Ganselgardus,
Hengulfus dictus
lohannes Cavalere.
Bartolomeus et Bonaventura filii Floriani. Honor
Simonis de
Ugolinus notarius de Garbione.

Albertus condam Dente. Petrus eius filius
Vigoargerio.
Guillelmus condam Vitaliani del Dente.
25
lohannes Ca^nis condam

Marsilius Cambonus dictus Maicardinus.
Anthonii de Palafaxana.
Petrobonus
Gualpertinus.
Albertinus dictus Musactus.
de LemiQinis.
Albertinus Guercius condam Nicholai de Castronovo.

condam Guidonis de Castronovo. lohannes Campanarius Precani Campanarii.
Nichola
dictus Musactus.
et
Aldovandrinus eius
Ugo
Henrighectus notarius de
Ambroxino.
Petrus et Antonius condam Aldichini Aldicino.
de Mireto.
Petri.
filii.
Cachus Ugonis de Qachis.
dictus
lohannes Sanguenaccius.
Martinus et
Guercius
dictus
vellus
et
Solo
Qagus
et
Corradus Giuglioni de Viguntia.
filii
Mathei de Cortosis.
ludex.
Caninus.
predicti
Ugo
eius
Fraxa'' et
filii.
Paxe
Carolus.
filii
lohannis.
lohannes
Ugonis.
Corradus.
Omnes de
Gerardi
de Viguncia.
Dardus.
dictus ludex.
Parcinipeus condam Marsilii de Partalipio. Paganinus. Francus dictus

lohannes dictus ludex condam Onore a Prato. Andreas de Pedeferco. Matheus
982.
')
deest
35
Alberghectus et Bonginellus condam

Antonius de Lyo dictus
Rolandus de Plaôla dictus ludex.
Phylippus.
Ceremias condam Marchi de Paga.
Franciscus
Ricardus et Frugerius et Aycardinus condam Marchi'. Omnes
condam Frantaxasta.
de domo de Cavo de Vaccha.
Nicholaus condam Anthonii.
lohannes Henricus.
^'ambonectus condam Pagani.
Albertinellus notarius
Guilelmus notarius de Coscio.
de Albano.
lacobus condam Aymerici de Francischino.
lacobus notarius condam
Raynerii a Prato. Parigius notarius eius filius. Rolandus condam Bonfrancisci. Danexius
et Tartarus condam lacobi de Guarnerinis.
lacobus dictus Pacinus condam Ardigoni.
Vinaroctus dictus ludex. Avancius dictus ludex fratres de Permomia. Pevere a Prato.
Beldomandus notarius de Bobiis. Albertinus notarius. Henrigitus eius filii. lohannes
ludex.
30
dicti
Cachis.
condam
Albertus Sanguenaccius condam Petri Sanguenaccii. No-
Antonius
Pipia.
lacobus
Marcus notarius
initio
lineae or.
^)
praecedit % or.
1)
corr.
e.v
niathei or.
40
45
HEINRICI
CONSTITUTIOKES.
VII.
Antouius dictus ludex.
Falarolus.
Petrus eius
Laurentius de Radicibus.
Andree Yalenti.
Bernardus magister.
Principus eius
Aldigherius
Canchiella.
dictus
Graffionus de Graffione.
filii.
Albertinus dictus JRobinus
filii.
condam
Tisso, Boni-
Gualpertinus.
Niccholaus et
Carloctus, Galvanus et Petrus fratres de Merlana.
Aycardinus Lanegolus notarius.
filius.
a Lignaniine.
Antonius eius
Antonius,
filius
Henghenolfus
Olverardus et
Baricus
eius
Megoconte Galeatus.
Grandonus notarius. Berlingherius
dictus ludex.
Tristanus condam EQellini de Este.

Yivaroctus et Bonaventm-a de Guigimanno Leonardi. Philippus
de
Grandonio.
notarius
Comitibus.
Manfredinus condam Ugonis Comitis. lohannes Cataneus
condam Dimitrii de
Langaloctus.
10
1023
Martinus notarius de Caseta.
Niccholaus condam lacobi Maguchi de Rontolis.
fatius et
Yivianus condam Omniboni de Minis.

5
Kr. 982. 983.
1313.
de Villarappa.
Lata data et pronuptiata fuit dicta sententia per dictum serenissimum dominum
imperatorem sedentem pro tribunali et lecta et publicata mandato et in presentia ipsius
domini imperatoris per me Pauhmi sere Ranuccini de Monte Imperiali notarium ipsius
domini imperatoris et in presentia Leopardi Frenecti de Pisis notarii ipsius domini
imperatoris, quibus ipse dominus imperator mandavit, quod de predictis omnibus et
,
15
Et hec omnia
singuHs scribant ct faciant publica instrumenta.
in
20
aula
in
Pisis
maiori
hospitii
magnifici
viri
domini
et singula acta fuerunt
Raynerii omitis de Donoraticho,
quo dominus imperator habitat, convocata ibidem et congregata ad parlamentum ad

mandato ipsius domini imperatoris innumerabili multi-
predicta audienda et intelligenda
hominum tam citramontanorum quam ultramontanorum, tam magnatum et

Presentibus nobilibus viris dominis Amedeo comite
quam etiam popularium.
tudine
nobilium
Sabaudie, Manfredo de Claromonte comite Moac, Rainerio comite supradicto, Gerardo
de Donoratico
comite
S5
Petro
de Avillaria,
nobilibus
et
Garino de
viris
Amone
de Albomoute,
Sancto Senforiano,
Guidone de Faxio,
Bonafusio de Guasconio militibus,
Guidone de Caprona, Lapo de Ubertis, Guillelmio de Ugliis, Simone

Lamberto de Ciprianis, [Milvio de]" \"italianis et
Carbono de Cerchiis, lohanne de Castiglione iudice, Francisco Tani de Ubaldinis,
Paganino de Panigo, Scocto de Sancto Geminiano, Niccholao de Altomanno de Yerona,
Melancio de Bononia iudice, Alberto notario de [Lambertellis]" de Yei-ona, Marco de
lohanne Ceno,
Philippi, Soffredo de Yergellensibus,
30
Aldemaio, Federico de Acello civibus
undecima
die
et aliis
quam
pluribus fidedignis testibus
anno millesimo trecentesimo tertiodecimo indictione

decimosexto mensis Maii, ac regni ipsius domini imperatoris anno
Dominice
ad hec.
Trivisii
nativitatis
quinto, imperii vero primo.
983.
35
MAIsDATUM PUBLICATIONIS ET EXECUTIONIS.
Servahir
in
Quem
fol. 200'.
solo
C Librorum Commemorialiiim
deniio contulimus.
Cf. stqjra nr.
tahularii
931 sub
3.
regii
Mai. 25.
Veneiiani
tom.
BoJimer, Reg. Ecinr. 538.

(P. 549.)
Henricus Dei gratia

40
Romanorum
imperii fidelibus. ad quos presentes pervenerint
cives
982. ) non omnino certum

45
suam
et
omne bonum.
nuper contra civitatem Padue et comune ipsius ac etiam contra quosdam

et comittatinos civitatis eiusdem propter eorum nephandos excessus super reatu'
lulie lese maiestatis sententiam curaverimus promulgare, discretos et sapientes
Cum
legis
gra(tia)m
983.
1)
) reat.1
or.
C.
Cf. 'Predelli' loeo
ad
nr. 361 citato 1, 128 nr. 568.
HEINRICI
024
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 983. 984. 985.
1313.
Dominiciim de Dugneyo, Sufredum de Vergellen(sibus) milites, MilanQium de

lohannem de Castellione procuratorem fisci pro publicatione dicte
sententie ad partes Lombardie, Venec(iarum), marchie Tarvisine duximus transmittendos,
dantes nichilominus eis et dicto Dominico cum quolibet ipsorum dictam sententiam
viros
Bononi.a iudicem,
executioni debite mandandi plenariam potestatemi.
tenore presencium
districte
dantes
prefata obedire curetis,
Quare vobis universis
et singulis
precipimus et mandamus, quatinus eisdem super execucione

executoribus antedictis,
prout requisiverint,
auxilium,
consilium et favorem, sicut nostram indignationem cupitis evitare.

Dat. Pisis, VIII. Kal.'' lun. regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
INFEUDATIONES DIVERSORUM.
984-986.
1313. Mai.
984.
Ex P
20. 23.
i:SFEUBATIO HEINRICI
DE FLANDRIA.
Libro propositorum consilii imperatoris, de quo
Edidit Doenniges
l.
I,
c.
Denuo
75 nr. 86.
v.
Mai. 20.
supra ad ur. 923,
fol.
XXII'.
contidimus.
Cf. ulias infendationes eisdem diebus factas
Doenniges
l.
c. I,
75 nr. 83. 85. 87. 88.
\%
(P. deest.)
Die XX. Madii dominus imperator donavit

eius
marescalco pro se et heredibus suis ex
Laude cum comitatu
et districtu
ipsius
ipse
et
in
se
feudum doraino Henrico de Flandria

legiptime
marescalcus
descendentibus civitatem
fecit
fidelitatem
domino.
Qui marescalcus renunciavit donationi facte sibi per dominum de castro Soncini
dominus absolvit eum de fidelitate propterea per eum prestita ei.
INFEUDATIO COMITIS FORESIL
985.
Frojmiimus hucusque ineditam ex

Heinrici VII.
archivi
nr.
1383
reliquias
Tempus
signata.
superest
(post
Mai.
et
20).
minuta chartacea partim corrosa, quae inter

Pisis
in tabtdario
capitidi
maioris
ecclesiae
ex eo quod refert scriptum siipra nr. 984, itemque
colligitur
20
ex Relatione Nicolai Botrontinensis, cuius verha in adnotatione ponere
25
liceat^.
(P. deest.)
[Henricjus" divina favente etc. universis etc.
Licet ad quorumlibet nostrorum fidelium munifice prosequenda servicia hberalitatis

[regije
dexstera
983.
b) Kall.
985.
")
quadam
generalitate
sit
abillisj
illis
tamen quadam
specialitate
fit 30
C.
uncis inclusa desunt
m: 989
.1/.
iir. 985.
3) ed. Heyck pag. 7S, ubi Nieokms de
eodem loco in castro imperiali dominus dedit domino
Heurico Flandrie suo marascalco civitatem Laudeusem cum comitatu, et si nou valeret X milia florenorum in redditibus, volebat quod in locis propinquioribus eidem assignarentur usque ad decem milia
floreuorum, et fecit eum comitem Laudensem. Ibidem comiti de Foresio dedit castrum de Suncîno
in Lumbardia et quatuor milia florenorum magis prope castrum assignandorum, si predictum castrum
non valeret. Ibidem omnibus militibus citramontanis non Theotonicis inter duo milia florenorum et
trecentos.
Ista fuerunt extrema, quia nullus habuit plus quam duo milia et nullus minus quam
trecentos.
Dedit huiusmodi feodum secundum conditiones eorum.
1)
Cf.
infra
cap. 4.
2)
Cf. infra
tempore minus recte recordans haec narrat:
lu
35
40
HEINRICI Vn. CONSTITUTIONES.
Nr. 985. 986.
1312.
1025
in quibus pure fidei constantiam [injvenimus'' quorumque devotio non solum

placere cupit obsequiis, set speratur inantea potius placere prestandis. Eapropter
presenti privillegio notum facimus universis tam presentibus quam futuris, quod nos
debitrix,
prestitis
p[uri]tatem, quam^ illustris vir lohannes

erga nos et sacrum Romanum imperium
constanter noscitur habuisse, considerantes etiam labores continuos et honera expensarum,
inviolabilem
atendentes
comes Forensis
devotionis
fa[mi]Iiaris
fidei
et
noster dillectus
que ad honorem nostri culminis subiit et subire probatur necnon alia grata et accepta
servicia, que ipsum laudabiliter in Tuscie partibus actenus nobis exhibuisse cognoscimus
et incessanter ad presens exhibere sentimus ac exhib[iturum pro f]irmo credimus in
quod ad nos et imperium pleno iure per[tinet cum] casalibus,

hominibus, usibus, iuribus. iurisditionibus, mero et mixsto inperio, iure patronatus
ecclesiarum vac[antium et] non vacantium. terris cultis et incultis, aquis aquarumquo
M futurum, castrum
Sulcinii,
villis,
decursibus, molendinis, piscariis,
silvis,
venationibus, montibus, planis, pascuis, dirictibus,
proventibus, pedagiis, bannis, condempnationibus

15
bonorum
bonis vacantibus et
pubii-
que dc iure vel consuetudine antiqua [hactenus

imperium ratione quacunque pertinere noscuntur, sibi
cationibus. iusticiis et rationibus omnibus,

observata]''
ad nos
et
Romanum
heredibus suis legitimis in perpetuura donamus et concedimus in feudura ex certa

nostra' scientia de gratia speciali^, cum idera lohannes pro se et heredibus suis preet
no[mine ipsorum] nobis,
dictis
-Ai
^5
promiserit
h[uiusmodi
consueta
et
nostris
servicia
Romano
et
exhibere
imperio
et
ad
pro
ea
feudo
exliibenda
recognoverit se teneri. De quo quidem feudo, recepto prius ab eodem suo et lioredum
suorum nomine homagii legii et fidelitatis debito sacra[mento, ipsum] premissa recepta
promissionc pcr sceptrum nostrum solempniter investimus. IIoc addicientos expresse,
quod si dictum feudum non valeret vel ascenderet in redditibus annuatim summam
florenorum quatuormilium auri, quod tunc et in eo casu recognoscimus nos teneri ad
supplendum et suppU>re eidem dictum feuduin us()ue ad predictam summam in castris,
villis vel iuribus aliis ad nos et Romanum imperium
spectantibus vicinioribus dicto
Xullo ergo
eastro Sulcini^.
Ex
P, de quo
V.
siipm,
XXII'. Edidit Doenniges

ad lul. 27. edenda.
fol.
Cf. privilegia infra
contulimus.
et
etc.''
INFEVBATIO EPISCOPI JIASSAXI
986.
30
3Iai. 23.
l.
c.
I,
75 nr. 84.
Benuo
(P. deest.)
lohannes de Rippafracta plebanus plebis Sancti Laurentii in Platea Pisan. diocesis

Muletus quondara Guillelmi de Foseiana itrocuratores venerandi patris domini lohannis
Dei gratia Popoloniensis

3s
successoribus
debita]^
et
Massani episcopi quondam nobilis
viri
Paladini marchionis
nomine proprio et [pro] dicto episcopatu et nomine

dicti episcopatus procuratorio nomine dicti episcopi, nominibus quibus supra, fuerunt
Et ipsi nomine quo supra fecerunt fidelitatem domino die
investiti per domiinim.
Masse
et Confice pro se ipso et suo
XXIII. Madii.
985.
lohannes
et
Xullo
^)
1)
U..
*>)
uncis indnsa desuni J/.
M.
40 Jine lineae
<=)
supra lineam add.
.V.
sequitur
f)
heredes sui predicti nobis successoribus nostris

etc. alio
Be quo
r.
atramento add.
fsujna nr. <JS4.
COXSTITUTIOXES
IV.
J/.
')
omnino incerta; desunt duo verha in

Hoc adicientes expresse quod idein
seiuitur deletum:
g)
.1/.
desunt 16 fere lilterae
sic
JI.
2)
Cf.
pag. 1024 not.
3.
129
conieeimus.
HEINRICI
1Q26
VII.
CONSTITUTIONES.
mSTRUCTIONES LEGATORUM.
987-980.
Mai.
1313.
987. 988.
22.-27.
INSTBl'CTIONES AI) CIVITATEM
SPECTANTES.
987.
Ex
h, de qiio
v.
Ce" sont
ala a
il
les
lANVENSEM
Mai. 22.
INSTRUCTIO nCARII lANUENSIS.
supra ad nr. 934941,
Edidit Doenniges
Fagol. a Genes.
Cf. iam supra nr. 934 936.
quant
Nr. 987.
1313.
l.
c. I,
113
fol.
XI, uhi rubrum: de Huguch. de
nr. 8.
Demto
contidimus.
(P. deest.)
besconges qui furent dites e enchargies a Huguchon de
Genes
la
la
Faisola,
vicaires:
10
Premierement que par grant provision e dihgence soient eslehues persones

regiment des chasteux dou destroit de Genes e especialment a Monego, a
au
feables
Guavia, a Lerisi. E cil soient mis chastehiin en non dou segnour par le dit vicaires
par un an e tant phiis au moins, com il plaira au segnour. E doivent doner bone seurte
e cauteile, que il guarderont les chasteux al henour e au profit dou segnour e au bon
estat de la cite e dou cumun de Genes e que il les rendront a nostre segnour
rempereour ou a son certain commandement e non a autrui, vivent nostre segnour
1.
i.i
Tempereour.
Item de aliis officiis comunis lanue tam in civitate quam extra, exceptis illis
de quibus iam ordinavit, vult dominus, quod dictus vicarius cum magna providencia et w
consiho virorum providorum et fidehum domini ipsa committat per unum'' annum taUbus
personis, quod sit ad honorem domiai et bonum statum comunis lanue, nec vult dominus,
quod una persona teneat unum officium plus quam per unum annum, et distribuantur
officia de anno in annum personis fidehbus dignis et sufficientibus ad honorem domini
2.
et
bonum statum comunis.

Item
3.
25
quod
vult dominus,
dictus vicarius committat
domino Barnabovi de Auria
vicariatum castri de Melia Lunensis dyocesis per unum annum et recipiat ab ipso iuramentum, quod consuetum est prestari per vicarios imperatoris. per unum annum videlicet
Et iuret dictus Barnabos dictum
et tantum phis et minus, quantum phicuerit domino.
castrum
non
fideliter
custodire pro
domino
et
reddere eum'^ domino vel eius mandato
et
30
alteri.
4. Item quod dictus vicarius'' lanue exigat computum et racionem a nobih viro
comite Guidone Novelh vicario in ripparia lanue a parte orientis et capitaneo guerre
Lulisane pro domino imperatore de gestis, receptis et expensis per eum. Et quod in
castro Capriole, quod idem Guido vicarius tenet, ipse vicarius lanue possit pro domino
35
constituere castelhim.
Item
.5.
vult dominus,
quod
dictus vicarius exigat
computum
et
racionem a Phihppo
de gestis per ipsum Philippum in ipso

quam idem dominus debet habere
utihtate,
domini
et
de
eiusdem
officio ct de iuribus
quod inde spectat ad dominum,
ius,
utiHtatem
et
ipsani
de facto dietarum monetarum, et
Philippo iocaha domini,
supradicto
redimendi
a
Et
exigendi et recipiendi pro domino.
de Nigro magistro monetarum domini imperatoris
que
ipse
987.
1)
Phihppus habet pignori obhgata.

")
Cf.-
seqiiiitir est
delet.
swpra pag. 972 not.
L.
1.
^)
sequitur v delet. L.
')
sic
L.
^)
vicaricus
Ij.
40
HEINRICI
Item
(i.
fiat
littera
VII.
CONSTITUTIONES.
10
1027
lanue
vicariis,
Saone et eorum
districtibus et in tota ripparia lanue, quod dominus vult, mandat et precipit, quod omnes
obediant supradicto domino Barnabovi de Auria tamquam vices gerenti admirallii domini
et sacri imperii ^ ad faciendam armatam gualearum et aliorum lignorum supra mare ad
inimicos et rebelles domini et imporii oifendendos et amicos et fideles deffendendos,
prout et quando per ipsum dominum Barnabovem vicegerentem ut supra fuerint requisiti.
Et ista littera tradatur Hugucioni de Fagiola vicario predicto, qui eam tradat ipsi domino
Barnabovi, recepto prius per eum a dicto domino Barnabove sollempni iuramento, quod
dictum officium et omnia que ad ipsum officium pertinent bene et fideliter exercebit
ad honorem, utilitatem'* et exaltacionem domini et sacri imperii quodque inimicos et
rebelles domini et imperii, ubicunque per mare et per terram realiter et personaliter
domini
in ci-sitatibus
persequetur et offendet iusticiamque in dicto
poterit,
que dicto officio pertinent ad iionorem

bonum statum omniuni fidelium subditorum.
faciet
15
Nr. 987.
apperta pro domino Barnabovc de Auria universis
castellanis, potestatibus et aliis officialibus
1313.
et
officio fideliter
et
observabit et omnia
exaltacionem domini et sacri imperii et
Item vult dominus, quod officium rectorum nobilium, quod dominus cassaverat,
et reducatur ad pristinum statum, tali modo quod per dominum sive per
vicarium lanue de auctoritate domini ipsi rectores eligantur et constituantur, sicut
Et de modo et forma et de potestate et ballia, que dicti rectores
eliguntur ancziani*^.
habere debent ad honorem domini et bonum statum civitatis, cum maxima provisione
et discretione habeat consilium dictus vicarius cum domino Barnabove de Auria et eum
aliis fidelibus et devotis domini et cum illis vidclicet, qui plus diligunt honorem et
7.
restituatur
Habito consilio cum eisdem inconcivitatis.

omnia scribat domino quantum poterit festinanter.
exaltacionem domini et statum pacificum

tinenti predicta
Item vult dominus, quod dictus vicarius in transitu suo per rippariam lanuo
de gestis per comitem Guidonem i*ôvolIi in officiis suis vicariatus
&.
a,
inquirat diligenter
Et si potest habere colloquium cum

lanue et capitanee guerre Lulysane.
lohanne de Castellione procuratore fisci, qui est in Lulysana, habeat et exquirat diligenter
de negociis predictis et de negociis guerre Lulisane et de gestis marchionum Malespine.
Et ea que reperiri poterit significet et scribat domino quantumcunque poterit festinanter.
ripparie
30
Item eodem modo inquirat de facto vicariatus ripparie lanue a parte orientis
si expedit quod illo comes Novelli mutetur et per quem modum, et quam societatem
quod salarium oportet habere illum qui substituetur. et si expedit constituerc vicarium
tota ripparia a parte orientis vel sufficit in parte tantum et qua parte.
9.
et
et
in
Item super tractatu matrimonii contrahendi inter dominum Opeczinum Spinule

Gallure sit advisus et cautus dictus vicarius ad impediendum ipsum
k).
35
et
iudicis
filiam
matrimonium per curialem modum.
cum
dentiam
et
bonam
provi-
Itcm provideat dictus vicarius super eo quod dicitur, quod quidam cives
lanuenses et specialiter de domibus Spinule et Aurie frequenter portant et conducunt
victualia, mercaturas et res alias per mare apud Montron et alibi ad terras rebellium
I
40
Et super hoc habeat consilium
fidelibus .doniini.
et infidelium
inquirat per
domini.
eum
Et super hoc locatur cum supradicto lohanne de Castellione
et alios quos poterit super hoc veritatem
de salubri remedio apponendo.

is
087.
1)
Cf.
utilitilitate
aupra
L.
f)
seqiiilur linea
et
et postca studeat sagaciter
diiorum verborum spatiiim adaequans
in initio
nr. 968.
129*
lineae L.
HEINRICI
1028
12.
Item de
secundum quod
ibi
CONSTITUTIONES.
1313.
quos comune Pisarum tenet
stipendiariis,
diligenter, qualiter sunt
et
VII.
utiles et necessarii, et inquirat
Nr. 987.
in Lulisana,
sciat et exquirat
per alios quani per Pysanos
de statu vel recessu eorum.
invenerit. ordinet
Item liabeat dictus vicarius advisamentum super potestaria Poyre, que est
in Romagna, antequam committat eam alicui, quoniam si mitteretur ibi homo sapiens
et fidelis domino, possot esse honori et utilitati domini multipliciter fructuosus.
13.
Item videtur esse utile pro honore domini et bono statu comunis lanue, quod
4.
dominus per vicarium suum lanue tractet et ordinet de concordia facienda inter dominos
Opeczinum Spinule et Barnabovem Aurie, et videtur posse fieri per hunc modum
1
Primo quod
(I)
Saone inter cives Saone" et specialiter inter amicos

sit pax et unitas, ita [quod| qualibet pars possit
et quod castra teneantur per dominnm et non per
civitate
in
dictorum Opeczini et Barnabovis

stare pacifice in
eadem
civitate,
aliquam partium predictorum.

(II) Item super discordia, que vertitur inter dominum Branchaleonem de Auria
et
dominum
Isnardum marchionem Malespine occasione
castri
Morariarum,
quod
is
castrum dictus Lancerotus de Bosco violenter occupavit et abstulit a dicto domino
quo dominus Opeczinus Spinula expulit de lanua illos de

facto dictus dominus Isnardus fovet et manutenet dictum dominuni
Barnabove eo tempore,
Auria,
de
(|Uo
contra dictum dominum Branchaleonem, et^ occasione etiam dictus

dominus Isnardus detinet occupatum quoddam castrum vocatum Wada, quod spectat
Lancerotimi
pro parte ad comune lanue,
amicos
et benivolos
omnibus videat
castro
ipse
dominus Isnardus expulit omnes
dictorum dominorum Branchaleonis et Barnabovis,
dictus
vicarius
quem modum
domini, per
quo
de
ct
20
habeat consilium
cum
aliis
predicta pacificari possent, quia de
super hiis
amicis
istis
est
et
fidelibus
omnis materia
discordie inter eos.
24
Item super discordia, que vertitur inter dominos Opeczinum Spinule et

Fredericum de Auria, videtur quod pax de levi fieri posset, quoniam dicta discordia
sive materia dicte discordie non cst nisi pro hominibus dicti domini Frederici de
(III)
valle
Onelie,
qui
dicuntur
rebelles
esse
dicti
Frederici,
et
Franciscus
quondam
Cravesane marchio ipsos homines fovebat et sustinebat contra dictum Fredericum

Et dicitur
et dictus dominus Opeczinus consuevit fovere partem dicti marchionis.
quod dicti homines de facili reducerentur ad mandatum dicti Frederici, si scirent
quod non tractarcntur male per oundem, sed propter maliciam eius non sunt ausi.
15.
Isti
sunt
(lui
dicuntur esse veri amici et fideles domini:
Branchaleo
Lamba
de
Et omnes de Auria
Auria.
Fredericus
preter
Raffum
Nycholaum quondam Hugonis,
qui
Paulus
dicuntur
esse
de sexta
Galeotis Spinule.
Amici de domo Spinularum:

Opeczinus
Cliristianus
Lanfrancus
de Spinulis.
Et omnes de dicto
albergo preter
Percevallus
Dominus Othobonus de
987.
8)
ncldmdvm
:to
heredes quondam Odoardi
Nycholaum Spinule
Flisco amious.
esse ridetur cuiiis.
')
sequitiir
militera
Nycholaum'' Spinule de Dama.
de delet. L.
35
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
1313.
Nr. 987. 988.
1029
16. Inimici et persecutores honoris doniini dicuntur esse:

Gabriel Salvagius et multi secaces sui
omnes de albergo illorum de Xvgro et sequaces eorum
heredes Ansaldi Balbi de Castro quondam
omnes de albergo Marchionum et sequaces eoruni

Ansaldus Marabotus et sequaces sui.
17.
Detur officium potestarie Corvarie cum scribania lacobo de Cassio per unum
annum, non obstante quod dietum officium debet anno futuro per nobilem exerceri,
exercendum per se vel per personas ydoneas.
10
l^- [Die XXII. Maii fuit ordinatum per dominum. quod venerabilis Raynerius
abbas monastcrii Sancti Michaelis de Monte Imperiali vadat lanuam nuncius et ambaxiator
pro domino ad faeiendum omnia ut s(upra)]''.
IKSTRUCTIO LEGATL
988.
Item ex
15
fol.
XIII', uhi ruhrwn: lau.
Edidit Boenniges
tidimus.
l.c. I,
116.
Denuo
con-
(P. deesf.)
Hec
forma ambassiate quam debet facere venerabilis Raynerius abbns Sancti

Michaelis de Monte Imperiali apud lanuam ex parte domini nostri imporatoris per
est
ordinationem ipsius domini factam die XXII. mensis Maii:
Primo referat grates comuni lanue de ipsorum bona vokintate et de Inini)

quod ipsi domino graciose concesserunt, videlicet de armata gualearum, quani
ad presens faciimt ad servicium et honorem ipsius domini. Rogans et sollicitans ipsum
comune et personas quarum interest super acceleratione dicti negotii, quoniam intendit
dominus habere galeas aliunde, quod quideni esset inutile domino, nisi galeas lanue
simul cum aliis gualeis predictis haberet.
Consideratis enim incumbentibus et arduis
negociis ipsius domini et imperii expedit omnino, quod predicte gualee sint armate
1.
20
25
servieio,
usque ad medium proximi mensis lunii vel saltim ad finem
armata
nullum
fructum
sive
utilitatem
afferret
dimentum generarctur imperialibus negociis

non possent deduci ad
30
2. Item quod
domibus Spinulorum
in
ipsi
dicti mensis, alioquin dicta
domino,
ymo maximum impe-
et quasi prout ipsa negotia deliberata
sunt,
cffectuni.
ripparia
et Aurie,
orientis
et videtur
duo constituantur vicarii per tres menses de

domino, quod ad hoc sint utiles Branchaleo
domini Baniabovis de Auria et Thomainus filius domini Richardi de Spinulis. Et

quod ambo simul regant dictum officium et non divisim. Et si forte vidcretur utilius,
quod ipsum officium divideretur, quod quidem non videtur domino. in hoc casu vult
dominus. quod dictus Branchaleo sit vicarius a Petra Cholice inferius versus lanuam
usque ad potcstariam Bisannis et dictus Thomainus sit vicarius a Petra Cholice superius
usque ad Corvum. Et habeat quilibet ipsorum in dicto suo officio merum ct mixtimi
imperium per terminum supradictum et possint et debeant sindicari ct corrigi dicti
filius
35
que gerent in ipso officio, per vicarium

lanue.
Nullo modo videtur utile domino, quod ad presens dictum officium dividatur,
set pariter cxerceant eum.
Et debent iurare et etiam dare omnes cautelas, que bono
modo haberi poterunt, quod dictum officium bene et laudabiliter ad honorem et exalvicarii
40
durante dicto
officio
et post
tacionem domini et imperii et ad

45
de
bonum
hiis,
et pacificum statum dicte patrie et fidelium et
devotorum domini facient et exercebunt quodque iusticiam unicuique reddant, iniurias

fidelium et devotorum imperii totis viribus evitabunt, rebelles et inimicos domini et
imperii toto posse realiter et personalitcr offendent in mari et terra, et custodient ct
!)87. ^) cap. 18 post cancellnttnn
L.
iun.
u.
HEINRICI VIL CONSTITUTIONES.
,,);}I3
1313.
Nr. 988.
deffendent totis vivibus. quod victualia, niercaturo. arnia vcl quecunque alia ipsis rebellibus necessaria vel oportuna non portentur vel ducantur per mare vel per terram ad
loca
quantitate parva vel magna, ct quod factum ct

Et ideo statuit
galcarum toto posse accelerabunt.
si
bene
se
habeant,
intendit
eovum
acta
et
probet
intevim
ut
tempus,
breve
eis
committorc
dictum
officium
pev
tres
ct
honorare
eos
disposuit plus
dictorum rebellium
in
quavis
expeditionem presentis armate
dominus ita
dominus et
menses scquentes.
Item loquatuv dictus abbas cum illis de Spinulis et Auria super facto victuaarmovum et multa avmalia verum, que frequcntcv povtantur et
ducuntur per quam phires lanuenses ad loca et terras predictorum rebellium, et ostendet w
eis, quomodo istud vedundat ad maximum dampnum et preiudicium domini, quoniam
3.
lium, mevcandiavum,
hoc esset secundum quod cotidie vefertuv domino, dicti vebelles hodie non essent
in vebelhone, set essent ad obedientiam ot mandatum domini. Et si hoc cessaret, sicuti
et cessave debevet, oportevet de necessitate, quod dicti rebelles venirent ad mandatum
nisi
et redive et
Et tunc lanuenses magis convenienter et decenter possent ire

povtave quocunque vellent. Et ostendatuv eis, quomodo dominus considevans,
quod
lanuenses proptev hoc fovte lucvabantuv,
et
obedientiam domini.
ali(]ui
et quia
ad tantum
dampnum
lioc
luicusque pacienter tolevavit,
redundat domino, non videtuv
ei
quod ipse nec
pvedicti
tam fidclcs et devoti et qui ita gratiose serviunt ei,

hoc debeant amplius tolerare, ne quod per magnum et bonum servitium lanuensium
fieri ad sevvitium domini disponituv et inchoatuv, per modicam et misevam comoditatem
perdatur vel impedintur.
Et ideo vecjuivat ipsos attcnte, ut contempLicione et honore
imperialis cuhninis et etiam sic ordinetuv, quod pev nulUim pevsonam civeni an distvictualem lanue dictis vebellibus sivc ad loca ipsovum per tevvam vel per mave ahquid
povtetuv vel ab ipsis vel a quocunque ipsovum pahim vel occulte dicti vcbelles habeant
aliquid auxilii, consilii vel favoris. Et si per^ curialem niodum predicta obtinuantuv'' et
fiant, placet domino.
Sin autem, dicatur eis, quod dominus non vult nec intendit predicta
de Spinulis et Auria. qui sunt
is
ei
20
25
sub dissinudationo amplius tolerare.

4.
Item super eo quod significatum est domino, quod dominus Convadus Spinule
palam se opposuit et opponit contra honorera et bonum

palam et manifeste vadit lanuam et stat et moratur ibidem
vel satis proj)e et procurat omnia mala que potest contra dominum et imperium, quod
dominus hoc sibi reputat ad dedecus, et fideles domini similiter multum dolent et
infideles superbiunt et gloriantur. Verumtamen quia tactum est domino, quod placeret
sibi ipsum dominum Conradum vecipeve ad misevicordiam et gratiam suam, si idem
dominus Conradus hoc peteret et errorem'' suum humilitev velinqueve vellet et facere
sibi aliquam gvatiam et vecompensationera pro ilUs beneficiis, que idem dominus Convadus pevcipit a dicto Roberto, ad arbitrium dominorum comitis Sabaudie'', Conradi de
Auria et Opecini Spinule, hoc satis placot domino, dum tamen idem dominus Conradus
dictum errorem suum cito relinquat. Alioquin vult dominus, quod contra ipsum per
omnem viam et modum quibus melius fieri poterit tamquam contra rebellem et hostem
admivalhus Robevti, qui
ita
30
statum imperialis culminis,
35
40
imperii celeriter procedatur.

5.
Item de dominis Guabriele Salvagio ot I^ycholao Spinule et fratribus dicti
domini Conradi et aliis etiam si qui sunt, qui se opponant honori domini, intendit
dominus, quod fiat de ipsis sicut dictum est supva de dicto domino Conrado, salvo quod
dictus dominus Opecinus non esset forte utiiis ad tractandum cum domino Gabriele
Salvagio, (juia non videtur'^

9S8.
*)
quod
sequitur alique delet. L.
supra lineam add. L.
e)
videntur L.
sint amici.
<)
sic
L.
<^)
sequitur suani delet. L.
<')
comitis .Saljiuclie
HEINRICI
CONSTITDTIONES.
per tres nienses. videlicet Dominieus
Lambe
1313.
Nr. 988.
Item de vicaria ripparie occidentis placet domino, quod
0.
vicarii
et Eaffi
de Auria.
ciam, et^ lacominus

5
VII.
filius
filius
1031
ibi
Andrioli. nepos
duo constituantur
dominorum Conradi,
sit vicarius in Albinguana et aliunde inferius versus Provindomini Eaynerii Spinule sit vicarius ab Albingana citra versus
lanuam. exclusis tamen a dieto vicariatu potestariis Puleiscre et Yulturis

Et in istis vicariis occidentis sic divisis ordinetur et
quod sunt
in omni-
et
partes civitatis lanue.
fiet
bus et per omnia, sicut superius dictum est de vicaria orientis.
Item
10
iugum constituatur
dominus Opecinus Spinula de

placuerit domino, cum mero
Et inducatur idem dominus Opecinus curialiter pro honore domini
et mixto imperio.
et suo et pro pace et contentacione civium, quod in quantitate'' salarii quantum poterit
se curialiter habeat. ut toHat' emulis materiam male dicendi.
Et quod in ipso regimine sicut predictus se ita hiudabiliter habcat, quod sit ad honorem domini [et] suum
et quod eius prudentia dignis scmper laudibus extolhitur.
Et iuret dictum officium
fideliter exercere et cetera que ad hoc^ requiruntur et [ad] salutem fidelium et devo7.
Loculo per
in vicaria ultra
unum annum
torum domini
et
tantum plus
et ofFensara et
et minus,
vicarius
quantum
dampnum inimicorum
et rebellium domini.
Item loquatur dictus abbas et vicarius cum domino Conrado de Auria et cum
S.
domino Opecino Spinulc separatim et etiam cum aliis de dictis domibus, cum quibus
viderint expedire.
Et requirant eos ex parte domini per omnem modum, per quem
melius poterunt. ad hoc ut quilibet ipsorum inducat

ipsi
materia
rancoris
discordie',
odii
et
cum effectu omnes de domo sua et

pacem et amorem inter se et oranis
Et ad hoc
et sequaces suos toHatur.
inter ipsos
omnem curam
Et si neccsse fuerit,
quod dominus interponat partes suas in aliquo, significet hoc domino quam cito poterit,
quia dominus super hoc libenter intendet.
9, Item eodem modo requirantur et inducantiir. quod ipsi foveant et vehnt cum
quod plena et comunis iusticia fiat lanue per
illis de progenie sua et sequacibus suis
îcariura domini, nec ab observancia iusticie aliquatenus retrahantur propter amiciciam
vel hodium et quod in hoc ipsi vicario nulhim dent impedimentum nec dari ab ahquo
quam
et diligenciara
dictus vicarius
85
foveant concordiam,
amicos et sequaces suos. ut
poterit apponat.
pacientur.
1(1.
Item quod cum
magnates
complures
et
multi
affectionem particularera ad personam doraini Conradi et
cum
bonam mentis
nobiles
eum
inducat omnino ad servicium domini
legitimis
dominiura, benivolentiam et
dispositionem, affectionem
3sprium,
fiat
in
quem habet ad
civitatem lanue,
rationibus,
narrando
et
naturale
eis
amorem
et quahter nuUi infert guerram,
nisi
pro-
ut pax
Et qualiter benivolencia
Et hoc multuni facit pro lanua.
pocius concedere veniam quam inferre vindictara, et subi-
universaH imperio.
domini semper pronita
habeant
populares
sequantur, quod ipse eos
est
ciendo alias rationes, quas utiles iudicabit prudentia sua.

11,
Iteni vult doniinus omnino, raandat et precipit vicario lanue,
in possessione
libera
et
expedita Guilelraura
potestaria concessis et comraissis
de Romoreno
quod
ipse ponat
de castelhinia Ercule et
eidem Guilehno per dominuni, prout patet per Htteras
domini, non obstantibus oppositionibus lacobi de Ponte, omni dilatione postposita. Et

sciendum, quod de conteraptu et inobediencia hucusque super hoc habitis non contentatur dominus.
45
12.
Item antequani dicti vicarii constituantur in ripparia, ordinetur quod ipsi in
hoc principio tahter provideant de facto et stipendiis raarinariorura, qui dcbent ascendere
gualeas, quod propter

aS8.
f)
deifectuni
seqvltur lacobi delet.
^) sequitur requireutur delet.
L.
L.
1;
solutionis
B) stipule
concordie L.
negocium
L.
dicte
armate non differatur,
^) sequitur servicii
delet.
") supra lineam add. L.
L.
>)
tollatur
et
L.
HEINRICI
Q32
CONSTITDTIONES.
Quod
si
[Eodem
;}.
Nr. 988. 989.

sicut conYenit
forte ipsi vicarii facere recusarent, dicatur eis expresse
domini, quod dominus providebit sibi de

1
1313.
convenientem cautelam a comuni. quod de predictis
ipsi vicarii habeaiit
ipsis satisfiet.
VII.
aliis vicariis,
die dictus abbas fuit receptus]
ex parte
qui hoc facient.
" ^.
lySTRUCTIO LEGATORUM AB 3IANTUAN0S ET VERONENSES

MISSORUM. 3Iai. 27.
Edidit Doenniges
c. I, 118.
Itein ex L fol. XV', uhi nihnim: Mantua. Verona.
989.
l.
(P- deest.)
Deniio contidinms.
Die XXVII. mensis Maii domini Dominicus de Dugneyo-'', Sotfredus de Vergellensibus mihtes, Melanchius de Bologna iudex aule imperialis et lohannes de Castellione
procurator fisci fuerunt missi per dominum in Lumbardiam ad loca et negocia infra-
10
scripta
I.
Videlicet quia relatum est domino per testimonia fidedigna et etiam suspiciones
et indicia manifesta apparent.
(juod
dominus Renaldus de Bonacolsis dictus Passarinus
de Mantua vicarius Mantue et tenens locum vicarii in Mutina male et proditorie se habet
apud dominum et imperium, participando et habendo tractatus secretos et colloquia
cuni Guiberto de Corrig(ia), cum Cremonensibus, Parmensibus, Reginis intrinsecis, cum
is
Biissiensibus extrinsecis proditoribus et rebellibus domini et imperii, fovendo, receptando
que sunt sub regimine eius, mittendo quam

aha oportuna et phiribus modis aHis dando eis auxiliuni,
quapropter ordinatum est per dominum et eius consiHarios
consihum et favorem,
laycos secretos et iniunctum supradictis dominis Dominico, Soffredo et lohanni de
Castelhone, quod ipsi vadant directe ad dominum Canem de Scala vicarium Verone et
Vincencie, qui dicitur de predictis pravis'' actis dicti domini Passarini plura pro firmo
intellexisse et qui tamquam fidehs imperii de eis multum dolet et vult omnino, quod
et nutriendo ipsos'= in terris et locis imperii
pluribus ex eis victuaha
et
hiis celeriter et salubriter provideatur et ad hec vult ponere onine quod poterit
auxihum, consihum et favorem. Et quicquid idem dominus Canis de predictis fiendum
consuhierit, vult dominus quod per dictos nuncios eius cum auxiHo ipsius domini Canis
et ipso presente si fieri potterit vel saUim nepote suo si expediat tottahter execatur.
Verumtamen ante omnia domini Soffredus et lohannes de CastelHone debent ire Medyolanum, Cumas et Pergamum cum litteris domini de credencia ad vicarios et comunia
dictorum locorum et requirere ipsos, quod mittant domino equites armatos in ea que
20
25
super
30
haberi potterit quantitate, sohitos et expeditos per quatuor menses, ducendos'* per dictos
dominos Soffredum
ipsos
Et
si
et
lohannem, ubicunque
vohierint''.
Et
ipsis equitibus habitis
debent
adducere versus Mantuam secundum quod dominus Canis duxerit consulendum.

dominus Canis veHt persevcrare in iHa vohmtate, in qua est ut dicitur% capiendi
dominum Passarinum et fratrem

mittere nepotem suum associatum
personaliter dictum
eius et veHt
hoc consulere
et csse
sicut decet, vult dominus quod ad

presens vel saltim
captionem, arrestationem et detentioneni dicti domini Passarini et fratris et ahorum, de
quibus expedire viderint, viriHter procedatur in personis et avere. Et dihgenter custoEt in hoc casu dictus dominus
diantur usque ad domini benephxcitum et mandatum.
Dominicus cum supradictis dominis Soffredo et lohanne vel eorum aUero debent restituere et repponere virum nobilem dominum Francesquinum de la Mirandula in vicariatu
ct regimine Mutine et pertinenciarum.
Et dictus dominus Dominicus debet exercere
988. ") cap. IS cancellatum L.

989.
) siqyra
lineam add. L.
1) Cf-
*)
lineam add. L.
45
')
ipsis
L.
ut dicitur supra lineam add.
supra nr. 973.
35
L,
<=)
pravibns L.
^)
ducemlos
voluerint
snpra
HEINRICI
Nr. 989.
1313.
1033
Mantua, quousque dominus de vicario ibideni duxerit providendominus Canis ad predicta intendere nollet nec eonsuleret fore
intendenduni, tunc dictus dominus Dominicus cum dictis dominis Soffrcdo et Tohanne
vel eorum altero debent ire ad dictum dominum Passarinum et curialiter ipsum reducero
ad bonam viam et veram et dicere sibi ex parte domini, quod doniinus non credit
officium vicariatus
in
Si vero dictus
dum.
CONSTITUTIONES.
VII.
nec dat fidem verbis aliquibus
eums
tantunj honoravit
que dicerentur
dominus invenit fidem
sinistrisf,
et etiam
sibi
de ipso, quoniam dominus
et servicium
in
eo,
dum
esset
Lumbardia'', quod non possit credere, quod idem dominus Passarinus aliquid operaretur nec etiam cogitaret contra honorem et bonum statum domini et imperii. Et requiin
10
quod illam peecuniam, quam debet domino, mittat
ratur efficaciter,
domino Cani succurrat de gente sua

evitare
sicut
et auxilietur ei toto
indignationem domini, quandocunque ab
cupit
sibi
omnino, et quod
posse contra rebelles domini

ipso
domino Cane
fuerit
requisitus.
Item quia relatum
2.
is
20
domini
est
domino, quod Trevisini reputantes se
volunt omnino venire
fideles et devotos
ad mandata domini et miserunt

nuncios suos ad dominum ad eos excusandum de hiis, que hucusque ipsis invitis male
gesta erant, et supplicandum domino, ut ipsos dignetur recipere ad gratiam et misericordiam suam, eapropter dominus commisit domino Dominico, quod ipsorum regimen possit
recipere ad mandatum et misericordiam domini, reservata ipsi domino provisione vicarii.
Vult tanien dominus, quod si possibile est, quod dicta obedientia fiat in presentia domini ^.
imperii
et
et
4.
Paduanos^
sentencie late contra
quod
85 utilis,
in avere et personis
in debitis
quam
sequestrari,
capi
confiscata.
Et
depositis, et
Et videtur via
poteriuit.
cum
aliis,
que Paduani dicuntur habere
Venetiis
in
meliori cautehi qua poterunt procurent ea arrestari,
sub fida custodia pro domino tamquam imperiali camere
et detineri
si
quantum
aut duo ipsorum ut dictum est vadant Venetias et diligenter
ipsi nuncii tres
exquirant de thesauris, pecunia et rebus
tam
esse
et
Item vult dominus, quod omnes milites, qui haberi poterunt de Medyolano,
Pergamo completo negocio supradicto veniant ad dominum indilate.
Item debent dicti omnes aut tres aut duo ex eis intendere ad executionem
3.
Cumis
et
expediens viderint, consignantibus predicta partem
contribuant,
ut
30
dominus aliam partem habere
35
Venetiarum posset adtrahi et acquiri pro domino et

imperio, et videntur infrascripti modus' ad hoc utiles^:
(I) Videlicet
quod dicti nuncii tres aut duo ipsorum interponant partes suas
pro doniino ad traetandum de pace vel treugis inter Venetos et larenzes et per-
Item videtur
5.
modum
aliquem
ficiendum
et
quod
utile,
viam
et
(II)
prout viderint expedire.

perquirant et procurent sagaciter,
ipsi nuncii
eis
qualiter
Padue totum
civitatis
per
earum adiutores
poterunt, et ad hoc inducant sollicite partes predictas et
dominus desiderat bonum
quod ad hoc vult omnino interponere partes suas.

Item alia via videtur, videlicet quod daretur Venetis
de comitatu
si
eivitas
sequaces, significando
eorum
40
si
vel
possit,
territorium
quod
est
in
et pacificum statum
feudum per dominum

Brante
a flumine
usque
Venetias et etiam ipsum flumen.

(III)
Iteni alia via videtur utilis,
quod de huiusmodi thesauris,
Paduani
quos"*
dicuntur habere in Venetiis, certa pars daretur comuni Venetiarum, quia Vcneti sunt
ad presens valde pecunia denudati.
Et omnes vias predictas

quicquid honoris et
!l8!t.
diam L.
1)
50
li)-.
oSa.
LL.
f)
')
stipra lineam add.

sic
L.
Cf. Utterus
2)
utilitatis
^)
Dominici
IV.
dicti
nuncii perquirere et diligenter examinare,
invenire poterunt pro domino.
L.
8)
honoravit
euiii
Et ea quam
in initio lineae bis scriptiim
cito
L.
poterunt
'>)
Liimbar-
que L.
et
Cf. SH2)ra nr. 982.
CONSTITLTIONES
debent
Milaneii Aruj. H datas
apud Verci
3) Cf. stipra nr. !)81
'Sloria della
marca Tritigiana' VI, 23
(i).
130
HEINRICIVII. CONSTITUTIONES.
1034
debent
quod
significarc
domino
pacis vel
facto
in
et
Nr. 989. 990.
1313.
responsionem eius espectare, saltim duo ex
salvo
ipsis,
treuge inter Venetos et larenzes possint complere omnia que
fuerint oportuna, procurando
semper ex
pro domino quicquid
lioc
utilitatis
poterunt et
honoris.
ducem, consilium et comune Venetiarum et inducant

poterunt ad hoc, ut ipsi veUnt iuvare dominum
per
Et eodem modo requirant et inducant patriarcham
Paduanos.
contra
et guerram facere
Aquiligensem et comitem Guricie.
sciendum quod dicti nuncii super predictis omnibus habent litteras de
7. Et
Item requirant
6.
omnem modum
credencia et
et
alias
per
dicti nuncii
quem melius
litteras
oportunas singulis quibus
etiam sentenciam latam contra Paduanos^,
expedit contractibus
et
personis
quam debent ubicunque expediens
lo
fuerit
promulgare.
^00-097.
SCRIPTA AD COMITEM SABAUDIAE

SPECTANTIA.
1313.
lun.
3. lul.
15.
3IANDATUM DE lURAMENTO FIDELITATIS PEAESTANDO.
990.
lun. 3.
i!J.
Siipersunt in tabulario regio Taurinensi 'Diplomi imperiali
exemplaria autograplia, quae eundem textitm praebent.
pressorum
adJiuc apparent.
vestigia
Mazzo
Sigilloriim
Proponhniis denuo coUatum
5 nr.
2' viginfi
maiestatis dm-so im1)
cxemplar communi
20
Cimei missum'^, inscriptiones dataque reliquorum 2)

20) item denuo collata in adnotatione
ponentes^. Edidit Doenniges 'Acta Henrici VII.'' II, 209 nr. 59; sed undeviginti tantum
exemplaria adnotat.
Henricus Dei gratia
comuni
suis
Cum
et
Romanorum
hominibus Cunei
nos attendentes
magna
(P. deest.)
dilectis
fidelibus

merita spectabilis
et multiplicia
25
viri
Amedei Sabaudie
postquam ad imperii speculam nos dispositio divina vocavit, maiestatcm nostram fide semper concomitando sincera, nobis
salutaribus consiliis et laudabilibus obsequiis pro viribus astitit, eidem comiti civitatem
comitis, principis ct affinis nostri karissimi, qui
3) Eeliqua exemplaria sunt

2) Cf. etiam notam sequentem sitb nr. (20).
comuni et hominibus de Canello fidelibus suis dilectis (cf. nr. 3); (3) dilectis fidelibus
comuni castri Cavalerii maioris (cf. nr. 17);
suis
comuni castri de Caneil (cf. nr.2); (4) d. f. s.
(5) d. f. s. comuni et hominibus Claraschi (chi in loco raso; cf. nr. 16); (6) d. f. s. comuni castri de Mays;
comuni castri Puey Varin
comuni et honiinibus Montis Vici (cf. nr. 18) (8) d. f. s.
(7) d. f. s.
comuni et hominibus Summe Ripe de Bosco;
comuni et hominibus deRipa; (10) d. f. s.
(9) d. f. s.
(11) d. f. s. comuni castri Somme Ripe de Paerno; (2)
(11) omnia cum dato: Dat. Pisis, III. Non. lunii elc;
(12) d. f. s. universis et singulis exititiis civitatis Astensis; (13) d. f. s. comuni castri de Filiczan;
(15) cum dato: Dat. Pisis,
(14) d. f. s. comuni castri Noun; (15) d. f. s. comuni Ville de Riva; (12j
Non. lunii etc:
Dat. Pisis, XVI. Kalen.
(16) d. f. s. comuni et singulariljus personis et hominibus Clarasci
Supt-a nr. 982.
1)
haec:
(2)
30
35
40
lulii etc. (cf. nr.5);

f. s. comuni et hominibus Cabalerii maioris
Datum Pisis, IX. Kal. lulii etc
comuni et hominibus Montis Vici (cf. nr. 7)
Dat. Pisis, IX. Kal. lulii etc;
hominibus Pavayrolii
Dat. Pisis, IX. Kal. lulii etc
(17) d.
(18) d.
f.
comuni
s.
et
(20) d,
(cf. nr. 4);
(19) d.
f.
s.
f. s.
comuni
et
hominibus Cunei
Dat. Pisis, VIII. Kalend.
lulii
etc
(cf.
w.
1).
45
HEINRICI
comitatum Astensem cum
et
et pertinentiis
suis
indignationis pcna
domino
vestro
5
VII.
prime
CONSTITUTIONES.
eastris,
pheodum
in
districte
1313.
Nr. 990. 991. 992.
1035
casalibus, territoriis, iuribus, iurisdictionibus
villis,
concedendum\
duxeriraus
precipiendo mandamus,
vestre
fidelitati
sub nostre
quatinus prefato comiti
tamquam
geutibus in omnibus humiliter pareatis sibique salvo et reservatO'
et eius
quo nostre maiestati tenemini, super hoc iuramentimi prestare

quod de difficultatis obstaculo, que nobis in hac
fidelitatis debito, in
In hoc talitcr vos habentes,
curetis.
parte plurimum dispHceret, nullatenus reprehendi possitis, sed debeatis potius de obedientia commendari.
Dat. Pisis,
2''
Exstant ihklcm 'Maszo 5 nr.

Sigillorum
cmitulimus.
210
nr.
60ab.
de Sabaudia
Cum
fideli
tria exemplaria aiitofjraplta
dorso impressorimi vestigia apparent.
I)
Romanorum
suo
iraperator
gratiam suam
dilecto''
magna
S. M.ir).
3),
qîiae
Edidit Docnniges
Bohmer, Reg. Heinr. 543. 544.
Henricus Dei gratia
15
lunii, regni nostri
MANDATA DE CASTRIS TRADEXDIS. Lm.

991. MANDATUM DIVERSIS MISSUM. lun. 3.
991. 992.
10
Xonas
III.
inter se
l.
c.
II,
(P. deest.)
semper augustus
omne bonum.
nobili* viro Philippo
et
Amedei Sabaudie
postquam ad imperii speculam nos dispositio disina vocavit, maiestatem nostrara fide semper concomitando sincera, nobis
salutaribus consiliis et laudabilibus obsequiis pro viribus astitit, eidem comiti civitatem
et comitatum Astensem cum castris, villis, casalibus, territoriis, iuribus, iurisdictionibus
et pertinentiis suis in pheodum duxerimus concedendumi, fidelitati tue districte precipiendo
mandamus, quatinus castra Somme Ripe de Bosco, Somme Ripe de Peren, Cavallerii
maioris, de Mays, de Feliczau, de Podio Varin et Yille de Riva'' comitatus predicti,
nos attendentes
et multiplicia merita spectabilis viri
comitis, principis et affinis nostri karissimi, qui
20
25
que*^ sub tua custodia esse dicuntur", prefato comiti vel eius certo nuntio pro eo tradas
mora, eum vel dictum suum nuntium pro

et locorum penitus iiulucendo.
Tn
hoc te taliter habiturus, quod de difficultatis obstaculo, que nobis in hac parte plurimum
displiceret, reprehendi non possis, sed debeas de obedientia merito commendari.
et assignes seu tradi et assignari facias sine
eo in corporalem possessionem dictorum castrorum
Dat. Pisis, III. Xon. lunii, regni nostri anno quinto, imperii voro prinio.
30
992.
MANDATUM ITERATUM PHILIPFO DE SABAUDIA DIRECTUM.

lul. 15.
Autographon servatur ibidem

sigiUum laesum loro memhramiceo.
35
l.
c.
II,
211
nr. GOc.
'Masso 5
Iii
nr.
verso
0\
nihil
Pendef
qiiod denuo contulimus.
e.mratum est.
Edidit Doenniges
(P. deest.)
nobili viro Philippo

Henricus Dei gratia Romanorum imperator semper augustus
bonum.
omne
suo
dilecto
gratiam
suam
et
Achaie
fideli
principi
Sabaudia
de
Xotum
viri
facimus,
Amedei Sabaudie
991.
<o
tibi
loco nobili
")
VVillelmo Vaccha.
que
(r
dicuntur
corr. ex c)
1)
2:
quod
comitis,
*)
quod nos attendentes magna

principis
dilecto 2:
dilecto
Zoco castra
Riva
s. t. c. e.
dicitur; 3:
fideli
et
suo
affinis
et multiplicia
nostri
carissimi,
Raymundino de Anzisa;
mcrita spectabilis
qui
postquam ad
3: dilecto
fideli
suo
") loco
castrum de Caneil; 3: castrum de Neun.
quod pro nobili viro Warnbero comite de Homberc
2:
tenere diceris.
Sttpra nr. 914.
130*
HEINRICl
1036
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 992. 993.
nos dispositio divina vocavit, maiestatem nostram fide
imperii speculam
semper con-
comitando sincera, nobis salutaribus consiliis et laudabilibus obsequiis pro viribus astitit,
dicto comiti civitatem et comitatum Astensem cum castris, villis, casalibus, territoriis,
iuribus, iurisdictionibus et pertinenciis suis in
tibi
tenore presentium districte precipiendo
pheudum duximus concedendum^ Quocirca

mandamus, quatinus castra, terras et forti-
ad dictam civitatem seu comitatum ipsum spectantia, que et quas recomendationis

vel alio titulo per te seu alios tenes, prefato comiti vel eius certis nuntiis, omni excuIn lioc te taliter habiturus,
sationc et dilatione remota, tradas, liberes et assignes.
possessionem
fuerit,
predictorum
libere
assequatur et nos tue
quantum
in
te
quod ipse,
licias
fidelitatis et
obedientie promptitudinem possimus merito commendare.
Dat. Pisis, Id.
BIANDATUM DE AUXILIO FERENDO.
993.
Supersunt
ibidcm
10
regni nostri anno quinto, imperii vero secundo.
lulii,
'Ma,szo 5 nr.
lun.
quattuordecim exemplaria
3.
16.
autographa mutatis
mutandis eundeni textum praebentia. SigiUorum dorso impressorum vestigia

Froponimus denuo collatum 1) cxempJar universis et singulis missum, ciii
îaucis verhis
ajiparent.
manu Bernardi
de Mercato inscriptum est: littera generalis omnibus fidelibus
super iuvaniento domino comiti faciendo.

Reg. Heinr. 541
et
600 (Addit.
marchionibus, comitibus, baronibus et nobilibus,
vicariis, officialibus,
sitatibus et singularibus personis sacri imperii fidelibus per
omne bonum.
attendentes
magna
quod nos
Notum vobis facimus,

Amedei Sabaudie comitis,
nobis
Bohmer,
20
comunibus, univer-
Lombardiam
et partes con-
et multiplicia merita spectabilis
postquam ad imperii
semper concomitando
laudabilibus obsequiis pro viribus astitit, eidem
principis et affinis nostri carissimi, qui
speculam nos dispositio divina vocavit, maiestatem nostram

sincera,
gratiam suam et
vicinas constitutis
viri
iîscriptiones
(P. deest.)
I).
Romanorum
Henricus Dei gratia
Reliquorum exemplarium 2)
14)
I. c. II, 211 nr. 61.
Edidit Doenniges
dataque in adnotatione posuimtis-.
is
imperii
salubribus
consiliis
et
25
fide
cum castris, villis, casalibus, territoriis". iuribus,

phcudum duximus concedendum'^. Quocirca fidelipena districte precipiendo mandamus, quatinus pre-
comiti civitatem et comitatum Astensem

iurisdictionibus et pertinentiis suis in
sub nostre indignationis
tati vestre
fato comiti et eius gentibus ad ipsorum civitatis
nanciscendam
detis
et suorum rebellium dicti loci insolentias propulsandas

tam in gentibus armatis quam aliis oportunis auxilium, conIn hoc, quod est plurimum nobis cordi, vos taliter habituri, quod
poteritis
silium et iuvamen.
")
is
loco raso
1) Siqyra nr. 914.
et
comitatus possessionem corporalem
ad nostrorum
et
omne quod
993.
et
comuni Mediolani
1.
2)
fidelibus
35
Beliqua exemplaria sunt haec:

sui.s
dilectis
(3)
n. v.
Cani de
(2)
nobili viro Maffeo Vicecomiti vicario
la Scala vicario et coraunibus Veronensi
f. s. d.;
(4) n. v. Theodoro marchioui Montisferrati fideli suo dilecto; (5) n. v. Passarino
comunibus Mantuano et Mutineusi fidelibus suis dilectis; (6) dileotis fidelibus suis
vicario
et comuni Novarie; (7) d. f. s. .. vicario et comuni Querii; (8) .. universis marchionibus de Carreto
fidelibus suis dilectis; (2) (8) omnia cum dafo: Dat. Pisis, III. Non. lunii etc.
vicario, abbati, anzianis, cousilio et comuni lanue, fidelibus
(9) nobilibus et prudentibus viris
suis dilectis
Dat. Pisis, Non. lunii etc; (10)
vicario et comuni Yporegie f. s. d.
Dat. Pisis,
SVII. Kalen. lulii etc; (11) nobilibus viris omnibus et singulis marchionibus de Cravezana f. s. d.
Dat.
Pisis, XVI. Kal. lunii etc;
(12) dil. fid. suis omnibus et singulis comitibus et ceteris nobilibus de
Canapicio
Dat. Pisis, XVI. Kal. lulii dc; (13) dil. fid. suis
vicario, cousilio et eomuni Terdone
Dat.
Pisis, XVI. Kal. lulii etc; (14) venerabili
episcopo Astensi principi et fideli suo dilecto
Dat. Pisis,
XVI. Kalen. lulii etc (nr. (14) editmii est apiid Bonaini 'Acta Henrici VII' I, i7-t nr. ITo).
et Vicentino
vicario et
40
45
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 993. 994. 995.
1037
iidem comes et gentes eius per vestrum et aliorum fiJelium subsidium huius negotii
finem consequantur optatum ac exinde laudis in-econium et nostre gratie plenitudinem
uberius consequi debeatis.
Dat. Pisis, III. Xon. lunii. rcgni nostri anno quinto, imperii vero primo.
M.iyDATUM BE lUBAMENTO FIDELITATIS PRAESTAKDO
994.
ASTENSIBUS DIRECTUM.
to
Eomanorum
Henricus Dei gratia
imperator semper augustus notum facimu.s. quod

et [multjiplicia" merita spectabilis viri Amedei Sabaudie comitis
magna
postquam ad imperii speculam nos dispos[icio

semper concomitando sincera, nobis salutaribus
consiliis et laudabilibus obsequiis pro viribus astitit, eidem comit[i ci]vitatem* et coniitatum Astensem cum castris. villis, casalibus, territoriis, iuribus. iurisdicionibus et
pertinenciis suis in pheudum duxinius concedendum ^
Quocirca universis et singulis
principis
et
nostri earissimi,
affinis
maiestatem nostram
divina]'' vocavit,
qui
fide
comunibus, universitatibus, civibus, incolis
et habitatoribus civitatis, comitatus, castrorum,
harum tenore districte

precipiendo mandamus. quatinus prefato comiti tanquam eorum domino et officialibus
villarum,
20
7.
Deniw contulimus autograplion ekisdem tahularii 'Maszo 5 nr. 4' asservatum.

Pendet sigillum laesum loro membranaceo.
In margine dextro ad indicandum nomcn
scrijjtoris plicae inscriptum est: .J.;
cf. infra nr. 1000 et 1001.
Edidit Doenniges
l.
c. II, 212 nr. 62.
Bdhmcr, Reg. Heinr. 54.5.
(P, deesf.)
nos attendentes
15
lun.
casalium, territoriorum et pertinenciarum predictorum
omnibus humiliter et intendant sibique salvo et reservato prime fideliquo nostre maiestati tenentur, homagium faciant et iuramentum fidelitatis
prestent absque difficultatis obstaculo et obice tarditatis. Alioquin sententias, penas et
eius pareant in
tatis debito,
in
banna, que et quas dictus comes et officiales eius

25
habebimus
ratas et rata
et
faciemus actore
Deo
rite tulerint
seu inflixerint in rebelles,
irremissibiliter observari.
Dat. Pisis. YII. Id. lunii. regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
SCBIPTA AD INVESTITUBAM COMITIS SABAUDIAE

SPECTANTIA. Iiin. ll. Inl 10.
995. 996.
PRIVILEGIUM IMPERATORIS ITERATUM.
995.
30
Cum
autograplion deperditum csse vidcatur, denuo conttdimus transsumtum a. 1323.
lan. 3 confectum, quod in eodem tabidario servatur 'Maszo 5 nr.
sumtis saec.
XV.
Doenniges
c.
1.
neglectis.
II,
213
Ortliographica leviora
nr. 63.
ad perpetuam
Cum
rei
principis
et
reddere
40
reddit,
fidelitatis
affinis
merita
chionem
et
et
1)
*)
Sabaudie,
dominum Baugiaci
uncis inclusa corrosa sunt or.
Supra
nr.
duohus transEdidit
(P. decst.)
iraperator
semper augustus
[414.
Romanorum
spectabilis viri
existen[te]s, adten-
Amedei Sabaudie
comitis,
quibus se nobis et imperio gratum et fructuosum
et
karissimum, recipienteni pro se et heredibus

994.
Romanorum
postmodum continuo
Amedeum comitem
in Ytalia
illustris
nostri karissimi,
procurabat, sicut et
ipsum
ceteris
memoriam.
nos ante susceptionem imperialis corone rex
dentes precelsa
5',
quaedam non adnotavimus.

^5
lun. 11.
reddidit
et
ad presens incessanter
duceni Chablasii et Yallis Auguste, marCologniaci,

suis
affinem
et
fidelem
nostrum
Sabaudie comitibus de Sabaudia, dc
HEIXRICI
1038
CONSTITUTIONES.
VII.
1313.
Nr.
99.5.
4ua nobis donationem et traditionem fecerat idem Amedeus, investiverimus in civitate

Astensi et traditionem fecerimus in presentia reverendi in Christo patris domini domini
Arnaldi Sancte Marie in Porticu diaconi cardinalis, in partibus Ytalie domini summi
pontificis generalis legati,
necnon
venerabilium Castonis Mediolanensis arciiiepiscopi,
et
Henrici Tridentini cancellarii nostri, Gerardi Basiliensis episcoporum principum nostrorum

ac nobilium virorum Manfredi marchionis Salutiarum. llugonis et Guidonis Dalphini
fratrum,
ilhistris
Lupoldi ducis Austrie, Philippi de Sabaudia. Aymari de Potyrs, Gra-
de Clayi'iaco, Aymari* de Bellovidere, Petri domini Altivillarii, Girardi dicti Guespa

de Varas, Guillehni de Briordo et Henrici de Septimo miHtum ac magistrorum Hominis
de Peretuki, Anthonii de Bargiis et Petri de Claromonto iurisperitorum ac bone memorie
tonis
quondam Theobaldi Leodiensis consanguinei et Aymonis Gebennensis episcoporum necnon

quondamWah'ami de Lucelmburg germani nostri et phirium ahoruni fidedignorum testium
ad preniissa vocatorum et rogatorum, in principatum cum sceptro regali ipsumque Amedeum Sabaudie principem constituerimus et creaverimus eidemque Amedeo et Sabaudie
ultra honorem et dignitatem et nomen comitis et comitatus nomen, honorem et dignitatem atque
necnon
amministrationem
principis
principatus
et
lo
is
plenissime
privilegia
et insuper ipsum Amedeum recipientem ut supra investiverimus tanquam

verum et legitimum principem et comitem Sabaudie, ducem Chablasii et Vallis Auguste,
marchionem in Ytalia et dominum Baugiaci et Collogniaci cum sceptro regah, quod in
manu nostra tenebamus, in foudum nobile, antiquum et paternum de oninibus hiis et
largientes,
singulis baroniis,
civitatibus,
castris,
villis,
meris
antiquis et consuetis levis
pedagiis,
quibuslibet, regaliis,
et mistis imperiis et iurisdictionibus
quibuscumque rebus
et aliis
corporaHbus et incorporalibus, que et quas ipse comes tenet et possidet vel quasi per
se vel per alium vel aHus ab ipso in presenti, et etiam de hiis, de quibus predecessores
ipsius
Amodoi per predecessores
imperatores vel reges
nostros
sunt de feudo aliquarum ecclesiaruni in predictis baroniis et
ahqua aHa
Romanorum, que non
earum
aHo investiti fuerunt, et etiam de

nominc seu vocabuU) nuncupatis in augmentum iam
dictorum feudorum, que ad nos et imperium pertinebant in predictis et quoHbet predictorum vel pertinere debebant, tanquam comissa seu escheyta vel aperta'' vel quaH-
Hbet ipsarum et
hiis,
aliis
cumque
et
in
25
pertinentiis et qua-
parte, titulo feudi vel
singuHs quocumque
30
alia ratione, actiones et defensiones" pro predictis habendis, tenendis et possi-
dendis eidem Amedeo utiles et necessarias ex causa predicta cedentes ipsumque ut

vassaUum nostrum procuratorem in ipsis actionibus et deffensionibus constituentes,
ipseque
Amedeus pro
nobis,
predictis
osculo
interveniente,
pacis
euangeHis, fideHtatem iuraît et omnia capitula, que
in
forma
tactis
fideHtatis
sacrosanctis
nova
et veteri
35
Amedeus, postquam Deo actore dyadema imperiale suscepimus,

nobis humiHter duxerit supHcandum
ut easdem investituras et concessiones premissas,
quas eidem ut Romanorum rex fecimus, ut Romanorum iraperator eidem faceremus et
continentur^, dictusque
ius
etiamsi
non haberet constitueremus eidem,
nos
annuentes de uberiori gratia celsitudinis nostre eidem

conphicere curantes, investituras
ut rex
Romanorum
dicti
Amedei
in predictis petere,
genie, agnatione vel cognatione
Romanorum imperator Dei
et
1)
*)
Aymaro
tr.
Siipra nr. 479.
gratia
ex certa
et de novo facimus, ut meHus et uberius

heredum suorum, non obstante eidem Amedeo
exigere vel requirere posset aHquis natus ex
comitum Sabaudie.
Nam
quoad iHos
et heredibus suis ex certa scientia statuimus in predictis et volentes in

995.
.supHcationibus
approbamus, innovamus
possumus, ad utiHtatem
quod
iustis
suis exigentibus meritis 4
concessiones ct omnia et singula supradicta, que nos
profitemur fecisse, ut
scientia ratificamus et
iure ahquo,
eiusdem
Amedeo
*>)
apperta
tr.
"=)
deffenssioiies aimiliter
semper
tr.
pi"o- 45
eidem comiti
ipsum Amedeum
ius
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Kr. 995. 996.
1313.
1039
doininium predictorum in feudum ut supra concessorum transferre, salvo semper

et reservato nobis et successoribus nostris directo dominio et alta segnoria tanquam
utilo
domino superiori omnium et singulorum premissorum tam corporalium quam incorporalium et omnibus iuribus, honoribus et servitiis nobis competentibus tanquam domino
s
constituimus nos naturalem possessionem et quasi ipsarum rerum ut supra

concessarum, quas non possidet vel quasi, nomine ipsius Amedei et heredum suorum
superiori,
possidere et quasi, donec possessionem et quasi acceperit,
cumque de sua
10
15
quam
accipere possit, quando-
secundum investituram supradictam. Addicientes

quod per hanc nostram investituram et concessionem non intendimus in hiis, que dictus
Amedeus non possidet per se vel per alium, iuri alterius derogare.
Nulli ergo
omnino hominum liceat hanc nostre ratificationis, approbationis. innovationis et de novo
concessionis paginam infringere vel ei in aliquo ausu tem.erario contraire. Si quis autem
hoc attemptare presumpserit, gravem indignationem nostram et ponam mille librarum
auri puri. medietatem camere nostre, rehquara vero passis iniuriam persolvendam, se
processerit voluntate,
noverit incursurum.
Huius autem
rei
tcstes
sunt:
Oddo Pysanus
venerabiles
et
Porchetus lanuensis
archiepiscopi, Nicolaus Botrontinus episcopus principes et consiliarii nostri, Ilenricus de
Spanhein consanguineus noster, magistri lohannes de Yinstinga utriusque iuris doctor

et Schotus de Sancto Geminiano iuris
civilis professor
aule nostre iudices, Symon
20
Philippi de Realibus
de Pystorio miles
camerarius noster et quam plures
et
alii
fide-
digni et fideles nostri dilecti.
Signum (M.) domini Henrici septimi Romanorum imperatoris

sub bulla nostra aurea,
Dat. Pysis,
Idus lunii,
III.
invictissimi.
inditione
XI, anno Domini
millesimo trecentesimo tertio decimo, regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
Ego
85
frater Henricus Tridentinus
episcopus
domini Henrici Coloniensis archiepiscopi
sacri
sacre
inperialis aule cancellarius vice
Romani
per Italiam archican-
imperii
cellarii recognovi.
996.
SCBIPTUM COMITIS SABAUDIAE. M.
10.
Autograplwn, qtcod olim Confluentiae existens iam Berolini in tahulario regio asser30 vattir,
fecimus
iuris
piiblici
Sigilhim
'Neues
foraminihus
deperiit,
XXIII, 675
Archiv
relictis.
In verso
imperatore, post Lra atramcnto paUidiori adiecto .f.

ratore adiecto .13.
35
Edidit etiam Bonaini
I.
c. I,
Iterum contulimus.
Lfa comitis Sabaudie pro
scilicet.'* secunda.''). 2'ost impenr. 6.
legitur:
(=
275
nr. 176.
Documentum post imperatoris mortem per familiares

manus fratris archiepiscopi Trevircnsis venisse crediderim.
in
Germaniam latum ad
(P. dcest.)
Serenissimo principi et domino suo karissimo domino Henrico Dei gratia Romanorum imperatori semper augusto
Amedeus comes et* princeps Sabaudie
cum sui
recommendatione
paratum ad quevis ipsius benoplacita et mandata.

domine mi, iam dudum antcquam imperialem accipissetis
coronam, permanentes in civitate Astensi me Amedeum comitem Sabaudie investiveritis
in feudum inter cetera de omnibus hiis, de quibus predecessores mei comites Sabaudie
fuerunt investiti vel aliquis ex eisdem per aliquem ex predecessoribus vestris Romanorum imperatoribus vel regibus, et constitueritis, vos ipsa, que non possideo, meo
nomine possidere vel quasi, dederitisque michi auctoritatem ipsara possessionem accipiendi vel quasi, quandocxmque de mea procederet voluntate^, et ad presens divina
Cum
45
favente
vos,
clementia vos
confirmaveritisque
196
1)
se
serenissime
^)
Romanorum
e in loco raso or.
Supra
imperator
prout vestre benignitatis
nr. 47'J.
dictam investituram
litteris
michi
laudavoritis
michi concessis aurea bulla vallatis
HEINRICI
,040
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 996. 997.
plenius rescratur\ fuerit tamen vestre voluntatis expresse, dum prelibatam confirmationem
michi fecistis, ut vobis pactum facerem continens, quod ipsam possessionem vel quasi
seu auctoritatem ipsam accipiendi a vestri persona non exigerem neque caperem sine
vestri alia expressa licencia noviter accedente, eorum videlicet, que per me vel per
alium in Italia non possideo, et quod de hoc per me observando meas vobis darem
eapropter vestris semper in omnibus avidus beneplacitis
litteras meo sio-jllo sigillatas,
&
complacere, confidens tamen de vestre celsitudinis in futurum gratia largiori. ipsum

pactum ut supra vobis facio et ipsum vestre persone inviolabiliter observare promitto,
volens quod in omni casu et eventu semper
domino feudi salvum
sit
vobis
et
successoribus vestris tanquam
directum dominium ipsarum rerum
vobis in predictis competentes.
In
quorum omnium robur
et cetera iura et
et
honores
testimonium vobis trado
mei niunimino roboratas.

Dat. et actum Pysis, anno Domini MCCCXIII, indic. XI, die X. mensis
regni vestri anno quinto, imperii vero secundo.
has meas patentes
litteras sigilli
997.
Aiitogmpha
Mazzo
5 nr.
7'
<>
MANBATUM DALPHINO
3nSSU31.
quae
tcibulario
diio
et
1)
2),
Taarini
servantur, denuo contulimus.
in
Autographi
lulii,
lun. 27.
regio
'Diplomi
imperiali
sigillum lacsum pendet loro
membranaceo; in verso manu Bernardi de Mercato inscriptum legitur: Lfa Dalphini

super treugis duplex. Autographi 2 sigillum fere illaesum item pcndet loro memhranaceo;
manu Bernardi inscriptum est: Lra dalphini super treugis duplex, per quam
dominus imperator mandavit sibi, quod guerram non faceret comiti Sabaudie. Edidit
Bohmer, Beg. Heinr. 653 (et falso 560).
ex 1 Doenniges l. c. II, 215 nr. 04.
dorso item
20
(P. deest.)
Henricus Dei
gratia
lohanni Dalphino Viennensi
Romanoruni iniiiorator semper augustus

Supplicavit nobis instanter dilectus fidelis et affinis noster
(I)
'
spectabili
viro
2&
Amedeus
princeps et
comes Sabaudie, quod cum tu eideni guerram facias eo quod potes exfortio terram
suam invadendo, retinendo, comburendo, homines capiendo, occidendo, opera nova in
locis a iure inibitis in sui et suorum preiuditium faciendo et phiribus ahis modis, eidem
Amedeo hcentiam vellemus concedere accedendi ad Sabaudie comitatum, ut terram suam
Nos autem considerantes
et iura defendendo tuis possit prelibatis operibus obviare.
quod per concessionem supra petite licentie, si ipsam daremus, nobis ad recuperationem
iuriuni imperii persistentibus auxihum subtraheretur non modicum, quod iam dictus
Amedeus nobis adsistens et imperio ac pubhce utiHtati diebus singuHs multimode imper-
Amedeo sumus
aUquid ab ipso
35
coram nobis petere volueris, facere iusticie complementum et quod per inibitiones
guerrarum, corporum et animarum pericuhs quam plurimum obviatur indempnitatique
eapropter
terre dicti Amedei, maxime que est de pheudo nostro, modo debito providetur,
tibi precipimus et mandamus, quatinus postquam hoc mandatum nostrum ad tui noticiam pervenerit sive per ipsius rescripti presentationem tibi factam, sive per ipsius con-
40
titur,
considerantes etiam quod de dicto
tinentiam
tibi
parati
tibi,
si
patefiictam' per litteras venerabihs archiepiscopi Viennensis
aut episcopi
Valentinensis, sive per ipsius scripti pubhcationem in ecclesia Viennensi pubhce factam
Amedei et suorimi subomnesque tuos a predictis cessare

facias subditos et amicos dictumque Amedeum et suos ut supra tuo nomine vel aheno
offendero non presumas nec offendi per tuos aliquatenus patiaris.
(2) Et quia parum
seu in pubhco positam,
ditorum
et
997.
vahtorum
*) in loco
raso
1) .Siipya nr. 905.
sine
mora ab
offênsionibus predicti
desistas totahter et guerra predicta
1.
45
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 997. 998.
Kjjl
prodesset humilitas humilibus,
si coutemptus contumacibua non obesset, et ut quos

Dei''
timor et amor a malo non revocant, saltim imperialis coherceat disciplina
et imperii
exnunc prout extunc,
si contra predictum mandatum nostrum feceris vei

per tuos
passus fueris, privamus omnibus et singulis feudis, privileoiis
et ceteris beneficiis a regibus Romanorum vel imperatoribus nostris predecessoribus vel
nobis tuis predecessoribus vel tibi concessis et que sub imperio nostro quoquomodo
te
subditos aut amicos
fieri
tenes, possides vel quasi pcr te vel per alium vel tenere debes,
applicantes,
quia vim
et insuper,
necnon inobedientiam atenuare

10
in
repellere licet
vi
et refrenare<= potentias,
quo predictum maudatura nostrum
et
ipsa nobis et imperio
et iniuriantium
damus
iniurias propulsare
concedimus in eo casu
ordinationem ut supra non servaveris, et in eo
et
quo ut servari non feceris posse tuum et nobis aut dicto archiepiscopo nostro nomine
recipienti de observando prodicta tuas litteras pendenti tuo sigillo sigillatas non tradiin
impunem
et auctoritatem dicto Amedeo omnibusque suis

tuorum subditorum et valitorum ut supra per nos
prohibita actibus contrariis et omnibus modis aliis quibus poterit propulsandi tuamque
et tuorum predictorum atenuandi potentiam et tuam inobedientiam in predictis, et
tanquam licentia et auctoritate nostra predicta facientibus tua capiendi et tuorura
subditorum et valitorum et iam capta vel alio modo habita et que capientur vel alio
modo habebuntur retinendi et sua faciendi. Et ne de vassalHs tuis aut tibi alio modo
liberara
deris,
et
licentiam
subditis et coadiutoribus, facta tua et
15
20
iuratis vel obstrictis te
abinde inantea,
valeas, ipsos quos
tui
ob
culpam
adimimus, ab omni obligatione
semper
in
eis
omni
iure
et
q-ua tibi
si mandata nostra predicta contempseris, iuvare

contumaciam tibi exnunc prout extunc ut supra
quomodo tenentur sententialiter liberamus, salvo

(3) Hec enim omnia et singula supra-
nostro et imperii.
scripta valere vohmius'', ex* certa seientia eo iure

25
quo melius possumus, etiam ex nostre
plenitudine potestatis, non obstante aliquo defectu in iure vel in facto consistente.
mantes
tibi,
quod
inantea
tibi
aut tuis guerram fecerint, quod non facere dictus
si
eo casu, quo suprascripta mandata nostra servaveris, nos illud
consonum
rationi fucrit, integrahter
Dat. Pisis, V. Kal.
30
lulii,
c. I,
80
Cf. alias commissiones
'
et tuis faciemus, prout
regni nostri anno V, imperii vero primo.
luii.
11.
Lihro propositorum consilii imperatoris, de

l.
tibi
emendari.
1313.
Ex P
comes aut sui abinde

comes nobis promisit in
COMMISSIO VICARIATUS.
998.
Edidit Doenniges
Inti-
predictis mandatis nostris parueris et dictus
nr. 103.
Denuo
supra nr. 945
et
qiio v.
supra ad nr. 933,
fol.
XXVII.
contidimus.
(P. deest.)
970.
Le uncime jour dou moys de Jugn monser Symonz Philippes fust faiz vicaires
generaux e capitaines de guerre en Lulysana, en Versille e en Gualfagnana. E li fu
comis li regimenz de chascun lue de les dites provincies, qui sont e vendront a la
E jura de faire Foffice
obedience dou segnour, juqucs au bon plaisir dou segnour.
bien e loialment etc.
997.
priii8
bj
corr. ex diei
scripium esse videtur

LL. CO.XSTITUTIONES IV.
1; dej,
et.
'j
iii
loco raso 2.
")
supra lineam scriptum
tre
iii
loco raio
1.
>')
virija in loco
2.
131
raso 1;
HEINRICI
1042
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 999.
PRIVILEGIUM ET MANDATA
999-1002.
CIVITATI
NORIMBERGENSI CONCESSA.
1313.
999.
11. lul.
luii.
16.
PRIVILEGIUM IMFEBATOBIS. hm.
11.
Descripshmis autogmphon, qnod servatur Monaci in tabulario generali rcgni Bairarici

Pendet sigiHuni iUacsum filis sericis
'Beichsstadt Filrnhcrg Nachtrag fasc. 2' scrvatum.
In verso nihil exaratum est.
flavi ruheique coloris.
Cf. confmnaiionem privilegii Friderici II. Itin. 13. dafam Bohmer, Beg. Heinr. 549,
cuius autographon ibidem 'Baritdten-Selekt^
Bbhmer, Beg. Heinr. 548.
IHenricusii
augustus
suam
septimus
Eomani
universis sacri
et
omne bonum.
1.
Dum
divina
favente
nr.
15 servatum praecellit bidla aurca.
Romanoium imperator semper
et
gratiam
et coramoda fidelium nostrorum debite sollicitudinis studio

honorem imperii multiplicitcr attolimus et subiectorum obsequia n
nostris imperialibus beneplacitis
efficinuis
promptiora.
Disponentes igitur
volo dilectorum fidelium nostrorum civium Nurembcrgensium,
civium
affêctu beni-
quantum digne possumus,
benignum prebere consensum. infrascriptos articulos specialiter

civitatis Nurembergensis commoditates augendas statuimus
votivis supplicationibus
et
observandos.
2.
lo
profectus
procuramus, decus
quoad eorum
(P. deest.)
clemencia
so
Inprimis videlicet quod scultetus Niirembergensis qui pro tompore fuerit stratas
conmuncs
vel regias vulgariter appellatas defendere ac per eas secure conducere dobeat
quoslibet transeuntes.
3.
Sculteto etiam et civibus Nurembergensibus liceat sub forma iuris in concivem
eorum recipere quemlibct requirentem.

4. Insuper scultetus Nurembergensis somel in quolibet anno coram consulibus
civitatis eiusdem iuramentum prestet de faciendo iudicium equanimiter tam pauperibus
quam divitibus secundum rationabilem sententiam scabinorum.
5. Item scultetus civitatis predicte quemlibet civem ipsius detentum debeat ex-
credere sub fideiussoria cautione ac de eo iudicare secundum'' et rationabilem sententiam
scabinorum,
nisi
so
seu cause detentionis ipsius aliud exigat vel requirat.
atrocitas'' facti
Ceterum quod omnes utriusque sexus homines dicte civitatis Nurembergensis

non possint in causis civilibus ad aliena iudicia, sed conveniri debeant coram
iudice suo, dummodo coram illo querelantibus iusticia non negetur^.
7. Quidquid etiam consules et scabini civitatis Niirembergensis predicte sub iuramento prcstito pro pace ac moderaminc rerum venalium infra civitatem eandem statuerint
tam ab extraneis quam a civibus observetur.
8.
Castrum vero et turris in medio eius sita a civitate Niirembergcnsi in tantum
alienari non debent, quin castellanus seu possessor eorum ipsis civibus cautioncm faciat^,
quod decedente imperatore vel rege Romanorum ipsum castrum et turris predicta ad
gubernandum'^ ea usque ad futuri regis creationem devolvantur ad eos.
9.
Quodque notarius iudicii provincialis a civitate predicta nou alienetur, sed
6.
trahi
ibidem residenciam faciat et

999.
1)
Cf.
")
$ic
or.
mandutwn
iJ)
sculteto
Nurembergensi obediat pariter
corr. ex auctoritas or.
infra
m:
1000.
2) Cf.
<^)
r in loco
mandaium
35
40
et intendat.
raso or.
infra nr. 1002.
HEINRICI
Xemo
10.
VII.
CONSTITUTIONES.
etiam sentenciam
in
131o.
Nr. 999. 1000. 1001.
promulget,
pfovinciali
iiulicio
l43
nisi
milites vet
honesti cives im-ati dicte civitatis Nurembergensis existant.
Demum
11.
theloneorum
quod universi et singuli cives Nurembergenses et eorum bona a

pedagiorum solucione eximantur in civitatibus et locis singulis. quorum
bona econverso apud civitatem Nuremberg fuerunt hactenus exempti
et
etiam et
cives
pariter et exempta.
Premissos autem articulos omnes de speciali gratia et imperialis plenitudine

favorem et utilitatem civium Xurembergensium predictorum tenore presen-
12.
potestatis in
cium statuimus
inviolabiliter
10 et
usque ad nostre voluntatis beneplacitum valituros esse decernimus

omnibus observari mandamus. Firmiter inhibentes ne quis ipsos
et eos
ab
eorum aliquem contra
cives in premissis vel
molestare vel gravare presumat.
Quod
penam centum librarum
nosti-am et
presentis pagine nostre tenorem impedire
qui secus facere
auri puri.
presumpserit,
indignationem
quarum medietas camere
nostre, reliqua
vevo passis iniuriam persolvatur, se noverit incursurum.
Datum
15
DI. Idus
Pysis,
lunii, indictione XI.,
anno Domini millesimo trecentesimo
terciodecimo. regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
1000
1002. MAXDATA
M. Iul.
16.
lun. 26.
Autograplwn eiiisdem tahidaril 'Reichsstadt Niirnberg Nachfrag^ fasc. 13 nr. 82

hucusque ineditum descripsimus. Pendent sigiUi fragmenta loro memhranaceo. Scriptum
est manu Italica.
In tmrgine dextro plicae inscriptum est ad nomen scriptoris indican-
dum:
In vcrso
Beg. Heinr.
legitur
suo
in
I^
(=
Registrat.).
JBohmer,
(P. deest.)
Romanorum
dilecto
sculteto
Xuerenberg
Attendentes grata
(ses)
tnanu cancellariae exaratum:
.551.
Henricus Dei gratia

5
lun.
MANDATUJI DE XON EVOCANDO.
1000.
30
niPERIALIA.
que
fidelitatis servitia,
exhibuerunt hactenus
nobis et imperio
dilecti fideles nostri cives
Xurenbergen-
exhibent incessanter, et propter hoc
et
habentes de conservatione iurium et libertatum suorum vigilantiam spetialem, tue fidehtati districte precipiendo mandamus, quatinus eis, ne per venerabilem
episcopum
.
so
Babenbergensem*
presidio defensionis
ab eodem
vel eius officiales in causis civilibus indebite
ad iuditium evocentur*.
non permittas ipsos cives vel eorum aliquem super hiis
assistens
episcopo vel
officialibus
eius indebite
molestari.
Molestatores
et
contra-
dictores auctoritate nostra efficaciter compellendo.
Dat. Pisis, YI. Kal.
1001.
lulii,
MANDATUM DE
lUDAEIS.
lun. 26.
Item autographon 'Kaiserselckt Nachtrag'' nr. 181\ asservatum hucusque
Eadem manu
descripsimus.
membranaceo.
scriptum
est
ac nr. 1000.
Plicae item inscriptum est:
In verso
sigiUi
Heg. Heinr. 552.
(P. deest.)
Henricus Dei gratia
40
in
augustus
Cura ex cesarei
offitii
debito singulos imperii subditos teneamur
confovere, fidelitati tue presentium tenore committimus et
1)
*)
dilecto sculteto suo
Xurenberg
1000.
ineditum
fragmentam loro
Bohmer,
item legitur: B^.
Pendet
ber,
Cf. nr.
b corr. mper
999 eap.
n, er in loco
in
suis iuribus
mandamus, quatinus
raso or.
6.
131*
universis
HEINRICI
IQ44
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 1001. 1002. 1003.
1313.
Nurenburgen(sibus)* contra eorum molestatores et oppressores presidio

debite defensionis asistens non permittas eos in suis iuribus a quoquam indcbite molePreterea de tuo provistari, molestatores auctoritate nostra efficaciter compellendo.
et singulis ludeis
plenam fidutiam obtinentes tibi recipiendi et admittendi ad

omnes et singulos ludeos, qui ad
contradictione qualibet ludeorum
accedere,
voluerint
ibideni
habitandum et manendum
presentium concedimus et
tenore
auctoritatem
Nuremburgon(siuni)'' non obstante,
ac fidelitatis meritis
dentie
habitationeni et civilitatem terre Nuerenb(er)gen(sis)
largimur.
Dat. Pisis, VI. Kal.
Item.
suis
NORmBERGENSI.
CASTIiO
autographon 'BeichsstacU Nurnhcrg Nachtrag'
laesum
exaratum
regni nostri anno V, imperii vero primo.
MANDATUM DE
1002.
sigillum
lulii,
loro
memhranacco.
esse videtur.
Scripttmi
fasc.
nr.
16.
,o
Pendef
In verso nihil
8 dcscripsimus.
manu Germanica.
est
lul
(P. deesf.)
dilectis fidelibus
Henricus Dei gratia Rom(anorum) imperator semper augustus
burgravio et castellanis", qui pro tempore fuerint in castro Nurembergensi pro
1.=.
omne bonum.
gratiam suam et
parte imperii commorantes
Prosperum et pacificum statum civitatis et civium nostrorum Nurembergensium

phu'imum affectantes ac nolentes propter hoc, quod castrum nostrum Nuremberch ullo
casu qui eveniret a civitate ipsa ahenari debeat vel quomodolibet separari, fidehtati
vestre sue obtentu favoris et gratie nostre districte precipiendo mandanius, quatinus
secundum
eisdem civibus
hoc requisierint et
fuerit
statim exnunc prestetis
Datum
Pysis,
que sibi
quando iidem cives vos super
omnibus intendatis et de hoc fatiendo
continentiam
clementia duximus concodenda,
cum
privilegiorum
suorum,
dicto castro nostro,
oportunum, pareatis et in
dcbitam cautionem^ hoc nullatenus omittendo.
eis''
XVII. Kalen. Augusti, regni
anno quinto, imperii vero secundo.
nostri
25
TRACTATUS FINALES CUM
1(103-1008.
CLEMENTE V.
1313. lun.
1003.
de imperiah
PAPA.
12. (lul.
PROCESSUS PONTIFICIS CONTRA
ex.).
REGNUM SICILIAE INVADENTES.
lun. 12.
30
copiam
1 ) transsumfum post Iid. 4 confecfum, de quo v. infra nr. 1005 ; 2)
Podio Bonisi uf videtur scriptam, quae servatur Taurini in tahtdario
regio inter collectanea Bernardi de Mercato 'Diplomi imperiali Mazso 4 nr. If (= Doenniges
Conttdimus
manu Paidi
de
Ms. VI, de quo v. supra ad nr. 604) fol. 46; in verso sigilli vesfigia adsunf; inscripta
esf: Copia processus pape; 3) Regestum Clcmcnfis V. pâpae, in cdUione supra ad nr. 298
citata suh nr. 10021. Edidit ex \ et 1 Doennigcs L c. II, 87 nr. 35a.
1001.
*)
1002.
") is corr.
1)
sic or.
Cf. nr.
i)<)'.i
ex
caii. S.
r corr. e.r initio
or.
b) stilo
litlerae
or.
acntiori siipra lincam add. or.
^^
HEIXRICI
CONSTITUTIOXES.
YII.
Omnino neglexinms textum, qtiem
sito
16 c. 3 (Muratori 'Berum Italicartim

1313 21 textum Registri abbreviavit.
l.
a.
Nr. 1003.
1313.
045
Marte variatum praehet AWertinus Mussatus

X, 564).
Itemque RaynaMns ad
Bohmer, Reg. 12461313 Pahste 340.
scriptores'
(P. deest.)
Clemens episcopus servus servorum Dei^ ad perpetuam rei memcriam.

quorum nos cura sollicitat, illa precipue meditatio mentem nostram
Inter cetera,
Eomane
ocupat illaque nos sollicitudo fatigat, ut ecclesie
10
servatis status eius preservetur a noxiis,
bonis et iuribus in sua stabi-
semper incrementa suscipiat et

nostre ministerio servitutis copiose paeis affluat ubertate.
Xuper siquidem a pluribus
fidedignis, quorum auditui innotuisse'' dinoscitur, intellecto. quod nonnulli multarum in
diversis locis et partibus preparabant stolium galearum et alios faciebant bellicos
apparatus, ac ex coniecturis suspicaremur"= variis, ad'' regnum Sicilie seu terram citra
Farum^ que de regno ipso fore dinoscitur, queve ad nos et predictam^ ecclesiam pertinent pleno iure et que carissimus in Christo iilius noster Robertus Sicilie rex illustris,
litate
noster et eeclesie predicte vassallus, a nobis et
invadendum
liter
oftendendum
vel"^
stoliuni et
salubria
eadem
ecclesiae tenet in feudum, hosti-
apparatum huiusmodi, quamîs' hoc vix
possimus credere, preparari,
nos ecclesie prefate ac nobis et regno ac terre predictis,

que velut recreationis nostre pomerium delectabiliter"' intuemur et in apostolici pectoris
medio pre multa dilectione' portamus, et adversus talium molimina providere volentes
ac pericuhs animarum, corporum detrimentis, bonorum dispendiis", gravissimis scandalis
et irreparabilibus" incommodis Terre Sancte, que possent ex hiis, si procedi quod absit
ad illa contingeret, merito formidari, salubriter obviare, presertim cum simus parati
omnibus de ipso rege Sicilie conquerentibus iusticiam exhibere, universis et singulis
cuiuscunquc conditionis, ordinis, status, dignitatis vel preminentie fuerint,
clericis et laicis,
25
etiamsi pontificali vel inipeviali sive regali aut quacunque alia prefulgeant dignitate, ac
universitatibus. comunitatibus et civitatibus quibuscunque auctoritate apostolica districtius
inhibemus
loea"
et
eorum
expresse precipimus, ne dictum regnum vel terram aut partem vel aliqua
vel
eorumdem per terram
alterius
vel
mare quocunque colore quesito
invadere vel offendere aut propter hoc recipere vel exhibere stipendia sive galeas seu
30
alia
vasa maritima dare, locare, comodare aut titulo quocunque concedere seu remigare
eadem galeas seu vasa conducere quovis modo presumant
in eis vel
presuniptoribus ipsis auxilium, consiliuni vel favorem directe vel indirecte, publice
vel
occulte.
Nos enim
omncs
in
et
singulos,
qui
huiusmodi venire presumpserint, etiamsi ut predicitur

ss
sive prestare super
hiis
contra
iuhibitionem
et
pontificali aut imperiali
mandatuni
seu regali
aut* quavis alia premineant dignitate, de fratrum nostrorum consilio excommunicationis,
quara eo ipso incurrant, sententiam promulgamus eorumque terras et loca et ipsorum

eti quaslibet
40
comunitates ac universitates et civitates contra premissa vel
alias
pre-
missorum aliquod attemptantes ecclesiastico subicimus interdicto, contra eos nichilominus

ad privationem omnium privilegiorum. indulgentiarum et graciarum. que ab eadem
Romana, necnon et feudorum. bonorum, honorum, officiorum et iurium quorumcunque,
que
ab ipsa
quibusvis ahis tenent ecclesiis,
et
prout inobedientia eorum exegerit, qualitas
gravius'' processuri,
mus
et alias spiritualiter
et
temporaliter
facti suaserit et videri-
Ut autoni huiusmodi' noster processus' ad comunem oninium notitiani

eundem in ecclesie Avinio-
expedire.
dcducatm-, cartas sive" menbranas processum continentes
*)
')
Faurum
')
')
ciemeus
f)
1.
supra lineam add.
") loco vel
5*
a)
1003.
45
loca 2:
ipsorum
et deest
processus noster
3.
Dei desitut
Komanam
1.
'')
2.
deest 2.
3.
>)
s)
3.
')
invenisse
V.
<=)
loco ead. eccl. 2. 3:
dilectatione 2.
")
et
suspicaretur
ecclesia
add.
2.
et
deest 2.
)
seu
3.
) gravius
deesl 3.
*)
loco
<1)
deest
>)
1. 2.
et 2. 3.
") irreportabilibus 2.
3.
aut terras seu partes aliquas; 3; aut terram seu partem vel aliqua
1;
2.
predicta.
huiusmodi
loca.
P) vcl 2. 3.
publicatur
1:
etc.
HEINRICI
,j4(i
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 1003. 1004.
1313.
nensis appendi vel affigi hostiis seu superliminariis faciemus, que processum ipsum suo
quasi sonoro preconio et patulo indicio publicabunt, ita quod omnes et singuli, quos
processus ipse contingit et inposterum contingere poterit, nullam postea possint excusationem pretendere, quod ad eos talis processus non pervenerit vel quod ignorarint
eimdem, cum non sit verisimile remanere quoad

tam patenter omnibus publicatur^
Actura apud Castrum iSôvum Avinion. dioc.
ipsos incognitum vel occultum,
in
palacio ipsius castri",
quod
II. Id. lunii,
pontificatus nostri anno octavo.
1004.
PROTESTATIO IMFERATOBIS DE SENTENTIA CONTRA

SICILIAE LATA.
REGEM
ô
lul. 4.
Documentum gravissimum hucusque ineditum proponimus ex transsumto nescio a

quonam scriptore ad imtrumenfum ah lolianne de Urhino exaratum confecto ^. Servatur
In verso legittir : quoddam instrumentum
in eodem tabidario l. c. 'Maszo 3 nr. 23\
(P. deest.)
factum per magistrum lohannem de Urbino.
Anno
is
eiusdeni millesimo trecentesimo tertiodecimo,
indict.
XI, pontificatus sanc-
pape V. anno octavo et imperii

Dei gratia Romanorum imperatoris
semper augusti anno secundo, regni vero eius quinto, die quarta lulii, ipse dominus
imperator in presentia mei lohannis et magistri Bernardi notariorum ac testium infrascriptorum expresse dixit et protestatus fuit, quod per sententiam, quam pridem super
crimine lese maiestatis contra Robertum natum clare memorie Caroli secundi, qui se
olim Sicilie regem intitulavit, et obedientes vel favorem contra ipsius domini imperatoris
honorem prestantes eidem tuht, sive per quemcunque* seu quoscunque alios processus
factos vel faciendos ab ipso domino imperatore vel aliis eius mandato ubicunque et
nunquam fuit
quomodocunque ad executionem dicte sententic vel alia quacunque causa
patris
tissimi
victoriosissimi
domini Clementis
principis
domini
providentia
divina
Henrici
septimi
20
25
nec est sue voluntatis'' vel intentionis honoribus vel iuribus seu iurisdictionibus quibus-
cunque
dicti
Romane
domini" pape sive sacrosancte
Et
preiudicare quoquo modo.
si
ecclesie
quid in premissis
vel
aliis
in
derogare vel
aliquo
eundem dominum
per
imperatorem forsan'' factum esset vel fieret, quod non credit, quod esset in preiuditium
vel derogationem honorum vel iurium vel iurisdictionum predictorum, id non fuit nec
est
nec esset ex sua scientia,
sed
per ingnorantiam
30
Et per premissos
et errorem.
sententiam* et processus ubicunque et quomodocunque factos et faciendos intendit idem
dominus imperator, ut protestando dixit, ad iustitiam exequendam et vim repellendam,

quam ipse Robertus per se et predictos obedientes et favorem prestantes eidem fecit
hactenus eidem domino imperatori et continue facit, terras imperii pro jiosse invadendo
et occupando et impediendo eundem dominum imperatorem in suis iuribus et iurisdictionibus, quc in Ytalia sibi competere dinoscuntur.
Actum
magnificis
et
Pisis
in
honestis
hospitio
ipsius
domini
Tridentino et Nicholao Botrontin(o) episcopis,

monasterii Montis Imperialis,
f)
')
in pal. ips. castri
1004. 8.) quenconque

prima i corr. ex e ir.
1)
desunt
Quae notat Samanek
loco
cancellario
nostro
40
comite, Ranerio abbate
Antonio de
aliis testibus.
2.
^) voluntatibus Ir.
ir.
Amedeo Sabaudie
lohanne de Vistinga^ Antonio de Bargiis,
Surdis de Placentia iurisperitis et pluribus

1003.
Presentibus venerabilibus,
imperatoris.
Odone archiepiscopo Pisano, Henrico
viris
s^
supra ad
nr. 703
") diie
712
tr.
citato pag.
<!)
244
forsam
ir.
not. 2 in fine,
semtentiam
erronea sunt.
ir.
45
HEINRICl
COSSTITUTIONES.
VII.
1313.
Xr. 1004. lUOo.
8Et ego lohannes quondam Petri de Urbino publieus apostolica
dum
toritate iiotarius protestationi seu protestationibus prescriptis,
imperatorem taliter fierent, una cum magistro Bernardo

et exinde hoc instrumentum scripsi et pubhcavi rogatus.
10
auc-
et testibus supradictis interfui
M.
(post
i.)
Insfrwuenhim a Bernardo Bahoti de Sancta Speria post Iiil. 4 confectiim exempJavit

Cuiiis e.vemplar in initio valde corrosum, qiiod Tatirini in
tahulario rerjio l. c. 'Maszo 4 nr. 11' fol. 45 scrvatur, denuo accurafissime conttdimus.
Quae in initio desunf, sitpplevimus ex Profesfafione imperaforis supra nr. 1004. Edidit
Doenniges hco supra ad nr. 1003 cifafo.
Bdhmcr, Beg. Ueinr. 550.
(P. decsf.)
Domini amen.
In nomine
Anno
(1)
octavo,
[anno
[trecentesimo tertiodecimo, indict. XI, pontificatus
domini nostri domini Clementis
et
die
eiusdem
nativitatis
patr]is
sanctissimi
15
et imperiali
per ipsum dominura
RESP0NSU3I IMPERATOEIS LEGATIS DATUM.
1005.
|(i47
.'
coram
lulii,
infrascriptis
providentia pape
di^-ina
testibus
person]aliter^
quinti
constitutis''
Armando de Bellovisu et lohanne Peregrini

domini nostri summi pontificis, ut per ipsius litteras
notarium infrascriptum dihgenter inspectas plene constat, in civitate Pisana in
et venerabilibus viris
religiosis
fratribus
ordinis fratrum Predicatorum. nunciis
per
me
camera imperiali
Romanorum
20
presencia serenissimi principis et domini domini Henrici Dei gratia
in""
imperatoris semper
augusti reverenter et benigne per dictum dominum

ad
imperatorem
osculum pacis receptis, idem frater Armandus eidem domino imperatori ex parte eiusdem domini nostri summi pontificis presentavit, ac etiam tradidit
quasdam clausas
Eomane
cum
litteras apostolicas
bullatas,
canapis
filo
prima facie apparebat,
iit
in pendenti
et bulla
et superscriptas
sic
more
curie
'Carissimo in Christo
Romanorum semper augusto"-.

Quibus quidem apostolicis litteris per dominum imperatorem predictum benigne
reverenter receptis. iterum dictis fratribus paulo post in eiusdem domini imperatoris
fiho
Henrico imperatori
(2)
25
et
de quibus ut predicitur<i, infrascriptorum presentia constitutis, prefatus frater
et testium,
Armandus proposito serioso prologo et facto sermone presentavit exhibuit et personaliter de verbo ad verbum legit distincte et apperte ac etiam pubHcavit quasdam alias
30
patentes litteras apostohcas non vitiatas, non abolitas,

parte suspectas, sed omni suspitione carentes,
predicitur
more
curie
Romane
anno
'Clemens episcopus
35
nec habet
in
non corruptas nec
in
ahqua
sui
de serico et bulla inpendenti ut
prima focie apparebat.
Quarum
tenor
talis est:
siipra nr. 1003.
quod exortationes apostolicas benigne audiverat quodque nunquam habuit

in
ahquo seu
proposito
sibi
iura sancte
Romane
ecclesie occupare,
invadere vel diminuere
preiudicium facere quoquomodo, inmo intendit et cupit ea conservare
et augere pro posse et totum suum desiderium semper fuit et ad presens esse noscitur
ad negocium recuperationis Terre Sancte et in omnibus actibus suis et gestis ad recu-
1004.
8) slgniim
1005,
*)
nr. 1004.
45
octavo."
filis
(3) Quibus quidem prefatis apostolicis patentibus litteris per dictum dominum
imperatorem cum qua decet reverentia dihgenter auditis, ipse dominus imperator respondens ad ea, que dictus frater Armandus proposuerat et que dicte apostolice littere contine-
bant. dixit:
*>
bullatas, ut
cum
1)
servatae
^)
Post
non
notarii desideratiir
iincis iyicbisa,
is
quae originali omnino corroso iam desunt, noslro ilarte supplevimus ad
corr. ex us
lul. 4,
siini.
cf.
tr.
tr.
infra
<:)
nr.
seqtntur seren delet.
1008 cap.
4.
2)
De
tr.
modum
^) sic tr.
Utteris credentialibtts
eogitandum
esi,
qjuae
HEINRICl
048
VII.
CONSTITUTIONES.
1813.
Nr. 1005.
perationem ipsam sue intentionis studia principaliter convertuntur. Et licet ipsc dominus
impcrator ut dixit de premissis. quantum est pro se suisque negociis, non commoveatur
neque turbetur, miratur tamen de hiis, que in dictis litteris apostolicis continentur, cum
timeat ad suggestionem inimicorum et emulorum suorum in detrimentum iuris et iusticie
que non ad reparationem'' pacitici status christianorum et accelerapassagii Tcrre Sancte possent, si successum haberent,
impeditionem
tionem, immo in
redundare,
ad quod passagium idem dominus imperator sunimo
periculosis eventibus
ipsa esse facta,
et
Et confidit pro constanti prefatus dominus imperator, sicut

asseruit, quod si doniinus papa suam scivisset intentionem et desiderium, ad premissa
non processisset nec procederet, sed predicta fecit, quia male informatus est de ipso
per eos, qui nec ipsum dominum imperatorem nec etiam sanctam ecclesiam diligunt.
Deliberabit tamon super propositis per ipsum fratrem Armandum et eidem domino pape
desiderio noscitur hanelare.
lo
plenius respondebit.
(4)
Post responsionem vero predictam dominus imperator predictus petit de fpre]patentibus litteris copiam sibi dari\ que per dictum fratrem Armandum
dictis apostolicis
fuit
eidem exhibita
De
(5)
quibus omnibus et singulis supradictis prefati dominus imperator et fratres
petiernnt quilibet pro parte sua per
mentum
is
et concessa.
me
notarium infrascriptum
sibi fieri
publicum
instru-
unius et eiusdem continencieque tenoris.
Actum
Pisis in
camera
mense et pontificatu predictis.

Lucha Sancte Marie in Via lata
imperiali, anno, inditione, die,
reverendis patribus et dominis dominis
Presentibus
dyacono cardinali, fratribus Oddone Pisano archiepiscopo, Henrico cancellario ipsius

domini imperatoris Tridentino et Nycholao Butrontino episcopis, Raynerio abbate monasterii Montis Imperialis et magni[ficis] viris dominis Amadeo comite Sabaudie, Henrico
de Flandria marescalco eiusdem domini imperatoris et prudentibus viris dominis Henrico
de Montarso plebano plebis de Lardencia, lohanne de Vistinga, Anthonio de Placencia,
Homine de Peretulo'' et Anthonio de Bargiis iurisperitis testibus ad premissa.
Êt ego Bernardus Baboti de Sancta Speria Caturcen.
dioc.
20
25
pubHcus auctoritate
apostolica notarius presentationi, exhibitioni, lectioni, traditioni et responsioni premissis
una cum magistris Bernardo de Mercato de Yenna
et
lohanne de Urbino publicis apo-
stoUca et imperiali auctoritate notariis et ahis testibus suprascriptis et omnibus

singulis superius expressatis et contentis, anno, indic, die,
presens interfui eaque propria
manu
scripsi et in
mense
aliis
30
et
et pontificatu predictis,
hanc publicam formam redegi signo-
que meo consueto signavi rogatus.
10061008.
LEGATIO IMPEBATORIS FONTIFIGI MISSA.
ex.)
^^
Ccnnenate (ed. Ferrai 'Fonti per la

Nicolaum Botrontinensem (ed. Heyck) pag. 84,
tihi liaec: Cum quanta reverentia in Pisis nuntios vestros, qui processus [contra imperatorem et cancellat.]'^ coram eo publicaverunt, et quomodo voluit, quod ipsos honorarem
et in civitate et per mare securos conducerem, quid res]ionderit eis et protestationem,
quam ibi fecit non solum cristiani regis, sed cristianissimi imperatoris, quam hic
presentem habeo, personam vestram et ecclesiam Romanam quanta reverentia et
dilectione habebat ostendentem, et multa circa ista non scribo, credens probabiliter,
quod fratres vestri nuntii ordinate et diffuse sanctitati vestre retulerunt.
<
Be
Jiac
legutione
v.
(Iiil.
Historiam lohannis de
storia dÎtalia' II. 1889) pag. 125, itemque
1005.
1)
')
raparatiouem
ir.
*}
praecedit penitulo delel.
Videtur esse copia aupra nr. 1003 sub 2 adhibita.
tr.
2)
s) signiini notarii desideratur tr.
Cf. Bresslau 'Neues Archiv'
XXXI,
149.
45
HEIXRICI
COXSTITUTIONES.
VII.
1313.
Ni-.
1006.
1049
Teste lohannc de Cennenate missi smit Henricus cancellarius, c^îscoinis Botronfi-
nensis
comes Sahandiae^.
et
INSTEUCTIO LEGATORUM.
100.
Manu Leopardi Frenetfi nofnrii scripta servatur Taurini in tabuhirio regio I. c.

'Mazzo i nr. IT fol. 23 sqq. In verso fol. 26' manu ut crediderim saec. XV. scripta
Edidit Doenniges l. c. II, 81 nr. 33.
sunf: hoc non expedit copiare.
Deniio nos iptsi
accuratissime contidimus.
Cf. Bohmer, Eeg. Heinr. 550.
(P. deest.)
Pater sanete, devotus
recommendat
vestre
10
sumus,
cum
filius
vester
Romanorum imperator cum
sanctitati et nota vobis facere proposuit
debita reverentia se
quedam que
vobis dicturi
vobis placuerit auditum vestrum nobis prestare benignum.
'Dicatis' respondet papa etc. que sibi placet dicere.

Hic esset premictenda aliqua auctoritas ad ostendendum, quod accepti
beneficii memores esse debemus.
1.
15
Pater sancte. sicut
ne videatur beneficiorum
premissa
in auctoritate
colligitur.
dominus noster imperator,
Romanam
per vestram paternitatem et
et suis
sibi
ecclesiam
coUatorum ingratus. libentissime sue reducit niemorie grata vestre sanctitatis opera. que
tam circa promotionem fratris sui in archiepiscopum Treverensem ante sue in Romano-
rum regem
tionem
sue persone
et
Lombardie
introitum
quam
electionis^ initium.
celerem declara-
ad imperii suscipiendam coronam, necnon pacificum
sufficieiitie
subditorum
et
ipsius electionis canonice
circa
exortationem
imperii
ad obediendum
aliquorum principum ipsius imperii benivolentiam procurandam
ut
et
eidem
et
effectum conse-
queretur optatum, circa concessionem legati a latere vestri et aliorum cardinalium, per
quos ut deceret eidem unctio, consecratio et diadematis imperialis

declarationem eorum, que
25
Ex
paternitas egisse dignoscitur incessanter.
fieret largitio, et circa
persona fecerant vel facturi erant, vestra
dicti cardinales in sui
quibus et
aliis
quam
plurimis vestnuu et
fratrum vestrorum dominorum'' cardinaUum et universaHs Dei ecclesie se asserit multipliciter
debitorem
et ut
verba
factis
respondeant.
offert
se
ipsum debitum
in eo
quod
deest soluturum in vestris beneplacitis pro viribus adimplendis.
Terum
2.
30
facta fuerunt et
dampnum
adhuc
fiunt in
contemptum vestrum
eius
gessit in mente, videlicet pacificato imperio recuperatio Terre Sancte,
que
et preiudicium
sui
imperii
et
mediante inulta, Deo, vobis
totius
et
mundo
et
christianitatis
maximum
quod semper
si
remanerent
nullatenus complaceret nec complacere
deberet multis causis et rationibus, que vestram sanctitatem non latent et idcirco ipsas
exprimere ad presens omictimus et ne nimio sermone aures vestre paternitatis offendere
valeremus, eapropter ipsa,

modis nota, etiam tanquam
alias
licet
tam per suos nuntios quam multis aliis

ex ipsius domini nostri imperatoris precepto
vobis
notoria'^ sint,
vestre sanctitati explicare curavimus, ut eisdem

et
40
et sancte ecclesie et in
et
iustitia
35
quia aliqua contra vestrum ut firmiter credit propositum eidem et suis
ecclesie
totius
sancte Dei
et
iraperii
Dei
et vestri
totius
et
et
dominorum cardinalium
christianitatis
fidelium
opportunis
occurratur et provideatur remediis.
Verum est, pater sancte, quod Robertus condam rex Sicilie, dum dominus noster
imperator rex Romanorum veniret de Alamania in Ytaliam. misit eidem nuntios suos
3.
una cum
vestris
100(!.
ad declarandum
ipsi
domino nostro,
sequiiuT in fine lineae delef. jniti.
>)
mpra
sicut
promotio sua
lineam add.
in
regnum pre-
) aequiliir in
fine lineae
4S delet. sunt.
1)
V.
etiam infra pag. 1075
lin. 11
et
Gaboito 'Asti
la
poUtica Sabawla in
Italia'
1903) pag. 319.

LL.
CONSTITUTIONES
IV.
132
(Pinerolo
HEINRICI
,050
homagium
ad ipsum, quod vellet
ei
CONSTITUTIONES.
imperium placebat
dictuni et subsequeiitei' in
ratione imperii ad
VII.
et
comode
terminum
et
ei,
cum
ipse Robertus teneretur
eidem
consideratia aliquibus preteritis non posset ire
tempus prorogare
et
Nr. 1000.
1313.
ad
et assignare
alias partes et
aliud tempus.
Istorum
Postea vero cum
recitatio, sicut fuit factuni.
fiat liic
sanctitas vestra aliquibus consideratis de
aliud ordinaret, iterum ad vestri postulationem et ipsius Roberti,

tanquani fidelem prosequebatur favoribus et gratiis largioribus
ad
Urbe,
quam diem
interesse eidem
predicta
quem dominus
prosequi
noster
intendebat,
eidem terminum prorogavit ad diem sue coronationis

ad ipsum dominum honorandum dictus condam rex se w
noster iterum
prefatus dominus
in
coronatione
et
domino nostro per suas
licteras et nuntios pluries intimavit,
Hic recitetur processus
ille.
Qualiter autem ipse Robertus fuerit in dicta Urbe ad ipsum dominum suum honorandum et homagium eidem faciendum, Deus et quasi totus mundus novit, quia ipse
fuit ibi
per lohannem fratrem suum et gentes suas et etiam gentes, que sunt de terra
vestra, pater sancte,
suum
ibique per dictum fratrem
gentem suam
et
i*
fecit sic et sic.
Hic recitetur processus.

malis
accumulando, cum dominus noster recederet de Urbe et
mala
autem
Postea
Tuscie,
dictus Robertus honoravit dominum suum predictum
terram
suam
veniret versus
per gentes suas, quas misit Florentiam contra ipsum.
Hic recitetur
licet
20
processus.
ille
Insuper volens emendare quod male egerat, ipsam civitatem Florentie in simm
illicitum recepit dominium et plura alia loca Tuscie ibiquc tenet gentes suas"*
contra prefatum
dominum suum
et
in sui
preiudicium et totius imperii et occupatione
eorum, que sunt imperii et non sua, non solum defensionem'' locorum ubi sunt faciendo,
sed etiam loca et fideles imperii offendendo.
Preterea' non contentus occupatione terrarum imperii in partibus Pedismontis iam
dudum facta, de novo post ipsius domini nostri ad partes Lombardie accessum, loca
quedam imperii occupavit et quedam in rebellionem deduxit, quedam etiam in rebellione
persistentia suis protexit favoribus et auxiliis,
omnia predicta
et singula
per se
et
per
30
aUos quibusdam interdum cavillationibus et simulatis operibus interiectis contra dominum

suum faciendo et publicam pacis et quietis utilitatem comunem, ad quam dictus dominus
noster totis viribus habuit et habet intentum.
Que quam sint enormia, iuri et bonis moribus contraria, nefanda, omnibus plena
Deo et mundo displicibilia atque vobis et matri sancte ecclesie, nuUus est qui
posset plene aut comode enarrare.
malis,
Igitur, pater clementissime, ut predicta
4.
proditorum debita feriantur et que
fieri
que male acta sunt pena
35
exemplum
in
inchoata sunt de medio subtollantur, ne proce-
dant in peius, et ut imperii fiorescat tranquillitas in honorem Dei et vestri et ecclesie

sancte et totius christianitatis,
quatinus
tanquam
eidem
suplicat sanctitati vestre dictus
filio
vestro
precipuo,
statu
suo
advocato et defensori vestro necnon inimicorum ecclesie et
tantum
et tale
eidem
velitis
est,
considerato
unico
fidei christiane hosti
ut attenuata ubique
eflfectum valeat
ipsius Roberti
consequi peroptatum,
infidelis
sui
potentia
pacificato imperio circa divine iniurie ultionem, Terre Sancte et
maximo,
et
ecclesie
quia supra
sic
ut sperat
Deis recupe-
rationem toto suo exfortio Dei et vestro auxiHo dirigat effectualiter actus suos.
1006.
rei delet.
^) tuas.
40
cHpeo,
consilium et auxiiium impertiri, quod in predictis et circa
predicta et predictorum occasionem
omnes
dominus noster per nos,
ne swpra lineam add.
seqidtur et
delet.
8)
sequitur in fine Hneae
HEINRICI
VII.
COXSTITUTIONES.
1818.
Nr. 1006.
1051
Preterea ne taciturnitate \ideretur approbare culpam esse. ubi non est, eapropter
sui et suorum excusationes paternitati vestre notas esse vult super hiis, que nuper per
talem frafrem Predicatorem nuntium vestrum vestrasque licteras'" eidem vobis placuit
intimare ^
5.
Et prinio super eo
etc.
ut in licteris continetur'.
Ilec surridendo dicantur in eius principio.

Finaliter, pater sancte,
6.
ipse aliquantulum
dominus noster
conqueritur de
sanctitate
dixit.
quod nos diceremus
quod
vobis,
vestra et fortius conquereretur.
nisi
spem
quod ea propter que conqueritur talem per sanctitatem vostram

quod inde multo vobis tenebitur ad merita gratiarum.
haberet certissimam.
M emendam
recipient,
Et prirao conqueritur:
Hic dicantur multe iuste querele.

aliis factis per papam et tolleratis, que
Et de processibus et de
tollerari
non
debebant.
Si papa queret, quem vult imperator esse effectum sue requisitionis, dicendum
7.
quod effectum vellet esse (primo etc. prout in alia nota sic signata +)''.
(I) Primo quod iegatus concedatur petitus a domino imperatore, qui verisimiliter
habeat maiorem voluntatem deducendi ad effectum negotia domini. quani ille qui
'5
est
ibi
est
ad presens.
Et qui legatus liabeat
laicos sub imperio constitutos,
quod
in
mandatis a domino papa monendi omnes
obediant
prout debent de iure,

excommunicandi. si' noluerint
obedire, et postquam in excommunieatione per certum tempus perstiterint, contra
ipsos tanquam contra infideles et ecclesie rebelles crucem predicandi et ulterius
procedendi. prout eidcm domino imperatori et legato videbirur expedire.
(II)
Iteni habeat dictus legatus in mandatis monere omnes prelatos in imperio
constitutos, ne sint contra imperatorem, set" eidem respondeant et pareant de ipsorum
temporalibus. prout est iuri consonum.
Item inquirere contra ipsos, qui contra fecerunt et facient, et procedere
(III)
ad privationem'" beneficiorum et alios ibi ponere gratos et amicos domino.
(IV) Item habeat ipse legatus in mandatis monendi omnes subditos ecclesie
temporaliter inmediate aut dimidiate, ne ipsi sint contra imperatorem aliquo modo,
set potius in ipsius auxiliuni tanquam patroni et boni filii ecclesie.
(V) Item inquirendi contra eos qui facerent in contrarium et compellendi eos
modis omnibus quibus poterit ad emendam faciendam ipsi imperatori et gentibus
suis de dampnis et iniuriis eideni et suis per ipsos illatis et ipsorum auxtlio.
(VIj Item erit effectus suplicationis, quod terram et patrimonium ecclesie quam
papa posuir in gubernatione Roberti, ne de ipsa se iuvet contra ipsum imperatorem,
*>
et
85
30
quod non
sint
ei
contrarii aut
ipsi
rebelles, et
ipsi imperatori,
ipsos
de posse et gubernatione ipsius Roberti et cuiuslibet alterius rebellis imperii

quod
et
ponat in ipsa terra tales rectores, qui non ad dampnum intendant et diminutionem imperii. set potius ad auxilium et augmentum et maxime in" Urbe.
(VII) Item quod ipse papa tollat processus factos- contra ipsum imperatorem
et fmperii fideles, cum non sint consoni rationi, eo quia ipse imperator non intendit
tollat
40
ad
dampnum
de
facili
vel
diminutionera ecclesie, set potius ad augmentum, ne gentes que
interdum causam invenire cupiunt ubi non
est,
causam aliquam sumanfp
non serviendi eidem domino imperatori nec faciendi pro ipso quod facere debent.
45
1006.
(
') sequitiir
iuclusa posl deleta.

o)
{ delet.
1)
sequitur
Suiwa
nr.
eisdem
')
delet.
Komandiola
1003
et
aequunlur in margine inferiori hec surridendo deleta.
sequilur uol delet.
1005.
delet.
2)
Snprn
v)
set
privatiouem
mutato
stilo
exarata.
siuiiaut.
nr. 1003.
132*
k) uncin
") sequitur
'
HEINRICI
1052
CONSTITUTIONES.
VII.
XOTITIA
1007.
DE
GRATIIS IMPETRANDIS.
Item a Leopardo scripta statim sequitur
Denuo
Nr. 1007. 1008.
1313.
fol.
Edidit Doenniges
25.
l.
c.
II, 84.
(P- deest.)
contulimus.
Memoriale gratiarum.
decimis habendis et fruetibus vacantium ecclesiarum post vaca-
Primo super
1.
tionem per aliquos annos et parte
bonorum relictorum ad
gratiarum regis Francie et Anglie, quarum
et registrum
secundum consilium cardinalium

exemplum portetur doniino.
pias causas et pluribus aliis
Item super impetrandis privilegiis prelatis et aliis clericis morantibus

2.
domini circa fructus ipsorum beneficiorum et aliter, ut plenius fieri poterit.
in servitio
lo
3. Item super eo quod beneficia ipsorum prelatorum et clericorum vacantia,

non fuerint in servitio domini. dominus aliis personis ydoneis conferre possit.
[qui]*
Item super confirniatione priniariarum precum, quas dominus fecit quando

ei'at rex et postea quando fuit imperator, et etiam faciendarum cum non obstantibus,
et ut de novo conferre possit semel in singulis ecclesiis imperii.
4.
jj
Item quod ipse imperator et filius suus rex Boemie non subiaceant sententie
excommunicationis aut interdicti alterius persone quam summi pontificis.
5.
6.
ibi
Item
quod
Item
est
ecclesiastica cessent in locis ubi fuerit dorainus,
interdicta
donec
erit.
7.
memorandum habere
tractatum
cum ProvinciaHbus,
ut subiciantur
20
domino.
Item quod papa
8.
nolit
providere de prelatis in imperio, qui non sint fideles
imperio.
Item super renovandis
0.
certis privilegiis sine
termino et aUter, ut largius
fieri
poterit.
25
INDEX D0CU3IENT0RU3I P0RTAND0RU3I.
1008.
A
Denuo
Eernardo de Mercato scripta ihidem
contulimus.
Hec
Cf.
Bohmer, Reg. Heinr.
sunt ea que fuerunt tradita per
folio
27
servatiir.
Edidit Doenniges
l.
c.
(P. deest.)
5i>0.
Bernardum ambaxiatoribus domini euntibus
ad curiam:
3u
Primo instrumentum super pubhcatione et presentatione litterarum papalium

domino imperatori apud Tyburim per cardinales de inditione treugarum et de
mandatis apostoHcis de non invadendo regnum, de exeundo de Roma et de terris
ecclesie continuatis dietis et de non revertendo ad eas ete.
1.
factis
2.
Item instrumentum de protestationibus
et responsionibus
domini
factis
ad idem^.
3s
Item
instrumentum presentationis et pubhcationis litterarum et processus"

generahs papahum'' missorum per papam apud Pisas per duos fratres Predicatores et
responsum domini ad idem ^.
3.
1007.
) deest in
1008.
1)
iniiio lineae.
iequitur papalium delet.
Beperditum.
Cf.
supra ad
post lul. 4 confeetum, supra nr. 1005.
nr.
b)
supra lineam add.
S-39845.
2) A. 1312.
40
Aug.6, supra
nr.
S4Z
3)
A.
1313.
HEINRICI
4.
tationem
CONSTITUTIONES.
VII.
1313.
Jsr.
1008. 1009.
1053
Item instiumentum euiusdam protestationis facte per dominum ante presenquod non intendebat aliquid facere in dampnum vel preiudicium
dicti processus.
ecclesie etc^
et
Item instrumentum responsionum factarum per Robertum olim regem nunciis

.3.
ambaxiatoribus domini missis apud Neapolim-.
eiusdcm Roberti sub eius magno sigiilo pendenti missas universis

et siiigulis partis Guelfe extrinsicorum de Medyolano, que vocatur pars illorum de la
Turre, cum uno rotulo magno, in quo continentur pacta et conventiones, que et quas
dictus Robertus tractabat cum Mediol(anensibus) predictis*.
Item
6.
Item quoddam instrumentum
7.
10
litteras
Francie
quibusdam
misit
nobilibus
in
quo sunt publicate plures
de Urbe
in
littere, quas rex

preiudicium domini et favorem ipsius
Roberti*.
5.
Item^ decem paria litterarum
dicti
regis Francie
missarum
Urbe
in
nobilibus
supradictis'^'*.
PETITIONES DOMINORUM
DE SABAUDIA.
1009. 1010.
(lun. 11.-^25).
1313.
PETITTONES PHILIPPI ET LUDOVICI.
1009.
v. supra ad nr. 933, fol. XXVII'

3Ianu lohannis de Dyst notarii
exaratae esse mdentur. Edidit Doenniges l. c. I, 81 nr. 105, itemque P. L. Datta 'Storia
dei princijji di Savoia del ramo di Acaia^ II (1832) pag. 87 nr. 23.
(P. deest.)
Libro pfopositorum consilii imperatoris P, de quo
20
inter
lun. 11.
et
25.
inscriptas
deniio
contulimus.
Memoriale eorum que suplicata fuerimt
et proposita
coram serenissima maiestate
per ambassiatores domini Philippi de Sabaudia principis Achaye:

25
Primo super eo quod celsitudo imperatoria non bene contentari videtur de

principe predicto, ex eo quod civitates Papie et Verccllarum, quas sibi commiserit,
devenerunt ad manus rebellium'' imperii, proposuerunt dicti ambassiatores et adhuc
proponunt, quod malum seu proditio[nem], quod vei quam fecerunt civitates predicte,
1.
fecerunt absque tractatu, conscientia et voluntate principis predicti et

30
quem
dictus princeps
habere possit
in
orbe terrarum.
Et de hoc
cum
fuit
peiori inimico,
et
est
magis
tum propter honoiem imperatoris,

tum propter id quod idem princeps inde consequtus est maius dampnum post dominum
imperatorem quam omnes alii homines de mundo. Et ipse princeps in nulla culpa est
35
civitates predicte fuissent sue proprie,
dolens, quam*"
si
de proditione,
quam
fecerunt dicte civitates, quia
propter que ad predicta facienda moverentur.
nunquam
civitatum acceperat de utraque civitate plures obsides
adhuc habet
detinet ad
lOOS,
0)
1009.
) sequitur
1)
esse
et
honorem domini
cap. 8 in plica post scrtptum
dm
delet. P.
*>)
i)
Tam
imperatoris.
et
meHores tocius terre, quos

Et non erat verisimile quod
eat,
sequilur se delet. P.
2) A. 1312. (Mai. VJ), supra nr. 782.

iustrumentum quam autographa deperdita sunt.
A. 1313. Iid. 4, supra nr. 1004.
sane dokmus.
intuHt eis aliqua gravamina,
Ipse autem pro meliori custodia dictarum
3)
Deperdita
HEINRICI
^054
411i,
CONSTITUTIONES.
VII.
qui remanserant in civitatibus,
attenptarent
1313.
facere
Nr. 1009. 1010.
proditiones predictas,
volendo
dimittere tot et tantos amicos suos in carceribus principis predicti.

2. Item deposuerunt querinioniam contra comitem Warnerium, qui
armatorum suorum
insultavit
occasione
Vercellis,
cum multitudine
dictum principem ad domum suam, quam inhabitabat in
vulnerati atrociter et
interfecti,
offensionibus
et
periculis
homines eiusdem principis fuerunt ibidem

percussi idemque princeps et eius comitiva gravissimis
cuius insultus plures
afflicti
et spoliati fuerunt uiiiversis et singulis bonis et
..
rebus
que ibidem habebant, videlicet equis, vestibus, pecuniis et singulis iocalibus et

eorundem, que omnia extimant decem milia florenorum et ultra.
aliis garnimentis
Quare super predictis suplicaverunt et adhuc supplicant, quod imperatoria benignitas
suis,
dio^netur
super predictis
emendam congruam
predicta
contigerunt
sic
et
fieri
ut decebit,
fuerunt dicto principi
facta
iniuriose
facere
dicte maiestatis et obedienti in omnibus ut debebat et ultra comiti

3.
existenti in servitio
Warnerio
predicto.
Item supplicaverunt et supplicant, quod imperialis clementia dignetur providere
dicto principi super facto regis Roberti et fratris sui, qui ipsum tenent
prineipatu
predicto
lo
eo maxime quia
secundum tenorem litterarum.
Achaje,
quas
placuit''
exeredatum de
concedere
15
principi
^.
Item quod dignetur dicto principi satisfacere de octo milibus florenorum, in

suorum et gentis sue pro servitio exhibito per
eundem domino iniperatori ante Brixiam et per alia loca Lombardie^.
Item supplicaverunt et supplicant, quod dictus imperator dignetur et velit,
5.
quod idem princeps possit consequi et habere illud, quod silji debent civitates Papie
4.
tenetur occasione stipendiorum
quibus
et
Yercellarum,
quando volet quod ponat
manibus
in
alicuius
persone obsides,
20
quos
detinet de civitatibus predictis.

6.
Item supplicaverunt et adhuc supplicant ex parte domini Ludovici de Sabaudia,
quod imperialis clementia dignetur ])rovidere in satisfaciendo eidem domino Ludovico
de eo, in quo sibi tenetur occasione stipendiorum suorum et gentium suarum pro
tempore, quo stetit Rome et alibi in servitio domini imperatoris predicti, quod debitum
ascendit ad summam viginti milium florenorum et ultra.
Item quod placeat dicto domino imperatori facere assignari et assetari dicto
7.
domino Ludovico mille et septingentos florenos auri de redditibus annuatim et trescentos
florenos pro milite suo domino Berlione Revoire'', quos benignitas imperialis graciose
Et placeat sibi facere tale assctamentum et in tali
contulit eidem domino Ludovico.
loco, quod dictus dominus Ludovicus exinde possit servire domino sic fideliter et
congrue ut decebit quia dictus dominus Ludovicus et assignamentum dicte gratie et
,
solutionem
servicii
dicti
debiti
intendit
incontinenti
refundere
domiuo imperatori per eundem continuo
1010.
Item ex
subiungendam
ORBINATIO
foL
XXVIIT,
esse censiiimus.
DE FACTO
tihi
in
Petitionem
sui
30
35
personalis
et personaliter exhibendi.
COMITIS
Edidit Doenniges
exibitionem
25
nr.
1.
DE HOMBERG.
1009 statim sequitur.

Hic igittir
S2 nr. 106. Denuo contulimus.
c. I,
40
(P. deest.)
De facto comitis Varnerii.

quod dorainus committat alicui seu aliquibus, qui audiat computum et rationem dicti comitis in Lombardia de stipendiis suis et de emendis equorum
suorum et sociorum suorum mortuorum et de aliis que debentur rationa1)iliter ipsi
comiti et suis, vocatis ad dictam rationem et computuni de civitatibus Lombardie
1.
Ordinatum
1009.
1)
<:)
Suma
est
sequitur sibi delet. P.
nr. 395.
d)
Kevoiri P.
2) Cf. supra ad nr. 462.
45
HEINRICI
VII.
evocandis. facta cxtiniatione
CONSTITUTIOXES.
Nr. 1010. 1011. 1012.
1313.
1055
equorum secunduni valorem eorum tempore mortis dictorum
equorum.
2. Et debet dominus mandare et precipere singulis civitatibus et terris Lombai-die.
quod solvant incontinenti dieto comiti illud <|Uod reperiretur ex forma computi deberi
s
ipsi
comiti.
Et
3.
forte recusarent solvere ut supradictum est, debet
si
dominus per
suas patentes dare ipsi comiti auctoritatem et licentiam compellendi
cum
litteras
eftectu singulas
modis omiiibus quibus melius poterit ad solvendum.

Item est ordinatum quod de illis grossis Turonensibus promissis et statutis
per ipsum comitem ser\-ientibus, qui custodierunt carceratos, videlicet de duobus grossis
Turonensibus pro singulo servienti in die, de quibus soluta sive computata est pars,
civitates et terras
4.
10
quod
de
steterunt,
alia parte
satisfiat ei
per ipsos carceratos et per loca,
per quemlibet pro rata,
cum
servierint
ubi
ipsi
custodie carceratorum
servientes
custodie
et
locorum.
15
Item de petitione montatarum suarum
5.
et g'entis sue, videlicet
suorum centum,
hec relinquit bone voluntati et dispositioni domini imperatoris.
RECEPTIONES DIVERSORUM.
1011. 1012.
1313.
so
25. lul.
3.
RECEPTIO IN CONSILIAREM IMFERATORIS.
1011.
Ex F
lun.
Lihro propositorum consiUi imperatoris, de quo
Edidit Boeuniges
l.
c. I,
83
nr. 112.
Denuo
contidimus.
v.
lun. 25.
supra ad nr. 933,

Cf.
fol.
XXIX'.
supra nr. 973.

(P. deest.)
Die
XXV.
lunii magister Petrus de Cellanova iuravit consilium
domini imperatoris,
presentibus canceilario, episcopo Butron(tino) et comite Sabaudie.
N03IINATI0 lUDICUM CONSILIARIORUM. lul. 3.

P fol. XXV. Edidit Doenniges c. I, 89 nr. 121. Denuo contulimus.
1012.
Item ex
Cf.
l.
(P. deest.)
infra nr. 1040.
Die
tertia lulii
dominus Raynerius Dagmiani iudex de Pisis

dominus Henricus de Montearso clericus
30
fuerunt recepti iudices consiliarii
domini, qui iuraverunt etc.
PETITIONES V^RIAE.
1313. (lun.
1013-lOlG.
25.)
1013.
Libro
n ad
lun. 25.
nr. 113.
P
tit
(lul.
in.)
PETITIO COMMUNIS CORTONENSIS.
1313. (lun. 25).
propositorum comilii imperatoris, de quo v. supra ad nr. 933, fol.

videtur inscriptam proponimus denuo collatam. Edidit Doenniges l.
C-P.
XXIX'
c. I,
deest.)
83
HEINRICI
t056
CONSTITUTIONES.
VII.
1313.
Nr. 1013. 1014. 1015.
imperatorie maiestati per ambassiatores comunis Cortone

ipsa imperialis maiestas dicto comuni concedere
dignetur
quod
comuni,
pro ipso
doctorem vel dominum Sconem de Urbeveteri
legum
Spoleto
de
dominum Bartholum
Sebastiani
de Narnio in iudicem appellationis
Petrum
dominum
legum doctorem vel
Supplicatui- sanctissime
Cortone, qui cognoscat de gravaminibus inferendis vel faciendis per quenquam

alium officialem terre Cortone, quocunque nomine censeantur, contra quascunque per-
in terra
sonas comunis Cortone. et eius iurisditione tani in civilibus quam criminalibus. Qui iudex
procedat super appellationibus et cognoscat et determinet, prout postulat ordo iuris et
salvo honore domini.
Qui iudex appelduobus famulis et uno equo quingentas libras
secundum formam statutorum comunis Cortone,

lationis pro
suo salario
cum uno
notario,
lo
denariorum Cortonensium habeat quolibet anno.
10141016.
PETITIONES SPINULARUM DE LUCULO.

1313.
lOU. FETITIONES
(Iitv. ex.
lul. iii.)
EAINALBI SPINULAE ET LANCELOTI NIGBINL

(lun. ex.).
Item ex
fol.
XXX,
uhi post lun. 2o inscripta
16
est.
Edidit Doenniges
Denuo contulimus.
nr. 114.
1.
c. I,
83
(P. deest.)
Lancelotus Nigrinus supplicat pro parte domini Raynaldi Spinole de Loculo,
1.
quatinus dominus dignetur eidem domino Raynaldo de [speciali] gratia concedere officium
unum annum" vel duos et ultra ad tantum tempus, quantum

quominus solvat ipsi domino Raynaldo libras sexcentas lanuenses,
pro quibus idem dominus Raynaldus habet ius in dicto officio, prout patet publicis
instrumentis, quod tempus dicte potestarie incipiat eidem doniino Raynahlo finito
tempore eius qui nunc est in dicto officio ^
Item reverentissime suplicat idem Lancelotus maiestati iam dicte. quatinus
2.
dignetur eidem de speciali gratia concedere officium potestarie Monachi ad unum
annum incipiendum post tempus Nycholay de Godano, cui et ad quod ipsa maiestas
existens in civitate lanue dictum officium concessit et qui adhuc est in dicto officio,
ita quod ipsum possit dictus Lancelotus exercere per se vel ydoneum substitutum, et
hoc non obstante aliqua concessione, que de dicto officio facta foret per vicarium
lanuenseni, si qua facta reperiretm', (luod tamen non credit. a die presentationis
litterarum eidem vicario per ipsam maiestatem de dicto officio eideni Lanceloto conferendo missarum sub eiusdem maiestatis secreto sigillo. et non obstante aliqua l(ege)
comuni vel ipsius civitatis lanuensis capitulo.
potestarie Corvarie ad
comune lanue
IU15.
Item ex
1.
89
c. I,
et
filiis
fol.
nr. 122.
PETITIO OBERTI SPINULAE PEIOB. (M.

XXXV', ubi ad vel post lul. 3 inserta esse videtur.
Denuo inspeximus.
Supplicat Obertus Spinula
\.
filiorum
20
steterit
quatinus dignetur
concedere, quod
in.)
25
^"
35
Edidit Doenniges
(P. deest.)
de Luculo pro parte domini Raynaldi patris
sui
et
de imperialis munificentie gratia eisdem domino Raynaldo
ipsi
fieri facere in terra ipsorum propria

forme et cunii, ita tamen quod ipsi
debeant ipsam et ipsas monetas facere seu
possint facere
monetam seu monetas cuiuscunque
seu
conditipnis
dominus Raynaldus et filii teneantur et

facere eiusdem bonitatis, ponderis, sagii et lige, cuius est illa ad cuius similitudinem
ipsam facere seu fieri facere voluerint, ipsis domino Raynaldo et filiis prius caventibus
fieri
1014.
1) Cf.
infra nr. 1015 cap.
senuitur incipieudum delet. P.

2.
4S
HEINRICl
tam eorum
propriis iuramentis
observando bene
C0X8TITUTI0NES.
VI!.
ijuam
omnia
et legaliter
Nr. 1015.
1313.
fiJeiussoribus ydoneis.
|0j7
de attendendo
prestitis
et
et singula supradicta.
2.
Item quatinus dignetur ipsa maiestas dicto domino Raynaldo de gratia eiusdem
indempnitatibus providendo coneedere officium potestarie Corvarie ad unum annum
incipiendum post tempus eius, qui nunc est in dicto officio, et ultra ad tantum tempus,
in
quantum comune lanue
10
steterit quoniinus solvat
eidem domino Raynaldo
pro quibus idem dominus Raynaldus speciale ius habet
lanuenses,
libras sexcentas
dicto officio ex
forma publici instrumenti, quod paratus est exhibere ad mandatum maiestatis eiusdem'-.
3.
Item quatinus dignetur de imperialis munificencie gratia eidem Oberto concedere vicariatum tocius ripparie orientis districtus lanuensis ad unum annum incipien-
dum
in
ad quod dictus vicariatus divisim concessus est illis qui nunc sunt
hoc cum illis potestate, balya, iurisditione, salario et servientibus,
cum quibus concessus estitit domino Guidoni comiti Novello olim vicario tocius dicte
post tempus,
in dicto vicariatu,
eandem maiestatem.
ripparie per
15
et
Item cum idem Obertus recipere debeat a comuni lanue nomine suo et nomine
lanuarii de Monteleono notarii sui ct quorundam servientum suorum occasione sahirii,
quod habere debebat ipso existente vicario ripparie orientis, libras duo miha quingenta
4.
lanuenses. quas hucusque a dicto
80
comune habere
nequivit, dignetur et velit ipsa maiestas
Oberti indempnitatibus providendo committere
dicti
quod
si
lanuario
mandare
et
pecunie insohdum
per dictum comune de
serîentibus
et
cum
curet
summam
cognoverit dictam
iure deberi,
suo lanuensi,
vicario
pro
vel
parte
idem
dictis
Oberto,
vicarius faciat^ et
quod inveniatur via per quam dicta pecunia Oberto infra modicum
Et si forte via ita brevis inveniri nequiret, ipse vicarius
maiestatis iam dicte concedat et consignet eidem pro indempnitate et
ancianis,
temporis spacium persolvatur.

auctoritate
85
interesse suo
pecunie supradicte officium potestarie et
aut Clavari, quousque

satisfactum,
ita
de
dicta
scribanie Carpene
aut Sigestri
pecunia per dictum comune eidem fuerit integraUter
quod ipsum officium
exercere per se
possit
per quemlibet
et
quem
elegerit substitutum.
Item cum ipsa maicstas inceperit procedere per
5.
30
marchionem
maiestatis
de
et
Carreto
penderit,
et
Manfredum
personas
contra
auxihum, consilium
3-''
modum
ad postu-
inquisitionis
lationem Lancehjti Xigrini iudicis nomine dicti domini Raynaldi contra dominos
et
que
favorem,
eius
filium
rebellibus
postmodum
et
ipsius
ipsa
tanquam
contra
maiestatis
Oddonem
rebelles
ipsius
impenderunt
pluries
maiestas ipsum processum sus-
reverentissime supplicat, quatinus dignetur dictam suspensionem revocare et
contra sicut ineeperat procedere,
Concessa
cum
maleficia non debeant remanere impunita.
est.
Item cum ex vigore commissionis facte per eandem maiestatem in nobilem

virum dominum Gobertum de Aspromonte militem tunc vicarium civitatis lanue, idem
vicarius eosdem dominos Oddonein et Manfredum et homines eisdem subditos eorum
contumacia exigente de toto Romano imperio forestaverit et bannierit, de qua forestatione et bannitione exire non possent, nisi ipsi et quilibet eoruni solveret eidem
6.
"'
vicario
apparet
qui
45
se
nomine imperialis camere mille marchas argenti, prout de

maleficiorum
in actis curie
civitatis
dicebat eorum procuratorem
nullus pro cis infra
annum
dictis forestationibus
lanue, et a dicta forestatione per aliquem,
fuerit
appellatum,
si
appellatio
potest,
dici
vel circa dictam appellationem prosecutus fuerit.
et
cum eadem
reverentia su])licat maiestati iam dicte, quatinus dignetur dictas forestationes et banna
confirmare et etiam innovare.

Fiat
50
cum
clausula
1015.
")
1)
supra nr. ]014 cap.
Cf.
fiat
si
cst ita.
P.
LL. tO.>JSTlTLT10NE?
IV.
1.
133
HEINRICI
105S
7.
Iteni
VII.
CONSTITUTIONES.
Xr.
1313.
lOl.i, 101(5.
cum dominus lohannes Branchaczolus de Papia legum doctor iudex

omni modo quo melius fieri potest a discreto viro domino
delegatus sive subdelegatus
lohanne domini lohannis lacobi de Eoma iudice eonsiliario et auditore geiierali aule
serenissimi principis domini Henrici Dei gratia Romanorum regis, ut patet per publicum
instrumentum scriptum manu Francisci Paonensis de Corvaria notarii, ex vi dicte
delegationis causa plena cognita sententiaverit et diffinierit, dominam Elianam filiam
quondam domini Leonis marchionis de Ponczono et uxorem quondam domini Hugonis
marchionis de Carreto sive procuratorem ipsius domine Eliane sive legitimam personam
pro ea et eius nomine esse ponendam et inducendam in possessionem medietatis castri,
iurisditionis,
ville,
hominum, introituum, reddituum
et
proventuum quocunque nomine
lo
censeantur Deghi, a qua sententia dicitur fuisse appellatum. quam appellationem infra
annum nullus fuit aliqualiter prosecutus, ob quam causam sententia transivit in rem
domina EHana iure dicte sententie et dotium suarum ex causa

domine Constancie filie sue et dicti quondam domini
Ugeti ac nurus dicti domini Raynaldi in personam lacobi de Czoalio notarii et cancellarii comunis lanuensis tamquam persone publice recipientis nomine et vice dicte
domine Constancie, cum eadem reverentia suplicat idem Obertus nomine dicte domine
iudicatam
dicta
et
donationis inter vivos donaverit
Constancie cognate sue,
dictam sententiam et contenta
quatinus dignetur et velit

dicte Constancie
de
heredibus
ea atque donationem predictam

imperatoria confirmare et de novo ad cautelam concedere ac decernere,
stanciam eiusque procuratorem

castri predicti
et
mittendam
et
in
vacuam
in
benignitate
ipsam Con-
20
corporalem possessionem dicte medietatis
et
Et dare
inducendam.
pro tempore fuerit et quibuscunque
eius
et
is
in
rectoribus
mandatis vicario lanuensi qui est
existentibus
in
quibuscunque
terris
imperio subditis, ut omni exceptione et excusatione remotis dictam Constanciam

quemcunque suum procuratorem in corporalem et vacuam possessionem predicti
Romano
et
Deghi quantum pro dimidia
castri
et iuriuni
et pertinentium
ad ipsani dimidiam
25
in-
ducant et induci faciant ac deffendant inductam. Et hoc ex certa scientia, non obstantibus
legibus inhibentibus lite pendente suplicari et inhibentibus nil innovari appellatione
pendente
et inibentibus
postuhiri
in
possessionem mitti
civiHbus seu municipalibus quacunque verborum
quibuscunque
et
legatione vallatis.
aliis
iuribus
Quibus omnibus
et
30
singuHs ipsa maiestas per presens rescriptum dignetur ex certa scientia derogari iuberi.
Fiat quantum ad confirmationem sententie
8.
Item quod dignetur vicariatus
civitatis
cum
chiusula
si
Albinganensis et districtus
salario concedere lacobino Spinule fratri suo post
est ita.
cum
decenti
tempus Odoardi Aurie, qui nunc
est
ibi potestas.
PETITIO EIUSDEM ALTERA.

XXXVII, uhl Petiiionem priorem statim
1016.
l.
c. I,
Item ex P fol.
91 nr. 123. Denuo iiispeximus.
1.
(lul.
in.)
sequitur.
Ediclit
Doenniges
(P. deest.)
Supplicat Obertus Spinula de Locuhi pro parte dominorum Opecini, Raynaldi
et Cristiani
Spinule
et
totius
albergi
Spinulorum,
quatinus
cum quondam dominus w
dominorum Spinulorum
laudem represaUiarum obtinuerit a comuni lanuensi contra comune et homines Placencie
et districtus pro quantitate Hbrarum mille trecentarum nonaginta trium et soldorum
decem lanuensium, pro eo videHcet quod dictus quondam dominus" Ansaldus existens
pro dicto comuni Placencie in regimine civitatis Placencie in ipso regimine fuit violenter
deiectus ac derobatus et dampnificatus per homines dicte civitatis in dicta quantitate
Ansaldus
1016.
de Castro
miles
*) ejwifnr delei.
civis
hugucio P.
lanuensis
attinens
dictorum
HEINRICl
ultra,
et
VII.
CONSTITUTIOXKS.
de predictis apparet cx
ut
teiiore
Nr.
1313.
1(116.
1059
publicorum instrumentorum,
dignetur et
eadem maiestas dictam laudem represaliiarum Odoardo et Manfredo filiis et

heredibus dicti quondam doniini Ansaldi confirmare vel saltem per litteras niaiestatis
eiusdem comuni et hominibus Plaeencie precipere et mandare, quod dictis Odoardo
velit
Manfredo
certum temporis spatium de antedicta pecunia plenarie satisfaciant.

ipsa maiestas contra eos et quemlibet eorum eisdem Odoardo
Manfredo laudem represalliarum concedet et exnunc in hunc casum concedit.
et
Quod
et
infra
non
si
feceri[n]t,
Concessa
comuni
est
predicto,
quod
quod
mittantur
si
et comminatorie
dominus providebit de
monitorie
littere
contempxerit etc,
remedio oportuno.
10
2.
Iteni cum cognitio maleficiorum perpetratorum per certos homines de Trebyano
sequaees ipsorum de Trebiano et Ilice districtus lanuensis per eandem maiestatem
commissa fuerit iudieibus domini Symonis Phi(lippi) vicarii in Lunexana et ad partes
et
15
Lunesane pars offensa tute accedere nequeat, dignetur dictam commissionem et quemcunque processum factum seu de cetero fiendum per ipsos iudices revocare ao per
suas litteras specialiter committere et mandare suo vicario lanuensi, quod utrique
dictarum partium iusticie faciat complementum
ad quem scilicet locuni lanuensem
quelibet dictarum parcium tute aecedere et stare potest.
,
Comittatur
duorum,
vicario
lanuensi
commissuni
quibus
ab
revocetur
et
quia
fuit,
in
loco
audientia
uni
parti
illorum
suspecto
trahunt eos.
Item quod dignetur ex gratia officium conductus civitatis lanuensis concessum

3.
datum hoc anno per dominum Hug(ucionem) vicarium lanuensem et abbatem populi
lanuensis lohanni MaUibeto de Clavaro eidem lohanni confirmare et suas de hoc
et
litteras dicto vicario mittere dignetui-,
cum
dictus lohannes in dicto officio sibi ut supra
concesso iam serviverit per tres nienses vel eirca.

Fiat ut petitur.
Item cum Bernabos
4.
a
30
ipsam
quo
lanuensium,
sed
rector,
potestariam
alias
ut
non
est
de Mari nunc potestas Corvarie pro lacobo de Cassio,

precio librarum quadri[n]gentarum viginti quinque
emit
diu,
fuerit potestas dicti loci et
raptor et impius thirannus se
gesserit,
ibidem non ut potestas
et
rapiendo et extorquendo per
violenciam ab hominibus dicte potestarie omnia que habebant et que redimere poterant.
et predicta et
longe peius ibidem facere incoaverit,
numero tria milia hominum et ultra fidehum,

dictus Bernabo preesse deberet usque ad finem
qui sunt
35 si
ex quo homines dicte potestarie,

se mortuos reputant et destructos,
anni,
qui
inchoavit in
Kalendis
Jlai. I.
Madii proxime preteritis, dignetur ipsa maiestas dictum Bernabovem a dicta potestaria
removere
alii
et cassare et per suas litteras
persone ydonee dictam conferat
Et
paratum
dicta potestaria dicto Bernabovi.

0 licet
sint
tialiter
*i
plus
quam
notoria,
eommittere
potestariam,
si
et
mandare
vicario lanuensi.
quod
non obstante concessione facta
de
predicta a quocunque revocarentur in dubium,
se offert dictus
Obertus de
hiis
omnibus presen-
facere plenam fidem.
5.
Item quod dignetur per suas litteras vicario lanuensi eommittere et mandare,
quod populum lanuensem ac alios amicos albergi Spinulorum intus et extra fidelissimos
eidem maiestati habere debeat commendatos, et quod ipsos et quemhbet eorum tam in
iusticia quam in gratiis et honoribus civitatis et extra debeat tractare et tractari facere
per suos officiales favorabiliter et benigne, et specialiter admittere populares

lanuensis
ad
consilium generale,
quod celebrare seu
celebrari
facere
civitatis
consueverant
1.3:3*
HEINRTCI Vn. CONSTITUTIONES.
lOeO
Domenica
qualibet secunda
quo siquidem consilio quilibet popularis
cuiuslibet mensis. in
dicto suo vicario dicere et proponere possit.
Nr. lOHJ. 1017. 1018.
1318.
si
aliquid sibi iniusti fieret vel sinistri, ut
actenus facere consueverant.

Scribatur
quod ipse diligenter ex<juirar. si est utile vel

quod sit utile, fiat. Et recommendetur
vicario.
non. ut petitur, et
si
invenitur
vicario populus specialiter.
SCRIPTA AD SAVONENSES
SPECTAXTIA.
1017-1019.
1313.
1017.
Ex P
(lun. ex.)
QUERIMONIA COMMUNIS CONTRA EPISCOPUM.
Libro propositoruni consilii imperatoris, de quo
Post lun. 25 inscripta
Edidit Doenniges
est.
l.
Si
I,
c.
v.
nd
siipra
Denuo
nr. 115.
nr. 933, fol.
XXX.
contnlinms.
(P. dccst.)
Contra episcopum Sagonensem infrascripta significantur, videlicet:

In primis quod ipse infra tres menses, postquam dominus imperator misit suum
1
is
vicarium Saonensem. procuravit et tractavit. quod coniurationes et conspirationes facte

fuerunr in domibus
episcopatus Saonensis per
per quosdam de burgo Fmario

ripparie
ciiTbiuistancie.
Que
candum partem adversam

partem
[et]
2.
et
quod
episcopo
ipsi
et
sequacibus.
suis
dampnum
domibus episcopatus
in
infinitos
coniurationes et conspirationes
suos sequaces in maliciis. in
Ireni
multos et
de civitate Saona et
per forisiros de burgo Veraczinis
et
et,
ad
detrimentum
aliorum locorum
fuerunt
facte
ad suffo-
fortificandum
suam
20
pacifici status civitatis.
et in casti'o ecclesie recepti sunt et recep-
rantur malefactores, videlicet percusores, homicide", pirati et agressores viarum er
alii
malefactores et malandrini.
Item quod ipse impedit officium et regimen vicarii dctfendendo raalefactores

clericos, qui circha divina non obsecundantur nec in liabitu clericali incedunt.
Et breviter ipse est radix
et aliquos et multos deffendit tamquam suos familiares.
partem
de Spinulis.
civitate
per
in
dicta
malorum,
que
commitimtur
omnium
notantur
qui
de parentela
sunt
quidam,
dicitur
de
Auria
Item aha parte que
4.
conimissorum
die qua
maleficiorum
de Raynaldis, qui fucrimt autores homicidiorum et
intravit primus vicarius in Saona, et foventur per Manfredum de Careto filiuni domini
3.
25
tamquam
Oddonis et per quosdam de Auria. ut aHas significatum

comunis Saone imperatorie maiestari.
Super predictis
1018.
Itetn ex
fol.
XXXIII.
et singulis
fuit
per ambaxiatores alios
provideat consilium imperiale.
PETITIO COMMUNIS.
Edidit Doemiiges
3n
l.
c.
I.
S6
a
nr. 118.
Denuo
contulinms.
(P. deesf.)
I.
Sacre
imperatorie
maiestati
supplicant
Petrus Buchaordei
et
Nycholaus de
Bruschis ambaxiatores comunis Saone, quatinus placeat eidem providere super eo quod
1017.
")
homieidie P.
40
HEINRICI
illi
hospitio Spinuloiuin et
(le
pro
vigentibus
iliscordiis
prolacionem
aiite
partem
de Auria.
illorum
et
tam
civitatis
dicte
])ericuhisum
w apropriandi
ex
quod
si
hoc
certo
itrodictorum
per
sit
dividere
partialiter
',
Saonc
lu)mine.><
finitum
et
esset
intendunt
et
ctiam videtur modus dividendi ct aportandi cives
fieri
partis Spinule
pro discordiis dicte
in dicta civitate,
orta sunt
Et ideo supphcant
sedandis, quod officia et
et Aurie.
civitatis
non dividantur partialiter, sed atribuantur et dentur hominibus

Saone equaliter secundum bonitatem et valorem ot discretionem ipsorum hominum.
2.
Item suppHcant dicti ambaxiatores, ([uod placeat dicte imperatorie maiestati
civitatis
quod
providere,
si
contingerit
et
quando contingorit pacem
quoscunque, quod banniti de homicidiis, robariis et de

mortis meretur, non restituantur,
20
electi
arbitrium
omnia mala, que orta sunt
appellatione
est
pacem
contingerit
honores dicte
is
dictam civitatem
causis,
dictis
arbitrorum
arbitri
ooruni
offieiis
cum pro
ipsius civitatis,
tnnKiuam
(ûamvis
|,)g|
valde
honori
sibi
Ai-.ria
Nr. lOlS.
castellanorum iûam clientum ponendorum in dictis

molesta videiitur fidelibus sacri imperii civitatis Saone
imjieratorie
maicstatis,
eo quod videtur
quidam modus
in
Que quidem
castris.
de
1313.
in officiis dandis quam in aliis negociis Saone, vidolicet ponendo

homines Saouenses, appellando unam partera Spinulorum et aliam
Item dividere infendunt per dictuni modum castellanias castronim
ipsos
inter
illi
CONSTITUTIONES.
Saonu,
in
sententic
homines Saone tam

5
Vll.
toria maiestas misit vicarium
aliis
maxime de commissis ab
fieri
per qucmcunque vel
criminibus, de quibus pena
eo tempore
citra.
quo impera-
ad dictum locum.
Item supplicant quod placeat imperatorie maiestati comitere vicario civitatem

dicta imperatoria maiestate de pacificanda dicta civitate et hoc ipsi vicario
tantum, et non vicario lanuensi, cum non sit pro mehori, quod de hoc se impediat.
4. Item supplicant quod placeat confirmare populum Saonensem, ita quod populo
iii civitatc
Saone sit abbas et popuhis secundum quod a phiribus annis citra esse con3.
Saonam pro
35
Et quod dictus populus'' nec ofticia ipsius populi ullo modo

ipsum regatur secundum quod actenus consuevit,
cum hoc sit honor imperatorie maiestatis et bonus status ipsius civitatis.
5.
Item quod placeat dare in mandatis vicario qui nunc est in civitate Saone
et qui pro tempore fuerit, quod debeat in regimine ipsius civitatis observare statuta et
capitula ipsius civitatis, salvo et rescrvato sempor in omnibus et per omnia honore
suevit
dicto
in
loco.
dividantur, sed dictus populus per se
30
speciali precepto imperatorie maiestatis.
quod cum Boncfiicius Buchaordoi causa recipiendi vicarium serenissimi

Saone intcrfectus fuerit et pro hoc filii sui et agnati guerram
habebant cum malefactoribus, qui dictum Boncfacium interfecerunt, qui banniti sunt
de civitate Saone et posse, cjuod eisdem liceat arma portare ad tuitionem personarum
6.
principis
86
Itein
in
civitate
suarum.
preceptum per imperatoriam maiestatem

vicario Saonc qui nunc est et pro tempore fuerit, quod cum conscilio hominuni civitatis
Saone faciat custodiri castra ipsius civitatis et ad illud tempus, quo pro meliori videbitur
7.
40
dictis
supplicant
quod
Unum tamen
pa.K civitatis
speciale
dicti ambaxiatores ad memoriam imperiali maiestati,

non potest sine magno periculo ipsius civitatis, nisi prius
circumstantibus, videlicet in Veragine, in Cellis, in Abuczola
reducimt
Saone
fieri
facta fuerit concordia in locis

*i
fiat
hominibus Saone.
8.
quod
Item
et in Quiliano, scilicet inter intrinsecos et extrinsecos
essent officiales,
contrarii fidelibus
1018.
a)
scilicct castcllani
domini
in
et rectores
de
dictorum locorum,
dictis locis,
civitate Saone.
sequUur super eo ihkhI F.
^)
(lictuni
ijopulum P.
et nisi
remoti
eo quo partialii sunt et
HEINEICI
1062
CONSTITUTIONES.
VII.
PETITIO EPISCOPI.
1019.
Ifeni ex
fol.
XXXIIII.
Nr. 1019.
1313.
Edidit Doenniges
88
c. I,
1.
nr. 120.
Demio contulimus.
(P. deest.)
1.
Supplicat sacratissimc iniperatorie maiestati lacobus humilis episcopus Saonensis,
servus servorura imperatorie niaiestatis, quatinus ipsa maiestas dare dignetur in mandatis
vicario suo civitatis Saone qui nunc est et pro tempore fuerit, quod idem vicarius det
dicto
auxilium
episcopo consilium,
favorem
et
habendis
in
rationibus pertinentibus ad ipsum episcopum et episco])atum
quam de
Legeni.
tam
presenti et futuro et
que
iurisditiones,
in civitate
Saone quam
obtinendis
et
et
preterito
cxtra, et specialiter iura et
quas dictus episcopus habet et habere dcbet in
et
iuribus
tam de tempore
villa et
possessione
'o
Et hoc propter reverentiam Dei et ecclesie beate Marie virginis Saonensis et
propter hoiiorem eiusdem imperatorie maiestatis.

2.
Item quod cum predictus episcopus semper ab eo tempore citra, quo imperaSaone fucrit et steterit in ipsa civitate personaliter
toria maiestas obtinuit civitateni
ad custodieudam
ipsam
maiestate
aliquando
cum
mille
i*
ad minus cum quinquaginta, supplicat idem

episcopus, quatinus ipsa imperatoria maiestas dignetur et veHt dare et concedere dicto
episcopo pro custodia et securitate dicte civitatis castrum Sancte Marie de Saona ad
hominibus,
aliquando
habendum
et
cum
imperatoria
pro
civitatem
tenendum
quingentis
in
guardia
et
cum
consueto
salario"
honorem imperatorie
in
maiestatis et deffensionem et tuitionem ipsius civitatis.
Item quod cum a quinque annis citra, antequam imperatoria maiestas obtineret
civitatem Saone et dictus episcopus esset extra civitatem predictam, expulsus scilicet
per Guelfos et eorum complices, qui ipsam civitatem obtinebant, comune Saone im3.
posuerit
quasdam exactiones possessionibus,
de qualibet coctura
solidos
quinquaginta
videlicet fornacibus episcopi et episcopatus
lanuenses,
imperatoria
quatinus
maiestas
25
dignetur dare in mandatis vicario qui nunc est et pro tempore fuerit in civitate predieta,
quod
dictas
exactiones
remittere debeat et
illicitas
omnes
et
ante
tempus predictum non consuetas relaxare
exactiones
alias
ilHcitas
captas et
de cetero capiendas
et
in
preiudicium ipsius episcopi et episcopatus Saonensis.

4.
Item quod cum episcopus Saonensis mittat semper et quandocunque
homines suos tam in

honorem imperatorie maiestatis,
placuit impcratorie maiestati
comuni Saone
in
conventiones domini editas inter ipsum
galeis
sicut
episcopum
et
quam
])lacet et
in aliis exercitibus
et
cum
episcopus per
astrictus dictus
episcopatum
3o
comune Saone,
modo de novo vicarius qui nunc est in civitate lanue in isto exercitu ultra illos,
quos dictua episcopus mittit cum comuni'' Saone, sicut consuevit ab antiquo, dedit in
mandatis dicto episcopo, quod debeat mittere certam quantitatem hominum, quod
et
nunquam
facere consuevit nec tenetur facere de iure, quatinus ipsa imperatoria maiestas
dignetur dare in mandatis dicto vicario lanuensi,
episcopatus non debeat molestare ultra
quod ipsum episcopum
quam hucusque
consuevit,
cum
vel
homines
dictus episcopus
non teneatur nec debeat aliquid faccre pro comuni lanue.

h.
s*
Item quod cum episcopus Saonensis habeat terram suam
castrum
et villam
partem,
et
Quihani,
in
quo
castro
et
villa
dictus
et
homines suos circa

habet quartam
episcopus
homines dicti episcopatus, qui sepe et sepius veninnt ad custodiendum et

deffendendum civitatem Saone in honorem imperatorie maiestatis, necesse habeant
venire et redire
per villam dicti loci et propter oflfensiones et derobationes, que fiunt

per quosdam inimicos sacre imperatorie maiestatis, qui se recolligunt in dicto castro
1019.
solailo P.
b)
comune
P.
4,=
HEINRICI
et
villa
CONSTITUTIONES.
Nr. 1019. 1020. 1021.
1063
depredantiir et oftendunt omnes euntes ad civitatem Saone et

audeant secure absque magno periculo transire per dictum locum,
dignetur et velit eidem episeopo dare et concedere in custodiam dictum
quatinus
non
cum
castrum Quiliani
salario consueto,
habere valeant per dictum locum
honorem imperatorie
et
ad hoc ut fideles sacri imperii tucius transitum

depredationes et offensiones predicte cessent in
maiestatis.
PETITIOXES MEDIOLANENSIUM.
1020-1022.
1313.
1020.
Ex P
10
1313.
continue
et
redeuntes,
VII.
(lun. ex.)
PETITIO COMMUmS.
Lihro propositorum consUii imperatoris, de quo
uli post lun. 25
inseria
Edidit Bocnniges
est.
c. I,
l.
ad
116 a.
siipra
v.
84
nr.
XXX',
nr. 9.V5, fol.
Denno contidimus.
(P. deest.)
Infrascripte"
petitiones fuerunt per ambassiatores comunis Medyolanensis
modo etiam de novo fiunt:

Primo
namque petitur quod castra in episcopatu Cremone
1.
faciunt, ymo expensas tribuunt, destruantur.
domino
imperatori et
is
quasi
2.
in
3.
so
Item quod de
que admodo debellabuntur occupantibus
et
concedantur.
4.
Item quod
illa
5.
Item
quod
Medyolanensis,
terre
prout
XXV milium florenorum remittantur de gratia speciali

usque ad guerram finitam.
quantitas
vel saltim petitio differatur
nichil
domino imperatori.
erit et videbitur
Item quod bona rebellium debellata
que
de Alamagnia certa quantitas dimittatur
militibus'' venientibus
Lombardia, prout possibile
existentia,
Modoetie
consueverunt
et
reducantur sub iurisdictione comunis
Trivilli
Idem
esse.
Medyolani, ubi dominus imperator posuit vicarlos,
ilhid
fiat"=
cassando
de
aliis
terris
vicarios,
illos
comunis
quos posuit
in illis terris.
6.
imperii,
7.
pacis
Item quod detur
cum
Medyolanensi retrahendi ad pacem rebelles
Item quod imperialis celsitudo dignetur facere responsionem super
Laude
8.
licentia vicario
voluntate semper domini imperatoris.

capitulis
'.
Item quod dignetur facere responsionem
litteris
missis de novo ex parte vicarii
Medyolani.
10-21.
Item
fredi
similiter fuerunt infrascripte petitiones ex parte Galeaczi Vicecomitis,
de Becharia
et Castellani
Primo suplicatur
quondam Guido de
1.
quas
PETITIO VICARII ET ALIORUM.
Item ex P fol. XXXI, ubi Petitionem communis nr. 1020 statim sequitur. Edidit
(P. deest.)
Doenniges l. c. I, 84 nr. 1166. Denuo contuUmus.
1020.
1)
a)
imperiali maiestati,
la
Man-
de Gluxiano:
Turre habebat
sequitur posse detet. F.
Videntur esse Praecepta pacis
*>)
mpra
a. 1313.
infra in Appendice Varioritm proponemus.
quod omnes
et
possidcbat
lineam add. P.
illas
in
terras et possessiones,
burgo
) fiaiit
et territorio
de
P.
Apr. 21 a Batdeioino ardiiepiscopo Tremremi faeta,
quae.
HEINRICI
064
CONSTITUTIONES.
VII.
131:1
Nr. 1021. 1022.
Curino et Triceo et partibus circumstautibus so tenentibus cum illis, eidem

Galeasco in feudum perpetuum concedere dignetur et velit et terras, que* alias certo
Et similiter omnes
tenore eidem Galeasco concesse sunt per imperialem maiestatem.
quondam
Guido
et
Passarinus
la Turre habebant
quas
de
illas terras et possessiones,
Caxirate.
et possidebant in
burgo
et territorio
Item ex parte
2.
dicti
civitate Placentie et terra
de Gradi, que quidem modici sunt redditus et
Galeaczi
Creme
quod
possint et
vicarii
eis''
eius
qui
pro tempore
valoris^.
erunt
in
liceat iurisditionera sanguinis exercere,
ipso Galeaczo non existente in dicta civitate Placentie ct terra
Creme ^
Item ex parte Castellani domino imperatori similiter suplicatur. quod cum ipse
dudum de lanua Pisis ad jiresentiam vestram accederet, dum apud Eeucuni districtus
lanue pervenisset, omnibus rebus et pecunia quas secum liabebat extitit spoliatus.
propter quod ad presentiam vestram adire nequivit. cunKjue de spoliatione huiusmodi
3.
per expensas et interesse restitutionem obsequi posset, laudem per comune

Medyolanense represalhorum contra comune lauuense de YIFLY florenis auri, quos se
quatinus
et pro iniuria de quinque milibus florenorum auri habuit
asserit perdidisse
illos
YII' LY
huiusmodi represalliarum hiudem dignemini confirmare vel saltim quod
florenos auri, quos ipsi lanuenses non difitentur, confirmare dignemini vel saltim ipsis
lanuensibus per vestras litteras iniungere, ut sibi satisfaeiant de predictis^.
Item ex parte Manfredi de Becharia, quod dignemini dare Conradum de
4.
Brayda de Alba, quem dominus comes Guarnerius duxit in fortiam imperialis maiestatis.
lu
nonnisi
15
ao
pro scontro dicti Manfredi'.
1022.
Item ex
hic,
quia a
PETITIO SUPER SENTENTIIS CONTBA REBELLES

Siihiungimus
fol. XXXIT, uhi Petitionem infra nr. 1023 statim sequitur.
i.udice
quodam aulae
hahitum imperatori porrecta esse
imperialis posf
videtitr.
rehus Mediolanensiwn
consilinm de
Cf. similcm p)etitioncm supra nr. 9S1.
86 nr. 116 c. Denuo contulimus.

1. c. I,
In adnotatione ponimus ca quae de sententia contra Pctpiam
Edidit
25
Doenniges
quonam
die nescimus,
lata
120
storia d'Italia II) piag.
animadvertendum
1021.
certe
De
sq. *
tempm-e quo sententia lata
sit
loco terras
fol.
lulio, scd
autorem nil
la
referre,
(P. deest.)
est.
*)
mense
narrantur in Historia lohannis de Cermenatc (Fonii per
que P: quas
terras.
>)
seijiikiir
licitum
sit
delel.
P.
qiie li sires li vuUe outroier en fie perpetuel

Tour avoit e tenoit el borc e ou territoire de
Caxirate e Curino e Triceo e en celes parties, e dist que autre foiz en certaine teuour li sires les li
a outroie. E toutes les terres e possessions, les quex Guys e Passarins de la Tour avoient e tenoient
Item
el boure e ou territoire de Grandi, e dist que eles sunt de poy de rentes e de poy de valour.
demande que ses vicaires qui seront pour tens en la cite de Plaisence e eu la terre de Crema puissent
2) Cf. ibidem
e doivent faire e escautier juridicion de sanc, non estant le dit Gualeaz es dites terres.
Castellans de Gluxiano citaens de Melan dist que cum il venoit aler de Genes a Pise au segnour e
fu a Reco ou destroit de Genes, il fut robez de toutes les choses e deners que il portoit, pour les
quex choses li furent outroie par le cumun de Melan repressalles eucontres les Genueis, cest a savoir
de VIIt'LV flor. d'or pour les choses qui li furent tolue.s, e pour le iuiuire qui li fu faite de VM flor.
d'or. Or prie que li sires les dites repressalles ou les a lui outroies par le cummun de Melan li vuelle
affermer ou au meis quant a la summe des diz VIKLV flor.
pour les choses qui li furent
tolues.
3) Cf. P fol. 29': Manfreis de Bequeria requiert, que li sires vuelle doner Conra de Brayda
d'AIba, le quel tient pris li cuens Varners, pour rembre le dit Maufrei.
4) Urbem quoque Papiam
et cives eius hostes ac rebelles imperii nuncians, severam in eos sententiam in scriptis tulit in
praesentia suorum procerum et copiosae multitudinis populi Pisani, prouuncians multa crudeliter
1)
Cf.
39: Messer Gualeaz Vecontes
toutes les terres e possessions,
les
30
demande
quex Guys de
la
3i
4O1
|
muros, murorum turres et portas dirui ac destrui fuuJitu:, ipsius

civitatis sumptibus, fossata quoque et valla in ambitu ipsius civitatis facta explanari et impleri,
contra eos
et
inter alias
45
'
'
civitatis
5t
HEINRICI
Cum
1.
quam
Tuscia
VII.
CONSTITUTIONES.
multo et varie sententie
in
Lombardia contra
late
sint
Nr.
1313.
10-22. 1023.
1065
per imperatoriam maicstatcm tam in
rebelles et ininiicos imperii et
nundum
contra civitates
Vercellarum et etiam contra alias civitates et terras Lombardie, que sunt et

steterunt in rebellione et perfidia imperiali maiestati nec contra liomines habitantes in
Papie
et
quod procedatur contra eos ad sententiam

capientium et bona eorum oecupata a
eisdem, supplicatur imperatorie maicstati,
condempnando
et sententiando,
quod
fiant servi
tempore rcbellionis citra sint et fiant eorum, qui ea occupaverunt et occupabunt, quo(luidem de iure fieri debet, cum leges a predecessoribus imperialis maiestatis
condite hoc dicant et statuant, et ad itoc [ut] rebelles imperii terreantur et fideles
modo
10
bonum.
invitcntur ad
2.
Laude '
Insuper dignetur imperialis maiestas facere responsionem super capituUs pacis

et etiam litteris alias transmissis a vicario Placencie, et istis vobis presentialiter
presentatis.
que veniunt ex parte
Medyolani^
vicarii
et Placencie,
et
etiam petitionibus
alias vobis porrectis^.
PETITIO SUPER CASTRIS

SANCTI MINIATIS.
1023.
1313.
Ux P
v. siipra ad nr. 933, fol. XXXI'.

85 nr. 117. Denuo contuliinus.
quain composuif Giovanni di Lemino
Cf. de his ea quae narrantur in Chronica
da Comugnori ( Cronache dei secoli XIII c XIV fDocumenti di storia Italiana VI.
(P. deesf.)
1876]) pag. 182 sqq. ct 189.
Libro PropositoruiH consiUi imperatoris, de quo
Edidit Doennigcs
20
j
l.
c.
I,
Memoriale petitionum, que

mandata venire
25
'
30
I
I
:.
'
40
fiunt
pcr
illa
castra
Sancti Miniatis,
que vohmt ad
quoque solum aratrum pati, haec etiam numquam refici absque caesarea Hcentia speciali.
Ipsam quoque civitatem privilegiis, libertatibus et immunitatibus ab eo et antecessoribus eius
concessis necnon statutis aut consuetudinibus, mero etiam et mixto imperio, omnique iurisdictioue
privans, pedagia, telouea, gabellas, quoscumque redditus ac proventus et caetera bona ipsius
luristas, advocatos et tabellioues suis quemque privavit
universitatis suae camerae eonfiscavit.
officiis ac cunctos pronunciavit infames, ac plerosque, quorum nomina inferius scripta suut, saeviore
sententia damnat, quos secessionis ac rebellionis principes et auctores necnon laesae maiestatis reos
vocans, de toto Romano imperio, nulla interposita conditione et absque ullius remedii termino, exbannivit et difSdavit. Eorum boua et iura ac iurium rerumque quarumlibet actiones, quae modo
aliquo alicui banitorum competant, annotavit fisco.
Ipsis quibuslibet privilegiis ac libertatibus privatos
perpetua damnavit iufamia, ita quod iutestabiles semper essent nec ad ullum legitiraum actum
admitterentur, et si quis eorum in mauus imperii devenerit, sibi extremum furcis supplicium inferendura
esse decrevit.
Horum damuatoruui uomina sunt haec: comes Philippo de Langusco, Picardinus,
Girardinus eius fllii, Roffinus qui dicitur comes de Mede, Guidacius de Sparavaria, Albertinus Formagiarius, Fredericus Guillelmus de Sparavaria, Petrus de Nicorbo, Ubertus [et] Salvarisius de Petra,
Guizardinus de Insimbardis, lacobinus Guizardi Zazzii, Marcellus Insimbardus, Lombardus de Zimpresso,
Salimbene de Botigeriis, Guillelmus de Caueva nova, Albore de Coetia dictus ludex, loannes Insirabardus, lacobiuus eius frater, Roffinus de Strata, Philippinus Beccarius, Curradus Guasconus, Odoardus
Butigiarius, Curradus de Sancto Michaele, Galvaneus Brusamantioa diotus ludex, Bordinus de Georgiis,
urbis
Salvus de Canero,
45
(lun. ex.)
Piccus de Giandulphis,
Comeynus Insimbardus
et fratres,
Tadinus,
Bregadinus,
lacobinus, Francionus fratres de Sancto Nazario, Rigatius Petrus de la Vilata, Guidacius de Strata,
Nicoliuus Toscanus, Ubertus de Cario et filii, Simonellus Tritus, Baruellus Rusticola et fratres, Guasparonus de Cario, Ribaldus Canis Rubeus, GuiHelmus Biscossa, Bonifacius de Certo.
1
LL.
Cf. nr.
1020 cap.
CONSTITUTIONES
IV.
7.
2) Cf. ibidem cnp.
et nr. 1021.
134
HEIXRICI
10(56
1.
liberum
VII.
CONSTITUTIONES.
qui dabit
Iu primis petit amicus,
castmm
detur vel coneedatur iure feudi vel
et nulli
et ad cameram domini imperatoris et detur ei

concedatur eisdem, quem ipsi nominabunt. qui
Nr. 1023.
1313.
Barbialle,
aliter,
merum
et
sit fidelis
quod ipsum castrum
sit
sed conservetur pro camera
mixtum imperium
et vicarius
imperii et de parte imperii, et
quod amplietur eorum territorium et districtus de villis et castris parvis circumstantibus.

Item quod comune Pisarum nil habeat faccre in dicta terra vel alii speciales
2.
Pisarum, cum sit antiquum hodium inter eos. Set deffendatur a comuni Pisarum. ita
quod ab eis nullam iniuriam vel gravamen recipere possint.
Item quod illi amieo et fideli, qui dat dictum castrum, concedatur per privi3.
legium in rectum feudum pro se et suis heredibus castrum de Tonda cum eius curia,
quod est in districtu Sancti Miniatis et est nunc rebelle imperio, cum omni honore,
iurisditione, mero et mixto imperio, pedagiis et introitibus etc.
4. Item quod cum plures de familia domini Uberti de Flandria fuerint capti in
ipso
castro Barbialle
contrata,
et in illa
qui capti
in
Barbialla
to
postea libere relaxati
fuerunt de speciali gratia facta doraino marescalco et plures de rebus robatis similiter
is
promissum fuerit de consciencia domini imperatoris per consilium.

quod ipsum castrum et homines ipsius castri essent affidati et sccuri, ita quod propterea
nullam recip[er]ent lesionem, quod predicta serventur eisdem. ita quod per aliquem
dicta occasione de cetero non gravarentur.
restitute fuerunt.
et
Item quod in totum subtrahantur a iurisditione cuiuslibet alterius vicarii geneiam concessi vel concedendi in districtu Sancti Miniatis et quod nulli
ahi respondere in aliquibus teneantur nisi solum vicario eorum speciali, quem ut dictum
cst eis dabit dominus imperator.
Item quod castrum de Collegarlli, quod similiter venit ad mandata, detur illis
6.
comitibus, qui nunc sunt in terra et qui dabunt et dare volunt ipsura castrum domino
5.
20
ralis vel specialis
imperatori in rectum feudum,
magno tempore
et reiectis, qui
citra
et
etiam
aliis
25
de parte imperii, qui sunt et fuerunt a
extra castrum pro pai'te imperii, iUis comitibus ex toto expulsis
nunc sunt
semper fuerunt cum Florentinis
et
et ahis rebellibus imperii.
lura ipsorum rebellium consortura suorum predictis qui dabunt casti-um et predictis
aliis
de parte imperii in totum concedantui-, possessiones tamen et bona, que sunt in districtu
dicti castri Keni et Bandi de Monteleone, libere eis remaneant et quod in predictis
non comprendantur.
7.
Item quod comune Pisarum vel alii speciales Pisarura in dicto castro nil habeant
in eo facere et quod corum petitiones, quas facerent pro aliquo iure, quod dicerent se
habere in dicto castro, nullatenus audiantur, sed ab ipso comuni Pisarum et specialibus
plenarie deffendantur, cimi antiquum hodium sit et fuerit inter comune Pisarum et illos
30
35
comites, qui presentialiter tenent castrum.

8.
quam
Item quod
fidelis
ille
alter amicus, qui dat castnim montis Montisleonis,
imperii in rectum
feudum pro
habeat tam-
se et suis hcredibus [ac] libere concedatur eideni
castrum Sancti lohannis curie Sancti Miniatis, quod est circa L hominum, qui omnes
cum omni* honore, iurisditione,
sunt inimici et rebelles imperio et de parte Guelforum,
mero
et
mixto iraperio
volunt ad
de'' Barbiella.
Et quod castrum
etc.
mandata venire,
sine
Collis
Brunachium
lesione ipsorum recipiantur et
sit
et villa AUionis, qui
eorum
vicarius
ille
ceteris exclusis.
9.
Item quod tractator et ordinator predictorum, qui est nepos domini Scoti
remuneretur et provideatur eidem secundum quod decens erit de aliqua gratia, qua[m] pro
ipso petif^ dominus Scotus predictus. Qui longo tempore laboravit predictorum occasione
cum equis et familia pro executione predictorum et qui est de parte imperii expulsus de sua terra occasione predicte partis.
et suis expensis stat et stetit in illa contrata
1023.
a)
sxipra lineam arJd. P.
^) senuitur b.ib delet.
P.
^)
petet P.
so
HEINRICI
GONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 1024.
1313.
1067
GUIDONIS DE CAPRONA.
im. PETITIO
1313.
(lun. ex.)
Petitionem Giiidonis dc Capromi oliin vicarii ut videtur in comitatu Florentina

aliwH vicarium earundem partium supra In nr. 804 et Bonaini 'Acta Henrici VII.'
I, 264 nr. 165) proponimus ex P Libro propositorum consilii imperatoris, de quo v. supra
ad nr. 933, fol. XXXIIII. Edidit Doenniges l. c. I, 88 nr. 119. Denuo contulimus.
(cf.
(P. deest.)
Vobis serenissimo clomino domino imperatori Guido de Caprona miles supplicat,

quatinus dignemini sibi facere fieri litteras in forma represalliarum contra infrascripta
10
et universitates hominum et personarum infrascriptorum comunium, inimicorum

rebellium imperialis maiestatis, de infrascriptis denariorum quantitatibus, quas eidem
Ghiidoni dare tenentur et debent pro suo salario temporis, quo ipse fuit vicarius imperialis
comunia
et
de anno presenti, de qua concessione repressalliorum eidem

fienda alias licentiam concessit imperatoria maiestas.
Et hec fiant contra eos tamquam
maiestatis in partibus
15
illis
contra rebelles imperialis maiestatis, ut ipse possit satisfacere in bonis eorum,
si
inde
habere poterit.
Que comunia et quantitates infra describuntur'',

(1) Comune Figuini IIII' LXXXYII libr.
(2) Comune Bestictii libr. LX
(3) Comune Arsuli libr. LXXVII
(4) Comune de la Treggiaria libr. X
(5) Comune Pernine libr. XXXVI
(6) Comune Penne libr. XVI
20
Coniune Possi
(7)
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
Comune
(8)
2i
(9)
(10)
(11)
(12)
(13)
30
(14)
(15)
(16)
(17)
(IS)
J5
(19)
(2(1)
40
(1)
Montionis
(10) (11)
XCIII
Caposelvuli
libr.
XXVII
Pietretielse libr. XIIII
Ricasulis
libr.
Ostine
libr.
Poggitassi
libr.
castelli
libr.
XXV
XLVI
XX
libr. XX
libr.
Montislongi
Tassi
XXIII
Montis Martiani
XXXIII
Sancti lohannis
libr.
(3)
(13)
supra nr. 870
/'.
Arfoli; Rep.
Non
siib nr.
CCXXXIII.
sunt in comitatu et [de] comitatu Florentie.
1, 1-27.
sub nr. (214).

(7) Ibid.
Videntur esse Montirone
r. (204).
45
XXXVI
libr.
libr.
Cf. Inquisitionem siipra nr. 870 sub nr. (232).
citato I, 329.
nr. 870
XIII
libr.
Montone
discribuntur
XXIII
dai Mori libr.
Que comunia
1024.
XXXII
libr.
Cicogno
videlicet:
inreni.
(14)
sub
et
(4)
nr. (218).
Montone;
Cf.
(2) Bisticci; cf.
Treggiaia; cf Bep. V, 590.
cf.
(8)
Ibid.
sub
Rep. III, 323
supra nr. 870 sub
nr. (207).
(5)
Re^).
nr. (217).
et
587.
(15)
ad
Repetti loco supra
(12)
IV,
(9)
Cf.
106.
Ibid. sub
870
supra
nr.
Cf.
(6)
nr. (212).
supra nr. 870 sub
Rep. III, 423.
(16)
(20)
(230) (223j (213i (.211) (209).
134*
Cf
HEINRICI
1068
VII.
CONSTITUTIONES.
1313.
Brpetiimis cditionem,
saec.
Nr. 1025. 1026.

(
COMMISSIO DEFENSIONIS CIVITATIS

NORTHUSENSIS.
1025.
Kordhausen.
Stadt
1313.
XIV.
qnam paravit E. G. Forstemann
Naclitrcige
Loca quaedam
ex.'
lul. 5.
(1840)
'
^wjr.
39
nr.
corriipta correximus.
57
'ex
'Urktmdliclie GescJiichte der
Copiario
einsdem
civitatis

fP. deest.)
illustri Henrico
Henricus Dei gracia Romanorum imperator semper augustus
marchioni de Landesberg principi suo dilecto
magistri consilii,
Excellencie nostre nuper ex parte prudencium virorum
propositum cxtitit
fidelium
dilectorum
nostrorum
Northusen
civium
de
atque
consulum
.
lo
de Hakeborn, de kSchrappfelowe et de Quernforde

per querelam, quod nobiles viri
Nebere
una cum nobili viro Lutolfo de Morungen eos
de
pincerne
viri
necnon strenui
accedentes et ipsos cives ac bona sua
Northusen
locum
premunitos,
non diffidatos nec
.
hostiliter invadentes,
quosdam
occiderunt, alios graviter vulnerarunt et ipsorum
animaha
is
Super quo nobis extitit supplicatum, ut eisdem optimis
sine eausa penitus abstulerunt.

remediis succurrentes defensorem ac iudicem ipsis super huiusmodi violenciis te constiTalibus igitur supplicacionibus favorabiliter annuentes ac disponentes
tuere dignaremur.
eosdem,
husen
tenemur imperii
sicut
in iuribus et
et
eorumdem
res
committimus
in
fine'' debito decidas, faciens"^ quod decreveris auctoritate

In cuius rei
quousque decreverimus aliud ordinandum.
litteras nostre maiestatis sigillo iussimus
Pisis, HL Non. lulii,

1020-1029.
Ex P
communiri.
25
terciodecimo, indictione XT, regni
ASSIGNATIONES FEUDORUM.
1313.
fol.
MCCC
anno Domini
Datum
1026.
2u
hac parte et
observari,
firmiter
nostri
ex assumpti nobis officii debito, preservare suis

quapropter dictos cives de Nort-
ipsorum tue defensioni proponsius commendantes^ fidelitati tue seriose

et mandamus volentes, quatinus vocatis quos ad hoc vocandos videris
causas audias
nostra
fidelibus
iniuriosis dispendiis precavere,
IuL8. 10.
ASSIGNATIO PBO DOMINIS DE MOSCEACHIA. M.

Libro propositorum
XXXVIII'.
imperatoris,
consilii
Edidit Doenniges
1.
c.
I,
93
nr. 127.
de
quo
Denuo
v.
supra
8.
ad
30
nr.
933,
contidimus.
(P. deest.)
dominus donavit Assino de Moschachia filio quondam domini

Opecini et Matheolo vocato Lensa filio quondam Grassini de Moschachia fratribus consobrinis pro se et eorum heredibus ex eis legitime descendentibus annuatim ad beneDie octava
102.5.
lulii
committeutes ed.
>)
sing (j^
c)
35
facias ed.
HEINRICI
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 1026. 1027. 1028. 1029.
1313.
1069
placitum domini ccntura florenos auri, quos assignavit eis in villis Moschachie, Stagni,
Badi, Succide et Granaioli, Bonon. dyoc, ad voluntatem domini, donec eis
assignaverit
alibi etc.
Et Leopardus habet instrumentum.
ASSIGNATIO PEO MILITIBUS PBIOE.
1027.
Itvm ex
/.
Edidit Doenniges
c.
1.
c. I,
93
nr. 128.
Denuo
lul
S.
conttdims.
(P. deest.)
Item die predicta dominus concessit in feudum dominis Gualterio de Lyerni dyoccsis
Camera[ce]n. et lohanni de Clementi Treverensis dyocesis militibus pro se et eorum
0
heredibus etc, videlieet
cum
terram,
cuicunquc eorum annuatim quatuorcentum florenos auri reciin festo beati Michaelis, donec alibi eis fuerint assignati in
camera domini
piend(os) de
et conditione contentis in registro
servitio
domini.
102S.
Item ex
15
/.
ASSIGNATIO PBO MILITIBUS ALTEEA.

Edidit Doenniges
c.
l.
94
c. I,
nr. 129.
hd.
9.
Deniio conttdimiis.
(P. deest.)
Item die nona
lulii
dominus concessit
feudum dominis Matheo de Sclafana
in
Michaeli Speres de Arbe militibus pro se et eorum
domino Matheo sexcentos florenos auri

camera domini in
dicto
20
florenos auri recipiendos de

vitio
et
heredibus
dicto
etc.
et
annuatim videHcet
domino Michaeli quadrigentos
festo beati Michaelis ut supra,
cum
ser-
et conditione predictis.
ASSIGNATIO PEO COMITIBUS
1029.
Item ex
26
/.
c.
/,
93
/.
nr. 126.
Die decima
c.
DE GANGALANDIS.
ubi praecedit assignationem
Denuo
supra nr. 1026.
contulimus.
lulii Pisis in hospitio
Iid. 10.
Edidit
Doenniges
(P. deest.)
comitis Nerii, in quo dominus habitat, presenti-
Thoma de
bus fratre Nycholao episcopo Butron(tino),
Septemfontibus,
Aymone de Albo-
monte, Oberto Spinula et Lanceloto Nigrini de lanua testibus ad [hoc] rogatis et vocatis,
30
dominus imperator donavit Fredi, Bertino, Loste, Lappo et Angelo fratribus filiis quondam
domini Tani de comitibus de Guangualandi pro se et heredibus eorum ex eis legitime
descendentibus annuatim ad beneplacitum domini trescentos florenos auri, quos assignavit
eis percipiendos supra castrum Carmignani ad voluntatem domiui et quousque dominus
608 assignaverit ipsis alibi. De qua donatione dominus investivit per baculum quem
tenebat in
35
manu
nomine pro
scriptum
predictos Fredi,
dictis
manu
Leste,
Lappum
pro se et dictum Fredi procuratorio
Bertino et Angelo, sicut apparet de procuratione per instrumentum
Alonis Gucii Alonis notarii.
fecerunt fidelitatem et
homagium
Et
et prestiterunt
ipsi
propterea nominibus quibus supra
sacramentum domino imperatori.
sept.29.
HEINRTCI VIL CONSTITUTIONES.
1070
1030. 1031.
PETITIONES DIVERSORUM.
1313. (ante
1030.
fol.
Nr. 1030. 1031. 1032.
1313.
COMMUmS
PETITIO
Ex P Lihro ^n-oposHorum
XXXVIII. Edidit Doenniges
TUDERTiyi.
imperatoris
consilii
l.
Inl. 10).
93 nr. 124.
c. I,
1313. (ante lul. 10).

de
quo
v.
supra
ad
nr.
933,
Denuo conttdimus.
(F. deest.)
Tenor ambassiate ponende coram imperatoria maiestate pro parte comunis Tuderti
per discretum virum Ciccolum Ribaldi civem Tudertinum est talis;
Primo potestas, consilium et comune dicte civitatis Tuderti
1.
cum
reverentia
debita recommendentur domino imperatori.
lo
Secundo exponatur per dictum Cicolium coram domino imperatore, qualiter

Perusini inimici et rebelles domini imperatoris et omnium ipsius fidelium et comunis
Tuderti continue parant se ad hostiliter veniendum contra eivitatem Tuderti et eius terras
in grave preiudicium et detrimentuni dicte civitatis Tuderti. Quibus expositis supplicetur
eidem domino ut decet, quatinus eidem placeat in auxilium dictorum Tudertinorum
suorum fidelium sic interponere partes suas, ut a dictis Perusinis non possint degravari'',
saltem scribendo eficaciter comunibus Aretii, Cortone et Burgi Sancti Sepulcri et vicariis
ibidem per dominum constitutis, ut dictos Tudertinos debeant ad requisitionem ipsorum
utiliter favorare et ad offensionem Perusinorum intendere, prout deffensioni Tudertinorum
is
viderint expedire.
20
2.
1031.
Item ex
PETITIO SPINETAE MALASPINAE.
Edidit Doenniges
c.
l.
l.
c. I,
93
nr. 125.
(P. deest.)
cum dudum per Garilium,

Capellinum, Franciscum et Galiardum de Sarzano Terdonensis districtus famihares suos%
Supplicatur pro parte Spinete marchionis Malespine, quod
Genugia et lacobi de A.dilia "

per comune Terdonense, quatinus ipsos tamquam
fidelissimos sacri imperii et qui iam diu cum ipso Spineta cum equis et armis in eiusdem
[quod]'' in personas Grezisii, Thomaelli, Faciotti, lacobi dicti
inimicorum suorum
fuerint
banniti
imperii serviciis institerunt nec adhuc cessant insistere, a banno predicto dignetur
dare per suas
litteras absolvi
ac ipsum
bannum de
libris ipsius
man-
comunis penitus aboleri.
PETITIO ET PRIVILEGIA
COMITUM DE LAVANIA.
1032-1035.
1313. (ante
103-2.
lul.
10).
lul.
PETITIO COMITUM.
10. 14.
(ante lul. 10).
Petitio autographa ut videtur servatur Taurini in tabulario regio inter CoUectanea

Bernardi de Mercato ^Diplomi imperiali Mazzo 3 nr. 5.3' in ftne (= Doenniges Ms. IV,
de quo V. supra ad nr. 563 sub nr. 28).
Textus eadem manu scriptus est ac Praecepta
1030.
a)
degruari
1031-
a)
anacoluthon P.
35
P.
1>)
sk forsan addendum P.
HEINRICI
IMcis,
quae infra
VII.
CONSTITUTIONES.
Appendice Variorum ad
in
et
verha
discbrdant
iudices
infra
Inseriptionem
lin.
non etc, quae in

manus a Leopardo diversa.
Qiiinam exaraverit verba

nescio; videtur esse
sic
Edidit minus accurate Doenniges
II,
c.
1.
1071
1313. Apr. 21 edituri sunius.
a.
imperatoris adiecit Leopardus Frenetfi notarius.
de Flisco
Nr. 1032.
1313.
30 addidit
consilio
109 nr.
ipso
De
adscripta
Nos demio
6.
Besponsa
privilegiis cardinalis
esse
videntur,
contulimus.
(P. deest.)
Extat privillegium regis Guill(el)mi concessum domino Nicolao" comiti Lavanie^.
C Primo
I.
10
eum
post
eum
focit
dictione et
pertinentiis ad
de heredibus suis fuerit
cum omnibus
succedat
cum omni iure et dominio et omni iurishonorem prcdictum. Et quicunque maior natu
succesive, eadem prefulgeat dignitate et sibi
coniitcm palatinum
omnibus
pertinentiis
ad eandem.
?.\c
Fiat.
Item concessit
II.
vicarium
,5
bitur,
in
quod
sibi.
quod
et
si
quandocunque ad regem seu cesarem aut
eius
criminali vcl civilli negotio in Ytalia a cuiuscunque audientia appellaipse et sui heredes posi[n]t de causis ap(pellationum)'' cognoscere
terminare easdem ac executioni mandare per se vel per allium.
et
non
Fiat in voluntaria iurisdictione.
Item quod ipse et sui heredes posint constituere et creare iudices per Ytaliam,
nou
qui posint de causis cognoscere, terminare et executioni mandare.
III.
10
Idem
in voluntaria
tantum
iurisdictione
fiat.
Item quod ipse et sui heredes posint dare tutores et curatores minoribus, interponere decreta allienationibus, facere etiam iudices ordinarios et creandi'' tabel-
IIII.
Romano
liones in ipso
imporio.
sic
Fiat libere.
'jj
Item quod quandocunque per se vel vicarium in curia morari voluerit, quod a dicto
rege vel success(oribus) habeat expen(sas) pro XL equis et cet. (sic)d exti[n]ctum e.st
V.
Fiat pro se, set non pro vicario.
Item quod
VI.
ipse vel
vel imperatore
30
heredum suorum non
posit
Romanorum.
conveniri* nisi
(sic)*
dummodo
Fiat
Item quod
VII.
aliquis
imperator vel rex
sit
in Ytalia
et aliter
criminalibus non posint
vassalli sui in civilibus vel
sub rege
discordant iudicesf
nisi
non
prosit.
sub eo connon
veniri.
Non
3i
fiat.
inmunes ab omnibus servitiis et

colectis regis vel cesaris et etiam civitatum ct omnibus honeribus realibus et
sic
personalibus quoad omncs (cum vasalis suis)^ sint liberi et inmunes.
Item quod ipse
VIII.
et
heredes sui sint
liberi
et
ultimum restringatm' tantum'' servitia' et coUectas'' que

ex parte regis vel cesaris, reservata expeditione quod
adesse tenetur in exeixitibus qui per ipsum fierent in Ytalia, sublato
ex toto quod se non extendat ad collectas vel honera civitatum et cet.
Istud
imponerentur
^.
1032.
ex
ire.
aj
f)
sequitur de f deletum.
haec duo verha
lineam add. super a

1)
4S
eum
delet.
>)
corr. ex
Cf. pririlegia a. 1249. Sept.
priori, capita
VI VIII
ap.
>)
manu Bernardi
4
et
scriptum
scripta
tiis.
stint.
'')
est.
<:)
8) uncia (
corr. ex
sic.
)
<*)
deletum
)
>)
corr.
supra
tis.
Oct. 2 concessa, Beg. imp. V, 49S5 et 498G.
ciim nJtero pririkgio conreninnt.
est.
inclusa cancellata sunt.
Capita nostra
I V
1
HEINRICI-VII. CONSTITUTIONES.
1Q72
CONCESSIO FEUDORUM.
1033.
Cum autographon Parmae in

editionem, quam praehet Affo 'Storia
minutiis hic
correctam.
illic
augustus
fahulario
Reij.
Iid. 10.
inveniri
non potuerit, repctimus
Heinr. 555.
clcmentia
favente
in
(P. deest.)
Romanorum
imperator
domino Luce de Flisco Sancte Marie
venerabili in Christo patri
diacono cardinali et nobilibus
regio
Parma^ IV, 3ol ex autographo paratam,
cli
Bohmer,
divina
septimus
Henricus
Nr. 1033. 1034.
1313.
in
seraper
Via
lata
Carolo et Ottobona de Fiisco palatinis et Lavanie
-viris

personarum debita consideratione pensamus,
illos libenter gratiarum et munerum largitione prosequimur, qui nobis et imperio nexu
fidelitatis adstricti ad nostra et imperii servitia sc promptos et fructuosos exhibere
procurant, ut illos precipue honorare studeamus, qui in sancta catholica et apostolica
ecclesia venerandi cardinalatus locum obtinere noscuntur et nostris beneplacitis ot
Attendentes itaquo dignitatis gradum, quem vos cardinalis in
honoribus se exponunt.
comitibus, fidelibus et consiliariis suis dilectis
Dum
conditiones
status,
et
nierita
quem hactenus
sancta ecclesia supradicta obtinere noscimini et vestre sinceritatis affectum,
">
i^
que apud
gratum reddunt, et considerantes etiam fidelitatis
Ottobone, postquam fuimus Italie partes ingressi, erga nos et
in nostris servitiis ostenditis [et] in futuro suffragante divina potentia ostendetis,
cesarei throni clementiam vos
opera, que vos Carole et
Romanum imperium
facere
carum
et
curavistis
et
que vos per fructuosam evidentiam
grata
et
studia facturos esse confidimus, vobis et heredibus de vestris Caroli et Ottoboni corpori-
merum
descendentibus
bu.3
et terris vostris
curiis,
mixtum imperium
et iurisdictionem
de Calestano, de Marzolaria, de Alpesellis

et
territoriis
donamus.
et
districtibus
NuIIi ergo
de
speciali
omnino hominum
gratia
liceat
tenore
et
plenariam
de Vigolono ac
eorum
in
presentium .concedimus
hanc nostre concessionis
20
in castris
et
et donationis
paginam infringere vel ei ausu temerario contraire.

Si quis autem hoc attemptare
gravem indignationem nostram [et] penani centum librarum auri puri
pro medietate camere nostre, reliqua vero passis iniuriam persolvendam se noverit
ss
presumpserit,
incursurum.
In cuius rei testimonium presentcs litteras scribi et maiestatis nostre sigillo
iussimus communiri.
Datum
Pisis, VI. Idus lulii, indictione
XI, anno Domini MCCCXIII, regni
nostri
anno V, imperii vero secundo.
1034.
PRIVILEGIUM GENERALE.
Repetimus editionem, quam paravit Winkelmann 'Acta
lul. 14.
imperii
nr. 414.
et
II,
265
(P. deest.)
Henricus
augustus
inedita'
septimus
divina
favente
clementia
Romanorum
imperator
nobilibus viris comitibus de Lavania, fidelibus suis dilectis
semper
35
gratiam suam
omne bonum.
Gum
petitur a nobis
quod iustum
est et
honestum, tam vigor equitatis quam ordo
exigit rationis, ut id per imperialis sollicitudinis studium
ad debitum perducatur effectum.

Eapropter votis vestris grato concurrentes assensu necnon reverendi in Christo patris
domini Luce Sancte Marie in Via lata diaconi cardinalis, amici nostri carissimi, super
hoc nos rogantis precibus annuentes, omnia privilegia vobis seu antecessoribus
divis
vestris a
Romanorum
imperatoribus vel regibus predece.ssoribus nostris indulta et concessa

necnon conventiones et pacta qnecumque inter vos et comune lanue ac alias communitates quascuriique initas et factas,
prout iuste et rationabiliter indulta sunt ot concessa
45.
HEINRICI
VII.
COXSTITUTIONES.
KCU
Nr. 1034. 1035.
1313.
ac conventiones et pacta predicta a partibus acceptata fuere. vobis imperiali auctoritate

scripti patrocinio communimus.
Xulli ergo omnino hominum
hanc nostre confirmationis paginam infringere vel ei ausu temerario contraire. Si
quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem nostram et penam gravissimam
confinuamus et presentis
liceat
se noverit ineursurum.
Datum
nostri
Pisis. secundo Idus lulii, anno Domini MCCCXIII. indictione XI, regni
anno quinto. imperii rero secundo-'.
INFEUDATIO BURGI POXTREMULl. M.
1035.
Contulimus
10
editionem Wiîkehmnni
c.
l.
266
II,
nr.
415 paratam
et 2)
editionem,
^Mravit G. Sforza '3Iemorie e documenti per servire alla storia di PontremoW II

(Lucca 1885) pag. 311 nr. 29 ex 'Libro consilionim ah a. 1526 usqtie ad a. 1586' foJ. 72'
qtiani
communis Pontremuhnsis.
tabtdarii
Henricus
scptimus
reverendo
augustus
*
1)
(14j.
in
Romanorum
clementia
favente
divina
viris
patri
gratiam suam
comitibus. consiliariis suis et fidehbus dilectis
et
semper
imperator
domino Luce Sancte Marie

Carolo et Ottobono germanis eius
Christo
amico ac nobilibus
cardinali
(P. dcest.)
Yia lata diacono
in
palatinis et
Lavanie
omne bonum.
Excellentie congruit imperiali super subditorum^ vigilare meritis et nostre munificentie
Hinc
manus ad illos extendere. qui in augmentimi imperii toto desiderio sunt ferventes.
quod nos devotionem et puritatom fidei, quam ad nos et Romanum geritis
est
imperium, et
impendetis
in
et
que prout intendimus
et confidimus
futurum, attendentes et volentes ob hoc nostre munificentie manus ad vos
extendere et gratia
dentibus
que nobis dudum impendistis
servitia.
[vos]
prosequi speciali, vobis et legitimis heredibus ex vobis descen-
burgum Pontremuli ad cameram nostram immediate spectantem cum
castro ibi
omnibus iuribus ac pertinentiis necnon onmi terra, honore, iurisdictione. districtu,

potestate ac omnibus aliis. que sunt intus et extra ad ipsum spectantia et que nos ibidem
habemus et habere debemus, concedimus et donamus in feudum nobile et antiquum ac
vos de predictis omnibus corporaliter investimus, ita tamen quod debita et consueta
posito et
nobis
servitia
Romanorum,
30
ac
a
nostris
vobis
in
imperio
et quolibet
successoribus.
videlicet
imperatoribus et regibus
vestrum ac vestris heredibus sijccedentibus
feudo prestentur temporibus opportunis.
Specialiter volentes
in
ipso
ac nobis et imperio reti-
nentes, quod homines dicti burgi et districtus guerram vivr.m faciant nostris et imperii
rebellibus ac aliis, quibus nos et nostri successores imperatores et reges Ronianorum
bellum indiceremus vel ab ipsis indictum haberemus, necnon homines nostros omni
tempore intromittant et receptent ad faciendum dictis nosti'is et imperii rebellibus aut
aliis
ut supra tangitur
requisiti fuerint.
guerram vivam
teneantur venire
et
et ad
omnia
exercitus nostros seu expeditiones. quando

servitia nobis
et imperio
novo atque consuetudine Italie prestare debita et consueta.

dictis
successoribus nostris'' imperatoribus vel regibus
ac omnibus iuribus et honoribus,

40
consueverunt.
que
in
feudis
Salvo
Romanorum
ex iure veteri
et
nobis
et
siniiliter
iure
directi dominii
domino superiori reservari debent
et
In cuius rei testimonium presentes litteras nostre maiestatis bulla aurea
iussimus communiri.
Datum Pisis, secundo Xonas*^ lulii, indictione XI, anno Domini inillesimo tricentesimo decimo tertio, regni nostri anno quinto. imperii vero secundo**.
1034.
.Signum domini Henrici imperatoris invictissimi add.
103.5. ) subiectorum 2.
imperatoris invictissimi add.
LL.
CONSTITUTIONES
IV.
b)
dictis
add.
1. 2.
^)
sic
1.
pro Ulus
1. 2.
^)
Signum
doniini Henrici
1.
135
HEINRICI
1Q74
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr.
1.313.
lOS;.
10.37.
RECOGNITIO DEBITI THESAURARIO
1036.
FACTA.
1313.
Repetinius editionem,
'Charte
504''
nr.
asservato
lul.
14.
quam paraverunt ex auiographo Leoclii in tahulario regio

Bormans et Schoolmeesters 'Cartulaire dc Veglise
a. 1898.
In verso legimtur
manu
Pendet sigillum.
Saint-Lambert de Liegc' III, 124 nr. 977.
paulo posteriori scripta: Recognitio Henrici imperatoris de IP'IIIP'LXXII florenis, in
quibus tenebatur domino Egidio de Marcelio canonico Leodiensi, quos idem dorainus
(P. decsi.)
Egidius dedit capitulo Lcodiensi.
Henricus Dei gratia
augustus.
lo
Xotum faciraus universis quod facta compositione legitima finali per venerabilem
Henricum Tridentinura episcopum principeni et cancellarium nostrum dilectum una cum
Eoîdio thesaurario nostro de oninibus et singulis pecuniarum sumniis, bonis et rebus
aliis quibuscumque, que ad manus ipsius nomine et vice nostro ab eo die, quo in servitio
nostro ac inclite Margarete pie recordationis
quondam Romanorum
regine consortis nostre
i5
usque in diem hodiornum quocumque modo pervenisse noscuntur, eidem

Egidio remansimus et remanemus in duobus milibus quadringentis septuaginta duobus
florenis decera Turonensiura debitores.
Datum Pisis, II. Idus lulii, regni nostri anno quinto, imperii vero secundo.
karissime
extitit,
1037.
MANDATUM DALPHINO
1313.
deest,
MISSUM.
lul. 17.
Descripsimus autographon tahidarii Gratiano^mlitani 'B. 3267' signatum. Sigillum

In vcrso legunfur: quitatio facta per iraperatorem
loro memhranaceo relicfo.
Henricum domino lohanni Dalphino de
feudis
et
homagiis,
in
quibus tenebatur regi
Adnotavimus etiam varias lectiones duas tnm transsumti

16'' servati, quod exemplavit
a. 1357. Oct. 6 facti in tahulario Parisino 'Carfon J. 285 nr.
iam olim h. m. Waitz (= Winkelmtinn 'Acta imperii inedita' II, 266 nr. 416; cf. Guiffrey
'Histoire de la reunion du Bauphine d la France' (1868) pag. 300), quam Cartularii
cod. lat. 9908 saec. XV. ex. fol. 21 hihliothecae Parisiensis, quae cuni autographo negli(P. deest.)
Bdhmer, Reg. Heinr. 559.
genter scrijdo convenitint.
Roberto.
Registrata
est.
25
so
Henricus Dei gratia
Delphino Yiennen(si)
Ad
Romanorum imperator sempcr
fideli
suo dilecto
gratiara
tue fidelitatis noticiam alias per nostras
presentes deduciraus,
suam
et
omne bonum.
litteras^
quod nos pridem Robertum natimi
nobili viro lohanni
augustus
deduximus"
et
adhuc per
clare raeraorie Caroli secundi
tunc titulo Sicilie regis fungentem'' suis cxigentibus culpis et lese maiestatis et
aliis
eius
35
criminibus exposcentibus universis et singulis dignitatibus, auctoritatibus, honoribus, libertatibus, immunitatibus, privilegiis. provintiis, contratis, civitatibus,
castris, terris, villis,
pheudis, vassallis, bonis, rebus, iuribus ct iurisdictionibus, quos. quas et que habebat",
1037.
1)
")
corr. ex c or.
Qiiae sercatae non sunt.
b)
;,j
Iq^^q
raso or.
^)
in loco raso or.

*"
HEINRICI
VII.
CUXSTITUTIONES.
1313.
Nr. 1037.
IO75
10.38,
tenebat vel possidebat seu habuerant, tenueraut vel possederant quomodolibet ipse vel
sui antecessores, privavimus et vassallos pheudatarios et
pheudorum
et
tatis
vel alia
realia sibi essent astricti, in

5
quod ad ea
omnes
Cum
prestanda'' decetero nullatenus tenerentur.
sibi
qui eideni ratione fideli-
quacunque causa ad aliqua prestaiida servitia personalia vel

quantum eideni vel suis heredibus tenerentur, absolvimus, ita
nostre sententie' ab
omni vinculo
castrorum, terrarum
et
fidelitatis
locorum, iurium
et
homagii, quo
sibi
igitur ratione dicte
causa quorumcunque
iurisdictionum abstrictus'' eras,
et
imperium
10
dominum recognoscere
in
indignationis
privationis
et
imperio
in
Romanum
harum tenore sub pena
tenearis, fidelitati tue
pheudorum, que
penitus
sis
absokitus et de ipsis castris, terris et locis, iuribus et iurisdictionibus nos et
tenes,
nostre
precipiendo
districte
mandamus, quatinus venerabilibus Henrico cancellario nostro Tridentino et Nicolao

Botrontino episcopis vel eorum alteri nomine ac vice nostri recipientibus de dictis castris,
terris,
iuribus et iurisdictionibus,
villis.
que oHni a Roberto
iuramentum.
facias et prestes fidelitatis debite
Nos enim
tenuisti predicto,
homagium
dictis episcopis et cuiuslibet^
u eorum petendi, requirendi et recipiendi a te seu legitima persona tuo nomine

homagium et iuramentum plenam tenorc presentium committimus potestatem.
Dat. Pisis,
XVI. Kalen. Augusti, regni
PETITIO DE REGALIBUS EPISCOPI

LEODIENSIS.
1038. 1039.
1313.
20
Ex P Lihro propositorum
XXXIX. Edidif Doenniges
lul. 18.
FETITIO EPISCOPL
1038.
fol.
nostri
dicta
l.
c. I,
de
imperatoris,
consilii
94 nr. 130 a.
qtio
v.
supra
ad
nr.
933,
Denuo contuUmus.
(P. deest.)
Discretus vir dominus Arnoldus de Gimenig canonicus Tungerensis, qui se dicit
2*
nuncium
et
procuratorem reverendi
in Christo patris et
domini domini Adolphi episcopi
Leodiensis. constitutus in presentia serenissimi domini domini Henrici Dei gratia
30
consuetudinibus
et
sicut aliis
Leodiensibus episcopis predecessoribus suis ipsius domini
Adolphi consueverunt eadem regalia transmitti,
norum imperatores
nomine
J6
Roma-
norum imperatoris semper augusti nomine et pro parte eiusdem domini Leodiensis
episcopi cum instancia requisivit et petiit, quod prefatus dominus imperator regalia sua
transmittat et concedat eidem domino Leodiensi episcopo cum omnibus suis iuribus et
in
et reges, ofterens prefato
et pro'' parte
quadam
et dari per alios divos
Roma-
eiusdem domini Leodiensis episcopi certam pecunie quantitatem

asserebat esse marchas quinquaginta puri argenti
Quam pecuniam
bursa.
debitas imperiali
concedi
domino imperatori idem dominus" Arnoldus
maiestati vel
eius
curie
pro
obtinendis
dictis
regalibus,
dicens
et
quod si plus deberetur pro dictis regalibus obtinendis, paratus est dare et
exhibere, quod plus debetur.
Quam bursam cum dicta pecunia in presentia supradicti
protestans,
domini
*o
Romanorum
imperatoris dimisit et taliter
me Symonem
notarium hec scribere
rogavit.
1037.
et cod.
'')
sequilur
rastiru
unius litterae or.
sic
or., transs.
itemque cod. Paris.
Paris.
1038.
1)
")
Supra
sequitur ail delet. P.
^)
super
e.\
delet.
P.
nr. 946.
135*
f)
sic or.
HEINRICI
1076
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 1038. 1039. 1040. 1041. 1042.
1313.
Actuni Pisis iii claustro domus nobilis viri Raynerii comitis de Donoratico, iu qua
moratur imperatoi-ia maiestas. Presentibus domino patre domino fratre Oddone Dei
gratia Pisano archiepiscopo et magnifico'' viro domino MaiitVedo de Claromonte comite
Mohac et domino Saragusie et discretis viris domino Egidio canonico Leodiensi thesaurario
imperatorie maiestatis et magistro lohanne de Vistinga iudice et auditore causarum
imperialis aule et magistro Bernardo de Mercato notario caniere imperialis maiestatis
et aliis pluribus testibus
Dominice
ad hec
rogatis.
incarnationis anno
MCCCXIIII,
indic.XI,
XV.Kal. Aug., secundum cursum
Pi8(anum).
1039.
Item ex
Edidit Doenniges
c.
l.
EESPONSmi IMPEKATORIS.
c. 1,
l.
Denuo contulimus.
94 nr. 130h.
(P. deest.)
ricus)
Coram supradictis testibus, eodem supradicto

Romanorum imperator semper augustus audita
die et loco prefatus dominus H(enet intellecta requisitione et oblatione
quod non videt* personam ad petendum dicta regalia sufficiens w

Et tam propter hanc causam quam propter alias suo loco et
Et sic ex
tempore exprimendas petitionem predictam presentialiter non exaudiet.
mandato eiusdem domini'' imperatoris hec scripsi.
Symo quondam Ugolini de Filectulo Pisanus civis hec scripsi.
predicta
respondit,
mandatum habentem.
PETITIONES DIVERSORUM.
1040-1042.
1313.
1040.
fol.
E.V P
XXXIX'
(post lul. 18).
PETITIO ROLANDI
Lihro propositornm
imperatoris
consilii
uhi post lul. 18 inscripta
DE CASTELLIONE.
,
de
qiio
Edidit Doenniges
est.
l.
v.
c. I,
supra
94
ad
nr.
nr. 131.
933,
Denuo
(P. deest.)
contulimus.
Rolans de Castellion juges abbes de Genes demande la poestarie de Sassari pour

un ant, feni le tempus de celui qui la tient orendrioit.
Item demande que li sires le vuelle faire de son conseii, einsinc que il se puisse
apeler des juges rempereur.
1041.
Ex P
XL.
fol.
PETITIO THIDERICI MILITIS.
Edidit Doenniges
I,
c.
l.
95 nr. 136.
'"
Denuo conttdimus.
(P. deest.)
ou servis dou segnour en venanz

Thierris diz Anianz chevaliers
de Rome vers Florence en Tost dou segnour e perdi chevax e tout ce que il avoit. Por
quoi suplie, que li sires li doint un cheval e que l'on li face paier ce que li sircs li
dist,
doit,
'1
dont
il
il
fu pris
a ses letres.
1042.
Ex P
que
c.
l.
PETITIO PAGANELLI
Edidit Doenniges
l.
c.
I,
DE
95 nr. 138.
VICO PISANO.
Denuo
contulimus.
(P. deest.)
1038.
")
sequitur
103S.
*)
sequitur personam abbreviat. delet. P.
delet.
or,
^)
de P.
^s
HEINRICI
VII.
Paguanex juges de Vicco
CONSTITUTIONES.
Pisain
Nr. 1U42. 1043.
1313.
1077
suplio. tiue
li
sires li doint contirmacion e conpar monsegnour^ Rodulf roy dcs Romains des
droiz de rempire ou Chastelfranco. Saintecroiz. Cappiano. Gallena, Staflfuli e Orentana,
novel de la grace a
cession de
la
quel
il
comanda a Melan
'',
fait
lui
que
done
fust
li
et outroie, e puis
outroia a Pise a la
li
requeste le cardenal dOstia.
Item que
que
il
li
sires vuelle comander au chancelier, que 11 doint letres emperlaux,
puisse pour soi ou pour autrui prendre des Luquoys'' en persones et choses juques
de Yriibr. pour ant. lesquex
a la value
par
le
dit
cumun on
pris
la
grace a
1313.
slnguler persone
outroie par le dit roy Rod(uIfj.
Confinnationis aidographon Senis
Massa' servattim iam olim

II, 267 nr. 417).
Sigillum
luL
-21.
COyFIRMATIO PRIVILEGIL
1043.
15
oumus de Luca ou autre
li
lui
PRIVILEGIA PRO EPISCOPO

MASSANO.
1043. 1041.
>o
de
in
tahidario
H. Pabst
descripsit
regio 'Archivio delle Riformagioni.
(= Winkelmann
'Acta imperii inedita'
deest fdis sericis ruhei flavique coloris reUctis.
(P. deest.)
X
Henricus
augustus
20
tiam suam et
In
septimus
divina
venerabill lohanni
omne bonum.
litteris
predecessorls
seu
nostri,
clementia
favente
Massano episcopo,
Romanorum
semper
imperator
principi et consihario suo dilecto
gra-
|i
privileglo
quarum
memorle Henrici
dlve
litterarum
seu
privilegil
sexti
Romanorum
tenorem
tuis
imperatorls
preclbus
Incllnatl
presentibus inseri fecimus, sic vldimus contineri:
nomlne sancte
Dat. Plsis\
Stumpf Âcta^ nr. 415.
Nos autem Henricus septimus imperator predictus tuis lohannls episcopl supradlcti
supplicationibus annuentes. tibi propter hoc in nostra presentia constituto et nobis de
predictls omnibus et singulls, que a nobis et Imperio recognovlsti et recognoscls, homagium facienti et per te dicte Massane ecclesie ea omnla confirmamus et de uberiori
'In
dc novo donamus
gratla
tlbi* et
eidem
omne
quod
ius,
tlbi
per
litteras
seu
privilegium predictum
ecclesle competlt, ac lllud illesum et Integrum perpetuo
hominum
volumus conser-
hanc nostre confirmationis et donationis

paginam Infrlngere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare
presumpserlt, indignationem nostram et penam quingentarum Ilbrarum auri pro medieNuIIi
vari.
tate
3s
ergo omnino
camere nostre
eidem ecclesle Massane persolvendam
pro reliqua
se
noverit
incursurum.
Huius
rei
testes sunt: venerabilis
tarius, nobiles viri
40
et
liceat
archieplscopus princeps et secre-
Thomas de Septemfontibus, Aymo de Albomonte
1042.
')
sequitur
104.3.
a)
sic or.
1)
Oddo Pisanus
Koud
delet.
P.
Cf. supra nr. 111 et pag. 88
*>)
notam
a Melan supra lineam add. P.
2.
Privilegia Rodulfi et
milites et camerarii
c)
sequitur
Eeinrid servata nmi
delet.
sunt.
P.
HEINBICI
IQ7g
et
vir
honoi-abilis
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 1043. 1044. 1046.
1313.
lohannes de Vinstinga iudex nostri et quam plures
alii
nobiles
ot
fideles.
y
Signum domini Henrici septimi

cuius rei
In
sigillo
(M.)
Romanorum
exinde conscribi et maiestatis nostre
litteras
iussimus communiri.
Dat. Pisis, YI. Kalen. Augusti,
anno Domini millesimo trecentesimo tertiodecimo,
indictione undecima, regni nostri anno quinto, imperii vero secundo.
Et ego Egidius de Marcella

in
domini
cancellarie
offitio
prefati
domini imperatoris thesaurarius, vices gerens
Henrici Tridentini episcopi
fratris
sacre
imperialis
aule
domini Henrici Coloniensis archiepiscopi sacri imperii per Italiam archi-
cancellarii, vice
cancellarii recognovi.
1044.
Cum
CASSATIO ALIENATIONUM FEUDORUM.
autographon deperdituni
repetimus cditioncm,
sif,
Ughelli-Colefi 'Italia sacra' III, 719, in minutiis correcfam.
quam inm
Bdhmer,
olim paraverunf
Iteg.
Heinr. 561.
(P. deest.)
Romanorum
is
universis sacri
semper augustus
gratiam suam et onine bonum.
Ad audientiam nostram venerabili lohanne Massano episcopo principe et consiHario
nostro referente pervenit, quod nonnulli predecessores sui castra, villas, terras, possessiones et aha bona, que ipsi seu ecclesia Massana ab imperio in feudum obtinebant,
Quia
alienare et distrahere in gravem ipsius ecclesie et imperii k'sionem presumpserunt.
vero alienationes et disti-actiones huiusmodi domino feudorum ipsorum inconsulto attentate
noscuntur, ex officii nostri debito nobis incumbit super }uk' do opportuno remedio pro-
Henricus Dei
Romani
gratia
impcrator
imperii fidchbus presentes litteras inspecturis
20
videre, alienationes et distractiones castrorum, villarum, terrarum, possessionum et aliorum
bonoi'um predictorum, prout
decernimus*
nullius fore
in
ipsis
nostro
iure
illicite
firmitatis
Pisis, sexto
de
facto
processcrunt, cassamus, irritamus
imperii semper salvis.
et
litteras maiestatis nostre sigillo
Datum
et
ex certa scientia
et
et
In cuius rei
iussimus communiri.
Kalend. Augusti, anno Domini millesimo CCCXIII, indictione XI,
regni nostri anno quinto, imperii voro secundo.
(1313.
lul.)
INDEX DOCUMENTORUM IN CAMERA ASSERVATORUM.
Indicem hunc
quantumvis pretii
scriptum proponimus ex
Tatirinensi 'Diplomi
ad
30
INDICES DOCUMENTORUM
PISIS CONFECTI.
1045. 1046.
1045.
25
de nostre plenitudine potestatis,
nr. 604) fol.
eius CoUectaneis
imperiali
2831.
manu Bernardi
Maszo 4
Edidit Doenniges
l.
c.
Mercato
camerae notqrii
quae superstmt in fahtdario regio

Docnniges Ms. VI, de qtto v. supra
II,
112
et actis,
nr. 11''
de
sqq. nr. 1.
ss
Nos demio accura-
tissime conttdimus.
Indicem
documentorum camerae
Risis reccderef,
1044.
a)
appâref
decrevimus ed.
c.v
a.
inscripjtionc
1313.
confectzim esse,
Indicnli infra nr. 1046,
prittsqtiam
imperator a
qui eodem tempore ac
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
Index maior ah ipso notario scriptus

maiorem vindicandnm esse censuimus.
I)e huius Indicis
indole
des oesterreichischen Instituts'

5
(1906) pag. 24G not.
igitur lulio huitts
anni etiam Indicem
iiuUcaverunt tam
G. Seeliger
'
Mittheilungen
Samanek ibidem XXVII

fusius de omnibus, quae ad has res spectant,
quam
(1890) pag. 435 sqq.
V.
Nos
iain
adnotamus, signa in margine posita ita explicanda
alio
= cuiia.
cuf
rccte
1079
6.
tantum
disserturi id
minus
XI
Mensi
est.
Nr. 1045.
1313.
p =
loco
esse: IV
Quae sic inteUigenda sunt: documenta in

Registris camerae, quae camcrae notarii nimirum secum ducebant, iam registrata Pisis
remanebant; nonnulla quae adhuc vel proximum curiae imperiali opus erant, a notario
Regish'at.,
10
camerae curiae tradita

usui
itinere
povtatur'.
tradenda erant; cetera eague omnia gravioris momenti, ut in
vel
essent, jwrtabantur'^.
Animadvertere
docunienta omnia, quibus additum est cur vel p, hodie deperI^, qtiot supersimt, Pisis adhuc servantur.
Cf. etiam
liceat,
Reliqim quibus additur
dita esse.
Indicem supra nr. 1008, cuius documenta omnia in hoc Indice desiderantur.
hunc ad documenta in
Indicem
15
saepius
iam
instittiinius,
(AC)
citavimus.,
de
Constitutionum nostra
editione
in adnotationibus dictum
(AR)
servantur, praeter numeros
editionis nostrae
signaturae sint adiectae.
30
I^
-|-
I^
-|-
cuf
supra proposita
Cetenim notas
est.
ita
ut omnihus documentis, quae Pisis in archivis tam capitidi maioris ecclesiae
familiae Roncioni
vel
hic
qtio
archivi
(P. deest.)
*Commissio pape facta cardinalibus de coronando imperatore
(J)
sub
bulla papali*
sub sigillis cardinalium''

De coronatione domini imperatoris
Mandatum apostolicum factum cardinalibus, quod imperator recederet
sub sigillis
Urbe et de terris ecclesie et quod non invaderet Regnum
('-)
(3)
de
card.
25
cuf
etc."
De
(4)
treugis indictis
Robertuni
cuf
cuf
cuf
papam
dominum imperatorem
inter
et
regem
executionem ipsorum cardinalium de non redeundo ad terras
imp[er]atori''
ecclesie
per
card(inalium)''
sigillis
trium cardinalium directa episcopo Tudertino de presentando
Littera
(.j)
domino
30
sub
otc.''
Executio mandatorum apostolicorum facta per tres cardinales domino

sub
imperatori de non redeundo ad terras ecclesie et de non invadendo Regno
(6)
eorum
sigillis
De
(7)
treugis indictis per
Robertum
35
sub
De
(b)
papam
card(ina]ium)
sigillis
inter
dominum imperatorem
et
regem
terris ecclesie
sub
"^
confirmatione facta ecclesie per
dominum de
bulla papali
cuf
X
1045.
a)
c)
post add. B.
f)
1)
Est
erronea sunt.
(1) 1311.
45
sub
add. B.
40 post
nr.
644
Def eadem coniirmatione
(9)
suh 1;
p,
papali
non
p.
2)
cf.
v.
AC
^)
sub
carcl(inalium)
>)
sub
cardinalium
item post add. B.
item
itevi
acutiori inter lineas post adiect. R.
l.
c.
II, 112 not. 3 de siynis
et cuf,
omniHO
recte indicavit.
ecclesiae Pisanae (AC) nr. 1362, supra
Transsumtum
Autographon deptrditum est.
Est autograplwn archivi capituli maioris
inscriptionem.
nr. 1357,
(2)
1312.
lun. 29.
(3) (7) Omnia deperdita; (4) bis inscriptum est, cf. (7). Cf.
Autographon deperditum est. Num idem fuerit ac forma duobus
(9) Beperditiim.
quam supra nr. 393 sub F adhibitimu.% neseio.
stqyra nr. 797.
iam supra ad nr. 839845.

sigillata
add. E.
Quae notat Doenn!(/es
Item siyna crucis minus

lun. W.
privatam scripturam'
mutato atramento pallidiori post add. H.
etc.
stilo
tabularii Taurinensis
sigillis
stllo
item pvst
De scripturam
sub
in
(8)
"f. as.
HEINRICI
1080
f.
28'.
_j_
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 1045.
1313.
cle Claromonte ex parte regis Frederici ad prosolutionem C-^' flor(enorum).

imperatori
domino
mittend(um)
lltterarum
sigillatai-um sigillo comitis de Claroparia
Item ijovem
Frederici,
videlicet
monte procuratoris regis
(11) Littera dicti comitis procuratorio nomine pro rege Fr(ederico) de
promissione facta de incipienda guerra viva per ipsum regem
(12) De certo modo faciendo concordiam cum rege Roberto''
(loj Procuratorium comitis
*De
modo
certo
(13)
?
^
(14) Littera unionis

(15)
De
De
concordiani faciendo contra
concordia facienda non obstante contramandato
(17) Procui'atio super officio admirati
(18)
(16)
<-*
cedat
Faro
parentela
approbate.
approbat(.e)
approbat(a)
contractu matrimonii et promisso quod
regis F(rederici) suc-
filius
Regno
in
(19)
De
Robertum
approbat(a)
P
P
P
r*
De
incipienda guerra
de danda tercia parte acquisita de Regno a
et
'
citra'.
C Item
novem'' paria litterarum sigillatarum
sigillo
regis Fr(ederici),
videlicet'
p
p
(20)
Quod barones
(21)
De
domino P(etro)
iurent
concordia non facienda,
regis
filio
insula Sicilie
nisi
remaneat domino regi
20
Frederico et heredibus suis

(22)
Quod
personaliter
Regnum
dericus) invadant
(25)
(26)
(27)
De
De
De
De
De
(28)
'De parentcla domini
(29)
Instrumentum quod rex Fredericus
(23)
f.
29.
dominus imperator quam dominus rex F(re-
tani
(24)
solvenda pecunia promissa

unione tenenda non obstante aliquo mandato
modo
certo
unione domini regis

admiracie""
officio
regi.s.
sub
esse sigilla sua propria
sigillo
testificatur
duo
pendencia
sigilla
.io
secreto
(30) Procuratorium comitis de Claromonte pro rege F(rederico) ad tractan-
dum
sub
etc.
secreto
sigillo
(31) Procuratorium comitis de Ciaronionte pro rege F(rederico) ad tractan-
dum
et
-)-
(32)
domini
1045
Littera
approbate deletum
aeqiutur de deletum B.
")
mper confirmatione
(10)
(8)
(31)
et
universis
seqidtur in nova linea Item
1)
suh nr.
(9).
et
cum
amicitiam
doniino
imperatore
sub
25
De
ecclesiasticis
personis
de
Roberto
stilo
approbatione"
electionis
sub bulla papali^
etc.
8) seqidtur
i)
scriptum.
iniendum concordiam
secreto
sigillo
IV
25
faciendo concordiam
'")
delet.
De
B.
1310.
Vaticani supra nr. 436 suh A 1;
Sept.
cf.
h)
I.
stqira.
ci,[,i
novem post deleium R.
admiracie
his docmiientis, qiiae

(32)
sub
in Jine paginae
papali
omnia
jiost
'')
stilo
mutato atramento
fiisciori
super ooto deleto B;
acutiori post add.
post
cf.
not.
m.
cf.
not.
k.
40
mutato ductu add. B.
deperiei-uyii, r.
supra nr.82H. Cf, etiam infra nr. 1050

Adhibuimus autographon tabularii
Aiitofjraphon lioc deperiit.
4S
HEINRICI
p
(33) Littera
CONSTITUTIOXES.
VII.
Romani
univer.-iis
iinperii
1313.
Xr. 1045.
subditis
lOS)
quod oliediant
domino
^î^
cuf
(35)
Item
-f-
(3li)
Littera
I^
i34) Item alia littera eiusdem tenoris
directa in
alia
(3") Littera
ultra biennium.
H
R
li
i3S) Laudensibus
(39)
-|-
(40)
I^
(42)
IV
(43)
(44)
(45) Veronensibus
^.
(46) Brixiensibus
(47)
sub bulla papali
eius
sub
eius
(49)
IV
bulla''
domino"
obediat
promoveat
et
negocia
papali
Domino Arnaldo
committetur euni
et
quod occurat domino
cardinali
in
introitu
Lombardie
sub bulla papali
cui^
(50) Albensibus quod obediant doniino
IV
-j-
(51) Florentinis
IV
sub bulla papali
sub bulla papali

quod obediant domino
sub bulla papali
(52) Reginensibus quod obediant domino
sub bulla papali
(53) Lucanis quod obediant domino
IV
sub bulla papali

Paduanis quod obediant doniino
quod
obediat
domino et promoveat
Aquilegiensi
Patriarche
(55)
negocia
sub bulla jiapali
sub bulla papati
(56) Regi Romanorum. quod veniat ad concilium
IV
(54)
IV
IV

Cumanis quod obediant domino
IV
(57) Placentinis
IV
(58)
lOlo*
Aa\ delet.
P)
Item
tenoris
sub bulla papali

sub bulla papali
post adiect. B.
s/ito aeutiori inter liiteas
eius
y) seqiiltiir
su
")
delel. li.
sequilur
Ji.
Est mito<p-aplion AC
Deperdita sunt; sed cf. pcuj. 373 not. 2.
(34) 1310. Sept. 1
supra nr. 435 suh 8,- cf. inscriptionem.
(36) 1309. lul. HS. Autographon hoc iam deperiit.
Est aiitoAdhibuimus autographon tahularii Vafieani supra nr. 298; cf. supra.
(37) 1309. Ittl. 26.
graphon AC m: IHIO, suprci nr.29y; cf inscriptionem.
(38)
(43), (45), (46), (50)
(54), (57) (65),
(68) et (69) 1310 Sept. 1.
Notinitur i'i(/inti quatuor exemplaria quocum fere omnino concordat Begestiim
Clementis V. Beest enim in Indice nostro sohim e.remplar Ci-emonensibus missiim: cf. supra nr. 435 suh B 2.
et (35)
(33)
'"
quod
(48) Episcopo Yincentino
IV
negocia

sub bulla papali
sub bulla papali
Archiepiscopo Mediolani quod obediat domino et promoveat negocia
li
IV
m-. 29-.
sub bulla pajiali
eius
'^
sub bulla
quod obodiant domino

sub bulla papali
Parmensibus quod obediant domino
sub bulla papali
Mediolanensibus quod obediant domino
sub bulla papali
*Terdonensibus quod obediant domino
sub bulla papali
Astensibus quod obediant domino
sub bulla papali
Papiensibus quod obediant domino
sub bulla papali
Archiepiscopo Pisano quod obediat domino et promoveat
(41)
'"
que dirigitur persouis ecclesiasticis et secularibus
"
quod dominus papa assignat domino imperatori terminuni

Urbe apud Sanctum Petrum in festo Purificationis quod est
in
pa]iali
10
tenorisT'
de coronatione domini in festo Purificationis ultra biennium

personam domini
sub bulla papali
coronandi ipsuni
15
eiusdem
^11^
papali
nr. 134(1
>><',
Adhuc serrantur
(52)
in
nr. 1343,
ACnorem
= AC nr.
(41) = nr. i33T, (45) = nr. 1343,
= nr. 1339, (65) = nr. 1322, (68) = nr. 1341. Cf
(44), (47), (48), (55), (66), (67) WO Sepf.
exeinpJaria aufographa: (40)
= nr. 1336,
(54)
(58)
= nr.
1333, (60)
1.334,
supra nr. 435 sub Bl.

(41) Cf supra pag. 376 lin. 5. 6.
Notantur sex exemplaria, quocum concordat Eegesfum Clementis V.; ef supra nr. 436
senantur
in
AC
Cf. su}y)-a nr. 437.
Henrici VII.'
LL.
I,
nr. 1338
(56)
8 nr.
5.
COXSTITUTIONES
et
1340 exemplaria nr. (67)
= (133)
1310.
Apr.
Cf. inscriptionem
IV.
l.
et (48).
Est aufographon
4.
(49) 1310. Sept.
AC
1.
1.
siib
2.
Adhuc
Aulographon deperiit.
Bonaini 'Acfa
nr. 1324, qiiod edidit
c.
136
HEINRICI
1082
VII.
CONSTITUTIONES.
Nr. 1045.
1313.
IV
sub bulla papali

sub bulla papali
(60) Senensibus quod obediant domino
sub bulla papali
(61) Novariensibus quod obediant domino
sub bulla papali
(62) Pargamensibus quod obediant domino
IV
(63) Mutunensibus
cur
(64) Alexandrinis''
(59) Tervisinis.
IV
IV
f.
30
Antioeiienum.
Debet

quod obediant domino.
IV
penes patriarcham
sub bulla papali
domino
promoveat
et
negocia
sub bulla papali
eius
lo
(67) Arcliiepiscopo lanuensi
IV
littera
requiri per cancellarium et portari ad curiam^.
(65) lanuensibus quod obediant domino

(66) Episcopo Plorentino quod obediat
IV
sub bulla papali
Et est
quod obcdiat domino
promoveat negocia
et
sub bulla papali
eius
sub bulla papali

sub bulla papali
(69) Mantuanis, (juod obediant domino
(70) Regi Romanorum de sententia lata contra capitulum Basiliense propter u
sub bulla papali
electionem prepositi ibidem
(6S) Vercellensibus
IV
IV
IV
(71)
-f
C Decem' privilegia sub bulla ])a]iali, videlicet

Quod conceditur quod quilibet episcopus in presentia domini
regis
potest uti pontificalibus irrequisito dyocesano

(72)
-f-
Quod dominus imperator
potest in quolibet adventu suo in omni loco
20
coram se celebrari per decem dies

Indulgencie conceduntur orantibus pro domino
Gratia quod predicator in presencia domini regis potest dare indulgencias
interdicto audire soleraniter divina et faeere

(73)
-(-
(74)
-j-
unius anni
-\-
(75)
Pro confessore electo a domino
25
-|-
(76) Gratia quod dominus excommunicari vel intcrdici non possit

(77) Quod dominus possit intrare loca mulierum religiosarum
-|-
(78)
-\-
-j-
(79)
-|-
(80)
Quod dominus tempore interdicti possit habere divina

Quod dominus possit audire missam antequam illucescat
Quod dominus excommunicari vel interdici non possit
(81)
De nominatione
executoria
30
archiepiscopi Rathomagen(sis)", comitis Bononie, facta
per quosdam nuncios regis Francie ad inquirendum, terminandum etc, et interprisiis etc.
cur
cuf
(82)
De
unione et confederatione domini imperatoris
et
regis Francie
in
privatam scripturam
(83)
Per
ss
tres cardinales
quod non offendat aliquam terram
ecclesie
in
papiro
'
f.30'.
(84) *Confederatio regis Francie et
IV
domini imperatoris
in
eur(iain) In initio aovae payinae mutato diictu post

104oi ^) Alexandrinis
snjwa Vndeoim B.
") praecedit ^''ag delei. R.
(64)
Cf.
siqwa pag. 376
not.
2.
(70)
Ficker loco supra ad nr. 237 eitato pag. 78 nr. 54
1.310.
lan. 22.
(= W.
Est autotjraphon
S. B. pag. 214)
cf.
privatam scripturam
adiect.
AG
H.
^)
corr.
40;
nr. 1319,
inscriptionem
l.
c.
qmd
edidit
(71)
(80)
omnia deperierunt. Non videntur esse ea quae praebet Begestum Clementis V. in editione
298 citata sub nr. 5562 55G6, data a. 1310. Inl. 6 (de quorum unius autographo in tabulario
Luxemhurgensi asservato cf. 'BMioihcque de Vecole des chartes' XLI (1880) pag. 53 sq. et 669; cf. etiam
supi'a nr. 641 cap. 14), sed potius illa quae in Instructione legatorum a. 1311. (post lun. 17) memorantur sttpra
nr. 641 cap. 12.
Cf. etiam infra nr. 1050 srdi nr. (10).
Le his rebns omnibus fusius alio loco disseremus.
(81) Deperditum; cf. supra ad nr. 618.
(83) Deper(82) Deperditum; cf. supra pag. 547 not. 1.
ditum; cf. supra cul nr. 8.39 845.
(84) Deperditum; cf. supra pag. 549 not. 1.
Haec
sujyra
privilegia
ad
nr.
i^
HEIXRICI
cuf
X
X
CONSTITUTIONES.
Cso) Triii paria litterarum
per Robertum
cur
VII.
131.3.
Xr. 1045.
1083
clausarum missarum domino ante coronationem
quondam regem
Duo procuratoria sub

curatores cum pleno mandato
sigillo
(86)
domini,
qualiter dominus constituit proad Robertum quondam regeni. ut per-
et misit
ficerent tractatum matrimonii. confederationis et unionis ete.
cur
(87) Significatio'
(8S)
fl,
quod
domino copia litterarum. quas misit Ro-
mittitur
sub bulla papali'
berto
Quod
nobiles
Romanos
dominum
detentos per
sub bulla
restituat
papali
<
(89)
(90)
(91)
Quod non transeat per Bononiam

sub buUa papali
Quod agat misericorditer contra Brixiam
sub buUa papali
Quod liabeat recommendatam ecclesiam Monasterienisem) et
(92)
H.
cum
aliis
cuf
De
revocando mandato facto quibusdam episcopis de veniendo

ad conscilium
sub bulla papali
iverint
(93) Responsiones"''
f^.
(95)
Italiam
in
et
Romam.
Alamaniam, super
sub bulla papali
Quod dominus non
novitatem
I^t
de mittendo legatos
petitionibus domini
(94)
eius
sub bulla papali
electum
faciat in terris.
quas Robertus tenet
in
Lombardia,
sub bulla papali
Pro assignandis
litteris
cum rege Francie
confederationis facte
sub
bulla papali
cuf
cuf
(96) Quod dominus faciat restitui Roberto castrum Pibini

quod occupat marchio Montisferrati
sub bulla papali
(97)
De
confederatione facienda
cum rege Francie
eo et dilatione danda comiti Burgondie

(9S) Processus factus contra
I?.
(99)
I?>
Quod
filio
et
dicti regis
distiictus
Alexandrie
compromittendo cum
sub buUa papali^
Venetos occasioney Ferrarie
sub bulla papali
tramittat doniinus litteras consimiles litteris regis Francie
sub
bulla papali
(100) Pro parentela facienda
IV
IV
cuf
(101)
De
(102)
Quod dominus
nationem imperialem
sub bulla papali
Papa
diff"erat
sub buUa papali

iuramentum Roberti recipere usque ad coro-
sub bulla papali
domino de coronatione et hortatur, quod compromittat

sub buUa papali
dominum et Robertum
sub bulla papali
(104) Pro affinitate contrahenda cum Roberto
('05) Quod dominus habeat excusatum archiepiscopum Colonienseni de
veniendo ad servitium domini
sub bulla papali
(103)
H,
eum de
in
I
cum Roberto
restituendis captis et palaciis Rom(anis)
R.
IV
1045.
Kriptum R.
")
significat
iniuriis
factis inter
nr. (87) miitaio ductu scrlptum B.

Y)
"")
corr. ex
R.
^)
sub
papali
mutato
stilo
coccasione R.
(85) Deperdita; cf. supra ad nr. 781.

(86) Deperdita; cf. supra ad w. 751.
fragmentum autographi, qttod servatur in AG, sitpra nr. 793.
(88) 1313. lun. 19.
Idbuiarii Roncioniani Pisani (AR) nr. 608, supra nr. 792; cf. inscriptionem.
(90) 1311. lul. 4.
Est autographon AC nr. 13113, supra nr. 648; ef. inscriptionem.
(92) 131-2. lan. 3. Est autographon AC nr. 1373, sitpra nr. 725; ef. inscriptionem.
i Est autographon AC nr. 1327, supra nr. 390; cf. inscriptionem.
(94) Deperditum.
Est autographon AC nr. 1370, supra nr. 718; cf. inscriptionem.
(96) Deperditum.
10
(87)
Videtur esse
Est autograp/mi
(89)
(91)
Deperditum.
Deperdifum.
(93) 1310. luti. 27.
(95) 1311. Dec. 18.

(97) 1311.
Mart.
4.
Autogi-aphon hoc deperiit. Adhibuimits ininutam tahularii Vaticani supra nr. 588. Cf. sitpra.
(98) 1309.
Mart. 27.
Est aittographon
nr. 1302 ineditum.
Cf. etiam inscriptionem supra pag. 518 nof. 1.
(99) Deperdifitm; ef. supra pag. 706 not. 2.
(100) Deperdilum esse ridetur; sed cf. supra ad nr. 752.
AC
(101)
Deperditum
supra nr.
Est aittographon AC nr.
ridetur; sed cf. supra ad nr. 752.
esse videtur; sed cf.
(103) 1312. lun. 19.
ditiim esse
(88) et
adnr. 792.
(102)
Deperditum;
1375, supra nr. 791; cf. inscriptionem
(lOoi 1311. Dec. 29.
cf.
1.
Est (tutographon
supra ad nr.
726.
il04) Deper-
c.
AC
nr. 1373,
nr. 722: cf. insa-iptionem.
136*
supru
f-3i.
HEINRICI
1S4
J^
Papa
(l'lt>)
domino quod
signiticat
Quod dominus
("7)
mittit
Nr. 1045.
legatum
sibi
cardinales
et
pro
sub bulla papali
coronatione imperii
^,
im.
CONSTITUTIONES.
VII.
de Lombardia
faciat forbaniri
de Ferraria
sub
Petro de Vercellis
sub
illos
bulla papali
Pro Symone de Colubiano ac lacobo
(""5)
^,
et
buUa papali
compes de Gile
(109) Li
I^
dou IX Jour de Fevrer juques au
le^ tresurier
coronement remperour a Rome

(110) Computus domini Symonis Phi(lippi)
15,
I^
(I
'
')
î
{\\'2)
I^
(113)
f(actus)
fidelitate
De
De
pro domino de la Scala de Verona
conventionibus
iiabitis^
concordia inita inter regem Francie et regem Albertum pro
sub
et successoribus suis
(l'-i)
I^
('15) Littera
habite
conventionis
dominum
inter
'
matrimonio
cuf
et
missum
domini
Procuratorium
6)
sub
unione
sigillo
et
sub
quibusdam bonis in Alsacia et vallibus Switz

(
se''
regis Francie"
sigillo
Littera ducis Rud(olphi) de restitutioiie cast(ri) Adelnburg
I^
^,
coram domino cancellario
singularium personarum Astensium
Octo instrumenta publica de
is
ducis
regem Robertum
ad
super
duces Austrie
sigillo
pro
firmandis
domini
(1'7) Instrumentum debiti et obligationis episcopi Leodien(sis)
i^
De
'&)
(I
assistent
promissione singularium personarum Astensium et iur(amento), quod
domino
omni honore
in
domini et imperii
et utilitate
a/
facta^ vicario
Astensi pro domino"^
quibusdam requisitionibus
(119) Instrumenta de
I^
Brixie ex parte
factis conuini
domini
I}.
(120)
f.3i'. I^
('21)
De' capellania Sancti lohannis baptiste in lan(ua)'

*De emptione reddituum apud monasterium Sancte Katerine
in lan(ua)
ordinis Sancte Clare
(123)
I^
(124)
De quibusdam
cuf
('26)
1045.
siijira
^)
Fraiieie
sub
(106) ISU.
Est
10.
stilo
AB
649. 651. 652.

nr.
(111)
6.53.
655.
et
1310.
Febr.
4.
Oct. 27.
AB
Bonaini l.
apographa
(124) et
751.
1,
nr. 706,
nr. 1281, supi-a nr. 74
supra nr.
c.
v.
l.
1311.
650;
nr.
286 nr. 181

nr.
50sqq. nr. 40. 48.
55.
supra nr. 572;
suh P.
cf.
c.
(118)
II,
293 nr. 183
fragmentum.
et
infra in
70.
102.
Cf.
inscriptionem.
(107) 1311.
et
infra in Appendice
3.
Est
Appendice Apocluirum.
Cf.
Febr. 18.
nr. 471;
AR
(113) 1299.
nr.644.
nr. 655
infra nr. (118).
supra
(112) 1311.
Aug.
Est auto-
'
(115) Litterae ducis deperditae sunt.
(IKi) 1312. Mart. 10.

1.311.
'*
Deperditniii.
(110) 1311. lul.
46S ; nr. 652 su}/ra
(114) Deperditum.
supra nr. 636.
(117) Deperditum.
l.
omnino
stilo
(108)
Servantur omnia autographa in
supra
1:
doraino
inscriptionem.
cf.
apud Bonaini
Febr. 20.
651. 652
facta
Tran postea antepositum R.
8)
Cf. inscriptionis
II,
*)
siipra nr. lUi); cf. inseriptionem.
iir. 1.364,
supra
scripta R.
stilo
30
pro se siipra lineam add. R.
*)
praecedit diic delet. R.
nr. 708,
Nr.
l.
Litteras regis quae coi-rcspondent

est; V.
AB
AC
thesaurariae.
669. 711.
Est aidographon
AC
1.30.5,
Bonaini
aptid
472; reliqua praebet Bonaini
graplmn
nr.
Est antograj>hon
nr. 615,
inscriptionem.
lan(ua) mutato
AC
p dnm H.
scquitur delet.
<*)
Est autographon
lul. S.
aittogrcijilion
(109) 131U. lun. 29.
De
f)
*)
post add. R.
Apocharum rationum camerae

autograplmi
Ubr. Tur.
conventionibus ducis Austrie
lineam add. R.
mutato
mutato post add. R.
Atiff.
11-^'
cum domino
Transcriptums de conventionibus inter dominum et regem Francie
Transcriptums de conventionibus inter dominum et regem Francie
De tractatu marrimonii de filia domini cum filio Roberti
(125)
R,
recognitione domini Aymaris de Peitiers de solutione
facta
sibi
I^
<=)
De
(122)
^,
Autographon Iwc deperdiitim

AR nr. 710, apud
Est autographon
I, 147 nr. 101; cf inscnptiomm.

(119) (122) Deperdita.
variorum documentorum AC nr. 1.350 aut nr. 1366, nescio.
(125).
Cf. supra pag. 578 not. 1.
(126) Cf supra ad nr. 751.
c.
(123)
Cf.
Nim
supra ad
intelUgantnr
nr. 6.35
et
636.
h\
HEINRICI
CONSTITUTIONES.
VII.
(127) Due'' litteie domini
fi.
1313.
Nr. 1045. 1046.
10S5
de ratifficandis conventionibus cuni rege Francie
post coronationem imperii
cuf
investitura archiepiscopi Arelatensis
evocatione regis Boemie
I^
(129) Littera papalis de
H,
(130) Notula litterarum missarum per
cur
ad conscilium Vien(ense)
dominum pape de
facto Urbis et' qualohannes et Colunn(enses) iam contrariabantur domino

(131) Privilegium Bonifacii pape de absolutione iuramentorum a quibuscmi(jue personis factorum in preiudicium'' regis Romanorum et imperii
Robertus
liter
10
De
(I2S)
et
(132) Littera papalis contra Templarios directa
^.
(133)
Quod dominus
veniat ad conscilium
domino de
ipsis
capiendis
littera papalis
(134) Littera' regis Francie in qua constituit procuratores ad compromitten-
I^
dum cum domino.
LITTEEARUM IN GUARDAROBA IMPERATORIS

INVENTARUM.
iyi)ICULUS
1046.
Indicidas sun-atur ibidein
15
ac
zeicheu')^
I.
c.
116
II,
nr.
/".
Charta eandem iwaebet signum
32.
diversum a signo
1045,
Denuo
sid) nr. 1.
chartnc
infra
nr.
cliartarii
1050.
('
Wasser-
Edidit Doenniges
contulimus.
(P. deest.)
Hec sunt littere que fuerunt invente in gardaroba domini et que

fuerant in custodia domini Gossuini capellani domini et que remanent in
Pisis cum aliis litteris domini:
littera promissionis facte domino per eius matrem
Instrumentum donationis facte per doniinum Treveren(sem) domino
Littera quitationis facte per dominum Yolerand(um) domino de comitatu
Primo
(1)
(2)
(3)
de partagio dato per dominum domino Volerando
(4) Littera
(5) Littera de concessione facta per
as
Tria paria litterarum de electione domini in regem Romanorum

Commissio facta per marchionem Brandeburgensem de electione domini in regem
Littera ducum Saxonie de commissione facta per eos de electione domini in
(7)
(8)
(9)
regem.
1045.
Due
')
ex cone R.
Mai. S.
supra
(127) 1311.
Ficker
c.
l.
postea antepositum
i:
Cf.
pag. 62 nr. 37
(=
nr.eiO, supra nr. 300;
graphon
AC
1)
cf.
et
(7)
omnino mutato H.
^)
cium corr.
(128) 1312. lul.
1.
Autogiiqihon deperditum
5.
Est autographon
AC
nr. 1298,
qmd
est.
notat
Boemie
Autographon
verso legtmtur: littera papalis de evocatione regis
Deperdita
est; cf.
(133)
supra ad nr.
(132) 1309.
= (56);
v.
supra.
791.
Aug.
(131)
7.
Est ajitographon
(134) 1310. lun. 23.
AR
Est auto-
nr. 1326, sttpra nr. 352.
Signum
simile
Briquet 'Papiers
v.
XIX,
ct
filigrane.<i
2) nr.
des
Archives de Genes' (Geneve 1888
592; eiusdem 'Les Filigranes.
'Atti
Dictionnaire liistorique'
1308. Mart. 28. Esl autographon AC nr. 1306, quod edidit Ficker loco
(3) (6) Deperdita.
58 nr. 37 (= W. SB. pag. 194). Cf inscriptionem l. c.
1308. Xov. 27. Deperdita. Cf. supra ad nr. 262 et K. Zeumer 'Die Goldene Bulle Kaiser Karh IV.'
'Quellen uml Studien zur Verfassumjsgeschichte des Deutsehen Reiclm in Mittelalter utid Neuzeit' 11, 1)
(1)
(=
stiio
(1907) nr. 4595 (lanitae a. 1313).
mpra ad
not.
pag. 712 inter Addenda.
insmptionem.
ddla Societa Ligure di storia patria'
II
In
(130)
ilomiuo
omnino mutato B.
1308. Aug. 12.
(129)
pag. 198).
et
')
snpra pag. 570
nr. S2T.
ad concilium Vien; cf. supra.

deperiit.
Sed cf. snpi-a nr. 179
H.
Littera postea antepositum stilo
')
Imbreciaturam
35
Aretii
de quitatione facta domino de debitis per diversas personas
(6) Littera
dominum domino Gossujno de canonicatu
purtis
1.
Deperdittim.
nr.
cap.
quo saeculo
237
(2)
3.
citato pag.
XIX.
(8) 1308.
Nov.
venit, certe
Notavimus supra ad nr.
261.
10.
olitn
Est autoyraphon tcdndarii regii Florentini 'Prov. Strozzi-Uguccioni',

quod edidimus supra nr. 261.
(9) Deperditum.
Pisis asservatum,
HEINRICI
J086
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 1047. 1048.
1313.
MANDATUM DE HOSTE FACIENDA
1047.
Aug.
1313.
1.
cuius azdograj^hon in tabulario

Servatur solum exemplar Interamnensibus missum
communis ciusdem iam olim descripserunt Pahst itemque Bethmann. Sigilli, qiiod dorso
,
impressiim fuisse opinari
impresso
libro tijpis
Bbhmer
Henricus Dei gratia

.
Cum
Aug.
15.
iam simus
restigia
licet,
consilio
devotis suis potestati,
Romanorum
magno
mare proponamus
et victorioso
dilectis devotis suis
Romam
duce Deo versus
arduis nostris et imperii negotiis gressus nostros et ibi circa
Augusti cuni
(P. dcrsf.)
Intei-annensi
procinctu dirigendi
Dilectis
Edidit etiam ex rcteri
etc.^
'Acta imperii selecta^ pag. 464 nr. 658.
communi
in
Inscriptionem praebet:
desiderantiir.
communi Interannensi
et
XV. diem
pro
magnis
et
presentis mensis
exercitu nostro non solum per terram, sed etiam per
devotionem quam vos ad maiestatem nostram habere confidimus

rogamus, quatinus armatorum comitivam quam poteritis dictis die
esse,
attente requirimus et
ad nostram celsitudinem
et loco vel saltim extunc sine dilatione, ubi nos esse audieritis.
>*
quem ad nos et imperiuni iiabetis,

hac vice per operum evidentiam ostensuri et speraturi vos a nobis exinde consequi
gratiam et honorem.
Dat. Pisis, Kal. Augusti, regni nostri anno quinto, imperii vero secundo.
trasmittatis, vestre dilectionis et devotionis affectum,
1048.
RECEPTIO COMITUM DE CAMINO
IN GRATIAM.
Aug.
1313.
Servatur inter Acta registrata
Taurini in tabulario regio 'Diplomi

de quo
v.
supra ad nr. 563)
accuratissime contulimus.
Anno
nativitatis
fol.
4.
Bernardi de Mcrcato,
imperiali
Mazso 3
eizis
Edidit Doenniges
11. 12.
manu
nr. 23'
J.
c.
nt videtur scripta,
(=
Doenniges 3Is. IV,
II,
89
Bdhmer, Reg. Hcinr. 562.
Domini MCCCXIII,
indic.
XI, die quarta Aug.,
fratrum Predicatorum, presentibus^ venerabili patre fratre
Franceschino marchione Malespine,
Hug(utione)
de
nr. 36.
Denuo a
(P- deest.)
Pisis in ecclesia
Odone Pisano archiepiscopo,
Marsano,
lohanne de Vinstinga,
lohanne Parguie de Lucca, Conradino marchione Malespine, Berthol^do) comite chambarlengo testibus ad hoc rogatis et vocatis.
(1) Veniens coram domino imperatore"' dominus frater Odoardus ordinis Cisterinensis'^ procurator domini Ardengi de Ardengis de Parma militis et familiaris domini
*"
Guecellonis de Camino Cenetensis comitis, sicut apparet de procuratione huiusmodi per
cartam scriptam
die
XVII. lunii^
1048.
")
manu
et
Odorici de Petra notario sub anno Domini
suprn lineam B.
1) Inscriptionein
MCCCXIU,
ind.
XI,
35
etiam procurator domini Serravalli de Camino, sicut apparet per

^)
veniens
posuimus ex 'Aetis
imperature
imperii'
l.
c.
siipra lineam H.
2) Serratae
^)
sic li-
non sunt.
fi
HEIXRlLl
cartani sci-iptam
manu
MCCCXIII.
XI, die
1313.
1048.
.Nr.
10S7
lacobi Alberti de Bibano notario sub anno
XXV.
a nativitate
Domini
et
etiam procurator domini Guecelonis de Camino
comitis Cenetensis"' ac civitatis Feltri
et
Beluni capitanei generalis.
lunii
manu Bernardi Girardi de

anno Domini MCCCXIII, indict. XI, die XXI. lunii ',
soriptum
asseruit
ac
mandato
sui
olim
quorum
quocumque
subditos
Petra de Scrravalle notario sub
procuratorio nomine pro hiis omnibus
est procurator et quolibet predictorum de
fideles,
et
modo et causa intulissent

maxime super illis et de
iure,
per eundem serenissimum principem,
sicut
in
omni offensa
et iniuria,
quam
contra imperatoriam maiestatem et eius

excessibus,
illis
inquisitum per ipsum serenissimum principem
extitit
et
la
prout apparet per
iuramento firmavit dicta procuratoria et mandata recepisse de consensu efc

superioris,
cum omni humilitate et reverentia misericordiam postulavit pro
predictis
10
COXSTITUTIOXES.
'.
ind.
instrumentuin
5
VII.
de quibus contra ipsos
et de quibus
condempnati fuerunt
actis imperialis aule seriosius continetur,
etiam de inobediencia et rebellione ipsorum. in quibus contra imperatoriam maiestatem
hactenus perseveraverunt, offerens predictos quorum est procurator et quemlibet eorum

15
ad omnia mandata
dicti
serenissimi principis et eiusdem
omnimode
voluntati.
(2)
Qui
serenissimus princeps cupiens quoslibet errantes ad viam reducere veritatis, dictum procuratoreni ipsorum procuratorio nomine pro eis benigne recepit.
nomine predictoruni ex certa
procuratorio
scientia
imperatori sollempniter et legitime recipere pro
M imperio. quod
omnibus
predicti
et singulis
de
natione
quorum
scriptis
et
dictis et
(3)
et
Et ipse procurator
convenit dicto domino
successoribus suis
et
Romano
predictorum stabunt
et
parebunt
et
est procurator et quilibet
mandatis eiusdem de
facta in
iis
se
promisit
super
dictis excessibus
generaliter eiusdem libere
voluntati
in
condemp-
parebunt in
omnibus et per oninia de personis et bonis eorum
et cuiuscunque eorum. sicut eisdem

eorum mandabitur. Ipsos et eorum bona eiusdem serenissimi principis libere
voluntati submittens sub pena averis et corporis et persone arbitrio ipsius principis auferenda. promittens sub pena predicta, quod predicti quorum est procurator et quilibet
ipsorum predicta omnia ct singula et infrascripta approbabunt et confirmabunt et rata
vel alicui
-5
habebunt
et firma
approbatione
30
et
et
tenebunt
ratificatione fieri
imperatori ti-ansmittent
quam
non facient vel venient ullo tempore de qua

facient publicum instrumentum, quod dicto domino
poterunt.
(4) Et insuper dictus procurator nomine
et conlra
citius
quo supra promisit dicto domino imperatori soUempniter recipienti ut dictum est
sancta
Dei euangelia iuravit super animas predictorum quorum
est
procurator
et
ad
tactis
euangeliis sacrosanctis corporaliter, dicens, confitens et asserens
35
et
dictum dominum imperatorem esse et esse debere ipsorum Guecelonis, Seravallis

dominum sine medio. Quod ipsi GueceSerravallus et Ardingus et quilibet eorum ab hac hora inantea perpetuo erunt
Ardingi legitimum, verum et naturalem
linus.
boni fideles et obedientes dicto domino imperatori et eius successoribus et
40
guerra
et
futurum.
1048.
^)
1)
in facto, dicto vel consilio,
de quacunque alia, quam ipse dominus imperator habet seu haberet in

Et ad recuperandum terras et iura imperii ipsum dominum imperatorem
cetinensis R.
adiuvabunt omnes
so
Romano
quod ipse dominus imperator

mala captione detineatur.
quod
perdat
aut
personam, vitam aut membrum aut honorem
aliquid predictorum
personam
Et si ipsi vel aliquis eorum sciverint aut sciverit aliquam
committere vel facere volentem, pro posse impedient et distornabunt. Et si impedire
vel distornare non possent, illud quam citius poterunt per se vel per eorum nuncium
Et quod imperium et terras
aut litteras denunciare curabunt dicto domino imperatori.
imperii pro posse suo deffendent, manutenebunt et iuvabunt, et quod deinceps" ....
.... dominio et imperio ipsius domini imperatoris et omnes fideles imperii de presenti
Et quod non erunt
imperio.
Servatae
de.
non
sunt.
sequitur lacuna trium verborum spaiium praelens
R; forsan coniiciendum
HEINRICI
IQg^
CONSTITUTIONES.
VII.
Nr. 1048. 1049. 10-50.
131.3.
Consilium quod ab eis vel altero eorum petierit, ei

pro posse ipsorum iuvabunt.
fideliter bonum et iustum dabunt. Secreta si qua eis imposuerit, in credeneiam tenemanifestabunt siiie eius licentia speciali. Et hec et alia, que in forma
nova et veteri continentur, facient et observabunt bona fido sine fraude.
sic promissis [et] iuratis ut superius continetur,
(5) Qui dominus imperator predictis
predictam condempnationem et processum et sententiam contra predictos latam et factam
bunt et
nulli
fidelitatis
ad sue voluntatis arbitrium suspendit et interim ipsos et quemlibet eorum in integrum

restituit ad omnes honores, dignitates, iura et bona et cetera alia, quibus privati erant
per sententiam antedictam, observando eosdem omnia et singula supradicta, que pcr
dictum eorum procuratorem superius sunt promissa.
PETITIO GERARDI DE INSULA.
1049.
(inter
Signo chronologico
tahulario capituli
est.
carens servatur
niaioris
Ad modum
Gerardi.
lul
1312.
ecclesiae
nr.
inter
1313. Aug.)
Heinrici VII.
853 signata.
In verso
legitnr:
supplicationtim, quae ciiria pa^âli porrigebantur,
Edidit minus recte Bonaini 'Acta Henrici
VII.'' I,
277
Fisis in
archivi reliquias
nr. 179.
Petitio domini
omnino concepta
Denuo
15
contulimus.
(P. deest.)
Supplicat vestre imperatorie magestati Gerardus de Insula bcneficiatus in monasterio
quatinus sibi specialem gratiam facientes de
Sancti Alexandri Parmensis fidelis vester,
prebenda nqn saccrdotali ecclcsie Sancti Donnini de Burgo Parmensis, si

presens nulli alii de iure debita vel quam primum ad id obtulerit se
ad
qua vacat
impcrialis celsitudinis dignemini providere eideni. Non obstante
munificentia
facultas, de
canonicatu
quod
in
et
dicto
monasterio
et
in
ecelesia
Saucte Cecilie
lacobi de Fotigo Parmen. dioc. beneficia noscitur obtinere,
l*armensis ac
cum
aliis
Sancti
ecclesia
non obstantibus
et
Executoribus ad hec specialiter deputatis.
clausulis oportunis.
20
as
INVENTARIUM lOCALIUM ET
CLENODEORUM IMPERATORIS.
1050.
Aug. 27.
1313.
Triduo post mortem imperatoris,
S. Vincentii
Mercato scriptum servaiur inter
Maszo 4
'Biplomi imperiali
More
fol. 36.
dum
comites
Pisas redire properant,
iuxta mare Tyrrhenmn hoc inventarium confcctum
nr.
eiiis
IV (=
litterarum clausarum
Manu
est.
Collectanea et acfa Taurini
Doenniges Ms. VI, de quo
compUcatnm
v.
in
in
ecclesia
Bernardi de
tabidario
30
regio
supra ad nr. 604)
erat, ifemque sigilli vestigia femiissima
adesse videntur^.
Charta praebet signnm charlarn dirersum ah
1)
Briqttet
l.
e.
nr. 185;
1.
c.
II nr. 7477 (Pisis
a. 131S).
illo
snpra pap. 1085
not. 1
eitato.
Est potius
jj
HEINRICI
Edklit Doenniges
l.
II,
c.
GONSTITUTIONES.
VII.
91
1313.
Nr. lOoO.
lOSO
Xos documinitnm memomJiile demio accura-
nr. 37.
tissime confulimus^.
nominc Domini amcn.
*In
(P, deest.)
f.
36.
f.
36'.
Anno a nativitate Domini :\[CCCXIII. die vigesima septima Augusti, factum est
inventoiium de iocalibus et clenodiis domini imperatoris, inventis in IIII eofinellis apud
Sanctum Yincentium Pisane dyocesis, presentibus testibus infrascriptis.
Que rccepit
doniinus Henricus de Flaiidria per
(1)
(2)
(3)
10
manus domini Thome de Septemfontibus.
Primo pomum aureum cum cruce aurea

Item ceptrum aureum cum aquila superstante
Item unam jiarvam coronam auream cum tbrmis lilyorum
et safiris, esmeraldis
balays
et margaritis,
Item III furcas et VII coqueliaria aurea

Item unam virgam argenteam esmaltatam cum aquila lapidis preciosi* blavi
(4)
(5)
in
capite
1.S
Item
(7)
Item unam petiam samisii rubei
(S)
Item
coqliaria argentea
sub
paria litterarum
virgati
sigillo
regis Trinacrie de
conventionibus
dominum imperatorem et ipsum de matrimonio et confederatione(9) Item IX paria litterarum sub sigillo comitis de Claromonte de eisdem
inter
(10)
si>
XLVII
(6)
(11)
^12)
liabitis
negociis^
Item X privilegia sub bulla papali de indulgenciis concessis domino imperatnri*

Item unum parvum cyplium argenteum deauratum cum pede et cooperterio
Item unum ciphum argenteum deauratum super pede et coperterio esmaltatis
intus et extra
(13)
25
Item
ununi ciphum argenteum deauratum
cum pede
et copertorio seminatis
esmalliis
(14)
Item
(15) Iteni
ciphos argenteos si[g]natos armis domini episcopi Leodiensis''
unum ciphum argenteum deauratum cum pede
et
copertorio
seminatis
esmaltis
(16)
'Item unum urceum de argento deaurato seminatum esmaltis.
Presentibus domino Henrico de Spanehem, domino
30
Hugone de Ghoronzekes, domino
Egidio de Marcellis thesaurario, domino lohanne de Ponteneria milite. lohanne de Leodio

testibus
et
Bernardo de Mercato
nobis
et
Gerardo Burgondo
notariis
ad
hoc vocatis
et rogatis.
10.50. ") preciosis B.
li
ss
Eidem
folio 36'
'")
duiniui
inrerso ordinc,
imbreviaturam aiiusdam itistrumenti
qm
a. 1313.
Leoclieiisis
ijjsim
mulalo ductu adiccta B.
Inventarmm exaratnm
Sept. S confecti,
quam
est,
jiostea inscripsit
hic in adnoiatione
ponere
Bernardus
liceat:
Eodem
Sopt. 8.
beate Marie virginis, Pisis ante domuni ser Pardi Freneti notarii, presentibus
Perrov[e]to de Lugduno, Perroveto de Ambilliaco Geben. dyoc, Perroveto de Morvaz eiusdem dyoc.
Ett" Perrovetus de Lovanello filius quondam Aymonis de Lovanello Geben. dyoc. confitetur se debere
anno
40
in festo nativitatis
de Mucellis Geben. dyoc. ex causa mutui sex florenos auri et Y^ Turoquos iuravit sub obligatione omuium bonorum suorum solvere eidem creditori ad festurao
nativitatis beati lohannis baptiste proxime venturum, ubicunque fuerit requisitus ante vel post dictum
2) Stmt
terminum, cum dampnis annuisf etc.
Ren(unciau,s) etc. Facta et tradita dicto creditori.
(19).
litterae siipra nr. 1045 sid) nr. f20)
4) Sunt privi(29).
3) Sunt litterae l. c. siib nr. (11)
lohanni dicto Gaudicbion
<=
nenses,
legia
1.
c.
')
pasche
sub nr. (71)

perrouetg E.
delet.
LL.
(80).
B.
f)
>)
sic
B.
=)
b supra lineam add. R.
*)
corr. ex
VU
R.
videtur esse scriptum anuais B.
CONSTITUTIONES
IV.
137
sequitiir
i^
î.
HEINRICI
Q9Q
(17)
et
Item unam bursam,
unum cum
chamahe
(18)
(19)
(20)
(21)
(22)
(23)
(24)
,(25)
balay et
VII.
iii
cum
Item
Item
Item
Item
Item
Item
Item
Item
I sigillum secreti
1050.
'')
qua erant plures
1313.
I turkeze et I
lapidem crapandinam
de uno
safirii
Nr. 1050.
anuli, videlicet II
cum esmaralda coloris
unum
et I
CONSTITUTIONES.
posita** in
viridi
et
in circulo
cum duabus safiris

et I cum uno
albi
aureo
auro
unum anulum cum uno bono rubino quem solef* portare in digito
unam picidem auream seminatam parvis lapidibus preciosis
in uno parvo cofinello unum monile aureum cum una margarita in medio
unum agnum Dei argenteum esmaltatum
unum agnum Dei de plombo
unum barrile barmihim argenteum cum una cruce pendente pro reHquiis
unam crucem aureara parvam pro reliquiis.
sic
E.
"=)
posita in auro mufato nlilo scripta R.
<>)
corr.
e.t
scilj
lo
B.
APPENDIX
ACTA lUSTITIARIORUM CURIAE.
I.
APPEADIX
1298.
Xr. 1051.
109f
I.

histitiariorum curiae acta tempore Alherti regis emanata nr. 1051
Imcusque incdita collectim

5
liic
proponimus.
Sunt
1084,
partim-
ac mandata iudicis
friginta sententiae
curiae ipsius vel suhstitutoriim, quatuor scripta varia iudici curiae porrecta.
lustdiariorum
Heinrico VII.
.suh
rege
tempore
vel
1098.
generalis nomine
Sunt decem scnten-
quatuor scripta
varia iudici curiae
vicariatus
lohannis regis Bohemiae fungentium sequuntur acta nr. 1085
mandata
tiae ac
curiae vel suhstitutorum ,
iudicis
porrecta.
De quorum
10
pag. 19
indole
cf.
ea quae disseruit Vancsa loco supra ad nr. 168
172
citato
qui tmdeviginti femporis Alherti regis, quatuor tantum femporis Heinrici VII.
sq.,
documentorum cognitionem hahuit.
SENTENTIA DE ECCLESIASTICIS
A lUDICE SAECULARI NON PROSCRIBENDIS.
1051.
1298.
is
Denuo
descripsimiis autographon tahularii regii Dresdcnsis.
presso hae adhuc litterae leguntur: S'

.
OMANOR
Nov. 21.
CV
Ediderunt iam olim Schoettgen
et
In
LB6IITI
sigillo
:
dorso im-
Kreysig 'Diplomataria''
779.
(P. decst.)
20
Ich grave Hermaii von Sulz saz ze gerilite an mins herren stat des RSmischen
kunges Albrehtes unde tun kunt, daz dem
abte von Volkolderode ist ein gemeine
urteile erteilet, daz kein weltlieh rihter keinen geistlichen man mit rchte in die aht
.
getun mag.
Des
Dirre brief
25
man
zalte
im ze gczuge des gerihtcs brief.

wart geben ze Nflrenberk, an dcni Fritage vor
gib ich
sant Katherinen tage,
von Gottes geburte zwelfhundert jar nunzig jar unde
in
dem ahteden
137*
do
jare.
APPENDIX
I(,y2
I.
SENTENTIA PRO DUCIBUS DE TECK.
1052.
1299. Apr. 29.

Ineditam ^woponinins
transmisso.
Trium
c.v
nufognqiJio
sidiUi sccundi itemque tertii, in Cjuo
leh grave
(1)
Albretlies
tifln
Herman vun
kunt,
daz
Stuftgardiensis
regii
fahiihirii
hra memhranacea
sigiUorniii
aclsunt, parvissimis
adhuc Jegimfnr:
ONIS
(P. deest.)
Sulze der liofrihter mines herreu dez
solich
henivolenfcr
fragmentis servafis
j
Romschen kuniges
gewesen zwishain dem herzogen

unde^ dem herzogen Symon von Tecke, Cflnraten,
missehelle
als ist
Hermanne von Tecke an ainem teile

Ludewigen unde Friderichen sinen brudern an dem andern taile umbe solche gfilte
unde schaden, die der herzoge Herman von Tecke von der vorgenanten bruder unde
von ir vater wegen hate, daz hant sie beidenthalp mutewillecliche gelaizen an mich
an Heinrichen Stainbizen von Ezzelingen
an Marquart
graven Hermanne von Sulze
,
den burgermaister von Ezzelingen, unde sol ietweder taiie ainen sinen diener dar zu
geben unde suln die vier Heinrich Stainbize, Marquart der burgermaister unde die
zwien die zu in werdent geben ervarn die gulte unde den schaden, als vor geschriben
ist.
Unde swaz die vier nian oder der mereteil under in dar umbe ervarnt unde
haizent, dez suln sie beidenthalp
weder
dar
alle vier
zu
komen
uberain komen,
gehorsan
sin.
Ist
aber daz daz
noch der mereteil uberain koment, so
unde an swelhen dingen
die
sol ich
grave
sie
schaden.
(2)
Siilze
vier oder der mereteil under in niht sint
swaz denne wir viumf oder under uns viunfen der mereteil dar umbe
Ez
ist
sinen burgen
oucli geteidingete
da von helfen beidiu von
20
dem herzogen
gfilte
daz da diu vorgenanten kint oder
unde von
ir
burgen
umbe hobgute oder umbe schaden vur den herzogen Hermanne von Tecke,
swa daz ist da sol in der herzoge Herman von Tecke von helfen, als die viumf man
oder der mereteile rmder in sprechent oder haizent. Unde hant dar umbe die vorschribenne kint gesezzet ze rehtem phande dem herzogen Hermanne von Tecke die
haft
15
zerhellent unde
Herman von
ervarnt unde haizent, dez suhi beidiu teile gehorsan sin unde suhi ouch
Hermanne von Tecke unde
lo
sint
25
burg ze Gutenberg unde die halben burg ze Tecke unde dar zu sol er warten uf diu
kint unde uf allez ir gute, daz sie in unde alle sin burgen ledegen unde 16sen ane
schaden
unde swenne daz gescliitte, so sol in herzoge Herman von Tecke ir burge m
wider antwurten. Unde hate herzoge Herman von Tecke den vorgenanten kinden dar
umbe ze burgen gesezzet graven Gozcn von Tiuiwingen nnde graven Cunraten von
Landowe.
(3) Die vorgenanten kint hant ouch gelopt unde verjehen, daz sie biz
zant Martins tage der nu naiiste kumet unde diinnan uber viumf jar bi an andcr suhi
sin, daz sie ir liute unde ir gute nit tailen suhi, luide suhi ouch ir liute iinde ir gxite a
,
Xov.
11.
ainem oder zwein die der kinde diener sin enphelhen nach dez herzogen Hermans
unde graven Gozen von TJuiwingen unde snln die selben phleger von
der kinde giite unde von ir gulte gelten der kinde sehulde, swa ez aller nStest
ist.
(4) Die phlcger suhi oucli wider rechenen herzogen Hermanne von Tecke unde
grave Gozen von Tiuiwingen unde den kinden zwierunt in ieclichem jar, ze ainem nial
umbe sant Martins naht nnde zu dem andern mal umbe sant Gerigen tag. Unde
swenne denne herzogen Hermanne von Tecke unde graven Gozen von Thuwingen
dunket, daz die phleger den kinden niht rehte tiun, so suln diu kint us ir diener
ander phleger nemen nach dez herzogen Hermans rate von Tecke unde nach graven
rate von TeclvC
Nov.
Apr.
10.
23.
10.52. ^) uil semper or.
40
4S
|
1299.
Nr.
10-52. 1053. 10-54.
I,)93
Gozen rate von Thuwingen.

(5) Unde daz allez daz hie vor geschriben stat kunt
state belibe, so han ich grave Herman von Sulze der hofrihter
si unde
dez gerihtes
insigel, wan ez vor gerihte verjehen wart. an disen brief gehenket unde
herzoge
Herman von Tecke sin insigel von sinen wegen unde herzoge Symon von Tecke mit
5
bruder willen von sinen unde siner
siner
bruder wegen
sin
insigel
ouch dar zu an
disen brief gehenket.
Dirre
brief vrart
geben
Walburge tage. do man

deni niunden
zalt
ze Hagenowe. an der nahsten Mittewochen vor sant

von Gotes gebiurt zweinumdert jar niunzig jar unde in
jar.
1053-1055.
SCRIPTA PRO ECCLESIA

GOSLARIE^^SI.
1299. (ante Mai. 21).
1053.
Bepetimus edttionem,
15
est
'
CITATIO PAETIS.
qiiae
lul. 1.
(ante Mai. 21).
cx apograplio coaevo tahularii civitatis Goslariensis parata
UrJcundenbzich der Stadt Goskir'' II. 547 nr. 566.
(P. deest.)
Frou Elizabeth graven Reinboltes seligen ehch wirtin von Solmisse unde Reinbold
ftun, ir sulent antworten ze hove mester lacobe des Romischen kuniges Albrethes
scriber an dem Samstage vor sente Lrbanes tage.
uwer
10.54.
It<:m
80
1.
c.
Ich grave
II.
549
SENTENTIA lUDICIS
nr.
CUIilAE.
Mai. 22.
568 ex apograiiho coaevo^.
Herman von
(P. deest.)
Sulz der hovei-ichter mins herren des Romischen kuniges
Albrechtes tun kunt allen den. die dissen bref sehent oder hSrent lesen, daz Reinbold
1).
(l.
25
c.
II,
In adnotatione jônere
54S
().
liceat
scripium regis Aiberti, qtiod ud easdem res spectat, Mai. 21 datnm
067 ex autographo, cuins sigilla adliuc pendent; Eey. Albr. 181):
Nos Albertus Dei
gratia
Konjanorum rex semper augustus ad universorum notitiam cupimus
filius quondam Reimboldi comitis de Solmez

ad instantiam honorabilis viri magistri lacobi canonici Goslariensis, notarii nostri dilecti,
procuratoris legitimi honorabilium virorum
prepositi,
decani et capituli eiusdem ecelesie ad
nostre presentiam maiestatis in figura iudicii pro se et pro nobili domina Elizabeth relicta predieti
Reimboldi comitis, matre sua similiter citata, sicut procurator ab ipsa legittime coustitutus nomiue
pervenire publice profitendo. quod nobilis vir Reimboldus
citatus
so
suo et nomine procuratorio pro ipsa matre sua coram maiestate nostra tt in presentia venerabilis
Gerhardi Maguntini archiepiscopi principis nostri karissimi asseruit et recognovit publiee profitendo,
35
quod super curte Mengede et bonis ad ipsam pertinentibus, super quam ipsos idem magister lacobus
impetivit, ipse et mater eius predicta se nunquam intromiserunt nec receperunt seu habuerunt aliquid
ab eadem.
Renuntiavit nichilomiuus idem Reimboldus pro se et prefata Elizabeth matre sua et
ipsorum heredibus omni iuri. aetioni et impetitioni, que sibi in memorata curte Meugede competunt
vel videutur competere iuantea, simpliciter et espresse.
In cuius rei testimonium et pcrpetui
roboris firmitatem sigillum nostrum una cum sigillo memorati Gerhardi aichiepiscopi Maguutini
presentibus est appeusum.
Xos vero Gerhardus Dei gratia sancte Maguntine sedis archiepiscopus sacri imperii per Germaniam archicancellarius rogatu prefati Reimboldi presentes litteras sigillo nostro iussimus communiri.
Actum et datum apud Oppenheim, XII. Kaleudas lunii. iudictione XII, anno Doniiui M ducentesimo nonagesimo uono. regui uostri auno primo.
jiai. 23.
APPENDIX
jfj94
I.
Elizabet sune grave Reinboldes seligen elich wirtin von Solmesse kum vur mich,
do ich czo gerichte sas unde verjach fur sich unde vur sine mutter, daz er den dechan
unde daz capittel unde daz goteshus zu Goslar unde alle ir erben der vorgenanten
froiiii
von Solmize niht wellen irren mid kheiner slachen dinge an den hove zu Mengede
imde svaz dazzo horet, wan de selben gud ze rechte sint des stiftes ze Goslar unde
von deme verzihende. Daz Reinbold von Solmisse hat getan vur sich unde vur sine
mutter unde vur alle ir erben. Darumbe hat meister lacob mins herren des Rflmischen
kunio-es Albrechtes scriber, der^ ein tumhere ist ze Goslar, de vorgenanten von Solmisse
clage,
dcr
gelazen
ledich
alse
er
se
geladen
vor
hete
mins herren gerichte
Rumischen kuniges Albrechtes.

Der brief wart geben an dem Yritage vor sent Urbans, do man
geburte zwelfhundert jar nunzig jar uiid
praehet:
l.
II,
c.
IV
550 nr. 570 ex duohns
IS
CVRI6 A
Sigillum alterius desideratiir ;
RTI
DEI
RA
lo
zalte
von Gotes
lul. 1.
Sigillum prioris
autograplns.
:
des
jare.
SENTENTIA EIUSBEM ALTERA.
1055.
Item
dem nundem
in
haec
VM RE
:
verba
.
S.
'
is
in verso leguntiir: Inductio in possessionem ^
(P. deest.)
Ich grave Ilerman von Sulz der hoverihter mins herren des R6mischen kunges
voii dera Werde minen gruz unde gebut ju von mins
Albrehtes enbute hern Rudeger

herren gewalt des kunges, daz
ir meister lacoben mins herren sriber des R6mischen

kunges Albrehtes, der ein tfimherre ist ze Goslar, anleitent nach rehte uf den hof ze
Valender dem man heisset des Kunges hof unde swaz zft dem vorgenantem hove
geh8ret, daran in irret unde hant lange geirret Ciinrat von Toneburk unde Herman
ITnde gebut ju von mins herren gewalt des
sin briider mit gewalt unde ane rehte.
anleitent nach rehte, swa er uch
lacoben
meister
ir
den
vorgenanten
kunges, daz
giit sines bruder umbe zwei
Hermanes
unde
uf
von
Toneburk
wiset uf Cfinrates gut
phenniiige,
darumbe si den vorColnischer
tusent mark unde umbe vierzig mark
20
25
gesriben meister lacoben unde daz gotteshus ze Goslar hant mit unrehte geschadiget
1054.
a)
des ed.
1) Item ponimus scriptum regis Alberti Nor. 9 datiim (l.

Apr. 19 facto; Eer/. Albr. 230):
Albertus Dei gratia' Romanorum rex semper augustus
c.
II, 551
m:
571
e.v
transsumto
a. 1320. 30
streBuo viro Rudengero de Insula
fideli

Cum honestus et discretus vir magister lacobus curie nostre notarius, procurator et eanonicus
Goslariensis ecclesie, nomine honorabilium virorum prepositi, decani et capituli predicte ecclesie
contra nobiles viros Conradum et H(ermanuum) de Toueburg et alios fratres et coheredes eorum per
sententiam obtinuerit in nostra curia iuris ordine in omnibus observato, quod ipsum in possessionem
curie de Valendir cum suis pertinenciis universis. que Regalis curia volgariter appellatur, mittere
debeas corporalem, in qua quidem curia quondam Hermannus paler eorum de Tuneburk gravem
predicto capitulo ecclesie Goslariensis iniuriam intulit et predicti fratres et coheredes eorum eidem
suo dilecto
35
40
succedentes eosdem gravius Dei timore postposito in animarum suarum periculum non desinunt molestare,
obtinuit eciam magister lacobus procuratoris nomine per sententiam,
quod pro duobus milibus marcarum et quadraginta marcis Coloniensibus, quas idem fratres et eorum
patri iiDsorum
in vicio
indebite perceperunt, in possessionem bonorum ipsorum,

ubicumque ostenderit, similiter mittere debeas personalem
propter quod fidelitati tue seriose
committimus et mandamus precise voleutes, quatinus sepedictum magistrum lacobum in corporalem
possessionem predictorum bonorum aut certum suum nuntium secundum latam seutentiam mittere
non omittas et defendas nostro et imperii nomine in eisdem.
Datum in Ezzelingen, V. Idus Novembris, anno Domini MCC nonagesimo nono, iudictiouf XIII,
regni nostri anno secundo.
pater de predicta curia et eius pertinentiis
45
8*'
ACTA lUSTITIARIORtJM CURIAE.
Nr. 1054-1057.
1299. 1300.
1095
wan die clage hat meister lacob vollevfiret mit rehte unde
von
mit
des gotteshus vvegen unde des capitels von Goslar, da
per vorgenante meister lacob korherre ist.
Unde do diz erteilet vvart ze Gengembach,
da waren bi min herre der bischof Peter von Basel
grave Albreht von Lewenstein,
uf den vorgenanten guten,
gesammentem
urteile
grave Heinrich von Zwainbruke. her Heinrich von Ohsenstein, der senger zfl dem tume
her Cunrat von Liehtemberk. her lohans von Wartenvels, her Canrat
voii Strazburk,
von Bussenank. her Heinrich der marschalk von Bappenhein, hcr lohannes der truchsesse
von Diessenhoven. her lacob der voget von Frowenvelt, her Canrat von Ramswag,
Wagenberk, her Heinrich von Wilhein
unde ander erber ritter genuge.
her Heinrich von Bannaker, her Bilgerin von

10
Der
brief wnrt
dem nunden
geben ze Gengembach, an der Mitwochen nach sant lohannes

zalte von Gottes geburte zwelfhundert jar nunzig jar unde in
man
tage baptisten. do
jare.
1056. 1057.
SCRIPTA PRO MARESCALCO

DE PAPPEXHEIM.
(1299). Nov.
3.
(1299). Nov. 13.
Repetimus editionem, quam paravit Baiunann 'Zeitschrift fiir die GeschicJite des
Oberrheins.
Neue Fohje' IV, 70 nr. 2 ex autographo tabularii principum Furstenbergensium.
Sigillum, quod olim linis pendehat, iam desideratur.
(P. deest.)
Dem
Ulrich der
1300. Febr.
TESTIMONIUM DE 1^'DUCTIONE.
1056.
20
13.
edelin
man graven Herman von
amman
von Wizenburg minen willegen
Sulz
des kunegis hofrichter
enbeut
ich
dinst.
Ich dunt auch kunt, daz ich den edelen man hern Heinrich den marschalch von
Bappenhein geanlait han, alse mir gebotin ist von hof, uf graven Gebeharden von
Hirzberg gut zu Blivelt und zu der Schoneuowe, waz her da hat.
Des ist me dan
dri dage und sechs wochin.
Daz sage ich uf minen eit.
Dirre brief
ist
1057.
gegeben an dem nehestin Fridag nach sande Martines dage.
MANDATUM DE ASSIGNATIONE
1300. Fehr.
Item
30
pressum
l.
c.
POSSESSIONTS.
3.
IV, 70 nr. 3 ex autographo eiusdem
iabularii.
SigiUitm
dorso
im-
(P. dcest.j
erat.
Ich Cunrat von Bussenank saz ze gerihte an mins herren stat des R5mischen
kunges Albrehtes unde enbute Cunrat dem schultheissen von lS'urenberk minen gruz
unde gebut iu von mins herren gewalt des kunges, daz ir hern Heinrich den marschalk
w von Bappenhein setzent in sine nutzeliche gewer uf rehte unde in schirment nach rehte
uf graven Gebehartes gUt von Hirzberch. uf die
gut ze Blienvelt unde ze Sch6nowe.
von Wissenburk vormales hat geanleitet umbe

daruf in der
zwai hundert mark silbers, darumbe er von im mit unrehte ze schaden ist komen,
waz
er da hat,
amman
APPENDIX
1096
wan
or hat eivAigot mir sines anleiters offenen brieve alse reht ist.
besessen hat
iu
I.
me
Tunt
denne drie tage unde sehs woclicn.
daz er sine anleiti
man
des nihr,
ir
rihtet
von
nah rehte.
Der
do
man
geben an dcr Mitwochen nach unser Frowen tage der liehtmesse,

von Gottes geburtc druzehenhundert jar.
brief wart
zalte
SCRIPTA IN CAUSIS CONTRA

COMITEM DE FRIBURG.
1058. 1059.
1300. Mart.
1058.
Dedif iam
'Ada
olini
Ich
iUam
grave
13.
INTUIATIO TER3IINL
J. Ficher
Sijilli dorso
geii
7.
Herman von
lo
Nos
(P. deesi.)
mins herren des Efimischen kuniges
Sulz der hoveriiiter
ist
die dritte
nach
graven Egen von Friburk an der Mitwochen nach sant Benedicten

Der brief wart geben an dem Mentage vor sant Gregorien tage.
1059.
SENTENTIA lUDICIS CURIAE.
Item ex autographo eiusdem tahularii
I.
c.
II,
757
dem
furgebot
tage.
lul. 13.
nr. 1085).
Sigilli
vestigia
(P. deest.)
apparent.
Ich grave
Herman von
Sulz
Albrehtes tun kunt. daz I6selin

sol
(= Winkelmann
vestigia apparent.
imprcssi
hic repetimus.
Albrehtes tun kunt, daz Xicolaus von Offenbacli clage

.Mart. 23.
Mart.
ex aiitographo tahularii Oempontani
imperii inedita' II, 755 nr. 10S3).
editioiiem
7. lul.
der hoverihter mins herren des Roniischen kunges
dem luden von Tanne
ist
erteilet
20
vor gerihte, daz er
erzugen mit graven Egen hantfeste von Friburk, daz her Diethrich von Tuselingen,
her lacob der Serminzer, her lohans von Tuselingen. her Rudolf B6hant, Burkart der
Turner, Cunrat Hiibschman, Burkart Beler, .\lbreht der Lange unde Peter der munzmeister burge wurden fur graven
Egen von Friburk gen Abergolte dem luden Koppins a
son von Runach, der im sine clage geben hat vor gerihte ze gewinne unde ze verluste.
Unde swes graven Egen von Friburk sin hantfeste beseit. des sol er unde sine burgen
I6selin dem luden schuldig sin.
Mag* aber der vor genante grave Egen von Friburk
bewisen, alse reht
ist,
daz er die schult, swes
so sol er unde sine burgen
Ang.
1.
wegen, alse im vor gerihte geben

Unde hab icli im dar umbe einen
gesriben ist. an dem Montage nach
Der brief wart geben an der
a) Jlari ec7.
beseit. vergolten habe,
dem luden von
der clage
30
hat .\bergolt der lude Koppins sun von Runach.
tak
gcben
her ze
liove
ze
erzugende^
alse
vor
sant laeobes tage.
von Gottes geburte driuzehenhundert

1059.
in sine hantfeste
der schult ledig siu von ISselin
Mitwochen nach sant Kylians tage, do man

jar.
zalte
35
Nr. 1057-1062.
1300.1301.
1097
1000-1002.
DE PAPPENHEIM ITERATA.
1301.
1060.
7. lul.
lun.
10.
INTIMATIO TERMINL
lun.
7.
Repetimus editionem, quam ex autographo tahularii principum Furstenbergensium

Baumann loco ad nr. 1056 citato IV, 71 nr. 4. SigiUum dorso impressum erat.
paravit
(P. deest.)
10
Ich Burkart von Horburk saz ze gerihte an mins herren stat des RSmischen
kunges Albrehtes unde tun kunt, daz hern Heinriches des marschalkes von Bappenhein
clage was die erste nach dem furgebot an der Mitwochen nach sant Bonifacien tage
gQw Wirnt von Meren, gen Cunrat von Meienheiii unde gen Sifrit von Truhtmotzhein.
Do gab ich im den andern tag an dem Fritage vor sant Johannes tage Baptisten.
Der
brief wart
geben an der Mitwochen nach sant Bonifacien tage.
1061.
Item
16
l.
c.
MANDATUM DE
IV, 71 nr.
Ich grave
5.
Herman von
INDUCTIONE.
SigiUum dorso impressum

Sulz der
lul. 10.
(P. deest.)
erat.
hoverihter inins herren des R6mischen kunges
Albrehtes enbute hern Heinriche von Wilhein minen gruz unde gebut iu von mins
herren gewalt des kunges, daz ir hern Heinrich den marschalk von Bappenhein anleitent
30
nach rehte, swa er uch wiset, uf Wirntes gut von Meren, uf Ounrates gfit von Meinhein
unde uf Sifrides gijt von Truhtmotzhein umbe hundert phunt Haller unde umbe den
schaden, der daruf gangen
iu
ist
unde noch gan mag.
Tuiit
ir
man
des niht,
Der
brief wart
geben an dem Mentage nach sant Kylians
Gottes geburte driuzehenhundert jar unde
l.
c.
in
dem
von
tage, do
IV, 72
Ich grave
nr. 6.
Herman von
SigiUum dorso impressum

Sulz
der hoverihter
man
zalte
von
ersten jore.
SENTENTIA DE PROSCRIPTIONE FERENDA.
1062.
Item
lul. 10.
(P. decst.)
erat.
Romischen kunges
swa er es mit rehte
miiis herren des
tfln kunt,
daz min herre ze aht sol tun mit tagen,
mag, Wirnt von Meren, Cflnraten von Meinhein unde Sifriden von Truhtmotzhein
von hern Heinriches clage des marschalkes von Bappenhein.
Der brief wart geben an dem Mentage nach sant Kilians tage, do man zalte
von Gottes geburte driuzehenhundert jar unde in dcm ersten jare.
Albrehtes
getfln
30
rihtet
nach rehte.
LL.
CONSTITUTIONES
IV.
138
lun. 2s.
APPENDIX
109S
1063.
1.
RELATIO DE CAUSA COKTRA COMITEM

DE TOGGENBURG.
1301.
Nov. 29,
AutograpJion tabularii Oenopontani iam olim exemplavit J. Ficker
758
'Acta imperii inedita' II,
nr. 1088).
Pendent
sigilla quinqtie.
(=
Winkelmann
INos editionem illam
(P. deest.)
hic repetimus.
erberen herren graven Herman von Sulz hoverihter mines herren liunig
Albrehtes dez KSmeschen kuniges enbiut ich grave Herman von Honherg minen dienest
luid tun iuch kunt, als mir von hove und von dem gerihte bevolhen wart in der sache
Dem
graven Friderichs von Toggenburg dez alten und ander sit Ysaachs Herren dez
luden von Friburg, die kamen beidsit viur uns ze Basel, als in der tag gemacht war.
Do saste der vorgenante von Toggenburg hern Peter den Sclialer und hern Mathis den
Richen ritter von Basel von sinen wegen und Ysaach Herre der lude hern Hiltebranden
einsit
und hern "SYalthorn Sp6rlin von Friburg von sinen wegen ze

Toggenburg an sin geziuge, als er von hove gescheiden waz, und zoch sin warheit an Yinclin den luden von Khngenowe Bischofes
brflder, von dem diu sache von erste rurte, der da ze gegen waz in dem hove, da ich
ze gerihte saz, und gebot deme luden mit urteil dristunt viur mich, als da erteilt wart,
daz er ein warheit seite, die er wiuste iuber die selben sache. Der lude wolte viur
Do wart erteilet, daz ich in mit gerihte twingen solte. Do konde mir nieman
niut.
Unde dar
gesagen, wie ich in getwingen solte oder waz besserunge druber horte.
umbe bit ich iuch, daz ir mir enbietent, wie ich den luden und ander luden getwingen
Do greif er an ander sin geziuge und gedingete
siuUe, an die er sin warheit ziuht.
siner warheit an hern R6degern den Manessen von Ziurich und jach im och der siner
warheit mit dem eide, als verre daz da mit urteil erteilet wart, daz er ime volleclich
Och half im her Ulrich von SchSnenwerde dez selben mit dem eide
geholfen hette.
als her R6deger der Manesse und seitent die beide uf irn eit, daz der vorgenante
Yinclin ze gegen waz und ander luden und Cristen genuge, da diu satzunge geschach
von dem vorgenanten von Toggenburg und Bischof dem vorgenanten luden. I'nd da
von gaben wir dem vorgenannten von Toggenburg einen andern tag an dem nehesten
Mentage vor Wienahten daz er da sin geziuge leite als verre als er mac oder an
Und wart och vor uns erteilet mit gevallern
andern tagen, die im geben werdent.
urteile, wer daz der vorgenante Yinclin sturbe unze ze den vorgenanten tagen, daz er
geholfen hette dem vorgenanten von Toggenburg, wan ez wanlich waz, daz er niut
sagen wolte dur sines bruder willen des vorgenanten Bischofes, von dem du sache da
Und daz diz war si, daz spriche ich grave Herman bi minem eide und wlr
rSret.
lo
Spenlin von Spanegge
Do
mir.
Dec.
18.
greif grave Fridcricli von
i5
20
35
30
die
vorgenanten viere her Peter der Schaler,
35
her Mathis der Riche, her Hiltebrant
Unde
Herman und die
Spenlin und her Walther Sp5rlin bi unserm eide, daz wir diz sahen und horten.
her uber zeinem waren urkunde so han wir der vorgenante grave
Torgenanten viere unser ingesigele gehenket an diesen gegenwerten brief.

Diz geschach ze Basel in dez tuombrop[s]tes hove, do man zalte von Gottes
geburte drizehenhundert jar in dem ersten jare. an der Mitwochen vor sant Andres
tage.
*"
ACTA lUSTITIARIORDM CURIAE.
1301.1303-1305.
Nr. 1063-1066.
IOJ'J
10G4-1070.
DE PAPPENHEIM ITERATA.
1303.
Mart.
15.
1306.
Mai. 4.
Quae omnia proponimus ad editionem, quam paravii ex autographis tabularii prinBaumann loco supra ad nr. 1056 citato. Sigilla dorso impressa
cipum Furstcnhergensiwn
erant.
1064.
Baumann
Dedif
PRONUNTIATIO CAUSAE.
l.
c.
IV, 72 nr.
Ich grave Hermaii von Sulz
1303. Mart.
1.5.
(P. deest.)
7.
der lioverihter rains herron des RSmischen kunges
10
Albrehtes tun kunt, daz her Heinrich der marschalk von Bappenhein hat sine clage
is
geben mit rehte ze gewinne und ze verluste Friderich von Giengen, die er
dem Wurger, ze Uh-iche Riemen, ze Sifrit dem List, ze Heinrieh von
hern Reinboten sun, ze C&nrat von Niperk hern Warmundes sun unde ze Sifride
Der brief wart geben an dem Fritage vor Mittervasten, do man zalte von
geburte driuzehenhundert jar imde in dem dritten jare.
Berhtolt
10G5.
Item
l.
c.
PRONUNTIATIO CAUSAE ALTERIUS.

IV, 72
20
Fritak.
Gottes
1304. April.27.
(P. deest.)
nr. 8.
Herman von
Ich grave
Albrehtes tun kunt,
hat ze
Niperk
Sulz der hoverihter mins herren
des R6mischen kunges
daz her Heinrich der marschalk von Bappenhein hat sine chage
geben mit rehte ze gewinne unde ze verluste Heinrich Agten sun, die er hat ze Heindem voget von Mowenhein, ze Herman Semeler, ze Heinrich Rcinbot, ze Ciinrat
sinem sun, ze Heinrich Wezze, ze Heinrich Schedelin, ze Heinrich Vlberger, ze Cunrate
Lepheler, ze Heinrich SpSrlin, ze Herman des Lephelers sun, ze Cunrat dem Zimborrich
ze tlrich Hermans swester sun des brotbecken, ze Marquart Wfircheler,

Wernher des "Wurchelers swester sun, ze Marquart Lille, ze Heinrich Zehe unde
Heinrich dem voget von Stophenhein.
Der brief wart geben an dem Mentage vor sant Walpurge tage, do man zalte
heinier,
25
ze
ze
von Gottes geburte driuzehenhundert jar unde in
Item
Ich
35
vierden jare.
SENTENTIA DE PROSCRIPTIONE FEUENDA.
106G.
30
dem
l.
c.
IV, 73
1305. lul. 31.

(P. deest.)
nr. 9.
Albroht von Hohonlocli saz ze gerihte an
mins horren
stat
des R6mischen
kunges Albrehtes unde t&n kunt, daz min herre ze aht sol tun mit tagen, swa er es
mit rehte setun mas, Heinrioh dcn voget von Mowenhein, Ilorman Semoler, Heinrichen
Reinbot, Cunrat sinen sun, Heinrichen Wesse, Heinrichen Schedehn, Heinrichen Ylberger,
Cunraten Lepheler, Heinrich* Spflrlin, Herman des Lephelers sun, Cfinraten den Zimberheimer, XJlrichen
1066,
*)
Hermans swester sun des brotbecken, Marquarten
Wflrchelor,
Heinriches or.
138*
Wernher
APPENDIX
1100
I.
des Wfirchelers swester sun, Marquarten Lille unde Heinrichen Zehen von hern Heinriches clage des raarschalkes von Bappcnhein.
Der
brief wart
geben an dcm Samstage nach sant Jacobes tage, do man
Yon Gottes geburte driuzehenhundert jar unde
dem
in
zalte
fumften jare.
'
1067.
Item l
Aug.
23.
c.
CITATIO PARTIS.
(1305. ante Aug. 23).
(P. deest.)
IV, 73 nr. 10.
Ulrich der Zolner von Wendingen, du solt antwurten ze hove hern Heinrich dem
marschalk von Bappenhein an dom Mentage vor sant Bartholomeus tage.
PRONUNTIATIO CAVSAE TERTIAE.
1068.
Item
bildimgen'
1.
IV, 73 nr.
c.
VIII
tab.
18c
11.
(cf.
Imafjinem
heliograjihicam
?'.
130x
Sept. 20.
'KaiserurJcunden
'Texf 282).
Ich Cunrat von Bussenank saz
ze
in
Ah-
lo
(P. deest.)
an mins herren
gerihte
des RSmischen
stat
kunges Albrehtes unde tfiu kunt, daz her Heinrich der marschalk von Bappenhein hat
sine clage geben mit rehte ze gewinne unde ze verluste Bfirkart von Diezzenhoven,
die er hat ze graven Berhtolte von Graifsbach.
Der brief wart geben an dem Mentage

Ton Gottes geburte diuzehenhundert jar unde
1069.
Item
is
vor sant Mauricien

in
dem
1.
c.
IV, 73 nr. 12.
Cf.
infra
tir.
fumften
tage,
do
man
zalte
jar.
POSSESSIONIS.
10851087.
1306. Mai.
4.
(P. deest.)
Ich Cunrat von Bussenank saz ze gerihtc an niins herren stat des RSmischen
kunges Albrehtes unde enbut hern Cunrat von Ellingen minen gruz unde gebut uch
von mins herren gewalt des kunges, daz ir hern Heinrich den marschalk von Bappenhein anleitent nach rehte, swa er uch wiset, uf graven Berhtoltes gut von Graifsbach
umbe hundert phunt Haller unde umbe den schaden, der daruf gangen ist unde noch
gan mag, wan die clage vollefurt an siner stat Burkart von Diessenhoven unde hat
im och sine clage widergebcn mit rehte ze gevîniie unde ze verluste. Tunt ir des
niht,
man
rihtet
Der
brief wart
107(t.
I.
c.
25
von uch nach rehte.
geben an der Mitwochen nach sant Walpurge tag, do man
von Gottes geburte driuzehenhundert jar unde
Itcm
20
in
dem
PRONUNTIATIO CAUSAE QUARTAE.
IV, 74 nr. 13.
zalte
sehsten jare.
1306. Mai.
4.
30
(P. deest.)
Ich Cunrat von Bflssenank saz ze gerihte an mins herren stat des R5mischen
kunges Albrehtes unde tun kunt, daz her Heinrich der marschalk von Bappenhein
hat sine clage geben mit rehte ze gewinne unde ze verluste Friderich von Giengen,
die er hat ze Herman von Elolfshein.
Der brief wart geben an der Mitwochen nach sant Walpurge tag, do man zalte
von Gottes geburte driuzehenhundert jar unde in dem sehsten jar.
35
ACTA IDSTITIARIORUM CURIAE.
1305.1306.1303.
^r.
1066-1072
||in
SCRIPTA CAUSAE CONTRA

COMITEM DE FRIBURG.
1071. 1072.
1303.
9. 14.
SENTENTIA PBIOR.
1071.
i
lul.
lul. 9.
Inedifam inoponimua ex autographo tahularii KarJsruhani benivolenter transmisso.

Sigilli, quod loro tnemhranaceo pendet, fragmentn servantur.
(P. deest.)
Herman von
Ich grave
Albrehtes
Sulz der hoverihter mins herren des R6misclien
kunt allen den
tun
discn brief ansehent
die
kunges
oder hSrent lesen. daz grave
dem Dinstage nach sant Kilians

von Gottes geburte driuzehenhundert jar unde in dera dritten jare,
uf graven Egen von Friburk unibe die silberberge in Brissigo(w)e, die da lehen sint
von dcm bischiuni unde von dem bischof von Basel, daz er in irrete mit gewalt unde
Otte von Strazberk clagte vor gerihte hie ze hove an
10
tage, do nian zalte
ane rehte an den vorgenanten silberbergen von der clage wegen, alse im hat geben
edele frowe fro Margarete sin elich wirtin graven Heinriches
die
15
so
seligen
tochter von
Des selben tages antwurt im grave
Friburk vor gerihte ze gewinne unde ze verluste.
Egen von Friburk mit fursprechen umbe die vorgenanten silberberge vor gerihte unde
schieden och mit gesammenter urteile beide von gerihte, also daz grave Egen von
Friburk verjach offenlich vor gerihte einer rehten gemeinde an den vorgenanten
silberbergen, graven Otten von Strazberk von der clage wegen alse vor gesriben ist.
Unde wan grave Otte von Strazberk den teil behub von der gemeinde wegen, alse
daz grave Egen
da vor gesriben stat, do wart erteilt mit gesammenter urteile
,
von Friburk
mins herren hove des kunges niht komen
us
sol,
er im
bis
die
vor-
Were
aber daz grave Egen von

Friburg us mins herren hove des kungcs wolte varen, so sol er graven Otten von
genanten silberberge mit
S5
teilt,
alse vor gesriben
ist.
tfln, daz er des teils alse vor gesriben

Unde geschach diz do si
an den vorgenanten silberbergen.
beide vor gerihte stunden mit fursprechen. Unde zu einem waren urkundc der vor-
Strazberk die gewisseheit unde die sieherheit
unde gewis
sicher
ist
gesriben
dinge
gib
si
ich
der vorgenante grave
Herman von
Sulz
offenen
disen
brief
besigelt mit des gerihtes insigel.
Dirre brief wart geben ze Xurenberk, an
30
dem Dinsttage nach

in dem
do man zalte von Gottes geburte driuzehenhundert jar unde
1072.
SENTENTIA ALTERA.
lul
sant Kylians tage,

drirten jare.
14.
Item ineditam lyrojyonimus ex autographo eiusdem fahuhaii.
Sigilii
(!' deesf.)
vestigia adsunt.
35
dorso impressi
Sulz der hoverihter mins herren des R6mischen

[Otte von
daz grave Egen von Friburk unde'" grave
Tgen von Friburk]^ riten
Strazberjk" sint mutwilleclich uber ein komen. daz grave
[die beiden sich]'' berihten mit einsol us mins herren hove des kunges unde sulent
Mag xnv n.
[an sant Martjins" tage der nu nchst komt.
ander minneclich ob si mugent bis
Ich
[grave Herman]'
von
[kunges Albrehtes^* tun kunt,
40
des
niht
1072.
*)
gesin,
a)
unch
so
[sol
sich]'*
grave Egen von Friburg von
inclusa evamiervnt or.
desunt 6 fere litterae or.; supplevimus nos.
>)
vn
or.
<=)
liflse
heben an dem
desinit 13 fere lHfcrje or.:
6iippkvmus
noi.
Nov.
12.
APPENDIX
02
I.
nehsten tage nach sant Marthis tage unde sol \n mins horren hof riten des kunges
swa er in vindet an alle gevcrde unde sol nimmer dar us komen, bis daz er graven
Otten von Strazberg sinen teil gibt an den silberbergen in Brissigowe oder im die
ffewissebeit dar
umbe
von gerihte geben
Der
do
man
tflt,
umbe
alse die brieve stant die
die selben sache mit urteile
sint.
geben ze NArenberg, an dem Sunnentage nach sant Kihans tage,

von Gottes geburte driuzehenhundert jar unde in dem dritten jare.
brief wart
zalte
SENTENTIA ?R0 COMITE

DE WIRTEMBERO.
1073.
1303. Aug. 14.
Denuo descripshmis aiifographon

SigiUi
dorso
impressi
vestigia
adsunf.
:o
tabulnrii Sfuffgardiensis henivolenter fransmissum.
Ediderunt
etiam Harpprecht
Cammer-Gerichts' I (Ulm 1757), pag. 97 nr.

Vrkundenbuch'' I, 475 nr. 657.
Kat/serl.
4, itemqiie
'
Staatsarchiv
Weller
'
des
Hohenlohisches
(P. deest.)
von Brunecke saz ze gerihte an mins herren stat des R6mischen n

tfm kunt, daz Diepolt von Bernhusen kom fur gerihte und gap
unde
kunges Albrehtes
Wirtenberk
mutwilleclieh den hof ze Boppenwiler unde swaz
graven Eberhart von
darzu hSret in allem dem rehte, alse er in hat anbehebt Eberhart dem Tfise mit
rehtem gerihte. Es sol och Diepolt von Bernhusen den vorgenanten hof unde swaz
Ich
darzfl
G6tfrit
h6ret
von siner
vertigen
Eberharte von Wirtenberg.
Der
man
zalte
brief wart
elichen
Des
wirtin
so
or
beste
kan oder mag,
graven
geben au der Mitwocheti vor unser Frowen tage der ereren,
in
dem
do
dritten jare.
SENTENTIA DE lURE CURTIS.
1074.
1306. Mai.
9.
Repetimus editionem, quam ex aiitographo tahidarii
regii Dusseldorpiensis a. 1905.
paravit Kelleter 'Urkundenbiicher der geisflichen Stiftungen des Niederrheins

werth^ p. 149 nr. 106.
Sigilli dorso
impressi fragmenta adsunt.
I. 1
Kaisers-
(P. deest.)
Ich Cflnrat von Bflssenank saz ze gerihte an mins lierren stat des Romischen
kunges Albrehtes unde tun kunt, daz her Heinrich von Tuseburg der canonik von Werde
kom fur gerihte unde gerte ze ervarendo an einer gemeinen urteil:
wo ein man were
der ein gflt hete von einem dinckhove, ob derselbe man iht billich des hoves reht
tfln solte unde stete haben solte des hoves reht umbo daz selbe gflt, daz er von dem
hove hat.
Da wart erteilt an einer gemeinen urteil.swa ein man gut hat von
eim dinkhove, daz er ze rehte stete sol haben unde reht tun sol nach des hoves reht
umbe
daz
gflt,
daz in
gezuge des gerihtes
Der
do
man
den hof gehoret, wa daz gelegen
ist.
Des
gib ich im ze
brief.
geben ze Nurenberg, an dom Montage vor sant Pancracien tage,

von Gottes geburte driuzehenhundert jar unde in dem sehsten jare.
brief wart
zalte
2o
gib ich ze gezuge des gerihtes brief.
ao
ss
1076.
1075.
Nr. 1072-1076.
1103
VOCATIO AD lUDICIUM CURIAE.

1308.
Febr. 21.
MANDATVM IN
1075.
1303.1306.1308.
Proponimus ex fnnissumfo^ coaevo

195
in 'Codice diplomafico Lubecensi' II,
F0R3IA LATINA.
fahilai-ii
nr. 227.
Lubicensis denno
collato.
Biihmer, Eeg. 1246
sachen 439.
Ediftim
1313
est
Beichs-
(P. deesf.J
Nos Rudolfus dictus de Hewun iudex cuiie serenissimi domini domini Alberti
Dei gratia Romanorum regis semper augusti
nobili viro Gerhardo comiti Ho[l]tzsalutem.
sacie
10
Mandamus
vobis auctoritate regia firmiter iniungentes, quatinus die Lune proxima

octavam Pentecostes coram nobis compareatis prudentum virorum
magistri
civium. consulum necnon universorum civium Lubicensium querimoniis responsurus.
Dat. in Frankenfort, die Mercurii proxima ante festum beati Mathie apostoli,
anno Domini niillesimo trecentesimo octavo.
post
MANDATUM IN FOBMA VVLGARL
1076.
li
Servafnr ibidem.
.
Edifum
est
Der burgermeister, der
c.
1.
rate
196 sub
II,
unde
die
nr. 227.
(P. deest.)
burger gemeinhch von Lubecise hant
geclaget uf graven Gerharten von HoUzsten unde sol er in antworten zo hove an dem
Mentage nach usgander Phingestwochen, millesimo trecentesimo octavo.
1077-1084.
ACTA CAUSAE LUTOLDI

DE REGENSBERG.
(1298. 1308.)
Cum franssumfum horum documenforum

factuni et sigillatum, sed dato carens,
585 parafam
Transsumti scriptum primum,
scil.
nihil faciat, hic ponere supersedimtts.
Cuius verba
1)
30
{cre
a.
coaemim ab Heinrico abbate Rinowiensi
1737. adhibiiit
iiic
ponere
hic
repefendam
Ulrici
illo
M.
Herrgoff, nec Oenoponti
'Genealogia dipihmatica genfis
esse doJemus.
comifis Phirrefensis ,
Hic
illic
correximus.
cum ad usus
Signis chronologicis documenta omnia omnino
nostros
carent.
liceat:
prior totusque conventus fratrum Predicatorum

Omnibus ad quos presens scriptum pervenerit
salutem in Domino.
gardianus et conventus fratrum Minorum civitatis Lubiceusis
Presentium testimonio recognoscimus nos infrascriptas litteras patentes et integris sigillis firmatas
non abolitas, non cancellatas nec in aliqua sui parte viciatas, set integras in hec verba:
'Kos Rudolfus dictus
trecentesimo octavo'.
'.
trecentesimo octavo'.
Der burgermeister
SigiUi prioris lorum memhianaceum, siyiUum aHcium integrum appendet.
vidisse
S5
quod
nec Viennae in fabidariis inveniri poferit, edifionem ab
Habsburgicae' III, 583
lan.io.
lun. lo.
APPENDIX
1104
1077.
Edita
Fe^.rV
est
l.
c.
I.
CITATIO PARTIS.
(P. deest.)
III, 583.
Lutold von Regensperg dep junge, herren Uhich sehgen sun von Regensperg
hat geclagt uf graven Diebalten von Pfurte den elteren und soll er im antwurten ze
hofe an dem Vritage nach unser Vrouen tult der Hechtmes.
1078.
Item
l:
c.
PRONUNTIATIO TEHMINI.
(P. deest.)
III, 583.
Wur
herzoge Pridrich von Osterreich sazen ze gerichte an unsers herren stat

unsers lieben vatter des Romischen kungs Albrechtes und tugin kunt, das Lutoldes
von Regensperg des jungen Uh'iches seligen suu von Regensperg clage was du erste
dem furgebotte an dem Vritage nach unsere Vrouen tag zer liechtmes gen grave
Diebalte von Pfurte dem alten. Do gaben wur im den anderen tag an dem Mentage
lo
Febf 2. "'ich
Fei)r"22.^).vor
sant Mathias tage.
1079.
Item
l.
c.
Ich grave
(P. deest.)
Hermann von
Sulz der hofrichter mines herren des Romischen kunges
das Lutokles von Regensperg des jungen, Uirich seligen sune
Albrechtes tun kunt,
Mart.'l2.
PRONUNTIATIO ALTERA.
III, 583.
von Regensperg clage ist du drutte nach dem furgebotte gen graven Diebalten von
Pfurtc dem elteren an der Mittewochen vor Sant Gregorien tage.
1080.
Item
l.
c.
MANBATUM DE ASSIGNATIONE
POSSESSIONIS.
III, 584.
20
(P. deest.)
Ich Niclaus von Wartenfelse sas ze gerichte an mins herren state des Romischen
kunges Albrechtes und entbut herren Gr. von Rinach minen grus und gebut ouch
von mines herren gwalt des kunges, das ir Lutolden von Regensperg den jungen,
Uh-ich sehgen sun von Regensperg anlaitint nach rechte uf den halben teil des
ss
und uf den halben teil der grafschafft ze Pfurte und swas darzue
und gut, daran in irret grave Diebalt von Pfurte der alte niit gwalte on
hofcs ze Illenfurth
horet, lute
rechte.
Und
sullent
gut von Pfurte
in
anleuten nach rechte, swa er ouch wiset, uf graven Diebaltes
des alten
unrechte ze schaden
ist
umb
komen.
funfhundert marke silbers, darumbe
Unde
uf des vorgenanten graven Diebaltes

er in ansprichet
er von
im mit
swa er ouch wiset,

gut umbe sechshundert marke silbers, darumbe
sulent in anleuten nach rechte,
von einer schulde wegen.
Und
tunfc
ir
30
des nut, nian richtet von uch
nach rechte.
1081.
Item
l.
c.
SENTENTIA DE PROSCRIPTIONE FERENDA.
III, 584.
(P. deest.)
Ich Niclaus von Wartenfels sas ze gerichte an mines herren stat des Romischen
kunges Albrechtes und tun kunt, das min herr ze achte soll tun mit tagen, swa er es
mit rechte getun mag, graven Diebalt von Pfurte den alten von Lutoldes clage von
Regensperg des jungen, Uirich seligen sun von Regensperg.
ACTA lUSTITIARIORUM CDRIAE.
1082.
Itcm
Nr. 1077-1084.
1105
MAXDATUJI DE ASSIGNATIONE POSSESSIONIS.
III, 584.
c.
1.
(1298-1308).
(p_ deest.)
Ich Niclaus von Wartenfels sas ze gerichte an mines herren stat des Romischen
kunges Albrechtes und enbutte den vogte H. von Baden minen grus und gebut uch von
mines herre gwalte des kunges, das ir Lutolden von Regensperg den [jungen], Ulrichen
seUgen sune von Regensperg sezint in sin nuzeliche gewer und in schirmint nach
teil des hofes ze Illenfurt, und uf den halben teile de[r] grafschaft
und swas darzu horet, lute und gut, daran in irret grave Diebalt von Pfurte
der alte mit gewalt und on rechte, darauf in her Gr. von Rinach vormales het o-eanleutet.
Und sulent in sezen in sin nuzliche gewer nach rechte und in schurmen uf oraven
rechte uf den halben

ze Pfurt
10
von Rinach vormals hat geanleutet umbe

von im mit unrechte ist ze schaden komen.
sezen in sine nuzliclie gewer und in schurmen nach rechte uf des
grafen Dibalts guet, darauf in der vorgescriben von Rinach vormals
Diebaldes guete des alten, daruf
in herr Gr.
funfhundert marke silbers, darumbe
Und
sulent
in
vorgenannten
15
umb
geanleutet hat
sechshundert marke silbers, darumbe er
Wann
schulde wegen.i
er
in
ertailet wart, das er die anleuti
besessen hat
mee
im och dieselbe anleuti gebrochen mit gewalte und on

man richtet von uch nach rechte.
und
ist
1083.
20
IfeiH
l.
c.
anspruchet von einer
mit uwren offnen briefe, als im

denne drie tage und sechs woche[n],
er hat erzuget vor gerichte
recht.
Tut
ir
das nut,
TESTIMONIVM DE INDUCTIONE.
III, 584.
(P. deest.)
Erwurdigen herren des Romischen kunges hofrichtere enbut ich herre Gr. von
ritter minen dienst.
Euer bescheidenheit sul wussen, das ich minen jnnckhern Lutolde von Regensperg
den jungen han geanleitet uf grafen Diebaldes gut von Pfurt, als mir von des hofes
gerichte gebotten und enbotten ware und als ich ze rechte solte. Und sint sitmales dri
tage und sechs wochen und me gewesen, die da sint, die anleiti ist im gebrochen.
Das kunde ich lich uf minen eyd mit disem briefe.
Rinach
25
1084.
Item
30
l.
Edlen
c.
TESTIMONIUM ALTERUM DE EODEM.
III, 584.
un<I
(P. deest.)
erwurdigen
kuniges hofrichter oder swer

ritter
minen
herren
graven H(ermanne)
an siner
stett
sizet
von
Sulze
entbuth ich herre
Romischen
des
Gr. von Rinach
dienst.
AIs mir von hofe gebotten und enbotten waret, das ich minen junckhern Lutolden
35
von Regensperg
anleiti
uf graven Diebaltes guet
von Pfurt,
den hof
ze
Illenfurt
und swas zu den beiden horet, es sigin getwinge, benne, lute oder gut, und sint des
dri tage und sechs wochen und me, das dis ist beschechen, das [das] war sy, das
spruche ich und sagen es uf minen eyd.
1)
LL.
Cf.
>ir.
1080.
CONSTITUTIONES
IV.
139
APPENDIX
1106
De
lin.
actis
Cf. infra
6 sqq.
curiae tempore Heinrici VII.
iustifiariorum
in
I.
Appendice II. ad nr. 1119, itemque
emissis
nr.
v.
1123
sitpra pag.
1125.
1091
'
- 1087.
ACTORUM IN CAUSA MARESCALCI
DE PAPPENHEIM CONTINUATIO.
1085
1309. Mart. 8.
Cf.
lul. 2.
supra nr. 1068. 1069.
1085.
FRONUNTIATIO CAVSAE.
Mart.
8.
Edidit ex autograplio tahuJarii principum Furstenhergensium
ad
nr.
1056
pressum
citato
IV, 74 nr. 14, cuius editionem hic repetimus.
Baumann
loco
supra
Sigillum dorso im-
Ich grave Heinrich von Spanhein der hoverihter mins herren des R6misehen
kunges Heinriches tun kunt, daz her Heinrich der alte marschalk von Bappenhein hat
sine clage geben mit rehte ze gewinne unde ze verluste Frideriche von Winterowe,
die er hat ze graven Berhtolte von Graifsbach, ze Cflnrat von Slflsselberg, ze G^tfride
von Rucheshoven, ze G^tfrit von Bochtal unde ze Ulriche, der amman was zfl Wissenburg.
Der brief wart geben an dem Samstage vor sant Gregorien tage, do man zalte
von Gottes geburte driuzehenhundert jar unde in dem nfinden jare.
108G.
Item
Apr.
9.
l.
lo
(P. deest.)
erat.
c.
CITATIO PABTIS.
IV, 74 nr. 15.
is
(ante Apr. 9).
Sigillum dorso impressum erat.
(P. deest.)
20
Her Heinrich der alte marschalk von Bappenhein hat geclaget uf graven Berhtolt
von Graifsbach, uf Cflnrat von Slusselberk, uf Gfitfriden von Rucheshoven, uf G6tfriden
Yon Behtal unde uf Uh-ich. der animan was ze Wissenburk, unde solent si im antwurten
ze hove an der Mitwochen nach usgander Osterwochen MCCC nono.
1087.
Item
l.
c.
IV, 75
nr. 16.
POSSESSIONIS.
Sigillum dorso impressum erai.
lul. 2.
(P. deest.)
Ich grave Heinrich von Spanhein der hoverihter mins herren des R6mischen
kunges Heinriches enbut Heinriche von Salach dem amman ze Wissenburk niinen gruz
unde gebut dir von mins herren gewalt des kunges, daz du hern Heinrichen den alten
marschalk von Bappenhein anleitest nach relite, swa er dicli wiset, uf graven Berhtoltes
gfit von [Graifsjbach umbe sehszig phunt Haller, unde solt in anleiten nach rehte, swa
er dich wiset, uf G6tfrides gut von Rucheshoven umbe sehszig phunt Haller, unde solt
in anleiten nach rehte, swa er dich wiset, uf G6tfrides gflt von Bechtal urabe zweinzig
phunt Haller, unde solt in anleiten nach rehte, swa er dich wiset, uf Ulriches gut, der
amman ze Wissenburg was, umbe fumf unde drissig phunt Haller, wan die chige
vollefurte an siner stat Fridricii von Winterowe unde hat im ouch sine clage -wider
geben mit rehte ze gewinne unde ze verluste. Tflst du des niht, man rihtet von dir
nach rehte.
Der brief wart geben an der Mitwochen vor sant Kylians tage, do
Gottes geburte driuzehenhundert jar unde in dem nunden jare.
man
30
js
zalte von
*"
ACTA lUSTITIARIORUM CUKIAE.
1088.
1309.
Nr. 1085-1089.
1107
MAXDATUM DE ASSIGNATIONE
POSSESSIONIS.
1309.
lul. 29.
Itepdbnus editlonem nostram 'Neues Archiv' XXIII, 674 nr. 5 paratam, qziae nititur
in tahulario generaU regni Bawarici 'Rothcnburg Reichsstadt IV' fasc. 1
auto<jrapho
servato.
Sigilli dorso
impressi vestigia apparent.
(P. deest.)
Ich grave Ilemrich von Spanheim der hoverihter mins herren des R6mischen
kunges Heinriches enbut hern Heinriche deni Kuchenmeister von Nortenberg minen
gruz unde gebut uch von mins herren gewalt des kunges, daz ir Cunrat den Rostuscher
10
von Rotenburk einen biirger anleitent nach rehte, swa er ueh wiset. uf hern Walthers
uf hern Burkartes gut von Bechelingen umbe hundert
gut von Bvllingesbach unde
umbe den schaden, der daruf gangen ist unde noch tegelich darUnde sulent in anleiten nach rehte, swa er uch wiset, uf Cflnrates gflt
den man nennet von Gnotstat umbe sehs unde drissig phunt Haller iinde umbe den
schaden, der daruf gangen ist, in allem dem rehte, alse er es erclaget hat vor dem
phunt Haller unde

uf gan mag.
15
Tunt ir des niht, man rihtet von uch nach rehte.

geben an dem Dinstage nach sant Jacobes tage, do man
Gottes geburte driuzehcnhundert jar unde in dem nunden jare.
lantgerihte ze Rotenburg.
Der
voii
brief wart
1089. 1090.
zalte
TESTIMONIA lUDICI CURIAE

MISSA.
1309.
Autographa eadem manti scripta
Oct. 13.
huctisqtie
inedita,
quae servantur in tabulario
generali Karlsruhano, benivolenter transmissa descripsimus.
1089,
TESTIMONIUM PRIUS.
SigiUum, quod olim pendebat loro ex ipsa membrana exsecto,

Regesten der Markgrafen von
Baden h
iam desideratur.
(P- deest.)
580.
Dem edelon herren graven Heinr(ichen) von Spanheim dem hofrichter des
enbud
Remschen kuneg(es) Heinr(iches) von Gottes gnaden alweg merer des riches
ich graf Walraf von Tierstein
minen dienstlichen grus in steter liebi.
M
Ich
tfln
uch
graven Rudolfs
kiint,
stat
das ich saz ze gerichte ze Sliengen
von Hahberc lantgraven
marcgraf Rudolf vor mir da urziigete
am
lantgerichte an marc-
Brisg5we unde
das
die geziignusche die er tfin solte
vorgenant
unbe das dorf
der
guter du dar zu hSrent, als im ze hof erteilt wart. Das

das also vor mir geschach, des sint geziige die hie nach geschriben stant, die es sahen
unde horten: her Walther herre von R6tenlem, jungher Biirkart von Usenberch, her
ze Uchtingen
S5
in
unde unbe
dii
Wernher unde her Kun von Berghein, her Arnolt von Grunenberc, her Mdewig von
139*
APPENDIX
IIOS
I.
Sehaler von Benkon, her Kunrat
der Rummelher, her

von
Sant
Martin,
her
Mathis der Riche, her
Peter der Schaller, her Kunrat der Mimch
Otto der Munch. her Walther von Tegcrnowe, der Zeringer von ISTuwenburg, her
Har uber zeinen gewerren urkunde han ich disen brief
Rutliep unde der Bohart.
Ratolzdorf, her Kiinrat der
bisigelt mit des lantgerichtes ingesigele.
Der wart geben an den Guten tage vor
sant Gallen tage,
von Gottes geburte druzehenhundert jar unde nun
zalte
1090.
voti
den jare do
man
TESTI3WNIU3I ALTERU3I.
parum laesiim
Baden h 581.
Pendet sigillum
Marhgrafen
in
jar.
loro
ex ipsa membrana exsecto.
Regesfen der
(P. deest.)
Dem
edelen herren graven Heinr(ichen) von Spauheim dem hofrichter des

Hpinr(iches)
enbud ich Johans von Endingen ein ritter von
kuneges
Romeschen
willigen
dienst
ze
allen ziten bereit.
minen
Nuwenburg
Nach iiwerm gebote als mir von hove gebotten wart, das ich solte h6ren die
gezugnusche, die min herre marcgraf Rudolf von Hahberc hintgraf in Brisgowe solte
tun
unbe
dorf ze Uchtingen
das
unde
uiibe
voi'genant min herre marcgraf Rfidolf das erziiget hat
Brisgowe,
inle erteiit
als
wart ze hove,
15
du guter, du dar zu h6rent, das der
das ich
das
am
lantgerichte ze Sliongen in
gesehen unde geh6rt han,
das
minen eit. Unde har uber ze einen geweren urkunde so han ich disen
brief mit minen ingesigele besigelt.
Dor wart gegeben an dem Guten tage vor sant Gallen tage, in den jare do man
zalte von Gottes guburte druzehenhundert jar unde nun jar.
sprich ich uf
1091-1095.
ACTORUM
20
IN CAUSIS COMITIS
DE FRIBURG CONTmUATIO.
1309. Oct.
Cf. siipra nr.
19. 1310.
lan. 24.
ss
1071. 1072.
Aiitographa tahilarii gencraJis Karlsruhani henivolenter transmissa descripsimns.
1091.
SENTENTIA lUDlCIS CURIAE.
1309. Oct. 19.
Ineditam pjroponimus ex autographo tahularii Karlsruhani.

vestigia adsunt.
Sigilli dorso imprcssi
(P. deest.)
Ich grave Cunrat von Kirchperk saz ze gerihte an mins herren stat des R6mischen
kunges Heinriches unde tun kunt. daz soliche clage alse grave Otte von Strazberk hat
ze graven Egen von Friburk umbe den teil der silberberge, darumbe er in vormales
Ap?"i'9
vor gerihte hat angesprochen, des sint si beidenthalp vor gerihte lieplich berihtet, also
'^^^ grave Otte von Strazberk sol enbieten graven Egen von Friburk biz zft den Ostern
die nfi nehst kument einen tag ungevarlich. Unde swenne im der tag enboten wirt. so
sulent
unde
si
sol
beide darnach in den vierzehen tagen ze Nuwenbiirg in Brissigowe kumen

grave Egen von Fribfirk us der stat nimmer kumen, bis daz er graven Otten
35
1309.1310.
Nr. 1089-1094.
1109
von Strazberk sinen teil gibt der vorgenanten silberberge in allem dem rehte alse die
brieve stant, die der vorgenante von Strazberk von gerihte ze hove daruber gewunnen
Were ouch daz die selben silberberge versetzet oder verkummert weren von
hat.
5
graven Heinriche seligen von Fribfirk unde daz die satzunge grave Egeii von Friburk
bestetet hete mit sinen brieven unde mit sinem insigel, also daz ir beider besigelten
brieve geliche hellent an der satzunge, so sulent die selben berge sich selbe abe 16sen,
alse
si
verkummert
sint
unde versetzet nach rehter rechenunge.
Otte von Strazberg sinen
10
Wolte auch grave

der versatzten berge wider 16sen mit sinem silber oder
mit sinen phenningen so vil alse si noch stant nach rehter rechenfinge, daz mag er
wol tun, also daz graven Egen von Friburk sine brieve ledig werden, unschedelich die
er von der satzunge wegen daruber geben hat ane alle geverde. Aller der teidinge
alse da vorgesriben stat hant grave Egen von Fribiirk unde grave Otte von Strazberk
die
15
teil
vorgenanten gesworn zu den heiligen, daz si die stete sulent han ane alle geverde.
Der brief wart geben ze Colmer, an der Mitwochen vor Allerheiligen tage, do
man
zalte
1092.
MANDATVM DE
Iteni ineditnm descripsinms cx
in
INDUCTIONE.
autogmpho eiusdem
dem nunden
1310. lan. 14.
tahiilarii.
Sigilli
vestigia apparent.
jare.
dorso imprcssi
(P. deest.)
Ich grave Heinrich von Spanheim der hoverihter mins herren des RSmischen
kunges Heinriches enbute Cunrat Diterich von Friburk minen grfls unde gebit dir*
von mins herren gewalt des kunges, daz du graven Egen von Friburk wider setzest in
sine gevver uf reht uf die Juden ze Friburk unde uf andere sine gut, dar uf her Ciinrat
Eumelher der Schaler von Basel wart ganleitet, wan die anleiti hat er versprochen vor
Tust du des niht, man rihtet von
gerihte an der Mitwochen vor sant Angnes tage.
25
dir
nach rehte.
Der
brif
Gotes geburte driuzehenhundert jar unde
1093.
Repetinnis editionem,
30
man
wart geben an der Mitwochen vor sant Agnes tage, do

in
dem zehenden
CITATIO PARTIUM.
zalte
von
jare.
1310. lan. 14.
quae ex aidographo tahtdarii Oenopontani parata est apud

711 nr. 1013. Sigilli dorso impressi vestigia videntur;
B<)hnier 'Acfa iniperii selecta' pag.

cf.
Ficker
l.
(P. deest.)
c.
Ich grave
Heinrich von
Spanhein
der hoverihter
mins herren
des
R8mischen
daz grave Egen von Friburk kom fur gerihte an der

kunges Heinriches tiin kunt
Mitwochen vor sant Agnes tage unde versprach die ahte unde die anleiti, die Friderich
von Eichinloch vor gerihte uf in erclaget hat von der clage wegen, die im hat geben
vor gerihte der margrave Heinrich von Hachberk ze gewinne unde ze verluste. Unde
habe ich in beiden dar umbe einen tag geben her ze hove an dem Fritage vor sant
,
Valentins tage.
Der
man
wart geben an der Mitwochen vor sant Agnes tage, do

in dem zehenden jare.
brif
zalte
von
Gotes geburte driuzehen hundert jar und
1094.
3IANDATU3I
DE
INDUCTIONE.
1310. lan. 23.
Autographon tabularii generalis Karlsruhani item ineditum descripsimus.

dorso impressi vestigia adstint.
1092.
") hi
loco raso or.
Begesten der MarJcgrafen h 138.
(P. deest.)
Sigilii
Febr. 13.
II
APPENDIX
lll
I.
Ich grave Heinrich von Spanheim der hoverihter mins herren des R6mischen
kunges Heinriches enbut dem Haberstro dem schultheisse ze Gengenbach minen grflz
unde gebut uch von mins herron gewalt des kunges, daz ir UhMchen von Sande anlcitent
nach rehte, swa er uch wiset, uf margraven Heinriches gut von Hachberk, uf Frideriches
gut von Hornberk, uf Brunen gut von Hornberk unde uf Johans gflt des Romers von
der daruf gangen ist
Fribflrk umbe driuhundert mark silbers unde umbe den schaden
unde noch tegelich daruf gan mag, von der clage wegen die im hat geben grave
Egen von Fribflrk vor gerihte ze gewinne unde ze vei-luste, alse ouch hern Jacobe
von Durinkein dem schultheisse von Brisach von gerihte geboten ist, daz er in umbe
die vorgesriben schfllt uf der vorgenanten h'ite gflt anleiten sol von der clage wegen
Tflnt ir des niht, man rihtet von uch nach rehte.
alse da vorgesriben stat.
Der brief wart geben an dem Fritage nach sant Agnes tage, do man zalte von
Gottes geburte driuzehenhundert jar unde in dem zehenden jare.
&
TESTIMONIUM DE ASSIGNATIONE POSSESSIONIS.
1095.
Autograplion eiusdem tahularii hucusque ineditum descripsimus.
laesum iJendet loro ex ipsa memhrana exsecto.

.
Dem
1310. lan. 24.

Sigillum
parum
is
(P. deest.)
dem
edelen herren grave Heinrichen von Spanheim
des R6mischen kiiniges Heinriches
lo
hoverihter mins herren
enbute ich Cunrat Dietrich von Friburg
minen
willigen dienst bereit ze allen ziten.
Als ir mir enbuttent von mins herren gewalt des kuniges, das ich minen herren
grave Egenen von Friburg wider sazti in sine gewer uf reht uf die Juden ze Friburg
unde" uf andere
lan 23.24.
gut,
sine
daruf her Cfinrat Rumelher der Schaler von Basel wart
dem
Fritage unde dem Samestage den nehesten nach sante

Agnesen tage. Das sprich ich uf minen eit. Unde har uber ze einem waren urkunde
han ich niin ingesigel an disen brief gehenket.
Der wart geben an dem Samestage alse da vor geschriben stat, in dem jare do
man zalte von Gottis geburte druzehenhundert jar unde in dem zehenden jare.
geanleitet,
das tet ich an
1096.
SENTENTIA PRO MONASTERIO

BRUMBACH.
1313. lan. 17.
Ineditam proponimus ex autographo tahularii principum de Loeivenstein-Wertheim

henivolentcr
transmisso.
imaginem
vero praehet:
cum gladio et sceptro in manihus exhihet. Inscriptionem

S IVDICIS CVRIC lOh REGIS BOCffiie ROTO IPII P ALCffiAi^
VICARII.
Cf.
unde
Sigilli
dorso
fragmenta non modica servantur, quod
imprcssi
regis in throno sedcntis

.
infra nr. 1123
1125.
(P. deest.)
Ich Rfldolf von Hewfln saz ze gerihte an mins herren stat kunig Johans ze Beheim
ze Polan, eins gemeinen pflegers des R6mischen riches hie dissit des gebirges und
eins graven ze Lutzelbflrg

1095.
')
vn semper
or.
20
unde
tfln
kunt, daz
der abbet unde der convent des closters
25

zu
Bmnnebach
gerilite ledig
dar urabe
si
daz da
dem
in
lit
1310.1313.
HH
Nr. 1094-1097.
bischtfim ze Wivtzebflrg des ordens von Citel sint vor
worden mit rehte unde mit gesammenter urteil der clage unde der ansprache,
ansprach Gernot Kotbus umbe daz dorf ze Ebenode. Es ist ouch briider
Rude des selbcn ordens ze Brunnebach, der procurator unde verweser des
vorgenanten abbtes unde conventes an der sache was, gen dem vorgesriben Gernot
ledig worden mit rehte unde mit gesammenter urteil der selben clage unde anspraclie
Diether der
von Gernot Kotbus, wan in dcr abbet unde der convent des vorgesriben closters ze
Brunnebach ze eineni procurator unde verwescr an der sache heten gesetzet.
Es ist
ouch erteilt vor gerihte mit gesammenter urteil, daz Gernot Kotbus oder ieman von
10
sinen
wegen
ansprechen
do er
gerihte,
vorgesriben
die
sol
noch
si
ze
geistlichen
enmag vor
rehte
lute
umbe
die
selben sache ffirbaz
me
niht
keineni werltlichem gerihte
ansprechen
sol.
denne vor geistlichem

aber daz si Gernot Kotbus oder
Wer
ieman von sinen wegen umbe die vorgenanten sache ansprechen wolte vor geistlichem
gerihte. so ist erteilt mit gesammenter urteil, daz er in vor iren schaden unde alle ir
" kost abelegen sol, die si von der vorgesprochea sache genumen unde emphangen hant.
Es ist ouch den vorgesriben geistlichen luten ze Brunnebach erteilt mit rehte unde mit
gesammenter urteil, wer daz daz si Gernot Kotbus oder ieman von sinen wegen dar
uber alse da vorgesriben stat vor werltlichem gerihte ansprechen wolte, so sol er in
kost unde allen iren schaden abelegen vormales,
^ genumen
Des gib
hant.
genanten kunges gerihtes
Der
man
zalte
brief wart
ich ze
den
si
gezuge disen brief besigelt mit mins herren des vor-
insigel.
geben ze Nflremberg, an der Mitwochen vor sant Agnes
1097.
ir
von der vorgesprochen sache
in
dem driuzehenden
tage, do
jare.
SENTENTIA PRO EPISCOPO

EISTETENSL
1313.
Ex C
Copiario
regni Baivarici fol.
35
40
27 nuper
dempnacionem
et
XIV
'II
publici iuris fecit
M2
W.
Xr. li
'
sigtmto tahularii generalis
Fiisslein 'Ncues
Est rubrmn: ludex curie

proscripcionem comitis Chunradi de Otingen.
cuius editionem hic
nr. 9,
30
Eistetcnsi saec.
lan. 20.
repetimus.
ArcMv' XXXII, 636

regalis publicat con-
(P.
cleest.)
Ich Eudolf von Hewun der hoverihter niins herren kunigs Johans ze Beheim
unde ze Pohm, eins gemeinen pflegers^ des Komischen riches hie dissii des gebirges
und eins graven ze Lutzelburg tun chunt, daz grave Chunrat von Otingen ist verzelt
unde sint im er und reht genomen, siniu lehen den herren ledig geseit und sint im
gemeinUch genomen alliu diu reht, diu ein semper man und ein unversprochen nian
ze reht haben sol, von graven Chunrats clage von Flugelowe, darumbe daz er an daz
riche geraten hat. "SVan die clage hat grave Chunrat von Fligelowe volfuret ze allen
sinen tagen als reht ist vor des R6mischen kungcs Ileinriches gerihte, der den selben
graven Cunraden von Ottingen verzelt hat, als vor geschriben ist, unde beschach daz
do man zalt von Gotes gebfirt
ze Brisach an dem Fritage nach sant Pangracien tag
driuzehenhundert jar und in dem zehendem jar\ wan her Chunrat von Nassenvels
,
1097.
1)
aj
pfelgers C.
Sententia proscriptimtis servata >ion
est.
j/j"!^
APPENDIX
1112
I.
ACTA lUSTlTIARIORUM CURIAE.
1313.
Nr. 1097. 1098.
mins herren vitztum bisschof Phylippes von Eysteten gerte ze ervaren an einer urteyl
vor geriht von des goteshafis wegen ze Eysteten an des vorgenanten herren stat von
Eysteten, ob man ira des iht billich einen brief geben solte naeh dem ahtbuch, als
do -wart erteylt mit gesammenter urteyl,
der vorgenant grave Chunrad verzelt ist,
Des gib ich ze

rede billich einen brief geben sol.
mins herren des vorgenanten kfinges gerihtes insigel.
Der brief wart gegeben ze Nurmberg, an dem Samstage vor sant Agnes tag, do
man zalt von Gotes geburt driuzehenhundert jar unde in dem drizehendem jar.
daz
man
ini
der vorgeschriben
ziuge disen brief besigelt
niit
TESTIMONIUM SUPER
ASSIGNATIONE POSSESSIONIS.
1098.
1313.
Apr.
6.
Azitograplwii tahularii genernlis Karlsrnhani benivolenter transmissnm (lescripsimus.
Ineditum
Jiaec:
Pendet sigillum loro ex
est.
Dem
mcmbrana
exsecto, cuius
kunde
Hewen
hoverichtere
mins
gemein phleger des riches

der Schaler von Benkon ein ritter von Basil
von Bohant
ich Cflnrat
adhuc leguntur verba

(P. deest.)
edehi herren hern Rfldolfe von
Johans von Behein unde

birges
ijjsa
CVN MILITIS SCALARII.
ein
herren
disit
kunig u
des
ge-
min willigen
dienst an allen dingen.
Alse mir von hove gebotten wart, daz ich den erwirdigen herren hern Lutolden
von R5tenlein tumprobst ze Basil
unde den
edeln herren margraven
Rfldolfen
von
20
Hahberg wider saste in gewalt unde in gewer Schophein die stat und R6tenlein die
burg und in allii du guter, daruf geanleitet waz von hern Ulrichs wegen von Butikon
dem man sprichet der Liebelose, daz han ich getan unde in den ziln, alse mir gebotten
wart von hove, unde spriehe daz uf minen eit. Unde ze einer warheit diz dinges so
han ich disen brief besigelt mit minem ingesigele.
Dirre" brief war gegeben ze Basil,
druzehenhundert jar darnach

1098.
*)
in
dem
Unea dati eadem manu
man zalte von Gottes gebiirte

an dem Fritage vor dem Pahntage*.
des jars do
drizehenden jare
mitlato ductu post inserta
est.
APPENDIX
ACTA VICARIATUS GENERALIS PER ALEMANNIAM.
11.
APPENDIX
1310. Nr. 1099.
1113
II.
ACTA VICARIATIS GENERALIS

PER ALEMANNIAM.
De
i
cf.
vicariatus generalis officio lohanni
supra png. 389
lin.
1099-1108.
29
regi
Bohemiae
a.
1310. Sept.
in.
commisso
sqq.
SCRIPTA AD RES THURINGIAE

SPECTANTIA.
1310.
10991101.
Dec.
19.
1312.
lul. 31.
FOEDUS CUM FRIDERICO LANTGRAVIO.

1310. Dec. 19.
10
1099.
SCRIPTUM TUIORUM REGIS.
tabiilarii Vimariensis. Pendent sigilla pariim laesa

In dorso leguntur: Imperialis littera domino super
lantgraviatu Thuringie et marchionatu Misnensi data.
Edidit iam olim Wilke 'TiceK mannus. Codex diplomaticus' pag. 208 nr. 169.
1313 ReichsBohmer, Reg. 1246
filis
sericis
flavi
rubeique coloris.
sachen 298.
(P. deest.)
Petrus Dei gratia sanete Moguntine sedis archiepiscopus sacri imperii per Germaniam archicancellarius necnon Bertholdus comes de Hennenberg
universis presencium
salutem et noticiam subscriptorum.
quorum interest vel interesse poterit
Romani imperii molimina rcvolventes reipublice negocia tunc utiliter agere
inspectoribus
*>
Sacri
et salubriter gerere credimus, dum principes*, per quos tanquam columpnas egregias
ipsum stipatur imperium, in maioris fidei puritatem et purioris fidei rectitudinem attrahimus et in firmioris obsequii promptitudine solidamus.
Hae itaque consideracione
inducti
S5
magnificum principem dominum Fridorieum illustris domini Alberti lantgravii

cui super lantgraviatu Thuringie et marchionatu Misnensi clare me-
Thuringie filium,
1099.
LL.
^)
eras. ex princeps or.
CONSTITUTIONES
IV.
140
APPENDIX
1114
11.
Romanorum
non sine gravibus dispendiis

repetitis vicibus insultus bellicos ingerebant, ad evitandum discriminosos litigiorum
anfranctus ad amplexus imperii mediante composicionis concordia reducere cupientes,
auctoritate nobis a serenissimo domino nostro domino Ileinrico rege Romanorum illustri
in
Adolfus
domini
morie
Albertus
et
hac parte conmissa, concessa et tradita, prout
reges
in
litteris
ipsius doniini regis per nos
prefato domino Friderico traditis plenius continetur', illam legalem sanctionem memoriter
eum eodem
recensentes, que dicit habundare iniperium in locupletacione subiectorum,
Friderico super lantgraviatu et marchionatu
concordavimus
hunc niodum,
que idem Fridericus
predictis
in
quod dictus dominus Romanorum rex propter servicia,

dominn Heinrico regi Ronianoi'um et imperio promisit facere, prefato Friderico
et suis heredibus lantgraviatum Thuringie et marcbionatum Misnensem cum universis
eorum dominiis et pertinenciis, sicut ad ipsum Fridericum tanquam ad verum heredem
videlicet
dicto
et legittimum successorem sunt rite et racionabiliter
cum omnibus
tenuerunt.
investire debet,
nostro rege
iuribus,
devoluti
et
sicut
progenitores sui
que ab imperio de iure debet habere, conferre
prout moris est imperii, de eisdem.
Romanorum
et
imperio omni accioni, que
ipsum
et
Renunciantes pro prefato domino

sibi et dicto
10
15
imperio super eisdem
lure tamen feodi dicto

niarchionatu et dominiis competere videbatur.
In
domino nostro domino Ileinrico Romanorum regi et imperio in omnibus semper salvo.
quorum omnium et singulorum testimonium presentes litteras sigillorum nostrorum'' robore
lantgraviatu
fecimus communiri.
20
Dat. Prage, XIIII. Kalen. lanuarii, anno Domini millesimo trecentesimo deeimo.
1100.
RATIFICATIO REGIS.
AutograpJion tabularii regii Dresdensis iam olim descripsit Ehert.
iUaesum
loro
In verso scriptmn
memhranaceo.
lantgraviatu et marchionatu Misnensi
Wilke
l.
c.
pag. 209 nr. 170.
et
Bohmer,
est:
Confirmacio
compositionis super
Thuringie per regem Bohemie facta.

Reg.
13141347 pag. 181
1313 Reichssachen 294.
Nos lohannes Dei
Pendet sigiUum
nr.
Edidit
as
1246
2; Reg.
(P. deest.)
gracia Bohemie, Polonie rex, sacri imperii citra montes vicarius
generalis ac Luczelemburgensis conies ad universorum noticiam volumus pervenire, quod
nos compnsicionis formam, ordinacionis et unionis concordiam per venerabilem iu Christo
3o
patrem domiiium P(etrum) archiepiscopum Moguntinum et nobilem viruni Bert(oldum)

comitem de Hennemberg, mandatum a serenissimo domino et genitore nostro karissimo
domino Heinrico rege Romanoruni habentes, cum niagnifico ]irincipe domino Friderico
niarchione Misnensi super lantgraviatu Thuringie et marchionatu Misnensi,
universis eoruin pertinenciis factam et initam
generalis ratam et gratam habentes,
eandem concordiam, postquam

rei
eam
tanquam
dominiis et
vicarius sacri imperii citra
montes
35
tenore presencium approbamus, promittentes
coronati fuerimus, nostro sigillo confirmare.
In cuius
testimonium nostrum secretum sigillum presentibus est appensum.

Dat. Prage, XIIII. Kalen. lanuarii, anno Doniini niillesimo trecentesimo decimo.
1101.
SCRIPTUM REGIS ALTERUM.
Autographon eiusdem tahularii descripsit Ebert.

Pendet sigillum illaesum
memhranaceo.
Edidit Emlcr 'Regesta Bohemiae et Moraviae' II, 972 nr. 2244.
Bohmer, Reg. 13141347 pag. 333 nr. 478.
(P. deest.)
1099.
1)
b)
oi'uni
nostrorum in loco raso artius scripta
Quae servatae non
sunt.
loro
or.
45
Nr. 1099-1103.
1310.1311.
1115
Xos Johannes Dei gracia Bohemie, Polonie rex, sacri imperii citra montes vicaLuczelmburgensis comes ad universorum noticiam volumus pervenire,
quod indissohibilis unionis ydemptitatem et stabilis amicicie federa cum magnifico principe domino Friderico marchione Misnensi inire cupientes, promittimus bona fide, quod
sibi contra omnem hominem excepto imperio pro nostris viribus assistemus, nostris
rius generalis ac
expensis contra suos iniuriatores ubicumque voluerit serviendo.
Hoc
adiecto quod
cum
terram suam ingressi fuerimus, cum armatis nobis et nostris provideat de cerevisia ct
In cuius rei testimonium nostrum seeretum sigilhim presentibus est appensum.
de pane.
Dat. Prage, XIIII. Kalen. lanuarii, anno Domini millesimo trecentesimo decimo.
.0
1102. 1103.
SCRIPTA FRIDERICT LANTGRAVII.
SCEIPTUM PRIUS.
1102.
Autograplwn Monaci
15
in
tabulario
generali
Ersstift fasc. 54' dcnuo contulimus.
Pendent
menta parva
verso legitur:
suis
loris
pertinenciis
membranaceis.
facte
In
per lantgravium terre
Gudenus 'Codex diplomaticus'
Ian.26.
regni
sigilli
1311. lan. 26. 27.
Baivarici
'Mainz
asservaium
prioris dimidia pars,
alterins
frag-
Li^ restitucionis castri Gructern cum

Thuring
Reservetur bene.
Edidit
III, 65 nr. 51.
(P. deest.)
20
Nos Fridericus Dei graeia Thuringie lantgravius, Missnensis et Orientalis marchio

dominusque terre Plissnensis et Fridericus eiusdem Friderici filius promittimus bona
fide ad hoc nos tenore presencium firmiter astringendo, quod sicut inter alios composicionis et concordie articulos inter serenissimum dominum nostrum dominum II(einricura) Romauorum regem illustrem et nos initos ' hinc inde condictum existit, reverendo
patri domino Petro archiepiscopo Maguntino castrum suum Guctirn cum omnibus suis
pertinentiis ac omnia bona sua ad ecclesiam Maguntinam spectancia per nos aut nostros
85
indilate,
servitores detenta vel occupata restituemus
absoluta et libera et restitui procurabimus
nec ipsum archiepiscopum in bonis,
hominibus aut iuribus
sue turbabimus aut ahquid gravaminis inferemus.
Et
si
quod
suis
et
ecclesie
absit per nos aut nostros
duorum mensium spacium,

emendabimus et retractari procurabimus. Ahoquin volumus
et in nos voluntarie eligimus ac nos ex certa sciencia subicimus huic pene, quod composicionis forma, ordinacionis et unionis concordia per prefatum dominum archiepiscopum
et nobilem virum Bertoklum comitem de Henninberg nomine domini nostri Heinrici
servitores aliquid in contrarium fuerit attemptatum, ilhid infra
postquam
30
requisiti fuerimus,
Eomanorum
universis
super lantgraviatu Thuringie
pertinentiis facta^, proinde acsi
et
marchionatu Missnensi et
nunquam ahqua
intervenisset concordia,
quoque
dominus noster Romanorum rex iure sibi et imperio super hmtgraviatu et marchionatu
In cuius rei testimonium prepredictis competenti fruatur et gaudeat, sicut prius.
sentem litteram nostris sigilHs signatam iussimus roborari".
Dat. Aldinburg, anno Domini millesimo trecentesimo undecimo, YII. Kalendas
extunc
3i
regis predicta
eorum
sit
nulla,
rupta.
irrita,
violata
et
ipso
iure penitus dissohita, prefatus
Februarii.
IWi.
Benuo eonttdimus
SCRIPTUM ALTERVM.
autograplion tahidarii regii Marhurgensis.
parva fragmenta picndent Joro memhranaceo.

Prohationum' iHig. 226 nr. 120.
1102.
*i
1)
Qui
Ian.27.
Prioris tantum
(P- deest.)
robor in loco raso latius acriptum or.
servati noti sunt.
2)
sigilli
Edidit Schannat 'Historia Fuldensis, Cod.
Stipra nr. 1009.
140*
APPENDIX
HIQ
II.
Nos Fridericus Dei gratia Thuringie lantgravius, Missnensis et Orientalis marchio

dominusque terre Plissnensis et Fridericus eiusdem Friderici fiUus ad universorum
notitiam volumus pervenire, quod exnunc cedimus libere et renunciamus expresse omni
competentibus super castro "Wildecke necnon
Gerstungen cum omnibus eorum pertinentiis ac bonis quibuscumque,
que reverendus pater dominus noster H(einricus) abbas Fuldensis suo et ecclesie sue
nomine ad presens tenet et possidet. Promittentes bona fide et ad hoc nos tenore
iuri
et actioni nobis et nostris heredibus
castro
et opido
presencium firmiter astringentes, quod sicut inter alios composicionis et concordie articulos inter serenissimum dominum nostrum dominum Heinricum Romanorum regem
illustrem et nos hinc inde initos' condictum existit, ipsum dominum abbatem et eccle-
necnon omnibus aUis bonis suis sitis in Thuringia

turbare
non debemus nec aliqualiter impedire, set
iuribus
hominibus
et
et in Missna,
promovere.
Et
si quod absit per nos aut nostros servitores
omnibus
pocius in premissis
illud
infra duorum mensium spacium, postattemptatum,
aUquid in contrarium fuerit
quam requisiti fuerimus, emendabimus et procurabimus retractari. Alioquin volumus et
iu nos voluntarie eligimus ac nos ex certa sciencia subicimus huic pene, quod comsiam suam
in
lo
prefatis castris et opido
posicionis forma
ordinacionis
et
unionis concordia per
is
reverendum dominum nostrum
P(etrum) archiepiscopum Moguntinum et nobilem virum Bert(oldum) comitem de Hennenberg nomine domini nostri domini Romanorum regis predicti super langraviatu Thuringie
et
marchionatu Missnensi et universis eorum pertinenciis facta^, proinde*
aUqua intervenisset concordia, extunc sit nulla, rupta, irrita,

dissoluta, prefatus quoque dominus noster Romanorum rex
acsi
numquam
iure sibi et imperio super
langraviatu et marchionatu predictis competenti fruatur et gaudeat, sicut prius.

cuius rei
20
violata et ipso iure penitus
In
testimonium presentem litteram nostris sigilUs fecimus roborari.
Datum Aldenburg, anno Domini miUesimo CCCXI,
OBLIGATIO lURIUM IMPERII.
1104.
sexto Kalend. Febr.
1311. Apr.
25
1.
Autographon tahularii rcgii Dresdensis iani olitn descripsit Ehert (= Winkelmann

'Acta iriiperii inedita' II, 768 nr. 1104).
Pendet sigillum fere illaesum loro memhranaceo.
1314
(P. deest.)
1347 pag. 334 nr. 480.
Bbhner, Eeg.
Nos lohannes Dei
gracia
Boemie
et
Polonie rex, sacri imperii citra montes vicarius
ac comes Lucenburgensis ad universorum noticiam volumus pervenire,
generaUs
ut amicicie fedus ct unionis ydemptitas
affectantes
dominum Fridericum Thuringie lantgravium

firmius et solidius solidetur, sibi ac suis
genitoris nostri domini Heinrici
rendi
in
Christo
abbatis Fuldensis
])atris
et
nos
et
magnificum principem
marchionem Missnensem inite firmetur

hercdibus, vice et nomine serenissimi domini et
et
Romanorum
domini P(etri)
ilhistris principis,
inter
quod
regis illustris et imperii, de consilio reve-
archiepiscopi Maguntini,
35
domini H(einrici)
domini Rud(olfi) comitis palatini Reni ducis Bawarie,
qui presentes aderant, regiraen, gubernacionem et defensionem terre Plissnensis et civi-
tatum imperu, videUcet Aldenburg, Zwikowe et Kemnitz, cum suis pertinentiis, quibus
ad imperium spectare noscuntur, ad decem annos continuos duximus conmiittendum, sic
quod angariis
40
onmino cessantibus consueta servicia et non ultra

recipere debeat ab eisdem.
Hoc adiecto quod si prefatis decem annis completis dictus
rex Romanorum, successores sui, nos vel aUi vices suas in Alemannie partibus gerentes,
prefatas civitates rehabere voluerimus, dicto marchioni seu suis heredibus duo milUa
1103.
1)
Qui
a)
et extorsionibus indebitis
perindc
servati
or.
non
sunt.
45
2)
Supra
nr. 1009.
ACTA VICARIATDS GEXERALIS PER ALEMANNIAM.
1311.1312,
Nr. 1103-1106.
1||7
marcaruni, pro marca qualibet quinquaginta sex grossos Pragenses computando, in quibus sibi eo quod civitatem regni nostri Boemie Lunam, que sibi obligata fuerat in
eisdem,
liberam.
restituit
obligari dinoscimur,
primitus persolvantur.
In
cuius rei
testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum.
Datum Egre, anno Domini
millesimo trecentesimo undecimo, Kalendis Aprilis,
Boemie anno primo.
regni vero nostri
MANDATA CONTRA FBIDERICUM LANTGRAVIU3I.
1105-1108.
1312. lan.
1105.
7.M.
31.
3IANDATU3I ADVOCATIS MISSUM.
lan. 7.
Eepetimus edifionem, quae ex autographo tahularii ScMeizeyisis parata est 'UrhmdenGera und Plauen' I (= Thiiringischc GeschichtsqueUen.
10
huch der Vogte von Weida,
N. Folge II) pag. 205

pag. 181 nr.
7ir.
BiJhmer, Reg. 1314
Boemie et Polonie rex, sacri imperii citra montes

comes tenore presentium recognoscimus et fatemur,
Heinricus de Wida, Heinricus Longus et Heinricus Ruzo de Plawe
gratia
vicarius generalis ac Lucenburgensis
quod nobiles
viri
ac Heinricus de Gera advocati liodie, hoc est in crastino epiphanye Domini,

presentia
nostra
domini Heinrici
20
1347
(P, dcest.)
Nos lohannes Dei

15
Pendet sigilhtm Jacsum.
429.
5.
Romanorum
se
Prage
in
serenissimi domini et genitoris nostri karissimi
ac nostris beneplacitis conformare, dicti genitoris

nostrum servitium sponte et libere subierunt, promittentes bona fide Fride-
nostri
et
ricum
filium
et
constituti, volcntes
Alberti
imperium ac nos
rcgis
Thuringie pro
langravii
iniuriose
fecit,
totis
hiis,
que contra dictum patrem nostrum

impugnare.
Propter quod eis
suis viribus
^-ice versa, quod si in dicti patris nostri

ac imperii et nostris servitiis
impugnando dictum Fridericum vel adiutores ipsius aliqua dampna eos recipere continget, de illis ipsis advocatis satisfacere vohimus ac eos indempnes reddere de eisdem.
Ceterum si strennuus vir Busso de Elsterberch in simihbus pactis et tractatibus nobis-
promittimus
as
cum
et
stare vohierit, simihter ei de dampnis,
qua receperit serviendo dicto patri nostro
si
imperio ac nobis contra Fridericum predictum, volumus respondere.
litteras fieri et sigillo maiestatis nostre iussimus
Datum Prage, anno Domini MCCCXII, YL^
30
In cuius rei
commmiiri.
Idus lanuarii, regnorum vero nostrorum
anno primo.
1106.
MANDATUM
CIVITATI DOEBELN DIRECTUM.
Autogra^yhon tabularii regii Dresdensis denuo contidimus.
quod
85
loro
memhranaceo ex ipsa memhrana exsecto impressum
scriptum cst: Prudentibus viris
consulibus
Edidit Wegele 'Friedrich der Freidige pag. 456
lohannes Dei gracia Boemie

generahs ac Lucenburgensis comes
DobeHn
et
Inn. 11.
Adest fragtnsntum
erat.
Eidem
inviolabiUter
Alberti
claruit,
credimus
ttr.
(P. deest.)
87.
Polonie rex, sacri imperii citra moutes vicarius

consuhbus,
scabinis ct
prudentibus viris
.
et
*)
sic or.
pro VII.*
omne bonum.
non latere, quod
illustris
Thuringie lantgravii fihus conposicionis federa
1105.
iti-
scabinis et universis civibus in Dobelin.
graciam suam
Incorruptam vestre fidehtatis constanciam, que erga imperium integra
universis civibus in
sigilli,
loro
Frid(ericus)
cum
fide
hactcnus
illustris
domini
ipso per nos nomine sere-
lan.
APPENDIX
IIIS
II.
modum,
nissimi domini et genitoris nostri karissimi sua voluntate inita in hunc
si
contra
conposicionis veniret pacta. qiiod ab omni iure sibi in principatibus lantgraviatu Thuringie
et
marchionatu Misnensi quesito^ caderet eo
sicut
ipso,
Quod ad vestram
violavit.
fidehtatis
notorium est principibus''
et
ex
inmemor per omnia

noticiam deducere decrevimus, ut omnia vestro, qui
tenore litterarum desuper confectarum patet limpidius,
sue sakitis
monentes vestre
fidelitatis constantiam et nichilhominus auctoritate nobis a prefato domino et genitore
nostro, cuius vicurie curam citra montes gerimus, commissa vos sub fidei debito quo
iugiter
ipsi
imperio
consilio
astitistis,
astringimini
et
auxilio
Rogantes
dirigantur.
quatinus abiecto adulterine
imperio requirentes,
et
subiectionis
dominio
ad imperium, vestrum verum dominum vos convertatis, eidem constanter adherentes et

iuxta nobilis \ari Unarci de "SValdenberg, quem propter eius expertam fidelitatem vobis
10
vestros animos et mentes

bona
imperii
iam
diu per eumdem Fredeita acuentes, quod
ricum violenter detenta ad ius et proprietatem imperii, tamquam ad verum dominum,
Sic proraptos vos exhibentes, ut regia celsitudo, ad quod promptis votis
revocentur.
in
capitaneum prefecimus, obediatis
et pareatis requisicioni,
vestro consilio et auxiho
attendere volumus,
altis
15
vos extoUat honoribus et premiis magnificet gloriosis.
Dat. Prage, III. Id. lan., regnorum nostrorum anno primo.
I
3IANDATU3I PRIUS 3IULHUSENSIBUS MISSUM.
1107.
Mart. 22.
Bepeiimus editionem, quam paravit Herquet 'Urhundenhucli der Reichsstadt Miihlhausen' (Geschichtsquellen der Provinz Sachsen III) pag. 292 nr. 640.
laesum.
Bdhmer, Beg. 1314
1347
pag. 181 nr.
lohannes Dei gracia Boemie et Polonie rex,

ac Lucelmburgensis
comes
prudentibus
civibus Mulhusensibus,
universis
suis
et
viris
Pendet sigillum
20
(P. deest.)
6.
sacri imperii
imperii fidelibus
montes vicarius
citra
consuhim
magistris
consulibus et
graciam suam
dilectis
et
omne bonum.
35
Fidelitati vestre repetitis vicibus'^ siib obtentu serenissimi
karissimi domini Il(einrici)
cipimus et mandamus,
Romanorum
quatinus
regis
et nostri
ad reprimendam
domini Alberti Thuringie lantgravii
filii
favoris
illustris
perversitatis
domini et genitoris nostri

et
gracie districte pre-
Friderici
insolenciam
et
illustris
principis
pro recuperacione
bonorum imperialium per eumdem F(ridericum) occupatorum ipsum continuo

et consilium ac auxihum efficax prebeatis, sicut imperii fideles concupiscitis
diffidatis
30
inveniri,
nullos sibi redditus seu pensiones solventes nec aliqua servicia quomodolibet exhibentes,
cum
nichil iuris in vobis
eidem competat, sed ad imperium indubitanter pertinere vestra
devocio dinoscatur.
Datum Prage, XI. Kal. Aprilis. anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo, n
regnorum vero nostrorum anno secundo.
1108.
Item
l.
MANDATUM ALTEBUM EISDEM DIBECTUM.

c.
pag. 294
13141347 pag. 182
Pendet sigillum valde laesum.
643.
nr.
nr. 8.
lohannes Dei gracia Boemie et Polonie rex, sacri imperii
mpra
llneam add.
Bohmer,
Beg.
(P. deest.)
generalis ac Lucelmburgensis
1106,
lul. 31.
comes
or.
1) I/iUerae anteriores servatae
*)
prudentibus
viris
pilms in loco raso or.
non smit.
citra
montes vicarius
magistris consulum
lo
con'

sulibus et universis
suam
et
civibus Mulhusensibus,
suis
et
1312. 1311.
Nr. 1106-1109
imperii fidelibus dilectis
19
graciam
omne bonum.
Quia vestre
qua sacro imperio, vestro vero domino estis astricti,

illustris principis domini Al(berti) Thuringie lantgnivii filium, nostrum, imperii et pacis hostem iniuriosum, ad nostram requisicionem et
mandatum pro imperii et vestro honore ac commodo, prout tenebamini, diffidastis, fideet fidei.
salutis
non inimemores illustrem Fridericum
Htatem vestram plurimum commendamus, vobis sub obtentu iraperialis gracie iniungentes,
quatinus contra prefatum Fridericum, ut ipsius eonteratur elacio, reprimatur insolencia
bona imperii occupata per ipsum facilius recuperari possint, constanter et viriliter
ut obinde copiosam nostri et impcrialis favoris affluenciam uberius mereamini
Inhibenius eciam vobis firmissime, ne aliqua sibi servicia prestetis et ne
reportare.
et
10
persistatis,
redditus seu pensiones, quos ipse olim a vobis,
dum
sue potestati vos per iniuriam et
violenciam, acsi de iure subesse deberetis eidem, conabatur subicere, sub
composicionis^ extorsit, quomodolibet exsolvatis,

15
cum
sibi
quadam
specie
nichil iuris in vobis competat,
sed ad sacrum imperium indubitanter pertinere vestra devocio dinoscatur.
Datum Brunne, II. Kal. Augusti, anno Domini millesimo trecentesimo duodecimo,
regnorum vero nostrorum anno secundo.
TRACTATUS CUM DUCIBUS
1100-1116.
AUSTRIAE.
1311. Mart.
so
320
Cf. supra nr. 319.
1109.
635
30.
1312. Aug. 18.
638.
OBLIGATIO DUCIS.
1311. Mart. 30.
Cum autographon deperierit ncc apographa nacti simus, repetimus cditionem, quam
Bohmer,
paravit Ludewig 'Reliquiae manuscriptorum' V, 527, in minutiis correctam.
aj
Reg. 13
U 1347 pag. 250
nr.
157; Eeg. 12461313 pag. 504 (Addit. II).

(P. deest.)
Nos Fridericus Dei
gratia
dux Austrie
et
Stirie
et
dominus Karinthie, Marchie
ac Portus Naonis recognoscimus et publice profitemur, quod affectantes
domino lohanne Boeniie
principe
30
et
Polonie
rege in
amoris
puritate
cum
magnifico
et
dilectionis
ipsum regem ex una et nos ac fratres nostros

per strenuos viros Ulricum de Clingenberg et Theodoricum de Pillichdorff consiliarios
nostros ad hec plenuni mandatum habentes nostro nomine parte ex altera initos ac
vinculo solide solidari,
tractatus
inter
et firnias habere volentes, pro nobis et dictis

ad hoc nos presentibus firmiter obligamus, quod^
marchionatum Moravie nobis per serenissimum dominum dominum nostrum Henricum
Romanorum regem illustrem obligatum libere et absolute reddemus'' et litteras obli-
ordinationes hinc inde confectas^ gratas

fratribus
35
nostris
promittimus
gatorias dicti domini regis
Boemie memorato.
*0
Romanorum ^
Patavie, anno Domini
1109.
et ed.
cf.
^)
nobis super eo traditas representabimus'^ regi
In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum.
Datum
1)
sunt;
et
^j
A. 1310. Aug. 1; l.
mipra pag. 280 not.
reddinius ed.
c.
3.
pag.
MCCCXI,
")
-277 nr. 612.
tertio
Kalend. April.
repraesentavinius ed.
2)
Quae
serratae
non
sunt.
3)
Quae deperditae
APPENDIX
1120
TBACTATUS POSTERIOBES.
11101116.
sujjra
174
l.
sqq.
1312.
25.Au(i.l8.
lul.
1112 hoc ordine jjraeccdtint scriptum regis supra

Pisanae nr. 1366 quod
Quae edidit Kopp 'Geschichtsbldfter aus der Schtveiz' I,
c. adhibuimus sub 1.
nr. 3
7, itemque Ficker loco supra citato pag. 95 sqq. ( 231 sqq.) nr. 7882.
Bocumenta
636
nr.
II.
nr. 1111. 1110. 1114.
in tratissumto coaevo tahidarii capitidi maioris ecclcsiae
SCRIPTUM FOEDERIS.
1110.1111.
Servatur cxemplar
lohannis regis
1)
Pataviensi confecto tnbularii Vindobonensis;
hd. 2o.
transsumto
a.
1312. Dec. 14 ab episcopo
sigillum pendet loro
memhranaceo.
Edidit
K. Friedrich dem Schonen' pag. 425; denuo contulit H. Hirsch;

Pisani modo citato; edidit Kopp l. c. nr. 4, cuius editionem
transsumto
tabtdarii
in
2)
hic adkibuimus, potioribus tantum lectionibus, orthographicis ad sola nomina propria
Bohmer, Reg. 1314 1.347 pag. 181 nr. 7.
adnotatis; notaf Ficker l. c. nr. 79.
servatur
in 2) transsumto Pisano; ediderunt Kopp
ducum
Austriae
Exemplar B
1313 pag. 506
BiJhmer, Reg. 1246
nr. 3, Ficker nr. 78; denuo contulimus nos ipsi.
Kurz
Fr.
'Oesterreich unter
(P. deest.)
(Addit. II).
1110.
EXEMPLAR lOHANNIS
1111.
AUSTRIAE.
B.
A.
Wir Johaiis von Gots gnadeii kunich

Beheym und ze Polan, vicari des Romi(l)
schen riches uber Tutschiu lant und grafe

ze
Lucelinburch
luten
allen
die
verjehen und tun chunt

sehent
brief
disen
oder
den hohen fursten
horent lesen, daz wir mit
herin Fridriche" und herin Liup(olt)'' her-
tzogen ze Osterriche und ze Steyr'' unsern

lieben swegern uns verbunden haben in ze
helfen und ze raten getriwelich unde luterlich ^der gancziu jar
der hut
dem
riche
von sand Jacobes tage
gen allermenichlich an gegen
ist
und gen
dem hohen
fursten
dem kunige von Ungern,

marggraven Voklemaren'^ von Branneburchf
und hertzogen Bonizl(aw) von Bretzla, di
herin Karelein''
hie ouz
genomen
nach geschriben
(2)
Geschech
sint,
in
der wise als her-
stat.
daz
daz
Friderich
und
Liupold" von
und
Marych
Portenowe verjehen offenlich und
Gotes genaden hertzogeri
in Osterriche
und ze
tun chunt allen luten di disen brif ansehent
oder horent lesen, daz wir mit dem hohen

fursten herin Johans dem kunig von Beheim n
und von Polan, vicari und verweser des

Romischen riches uber Tutschiu lant und
grafen ze Lucelinburg uns verbunden haben
im ze helffen und ze raten getruwehch und
luterHch vier gantziu jar von sand Jacobs
tage der hut ist gen aller menichlich an
gen dem riche und gen dem liohen fursten
herin KarHn dem kunig von Ungern und gen
hertzog Rud(olf) und Lud(wich) von Beiern
unsen oheimen, di hi ouz genomen sint
der wise, als her nach geschriben stet.
(2)
oder
irew lant
zogt mit gewalt in sin lant ze
suln wir
ze Merhern, so suln wir im
ze Osterrich'' oder ze Steyr,

1110.
2.
a) Frid. 2.
k)
g) Brezzla 2.
^) Osterriche 2.
1111.
Liupold
2.
Lup.
1>)
so
2.
<=)
Styr semper
loco herre
furste
2.
30
'
'
in
35
Gescheh daz daz ein gewaltich here

furst uf den kunig von Beheim
von Osterriche mit gewalt zogt'
in
20
StjTe, herren ze Kreyn, uf der
in
gewaltich
ein
Wir
(\)
herre oder ein furste'' uf diselben hertzogen
burg
x%
EXEMPLAR DUCUM
REGIS.
ze
lo
ein
d)
Karlin
2.
e)
furste oder ein herre.
Woldemar
')
Beheim oder
2.
helffen
f)
mit
Braxne-
zogt mit gewalt
2.
40

helfen mit unser niaht an geverde mit
iii
unscrs selhcs libe oder
Wer
oder mit einem fryen hcrren.

daz
5
wider
sich
denselben
satzten
si
hmden
einer oder
besez hieten oder
anegiengc,
sin
Wer
Osterriche in
so
odcr dehein
oder
danne geholfen
in
im daiine beholffen
wir
sinem
in
lande
mer oder dehein besez
hiete
sin
mit
uiisoror
maht an geverde.
Wer
(3)
dorft gen
mit chlage fur uns
si
aber daz sich wider
lantherren
ein ander chrieg angienge, so suln
Swaben" gewalt oder unrecht

suln
sin
einer oder
dehein ander chriech'
Wer
bischof.
satzten
in
aber daz den hertzogen von
aber daz er unser
Krakowe,
so
suhi
helflFe
wir
ini
be-
dar
beholffen sin mit zweinhundert mannen.
minne oder reht
suln wir in
Und swer
helfen.
eynem
aber
lantherren in
me
oder mit unser bruder cinem oder mit
libe
maht an geverde.
geschech, daz
bringen,
si
suln wir in
so
mit unser
(3)
10
ir
||2l
unser maht an geverde mit unser selber
einem bjseholf
niit
Nr. 1110-1112.
1312.
des niht gehorsam were,
wider den suln wire den hertzogen helfen

15
ze ireni rehte mit der maht, diu wir
haben
vcn des riches wegen" uber Tutschiu
Und swenne
40
lant.
demselben gewalt
stunden, den wir haben von des riches
wegen uber Tutschiu lant, so suln wir den
hertzogcn helfen mit zweinhundert mannen
in demselben hmde ze Swaben und auch
von
wir
ze" Elsazzen.
Si
(4)
suln
geben
ouch unsern luten
(4)
85
pyer und brot.
also
bescheidenlich
w[il]
kunig von Peheini,

ledich.
Und
und
belfe
daz wir ditz gelubde und' dis
die
(5)
verbundenuzze getriw-ehch
unsern
geben
den andern
luten
Und also bescheidenhch di

wir der vordern helffte ein tun dem
der anderen ledich.
helffe
Und
di wil sin wir
der andern
daz wir ditz gelubde und di

verbindenuzze ge[truwelich
und
di
einen eyd gen"' den heyligen.
und gentzlich]'' halten, daz loben wir bi

unsen triwen und haben des gesworn einen
eyde ze den heiligen.
Und gebn da-
daruber
ruber den
und gentzlich behalten, daz loben wir bei

triwen und haben des gesworen
unsern
Und geben
einem urchund'' disen' brief
besiglten mit unserm insigel.
Der
ze
brief
ist
brif
besigelten
mit unsen in-
sigeln.
Der brif ist gebn ze Wienn", an sand

Jacobs tage, do von Christes geburt warn
driuzehenhundert jar und in dem zwelften
gegeben ze Wienne", an
sand Jacobes tag, do von Christes geburte
warn driutzelienhundert jar und darnach'

in dem zweliften jar. in dem andern jar
10
ouch
den bereiten,
hcrtzogen von Osterriohe, die wilo soin wir
(5)
15
sol
brot
wir der vordern helfe ein tun den
di wil
30
Und
Er
und win
pyer und brot.
brot unde wfn'' den bereiten, den anderen
jar darnach.
unserer riche"'.
PROMISSIO DUCUM.
1113.
lul 25.
Ineditam proponimus ad exemplar, qiiod ex autographo Pragae in Museo asservato

no. repositi IT piaratum benivolentissime nobiscutn com-
'Land^sarchiv, Kronarchiv A.
P)
1110. 1) not
win und brot 2.
^)
darnach post zwelften jar
1111.
LL.
2.
1)
deest 2.
2.
^j uncis inclusa
CONSTITUTIONES IV.
iii
Swaben post geschehe

r)
ze 2.
')
ze
2.
") unser riche ante in

corrosa sunt
2.
<=)
einem urchund
ze
von
wegen
deetint 2.
dem andern
')
post lant 2.
unsern
2.
jare 2.
Wienn supra lineam
2.
141
")
in 2.
Wienn
2.
APPENDIX
1122
II.
municavit huius tabularii praefedus. Pendent sigilla fere illaesa hris memhranaceis. In
milibus marcis ad
verso leguntur manu saec. XIV. exarata: Compromissum super
XXX
manus Henrici
Wir
(1)
(P. deest.)
imperatoris.
Fridrich und Liupolt von Gotes genaden herczogen
in Osterrich
und
in
Styr; herren ze Krcyn, ouf der Marich und ze Portcnowe verjehen und tun chunt allen
luten di disen brief ansehent oder h6rent lesen, daz nah teyding, di zwischen dem
hohen fursten herin Johans dem kunig von Beheim und von Polan, vicari und verweser
uber Tutsiu lant dos Romisciion rihes und grafen ze Lutzelinbfirg und uns von unser
beder ratgeben und boten getriben und gehabt sint umb di drizzichtusent march silbers,
darumb wir ansprach haben ouf den satze des landes ze Merichern nah unsers herren
briefen hern Hcinrich des Romischen keysers^ der uns zehentusent march geboten
waren, wir uns also bedaht haben, daz wir di sache lazzen genzehch an den selben
unsern herren den Roniischen keyser, also waz er umb di selben drizzichtusent march
und heizzet, daz sullen wir bedersitte stot halten und

kunig von Beheim volfuren und volenden ouf den phanden,
sprichet
25.
1313.
hm.
24,
di
gult darzfi zeigen,
als vil dafiir gebfirt,
selbe bischof von Strazburg ab, so sol
Fulde an
und
lo
ietzii
inne liaben
15
di
man den ersamen
herren hern Ileinrich abte von
ao
25
30
man den ersamen
einem uberman nemen.
Gieng ouch der ab, so sol

Gieng ouch
ze einem uberman nemen.
der schidlute dehciner ab, so sol man einen andern an sin stat nemen.
(4) Und daz
wir daz stet haben und da widcr niht tfin, daz haben wir gelobt mit unsern triwen und
geben dar uber ze einem urchundc disen brief bcsigelt mit unsern insigeln".
sin stat ze
uns daz der vorgenant

wir
phande sol der kunig von Beheim

besteten mit sinen briefen und mit der lantherren briefen von Beheim und von MEerichern,
(2) Ez sol ouch unser vorgenanter herre der
di er da gehaben mag ane geverde.
keyser sprechen uber dise sache vor "Winahten di nehste choment und sol ouch di
Wer aber daz der keyser abgienge, des Got niht engeb,
besteten mit sinen briefen.
ee daz di sache verriht wurde, so si wir und der vorgenant kunig von Beheim
der selben teyding gegangen ouf schidlute und sullen wir zwen nemen und der vorgenant kunig von Belieim zwen von sinen wegen und di vier habent vollen gwalt von
unser beder w'egen ze sprechen uber di vorgenanten sache und di genzelich ze enden,
als der keyser solt getan han, ob er lebt-, und suln die di schidung volenden vor der
nehsten suniwenden dar nah.
(3) Ez ist oucli genant der ersam herre her Jolians bischof
ze Strazbiirg ze einem obermanne, also ob di voi-genanten schidlute niht uberein chomen
mohten der selben sache, mit swelichen zwein schidluten under den vieren der uberman gehilt, den sol man volgen und sol stet beliben, swaz di dri sprechent. Gieng der
und
Dec.
sol
>
herren hern Heinrich den Inschof von Gurke
Der
35
gegeben ze Wienn, an sant Jacobes tag, da von Christes geburde

waren driuzehenhundert jar und darnah in dem zweliftem jar.
brief
ist
PROMISSIO REGIS BOHEMIAE PRIOR.
1113.
Superest in solo 2 transsumto Pisano.

inspcximus.
Cf. nr.
1112 cap.2.
Ediderunt Koj)p nr.
5,
Iul.25.
Ficker nr. 80.
Denuo
Bdhmer, Reg. 1314 1347 xmg. 389 nr.531 (Addit. III).
*o
(P. decst.)
Wir Johans von Gotos genaden kunig ze Beheim uud ze Polan, vicari des Romischen riches uber Tutschiu lant und graf ze Lucelinburg verjehen und tun chunt allen
den
di disen brif
1112.
1)
sehent oder hornt lesen, daz wir gelobt haben und loben mit disen
corr. ex insigele or.
Cf. sitjwa pag.
280
not. 3.
2) Cf. nr. 1113.
II
ACTA VICARIATUS CxENERALIS PER ALEMANNIAM.

briefen den edeln fursten hertzog Friderich
liben
Nr. 1112-1115.
1123
und hertzog Liupolt von Osterriehe unsern

suln unsern Hben herron und vater hern
und manen
daz wir biten
swegern,
1312.
Heinrich den Romischen keiser,
&
daz er nach sinen brifen, di er den edeln fursten

hertzog Friderich und hertzog Liupold unsern swegern gegeben hat vor Brizze *, uzrichtung schafFe der guter, di an denselben briefen benant sint, zwischen unser Frowen tage
der schirest chumt. Gescheh aber des nicht, so suln wir in derselben
nach denselben briefen diselben sache richten an geverde von deni gewalt, den
wir haben von unsers vorgenanten liben herren und vater wegen und des riches uber
Dar uber ze einem urchunde geben wir disen brif besigelten mit
Tutschiu lant.
unserm insigel.
der lihtmesse
'
M'î'ebr. 2.
frist
10
Der
brif
unserer riche
gebn ze Wienne, anno Domini MCCCXII,
ist
dem anderm
in
IIU. QUTTATIO
FRIDERICI DUCIS.
Iiil.
Aidogrnplion tabularii Vindobonensis descripsit H. Hirsch.

v>
laesiim loro
Edidit Emler 'Regesta Bohemiae
membranncco.
an sand Jacobs tage,
jare.
27.
Pendet sigillum parnm
3Ioraviae' III, 39 nr. 88.
et
Bohmer, Reg. 12461313 pag. 506 (Addit II).
(P. deest.)
Nos Fridericus Dei gracia dux Austrie et Styrie presentibus pubUce profitemur,
quod de summa pecunie serenissimo domino nostro domino Heinr(ico) Romanorum imperatori per nos nuituata magnificus princeps dominus lohannes rex Bohemie affinis noster
so
karissimus,
eius pro absolucione dominii nostri in
filius
genis grossorum Pragen(sium)
et
in
sexcentis
marcis
Burgowe
argenti
in mille ducentis
sexa-
Constanciensis ponderis
creditoribus nostris de Spyra datis, item in mille marcis argenti, quinquaginta sex grossis
pro marca qualibet computatis,

honorabili viro
j5
centum
viginti
sexagenis grossoruni Pragen(sium)
quidem pecuniam in prefato mutuo domino H(einrico) Romanorum

harum testimonio defalcamus.
Datum Wienne, anno Domini
1115.
30
et
MCCC
irnperatori predicto
duodecimo, VI. Kal. Augusti.
PROMISSIO REGIS B0HE3IIAE ALTERA.
Aitg. 17.
Contulit 1) trnnssumtum episcopi Pataviensis siipra ad nr. 1110. 1111 citaium

H. Hirsch; 2) transsumtiim Pisanum inspeximus nos ipsi; ediderunt Ko^rp nr. 6, Ficker
Bohmer, Reg. 1314 1347 pag. 182
nr. 81. Potiores tanfum lectiones ex 2 adnotavimus.
nr. 9;
pag. 389 nr. 353 (Addit. III).
(P. deest.)
Wir Johans von Gots gnaden kunich
ze
Beheym und
Romi-
ze Polan, vicari des
schen riches uber Tutschiu lant und graf ze Lucelburch vcrjehen offenbar an
35
Quam
abbati Zedlicensi nostro noniine traditis nos legittime expedivit.
dem
brife,
daz wir schaffen suln und gebieten unseren getriwen Dyetegen von Chastel% daz er di
und hertzog Liup(old) von Osterrich" unser

purgen ledich lazze umbe zwelfhundert schok grozzer Prager
pfenning'', di man im schuldich was von Cuncelmannes wegen von Uhne, den er
gevangen hete und den er darumbe nach teiding ledich iie. Und sol daz geschechen
Gescheche des niht vor
vor unser Frowen tage ze der liehtmisse der schirst chumt.
hochgeb5rn fursten hertzog Fridrichen''
liebe
40
dem
sweger und
zile,
so
ir
suln wir diselben" zwelfhundert
a)
Kastel
Eelben 2.
e)
denselben hertzogen poat wir
1)
Supra
1115.
2.
>)
Friderich 2.
<:)
schoke den^ hertzogen gelten uf sant
Osterriche
2.
d)
pf.
Prager
2.
")
di 2.
2.
nr. 636.
141*
f)
den-
Fli.'r.2.
APPENDIX
1124
ji3i3.
II.
Waltburgen tag der nehst chunt. Wir suhi ouch di vorgenanten hertzogen voii Ostermachen von Heinr(ich) von Kohi und Sygelin Gontram'' burger ze Spyer'
un>b sehshundert niarch silbers Costentzer gewihtes vor den nehsten Wihnachten.
Und sol daz vorgenant gut abe gen an der summe gutes, di si unserm hben herren
und vater herin Heinr(ich) dem Romischen keyser geUhen habent und darumb si pfande
rich ledieh
Dec^M.
Daruber ze
habent.
einem urchunde geben wir disen
brif besiglten
mit
unserra
insigel.
geschechen ze Znoym, des nsehsten Donerstages nach unser Vrowen tage

assumpcionis, do man zalt von Christcs geburte driuczehenhundert jar und in dem
Daz''
ist
zweliften jar darnach, unser riche in
1116.
dem anderm
lo
jar''.
PBOMISSIO FRIDERICI DUCIS.
Aug. 18.
Servatur in solo 2 transsumto Pisano; ediderunt Kopp nr. 7, Ficker nr. 82, cuius
BiJhmer, Reg. 1246
1313 pag. 506
adnotationem conferas velim. Denuo contidimus.
(P- deest.)
(Addit. II).
Wir
Fridrich von Gotes genaden hertzog in Osterrich und in Styr, herre ze Chreyn,
is
ouf der Mariche und ze Portenowe verjehen und tun chunt allen hiten, di disen brief
an sehent und horent lesen, daz wir loben und gelobt han ab zelegen und ouz zerichten
allen den schaden, der geschehen ist ouz unserm lande ze Osterrich gen Beheim und
m' 25'
Sept.
3.
gen Merchern von der zit, do wir sprachten ze dem ersten male ze Reygrade mit dem
hohen fursten herin Johan kunig ze Beheim und ze Polan unserm Ueben swager, des
^^ Phingsten di hin sint vntz ouf sant Jacobes tag der nu gewesen ist und der darnach
geschehen ist oder geschieht in vier jarn. Wir haben ouch von unsern wegen genomen
daruber ze schidehite unser Hbe getriwen Albern von Kunring nnd Art. den ZendeUn,
und der kunig von Beheim von siner wegen Burch(ard) den burgrafen von Meydburg
und Jesken von Meserietz burgrafen z[e] Brunne, und ze einem obermanne bedenthalben
Heyd. burgrafen von Gors, und suln di schidehite niit samt dem oberman umb den
schaden, der vntz her geschehen ist, einen tag leisten ze PoherHtz von dem nehstcn
Suntag uber vierzenhtag, und swaz
wir bedentlialben stet han.
der nierer
teil
Wer
di vier sprechent,
aber daz
daz nian ouf richten
vier uberein
di
niht
sol,
20
2s
daz suhi
chomen mohten, swaz
under den viern sprichet, dez suln wir bedenthalben gehorsam sin. Wer m
obman gehilt, daz sol aber stet sin.
aber daz sich di vier* zweiten, mit swelhen zwein der
Ez
sol
ouch
aller
in einem maneyde dar nach

Dar uber haben wir ze burgen gesatzct
schade bedenthalben ouz geriht werden
zehant, swanne di schidelute gesprochen habent.
unser lieb getriwen meister Bercht(old)
unsern obristen scriber, Eberhard von Walse,
Ditr(ich) von PiHchdorf, Ott(en) von Celking, Wych. von Topel und Albern von Kunring, swanne di gemant werdent, so suHi si invaren in di stat ze Brunne mit ir selber
Hbe oder iederman ein ritter mit drin pherten an sin stat legen. Wurde ouch in dem
moneyde, swanne si invarent ze leisten, der schade, der von den schideluten gescheiden
wiert, niht ouz geriht
den luten,
di in
emphangen habent,
so suln
[si]
as
leisten furbaz fur
zweituzent march silbers, der wir der vorgcnantcn kunig von Beheim gevaHen
sin,
und
40
den schaden, und niht ouz chomen, ez werd ab geleit der schade den, di in emphangeii
dem vorgenanten kunig von Beheini werden gegeben und verriht di zweitusent march silbers.
Und gieng der vurgenanten schidelute deheiner ab oder der
obman, so sol man einen andern an sine stat nenien. Gieng ouch der burgen deheiner
ffir
habent, und
Guntramer 2.
') Spyr 2.
waru driuzeheuhundert jar uiid
nach unserer Frowen tage assumptionis, unserer
1115.
'')
Christes geburt
1116.
wier
c.
'')
in
eachatocollon in 2:
dem
riche in
Der
brif ist
gebu ze Zuoym, do von
zwelften jar darnacU, an deni necbsten Uonnerstage
dem andern
jare.
1312. 1311.
Nr. 1115-1118.
125
so suln wir einen andern
als erbern geben an sein stat.

Und daz disiu rede stet
und unzebrochen belibe, geben wir disen brief versigelten niit unserm insigel.
Der brief ist gegeben datz Znoyme, do von Christ geburde waren driuzehenhundert
jar und dar nach in dem zwelften jare, an dem nehsten Yritag nach unser Yrowen tag
ab,
ze der schioding''.
TESTIMONIUM DE CONTUMATIA
1117.
COMITUM HOLZATIAE.
1311.
Mai. 4.
Hepethnus editionem, qnae ex autographo tabularii

in 'Codice diphmafico Lubecensi'
10
nr.
rius
15
527 (Addit.
11,241 nr.2Sl.
civitatis Lubicensis
Bohmer, Reg. 1314
III).
parafa
esf
1347 pag. 389

(P. deest.)
Nos lohannes Dei gracia Boemie et Polonie rex, sacri iniperii citra montes vicaae comes Lucenburgensis ad universorum noticiam volumus pervenire,
generalis
quod anno Doniini millesimo trecentesimo undecimo, in die beatorum apostolorum Phymagister Alexander prudentium virorum consulum et civium Lubicensium
notarius apud Pragam in nostra presencia constitutus proposuit, nobiles viros Gerhardum
et Adolfum comites Holtsacie et in Schowenburg fratres esse ex parte predictorum
consulum et civium super causa, que inter ipsos hinc inde verti dicitur super turri sive
lippi et lacobi,
castro
Travemunde
et insula Priwalk,
ad nostri examen
iudicii evocatos.
Ipso Alexandro
quam diu
eodcm termino
termino pro memoratis consulibus et civibus comparente et
in predicto
20
expectante, prefati vero comites vel aliquis ex parte
eorum
se in
debuit
nostris
ininime conspectibus offerebant.
Datum Prage, anno Domini
predicto, quarto
Nonas
Maii, regni vero nostri
Boemie
anno primo.
ACTA CAUSAE CONTRA

GERHARDUM DE LANDSCROK
1118-1120.
1311.
lul.
Ciim aufographa deperierint, secuti
Aug. 28.
modum,
qiiem
iam supra ad
1118.
35
4 edendicm
viae erat in fabulario liberorum barontim a Stein, descripsit
nr.
stimmaria fanfum horimt doctimenforum proponimus, quae ex Invenfarw

de anno 1600' existenfi
archivo burggraviatus de Sinzich, qtiod tunc Nasso-
adhihuimus
30 'Stifels
14.
Servatur
l.
c.
fol. 27'.
CITATIO FARTIS.
A. Wyss
b.
m.
Iid. 14.
(P. deesf.)
Ein citation und ladunge an das Romische konigliche hofgcricht gethan durch
Johannem konig zu Bohmen und zu Polen, gemcinen pflegere des Romischen reichs
1116.
bj
schieJiaig
c.
M.ii. i.
APPENDIX
1126
II.
Teutschland diseit des gebirges. graven zu Liitzenburg etc. an herrn Gerhard von
Landskron, sich zu vertheidigen uff beschehene anklage Johanns ritters marschalks des
erzbischofen und churfiirsten zu Maynz Peters, das wolgedachter herr zu Landskron
in
Svfriden von Frawenstein, so

"efengnuss uff recht
in
des reichs acht und
in
seinem des von Landskron
gewesen, ledig gelasen, cum comminatione uff den
er in die acht und pflatz des von Frawenstein erklaret seie.

Datum zu Podyebradt. Mittwochens post Chiliani, anno 1311,
im
fall
ausenpleibens
seiner konigreiche
ersten.
1119.
LITTERAE EXCUSATOBIAE ARCHIEPISCOPI COLONIENSIS.

Item
Aug.
14.
(P. deest.)
fol. 31'.
vicarium des
Ein lateinischer brief an Johannem konig in Bohmen und Polen
Liitzenburg
Henrici
erzbischofen
zu
Collen,
das hcrr
graven
zu
reichs,
Romischen
,
Gerhard herr zu Landskron utf erforderung des Romischen keysers in Italiam zu ihrer
majestiit dienst sich begeben und do noch seie, ehe dann die konigHche ladungsbriefe
uff ansuchen des Menzisclien marschalks ausbracht zu Landskron ubcrantwort worden.
Derhalben ihme furs selbige mal zu erscheinen nicht moglich.
Sub dato Bruhel, 1311 in vigilia assumptionis beatae Mariae virginis.
Noch
eine[rj
eiusdem tenoris
et dati
15
auch von erzbischofen hoehgedacht geschrieben
an des konigs hofrichtere.
IVH).
Item
PROTESTATIO ARCHIEPISCOPI MOGUyTINENSIS.

fol.
Aug. 28.
20
(P. deest.)
35.
Ein brief Petri erzbischofen zu Menz dorin er meldet, das Johann von Waldeck
sein
kron
marschalk ausz seinem geheise und befehl die sache gegen Gcrharden von Landsans konigs
hof von Bohmen,
Romischen stadthalters angefangen.
so
bis
zur
wiederkunft selbigen Gerhardi ausz Italien und des Romischen kiinigs dienst im stillstand
verpleiben
25
solle.
Sub dato Aschaffenburg,
1121.
5.
Calend. Septemb., anno 1311.
POSSESSIONIS.
1312.
Apr.
7.
Autographon tabularii generalis regni Bawarici 'Mainz Erzstift Nachtrage fasc. 12'
Sigilli dorso impressi fragmenta servata sunt.
In verso
legitur: Ii contra comites.
Bohmer, Reg. 1314
1347 pag. 834 nr. 484 (Addit. II).
signatum denuo descripsimus.
(P. deest.)
Wir Johans von Gottes genaden kunig
ein gemein
Duschenlanden hie dissit des gebirges unde ein grave
ze Lfitzzelbfirg enbieten
dem amman von Ravensburg unsern gruz.
Wir gebieten dir von kuniclicher gewalt, daz du den erbern fursten unde herren
den erzibischof Peter von Meinze anleitest nach rehte, swa er dich wiset. uf graven
pfleger des
R6mischen
ze
Beheim unde
ze Polan,
3^
riches in
.
AH

Radolfes
voii
gfit
hant.
umbe
du des
Tflst
man
AVerdenberg den
gut von Montfort
ahttiisent
man
niht,
mark
rihtet
1311. 1312.
Nr. 1118-1122.
1127
nennet von Sangans unde uf graven Wilhelms
darumbe
silbers,
si
in
mit unrchte geschadiget
von dir nach rehte.
Der brief wart geben an dem Fritage nach sant Ambrosien tage, do man zalte
von Gottes geburte driuzehenhundert jar unde in dem zwelften jar, in dem andern jar
unser kunigriche.
SCRIPTUM IN FAVOREM MONASTERIl
1122.
WALTSASSENSIS.
1312.
Ineditum descripsimus ex
10
lun. 21.
Copiario antiquo ntonasterii Waltsassensis, qui in tabu-
hrio yenerali rcgni Bawarici asservatur,
fol.
1S6.
(P. deest.)
[Ijohannes Dei gratia Bohemie et Polonie rex, sacri imperii citra montes vicarius
comes
generalis ac Lucehnburgensis
venerabilibus et religiosis viris
abbati et con-
ventui monasterii "\Valtsachsen(sis) Cystercien(sis) ordinis, devotis suis dilectis

15
omne bonum.
Cum de castro Bernaw niulta vobis ac viatoribus
hactenus evenissent incommoda et ne maiora de castro
suam
gratiam
et
et
terrarum vestrarum* incoHs
spolia comnon inprovide deliberastis, prout ex insinuacione vestra i'ecepimu8, dictum

castrum cum villis desertis Griezbach et Hohentanne ac earum pertinenciis, iuribus ac
utilitatibus universis pro trecentis marcis argenti de manibus nobilis -sdri Heinrici advocati
de Plawe hberare ac ipsum castrum omnino subvertere, ne ibidem spelunca latronum
vel habitaculum habeatur, ad cuius redempcionis seu liberacionis intentum favorem
predicto deinceps
mittantur,
20
nostrum
et consilium humiliter petivistis.
Devotis igitur vestris supphcacionibus annuentes
absolucioni premisse auctoritate vicarie generalis, qua fungimur in imperio citra montes,
25
consensum nostrum expressum
locum
castri
cum
Romano
benivolum inpartimur,
quod castrum seu

domino et genitori nostro
qui pro tempore fueiit impevidelicet
ita
vilhs predictis et pertinenciis suis serenissimo
karissimo domino Heinrico

ratori
et
Romanorum regi illustri vel ei

cum requisiti fueritis,
seu nobis,
regi
vel
pro trecentis marcis argenti
quahbet restituere debeatis, fructibus medii temporis si quos inde perceperitis in sortem minime computandis. Ahis etiam litteris, si quas de predicto patre
nostro vel aliis imperatoribus seu Romanis regibus optinetis^ super bonis huiusmodi
sine difficultate
30
1122.
1)
m-a;:
c.
Litteras imperatwis a. 1313. lan. 25 datas proponimus ineditas ex 1) transsumto a. 1313. Mart. 3
confeeto eiiisdem tabularii.

35
C his inscripta sunt: 2) fol '7, 3)

Cvpiario
fidelibus presentes litteras inspeeturis
fol.
180:
universis sacri
Romani imperii
Imperialis clemencia etsi sua liberalitate respiciat universos,
illos
tamen muuificencia prosequitur
temporalis pariter et eteme sibi sperat salutis commoda profutura.

Cum igitur honorabiles et religiosi viri
abbas et conventus monasterii Waltsassensis Cystercieusis
40 ordinis, devoti nostri dilecti a clare memorie Adolfo Romanorum rege illustri villas Hohentanne,
Bernowe et Griezpach ac ipsarum pertinencia universa pro ducentis'' marcis puri argenti habuerint obliampliori,
per
quorum
suflragia
gata, Alberti in
eodem regno
Waltsachsen.
2.
successoris": ac nostra
*>)
CC
2.
')
demum
successore
1.
confirmacione obligacioni huiusmodi accedente,

2.
3.
APPENmx
1128
In quoruni testimonium
vobis salvis.
nostris
II.
robur presentes litteras eonscribi et
et
sigillis
mandavimus communiri.
Datum Br&nne, XI.
Kalen.
lulii,
anno Domini
MCCCXII, regnorum
vero nostrorum
anno secundo.
1123-1125.
SENTENTIAE PRO MONASTERIO

BRUMBACH.
1312.
Sept. 7.
Ineditas proponimus ex autographis tabularii principum de Loeicenstein-Wertheim
quod omnium. dorso imjrressum esf, sigillum

curiae lohannis regis, cuius inscriptionem iam supru nr. 1096 adnotavimus.
Cf. etiam sententiam iudicis curiae supra nr. 1096.
SigiJlum,
benivolenter transmissis.
1123.
Wir Johans von
nr.
356 (Addit.
Gottes genaden kunig ze
RSmischen riches
10
SENTENTIA PBIOR.
Bohmer, Reg. 1314-^1347 pag. 294
pfleger des
est iudicis
(P. deest.)
I).
ze Polan, ein gemein

unde grave ze Lutzelburg kunden
Eeheim unde
hie dissit des gebirges
unde verjehen an disem gegenwertigen brieve, daz bruder Diether der Rfide des closters
von Brunnebach daz da lit in dem bischtum ze Wirtzebiirg des ordens von Citel kom
fur uns ze C6bie in Beheim, an dem Dunrestage vor unser Frowen tage der jungern,
in dem jar alse dirre brief geben ist, unde bat uns, daz wir im ze gerihte' sezzen von
des abbtes unde des conventes ze Brunnebach der vorder geisthchen Iflte wegen
genanten, der procurator er des selben tages was, umbe daz dorf ze Ebenode, dar umbe
.
15
20
Gernot Kotbus vor unserm gerihte angesprochen hat. Unde ist dar umbe vor uns
mit gesammenter urteil, daz der vorgenant abbet unde der convent der clage
ledig sint, die zfl in hete der vorgesriben Gernot umbe daz selbe dorf ze Ebenode.
si
erteilt
Wolte aber
si
me
furbaz
ansprechen umbe die selben sache der vorgesprochen Gernot,
25
nos per litteras illustris

dudum visis plenius continetur,
lohannis regis Boheiuie primogeniti et prineipis nostri karissirai informati eognovimus evidenter, quod
loco predicto Bernowe a vioinis baronibus per potentem malioiam iueastellato non solum monasterio
sieut in litteris iude consciiptis et per nos
antedicto, set eciam indigenis, adiacentibus provinciis et viatoribus quibuscunque adeo gravia incom-
moda sunt
illata,
quod abbas
et
conventus memorati, eiusdem
filii
nostri
racione vicarie generalis
30
imperii citra montes beneplacito et maturo consilio precedente, pro trecentis'1 marcis argenti ultra sortem
premissam denuo suis recuperare usibus sunt eoaeti. Nos igitur inspeetis obsequiis, quibus a longe
tam nobis quam

omnia supradicta
retroactis temporibus abbas et eonventus seijedieti
nostris in imperio predecessoribus
scilicet Hohentanue, Bernowe et

Griezpach cum earum pertinenciis ac iuribus universis et ut pro nostra liberorumque nostrorum salute
diveque memorie inclite quondam Margarete Romanorum regine thori nostri consortis karissime remedio
anime iugiter deprecentur omnium Creatorem, ex mera liberalitate antedictis abbati et conventui
tradimus et donamus ac eciam confirmamus per eos et eorum in ipso monasterio successores tradi-
alfectuosis
studuerunt beneplacitis complacere,
cionis et donacionis titulo possidenda.

maiestatis sigillo iussimus eommuniri.
Dat. in castris aput Imperialem
Domini MGCCXHI, regni

d)
CCC
2.
e)
nostri
Kaleu.
In euius rei testimonium presentes litteras scribi
et nostre
<*
Montem supra Floreneiam,
VIII. Kal. Febr., indieeione XI, anno
anno quiutof, imperii vero primo.

2.
3j
f)
V. 3.
ACTA VICAKIATUS GENERALIS PER ALEMANNIAM.

daz solt er
vor geistlichem gerihte, do er
tfin
reht ansprechen
zfi
si
Xr. 1122112.5.
1312.
129
Des geben
sol.
wir ze gezuge disen brief besigelt mit unsers gerihtes insigel.
Der brief ^vart geben an dem Dunrestage vor unser Frouwen tage der jungern,
man zalte von Gottes geburte driuzehenhundert jar unde in dem zwelften" jar. in
dem andern jar unser kunigriche.
do
i,
1124.
Buhmcr
c.
l.
SENTENTIA ALTERA.
nr. 357.
(P. deest.)
Wir Johans von
Gottes genaden kunig ze Beheim unde ze Pokn. ein gemein

Romischen riches hie dissit des gebirges unde grave ze Lutzelburg kunden
pfleger des
10
unde verjehen an disem gegenwertigen brieve, daz bruder Diether der Eiide des closters
von Brunnebach daz da lit in dem bischtum ze Wirtzeburg des ordens von Citel kom
fur uns ze
in
dem
Colne
in
der geistlichen hlte

15
Beheim, an dem Dunrestage vor unser Frouwen tage der jungern,

geben ist. mide bat uns daz wir im ze gerihte sezzen von
wegen
des abbtes unde des conventes ze Brunnebach der vor-
jar alse dirre brief
Gernot Kotbus ze lehen gihet von

er
dem
daz
urteil,
si
Unde
Gernot Kotbus furbaz
gcistlichem gerihte noch vor werltlichem
umbe
ist
me
Des geben wir
lihen sol.
umbe
dar
sache,
es
umbe
dar
vor uns mit
erteilt
niht ansprechen
die selben
vorgenant von Slusselberg vormales erwunden alse reht
Ebenode ze rehte
dorf ze Ebenode, des
edeln nian Cfinrat von Slusselberg,
vor unserm gerihte angesprochen hat.
si
gesammenter
20
umbe daz
genanten, der procurator er des selben tages was,
sol
weder vor
enhab denne der
daz er daz selbe dorf ze
ist,
ze gezuge disen brief besigelt mit unsers
gerihtes insigel.
Der
geben an dem Dunrestage vor unser Frowen tage dor jungern, do
brief wart
raan zalte von Gottes geburte driuzehenhundert jar unde in

ii
1125.
Bohmcr
c.
l.
zwelften jar,
dem
in
2IANDATUM DE DEFENSIONE.
(P. deest.)
nr. 358.
Wir Johans von Gottes genaden kunig

pfleger
30
dem
andern jar unser kunigriche.
des Romischen riches hie dissit
des
ze
Beheim unde
ze Polan,
gebirges unde grave
dem edeln manne Boppen von Eberstein

Wir gebieten dir vesteclich von gerihtes -wegen, daz du
ein
gemein
ze Lutzelburg
en-
unser genade unde alles gut.
bieten
die geistlichen
dem
liite
den
bischtum ze
abbet unde den convent des closters von Brunnebach daz da

Wirtzebflrg des ordens von Citel schirmest nach rehte uf dem dorf ze Ebenode, dar
lit
in
Wan es ist erteilt vor

si Gernot Kotbus vor unserm gerihte angesprochen hat.
nns mit gesammenter urteil, daz der vorgenant abbet unde der convent der clage ledig
sint, die zu in hete Gernot Kotbus umbe daz selbe dorf ze Ebenode, des er ze lehon
umbe
35
gihet von
dem
edeln
manne Cunrat von
uber von unserm gerihte gewunnen hant.
Der
10
Slusselberg,
Tust du des
alse die brieve stant,

niht,
man
rihtet
von
dir
1123.
112.5.
LL.
*)
*)
zwe
si
dar
geben ze Colne in Beheim. an dem Dunrestage vor unser Frowen

man zalte von Gottes geburte driuzehenhundert jar uude in dem
dem andern jar unser" kunigriche.
brief wart
tage der jungern. do

zwelften jar, in
die
nach rehte.
in loco
unsre
raso or.
or.
CONSTITUTIOÊS
IV.
142
APPENDIX
H30
II.
VOCATIO EPISCOPI
ARGENTINENSIS AD CURIAM.
Dec.)
(1312.
1126-1129.
Sepl.
in.
Quae onmes supersunt in solo codice nofissinio Vindohon. Jat. 410 (lur. Can. 60),
Pariim ediderunt Chiiiel loco siipra
quem uim stqrra ad nr. 457. 458 adhihuimus.
citato pag.
nr.
134
319 sqq.
137.
nr. 1
(piraeter nr.
et
Palachy 'Uher Formelhikher pag. 335
Nos onmcs dcntio accuratissime contulimus.

hanc curiain spectant supra nr. 422 et infra nr. 1130
Ad
VOCATIO PRIOR.
1126.
1127)
codice citafo
fol. 4' nr. 31.
Ruhra sunt
sqq.
1132.
(Sept. in.)
fol. 4'
in
margine: vicarius g(eneralis)
lo
Item missiva quomodo rex

Argentinensi,
ut
veniret
ad
colloquium in Nurenberg.
Bohemie demandavit episcopo
citra raontes imperii convocat principes Alamanie;
Videntur esse
et
De
PalacJcy nr. 134.
pag.38 nof. 6. Cf. Bohmer, Reg. 1246

1347 pag. 334 nr. 485 (Addit. II).
608
23':
litterae encyclicae.
Ediderunt Chmel nr. 1

nr.
fol.
citato
tempore
cf.
Rosenkranzer
1313 Reichssachen 310;
ad
loco
Reg. 1314
domino lo(hanni) Argen(tinensi) episcopo amico suo

karissimo
lohannes Dei gracia Boemie et Polonie rex, sacri imperii citra montes
sincerum animum in omnibus complacendi.
vicarius generalis ac Lucelmburgeiisis comes
Inter diversas nostre sollicitudinis curas hoc non mediocriter insidet cordi nostro,
quahter partes Alemanie sub nostro fcHci rogimine pacis coniodo perfruantur. Collo-
Reverendo
catis
siquidem
in Cliristo
providentia,
patrem
nostrum
nobilibus imperii,
procuranduni
patri
in statu phicido
faveiite
quod ex
generaHs
vicarie
per
imperatorem,
serenissimum dominum
et
principibus
et
assistentibus
iniunctum est hunieris in instantis oportunitate temporis, ad
pacificum statum
et
pacem generalem per Alemaniam, ad quod
personahs requiritur presentia, hbenter et efficaciter exequi disponimus,

Quocirca sinceritatem vestram hortamur
lanê
20
ac desiderata trantiuillitate regnis et terris nostris divina

officio
liomanorum
H(einricum)
nostris
is
(P. deesf.)
et
petimus cum affectu sub
fidei
ut
25
vestra
tenemur.
debito,
quo
"0^'^ ^* eidem astringimini imperio, vos monentes, quatinus in epiphania Domini ventura proxima
civitatem Nurenberg ad
agendum
ordinandum una
nobiscum et cum ceteris principibus, baronibus et nobilibus imperii, quos ad eundem
locum et terminum similiter vocavimus, de pacifico et bono statu partium Alemanie
in
tractandum,
et
3o
presentialiter veniatis.
Dat.
j
1127.
SCRIPTUM INVITATORIUM RUDOLFI DUCIS BAWARIAE.
35I
(Nov. Dec.)
Ex
eodem codice
fol.
7 nr. 47; edidit Pahicky nr. 137.

'
Cf.
Bohmer, Reg. 1314
pag. 334 nr. 485 (Addit. II).
Reverendo
domino suo domino lo(hanni)

R(udolfus) Dei gratia comes palatinus Reni dux Bawarie
paratam ad omnia sua beneplaeita voluntatem.
karissimo
citra
in
Christo
1347
(P. deest.)
[patri]
et
etc.
amico suo
sinceram
et
Cum serenissinius dominus lo(hannes) illustris Boemie et Polonie rex, sacri imperii
montes Adcarius generahs, affinis noster dilectus auctoritate vicarie generahs per
'
41
ACTA VICARIATUS GENERALIS PER ALEUANNIAM.
Nr.
1312.
1126 1129.
US[
sibi commisse ad procurandum pacem generalem in partibus

Alemanie
apud Mrenberg super festum Epiplianie proximum edixerit, sicut decuit et potuit ex
iniuncto sibi officio, parlamentum nosque iuxta vocationem ipsius ad eundem
locum et
terminum venire decrevimus propria in persona, paternitatem vestram requirimus vestre
Aleni(aniam)
"'^;
""
*"
consulentes reverentie bona fide, quatinus ob dicti domini regis reverentia una nobiscum
velitis
premisso parlamento presentialiter interesse.
vestro
quam aliorum principum
et totius
Alemanie
et nobilium consilio
Speramus enim, quod extunc tam

mediante pacis universalis securitas
debeat procurari.
utilitas
Dat. etc.
SCRIPTUM INVITATOEIUM LUDEWICI DUCIS BAWABIAE.
11-28.
xo
(Nov. Dec.)
Ifem
Chmel
ediderunt
grafeii' I,
5 nr. 33;
fol.
et
Falacky
fol.
23':
nr. 136.
Item missiva de eodem a duce BavarieCf.
Bohmer
l.
c.
et
'Regesten
1875.
^p
Reverendo
15
nr.
ruhrum
est
der
Pfalz-
^j^^gf^
domino loh(anni) etc. amico suo karissimo

Lud(ecomes Reni dux Bawarie
sinceram et paratam ad eius
in Cliristo patri et
wicus) Dei gratia
palatinus
beneplacita voluntatem.
Ad
principum
hoc
per
auctoritas
divinam providentiam
ordinata dinoscitur
in
quod ad laudem Dei et sacri imperii pacem generalem, que condit

omne bonum, incolis imperii eiusdem comode procuretur. Quo commoniti ac dilectione
quam erga personam et statum exeellentissimi principis domini lo(hannis) Boemie et
partibus Germanie,
80
Polonie regis,
Alemaniam
imperii per
sacri
vicarii
generalis,
affinis
nostri
karissimi
ad exhortationem et petitionem ipsius ad parlamentum edictum per eum

prout ad comissum sibi spectat officium, in Nuerenberg super festum epiphanie Domini
proximum venire decrevimus propria in persona. Amicitiam vestram exhortantes cum
affectu ac sincere suadentes, quatinus eidem colloquio, in quo felicem statum imperii
tractari et multipliciter procurari vestra mediante presentia speramus et credimus, velitis
gerimus,
25
^^^^:
personaliter interesse.
Dat.
etc.
Ifem
fol.
esse videnttir.
5 nr. 32; ediderunt Chmel nr.

Cf.
Venerabili
Bohmer
in
1.
Christo
lo(hannes) Dei gratia
simo
et
(Dec.)
Palachj nr. 135.
Item
litterae
encydicae
(P. deest.)
c.
patri
domino lo(hanni)
Boemie
et
Polonie rex
episcopo
etc.
etc.
amico
suo
karis-
ut supra.
sic ef nunc sollicite requirimuj et rogamus

quam erga serenissimum dominum et genitorem
nostrum karissimuni dominuni H(einricum) Romanorum imperatorem et impcrium ac
nos scimus vos habere, monemus instanter, quatinus ad instans colloquium nostrum apud
Sicut
alias vos
rogasse recolimus,
vestramque sinceritatem sub
Nuremberg
VOCATIO ITERATA.
1129.
30
omissis
in
instanti epiphania
omnibus
ecclesie vestre
illa
aliis
fide,
Domini pro honore
negociis finaliter in
honorem, profectum
Dat.
etc.
1129.
^) loco sic et
c;
et
domino celebrandum,
persona propria veniatis, quod ad vestrum et
iraperii favente
comodum credimus
multipliciter provenire.
sic.
142*
1313.
lan. 6.
APPENDIX
1132
II.
MANDATUM DE AUXILIO
1130.
PRAESTANDO.
1313.
lan. 21.
Repetimus editionem nostram ex autographo Monaci in tnbulario secreto do)iius regi

Bawaricae servato paraiam 'Neues Archiv' XXIII, 49 nr. 24, ubi de dato minus recte
Sigilli secreti dorso imjiressi vestigia vidcntur.
referitur.
perii inedita
II,
770
nr.
Edidit Winl-elmann 'Acfa im-
1106 ad coinarium haud accuratum.
Bohmer, Beg. 1314
1347
(P. deest.)
pag. 334 nr. 486 (Addit. II).
lohannes Dei gratia Boemie ac Polonie rex, sacri imperii
comes
generalis ac Lutzelnburgensis
providis viris
[.
.]
montes
citra
magistris civium,
vicarius
consulibus w
ceterisque civibus Spiren(sibus), Landowen(sibus), Wyssenburg(ensibus) aliisque opidanis
sub regimine nobilis
giam^
viri
Geor(gii) comitis Yelden(cie) advocati provincialis per Spirko-
constitutis, suis et imperii fidelibus dilectis
Tranquillitatem pacis parcium Tbeutunicarum
nobilcm virum
sedulo appetentes,
Ulricum dominum de Bykenbach nostrum fidelem super diseordia inter nobiles viros
comites Hirsutos suborta ex parte altera
comites de Spanheim ex una et nobiles viros
misimus quiete ac pacifice sopienda. Si qua vero parcium predictarum nostris monitis
.
et
is
mandatis super treugis et composicione habendis rebellis
fuerit,
extunc providentiam
ac fidelitatem vestram exhortamur et requirimus seriose volentes, ut alterutram parcium
parere rennuentem iusticie
ac nostris mandatis iuxta requisicionem nobilis
seu inducere
comitis advocati predicti coartare
velitis
ad parendum
iusticie
viri
Georgii
20
consiliis et
auxiliis oportunis.
Datum
Nflvenberg, XII. Kalen. Februar., regnorum nostroruni anno secundo.
1131.
RECEPTIO ECCLESIAE
PROTECTIONEM IMPERII.
IN
1313.
lan. 25.
Ineditam descripsimus ex autographo tabidarii generalis regni Batvarici
'Stift
SpaH
mcmbranacei jiarvis fragmentis relictis. In verso

leguntur: Defensio regis Bohemie.
Quae concordant cum Receptione regis a. 1311. Sept. S
Bohmer, Beg. 1314 1347
data supra nr. 675, typis minoribus excudenda curavimus.
(P. deest.)
pag. 182 nr. 11.
fasc. 14' asservato.
SigiUum
lori
deest,
lohannes Dei gratia Boemie
comes
generalis ac Lucemburgensis
quibus presentes exhibite fuerint

Prodesse non
provenire
felicitatis
llSl.
*)
sui
ambigimue
et
111
loco raso or.
Polonie rex sacri imperii citra montes vicarius

universis suis"
gratiam''
pro
augmentum, eum
et
suam
et
Romani
omne bonum.
et sacri
temporalium prosperitate successuum
ecclesias
^)
so
gratiam
et
In
personas ecclesiasticas,
loco raso or.
imperii fidelibus.
et
ad eterne nobis
maxime tamen
illas,
que
35
ACTA VICARIATUS GEXERALIS PER ALEMANNIAM.

per Alemanniam
nostri vicariatus tempore
ne malignorum ledantur incursibus,
dium,
honoribus
et
libertatibus
defensionis
II33
et laudabile instaurationis
exor-
protectionis nostre suscipimus ae in suis*
confovemus.
presidio
Honorabiles
itaque
viros
magistrum Ulricum prepositum, Marquardum decanum totumque collegium novelle plantationis

in Spalt Eystet(eD). dyoc.''* una cum eorum familia, rebus*, iuribus et honoribus* in nostram et*
imperii protectionem
provinciali,
districte,
recepiraus specialem.
sculteto
in
Nui-emberg
quatinus prepositum,
nostra
toritate
10
nostre
sumunt
originale
umbram
in
Xr. 1130-1132.
1313.
et
imperii,
Mandantes nobili \nro

buregravio,
omnibus nostris et imperii fidelibus
.
et
decanum'^ et collegium supradictos
ne
indebite
graventur ab
aliquo,
in oranibus
advocato
firmiter
premissis
manutencant
et
auc-
effieaciter
et
defendant.
Dat.
in
Xuremberg. YIII. Kalen. Febr., anno Doniini millosimo CCCXIII, regnorum
vero nostrorum anno secundo.
COKFIRMATIO PRIVILEGIORUM
1132.
CIVITATIS RATISPONENSIS.
u
1313.
Febr.
3.
Ineditnm propmimus ex mdographo tabularii generalis regni Bawarici 'RaritdtenSigiUum iUaesum pendet loro membranaceo.
Bohmer, Eeg. 1314 1347
selekt' nr. 60.
pag. 182 nr. 12.
(P. deest.)
gratia Boemie et Polonie rex, sacri Romani imperii citra montes

Lucemburgensis comes ad universorum noticiam volumus presentibus pervenire, quod accedentes ad presentiam nostram viri prudentes cives de Ratispona
nostri et imperii dilecti fideles exhibuerunt nobis duo privilegia confirmata eis et de
novo concessa per serenissimum dominum et genitorem nostrum karissimum dominum
Heinrieum Romanorum imperatorem'^ super iuribus et libertatibus eorum talibus, quod
extra eandem civitatem ad nullum iudicium pro quacumque causa trahi nec a quoquam
proscribi debeant neque ])Ossint. petentes quod eis libertates et iura huiusmodi de nostra
Nos lohannes Dei
20
45
vicarius generahs ac
clemencia dignareniur
regali
rata
et
tenere
illibata
ac
inviolabiliter
observare.
Nos
nostrorum consiliariorum, quorum consilium personaliter

requisivimus super eo. predictorum civium peticioni in hac parte favorabiliter annuentes
autem habito super hoc

30
consilio
libertates et iura predicta. sicut pater noster antedictus
tenere volumus
ab omnibus
generalis imperii, quam gerimus
et
quid contra premissa
In
ptari.
J5
cuius
rei
citra
eadem
eis rata
tenet et salva,
Decernentes auctoritate vicarie
inviolabiliter observari.
montes, irritum et inane ac viribus vacuum, quic-
quoquam attemptatum
est vel
imposterum contingerit attem-
litteras maiestatis
nostre
sigillis
iussimus
communiri.
Datum apud Xuremberg.
III.
Non. Februar., anno Domini millesimo trecentesimo
terciodecimo, regnorum vero nostrorum anno secundo.

1131.
1)
"^)
Eystet. dyoc. in loco raso or.
A. 1309.
lul. 5; ef.
Bohmer, Reg. Heinr.
^) praecedit
114.
or.
APPENDIX
1134
II.
1133. 1134.
INFEUDATIONES ECCLESIASTICAE.
Mart.
1313. Febr.
20.
ISFEIWATIO EFISCOPI SALZBURGENSIS.
1133.
Inedifam descripsit H. Hirscli

larii
29.
Vindobmensis^.
e cod.
359 (42
Salzb.
Investitura regaliiim.
Rtd)riim esf:
ii.
Fehr. 20.
375 tahuBohmer, Reg. 1314 1347
Berclitesgad.) II,
pag. 389 nr. 537 (Addit. III).
comes
citra
Patris eterni
ac super gentes et regna constituit et ut salubriter
lo
Romanum
fundavit imperium
cunctis presit mortalibus, dignitate
principum quasi insignes columpnas statum eiusdem imperii laudabiliter

universitas
igitur
vestra,
montes vicarius
universis sacri imperii fidelibus presentes litteras
graciam suam et benivolam voluntatem.

filius supra cuncta tenens principatum
inspecturis
(P. deest.)
lohannes doi gracia Boemie et Polonie rex, sacri imperii

quod venerabili
patri
stabilivit.
Xoscat
domino Wichardo sancte Salzburgensis
membro
ecclesie archiepiscopo apostolice sedis legato nobili
imperii auctoritate vicarie, n
qua fungimur. feoda principatus sui contulimus et ipsum presentem investivimus de eisdera
Quocirca
sceptrigeris manibus ac numero principum imperii duximus aggregandum.
mandamus
et
iniungimus imiversis
ministerialibus
ef
nobilibus
ecclesie
Salzburgensis
eidem archiepiscopo tanquani domino suo devote pareant in omnibus

obediant reverenter. In cuius rei testimonium presentes litteras conscribi et sigillis
predicte, quatinus
et
20
nostre maiestatis iussimus conmuniri.
Datum apud Augustani,

nostrorum anno
Kal. Mareii, anno
INFEUDATIO ABBATIS
1131.
Henuo contulbnus autographon
S.
MCCCXIH,
EMMERAMI.
tahnlarii generalis regni
Emmeran fasc. 29' asservafum. SigiUi fragmentum

Reg. 13141347 pag. 182 nr. 14.
lohannes Dei gracia Boemie
generalis ac Lueemburgensis
Emmerammi Ratispone
Cum sit ex parte
vestrorum, invictissimo
tori nostro
Domini
regnorum vero
tercio.
et
comes
Marf. 29.
Bawarici 'Regenshurg Sfift a

Bohmer,
pendef loro memhranaceo.
(P. deest.)
Polonie rex, sacri imperii citra montes vicarius

honorabili viro Baldwino abbati ecclesie Sancti
gratiam snam et omne bonum.

coram nobis, quod pro infeodacione regalium
domino nostro domino Heinr(ico) Romanorum iniperatori geniordinis sancti Benedicti
karissimo in remotis agente, vobis facienda nostram. qui vices dicti domini
gerimus
in hac parte. presenciam ex certis et racionabilibus causis

non possitis, nos ad suppHcacionem nobis pro vobis per fidedignos
factum et obsequiorum vestrorum, que nobis et sacro imperio impendere poteritis in
futurum, obtentu volentes vobis et ecclesie vestre facere graciam specialem, universa
et patris
nostri
accedere comode
eodem sacro imperio in feodo de iure habere,

tamquam ipsius imperii vicarius concedimus et vos
iura et bona. que ab

debetis,
vobis
feodamus tenore
sigillo
presentium
sigillatas in
de
eisdem.
Transmittentes
has nostras
absentem
litteras
in-
nostro
testimonium super eo.
Dat. in Nuremberg, IIII. Kalen. April., anno Domini millesimo trecentesimo tercio-
Cf.
Bohm
'Die Haitdschriften des K. K. Haus-, Hof-
und
35
recipere et tenere
licet
decimo, regnorum vero nostroruni anno tercio.

1)
30
vestra propositum
Staatsarehivs zu Wien' pag. 125.
"
ACTA VICARIATUS GENEBALIS PER ALEMANNIA.M.
Nr. 1133-1135.
13i;i.
1135
SCRIPTA PRO EPISCOPO
1135. 1136.
EISTETENSI.
1313.
1135.
Eeichsstadt fasc.
mdogynphon
W.
asservatum.
Super iure venandi
legitur:
Fiisslein 'Neues Archiv'
Nos lohannes Dei
tabulnrii
Sigillum
21.
nr.
generalis
desideratnr,
not. 1 et
536 (Addit.
Fehr. 21?
Bawarici 'Weissenhtirg
relicfis.
In verso
De tempore cf. ea quae notat
regni
foraminibus
Weizzenburgeii.
in foresta
XXXII, 613
1347 pag. 182 nr. 13; pag. 3S9

10
21? Apr.
CONCESSIO lUBIS VENANDI.
Denito contulimus
Febr.
supra nr. 1133.
Bolimer, Beg.
1314
(P. deest.)
III).
Boemie et Polonie rex sacri imperii citra montes vicarius

comes ad universorum noticiam volumus pervenire, quod
cum reverendus pater dominus Philippus Eystetensis ecclesie episcopus consiliarius et
amicus noster karissimus, qui continue r.ostro assistit lateri, laborum nostrorum in comgratia
Alemmanniam
missa nobis per

15
sollicitudinis
sit
particeps
et
cum
eo nostre gubernationis
et
et conveniens, ut qui frequenter passionis
premio gratulari.
concedimus et auctoritate premisse vicarie
presentibus indulgemus, ut pro speciali deduccionis sue solatio in nemore Wizzemburgensi, quod specialiter ad supradictum spectat imperium, feras capere valeat et venationes
in eo cum voluerit exercere.
Presentibus litteris ad nostrum beneplacitum duraturis,
consors laboris existit,
socius et
Eidem
80
vicaria
onera parciamur, dignum arbitramur
igitur
domino episcopo
quas in huius testimonium
aliqualis saltim debeat consolationis
et ecclesie sue
dedimus sigillorum nosti'orum munimine roboratas.
sibi
CCCXIII, regnorum
Dat. Auguste, YIIII. Kalend. Febr.*, anno Domini millesimo

vero nostrorum anno tercio.
113G.
3IANDATIJM lUDAEIS
Bepetimtis editionem,
25
Cojuario
Eistetensi saec.
qiiam paravit
XIT
W.
3IISSU3I.
Apr. 31.
638 nr. 11 ex C
Est rtibrum:
imperii mandat ludeis per totam
FiissJein
c.
XXXII,
iam supra ad nr. 206 edendum adhihito.
Rex lohannes Bohemie et Polonie, vicarius

Alamanniam constitutis, ne usuras repetant ab
sacri
ecclesia Eystetensi.
lohannes Dei gratia Boeniie et Polonie rex, sacri imperii

30
niam
constitutis,
aliquibus debitis
comes
montes vicarius
Alaman-
quibus reverendus pater dominus Phylippus Eystetensis episcopus in

obligatus* existit quibusque presentes exhibite fuerint,
servis
camere
episcopo consiliario et amico nostro dilecto

et ecclesie sue, ex eo quod serenissimo domino Heinrico Romanorum imperatori domino
et genitori nostro karissimo in Ytaliam'' ad presens in persona propria serviet cum
armatis, usque ad ipsius reditum omnes usuras apud vos de speciali dicti nostri genitoris
beneplacitoi duxerimus suspendendas vobisque super hoc nostras dudum direxerimus
Quamquam iam dudum eidem domino
*0
citra
providis viris universis ludeis per totam
gratiam suam.
imperialis
35
(P. dcest.)
1135.
) sic
1136.
")
1)
pro Martii
obligatis C.
Servatum
or.
l>)
gic
C.
noii esse videiur; sed cf.
<=)
duxerimus
supra
C.
nr. 357. 358. 680. 681.
APPENDIX
1136
II.
quia tamen, prout intellexinius, contra huiusmodi niandatuni nostrura

fideiussores vestros commonere postmodum et usuras ab eo petere denuo presumpsistis,
universis vobis ac singulis sub obtentu favoris et gratie tam dicti nostri genitoris quam
litteras speciales^
nostre
mandamus
iterato, precipientes firmiter et districte, precise volentes, quatinus a
data priorum nostrarum litterarum vobis super hoc negocio directarum usque ad ipsius
domini episcopi reditum ad propria nullas ab eo vel ecclesia sua usuras, commessaciones
aut obstagia petere deincepsvel
exigere quomodolibet presumatis.
Alioquin vos non
solum de debitis principalibus, verum etiam de usuris eisdem accrescentibus auctoritate

generalis vicarie nobis commisse per memoratum dominuni episcopum et ecclesiam suam
exnunc quittatos esse volumus ipsosque a vobis omnibus et singulis de eisdem debitis
princi]>alibus videlicet et usuris penitus absohitos, ac nichilominus obstagia,
moniciones medio tempore servarentur,
dispendium totaliter retorqueri,
.=>
que per vestras
vos omnino redundare volumus et in vestrum
in
maxime cum
sepedictus dominus episcopus ex premisso
huiusmodi consolacionis fructum non immerito reporservicio suo, quod

tare debeat, immo etiam ex parte supradicti domini et genitoris nostri specialibus super
hoc litteris^ sit munitus, prout hcc omnia et singula nostris vobis littcris iam dudum
faciet ista viee,
et specialiter intimanda.
exprimenda duximus
Datum
rum anno
in
is
Praga. XI. Kalen. Maii, aimo Domini
MCCCXIII, regnorum
vero nostro-
tcrcio.
LITTERAE COMITIS
DE HABSBURG.
1137. 1138.
(1313.)
vatis
Mart. 9.
Eepetimus editionem, quain ex auiogmphis Norinibergae in museo Germanico asserparavit v. d. J. R. Bieterich 'MittriJungcn aus dem germanischen Nationalmuseum.
1891' (Niirnberg 1891) pag. 72, commcntario fuso adiccto.
1137.
LITTERAE AD REGEM BOHEMIAE.
Inscriptionem praebent:
apparent.
Cf.
I.
c.
-^
ilhxstri
regi
Bohemie.
Sigilli
impressi vcstigia
dorso
(P- deest.)
ptag- 71.
Dem
hohgebornen erwirdigen und niinen genedigen herren von Gottes gnaden

embut ich grave
kung Johans von Behein und ze PoLan, graven ze Lfitzelenburg
dingen.
bereit
zallen
dienst
flizigen
minen wilhgen und
Efid(olf) von Habsburg
mir
genomen
hat die
vater
uwer
Ich tim lich kunt, das min herre der keiser
Und
da von
Bfirglon.
phlegnust, die er mir verlihen hatte, und hat si verlihen dem von
swie
krank
bedurfint ir min umb dehein ander sache danne von der phlegnust wegen,
ich danne bin an dem libe, so kum ich gerne zfiz iich gegen Costentz, als ir mir mit
35
fiwerm brieve habt embotten.
Der
brief wart
11.38.
geben
Ziirich,
an
dem nunden
tage Merzen.
LITTERAE AD COMITEM DE HENNENBERG.
Inscriptionem praebent:
Dem
graven Ber(told) von Hennenberg.
item adsunt.
Dem
Ilfid(olfj
edcln herren und minen liben 6heime
von Habsburg herre ze Rappchzwile
1) Serratae
Sigilli
vestigia
(P- dccst.)
non SHnt.
2)
Cf. pa;/.
llSo not.
von Hennemberg
minen
1.
flizigen dienst
embfit ich grave
und
alles gfit.
lO'
ACTA VICARIATUS GEXERALIS PER ALEMAXXIAM.

Ich tun uch kunt, das niir der keiser die phlegnust
und hat
verlihen,
si
dem von Burglen
Da
verlihen.
Nr. 1136
1313.
genomen
1140.
1137
mir hatte
hat. die er
kung [von] Beheim

das er min von deheiner
hatte mir der
embotten das ich zflz im keme, so ich sinen brief erst gesehe, ist
ander sache wil danne von der phlegnust wege, swie krank ich danne si an dem libe, so
kum ich gerne zflz im ze Costentze, das han ich im embotten. Und si das ir mir utes
gehelfen mugit gen im, das mir dfi phlegnust belibe, das schaffent als ich iich getruwen,
wan
was
und das
es 6ch die stette
mugit iemer dur minen
ir
Der
brief wart
lant alles gerne sehe,
das ich da
bi
belibe.
Da
zfit
dienst.
geben Zurich, an dem nunden tage Merzen.
1139-1141.
MANDATA
FAVOREM MONASTERII
IN
NOVIMONASTERII HERBIPOLENSIS.
1313.
1139.
>*
Mai. 31.
MANDATU3I AD MILITES DE ZI3IMERN.
InedifuM descripsimus ex imnssumto officialium curiae Herbipolensis a. 1313. lun. 16

tahidarii regii Stuttgardiensis.
Sigillum, quod loro ex ipsa memhrana exsecto
pendebat, iam desideratur^.
(P. deest.)
confecto
lohannes Dei gracia Boemie et Polonie rex sacri imperii

generalis ac
20 filiis
Lucenburgensis comes
suis, nostris
strennuo viro Wiperto
graciam suam
et imperii dilectis fidelibus
montes vicarius
citra
de Zimmern
et
militi
et
omne bonum.
decani et capituli Novimonasterii Herbip{olensis)

Ex gravi honor(abilium) virorum
devotorum nostrorum dilectorum ad nos conqaestione pervenit, quod ex eo quod super
.
decimis ad ipsos racione parrochie in
Wikkersheim de
iure spectantibus,
in
quibus eos
contra iustitiam impedire presumitis, vos traxerunt in causam, [eos]* offendatis graviter
85
et multipliciter perturbetis.
vos
ecclesias
et personas
Quia
igitur id arbitramur inconveniens et
ecclesiasticas,
quas
ex innata
indignum, quod
nobis elemencia
specialiter
monemus et
per Alemaniam nobis
defensare tenemur, contra iusticiam conamini molestare, fidelitatem vesh-ani
hortamur attente, vobis nichiiominus auctoritate generahs vicarie
commisse sub obtentu nostri favoris et gracie precipientes firmiter et districte, quatinus
decanum et capitulum predietos contra iusticiam non gravetis de cetero, sed ab eorum
Alioquin venerabiU patri domino
perturbacionibus'' et iniuriis desistatis omnino.
.
30
Herbipolensi
episcopo^ necnon Chunr(ado)'
et
Kraft(oni)
de
Hohenloch, Ch(unrado)
de Winsperch, H(einrico) de Nortenberg imperialis coquine magistro ae civitatibus vobis

vicinis et aliis nostris et imperii fidelibus
'
dedimus
striccius in mandatis, ut
Dat. Prage,
lUO.
II.
MANDATUM AD EPISCOFUM HERBIPOLENSEM.
Ineditum item descripsimus ex transsumto eiusdem
diei in
eodem tabulario asservato.

(P- deest.)
Slgillum item deest^.
ad hoc auctori-
compellant et nichilominus"" bona vestra occupent et arrestent.

Kalen. lunii, regnorum nostrorum anno tercio.
tate nostra vos artent" et
1139.
1) Cf.
LL.
deesl
tr.
>)
'HoJieiilohisches
COSSTITUTIONES
IV.
parttm
in corr.
Urkiindenbuch' II,
tr.
"=)
47 ad nr.
arant
61.
tr.
2)
Infra nr. ina.
3)
143
Nr. 1141.
APPENDIX
)13S
Reverendo
Christo
in
II.
domino Andree
patri
Herbipolensi
episcopo
amico
suo
lohannes Dei gracia Boemie et Polonie rex, sacri imperii citra montes vicarius
salutem et sineerum in omnibus complacendi affectum.
generaiis acLucenburgensis comes
decani et capituli ecclesie NovimonaQuerelam gravem honorabilium virorum
dilecto
sterii
nostrorum
devotorum^
Herbipolensis
strennuus vir Wipertus de
Zimmern
miles et
recepimus continentem, quod

ex eo quod ipsum militem et filios
dilectorum
sui,
filii
suos super decimis ad eos racione parrochie in Wikkersheim Herbipolen. dyoc. pertinentibus, in quibus ipsos contra iusticiam impedire conantur, traxerunt in causam, eos
offendant graîter
et
perturbent et nichilominus
et rebus
pericula in personis
eis
comminentur.
cottidie
personas ecclesiasticas, ne contra iusticiam ledantur
in
dampna
et
igitur universas ecclesias
et
graviora se illaturos''
Quia
aliquo, ex innata nobis clemencia
tueri fideliter et efficaciter defensare tenemur, paternitatem
vicarie per
tamur attente ac nichilominus auctoritate generalis
mandamus
precipiendo districte, quatinus
decanum
et
vestram requirimus et hor-
Alemaniam nobis commisse
capitulum predictos, ad quorum
eciam defensionem specialem, utpote qui sub vestrarum sunt alarum umbraculo consti-
is
tam ecclesiastica quam temi)orali iurisdictione tenemini, contra prefati militis, filiorum
coadiutorum suorum violenciam principaliter, consequenter autem contra offensores
tuti.
et
seu invasores suos quoslibet vice

fideliter et efficaciter
acceptum Deo ac nobis
requisiti,
Dat. in Praga,
et
II.
in
nostra protegatis in personis et rebus
ipsis
oportunum
per eos
fuerit et
fueritis
hoc obsequium inpensuri.
so
lUl. 3IANDATV3I
Itieditum
auctoritate
defendere studeatis, prout
AD NOBILEM DE HOHENLOCH.
damus ex transsumfo einsdem
diei ,
quod asservatur
regni Bawarici 'Wiirzhurg Hochstift Pfr. Weikersheim fasc. T.
Bohmer, Beg. 13141847 pag. 182
nr.
19
in tahulario getierali
Sigillum itetn deest.
(P. deest.)
1.
2s
lohannes Dei gracia Bohemie et Polonie rex, sacri imperii
citra montes vicarius

Lucemburgensis comes
nobili viro Cunrado de Hohenloch fideli suo
dilecto
decani et capituli Novimonasterii HerQuerelam gravem honorabilium virorum
bipolensis devotorum nostrorum dilectorum recepimus continentem. quod eos strennuus
vir Wipertus de Zimmern miles et filii sui, ex eo quod ipsum miiitem et filios suos
super decimis ad eos racione parrochie in "SVikkersheim Herbipolen. dyoc. pertinentibus, in quibus eos contra iusticiam impedire conantur, traxerunt in causam, offendant
graviter et perturbent, et nieliilominus graviora se eis illaturos pericula comminantur.
Quia igitur universas ecclesias et personas ecclesiasticas. ne contra iusticiam ledantur
in aliquo aut a quoquam, ex innata nobis clemencia tueri fideliter et efficaciter defensare
tenemur, fidelitatem tuam monemus presentibus et hortamur attente ac nichilominus
auctoritate generalis vicarie per Alemaniam nobis commisse firmiter sub obtentu nostre
generalis
et
3o
3*
decanum et capituhmi predictos contra premandamus. quatinus

suorum violenciam, prout te posse in eosdem habere
Tion ambigimus, principaliter, consequenter autem contra offensores seu invasores alios
quoslibet auctorilate nostra, prout ipsis oportunum fuerit et per ipsos aut eorum nuncios
gracie precipiendo
fati militis,
requisitus fueris,
Dat. Prage,
1140.
1)
filiorum et coadiutorum
manuteneas
II.
partim
in
Hic de indole
(V, 354) de documetito
efficaciter et defendas.

corr.
huiiis
mak
tr.
b)
o corr. ex a
maitdati falso
referunt.
^*
tr.
indicatur
cidpa
Eegestonim Boiconnn
quae loco adlato
Est potius mandatum mbili de Hohenloch direcium.
1140-1143.
1313.
139
SCRIPTA
1142-1U7.
AD MILITES CONQUIRENDOS SPECTANTIA.

1313.
iam supra
Cf.
s
a.
1313.
nr.
974
978,
lun.
1.
lul.
itemque nr. 912
Apr. 23. Mai. 19.
et
10.
infra in Appendice Varioriim
PRO EPISCOPO AUGUSTENSL
11421145. SCRIPTA
ad
1. 29.
lun.
BONORUM IMPERII PER ADVOCATUM

PROVINCIALEM. lun. 1.
1U2. OBLIGATIO
10
Incditam descripsimus ex autographo tahidarii generalis regni Bawarici 'Atigsburg

Pendet sigilli fragmentum loro memhranaceo. Eadem manu
Hochstift fasc. 14' servato.

scripta est ac nr. 1143.
(P, deest.)
Noverint universi qui sua crediderint interesse, quod ego Dietdegnus de Castello
Swevie ex iussu et speciali mandato invictissimi principis domini
provincialis advocatus
Heinrici
15
Romanorum
imperatoris cura reverendo
in
Christo patre et domino
meo domino
Friderico venerabili episcopo ecclesie Augustensis, cuius servicio et obsequio predictus

dominus imperator ad partes Ytalie quam plurimum indigebat, bona deliberacione prehabita necnon consilio diligenti ministeriaiium et imperii fidelium taliter conveni, quod
prenominatus dominus episcopus eidem domino imperatori cum decem dextrariis et viris
totidem galeatis ad partes Ytalie per

80
unum annum integrum
servire promisit.
Pro quo
siquidem servicio predicto domino episcopo et ecclesio sue sicut predicitur ex mandato
domini imperatoris et iussu speciali advocaciam in Faucibus a silva que dicitur Hart et
supra versus montana super omnibus bonis ecclesie Augustensis, monasterii Sancti Magni
Faucensis ac generaliter super omnibus, quibuscumque pertinent,
S5
cum omnibus
eam tam ego quam
quoeumque nomine
censeantur,
iuribus, utilitatibus, accessionibus, servitutibus et pertinentiis,
sicut
ceteri predecessores
mei advocati imperii tenuerunt, pro qua-
dringentis marcis argenti ponderis Augustensis iusto, vero et legali pignoris titulo ypotekavi, obligavi et inpignoravi
et
disponendam pro sue
fuerit integraliter absoluta.

30
sicut
eodem nomine tenendam, fruendam et pacifice possidendam

donec eadem advocacia pro memorato argento
libito voluntatis,
Quicquid etiam servitores seu
predicitur duxerit destinandos,
in
equis,
viri,
quos dominus episcopus
armis vel aHas
dampni
vel
interesse
exnunc pro eisdem eandem advocaciam dicto domino episcopo pariter et

ecclesie sue obligavi, volens quod addatur summe superius nominate sub modis, formis
et condicionibus prenotatis.
In quorum omnium evidenciam presentes sibi dedi sigilli
mei munimine roboratam*.
Datum Auguste, anno Domini MCCC terciodecimo, Kalend. lunii.
8U8tinueri[n]t,
85
1143.
PROMISSIO EIUSDEM DE LITTERIS PROCURANDIS.
lun.
1.
Autographon eiusdem tahularii l. c. servatum denuo contuUmus. Sigillum deest, loro

membranaceo relicto. Eadem manu scripta est ac nr. 1142. Editum est 'Monumenta
Boica' XXXIH, 1 (= Coll. Nov. VI 1) pag. 381 nr. 306.
(P. deest.)
40
1142.
sk
or.; cf. nr. 1143.
143*
APPENDIX
1140
II.
Novei-int universaliter singuii qui sua crediderint interesse,
quod ego Dyetdegnus
de Castello provincialis advocatus Swevie reverendo in Christo patri et domino F(riderico) venerabili episcopo ecclesie Augustensis promisi fide data vice sacramenti, quod
super obligaeione, inpignoracione seu ypotbeka, quam feci sibi et ecclesie sue de advocacia in Faucibus
cum omnibus
copiam litterarum
auctentico
tradam plenius
iuribus et pertinenciis suis \
roboratam
sigillo
invictissimi
Romanorum
ecclesie Constanciensis canonico
inpignoraciones pro
servicio
plenam
et
Her(manno) de Stokka
liberam tradidit potestatem, obligaciones
versus Ytaliam
sibi
et
nomine imperii constituendi
faciendo
seu faciendi^ necnon litteras patentes memorati magistri Her(manni), per quas confiteatur
expresse, quod ex parte predicti domini imperatoris iussum et mandatum habuerit
speciale
mecum
una
obligaciones
et
'>
domini Heinrici
principis
imperatoris, quibus michi et honorabili viro magistro
et assignem
inpignoraciones faciendi pro
lo
servitoribus versus
(luod domino episcopo memorato et
Ytaliam conquirendis, per quas eciam confiteatur,

ecclesie sue advocaciam in Faucibus cum omnibus iuribus et pertinenciis suis obligaverit
pro quadringentis marcis argenti ponderis Augustensis tenendam, fruendam et pacifice
possidendam, donec pro peccunia memorata fuerit absoluta, pro servicio, quod dominus
episcopus Augustensis
promisi,
quod
litteras
cum decem
versus Ytaliam
galeis
screnissimi
auctenticas
Insuper
exhibebit*.
domini lohannis regis Bohemie
'*
sibi
domini
Alemaniam* vicarii generalis sibi tradam et assignem super omnibus

Preterea'' sibi promitto solempniter per prememoratis inviolabiliter observandis*.
sentes, quod quantocius potero litteras patentes et legittimas prefati domini imperatoris
necnon omnium principum ecclesiasticorum et secularium, quorum consensum obtinere
valeo, super premissis omnibus inpetrabo''' tales, quod eadem obligacio robur obtineat
Quod si predicta non fecero vel aliquid premissorum, sepefatus dominus
firmitatis.
imperatoris per
episcopus Augustensis versus Ytaliam domino imperatori, sicut michi promisit, servire
In quorum omnium evidentiam presentes sibr dedi sigilli niei
nullatenus teneatur.
so
as
munimine roboratam".
MCCC
Datum Auguste, anno Domini
terciodecimo, Kalend. lunii.
1U4. RATIFICATIO VICARII GENEBALIS.

AidograpJion eiusdem tahularii
jiendent loro memhranaceo.
Editum
I.
est
c.
1.
c.
lun. 20.
servatum denuo contidimus.

pag. 382 nr. 306.
Bijhmer,
Fragmenta
Reg. 1314
sigilli 30
1347
(P. deest.)
pag. 182 nr. 20.
Nos lohannes Dei gracia Boemie et Polonie rex, sacri imperii citra montes vicaLucemburgensis comes notum facimus presencium inspectoribus universis,
rius generalis ac
quod quia venerabilis pater dominus Fridericus episcopus ecclesie Augustensis iuxta
conveneionem' per ipsum et strennuum virum Dyet(degnum) de Castello advocatum
provincialem Svevie habitam serenissimo domino et genitori nostro karissimo domino
H(einrico)
annura
misit,
in
Romanorum
cum decem
dextrariis
et totidem galeatis
unum
per
sub tribus tamen mensibus in expensis propriis, servire prodictus Dyet(degnus) sibi et ecclesie sue advocaciam in Faucibus
partibus Italie,
pro quo
Romani
imperatori
35
sei'vicio
imperii
cum omnibus
40
iuribus et pertinenciis suis pro quadringentis niarcis argenti
ponderis Augustensis titulo pignoris obligavit tenendam et pacifice possidendam, donec
per imperium
Dyet(degnus)
sibi
adiciens
de memorata pecunia fuerit integre satisfactum,
et constituens,
ut
si
qua dampna
idem
armati, quos prefatus dominus episcopus
ut predicitur in ItaUam duxerit destinandos, notabiliter incurrerint. pro hiis dicto episcopo
1143.
otiines
*) aleiiiam
Supra nr. 1142.

non supersunt.
1)
or.
^)
Propterea or.
2) Cf. su]yra nr. 912.
=)
3)
sic or.
Infra nr. 1145.
4i
Infra
m:
1144.
5)
Quae
ij
ACTA VICARIATUS GENERALI3 PER ALEMANNIAM.

sue advocaciam
et ecclesie
114t
eandem obligatam etiam
fore sub modis et conditionibus

predictum servicium quantuni in nobis est favorabiliter
promovere, obligationem huiusmodi auctoritate generalis vicarie, qua fungimur in imperio
citra montes, prout premittitur. ratam habemus et gratam et presentis scripti testimonio
confirmamus, ita tamen quod dampna supranominata debent iuxta extimationem et
nos volentes
prenotatis.
Nr. 1143-1146.
1313.
consuetudinem impeiialis curie

fieri et
sigillis
resarciri.
In cuius rei testimonium presentes litteras
maiestatis nostre iussimus communiri.
Dat. Prage, XII. Kal. lulii, anno Domini millesimo trecentesimo terciodecimo,
regnorum vero nostrorura anno tercio.
AFPROBATIO NVNTII IMPERIALIS.
\Ub.
10
AutograjjJion eiusdem fabularii

loris
membranaceis
l.
Edituni
relictis.
c.
est
Universis presentes litteras inspecturis ego magister
habens ad infrascripta
notarius,
nuus vir dominus Dyetegno
reverendo
provincialis
mandatum, cupio
Castello
(P. deest.)
Romanorum
fore notum,
advocatus Augustensis
et
impcratoris
quod cum stren-
Faucibus et super
patri
possessionibus
et
aliis
ecclesie Augustensis,
quibuscumque
pertinenciis,
Svevie
superioris
domino Friderico venerabili episcopo

sue advocatiam in Faucibus in silva que dicitur Hart
Augustensis et ecclesie
in
de
Christo
in
yersus montana super bonis
Magni
sufficiens
SigiUum desideratur,
Hermannus de Stoka canonicus
ecclesie Constanciensis% serenissimi domini nostri domini Heinrici

15
Iun.29.
servatum denuo contulitmts.

I. c. pag. 383 nr. 307.
ecclesie
et supra
monasterii Sancti
quocumque nomine cen-
cum omnibus iuribus, utilitatibus, servitutibus et accessionibus, cum quibus ipse

reliqui Romanorum imperatorum et regum advocati ipsam hactenus tenuerunt, pro
seantur,
et
quadringentis marcis argenti ponderis Augustensis iusto. vero legalique pignoris titulo
per expressam ypotecham in pignore nomine serenissimi domini nostri domini Heinrici
M Romanorum
pacifice
imperatoris semper augusti soUempniter obligarit tenendam, fruendam et

possidendam pro sueque vohintatis libito disponendam, donec per imperium pro
pecunia memorata fuerit integraliter absoluta, pro servicio per eundem
scopum prefato domino
annum
30
imperatori
epi-
unum
ego presumens dictam obligacionem^ utiHter esse

approbo et presentibus innovabo, promittens bona fide
aput dictum dominum nostrum
imperatorem interponere fideliter partes meas, quod
ipse dictam obligacionem ratam et gratam habeat ipsamque suis litteris corrpboret et
confirmet.
In cuius rei testimonium sigillum meum presentibus est appensum.
Datum Constancie, anno Domini millesimo tricentesimo XIII, in die beatorum
quantum
in
me
est
Petri et Pauli apostolorum.
11-tG.
LIBEETATIO VICABII GENEBALIS PBO CIVITATE AUGUSTANA.

1313.
Descripsimus
e.v
lun. 20.
autograplio eiusdem tabidarii Augsburg Beichsstadt fasc.
Pendet sigillum vnlde laesum loro membranaceo.
dominum
galeis et totidem dextrariis per
versus Italiam exhibendo,
factam, ipsam
35
cum decem
burg' I,
189
nr. 229.
Ediia
est
6'
asservato.
'Urhindenbuch der Stadt Augs-
Bdhmer, Beg. 1314-1347 pag. 294
nr.
359 (Addit.
I).
(P. deest.)
Boemie et Polonie rex, sacri imperii citra montes vicarius

ac Lucemburgensis comes notum facimus presencium inspcctoribus univcrsis,
Xos lohannes Dei

generalis
quod quia prudentes

45
1145.
1)
*)
Supra
viri
Constancn
nr. 1142.
gratia
or.
consules et universitas civium in Augusta, considerantes neces-
APPENDIX
1142
II.
domini et genitoris nostri karissimi domini H(einrici) Romanorum

in partibus Ttalie de armatis, tamquam devoti et fideles sui et
irnperii strenuo viro Dyet(degno) de Castello advocato provinciali Svevie pro conquirendis
armatis ad servicia dicti patris nostri iam solverunt sturam, que solvi debebat per eos
nos huiusmodi dictorum
in primo anno libertatem eis concessam immediate secuturo,
serenissimi
sitatem
imperatoris,
quam habet
promptitudinem gratiosius intuentes eos proinde per eundem

predicitur post libertatem eorum ab omni stura et exactione
ut
futuruni
annum
primum
vicarie, qua in imperio fungimur citra montes, libertamus
generalis
qualibet auctoritate
civium devotionis
et fidei
hberos facimus et sohitos.

testimonio htterarum.
et
Dat. Prage,
XII.
KaL
Harum
maiestatis
nostre
sigillari
iussimus
'o
terciodecimo,
tercio.
PR03IISSI0 REGIS
1147.
sigillo
anno Domini mihesimo trecentesimo
luhi,
rcgnorum vero nostrorum anno
quas
DE DAMNIS RESARCIENDIS.
1313.
lul. 10.
Autographon tahularii AssenJieimensis denuo descripsit vir d. E. Schaus. Pendet

Edidit etiam R. Arnold 'Neues Archiv'
valde laesmn loro membranaceo.
sigillum
XI, 583
is
(P- deest.)
nr. 5.
Nos lohannes Dei gracia Boemie et Polonie rex, sacri imperii citra montes vicarius
generahs ac Lucemburgensis comes promittimus per presentes, quod dampna si qua
nobiles" viri Heinricus comes de Wylnow magister curie nostre et Phylippus de Walkenprocedendo nobiscum ad partes
hec eadem dampna ipsis iuxta consuetudinem
Sub harum quas sigihis maiestatis nostre sigihari
stein senior consiliarii nostri karissimi in nostris serviciis
Itahe notabihter receperint forsitan,

imperiahs curie curabimus resarcire.
so
iussimus testimonio htterarum.

Dat. Prage,
"VI.
Idus luhi, anno Domini mihesimo trecentesimo XIII, regnorum
vero nostrorum anno tercio.
s^
SCRTPTUM
PRO COMTTE DE HENNENBERG.
1148.
1313.
Repetimus editionem,
'
quam
Uennebergisches Urkundenbuch'
naceo.
Bohmer, Reg.
Ausf.
*B- 17.
ex autographo tabularii Meiningensis paravit Schoppach

I,
55 nr. 101.
1314 1347 pag.
182
Pendet
nr. 21^.
sigilli
fragmentum
loro
membra-
(P. deest.)
Nos lohannes Dei gracia Boemie et Polonie rex, sacri imperii citra montes
vicarius generalis ac Lucemburgensis comes recognoscimus pubhce per presentes, quod
quia spectabihs vir Bertoldus comes de Heimemberg consiharius noster karissimus ad
peticiones ac instantias nostras sibi officium capitaneatus regnorum nostrorum assumpsit,
ipsum" hcet plurimum renuentem provisorem ac gubernatorem dictorum regnorum nostrorum constituimus in omnibus loco nostri sibique ordinandi ac disponendi omnia et singula
(])
in dictis nostris regnis auctoritatem
1147.
8)
noblies or.
1148.
^)
ipsumque
1)
or.
Uhi datum mcde indicatur.
et
3*
potestatem plenariam concedimus presentibus et

largimur.
(2)
Et
si
dictus Bertoldus
1313.
quod
5
10
absit,
eo
domini Heinrici
quod ipsum comitem ad
Romanorum
sui
1143
vice et
seu suspicionem genitoris
imperatoris aliqualiter inciderit
presentiam suis evocaverit litteris\ nos
et suspicionera huiusraodi in nos recipimus, predictum comitem ab eisdem

apud patrem nostrum predictum sine difficultate qualibet penitus absolventes. Et si
aUque sinistre accusationes in presentia patris nostri contra dictum comitem per quascumque personas proponerentur forsitan, illis nos personaliter ingerere et pro ipso stare,
tamquam personaliter adesset, effectuosissime excusare proraittimus bona fide.
(3) Nec
ipsum ultra instans festum nativitatis Domini in regnis nostris predictis ac officio capitaneatus huiusmodi contra suam voluntatem detinebimus ullo raodo, nisi ex sua libera
processerit voluntate.
comitem aliquas expensas facere
(4) Preterea si prefatura
indignacionem
dampna notabiha in dicti

dampna ipsa per nos vel eum,
vel
15
1146 1148.
comes ex hac mansione seu mora, quas
nomine nostro racione substitucionis faciet, in indignacionem

nostri karissimi serenissimi
Nr.
regiminis officio perferre contigerit forsitan, expensas et

qui capitaneus in dictis nostris regnis per patreni nostrura
aut nos post euin institutus fuerit, persolvere ipsumque ab hiis indempniter proraittiraus
relevare.
(5)
Si vero
predicta vel aliquid preraissorum per dictura patrem nostrum
vel nos liraitarentur, mutarentur vel infringerentur forsitan, extunc dictus
uUa
patris nostri ac nostra contradictione seu indignacione
a regnis
comes absque
et officio predictis
In cuius rei testiUbere recedere poterit, quandocumque sue placuerit voluntati.

presentes sibi dediraus litteras super eo sigillo nostro diUgencius roboratas.
monium
Datum anno
anno
MCCCXIII, XVI. Kalend.
Septerabris,
regnorum nostrorum
tercio.
1)
sit,
Doraini
Quae
nescio.
servatae
non
sunt.
Niim de maiidatis
eneyclicis siipra nr. 893.
893a
rel
894 eogitandum
Dec. 25.
APPENDIX
144
III.
APPENDIX
III.
APOCHAE RATIONUM CAMERAE

ET THESAURARIAE.
Quae
cmhindhn
hic
j)rop07iims documenta
saiis
memorahilia practer nr. 1150,
subinngendum esse censuunus, supersunt

omnia Pisis in tuhidario familiae nobilissimae Boncioni. Sunt rotuli memhranacei variae
longiiudinis omncs optitne conservati.
(jttod 7ion in Appendice Variorum, sed potiiis hic
Apochae rationum thcsaurariae nr. 1152 1158 eadem manu, ductu iamen hic illic
mutato exaratac sunt. Apocha nr. 1151 quamvis stilo acutiori eadem tamen manu scripta
esse videtur.
10
quam
Editio,
Nos
scatet.
ij^si
Ceterum
cf.
a.
a.
1877. paravit Bonaini 'Acta Henrici VII.'
I,
286
scripia
ad rationes camerae spectantia supra
mcndis
nr. 677. 699. 944. 1036.
APOCHA RATIONIS CAMERAE
1U9.
346,
1907. Pisis degentes omnia denuo accuratissime contulimus^.
(1310.
Dec.
1311.
REGIS.
Inl.)
a Simone Philippi Pistoriensi regis familiari confecta servatur l. c. nr. 615.

Est rotidus longus 1 m. 49^'i cm., largus 23^1^ cm., ex duobus membranis consutus, quarum prior est longa 74 cm. In verso leguntur: Computus Symonis Phylippi de Realibus
factus domino cancellario die de[cima] ....", mann Bcrnardi de Jlercato ut videtur
Apocha
exarata;
1 14J).
1)
wdhrend
De
Orthograjihiatn omnino servavimus.
Indicem supra nr. 1045 suh (110).
cf.
')
his
tmcii incltisa omnino evanida atqiie incerta.
rehus disserere conatus est Fr. Proive 'Die
des Bomerzuges' Diss. Berol. 1888, sed
multum
FinatuvenvaUung am Hofe Htinrichs VII.

omnia absolrerit.
ahest, ut
APOCHAE RATIONUM CAMEKAE ET THESAURAKIAE.
1N5
Nr. 1149.
1310. 1311.
Numeros arabicos adiecinms uos.

l. c.
1, 286 nr. ISl.
Edidit Bonaini
(P. deest.)
[C In Christi nomine]'' amen.

sunt denarii, quos Simon Filippi de Realibus reeepit pro [domino
ab infrascriptis personis, postquam transivit citra montes dominus antedictus:
Infrascripti
s
imperatjore
^"
C Imprimis habuit
Simon predictus a Banduccio Boncontis-
et recepit
dante pro comuni Pisano pro residuo pagamenti LX^'
flor. aur., quos debebant

XXVIIII^'IIIF' flor. aur."=
Item'' a sindico de Canobio die xxiii. Febr., quos providerunt dare dicto
domino imperatori
VI'' flor. aiir.
sindico
Item a
de Blandatre die ultima Febr. dante dicta de causa
dicto
V^
domino imperatori
flor.
29*000.
Fet.r. 23.
eooii.
Febr. 28.
aur.
.=,0011.
Item a sindico de Modeoccia imphiribus vicibus solvente dicta de causa
summa
in
15
Y-^' flor.
aur.
.",000 n.
Item a domino episcopo de Como et ab ipso comuni dantibus dicta

de causa in duabus vicibus
II-^'VI*^'LXX flor. aur.
Item a comuni de Novaria dante dicta de causa die xxviii. Marcjii
267011.
flor.
10
aur.
.Mart. 28.
100011.
Item a comuni de Trivilli Grassi die xxx. Margii dicta de causa

M flor. aur.
Item a sindico comunis Brizaghi die ultima Marcii diota de causa
libr. imperiahum, qui capiunt ad florenos
XXXV flor. aur. et dimidiuni.
Item
domino
cancellario
die
ultima
XXXVIII
Marîi
1000 n.
jiart. 30.
Jiart. 31.
351/.
fl.
marcas
argenti, pro IIII flor(enis) et tribus Turnens(ibus) grossis pro marca, capiunt
in
5
summa
CLVII
flor.
aur. et
grossos Turnens(es)
15711. 10 gr.
Item die primo Aprehs habuit pro provisione a vigintiqiiatuor

de comitatu Bergami, qui fuerunt efecti valvassores
VI' flor. aur.
rusticis
Item dicta die a Petro Boncontis

CC flor. aur.
Item habuit a domino Cione de Bellastis oficiale in Mediolano deputato
ad recuperand(um) iura imperii II-^'VIII'
80
capiunt in sum[m]a ad flor(enos)
Item a Gerardo Capone

per
V
V,
XXI
et
Ib.
V sol.
ab
vicariis
Summa
de Verona pro secunda solutione
Maii
xiiii.
XVII-^' et
III'^'
LXIÎIII^^LXVI cum dimidio
totius recepte
u.
Dec.
e.
Dec.
7.
sgr.
50011.
aur.
Item a
Mai.
fl.
200311.
aur.
flor.
Item a sindico de Sulcino, quos domino dare providerunt, die
200
de Placentia, quia fuerunt
Albertino
dominum exempti ab honeribus comunis

flor.
1.
imperialium, qui
II^'IIIflor. aur. et III Torn(enses) gross(os).

et
Apr.
i;ooii.
Hor. aur.
aur."
flor.
500
ii.
nsuo
n.
Gueoi/jfl.
Simonem
Infrascripti sunt denarii dati et soluti per
Filippi de Realibus pro
domino
imperatore infrascriptis personis:
Impriniis dedit ot solvit Rustico
Mediolani mandato domini imperatoris
de societate de Macîis
XV-*'
Item* domino Ugoni Dalflno mandato

Item domino Guidoni de Flandra die
flor.
dicti
vi.
domini
Item domino cancellario die

1149.
graphi A.
vii.
>)
uncis inclusa exesa sunt A.
<^)
sequiiur spatium 16,5 cm.
Decembr.
=)
longum A.
aurei A.
civitate
isooon.
MM
M
MV
<)
flor.
IIII-^'
Decembr.''
Itemf* domino Vallorano fratri domini imperatoris
in
aur.
flor.
ru/iricis
flor.
flor.
aur.
4000 n.
aur.
200011.
aur.''
1000 n.
aur.
i.-.oon.
praecedil aemper signum para-
die VI. Decerabr. in loco raso A.
f) Item
in loco raso A.
LL.
COXSTITUTIONES
IV.
144
aur.
APPENDIX
1146
Dec.
10.
Item Colardo clerico domini Guidonis de Flandra pro solutione paramenVJI^^LXXX flor. aur.
torum ai'morum domini imperatoris die x. Decemtr.
solutione
et
expensa
magistri,
qui actavit ipsa
pro
Item dicto Colardo
XYI
arma, dicta die

Dec.
12.
Dec.
14.
aur.
flor.
tribus
Dec. 18.
19.
aur.
et
tertius
3fi.
aur.
Y*^' flor.
soofl.
III flor. aur.

domino archiepiscopo Trivi[r]ensi die xvii.Decembr.
IIF' flor. aur.
domino Yallerano dicta die
Y*^' flor. aur.
Gilio clerico domine regine die xviii. Decembr.
11*^ flor. aur.
domino Guidoni Dalfino dicta die
domino Herrico de Frandria die xviiii. Decembr. pro LXIII marchis
'^'
CCLXXIII
pro suis gagis
aur.
flor.
Item Terio de Lenson et Ugoni de Trevess camerariis pro cera pro

nactivitate domini nostri Ihesu Christi
LX flor. aur.
Dec.
25.
lan. 30.
Febr.
1.
M flor. aur.
Item magistro curie die Nactivitatis
Item ti-ibus vallictis, quorum unus ivit Brixiam, Ma[n]tuam, Cremonam
et Laudeni, alius Papiam, tertius Cumum ad vicarios pro denariis, die
IIII flor. aur.
XXX. lanuarii in Mediolano
Itcm lohauni clerico magistri curie in Mediolano die prima Februarii
CCXYflor.
Fete.
4.
et
aur.
aur.
flor.
aur.
equorum
familiari Arrigi
XX
curia
is
eofl.
1000
fl.
fl.
21=
fl.
fl.
so
as
Romana
Romam,
et iverunt
flor.
Roma
et
aur. et grossos II
cum
vii.
et
Yercellum, die
viii.
Marîi
xiiii.
Margii
XX
flor.
Item Gualterio cursori, qui

XXII.
XYI
Marîi
flor.
fl.
275
fl.
in
X flor.
Frandriam
et
aur.
in
sVsgr.
Bramanciam
20
fl.
10
fl.
le
fl.
300
fl.
die
aur.
Item sociis de societate Macciorum pro fratre Nicolao predicatore et

decano Treverensi", quos receperant ab eis in curia, die xxii. Margii
CCC
flor.
aur.
1149.
8)
an tieues? A.
^) abhinc
novvm foUum
stilo
acutiori
to
licteras
aur.
ivit
ss
I flor.
ifl.
Item'' elemosinario domini die xv. Margii
Mart. 15.
Margii
dimid(io).
Item duobus cursoribus camerarii domini pape, qui reduxerunt

papales, die
fl.
duobus tubatoribus, qui redierunt de
pro eorum munere et expensis die
Tortonam
20
Marcii
iii.
aur.
cursori, qui ivit
so
Fe-
aur.
Item uni
8.
xxiiii.
aur.
flor.
Item magistro Herrico de Giedonio pro dandis cursoribus die
CCLXXY
Mart. 22.
fl.
de Cruce pro expensis trium
famulorum, quos duxit de Mediolano Luccimburgum, die
et
Item ambaxatoribus de
Mart. 14.
273
4 h.
flor.
Y flor.
Mart.
fl.
nil
3.
Mart. 7.
50ofl.
200
sfl.
bruarii
Mart.
lo
soofl.
Item in Mediolano die xviii. Februarii duobus familiaribus, qui iverunt

Yercellum et Yvriam dicta de causa et steterunt quinque diebus
Y flor. aur.
Iteni in Mediolano duobus familiaribus missis duabus vicibus Yercellum
Item lacomino de Metis
Febr. 24.
soofl.
Item duobus familiaribus, quorum unus ivit Yercellum et Blandratem

alius Novariam et Astim pro denariis, in Mediolano die iiii. Februarii
YIII
Febr. 18.
Jooa.
aur.
Papiam
fl.
looo n.
aur.
flor.
marchioni dc Saluccio in Yercclli dicta die
Item
Item
Item
Item
Item
Item
Dec.i7.
III
flor.
flor.
iverunt unus Astim, alius
nuntiis, qui
Clerim, die xmi. Decembr.
tsoa.
le
Item Gilio clerico doniine imperatricis dicta die

YII''
Item domino cancellario die xii. Decembr.
Iteni
Dec.
III.
exaratum A.
')
treiieuesi -4.
45
APOCHAE RATIONUM CAMERAE ET THESAURARIAE.
Item Teri de Ussen'' caraeraiio pro oblationibus domini die
XX flor.
147
20 a.
xxii.
Marrii
VII^'
tooa.
aur.
Item magistro curie pro expensis impluribus vicibus

II^'
Item fratri Nicolao de Predicatoribus pi-o expensis ad curiam
xxii. ^[arcii
aur.
Item magistro Egidio pro expensis domine regine die

flor.
\r. 1149.
1310. 1311.
LXXXX flor.
die XXVIII. Marcii
flor.
aur.
2000 n.
Romanam
aur.
90 n.
.Mart. 28.
511.
Mart. 30.
Item duobus femulis, qui iverunt Novariam et Vercellum pro petendo
V flor.
pecuniam, die xxx. Marcii
Item
jo
sociis
domino cancellario
solutis in curia pro
II^îCCLXXXXV
Item
Item
15
aur.
de societate Scalorum
flor.
die
et pro
xxx. Marcii pro
eambio
^'^'CCLflor.
II flor. pro centenario
aur.
2295.
CC
militibus domini Aviani de Pitellio die xxx. Marcii

sociis
de societate Scalarum, quos solverunt
Pelagrue et Hostiensi, die
11.
MXX flor.
Aprilis
flor.
aur.
200
fl.
in curia cardinalibus
aur.
Apr.
102011.
2.
Item lohanni barbitonsori impluribus' vicibus pro pannis dominorum
MCXXXIII
regis et regine
flor.
aur.'
113.311.
Item magistro Andree de Asti pro arregagiis stipendiorum suorum die
LXXXXII
XV. Aprelis
flor.
aur.
Item Petro Boncontis die
20
Item
frati-ibus
provincialis die xviiii. Aprelis
Itera Peti-o de
25
die XX. Aprelis
flor.
aur.
19000
Ugoni fisieo die xviii. Aprelis

L flor. aur.
de Carmino conventus Vercellarum pro elemosina
Itera magistro
XXIII [
flor.
in curia
VI uncias,
aur.
die xx. Aprelis, proVIflorenis et dimid. pro
aur. et gross.
cum
marcha
flor.
flor.
LXXXVIIII
L flor.
aur.
xxiii.
Aprelis
xxiii.
Aprelis
.10 fl.
Apr. 20.
50
fl.
22
fl.
180
fl.
101 2gr.
ssii.
Apr. 23.
joii.
50 a.
fratri
Xicolao de Predicatoribus pro espensis ad curiam
die XXIII. Aprelis
flor.
Romanam
100
aur.
Item" magistro Egidio, quos dedit pro eo Gianni clerico, pro expensis
domine regine factis in civitate Laude
CCLVIIII flor. aur. et II gross.
cum
Apr. 19.
ooii.
aur.
Item
CLXXX flor.
aur.
Item d(omiuo) lacobo de Dorendolfo pro munere die
fl.
aur.
Item fratribus domini Gofinecti pro munere die xxiii. Aprelis

Item Conardo de Louci et frat[r]i suo pro munere die
24
videlicet unius palafreni et unius
palafreni somarii, Simoni Filippi die xx. Aprelis, quos amisit"
35
Apr. 13.
dimid(io)
Item pro restauro duorum equorum

flor.
Apr. 16.
5011.
Romana
Item Gofinecto pro iiii roncenis die xx. Aprelis

L flor. aur.
Item Colardo qui preparat arraa doraini die xx. Aprelis
XXII flor. aur.
Item pro vii cifis argenteis, qui fuerunt ad pondus xxvii mai'cas et
30
11.
eapituli
aur.
Ysse clerico pro substinendo causam

flor.
Apr. 15.
9211.
XVIIII^'
xvi. Aprelis
fl-
2.-.9ii.
2'.gr.
dimid(io)
Item domino lanni cappellano domine regine pro elemosina facienda
Laude dicta die

X flor. aur.
Item a Crema die xxiiii. d'ApriIe magistro Gilio, quos habuit pro eo
CXX flor. aur.
lannes clericus, pro expensis domine regine
45 in cintate
1149.
ki
an scriptum Usseri? A.
atramento fusciori
50 stilo acutiori
stilo
acutiori add. A.
')
inipluribus
) d.
aur.
stUo actdiori
add. A.
atramento fusciori supra llneam
>")
add. A.
A.
144*
"i"Apr. 24.
12011.
cjuos amisit
)
abkinc
APPENDIX
1148
III.
Item domino AntonioP de Bardes clerico comitis Sabaudie de precepto

domini regis pro expensis, quas fecerat apud Yignonem pro ipso domino,
Apr. 26.
CCII
Cremone
die XXVI. Aprelis
fior.
aur.
Item dicta die Cremone domino cancellario, quando ivit Mantuam de

CC flor. aur.
precepto domini regis^
C flor. aur.
Item domino de Bobare dicta die de precepto domini regis
Item pro expensis suis Simonis et suo familie Yerone et Mantoe, pro
Mai.
9.
XXYIIII flor. aur.

vmi diebus die viui. May
Gilio,
quos
habuit Francus clericus pro eo, pro expensis
magistro
Item
remansit
dominus de Pictanges
MY'^ flor. aur.
quando
de Mediolano,
die
pro
expensis
duorum
familiarium
dicti
Simonis, qui
Item dicta
VIII
iverunt eques Comum, steterunt unus vii diebus et alter xv diebus
flor.
Item Cremone'^ comiti
di
Monforte de precepto domini C marcas
200
fl.
100 c.
29
fl.
1500
fl.
Sfl.
May
x.
de
Die
CXX
Verone
Item
C marchas
Item
Item
Item
Item
Item
factis
pro malatia,
xxii. lunii
dedit
dicta
valent
quam
LX
flor.
die
1111*^'
Simoni pro v
sibi
XXXIII
domino cancellario
flor.
destrariis
se
et
CCXL
Parigium, die
ivit
et
iiii
60
fl.
1.0
11.
433
fl.
240
fl.
200
fl.
jr.
sociis
aur.
flor.
CC
magistro Herrico de Geldonia pro dandis cursoribus

uni cursori, qui
fl.
civitate
aur. et IIII gross.
dicta die
magistro Egidio pro expensis domine regine
iii.
lul.
XII
flor.
aur.
flor.
flor.
aur.
aur.
10
fl.
12
fl.
86
fl.
15
fl.
4gr.
magistro Bartromeo de Varignano pro aregagiis suis de precepto
per dominum comitem Sabaudie ex parte domini regis
capiunt in suma*
LXXXVI
Item pro expensis
flor.
factis in
aur. et
illis,
VIII
Summa
totius date
1150.
marchas,
8gr.
qui iverunt pro pecunia Trevigium, et
XY
LXI-^'CCCXXXIIII
aur.
flor.
flor.
cum
CXXXII
debet Simon Philippi de residuo
sic
XX
gross.
faciendo venire dictam pecuniam in exercitum
Et
aur.
habuit Simon predictus in
aur.
flor.
433
domine regine damagielle del Bosco,
precepto
habuit pro ea Goctofreius di Vilieri^ eius familiaris

Iiin. 22.
capiunt
aur. et IIII gross.
flor.
Item die
Mai. 10.
3.
fl.
aur.
IIII^^^XXXIII
M.
202
dimid(io)
flor.
61334
auri.'
132
>
fl.
fl.
PROVENTUS BALDEWINI
ARCHIEPISCOPI TREVIRENSIS.
(1311.
Apr.)
Notiiia memorabilis ipsius archiepiscopi manti exarata servatur in Copiario Baldewini,
qui
cst
tabularii
adhibito, fol. 1
ind. VIIII.
capituli maioris ecclesiae Trevirensis,
T.
Copiarii involucro ifem
Proventus, deinde alia

I
manu:
manu
iam sup-a ad
nr.
806 edendum
archiepiscopii inscripta sunf:
Ife Ytalie scripte
(?).
MCCCXI.
Codicem beni-
volenter transmissum denuo accuratissime confulimus.

1149.
s)
aiuilieri
P) seqtdtur
A.
')
sic
rasura duarwn litterarum A.

A.
1) in loco
40
raso A.
")
Cremo
in
luco raso A.
APOCHAE BATIONUM CAMERAE ET THESAURARIAE.

Prowe
JEdiderunt a. 1888.
loco
IIM
supra pag.
1310.1311.
Nr. 1149.
11.50.
1149
94 mendosissime
not. 1 citato pag.
descriptam, itemque a. 1889. G. Sommerfeldt 'Erzhischof Balduiws von Trier italieniscJie

Einnahmen rom Jahre 1311' (Deutsche Zeitschrift fiir Geschichtsivissenschaft I, 448
sqq.).
Sed neque hic omnia recte legit; tamen de tempore, cui alleganda
commentario fuso adiecto.
Nos detiiqiie textum nofitiae recie ahsolvisse confisi sumus.
'Pioventus mei MCCCXI.

in Lombardia.
YI
ab abbate de Clavate
de iuramentis
de Canobio
III
'I'
IIII
10
XXV
de Trivillio
de Soncino
a Ioh(ann)ino de Benzionis)
a canonico Papiensi
a comuni de Brisago
de Crema
LXXV
de Laude
quadam
pro
11
pro bullis
a Pergamen(sibus)
"'III'
XX
X
XXV
pro conpromisso priori
de
litteris
a monach(o) Papien(si)
d(ominus) M(atheus) Vicecomes
XVIII
a comuni Asole
XV
XXV
XX
pro campana Papien(si)

pro ballonibus
a captis Mod(eti)e
I*
VI
pro ima
a Guirrico
a comune*" Laude apud Papiam
XXXV F
de fratre
1150.
ex
XXXII
c.
omnibus
)
d)
lineis
praeter 43. praecedit aignum paragraphi
cohimna altera incipit c.

8) omnino evanidum c.
1) ScUicet
MCIIII.
s[uprascripti]8 (Vlinc)''
S(umma) huius
c.
littera
pro vino
XVin
ex III
plurimorum
comune Cremon(e)
comune Xovar(ie)
45
littera
de Viom(ercato)
II
Astensi
a Vent(urino) de Fundut(is)
m.i.
d(ominus) Gualt(erius) de Cui-te
VIII
30
ind. VIIII.
Gualt(erius) de Becharia
XXV
XXV
25
(P. deest.)
de Valle Camonica
III
accuratius disseruit,
de Mod(eti)a
XXVI "
is
quodam
sif,
florenum
vel florenos; cf.
e)
>)
praecedit
uncia
pag. 1150
delet.
c.
c.
^) corr.
ex
inclusa videntur deleta eise
lin. 8.
XXVII
f)
') sic c.
c.
c.
vel
) corr.
XXXV
corr.
APPENDIX
1150
'XX
f. 1'
a Luchanis monathariis pro
III.
conpromisso videlicet pro
illa
parte que
remanserat ad solvendum nomine Sornachi

pro coracinis
XII''
XXVI
frumento"'
(je
"XXV
a comite de Blandrate
XVIII
dc roncino abbatis S(ancti) Zenonis
XXXIII
a d(omino)
XXIIII
Symone
Crivello
a Ray(mundino) de Incisa.
f(lor.)
APOCHA RATIONIS CAMERAE
1151.
REGINAE.
1311.
Apoclia rationis inde ah
a.
lul. 1.
1310. Oct. 13 usqiie ad a. 1311. lun. 5 ab Egidio facta
servatur loco in Appendicis III. prooemio citato nr. 68'>
(=
Est rotulus memhranaceus
H).
50,9 cm. longus, 21,5 cm. largus.
In verso leguntur: Contes Gile clerc madame

S(omme)^ de grossesparties XII VIII flor.
Item
'degrosses
LVIIlb. Is(ol). Id(en).
royne des Romains, itemque
la
Numeros arahicos adiecimus

Edidit Bonaini
c.
l.
1,
291
Pour
madame
despens
les
gros.
nos.
nr. 182.
(P.
Rendages
de groz II
15
Item de menues Illlflor.

Item de menuesLXVIIIs(ol).
gr(os) [IX] d(en). VII imper.
^'
de.est.)
20
Gile.
de Hauteville et de Chamberi^
VIII
sol.
III den.
fors.
Item de Monmelian dusque La Chambre' Tun et Tautre de ces lius conteis et

despens dAighebiele entre deus, parmi le pourveance aportee de Chamberi
XLIIII sol. X den. groz.
Item pour les despens de Saint Michiel, de Fourniaus, de Termignon et de
pour
les
CXXXIX
Lanslebourch''-*
Ib.
XVII
sol.
VI
Vienois, valent
XIX
Ib.
X den.
sol.
25
groz
IIII Vienois.
Item pour
VIII
sol.
V den.
VII
Vlli den.
paiet en gros
II sol.
CL
Ib.
sol.
Ib.
XI
Item pour
1150.
')
llol.
les
Ib.
despens
XVII
XX Asole
XXV
1)
Cf
sucJmngen
75sqq.
VITI
XXXII
Ib. 30
sol.
Thourin
de
supra lineam add.
c.
de
et
De chou
I den. Vienois.
acutissimo scripta
stilo
^) vel
c.
XIII
Keir''
paiet
mmc
) sequitur Asole
VI
Ib.
evanidum
delet. c.
pour xiii jours

de groz, valent
')
c.
")
35
liuic lineae
abhinc atramento
c.
b)
infra pag. 1152
lin. 14.
iiber die
3)
de Vihine,
sol.
evanidum B.
pantel. de
le
VI den. Vienois.
De chou
X sol. IX den. groz, le groz pour XXIIII den., valent CLXXVII Ib.
Item CXXV flor. III groz, le flor. pour XXIIII sol. Vienois, valent
signum paragraphi;
fusciori scriptum
et
CCCXXVII Ib.
den.
DCCCCLXXXXII
deest
despens de Suze^ pour vijours, parmi
les
dedens conteis
Reise-
mdettir scripitim esse Landebourch B.

15.
2)
Oct.l3.15.
De
regis
40
itinerario
cf Fr. Ludtoig 'Unter-
und Marscltgesekmndiglceit im XII. nnd XIII. Jahrhundert'
Oct.l6.lS.
4)
Oct.l9.
22.
5)
Oct.23.
28.
6)
(189T) pag. 69
Oet.29.Nov.ll.
APOCHAE RATIOXUM CAMERAE ET THESAURARIAE.

a II
CXLrilT
groz
le
sol.
nm
Item pour
le
s
Item en
Ib.
flor.,
DCCCXLTm
groz, I Yienois. valent
le
sol.
sol.,
1151,
n,-,|
DCCVII
flor.
I den. Yienois.
CXXXIX
despens d'Asti pour xxx jours,
les
11.^0.
pour XXIIII
flor.
XYII
Ib.
Xr.
1311.
Ib. YIII sol. IX den. de

VIII den. Astisains.
De chou
Item IIîCCYII flor.. valent IIP'DCCCCXVI Ib.
IIIMDCCCCLIMb.
pantel. eonteis dedens,
sol.
XX sol. de groz, valent XXXY Ib.

X sol. YII den., le flor. pour XXXY sol.
paiet
Item pour
despens de Cazar, de Verseaus, de Novare, de Magenle et de MelanThiphanie contei par xxvi jour, parmi LIII lib. YIII den. des
pantel. de ces lius sans Melan dedens conteis
U-^'DCCCCLXXXXIX Ib.
sol.
duque
les
nuit de
le
le
1311.
laa. s.
XV
10
VII
De chou paiet a Novare
den. imperiaus.
CXLYIII
valent
XXAÎI
Ib.
den., valent
nMCCCCXXXII
Ib.
de
groz pour
Item paiet a Melan XY Ib. X sol. groz,

Ib. X sol.
Item IîDCCXXX^lHflor.
YII den., le flor. pour XXVIII sol.
sol.
XY
sol.
ces despens
YI
II sol.
Ib.
XXYIUden.,
le
groz pour
II groz, valent
dusques au coronement a Melan,
Typh(anie) dedens contee
le
XLY
Item
sol. groz. le
CCCCXVIII
C Somme de
le nuit
is
CYIII^'
IIII-^'DCCLXX\T
477 u.
flor.
den. de groz IIIII fors.
lan. s.
45i.2s.6d.4uf..
Item pour les despens madame dou jour de le Typh(anie), jour dou coronement
Melan dusque au Yeuredi, que on se parti de Cremone pour aler devant Brixe,
par'' xviii semaines et 111 jours, parmi CCCXXXII Ib. XYII sol. III den. des pantel.
de Melan et dailleurs dedens contees
XIIII-^'DCCCLXIIII Ib. XXI den., qui valent
a
20
XîDLini
im
flor.,
XXI
groz,
C Somme
imp., le florin pour
des
toute
Denis dusques au Yenredi
parti
de Cremone pour aler devant Brixe
XLV
Item
pantel.
II sol.
Ib.
sol.
XI
xiiii
jour de May, que
Rendages de grosses
parties et
Pour pourveances au passer
les
menues par
XY^'CCCXXX
m^"i4
ussow.
flor.
les
451. ss.
terme dessus
le
ud.
ei.
dit:
mons, dons, aumosnes, consteng. de biestes ct de
gens leuwes au passer les mons et pour autre parties grosses dou mois de Octembre', Oct
30 si
XXXIIII'
quil part par les escris
Item pour
plusieurs
les
autres
Ib.
III sol. de groz.
wages madame dou mois de Xovembre^ pour dons, aumosnes
parties
pour besongnes
MCCLI
madame
Item
flor.
LV
et
xov.
sol.
III den. groz.
Item pour
les
wages raadame dou mois de Decembre'', pour dons, aumosnes
plusieurs autres parties pour
MDXVi
madame
Iteni
fior.
VI
Ib.
et
Dec.
den. groz.
Item pour les wages madame dou mois de Genvier pour chevaus aeeteis. pour dons.
Item
II-^'CXXIX flor.
aumosnes et autres parties pour madame et pour ses besongnes
VII Ib. IX sol. XI den. groz et X imp.
lan.
Item pour les wages madame dou mois de Fevrier, dons, aumosnes et plusieurs
Item XIII sol. de
MDCCLIXI flor.
autres parties pour les besongnes madame
Kei>r.
groz
XI
imp.
1151.
*)
corr. ex
1)
<:)
III
XXXIII
Noi:
12.
in
B.
Dec.
loco
8)
11.
raeo B.
de
Xov
2)
"*)
pour aler
in loco raso B.
Bec. ]2. Jan.
5.
par
>)
in
Dec
loco
u.
oct'1'3
on se
de groz et VI imperiaus,
den.
le
que deseure part dedens contees.
si
Mai.
II den.
despens raadame dou Mardi apres
saint
ti
XXVm
lan-s.
raso.
in loco raso B.
<=)
oc
in
loco
raso U.
APPENDIX
1152
Item pour
Mart.
III.
wages madame dou mois de March, dons. aumosnes

MDLXIXI flor.
Item XXIII
madame
les
autres parties pour les besongnes
groz
et plusieurs
VI
sol.
den.
V imp.
madame dou mois
Item pour wages
Apr.
poiu" aler devers
Cremone
d'Avril,
dons, aumosnes, pourveances faites
II^^CCLXXXXVI
madame
besongnes
et autres parties as
sol.
Item LXXIII sol. IIU den. groz XII imp.

Item pour pourveances faites pour aler devant Brixe. qui furent despendues dou
Venredi xiiii. jour de May, qu'on se parti de Cremone, duque le nuit de le Trinitei,
que li liosteus madame fu mis aveuc lostel le roy, pour dons, aumosnes et autres
MDLXXXIX flor.
Item w
parties pour les besongnes madame dou niois de May
flor.
'*i'^"'
Mai.
XXXIIT
IH
sol.
den. groz.
Item de menues parties par
IX
C Somme de
Item
LX
Ib.
C Somme
Item CVI
Ensi doit on
Item
XIX
Grile
Somme
eoi. 19
XXVII^CCCCXLII
IX den. groz.
XXVII "XXIIII
sol.
qu'il
XVIII
il
VII
Ib.
II sol.
Brixe
le
Juedi apres
cancelier et P.
le
41311.
flor.
et
20
Dyemence
XIX
Ib.
sol.
isii.
CCCCXXXVI
'
CCLXXXXVIII
Symon
Tan
436
fi.
CXXXVIII flor.
i38
fl.
contei devant
-'98
fi.
flor.
VIII den. groz, qui valent
saint Piere et saint Pol.
Banduce
is
1131. 5s. sd.
flor.
tout que on doit Gile
doit
10 a.
2702411.
a Lussembourch, le
fist
s.
loei. 2s. 9d.
flor.
CCCCXVIII
de ce conte
*l
îu-n.
flor.
den. groz.
Ensi remaint que on doit Gile

le
sol.
121128.
flor.
den. groz.
apres les octaves saint Piere et saint Pol Tan mcccx
Et
1.
Item LXVIII
flor.
II sol.
dou conte,
doit on
li
sol.
toute dou rendage

Ib.
III den. Hall., valent
ini.
IIII
dit
menues XII^CXII
grosses parties et
Et li rechoite est
Item CXIIl Ib. V
iq?.*i2.
terme dessus
le
den. groz.
flor.,
jicccx[i],
25
par devant
Philippe.
APOCHAE RATIONUM
THESAURARIAE ANNI 1312.
1152-1156.
APOCHA I^DE A
1152,
1312.
M. FEBR.
Fehr.
Servatur qiiam accuratissime exarata
memhranis consutus,
loiigiis
7Û m., largus
quintae scripta sunt Recepta thesaurarii
(cf.
9.
nr.
c.
l.
708
C Recepte*
Gile de le Marcelle do
{=
C).
lUN.
28.
Est rotuhis ex duodecim

In verso memhranae
infra mt. a^, itemque in fine rotuli haec verha
Signa capitum ad
f\Ii%.
USQVE
inter 25,2 et 26,4 cm.
iam fere evanida : Contes Gile

posuimus. Numeros arabicos adiecimus nos.
Edidit Bmmini l. c. I, 293
330 nr. 183.
.
9.
Iim.2S.
ix.
modum
(P. deest.)
jour de Fevrier lan mccc et
xii.
Premiers a Genes do marchi de Monferrare par Rust(ik) ostes V^flor. que li

de Fousegny deuist avoir eus do dit marchi e nus n'en rechies, si quil dist
VîV^flor.
.-..wfl.
,
sires
1152.
")
C Recepte
XXV
flor.
in verso quintae
membranae
autographi
scripta siint C; cf. infra pa<j. 1164 not. q.
>

Itera la nieisme xv. joiir de Fevrier,
commun
Item
111
5
10
que
la
Xr.
11.51. 11.52.
1153
roys se parti de Genes, des
li
XX'' flor.
meisme de Philippe de Negre de
ambaseurs do
1311. 1312.
de Pise
prest sour certains
Febr. 16.
20000
(1.
3000
fl.
wages
flor.
[teni la meisme de Nivelet de le compagnie des marchans de Sales''

IIP' flor.
de prest sour certains wages
Petre,
Guy de lAutel", Donate d'Obert marchans
Item ce Heu de lehan
de la compagnie de Mach pour leur laines, qui furent arrestees do tens

j.Myc jJqj._
monsegnour Aubri, rendues a eauz par certaines conditions
Item ce heu de Dominike Hugelin de Florence pour hiines, qui li furent
arrestees en hx manire qui devant est dit, retenus XXII flor. pour
sac et
CCCLXXVIII flor.
une balle de laine qui H faHrent, si qu'il dist
Item ce Hcu de Skac marchan de Genes pour laines arrestees sour les
Fiorentins do tens monsegnoiu' Aubri, les queles il fist sienes par le jugemens
de juges le roy, retenus CXXXIXI flor. pour ii sais et une baHe de laine qui
300011.
i:.00
11.
15
CXXXIXI
falirent
flor.
I.i9';2fl.
Item rechut a Pise des cambreleins do comun de Pise par phisieurs
LX-
en monoie aparelHe
37811.
fois
60000
flor.
fl.
[tem d'eauz meismes ce Heu, qui furent assenes a eauz par poHsses pour
so
wages paier
et autres coses,
si
qu'il pert
par
le livre fait
par main de notare
puble, de conte final fait a eauz par Rustike e lehan az Clenkes, dont
dis
li
cambreleins ont le* transcrit, ja soit ce que Giles tresoriers confessast, quil
avoit d'eauz rechu
Ensi" doient
[teni
2s
Rome
ce
avoec
XL"
lieu
de
borgois de Pise,
xxvi
VI
roy
le
XXXYIMAÎirIII"CC flor."
flor.,
a roy
il
^'
fait
prison,
pour
fait
XL
a eauz
ii
sais
f 000
fl.
de
laine
les
anemis
le
flor.
sur
arrestes
les
100
II.
20
fl.
40
fl.
anemis vendus
baHe de blans curs, qui fu arrestee a Genes

monsfcgnour) Aubri, vendue par lehan de le Roche
[tem ce lieu pour une

en
XX
le
do
galie
tens
flor.
Item ce
lieu
pour une
balle
de vies dras arrestee a Genes do tens
mons(egnour) Aubri, vendue par lehan de
le
XL
Roche
flor.
Item de mons(egnour) Thumas de Septfontaines et de monsêgnour)

Anseal de Gondercourt des despens le roy fais entre Pise et Viterbe et a
CCCLIIIII flor.
Viterbe en partie, si quil pert par les parties des journees
Item de mons(egnour) Anseal, quil avoit rechu a Viterbe de mons(egnour)
J5
fl.
flor.
'5
<
liOOO
40 U.
flor.
Item ce lieu pour xlvih balles de cuir' arrestees sour
XIII
de ses compagnons, qui remesent en
roy de Luk(es), vendues par Rust(ike)
Item ce lieu pour
d'alcr
^leportc
III- flor.
Juys
le
pour acort
flor.
furent
qui
Juys e de ses oompagnons, qui estoient
le
a eauz
Item ce lieu dAngele

30
SCSOOfl.
flor.
Item ce lieu de Daniel

en prison, pour acort
flor.
CXX
Thumas pour
az gens d'offises contre le jour de rAscension
departir
do
cancelier
a Viterbc
et
Romc
par
plusicurs
b)
17370
c)
lales C.
acutluri in niarfjine adiecta

LL. CO.NSTITUTIONES IV.
C.
Del.iutel
^)
C.
'')
corr. ex les;
serjii.
delel. ptie
fl.
fois
XVII^CCCLXXflor.
11 .V2.
Mai. 4.
120
flor.
Item
3.^4'/2fl.
C.
ensi
chv C.
145
Hor.
fl.
ntilo
APPENDIX
1154
inn.4.
lun.
8.
loii. 11.
III.
Item a Rome le quart joui' de Juin de Poul dc la Eiche sour certains

I^' flor.
wages et par condition
Item ce lieu lo huitieme jour de Juin do dit Poul sour autres certains
I-^ flor.
wages
Item ce lieu xi. jour de Juin do dit Poul sour autres certains wages
Vni'-'
loooa.
800
flor.
Item
conditions
par
lieu
ee
Poul
dit
le
dun marchan
sour
wages
certains
sooa.
main Rust(ik)
V^' flor.
Item
Item ce lieu do legat par le main Rust(ik)
CCC flor.
Item a Pise des cambreleins do comun devant le venue le roj' par le
main lakemar de Sales envoiet devant de Genes avoec les chevaz madame
CCL
la roine
Item ce
do card(inal) d'Ost par
ditlakemar
CLXX fior.
que mes(ser) Aubris li dona a Genes,
de Simon Philippe par
Item do Gerar de Bordeaz,

quant
le
main
do
XXXI
despens des chevaz
Item do
dit
que
Gerar,
dit
mes(ser)
Goffines
XL
10
25011.
n.
flor.
dona pour
li
aooa.
nofl.
le
fu envoies vers Pise avoec les chevaz le roy
il
Item
faire
les
flor.
Contes" Gile tresorier de despens dostel
9.
et XI,
Fei.r. 8.
contes
Premiers
jukes
il
rendu pour
de
jour
viii.
Genes IXJiCCCCIIII^^XIIII
Febr.
VI
sol.
regne
iiii
Item
Item
Item
10.
Febr.
XI.
Febr.
12.
Febr.
14.
Febr.
l.i.
Febr. 16.
les
si
Febr.
17.
Fobr.
18.
25
fi.
ix.
jour de Fevrier Tan mccc
despens
Ib.
sol.
XXXI
roy
le
sen
II den.
ix.
Aubris
mess.
Jan.,
val(ent)
en
avoit
fiorin
le
paies
pour
conte
jour de Fevrier
somme
ix.
jour de Fevrier lau de son
le
Venredi
xi.
jour de Fevrier ce lieu
le
Semedi
xii.
ces
iiii
jours
CL
de despens
Juedi
"\T-'VI
CLX
VI
Ib.
CL
Ib.
CXLV
Ib.
Ib.
den. Jan.
sol.
II den.
sol.
IIII den.
X
Ib.
IX
sol.
30
I den.
A'I sol. Jan.
eoei. es.
CIIII^XII Ib. IX sol. VII den.

xiii. jour de Fevrier ce lieu
Lundi xiiii. jour de Fevrier ce lieu
CLXIIII Ib. XI sol. IX den.
le Mardi xv. jour de Fevrier ce lieu
CLXX Ib. XIIII sol. X den.
le Merq(ue)di xvi. jour de Fevrier a Rek''
XXXI Ib. XV sol. X den., sen
pourveances faites [par] mer et par terrc. alans apres le roy entre Genes et Pise,
Item
le
Item
Item
Item
le
qu"il
apert
Dimence
ci
le
35
apres
Item le Juedi
pourveance
Item
25
sssifi.
fior.s-
le
x.
do temps m.onsegnour Aubri
fais
que
ce
dit:
C Somme de
Febr. 13.
roy do
le
lostel lc roy do jour des Cendres
par Gile devant
Genes'' le dit
Febr.
les
Fevrier,
VIII-îVIIP
den.
C Despens de
9.
fi.
quil entrat en loffisse, jukes a coronement a Rome, par r.xu jour.
ini. 29.
XXI
31
Gerar, que Sinions Philippe h dona a Pise, pour ce meismes
XXV flor.
Febr.
sooa.
le
flor.
lieu
fl.
et
YIII'^' flor.
ce lieu
#1
looon.
xvii.
Venredi
jour de Fevrier a Clavery'
xviii.
XLII
jour de Fevrier a Siestre''
Ib.
XIIII
XXXV
Ib.
sol.
XIX
VI
sol.
den. sen
XI
deii.
sen pourveance
1132.
i)
8)
incijiit
Claveri in manjine C.
membrana piima
C.
8") siipra lineain add, C.
'')
nomen
repetitur in
margine
C.
*5

Item
le
Semedi
Item
5
lc
Dimence
YI
Ib.
1155
sen ]iourveancc.
sol.
XII
Ib.
sol.
den. Jan. sen pourveance.
XLYI
xx. jour de Fevrier a Pignon''
694i.
sd.
12^.
YII den. sen pour-
Ib.
Febi-.20.
veance
Limdi xxi. jour de Fevrier a Portovenere''

XXX Ib. XYII sol. II den.
sen pourveance
Item le Mardi xxii. jour de Fevrier ce lieu
LIIII Ib. IX sol. IIII den. sen
pourveance
Item le Merquedi xxiii. jour de Fevrier ce lieu
LYIII Ib. XY sol. IX den. sen
Iteni le
10
Foi.r. 19.
samaine
le
VI^'ini^^XIIII
LYI
de Fevrier ce lieu
xix. jour
C Somme de
Nr. 1152.
1312.
Fti.r. 21.
Foi.r. 22.
Feiir.23.
pourveance
Item
Juedi
le
Yenredi xxv. jour de Fevrier ce
xxiiii.
LXIII
le
XI
Ib.
sol.
III den. sen
Fciir.a^.
11 deii.
sen
Fehr.^s.
IX
den.
Febr. 26.
pourveance
Item
15
LXIIII
lieu
Ib.
sol.
pourveance
Item le Semedi xxvi. jour de Fevrier ce lieu

IIII^^'XVI Ib. XIX
Et revinrent laendr(oit) adonc li conseauz et les gens le roy de Genes.
sol.
C Somme de le samaine sen pourveance

CCCCXIIIIlb. XLXsol. Jan.
20
YII
Iteni le
Dimence
Item
Item
Lundi
Mardi
sol.
le
le
xxvii. jour
r'VIir
Item
des
iii
le
CCLXI
jours
sol.
den.
Febr.27.
den.
Febr. 28.
IIII-^^ÎI Ib.
Febr. 29.
YIII
Ib.
sol.
A'^
m\.s.bi.
den. Jan.
den. Jan., valent
Illlgr. et YIII den." Jan.
iss^n. igr.
IIH^^XI
Merquedi premier jour de Mart a Portevenere
Ib.
XIIII
s.i.
.3ol.
\iart. 1.
den.
Itera le Juedi
11.
Iteni le
Yenredi
Item
Semedi
le
jour de Mart ce lieu

iii.
iiii.
Item
le
Dimence
ce
iiii
v.
flor.
venere
et
faites
CI
et
gr.
jour de Mart que
mi-^^lb. XYIIIsol." IIden., valent

Porveanees
LXXIIII Ib. IX sol. XI den.

LXYIII Ib. YII sol. YI den.
CCCXXXY
jours
CCCXII
Jan., valent
40
YIII
Ib.
IX
sol.
de Fevrier devantdis
xxi jours
sol.
XXXIX "flor.
C Somme de
35
LXXY
XI
Ib.
jour de Fevrier pour raixon de bisexte ce lieu
C Somme de ces
IMIX''LXXYII Ib. Y
25
30
CIII
X' den.
C Somme
IX
de Fevrier ce lieu
xxviii.
[x].\ix.
4ui. i9s.
li
Ib. IIII den.
XII
Ib.
sol.
flor.
IIH
ce
d'Oriol,
312 n. 2gr. 14 d.
lieu apres
mangier
75fl.3>fegr.
gr.
monsegnour Willeame De Ford(es),
Yrient le Keu, Henri de Rodenbor, Gile de Jupille, Ilannekin de le pannetrie, Guilleman

et Jehan de Brandeborch botell(iers), Guedeman cambrelain. Hannekin de Irlons de le
cambre
et
1152.
post add. C,
CXI^Y
Henr(y) de Bovenbergh forier

k)
nomen
")
repelitur in margitie C.
')
corr. ex
flor.
VI
YIII
C.
3.
don.
par mer et par terre entre Genes et Portevenere e entre Porte-
Pise par monsegnour Rober
2.
Hart.
Mart.4.
XIIII den. Jan.
roys se parti de
LXXY
YI
Mart.
usn.
gr.
) nltimn
SL-r.
ali-am<nto fxisciori
supra Uneam C.
14.5*
Mart
5.
APPENDIX
1156
III.
pouv porveances e apareil faites iii fois a Pise contre le venue le roy, le
Semedi xxvi. jour de Fevrier, le Dimence et le Yenredi siwans par le hovemaistre,
monsegnour Thumas de Septfontaines, monsegnour Anseal et monsegnour Willeame
CCXYII Ib. XVI sol.
de Ford(es), A'rient le Keu, Watier de Lierne e Gile botell(iers)
Itein
Feb). 26.
in
den. Pisains, valent le
pour
Iteni
gens
autres
Genes
entre
LXXVI
sol.
des chevaus
despens
les
roy
le
LVII
flor.
e Pise,
flor.
VI
76. egr.
gr.
duc de Bawire prestes a chevaliers e a

ques gens le roy avoient leur chevauz
le
les
envoies devant a Pise, contes par le hovemaistre, monsegnour Thumas de Septfontaines,

Ger(ard) de Bordeas, Gile le botell(ier), "SVatri de le pannetrie, Gile de Gemeppc,
?? .
LXXVII flor.
de Bovenbergh
Item pour lewier de barges e nevage entre Genes et Pise par le hovemaistre,
monsegnour Thumas de Septfontaines, monsegnour Anseal, monscgnour Willeame de
Ford(es), Guedeman cambrelain, Wat(er) de Lierne e Gile botell(ier), Gile de Gemeppe,
Henri de Bovembergh, Vrient le Keu, Henri de Rodenborch, lehan de Courtray e lehan
le
XXXVII
Brun
Mart.6.
Item
le
Jiart.7.
Item
le
CCXLVI
Item
Item
9.
Mart. 10.
le "Juedi
Item
Mart. 11.
XI
ix.
le
Venredi
le
Semedi
Ib.
Itemi'
lo
XVII
sol.
XI
is
Cllll^^Xlb. IX soI.p XI den. Pisains

manga H cardinal d"Ost avoek le roy
den.
20
CC
VI
CCLVII

x.
xr.
Dimence
g>-
jour de Mart ce lieu parini porveance de cire e d"espises
xii.''
Ib.
I den.
sol.
Ib.
IH
CCXXVI Ib.
IJ^CCCCXXXVH
C Somme de ces vi jours

V*^'IIII
VIII den. Pisains, valent
Mart. 12.
den.
viii.
CCCXVI
a le cusine
Mart.
jour de Mart ce lieu e
vii.
Merquedi
le
37
jour de Mart a Pise
vi.
IIII soL
Ib.
Item
Mart.8.
Lundi
Mardi
I gr.
flor.
lo
flor.
IIH
den.
III sol.
Ib.
VII den.
II sol.
.wn.
gr.
jour de Mart ce Heu, parmi
le
porveance de
svjgi-.
LXXVII
CCCCXXVI' Ib. IIII sol. VIII den.

Item le Lundi xiii. jour de Mart ce Heu panni porveance de c Ib. de cire
CCCIin Ib. VI sol. I den.
autres porveances
CCIIII^^ÎII Ib. XI sol. V den.
Item le Mardi xiiii. jour de Mart ce Heu
CCLXVIII Ib. XV sol. V den.
Item le Merquedi xv. jour de Mart ce Heu
CCXXXV Ib. XVII sol. VII den.
Item le Jeudi xvi. jour de Mart ce Heu
CCLXI Ib. X sol. VIII den.
Item le Venredi xvii. jour de Mart ce Heu
CCLXIII Ib. VIII sol. IX den.
Item le Semedi xviii. jour de Mart ce Heu
a.
Ib.
de fain
Mart. 13.
Mart. 14.
Mart. 15.
Mart. 16.
Mart. 17.
Mart. 18.
Somme de le samaine
VIICXVII flor. H
valcnt
Mait.
19.
II-^'XLIII
Ib.
XIIII
sol.
VII
et
so
35
den.,
71711.1.,,-,.
gr.
Dimence xix. jour de Mart ce Heu e mangerent avoec le roy princes.

CCLXXIX Ib. XI soL
contes, baron e phmce de chevaHers, jour de Pakes florie
Item
le
den.
Item
Mart.2o.
Item
Mart. 21.
le
Luudi xx. jour de Mart ce lieu

Mardi xxi. jour de Mart ce
CCCVII
veance
Item
Mart.22.
lc
le
Ib.
XIX
Merquedi
CCIIIIxxxiX
Pake
1152.
ex XIII C.
o) corr.
>)
ex
XIX
soh
xxii.
Ib.
IX
sol.
Heii
pavmi
Ib.
IX
(ccviii Ib.
<o
sol.
de
cire
de por-
den.
jour de
IX
CIIII^^VIII
IX
Mart ce Heu parnii ccc
Ib.
de
cire
contre
le
den.
P) sequitur delet.
post atramento pallidiori add. C.
pi C.
P") tncijik
memhrana secunda
C.
l) erasttm 45
APOCHAE RATIONUM CAMERAE ET THESAUKARIAE.

Item
et
nianga
Juedi
le
CCCXXX
povres gens
Item
5
jour de Mart, c"est assavoir
xxiii.
roys et plus(eurs)
li
Item
xxiiii.
sol.
IIII^^'III
II sol.
11).
Mart.s^.
Semedi
le
vigile
de Pake xxv. jour de
Mart ce
Item
10
ce lieu
XIII
le Dimence jour de Pakes

I^'YIIItLXXIX Ib. III^ den.
Iteni le
Lundi
xxvii.
Item
Mardi
xxviii.
sol.
le
xxvi. jour
jour de Mart
Merquedi
le
ce
Mart ce
XXIX. jour de
le
Yenredi derain jour de Mart ce
sol.
roys en
li
den.
.iiait.se
Mait.27.
CCCLII
de fain
Ib.
''-CXLIII
e lowier
a tout
Ib.
-Mart.2s.
Merkedi
v.
Item
Juedi
jour d'Avril ce
le
\ 1.
IX
den.
Item
le
Yenredi
le
Semedi
Mart.29.
II den.
-Mart. 31.
4sr.
mer
duc de
le
37u7n. 2gr.
flor. II gr.
Ib.
Apr.
sol.
XYI den.
CCLXIII Ib. XYI sol. X
de cire porveance
1.
Api-.2.
Ib.
den.
CCIIII-^^VIIIIb.
Item Dimence
lieu
Ib.
IIII sol.
Ib.
de cire
vii.
jour dAvril ce lieu
CLXXIII
viii.
jour d'AvriI ce lieu
CLXXXXIX
e de
Apr.
3,
Apr.
4,
le
le
Merquedi
jour
xi.
d'Avril
YIII
ce
YI
sol.
XYII
Ib.
Ib.
den.
sol.
^r"-6-
-î''-'-
YIII den.
\p>-8-
Semedi premier jour d'Avril

19221. 12^, 7.1.
CCLXXYII
jour d'Avril ce lieu
x.
Ib.
-^P'-'i-
CCCXXIX
den. Pis(ains).
jour dAvril ce lieu
ix.
Lundi
Mardi
le
CCXXY
parmi cccxv
jour d'AvriI ce lieu
C Somme de le samaine
I"IXCXXII Ib. XII sol. YII
Item
Item
den.
den.
pnr
faite
CIIII^^VI
Ib.
sol.
114:111.
CCLVI
1.
XI
jiart. 30.
XYII
Ib.
sol. II
III-îYII^^VII
lieu
sol.
den.
den.
Iteni le
Item
YI
Ib.
porveance
le
de barges e de nes
Item Seniedi premier jour dAvril ce
XX
CCXXXII
lieu
XIII
Ib,
Ib.
IIII gr.
flor.
Item Dimence 11. jour d'AvriI ce lieu

Item le Lundi iii. jour dAvril ce lieu
Item leMardi iiii. jour d'AvriI ce lieu parmi
YI
CCIIII^^XIX
par terre entre Genes e Pise, despens des chevaus
Bawiere
XYI
XIX
Ib.
CCIIII^^^Xl
IIIîCCLYIII
ces vi jours
C Somme de mois de Mart

e
3s
CCII
lieu
Juedi xxx. jour de Mart ce lieu
20
II sol.
isn, ug,-.
parmi lx
lieu
le
C Somme de
sol.
Mait.s,^.
XIsol. Illlden..
Ib.
de Mart. e tient court
Pisains. valent
XI
Ib.
IIII den.
Item
Item
Item
25
CCLXXIIII
lieu
II den.
IMYirLXIII
VlfXYIII flor. XI gr.
valent
lieu
Ib.
CCLII
Ib.
parmi
cvii Ib.
Apr.g.
sol.
YII den.
do cire
CCIIII^^
XIIII
sol.
Ib.
Apr.
10.
Apr,
u.
den.
Item
Mart.-.s.
freires et
li
III den.
XIX
30
liostes departis
li
a Preceurs et tut
li
IIJT
U den.
Ib.
jour de bon de Yenre
le
Nr. 1152.
blan Juedi, fu
le
grans segnours avoec
1312.
Item
le
CCCXXXIIII
Item
Item
le
le
Juedi
Ib.
xii,
xiii.
IX
sol.
Yenredi
Semedi
jour dAvril ce lieu parmi cvi
XI
xiiii.
xv. jour
11.j2.
')
LXXIX
Ib.
Ib.
Ib.
IX
de
cire
sol.
II den.
Apr, 12.
et lxxii Ib. de fain
Apr. 13.
den.
CLXII
jour d'Avril ce lieu
dAvril ce
C Somme de le
I"Yir LXI Ib. XV
CCLIII
jour dAvril ce lieu
lieu
parmi
c Ib.
de
Ib.
cire
sol.
CCl
IX
Ib.
den.
Apr. .
IXsoI. Illlden.
samaine
sol.
in loco raso
neu.
den. Pisains.
alramento
fi(sciori
scriplum C.
i,',s.
id.
Apr.
i,,.
APPENDIX
1158
CCLIX Ib. YII den.

Item Dimence xvi. jour dAvri) ce lieu
CCLXII Ib. II sol. III den.
Item Liindi xvii. joiir dAvril ce lieu
Ib. dc cire
CCIIII^ÎX
Item le Mardi xviii. jour dAvril ce lieu parmi
Apr.16.
Apr. 17.
.\pr. 13.
r.
IX
sol.
YII
Item
Apr. 19.
XVII
Merquedi
le
Item
XIX
xix.
jour dAvril ce lieu parmi xx
Juedi xx. jour dAvril ce lieu parmi cx
le
Item
Yenredi
le
xxi.
Item Dimence
Apr. 23.
CCIIII^ÎIII
Ib.
jour dAvril e ala
xxiii.
Ib.
de
cire,
cofres e autres
^hi
lo^"
CCXLVIlb.
^,
mgi.
roys apres mangier gesir a Saint Savin,
li
los. 8<i.
15
parmi pourveance de cusine, de pannetrie e de botell(erie)

Y' II Ib. XYÎ sol. XI den.
Item le Lundi xxiiii. jour d'Avril a Saint Vincent
IIII^^XIII Ib. XVI sol. VI den.
Item le Mardi xxv. jour dAvril a Campille
LXXIX Ib. III sol.
Item
le
Merquedi
Item
Item
le
Juedi xxvii. jour dAvril a Castillon
Apr. 28.
Yenredi
le'
xxvi. jour
C Somme de
IX' IIII^-^^XV
Item
Apr. 29.
dont
et
li
XVI
le
florin
den.
III sol. I den.
Ib.
CLXX
Ib.
XYII
sol.
den.
20
XLVII
ces
YI
vi
jours,
soi.
Ib.
li
VIII den.
pour
le
muance de
le
monoie
IIII den. Pisains.
9051. es.
a.
Semedi xxix. jour dAvril ce lieu

CXLVIII Ib. XIIII sol. IIII den. Cortenois,
vaut LXYÎI" sol. o li groz Tournois V sol., valent
XLIIII flor. V gr.
25
den. Courtenois
Item
Apr.30.
Ib.
CI
dAvril a Karlin
jour dAvril a Maillan sens acune porveance e ce que
xxviii.
cuens de Saint Flour presenta
Dimence xxx. jour dAvril et le deraiu a Monthaut

CXXXI Ib. XIII sol.
le florin pour XLIII sol. IIII den. et le groz pour XL den. conte,
le
paparons,
LX
valent
flor.
gr.
et
VI paparons
deniers de Pise
VIII den., valent

Item somme do Semedi
IP'CCCXXII
CV
flor.
Item
Mai.3.
Item
Item
le
le
card(inauz\
YI^'VI*^XIX
VII gr.
Ib.
232211. 7gr.
do Dimence derains jours dAvril

105
11.
un
fi.
2i-.gr.
tout le mois dAvril

flor.
IXI
35
gr.
9V.gr.
Lundi premier jour de May a Vitcrbe

CLVI Ib. XIIII sol. VI den.
Mardi 11. jour de May ce lieu
CCXXIII Ib. VI sol. II den.
Merquedi iii. jour de May ce lieu
CCXXI Ib. XII sol. YI den.
Juedi iiii. jour de May et jour de rAscension e mangerent li legauz, \i v
princes, contes e barons e phisiêurs) autrcs avoec le rov
VÎIII^^XVlb.
le
Itera le
flor.
III gr.
C Somme de
II-^'CCCCXXVn
Mai.2.
30
C Somme do mois dAvril

III sol.
Mai.4.
do cire
Pisains.
Apr. 27.
1.
Ib.
parmi porveance d'espises
lieu
Apr. 26.
Mai.
Ib.
jour dAvril ce lieu parmi occclxii
CCCXIIIIlb. I den.
coses
Item le Semedi xxii. jour dAvril ce
XVIII sol. VIII den.
I^'IXtXXXIXlb. Xsol. Ylllden.
Apr.25.
CCIIII^ÎII
despises
Ib.
den.
den.
Apr. 21.
Apr.24.
Ib.
den.
XI
sol.
Apr.20.
Apr.22.
III.
li
II sol. II den.
C Somme de
ces
iiii
jours deniers paparons
XVsol. Illlden., valent

1152,
')
ahliinc
atramenlo pallidiori C.
I-^'CIIII^^XVIIb.
V^LIIflor. Illlgr. II
")
VI
eras. ex
C.
sol.
paparons
.5.=.2 fi.
4 sr.
2s.
45

Item
XIIII
Yenredi
le
v.
Mn\
juur de
a Sutre
VI.
deMay aRome aPont
jour
C Sonime de
ces
CXII''
III sol. contet
Item
le
Item
Ib. de
le
Item
le
CCXXX
Dimence
Lundi
Mardi
XIX
Ib.
.Mai.:..
den.
Mai.t;.
Item
Item
Ib.
May
le
VI
IIII sol.
Ib.
ce lieu e mangerent avoec
x.
May
May ce
jour de
CCXXXY
ce lieu
parmi
lieu
c Ib.
den.
Mui.i.
de cire et
Mai.s.
rov
le
li
card(inaus}
Ji.-vi.s.
XIX
Ib.
de
i''v'^ Ib.
sol.
M.ai. 10.
Pentecoste
cire contre le
Mai. 11.
XII den.
Venredi xn. jour de May ce

Semedi nut de Pentecoste
le
CCXXVIII
parmi pourveance de
lieu
den.
jour dc
xi.
pour
11211. 4 gr.
Rome"
ce
YI
IIII den.
Ib.
jour de
XI
Merquedi
le
CCCCLXXI
ix.
sol.
Iteni le Juedi
CIIII^^YII
lieu
xiii.
Ib.
VIII
May
de
jour
VI den.
sol.
CCIIII^XVIII
Mai. 12.
Ib.
Mai. 13.
I den.
II sol.
C Somme de
valent
Item
20
Ib.
II den.
sol.
et le groz
sol.
XIIsol.
Ib.
Illly gr.^
tlor.
May
jour de
YII
Ib.
XXXYIII
jour de Maj- a
vii.
viii.
CCLYI
fain
Item
15
CXXIIir-
a soir
IIII^^YIII
Molle^''
CCXIII
jours
ii
Provisiens, valent le Horin pour
10
\i:,[)
VIII den. Provisiens.
sol.
Item Semedi
XVIII
a Bakenelle
Nr. 1152.
1312.
le
Dimence jour de
le
IMIX'Y1I
samaine
XY sol.
Ib.
IIII den.,
I^ÛllI flor. I gr. et IIII den.
Pentecoste
le
iou4fl. igr.
xiiii.
de
jour
May
et tient
li
a.
rois court
Mai.
u.
Ib. X sol. VII den.

CIIUXXXI Ib. XIIII sol. II den.
Item Lundi ce lieu
CIIII^x XVIII Ib. X sol. II den.
Item le Mardi ce lieu e revint li ost de Ponte Molle
Item le Merquedi ce lieu
CCXXI Ib. XY sol.
CCXXXVIII Ib. III sol. X den.
Item le Juedi ce lieu
CCIIII^^YIII Ib. III den.
Item le Venredi ce lieu parmi ccl Ib. de cire
Item le Semedi ce lieu ])armi les wages de le samaine de xxxiii garcons de
CCCCXXXV
25
CCLXXIHIlb. YIII
rostel
XI
den.
C Somrae de le samaine I-îVIIFXLVm

IX' LXXII flor. IX gr.
Ib.
II sol.
XI
den.,
valent
30
Dimence
Item"
roy
35
s(umm
le
Item
le
Item
Item
Item
le
rostel par
xxi.
CCLXXI
la
Item
Item
May ce
XVII den.
jour de
Ib.
Juedi e
manga
li
gr.
le
Vcnredi ce lieu
le
Semedi ce
vii
jours
lieu
CCXXVII
parmi
l Ib.
CCIIII'^-^ Ib.
le
Dimence
le
Lundi parmi xxv
1152.
XII
raao C.
deii.
li
VI
xxviii.Jour de
Ib.
Ib.
VIII
gr.
VI
sol.
Ib.
XIII
sol.
VI
Mai. si.
den.
VII den.
den.
sol.
II sol.
May
de circ
YI
Ib.
V sol.
VI
a Konie in linea add. C.
den.,
den. Provisiens
CIIIl-^^^XIX
CCIII
Ib.
Ib.
sol.
IX
XI
UoUe in loco raso C.
XII
Ib.
le
wages de xxxvii garcons de
e les
I^ÎVIICXXVIII
^) a
atramento ^yallklissimo scTiptum C.
^) seqnitur rasiira C; sequunlur deleta:
Provi?. C.
sol.
de candelles
d'Ost avoec
card(inal)
CCXXXVII
card(inal) avoec le roy
Item
Item
J) in loco
manga
lieu
972fr. sgr.
CCLXV
Lundi ce lieu parmi cxii Ib. de candelles
deii.
VIII
CCXV Ib. VIII sol.
Mardi ce lieu
CCXXX Ib. XIIII sol. X den.
Merquedi ce lieu
le
valent
IX' IX flor. YII
40
sol.
s09n.7gr.2s.6d.
VI den.
sol.
Mai.ss.
don.
^)
Xllin
C Sonime (le ces vi jours

') incijiit memhrana terlia C.
toco raso C.
VILLUII
flor.
APPENDIX
QQ
Item le Mardi manga li card(inal) avoec

VIII den.
Item le Mevquedi derain jour de May
III.
roy et parmi
le
l:
CCXI
de cire
Ib.
Ib.
XV sol.
iiai. 31.
C Somme des
VIIFXXX
jours pour le
uii
V sol.
Ib.
CCXV
IX
sol.
CCCCXXXVII
valent
I den.,
Ib.
muance do mois
43711.
flor.
mains XI den. Provisiens.
C Somme do mois de May

imi.
Item
].
le
Item
Item
le
Semedi parmi
CCLIIII Ib.
le
C Somme de
Yiciin^xi
Item
iiii.
wages de xxxvii garcons par
les
XV
XII
Item
Item
Item
Item
le
le
le
le
le
VI
jour
de Juin ce lieu et mangerent

CIIII-^^^XIIII
Ib.
sol.
de
li
XI sol. II
VI
den.
IIII sol.
CCXX Ib. XVIII
CCVIl
card(inal),
10
dus de
li
II den.
den.
Lundi parmi c Ib. de

Cnil^xi Ib.
Mardi ce lieu
sol.
Merquedi parmi c Ib. de cire
CIIII-^^^V Ib. III sol.
Juedi parmi xvi Ib. de drag(ie)
CLXXIIII Ib. XVII sol. XI den.
Venredi parmi cxvii Ib. de cire
CCXXVIII
Semedi parmi les wages de xxxvi garcons par vii jours
CCXXV
roy
Ib.
xi.
Ib.
den.
20
Ib.
13921. iis. sa.
jour de Juin e mangerent
sol.
li
cardinal, dus et autres barons avoec
VIII
sol.
CCIII Ib. XIIII sol.

Merquedi parmi cl Ib. de cire
Juedi parmi ccccxxx Ib. de cire pour torces pour le roy
le
le
Ib.
30
CCLII
Ib.
X den.
Venredi parmi xvi
Itera le
Item Semedi parmi
les
Ib.
CIIII^ÎIII
de zucre rosat.
wages de xxxvi garcons par
vii
Ib.
XVIII
sol.
CCXXXII
jours
Ib.
VII den.
sol.
C Somme de le
IMCCCCIIIP^XVI
Dimence
lun. 18.
CIIII^^XIX
II den.
Item
Item
sol.
25
III den.
CIIII-^^-^^XVIII Ib. XI den.

Item Lundi parmi c Ib. de cire
Item le Mardi parmi xiiilb. de dragie, VIII sol. pour le libre
XI
Ib.
ni. ss. ed.
cire
C Le Dimence
den.
xvi
sol.
irni. 11.
IIII
den.
et
den.
P'CCCIIII^^XII Ib. XI sol. IX
le
jours
VI
sol.
I den.
sol.
sol.
Bawire e autres avoec le roy

le
vii
sol.
jours devantnomes
iii
VIII
Ib.
Dimence
le
Item
Jtem
ssssii.
flor.^
CIIII^^XVIII Ib. XIX

Juedi premier jour de Juin ce lieu
CCXXVII Ib. XIII
parmi
cl
Ib.
de
cire
lieu
Venredi ce
cucre rosat(e)
lun. 4.
IIPiIX' irilx^^VIIP
xviii.
samaine
Ib.
jour de Juin
XXI
manga
hmi.
den.
li
card(inal) de
Genes avoec
le
21.1.
CCIX Ib.
roy
sol.
Item
Item
avoec
le
le
le
roy
Item
Item
115-.
le
le
1>I
Lundi parmi xiii Ib. de dragic

Mardi mangerent li ambaseurs
CCLXIX
UU^^^VIII
(li
sol.
den.
CIIII^^
Ib.
VI
Ib.
Merquedi
Juedi parmi
c Ib.
sol.
<=)
summa
sol.
II den.
40
roy Frederic e autres grans segnours
IIII den.
CCXII
de cire
loco raso C.
CIIII^-^ÎI Ib.
le
Ib.
XII
sol.
IIII den.
i/rossorum ijuae sequebalur erasa
esl
C.

Item
Item
le Yenreili
parmi
xxiiii Ib.
1312.
CLXXYIII
de dragie
Nr.
11.52.
XYI
Ib.
|161
XI
sol.
den.
Semedi jour saiiit Jehan Baptiste tint li roys court a Saint Jehan
de Lateran, parmi les wages de vii jours de xxxix garcons
CCCCY Ib. IX sol.
le
I-^'DCXXXYin Ib. XI sol. YII
Dimence xxv. jour de Juin
Item
Item
Item
le
le
le
CCIX
DCCCXLYI
Ib.
ces
XII
C Somme de
YI-îLYIb. YI
iiii
sol.
Parties"' hors
Feviier lan
so
IIII sol.
.mccc e xi.
im,.25.
YIII den.
sol.
CCXXXII
sol.
IIImcIIII^xyii
main que
1514911.
roy par Gile tresorier do
le
quil entrat en loffisse, jukes a coronement a
ix.
Rome, par
que Giles en a
I-^^CCCCXIIII
li
le roy,
CCC
roys se parti de Genes
e
si
de parties
hors
YI
apres
le roy,
flor.
300
de Savoie, quil avoit empronte pour
le
11
chevauz
32
flor.
Huwe
de
Scoflans
le
xvi. .jour
de
Fevrier
Item ce jour
1152.
^) incipit
LL.
wh.s.
wn.
n.
Feb.ie.
100 n.
e ce lieu a
message presentant une coppe au roy de
par Gile de
Gemeppe
XX flor.
20
Item ce jour e ce lieu pour v hanas a covercles dores, doiir li iiii

furent dones a monsegnour Guilleame Dusages e a ses compagnons et li
CYIII flor. I' gr.
cinquimes a compagnon monsegnour Ame de Allar
in loco raso
fl.
ce
flor.
par monsegnour Barnabo
*)
fl.
roy a Genes
3,00(1.
Item a monsegnour
40
5'/-gr.
lende-
floi..
3300.
uua.
gr.
qui porta
Item a Habregiet pour le harnas le roy roler, refaire e ratourner,

XYI flor.
par monsegnour Goffinet
Item adonc a Genes a Gerar talleur le roy pour le faitoure de v paires
de dras pour le roy
XIIII flor.
Ylflor.
Item az trompeurs le roy adonc ce lieu pour foreas de ti'ompes
lieu
jll\
quil pert par les journees e
flor.
adonc a Genes
35
jour de
cxli jour.
de despens
Item a monsegnour
Goffinet a departir do roy de Genes pour
"
XXXII
sgr.
2G0U.
Item a conte
inMyc
n.
s.
j.sj,,.
flo,..
XY^'CXLIXflor. Illgr.
Fostel
de despens de^ Tostel
Item a Guedeman cambrelain
25
den.
do mois de Juin
flor.
les escris,
YI
S46i. 12
llden., valent
Item des despens de rostel madame

puis ce dit conte fait a monsegnour Aubri,
so
Ib.
Premiers il a paiet pour le restat do compe monsegnour Aubri fait a

Genes
CCCXXX flor.
Encore pour le restat do compe Gile fait de lostel madame, dont
Dieus ait Tarme. a Genes a monsegnour Aubri, avant qu'il fut chevaliers
CCLX
7,1.
den.
'yII den.
xxviii jours
sol.
ns.
jours devantdis
C Somme de despens de
Ib.
Lundi parmi c Ib. de cire

CCX Ib. YIII
Mardi
CIIII^^XIIII Ib. IX sol.
Merquedi vigile saint Piere et saint Poul
C Somme de
15
umi
den.
i<m.2i.
membrana quarta; abhinc mulaio dnclu atramento
funciori C.
') corr.
C.
CO.NSTITCTIONES IV.
1^6
fl.
losfl. igr.
ex des C.
APPENDIX
]162
Item a Hanekin rannoier ce jour

armes le roy par monsegnour Goffinet
Item ce jour
par
Item ce jour
XL
Goffinet
pour
pour
pegnonceaz des
xi
flor.
roy envoiet de
le
flor.
ii
1011.
espees pour
roy
le
par monsegnour
ce
lieu
monsegnour Goffinet pour
4ti. 2gr.
YIII flor.
Item a Ernoul Sarazin
nus gages
17.
apres
et
le
roy
il
ce jour
Iteni
XL
40 n.
flor.
YImcCLIIII
YI
flor.
par Rustike
e ce lieu a
11
III
autres
flor.
coriers
Rustike
sn. logr.
gr.
le
lieii
pour mil libres de
cire
ouree,
acatee par les
par
par Rustic'
flor.
Item ce jour e ce
pour autres
lieu
(.
Ib.
so
eon.
de cire do temps monsegnour

par Rustike'
-':.
Item ce jour e ce lieu pour une coppe donnee a monsegnour Conrar

Lanthe ambaxeur le roy Scizille
XLYIH flor.
Item pour mules entre Genes e Portevenere pour porter les coses des
47 '.fl.
Aubri, nient contees
offices
de loste
Jan., valent
le
ni
paies
roy par
CIIII
vi
YIII
flor.
jours par le hovemaistre
CXI
Ib.
XY
104
n.
i n.
Siestre
i n.
I flor.
Semedi xix. jour de Fevrier pour amoine a Claveri par monsegnour Th(umas) de Septfontaines
I flor.
Item a
povre homme a Rek pour fain, qui ne li estoit mie conte,
si quil disoit, apres ce que li gens d'offises sen estoient partis, par maistre
Henri de Godogne
YI gr.
le
i n.
1152.
')
ss
soh
flor.
Itcm xvi. jour de Fevrier pour anioino par Cuenar de Loncins entre
Genes et Rek
I flor.
Item le Yenredi xviii. jour de Fevrier pour amoine par le canceher a
Item
par
roy
tcmps monsegnour Aubri, nient contees en despens
IIII^^
m.
sn.
Item ce jour e ce
cambrehiins do
5'.,Br.
envoies apres monsegnour
II flor.
Rustike
30
easin.
gr.
Abri devers Ast, qui sastoit partis de Genes, a tout lettres
19.
de Fevrier ahmt de Genes
jour
xvii.
sgr.
devoit doner le nons
marchis de Malespine
Febr.
^
sn.
corier
C Item ce jour e ce lieu pour refaire vaseaz de le cusine do tinel par

Kelremus
I flor.
Item ce jour e ce lieu a 11 coriers envoies a tout lettres le roy az
Febr. 18.
,o
^|
III gr.
C Somme
16.
30 n.
Item ce jour et ce lieu a monsegnour Goffinet pour departir a coriers

par monsegnour Tliumas de Septfontaines,
a waites de court departis
dont
Febr.
a.
IIII
sellerie
II gr.
Item ce jour e ee lieu a Jehan de Brandeborch pour hanaz et autres

XXX flor.
wages le roy enwagies do tens monsegnour Aubri a rataters
De 06 doit raess. Aubris XXY flor., si que
lehan de le Roce et Rustike tesmognent.''
Item a Tallevent ce jour et ce lieu Herch, Cohn, Stemple, Renier
de Remiermont messager pour leur delivrance de lostel, par tant quil nont
Febr.
flor.
Item ce jour
flor.
ce lieu
et
Rome
lieu
XXII
Costance messagier
c ce lieu a Jelian
roy a le court de
le
ce
III.
B)
a ratater in linea add. C.
^)
De
ce
tesmognent m
maryine
stilo
acutiori add.
egr.
C.
par Rust. in mari/. add. C.
hH

Item a
les lettres le
Item a
roy par le dit maistre Henri
vi
portans
Item
tortis
Henri
Item
Septfontaines
monsegnour Anseal
ce jour
ce
Item ce jour
XIX
par
le
IX.
Item
envoies a legaut
a tout lettres
do
Lukes
e en
par maistre Henri
roy
autres
faites a lostel le roy e
offisses
par
chevaliers
les
en autres
maistre
coriers
11
envoies de
meisme
ce
lieu
a senatour
II flor.
211.
Guedeman
iiart. e.
1 fl.
jour de Mart a Pise a deux coriers
XVI.
pape
IIII
Item
le
senatour envoies a tout
Mart.
flor.
Jiart. le.
aucuns cardinaz et a monsegnour Otte

sfl.
Lowi de Fourute
jour de Mart a Pise a message monsegnour
XX flor.
.Mart. is.
conte de Savoie
20 n.
Item XIX. jour de Mart ce lieu jour de Pakc flor'0 a monsegnour

I flor.
Th(umas) de Septfontaines pour offrandes
Item XX. jour do Mart ce lieu a Bavosio de Gubio varlet mons(egnour)
ifl.
par
de Treves envoiet sour
le
Item ce jour
riviere
de Genes a tout
par Simon Philippe
marchis de Malespine
ce
IX
8(egnour) Anseal
9.
ifl-
III ttor.
XVIII.
retournant
2 gr.
jour de ^Mart a Pise a Renier de Remiermont corier envoiet'
de Granson
i.
sa.
a tout les lettres le roy a pape, a
40
Mart.
411.
jour de Mart pour offrandes a Port Pisain par
vi.
n.
1911.
les lettres lo roi a
35
flor.
pour cortosies
des
et
IIII
I flor.
n gr.
I flor.
Item
30
Febr. 27.
roy pour amoines
le
maistre H(enri) et a le cite par Rustike
le dit
Item
Febr. 25.
ttor.
Item ce jour
Rome
25
Mart a lamonier
a coriers
lieu
lieus
et ce lieu
cusine
le
6gr.
roy pour delivrer
le
pour offrandes par Guedeman
e ce lieu
Lombardie en plus(eurs)
V flor.
de Jodogne
Henri
111.
2gT.
do temps passe jukes a celi jour
de
Febr.21,
gr.
de Fevrier poui- off^randes par monsegnour
Item ce lieu premier jour de
hostes
\l
I flor.
II gr.
Item ce jour
20
por-
in.
la endroit xxvii. jour
Item
n.
aii.
vi
I ttor.
Gile de Berlare
15
par
III flor.
de Fevrier a braconiers
la endroit xxv. jour
eauz de lostel
Item
I flor.
jour de Fevrier a Portevenere a xv \vait(res) e a
le xxi.
tans les plances et le viande par lostel par
10
211.
de Genes a Portevenere
roy
le
Thumas de
par monsegnour
jours
II flor.
renvoies a Genes de Claveri e de Siestre a
autres eoriers
11
Item a eauz
VI
1163
coriers envoies'' avant de Claveri e de Siestre a Pise a tout
ii
tout les lettres le roy par le dit maistre

i
Nr. 1152.
1312.
lieu
flor.
az veneurs
YIII
le
XII
le
les
lettres
le
roy
jiart. 19.
iiart. 20.
az
120.
flor.
roy envoies cachier par mon9D. sgr.
gr.
Item ce jour e ce lieu a Jehan varlet monsegnour Anseal envoiet a

pour amener a roy une nef. qui la estoit arrestee sour les
anemis
V flor.
Item XXII. jour de" Mart ce lieu a Jehan dez grans chevauz le roy
envoiet a tout le cursier, que li princes dona au roy, az banis pour warison
I flor. IX gr.
do cursier, a tout
mariscal e 11 autres chevauz
Portevenere
45
^*'-
.Mart.22.
lU. ogr.
C Somme
11.52.
add. C.
'
CCCXLVI
k) sequifur envoics delet. C.

n) joiir
de supra lineam add. C.
')
flor.
corr. ex s C.
)
346 d. 4gr.
IIII gr.
")
par
Savoie m
margine
atilo
supra lineam atramenlo pallidiori add. C.
146*
acutiori
APPENDIX
jjg4
ce jour e ce lieu a monsegnour
C Itcm
XII
offrandes
Item
Mart.23.
le
III.
Thumas de
Septfontaines pour
12 ?r-
gr.
jour de ilart la endroit a lamonier
XXIII.
le
roy par Conrar

sa.
"NTÎI flor.
son varlet pour amoines
corier alant a monsegnour Bassian a Laude
Item 06 jom- e ce lieu a
.s
a tout
letti-es
le
'STII gr.
roy
sgi-.
Item ce jour e ce lieu a monsegnour Thumas de Septfontaines pour

XII flor.
li et Renardin
Item ce jour e ce lieu pour faitoure de lincenz, de liens, dras et autres
1211.
offrandes par
X gr.
par Jo(han) de Courtray
menues coses
Item ce jour e ce lieu a monsegnour Thumas de Septfontaines pour
XII flor.
bacins a le cambre dorer
dargentP
fait a Genes paiet ce jour et ce lieu a
orinal
pour
Item
wgr.
10
^^*'-
XY flor.
monsegnour Thumas
Item"-
Mart.24.
xxiiii.
a tout lettrcs
IIII
3rart.25.
sol.
le
li"-
jour de Mart a Poncelet e a Gerar de

a vicare
roy
Mes
coriers envoies
is
de Genes e a Spinet marchi de Malespine

*^-
gr.
de Pake pour lv pieces de toile, qui

soL, pour le court do jour de Paskes
Item xxv. jour de Mart vigile

monterent ccclxii cannes, le eanne X
par monsegnour lo(han) Erta et Rustike"'
CIIIIÎ Ib., valent LXIIIIflor.
Item ce jour e ce lieu pour aisses, plances et pour les edifisces faire
a freres Meneurs pour
le
LYII
II den., valent
CLXY Ib.
par monsegnour Anseal
court
flor.
XII
63>,fi.
II sol.
sTfi.i^s-r.
gr.
Item a Habregiet pour cordeaz, las de soie, espees, cuteas, heames

par
forbir e autr(e) menues estofes a harnaz monsegnour ce jour et ce heu
25
IH flor.
monsegnour Thumas
Item a dit Habregiet, pour harnaz do roy chargier, porter e raporter
de Nostre Dame coronace e pour le harnaz raporter de Tostel monsegnour
Goffinet, qui sen raloit a lostel le roy, cordes pour loier les escrins, pour
21,11.
porter le harnas devantdit en le gahe, metre hors de le galie a Port Pisain,

pour le voiture jukes a Pise, pour toile a covrir le harnaz, pour une burse
de batinet
et
pour despens de
de ses garcons. qui warderent
le
30
harnaz
YII flor. YII gr.

Item a Willeame des palefrois le roy pour ses despens en le gaUe
pour chargir covertures. selles et autres harnaz pour les palefrois et pour
metre hors
I flor.
Item xxvi. jour de Mart a 11 coriors envoies a Courtonne a notare do
par monsegnour Thumas
et autr(e) coses
Mart.26.
li
Pape
Ilflor.
YI
Item ce jour
pour despens de
li
Item ce jour
et
et
acatees a Genes paiet
en
le
70.
ss
afl-
a Filluel envoiet de par
madame mere
IH flor.
le
lieu
roy
de se cheval entre Genes e Pise

ce
-gr.
i"-
gr.
e ce lieu
20
2';.!fl.
a Watier de Lierne pour botelles destain

sn.
III flor. IIII gr.
Item a Hanekin de le pannetrie pour le harnas de le pannetrie porter

XI gr.
nef a Portevenre e metre hors a Port Pisain ce jour
4sr.
uct.
43
Item a Henri ferron le roy ponr ferrage des chevauz le roy envoies
devant a Pise jukes a le venue le roy la endroit paiet ce jour e ce lieu
IX
flor.
1152.
gr.
P)
9 Q.
supra lineain add. C.
xn margine add. C.
1) incipit
memhrana
qiiinta;
cf.
i>rooemi\im.
')
par
5 gr.
Eustike
APOCHAE RATIONDM CAMERAE ET TPIESAURARIAE.

jour
ce
Itoiii
roy et
le
jour dc Mnrt
ce
pour tondage de
lieu
par Jelian de Courtray
XII
YI
YII
et
pour
gr.
Hor.
C Item
11
Mart.
sn
II
monsegnour Thumas
le dit
:,&
CCXXXIIflor.
cusine le roy do
le
faiture
li
de ronce costa II
Jan., valent
sol.
par
s.ssa,
ce jour e ce lieu pour le faiture de
Item pour
IIII
flor.
pois de
sol..
IIII Ib.
par Jehan de Courtray et
III gr.
I rior.'
despens des gardes do harnaz, et pour
Guedeman
de Disme par
Item^ pour serrures
85
et ce lieu
Ifl. .il;2?r.
le
refaire
mer
par terre,
et
char aler requere a Pont

cambre
XII flor. YIII gr.
a le cambre le roy ce jour
i
viande et
le
Genes
YII
flor.
lowir
i2fl.7'/2gr.
2.
harnas de
le
e deschargir entre
YIIII
luiisseries
et
gr.
galie a Genes,
le
II flor.^
Item pour
le
par Plamen de
et
2>!..
Ifl.
deschargir et rechargir pluseurs fois entre Genes et Pise par

les
fl.
par Philippe lorfevre"
les dites loces dorer
Item pour deux triarclirs d'argent pour les

keuz le roy
I flor. YI gr.
Item pour le harnas de le cambre le roy porter en
pour
cusine porter en le galie a
le
et Pise,
dune gran
parmi
le
chaudii-c
Genes
e alleurs
dune maison pour warder
lowir
par Franke
clerc
de
ciisine
le
gr.
sfl. iiir.
Item ce jour et ce lieu pour Ics despens de xlix chevauz le roy do

Semedi apres le Candeleur jukes a vii. jour de Mart, que li roys vint a Pise,
cest par xxxjours, en orge, cn fain
en emplastres pour le cursir, que li
princes donat au roy, et dautres chevauz, pour scrures pour enserer fain,
garcon
pour fain ens metre. refaire frains, estrain et pour le lowir de
envoiet a Porl Pisain pour le delivrance des chevauz le duc de Bawire,
Mart'?"
35
qui
furent
gens
prestes
IIII^^XYIII
valent
pour
les
par ce
dit
Item''
40
S.
Gti
flor.
dargent a
loches
V mars, dont
30
(J?t",
1312.
12 n
flor.
despens des dis chevauz
les
C Sommc
2i)
dOctembre jukes a luitime
Item a monscgnour Thumas de Septfontaines, qui li furent demore de

XXXIII flor. et TII gr.. quil avoit rechu de Gile tresorier. pour acquiter les
chevauz le duc de Bawire a Pisei, des ques Gile ne conte que XXVIII flor.
pour ofFrandes
is
1|G5
11.52.
Item pour le sepulture Jehan tondeur des dras le roy adont paiet a
par Jehan de Courtray devandit
Genes
A' flor.
Item a Herch messagier ce jour e ce licu alaiit a tout les lettres le
roy a pape, az cardinaz e a autres
10
Nr.
de diap pour
aiies
i-'*'iiii^-'^
roine e ses damoiselle de lentree
le
1312.
chevauz
XLI
valent
pour
Item'=
Pise
flor.
par
le
1152.
Item
add.
est
1)
nota
corr. ex
'}
flor.
gr.
le
dit
Gerar
4ifl.sgr.
de
charees
IX
C.
strain
YI
flor.
cambre
lis
le
sequUur
C
<>
sqq.
pour
lis
le
en
venue
Ic
do
roy
a
9fl
gr.
par
roy adonc
en lostel
roy adonc
ramra parva
in inarijine stilo aaitiori add. C.
Cf. siijira pag. JJ06 lin.
98fl. sgr.
dis
les
gr.
Ger(ar)
Item'' pour erres de
Pisains,
par Ger(ard) de Bordeal"-
despens de xxv garcons, qui furent

par
terme CXYIII Ib. X sol. Pisains
Item'' pour legne a le
XII den.
Ib.
entour
YIII
vm
dit
YIII
flor.
CCIIII^Î
roy
le
") par
le dit
par
C.
Bordeal
XYII
Gerar
Y
Gerar
le dit
")
par
in
orfevre
in
margine scripta
flor.
flor.
Ggr.
lui.jfl.
.'
fl.
marrjine scrlpta C.
C.
*) in mdrrfine
APPENDIX
11(56
Nov!\3
ît
III.
Item pour le despens de xxx chevauz madame la roine, dont Dieux

arme, do Semedi apres le feste saint Martin qui se partirent par mer
,
de Genes, par vi jours parmi lc pourveanee, qui mise i fu pour Jake de

Sales et le garcons envoies avoecke les chevauz CIX Ib.
sol. Pisains
XXXYIII
valent
Nor.
Item pour
is.
ian\'u
YI
ssa.
gr.
despens des dis xxx clievauz do
les
vinrent a Pise, jukes a x. jour de Janvier,
xviii.
jour de
remandes de par
le
roy a Genes, cest par
le
liii
egr.
.5
Xovembre,
li xix chevauz
YI^ÎX Ib. X sol.
CCXIII flor. XII gr.
Pisains, valent
par Jake de Sales^
Item pour les despens de ces dis xix chevaus remandes e de xii
garcons, qui les menerent entre Pise et Genes
par le dit Jake de Sales
XYIflor.
Item pour les despens de xi chevauz madame", qui demorerent a Pise,
QO ^- jo"'" ^^ Jenvier jukes a x. jour de Mart par i.x jours
CCLXIIII Ib.
Pisains, valent
IIII^^XII flor. YIIII gr.
par le dit Jake^'
Item pour refaiture de chars madame e des damoiselles, qui estoient
debrisies en mer, crepes et rasteliers fais a Pise, sas, chevestres, strain,
*!"'
furent
iart.^10.
flor.
quel jour
jours
213.
111,; gr.
10
16
fl.
92fl.
sVs gr. is
candelles, oincture, ferrage, emplastres et autres coses az dis chevaus par le
XXXY flor.
par le dit Jake"
Item pour les despens de le mainie madame envoies avant en un hostel
a Pise par xx jours par le dit Jakemar
XLIX flor. XI gr.
Item pour les despens le dit Jake de Sales e Aubretin chareton
dit
temps
madame
par
iiiixxvii
le ferron
madame
YI
jour
gr. le
C Item
XXXII
lieu,
conte
pour tous eauz

par
flor.
YI^'LXXYIII
a Tabbe de Yolde,
CCC
20
49fl.
quan
il
flor.
se
VIII
parti
le
dit
iiii,
Jake*
33
678.
gr.
ifl.
1153.
scriptum C.
par
Sales
prima
igr.
ifl.
igr.
ifl.
igr.
lieu envoiet az
lettres
le
roy
45!
2fl.
b)
ifl.
1 .
gr.
y)
fl.
ai|
I flor.
Item a Andrier de Bour Saint Sepulcre ce jour e ce

de Castelle et de Bour Saint Sepulcre a tout les
YI
30
2fl.
Item a Durantin de Provence corier envoiet ce jour e ce lieu a le

cite de Pistoie et a castel de Prate
I flor. I gr.
Item a Jalotie de Saint Sebastian corier ce jour e ce lieu envoiet a
Mont de Katin e a Pesce
I flor. I gr.
Item a Ricusse de Pise ce Jour e ce lieu envoiet a Saint Giminiate"
II flor.
sgr.
300 a.
de Saint Migniate'', de Fouchey et de Saint Marie ou Mont a tout lettres

le roy
I flor. I gr.
cites
25
de monsegnour a Pise,
flor.
Item pour une selle qui donee li fu avoecke le mulet que mesire li
dona
YII flor.
Item a Cicrelle corier de Pise envoiet a Mont Alcin, a Mont Pultien
e a Castel do Puele a tout lettres le roy
II flor.
Item a Stevene de Lausane corier envoiet ce jour e ce lieu az cites
de Yolterre. de Masse et de Grossete
II flor.
Item a Bertold(e) de Podio corier ce jour e ce lieu envoiet az casteaz
et a Colle
iigr.
jours a Pise et pour les despens Jehan dAIost et Jehan
par lx jours ce meisme
C Sorame
de don
3.ifl.
in
margine scripla
corr. ex a C.
C.
c) sic
^)
C.
supra lineam add.
C.
*)
par
.lake
in
6gr.
margine
APOCHAE RATIONDM CAMEKAE ET THESAURARIAE.

Item ce jour
ce
Item a
.
le
uti
pour
lieu
Sale.s
roy ver Genes conte ce jour et ce lieu

Item'' pour despens
XX jours apres siwans

Item pour livres a
III
YII
flor.
le
venue
II flor.
do liwon conte do
xxviii.
2.
jour do
Mart jukos a
gr.
femmes en le cite de Pise

IIII flor.
Item a Gerar de Pontrcmle envoiet par 11 fois a Lukes par Simon
YIII gr.
Philippe ce jour et ce lieu
rhospital Sainte Asnelle de
Item ce jour e ce
en wages, pour nevage
is
II flor.
lieu
pour
pour
et
le
le
char de
le botellerie rachater.
de
iiii
endroit par six
la
des
Gerardin
joui-s,
xiii.i.
Jehan
Iteni
xviii
et
co
lieu
roy a
madame
.;?..
sa
. trt.
licu
le
Apr. i4.
cancre a mon2.i-
flor.
monsegnour Thunias do Septfontaines pour

i"
flor.
"
pour car pour despons do liwon conte do xv. Jour d"Avril par
jours apres siwans
III flor. III gr.
YPII
flor.
et
;ifl.
demi
602.
gr.
Item ce jour e ce lieu a Jehan de Rosay corier
madame
le
II flor.
sexta C.
iupra lineam add.
C.
-00
Apr.
><>.
>/2gr.
"
.
20.
211.
Jakome
II flor.
Item ce jour et ce lieu a Hanekin Merchie, Philippe Surinc, Jehan

Beis, Thibaut Craith. Ger(ar) Ylach, Colin Leuve, Thiri fil Molin, Jalin,
membrana
i,v
wfl-
alant et venant e a gens de rehgion la cndroit
d) incipit
Apr.
:t.i:r.
roine
flor.
Item ce jour e ce lieu a labbe de Yolde, qui se dut plus tost* estre
partis de Pise
CC flor.
Item ce jour e ce lieu a Filluel messager madame le mere le roy
^ flor.
pour nevage et despens de se cheval entre Pise e Genes retom-nant
flor.
XX
ralee
pour
se
don
de
Item ce jour et ee lieu
Item XVI. jour dAvril a lamonicr le roy pour amoines donnees entre Pise
llo2.
200 n.
compagnon,
e Saint Piere le roy alant et retournant e az prestres de Saint Piere

Item ce jour e ce lieu pour amoines donees entre Pise et Saint
45
Apr. i.
ufl.
le
pour un cheval acatet pour
XXY
Marie retournant de Pise
40
tifcgr.
i".
C Somme
se
IIII flor.
Item ce jour
offrandes
-m.
jour dAvril a Crucegant corier roy de Behagne retournant
Item ce jour e ce
segnour Jehan Ertaut
30
5.
conte ce jour e ce lieu par Gerar
Thieloman
palefrois,
XI flor. YI gr.
XXXII Ib. XII sol. Pisains, valent
envoiet de par
de
Yianne
de
Pise
Item a Jehan
M mere
Y flor. ^Î gr.
de Pise
Apr.
2. osr.
garcons
Item
si;,.
char refaire par Jossekin botell(ier)
dit
gr.
Bordeaz,
im.
qui estoit
Item X. jour dAvril pour le lowier de le galie, la li abbes de Yolde

e se compagnic en alerent, e pour lowior de barges pour ses chevauz par
CC flor.
les anxians et ceauz de Pise
Item pour les despens de xxv chevauz e de xii garcons atendans par
iijours le venue do roy a Port Pisain, encore pour despens de vii ehevauz
e de
Martss.
sfl. 7gr.
la tresorerie nues. pou rautres vies livres recovrir e

parchemin
conte
jukes
a v. d'Avril, paiet par liustike
pour
XI flor. YIII gr.
Item a lamonier le roy ce jour et ce lieu pour aumoine donee a
10
HtjT
m.
I flor.
par Jake de Sales de Pise dovant
corier envoiet
11.52.
madame
sepultoure Thibaut do char
lc
par Jake de
conte ce jour c ce lieu
Xr.
131'2.
2.
APPENDIX
es
III.
Thielemaii de Steinzel, Niclaus de Viandin e Niclaus Wurinsac waiter retour-
nant de Pise en leur pays, a chascun
Item a
paires de
Item a
besognes
Item a
Gerardin
talleur
somme
flor.f
roy ce jour et
le
LX
ce lieu
eofl.
flor.
X flor. II gr.
dras pour le roy a Pise conte jukes a ce jour
Gerar de Mes corier envoiet ce jour et ce lieu vers Ast pour
les
II sol. gr.
le roy a tout lettres do conte do Savoie
Jehan de Diest notare envoiet avoecke les autres ambaxeurs
de Pise vers le roy Robert pour dette que on li devoit, des qu' 11 fu envoies
a court de Rome
OH flor.^
Item a frcre Jehan de Clermont alant a roy Rober pour deux clievaus
LYflor.i
VIII
Apr.
Item az veneurs
19.
roy envoies chachier de Pise
le
par monsegnour Anseal
xix.
le
Item pour
A|ir. 24.
Rome
galiot
par le
2sr.
'
2s.
'
iu2fl.
lo
55
fl.
lo
fl.
'
5.
armet pour monsegnour Bandulfe notare
cummun
cusine le roy ce jour et ce lieu
flor.
Item a frere Nicole evesque de Beteronde e a se compagnie envoiet

de par le roy as Rome de Pise le dit jour
YI*^' flor.
alant vers
lon-
jour dAvril
flor.
Item a Gilet de Biamont garcon de

retournant de Pise
le
pour faiture de
de Pise
15
1
'
eoofl.
pape
le
>oft.
flor.
Item ce jour e ce lieu pour iiii^^ Ib. de cire ovree pour le sepulture
monsegnour Lamber capelain jadit le roy par monsegnour Gossuien et
Renardin
XX Ib. Pisains, valent
YII flor.
Item xxiiii. jour dAvril ce lieu a Gerar de Bordeal pour
cheval
so
7fl.
LX flor.
le
GOfl.
Item pour une cambre faite en

boche monsegnour pour 11 pos et
par Gilet botell(ier)
Item ce jour
et
XI
Ib.
ce
lieu
XIX
pour warder
IIII
bahus,
de cur,
sais
le vin
de
25
de stain paiet ce dit jour
botelles
Pisains, valent
sol.
pour
botell(erie)
le
11
IH
flor.
sommes,
gr.
-ifl-
2i/2gr.
<i9fl.
sv^gr.
frains,
cengles e autres estofes a le marescalcie par Watier de ]'Escaut et maistre
Jehan Dobois
LXIX flor. YIIH gr.
Item pour sais de cur, sommes et sais de toile grosse a le pannetrie
par monsegnour Jehan Ertaut ce jour e ce lieu^
IX flor. Xtl gr.
Item' a Gentil de Florence ce Heu pour degres a deskendre ou jardin
et autres ovrages fais en le maison a biel jardin par monsegnour Ansiel
Illixxi Ib. XII sol. Pisains, valent
XXVIII flor. IX gr.
C Somme
Item ce jour
VI
Ansiel
flor.
et
I^'CCCXII
ce lieu
flor.
II gr.
30
9fl.
i2gr.
28fl.
9gr.
isisfl.
2gr.
ga.
igr.
3fl.
sv.gr.isd. 49
35
a veneurs le roy envoies cachier par mons.
I gr.
Item ce jour e ce lieu paiet au dit mons. Ansiel, quil avoit done pour
pitance az freres de Saint Savin de les Pise
III flor. Vllllgr. et XVIII den.
Pisains.
Apr.
22.
Item pour despens do dit mons. Ansiel, raons. Palmier juge

notare faisans le premiere enqueste des biens de Juys
I flor.
Item le'' Semedi xxii. jour dAvril e le Dimence siwan, que
parti de Pise,
au cancelier
XXII^'Y'^'
Bernar
1
li
fl.
roy se
22500^.
flor.
115!2.
add. C.
1)
*)
i)
Cf.
supra lineam add.

ahliinc
mutalo
supra pay. 73T
stilo
not.
C.
C.
8)
sequitur court
^) sequitur
delet.
tle
delet.
C.
^)
ce jour o ce lieu in marg.
C.
1.
Il
1312.
Nr. 1152.
1169
Item adoiic a Jehan de Courtray, qui li furent assene pour les marle ro)' az cambrelains de Pise
IX ^' flor.
Item ce jour e ee lieu a dit Jehan, que Fighe marchans le roy avoit
eus devant de dis cambrelains de Pise
I" flor.
Item au dit Jehan, que li disFige eut des Juis dePise
CCCIIII^^Xttor.
chans
Item au
Juys
dit
VIII''
Jehan, que Michiel Angelos marchans
Por Pisain a Pise,
XYII
cambrelains
mena
YIFL Ib.
Item adonc pour hiwage

dis
Ib.
YIH
CC
Ib.
Item ce jour
15
LXX
Pisains, valent
Pisaiiis,
ce
et
harnas
le
roy de Pise vers
flor.
lieu
az
Rome,
CCLXIII flor.
Pisains, valent
II gr.
les
gr.
iifl. 7i,2gr.
le
.\xiiii.
jour dAvril pour aumoine

toa. 2V.gr.
Preceurs de Pise
freres
pour aumoine
LXX flor. IH gr.
valent
toh. 2'/2gr.
20
2s
Item adone a' dit fil Jehan, qu'il emporta pour le gaing do dit marchant et pour ses despens alant e revenant et lowir de barges
CCC flor.
Item adonc ce lieu a Adan de Dure clerc envoiet en Lombardie pour
le besongne des rebelles
CXX flor.
Item adonc a cancelier do commun de Pise pour une robe
XL flor.
Item addnc az deuz notares des cambrelains de Pise pour
30
3i
Apr.
III gr.
Item a maistre Nicole carpentier envoiet de Pise a Castiel, ou les

tentes le roy sont avoec maistre Corse
IIII flor.
Itera adonc ce lieu a fil Jehan de Sirkes envoiet a Genes pour rachater
les wages le roy, que Niveles de la compagnie des Fales avoit
III-^'flor.
XX
sbs h. 2gr.
harnaz le roy a
le
de ce Heu a Por Pisain par
departir
flor.
le
de chars, qui menerent
Item az freres Mcneurs de Pise
CC
.woa.
roy eut de dis
le
soofl.
qui
le galie,
par les dis cambrelains de Pise

venir de
loooa.
flor.
Item adonc pour

10
sooofl.
11
t a.
3000 a.
.100
120 n.
flor.
Item a Robin
leur falirent sur le
XXYI
Jakinot varlet de
chemin
C Somme
pour prest
Item''
40
fait
le
XYIII^DCCIIII^x
le
fl.
-'oofl.
26 a.
pour II chevaz, qui

-^ts.
flor.
XVIII
den. Pisains.
Genes sour wages a princes,
barons e a autres gens darmes de rostel

les parties
tresoreriei
XXXYII flor.
XXXVIPiYmr-i*
20
17. TVagr.
par Rust(ike)p
flor.
n.
isfl. 4i;;gr.
Item a Philippe de Negre borg(ois) de Genes, quil retient pour le

gaing de IIP' flor. quil presta, puisque li rois se parti de Genez
CC flor.
Item a maistre Corse maistre des tentes envoiet de Pise a Civiteveiche,
ou les tentes le roy gisent, pour elles emender se besoin est e veoir que
nempii'assent
40
robes
Item pour leuwager des liz de lostel le roy a Pise

XIII flor. IllHgr.
Item adonc a Berar Dagne pour orge pour les chevauz le roy pris
par monsegnour Goffinet, avant que li roys venist a Pise,
L Ib. YIII sol.
Pisains, valent
XYII flor. YIII gr.
par Gerard de Bourd(eal)"
les
fl.
roy e autres,
si
37900. isa.
contes,
quil pert par

isrsoa.
flor.
Item pour prest fait a Pise sour wages a princes e autres gens darnies
dedens lostel le roy e dehors, si que deseur est dit, par le main Gile tresorier
45
en deniers contans,
script.
1152.
1)
sequitur rasura trium litierarum
V.
in initio lineae repetitum C.
ut videiur
LL.
P)
in loco raso atramenio fusciori scripta
membrana septima
C.
CONSTITUTIONES
XXXIIII-^'LXXIX^
quil pert par les parties
si
^)
IV.
LXXIX
C.
"^)
an pers?
par Ru3t(ike) in marg.

1*)
C.
in loco raso script.
Vnnt'
in
")
par
script. C.
34079.
flor.
Bour(l(eal)
1)
Item
loco raso script. C.
C.
147
mary.
tresorerie
")
incipit
m.
APPENDIX
170
Item pour prest

brelains,
Item pour
Mîls!
conte de par le roy az cambrelains et pour
gens darmes,
besongnes de
Rome,
c'est
XXVCCCXXYIII fior.
de leur conte
le transcrit
25328
despens Rust(ike) e Jehan az Clenkes demorans arier a
les
Pise pour avoir
des
Pise sour wages par assenement paiet par les cam-
fait a
quil pert par
si
III.
delivrance
le
pour leur assenement et pour autres

jour d'Avril jukes a xxv. jour de May, qui vinrent a
qui
xxvii.
deniorerent,
CLI
par xxix jours
VII
flor.
gr.
151
gr.
fi.
Item pour leuwir de barges pour eauz et leur chevauz entre Pise et
Monthaut et pour leuwir de sumiers pour laligance de leur chevaz, qui
travellies estoient par
Item pour
sour le chemin
Item pour
mer
et
XLIIII
par terre
XIX
le sien,
qui
demora
flor.
compe
lc
ma.
flor.
sumier pour Jehan az Clenk(es) pour
transcrire
dit Rust(ik)
Jehan par
et
II flor.
brelains
Item pour messages envoies

Rust(ik) et Jehan
entre Viterbe
XI
condut de venir seurement
Item pour
ou
maison,
le
li
fl.
fl.
nut ct jour pluseurs fois par le dis
de
et
19
cam-
les
Sutre
entro
Rome
pour pourcachier
11 .
flor.
a hostel a Pise,
estoit
tresoriei-s
refaire,
qui brissie fu pour le presse des gens qui demandoient wages, et pour autres
ovrages necessares
fais
en
dit hostel et ailleurs,
ou
li
compagnon
et
li
clerc
XV flor.
de la tresorerie estoient
Item pour les despens Godefroi Bonnecose, qui demora dehaities a
Castillon par iii semaines, et pour nevage entre le dit heu et Cornet et
pour
lui
quart(ienie)
la
flor.
Fontaine e a Betin son compagnon pour
eauz par
qui a
part',
XII
derobe en mer
et se varlet revestir, qui furent tout
Item a Simonin de
condition
aferoit,
de
xlviii
Jehan Ertaut
11
LXXVIIP'CCCCLXX
de lAscension
iiii.
flor.
jour de
VII
May
pour
7g..
ofl^randes par
monsegnour Gachin de Marchan
dOst pour lettres envoies dc par

III flor.
jukes a nombre de xxiiii
le
roy a Montflaskon
:tfl
Item pour despens de ceauz, qui wardent largent de

Castillon jukes a Viterbe et pour portago de menues coses a
par Jossekin
7M-ofl.
gr.^
111.
varlet
capelain do cardinal
par terre
fl.
4fl-
I flor.
monsegnour Gile de Berlare
lieu
Item ce jour et ce
a Cheke
e en autres licus
25
flor.
IIII flor."
Iteni a Vitcibe jour
fl.
delivres a mons.
vers cofres a le pannetrie a Pise fais,
C Somme
Mai.4.
12
le
XXVflor.
Iteni" pour
fl.
de
balles
curs, quil arresterent dehors Pise sur les anemis de Luke, vendues
15
le botellerie,
de
la dite botellerie
I flor. IIII gr.
Item pour despens de ceauz, qui wardent le harnaz de le cambre, par

mer et par terre"
I flor. IX gr.
par Renardin
Item pour leuwage de 111 mules entre Castillon e Viterbe,
a le
marescalcie, lautre a le cusine, le tiert a le cambre,
par Watier de
Ifl.
4gr.
Ifl.
Sgr.
1'Escade
II flor.
XI
2fl.
gr.
Item az gardes do lyon pour

Viterbe a
1152>
vacuum
Rome
')
IIII
^)
et
do
dit
lion
de
")
Item
flor.
alramento fuaciori post add.; seqnitur epatium largum
fuaciori post add.;
XX
alteri in loco raso C.
g>.
4i
4fl.
LXXVIII gr. otrnmento
in iniiio lineae par delet. C.
despens deauz
flor.
corr. ex parte C.
relictum C.
les
^) eequitar

Item a Renardin pouv leuwage
Rome
Titerbe a
XI
flor.
despens
les
et
de x mules a
des gardes do
le
1312.
Nr. 1152.
11
Item a Henri de Rodeborch pour leuwage de xxx mules pour le

le cusine de Yiterbe a Rome
XIX flor. IIII gr.
Item a mons. Jehan Ertaut pour leuwage de mules et despens des
VIIII flor.
varles de le pannetrie entre Pise et Rome
Item a maistre Henri de Jodogne, quil avoit done a Faviel Mathier
pour
cheval, le vingtquatrieme jour d"Avril a Saint Vincent
V flor.
Item a dit maistre Henri, quil avoit dones az freres Meneurs a Sutre,
IIII'' flor.
le cinquieme de May
Item a dit maistre Henri pour pluseurs messages, qu il avoit envoies
I
15
Rome
VI
25
2 gr.
i^fl.
gr.
8%.
sa.
Apr. 24.
*"
Mai. 5.
s .
flor.
Item pour 11 dras de Tarse offêrs, quant li roys entra en Rome, lun
a Saint Jehan de Lateran e lautre a Sancta Sanctorum
par Bernar
XLIXflor. II gr.
Item a mons. Anseal de Gondercourt, qu il avoit done a Castillon az
XII gr.
Item a Bourgegnon povre garcon qui fu de le pannetrie madame,
derobet a Ponte Molle, le sixieme jour de May
VI gr.
XIIII flor.
Item pour xiiii mules portans vin entre Viterbe et Rome
Item VII. jour de May a maistre Henri de Jodogne a Rome pour le.s
gages de cxx sergans ordenes a warder acunes portes de Rome
CXX flor.
Item pour leuwage dune barge entre Castillon et Cornet, 11 chars pour
le harnas de le cusine, despens des wardes do harnas, sumes, coroies de
coffres, baris de cur, leuwage dune nieule par le eusine a Pise, harnas pour
les chevauz do char
par mons. Rober dOriol, Yrient e Henri de Roden-
XXY
borch
Item a
30
flor.
gr.
a Napeles, a frere Jehan de Clermont e az autres ambaxeurs
Item a
corier de
Mes
ix.
jour
de
May
ambaxeurs
I flor. III gr.
Item ce jour a maistre Piere phisecin
lo
rose e autres coses, quil avoit paiet pour le roy,

35
IX
de Jul(iers)
flor.
YII
C Somme
roy et
le
dit
CCIIIIX^^XI
M done
a Pise a
contesse
x.
cehii,
Xegre
Item pour
Cornet a
Rome
le
le
II ttor.
envoiet a Napel(es)
a dis
roy pour electuarcs,
eawe
madame
flor.
IIH
la roine et
7.
^"-
^-
logr.
3 gr.
' gr.
291.
gr.
vers
monsegnour Luke cardinal
sv^gr.
a Gile de
qui presenta di-as
dor
Gemeppe,
et cossins
I flor.
'
quil avoit devant
de par
le
Jiai. 10.
conte et le
"
flor.
le cambre porter de le mer a Cornet et de

mules et pour ceaux, qui vinrent avoec le harnas
harnas de
sour
xii
XVIII flor. III gr.

xi. jour de May
Item pour despens de iiii chevauz do char de le cusine do tinel par
II jours
et pour leuwir de nniles portans les coses de le cusine entre Pise et
11 flor.
Viterbe ce jour e ce lieu par monsegnour Willeame de Ford(es)
1152.
Mai.
120.
madame
pour conduire conte par Flamen

is
jiai. s.
conte de Savoie envoiet a tout les lettres
Rome
jour de May
conte de
Item ce lieu
6gr.
1*-
lettres le roy
roy
gr.
Item a Simonet messagier

le
le
sgr.
nVssr.
3r,fl.
monsegnour Lowi de Savoie envoiet a tout
corier
11-
gardes do lyon
80
cambre alans de
le dite cambre
II gr.
en divers lieus entre Pise et
harnas de
harnas de
10
^) corr. esse videtur ex VIII C.
147*
isn.
iVjn.
3gr.
.vai.
n.
APPENDIX
1172
Mai.
14.
III.
Item ce lieu xiiii. jour de May jour de le Pentecoste done a maistre

C flor.
Henri de Jodogne pour faire barres fermer vers Saiut Piere
Item'' ee jour et ee lieu a raaistre Ernou le veneur pour les despens
de
de ses eompagnons. des braconiers et des ciens
li,
court, conte cascun jour Ilflor., par Lxx jours^
Mai. 16.
III
flor."
xvi.
XY
lieu
lieu
Mantua
"
IHI
cambre le roy
Item ce jour
le
priveement
II gr.
vi*
Rome,
et ce lieu paiet
le fait
et ce lieu a
et ce lieu
XI
et
ti.
2 gr.
par maistre
pour
corier, qui
des galies
devant
de Jodogne
IIII gr.
flor.
gr.
pour
vi
2.
4gr.
lli.
4gr.
envoiet a Napeles
corier
II
petites
fourmes
faites
pour metre en
et II sol. Provisiens
ce lieu pour
11
botelles
iigr. 2s.
de stain pour porter lettres
XYII
gr.
its"-.
et ce lieu a cvi
paies
a I gr. le jour,
CXXII
flor.
May
par
le dit
YI
flor.
YI
Ib.
XII
sol.
YI
'oi'-
M:P'XXX
ss
611.
den. gr.
i-^s"-
IIII gr.
XX
C Somme
flor.
YII
40
2011.
tm.i.
gr.
*sr.
7r.
C Item ce jour et ce lieu delivre a mons. Renar dArguy. qu'il avoit

mandement monsegnour de Treves xvi. jour en May a xxx sergans,
paiet do
1152.
flor.
in
}')
incipit
membrana
margine add. C.
aeiitiori post
add. C.
e)
*>)
VI
octava C.
^)
aequitur
delet.
in
par ixx jours

Pise C.
conte de Savoie retenus
sergans de le
par xv jours
mons. Baduin
Item ce jour a Bavosio varlet monsegnour de Treves pour les wages

de X Mineurs par xv jours paies e nestoient encore venus e doit prendre
flor.
cascuns le mois IIII flor.
par monsegnour de Treves
XL
>o
411.
Trinite xxi. jour de
Tournois, valent
Mai. 16.
sergans pour leur wages de x jonrs mis en le tour de Saint
le
Item ce jour
a
n.
H(enri)
par Th(iri) de Yillecon''
Item a
20
autre corier envoiet a Melan,
Item Scmedi vigile de le Trinite xx. jour de May a monsegnour Jehan

Carbon chevalier, compain mons. Piere de Rome pour les wages de x jours
par mons.
pour cinquaiite sergans ordenes a warder acunes portes de Rome
Baduin de Moncornet
L flor.
Lorent, jour de
120 .
30.
gr.
Item ce jour
lo
corir envoiet vers
IIII flor.
Pise pour
Item ce jour
iti/agr.
jukes a Genes ce jour et ce
XXX flor.
11 flor.
et ce lieu a
Item ce jour
estoit envoies a
I flor.
jour
Yerone
et a
Rome
Gemeppe
de May a
Gile et
xviii.<^
Pise et vers Genes
Item ce jour
io5fl.
15 n.
les dis Thiri.
Item ce
&
i .
achatees par mons.
tueles
et
flor.
Item pour leuwir de barges de

pour
Mai. is.
loon.
3.
pour nappes
Item
CV flor. IIII gr.
CC Ib. IIII den. Provisiens, valent
Jehan Ertaut
Item XVII. jour de May a Thiri de Yillecon cambrelain le roy de par
CXX flor.
lui envoiet a pape de Rome
Item ce jour et ce lieu a Gile de Jemeppe envoiet de par le roy a*"
XX flor.
Genes
Item a Baduin clerc a vesque de Liege de par le roy envoiet a Pise
lieu
Mai. 21.
XL
flor.
ce lieu
Mai. 20.
debeo
I fior.
done a Thibaut de Hans pour offrandes
jour de May a monsegnour Guedeman pour offrandes
ce jour et ce
Mai. 17.
roy hors de le
le
flor.
et ce lieu
Item ce jour
Item ce lieu
loon.
'^)
stilo
acutiori in linea add. C.
in loco raso C.
^)
par
4S
*)
debeo
Villecon
stilo
loco raso C.
If

qui celi jour furent mis avoec leur conistable
Ponte Molle.
et eut cascuns
sergans
I gr.
le tour
eii
jour et
le
im^^^ÎIII
raois
Item ce
6
pour
conistable III inars
XI.IIII
s4n.
de
May
de
jours
.\
1173
11.52.
flor.
lieu .\xni. jour
wages par
les
Kr.
de Tribichon devant
li
"
le
1312.
Lvni
monsegnour Baduin de Moncornet
sergans,
dont
rendre
doit
il
Mai. 23.
raison
flor.
11.
Item ce jour et ce lieu a ceaz. qui warderent le'' Milisse par une nuit,
ancois que li rois i venist, par le hovemaistre
II flor.
Item a dit monsegnour Baduin ce jour et ce lieu pour sergans retenir.
10
dont
il
pour
CC
flor.
Merquedi
lui
:.<,.
xxiiii.
juur de
May
delivre
Rober de
pour leur wages de x jours a venir,
sergans paier,
i:c
conter
15
doit conter
Item a
Haie
le
dont
il
flor.
-'UIJ tl.
flor.
r.Ofl.
Item ce jour et ce lieu a maistre Corsette machon pour

abatre le tour Richar Petre
LX flor.
20
le
BOfl.
Item ce Hcu le dit Merquedi pour xxx sergans wardans

Pont Molle par xx jours paies et commencerent le Mardi
LX
devant
flor.
r.iifl.
Item pour c rumbes de chauz pour murer barres. cascune

IIII sol. VIII den., mont(ent) XXIII Ib. YI sol. VTII den.,
XII
valent
IIH
flor.
Francois Maron
U'fl.
Item ce jour
VII
ce
et
Hue
Item ce jour
lussier
IIII
celi
a le
et
XXV flor.
le
pour
es
fais
le
Guedeman
III gr.
-''
cambres
mairien.
le
cles
IX
Ib.
et
sol..
4n. iigr.
XVI
Ib.
XXVII. jour
de
sgr.
roy a
pieres,
carabrel(ains)
a Saint Jehan en lostel
fais
warder, conte par
XIII
Mai.25.
sol.,
le
valent
hoveniaistre
VII''
le
roy pour les
ce jour et ce lieu et
flor.
III gr.
XII
den.*
irt.
a Thiebaut de Saint Eustasse pour les wardes

IIII flor.
tour deles Saint Eustase acquise ce le nuit sur les anemis
maistre
H(enri)
par
cheval
pour
dEirlon
Item ce jour a Thieleman
Item
de
Rome
de
lussier.
par maistre
gr.
Item pour carpentages

prisons
Milisse
jour par mons.
XI
flor.
cheval
rn.
heu pour carpentages
Saint Jehan de Lateran
conte
pour un
a maistre Scot juge pour raparellier raaisons
lieu
ce
et
commencans
x jours
flor.
a mettre prisons par le sivet le roy
Hue
maison
4fl.
May
Item XXV. jour de
40
le
llll flor.
H(enri) de Jodogne
valent
en
faite
pour warnir leghse de Saint Apolinare et pour
Item
serrures
Columpne
gr.
wages des wardes de le dite eglises par

XVII flor.
le dit Merquedi
35
par Sarre de
la
Item pour carpentage dune bertesse
30
Mai. 24.
doit
Item ce jour et ce lieu a Thiebaut de Saint Eustase delivre pour

les wages de xxv sergans, par x jours coramencant celi jour, ordines a
warder le lieu de Sainte Marie Minerve et pour cerpentages
dit lieu
sn.
sgr. i2d.
May
siai.i?.
411.
45
VII
de Jodogne
Item
xxviii. jour
offrandes
1152.
atram.
fiisc.
'
flor.
de
May
a mons. Th(umas) de Septfontaines pour
Mai.28.
-'i-
II fior.
f;
seqmliir dekt. Miss C.
add. C.
) aeqiiilnr delet.
cofne V.
^)
!n loco raao
C.
')
XII den.
APPENDIX
1174
Item pour
XL
Th(umas)
do
estoffes
de Wissembour
pour
et
C Item' pour
pour abati'e
Item ce
Mai. 30.
ovriers
jour
ce
et
labbe
dit
mons.
Liege
do
ce
et
au
lieu
"
flor.
C Somme
lieu
revesque
pour
scafare
les
III.
VI'^"!!!!^^
haweaz
pis,
flor.
lieu
x.xx.
VII
flor.
de
c.xii
sergans
?. 4s.
|
envoies
CXII flor.
a Host par x jours par monsegnour Baduin de Moncornet
Item ce jour e ce lieu a x carpentiers et iiii fevres"' paies par
Mai. 2e.
VIII jours, a cascun IIII gr. le jour, envoies a Host ausi par le dit monsegnour
XXXVII" sol. IIII den. gr., valent
XXXV flor. VI gr.
Baduin
Item pour vii''l Ib. de feir, le libre IIII den., envoiet par le dit mons.
XII Ib. X sol., valent
Baduin ce jour et ce lieu a Host
VI flor. VII gr.
Item pour iii bestes portans le dif fier a dit lieu
IX gr.
Item ce jour et ce lieu done au dit mons. Baduin. quil avoit devant
done xxvi. jour de May a Sarre de la Columpne pour warder et faii'e
warnison ens tours celi jour sour les anemis conquestees
XIX flor.
Item ce jour et ce lieu a dit monsegnour Baduin, quil avoit done
pour barres et autres carpentages fais xxvi. jour de May devans les dites
tours
Item a Sarre de
Jehan
Mai. 30.
imi.
1.
v,
3,su.
nfl-
la
Columpne,
jovene
clerc le
ques
les
7gr.
sgr.
u
19.
xxiii.
jo
a le
2.
II flor.
ont
il
fais
jour de May, par

100 a.
flor.
meisme Mardi xxx. jour de May pour wages de ccl sergans

do tens passe par le main de Rustike
C flor.
Item ce dit jour a Stephane de la Columpne par" Rustike
CL flor.
Item ce jour et ce lieu a Bouche ussier, quil avoit donne a messagier
le marchis de la Marke, par monsegnour Thumas de Septfontaines
II flor.
Item"^ le premier jour de Juin^ conte par Jehan de le Roche, quil
avoit devant dones a Estevene de la Columpne e a autres pour wages de
Item a
egr.
sa.
pour pluseurs ovrages e carpentages
e ce lieu
Milisse az portes, fenestres et ailleurs par Fauviel

23.
n-fl-
flor.
Item ce jour
Mai.
et IIII sol. Provisiens
May pour wages
jour de
esofl. 8>/2gr.
gr.
instrumens achater ce jour e ce
e autres
tour do cancelier
le
VIIH
lui
a&
100 n.
i.io.
|
2.
30
sergans, ovriers az barres et az chas, pour mairien et pour quarreaz e autres
CLIII fior. VII gr.

Item ce jour conte par Jehan de Liege, quil avoit devant dones pour
ovrages az chaz, pour mairiens, aisses et claus az freres Meneurs
XXV fior.
Item conte ce jour par le dit Jehan, qu'il avoit done devant, pour
II
barres et v huis fermer derier le maison monsegnour Jehan de la
coses
VI
Columpne
XXXVII
C Item
cire
pour
1132.
mpra
lin.
Stephane
iiii.
jour de Juin
pour
bugles
C.
)
")
vil
incipit
VIII
flor.
gr.
les
chas
'.
ss
covrir
XI
den. Provisiens'.
conte par Renardin pour xiii^^xxxiin
monsegnour de Liege
atramento fusciurl
add. C.
delet.
de
VIFLXI
faire le service
<)
curs
37fl.
C Somme
imi.4.
a.
6.
xx
pour
11 gr.
flor.
7gr.
2.1
flor.
adonc
Item
i.-.su.
scri.pt.
C.
loco raso C.
membrana nona
')
in
) corr.
C.
et
^)
Ib.
.sgi.
40
ud.
de
labbe de 'Wissembourch
marg. additur
ex
-bia.
.'sr.
C.
P)
Jun semper
Hic incipe
C.
')
">)
C.
sequitur delet.
feiir
VHC
C.
et IIII
<))
Provisiens
ievres
sequttur
atram.
fusciori post inserta C.
tl
APOCHAE RATIONUM OAMERAE ET THESAURARIAE.

bourch az freres Preceurs pour liguement pour
portage des candeles au dit lieu CXXIX flor.
Item pour
Dimence
5
xxiii.
de
deuz lavendires
jour dAvril jukes a
quel terme riens ne fu
quil pert par
10
salare
le
Dimence
YIH
Nr. 1152.
cire ovrer e
pour
xxi.
pannetrie
la
le
jour de May,
le
roy do
dodens
le
pannetrie,
si
flor.
sa.
2.i li.
Item ce jour et ce lieu a monsegnour Baduin de Moncornet pour les

wages de iiii^-^xiii sergans par x jours, dont li premiers fu iii. jour de
Juin, estavlis en deux tours monsegnour Jehan de le Columpne, en le tour
az barres et a iii maisons monsegnour Faukon, cn lo tour de Sabelle et a
Colosse
IIII XXXIII
flor.
Item ce jour e ce
20
Apr.23.
71/211.
Item adonc a Jehan de Dinant messagier ordene a aler a Spolete e a

Tuderte a tout lettres le roy, le quel wage il ne fist mies. mais un autre
pour lui
III flor.
Item adonc ce lieu pour xx pos, 11 seaz, x grans bocheas e 11 sais
tout de cur achates par monsegnour Watier de Lierne pour le botellerie
XXY flor.
15
II75
ijsii.
de
conte pour elles sour roffisse de
conipe des despens
le
dite
le
1312.
93.1.
monse(gnou;r Baduin pour les wages de

c aubal(estres) par x jours ordenes pour le Mornard et mons. \Vigand de
Boucheses a assallir le tour le Cancelier
C flor.
Item
le
lieu
au
dit
jour de Juin ce lieu au Mornard pour le salare de
v.
qui buterent le chat avant vers le tour le Cancelier
Item
Flamen
25
les
jour
ce
IIII
i.
100 n.
ovriers,
iun.5.
4.
flor.
mons. Thumas de Septfoiitaines pour offrandes par
III flor.
Item ce jour
messages
II
lon.s.
:ifl.
j)our
gi'-
une serure a
le
tour de le Milisse pour enfermer
ef II sol. Provis(iens)
Item ce jour pour
le
salaro d'ovriers.
sgr. 2s.
jui
aiderent Fengien a avaler
par
e a geter a le tour le Cancelier tout le jour
hovemaistre
le
II flor.
degres fais a le cambrc le conte de Savoie a Saint Jehan

Item pour
et
pour
le dite cambre recovrir
II flor.
de Lateran
Item le vii. jour de Juin a monsegnour Baduin de Moncornet pour
les wages de xv sergans par x jours comencans le dit jour envoies a Facin
XY flor.
a Tybury
Item ce jour e ce lieu conte par Rustike, quil avoit devant done a
Stephane e a Sarre de la Columpne le Mardi xxx. jour de May pour le
wages de v''xx sergans, par x jours commencans le dit jour, ordenes a
leur barres a vi portes a Ponte MoIIe et Trisbuclion, qui sont de leur
garde
Y' XX flor.
Item que Rustike dona le dit xxx. jour de May a Thiebaut de Saint
-'n.
30
35
40
par x jours commencans
Eustase pour les wages de cxlvi sergans,

dessusdit,
ordenes az barres et a lieus qui
li
sont
commis
Item que Rustike dona a monsegnour Jehan de

XXX. jour de May pour les wages de c sergans. par
ordenes az barres et a lieus qui
C Somme
C Item
Ic
dit
li
sont
I-^îCXLIX
xxx. jour
de
commis
IX
flor.
May
le
jour
CXLVI
flor.
le
Columpne
le
termo desus
le
") 1^1
gr.
orram. fiiscwri scripta C.
jiai.so.
.='-'un-
Mai.30.
6.
iwfl-
iui.a. 9gi.
gr."
'')
i.^fl.
dit,
monsegnour
Hanibalt pour les wages de cc sergans par x jours comencans le dit jour,
par Rust(ike)''
CC flor.
ordenes az lieus qui los sont commis
1152.
lun. 7.
dit
flor.
mous. Richar
-'.
par Eust(ike) mari/hti adscript. C.
Mai. 30.
auufl
APPENDIX
176
III.
Item que li dis Rustike dona a Stephane Normant dAlbert, pour les
wages de l sergans par le terme desusdit, ordenes az lieus qui les sont
commis
L flor.
Item que li dis Rustike dona a monsegnour Jehan Savel pour les
wages de lxx sergans par x jours par le terme desusdit, ordenes az barres
LXX flor.
et az lieus qui li sont commis
Item que li dis Rustike dona a Piere Savel pour les wages de
XL sergans par
XL
ganis
le
terme desusdit, ordenes a
le
-'"'
"-
garde des barres de Gal<"
flor.
Item que li dis Rustike dona a mess(er) Piere de Hanibauz pour les
wages de xl sergans par le terme desusdit. ordenes a le''' garde de v portes
a
lun.
lui
1.
jour
XV
iim. 8.
XL
commises
Item que
de
joiu's,
Rustike dona a Stephane de la Cohirapne
dis
li
pour
Juin
ûfl^
flor.
gages
les
a cascun II
flor.,
par
de
le
que
v''
sergans que
terme
dit
le
pi-emier
par
aubalest(res)
loooa.
I*' flor.
Item ce jour que li dis Rust(ike) dona'' a meser Richar de Hanibauz

CC flor.
pour les gages de c aubalestres par le xv desusdis
Item a Thiebaut de Saint Eustase le viil jour de Juin pour les gages
de cxlvi sergans par x jours comencans le ix. jour de ce mois, ordenes az
lieus qui
sont
li
Item
CXLTI
commis
sergans, que
oii
-'oofl.
uefi.
flor.
Thiebaut pom-
ce Jour a dit
is
les
gages d'un jour des devant
XIIII
leur devoit do tens passe
flor.
VII
gr.
et
XII
dis
den.
un.
vgr.f^d.
Provisiens.
lun. 4.
Item ce jour a mons. Baduin de Moncornet pour les wages de cxii serCXII .flor.
gans a Host par x jours commencans le ix. jour de ce mois
Item ce jour a Huet ussier pour taules, hestauz et sieges fais au casteal
VI Ib. XVIII sol. Provisiens, valent
III flor. VIII gr.
de la Milisse
Item a Poul de la Riche citain de Rome, qui retient do paiement
de I'*' flor., quil presta sour gages, le Dimence iiii. jour de Juin, pour le
L flor.
gaing de quatre mois
Item au
lun. 8.
sour
autres
dit
gages,
LXXX
mois
Poul, qu'il retint do paiement d'autres P'

le
Juedi
viii.
jour
de Juin
pour
le
flor..
n-fl.
3. sgr.
I
son.
30
qu'il presta
gaing de quatre
son.
flor.^*
Item ce jour a maistre Ernou le veneur alant chacier

XII flor.
Item adonc a
corier aportant lettres de Gile de Gemeppe et de
Baduin de Pise
I flor.
suraier pour frere Nicole evesque
Item le ix. jour de Juin pour
XVIflor.
Item ce jour a raonsegnour Gossuin capellain pour dras pour maistre
Jean Valiart prestre, qui devoit dire se premiere messe
XlXy flor.
Item le x. jour de Juin pour
dras frere Nicole Augustin de mandement le cancelier
XII flor.
Item le xi. jour de Juin a mess(er) Guedeman, qui li roys off^ry a
monsegnour Jehan Valiart se capellain ce jour celebran se premiere
messe
XX flor.
12 n.
lun. 9.
1 n-
16.
lon. 10.
lun. 11.
19 n-
**
C Somme
115'2,
verhorum
C.
IPiIIII^>^Vr
w) iequitur porte delet. C.

y)
erasum ex
XX?
C.
^)
^)
supra
II 51
III gr. et
flor.
lin.
add.
den.
C.
XII
^
den.^
12
-'o.
aosGti. 3gr.i2d.
sequitur in marijine rasura
atram. fusciori scripta C.
duorum
*^
APOCHAE RATIONUM CAMERAE ET THESACKARIAE.

Item
le xii.
1312.
Nr.
jour de Juin a Jehan Guerche corier envoiet de
Rome
Genes a Gile de Jemeppe
tout lettres le roy az vicares de Pise et de
1177
11.52.
inn. 12.
e a
III flor.
Baduin
Item le xiii. jour de Juin a
corier venant de Pise aportant novelles
de le venue des gaHes de Genes e de Pise par mons. Jehan de Courtray
in.
III flor.
?,n.
inn. 13.
Item ce jour et ce Heu a Gerar talleur le roy pour ses

despens demorant deriere a Pise a tout 11 sumiers pour faire
les dras
XVIII
VI
do coronement
Item a
10
sol. gr.
pour faire une paire de dras
hii
Item pour une paire de dras de

Pentecoste
roy
le
Item pour
le faiture
XVIII
Item pour
le
valent
paires de dras de cendaul pour
11
XIIII
flor.
un.
11
dras pour II uoveaz
paires de
une paire de dras de bleu samis
faiture de
le
XII
roy
de
gr.
gr.
Item pour porter
1:0
de
le faiture
II sol. gr.
chevaHers
pour
pieces faite contre le
vi
II sol. gr.
Itom pour
15
roy a Viterbe
le
gr.
roy outre
les di-as le
le
pas a Grossete
Illlgr.
Item a mons(egnour) Guilleman
XXXI
segnour de Tingen
25
xiiii.
jour
dc
Juiii
))our
cheval
le
flor.
Item ce jour pour oifrandes par mes(ser) Gudeman

II flor. III gr.
Savel
les
pour
gages de lxx sergans par
Item a monsegnour Jehan
xjours, qui comencerent ix. jour de Juin, ordenes a le garde qui li est
eommise
LXX flor.
Item a" Piere Savel pour les gages de xl sergans par x jours,
commencerent le dit ix. jour, ordenes a le garde qui li est commise
XL
adonc
Item''
30
i;c
sergans ordenes
commencans
le
mons. Richar
a le garde,
dit ix. jour
lun.
qui
mons. Hanibal pour
et
commise
CC
de Juiu
leur
csf^,
les
-'fl-
3gr.
iun.9.
tijh.
cjui
flor.
gages de
paiet par x jours
flor.
imi.
-'rtun
Columpne adone demandant wages pour v*^- et

XX sergans par x jours commencans ce dit ix. jour, requis par Rust(ike),
Item a Sarre
3.i
avoec
et
li
de
Stevene son
frere,
que dautres sergans

besogne
a leur barres e a leur gardes, sour'^ ce

le niain
40
4.'.
CL
Rust(ike)
il
le
le
roy pour servir,
covenoit
lun. 9.
roy qui paiet estoient,

il
s'aidassent
esti-e qu'il enissent,
par
iw"-
flor.
Item a monsegnour Jehan de le Columpue adonc pour les gages de

C flor.
le dit terme, ordene a le garde, qui li est commise
Item a mes(ser) Pierre de Hanibauz adonc pour les gages de xl sergans pour iiii jours, comencans le dit ix. jour de Juin, ordenes az portes,
qui commise li sont
XVI flor.
Item le xix. jour de Juin pour une barre desous le cambre le roy ou
casteal de le Milisse faite pour defendre le passage az chevaus par Huet
i:
sergans par
XII gr.
Thieleman dErlon huissiers de le sale
pour
L Ib. de cytron, le librc pour
Salve
marchant
adonc
Item a
a Rome
parRenardin"
XII den.
gr.
VII
XIX flor.
XIIIIsol., XXXV Ib., valent
100
h.
"'"
lun. 19.
i-gr-
et
1152.
50 add. C.
LL.
sequitur rasura quinque
d) s corr.
ex
CONSTITUTIONES
IV.
C.
9.
le
nulle part nestoient assene a le
u.
31 n-
UUerarum
C.
>)
incipit
membrana dedma
C.
<=)
par Reiiardin hi nuinj. add. O.
148
i9h.
mpra
7gr. ilm.
lineam
7S
APPENDIX
Item adonc pour

lun. 11.
inn. 17.
Semedi siwant,
par
XXI
luu.
c'est
vii
xi.
somme
le
jom- de
par maistre Jehan clerc de le mar-
jours
iiii.
jour de Juin a Sarre e a Stephane de la
XL flor.
Columpne pour barres refaire et pour quareaz
Item a monsegnour Jehan de la Columpne pour ce meisme
C Somme
C Item
3.
11^X1
Item
pour
XYI
jour
pis,
dAlbert.
gr.
le
un
dit ui.
711. 7Kr. It.
tiert.
jour de Juin par
dit
le
haweaz, manteaz pour covrir aubalestres
XL
bares waguier
le
a Stephane
Rust(ik)
VII
flor.
a Thiebaut de Saint Eustase
Rustik pourf haces, cugnies,

auti-es coses
le dit
XX flor.
paiet par Rust(ike)
luu.
des
Juin jukes a
gr.
Item paiet par Rust(ike)
4.
garcons paies deseur
iii
do Dimence
despens,
en
scalcie
wages de
les
xxxvi garcons contes
III.
dit
le
et
4-
flor.
jour
iii.
pour
bares
retenir
par
le"-
flor.
Item a inons(egnour) Jehan Savel ce jour par Rust(ik) pour ce meisnie
XX
flor.
Item a Piere Savel
ganis
lun. 13.
par Rust(ik) pour
jour
ce
les
barres
Item a mons(egnour) Hugelin de Yik le xiii. jour de Juin pour acunes

par Rust(ik)f'
XX flor.
portes de Rome murer
par
Item a Thiebaut de Saint Eustase. pour barres murer ce jour
-'('
:"
xiiii'^
dits XX. jour
III
Item que
lun.
Mai.
3.
10.
cent quareaz
et
conte jukes a xx. jour de Juin
Item a Jordain
iun.2o.
Hanibal
lc
li
dit
YI
Mai. 20.
Mai. 13.
s9fl-
flor.
devant
Pise conte
le
3. Ggr.
dehvra a mons(egnour) Riehar
jour de Juin pour les barres,
qui
et
mons(egnour)
leur sont
commises
-"
XXflor.
Item deUvra Jehans de la Roche a Stevene de la Columpne x. jour de
May, dont il doit rendre raison, presens mons. Baduin de Moncornet et
V^'
"
flor.
Item delivra li dis Jehan a mons(egnour) Baduin devantdit pour les

wages de cxl sergans par x jours comencans xx. Jour de May envoies a
Host
CXLflor.
Item delivra li dis Jehan a Sarre de la Cohimpne et a Jehan de
Tybery se cousin par vii'^' sergans ordenes a leur barres par x jours comenYII'-' flor.
cans le dit xx. jour de May par le dit mons. Baduin de Moncornet
Jehan a Jakinot de Florence, quil porta a
jour de May pour paier sergans, dont il doit
rendre raison
CCIIII^^^XVIIII flor.
Item dehvra li dit Jehan a mons. Pierre de Haniball(es) le xiii. jour
de May pour les wages de cxl sergans ordcnes a warder le maison le
segnour de Nortenbergh par xv jours comencans le dit xiii. jour. presen
Item deHvra
Mai.2i.
par Rust(ik) ou mestier fu
gr.
dis Rust(ik)
iii.
LIX
delivres
corier a boiste le roy envoiet
flor.
mes(ser) AVilI(eam)e de Gler
Mai. 20.
li
mons(egnour) Baduin,
Boniface varlet
1152.
"
par R(ustik)
flor.
Item pour
lun. 20.
'"
-'Ofl-
XX flor.
Item a Jehan Jacot pour barres de Sabel murer ce jour
XXX
de Gal-
flor.
R(ustik)
20
f)
(')!
le
i-
Tooii.
dit
dis
le xxi.
cancelier
norae lineae
initio bis
CCX
-"'
flor.
scriplum C.
299.
^')
par Eustik in moi-r/ine add. C.
s)
super
cle
delel. C.

Item delivra
Jehans au
dis
li
pour XX aubal(estres) ordenes a
devant
xvii.
Nr. 1152.
jour de Jiiin
lon.
.10 .
Item pour despens messieur Willeame de la Chasengês), mons. Willeame

de Flascy, mons. Henry Deloroy chevaliers et Jehan de le Roche envoies
a le cite de Tybury
II tior.
Item delivra li dis Jehan a monsegnour Nicole de Seine pour les wages
10
ordenes a warder
de Lx sergans
N(icole) par
jour et une nuit le
Item delivra
iun. i7.
mons. B(aduin) ce jour pour ouvriers
dit
XXX fior.
az barres la endroit
l\jg.
pont Sainte Marie par
le
XXX Hor.
demi mois, comencans ce li jour

Item delivra li dis J(ehan) au
.>
mons. B(aduin)
dit
tour
le
1312.
les
ix.
conquises par
barres''
IX
jour de Juin
le
YI
flor.
-'n.
mons.
dit
gr.
911.
egr.
Jehans a Stevene dAlbert. pour wages de xxx sergans par x jours comencans x. jour de Juin ordenes az bares do pont Sainte
XXX
Marie
15
li
flor.
estoit envoies
C Somme
C Item
XVI.
a Pise,
le
II-\iCIIII^xXVm
jour dc
Juiii
xxii.
flor.
jour de Juin
II gr.
prisoniers
IIII
flor.
la". le.
il'ii.
r.'fl.
n'H.
i-'.
(. sgr.
III gr.
les
XX
par V jours
XIIII
faire
Item pour
flor.
III gr.
despens des prisoniers dc
lc
dite
7gr.
un.
3gr.
-'i
tour et les wardes

-'"
flor.
Item conte par les dites gens pour ovriers az engiens devant le dite
tour et pour messages phiseurs envoies par le senatour pour avoir gens et
XIIII
sorcour
Iteni
pour
11
flor.
ovrages
et
lons
VI
flor.
en
carpent(iers)
Lateran jour saint Jehan, que mesir(s)
le
tint se
sale
court
Saint
par
Jehan
dc
Thomas dEir-
lun. 24.
'^"-
II gr.
Itcm a Bonaiuta de Cresce envoiet au conte Guid(on) de Botafolle a

XX flor.
le roy xxiii. jour de Juin
Cortonne a tout lettres
-"'H-
Item ce jour e ce lieu a Frederic Scot de Florence envoiet a Pise a

tout letres le roy
45
lun. 22.
ce jour e ce lieu conte par les gens le niariscal pour tiers de
pour pourveance
35
2gr.
a Manais jadit cambrelain mons. de Liege
Item conte par eaus pour quareaz ce jour et ce lieu

XXI flor. VII gr.
Item qui 11 dis mariscauz fist doner a ceaz qui entrerent en Trebicon
30
i".
.'mti.igr.
XII flor.
par Jo(han) de le Roce
Item a monsegnour Dimence capelain de laumoine le dit evesque
pour ce meisme
XII flor.
Itcm a Kokar varlet le dit evesque pour ee meisme ce jour e ce
lieu
XII flor.
Item ce jom- e ce lieu a Tribolet le keu le dit evesque pour ce
meisme
XII flor.
C Item
lun. 10.
II gr.'
pour se ralec
26
ivm. 10.
au roy de Baduin
qui aporta lettres
corier venant de Pise,
canone de Xivelle, qui
20
9.
m h.
Item dehvra li dis Jehan le dit x. jour de Juin pour faire avant les
barres, que li dis mess.NicoIes de Seine avoit le jour devant conquises
X flor.
Item' a
imi.
dis
Item a
xiii
XX
-"
flor.
mathiers et
arbalesti-es
xviii
autres coses le roy vers Viterbe a cascun I
1152.
^)
scquitar delet.
r/q
C.
')
Item
envoies encontre lcs jueaz et
flor.
gr.
XXXI
flor.
:ii
airam. fusciori post adscripl. C.
148*
"
-e'-
lun. 23.
APPENDIX m.
1180
lun.
2.1.
lun. 30.
lun. 19.
lun. 20.
Item a Salve envoiet avoec eauz pour voitoure, pour condut. pour
messages envoics a Rome et pour despens des mathiers, des arbalestres et
IIII^^Y Hor.
de lui, outrc le somme a eaz donnee par iiii jours
offrandes
donees
a mons. Thumas de Septfontaines
Item adonc'' pour
I tlor.
a Seint Jehan de Lateran
II flor.
Item XXV. jour de Juin a dit mons. Thumas pour offrandes
C Item derain jour de Juin, conte' par Rust(ik), qu'il avoit donne a
Sarre de la Columpne xix. jour de Juin sour wages de v*^xx sergans, prenans cascun par x jours I flor. paies par x jours comencans xx. jour dc
5.
t n.
-'
Juin
CCLflor.
Item que li
^'*-
dona a Thiebaut de Saint Eustase pour wages

CXLVI flor.
de cxLvi sergans par x jour comencans le dit xx. jour
Item" que U dis Rustik dona a mons. Richar et mess(er)'' Haniball(es)
sour wages de clx sergans, qui doient servir par x jours comencans le dit
">
dis Rust(ik)
XX. jour de Juin
IIII^^
"
son.
flor.
15
adont a eaz meismes pour barres
Item que le dis Rust(ik) dona

murer
X flor.
Item que li dis Rust(ik) dona a Piere de messer Tramon pour mons(egnour) Jehan Savel sour wages de LXXIIII sergans, qui doient servir
par X jours commencans
que
Item
XXX sergans.
qui
XY
flor.
Juin
XXXVII
jour
dona
Rust(ik)
Piere
fior.
Savel
sour
commencans
XII
IX'XXYII
XXVIII
Item pour
les
XV
a les nons
ovrages
lo
Baduin de
92Tfl. .gr.
II gr.
lc
tierce
samaine dAvril. dont
les
li
chevaz et
dis maistre
eorr. C.
'
"
35
les
a Ilannekin
w
^-'^-
flor.
cusine
le
par
le
roy siwans le royi a partir de
le
main Franke
a Colar armoieurs
Mardi apres Paske
florie
a Pise,
le
dont
le clerc
IIII flor.
4.
roy en prest sour leur

il
doient rendre raison

-'0 li.
1152.
30
'
Jehan
XX flor.
undecima
25
wn.
wages de xxvii garcons wardans"
Item a xxi garcons de
C Item
-'s
Pise, qui navoient que despendic
21.
moiis.
flor.
sumiers dessusdis pour
Mart.
flor.
C Item a maistre Corse pour roih^ pour faire rexemphirc do mantcl

rempereur"
I flor.
YIII flor.
Item pour 11" quareaz le xxi. jour de Juin par Rust(ik)
Item a mons. Thumas de Septfontaines le xxviii. jour dc Juin pour
dorer xvi esquiles dargent
XYI flor.
Item pour les wages de xxv garcons gardans les chevauz et les sumiers
le roy par les deuz premieres samaines d'AvriI, des ques maistre Jehan
XXIX sol. II den. gr.,
Dobois a les nons, et at cascuns I gr. le jour.
valent
is
C.
k)
20
12 n.
flor.
C Somme
lun. 28.
dit
wages de
xx. jour de
dis Rust(ik)
Item que Rust(ik) dona le dit xx. jour de Juin

Moncornet, dont il doit rendre raison
IIII^^^X flor.
lun. 2i^
le
les
3i
dona a Stephane dAlbert. sour les wages de

qui devoient servir par lc dit terme le dit xx. jour com-
sergans,
mencan
dit xx.
doient servir par x jours
Item que h
xxiiii
dis
li
le
"' "
supra lineam add.
C.
')
derain
conte
") et mess(er) auper deleto stiper lineam C.

i) seqiiiltir des delet.
C.
in
loco
") lepereur,
raso C.
incipil
pereur in loco raso C.
membrana
P) d Siiper
APOCHAE RATIONUM CAMERAE ET THESAURARIAK.
Xr. 1152.
1312.
Item a eauz le xxvi. jour d"Avril a Pise pour ce meisine

C flor.
Item a eauz a Eome xi. jour de May pour ce meisme
LX flor.
Item a Lande orfevre le roy en preste a Pise sour ses ovrages
iin.
jour dAvrii. dont
en preste sour leur
d'Avril
loo
CC
7011.
de Florence pour xxx sergans par
wardans une eglise entre
le
IV
IIII gr.
sol.
VI
jour
le
flor.
barres et
pour mariens. claus.

nuit,
pieres,
v'
III
macons,
le
jour et
manovries par
xiii
li
et autres pluseurs coses,
LXV
IIII den., valent
Item pour ovrages
2."'
xx
I gr.
demi
flor.
fais
carpentiers par
dont
li
11
le
dite tour,
jours et une
toile,
cur pour le fonde
CXXIII
les parties
XI
Ib.
sol.
gr.
citi.
C Item
conte par
DCXXXVIII
le
dit
1.,
gr.
prison le conte de Biserne pour Faviel a
le
III flor. VIIII gr.

par Jakinot
Item par lo dit Jakinot pour les 11 chaz^ et le mantel mener des freres
Meneurs devaiit le tour le Cancelier, par pieces, pour 11, aisses pour faire
targes, claus, marien ront pour buter avant les dis chaz, pour murs brisier
et voie faire a eaz, parmi le salare de vi^^ manovriers butans le dis chaz
et mantel
LII flor. II gr.
C Somme
,,,,
jours
le Milisse
30
40 n.
v maistre prennoient III gr.
pour cordes,
quil pert par
si
n.
jour, encore deuz autres carpentiers,
sol. le
xi jours.
manovrier cascuns
aporter devant
sn. s'.gr.
Mi\.:>gr.
'!<
I gr.
flor.
Jakinot pour crres de mairien a drechier
?r.
les
deus fleches' que mess(er) Richars de Haniballes dona a" roy pour amener
35
rengien,
qui
endroit,
pour
a Ponte Molle
estoit
marien,
claus
XXV manovriers par un jour

engiens par
les
" VII
nus,
viii
et pluseurs choses,
si
devant
dite
le
tour,
cordes,
autre ferrure,
et
drechier la
lui
cur pour le
xxv wardes, qui warderent
et
les chaz, le
fonde.
mantel,
serment pour esprendre les barres

Illl^^VIIlb. XVIII sol.
pour sulphaire,
quil appert par les parties
XLVI
den., valent
et
flor.
IIH
41;.
gr.
Item par Jakinot pour cange do CXX

monoie
H flor.
C Item conte par mons(egnour) Gossuin capelain le roy pour vi sommes,
bahus, III sais de cur et xvi coroies a coffres pour le harnas de le capelle
flor. a paier ovriers et
VI
et acuns jueaz le roy, qui
Item pour
s(egnour) Gossuin
1152.
'j
les
li
sont
armures
le
iiii
mener par navie entre
ffes corr. auper se C.
XXVII
commis
roy et
^j
coff^res
de
flor.
le
I gr.
garde
Castillon et Cornete
cliaus? C.
')
i'/;".
27 n.
le
tat sequitur delet. C.
dit
sugr.
menucs
parties a petite
"}
gr.
mon-
flor.
me
Api.
s.
Apr.
19.
Apr.
2.i.
gr.
e n. 4 gr.
aysses"',
ovrans prenans cascuns VIII
11
i'i,-.
tour le Cancelier, prenans cascun
le
Item pour lengien de Capitole defaire

20
xpr.i.
Ib.
IIJ gr.
eonte par Jakinot
.Mai.n.
loon.
messages envoies en pluseurs lieus en Toscane

XL flor.
Itein pour les despens Habregiet, ix garcons et vii sumiers, portans
les armures le
roy entro Pise et Viterbe
par maistre J(ehan) Dobois
VIII flor. VIII gr.
C Item
Apr. sg.
jour
viii.
Item a Jehan de Cirkes e a Piere Banduce envoies de par le roy de

^ Pise a Genes xix. jour dAvril en prest sour leur despens
XL flor.
10
Item a Simon Philippe xxv. jour d'Avril a Pisc pour acuns secres
15
n.
mi.
le
flor.
Guilleman marscaus a Pise

dont il doient rendre raison,
et a
offisse.
LXX flor.
Pis(ains), valent
doit rendre raison
il
Item a Watier de lEscade
l|Sl
10.
seriiiilnr delef.
C.
APPENDIX
11^2
Item pour
de X souaplis a
Item que
IX flor.
par le dit mess(er) Gossuin a Pise
dis mess(er) Goss(uin)
li
1111
a Butofle
damaticle et tunice de blan samiz et
duiie casure,
f;iitiue
le capelle
111.
doua
aumoino a
])our
freres
IIII gr.
VII
Pisain et porter a Pise
sol.
VII
den. gr., valent
simple
capellc
flor.
III gr.
ot carpent(age)
commis
le
H flor.
dite capelle
le
Viterbe et
et
IX
Rome, pour
L'G.
lui. 1.
^l^-f
li
le
îfcn.
'/.
"
Rome
le
n.
15
20
cort^res
-"
dun garôn ordene
dis mcss(er) Goss(uin) at
juwcaz de
^^'-
roy
II flor.
de Jul par iiii^^xv jours,
le
10
et les despens d un gargon wardant le dit

despens ausi de deuz sommiers et 11 garcons
voiture de iiii coffres entre Cornet et Viterbe
Item pour
autel faire a Saint Jehan de Lateran a le venue
pour sourpliz et ornemens laver entre Pise et Rome et pour refaire
ies dis
-e^-
les
gr.
Item pour despens

Aiart.
-"
capelle et qui
:igr.
est porter en le galie
li
entre Pise
et
'
mess(er) Gossuin pour le harnaz de
le dit
liarnaz jukes a
Vtflor.
en
4 .
apres le roy de Genes
Item pour 11 mules portans le

II flor. II gr.
a Portevenere
Item pour les despens le dit mess(eur) Goss(uin) a tout 11 varles en
11111 flor.
mer de Genes a Porpisain
Item a Pise pour laver souspliz, albes et autres ornemens a le capelle,
Item par
4 gi.
flor.
IIII flor.
Item az freres Meneurs a Toscaneile pour ce meisme
Item conte par le dit mess(er) Gos8(uin) pour le capelle porter et
raporter pluseurs fois a Genes cn le montagne en rostel mess(er) Barnabo
a Notre Dame corona(ce), chargir en le galie la endroit, deschargir a Port
parcemin
Meneurs
v.
jour de
May
XII
jour ausi, montent
a warder les
dis
juweaz, que
en warde do xxvi. jour de Mart jukes a lentree

groz le jour, ot pour despens d'un sumier portans
jukes a lentree de Jul par lv jours,
25
groz
>'-*
flor.
C Item contc par maitre Jehan Dobois ordene a prendre garde az

barres Thiebaut de Saint Eustase pour
les maisons, barres refaire,
est ens es tours,
si
quil pert par parties
feste
quareaz, bertesses faire sour
LXIX
flor.
de se
pension do terme de
Item a Gilc^ tresorier pour

saint Jehan Baptiste derainement passee C
le
iun.L>4.
vii^'c.i:(;
CL
valent
30
cordes et baustes a trairc pierres et ce qui besoin

partie
Ib.
'''^'^-
de Tourn(ois)
le
petis,
'""'
flor.
C Somme
CCCLVII
flor.
3.^7.
IIII gr.
35
4
g.-.
Item" conte par Jehan Fave de Florence ordene az barres mons(egnour)

Richar et monsegnour Haniballes pour barres former et murer, pour mairiens,
aisses, claus, bertesses sour maisons ct i^'v' quareaz et pluseurs autres
coses
XXI
Item par
flor.
le
dit
-m.
gr.
Jehan pour
les.
deuz engiens,
XII flor.
dona au roy, amener de se casteal a Rome
Item a Bonfantin ordene az barres Stephane et Sarre de la Columpne
XX flor.
pour pourveir la meisme, dont il doit rendre conte
Item adonc a Betin envoiet az barres mons(egnour) Jehan de la
Columpne par le main Jehan de Liege
XIIII flor.
XV flor.
Item pour cheval Jehan de Liege adonc achete a Rome
i
1153.
")
a Gile in loco i-aso C.
^)
incijiit
logr.
40
que mes(ser) Richars
membrann diiodecima
et
iiluma C.
i-'-
-o"45
14 n.
APOCHAE KATIONUM CAMERAE ET THESAURARIAE.

Item
May
prest
poiir
som- wages,
general de demi mois
Item pour prest necessaire la endroit

et autres, dedens lostel le roy
escuier
VîCXLl"
Ill-^nX^^XIJ
parties
Item^ pour
Lambert
flor.
palefroi
cancellerio et lautre pour
LVII
a cancelier
dehors.
Ham
mons(egnour)
XXXV flor.
debeo*
un
IXîCCXXXIIP
Somme
])0ur
n.-.n.
Conno
de
notairc
fu
le
delivreis
.-.th.
conte de Savoie, quil donna
le
vigile
saint Piere
Pol
saint
et
iiui.2s.
4fl.
flor.
ai:,:,,,.
flor.
u.v.osa.
Item des despens le roy a Genez, qui demourerent a paier dou

tans mons(egnour) Aubri
VIII ^'VIII'' XXXII flor.''-i
Item des despens Ic roy dou ix. jour de Fevrier dusque le veille
Piere
saint
20
et
saint Pol,
par
c est
cxi.i
XV^'CXLIX
jours
ssaâ.
Febr.9.
rmi.28.
flor.
II [gr.]^"^
Somme
Et
om
Ensi doit
Encore'
2.=.
XVI
flor.
le
C Somme
CCCCLXXXVII
toute
frais
flor.
flor.
II gr.
flor.
VH
VIH
gr.
l,-,14;ifl.
2gr.
ie9.-.4:ifl.
2ct.
i69".-..-.
4^7. rugr.
gr.
do terme deseurdit, cest par cxli jours.
flor.
quon
. Gi,u-r.
-2.-.,;fl.
II^^VII^^XLIIIflor. VlHgr.
doit a Gile
2743. iVigr.
NOTITIAE AD APOCHAM PEAECEDENTEM SPECTANTES.

c. nr. 021 (= D;.
Est membrana longa 45,2 cm., larga 22 cm. Numeros
1153.
Servatur
30
pour ses
n^'CCLAÎ
C^'LXIX-^'LV
recepte est
le
Gile dc ce conte
doit on
li
jour
C^^LXIX-^^V^XLIII
toute dou rendage
somnie de
li
.-.g,.
de prest sour gagez et de partiez extraordi-
toute
CJiXLV-^'VCLXII
naires
qu
clerc le roy, qui fu
Item a mons(egnour) Jourdain capellain

a PeiTot de Cxenevre di de Saint Vitour le
ini flor.
pour'' garde de poi^te**
15
.luifl. 9?r.
pert par les
si
sommier pour porter largent, qui

debeo"
flor.''
jiai.25.
IX-' gr.
:wi.fl.
Tybaut de
C Somme
xxv. jour de
le
flor.
il
chevaus aceteis a Pise,
11
1183
1153.
11.52.
gr.
jadis capellain le roy
Item pour
10
Nr.
a aucuns princes, chevaliers,
fait
et
'
..
Rome
fait
si
1312.
l.
arahicos adieeimns nos.
Edidit Bonaini
l.
c.
(P. deest.)
.146 nr. 1S9.
que de LX*'flor., que cil do Pise devoient a mons(egnour) lempereur.

avant quil venist a Pise, Giles de le Marcelle nen conte que de XX" flor.^ Si est a
Memore
soit
XL** flor.
Item memore que li pourveance de cire
tans mons(egnour) Aubri contre la coronation,
Item memore que mes(sieur) Goudeman
savoir qui contera des autres
3i
CCC
conter
qui
fu
faitc
Genes au
eut
au partir de Genez, dont
il
doit
flor.*
XXIP'D flor.''
Item memore que li canceliers rechut a Pise dc Gile tresorier
IX"*" flor.
Jehan de Courtray la endroit des chamberlens de Pise
Iteni messieur
1152.
==)
aciitiori scripta
in loco raso C.
11
45
et despisses.
est devenue.
eM
III gr.
Cf.
XLI
C.
in loco raso
)
IX
y)
C.
in niar</ine
adiertmn
esl
loco
C.
<) imcis inclusa exsecta sunt C.
supra pag. 11.'j4

3) Cf supra
lin. 26,
nU
paii. llo3
scripimn
li>i.
'q.
est
raso C.
^)
)
pour
^)
porte
Item flor.
in
mutato atramento
margine adiectum
C.
<=)
sfilo
XIII
ahhinc mutato ductu scriplum C.
XXXI.
2) Cf. siipiv
4) pag. 1161 lin. 35 sq.
pag. 1161
5) })ag.
lin. 14, idn serijytiim
im
lin.
44
sq.
'
APPEXDIX
11^4
III.
I^' Hor.
Item que Fighe eut par le niain le dit nions(egnouri Jehan
deniers
dez
Juis
CCCLXXXX
flor.
eut
des
Fighe
dis
Item que li
Angelot
des biens
eut
par
le
main
Michel
Jehan
mes(sieur)
Item que li dis
DCCC
dez Juis
Item des
III*'
CC
flor.,
C"
flor.
que
flor.,
communs de Pise donna au
li
il
encore
ensi quil part par le conte Gile de le Marcelle ti-esorier^.
Item mes(sieur) Baud(uin) de Mnncornet

ti-esorier et
roy a Pise, doivent
doit
contc
do
ce
quil a recheu dou
de Rust(ik) a Rome'-^.
Item* Colars e Hanekins armoieurs le roy doivent rendre conte de ce ((u il ont
rechu dou tresorier^.
Item maistre Lande orfevres doit conte de C flor. quil eut dou tresorier a Pise*,
Item mes(sieur) Ghelem(an) doit conte dc LXX flor. IIl gr. quil recut dou
tresorier a Pise".
APOCHA INDE A M.
1154.
1312.
lun. 29.
lUN.
29.
USQUE
OCT.
31.
Od. 31.
Est rotulus tribus membranis constans, longus 1,57 m.,

c. nr. 717 (= E^.
In verso memhranm primae scripta sunt Hecepta thesaurarii (cf. infra
Servatur L
largus 25 cm.
not. a),
itemque in fine rotuli
litteris
Contes Gile de
maiusculis:
le
Marcelle tresorier
dou jour dou coronement lempereur a Rome dusques a le Toussains suiwant apries. In
Numcros arahicos adiecimus nos.
verso efiam erasae sunt sex lincac omnino illcgihilcs.
nr.
185.
(P. deest.)
Bonaini
l.
c.
332
Edidit
I,
lun. 29.
xov.
1.
Recepte* Gile de le Marcelle tresorier do jour do coronement rempereur a

jukes a jour de Touzsains apres siwant.
Rome
Premiers de mons(egnour) Anseal, quil avoit rechut de mons(egnour)

pi-ist le conte do dit mons(egnour)
Simon Philippe des a Pise. dont Gile
CCXII
Anseal
Aug.
18.
Item de Baduin canone de Xivelle a Tybre en deniers dor de Sezile

I1-^'V^ flor.
jour dAoust. contet IIII poiu- V flor. de Florence
Item de Feo marchant de Florence a Rome et a Tybre le xix. jour
le XVIII.
Aog.i9.
P^y flor.
dAoust
Aug.
25.
Ang.
29.
sept.
.;.
sept. 28.
-i-'.
flor.
-'.oon.
i5uufl.
Item de mons(egnour) Simon Philippe a Viterbe le xxv. jour de Aoust

pour paier wages, despens et autres coses, si quil pert par lescrit do
paiement fait par lui et par ses gens
XI^CCCXXIIII'' flor. IIII gr.
Item de mons(egnour) Thumas de Septfontaines a Thode le xxix. jour
dAoust en deniers dor de Sezile, les IIII coutet pour V flor. de Florence
1132411. igi.
YIIMyncLflor.
TKOfi.
Item de ceauz de Cortone le v. joiu- de Septcmbre

I^' flor.
Item de Jehan Fave de Florence le xxviii. jour de Septembre devant
Florence, qu'il ala guerre, a cardinal d'Oste. que mes(ser) Simons Philippes
1000 .
avoit donet a dit cardinal en w-arde a partir de Viterbe, en karlins dargent.
IIII^^XI
XVII
1153.
") a/jhinc
llo4.
")
1)
Uii.
Ib.
lJ.
Recepte
pag. 1153
4i
lin.
sol.
et
mulato
stilo
X gros
1724.
pag. 1181
hii.
3 sq.
den. de karlins. cliangies par
le
dit
Jehan Fave,
largiim scrijjtum D.
in verso
primae membranae
2) ;/ 117.3 Jin. 4S(iq.

o) pag. 1181
liii.
et
.57.
scripta E.
passim.
^)
erasum ex XXXIII
3) pag. 1180
li.
44sqq.
J.
ct
llSl

XVIIlden.
pour
et I tiert de karlins
131->.
Xr.
11.54.
I^CCIIflor. dor et XII karlins
Iflor.
||S5
rjiKti. i-jk.
dargent
Item do
dit Jehan Favo, que le dis card(inal) delivra des dis deniers,
que mess(er) Simons li avoit donet en warde, a conte de Boeke et a mons(egnour) Baduin de Moncornet a Viterbe a leur retour de Rome, a tout
les gens lempereur, qui estoient demoret deriere a Rome, XX Ib. de karlins
blans, contes
XVI
pour
Partics'^ hors
flor.
])luseurs fois a
IX''XLVI
î
flor.
flor.
xii,
IX
gr.
ffr."
o'
de despens de Tostel lempereur par Gile de
do jour saint Piere et saint Poul Fan mccc et

jukes a
jooh.
Rome
XXVII DCCXXXV
C Somme
10
CCC
I florin
Item de Rustic par
il

coronation,
a cntirement mis en se recepte,
DCCCXXII
Prtul de la Riclie
et autres ovrages fais a Saint
et
ovrages
fais
si
juâ.Tkgi:
yiRi.i.
quil
IIII gr.
flor.
1.
s.'2ii.
4gr.
nm.
2gr.
Jehan de Lateran
CLXXI
si
run. 29.
xov.
pert par son contes fait jukes a dit coronement
le
togr.
Toussains cnsiwant, par cxxvjours".
le
a dit coronement, les ques despens
pour
9gr.
.'773..ti,
Marcelle tresorier
le
Premier pour le restat de son conte fait jukes a jour do coronement

dit. si qu il pert par le dit conte
IP'DCXLIII flor. VIH gr.f-i
Item quil a paiet des despens de lostel do xxviii. jour de May jukes
80
ft.
que lempereres fu corones a Rome,
deseur
>
946
flor.
II gr.
adonc a Sainte Sabine, outre ce que
XXX flor.
en a conte, delivre a monscgnour Renar dArgny
:ioii.
Item pour une couppe dor, que lompereres off^ri a lentree de leglise
Saint Jehan jour de son coronement, sens ce que Rustic en paia, paiet par
CC
Gile
2s
flor.
le coronation,
30
-'uofl.
Item a monsegnour Thumas et a monsegnour Guedeman cambrelens

en pluseurs monnoies pour jeter jour de le coronation
LXXII flor.
jour
a
ramonier
pour
amoines
estofes
Item ce
et
de son offisse
X flor.
Item a Poul de la Richo pour ce quil servist plus liement jour de
et
de ce quil avoit encovent par quoi
par Rustic preste, que
CCCL
son conte
li
dis
XII
Item
35
werir
le
et rabatus,
si
uin.
par Gile
ivenist'' faute,
iim. ae.
quil pert par

i.'"-
flor.
Item adonc a Sarre de
ment
Pous a conte
7i'ii.
le
Columpue pour messages envoies secreei-'-
flor.
premier jour de Jul a Ernekin corier navret pour
VIII gr.
Item adonc pour
lui
faire
lui. 1.
sgr.
exeques Gossekin garôii do le tallerie et pour

IIII flor.
Huet de le talleric
Item a mons(egnour) Lovvi de Savoie retournant de Tybre le x.xiii. jour
les
despens, quil avoit fais en se maladie, par
411.
lui. 23.
XXVflor.
de Jul
-'^'i.
XXflor.
Item a Richart Uget le xxiiii. jour de Jul envoiet par Bernart
Item a Cuk dAreche envoiet adonc de Tybre apres le cardinal dOste
40
vers
Thode
-'on.
flor.
'
Item ce jour et ce lieu a Jehan de Costance messagier envoiet a

III gr.
monsegnour Barnabo az galies de Genes vers Hoste
1154.
45
brana E.
scrijittt
E.
<=)
e)
in Jine huius
a le
jours
g) aequitur
deu
1)
Cf supra pag.
im
LL.
CONSTITUTIONES
IV.
membranae
versae exaratum est:
atramento fusciori scripta E.

delet.
lin. 27,
E.
'')
IlMCLVlflor.
^)
11-^
&
gros
'')
incipit
VIIiXLIII
flor.
n-
sgr.
itrima
mem-
atram. fmciori in manjine
uicuist E.
ubi scriptum est: IP'
lui. 24.
VIII
gr.
149
APPENDIX
1186
Ang.
envoiet
le
joiir
dAoust
ce lieu a Cueuar de Loncin' pour offrandes
sen
de
IIII gr.
I Hor.
Item az freres Meneurs de Tybre
19.
cardinal
-'sr
secon
par Jo de Lovain
Aag.
Tybre a
de
Dinant
II gr.
Item
2.
adone
de
Jelian
Iteiii
Genes
III.
parti,
par Meuriset
barbier
le
le
que
xix. jour d Aoust.
de Villecon pour
clerc Thiri
Aug.
jour de Jul
XVII.
Item a Sarre de
ag.
mainie
le
avant quil fust revenus de
Th(iri) qui avoient faute,

lui. 17.
et
les
chevaz
com't de
le
le dit
Rome,
lofl.
Cohimpne a Thode
xxix. jour d"Aou.st pour paier
le
sergans de piet
XIIII
looofl.
is
u-
flor.
Item ce jour
ccc crampons
et
flor.
ce
licu
VIII
Renardin
poui'
ce jour par frere Mathieu
de
coroies
vi
coffres
in. sgr.
Meneurs
confesseur
le
XIH
Augustius a Thode
et
Math(ieu)
dit frere
Tybre
100 .
pour largent de cusine par
coffres
3.
palefroi pour Gile tresorier pour le sien.
flor.
Rome
flor.
Item ce jour et ce lieu pour 11

III flor.
monsegnour Robert dOriol
Item pour
20
12 '/2.
flor.
Item'' ce jour et ce lieu a freres Preceurs de Sainte Sabine de

le
et
gr.
a freres Freceurs.
Item pour pitance
par
lo
le
P' flor.
dun mois a Rome
Item a Lienart de Venise talleur de pieres ce jour et ce lieu, pour
despendre et pour une robe par monsegnour Thumas de Septfontaines
v'
:iu.
flor.
le
4gr.
ma.
flor.
Item a Feo marcbant de Florence pour le gain de P'd ttor.. quil delivra
a Grile, a Tybre et a Rome ce jour en paiement de i"d. que mes(ser) Simons
XXX flor.
Ph(ilipp)e avoit delivres a le compagnie do dit Feo a Viterbe
Item
n.
empererea
qui
li
nient contei'
:.ofl.
VmVPÎIIIXxIIIH
C Somme
flor.
sens le palefroif".
.-.6841;,.
C Item a Jehan de Lovain ce jour et ce lieu pour palefroi XXVIHflor.

Item ce jour et ce lieu a maistre Lande orfevre pour roncin XXX flor.
Item a Bertran de le cambre ce jour et ce lieu pour leuwage de lis
-'tvjii.
:i"
cambre, depuis que lempereres vint premiers a Rome. a Tybre,

temps quil i fu, pour esti-ain, pour cuves, pour bains. pour o\Tages
fais en le cambre a Sainte Sabine et" Rome. a retour de Tybre et par
tout sour le cemhi jukes a Thode et a Thode ausi, dont il mostra les
pour
pour
le
XXXIIII
s.^
III gr.
flor.
34. sgr.
Item a Anselmuce marchant de chevauz de Thode ce jour et ce lieu

li devoit pour chevauz, achates a hii
CCCC flor.
Item a lui pour le change des florins de Sezile. dont il fu paies
en rabat de se dette, que on
Xlli
31.
le
pieces
Ang.
-j.i
morut a
flor.
n.
i2'ten.
40
Item a Watier varlet mons( egnour) Thumas de Septfontaines le derain

jour dAoust devant marchan pour doner az freres Meneurs de ce Heu, qui
LXV flor.
estoient ars
Item ce jour
Vn
et
ce
!;>
lieu
pour avaler
le
gens de
le
7.
flor.
Item ce Jour et ce
paier
lieu
a Thiri de Villecon. qui
cheval, quil avoit la endroit achatet
1154.
add. E.
tour qui ardoit
')
an Loutin? E.
VM palefioit
k)
IIII
li
faloit
flor.
abhinc mutato ductu stiloque acutiori E.
airamento fmciori scrijUa E.
pour pour-
^)
mpra
')
nieut contei
lineam add. E.
(?i
mar;fine
4.^
"
Huwe
Ttera a
dc Bazelle.s portant deniers a Rome, movant
de Septembre, pour
Item ce jour
a
cusine a Rustic
5
estoient
cheval qui
ce
et
Rome
gros
par
les
le
Nr. 1154.
le
ao.
Hnwe
dit
et
Franke de
wages dun mois a ceauz, qui
la
4300
mules pour
le
panetrie leuwes par
sept. s,
le
flor.
viii
1187
iii.jouv
XXX flor.
faloit
pour paier
nil^^CCC
demores
li
lieu envoiet
Item pour leuwier de

cascun
1312.
n.
vi jours,
de Viterbe a Thode alant et venant, parmi jour quil

hi on ne poit de voiture recovrer, et pour le
le jour,
sourjournerent a Thode,
leuwier des
10
de ces
vi
viii
bestes par autres
XXXVI
valent
flor.
apres entre Thode et
viii joiu's
Areche par mons(egnour) Henri de Hans, conte
XL
sols
de gros Tournois,
gr.
nert. .sgr.
Item a Areche le viii. jour de Septembre a Chastan de Thode condusant lempereur par le conte de Perouze jukes a Areche par larchevesque
de Treves X flor.
Item a Rustic
15
xx. jom-
lc
dAoust en
deniers
de Sezile a
furent delivret a Gile par Baduin canon de Nivelle a
une corone
Item"P
20
Rome,
jour de
conte de
le
de notre
Dame
a Areche a mons(egnour)
Tode
sept. s.
vers
3 n.
fêpt. 9.
Thode par
111
jours, cascune I florin le jour
LXVI
'''!"
66
flor.
n.
Item a lui a partir de Thode sour leuwier de mules pour le cambre,

qu il relivra avant, pour ce quil estoit malades, par le coman mons(egnour)
Thumas de Septfontaines a Flamen de lc cambre retournant a Thode pour
de
conter
cambre,
le
qui
la
estoit
demores,
dont
li
dis
Flamens
doit
'0.
flor.
C Somine
35
C Item
VIIMDCLV
flor.
VIII
76.'.5fl.
gr."
a maistre Jehan de Vensting(es) a Areche le
ix.
Septembre a Moriset barbier, qu'il avoit donet a

XIIII flor.
confesseur lempereur pour doner pour Dieu a Castillon
Item ce jour par monsêgnour) Thumas de Septfontaines envoiet a
Thiri de Villecon malade a Courtone, que li dis Thiris avoit preste pour les
bcsognes lempereur
IHI^^Xflor.
Item a Arece ce jour par le dit inonsêgnour) Th(umas) a maistre
Lande orfevre malade
X flor.
"1154.
le
x.
sgr.
jour de Sep-
tembre pour envoier pluseurs lettres depar rempereur a subgis de lempire

pour eauz sommere
XX flor.
Item a maitro Piere de Thode co jour et ce lieu pour les despens
IIH flor.
dc II juges de Rome mandes a Tibre depar rempereur
Item
4.-.
e n.
flor.
harnas
II flor.
Item pour xxii bestes leuwees par lui a Rome, cascune fll florins, jukes
a Viterbe pour le hai'nas de le eambrc
LXVI flor.
Item par lui par xxii bestes leuwees pour le cambrc a Viterbe alant
30
20.
i.wofi.
le nativite
VI flor.
Item quil dona adonc a Novains do Casteal Paregnane
Item conte le ix. Jour de Septembre a Arece a Renardin pour viii mules
leuwes a Rome pour raporter 1(> harnas de le cambre de Tybre a Rome
K VIII
Aug.
Tybre pour rachater
I flor.
Th(umas) de Septfontaines pour offrir
ussier,
quil
az
freres Meneurs do Casteal de
Item a Bouche
dona
lAigle en
s.
lon.
qui
II^^V*' flor.
le
sept.
sept.
-" "
4 n-
sept. 10.
jour de
o) incipif
memhrana seennda E.
i')
sequitu,-
ce
delel.
E.
'i)
VIIM
gros
fusctori iiiserla E.
149*
9.
"'"'
'"
atramenlo
APPENDIX
1188
Item ce jour
lempereur
mis par
et
VII
grenates
ce
et
flor.
lui
violes,
7.
bestes a le botellerie cntre Yiterbe et
iii
jour,
le
4sr.
Tode
conte par mons(egnour) Watier de
III sol. de gr(os).
Lierne''
Item a mons(egnour) Guilleman ce Jour
CC
achates
Item a
XXVm
orenges et en \in de pumes
IIII gr.
cascune III gros
jours,
iiii
quil avoit done a
a inaistre Piere phisecin,
lieu
en eawe rose,
Item pour leuwier de

par
III.
et
ce
lieu
pour
vii
sumiers
flor.
pour
lui
le
de ce paiement
perde
fait
en florins de Sezile
flor.
Item ce jom- e ce lieu a Thileman dEirlons pour une taule a charnires

standar a tout le ferame et^ les hestas de fier
III flor.
pour lempereur,
i
-'8
fl.
fl.
3 gr.
1 fl.
3 gr.
III gr.
Item ce jour
tout lettrcs
gargnn Rustic rctournant a
hii
Rome
III gr.
I flor.
Item ce
Sept. 12.
et ce lieu a
lieu le xii. jour
de Septembre pour
par maistre Jehan de Vesting(es)
IIIII
lettres
lempereur envoier
flor.
Item ce jour et ce lieu a garcon, qui warde laigle, poui' solers

II gr.
Item ce jour az chans a ii coriers le pape par le cancelier
X flor.
Item a Haneiiin le Long gargon de le cusine. qui eut le puing copet
sour le lac de Perouze des anemis. devan Montevarke
I flor.
Item ce lieu le xiiii. jour de Septembre a mons(egnour) Th(umas) de
Septfontaincs pour oft^rir
I flor.
Item le xvi. jour de Septembre devant le Casteal Saint Jehan a Bertran
de le cambre pour doner az fossiers, qui laisoient hors l'eawe do fosset
V flor.
Item ce lieu a Tallevent messagier alant a tout lettres Tempei-eur az
2gr.
Sept.
u.
sept. 16.
contes de Montefeltre et
dYhce
15
10
I flor.
fl.
1 fl.
Item a Jehan de Dinant niessagier gisant malade devant Florence a

II
II flor.
fois
Item
Sept26.
.lordain
messagier
Florence a Tode et de Tode a

IIII
flor.
envoiet
Rome
tout
a Rustic
compagnon de devant
xxvi. jour de
le
30
Septembre
H gr.
4.
Item a Jehan Fave envoiet do Casteal Saint Jehan a cardinal dOste a

Viterbe qucre deniers, que U cardinal avoit en garde de lempereur
IX* flor.
iViSr.
9fl.
Item pour aniendement de karlins dargent. qui navoient nient leur

pois, changies par lui a
sept. 30.
Viterbe de ces deniers
II flor.
IX
gr.
Item a frere Andrieu de lordene des freres Meneurs envoiet a tout

lettre rempereur le derain de Septembre de devant Florence en le Marche
dAncone par levcsque Xicolc
XII flor.
Item paiet pour wages d un mois a geiis darmes et a autres a Viterbe
par monsegniour Simon Philippe, si quil pert par lescrit de ce fait,
XMDCCCXXIX
flor.
XI
gr.
10829
XImCCLXIII
C Somme
40
flor.
IIH
gr."
fl.
11263.
11 gr.
3';2gr.
Item a mons(egnour) Guilleman marescaut pour chevauz demorans

malades a Viterbe et pour leuwage az gens le roi Frederic retouiMians de
Viterbe par monsegnour Simon Philippe
XX flor.
1154.
")
XI M
gios
sequitur
delet.
IH
s.
de g
atram. fmciori acripta E.
8)
seqiiitiir
delet.
het E.
t)
IX
loco
raso E.
APOCHAE RATIONUM CAMERAE ET THESAUBARIAE.
Nr. 1154.
131->.
Item a nions(egnour) Anseal de Gondercourt paiet par pluseurs parties

le temps. que li empereres
estoit, par lo main Jelian Descleis
clerc de le tresorerie
CXL flor.
Item a message Rustic retournant de devant Florence a Rome et prcnant
se cherain a Thode a tout lettres lempereur premier jour dOctembre
I flor.
Item le vi. jour dOctembre a
message envoiet de devant Florence
a tout lettre lempereur a conte de Batifoille pour li ajourner et oir le
a Tybre
89
inni.
n.
oct. i.
oct. e.
fournigement de se terre
Item
10
Nicole
XX
Item
jour
le xv.
Florence
tout
I flor.
dOctembre
dArech
Jacobins
ii
oct.
escluze
en
le
marescaut
rivirc
le
xxviii.
25
n.
jour
oct. 2?.
molin devant Florence
miflor. III gr.

Item le jour Touslessains a mons(egnour) Eme de Bhimont et a Piere
de Threves pour oftVandes
I flor. II gr.
Item le v. jour dc Xovembrc a Saint Chassan a maistre Jehan de
message a tout lettres lempereur envoiet a Pise
Venstin^ges) pour
II flor.
Item le viii. jour de Novembre a Jehan de Costance messagier, envoiet
a court de Romc a tout lettres lempereur az ambaxeurs rempereur, qui la
estoient, manant de Saint Chasan
IIII flor.
Item qui furent delivret a mons(egnour) Gossuin capelain a Viterbe a
retour de Rome seur leuwages de mules. dont il doit rendre conte, XXVIII Ib.
papar(ins) valent
XII fl. IXI gr.
Item a maistre Jehan Dobois adonc en cc lieu pour ce meismes
XVIIIIb. XIIII sol. pap(arins), valent
VIII flor. VH gr.
Item pour 11 roncins,
Gile et lautre Jehan de Liege, perdus en forage
i
20
i.i.
revesque
par
-n
Flandre
de
Henr(i)
n.
envoies de devant
Rome
et
flor.
dOctembre pour rompre une

15
lempereur a Thodc
lettres
mons(egnour)
4fl.
.igr.
n.
jgi.
-'
nov.
2.
xov.
,5.
xor.
s.
411.
1-'".
a';2gr.
mi.
v.gr.
XXXV
devant Florence
30
par
III"LXXI
flor.
Item'" de prest necessare
fait
les
journees
dehors lostel et dedens.
C Some
35
XXXV
flor..
li
darmes
sour wages az gens
IIIP^VIII^LVn
flor.
gr.
P'A^'
Item
doit
li
XXIXmCCCCLXI
toute do rendage
XXVI*'VIIt'XXXV
recepte monte
Item do
XXI.
om
le
pour ses
frais
Jour
flor.
1)
')
nota
flor.
pour
c Cst
I"XXX
C Some do
1154.
XVI
jour
c"est
flor.
c.iii
l,-.72 II.
4s,-.7rt.
logr.
.'94^.1.
3gr.
%73,-,fl.
logr.
-'tl',-.!!,
,.gr.
CCCLII
Jours, sens
xxi. jour
le
1.
flor.
2)
Cf anpra
w)
incijiil
Jehan de
liri. -JS.
membrana
-j
n.
de Touzsains, lun
le nuit
IIIImCVII
restat par tout
lui. 21.
eharge,
la
Roche
flor.
teriia
E.
^)
lui. 21.
et Rustic,
flor.
contei in marf/. add. E.
Cf. infra lin. 30.
X gr.
V gr.
par xxii jours, a tout
jonr de Jul desourdit Jukes a
jour et lautre contet,

45 le
flor.
III gr.
flor.
IImVII-^^XXV flor.
do jour do coronement jukes a
de Jul, que lempereres alat a Tybre,

quil avoit devant,
et a autres
LXXII
sens les II roncins de
Restat que on doit a Gile

40
II.
qui ne sont niont contef'"^.
C Some
Et
nrt. 31.
s:i9rii.
3(i71
I gr.
si
:>
nota nient contei'-^
flor.
Item paiet par Gile tresorier des despens lempereur do jour de son
coronement a Rome Juives a le nuit de Toussains, lun jour et lautre contet,
cest par cxxv jours. qui montent Vin*'CCCIIIP^XVII flor., si quil pert
V contet
111311
II.
4Ui7
11.
inloco raso E.
APPENDIX
1190
Et
que
est assavoiv,
palefrois de
III.
do tresorier. qui
flor.
li
niorut a
.'.on.
do tresorier et lautre de Jehan de Liege, de XXXV flor.,

qui furent tolut des anemis en forage devant Florence, ne sont mies sommet
en cesti conte. Si les demandent, s il plaist au consel.
Encore est assavoir, que Giles at levet des despens dostel de son
Tybre, et
^^v.^;
conte
ii
jukes
fait
jukes a
ordene
roncins,
a le coronation^'
Touzsains
le
l.
c.
le
CCIIII^^XII
le lib(re)
coronation
Si en
flor.
:;.
ou auti-ement sa volente.
le dete Gile
EXTRACTVS APOCHAE PRAECEDENTIS.
1155.
Sercattir
de son autre cont de
et
nn den.
des
1,
conseauz ou de i-abatre de
li
3.=,.
iir.
(=
620
Est membrana longa 54.7 cm., larga 19 cm.
Y).
Numeros
nrahicos adiecimus nos.
Edidit Bonaini
Et
il
at rendut.
si
jukes a
le
nuit dc
Touz-
XXVIMYIIi^XXXVflor.
X gr.'-
Lw.in.
XXIXMCCCCLXI flor.
III gr.
-ei
IIMVncXXV
Ensi doit on a Gile
Rome
sains ensiwant.
Li some de sa recepte raonte
lui. 21.
P. deest.)
Contes Gile tresorier dou jour do coronement a
lan. 29.
oct. 31.
nr. 184.
I. -330
c.
l.
flor.
gr.
Item li doit on pour ses frais do coronement jukes a

que Tempereres alat a Tybre, a tout le charge de Rustic
la Roche. cest par xxii jours, le Jour XVI flor., montent
lol. 21.
Item de ses
Oct. :.
cest par
P^XXX
Et
roncins de
II
CCCLII
-7-'.sfl.
.^gr.
flor.
3.-.2.
de Touz Sains,
et Rustic, contet le Jour
flor.,
losun.
inP'CVII''
toute que on doit a Gile
est a entendre,
et
Roche
la
agr.
de Jehan de
et
le nuit
Jour deseurdit Jukes a
n.
de Jul,
xxi. Jour
flor.
C Some
L flor.,
xxi.
Jehan de
Jours, sens
c.iii
montent
do
frais
lojr.
que
palefrois lo tresorier,
XXXV flor.,
dont
li
uns estoit
qui
"oth.
flor.
morut a Tybre de
le tresorier et
li
autres
Jehans de Liege, qui furent tolus des anemis en forage devant Florence, ne
sont mie sommet en cesti conte.
Si les demandent, sil plaist a consel.
Encore
flor.
monte
qui
Febr.
iM.
Item
9.
29.
que en
CCCCIIII>^'^VII
li
frait
Jehan de
le
le
restat de
li
flor.
some de
se rendage de
son autre conte
Vlli
c est
Roche furent a
montent
II^CCLVIflor.
Item des despens dostel do
gr.^
dou tresorier,
Item pour une coppe
=) se
1155.
*)
xxviii.
dor'*.
praecedit s delela F.
Nr. 1162
XVI
flor.
le
Jour.
si
Jour de
May
Jukes a coronement, que
quil pert par se conte"
que lerapereres
fait
devant
VIIFXXII flor.
offri
cesti,
IIII gr.
wa
n.
4gT.
Jour do coroneraent
raso E.
conte supra lineam add. F.

1)
'V^gr.
--'^6
quil avoit prestet dedens ce tens a gens des mestiers
y) in loco
Jukes a coronement,
fait
le raison de son offisse de ix. Jour de

par cxLiJours, et par celui terme Rustic
frait
Giles at entirement mis en recepte.
1154.
XXIX^^CCCCLXI
do tresorier pour
Fevrier Jukes a coronement,

et
.Mai. 28.
est assavoir,
III gr. sont contet
et 1153.
2) Cf.
>)
pogl
^) d'or siipra
C rasura
unins litterae;
scriptum fuisse videlur
lineam add. F.
supnt pmi. 1180 Hn. 36sqq.
3)
Cf. supira pag.
1183
lin. 24.
F.

a lentree de leglise Saint Jehan de Lateran
CC
Nr. 1155. 1156.
1312.
sens ce que Rustic
tlor.,
1<I1
i'uoft.
en paiat.
CCCL flor.
Poul de la Riche, qui li sont rabatut de son eonte

Item a Sarre de le Columpne a Thode
I^' flor.
Iteni a
Item ce lieu a freres Preceurs de Sainte Sabine

C flor.
Item a Ansehnuce de Thode marchant de chevauz en rabat de se
dete, que ou h doit pour chevauz
CCCC flor.
Iteni
10
:i:,o
qui
envoiet
furent
IIII-^CCC flor.
Franke
Item que H trosoriers
a Rustic
Rome
par
Huwe
Item pour
CC
corone
t;umiers
vii
Areche a monseignour Thumas de Septde Villecon malade a Cortonne

Illl-^^Xflor.
achates a Areche par mons(egnour) Guilleman
delivret
rt.
vo.
i'o(Mi.
a le Touzsains. qui montent
III''LXXI
journees
flor.
VniMCCCCIIIIxxXVIIflor.,
PiVLXXII
par ce terme
C Some de
Et
CCIIII^^^XII
sains
canceliers at
flor.
flor.
li
en ordene
Si
:i07i
ii.
AFOCHA
INJDE
1312.
Servntur
89,4
35 (cf.
lan
0)1.,
I.
largtis
738
nr.
c.
20 cm.
en menues parties,
est
flor.
si
Lâsisfl.
quil
94biii.
contrescrit.
li
le libre
de despens
le
Touz-
conseauz ou de rabatre de
le
-'9-'.
In
(=
G).
M. NOV.
MCCC
et
XII jukes a
Est rotulus
verso prioris
C Recepte"
l.
c.
la
USQUE BEC.
31.
duabus nicmhranis
Contes Gile tresorier de
Numeros
longus
conszitus,
mcmhranae cxarata sunt Reeepta
renuef siwante.
I, 33!)
1.
Nov. l.Dec. 31.
infra not. a), itcm(pic in fine rotuli leguntur:
Edidit Bonaini
le
tliesaurarii
Touss(ains)
arabicos adiecimus nos.
nr. 180.
(P. deest.)
Gile tresorier puis le Touzsains lan mccc et
.\ii
<
jukes a lan renuef
ensiwant.
que
cil
de Pise devoient encore des C^'flor. quil donerent a rempereur,
1156.
")
1)
supra pag.
Cf.
xov.
1.
lau. 1
Premiers de mons(egnour) Goudeman quil rechut de ceauz de Pise a

X** flor.
Saint Cassan a lentree de Decembre
Item adonc de lui et en lieu, quil rechut de ceauz de Pise encore sus le
restat.
45
igr.
dette Gile ou autrement sa volontet'.
115.
40
ngr.
m^jfl.
XXVIIIImCCCXVIII
jukes a coronement et do coronemeut jukes a
fait
h.
quil pert par les
flor.
ces grosses parties
li
ho
a phiseurs gens dedeus hostel et dehors
que Giles at levet des IIII d(eniers) a
est assavoir,
dostel do conte
fait
XXIX*'CCCCLXI
Li remanans de
pert par le conte, dont
si
loSL-an.
I gr.
Item de prest necessare
30
Rome
flor.
25
400
00.
pour rachater une
delivrat
Item pour wages dun mois paies a Viterbe par mons(egnour) Simon
Phihppe sens les grans segnours de consel
X ^ VIII ^ XXIX flor. XI gr.
Item a mons(eguour) Anseal de Gondercourt
CXL fior.
Item des despens lempereur do jour de son coronement a Rome jukes
so
fl.
-.00
qui furent
fontaines pour envoier a Tiiiri
15
ti.
loo
de Bazelles et
IP'Y''flor.
Item
looo
Recepte
gros in verso
ll'.W lin. ,'}Sqq.
/irloris
membranae
acripta sunl G.
n)
n.
Dec.
1.
APPENDIX
1192
quant
Dec.
14.
fut a Pise
il
III.
devant se coronement, des ques C^^Hor. Rustic
et
Jehans
III^^XXXIIIH flor. VI gr.^

az Clenkes prisent le conte de ceauz de Pise,
Item de ceauz de Bourk Saint Sepulcre par le niain levesque Nicole
P' flor.
a Saint Cassan xnn. jour de Decembre
Item de monsegnour Goudeman,
quil delivra
a Renaudin
madame,
Saint Cassan a Areche pour pourveance pour laniversare

qui
sont
Renaudin
renuef
rabatut
de
son
do
offisse
conte
de
et autre
jukes a lan
fait
le
CIX
mois de
flor.
meisme a n
ce
gr.
CCIIII-^^XII
Somme
de
le
XIIir^'DXL
recepte
extraordinaires
flor.
gr.
de Xovembre Tan mccg et
puis lentree
1.
1.
tresorier jukes a lan renuef ensiwant et contes do dit Gile de ce terme.
xov.
1.
a lentree do dit mois de
\i.
sgi.
xii
igr.
par Gile
doit do restat de se conte fait jukes a le Touss(aint), cest jukes
Novembre
IIII^^CVII
4107.
flor.
mons(egnour) Jehan da Versignv par le main mons(egnour)

(ioudeman a Saint Cassan le xv. jour de Xovembre pour tous wages, emendes
Item
xov.
3.
i4:.4ofl.
lan.
li
.'.gr.
n-ja.
flor.^
Nov.
On
109.
fois
contes fais devant cestui rechut des IIII den. a le libre des
despens dostel
Parties
pour
forfaitures
Decembre CCCX\ailb. II sol. IIII den. Pisains, valent

Item de Vanne vieaire le conte Frederic pour
Xlb. Vnisol. valent
III flor. VIII gr.
n.
'i'"-
Item de mons(egnour) Scotte juge
11
1000
de
alant
flor.
Item des
30341/ifl. 6gr.
que
de chevauz perdus et mis ou service lempereur, pour toute dette,
li
par an, que
de Liege li devoit, et de le rente des IIII'' flor.

lempereres li at donet en Lombardie, dont il se tient a bien paiet et en
aquittet Tempereur juk(es) a dit xv. jour'', levesque de Liege, ses succes-
evesques
VIII'LXXn
seurs et leglize de Liege pour touzjours
flor.
VIII
gr.
Item a frere Jehan de Villesavoir par le dit mons(egnour) Goud(emanl

ce jour pour touz wages, chevauz mors et perdus ou ser\ice
lempereur, pour dette que li evesques U devoit et pour le rente par an de
IIII'^' flor., que lempereres li at donet en Lombardie, dont il at quittes jukes
a dit XV. jour'' et le dit evesque de Liege, ses successeurs et leglize de
Liege pour touzjours
VIII^^VI flor. VIII gr.
as
*'-'i-
^s^-
ce lieu et
f
sogh.
sgr.
Item a monsegnour Jehan de Courtray par mons(egnour) Goudeman
CVIII
ce tens et ee lieu
Item a
dit
dit
XXXIX
mons(egnour) Jehan ce
39
flor.
lieu et ce tens
pour une robe pour
lempereur
XVI flor.
Item a Jehan de Saumes par mons(egnouri Goud(eman), quil avoit
prestet en partie en le besogne lempereur, de pour ses wages
CCIIII flor.
Item pour les juweas levesque de Liege rachatee a Pise par le dit
monsegnour Goudeman
MCCCLXXI flor.
Item pour trois dras pour lempereur adonc par monsi egnour) Goude-
Ernoul
le barbier
CXIX
man
flor.
IIII gr.
1156.
Cf.
>)
,Jit
XV. jour
pag. 1153
lin.
in loco raso G.
1724.
is
-w
1371
119 .
Item pour pluseurs condus et passages deawes par monsegnour Goudeman envoiet a Pise, pour ce quil inenoit
IX flor.
1)
mons(egnour) Jehan pour forures affinees pour lempereur
eontre le Xoel par Gile ce lieu
Item a
ws
flor.
2) Cf.
")
p O.
pag. 1190
lin.
5 S53. et
11'Jl
Un.
'7 sqq.
4gr.

Item pour pluseurs messages envoies par
lui
1:512.
de Pise vers
Nr. 115G.
empereur
Xlllflor. II II gr.
l:ifl.
Item pour les despeus de ii varles et iii sumiers par iii samaines, quil
fut avoec ceauz de Pise, a tout ce quil menoit
"VIII flor.
Item poiu- sais, cordes, paniers ot autres coses, que mesires GoudeII flor.
mans menoit de Pise
Item pour peaz de chevril pour metre florins et pour lo sael do com-
mun
Goudeman
par monseguour
I flor.
change de IIP'
10
15
flor.
Item a Xarde message Rustic retournant vers

I flor.
pereur xxvii. .jour de Novembre
ii.
n.
n.
hii
is u.
iss
ii.
"^'^*2011.
11.
11.
a tout lettres lem-
XLV
Item pour
xii. .jour
le
drap dor pour faire
Somme
Item
35 n.
cendal noir pour metre entour

dont Dieuz ait lanie
VII flor.
de Xovembre
flor.
.jour
oec. 12.
madame,
service
VIIIîCCXLVn
vi. .jour
le
cambre achates de son argent ce
le
de Decembre pour
le
27.
45 n.
de
XXXV flor.
jour et ce lieu
Item
flor.
roncins Bertran
11
ôv.
vea.
Item a levesque Nicole v. .jour de Decembre pour iii liauas dones

az ambaxeurs de Rome par le main Brunekin clerc maistre J(ehan) de
Venst(inges)
25
..
4gr.
Ib.
Item le Dimence iiii. jour de Decembre a Lienar de Venize talleur do

XX flor.
sael lempereur par le cancelier ce heu
Iteni adonc en ce lieu a Bertran de le cambre, quil avoit donet hors
puis Thode .jukes a lentree de Decembre pour bains, estrain, cuves, legne
XIIII
de blance monoie changio a Florence

Item pour le
XIII flor.
a Pise par monsegnour Goudeman
Item a monsegnour Goudeman de le seute lempereur CCCCXXXYflor.
et autres necessites
20
1193
s(ancti)
'
"
^.'47 n.
Xicolai
Nov.
a Renier Bartho-
e.
lemeo de Pistore marchant de chevaus pour deuz chevaus achates a Areche

par mons(egnour)'* Guilleman, dont il avoit lettres ouvertes de lempereur,
30
CCC
rendues a tresorier et cassees
Item ce jour
et
ce lieu a
Tempereur
a tout lettres
soou.
flor.
message retournant vers Rustic a Thode
I flor.
Item a maistre Piere
1 n.
fiseci.jen
xiii.
jour de
Decembre
ce
lieu
^^"^- ^^-
pour
syroppe, aiuandes, cucre et autres necessites do tens de le maladie lempereur,

35
dont
il
donat les parties
III gr.
flor.
3 gr.
Item a Thonniel raessagier lempereur alant a tout lettres lempereur

le xvii. jour de Decembre a mons(egnour) Renaut de BrunContuce de la Cinte, Mice de Cornaut, mons(egnour) Lypace dAgozeme,
de Saint Cassan
fort,
40
""<=
v.
monsêgnouiM Conrart de Pilleterre, mons(egnour) Carcidone, a la citet de

Ferme, de Fabriane et a autres cites, homes, boines villes de le marke
dAncone
VI
'u.
flor.
Item ce .jour a Hughelin messagier lempereur envoiet a
Rome
au pueple,
de Sabel, au conte dAnguill(are), au

dc Cornet, de Toscanelle et autres grans
a ceauz de la Columpne, a ceauz

prefet,
45
au comun de Viterbe,
segnours, cites et bonnes villes
IIII
Item a deuz frcres Meneurs de Saint Frangois dAssize
Decembre par
1156.
LL.
le
cancelier
*) equitur delel.
CONSTITUTIONES
IV.
VI
* n.
flor.
le
xvi. .jour
de
flor.
oec. le.
'>
Goudemau G.
150
"
APPENDIX
1194
Item
Dec. 18.
Dec.
21.
Dec.
-j-j.
co lieu a levesque Nicole
puur
lui
XXX flor.
cancellier
le
Decembre
jour de
le xviij.
par
vestii-
III.
Item a Bernart notare de

de Decembre ce lieu
ao
cambre pour clauz pour

YIII gr.
le
II flor.
le
a n. 8 {i.
XIII flor.
de Decembre a prestre de Burle
Item a Ernoul barbier lempereur ce Jour pour presue de chevauz,
Iteni xxu. jour
amena ou
quil
capelle contre Xoel
XXX
lempereur
service
Item a Thibaut
a.
3on.
flor.
de Hans pour laver dras
XYI
n.
paliz xxi. jour
le
Pisains
sol.
valeiit YII gr. X den.

coler pour lours
Item ce jour et ce lieu pour
par cehii qui le warde XTTII sol. Pisains
Item ce Jour et ce Heu a Donatelle de Cohe envoiet de Barbarin a
marescal a Oasule et retonrnant a tout lettres do marescaul par Poul notair
igr. lod.
10
de
Dc.
cambre
le
fisecijen
31.
pour claret
Decembre jour
braciie et
le
pour
Item
adonc navoit
brache de
Hans pour clxxi braches de napes a

toile
a II
sol.
CL
YI
pour
den.
le
Noel
n n,
lc
derain jour de Decembre, qui Jukes
pris wages, donet a Saint Cassan

Item a Gile tresorier pour se pension do
passet
is
sn-
Jehau de Watrelos
a frere
fl-
Jehan a maistre Niclaus
XYH flor.
valenr
Ib..
saint
II flor.
a mons(egnourj Henri de
Iteni
Y sol.
XLIX
Dec.
I flor.
Item'' le xxvii. jour de
27.
XL
20
mu.
flor.
de Noel derain
termine
1.0
flor.
11.
Item paiet a mons(egnour) Henri de Hans a Samt Cassan pour Jehan

de Melan bolengier Tempereur en rabat de
Dec.
28.
Decembre
xxvin. jcmr de
C Somme
le
panetrie de despens de
Rome
25
on.
flor.
YI^^LXIH}
essv.n.
flor.
Item ])oui' les wages de gens darmes paies de demi mois a Saint
Cassan et autres dedens Tostel et dehors et a aucuns d"un mois. si quil
Hn^CCCCLXXYIH
pert par les escris
tsh.
flor.
Item pour prives messages envoies de le venue

Cassan contet Jukes a Jour de lan renuef par Piere de
30
empereur a Saint
hi Porte pour savoir
1
lestaut des anemis a Florence, a Seine. a Prate, a Saint Gyminiane, a Colle, a

Casteal Fh>rentin et aillem's
Xov.
Dec.
Itein
1.
31.
Tun
pour
les frais
par monsegnour
])rest
Item
an
de necessite
Goudeman a
5',.
fais
et
X flor..
montent
entre le Toussains
encore par
et
lui
et
YI*^Xflor.
Item pour
Item pour
flor.
3*
lan renuef
par Gile tresorier

ss^sn.
flor.
mHgr..
"
si
quil
pert jiar
les
Mr
Item pour
L
"')
palefroit le tresorier perdut a
autre palefroit perdut a Saint Cassan pour Jehan Descleis
flor.
cheval
dannes Jehan
mevthrana altera G.
.-^gr.
>on.
4
2.-,
n.
az Clenkos jiar lc lettre mons(egnour)

.ion.
flor.
inct/nt
-:
icTin.
Tybre
Journees
XXV flor.
Guilleman
gr.
<'i"-
Yun^ Jour
I^CCCCHII^^XYIH
I^LXXI flor. Y gr.
1150.
19 n.
de despens dostel de Jour le Toussains Jukes a le nuit

et lautre contet, c est par lxi Jours, qui mon-
paiet
renuef,
tent a
clerc
Pise
H^'DCCCLIX
a Saint Cassan
XEX flor. VI gr.
IIII sol. Pisains, valent
Ib.
et laiitre Jour coiitet, par lxi Jours, le Jour
Item pour
LYI
Gile do Jour de Toussains Jukes a le nuit lan renuef,
f)
in loco raso.

Item pour i^ mulet qui li
Item pour deuz roncins
Somme
30 n.
perdus en forage a Saint Salve
tresorier
[X-^CCXXVII
Somme
Et
li
Contet devant
les parties
monte
tresorier
.1:.
11.
J-J-JT
lOl/jgr.
gr.
813S
11.
4'/jSr.
I gr.
4.H0
11.
Igr.
gr.
XVIII=CXXXVni
la rechoiee
GQe
Ensi doit onr a
XI
flor.
toute do rendage
somme de
\\%
11.57.
XXXV flor.
devant Florence
Et
11.56.
XXX flor.
en forage a Saint Cassan
fuit tues
le
Xr.
1312.
IIIî
flor.
XIIII^^V-XL
V^ÎIII-^^XVIII
lUII
flor.
flor.
IIH
gr.
3.19811.
aVigr-
le cancelier et le conte de Savoie a Saint Cassan.

de se recepte sont a dos do cest escrit^
APOCHAE
RATIONUM THESAURARIAE ANNI
1157. 1158.
APOCHA INDE A
1157.
1313.
Servatur
16
l.
larga 18,5 cm.
c.
nr.
(=
741
Numeros arabicos adiecimus

Edidit Bonaini
C Contes
lan Mucc
20
c.
Item
I,
343
Est longa
[et
dej
5(!,0
cm.^
Fevrier.
(P. dcest.)
nr. 187.
de deuz mois.
Gile tresorier
at rechut
Thumas de
de mons.
CCCC
cCst assavoir de Genvier et de Fevrier
4ouii.
la recepte
Montimperial a
lissue
de
mood.
VII-^'Aîr
7700
flor.
C Rendut premiers a maistre Niclaus phisecijen a Saint Cassan iiii. jour

de Genvier pour chxret fait et a fairc
VI flor.
Item ce jour et ce Heu a Bonifache notaire retournans dc vers Rustic
11 flor.
a tout lettres lempereur pour lui faire conduire
Item a Gile viel portier lempereur a Montiniperial retournant en son
pais XVII. jour de Genvier
IIII
'-*s"-
-'H-
*"
flor.
Item a Hughelin messagier lempereur renvoiet la, ou il fut envoies

de Saint Cassan^, cest assavoir a Rome et a ceauz de la Columpne, de Sabel,
au conte d'Anguill(ara), a Viterbe, a Toscanelle et ailleurs, do quel wage il
fut premiers deatourneN des anemis, xix. jour de Genvier partant dc Mont35
imperial
IIII
flor.
115(>.
8) eequitur delet. autre
ll.)7.
*)
1)
uncis inclusa corroaa
Cf. sitpra
pag. 1191
lau.iT.
i.-in.
19.
"'
Item le xx. jour de Genvier ce lieu a deuz freires Saint Augustin dc

IIII flor.
Cortonne envoies a le citet de Massan par revesque Xicolo
40
'^Fei.J-'"*
Septfontaines a Montimperial a
flor.
de monsegnour Simon Philippe

VII ^[CCC flor.]^
C Somme de
30
cmistat.
de Genvier
Tresorier
nos.
en deniers de Sezile
Fevrier
25
USQUE FEBR.
et xii.
II
trois fois
l.
Febr.
Duahus memhranis
H).
In verso leguntur:
M. lAN.
lan.
1313.
lin.
O.
mnl H.
38sqq.
2)
Cf.
swpra
pcuj. Ilii.3 lin.
42
sqq.
150*
i"i.--'o.
411.
APPENDIX
1196
lan. 30.
III.
.Item a gargoii qui wardc lours a Montimperial .\.\.x. Jour de Grenvjer

I flor.
pour chaucement et pour gros loket pour loketcr lours
Item a Longct garchon de laigle ce jour et ce Heu pour pasture a
laigle pluseurs Venredis et autres jours, quon ne mangoit char, se'' non
I flor.
n"avoit point a court, et pour chaucement
freie Bernardin de lordene des Preceurs envoiet a Viterbe et
Item
i
n.
1:.
:i
rei.i. 11.
de Fevrier par le conte de Savoie

X flor.
Item pour messages envoies par Piere de le Porte pour savoir lestaut
des anemis a Plorence, a Seine et ailleurs par le mois de Genvior et de
XXIII flor. t gr. et demi"
Fevrier
ailleurs xi. jour
Item a Robin de
XVII
a departir
les
lan.
Febi.
Roche pour
ronchin.
(|ui
li
jukes a Semedi
.\.
VIII"^'XXTI
paiet
quil pert par les journees, a
si
flor.
IX
n.
h9ii.
is
MDCCXV
flor.
IX
xi.i
gr.,
s-ii.ag,.
gr.
Item a Jehan az Clenkes, a Johan de Liege et a Jehan Descleis clers
de
tresorerie,
le
qui onkes n'eurent drois,
LX
dc Genvier, cascun
CIUI^^
flor.
Tan passet jukes a lentrec
de
isoii.
flor.
Item pour les frais do tresorier par les dis dcuz niois do Genvier
VÎIII^^X flor.
de Fevrier. cest par lix jours, le jour X flor.
rtem a Rustic de conte donet par mons(egnour) Simon Philippe
Montimperial
Mart.
Item cc
2.
hommes d"arinos,
CC flor., contet pour
nombre de
le
oiitro
chascun
flor.,
qu
pour
xj.,
par
le
il
dit
donat a Barbarin
les
ques
il
avoit
inons(egnour) Simon
30
uiii.
flor.
Itein a
faire
25
r,9on.
n.
100
secon jour de Mart a Mornar.
deuz
regut
ot
flor.
lieu le
20
ne autre
ne bienfait, ne robe,
ne pour eaus ne pour leur garcons,
cose,
lo
despens d'ostel do premier jour de Genvier
les
jour de Fevrier, lun jour et Tautre contet, c"est par
qui montent,
m.gv.
n n.
Item pour prcst sour

jours,
-'sii.
morut a Saint Cassan
flor.
Item ]iour parchemin a Montempcrial aciiatet par Jehan de Liege

I flor.
Item pour prest de necessitet fiiit a gens darmes et a autres dedens
dis deuz mois ou rabat de wages
CXLIX flor.
1.
10.
la
uni.
Jehan d'Alost ce Jour
en rostel
et ce lieu
pour ovrages,
(|it'il
iivoit fait
11 flor.
Item ce Jour
-'n.
ce
et
lieu
XX
s(egnour) Gillebert
deuz Preceurs alans outre incr par mon-'on.
flor.
Item que Giles at mis en se recepte do conte devant cestui plus
35
qu'il
nait rechut de mons(egnour) Scote, que mess(ers) Scotes doit a rempereur,

si
qu'il pert
par se conte
XVII
'
flor.
IX
nn.
gr.''
pour prest sour wages dedens hostel
Item''
VI^'CCCCVI
a lissue de Fevrier
et
(iicB".
flor.
Item pour perde de monoie, c'est assavoir CCIIII^^XII Jan., a cascun

II sol. Pisains, a florin de Florence, paies alleurs quen wages des deniers que
Gile a mis deseur en recepte de mons(egnour) Sinion Philippo
X flor. I gr.
Item a le lavendire, qui li sont' rabatut de se dette, quon li devoit
de Rome, par mons(egnour) Simon Philippe et mons(egnour) Gillobcrt de
Sautain ce lieu
XX
flor.
1157.
delet.
ne
sequitur
ij)
sequkur
erasum spatimn
1)
^)
H.
Cf. supi-(( pa(j. in>:i Jin. 9(/.
et derai
")
'2)
atrmnento
incijHt
pai/.
iiallidiori
post add. H.
memlirane altera H.
nHo
lin.
2J
sq.
')
(l)
45
n jine luemhranae
sunr H.
10 u. i?r.
son.
H.
itnius lineae
ejr.
dehors a Montemperial

Item cc
Simon
licu
Phili])pc
message privet
vi.
jour
de
1312.
par mons(egnour)
ilart
Mart. 6.
1
VI
cengles et sourcengles
sellerie.
flor.
i;ii.
pour
trois
dit nions(egnour) Simon Philippe

LXIIII flor.
Jehan Clenkes pour Fevesque de Liege ce jour et ce lieu
XXVI flor.
pour le frere le dit Jehan
ronchin achatet a Jehaii do Lioge a Saint
Item a Houssereal pour
Item
n.
mons(egnour) Sandrar Doizi par mons(egnour)
lieu
Item ce jour et cc lieu a dits mons. Alix(ander) Doizi

sumiers par
I197
Hor.
Item adone ce
Simon Philippe pour
s
Nr. U-JT. 1158.
le
64
ti.
-.'eii.
10
XXXIIIT
Cassan
C Somme
Et
li
nn.
flor.
VIII -^'V^' XXXI
do rendage
recepte monte.
quil pert deseur
si
VIII
gr. et
VII-^'VII'
VITPXXXT
Ensi doit on a Gile de ce conte

et
flor.
demi.
flor.
fi.
if. irr.
ttooii.
VITT
flor.
a.wi
gr.
s:!i n.
si/.-r.
demi
APOCHA DEBiri
1158.
,5
Servatur
c.
l.
(=
715
nr.
M. MABTII.
Ma>f.
1313.
Est longa 36,9 cm., larga
i).
Numeros
circifer 17,8 ctn.
arahicos adiecimus nos.
Edidit Bonaini
l.
I,
c.
345
nr. 188.
(P. deest.)
Contes Gile tresorier.
20
C On
lier,
si
li
Item
li
doit on
pour
son hostel de
CCCX
flor.
C Somme que on
C De
DCCC[XI
par les parties
XXXI jours. le jour

26
cont fait a Montimperial delivret a cance-
doit de se derain
qu"il pert
flor.
tout
le
"NTII gr. et demi]"'^
]^^^^
:iiofl.
MCXLT
ce est delivres et acquites Giles de par
VIII
flor.
gr.
et demi.
luifi.
8'/ji.t.
rempereur envers mon-
sont mis sour se conte de
li
sVjsr-
mois de Mart, cest par
[flor.]''
doit Gile
s(egnour) Gossuin son capelain. qui
s:iui.
LVI
-.eijti.
flor.
et demi''
Item vers Gossekin

30
Xnil
wages
flor.
botellier par
le
messier) Simons at hanas
de
le
mons(egnour) Simon Philippe, dont

que li dis Gossekin avoit en
botellerie,
[IIII gr.]"
Item envers maistre Vrient et maistre Xieze keus rempereur pour

LIIII flor. [et deini]"
Henri de Rodenbourch de
XL
Ttem envers maistre Ernoul le veneur de
Item'' envers monsegnour Watier de Lierne de
3.S
C Somme
Ensi doit on a Gile
Mc.rr.
40
sic
e)
et xii
CIIII^^XX
flor.
1157.
8)
supra lineam add. H.
1158.
>)
uncUs inclma corrosa sunt J.
videiur
addendum
CimXXx m
\)
esse J.
loco raso
Suprci nr.
11.57.
./.
4gr.
W'.,
n.
40.
flor.
XXV
flor.''
2.-.
TTIIf gr.
H.
1911. 4 gr.
de ce conte contet jukes a Tentree d.Vvril lan
DCCCCLIe
a Pise
flor.
un.
"*)
<)
'')
Hor.
IITI
[gr.
et demi]'-.
aeqnitur rasura uimis Ihieae

>)
Apr.
s.-.in.
4v..-r.
H.
corrosum; tamen nihil deesse videtur
J.
')
corrosum;
in loco raso quatuor linearutn spaliuvi adaequanti scripta J.

'')
III in loco raso J.
e) CLI in locu raso J.
IIII in loco raso J.
Item
1.
APPENDIX
I19S
IV.
APPENDIX
IV.
ACTA PONTIFICUM.
(/ONSTITUTIO PACIARII IN TUSCIA.
1159.
1301.
Denuo contulimus
Vaticani tom. 50
larii
temporalis
s.
sedis' 1,
Sept. 5.
iam in
Megistri Bonifacii VIII. tom. 4,
IM
fol.
377
ep.
Cf. etiam supra iiag.
nr. 554.
scrie
Registrornm tabn-
Edidit Theiner 'Codex diplomatkus dominii
cur. 70.
89
not. 2.
Potthast 25069.
<P. deesf.)
Bonifacius episcopus
dilecto
etc.
filio
nobili
Phylippi regis Francorum, comiti Andegavensi
ludea
hiis
Carolo nato clare memorie

etc.
Pater futuri seculi, princeps pacis, in se reconcilians
(1)
viro
salutem
magos ab Oriente producens
et
qui longe
in
',
pacem
et
lo
ima summis
et pastores
faciens hiis qui prope [sunt] et etiam
suo ortu hanc futuram bone voluntatis hominibus^ per multitudinem
dum adhuc esset in mundo, per discipulos

predicandam iniunxit et ascensurus in celum apostolis velut in testamento rehquit. Cuius
pacis testamentum qui noluerit observare, non poterit ad hereditatem domini pervenire
nec pax potest esse vera, ubi disiuncta sunt corda. in quibus non est amoris vinculum
nec consortium caritatis. Nos igitur huius principis pacis, veri Salomonis regis pacifici,
militie
licet
celestis
exercitus nuntiavit, hanc,
immeriti, vices tenentes
pacem
terris
inter
in
terris
omnes inquirere atque
Romane
ecclesie subiectis
habemus
inter
discordes procurare concordiam,
sequi, presertim inter domesticos fidei et nobis et
immediate
vicinos.
Cum
sit
so
itaquo nobilis provincia Tuscie
guerrarum concitata dispendiis, civihbus belHs licentie

laxatis habenis ac deformata rainis, convenit nos ad animarum, corporum et reram
vitanda pericula in ipsa prosequi vices pacificas et ad unitatem reducere discordantes,
ne se mutuo lacerent, impetant ac iniuriose molestent, ut tam nobilis tantaque provincia in tabernaculis fiducie^ sedeat et in pacis puleritudine requiescat.
Sic enim in
multis
i*
confossa doloribus,
-'>
ea purgabitur heretica pravitas, cohibebitur predonum audacia, honorabitur dicta ecclesia

ct fidelium pia devotio nutrietur.
nonnulli dc
dicta provincia
turbatione
ipsius
1)
Cf.
Dnn.
'.I,
(2)
cum mahtie
Sane ad nos
sue consciis
pruritum malignitatis sue,

7.
-1)
Luc.
2, 14.
3) Is.
in
:S2,
relatio fidedigna perduxit,
quod
atque consortibus. habentes de
favorem nostroram
et
apostolice sedis
so
18.
ACTA PONTIFICUAf.
rebellium suos
conatus exteudunt.
1301.
Nr. 1159.
99
cuiquam sua servetur iustitia, non

Proinde eum fratribus nostris habita
deliberatione matura, attendentes quod ad ])resens Romanum vacat imperium, cuius ad
nos presertim hoc tempore pacifica conservatio dinoscitur pertinere, te, qui de preelara
euiquam
illicitos
suus
status
debitis
domo Francie originem
regali
ut non
meritis conservetnr.
dinosceris
ti-axisse
et
de cuius strenuitate,
armoruni
experientia et bonitate confidimus, conservatorem paeis in ea parte ipsius Tuscie, que

predicto imperio subiacet nunc vacanti, de ipsorum fratrum consilio auctoritate presen-
tium deputamus, ut
in
ea cessent violentie, cessent guerre, cessent aggressiones itinerum,
spoliationes ecclesiaruni et
v>
sed
presumat.
quam
pauperum,
et quilibet suo iuro contentus ius sibi diceru
iniuriam,
eam
Statuentes ut per tc aut alium vel
alios,
si
sibi
fieri
putat
sequatur.
(3)
deputandos,
turbatores pacis ac personas
dicte
sub
competenti iudice
quem
vel quos
non
pro-
ad hec duxcris
provincio cuiusvis secularis
eminentie
de quibus expedire Ndderis, ad iurandam et fideliter observandam pacem
pro^-incia et ad penitus abiurandos inimicos, rebelles et hostes nostros et
sive status.
in
1=
dicta
memorate
compescere ac pro contemptus et rebellionis quaUtate punire

que ad honorem Dei et sedis eiusdem ac huiusmodi consohdationem negotii necnon utilitatem fidclium et devotorum memorate sedis et ut
ecclesie
in ipsa
libere possis aliaque facere.
elisis
hostium viribus ct eorum machinationibus fraudulentis status Tuscorum fidelium
undique roboretur, videris expedire, invocare quoque ad hoc
50
25
si opus fuerit auxihum

quorumcumque nobihum, comitatuum et universitatum ac secularium
personarum pro\-incie memorate ac temporali districtione coercerc contradictores (lufisNeminem autem ex hiis a suis iudicibus ordinariis propter hoc eximi
libet et rebelles.
volumus, quomimis ab eis puniri valeant. si forsitan crimen ahud cum |)acis fractione
concurrerit, quod eisdem iiuHcibus puniendum mediante iustitia videatur.
(4) Dictuni
autem paciarii seu pacis servatoris officium et omnia supradicta cum omnibus. quc ad
brachii secularis
huius sohdationem negotii pertinebimt,
quos ad hoc deputaveiis,
alios.
que
tibi
exercenda,
ea
committimus per te vel per alium aut

tibi lege concedimus. quod si forsan
regem Komanorum a sede apostolica approbatum regnare contigerit

eandem predictum tibi ofticium interdici, tu extunc eodem officio non
amphus ultra mensem.
Xos enim processus et sententias sive penas, quos
imperatorem
vcl
aut per sedem

30
utaris
temporahter per
eorum aliqua
et
te
vel
condignam
vel
habebiraus
appellatione
obstantibus ahquibus privilegiis vel indulgentiis aut
remota
litteris
quibuscumque personis, comitatibus et imiversitatibus vel locis secularibus

ab cadem sede concessis, per que tue in hac parte iurisdictionis executio possit quomodolibet impediri et de quibus fieri debeat in nostris Utteris de verbo ad verbuni
specialis.
Dat. Anagnie,
III.
Nonas
cundem modum
Aprilis", pontificatus nostri
anno septimo.
universis marchionibus, comitibus aliisque niagnanecnon potestatibus, capitaneis ceterisque rectoribus et

consiliariis ac universitatibus civitatum, castrorum et aliorum locorum
ac omnibus aliis personis secularibus per partes Tuscie Romano subiectas
imperio constitutis, ut eidem paciario obediant etc.
In
tibus et iiobilibus
45
satisfactionem
cxequenda premissa
in rebelles, ratos
apostolicis
mentio
Non
deputandos ad
atque statui contigerit
faciemus actore Domino usque ad
inviolabilitcr observari.
35
per huiusmodi a te
rite fieri vel proferri
1159.
a) ita
male B.
APPENDIX
1200
IV.
LITTERAE SUPER TELONEIS
1160-1162.
RHENL
11 GO.
LITTERAE BENEBICTI
tom. 51
fol.
134
Oct. 23.
1304.
XI.
Mart.
cle
Benoit
XF
nr. 696.
A(lberto) regi
filio
(1) Gratie tibi divine premium

tanquam princeps catholicus gerens ad
Bohmer,
(P. deest.)
Pabste 313.
Carissimo in Christo
11.
in serie Registrorum tabidarii Vaticani
Editae sunt 'Le Regisfre

Potthast 25391.
ep. 677.
12461313
iam
tom. unicum,
Denuo contulimus Segistn

Reg.
1307.
Mart. 11.
1304.
Romanorum
illustri.
humane laudis acquiritur, si tu

sedem apostolicam reverentiam filialem, w
preconiiim
et
Deum
et
ecclesias et ecclesiarum prelatos, pontificali presertim preditos dignitate benigno favore
confoveas, ab ipsorum iniuriis et gravaminibus abstinendo,

ac
et conserves
oportunis
quod
pervenit auditum,
prosequaris.
presidiis
(2)
illos in suis iuribus
Dudum
manuteneas
siquidem ad nostrum
venerabilem fratrem nostrum G(erardum) archiepiscopum
tu
et ecclesiam Maguntin. diversis pressuris et contumeliis oppressisti,
idemque archiepiscopus
tecum inire in enorme
is
ob timorem tuum quasdam dampnosas pactiones et ordinationes

suum et ecclesie predicte preiudicium est coactus. Quarum pretextu tu nonnulla castra,
munitiones, redditus, privilegia, iura et iurisdictiones et alia plurima bona ad ecclesiam
'
abstulisti, occupasti et
ipsam spectantia
iuste.
(3) Et
suis litteris
licet
felicis
occupata detines pro tue vohmtatis
recordationis
munificentiam tuam rogaverit et fuerit
ecclesie destructa vel non destructa,
detenta
per
te vel
alios
tibi
ac super dampnis
eodem-,
tu
tamon exhortationes
et
componeres benigne, mansuete
preces
dicti
20
subditos. liberaliter
sibi absque obstaculo dilationis et difficultatis restitueres et faceres restitui
et iniuriis sibi illatis
libito niinus
papa YIII. predecessor noster

exhortatus. ut bona stabilia dicte
Bo(nifatius)
cum
effectu
et curialiter
cum
prodecossoris obaudiens premissa facere
25
te
non curasti. Ex quo tauto nobis maioris admirationis causa suboritur, quanto
tanquam catholico principe et filio predilecto speramus maioris devotionis promptitudinem invenire.
(4) Quocirca celsitudinem regiam rogamus, monemus et hortamur
in
attente, quatinus debita meditatione recogitans,

si
tu,
quantum
lionori tuo deti'ahitur et saluti,
qui teneris alios in suo iure defendere, iura ecclesiarum usurpes et bona occupes
earumdem, per
30
ipsum provide corrigas et emendes, quicquid erga dictos archiepiscopum et ecclesiam minus provide per te cxtitit attemptatum, restituendo ipsis et
faciendo restitui, pactionibus et ordinationibus antedictis nequaquam obstantibus, bona
et iura
ipsorum,
de dampnis
et
te
que per
iniuriis
eis
te
et
occupata fuerunt vel detenta ac

adeo congruam satisfactionem exhibeas, quod idem
subditos tuos ablata,
illatis
archiepiscopus super hiis nostra precamina
oandem, qui
ea que
tibi
tibi favorabiliter in
sibi sentiat profuisse
cunctis oportunitatibus assistere
35
tuque nos et scdem
cupimus,
invcnias ad
sint placita favorabiles et benignos.
Dat. Laterani, Y. Id. Martii. anno primo.
1) Cf.
supra
ur. 147.
2)
Supra
nr. 177.
ACTA POXTIFICUM.
LITTERAE CLEMENTIS
llGl.
V.
1304.1306.1307.
1160 1162.
|201
ARCHIEPISCOPO COLONIENSI
1306.
Xr.
3IISSAE.
Dec. 25.
Descripsimus autographon tabularii regii Dusscldorpiensis 'Koln Domstift 7G3\

Pendet buUa phimhea raldc corrosa fdis scricis flavi ruheique coloris. In margine clextro
plicae nomen scriptoris legitur: O. Ser., in margine sinistro suhtus plicam: ^ et g.
In
dorso procurator nomen inscripsit: Henricus de Aquila, itemque legitur I^-DLXIIII.
In verso item manu coaeva scripta sunt: Ifa indulgentie et redonationis iurium prius
diiin Wicboldum archiepm Col. ad hoc per regem Romanorum inductum et coactum
Edidit Lacomhlct 'Vrktindenhuch fiir die Geschichte des Niederrheins''
resignatorum.
per
10
III,
37
nr. 50.
ad
V. etiam Registri Clemenfis V. cditionem supra
nr.
298 citatam suh
nr. 2090.
(P. deest.)
Clemens episcopus
servorum
Dei
venerabili
Fraternitatis tue sincera devotio promeretur, ut in
(I)
indempnitate digne deposcis a nobis, petitionibus
Bonna
et
transveuntur,
20
archiepiscopo
Andernaco Colonien.
et Treveren.
ad archicpiscopum Coloniensem,
hiis,
que pro ecclesie tue

annuamus. Oblata
tuis favorabiliter
siquidem nobis ex parte tua petitio continebat, quod

in
fratri
Coloniensi
15
servus
licet collectio et exactio
pedagiorum
de rebus, que per flumen Reni

qui est pro tempore, ratione ecclesie
dioc.
tam carissimi in Christo filii nostri Alberti regis Romanoquam aliorum plurium regum Romanorum predecessorum dicti Alberti
ecclesie Colonieusi pertinere noscatur, quia tameu dudum bone memorie
Coloniensis ex concessionibus
rura illustris
facta
25
30
ipsi
Wickeboldus archiepiscopus Coloniensis predecessor tuus ius huiusmodi pedagiorum sibi

et eidem ccclesie competens coactus ab eodem Alberto rege per vim et metum, qui
))otuerunt in constantem cadere, resiguavit\ ex parte tua nobis extitit supplicatum, ut providere super hoc indempnitati dicte ecclesie paterna sollicitudiue curaremus.
(2) Nos
igitur attendentes, quod officii nostri debitum instantcr exposcit, ut ecclesiarum iura,
quarum cura nobis imminet generalis, quantum nobis ex alto permittitur, tueamur, tuis
supplicationibus iiiclinati fraternitati tue, ut possessionem vel quasi huiusmodi iuris tibi
eidem ecclesie ut premittitur competentis recipere ac retinere dictaque pedagia sicut
eisdem locis tuo et ecclesie predicte nomine colligi et exigi facere auctoritate
propria non obstante resignatione huiusmodi libere valeas, auctoritate apostolica indulgemus.
NuUi ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis
Si quis autem hoc attemptare presumpserit,
infringere vel ei ausu temerario contraire.
et
prius in
35
indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit

incursurum.
Dat. apud Vignandraldum, VIII. Kal. lanuar., pontificatus nostri anno secundo.
LITTERAE EIUSDEM ARCHIEPISCOPO MOGUNTINO DIRECTAE.
1162.
1307.
w
Oct. 23.
Autographon, quod notat Sauer 'Codex diplomaticus Nassoicus" I, 3 pag. 65 nr. 1398,
Monaci nec HerbipoU in tahulariis regiis repe^-iri
nobis quamvis saepius quaercntihus, nec
Itaque repetimus editionem,
poterat.
'Codex
diplomaticus Moguntinus'
nr. 2061.
45
1)
Lt..
Cf.
quam ex autographo
III,
40
nr. 32,
collato
ut videtur paravit
Regesto
Gudcnus
Clemcntis V. suh
Cf. etiam ea quae animadvertit Kaltenbrunner 'Actenstiicke' pag, 618 nr. 724.
(P. deest.)
supra
nr. 156. 157 cap. 1 el
rONSTITUTIONES
IV.
pag. 125 not.
2.
^'JI
APPENDIX
1202
IV.
vcnerabili fratri Pctro archiepiscopo

salutem et apostolicam benedictionem".
Maguntino
Personam tuam et commissam tibi ecclesiam patcrne dilectionis brachiis amplectentes ad ea libenter intendimus, per que tuis et ipsius ecclesie possit utiliter indempni-
Cum
provideri.
tatibus
rex
Adolfus
itaque,
tua
sicut
Romanorum'' primo
nobis
Christo
in
memorie
clare
fraternitas intimavit,
postmoduni carissimus
et
filius
noster
Romanorum illustris'-^ theloneum'^ de Laynsteyn'' in alveo

ex causis rationalibus ecclesie predicte regali hberalitate
donaverint atque contulerint reahter et in perpetuum intnitu pietatis, suorum principum.
ad quos electio regis Romanorum pertinet, ad id accedente consensu. quamvis idem
rex Albertus postmodum theloneum predictum a bone memorie Gerhardo' archiepiscopo
Maguntino predecessore tuo propter quandani controversiam, qnam liabuit cum eodem.
Albertiis successor ipsius rex
Reni Treverensis dyocesis
absque
causa
rationabiH
nos
subtrahendum'',
duxerit
suppiicationibus
tuis
lo
inclinati
donationem et collationem huiusmodi ratas et gratas habentes eas auctoritate apostoUca

contirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Restituentes te ad perceptionem n
ipsius iuriumque suorum integraliter nomine ecclesie supradicte.
Nulii ergo omnino
hominum liceat hanc paginam nostre confirmationis et restitutionis infringere vel ei ausu
temerario contraire.
Si quis autem hoc attemptare presumpserit indignationem omnipotentis Dei et bcatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum'.
Dat.8 Pictavis, X. Kal. Novembris, pontificatus nostri'' anno secundo.
1163.
PROCESSUS ITERATUS CONTRA
REGNUM
SICILIAE INVADENTES.
1313.
('/'.
ai>
Sept. 6.
siijmi nr. 1003.
Hepetimns cditionem Regesti Clementis V. siih nr. 10051. Quae in capitibiis 1. 3. 5. a

petita sunt ex priori ^^rocessii supra nr. 1008, ca tijpis minorihus cxcudencla curavimus.
Textum ahbrevintum praehet Baynaldus ad
a.
1313. 23.
(P. deest.)
Ad perpetuam
rei memoriam.
Nuper ad nostram audientiam plurium non contemptibili rumore
(I)
multarum
nonnulli
Sicilie
diversis
locis
et
quodque ipsorum
bellicos apparatus
regnum
in
patrimonium speciale ac que

noster
hostiliter
invadendum
et
predicte
ccclesie
vel
carissimus
vassallus,
predictis*
animarum, corporum detrimentis,
parabililius incomodis Terre Sancte,
1162.
loco Cleniens
)
in
Christo
nobis
et
filius
Romana
Supni tom.
quod
ad
queve sunt Romane
noster Robertus Sicilie rex

ecclesia
tenet
in
J}.
adversus
bonorum
que possent ex
benedictionem
Gerardo
et
f)
It
Eideni.
talium
feudum,
dispendiis
hiis,
>)
formiila poenae in Ji
si
lll. nr.
4S1 cap.
U.
et gravissimis scandalis et
procedi quod absit ad
Romanorum
modo so/ilo
2) Siiiirn nr. 12. 13.
35
molimina providere volentes ac
re.K
o)
G.
abbreviata
illa
3) Siipra
m:
irre-
contingeret,
tlioloneum senqyer B.
est.
8]
h) pont. nostri
desiint ]i.
1)
faciebant 30
oftendendum stolium et apparatus huiusmodi parabantur*. nos ecclesie
prefate*, nobis ac regno et terre
Laustein G.
et
perlato, quod
alios
ex certis coniecturis tenebat exorta suspicio,
ecclesie
<)
stolium galearum
seu terram citra Farum, que de regno ipso fore dinoscitur,
illustris,
periculis
partibus* parabant
141 cap.
2.
Datimi G.
*o
ACTA PONTIFICUM.
cum essemus
merito formidari, salubriter obviare, presertim
conquerentibus iustitiam exhibei-e

ordinis,
status,
quacunque
5
dignitatis
aut partem vel aliqua loca
oftendere
eadem galeas seu vasa

lo
inhibuimus
eorum
vel
aut
conducere"
eorundem per terram
hoc
propter
titulo
mare quocunque colore
quocunque concedere seu remigare
modo presumerent
quovis
vel
recipere vel exhibere stipendia sive galeas sive
sive prestare
mandatum huiusmodi
qui contra inhibitionem et
quam
eo ipso eos
que terras et loca et* quaslibet

vel
voluimus
comunitates
alias
incurrere, sententiam
ac
eis
vel
omnes
venire presumerent, etiamsi ut pre-
dieitur pontificali aut imperiali seu regali aut quavis alia dignitate fulgerent, de fratrum
consilio excomunicationis,
is
in
super hiis presump-
consilium vel favorem directe vel indirecte, publice vel occulte*, in
toribus ipsis auxilium,

et singulos,
cuiuscunque conditionis,
expresse precepimus, ne dictum regnum vel terram
et
alterius
maritima dare, locare, comodare aut
alia vasa
fulgerent, ac universitatibus, comunitatibus et oivitatibus quibuscunque
auctoritate apostolica districtius
quesito invadere vel
parati omnibus de ipso Sicilie rege
univerais et singulis clericis et laicis
1203
preminentie forent, etiamsi pontificali vel imperiali sive regali aut
vel
alia dignitate*
Xr. 1162. 1103.
1307. 1:!13.
nostrorum
promulgantes eorum-
universitates et civitates contra premissa
premissorum aliquod attemptantea supponentes ecclesiastico interdicto.
Noviter autem ad nostri apostolatus auditum publica fama non absque grandi
quod nonnulli pacis utique emuli, invidi veritatis et odii
(2)
adrairationis causa perducto,
suum querentes in magnatuni forsan turbationibus sabbatismum"^ suaque in

comoda prosequentes, dampnabili presumunt presumptione astruere
perversaque persuasione non metuunt suadere, quod nostri processus predicti ad invadentes seu offendentes personam, ut eorum utamur verbis, Roberti nati clare memorie
incentores
dispondiis
alienis
ao
regnum, dummodo
secundi intra dictum
Caroli
tales
ortensores seu invasores dictum
regnum alias non intendant offendere vel invadere, minime se extendunt, nos quamquam
verborum processuum predictorum et verba iiostraque intentio temerariam ipsorum
calumpniosamque interpretationem clare refutet et refellat aperto nec ])rofpcto apud
quin sententie in dictis
sano intelligentes vertatur, sicut nec verti debet, in dubium
vis
25
per nos processibus promulgate etiam ad predictos invasores seu oftenaores
quinimmo
dicti
Roberti
ad quorumcunque regnicolarum et aliorum intra dictum regnum existentium invasores seu offensores huiusmodi
regis
30
intra
Sicilie
regnum
et
dubio se extendant,
]irocul
terram predicta,
excusandas excusationes
in
tanien
taliuni
excusationesque varias et frivolas,
quas
perversa
noii
nonnulli forsan
peccatis assumerent
evellere
ct
dogmata
indigne
dissipantes
ex prefata interpretatione ad
cupientes
ad cautelam ei, ex
cuiuscunque
superhabundanti universis et singulis personis ecclesiasticis et secularibus,

status, conditionis, ordinis aut dignitatis vel
35
preminentie fuerint, etiamsi pontificali aut
quocunque nomine seu
imperiali sive regali aut quavis alia
titulo
censeatur prefulgeanfc
quibuscunque auctoritate
dignitate, universitatibus quoque comunitatibus et
apostolica districtius inhibemus et expresse precipimus, ne regnum aut terram prefata
seu aliquam eorum partem aut loca intrare causa invadendi Robertum Sicilie regem
predictum seu ipsum aut quemvis alium oftendendi intra regnum ipsum seu terram in
civitatibus
persona vel rebus seu quovis alio palHo vel colore quesito hostiliter seu manu armata
per terram aut mare absque ipsius regis speciali licentia regimm et terram predicta
intrare
in
presumant aut j^rebere prefatis intrantibus personale vel reale aut quodhbet aliud
premissis auxilium, consilium vel favorem directe vel indirecte,
Nos enim
(3)
ditionis,
in
omnes
et singulos nullo prorsus excepto,
ordinis seu dignitatis existant,
(piavis alia,
quocunque nomine seu
aut terram
predicta,
etiamsi pontiiicali aut imperiali sive regali aut
tituh) censeatur,
ut premittitur,
intrare
so
a)
\)
mbr.
Cf.
prefulgeant dignitate, qui regnum
causa invadendi dictum Robertum
regem seu ipsum aut quemvis alium offendendi

llfi3.
publice vel occulte.
cuiuscunque status, con-
in
persona vel
Sicilio
rebus intra regnum
eoncedere R.
4, 9.
151*
APPENDIX
1204
IV.
predictum vcl alias intraie regnum aut terram predicta, hostiliter tamen seu armata manu,
per terram aut mare absque ipsius regis liceiitia presumpserint quovis quesito pallio vel
colore, licet regmim aut terram prefata se nolle alias offendere seu invadere asserant
et etiam protestentur vel
iam fuerint
protestati, in prebeiites
vel reale seu quodlibet aliud in premissis auxilium

indirecte,
excomunicationis,
occulte,
publice vel
eorum
quoque
predictis personale
consilium vel favorem directe vel
quam eo
eum
ipso
et eos incurrere
necnon et in quaslibet comunitates et universitates

et civitatcs contra premissa vel premissorum aliquod facientes interdicti sententias promulgamus, cum lioc equidem sine contemptu, evidenti iniuria et preiudicio nostris et
volumus
et in terras
apostolice sedis,
peculiare patrinionium
cuius
predicte
noster et ecclesie
et loca
specialis
noscuntur, nequeant attemptari,
vassallus
regnum predictuni
ratione
cum
presertim
regni
et
memoratum
cuilibet
conquerenti
quod
facere
predictorum fore
terre
aliis intra
regnuni consisten-
suadebit, contra eos
iustitia
nichilo-
miniis ad
privationem omnium dignitatum, personatuum, administrationum et officiorum ac
aliorum
beneficiorum
ecclesiasticorum
lo
parati simus de rege ipso et in ipsius
defectu de jtredictorum regni et terrac incolis et quibusvis

tibus
terra ac rex ipse
et
obtentorum, etiamsi
seu
pontificali
(juavis
is
et
quantacunque alia dignitate premineant, quocunquc nomine censeatur, ac inhabilitationem

eorum ad quecunque dignitates, personatus, administrationes et officia ac alia beneficia ecclesiastica obtinenda, privationem (]Uoque privilegiorum, indulgentiarum et gratiarum
eis
a sede apostolica concessorum necnon
rumcunque, que a
liter
Romana
et
quibusvis
et
aliis
feudorum, bonorum,
*officiorum et iurium quo-
20
tenent ecclesiis, et alias spiritualiter et tempora-
gravius processuri, prout eorum inobedientia exegerit, qualitas facti suaserit et nobis vide-
bitur expedire.
Non
obstantibus
si
eorum aliquibus
statui,
conditioni,
dignitati,
ordini
seu personis a predicta sede indultum existat, quod generalibus sententiis non hgentur
quodque
nisi
interdici,
suspendi vel excomunicari non possint etiam per htteras apostohcas, a
plona ct exprcssa ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi aut coruin propriis
nominibus, statu, conditione, dignitate, scu ordine

et quibuslibet
aliis
privilegiis
quorumcunque tcnorum
seu
indulgentiis
in ipsis sententiis
sedis
dicte
mcntio habeatur,
generalibus vel speciahbus,
existant, statui, conditioni, dignitati, ordini aut persone concessis
scu statutis et conditionibus, per que prcscntibus non expressa vel totahter non inserta
so
premissarum nostrarum sententiarum effectus posset difterri ahquahter aut quomodolibet

impediri, que in premissis omnibus vohimus ahcui seu aliquibus suffragari, set omnia
(]uoad iUa decernimus non tenere.
(4)
Ut autem cakimpniosi interpretes et perversi deinceps a simihbus interpreta-
tionibus saltem pene
formidine arceantur,
cuiuscunque conditionis, ordinis, dignitatis,
universis
et
singulis
nullo prorsus excepto,
premincntie aut status extiterint, et ahis
omnibus superius expressatis, quas hic pro repetitis haberi vokimus, specialiter et expresse, districtc precipimus et prohibemus cxprcsse
ne huiusmodi seu priores nostros
processus ct sententias, quos in suo robore volumus permanere, interpretari aut exponere
seu intellectum et sensimi ipsorum et verborum in ipsis contentorum interpretando vel m
exponendo mahtiose ad aHud, quam httera ipsa sonat, distorquere aut in ahquo depravare presumant.
Nos enim in universos et singulos contra prohibitionem huiusmodi
.
facere
presumentes excomunicationis sententiam promulgamus, non obstantibus privir

quibuscunque dignitatibus, personis, ordinibus aut locis generahter
legiis vel indulgentiis
vel singulariter sub quacunque forma vel exprcssione verborum concessis
cum
aliis
non
-13
obstantibus superius cxpressatis, quc hic pro repetitis specialiter haberi volumus et ex-
absolutionem autem sententiarum tam in hiis quam in dictis prioribus nostris

processibus contentaruni nobis et nostris successoribus, mortis articulo dumtaxat excepto.
presse,
specialitcr reservamus.
In quo quidem casu, licet per iura comunia satis super hon sit
provisum, ut tamen omnis hesitatio et calumpnia excludatur, volumus, quod si quis
50
ACTA PONTIFICUM.
forsitan predictas
Xr. 1163. 1164.
13l:i 1314.
1205
iam incumt sententias vel in futurum incurrerit et ab eis in mortis

si.
postquam convaluerit, quam primum comode poterit, se
articulo fuerit absolutus,
nostro seu successorum nostrorum conspectui contenipserit presentare.
mandatum nostrum
seu successorum nostrorum super predictis, pro quibus excomunicatus fuerat. humiliter
6
prout iustitia suadebit, in eisdem sententiis reincidat ipso

ad eos si qui sint, qui predictas sententias iam propter invasionem, offensionem, ingressum regni, consilium. auxilium vcl favorem predicta incurrisse noscuntur vel incurrere contigerit in futurum. generalis indulgentia, que plena,
plenior ac plenissima nuncupatur. que interdum a sumniis pontificibus propter grandia
recepturus
10
satisfacturus.
ct
decernentes, quod
facto,
persone merita vel alias
seu
ratione
imposterum concedetur. aut
occasione
etiam potestas,
illa
quacunque hactenus est concessa vel

que interdum aliquibus. quod possint
absolvere etiam a casibus seu sententiis per iura vel reservationes
summis
ip.sis
pontificibus vel
sedi
reservatis
apostolice,
summorum
conceditur",
pontilicum
ad sententias et
casus huiusmodi, nisi de ipsis expressa habeatur mentio. minime se extendant.

Ut autem huiusmodi processus noster ad comunem omnium notitiam deducatur, cartas
(5)
15
seu membranas ijroeessum continentes eundem
moram ad
ubi
jiresens trahimns, ac
et Carpentoraten. diocesiuni
appendi vel
go
affigi
seu
hostiis
in
eiusdem
prioratus de Grausello prope Malausanam,

loci
de Malausana et de Montilio Vasionen.
necnon maioruni Carpentoraten.

superliminaribus
faciemus,
et Avinionen. ecclesiarum
que processum ipsum suo quasi sonoro
preconio et patulo indicio publicahunt, ita quod omnes et singuli, quos processus ipse contingit
nullam postea possint excusatlonem pretendere, quod ad eos
vel imposterum eontingere poterit,

taUs
processus
non
pervenerit
quoad ipsos ineognitum
Dat.
in
eodem
vel
cum non
quod ignorarint eundem,
vel
sit
verisimile
remanere
occultum, quod tam patenter fuerit omnibus publicatum.
prioratu. YIII. Idus Septembris,
anno octavo.
CONSTITUTIO VICARII CENERALIS
1164.
IN TUSCIA.
1314.
a.
Mart. 14.
Proponimus coHatis inter se i) Begesto Clementis V. suh nr. 10321 et 2) innovatione

1317. Aug. 1 per lohannein XXII. ixtpam facta. ciiitis aidographa bina inter se con-
cordantia in tabulario Vaticano inter 'Instrumerda miscellanea' servantur infra proimienda.

edidit Theiner 'Codex diplomaticus dominii temporalis s. sedis' I, 471
Innovationem
nr. 637.
Bohmei; Beg. 124(11313
Clemens episcopus servus servorum Dei^

.
regi Sicilie illustri,
salutem
stituto''
vicario'' imperii
(P. deest.)
Plihste 341.
nobis in
carissimo
Italie
in
partibus
Christo
filio
Roberto
con-
subiectis imperio
etc.
apostolice dignitatis fastigium superna dispositione vocati, niulte soUicitudinis

vigilamus instantia et solertis cure diligentiam adhibemus, ut que ad apostolatus nostii'=
(1)
regimen
.
Ad
pertinont,
sic
provide
sicque
gubernentur
attente,
quod
nos
dampnabilis
non atterat nostrosque subditos improborum petulantia non afHigat.

quod nos, ad quos Romani"* vacantis imperii regimen pertinere dinoscitur,
attendentes quam avide Italie partes, presertim que ad imperiura ipsum pertinent,
negligentie culpa
Hinc
est
1163.
a)
se R.
^) /oco vicario
Dei desu-iU 1.
Clemens
iectarura imperio vicario in temporalibus generali.
1164.
coustituto 2:
c) nostri
p.artiuiu Italie
apostolatus 2.
')
Eomano
Romani
sub-
dce2.
APPENDIX
1206
IV.
prudentia et potentia utique preditum,
icctoi-em exigixiit stronuitate,
cuius providentia
tuta inter improbos innocentia perseveret, et in ipsis improbis nocendi facultas et audacia,
jue contemptum consuevit parere, refrenetur, hiis precipue temporibus, et requirant,
nccnon
et in consideratione
deducto, quod nos. ad quos negotia undique velud ad mare
non valemus. necessarium fore prospeximus,

ut alii prefati curam regiminis committere debeamus, ut ubi nos presentes esse non
possumus. nostra saltem per eum auctoritas presentetiu'.
(2) Exacte igitur deliberationis
examine precedento ad te, iili carissime, queni nobis et ecclesie Roniane devotum
Humina
confluunt. premissa per nos exequi
novimus, cuiusque prudentiam, strenuitatem et potentiam experientia in magnis et arduis

probata negotiis luculentius manifestat, nostro considerationis oculos convertentes, te de
fratrum
nostroruni
lanuensi
cum
vicarium
in
plenam
tibi
consilio
in
partibus
districtu, territorio
et pertinentiis suis
temporalibus usque ad sedis apostolice beneplacitum constituimus generalem,
potestatem
et
liberam tenore presentium concedentes, ut dictum vicariatus
quem
officium per te vel alium seu alios,
durante
beneplacito valeas
Romanorum
10
tamen subiectis imperio, civitate

certis ex causis dumtaxat excepta,
dicto
ipsis
exercere,
vel quos ad hoc
ea*^
ydoneos reputaveris, dicto u

quod postquam rex
videlicet apposita lege,
approbatus regnare
nobis vel nostris successoribus
ceperit,
extunc
tu
Etsi forte contrarium feceris, personam

ulrra duos menses eodem officio non utaris.
tuam excommunicationis, terram vero interdicti sententiis, quas propter hoc exnunc
ferimus, decernimus subiacere. Nobis nichilominus reservantes expresse, quod civitates,
de quibus nobis visum fuerit excastra et loca alia in predictis partibus consistentia
pedire, ab huiusmodi generali concessione, quandocumque et quocienscumque nobis visum
fuarit expedire', possimus eximere eaque ad nostrum vel alterius per nos vel alium
exercendum regimen revocare. Esto igitur, fili carissime. fortis et constaus dictumque
vicariatus officium devote suscipions, ipsum iuxta datani tibi a Deo prudentiam sic
l^rudenter, sic viriUter et potenter ad Dei gloriam, nostrum et ecclesie Romane honorem,
subiectorum utilitatem ac tui exaltationem nominis studeas exercere, quod proinde divine
retributionis premium assequi et nostram ac dicte sodis gratiam uberius valeas pro-
20
m(?reri.
Exulet prorsus a prefato regimine (luesumus odium.
favor
nil
sibi
2.-.
indebite
vindicare presumat, sed statera recta lanceas appendat equo libramino, habensque
Deum
30
solum pre oculis nunc oleum. nunc vinum iuxta temporum et locorum aliasque debitas
circumstancias fundere ratione previa non omittas, ut sic populus tuo commissus rogimini ipso duranto in pacis pulcritudine sedeat et in roquie habitot opulenta.
(3) Per
hoc autem, quod dictum vicariatus officium suscipies et per te vel alium seu alios ipsum
geres, volumus auctoritate nichilominus apostolica
versus conventiouos
ot
contentas
conditiones
decernentes,
instrumonto
in
quod nequaquam ad-
seu
litteris
concessione regni Sicilie ac totius terre que est citra Farum, civitate Beneventana
territorio,
35
confectis de
cum
per sedem apostolicam clare memorie
districtu et pertinentiis suis excepta.
Carulo^ avo tuo eiusque in regno et terris predictis successoribus facta vonisso in aliquo
censearis aut penas aliquas in
earum aliquam
incurrisse nec
eisdem conventionibus^
iuramontum
super''
plenarie adimplendis ot inviolabiliter observandis
iuramentum ipsum aliquod impedimentum
et
conditionibus expressas vel
eisdem conventionibusB et conditionibus

a te
prestitimi
aliquatenus violasse,
quominus predictum officium per

te vel alium seu alios dicto nostro durante beneplacito'' libere valeas exercere.
Conventionibus tamen ac' conditionibus prefatis" in nullo propter hoc volumus imposterum"
seu'
afferre,
derogari, sed eas in suo robore plenarie perdurare.
Dat. Montiliis Carpentoratensis diocesis,

1164.
clicto
) deeat
beneplacito
1.
2: ut
fi
e)
deest 2.
piedicitur,
')
II.
Idus Martii. anno nono.
convectionibus
ipsis et 2.
1.
) deesl
'')
2.
supra
)
1.
')
aut
2.
imposterum volumus
'')
2.
loco
ACTA POXTIFICLM.
Nr. 1104.
1314.
1207
116.5.
CONSTITUTIONUM
1165. 1166.
CLEMENTINARUM FORMAE PRIORES.

1313. Aug. 24. et 1314. Apr. 20.)
(inter
etiam ea qmte
Cf.
i
hidolc
(h-
ac tem^wre (lisseruit Doenniges
'Actu Henrici VII.'
XLIIsqq.
II, pag.
CONSTITUTIO
1165.
DE lUREIURANDO IMPERATORIS.
Formae
^^rioris duos textus servatos hahemus:

Textus A, qui nd formam post in Cor^wre iuris canonici rcceptam 2>ropnus accedit,
supcrest 1) Taurini in tahidurio rcgio inter Collectanea et acta Berwirdi de Mercuto
10
Mnsso 4 nr. 1 1 ( Doenniges 3Is. VI, dc quo v. stqira ad nr. 604)

quonam scrihu exaratus; fol. 117' inscripit Bernardus: Due decretales;
edidit Doennigcs J. c. II, 237 nr. 9a; 2) in hihliotiiecae Parisiensis cod. lat. 4113 (olim
Colhert. 753) fol. 5; quo codice vnria acta cx archivo vel hihliotheca paparum Avenionensi
'Diiilomi imperiali
fol. Ii6
nescio a
orimida confinentur
Textus
15
ahundat, qiiae
'.
solus superest
siib asteriscis
Formam
itihmte lohannc
iuris canonici receptn est, ride
Romani
(1)
XXII.
c.
8.S
3;
fol.
9).
342.
(P. deest.)
principes orthodoxe fidei professores sacrosanctam
vicarium* fcrvore
nonmdlis enuntiatis
jiapa ut vidctur denuo rednctam, quae in Corpore
cuius caput" est Christus redeniptor noster,

toris
Parisiensi
codicc
un. in Clein. de iureiur. (II,
12461313 Puhste
Bolimer, Reg.
80
eodem
in
adnotavimns.
Romanum
ac
Romanam
sua
et clare devotionis proniptitudine vencrantes.
fidei
ecclesiam,
pontificem eiusdem redempsibi capita
submittere non reputaverunt indignum** ac eideni Romano pontitici, a quo approbationem persone ad imperialis celsitudinis apicem assumende necnon unctionem, consecrationcm et imporii coronam accipiunt, se astringere'' vinculo iuramenti. prout tam
mos
observationis antique toniporibus novissimis renovate''
quam forma
iuramenti huius-
modi"* sacris inserta canonibus manifestant***.
Dudum
(2)
et
30
karissimum
tata,
in
sane'' inter
qnondam'' Henricum imperatorem tunc
Christo filium nostrum
Robertum
Sicilie''
Romanorum regem
rcgem' gravi discordia susci-
nos multis grandibusque periculis, que exinde proventura verisimiliter timebantur,
intendentes celeri et (qiortuno remedio obviare'',

*i cui alj ipso imijeratore celesti
**) lo<M sua
indignum
terreni siimil
quibusdam ex
ac celestis imperii
B: non reputaruut indignum, ut
eteniis
fratribus nostris sancte

comniissa add.
suiit iura
imperiis in
JB.
persoua eiusdem
Christi vicarii humaua imperia famulentur.

**^ jQgQ m.inifestant B: ac etiam observautia modernis temporibus novissime renovata demonstrant.
Licet autem an iuramentum huiusmodi fidelitatis existat a retro Romanis principibus non
fuerit hactenus hesitatum, quia tamen clare memorie Henricus Romanorum imperator, qui
subtractus, non vLi-tutem et mentem, sed nudam prosensumque confundens iurameuta per eum uobis prestita
restriugendo curiose videbatur asserere, illa ad debitum fidelitatis huiusraodi non e.Kteudi,
novo morbo curiositatis huiusmodi luculente veritatis antidotum presentis declarationis
oraculo providimus opponendum.
Cf. iiifru pai/. 1209 liii. ViKqci.
diebus proximis
40
116.5.
45
^)
prestiti ab
1.
1)
Cf.
:i.
caputl
de hac
luce
insectans
l")
1.
1.
editionem
')
B.
constringerent
Otone Koniauorum imperatore
h) Sycilie
1906) pag.
fuit
verborum
prietatem
illustrem adil. B.
noslram
'Die
AppeUation
<=)
teniporibus
") siquideni
11.
^)
B.
reuovate
")
eundcm
eisdem regibus ac add.
Kijnig
Ludu-igs
des
Baiern
J!.
hic
8)
desiint
II.
Jl,
semper
II.
ron
1324'
(Weimtir
APPENDIX
1205
IV.
Rouuino ccclesie cardinalibus, existentibus tunc in Urbe pro reformanda pace et solidanda concordia inter reges eosdem', litteras nostras sub certa forma* duximus destiiiandas
inter alia inserentes in eis, quod cum ipsi reges eiusdem ecclesie specialissimi
astricti, ipsius ecclesio dcbeant
tiiii sibi iuramento fidelitatis et alias multipliciter essent
Dictis autem litteris in" noticiam dicti Henrici ad imesse promptissimi defensores.
perium iam promoti deductis", idom Henricus ab eisdem cardinalibus requisitus, ut
super contentis in illis suum propositum responderet, quasi molestc tulisset, quod de
iuramonto fidelitatis huiusmodi per eum prestito in dictis litteris mentio habebatur, non
'
ut tractande
familiariter nec secrcte,

accersitis et requisitis
pacis qualitas
ab eo, quod de responsionibus
hominum
inter cetera publice presente multitudine
quam ad iuramentum
fidelitatis
astrictum et quod
exigebat, set multis tabcllionibus
suis conficerent" publica instrumenta,
nunquam
si
foret
ad** iuramentum
alicui obligatus,
fidelitatis
fecerat iuramentuni, propter
et
posset in
dissimulatione" pertranseat vel silentio pallietur,
sub
preiudicium
Romanc
dignum admodum
ecclesie redundare,
10
se non fore cui-
copiosa respondit,
quod ipse nesciebat, quod

antecessores sui Romani'' imperatores unquam" iuramentum huiusmodi prestitissent^,
fingens'^ se immemorem iuramenti, quod nobis ante coronationem suam prestiterat et
Nos itaquo attendentes, quod huiusmodi responsio,
post coronationem etiam innovarat.
quod
magnum
15
et evidens
opportunum fore per-
et
speximus, ut de iuraniento*** Iniiusmodi constitutioni presenti aliqua breviter annectamus*.
20
solompnes ad nos lumcios destinavit, dans
mandatum exponendi
speciale
quam ad
et
regem Romanorum electus,

per suas patentcs litterasf plenum et
namque Henricus, quam primum
Dictus
(3)
Romanam
hos et
nobis pro
eo
eis
in
fuit
devotionem ipsius
et
reverentiam filialem,
ecclesiam sincero gerere se dicebat affectu, necnon petendi
impetrandi a nobis favorem et gratiam consuetos, offerendi quoque" et prestandi pro
eo et in ipsius
animam
iuramentum
generis
debite nobis et eidem
nichilominus
ac
petendi
ecclesie
a
nobis
per
unctionem, consecrationem et Romani imperii dyadema*.

nostra et fratrum nostrorum presentia constitutis ac
cum
per eos" A^Hnione, ubi tunc eramus
ciiiuslibet
et
fidelitatis
manus impendi
nostras'
itaque
Prefatis
secundum''
25
alterius
dicti
nuntiis
in
tenorem mandati
nostra^ curia residentes, in publico consistorio,
30
quo erat prelatorumff et aliorum tam clericomm quam laycorum non modica multitudo, premissis per eos coram nobis oxpositis", petitis humiliter et oblatis, nos eodem
mandato et decreto eiusdem electionis'' Henrici ex parte principum tam ecclesiasticorum
in
quam secularium, qui eundem elegerant, nobis per

cum eisdem fratribus deliberationo discussis factaque
*) loco
loco
sub certa tbrina B: paternas precea et efficacia super
ad iuramentum
mentorum
quod
B:
nuntios presentatis,
quoque persona eiusdem Henrici, prout
cordi et legittima plena fide, examinata
'*'*)
dictos
lioc
plena
nobis de electione huiusmodi con-
absentia''
mouita continentes.
fidelitatem huiusmodi obligatus,
immemor
ut videtnr
inra-
que.
***) loco iurameuto huiusmodi
B: ordine iuramentorum et ipsis etiam iuramentis, que dictus

Henricus tam ante quam post sue coronationis insignia nobis et eidem ecclesie prestitit.
***.
Cf. iiifra pag. 120'J not.
f) in quibus nos suura nominabat domiuum, ut decebat" add. B.
tt) et principum seculariura et aliorum electorura eiusdem Henrici add. B.
40
m) esse debebant ^-1 2 B.

deductis B:
") loco in
1165, 1) loco reges eosdem B: iuter eos.
v) Ronianorum A 2.
receptis ab eis.
") et quibuscunque volentibus traderent add. B.
'i) un in corr, A
) siniulans alia manu suprascriptum A 2.
') araitta1.
') disimulatione A 1.
nius
y)
u) nobis
1.
Romana B.
^) sequitur
1)
sua
')
delet.
Cf supra
add.
seguitur
pai/.
1.
842
2 B.
")
suplicando
<=)
not.
sibi
add.
2 B.
") iuxta B.
eadem manu supra lineam add.
^)
2.
per eos
*) eleet.
delet.
eiusd.
A
A
2.
2.
correclum esse videlur ex debebat B.
1.
2)
Cf.
supra nr. 840,
3) Supixi nr, 293.
ACTA PONTIFICUM.
patiebatur ipsius, et inquisito de ipsius
cum
sunt merito requirenda,
dem
probitate ac
fide,
pluribus prelatis et
personam, mores, condicionem
Ilenrici
Nr. 1165.
1314.
ydoneaque reperta
examinatione predicta,
in
Romanorum,
declaravimus regem
persona imperatoris
in
auctoritatis viris, qui eius-
statum plenius noverant et cuius etiam
et
nos et fratres nostri aliqualem noticiam habebamus.

6
que
aliis,
magne
aliis
1209
propter quod facilius transivimus
nominavimus,
ipsuni
ipsius approhantes
denunciavimus et
eumque
pei-sonam
sufficientem et
habilem declarantes ad suscipiendum'' imperialis celsitudinis dignitatem ac decernentes

unctionem, consecrationem impei-iique Romani'^ coronam sibi per manus nostras debere
Et subsequenter a prefatis nuntiis sufficiens'' ab eo ut premittitur mandatum
concedi*.
10
habentibus secundums formam in** decretis que incipit Tibi domino"^ comprehensara
recepimus iuramentum^.
fidelitatis
(4)
non
fuerit
Licet autem, an iuramentum'' fidelitatis existat, a retro Romanis principibus

hactenus hesitatum, quia tamen idem Henricus Romanorum imperator, qui
diebus proximis fuit de hac luce subtractus, non virtutem et mentem,

15
prietatem' verborum insectans'^ sensumque confundens
dictum curiosc videbatur asserere, ut prefertur, illud
non extendi. novo morbo

contentis
htatis
apponendum.
et
ne
rationibus,
aliis
pensatis",
mentem
iuramento, quantum ad efifectum,

nos premissis
25
meditatione
sollicita
pro-
huiusmodi luculente antidotum veritatis" presentis

Quia igitur capitulis in iuramento fide-
curiositatis
declarationis uraculo providimus
20
nudam
set
iuramentum restringendu pread debitum fidelitatis Imiusmodi
et'
ipsa
capitula
et virtutem ipsius
quis
Romanum
in
prefato
in
non
est
assumptus
imperatoris
dubium
contineri,
principem vel
in
posterum" assumendus, an iuramentum huiusmodi per dictum Henricum imperatorem

prestitum et per successores ipsius in futurum prestandum fidelitatis rationabiUter dici
possitp, in dubitationem dueerei audeat vel super hoc contrarium astruere veritati,
auctoritate apostolica de fratrum nostrorum consilio unanimi et concordi'' declaramus
iuramentum'
et etiam diffinimus% illud
fidelitatis
existere ac censeri dcbere.
Preter predictum insuper iuramentum** dictus Henricus, priusquam ingrederetur
(5)
Ytaliam" vel ibidcm iura aliqua exerceret, sub testimonio suarum patentium litterarum***
in
30
manibus'
dilecti
ad hoc
nostri
totisque
fide
ad hoc
*)
viribus
**) loco in deeretis
inductam
35
conservaret",
et
revereretur
insuper
capellani
quod
litteras,
omnemque
defensaret
Deinde nos ad instanciam procuratorum ipsorum
recepimus iuramentum.
fidelitatis
etiam
et
universis personis ecclesiasticis et secularibus eidem regi subditis
mandavimus
Tullensis
prefate ecclesie nomine recipientis,
et terminum assignantes nfld. B.

iuramentum B: a dieto Otone Romauorum iraperatore super hoc
certum locum
sibi
ecclesie
scolastici
per nos missi, nostro
iuramento firmavit, quod eandem ecclesiam et fidem catholicam
promisit et corporali
pura
de Mollianis
lohannis
filii
specialiter
Romanorum
per apostolicas
ipsi regi seu nunciis, procuratoribus et officialibus suis efficaciter
intendere ac parere sibique de iuribus suis integraUter respondere curarent, dictusque Henricus
rex
postmodum a nobis humiliter
propterea ad
rogandum.
illa
11G5.
'')
vero.
suscipiendam B.
hninsmodi add.
anlid.
.1
2.
in existat
")
item deleta sunt
1)
presentis male
1.
2.
2.
>)
deducere
')
") et add.
dicti -i 1.
LI,.
i)
2.
e.
33 Di.
delet.
2.
illud
-4
LXIII.
CONSTITUTIONES
IV.
assignatis.
intendere nequeuntes predictum terminum in tempus aliud duximus pro-
Postmodum
suum dominum" nuncupabat
***) in quibus etiam. ut decebat, nos
4^ h)
munus huiusmodi consecrationis et

Sed nos tunc arduis occupati negociis et
postulavit, sibi per nos
coronationis impendi loeo et termino
40
corr.
2.
'')
)
^)
^)
2)
Cf.
impostenim
unanimi
iuramentura
1.
ex a?
et
mpru
lin.
2.
concordi
bis scripturn,
seijuitur
) ad
1.
corticem supra
add.
lioc
add.
P)
add. B.
2.
A
')
Cf. siipin
2 B.
deest
8)
rationabiliter dici possit delet.
deleta sunt
aemel deletum
1.
2.
")
^)
et
f.
iuxta B.
2.
et
vorit.
corr.
etiam diffiuimus
Italiam B.
rasura unius verbi B.
nr.
1208 mt.
^3298.
152
^)
seqnitur
APPENDIX
1210
fautores,
quoslibet,
scisma et hereticos
heresiin,
IV.
receptatores et defensores ipsorum
nunquam cum Sarraceno, pagano, scismatico seu alio quofidei non habente aut cum aliquo aho prefate ecclesie
catholice
communionera
extenninaret pro posse ac

libet
inimico
seu eidem manifeste suspecto unionem quamlibet, parentelam aut
rebelli
vel
confederationem
tam nostram quam successorum nostrorum personas, houorem
iniret, set
statum manuteneret'', defenderet et conservaret contra omnes homines, cuiuscunque

Eidem adiciens iuramento, quod manuexisterent preeminentie, dignitatis aut status.
et
omnia per predecessores suos reges ac" imquibuscunque ecclesiis quocunque concessa tempore et continentie cuiuscunque ipsaque omnia et spccialiter ac precipue per
clare memorie Constantinum, Karolum'', Henricum, Ottonem'' IIII, Fredericum'^ secun-
semper atque servaret
teneret
Eomanos"
peratores
dum
privilegia
Romane
prefate
aut'' ahis
'^
lo
atque Radulphums predecessores ipsius super concessione, recognitione, avoatione,

Romane ecclesie ubihbet posi-
quitatione et libera dimissione terrarum et provinciarum
tarum, quarum etiam multas nominatim expressit'', sedi' apostolice Romanisque Ponti-
quocunque
sub
ficibus
concessa
tenore
innovavit ac etiam de novo concessit,
recognovit,
terras
et
confirmavit
ius et' proprietatem ipsius ecclesie plenissime pertinere
ahquam ipsarum partem
easque nichilominus ex habun-
Sub predicto"" se obligans iuramento, quod

unquani tempore occuparet seu quantum" in
danti de novo ecclesie sepefate donavit.

ipsas vel
ex certa scientia n
et
atque'' provincias recognovit ad
ipsas
nullo
eo esset ab alio permitteret occupari, nec
eis aut aliqua parte
in
ipsarum iura aliqua,
quomodoHbet possideret, nec in eis etiam

aut iurisdicionem quamcunque per se vel ahum
possessiones aut tenutas haberet seu
seu cuiusvis capitanie officium
quodque ut princeps catholicus

iuvaret et consiliis et auxiliis
et
illi
20
potestarie
exerceret,
ipsam
quoscunque inobedientes et
ecclesie advocatus atque defensor
sepedicte
assisteret oportunis contra
eidem et precipue contra occupantes seu turbantesP terras predictas seu propartem quamHbet earumdem. Sub eodem etiam iuramento promisit, quod
tam ipsam Romanami quam alias ecclesias, libertatem ecclesiasticam, bona, iura, prelatos et'' ministros ecclesiarum ipsarum manuteneret, conservaret ac defenderet suo
rebelles
*5
vincias vel
posse, ecclesie
Romane
vassalhis contra iustitiam nuliatenus offensurus, devotos ac' fideles
ecclesie etiam in imperio constitutos benigne tractaret nec eos opprimeret contra iusti-
tiam aut quantum
in
et iusticiis conservaret
eo esset per alium opprinii sustineret,
set in
30
suis potius iuribus
*.
Postremo autem idem Henricus consecrationis et coronationis sue tempore

sibi huiusmodi consecrationis et coronationis insignia miseramus ad Urbem, illud nostro nomine recipientibus corporahter prestitit iuramentum, quod in pontificali Romano prestandum per iniperatorem coronacionis
sue tempore continctur, ac post coronationem eandem iuramenta predicta nichilominus
(6)
aliud eisdem cardinalibus, quos ad impendendum
innovavit, prout in patentibus ante sue coronationis insignia eius regio sigillo
aliis
coronationem huiusmodi
post
in
litteris,
quas
quibus et etiam
aurea bulla munitis
in aliis prescriptis htteris suis
Romane
archivis
in
imperiali
eius
ecclesie
reponi
nos suum
dihgenter
et
magno
inde
35
et
confectis
dominum nominabat,
conservari facimus*,
40
plenius
continetur"''.
1166.
<)
excidit
expresse
") in
r)
y) ct
A 1.
A 1.
quantum
deest
1)
add.
)
i)
i.
Supra
2.
s)
1.
2;
aedique
1.
")
atque
adque
aut
^)
Othonem
1.
nr. 393 et 454.
1.
Otonem B.
<)
^) et
1.
*)
2)
1.
')
perturbantes
p)
lecimus
Supra
Komani
nr.
corr.
1.
454
Frideiicum
et
807.
1.
2.
1.
b)
s)
ac
2.
Eadulfum
ex ad delet.
1.
<=)
1.
"")
i) sequitur eeclesiam
qnibusUbet
b)
2.
nominavit
supradicto
subpunctum
A
A
1.
2.
45
ACTA PONTIFICUM.
Nr. 1165. 1166.
1314.
1211
Patet" igitur ex premissis dictum* quondam Henricum imperatorem Romanodixisse, qui respondendo dictis cardinalibus, ut superius est expressum,
(7)
rum non bene
Romane
post nobis ot ecclesie

tatis
nunquam
Ad formam
sub
sacramentum
tideli-
CONSTITUTIO IN FAVOBEM ROBERTI REGIS SICILIAE.
1166.
prestita iuramenta predicta dixit, se
alicui prestitisse".
1 citata
priorem edendam denuo contulimus
ad
nr.
1165
de sent.
et re
Collectanea Bernardi
fol. 68'.
Formam denuo
redactam
et
in Corpore receptam
vide
c.
Clem.
in
iudic. (11,11).
Bolimer, Reg.
10
Clemens
12461313
ad perpetuam
etc.
Pastoralis cura
(1)
Pdbste 343.
quondam Romanorum
et
80
obedientia
asserente
demum
imperatore predicto, quod
confederaciones et conspiraciones fecerat in ipsius
quodque tractaverat
eiusdem
imperatoris
et ordinaverat, ut civitates
eum
contra
consistentes'^
et
quedam
eiectis
ipsius
imperatoris
officialibus,
occuparant
tenebant, et alias etiam in imperatoris et imperii eiusdem
et
imperii in
imperium rebellarentj
gentesque sui* ipsius fulte subsidio nonnullas alias imperii civitates

violenter
populi
obviare et
Sane cum iam dudum inter H(enricum) imperatorem

in Christo filium nostrum Robertum Sj-cilie regem
ipsius subditis rex
maiestatis offensam
christiani
periculis
carissimum
gravis fuisset materia turbationis exorta,
cum quibusdam
cunctas
eorundem
remediis subiectorum,
removere compellit.
scandala''
memoriam.
nobis divinitus super
sollicitudinis
nationes iniuncta nos invigilare"
15
rei
(P. deest.)
et
castra,
inde
pro ipso rege occupata
contemptum et sue maiestatis

eundem ac maliciam
iniuriam et reipublice detrimentum multa gravia fuerant per regeni

et
ai
quam a subditis imperatoris commissa,

eundem quibusdam processibus contra eum, absentem tamen
instigacionem ipsius tam a suis stipendiariis
prehabitis per imperatorem
quamvis legittime iuxta imperatoris assertionem citatum, ac quod supradieta erant notoria,
per imperialem interlocutoriam declarato, imperator ipse affirmans regem propter premissa lese maiestatis criminis reum esse,
in
ipsum peremptorie ut
dixit [et] sufficienter
tamquam rebellem, proditorem et hostem

privationis omnium dignitatum quocumque com-
citatum, set comparere contumaciter recusantem

30
imperii
ac
reum
prehensarum
provineiarum
criminis
titulo
,
et
bonorum, iurium
quando veniret in suam
terrarum,
temporalium, et
si
sententiam promulga^nt,
*)
supradicti
quibus se intitulabat rex ipse, auctoritatum quoque, hononim,
omnem
et
tam perpetuorum quam
iurisdictionum
et imperii fortiam, mutilationis etiam capitis
supplendo defectum,
quis forsitan fuerat ex sollempni-
si
hco dictum
prestitisse B: quod idem imperator Henricus omnia que fidelitatis continet
iuramentum iuravit specialiter et distincte, prout doctorum solennium indubitanter tenet
opinio et ex verbis et mente iuramentornm ipsorum sane intelligentibus evidentius demonstratur.
Nos igitur premissis et aliis rationibus diligenti meditatione pensatis, ue quis in
Romanum
40
assumptus principem vel in posterum assumendus, an iuramenta huiusmodi per

dictum Henricum imperatorem prestita et per successores ipsius in futurum prestanda fidelitatis rationabiliter dici possint, in dubitationem deducere audeat vel super hoc contrarium
astruere veritati, auctoritate apostoLica de fratrum nostrorum consilio declaramus et etiam
diffinimus, illa et similia iuramenta fidelitatis existere et censeri ac Romanum principem
prestare debere illa
Romano
1165.
") Patet
1166.
prestitisse
invigilate 1.
pontifici vel alteri, cui
Cf. ûpra pag. 1209
dnxerit committendani.
lin.
receptionem illorum Romanus pontifes
ISsqq.
mutato ductu, atramento pallidiori artiiu acripta
'')
scandalis
1.
') constitentes 1.
^)
2.
sue supra liiieam add.

1.52*
1.
APPENDIX
12)2
tate
obmissus
iuris
Verum
(2)
voluntaria
deteriores haberct,
eam
extinguat* pericula et in
esse providimus
necnon
tinentia
scilicet
ipsius
si
asseruit
ut
iudicantis precipitatione
inefficacia
in
publicum precone
quod
ratione reddendum
exigente
faciens
hme
posteris profutura,
a quo et in
illorum.
conditione
sit
Eiusdem
ac recte libramini rationis.
iustitie
deliberatione' pensatis, evidenter ex eis
partus
processit,
iustitia
forsan
non prodiret, nos
detectis ipsius defectibus seminata per
uti provisione volentes,
tali
premissa
^.
quia huiusmodi sententia, que non a discretione, matre virtutum, sed
a noverca iustitie,
circa
processibus memoratis,
in
et de imperiali potestate
iustitia
IV.
quem
lata
fuit,
ipsara
subiciendam
igitur causis et con-
diligenti
ac
debita
astruitur e^ndentia nullitatis et manifeste
illius
Notorium quippe ac indubitatum existit, quod imperator predictus ad regem inimici[ti]as capitales habebat quodque grandis exercitus
tempore dictonim processuum et sententie imperatori assistens regem ipsum et suos
prosequebatur odio capitali, Pisanaque civitas, in qua lata fuit meraorata sententia,
regem capitali habebat odio notorio et antiquo. Set esto quod rex ipse alias ad premissa fuisset legittime per iraperatorera citatus, numquid venire debuit ad tantum ac
talem suum capitalem notorie inimicum exercitu feroci, grandi et pariter odioso stipatum?
Numquid etiam debuit comparere in loco admodura populoso, multum potenti ac prefato in eum odio provocato? Quis enim auderet vel qua ratione audere aliquis teneretur
consistorii talis subire iudicium, se in hostiura sinu^ reponere ac ad mortem per violentara
iniuriam, non per iustitiam inferendam'' ultroneum se ofFerre? Hec quidera iure timentur,
hec de more vitantur, hec refugit ratio, hec aborret natura. Desiperet igitur, qui citationem huiusmodi saperet artasse citatum.
Vt illud tamquara notissiraum nullatenus
obmittamus, quod exti'a districtum imperii et in regno scilicet Sycihe notorie ac continue tempore supradicto morantem citare non potiiit imperator nec citatio, si qua[m]
forsan de ipso intra imperii fines fecit-, citatum extra imperium constitutum artavit.
Nos quoque regis ordinarius iudex, quod ad imperatoris iudicium citaremus vel citari
aut remitti facereraus eundem, nequaquam fuimus requisiti, ymo licet ad nos et curiam
nostram temporibus illis rumores' frequentes de curia iraperatoris venirent et iuxta eum
etiara quidam ex fratribus nostris essent, prius tamen dicte sententie promulgatio quam
aliquid de processibus antecedentibus ad audientiam nostram [per]venit.
Denique licet
iniquitas
arguitur
Regno
10
proraulgantis.
rex ipse terras aliquas ab iraperatore tenere dicatur in feudum, non tamen
suum
in
prefato domicilium
15
20
25
30
eis, set
unde imperator in ipsius personam nulla

ratione terrarum huiusmodi nisi ex natura feudorum debitam superioritatem habebat.
Quod si punitio crirainis infra districtum imperialem comrais[s]i ad imperatorem pertinuisse dicatur, verum est quidem
si in
eodem districtu fuisset inventus delinquens
vel ad illum de more demissus.
Dicine ergo sententia meruit, que in loco notorie
ut prefertur non tuto a capitali notorio inimico in absentem nec citatum legittime ac
inauditura per consequens et indefensum non maturo fuit iudicio, sed precipitio et dc
tanto presertim ci-imine promulgata?
(3) Rursus non est silentio relinquendum, quod rex ipse, noster'' et ecclesie Roraane
ratione Regni predicti notorie subditus homoque ligius et vassallus ac in eodem Regno
non ut premittitur in imperio certura, continuuni et notorium doraicilium habens', quanin
eam
fovebat,
35
tumlibet omnia in sententia supradicta contenta veritatem indubiam continerent.
nedum
regem
[ex] causa,
1166.
male
1.
1)
ymo nec cum
iure,
attingant
^) bis
Supra
que
nr. 946.
colore
tulit
veritatis subsistentiam
f)
1.
scriptum
iuris
1.
libatione in
1)
2) Cf. sitpra
non habebat.
nova pagina
desunt quaedam
iraperator
1.
prooemium ad
1.
8)
suu
1.
sententiam
in
Propter quod etiam quod in

'')
) videtur scripium
nr. 848.
Sicque
sepedictam
refferendam
1.
')
remittens
esse contraf?) iuris colore
ACTA PONTIFICUM.
eo
fuit
regem eundem privando regno

perpetuis
dicionibus
tenebat
potius
et
sub
appositione penarum,
5
10
quarum etiam
presumeret respondere
eo nullatenus vel ab" eo,
sub
necnon inhibendo
nobis,
aliquas sibi
1213
dignitate ac terris etiam aliis et iuris-
et regiii
que
temporalibus,
et
Nr. 1166.
1314.
"
eadem
in
sub
sententia
set a nobis
magnarum
applicari mandavit, ne quis dicto regi
suisP
debitis ipsiusve familiaritate vel servitio remanere aut

eidem contra ipsum imperatorem quovis modo impendore consilium, auxilium vel favorem, cum debitores, servitores et auxiliatores huiusmodi extra imperium et in Regno
constituti predicto ac de ipso et aliis diversis non subditi imperio existentes millatenus
imperatori subessent nec ex committendis in Regno eodem dictis posse[n]t penis astringi,
absolvendo quoque ab omni fidelitate, obligatione, servicio, promissione ac pacto provincias omnes, ci\itates ot castra ipsiusque vasallos et feudatarios ac alios quosHbet
eidem regi quomodolibet obligatos, cum includerentur in absolutione huiusmodi terre
et
in
persone nobis et ecclesie
messem nostram
Romane
et aliorum etiam
subiecte,
regum
proprie terminos potestatis excessit, in
principum, quorum subiectos sua secundum
et
premissa nitebatur artare censura, inmittens perperam falcem suam.
15
Ceterum defectus suppletio
(4)
circa
processus adhibita supradictos non tantum
quantum ad eorum sigillationem

et notam, cum nullam super premissis potestatem haberet imperator in regem sibi alias
quam ut prefertur non subditimi, non'' citatum legittime aut remissum et extra districtum
ipsius continue ac notorie consistentem.
Nec predicta suppletio circa subditum etiam
valet ad iustificationem ipsorum et sententie supradicte,
20
ad ea potuisset de ratione referri, per que de crimine presertim sic gravi delato
defensionis, que a iure provenit naturali, facultas adimi valuisset, cum illa tollere
imperatori non licuerit, que iuris naturalis existunt.
(5)
25
Ut
igitur [sicutj
memorata
sententia iuris caret effectu,
communi aut
sic
auctoritate et
nomen habere
nomme
rei careat iudicate, ut
non
mereatur, ut etiam in
magnum
iustitie
que cum nostra,
ecclesie,
provinciarum multarum, regnorum et gentium turbatione
culis,
in
opinione
vulgi labiis
sententie
ac pacis obsequium scandalosis occurratur peri-
non modica possent occasione ipsius pro tempore suboriri, nos tam ex superioritate,
quam ad imperium non est dubium nos habere, quam ex potestate, in qua vacante''
30
imperio imperatori suecedimus,

Christus
regum
[rex]
et
et
nichilominus
illius
dominus dominantium nobis
plenitudine
licet
potestatis,
quam
immeritis in persona beati
secutum est
omnino irritos
et inanes nullumque debere aut debuisse sortiri eftectum aut nocumentum vel notam
afferre cuiquam aut debuisse ipsosque nichilominus, quantum processerunt de facto et
quicquid ob eos secutum est, in irritum revocamus.
Petri concessit, sententiam et processus

vel occasione
35
ex
1166.
t
n)
omnes predictos
ipsorum de fratrum nostrorum
sequUvr
ransponendi posito
1.
alio
1)
delet.
1.
ta seqviliir
consilio
volumus sequitur
deletum
1.
et quidquid
declaramus
delet.
) vacante
in
P)
1.
qua
1.
ex
eis
fuisse
respondere
in
suis
sljno
APPENDIX
1214
V.
APPENDIX
V.
SCRIPTA PACIS.
PAX WESTFALICA PRIOR.
1167.
1298.

fere otnnia illaesa loris
23ag.
173
Fendent sex sigilla

'Dortmunder Urkundenbuch' I (1884)
tahularii civitatis Tremoniensis.
membranaceis.
Edita
est
Cf. infra nr. 1173.
nr. 255.
Nos WicbolJus Dei
1.
lun. 24.
gracia
(P. deest.)
sancte
imperii per Ytaliam archicancellarius
Colonieiisis
nos Everhardus
et
ecclesie
archiepiscopus*
sacri
eadem gracia Monasteriensis
episGopus et Everhardus comes de Marca necnon magistri civium, consules et universitates
Monasteriensis,
Susaciensis
et
5.
Tremoniensis civitatum notum
lo-
facimus universis
quod attendentes statum terre parcium Westphalie per

filiis non que sua sunt querenperpetrata pluribus retroactis temporibus adeo et in tantum disturbatum, quod
presentes litteras inspecturis,
gwerrarum
tibus
discriniina,
vix nostris temporibus,

placuit igitur nobis
culosis
rapinas et spolia ab iniquitatis
nisi salubri
omnibus
et
et
singuhs
oportuno occurratur remedio, poterit reformari,

consensu unanimi huiusmodi pericuhs
15
et peri-
turbatorum machinacionibus et conatibus salubri sancte pacis remedio occurrere,
pacem iuravimus
et
ad
ipsius
sancte pacis observacionem bona fide et intencione sine
dolo nos ad invicem astrinxiraus interposito iuramento divitibus, mediocribus, pauperibus

et mercatoribus
quibuscunque ac ahis transeuntibus infra terminos ducatus Westphalie
et dyocesis ac dominii Monasteriensis
20
ad quinquenium durature, ut universi sub umbra-
culo sancte pacis valeant respirare.

2.
Et ne tam
multitudinem
paucioribus
salutifera, fructuosa et necessaria pacis ordinacio propter
omnium nostrum
copiosam
qui paceni iuravimus dissolvi valeat vel remitti
et
in
via brevior, eligimus nos archiepiscopus pro conservacione et prosecucione
25
lohannem dominum de Bylsten et Antonium de Scheydinge

mihtes, et nos Monasteriensis episcopus Gerlacum de Beveren et Ludolphum de Monasterio miUtes, et nos Everhardus comes de Marca Engelbertum de Herborne et Theodericum de Wickede milites, nos vero cives Monasterienses Henricum Riken et Bernardum
Kircherinc concives nostros, nos Susacienses Albertum de Palsole et Wfllfardum Eppinc
30
sit
pacis predicte virum nobilem
concives nostros, et nos Tremonienses Henricuni
Longum
et
Bertrammum Sfiderman
concives nostros adiungimus, qui certis temporibus et locis ab ipsis ordinandis convenient
1167.
*)
usque huc atramento pallidiori or.
SCRIPTA PACIS.
1298.
Nr. 1167.
1215
et tractabunt et quidquid commoditatis et utilitatis pro observancia pacis excogitare et
invenire poterimt, ordinabimt.
Quod
;$.
pacem
si
existant vel
dicionis
existentibus
a quibuscunque seu a quocunque, cuiuscunque status vel con-
perquisierint
procedendum,
repererint violatam,
et
pacis
dicti
terminos prenotatos in personis vel in rebus inibi
infra
existat.
quod eontra
ita
seu ordinatores,
tractatores
si
tales
fueiit merito
violatorem pacis invenerint
iniustum et conpetenter monitus noluerit excessum suum emendare, tunc pacis tractatores
secundum tenorem iuramenti
10
Quam
vires, situs et facultates.
sui
contra ipsum
expedicionem ordinabunt et uni-
numerum armigerorum
cuique dominorum ac civitatum
inponent iuxta cuiuslibct ipsoruni
expedicionem nobis archiepiscopo Coloniensi,
si
fuerimus, alioquin marsalco nostro Westphalie intimabunt sub suis patentibus
presentes
litteris
et
comnuini. quo in huiusmodi factis communiter utentur, et iurabunt tactis sacris,

quod nec prece nec precio nec odio nec timore alicui parcent in premissis, cuiuscunque
sigillo
conditionis
status vel
15
sic
facta
nos archiepiscopus,
si
in
Qui omnes infra terminum commoderandum potenter et patenter,

prout status negocii et quahtas personarum pacem violancium requisierint, expensis
propriis procedemus nec desistemus a persecucione pacem îolancium, nisi condigna
prestita fuerit emenda et pax extiterit reformata.
4. Si autem pacis violator monitus iniuriam suam revocare et excessum suum
et
Qua intimacione
existat.
terminis fuerimus, alioquin marsealcus noster ulterius dominos et civitates convocabimus
convocabit contra pacis violatorem processuros.
petentem
super hoc ab
emendare
voluerit,
emendam
et
territorio,
cunque
in
fuerit
6.
Qua emenda
prestita deinceps super huius-
nullo debebit argui vel culpari.
si aliquis pacem violaverit et ob hoc in

quo dehquit vel ad quod spohum deduxerit, proscriptus fuerit, illc quiab omnibus sancto pacis conservatoribus et in omnibus locis, ad que pax
contigerit,
in
omnibus
locis
iudicabitur
est etiam,
quod
si
aliquos vel aliquem de predictis personis et adiunctis
adiungendis vel assumendis mori, abesse vel legitime impediri vel revocari
qui ipsos vel ipsum instituerant et adiunxerant, alium vel alios in locum
illi
illorum vel
ipso
proscripto, acsi ibidem deliquisset.
Adiectum
et assumptis,
habebitur et de
pro proscripto
extendit,
se
tamquam de
30
excessus moderandi.
Insuper est condictum inter nos, quod
5.
iurata
habebimt ipsum recipiendi ad
predicti pacis ordinatores potestateni
emendam
modi excessu a
26
ordinatoribus
pacis
ipsis
illius
poterunt et debebunt subrogare,
qui consimilem habeant vel habeat
potestatem.
7.
36
Si vero predicti pacis ordinatores seu conservatores
omnes duodecim convenire
nequiverint ad suos tractatus et negocia prosequenda, set contingat
unum
vel duos abesse,
quidquid ceteri ordinandum'' decreverint, hoc processum habebit, acsi omnes convenissent.
Dicte etiam persone sic assumpte semel ad minus convenient infra mensem,
5.
nisi forte necessitas et pacis turbacio
9.
40
sit
Quod
si
aliqui
sint viri pacifici et
tales
assumi poterunt et
ad conveniendum sepius astringat eosdera.
comites, nobiles vel civitates, de quibus verisimilis
boni pacis emulatores, huiusmodi ordinacioni

nostrum consorcium de unanimi assensu omnium nostrum
Super omnia tamen" quibuslibet dominis et civitatibus in
admitti.
presumpcio, quod
includi petiverint,
principes,
in
confederacione pacis iurate adherentibus in sui

45
In
horum testimonium
et
firmitatem
iuris
vigore permansuris.
evidentem
presentes
litteras
roboravimus
sigillorum nostrorum appensione.
Actum
et
datum
in
festo
nativitatis
millesimo ducentesimo nonagesimo octavo.

1167.
>)
seipMuT dux
delet.
or.
<=)
tann or.
beati
lohannis
baptiste,
anno
Domini
APPENDIX
1216
V.
PAX BAWARICA.
1168.
1300.
Sept. 8.
Denuo cmtulimus Copiarium Bernhardi abbads AUaltensis saec. XIV., qui servatur
Monaci in tahdario generali regni Bawnrici, ubi fol. 55 59 ( fol. XLV XLVIIII)
omnes redeunt editiones.

Ediderunt a. 1861. Wittmann 'Monumenfa Wittelsbacensia' II, 110 nr. 217 et a. 1891.
Rochinge)- 'Denkmdler des baierischen Landesrechts vom 13. bis in das 16. Jahrhunderf
manu
II,
coaeva inscripta
est.
Superest in hoc solo codice, quo
55 sqq.
Sympsin huius ^mcis cum Pace Bawarica a. 1293. supra tom. III. nr. 633 edita
cum Pace Rudolfina a. 1281. supra tom. III. nr. 278 vide Rockinger l. c.
Numeros capitum tam editionis Wittmannianae quam secundo loco RocJcinêrianae
itemque
lo
Pacis scriptorum priorum

et typis minoribus expressos nostris adiecimus.
quae cum nostro textu plus minusve conveniunt, margini ascripsimus.
uncis inclusos
capita,
(P. deest.)
Wir
I.
Ott,
Rudolf* und Stephan von Gots genaden hertzogen ze Baiern und

offenbar und tun chunt allen den di disen brief
is
pfallentzgraveu ze Rein verjehen
ansehent oder horent lesen, daz wir nach unser herren rat dez bischolfs von Freising
und nach unsers oeheims

und die
disen lantfrid
sept. 29.
mnr^633
rat graf
sfetz
Gebharts von Hirzberch und nach unsers rates rat

haben, die hernach geschriben stent, uns und
gesetzet
von sand
20
Wir** setzen dez ersten, daz die bisch6f und alle pfafheit ir alt friheit
2. (1. 1.)
und ir alteu recht haben und daz niemen di gotshseuser und ir Iseut und ir gut fur
den vogt oder ienien ze laid noch fur niemen anders" pfend oder raub oder brenne.
Svver daz darfiber tut, wirt der dez i\berzeuget vor dem richter als recht ist, den sol
man in di aeht tfln, und sol den dar auz nicht lazzen, er gelt dann den schaden dristunt
als tewer er ist.
Und siiln diu zwai tail dem gotshauz werden und daz drittail dem
vogt.
Und darumb sol er dem richter ffimf pfund ze wandel geben.
25
unserm land ze frum und ze eren und haben auch disen

Mychels tag der nu chumt uber dreu jar.
3.
c. 3.
bistum
(2. 2.)
si
4.
c. 4.
tun
bestset
Ez'' sol
auch niemen richten uber die widem dann der bischof,
Ez
auch die gevangen
in
dez
30
sint.
(3. 3.)
suln
all
ledig
sin
auf daz geliibd, daz wir nu
imd getan haben.
herren lant
Dazu setzen wir. ob ein raub auz

gefuret imd getriben wii-t, fflr daz der
chumt oder
in sin gebiet, so sol er in selb gelten
5.
c. 5.
(4.4.)
werd, oder sich

gevolget
ander
nem
der richter mit
sein,
Wir setzen auch, swer

man ze tod sleht mit
einen
mer mere in daz lant

sol, und seines aigens
dem
dem
herren land
in
dez
andern
selb raub in dez selben herren lant
oder er
da von,
sol
schatfen,
daz er wider
35
daz er im an gevserd nach-
1168.
*)
')
eintweders herren hof,
in
Und
lazzen chomen.
sol seineu
sol sich der lantherre
dem weg
supra lineam add.
ze
c.
sequitur rasura unius verbi
tod,
c.
di weil wir
bei ein
mutwillen, den sol unser ietweder fiirbaz nim-
land vertriben sin und sineu chind
Sleht aber er in an
c.
aid
eines
liab.
6." (5. 5.)
c. 6.
cleri
lantfrid
lehen lihen, der
underwinden.
und
sin
hausfrowe
si
ze reht leihen
sol er ewichleich
alles
guts
er zu uns oder von uns ritet,
da
in mari/ine seniper alia

')
Und
in
maryine Nota
manu
ile
enwert
ez
ut videtur scriptum
eodem
c.
^)
De
si
40
von
sin.
umb
libertate
parlim erasum
c.
4i
SCRIPTA PACIS.
umb
totveintschaft oder
dann
bevrger
enterbet
Und
!<
man uber
so sol
der lem ziehnt.
10
beret er sich also,
er sol aber von
sin,
in
sol
umb
ez
Nr. 1168.
1217
dem
so
siiln
si.
daz selb geschehen.
Umb
Er
ist.
daz er von uns oder zu
sineu chind und sin hausfrowe niht
land ewichlich vertriben
richten als reht
vor geschriben
in sten, als
siner genozzen, daz er sin niht enwest,
rait drin
uns riten wold.
ander sach, so
1300.
Wirt aber er gevangen,
sin.
ander wunden,
Aber umb
di
zfi
wunden
dem
tod oder
zfi
im der herre
heizzen brenn swaz er hat, und sol ein jar von dem hmd sin.
Swer aber
(6. 5.)
einen man sleht in unser eintweders hof, den sol der ander niht behausen noh behalten,
er chom dann geflohen zu iem, so mag er in behalten XIIII tag, untz er sich der
sach ervar, und ob er in gehulldign mug''.
Ist aber daz er in lenger behalt oder ze
sol
chlcin
sol
als hernach geschriben stet.

Wser aber daz
burch hiet und sich setzen wold gein unser eintwederera oder daz in anders
iemen behielt, den sol der besitzen, in des land er gesezzen ist, und sol im der ander
Geschpeh dez niht, so sol darumb geschehn, als hernach gedar zfi geholfen sin.
behalten geit, so sol daruber geschehen,

ei-B
15
ein
schriben
7.
stet.
Wir
(7. 6.)
setzen auch, ob dehein graf, vrie oder dinstman, deheiu hofphafFe
^. 7.
gevangen werd, daz wir den beid ledigen sfiln in XIIII tagen.
oder dehein
Geschsech des niht, so sol darumb geschehen, als hernah geschriben stet. Wurd aber
ein edelman, ein purger oder chaufman oder ein ander arm [man]'' gevangen, da sol
geschriben ist.
auch umb geschehen, als hernach o^
îtztflm
20
S.
9.
Alle strazze suhi geoffent
(8. 7.)
dem wazzer an
land und auf
Geschasch aber daz ein herre
(9. 8.)
10.
gcben
(10.
9.)
Wir
40
dem dem
wir ez enphelhen, der
ist
sin
dem
(11. 10.)
-S-
unser gult.
diener sin gelaitte
o.
ist.
geleitt
unser
in
Swer aber uns
beider land
dariiber
'^-H-
unser
fridbrjech.
Diu' wandel von sehtzig und fumfphunden
sflhi''
ab
sin.
^. 15.
c.
le.
geben und der scherig fflmf pfunt.
Wir setzen auch, daz nieman deheinen schedlichen'' man behalten c n.

iem gechflndet wirt von dem vitztum fflr einen schedlichcn man, dann
Xnil tag, ob er in gehuldigen mflg, und doch dem land an schaden. Tset aber er
dar fiber dehein schaden, den sol er fflr in dem land bezzern.
14. (14. 12.) Wir sflln auch ein stille frag haben umb die schedlichen laeut in c. is.
13.
sol,
41.
niemen dehein
ffir
tfit
Aber deu
wandel von fumf phunden sflhi besten, als umb die hant und umb die augen und umb
die haimsflchung datz' seiner purig, datz sinem hauz oder datz sinem hof, und sflln
dem chlager darumb, der die haimsflchung behabt, gevallen zehen phunt und dem
richter fflmf phunt; umb die chleinen lem dem richter ein pfunt, dem chlager XII
schiUing; umb sleht wunden ein pfund, dem rihter und dem chlager nach ietweder
wunden ein phunt. Umb flbereren und nahtetzen dem richter zwen und sibenzich
Umb zaunphenning und den schaden bezzern und bi der naht mit der^ zwigfllt.
brechen dem richter XII den.
12. (12. 11.) Wir setzen auch, daz dehein richter mer haben daime aht pferit
und der scherig einez, und suhis all naht daheim sin, er hfltte dann schedlicher Iseut.
Und als oft der richter daz ubervert und der scherig, so sol der richter zehen pfunt
11.
35
daz
man
dem andern oder
dann wir selb oder dem wir ez enphelhen.
sol,
gelaitte brsech oder
30
setzen auch,
unser lant auf
sin flber al
hernah geschriben
brfech, so sol darunib geschehen, als

25
und gevriet
fur sogetan pfantung, die
(13. 12.)
fur daz er
iniserm land mit unserm vitztum und mit unserm rat, die wir darzfi schaffen.
1168.
emeudis
c.
partim erasum
f)
^) in
iudice et precone
LL.
c.
8)
supra Imeam add.
margine add. signo posito
c.
1)
c.
'')
excidit
c.
praecedit daz subpunclum
in
>)
c.
'")
in
-.
CONSTITUTIONES
IV.
153
maryine De
margine De
APPENDIX
1218
15.
C.19.
verhohi,
(15. 13.)
Wir
daz di die
umb
setzen auch
behaltent,
si
V.
die brenner,
oder tages breunent
nahts
die
botschaft werbent,
pfenning dingent,
ezzen gebent
oder bringent unbetwungen oder chauffen gebent mit willen, aller der pen schulldig
Waer aber daz in ein man
sin, di die brenner leiden solden, ob si begriffen wurden.
ze ezzen geben must, ist er in einem dorfe, so sol er ruffen. Ist aber er ein ainsezzen
man, so
tun und
ez
sol da
mit unschuUdich
wa
oder daz inan inne wirt.
er
sin.
si,
(16. 13.)
so
suUen
aber daz ein geschrai bei
Ist
alle di
in wirt
nah zogen, die daz geschrai hornt,
und swer des niht tfit, der sol dem richter LX den. geben, als oft er des beschulldiget
Er mug sich dann davon genemen, daz er daz geschrai niht gehSrt hab, oder
wirt.
(17. 13.) Swer dos uberwunden wirt, daz er einen
daz in ehaft not geirret hab.
man uber
Wir nemen auch ab
schahprant getan hab, da sol

16. (18. 14.)
c. 20.
des morgens sinen nachgebauren und besimder sinem richter chunt
sol er
richten, als recht
lo
ist.
man
chirichgeriht und setzen, daz
richten
sfil
graven, vrien,
Docli siihi den gotshaûsern
auf den alten schrann und dinchsteten".
dinstmann ireu recht beliben an ir dorfgerichten und an andern ir gerichten, diu si ze
,
reht haben
17. (19.
c. 21.
1-").)
Ist aber daz er

di
Ez ensol unser entweder des andern diener innemen uoh beheiraten.

wider antwurten mit frowen mit alle und sol
in beheirat, so sol er in
Geschipch des
der herre ewichlich verlorn haben.
als
hernach geschriben
18. (20. 16.)
c. 22.
enpfert, volget er
niht, so sol dar flber
geschehen,
20
ist.
Swem
sin aigenman, sein
im
einem jar nach, man sol in

mug dann bereden, daz er
in
vogtman in ein panstat

Versaumet er sich
lazzen varn.
lehenman oder
sin
sin niht
ein jar, so beleibet er in der stat, er
C.23.
is
siiln.
gewest hab.
Vert aber er auz der stat in ein ander, allez daz reht, daz der herre in der vodern
stat hintz im het, daz hat er auch in diser stat.
19. (21,. 17.) Ez'' sol niemen auf den andern invarn noch laisten umb dehein giilt,
2.1
Swer
di hinder zehen phunden ist, noch ros noch hengest setzen hinder drin pfunden.
aber darflber pfenning auf ros Hhet oder auf vorgenanten schaden laist, der sol dio
verlorn haben, und sol jener, der der pfenning schulldig waz, ledich sin von<i aller chlag.
c. 24.
niemen deheinen schiitzen furen in dem lant, er hab danii

dann eines herren richter. Swer aber anders sogetan schfitzeu
begriffet, der sol in die hengst und diu armbrost nemen und sol in dem richter antwurten fur einen schedlichen man.
20. (22. 18.)
Ez
sol
drizzich pfunt gelts, er
21. (23. 19.)
c. 25.
Gespitzteu swert,
burdaim nnd
Iseuten verboten sin ze tragen und ze

wirt,
dem
verborgen harnasch
alles
Swa daz
ffirn.
si,
ffir
der herre lirlaub geben, ob ez iemen fibervert,
sol
30
si
bieten alslang und der satz wert.
Chumr
sol
allen
daz der satz geoffent
und
sol
im daz
er" daruber wider in daz lant in
35
lant ver-
dem
satz,
ssvem er dann widervert, der sol iem haben, swaz er furet, und sol in an daz gericht
antwurten und
C.26.
sol
man iem
die Iiant abslahen.
auch dehein purger in der herren stete und in den man-chten

dehein gespitztes swert, pechenhauben, burdaun oder dehein verborgen harnasch niht
tragen.
Tut er ez darflber, so sol er dem richter fumf phimt geben oder man sol ieni
deu hant abslahen. Ist aber daz er ez ze dem andern mal tut, so sol man iem die
22. (23. 19.)
Ez
sol
hant abslahen und anders wandels von iem niht nemen.
daz
si
sogetan harnasch tragent heimlich oder
offenlich,
IJbersiht
so
sol
er
aber der richter,
sinem lierren ze
wandel drizzich pfunt geben.

c. 27.
23. (24. 20.)
Wir
setzen auch, daz wir
sAln, daz sie ireu lantgeriht
1168.
")
sujjra lineam add,
habn
c.
suln,
und
und auch ander herren den graven gebieten

sullen
) dinchstetet
c.
auch wir seu

P) in
darzfi fudern.
margine De obstagio
c.
1)
vor
c.
45
SCRIPTA PACIS.
Nr. 1168.
1300.
1219
24. (25.21.) "Wir setzeu auch, daz unser entweder iliener oder nian vor deheinem c
anderm geriht ze reht ste, man chlag dann dez ersten liber in vor dem gerihr. da er
inn haus und hof Iiab und selb sitzet.
Waer aber daz man in des gerihtes verzig, so
sol er anderswa ninder daz reht suchen, dann vor dem vitztum an den steten, da' si
gemain tpeg hin nenient.
Swen man umb raub
25. (26. 22.)
ze
worden
tail
umb den
er sol halt
ist,
anspricht,
daz iem
der sol niht alain gelten,
15
Wir setzen auch, daz unser enfrweder in des andern laut burk noch
gewinnen
noh
bawen sol, diweil diser satz wert. Und swer daz flbervert, da
veste
hernach
geschriben ist.
geschech umb, als
27. (28. 24.) Wir^ setzen auch, swer zwischen zwain veinden einen hanttrid machet,
ob der von eintwederm zebrochen wirt, der den frid gemachet hat der hat den gewalt
jenen anzesprechen, der den frid zebrochen hat. Ob er ez selb dritt hintz iem bewseren
mag, so sol der der den frid zebrochen hat in der seht sin und sol den schaden mit
der zwigult gelten. Ist aber ez umb einen totslach, so sol darumb geschehen als e
umb totslech gesetzet ist und sol dem richter bezzern als ein fridbrsecher man.
28. (29. 24.) Tst daz der der den frid gemachet hat jenen der den frid zebrochen
hat durch lieb niht ansprechen wii, der richter. in des gericht er gesezzen
dar
20
umb
gevodert
sol
chomen moht,
ist,
daz
in
daz er in
er
sol
^^q^'s^,'
'.40.
in
niht
sin
zebrochen
frid
Ob
so sol
der fridbrfech
man iem
man
ehaft not bewsert,
daz er
dem
zfi
ze reht einen andern tag geben.
aber daz der der den hantfrid zebroehen hat ein sogetan man c
den hantfrid gemachet hat niht angesprechen tar, so sol er swern,
vor sines libes vorhten niht torst angesprechen noch sogetan schuld auf in
29. (29. 24.)

25
daz
ist,
der den
ist,
e. 31.
der richter den gewalt haben, daz er selbdrirt die' selben schuld bewser
auf den fridbrsechen man.

tag niht
er iem niht enbresten als rehr
buzze liden, die jener solt leiden
hat, so sol er die
Und
hat.
Und mag
ansprechen.
30.
schaden allen antwurten.
26. (27. 23.)
10
c.
29.
Ist"
4i.
diser der
bewfern.
Ob'' der frid zebrochen wirt an des wizzen der in
30. (29. 24.)
Ob
31. (80. 24.)
30
man
ein
sinen den frid brichet,
git frid ffir sich selben
des
so sol jener,
gemachet
hat, so
c.
und einer der
c.
43.
zebrochen waz.
sol derselb sweren, daz er des niht enwest, daz er
helfer er
und
ist.
fflr
di seinen
als er sin inne wirt,
daz ez an seinen willeu und an sin wizzen
selben auzzen und bered[en],
si.
sich
Und
des
sol
den er geleidiget hat. nach seiner bct auf in sin und nimmer mere an sich
Tut er des nicht, so ist er mit sampt im fridbra^ch.
32. (81. 24.) Ob zwen freunt oder zwen veint. die frid mit ein ander habent, an c
einander auf dem weg widervarent, und ir einer einen mit ieni fiirt, der frid von ienem
jener,
genemen.
35
und fuhrt daz
niht enhat,
also:
'der
man
iem tun welle, so sol er hintz im senden und sol sprechen

der van eu niht frides hat; lat daz durch mich, daz ir im
er
bi mir,
ist
Und
ze disen ziten niht entut bei mir\

40
hat er
den
frid
45.
an im zebrochen
ist
wil er des niht tun

er
sin
freunt,
und
hat
so
er sein veint,
ist
so
trewe an iem
er sin
zebrochen.
33. (82. 24.)
gemachet wirt, den frid

Oder swer daz
des ersten hin gemachet ist.
Swa zwischen zwain veinden
niemen widerbieten
der
zit
da er
ein
frid
sol
c. 46.
tset.
der wser fridbrtech.

45
34. (33. 24.)
Swa zwen
oder siner
siner freunt
la?ut
veint frid an einander gebent,
auz
dem
frid
nimt,
fflr
des selben sol er sich auzzen noch dehein helfe tun,

Tflt er ez
1168.
50
die
all
er
eintweder etlichen c
und
ir
den
frid
die wil
niht
und der
stten wil,
frid
wern
sol.
daruber, so hat er den frid zebrochen.

')
signo parar/raphi
sequifur sin delef.

c.
')
c.
ht marijine
signum pararjraphi
De pace
c.
sequilur schuld delet.
c.
153*
c.
") sine
47.
APPENDIX
1220
35.
c. 48.
Tut
Swer
(34. 24.)
in
dem
V.
frid geleidiget wirt,
Ob zwischen zwain veinden ein

sinem mag oder umb solt, helf beutet auf den
in
gemachet
frid
36. (35. 24.)
c. 49.
der sol daz an chlag niht recheTi.
er dez niht, so ist er fridbraech.
und einer under
wirt,
andern. diweil der frid wert, der
i.st
fridbrseche.
Wir noch dehein
37. (36. 25.)
c. 50.
nemen, daz er
sich
beschenn des gesatzten
si
Swer^
38. (37. 26.)
c. 51.
bischolf noch anders
dem
und daz
lant
man
iemen der den
enthaubten.
an der durchvart iemen schaden
er
sechs wochen, den sol der chlager
umb den
sol schcdlich la?ut
an
rehts.
offenlich raiset wider
der herren dinst, der rais haubtman sol
niemen
frid
Ist
gesworn
daz ein
an
hat,
man
in
raiset auz
und den nicht bezzert in

sol iem den schaden
tfit
lo
ansprechen: und
frid
zwir gelten.
Swelh
39. (38. 27.)
C.52.
iem
sol
helfen
daz
er
fehter fl&htiger in
mannes haus chumt, dez haus herre

und dar umb sol er niht in der seht
eines
chom
an schaden auz
Wirt aber der sehter in dem haus funden, mag sich der wirt niht bereden, er
west wol daz er in der teht waer, so sol nian den wirt und daz haus in di seht tun.
Und sto an des richters bescheidenheit, wen er mere ze seht tu in dem'' haus, an die
frowen und an die chleinen chint.
40. (89. 27.) Ob ein aehter ein andern htcr, sinen genoz oder sinen ubei-genoz
oder findergenoz an daz geriht antwurt, den sol man auz der a-ht lazzen, und sol fiber
sin.
c.
53.
i5
20
disen rihten.
Die weil ein man
41. (40. 27.)
c. 54.
lehen weder gehhen noh enpfahen.

c. 55.
c. ,56.
offen
in
bann und
in
der
so
iJeht ist,
Geschicht ez daruber, so hat
ez''
mag
er dehein
niht chraft.
Dehein* werlthch richter sol von deheinem pfaffen niht richten umb
dehoin sacli, er werd dann entsetzct von sinem bischof. Ez si dann ob ein pfaffe einen
laien ansprichet vor werlthehem geiiht, der sol im da daz recht hinwider tiin niht wan
umb gfilt und anders niht.
42. (41. 28.)
widem,
mul suln gantzen frid haben.

Swer weingarten, baumgarten ab
haubet und dez nahtes oder des tages dar aus stilt und ympen vas aufbrichet und dar
Swer
auz
Chloster'',
43.
(42. 29.)
si
angriffet,
der
stilt,
ist
chirichen.
fridbra'ch.
Wir'' setzen auch,
an den hp niht get, der ein gesezzen

gut
nemen
aber er
sol
an
in
recht und sol
vreithof,
(43. 29.)
lo
fridbrffich.
ist
44. (44. 30.)
c. 8.
der
-'5
swa
ein richter einen
man
man
ichtes zichet daz
iem
daz er den weder vahen sol noh sein
ist,
noh burgen von iem nemen sol. Er sol iem wan fAr gebieten. Sprichet
ein dinch daz iem an den lip get, so sol er in vesten auf daz
iem sines gfites niht nemen, untz ob er vor dem gericht enbrest oder
umb
^s
gevalle.
45. (45. 31.)
c. 9.
hab
gericht, er
Wir
auch,
setzen
in sines guts
swa
ein
man den andern anspricliet vor dem

mag der chlager daz bringen
entwert mit gewalt an reht,
mit siben gelaubhaftigen mann,
daz er in entwert hab mit gewalt an reht, den sol

gewer widcr sitzen, als lang als er entwert ist. Und sol dem richter fiimf
pfunt der schuldig ze wandel geben, und sol dem clilager abtun.
40. (46. 32.) Swa ein man lehen von dem andern hat, versmaht iem der herre, er sol
iem daz lehen hgen hizzen und sol ez iem niht vernidern noch verwerren.
(47. 32.) Mfiz
ein man sin lehen anwerden durch ehaft not, des sol iem der herre niht versten, also
man
c. 11.
daz
dem herren
116S. ")
nocli
d)
40
in sin
deletum
c.
ifi
daz lehen niht vernidert werd.

margine not
) in
margine De iudice quod
Uneam add.
c.
c.
margine De
nuUum
^) sequitur
clericis c.
tfi
(48. 32.)
delel. c.
'')
debeat captivare
in
Verlaugent ein
7) sequitur
margine nota
propriam
und erasum
c.
residentiani
c)
c.
man
^)
sinem
sequititr
signum paragrajihi
habentem
c.
4.i
c.
svpra
50
II
SCRIPTA PACIS.
Nr. 1168.
1300.
1221
herren sines leliens oder verwirret ez iem, er tu ez dann an gevserd. daz er niht bezzers
west,
.so
dem
sol ez
zeuget mit
5
sin.
zwain
wird er ez des fiber- c
veintlich haimsflchet,
oder mit der gwizzen, der
sol
in
der seht
sin.
Hat
12.
iem sines
er
gutes nihl genomen, so sol er iem zehen pfunt fur sin laster geben, einem purger fumf
einem ainschilten
ritter oder einem edeln chnecht fumf pfunt, einem gebaurn

fumf pfunt. Ximt^ aber er iem sin gtit. daz sol er iem gelten
mit der zwigult, und der den schaden getan hat, der sol selb dritt daz bereden, daz
Wil er des niht entun, so sol der danne den schaden bereden,
des schaden als vil si.
dem er geschehen ist. auch selb dritte. Ist aber er ein gebaur, so gevallent dem
richter niht wau zwai pfunt ze wandel umb die haimsuchimg.
pfunt,
zwai pfunt,
10
herren ledig
Swer einen edelen man
47. (49. 33.)
dem
richter
Wir
48. (50. 34.)
schedlichen
man
setzen,
fur
daz
Behalt cr
behaltc.
in
der
frid gechfindet wirt,
dar uber, so sol
er
daz niemen deheinen c
fur in buzzen
und
is.
er
tfit
ez mit gewizzen.
15
Swer einen schedlichen man oder einen deup gevangen f&r geriht c. 16.
iem die vinger in den schopf legen und sol swern, daz er ein deub si
und so schedlich, daz man ze reht hintz iem richten sol, und suln sechs swern mit
sampt iem, daz der ait war si. Darnach sol nian den schcpfen vragen der firtail.
50. (52. 36.) Ez sol niemen deheinen zeug verwerfen, der ein unversprochen man c. n.
ist, er mug dann hiutz iem gebringen mit siben siner genozzen, daz er die dinch getan
hab, darumb man in ze reht verwerfen siille.
51. (53. 37.) Swelih bezigen man bezzern wil und auf daz reht hin ffir sten wil, c. is.
der sol daz dem richter verburgen mit vier bidermann rat in der chunschaft, die an
gevferd da zu ratent. Die burgschaft sol man fur gut haben.
52. (54. 38.) Swere stille gwer bringen welle an einem gut, der sol nennen welih c 19.
gewer er bring, aigensgewer oder lehnsgewer oder satzunggewa^r''. Und sol auch nennen
49. (.51.35.)
bringet, der sol
jn
S5
Da gescheh dann uber

den sol man an
sinen solman oder sinen herren oder sinen geweren.
Swer raub oder deuf wizzenlich
53. (55. 89.)
chaufft,
daz reht
si.
des rauhers c
20.
daz c
si.
oder an des deubes stat haben.
Swer den andern mit gewalt herberget, ez si pfafte oder

dem richter fumf pfunt ze wandel.
54. (56. 40.)
30
Swer* den andern
55. (57. 41.)
er
dem
richler ein pfunt
fiitert
tages oder nahtes, vrirt er gevestent, so sol C22.
geben und den schaden mit der
zwMgftlt gelten''.
40
tfit
cr
einem wirt mit des wirtes wizzen, derselb wirt sol' dem
si' dann das er sich niit dem aid davon nem, daz er sin niht enwest.
Und cm.
56. (.58. 4-2.) Ez sol niemen deheinen muntman habn oder er ist fridbrsech.
sol dannoch des herzogen sin, swaz derselb muntman hat.
57. (59. 43.) Swer einen aigenman auf eines andem mannez gut hab. den sol er
Fe''imit nicht laidigen, er sol in ze Liehtmessc abvodern.
5S. (60. 44.) Swer dem andern sin lajut in uimt, die er in nutz und in gewer hat
gehabt, die sol er iem wider antwurten und sol im daz reht davon tfin und die gewer
geben, es
sol
er
an den Iseuten behaben mit zwain.
Ez
59. (61. 45.)
chauffen in
45
Und
richter ein halp pfunt
ez hintz
35
laie,
mit der zwigult gelten und
sol er
dem
sol
sinne,
niemen
daz er
si
gesuch hhen und sol auch niemen speiz

behalt auf tewerung und daz er si in daz jar tewer
sin
gut
umb
Swer ez daruber tut, der ist fridbraech.

(50. (62. 46.)
Ez sol niemen dhein vich chauffên, daz er ez auz dem land triben
Swer ez dar uber tut, der ist fridbrsech. Swer auch
welle oder uber di' landmarch.
verchauff"en welle.
1168.
in margine add.
50 ze
wandel
c.
praecedit rasura
c.
')
')
duarum lilterarum c.
De pabulaeione c.
in marijine
aupra lineam add.
c.
8) 1
^)
margine uota
c.
segnuntur deleta und
")
oder satzung gewaer
dem
ricliter
famf pfnnt
APPENDIX
[222
V.
dem daz vich nimt der ez auz dem land tribeii wil, der ist niht fridbrtfpch. Er sol ez
auch dem richter oder dem herren oder dem graven antwurten. in des gebiet er ez
genomen
hat.
Ez
61. (63.47.)
c. 32.
niemen dehein burch haben,
sol
hab dann drizzich pfunt
er
Swer der niht enhat, der vergwizze mit guter bflrgschaft, daz
Ez
62. (64. 48.)
c. .is.
auf die
winter ze einem mal,
dem
dem
wan
jar
niht
ritter
dem sumer und
zwir in
dristunt,
gelts.
land an schaden
dehein graf in siner graschaft noch dehein
sol
herberigen in
laput
si
in
si.
^-
mer
dem
daz der mairhof zwai pferit behalt und diu" hflb eines
also
und niht mere.

63.
Wir
49.)
(6.5.
swa
setzen.
cin
oder siu lindertan einem schedlichen
ricliter
lo
raan nach eilet, alle die daz geschrai h5rnt die s41n naheilen, oder swer daz versitzet,
der wandcl daz mit sechzing phenningp oder er neni sich davon, daz er des geschraies
nicht gehort hab.
64. (66.
c. 34.
herchomen
Swer
")0.)
magt oder
ein
notzoget, den sol
ist,
deu in gutem leunt

uberwunden wirt mit drin
daz geschrai gehSrt haben.
(67. -51.) Sweri
ein witiben oder ein frowen,
man lebnd
begraben, ob er
oder mit zwain, ez sin frowen oder man, die

des uberwunden wirt
dem
ges^ôrn hab,
66.
ob er
ez
sol
(69.
Ez'
-53.)
fiberwunden
sin
wider t6ten, ez
68. (71.
oder mere
Ist
si
Ob
.5.5.)
di ffht
in
niemen
sol
in
des andern viswaid vischen oder er
in
ist fridbrach,
a.s
ciner stat oder in einem mareht oder in einem dorf ein hauz
ehumt, daz
man
des niht, so sol
20
wirt.
Swer einen menschen ze tot sleht oder sust tStet, den sol man hindann daz er ez selbdritt bringen mug, daz er ez notwer hab getan.
67. (70.54.)
c. 31.
genozz oder siner ubergenozz, daz er mains
die hant abslahen.
sol niemen dhein chalp chauifen hinder zwain jarn, daz er slahen
dann selb ezzen. Swer ez daruber tiit, dem sol man daz chalp
dem richter LXXII den. geben ze wandel.
er well
nemen und
siner
is
Ez
65. (68. 52.)
welle.
mit siben
man
sol
sin
sol
man
brennen, ob
abbrechen und
ez
man mag,
an der
lff>ut
schaden.
auf daz veld und sol ez da
sol ez fftren
brennen.
<:.
69. (72.
Swer
Ez
.56.)
ez daraber
und an
ir
zebrochen
niemen dehein trinchen
vail
haben wan
in der rehten etafer.
munichen.
vogtes frag und an
alles
wiben
man
sol
furgezoch, swenn
rlchten
si
nach
aller
chlage
ir
chlagent. daz der frid an in
si.
Ob
71. (74. 58.)
er bezzern,
so
er
sol
ein
zfl
man
dem
in die seht chfimt,
lantherren oder
zu
umb swehh sach' daz ist, und wil

dem graven under dem er sitzet
chomen. swa er den vinden mag. Dem sol er swern einen aid,
daz er daz reht tfln welle und dreu taidinch da vor sin welle. Den sol man auz der
ipht lan und ch6m der selb dann hin fur niht. und daz in dor chlager aber bechlagt
imd in aber in di a>ht bra-ht, so miig wir in noch graf noch richter auz der a^ht niht
gelazzen, ez wurd dann dem chlager sin schad v611echlich abgeleit.
dem
oder zU
72.
ir
lib,
und
so
(7-5.
an
si in
ist
u'
59.)
gflt
Ob
ein sun sinen vater
oder an
iv
oder
muter
sin
also daz er in an
angriffet
und rehtloz und
elos worden.
Und swer im
dem
richter,
des hilfet und mit des
rat ez geschiht, der des uber zeuget wirt vor geriht mit zwain erbern niannen,
1168. ) zwi
dericis
c.
9)
')
c.
") sequihir
rasura quattuor Ullerarum
gignum jiaragrajM in
gubhis lineam add.
eren anvertiget und sin trewe an in" frifellichen brichet,
dez uberwindent mit zwain siner genozze oder ubergenozze vor
c.
35
richter
er in der seht
P) pbeuig
30
fridbraech.
ist
Pfaffen^,
70. (73.-57.)
c. 59.
sol
der
tflt,
c.
c.
')
") sujira
sine signo
lineam add.
c.
jjaragraphi
c.
} in margiriK
c.
^)
in
ist
Item de iudice
er
c.
margine nota de
-t.s-
SCRIPTA PACIS.
Nr. 1168.
1300.
1223
Ist aber er sin man und

man da'' ist, dem ist daz aigen ledich
worden, und daz lehen von swem er daz hat. Und sol des landes vertriben sin, er leg
dann dem herren den schaden ab mit der zwigult und dem richter daz wandel.
und
sin aigen, so hat er allez siu gut verlorn
dem
leheu von
allez sin relit.
des aigen der selb
Swer den andern pfendet an vronboten, der ist fridbra^ch.

74. (77. 61.) Loterpfaffen mit langem har und spilltcut sind auz dem frid.
Also
swer einen spilman haben wil", der sol in auch beraten und sol niemen nihts bitten
und sol iem niemon niht geben, er wert dann einem von einer hohzit gesant.
Ez''
ensol dehein lantvarser niht lenger in deheiner gebiet sin, wan untz cr dri hohzeit zu
iem nem; furbaz ist er auz dem frid. Wil auch ein stat oder ein marcht oder ein
dorf zwen spilman oder einen haben, di suln auch si beraten selb, also daz si auz der
pfarre niht chomeu, oder si sint auz dem frid.
Man sol dehein wip von deheiner
73.
10
vater hat,
60.)
(7(3.
hohzit niht senden,
si
chunne dann
oder er
saittenspil,
LXXII
fridbrsech.
ist
c.
den. ze wandel gebeii, als oft ^r ez
Swer den andern
77. (80. 64.)

30
62.
c. es.
70.
Swer mezzer in der hosen treit oder anderswa verholn, dem sol
man di hant abshihen. Ez sol auch niemen dehein wtelsch mezzer trageu, wan der
swert treit und dergestalt ist an dem lib und den jaren. daz er swert tragen sfil.
76. (79. 63.) Swelih miihier mer nimt dann daz drizzigist tail, der sol dem richter c 64.
75. (78. 62.)
15
c.
sleht ain sinen ehalten. der sol
tut.
oder an daz maul sleht oder einen
rauffet
dem
richter ein halb pfunt
bffiul
geben und dem chlager
c. er.
ein
halb pfunt.
78. (81.
imd
6.">.)
schaden dristunt
55
Swer den andern raubet an widerbot und in vor wol gegruzzet hat, c es.
mag, dem sol man die hant abslahen und den
gelten.
Und der in darumb ansprichet, der sol dez swern, daz er in
des selb dritt niht bereden
sich
niht an mutwille.
Swer dem andern sin chonn hinffirt, der sol in der teht
Schachraub und strazraub sol deheinen aufschub haben.
79. (82. 66.)

80.
begriffet
(83. 67.)
da mit, da
man
iem der
frid
gechundet
83. (86. 70.)
hindersiezzen
84.
umb
wirt,
Ez pfendet
Swer
sin
allen
der
ist
umb
man
sinen holden an vronboten wol und sinen
c. 75.
c. 74.
sin gult.
brichet an im selben, an
triwe an sinem rechten herren
sinen chinden, an sinen burgern. der
73.
L^nd swer niht swert,
daz reht tun.
chlagern
fridbrsech.
ein iglich
sinen zins und
(87. 71.)
einer igUchen stat
ein iglich richter in
sol
n.
.72.
liber richten.
dehein reht tun. und sol von iem

35 als
*o
c.
Swen man
und pfarr, mrerchten

und dorfsteten mit den tiuristen bi dem aid den chauf setzen und daz lon gebain-n,
smiden, schuchstern, madern, zimberlaûten und allen hantwerehern und tagwerchern.
nnd swer mer nimt, danne gesetzet ist, der sol dem richter daz wandeln mit LXXII den.
82. (8.5. 69.) Swer den frid niht swern wil, der si auz dem frid, und sol man iem
Ez
81. (84. 68.)
.30
sol
sin.
der
ist in
ai-ht
und
sol ez
der herre an sinem
c. 35.
lib
rechen und an sinem gut.

85. (8.72.)
SwelichJ" rihter
andern sachen die gesetzet

hat,
als
oft
den
sint brichet,
zehen pfunt geben
als
imd
die
der
sol
dem
er
ez
tut,
frid
oft
an den wandeln oder an
ssetze
herren, von
und
sol
dem
den
c.
32.
er daz gericht
der
schaden
mit
hab den
fridbrief
zwigult gelten.
86. (89.73.)
pei
ist
Ez
sol
dehein richter an
iem Da>utschen mit des hertzogen

fumf pfunt. als oft er ez uberget.
1168.
paragraji/n
c.
) segtiitur
y)
in
insigel
dem
gericht sitzen,
odcr er geb
dem
") in marijine
raaura quattuor lUterarum c.
margine De eiuendis ad quas tenentur iudices c.
jiost
er
herren
des richter er
adieclitm
c.
^) siijnum
c. .i7.
APPENDIX
224
87. (90. 74.)
C.-26.
Swer
maz hat oder unreht mizzet, der
iinreht
halb pfunt geben, als oft er ez

c-28-
88. (91.76.)
wandeln.
Swer
der
willen,
hfiters
V.
und
tfit,
holtz in den
oder in
f6rsten
fiber
des
dem richter dannoch

und dem richter LXXII den.
der naht, so sol er ez dristunt gelten
Tfit er ez bi
richter ein
den panholtzen nimt
daz gelten mit der zwigfilt und sol
sol
dem
sol
den schaden mit der zwigult gelten.
sol
ez
&
ze wandel geben.
89. (92. 7 6.) "NVir setzen auch, swer fur unser gult pfendet, daz iem daz niemen
weren sol. Und sol auch der deheinen sachraub'' nemen an der pfantung und sol
auch daz selb pfant auzgeben auf XIIII tag des dritten pfenniges ringer, dann ez wert
ist, ob man ez auz nemen wil.
Wil aber ez niemen auz nemen, so sol er ez" triben
swa er wil und geben an des herren gfilt, dem er gepfendet hat, so er* tiwerst mag
an
lo
gevffird.
Wir
90. (93. 76.)
wellen auch, ob
si
werden umb
ze chrieg
di
tiwerung an
dem
pfand, so sol der, der gepfendet hat oder di gepfendet werdent, bereden die tiwerung
an
dem pfand
91. (94.
solt
Wir
geb oder nem.
Wir wellen
als reht
man
sol
ez darnah auz
daz niemen,
wellen,
Tut er ez daruber,
Laugen wir iem,
so
.lehen aber wir
im der
giilt
und rihten im
vor geschriben
als
umb
gult, er geinner uns e derselben gult,
darumb deu im
reht
niht''
si
ist.
deheinen
gult,
der nemer und der gebser fridbrsech.
ist
umb dehein
nem [er] deu
so
nemen,
der uns pfenden wil
auch, daz iemen pfeiid
si.
geschriben
und
selbdritt
7 6.)
mag
ab, so
werden.
ertailt
er uns pfenden, als vor
20
ist.
92. (95.
Wir
7 7.)
setzen auch,
dem schub
daz von
niht
mer nem iemen dann
schaden darauf bereht, wan
und deheinen andern
den rehten furvanch
zitlich
und
redlich chost.
Wir
93. (96. 78.)
nem.
setzen auch, daz dehein vorsprech deheinen gedingten pfenning
Taet er ez dari\ber, als oft er sin flberwunden" wirt,
als oft sol er
dem
25
vitztum
ffimf pfunt geben.

94. (97. 79.)
c. 60.
wan der
Wir
setzen auch,
daz niemen
dehein liarnasch zu
mit den chnechten, die im gesetzet
i-ichter
dem
geriht
fflr
sint.
Wir
95. (98. 80.)
holtz oder auf ekher
setzen auch, daz niemen dehein weisung noh anlaitte hab auf
dann auf ein halbes ieuch. Wirt sin mer, so sol er darumb vor
umb aigen oder unib lehen. Ez sol niemen dhein* wisung haben
umb wismat wan under drin maden.
Swer"* umb di weisung oder umb di anlaitt
gevellet, der sol dem richter LXXII den. geben und sol auch bereden, daz er ez
an gevan-d getan hab.
Mag er aber daz niht bereden, so sol er dem richter fumf
30
geriht antwurten, als
35
pfunt geben.
96. (99. 81.)
iemen wan umb
Wir
97. (100. 82.)
zu
dem
setzen auch, daz dehein richter ab
dri sache,
tot ziehent,
Wir
daz
daz
ist
umb
diuf,
setzen auch daz alle rugung absi,

ist
taidinch suchen dristunt in
diuf,
dem
notnmnft und
jar,
di si
totsleg.
richten
Swes an disem prief niht gedaht

nah dem alten reht.
^^- (101- 84.)
Sept^s!
Daz'' daz
also
der nu chumt 4ber dreu jar,
stset
geriht selb aufste gegen
umb
dann
Doch
sflln
di dri sach,
alle die
die
diu ehaften
belib
ist
und vergezzen
ist.
daz sol
man
und unzebrochen von sand Mychels tag
daruber haben wir gesworn wir hertzog Otte, hertzog
Rudolf und hertzog Stephan, graf Gebhart von Hirzberch und der bischof von Preising.
116S.
mpra
^l
cori: ex
Kijeam add.
c.
schachraub
^)
c.
^) sitpra
signum paragraphi
c.
40
emaln ze reht gesuhet" haben.
98. (101. 83.)
c.~,o.
dem
notnumft und todsleg.
lineam add.
)
c.
^) corr.
corr. ex geschuhet
c.
.e.v
naht
c.
"^
wuiiden
45
SCRIPTA PACIS.
Und swelh
der
furst
uns gesezzen
bi
dez niht enwelle, der
ist
auz''
dem
ist
1300.
den
Nr. 1168. 1169.
frid
swern
wil,
1225
der
ist
in
dcm
frid.
Swer
frid.
Ez habent auch gesworn unser vitztum, der vitztum von Struwing,
100. (101. 84.)
der vitztum von der Rot, der vitztura von Mi\nchen, der vitztum von Nappurch, ob dehein
5
getat geschffich, in swelhes herren land diu tat geschseh, daz
sflln di vitztuni widertun.

daz hertzog Otten vitztum hertzog Rfidolfs vitztum darzu bedorften, di suln
in geholfen sin, also sftln hertzoge Otten vitztum hertzog RMolfes vitztftmen auch
geholfen sin ze gelicher weis.
Und bedorften di vitztum graven, vrien, dinstman oder
swen si voderten dazfl, di suln in auch geholfen sin.
Swer des niht entset und daz
Und wer
10
suln di vitztum wol gewalt haben, daz
so
versfezze.
si
gesworn habnt, daz
geholfen
in
si
Swer dez
sin.
vor geschriben ist. Wser auch daz daz

deheinen haz darumb gevielen, des sullen wir
als
und an
herren manen bi
di
dehein
vitztum
unser
daz
in abhelfen,
si
ir
aid den
darumb geschehen,
oder
ir
helfer in
des beliben an schaden
gebresten.
alleii
Der
15
si
niht entset, so sol
brief
gegeben ze Freising, do von Christes geburt waren tausent jar und

jar, an unser Frowen tag als si geborn wart.
ist
im dem dreuhundertisten
PAX BOHEMICA.
1160. 1170.
1301.)
(1300
Edidit
20
fonmdarum
codice saec.
XIV.
iam a. 1841. Th. lacohi

60.
Nos hanc editionem
tabularii Breslaviensis
'Codex epistolaris lohannis regis Bohemiae' pag. 25 nr. 59
et
hic repetimus.
De
tempore
cf.
l.
c.
pag. 25 not. 2.
1169.
Editum
25
est
c.
l.
consensu procurat pacem terre et huic
sic ille
due
littere in
Nos Wencezlaus Dei

presentibus
quam
futuris
nostro ac regnicolis
baronum
nostrorum
habetur:
littere
Rex de bona
suum
deliberatione
baronum
sigillum in confirmationem
et
sigilla
gratia
Boemie
presentium
Boemie
ipsius
et Polonie
regni
maturo
quod nos disponentes regno
pacem continuam procurare,
consilio
et
rex notum facimus universis tam
notitiam habituris,
fidelibus nostris
et
domini
eidem littere in testimonium appenderunt eciam,

(P. deest.)
una cedula comprehenduntur.
subsequenter nominati sua
30
SCRIPTUM REGIS.
Rubrum
nr. 59.
super
eo
iuravimus,
usi fidelium
quod nullum
maleficorum, qui de cetero pro spolio vel quocunque maleficio alio per terre consules
solito accusatus fuerit vel proscriptus, cuiuscunque status aut conditionis fuerit,
more
in
35
gratiam resumemus vel ullas concedemus aut dabimus
super eo
40
sibi
treugas,
sed
tanquam
huius persecutionis regni-
nostri hostem publicum prosequemur,

colarum nostrorum quilibet, cuiuscunque status aut condicionis extiterit, qui pro huiuscemodi malefico intercedere vel loqui aut sibi consilium, auxilium seu favorem impendere
seu ipsum hospitio colHgere presumpserit, de quo probabiliter constiterit, reus erit, prout
nosti'um et regni
dicti
et
In
barones nobiscum unanimiter concordaverunt ac etiam iuraverunt.
et testimonium sigilla nostra presentibus duximus apponenda.
quorum omnium robur

Dat. et cet.
IIO.S.
LL.
f)
sequllur delei. frid
CONSTITUTIONES
IV.
c.
154
APPENDIX
1226
RECOGNITIO BARONUM.
1170.
Numerum
V.
V.
Edita
praecedentem in codice statim sequitur.
est
l.
c.
nr. 60.
Rubrum
(P. deest.)
ad nr. 1169.
de Rosenberch summus regni Boemie camerarius, Dowessius de Becliing

de Lantstain, Zmylo de Oberregni Boemie marsch(alcus), Haym(annus) de Duba,
sezz, lesco de Mere(ritz) et cet. recognoscimus in hiis scriptis, quod et constare volu-
Et nos
mus universis, quod premissis consiliis, tractatibus ac decretis per

dominum nostrum regem et suos heredes pro bono pacis tocius
Boemie
Quapropter ut ipsa decreta
nos ea nostrorum singulorum iuramentis in

mittentes
nostri
honoris
ac
fidei
status aut condicionis extiterit,
sub
serenissimos principes
regni et regnicolarum
presentes aifuimus et ipsis ferventer intenti
habitis et ut premittitur celebratis
fuimus effectui mancipandis.
in nullo
umquam
ewangeliis firmavimus ac
obtentu,
liceat violare,
lo
firmamus, pro-
quod omnem maleficum, cuiuscunque

spolio aut quocunque maleficio aHo
qui deinccps pro
per terre consules accusatus fuerit et proscriptus, nullo unquam favore vel gratia prosequemur, sed tanquam domini regis et heredum suorum pretactorum ac regni Boemie
is
nostrum ac pacis universalis emulum absque spe cuiuscunque

quousque misere intereat, prosequemur nec sibi aliquas treugas dabimus nec pro treugis
aliqualiter petere debemus nec ipsum ullo unquam iuris suffragio uti aliquatenus permittemus. Et similiter faciemus cuihbet homini, quem huiusmodi malefico auxilium,
gratie
et
consequende,
In quorum omnium preconsihum aut favorem probabiliter didicimus impendisse.

missorum robur perpetuum nos Wencezlaus Boemie rex senior, "Wencezlaus ipsius fihus
sigilla nostra nosque de Rosenberch et cet. similiter sigilla nostra presentibus ex certa
nostra scientia duximus apponenda.
Datum
ut supra.
1171.
SCRIPTUM lUDICIS
1302.
sigilli
20
PACIS.
Mai. 14.
Autographon talularii regii Hannoverani denuo contulit vir d. K. Kunze. Pendet

fragmentum loro membranaceo. Edidit Sudendorf 'Urkundenhuch der Herzoge von
Braunschweig-Liineburg'
Nos Otto Dei
I,
98
(P. deest.)
nr. 168.
gratia Brand(eburgensis) et Land(esbergensis) marchio, iudex pacis
30
per Saxoniam generalis tenore presentium ad universorum notitiam cupimus pervenire,

quod de mera nostra seu omnimoda ac omnium principum, nobilium et baronum pacis
coniuratorum voluntate
ecclesie
paret
tytulo
scriptum
existit,
quod reverendus pater dominus Syfridus Hyld(esemensis)
episcopus castrum vocatum Westerhove sibi et sue ecclesie emat seu comemptionis
sigilli
nostri
possidendum.
Datum anno Domini MCCCn,

Haldesleve.
In
cuius
rei
testimonium
presens
sibi
damus
appensione communitum.
die sancti Bonifacii martiris et pontificis, in placitis
35
SCRIPTA PACIS.
1301. 1302. 1304. 1307.
Nr. 1170-1173.
1227
PROMISSIO DE PACE SERVANDA.
1172.
1304.
lun. 21.
Eepetimiis editionem, quae ex autographo tabularii func regii Magdeburgensis, minc

civitatis
5
Erfordensis parata
est
'
Urkundenbuch der Stadt Erfurf
I,
354
sigillum.
Pendet
nr. 512.
(P. deest.)
Albertus Dei gratia lantgravius et Saxonie comes palatinus

magistris,
consulibus
civibus
et universis
Erfordensibiis
viris
salutem
prudentibus
cum bone
volun-
tatis affectii.
Considerantes et merito revolventes, quod nobis et pacis conservationi ob honorem

10
nostrum magnis laboribus et expensis constantissime

universitati vestre grates referimus super eo,
et
astitistis
assistitis*
in
vobis nicliilominus promittentes,
presenti,
quod
si
pro expugnatione et inpugnatione castrorum Lesten, Grifenberch, Kirchperg et Wintberg

vobis
quidquam aversionis seu
incusationis a
quocunque nunc vel
posterum evenerit
in
seu ingruerit, vos manutenebimus, defendemus et pro vobis placitabimus fideliter rebus
15
Et quia nobis ad obsidionem dictorum castrorum iuxta pacis

de ipsis munitionibus expugnatis et adhuc per Dei
gratiam vestro'' auxilio expugnandis disponemus et faciemus, quicquid vestre fuerit
voluntatis.
Et in huius rei certitudinem testimonium et meraoriam damus vobis has
et corpore
toto
et
statuta estis
posse.
fuistis
cooperati,
litteras nosti-i
Actum
20
sigilli
in
appensione
1173-1175.
quarto, XI. Kal.
Oct.
21. 1310.
SCRIPTTJM PACIS.
1173.
25
MCCC
lulii.
PAX WESTFALICA ALTERA.

1307.
Denuo
fideliter roboratas.
Gotha, anno Domini
Mai. 28.
1307.
Oct. 21.
contulimiis autographon tabidarii civitatis Tremoniensis.
Pendet sigillum fere
Edidit Hohlbaum 'Hansisches UrkundenbucK II (1879) pag. 4S nr. 116,
iUaesum.
iam supra
Cf.
(P. deest.)
nr. 1167.
30
Henricus Dei gracia sancte Coloniensis ecclesie archiepiscopus sacri imperii per
Ytaliam archicancellarius universis presentes* litteras visuris et audituris notum facimus,
quod considerato turbato statu terre Westvalye ac incomodis, dampnis et periculis
diversis, que fidelibus et opidis nostris ceterisque terre Westvalye ac parcium adiacen-
cium
incolis
ex hoc proveniebant, cupientes huiusmodi incomoda, dampna et pericula,
quantum nobis possibile fuerit, abolere, cum nobilibus, fidelibus et opidis nostris in
episcopo Paderburnensi et sua dyocesi de pace
Westvalya ac cum venerabiH patre
.
35
inducenda et inducta ac a festo beati Martini hyemalis nunc instanti per quinque annos
continuos conservanda concordavimus iamque promisimus imanimiter et per presentes
promittimus firmiter observare.
1.
capiat,
*0
Sic
ut nullus
hominum, cuiuscunque
status
vel
condicionis
existat,
aliquem
stratam publicam, mercatores et colonos inpediat vel bona cuiusquam invadat
1172.
") assistis ed.
1173.
*i
')
nostro ed.
presentibus or.
154*
Not.h.
APPENDIX
1228
Sed quicunque
incendiis vel rapinis.
in
V.
alium quicquam questionis habueiit, contra
oum
agere debeat corani suo iudice per viam iuris.

2.
Ut eciam pacis turbatores a sua malicia severius arceantur, statuimus et pro-
misimus unanimiter. quod
opidum
civitatem,
tales,
nulli
qui aliquo promisso
observare,
illis
hominum
securitas que gheleyde dicitur dabitur intrandi
Maxime
vel castrum, sed quilibet intret et exeat suo iure contentus.

fidei sunt astricti
dabitur securitas intrandi,
et articulos sui honoris eifectuose voluerint
standi et exeundi civitates,
opida et castra,
quociens fuerit oportunum.
Cum modicum
'6.
propter
diversa
nostre
vel nicliil
ecclesie
sit
pacem
Coloniensis
ordinare, nisi
negocia,
sit
qui
eam
tueatur,
nosque
simus pacis dominus, non
licet
10
commisimus et per presentes comniittimus

marschalco nostro Westvalye qui pro tempore fuerit vices nostras, volentes ut ipse
nomine nostro nobis absentibus iudicet, que racione pacis emerserint iudicanda, pacem
tueatur, coassumptis sibi nobili viro Bertoldo de Buren dicto de Wuunenburch, Hunoldo
seniore de Plettenbracht milite, Wigmanno de Hervordya et Roberto dicto Ferner n
Qui iurati nobis promiserunt, quod auctoritate nostra necnon et
burgensi Susaciensi.
in
pace adhcrencium nomine, quociens ahqua pro pace tractanda
nostro et nobis
emerserint, ad locum conpetentem conveniant pacis negocia fideliter tractaturi nec hoc
dimittant odio, gracia vel timore, et in quodcunque negocium faciendum duo predictopossumus
dicte pacis tractatibus interesse,
rum quatuor cum
marschalco maior
pars illorum quatuor consenserit, illud negocium processum sorcietur.
Et aliquo dicto-
marschalco nostro consenserint vel absente
20
rum quatuor decedente alium eque ydoneum iuxta consilium consulum Susaciensium in
locum decedentis restituemus. Et nos horum virorum duos et opida nostra Westvalye
communiter duos secundum equalem proporcionem in agendo negocia pacis expensis
procurabimus
et
procurabunt fortune casus proporcionabiliter perpessuri.
25
Recognoscimusque quod observacio pacis ad loca inter Renum et Wiseram

iacencia pro personis ad pacem pertinentibus tantummodo se extendit.
Preterea cum non expediret pacis violaciones inpune pertransire, nos per
5.
marscalcum et alios officiatos nostros Westvalye ad defensionem pacis tenebimus con4.
tinue triginta viros armatos
cum
dextrariis falleratis, quos
emerserit violacio pacis vindicanda, educet
processuros
marscalcus noster, quociens
cum aliorum ad pacem
tinencium armigeris ad vindicandum ea que facta fuerint contra pacem.
Et
si
resistencia
quem procedendum esset, tanta foret, quod maior numerus armatorum

requireretur, nos numerum nostrorum hominum duplicabimus, in maiori necessitate
triplicabimus et demum, si necesse fuerit, cum potencia veniemus nostris eventibus et
expensis.
Similiter omnia nostra opida Westvalie tenebunt triginta viros armatos cum
illius,
contra
Mersburgenses duos,
Winterbergenses et
unum,
Medebikenses
Volcmerstenenses duos,
Attendernenses
unum,
Rudenses
unum,
Hallenbergenses unum, Smalenburgenses unum,
Werle
unum,
ununi,
Sege
Geseke unum, Warstenses, Bedelike, Ostervelde unum, Lude
dextrariis falleratis,
scilicet
duos,
Menden unum, Rekelinchusenses duos, Dorsten unum, Buren unum
eventibus et expensis.
35
Susacienses sex, Hervordenses duos,
Brilonenses
et
30
per-
Qui similiter,
si
necesse fuerit,
40
et singuh suis
nunierum suorum armigerorum

loci, ad quem
augebunt, quilibet pro suarum virium et potencium adversarii qualitate ac
procedendum fuerit, vicinitate.

6.
Et qui adhuc paci inclusi non fuerint. sed includi desiderant, cuiuscunque status
vel dignitatis homines existant, si a nobis ad pacem recipiuntur, tenebunt armigeros
et equos pro suarum virium qualitate ad usum pacis secundum formam supradictam.
7.
Preterea statuimus,
si
predones aliqua dampna fecerint incendiis vel rapinis
predones illos ceperint agitare, quod universahter

homines ad pacem pertinentes statim ipsos predones insequantur cum clamore ad arma
alicui vel aliquibus et lesus vel lesi
30
SCRIPTA PACIS.
Xr. 1173. 1174.
1307. 1310.
1229
qui wapenscrey nuncupatur.
dampna
fecerit
vel
Si aliquis alicui agitancium ea de causa culpam imposuerit,

predones tenuerit vel defensaverit, contra talcm vel tales sicut
pacem violantes viriliter ct conmuniter procedemus. Hac

tamen salva condicione, si causa legitima prepediente statim insecucio fieri non posset,
pacis violator quicunque fuerit sub sigillo pacis moneatur, ut infra quindenam pro
excessus sui qualitate ac quantitate condignam prestet emendam. Quod si facere recusaret, extunc contra ipsum per nos communiter et viriliter procedatur.
Ceterum ut predicti pacis articuli a nobis strictius observentur, conimuniter
8.
arbitramur, si dominus
nobilis, alia persona bone nacionis, castrum, civitas vel opidum
contra personas principales
10
articulorum pacis tiânsgressor vel
dictorura
in
fraude
repertus
per
predictos
pacis
maiorem partem ipsorum fuerit iudicatus, ille vel illa vel illud aliis
dominis, civitatibus et casti-is vel opidis pacem servantibus dabit pro emenda ducentas''
marcas denariorum Susaciensium inter pacem servantes secundum proporcionem numeri
tractatores vel per
15
armatoruni equaliter dividendas. Et quocicnscunque boc contigerit, tociens dabit ducentas

marcas dividendas secundum formam enarratam. Ipso tamen transgressore vel iu fraude
suum iuranientum sub pace remansuro.

Cumque
non
deceret personas fidelium et castellanorum nostrorum tam in
9.
castris nostris propriis quam in castris nostris ligiis Westvalye morancium secludi de
reperto secundum
pacis
30
amenitate,
volumus quud universi nostri fideles et castellani in castris nostris

nobiscum gaudeant in omni sua forma eamque, quo-
predictis residentes predicta pace

ciens necesse fuerit, pro
Hemburch
Aldenvils,
ss
30
suarum virium
Stoltenburch, Sigen et Yorstenberg, item nos de Snellenberg,
utrumque de Patberg, Yolmestene, Desenberg, Hymeneburch, ilederiiie, Scarpenberg,

Haldinhusen et Wunnenberg fideles et castellani de pace premissa gaudentes eam servare
promisimus et promittimus per presentes, volentes eiusdem pacis commodis, honoribu
et honeribus frui seu gaudere iuxta formam superius innotatam.
11. Et horum observacionem nos Henricus archiepiscopus predictus promisimus
Et
et fideles castellani ac opidani nostri predicti una nobiscum fide data promiserunt.
hoc sub sigillo ducatus nostri Westvalye ac pacis nomine nostro et omniura fideliura,
ministerialium, castellanorum et opidorum nostrorum premissorum omnibus. quorum
interest seu interesse poterit,
Datum anno Domini

1174.
duximus significandum.
septimo, in die imdecim railium Yirginum,
MCCC
RECEPTIO EPISCOPI OSNABRUGENSIS ET CIVITATUM.

Mai. 14.
1310.
35
Aidographon tahularii
civitatis
Sigilli quinti et sefitimi
ttilimus.
adhuc plus minusve

(1816) pag. 210 nr.
40
possibilitate defendant fideUter et constanter.
Quocirca nos de Ruden, Hovestat, Waldenberg, Hallenberg, Rughelenberg,
10.
laesa.
Minus
Osnahncgensis decem sigiUis sigillatum denuo con-
loru
memhranacea tantum adsimt;
accurate editum
est 'Geschichtc
cetera octo pendent
der Stadt Osnabriick'
(P- deest.)
57.
Nos Henricus Dei gracia sancte Coloniensis ecclesie archiepiscopus sacri imperii
per Ytaliam archicancellarius notum facimus imiversis, quod nos nomine nostro nostrofasallorum. civitatum, opidorum, castrorum,
ministerialium,
rumque
nobilium,
.
communi pace terre adherere volenciura

reverendum patrem ac dorainum Engelbertum episcopum Osnabrugensem ministeriales
et civitatem Osnabrugensem necnon Wydenbrugensem ac Quackenbrugensem totamque
castellanorum terre nostre Westfalie nobis in
45
terram suam et territoria ac omnes et singulos ipsi subiectos, qui dicte communi paci
adherere desiderant et affectant. in ipsam pacem recipimus secundum omnem modum
1173.
*')
duceutes or.
APPENDIX
1230
V.
II
In cuius
formam, prout in littera nostra super hoc confecta plenius continetur^.
testimonium sigillum nostre' pacis neenon
marschalci nostri, Bertolfi doniini de
Buren, in Hovestat, in Rflden castrensium, Susaciensis, Hervordensis. Mersburgensis,
et
rei
Brylonensis et Attendarnensis nostrarum civitatum
Datum anno Domini
MCCC
presentibus sunt appensa.
sigilla
decimo, quinta feria post festum beati Servacii.
RECEPTIO EPISCOPI MINDENSIS ET CIVITATIS.
1175.
Autographon tabularii
civitatis
1310.
Mai. 28.
Mindensis, iatn in tabulario regio Monasteriensi asser-
vatum, denuo contulimus.
Pendent sigilla decem plus minusve laesa. Inter sigilla archiforamina sine sigillo apparent. Editio, quae parata est 'Westphdlische
Provinzial-Blatter' 1, 2 (1828) Cod. diplom. pag. 29 nr. 23, mendis scatet.
(P. decst.)
episcopi et marescalci
Nos Henricus Dei gracia sancte Coloniensis
ecclesie archiepiscopus sacri imperii
per Ytaliam archycancellarius notum facimus universis, quod nos nomine nostro nostro-
rumque
.
nobilium et
castrorum,
ministerialium
fassalorum,
castellanorum terre nostre Westfalie
civitatum,
nobis in
oppidorum,
communi pace
terre
reverendum patrem ac dominum Godefridum Myndensis ecclesie

episcopum,
miiiisteriales et civitatem Myndensem necnon Lubbeke totamque terram
suam et territoria ac omnes et singulos ipsi subiectos, qui dicte communi paci adherere
desiderant et aftectant, in ipsam pacem recipimus secundum omnem niodum et formam,
prout in littera nostra super hoc confecta plenius continetur^.
In cuius rei testimonium sigillum nostre pacis necnon
marscalci nostri, Bertolfi domini de Buren, in
adherere volencium
.
Hovestat,
in
Ruden castrensium,
Susaciensis, Hervordensis, Mersbergensis, Brylonensis
et Attendarnensis
nostrarum civitatum sigilla presentibus sunt appensa.

anno
Domini
MCCC decimo, V. Kalen. lunii.
Dat.
1176-1178.
UNIONES PACIS TERRAE BAWARICAE.

1308.
Mai.
14. lun.
UNIO EPISCOPI EISTETENSIS ET
1176.
2.
DUCUM BAWARIAE.
Mai.
14.
Denuo contulimus autographmi tabularii generalis regni Dawarici 'FiirstenseleM

145'
signatutn.
Sigilla parum luesa pendent loris memhranaceis.
fasc.
Edidit Wittmann
'Monumenta Wittelshacensia' 11,149 nr.228.
Bohmer, Reg. 1246 1313 Reichssachen 269
3o
(P. decst.)
1.
Wir
brflder Philipps von Gotes
genaden bischof ze Eystet und wir Arnolt der
tumbrost, Chunrat der techent und alles daz capitel ze Eystet verjehen und tun chunt
allen
den
di
disen br!f sehent
oder h6rent lesen,
daz wir uns mit guter betrahtunge
und mit gfltem rat durch gemainen fride und frume des landes verbunden und verstrikket haben zu den hochgeborn herren hern Rfldolfen und hern Ludwigen pfallentzgraven bi Rein und hertzogen in Bairen von den Pfingsten di nu schirst choment iber
ffinf jar also, daz wir yetwederthalben an ander gelobt haben bi unsern triwen an
eines eydes stat, daz wir biz auf diselben frist mit la?uten und mit gut, und mit unsern
vesten, ez sein bfij'ge oder stet, an ander beholfen sein wider aller msenichliche an wider
daz riche, ob ez einen pfleger gewinnet, den

1174.
1)
*)
Supra
e corr. ex
nr. 11T3.
? or.
man gemainchlichen
ffir
einen chfinich hat.
3S
SCRIPTA PACIS.
Nr. 11741177.
1310. 1308.
1231
mbe
graf Cliuuraden von Otiugen ist ez von unsern wegeu besunderlieh

ob unser vorgenauten herren di hertzogen mit dem zerhdllen. und er mit
so sulu wir, ob si wellent, zwisehen in taidinch und fride virtzehen tage versuehen,
l
2.
also gereit,
in.
und m6ht ez
6
den virzehen tagen niht verrihtet werden, so
Dar uber geheizzen
sfiln
wir
in
wider
in
ist.
swaz zwischen uns und unsern vorgeschriben herren den

hertzogen oder zwischen unsern dienern yetwerthalben* chrigik und unverrihtet wa^r oder
swaz furbaz ansprache und chriges in denselben jaren auf stunde zwischen uus und denselben dienern, dar uber haben wir von unserm tail genomen Rudgern von Ditenhoven
ze Werdenvels und Sifriden von JKrnsheim. Da wider habent di vorgenanten unser herren
di hertzogen von irm tail genomen ir getriwen diner Berhtolden von R6chHngen und
3.
10
in
beholfen sein mit Iseuten und mit vesten, als vor geschriben
wir,
15
Uber di selben îr haben wir von yetwederm tail gemainchlich

genomen den edeln herren graf Berhtolden von Graifespaeh. Die selben funf suhi di vorgenanten sache alle, si waern alt oder niwe, auz rihten auf ir bescheidenheit friuntlich und
mit der minne, ob si mugen. Swes auch si niht verrihten m6hten, daz suln si mit einem
slehten und friuntlichen reht verrihten und des suln wir in fur uns und fiir unser diner
baidenthalp gehorsam sein.
M6hte auch man der vierer einen niht gehaben an geverde,
so sol daz selbe tail einen andern besch^nden man an sin stat nemen und sol mit dem
20
ist.
Und geschsech auch, daz man des fdnften niht gehaben
m6hte ze ettlicher wil und ze ettlichen sachen, so sflln di vir sich vereinen, ob si
mugen, oder si suln di sache friuntlichen auf schiben. biz man den funften gehaben
Heinrichen von Mflr.
volvaren, als vor geschriben
mach yetwedeiTU tail an schaden. Wer aber der funft uzzerhalb lantes oder niht
enwer, des Got niht welle, so suln di vir auf ir triwe und auf ir durnseht einen andern
ze dem fumften nenien, der yetwederm tail gemain und fugsani si, oder si suln einen
25
andern
4.
wek vinden, do man mit des funften iiberein chom.

Und dar umbe daz disiu taidinch unsern vorgenanten herren den hertzogen
staet
disen brif gegeben mit unsern insigeln versigelten.
und unzebrochen beliben, haben wir in

Disiu taidinch sint geschehen datz Ellingen, do man von unsers Ilerren geburt zalt
triutzehenhundert jar dar nach in dem ahten jar, au dem Eritage vor der Crficewochen.
30
UNIO CAPITULI ET CIVITATIS AUGUSTANAE
1177.
ULMENSL
Mai.
CVM CIVITATE
3L
Autograplion tahularii civitatis Augtcstanae denuo contulimus.
minibus
relictis.
In Gotes
35
l.
Edita
namen
est
SigiUa desunt fora-
'Ulmisches Urkundenbuch' 1,294 nr. 240.
(P. deest.)
anien.
Wu- Rddolf der tumprost.
Ki'opf der
tegan und daz capitel des gotzhuses ze
Auspurch an dcs bischofes stat ze Auspurch und wir Berhtolt Pitschlin, Johannes der
Sch6nnegger, die ratgeben und ouch diu gemainde der stat ze Auspurch von ainem
tail. und wir Hainrich der amman, die ratgeben und ouch diu gemainde der stat ze Ulme
von dem anderen tail tiigen kunt allen den, die disen brief sehent oder hSrent lesen, do
40
dem Got genade, do forhten wir, daz daz lant in unund daz wir davon arbait und schaden enphahen mohten. Dar umbe sien
wir uber ain komen und haben uns zu ein ander verbunden mit unseren aiden also:
2. Wser daz uns iemen gewalt oder unreht tsete, des Got niht welle, daz wir
unser herre kunech Albreht starp,

fride geviele
ein ander beholfen sulen sin

46
daz daz uns
dem amman und
Und geschsehe
Ulme iemen gewalt oder um-eht taete,
gein aller msengelich ane alle gevaerde.
den burgeren ze
an die stete daz Auspurgeren ze verre waere, da

der burger von Auspurch beschaidenhait stan,
1176.
") iic or.
sol es hintz
waz
hilfe
si
der korherren und hintz
uns da hin wellen
tfin.
APPENDIX
1232
Geschacli oucli
uiis
V.
den korherren, dem bistflm und den buigeren ze Auspurch gewalt
oder unreht, an die stete daz Ulmer ze verre wsere, daz

stan,
waz
3.
hilfe
Ez
si
uns da hin wellen
Ulmer beschaidenhait
ouch also getajdinget, Wipre daz daz wir diener beidunthalp nemen
ist
wolten. die sulen wir
nemen und ouch
nemen mit der beschaidenhait, daz
tun sulen gein aller msenglich.
wir nihtes beholfen

^fov. 11.
sol hintz
tfln.
die
selben diener daz reht
Swelher des niht tun wolte, den sulen
sin.
Der ait sol also stsete beliben hinnan ze sant Martines tage der nu schierest
kumt und von dannan uber ein jar, ez geschtehe denne daz ein ainmfltiger kunech
Swenne daz geschiht, so sulen wir der aide baidunthalben ledich sin.
erwelt wurde.
5.
Daz wir Hainrich der amman, die ratgeben und diu gemainde der stat ze
Ulme daz also staete behalten, geben wir disen brief versigelt und gevestent mit unserr
stat" insigel ze Ulme und mit minem des vorgenanten Hainriches des ammans insigel,
4.
lo
diu beidiu an disem briefe hangent ze einem waren urkunde dirre dinge.
Dirre brief wart gegeben ze Uhne, nach Gotes geburte'' driuzehenhundert jar und a
in
dem ahtoden
jare, an
dem
nsehsten Pritage vor Phingsten.
UNIO CAPITULI ET CIVITATIS AUGUSTANAE

BAWARIAE. Inn. 2.
1178.
Aiitogrnphon talmlarii generalis rcgni Bawarici
denuo contulimus.
Pendent
loris
memhranaceis.
Reg.
1246-1313
In Gotes
1.
Wir
sigilli
Editum
est
'
CUM DUCIBUS
Filrstenselekt fasc. 146''
capituli pars media,
signatum
sigillum civitatis fere
illaesum
Bohmer,
Monumenta Boica XXXIIIa, 334
nr. 276.
Reichssachen 270.
(P. deest.)
namen amen.
Rfldolf der tflmbrobst,
Kropf der tegan und daz
capitel uberal des gotes-
houses ze Auspurch an aines bischofes stat ze Auspurch, wir Berhtolt Bitschlin, Johans
der Schdnnegger burgermaister, die ratgeben und
tun kunt allen
waren, do
ao
difl
gemain der
stat ze
den die disen brief lesent, h6rent oder sehent, wan wir
iinser gnsediger herre
chunige Albreht starb, daz daz bistflm und
25
Auspurch
in
difi
vorhten
stat ze
Auspurch und auch iinserr herren lant der edlen und hohgebornen fursten hern Rfldolfes
und hern Ludwiges phallentzgraven bi dem Rein und hertzogen ze Baieren in unfride 30
gevielen und daz wir baidenthalben arbait und schaden da von enphahen m6hten,
darumbe sien wir mit den vorgenanten unsern herren den hertzogen uberain chomen
und haben uns verbunden zfl anander mit unsern triwen, also daz wir den vorgenanten
unsern herren den hertzogen ir lute und dienaer und swer si angeh6rt schirmen sfllen
ir libe und gflt, als verre wir mugen an gevaerde ouf lande und ouf wazzer vor gewalt 35
und vor unreht. Und geschsehe daz, des Got niht welle, daz man unsern herren
von Baiern, iren Iflten oder iren dienaeren oder der si angeh6rt gewalt oder unreht
daz sol her zfl unsere beschaidenhait stan,
tset, an die state daz uns ze verre'' wter,
waz hilfe wir in da hin tfln wellen. Widerfflr in aber gewalt oder unreht, an die stet
40
die flns nahen waeren, da sulen wir in so wil dester mer helfen, als flns erlich si.
2.
Ez ist auch gerette umb raub und umbe brant, geschseh ain raub oder ain
brant von flnsern Iflten und dienseren oder von anders iemen den vorgesprochen herren,
ir luten oder iren dienaeren, so sulen unsers bistumes hlte edel und unedel und auch
difl stat dem selben raube und brant nach varen und zogen, so si beste mugen an
gevferde, biz an die stat, da der raub oder brant hin getan wirt, und sulen nimmer a
dannan chomen, ee daz der raub oder brant widertan und gebezzert werde, ez waer
'
1177.
) stet or.
1178.
werre or.
^)
in corr. or.
SCRIPTA PACIS.
danne
als verre,
daz etwer dar
ch6m der
Nr. 1177. 1178.
1308.
1233
gewiz und gut wser, der daz hintz im
darzfi
nseme, daz der raub oder der brant widertan und gebezzert werde, und als
sicher wirt, daz difi getat widertan werde, so sol
man
des
zogen.
3. Wir haizzen auch geraubet, swer den andern phendet oder im sin gfit nimpt
und daz mit rehter klag niht zu braht hat und aucii des rihters boten dabi niht hat,
der umbe die selben sache durch reht rihten sol.
Swer auch ainen rauber oder ainen brenner houset oder hovet oder im ze
4.
ezzen oder ze trinclien git oder in anderz
10
man dannan
der sol fur in gelten, er
leit,
zft
muge danne
bereden ze den haihgen, daz er schsedlicher dinge an im niht wetzte.

5.
Ez ist auch gedinget, swaz dienser wir haben oder noch gewinnen, die
nemen und
daz reht
gen
tiin
sulen wir nihtes beholfen
niht
tfin
w61te,
sfilen
dem
sin.
Wir haben auch ouzgenomen
6.
Swer auch des
aller msennechlich.
in
diser ainunge
und bdnden baidenthalben und
mit gemainem willen den ersamen herren hern Chunr(at) den ertzbischof ze Saltzbitrch
16
so
25
und die edlen und hohgebornen ffl.rsten hern Otten den chunick von Ungern, hertzogen
Stephan sinen bruder, hertzogen Fridrichen und hertzogen Liupolt von Osteriche und
hertzogen Otten von Kasrenten. Gen den vorgenanten herren sAIen wir i\nsern herren
den hertzogen von Baiern nihtes beholfen sin noch si uns her wider.
7.
Daz diu vorgeschriben taedinck dester staeter beliben, habent gesworen die
erbern herren her Hainr(ich) von Berigen, grave Chunr(at) von Schfelklingen und her
Burchart von Bache, die des bistumes phleger sint an aines bischofes stat, des goteshouses dienstlute und diener, die burgermaister, ratgeben und dii gemain der stat ze
Auspurch ainen rehten lantfride ze halten mit unsern vorgenanten herren ze Baiern,
ir luten und
dienjeren von dem hifitigen Phingesttag biz'' ouf sant Martinstag der
schierst chumpt und von dannan uber ain jar daz darnach schierst chumpt.
Ez weer
danne daz in der frist ain ainmutichlicher erwelter chfinick erwelt wurde, so ist der
bunt ouz.
8.
Wser auch daz unsern herren von Baiern,
daz unbeschaidenlich oder unreht wser

30
der rihter oder der amptman, der da phleger

tan
werde an gevserde
herren von Baiern oder

sint,
40
inre
ir
vierzehen tagen.
vitztum vor
dem
iren luten
und dieneren
iht
geschseh
gebiet oder in unsern gerihten, da sol
zu t&n swaz er mack, daz ez wider-
ist,
Tseten
des niht, so habent unser
si
gebirge, ob die herren bi
dem
lande niht
gewalt, die vorgenanten herren, die des bistfimes phlegent, und die ratgeben ze
manen und
35
in finserr
ainen chorherren und einen ratgeben selbe dritte

Auspurch in rehter giselschSffte, biz daz difi getat widertan werde,
Sprseche aber der rihter oder amptman, daz er darzfl
darumbe si gemanet sint.
getan hat, swaz er solte, wirde daz ze kriege, da sulen die aht man, der wir vier
geben haben nnd auch unser herren die hertzogen vier, als si mit namen hernah
geschriben stant, daz reht uber sprechen, ob der. rihter oder amptman laisten sAIe
sulen die haizzen laisten
in ainer vorstat ze
oder nicht.
9.
Swaz auch krieges ensprunge oder wurde
herren luten von Baiern
umbe
aigen,
umbe
in
der
lehen und
frist
umbe
zwischen
gulte,
da
fins
und unserr
sol ieder
maa
daz reht suchen, da er
ez"" durch reht sflchen sol.

auch wizzen swelhii\ sache in kriege fdr die aht braht wurde, mfigen
si die mit der minne niht verrihten, so sol der klager und der hintz dem man klagt
mit drien wiirfelen werfen. Und swelher tail minder wflrfet, dem sol sines taOes ainer
Man
10.
45
sol
abgan von den vieren und sulen die siben daz reht sprechen umbe die selben sache,
difi
ze kriege
1178.
LL.
>)
chomen waz.
in initio
CONSTITUTIONES
novae lineae repetitum

IV.
or.
"=)
z corr. ex r or.
155
^^\
APPENDIX
1234
V.
11. Waer auch daz fl.nsei' rihter oder amptman ainer oder mer niht'' laisten wolte,
swanne er gemanet wui-de, so silen wir ainen chorherren oder ainen ratgeben von der
stat
mit zwain erbern mannen haizzen laisten, als da vorgeschriben
amptman
daz diu sache, darumbe der rihter oder der
rihter oder der amptman selbe laiste selbe dritte,

Die aht man, die fiber dise sache, als da vor geschriben
werde oder der

12.
stat,
als
niht laisten wolte,
lange biz
ouz gerihtet
als ee geschriben
ist,
ist.
daz reht sprechen
von finsern wegen her Chunr(at) der Purgrave, her Hainr(ich) der Portnaer,
Gen den habent die vorunser
herren
die
genanten
hertzogen geben den edlen man hern Hainr(ich) von Sevelt
und die ersamen manne her Hermannen von Rorbach, hern Albreht den Judenman
sfilen, sint
her Chimr(at) der Ulentaler und her Chunr(at) der Minnser.
lo
den marschalk und hern Berhtolt von RShlingen. Und sfilen die selben aht man swanne
sin not ist zesamen chomen an der Lechprugge zwischen Auspurch und Fridberch,
swa si hin wellent oder anderswa, swa si sin mit an ander ze rat werdent. Von swelhen
sachen auch der aht manne ainer abgienge, von swelhem
tail sol
tail
daz geschiht, der selbe
ainen andern an des selben stat geben.
Daz
13.
is
die vorgeschriben sache alle also stset beliben
und untzerbrochen, haben
wir geben disen brief versigelt mit unsern insigelen.
Do
ahtoden
daz geschah do waren von Cristes geburte dridzehenhundert jar und
dem vorgesprochen
an
jar,
in
dem
Phingesttag.
1179.
PAX THURINGICA.
1311.
In
volenter
Apr. 28.
fornta infegra ineditam descripsimus ex autographo
transmisso.
Pendet
sigilli
legitur: Confederatio lantgravii in
Edidit iam
olini
fragmentum parvum
Thuringia
In verso
Henneberg.
Cod. probationum' pag. 227 nr. 122 suo
1.
in
Wi
niembranaceo.
cum abbate Fulden.
Schannat 'Historia Fuldensis
Marte decurtatam.
unde*
tahularii Vimariensis beni-
loro
et comiti
Friderich von Gotis gnaden lantgrave zcu Duringin, marcgrave zu Missne
deme
Ostirlande bekennin unde tun kunt alle den di disin brief gesehen oder
gehoern, daz wi mit unseme liben herren apt Heinriche von Fulde unde mit unseme
liebin swagere graven Bertolde von Henninberg einin rechtin lantfride gesw6rn unde
Mai.
1.
25
(P. deest.)
30
gelobt habn stete unde gantz zcu haldene von sente Walpurge tage der neist wirt ubir
zwei
jar, als hi
nach gescribin
stet.
in iren landen einir volge zcu

den schulle wi mit fumtzik mannin helfin volgin unde dar nach ap si iz bedurfin
zcu eime lantfride mit unser macht.
3. Fure imant durch unse lant unde gebe sin geleite unde kundegte unsin ammechtmannin unde unsin geleitslutin, daz her in unseme geleite fure, vorlure der icht in unsen
landen, daz schulle wi ime geldin unde ufrichtin unde schuUin der name unde deme
schaden lazin volgen. Wo her hine kfimt, wo dar zu der apt oder di her da zcu
gesatzt hat, unse swager unde di her dar zcu gesatzt hat uns nicht in hulfin volgin, an
2.
Bedorfte unse herre der apt oder unse swager
vride,
1178.
*)
1179.
*)
un semper
corr. 1? or.
or.
35
40
SCRIPTA PACIS.
welchir ime daz gebreche.
ander beholfin
1308. 1311. 1312.
der schal den schadin
Nr. 1178-1180.
1235
geldin unde dar zcu schal uns der
sin.
Wiirde abir imant besprochin oder vordacht in unsern lande, wenne* man den
vorMmen unde schal unschuldik werdin selp dritte mit erbern mannen.
4.
mant, der schal

5
man
Tete her dez nicht, so schal
in
oder rugetin Heinrich von Swartzburg,
haldin vor einin ungerechtin man.
Kundegtin
Herman von Spanginberg, Gunther von
Saltza
der apt unde unse swager dar zcu gesatzt habn imande eintrethheh uf iren eit
vor einen ungerechtin man, den schal man haldin unde anegrefen da vor, als ap her mit
unde
di
Wer
mer huset oder heiget einin vorsprochenen oder

deme schuldegin. Wer owch in des
apts lande unde unsis swagers vorsprochin oder geechtit ist, wenne uns, unsirn voyten
unde dcn di Vt-i zcu deme fride gesatzt habn daz gekundegt wirt, so schal man den in
unsern landen halden glicherwies als in jenen, wenne unse herre der apt, unse swager
unde wi graven Heinriche von Swartzburg, Hermanne von Spanginberg, Gunthere von
der tat begriifen were.
10
15
man, der
einin geechtin
furbaz
schal bestandin sin glich
von Tungede, Lud(ewich) von Schenkinwalt, Heinrich von Heringin,

Bert(olde) deme voyte von Slusungin unde Hertnide von
deme Berge gegebin habn unde gebn alle dirre dinge gantze macht, ob wi da bi nicht
in weren, zcu volgene, zcu tun unde zcu lazene, als ob wi da bi werin.
5.
Gienge der nuener kein abe oder unfugete uns nicht oder in mochte mit den
andern nicht kumen zcu allen dingin, an des stat schal man einin andern setzen mit
Saltza, Frid(erich)
Cunr(at) von Hesseburg
20
gantzer macht, der den anderen swere, als
Wurde owch
habn.
si
under ein ander gesworn unde gelobt
oder zwene gehindert zcu kumene, waz denne di anderen
einir
teten eintrechtlich, daz schal stete bliben.
Geschehe von uswendegin
6.
25
rofip
virzcen nachtin gereit
getan habn.
zcu uns
in
lutin
in
si
bin
des apts oder unses swagers" lande ein
umme mant
uns dar
so schuUe wi bin
den rodp oder den schaden
Hette
nicht, so schuUe" wi denne volgen.
man manen
Bin des schal
sin.
Widerteten
owch imant
30
man
oder schade, wenne
der zciet
zcu volgene,
di
des apts oder in unsis swagers landen zcu uns keine schult,
kumen unde darumme
uns manen.
Tete wi deme nicht rechts dar
der schal
umme,
so
da zcu gesatzt habn. Di schullin inne bin drin

manden einis rechten helfen. Tete si des nicht, phente uns der danne dar umme unde
tete mit deme phande ein recht, dar an hat her keinin rodp getan.
schal her
klagcn disin nunen,
is
di vri
Bedorftin unsir Ifite di dri des apts Ifite der drier, di schullen in geriten zcu
7.
Saltzungen unde unsis swagers lute zu Wasungin, so schullin in unse Mte wider geriten,
35
swenne
si
ir
bedurfen, hin kegen Isenache.
Des gebe wi
disin
brief zcu eime urkftnde vorsigelt mit
Gotis gebfirte tusint jar drihundirt jar in
Walpurge
deme
elftin jare,
unseme
ingesigele nach
an der mytwochen vor sente
tage.
1180.
STATUTUM CONTRA NOCIVOS

TERRAE KARINTHIAE.
1312. Apr. 25.
supra tom. III, 221 not. 1.

Dedit ex autograpJio tabularii Vindobonensis J. Lampel. Pendet sigillum loro membranaceo.
Edidit iam olim Hormayr 'Beytrdge zur Geschichte Tirols' II, 399.
Cf.
(P. deest.)
45
1179.
>)
weme
or.
<=)
praecedit rasura unius litterae or.
155
APPENDIX
1236
Wir
V.
HaiQr(ich) von Gots geuaden chduich ze
Pehaim und
ze Polan,
hertzog in
Chernden und grave ze Tyrol und ze G6rtz vergehen und tun chunt allen den die
disen prief ansehent oder hSrent, daz wir mit unserm weisen und getriwen rate und
mit dnsern dienstlauten ilberal ze rate sein werden, daz wir in unser herschaft fl.beral
Swa ain schedleich man oder frawe
sogetaneu reht setzen und bestetigen wellen:
begriffen werdent,
ist
er ain sogetan man, daz im ze gelauben
ist,
der
in
berehten
wil,
der sol dar gen und sol im aine zwen vingcr in den schopf legen und der frawen in
und sol ainen ait sweren, daz er daz wars wizze daz er ein schedleich man
die scheidel
sei
land und lafiten und deu frawe ein schedleich frawe sei land und lauten, so suUent
ire hende legen auf des ersten arm und die sflllent auch
und suUent sweren, daz der ait raine sei und niht mains. Da mit
Diseu reht setzen
sol man einen schedleich man und ein schedleich frawen fiber sagen.
und
Arnolde
seinem
prflder unsern
Vellenborger
besteten
si
Albrehten
dem
wir und
gesetzet
haben
in
oder
swer
an ir stat
lantrihtern, als wirs in andern finsern gerihten
Daz daz stete und unzebrochen beleibe, dar umb geben wir disen
finser richter ist.
prief versiglt mit unserm hangenden insigel.
sechse dar gen und sullent
piderbe
lafit
Der
jar,
lo
sein
prief
ist
geben nach Christes gepurt tausent dreu hundert jar
in
dem
i5
zwelften
an sand Marcs tag.
1181.
UNIO CONTRA PACIS TURBATORES

TERRAE BAWARICAE.
1312.
lul. 10.
Denuo contulhmis autograplwn tabidarii civitatis Angustanae. Sigillum deest foraEditum est 'Urkundenhuch der Stadt Augsburg' I, 183 nr, 223.
relictis.
minibus
Regesten der Pfahgrafen 1870.
(P. deest.)
Wir Ludwich von Gots gnaden

verjehen und tun chunt allen den
gemanen frumen land und
leut,
di
dem Rein und herzog
in
Bayern
pischof ze Auspflrch, mit Dytdegen von Castel
dem
sint und mit dem

lantvogt in oberen Swaben,
rat und der gemaine der purger ze Auspflrch und mit andern steten und pfirgen, di
in des vorgnanten lantvogts pflege sein. mit guter bedahtigheit und rat also uber ein
chomen sein, daz wir einen rehten staeten triwen fride imd lantfride bei unsern triwen
in aydes weis gelobt und gehaizen haben. Und habent den fride unser edel leute, vitztum
und amptleute und unser staet und mffrcht mit sampt den pfirgern von Auspflrch
gesworen, also daz wir und alle di unsern dem vorgnanten pischof und lantvogt und ir
undertan geholfen sulen sein und si uns gegen allen scha?dlichen leuten und besmider
gegen Herman von Pferse und sinem sun und allen sinen helpheren in unserm lande.
Und ob ieman pfsentet hin ftber den Lech oder her fiber, der sol daz in daz nsehst
seins herren geriht treiben und sol daz auz geben auf daz reht, ob man ez auz nemen
wil. Und ob man ez nicht auz nemen wil, so sol er ez verchaufen und sol ez an sLnem
gelt abeslahen.
Und treibet* er ez fflrbaz, so sol man ez haben fdr einen raub. Und
mit allen
1181.
aecunda
25
edel und unedeln, richer und armer mit unserm gnsedigen
dem erwergen
herren hern Fridrich
pfallentzgraf bi
disen brief sehent oder horent lesen, daz wir durch
corr. ex r or.
den edeln leuten
di
under im
30
35
40
SCRIPTA PACIS.
1312.
1313.
Nr. 1180-1183.
1237
auch der lantfride staete beleiben von disem hiutigen tage untz auf sand Jacobs tag
der schirst chumpt und dar nah uber zwai gantziu jar diu naehst nach einander gent.
sol
Und
5
dar uber ze urchfinde geben wir in disen brief mit unserm insigel versigelten.
Der geben ist ze Fridberch, do man zalt von Gots geburt driuzehenhundert jar
nah
in dem zwelften jare, an dem Mantag vor sand Margereten tag.
dar
1182-1184.
PAX TERRARUM ORIENTALIUM.

1313.
Scriptum pacis antc
1182.
dieni 1.
m. Mai. ut videtur confectum servatum non
PR03IISSI0 ADVOCATI
Editum
sigillum secretum fere illaesum.

Cf.
unionem eiusdem dati
l.
c.
DE
WIDA.
est^.
lul. 7.
est loco
supra ad nr. 1105
citato I,
nr. 441.
210
Pendet
nr.
442
(P. deest.)
Nos Heinricus senior advocatus de "Wida recognoscimus publice per presentes,

quod illustri principi domino nostro Frederico Misnensi et Orientali marchioni promisimus fide data, quod sine omni doU capcione omnes tractatus inter reverendos in
Christo dominos dominum Magdeburgensem archiepiscopum patruumque suum, Woldemarum marchionem Brandenburgensem ac alios dominos ex una et ipsum dominum
nostrum marchionem parte ex altera Merseburc habitos et dispositos iuxta continenciam
litterarum ibidem confectarum
so
20.
Autograplion tabularii regii Dresdenfis nr. 1991 signntum denuo contulimus.
10
15
lul. 7.
'^
super pacis generalis observacione firmos et illesos in
omnibus condicionum articulis irrefragabiliter observare. Ratum et gratum habituri, qviicquid idem dominus noster marchio vice et loco nostri Merseburc cum iam dictis dominis
duxerit contractandum.
In cuius rei testimonium has litteras presentibus nobiii viro
Frederico de Helderungen ac strennuis militibus lohanne de Gelnau, Rudolfo do Bunau
nostro milite, Heinrico dicto Thich ac magistro Walthero prothonotario
85
domini marchionis prenotati conscribi et
Datum
Aldinburc,
apostolorum
anno
sigillo
ilhistris principis
nostro iussimus communiri.
Domini MCCCXIII,
in
crastino
octavarum
beatorum
Petri'' et Pauli''.
PROMISSIO HEINRICI MARCHIONIS BRANDEBURGENSIS.
1183.
lul. 12.
30
Autographon tunc
descripsit
Wattenbach.
tabtilarii
deutscher Sprache' pag. 99 nr.

abteilung' I,
35
343
regii
Sigillum deest.
26
et
Berolinensis
nunc Magdeburgensis
Edidenmt Hofer
iam
olim
'Ausivahl der dltesten Urkunden
Zweite Haupt-
Riedel 'Codex dipl. Brandenburg.
(P. deest.)
nr. 430.
"We Henrich von der ghenade Goddes markgreve tho Brandeborch unde* tho
Landesberch bekennet in disfeme jeghenwerdighen breve, den vrede, den unse herre
1182.
a)
octavarura
1183.
*)
vn seviper
1)
Cf.
Petri
loco raso or.
>>)
et
Pauli post adiectum or.
or.
Wcgele 'Friedrich der Freidige' (1S70) pag. 3i8.
2)
Sermtae non sunt;
cf.
supra.
lai. 35.
APPENDIX
1238
V.
SCRIPTA PACIS.
1313.
Nr. 1183. 1184.
bischop Borchart von Meygdeborch, Ulrich von Nuenburch, Henrich von Merseborch
jiai. 1.
unde Wethege von Misne bischope unde Frederich markgreve von Misne, markgreve
"Woldemar von Brandeborch unse vedere unde andere vrie unde herren der marke tho
Misne unde des Osterlandes unde der lande de dar bi ligget ghesworn imde gheloubet
hebbet, dat we dene mit en ghesworn unde gheloubet hebbet tho haldene von sentte
Walburghe daghe de nu was over twey jar, also de breve spreket de dar op ghescreven
sin^.
Dar neme we uth dat rike unde des rikes ammechtman den koning von Beme.
Unde
also tho disfeme vi-ede sint ghesat Thiderich de burchgreve von Aldenberghe,
Albrechte den burchgreven von Aldenburch, Hermanne von Wederden unde Henrich
von Koldiz den iungen, dat se scholet berichten na minne oder na rechte, afte ienich
tweygunge were oder noch wurde,
mochte thostoret werden.

Unde ufte se tweygeden, so schal men dat brengen an unsen herren van Meygdeborch.
Wat he spricht dat recht si, dat men dhat halde, des volghe we imde willet dat also
halden. We scholet ok volghen tho disfeme lantfride mit twenttich mannen.
Op en
orkunde unde op ene betughinge disfer dinge so hebbe we disfen bref hir op ghegheven
unde beingheseghelet mit unsem ingheseghele.
Disfe brif
jar an
is
dar von disfe
is
ok ghegheven an den jaren von Goddis borth dusent jar druhundert

jare, in sentte Margareten avende.
deme drettheygenden
1181.
PROMISSIO W0LDE3IARI MARCHIONIS BRANDEBURGENSIS.
M.
Autographon servatur
Cuius edifionem
liic
tutorque
incliti
sigilli
l.
c.
1, 344
nr. 431.
(P. deest.)
gracia Brandenburgensis, Lusacie et de Landisberg marchio
terre Mysnensis
volumus
munimine pro nobis
sicut placitata
recognoscimus per pre-
est et
ad ea tempora ad
25
In cuius evidenciam presens scriptum dari
est inviolabiliter observare.
iussimus nostri
20
Edidit Riedel
principis lohannis marchionis Brandenburgensis
quod pacem
que placitata
20.
in tabulario regio Dresdensi.
repetimtis.
Nos Woldemarus Dei

sentes,
lo
lantvride
et
dicto
marchione lohanne, cuius tutelam
gerimus, communitum.
Datum Golzowe, anno Domini millesimo CCCXin,

lacobi apostoli proxima.
1)
Cf. pag.
1237 not.
2.
feria
YI. ante
diem beati
30
APPENDIX
VI.
SCRIPTA VARIA.
APPENDIX
1298. Nr. 1185.
1239
VI.
SCRIPTA VARIA.
SCRIPTA AD ECCLESIAM
GOSLARIENSEM SPECTANTIA.
1186.
1185.
(1298.)
Cf. iam.
supra nr. 1053
1186.
Denuo
1055
et
Nov. 22.
1298.
pag. 1093 nof. 1
et
1094
not. 1.
SCRIPTUM COMITUM DE BLANKENBURG.
contulit v. d.
Wiederhold autographa
(1298.)
1) et 2) tabularii civitatis Goslariensis,
Pendent ah utroque sigilla hina parum laesa

'Urhundenhuch der Stadt Goslar' II, 535 nr. 548.
quae fere omnino inter se concordant.
M memhranaceis.
Editum
est
loris
(P. deest.)
Excellentissimo
augusto
ac
serenissimo domino
suo Alberto regi
Romanorum
Henricus Dei gratia comes de Blankenburg e^ Henricus
filius
et
semper
suus
cum
debita reverencia obsequiura in omnibus benivolum et paratum.

15
20
Reverende vestre excellencie advocaciam sedecim mansorum sitorum in villa et

campis Dedenleve ad ecclesiam sanctorum apostolorum Symonis et lude in Goslaria
pertinencium, quam quidem advocaciam ab imperio et a vestris antecessoribus hucusque pheodali tenuimus titulo, pro bono dicte ecclesie Goslariensis et speciali favore
honorabilium virorum, videlicet decani et capituU predictorum, quos imperium ab antiquo tamquam capellanos familiares
et
gratia, qui et vestri capellani dicuntur
et sunt,
resignamus tenore presenciuni Uberaliter
quod in iam dictis bonis hucusque tenuimus et quod

nostri progenitores habuerunt vel quod ad nostros heredes descendere potuisset seu
legitime pervenire.
Petimus igitur una cum ipsis et pro ipsis regalem vestram magnificenciam humiliter et devote, quatinus Dei intuitu et* nostrarum precium interventu
eidem ecclesie in taU advocacia benefacere dignemini et ipsam cum talibus bonis ab
et
as
domesticos consuevit speciaU favore prosequi et
remittimus
cum omni
iure,
omni onere et gravamine advocacie

litteris communire.
1185.
ac
2.
solutis
investire
et dotare curetis
eanique vestris
APPENDIX
1240
VI.
TESTIMONIUM CANCELLARII DE CONSTITUTIONE
1186.
PBOCURATORIS.
1298.
Nov. 22.
Autograjjhon ekisdem tahularii contulit idem vir doctissimns.

miniisve laesa loris memhranaceis.
Prioris
D LAPID CAR $AGT PPOSITI
Editum
est
l.
c.
ecclesie
capituli Gozlariensis in causa,
Romanorum
serenissimi domini Alberti regis
sanctorum apostolorum Symonis
procuratorio
ditionibus interpositis,
et
in
et
lude
cancellarius
vir
dominus
in
Gozlaria
regalis aule notarium,
suum concanonicum, nomine
quam idem capitulum movet
seu movere intendit nobilibus
de Solmez et de Toneburch,
in
(P. deest.)
honestum virum magistrum lacobum
modum
presentium recognoscimus et publice profitemur, quod honorabilis
Chunmannus decanus
viris
nr. 549.
Nos Eberhardus de Lapide

tenore
Pendent sigilla plus

adhuc legimtur haec verha: BRIiARDI:
DORLACeu
alterius tantum haec: lACOB.
sigilli
constituit
litteris
lo
suum procuratorem legittimum, quemad-
super hoc
editis'^
plenius continetur,
quod predictus magister lacobus quicquid
iu
causa
sibi
con-
hiis
commissa
de bonis, super quibus causa vertitur, recuperaverit aut evicerit de censu statutis
terminis non soluto cum expensis circa htem factis et faciendis, quas pars adversa
tenetur exsolvere, tertiam partem integre consequetur.
Simihter cum causa eâcta vel
in mehus per compositionem vel ipsorum bonorum venditionem fuerit commutata, tertiam
partem pensionis recipiet vite sue temporibus, et eo mortuo libere redibunt, omni
occasione" postposita, ad ecclesiam prenotatam.
Predictus itaque magister lacobus
negotio sibi commisso per triennium fidehter insistet suis laboribus et expensis nec
ullam compositionem faciet, dictis dominis, decano et capitulo irrequisitis, nec ipsi sine
Triennio vero elapso, si iam dictus magister lacobus in comeo conponant versa vice.
misso negotio negligenter agens quod absit nichil proficeret, dicti decanus et capitulum
poterunt Hcite negocium sibi commissum a se pro suo beneplacito revocare, magister
quoque lacobus omnia instrumenta super hoc negotio sibi exhibita liberaUter presentabit.
In cuius rei testimonium sigilhim nostrum una cum sigillo predicti magistri
i5
20
as
lacobi presentibus sunt appensa.

Act. et dat.
in
MCC
Nurnberch, anno Domini
nonagesimo octavo,
in
die beate
Cecilie.
30
PETITIO ARCHIEPISCOPI BISUNTINI
1187.
REGI PORRECTA.
Nov. 23.
1299.
Repetimus editionem nostram. 'Neues Archiv'
XXVII, 720
nititur autographo tahidarii Bistmtini 'Archives departementales
Sigillum deest
lori
memhranacei fragmentis
relictis.
Serenissimo domino suo Arberto Dei gracia
eadem
gracia Bisunt(inus) archiepiscopus
Cf. etiam
l.
Romanorum
c.
nr. 19
du Douhs.
not. 2.
regi
paratam, quae
Serie B.499'.
35
(P. deest.)
semper augusto
Odo*
salutem et regni sui gubernacula fehciter
exercere.
1186.
1187.
1)
a)
occassione or.
*)
praecedunt
Quae
servatae
non
or.
sunt.
SCRIPTA VARIA.
1298-1300.
Nr. 1186-1188.
1241
quod eum discordia verteretur inter nos et

lohannem de Cabilone dominum de Allato super quibusdam conveucio-
Magestati regio volumus esse notuiii,

nobileni viruni
nibus inter nos habitis
super feodo vicecomitatus Bisunt(ini), nos et dictus lohannes
composuimus
in hunc modura, quod nos nomine sedis Bisimt(ine)

dictum lohannem in hominem nostrum legium recepimus de feodo dicti vicecomitatus,
salvo iure nostro et alieno, et dictus lohannes fecit nobis fideUtateni et homagium de
super dicta discordia
nomine nostro
dicto feodo
et
sedis
Bisunt(ine).
Et nos debemus rogarc
et requirere
vestram regiam magestatem per nos vel per procuratorem ydoneum ad hoc habentem
10
15
raandatum speciale, quod cum illustris rex Francorura sine consensu nostro intraverit
dictum vicecomitatum, qui est de feodo nostro et quem a vobis tenere debemus in
feodum, ipsum regem Francorum inducere velitis et facere bono modo debito, quod ipse
rex Francorum dimittat dictum vicecomitatum et nos tanquam dominum feodi et dictum
lohannem tanquam vessalhim nostrum de dicto feodo vicecomitatus guadere permittat,

et hoc modo et aliis licitis niodis debemus et promisimus bona fide procurare, quod
dictus lohannes habeat vicecomitatura supradictum pacifice et quiete.
Hoc salvo quod
facere
vel
solvero
ahquas
missiones
vel expensas pro recuperatione
nos non tenemur
dicti vicecomitatus, prout hec omnia in quodam instrumento publico super hoc confecto
sigillo
20
Unde sublimitatem vestram

ad quod eciam faciendum secundum formam compredicte discretum \arum dominum Stephanum decanum de Sexta et Guidonem
nostro et dicti lohannis sigillato plenius continentur^.
rogamus
et requirimus supplicando,
positionis
Guaillardi officialem curie

speciales procuratores,
26
regalis
nostre''
Bisunt(ine)
nostros
facimus et
constituimus
quatinus placeat vobis inducere dictum illustrem regem Fran-
corum et fiicere bono modo debito, quod ipse rex Francorum dimittat dictum vicecomitatum et nos tanquam dominum feodi et dictum lohannem tanquam vessallura
Ratum et gratum plenius
nostrum de dicto feodo vicecomitatus guadere permittat.
quicquid per dictos procuratores in predictis factum fuerit
habituri,
In cuius rei
seu
procuratum.
testimonium sigillum nostrum presentibus duximus apponendum.
Dat. die beati Clementis, anuo Domini
ducentesimo nonagesimo nono.
UNIO ARCHIEPISCOPORUM
ET COMITIS PALATINI CONTRA REGEM.
1301.
1300.
1188-1195.
so
lul. 21.
Oct. 14.
1188.
SCRIPTUM UNIONIS.
1300.
Od.
14.
Contulimus inter se autographa tria quae supersunt:

1)
scriptum archiepiscopi Trevirensis, quod servatur Monaci in tabulario secreto

Batvaricae; pendet sigillum laesum loro membratuiceo ; edidit Wittmann
reipuUicae
'Monumenta Wittelsbacensia' II, 130 nr. 219; Bbhmer, Reg. 1246

247; cf. Regesten der FfaUgrafen 1443;
2) scriptum archiepiscopi Moguntini, quod servatur in tabtdario
'Churcoln
40
nr. 411''';
sigillum
fere
illaesum pendet
loro
1313
Reichssachen
regio Dusseldorpiensi
membratuxceo;
cf.
Regesteti dcr
Pfalzgrafen 1443;
1187.
1)
LL.
"j
nri
or.
Tractatus a. 1299. Nov. 22. habiti in eodem tabidario

CONSTITUTIONES
IV.
l.
c,
senantur.
156
APPENDIX
J242
3)
YI.
scrijHum comitis Palatini, quod item sei-vatur in tabnlario regio Dusseldorpicnsi

sigiUum fere illacsttm pendet loro memhranaceo; edidit Lacomblet
'Churciiln nr. 411"' ;
UrJiundenbuch zur Gescliichte des Niederrheins' 11,624 nr.1063; Bbhmer, Reci.1246

Beichssachcn 372 (Addit. I); Begcsten der Pfahgrafen 1443.
'
Cf.
Begesten dcr Pfahgrafen 1442.
1313
(P. deest.)
Treviroium arcliiepiscopus^ notuni facimus universis

quod
nos cum venerabilibus in Christo patribus doniinis
presentium
archiepiscopis necnon cum'' illustri principe
Gerardo
Maguntino''
AVichboldo" Coloniensi,
Bauwarie"
eonprincipibus nostris pro conservatione
Rodolfo' comite palatino Reni duce
possessionum
ct bonorum nostrorum ac aHohonoris. status, Hbertatum privilegiorum,
j-um iurium nostrorum quorumcunque et principum eorundem in specialis araicicie, conIta
federationis et mutui adiutorii de nostrorum fidelium consiHo convenimus unionem.
videHcet quod nos conpi-incipibus'' nostris predictis contra magnificum' virum Albertum
Nos Dithenis Dei
gratia
inspectoribus"'.
lo
ducem Austrie, qui nunc rex dicitur Teutonie'. et ipsi vice versa uobis contra nostros
iniuriatores. bonorum et iurium nostrorum'' invasores' astabimus et mutuis auxiHis nos
is
ad invicem quoad vixerimus iuvabimus posse nostro potenter et patenter absque dolo,
quandocunque nos ipsos et ipsi nos super hiis duxerimus requirendos. Que omnia et
singuhi nos et dicti principes promisimus et promittinius per ]>resentes fidc prestita
Tn cuius
interposito iuramento, antepositis et tactis sacrosanctis in-\iolabiUter observare.
munimine fecimus roborari.

testimoniuni presentes Htteras"" conscribi" et nostri
Actum et datum apud Heymbach", feria sexta proxima ante festum beatiP GaUi
sigilli
rei
anno Domini MCCC'.
confessoris,
LITTERAE MILITUM
11891195.
PBAESTANUO.
I)E SEEVITIO
Marf. IS.Îul. 21.
1301.
Quae oninia seiinntur in tdbulario
regio Conflucntino 'Erzstift Tricr.
35
SCBIPTUM MILITIS DE SNEGELBACH ET AB3IIGER0BUM

DE WALDECKE. Mart. 18.
1189.
Denuo descripsimus nos ipsi. Pendent adhtic sigilla duo

Edidit etiam Bohmef 'Acta imperii selccta' pag. 710 nr. 1012.
1313 Beichssachen 373 (Addit.
Nos
lohannes
miles
geri
gratia
1188.
"1
miHtis de
quod reverendo''
universis,
archiepiscopo
patri
Treverensi
ecclesie
et
30
miHtis quondam militis de Suegelbach.

Waldecke et lohaimes dictus Boso armi-
lo(hannis)
fiUus
Dei
homagium
Bohmer, Beg. 1246

(P. deest.)
"NVillelmi
Trevirorum
laesa loris mcmbranaceis.
I).
quondam
de Waldecke notum facimus
Henricus fiHus
domino D(ithero)
fideHtatis
prestitimus
observandum et promisimus et
promittimus per presentes. dictum reverendum patrem nos cum decem armaturis
adiuturos contra nobilem virum dominum Albertum quondam ducem Austrie. qui se
imperii per
nobis
intihdatio
Oermauiam
successoribus
nostris
et
in 2:
cmn
demnt,
add.
f)
deett 2.
loco
2.
cuius
n)
P) deesl 2.
11S9>
Rudolfo
ipsorum
exinde
fideHter
35
Nos Gerhardus Dei gr.itia sancte Mayuiit(ine) sedis arcliiepiscopus sacri

in 3: Nos Rucloltus Uei gratia comes palatinus Reni dux Bawarie.
arcliicaucellarius;
*) presentium inspeetoribus univcrsis 2. 3.

")
20
add.
2.
3.
B)
2.
<^)
^)
i*.
<>)
Wicboldo
Bawarie
2;
hincinde add.
relujua in 3:
Wicbpoldo
d)
3.
>) gg ; corr. 1.
2.
a.
D.
2.
niill.
3.
trec,
')
')
iuv
sexta
Gerhardo Moguntinen(si)
magnificnni
in
rasura
feria
ante
3. 40
Teutonie
2.
festuni
") exinde
beati
Galli.
l) millesimo treceutesimo 2.
*)
11
loco rano
duarum
litterai-um spatittm
adaequanti
or.
SCRIPTA VARIA.
regem nominat. et eius complices

dicto domino Al(berto) et
pater
lite
Nr. 1188-1191.
1300.1301.
1243
sive discordia durantibus, quas dictus reverendus
complicibus antedictis movere intendit.
eius
Et ad
supradicta nos ideo obligamus, quia dictus reverendus pater dominus D(itherus) michi
lo(hanni) militi antedicto nonaginta marchas, duobus Hallensibus pro denario computatis,
:.
spatium solvore promisit
infra presentis anni
terre
me
et tenetur aut assignare
et meis'' successoribus tenendas",
quousque michi
de dictis nonaginta marchis plenarie fuerit satisfactum,
novem marchatas
sive meis'' successoribus
michi vero Ilenrico predicto
septuaginta marchas monete predicte aut septem marchatas terre,
michi autem lohanni
memorato quinquaginta marchas antedicte monete aut quinque marchatas

10
et
successoribus habendis sub condicione supradicta.
nosti*is
terre a nobis
Solutis vero
nobis sive
pecuniarum sumniis antedictis dicte terre nobis ut predictum est

obligate ad ecclesiam Treverensem libere revertentur, et extunc ego lo(hannes) miles
antedictus novem marchatas terre mee allodialis, ego vero Henricus supradictus septem
nostris successoribus
mee
raarchatas terre
16
mee
terre
allodialis,
et
easdem recipere ab
eis in
et
servire fideliter
arniis,
in
monium quia nos lo(hannes)

sigiUa
2u
ego autem lo(hannes) prenominatus quinque marchatas

et ecclesie Treverensi assignare tenebimur
reverendo patri
allodialis antedicto
feodum et sic perpetuo cum nostris successoribus possidere

quandocunque fuerimus'' requisiti.
In cuius rei testiet H(enricusj armigeri predicti sigilla propria
honestorum virorum, videlicet Udonis
presentibus rogavimus
apponenda
in
Datum
Udo
non habemus,
de Waldecke,
lohannes milites de Waldecke predicti

predictorum presentibus duximus
testimonium omnium premissorum.
ad
nostra
sigilla
et lo(hannis) predicti milituni'^
in
apponi
preces
et
nos
lo(hannis)
et
monasterio Meynevelt,
et
H(enrici)
anno Domini
MCCC,
Sabbato post dominicam
Letare.
1190.
2s
SCRIPTUM AR3IIGERI DE SCHAUENBUEG.

Pendet sigiUum
Descripsif socius noster R. G. Salomon.
loro
Apr.
memhrana
(P. deest.)
exsecto.
30
3.
ex ipsa
Ego Thilemannus dictus Huedestoc armiger de Schawenberch notum facio universis,

quod teneor facere quolibet anno per dimidium annum gardiam apud Grimberch et
adiuvare reverendum patrem dominum D(itherum) Dei gratia Trevirorum archiepiscopum
guerra durante contra nobilem virum Albertum qui se regem nominat et eius complices
cum duobus faniulis meis armatis pro quadraginta quinque libris Treveren.sium denariorum, quas dictus dominus
infra instans festum nativitatis
Domini michi solvere tenetur
qninque libras, quas solvere tenebitur in pecunia numerata. Quas

quadraginta libras si non solverit in termino supradicto, extunc assignare tenebitur michi
et promisit preter
35
et
meis successoribus quatuor libratas terre a
ad solutionem pecunie supradicte.
Treverensem
terre
40
nostre
feodum
et
libere
revertentur
allodialis
perpetuo
et
Qua
me
et
meis successoribus babendas usque
soluta dicte quatuor librate terre ad ecclesiam
extunc ego
sive
niei
successores
ecclesie Treverensi assignare tenebimur
tenere.
sic
In
cuius
rei
et
quatuor libratas
easdem recipere
testimonium sigilhim
meum
in
proprium
duxi presentibus apponendum.
Datum apud Grimberch, anno Domini
1191.
45
MCCC
primo,
in crastino
SCRIPTUM DOMINI DE ERENBURG.
Pasche.
lun. 24.
Autographon denuo contulimus nos ipsi. Pemlet sigillum fere illaesum loro ex ipsa
membraiia exsecto. Edidit Giinther 'Codex diplomaticus Rheno-Mosellanus' III, 97 nr. 7.
(P. deest.)
1189.
^)
iiiis
or.
*:)
loco rano or.
^)
um
ex
is
corr. or.
156*
uec. 25.
APPENDIX
1244
litteras inspeeturis
ego Henrieus dominus
de Ercnberch
quod ego teneor et j^romitto servire me quarto in armis decenter
domino nostro reverendo domino Dithero Dei gratia Trevirorum
presentes
Universis
armiger notum
facio.
et fideliter assistere
archiepiscopo
suos
contra
Albertum qui
im!*!'*.
inimicos
regem nominat
se
cum
et fraude et equitare
Dec25.
VI.
dicto
contra
specialiter
et
iiobilem
virum
dominum
complices guerra durante inter ipsos sine dohi
et eius
domino archiepiscopo
vel
cum
suis officiatis.
si
domino archiepiscopo vel ipsis suo noniine fucro requisitus. in expensis domini Treverensis.
Et pro co promisit idem dominus archiepiscopus michi dare et solvere bona fide centum
quinquaginta marcas, duobus Turonensibus parvis pro denario computandis, in meUorationem mei feodi. medietatem in festo nativitatis Domini et aliam medietatem in festo
beati lohannis babtiste sequente.
Quibus denariis sohitis michi teneor ego et mei
successores pei-petuo recipere in feodum ultra iliud quod nunc teneo ac tenere quindecim
marcatas terre dicte monete de meo hbero allodio a nie et raeis heredibus seu
successoribus tenendas in feodum ac perpetuo possidendas.
meum
sigilhim
r.
a dicto
presentibus apposui.
^H
lo
15
Domini
In die beati lohannis predicti, anno
MCCC
primo.
I
BE KUTTENHEIM.
SCRIPTU3I ARMIGERI
1192.
Descripsit
d.
?v'r
R. G. Salomon.
Pcndet sigiUmn
Joro
Inl. 4.
ex ipsa menibrana exsecto.

(P. dcest.)
Universis presentes litteras inspecturis ego Conradus armiger dictus de Cuttenheim
notum
esse cupio
quod
factus
sum
castrensis
apud Meyne
20
teneor facere gardiam
et
singulis annis ibidem, sicut aUi" nobiles facere consueverunt, et servire fidehter in armis
reverendo in Christo patri domino Dithero Dci gratia Trevirorum archiepiscopo, dicto
dominum Albertum
doniino D(ithero) etiam absente, contra nobilem A^rum
nominat
requisitus,
compHces,
eius
et
nisi
mittere teneor
quandocumque a
occupatus fuerim arduis

et
debeo
duos armatos
dicto
servitiis
D(ithero) vel eius
domini nostri
qui se
regem
officiatis
fuero
2.t
Coloniensis, sed tunc
apud Meyne ad gardiam faciendam ibidem,

Quas dictus dominus D(itheras)
pro sexaginta marchis usuahs monete apud Andernacum.
michi infra presentis anni spatium solvere proniisit
Renum
me
et tenetur
aut assignare sex marchatas
meis successoribus habendas et tenendas

usque ad plenam antedicte pecunie solutionem.
Qua soluta dictc sex marchate terre
ad ecclesiam Treverensem hbere revertentur, et extunc ego sive mei successores tantumterre sue inter
dem de
et
Musellam a
et
nostro proprio allodio assignare tenebimur et recipere a[b] ecclesia Treverensi
feodum castrense
Et quia sigillum proprium non habeo

apponi.
Et nos
W. de Mandelscheit antedictus sigillum nostrum ad preces dicti Conradi apposuimus
presentibus in testimonium omnium premissorum.
in
sigilhun
30
nobilis viri
Datum
in
et
'\V.
sic
perpetuo tenere.
domini
de Mandelscheit rogavi presentibus
Schonouwe, anno Domini
MCCC
j^rinio.
feria tercia post
35
festum beatorum
Proce.ssi et Martiiiiani.
1193.
SCRIPTUM MILITUM DE LANSTEIN.
Descripsit idem vir doctissimus.

exsecto.
Pendet
sigilli
lul. 4.
*o
fragmentum hro cx ipsa membrami

(P. deest.)
Universis presentes litteras inspecturis nos Henricus et lohannes mihtes de Ander-
naco
dicti
1192.
de Lanestein notum esse volunius. <juod nos fecimus homagium reverendo

) aliis or.
45
SCRIPTA VARIA.
Nr.
1301.
1191 1195.
1245
Christo patri domino Dithero Dei gratia Trevir(orum) archiepiscopo et tenemur et

promisimus servire eideni Hdeliter in arniis, dicto domino D(ithero) eciam absente.
contra nobilem virum dominum Albertum qui se regem nominat et eius complices,
quandocumque
s
domino D(ithero) fuerimus

dominus D(itlierus) promisit
dicto
[a]
hoc ideo quia dictus

solvere
infra
anni
presentis
spatium
eiusdem.
requisiti vel officiatis
et
Et
tenetur cuihbet nostrum dare et
sexaginta marchas usualis monete in Andernaco
;iut assignare sex marchatas terre a nobis et nostris successoribus habendas et tenendas
usque ad plonam antedicto pecunie solucionem. Qua soluta dicte sex marchato terre
10
cuihber nostrum assignate ad ccclesiam Treverensem libere revertentur et extunc quivis

nostrum sex marchatas terre sue allodialis' assignare tenebitur ecclesie Treverensi et
easdem reciiierc in feuduni et sic tenere. Ceterum si Andernacum fuerit obsessum.
possumus et volumus remanere.

Si vero dominus Coloniensis et dominus Trevenos ad arma vocaverint, ad illum veniemus, cuius mandatum nobis prius fuerit
ibi
rensis
Tn cuius rei tcstimonium.
directum.
15
proprium non habeo,
sigillo
quia
lo(hannis)
ego H(enricus) miles antedictus sigillum

antedicti utor in hac parte.
Et ego
militis
lo(hannes) miles .supradictus ad peticionem H(enrici) militis supradicti et nomine

sigillum
meum
Datum
apposui presentibus in testimonium
in Confluentia. aniio
Domini
MCCC
meo
omnium premissorum.
primo, feria tercia post fcstum beatorum
Processi et Martiniani martyrum.
SCEIPTUM AUMIGEBI DE KERECHE.
1194.
20
lul.
li.
Pendet sigillum loro ex ipsa memhrana
Descripsit ideni vir doctissimus.
exsecto.
(P. deest.)
Universis presentes litteras inspecturis ego Sandrinus armiger de Kereche notum

esse
25
cupio
quod
factus
sum
apud Meyne
casti-ensis
et
debeo facere gardiam ibidem
singuhs annis, secundum quod ahi nobiles facere consueverunt, et iuvare reverendum
patrem dominum Ditherum Dei gratia Trevir(orum) archiepiscopum et eidem fidehter

in armis assistere. dicto doniino D(ithero) etiam absente, contra nobilem virum dominum
Albertiim qui se regem nominat et eius complices, quandocumque a dicto domino
Dfithero) vel eius officiatis fuero requisitus, pro quatuor marchis, quas dictus dominus
30
D(itherus) michi assignat

solidos
in
Uthcndinc
in
et assignavit
curia
matris
curia dicti domini Trcveren(sis), a
Martini hyemalis
recipiendos
et
me
in
locis subscriptis,
mee
et
et triginta
videlicet
unum
solidos
decem
in
meis successoribus quolibet anno
requirendos ab
officiatis
ibidem,
et
septem
Raetonroid
in
in festo beati
quousque michi vel
meis succcssoribus a dicto domino D(ithero) vel eius successoribus de dictis quadraginta
35
quatuor marche ad ecclesiam

mei successores quatuor marchatas
terre nostre allodialis" ecclesie Treverensi assignare tenebimur et easdem recipere in
feodum castrense et servire, sicut superius est expressum.
Et quia sigillum proprium
non habeo, sigillum nobilis viri W. domini de Mandelscheit rogavi presentibus apponi.
Et nos W. dominus de Mandelscheit antedictus sigillum nostrum apposuimus presentibus
marchis fuerit plonarie satisfactum.
Treverensem
40
in
Quibus
sohitis dicte
libere revertentur, et extunc ego sive
testimonium premissorum.
Datum
in
Schonouwe, anno Domini
MCCC
prinio, feria quinta post
festum beatorum
Processi et Martiniani.
1196.
SCRIPTUM ENGELBERTI BE SAYN.
Descripsit idem tnr doctissimus.
45
lul. 21.
Pendet sigiUum loro ex ipsa membrana exsecto.

(P. deest.)
1193.
a) allodiasis
1191.
) allodiasis or.
or.
Xor. u.
APPENDIX
1246
VI.
Universis presentes litteras inspecturis nos Engelbertus
frater
eomitis Seynensis
quod nos fecimus homagium reverendo in Cliristo patri domino

Dithero Dei gratia Trevirorum archiepiscopo et promisimus eundom tideliter iuvare
secundum decentiam nostri status, quandocumque fuerimus a dicto domino D(ithero)
vel eius officiatis requisiti. nisi in actu simus cum domino Mogunt(ino), contra nobilem
virum dominum Albertum qui se regem nominat et eius complices ubicumque pro
Quas si dictus dominus D(itherus) nobis infra
ducentis marchis moncte Confluentine.
presentis anni spacium non solverit, assignabit nobis viginti marchatas terre a nobis et
Solutis
nostris successoribus usque ad plenam dicte pecunie solucionem possidendas.
notum
esse cupimus,
dictis ducentis marchis dicto En(gelberto) aut eius successoribus dicte viginti
marchate terre ad ecclesiam Treverensem libere revertentur, et extunc nos sive nostri
successores viginti marchatas terre nostre allodiaUs ecclesie Treverensi assignare tene-
vero
bimur
easdem recipere
et
feodum
in
et
sic
tenere
et
servire,
sicut
superius
10
est
In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum.
expressum.
Datum prope
Lanestein, anno Domini
MCCC
prinio, feria sexta ante
festum beale
15
Marie Magdalene*.
PROMISSIONES ELECTORUM
DE FUTURA ELECTIONE.
119C. 1197.
1301.
lan.
10. Mart.
13.
Gf. supra nr. 30. 31. 2!i3.
1196.
20
SCRIPTUM ARCHIEPISCOPI COLONIENSIS.
Autographon tabularii regii Slesivicensis dentio contulimus.

Edidit Sudendorf 'Registrum' II, 174 nr. 83.
1.113 Reichssachen 432 (Addit. II).
loro
membranaceo.
Nos Wicboldus Dei
lan. 10.
Sigillum laesum pendct
Bohmer, Reg. 1246
(P. deesf.)
gratia sancte Coloniensis ecclesie archiepiscopus sacri imperii
25
per Italiam archicancellarius notum facimus universis presencia visuris, quod nos, si
Romanum vacare contigerit imperium, ad electionem futuri Rom(anorum) regis spectabilem et illustrem
conprincipem
principem
nostrum
habebimus atque gratam
mus
dominum lohannem
admictemus
et
cum
et
electionis
ipso in clectione
ducem Saxonye tamquam verum

vocem approbabimus, ratam
predicta simul manebimus et stabi^
ipsius
omnibus honoribus iuribus commoditatibus et

provenire
poteriuit, fovebimus et promovebimus
electione
huiusmodi
profectibus, que ex
lohannes
noster conprinceps ac Albertus eius
toto posse nostro.
Et id idem prefatus
In cuius rei testimonium sigillum nostrum
frater germanus nobis facient vice versa.
presentibus est appensum.
Datum IIII. Id. lannuar., anno Domini MCCC.
fideliter et constanter.
1197.
Ipsumque
SCRIPTUM ARCHIEPISCOPI MAGUNTINL
Aidographon eiusdem tabtdarii conttdimus.

branaceo.
Edidit,
Sudendorf
sachen 433 (Addit. II).

1195.
*)
Magdalenes
l.
c.
JI,
175 nr. 84.
Mart.
js
13.
Sigilhim valde laesum petidet loro metit-
Bohmer, Reg. 1246
1313
Reichs-
(P. deest.)
or.
30
in
SCRIPTA VARIA.
Xos Geriardusi Dei
1301.1302.
Nr. 1195-llfi.S.
1247
Maguntine sedis arehiepiscopus sacri imperii

facimus universis hanc litteram inspecturis.
quod nos. si Romanum vacare contigerit imperium, in electione futuri Rom(anorum)
regis apud illustres principes dominos lohannem et Albertum duces Saxonie, Ang(arie)
sancte
grafia
per Germâniaml archicancellarius notum
conprincipes nostros' simul manebimus et stabimus ipsosque in omnibus
et "Westfialiel.
honoribus. iuribus, commoditatibus et profectibus suis, que ex huiusmodi electione pro-
fovebimus et promovebimus toto posse nostro
venire poterunt.
Et idem nobis
communitum.
ipsi facient vice versa.
Datum apud Confluenciam, anno Domini
to
fideliter et constanter.
In cuius rei testimonium presens scriptum tradimus
millesimo trecentesimo primo, tercio
Idus Marcii.
INYESTITURA lUDICIS ORDINARIL
1198.
1302.
15
lun. 20.
Repetimus editionem quam paravit Ficker 'Forsclmngen zur Meichs- und RechtsgescMchte Italicns' IV, 509 nr. 501 ex Soldani 'Historia monasterii Sancti Michaelis de
Passiniano' ixuj. 119.
In mimitiis correximus.
(P. dcest.)
nomine Doraini amen.

Dominus Karolus comes
Tn
Dei gratia
20
Tuscia palatini,
in
Stephani abbatie
pure
fidelitatis
illustris viri
filius
recepto
Mauro
Romano
de Florentia pro
domini comitis Guidonis de Battifolle

filio
imperio
olim Florentini de populo sancti

et
corona et pro se ipso
ipsius
debito iuramento, de ordinarie iurisdictionis et tabellionatus
vide-
officio,
quod contractus. pacta. conventiones hominum. acta iudiciorum. voluntates ultimas

defunctorum et singula queque scribet, ut a mandantibus audiet et intelliget evidenter,
publicando ipsa" in raembranis sive cartis, que non fuerint prius scripte, et ci-edentiam
testium, sententiarum et omnium aliorum actuum tenendo ad hec officia spectantem''
et quod'^ omnia et singula tam iu scribendo quam in legendo recte faciet ac fideliter
exercebit. que ad dictorum officiorum et cuiuscuraque ipsorum executionem noverit perlicet
25
30
tinere,
ex auctoritate habita ab imperatoria maiestate, sicut
evidenter
dicitur
ipsum
contineri,
Maurum de
ipsorum
in
ac
ordinarie
officiis
exercendo cum calamario
privilegiis
voluntarie
iuris-
penna publice
investivit.
Dans eidem lieentiam liberam et oranimodam facidtatem adque potestatem
prestandi auctoritatem suam in manumissionibus servorum. adscriptitiorum, colonorum
dictionis et tabellionatus et quolibet ipsorura
et aliorum similium,
et
emancipationibus etiam, liberorum adoptionibus,
deliberationibus,
arrogationibus, tutelis, curis, donationibus, insinuationibus testamentorum adque testium

35
publicationibus.
interrogationibus
ante
litem
contestatam faciendis
permissis, restitutionibus in integrum ecclesiis et minoribus et
attribuendi auctoritatem et decretum

aliraentorura et reiiim
et curatores
in
et
matrimoniis
causis
quam
minorum
mundualdos
et
casibus
lege
causa cognita interponendi. transactionibus etiam
alienationibus et solutionibus eis factis, et dandi tutores
removendi tutores
et
mulieribus
in
quibus lex permictit,
aliis,
et
viris
faciendi.
et curatores suspectos. interrogationes

et
sententiandi
^*
tam
in
principalibus
appellationum, et rogata sive instrumenta vel rogationes aliorum notario-
1197.
*)
tupra lineam add.
1198.
Ipsam
f>.
>)
or.
expectantein S.
"=)
quac S.
'')
sei-vandi S.
APPENDIX
j248
rum
reficere sua auctoritate, et aliis
VI.
ea reficcre suam auctoritateiii
notariis volentibus
Romanum imperium
prestare adque decretum, et generaliter omnia per totum

faciendi
et
tradictione,
que
ubilibet
exercendi sine statuti vel alicuius defensoris obstaculo sive con-
plenius
competere possunt ordinaria iurisdictione data ad ordinarie iurisad ea, que ad ipsorum executionem pertinere plenius
quorum confirmationem dictus dominus Karolus comes suo sigillo
alicui
dictionis et tabellionatus officia et
dignoscantur.
Ad
mandavit presens privilegium communiri.
Acta fuerunt hec Florentie in burgo sancti Laurentii, presentibus tostibus domino
Petro abbate monasterii sancti Salvatoris de Spungia Vulterane dioecesis et domino
Nerio de Giandonatis et fratre Francio convei-so et sindico monasterii Vallisumbrose
ad hec vocatis
et aliis pluribus
lo
Sub annis Domini millesimo trecentesimo
et rogatis.
secundo, indictione quintadecima, die vigesimo mensis limii.
Ego Simon
fihus
atque
ordinarius
Dulcis de Florentia apostohca
notarius publicus predictis,
dato dicti domini comitis pubhcavi,
me
dum
imperiali auctoritate iudex
et
agerentur, interfui
et
de man-
ea
publice in ipsorum fidem et testimonium sub-
scribendo.
1199.
UNIO REGUM FRANCIAE ET BOHEMIAE
CONTRA REGEM ROMANORUM.

(1303.
Denuo contulimus Formularium

ubi sola servatur.
Rubrum
est:
De
lungen der Bohmischen Gesellschaft.

174.
tempore atque indole
Bohmer,
(1)
Alberti regis, de quo
confederacione regis
v.
supra ad nr.
Wen. Boemie
Edidit iam olim Palacky 'Uber Foi-melbiicher' 1,322 nr. 118
Albertum.
De
Mai. ex.)
Reg.
cf.
12461313
V. Folge'
II (1842)).
Niemeier loco supra ad nr. 105
119
5,
sub nr. 17,
contra
(=
citato pag.
Reichssachen 257.
regem
'Abhand^
161
as
(P. deest.)
Nos Wentze^sjlâus) Dei gratia rex Boemie et Polonie notum esse volumus
quod nos cum illustri et magnifico domino Phihppo Pranco-
universis presentes inspecturis,
rum rege
in sinceritate dileccionis et amicicie speciahs vivere cupientes, ad tahs cum eo

devenimus* federis unionem, quod contra quemhbet hominem, cuiuscunque fuerit con-
nominatim contra Albertum, qui pro rege

Romanorum se gerit, ut nos et predictus rex firmiter ab inminentibus utrihbet nostrum
ab eo periculis nos salubriter preservemus, promisimus et promittimus cum omni nostra
potencia per totum dicti Alberti vite tempus nos fidehter adiuvare.
Ita quod exnunc
statim'^ uterque nostrum non quesita vel expectata aha monicione vel requisicione alterius ipsius se manifestum inimicum ostendat et actuahter eum, fautores et adiutores
ditionis'',
eius pro cunctis
suis viribus
inpediat et inpungnet
inpungnacionibus desistat sine alterius beneplacito

inter
30
dignitatis et status, et speciahter ac
nos consensus habendus et quesitus"*
nec alteruter nostrum ab ipsorum

et
consensu per eius htteras, cuius
Et ut contra predictum
Albertum tam predictus rex Francie quani nos possimus eo ferventius et potencius nos
1199.
decrevenimus
c.
<>)
fuerit,
apparente.
dignitatis sequitur deletum
c.
<=,)
statum
c.
^)
quisitus
c.
SCRIPTA VARIA.
Nr. 11981200.
1302. 1303. 130-5.
1249
fovere, promittimus ultra illos omnes homines, quos in nostris regnis et dominiis obtinemus, stipendiarios de Deuthonie partibus pro centum miHbus marcarum argenti ponderis
Pragensis"', inchissis in ipsam summam illis stipendiariis, quos iam de dictis Deuthonie
partibus convenimus, convenire et acquirere infra^ hinc et festum beati lacobi apostoli. w.
Ipse eciam rex Francie ultra illos homines, qui suo dominio sunt subiecti, stipendiarios
de AHmania,
qui
dominiis
ipsius
sunt
confinibus
pro
vicini,
centum
eciam milibus
marcarum argenti eiusdem ponderis usque ad predictum festum convenire promisit, ut

tam nos cum nosti'is quam ipse rex Francie cum suis stipendiariis contra predictum
Albertum nos
10
fitemur et colimus
15
prout promittimus, adiuvemus.
nielius et potencius,
sicut''
quiHbet vere' christiane
quam
pro-
eiusdem sedis
antistes cum predicto rege Francie amico nostro karissimo in concordia vivere secum(]ue amicabiHter stare noluerit et ad eius dispendia se contulerit, nos una cum domino
nostro ilhistre rege Ungar[i]e Wenzeslao fiho nostro toto posse defensioni insistemus
ipsius, sibi ad hoc omnem favorem quem poterimus inpendemus et hi[i]s omnibus
injiedicionem toto posse prestabimus, per que contra
robur accipiat
ad offendendum sue
vel"^
rex Francie et pro predicto fiHo nostro,
20
fidei,
quod
fidei professores,
Promittimus
(2)
insuper salva in omnibus apostoHce sedis reverentia et cultu christiane
eum idem apostoHce
sedis antistes
haberet augmentum.
Ipse etiam
fortificacionis
ipse
si
si
summus
eum
pontifex nobiscum et
nostro predicto
amicabiHter stare noluerit vel ad nostra vel
se converterit,
promisit facere ilhid idem.
Premissa autem
nostri dispendia
et singula
promissa nostra
servare. tenere et adimplere ac contra ea non venire nec facere promittimus,
hoc iuramenti nomine regia
prestita super
fide nostra.
fiHo
fihi
dicti
data et
In cuius rei testimonium'.
FOEDERA PRINCIPUM IMPERII

CUM REGE FRANCIAE.
1200-1202.
1305.
25
Dec.
Febr. 6.
SCBIPTUM EPISCOPI
1200.
19.
VIEDUJSlENSIS.
Febr.
6.
Descripsii A. Werminghoff ex autographo tabularii Parisini 'Cart. J. 584' nr. 2;

cf.
'Neiies Archiv'
XXVI,
Sigillum deest.
26.
Scriptum regis Franciae
v.
BiJhmer, Beg. 1246
1313
Reichssachen 262.
(P. deest.)
!9
Universis presentes
Htteras
Thomas Dei
inspecturis
epi-
Domino.
sit
omnibus, quod inter inustrissimum principem dominum PhiHppum
(1) Notum
Dei gracia Francie" regem ex parte una ac
nos ex altera fuerunt et sunt inite conventiones que sequntur, videHcet quod nos, subditi et terra nostri erimus de cetero in
marchiis nostris defensiones et barre pro ipso domino rege ac pro subditis et ten-a
summum pontificem et contra
ipsius contra omues preterquam contra
regem
Quodsi dictus Alemannie rex veHet aut niteretur quod
Alemannie per hunc modum:
salutem
scopus
in
35
gracia Verdunensis
absit regno Francie

ô
1199.
')
veri
1200.
U..
Prangensis
')
c.
*)
dampnura
f)
c.
ad defendendum
Franc semper
COiNSTITDTIONES IV.
inferre, nos pro posse nostro
hinc sequitur deletum
eum
sequitur deletum
c.
c.
s)
')
dominio
omnibus
c.
^)
et
singuHs quibus
sicut sequitur deletum
ita desinit c.
or.
157
c.
25.
APPENDIX
J250
YI.
absque eo quod contra tidera nostram faciamus, erga regem

Alemannie'' pre(?ictum procurabimus et faciemus, quod ipse rex Alemannie super hoc
desistet, et si id procurare et facere non possemus. saltem abstincbimus nos, si servando
fidem nostram possimus abstinere, a prestando servicium regi Alemannie predicto et
poterimus et sciemus.
quo servando fidem nostram non poterimus abstinere. quin dicto Alemannie
in casu
servicium prestemus aut quod non faciamus seu veniamus contra fidem nostrani.
cum minori dicti Francie regis et regni sui Francie incomodo quo poterimus
tamen
nos
et sciemus. absque eo quod faciamus aut veniamus contra fidelitatem nostram, dicto
rci
regi
Alemannie serviemus.
marchiis et partibus
nosti-is
(2)
Ceterum nos dictum Francie regem ac gentes suas
in
et gentes nostras pro posse nostro
ubicunque per nos
et alibi
lo
bona fide iuvare. defendere, consulere et confortare tenemur et si aliquis seu aliqui per
vim et hominum multitudinem cum armis versus marchias nostras vellet seu vellcnt et
nos per nos
niterentur terram dicti Francie regis intrare,
patriam iuvare pro posse nostro et defendere bona
gentes nostras tenemur
et
una cura gentibus
fide
dicti
Francie
summum pontificem ct contra dictum regem

omnes preterquam contra
Alemannie secundura formam prenotatam. Et mediantibus predictis dominus Francie
nos, terram, dominium et iura nostra, quatenus licite poterit defendere, iuvare.
rex
consulere et confortare, bona fide tenetur per gentes marchiarum suarum contra omnes
summum pontificem et regem Alemannie predictum. Preterea
preterquam contra
is
sua subditos nostros et
regis contra
rex non poterit retinere nec recipere
ipse Francie
nos ipsius Francie regis
similiter
subditos in
terra
in
nostra
terra
vel recipere
retinere
non
poterimus utpote malefactores vel homines condicionis^ aut alias quascunque personas.
que dicto Francie regi aut nobis racione administracionis sue vel sui
salvis tamen burgesiis et consuetudinibus regni Francie et terre nostre.
nostram vel supra homines nostros, antequam per
specialiter
aut certum et speciale
balli\Tis
apud Yerdunum
nostris
fecerit,
ac Henrico
Sancti Desiderii
mandatum
ballivo
ballivam suum
requisiti.
apud
Et prefatus
suura requisicionem. quara nobis vel gentibus
ac responsionem,
quam
sibi
dederimus aut gentes nostre
dominis lohanni de Dompnapetra eiusdem
que inter
vel alter eorura,
si
25
Yitriaci vel eius
nostre propter hoc
dicti
ambo
presentia poterit facilius et celerius haberi,
loci ac
Francie regis ct nostias gentes
Qui
erunt.
convenire non possint, vocato tamen secum
Francie regis de Calvomonte aut ballivo Yirom(ensi),
dicti
Item quod
de Hins in Campania dominis militibus reportabit.
super debitis,
ambo
cognoscent
deputande super hoc fuerimus
predicte. nobilibus et discretis viris
milites predicti
mandatum nos apud Yerdunum aut gentes
Yerdunum per nos
(3)
capere vel contragagiare supra terrara
gentes dicti domini regis Francie non poterunt

certura et speciale
tenerentur.
officii
et
videlicet cuius
illo
huiusmodi debita poterunt terminare
35
et
terminabunt. prout viderint racionabiliter faciendum, prefatusque ballivus Yitriaci ac eius
certum et speciale raandatum predictum predictis militibus aut
secum
ballivo
firraiter
ut
obedire.
quantum ad premissa
predicitur vocato
In cuius rei testiraoniuni presentibus
alteri
eorum una cum
ea tangentia tenebuntur
et
nostrum fecimus apponi
litteris
40
sigillum.
Actum
Par(isiis), sexta dic Febr.,
1201.
Ex
etia,m
1200.
i.
SCRIPTUM COMITIS SABAUBIE.
Mart. 26.
autographo emsdeni tabularii 'Cart. J. 501' nr. 5 nos ipsi descri^jsimus;
'Neues Archiv'
1)
anno Domini millesimo treccntesimo quarto.
e.
'')
l.
c.
Sigillum laesum pendet Joro memhr(maceo.
AJeni passim or.
condicionales;
cf.
BtKMnge
b.
r.
(P. deest.)
cf.
SCRIPTA VARIA.
A
tres
ame
que comnie
tuit
seigneur Ph(ilippe)
deus milo
et cinc
contenu es lettres,
Ame eonte de Savoie salut.

haut et tres excellent princes nostrc tres chier et
par la grace Dieu roys de France nous ait donne et
cenz livres de Tournois a penre de nous chaseun an a deus
rempereour quant
comme nous
que nous avons de

nous U avons fait
cenz livres
cinc
vivrons,
hommage
comme
si
faites sur ce,
li
liege
pour
et
il
plainement
est pkis
les quelles
deus mile
contre touz homraes, exceptez
comme nous serons ses

nous faisons assavoir, que se il avenoit
que li diz emperrieres ot li roys dEngleterre ou li uns de eus, ce qui ja navieone,
voussissent aucune chose emprendre contre le roy de France ne contre son royaume
nous ne serions tenuz de estre a leur aide ne a leur confort par nuus ne par autre en
sera creez
il
et le
roy dEngleterre, tant
hons de ce que nous tenons a present de
10
125|
tres
termes en son tresor a Par(y), tant

et
1200 1202.
^fi-.
touz ceus qui vervont ces presentes lettres
Saehent
octroie
1805.
pourtant
dommage
li,
ne a son royaume dedanz son royaume.
li
Ou
tesmoino- de la
quel chose nous avons fait mettre nostre seel en ces presentes lettres.
Donn(ees) a Pary,
15
grace mil
trois
1202.
le
Vendredi apres
de
feste
anunciacion nostre
la
SCBIPTUM ARCHIEPISCOPI COLONIENSIS.
Descripsit A. Werminghoff autograplion ciusdem

cf.
20
'Neues Arcliiv'
Reg.
12461313
Sigilla phts
c.
l.
tabidarii 'Cart. J. 623"'' nr. 39-
minusve laesa pendent
loris
memhranaceis.
ecclesie Coloniensis
Noverit universitas vestra,

inmensis
Heinricus de Virnemburg Dei et apostosakitem in Christo eternam.
quod nos animo deliberato ac voluntate spontanea
domini Ph(ilippi) Dei ratia reo-is

hoc nos merite inducentibus, fide
super hoc prestita corporaU promittimus et nos promisisse recognoscimus, quod nos, in
quocunque statu fuerimus, ipsi domino nostro Francie regi illustri et eius heredi reoi
graciis
et
serenissimi
benefieiis
principis
Francie"^ illustris nobis ab ipso graciose collatis ad
Francie fideles erimus contra omnes salva

tutori
ac
dampnum
nostre
tenemur.
ecclesie
Non
persona vel rebus
aliquod in
num
vel inuriam,
quod
si
vel
quam
ad quam'^
fidelitate,
eriraus
in
inferatur
ipsum, heredera suura et regnuni a dampuis et
consilio,
eidera,
iniuriis
contra ipsum
Romano
et
ad eorum noticiara faciemus perduci.
se extenderint,
fideliter
Eique
imperio et eius
auxiko vel faeto,
sed
pro
toto
et
regnum
in equis et armis,
ei
in
quo
posse nostro
curabimus preservare
heredem
sciremus vel verisimiliter timeremus'', nuiiciabimus et significabimus
35
BiJhmer,
(P. deest.)
Universis presentes litteras inspecturis''
:w
Dec. 19.
Reichssachen 204.
lice sedis gratia'' electus
25
Dame, Fan de
cenz et quatre.
et
damp-
ipsius inminere
dictoque heredi
quantura vires nostre
serviemus ad vadia ipsius domini regis et restaura equorura

eum vel heredem suum fuerimus requisiti, contra omnes,
consueta, quocienscumque per
Roman(o) imperatore vel tutore imperii ac Romana nostraque Coloniensi

Si vero quod absit imperator vel rex Roman(orum) eidem regi Francie, heredi
suo et regno ac regnicolis quomodolibet nocere vellent vel guerram facere aut alias
molestare ipsos, imperatorem et regem Roman(orum) non iuvaremus in aliquo nec conexceptis
ecdesia.
40
fortaremus nec consilium aut auxilium vel favorom eisdem imperatori et regi Roman(orum) impenderemus, sed ne predicta faciant, modis quibus salva fidelitate nostra
poterimus resistemus. Hec autem omnia fide prcstita corporali loco iuramenti servare
promittimus ot implere.
4i
In cuius rei testimouium nostrum sigillum,
quo
usi
sumus
in
prepositura Coloniensis ecclesie, presentibus duximus apponendum.
Et nos Robertus Dei gratia comes Virnemburgensis

pro premissis attendendis, tenendis et adimplendis ab
1-02.
")
iequitur
ur.
^)
Frauc aemptr
or.
")
ipsius electi Coloniensis frater
eodem
qm
or.
fratre nostro nos et nostra

^)
timeremur
or.
157*
APPENDIX
1252
ad requisicionem
ipsius
fratris
VI.
specialiter
nostri
et
expresse
et adimplere promittimus pro nobis et heredibus nostris,
Quod
efficaeiter obligantes.
ut
ratum maneat
in
eaque tenere
obliganius
nos et ipsos heredes ad hoc
futurum, presentibus nostrum fecimus
apponi sigillum.
Datum
Lugd(uni),
1203.
XIX.
die Decembr.. anno
quinto.
TESTIMONIUM DALPHINI
REGI MISSUM.
1306. Mart. 20.
Repcfimus cditionem, quam paravit ChevaUer 'Collection de Cartulaires Dauphinois

Paris 1876) pag. 90 nr. 27 cx autographo archivi
VI, 2 ('Biplomatique de Bourgogne'

castelli
Saint-Vallier signato 'Ad causam jyedagiorum
n" 108\
XVIP XLV;
Pour
Sigilli filo îcndentis vcstigia adsunt.
le
peage dÂnjou
(P. deest.)
Serenissimo principi domino suo prcdilecto domino Alberto Dei gracia Romanorum
Humbertus Dalphinus Yiennensis et Albonis comes
semper augusto
devote
u
fidelitatis obsequium et îctoriam in rebelles.
Magestati vestre regie Ln verbo veritatis assero et attestor, quod karissimus nepos
et fidelis meus dominus Guigo de Rossillione dominus d'Anjo Yiennensis dyocesis miles
ex privilegio imperatorum habet et habuit et progenitores sui longissimis reti'oactis
temporibus habuerunt et perceperunt pacifice et quiete pedagium seu vectigal a transeuntibus per fluvium Rodani et per terram, prout in attestationibus testium per dictum 20
dominum Guigonem ad eternam rei memoriam productorum, quas secum defert dictus
dominus Guigo, plenius continetur, et huiusmodi pedagium seu vectigal feci levari et
percipi pro dicto domino Guigone per triginta annos et per phires et quam diu idem
dominus Guigo in adolescencia sua sub regimine meo fuit. Quare excellenciam vcstre
magestatis ex quadam speciali fiducia rogo humihter et devote, ut in expeditione negocii
eiusdem domini Guigonis esse dignemini favorabiiis |ot] benignus. Michi vestro si placet
mandare dignemini vestram bene placitam voluntatem cum certissima fiducia obtinendi.
Valeat excellencia vestra per tempora longiora.
Datum Cervie, die Dominico ante ramos Palmarum, anno Domini millesimo tricenregi
2-.
tesimo sexto, ciun appositione
1204.
sigilli
raei in
testimonium premissorum.
APOCHA RATIONIS BURCGRAVII

RINFELDENSIS.
1306.
Apr. 16.
Docunienti insignis editionem principem a se institutam huic Constifutionum iomo

inserere voluif vir d. Fr. Wilhehn, cuius henivolenfiae gratias
Autographon superest
Detexif vir
1) Cf.
cl.
in
agimus quam maximas.

XXVI, 548\
tabtdario Oenoponfano signafum 'Pcstarchiv
Osivaldus Redlich K
Sex
foliis constat longis
'Rudolf ron Hahsburg' (Innshritck 1903) pag. 480 not.
2.
28 28,4
cm., latis 18,2 cm.
'''>
SCRIPTA VARIA.
In verso ultiml
folil
cum
putacio facta
mami
saec.
1305.1306.
XIV.
1202 1204.
Xr.
scripta sunt:
1253
Officium castri Rinvelclen et com-
burgravio.
Apoclia duahus manihus exarata
est, quarum prior usqtie ad pag. 1255 lin. 33 scripsit

Fraeterea in fine manii viginti vel triginta annos rccentiori annexa cst
additio, infra sub asterisco adnotanda (pag. 1259 not. *).
(cf.
not. n).
Numeros
arabicos nos ipsi adiecimus.
Cf. ea quae jmssim de hoc documento refcrt H. Nicsc 'Die Venvaltung des Reichs-
gutes im 13. Jahrhundert\ non omnia recte absolvendo.
10
Anno Domini MCCCYI, XVI. Kal. Maii coram strennuis viris dominis H. de Lapidc,
Rud(olfoi de Tegervelt, lacobo de Kienberg, lohanne advocato in Krenlvingen, H. dicto
ze Loben militibus et magistro Burchardo de Frikke imperialis aule notario aliisque
dominus Rud(olfus) advocatus
pluribus
luam
Rinvelden do eiusdem
Domini
MCCC
urbore,
castri
computavit se percepisse
!..
(P. deest.)
et
in
Ensichsh(ein)
redditibus
exposuisse a
Hylarii
sancti
festo
burggravius
et
obvencionibus
et
castri
quibuscumque
aliis
concurrente sub annis
i303. lan. is.
a predicto festo sancti Hylarii usque ad assumpcionem
i303. lan. 13.
tercio infrascripta, sicut in partibus demonstratur;
[Percepta]
Percepit enim primo
1.
beate Virginis inmediate sequentem ex vendicione sahnonum captorum in pissinis castri
LII
Rinvelden
II sol.
HII
1303.
Ang.
1303.
xug.
i.i.
iso*
aus.
i.i.
15.
den.
Percepit eciam ab eisdem pissinis
2.
20
Ib.
et
salmones ad regis, regine, ducum
curias presentatos.
3.
Percepit eciam de naviculis Reni tuicionis nomine
4.
Percepit eciam ex teloneo,
LXXVIII
prope Rinvelden
6.
7.
Item percepit de stura Maii*
Summa
9.
10.
35
Ib.''
XIII
Ib.
sol.
den. Basihenses.
festo
assumpcionis
beate Virginis
CXVIHI
in pissinis castri
De
naviculis Reni tuicionis
Ib.
et
nomine
sol.
II Ib. IIII sol. Basihenses.
LXXX
Percepit eciam ex teloneo Keisten
XXVIII
XIIII
XI
Ib.
IIII
VI
Ib.
scl.
Basilienses.
li.
Item ex teloneo Reni
12.
II Ib. Basilienses.
Item ex teloneo Hwerczstat
I Ib. XIIII sol.
Item ex censu arearum oppidi Rinvelden
XIIII
Item percepit ex censu arearum Mvnphe et Moelin^
sol.
I Ib. XV
Item ex censu quarundam aliarum villarum
Percepit eciam a fratribus domus Teutonice in Bvgh(ein)*
Ib.
13.
14.
15.
16.
Ib.
sol.
Basilienses.
sol.
Basilienses.
eo quod a curru burggravio necessario se exoneraront.

17.
18.
XLVIII
Item percepit de stiiris autumpni et Maii
IX
Item percepit a ludeis in Rinvelden pro stura
1204.
1)
I Ib.
usque ad festum beate Virginis assumpcionis inmediate sequens ex vendicione salmonum
captorum
40
tabernam Keisten*
II sol.
XVIIII
CLXXVI
huius
Ib.
Item percepit idem advocatus a predicto
8.
30
II Ib.
recolligi iuxta
Ib.
XXV
Item ex teloneo Reni
Item ex teloneo Swerczstat^
5.
25
quod consuevit
occid.
et
occid.
")
sequitur
LXXX
delet.
Kaiste a Laufenburg inter

3)
Mmnpf
et
or.
tnerid.
^)
et
Ib.
Basilienses.
Ib.
Basilienses.
sequitur in Jine lineae rasura or.

occid.
Mohlin a Eheinfelden ad
orient.
2)
Schworstadt a Sackingen inter septentr.

4)
Beuggen a
Siickitigen
inter
et
septentr.
APPENDIX
1254
19.
Percepit" eciam in censu
20.
Item census
VI.
XXXIX
et iuris advocaticii
viereHcellas siliginis".
CXXX
nominc
CXVIIII
vierenzellas spelte,
vierenzellas avene.
CVI
Item de decima
21.
rubei vini ct
XXXVII
vierenzellas siliginis,
XI
vierenzallas avene,
porcos.
CCCVII Ib. XVIII sol., CXLV vierenzelle

spelte, CCXVIIII vierenzelle avene, XI siunc vini
Sumnia horum
CXXX
vierenzelle
XXXVII
1304. Aug.15.
1305.
Ang.
15.
s;\nias
siliginis,
rubei et
porci*.
Percepit eciam idem advocatus a prefato festo assumpcionis beate Virginis

festum assumpcionis beate Virginis inmediate subsequens ex vendicione salad
usque
LXX Ib. XI sol. VII ilen. Basilienses.
in pissinis castri
captorum
monum
22.
II Ib. IIII sol.

Item de naviculis Ileni tuicionis nomine
LXXXVIIII
Ib. IIII sol. Basilienses.
Keisten
teloneo
24. Item percepit ex
Basilienses.
XXXII
Ib.
25. Item ex teloneo Reni
III Ib. V sol.
26. Item ex teloneo Swerczstat
I Ib. XIIII sol.
27. Item de censu arearum oppidi Einvelden
XIIII sol.
28. Item de censu arearum Mvnphe et Meli
XXXV sol.
29. Item de censu quarundam aliarum villarum
XXXVIII Ib.
30. Item de sturis autumpni et Maii
VII Ib.
31. Item de sturis a ludeis in Rinvelden
lo
23.
32.
33.
XLV vierenzellas siliginis.

Item percepit in censu
CXXX vierenzellas
Item census et iuris advocaticii nomine
CXXXVIIII vierenzeHas
34. Item de decima
V plaustra vini rubei, I samam et XXXVIl porcos.
CCXLV Ib. XVn sol.
Summa horum
V
1305. Ang. 15.
1306. Apr. 16.
ao
CXVIIII
spelte,
"
vierenzellas avene.
vierenzelle
is
CXXX
siliginis,
plaustra, I
sama
vierenzelle'
vierenzellas
avene,
2*
VII den.
spelte,
XXXVII
vini rubei et
siliginis,
Basilienses,
CCXVIIII
CLXXXIIH
vierenzelle
avene,
porci^
Item percepit idem advocatus a prefato festo assumpcionis beate Marie virginis
ads
Sabbatuni post octavas Pasche, hoc est usque ad XVI. Kal. Maii, qua die
usque
II Ib. IIII sol
computacio facta est apud Rinvelden, de naviculis Reni tuicionis nomine
35.
36.
37.
38.
39.
40.
Item ex teloneo Keisten

Item de teloneo Reni
LXXXVIIII
XVIII
Ib.
sol.
Ib.
lU Ib. IIII sol.

Item de teloneo in Swerczstat
XXXIIII
Item de censu arearum oppidi Rinvelden
XIIII
sol.
Item de censu arearum Mvnphe et Meli
43.
XXXV
Item de censu quarundam aliarum villarum
XLA"II Ib. X sol.
Item de sturis autumpni et Maii
X Ib.
Item de officio scultetatus in Rinvelden
44.
Ttem percepit
45.
Iteni census et iuris advocaticii
42.
in
XLI
censu
vierenzallas
nomine
J
sol.
sol.
<
siliginis''.
CXXX vierenzellas
CXVIIII
spelte,
vierenzellas avene.
1204.
delet.
or.
<=)
Percepit
fj
corr. ex porcos or.
siliginis
in
laco
e)
raso
30
scripfa
or.
^) corr.
sequiiur festum delet. or.
ex poi-cos or.
^) sequltur
CVI
^)
delet.
or.
sejuUur a
SCRIPTA VARIA.
CLX
Item de decima
samas rubei vini
Ri.
plaustra.
Summa horum
CXXX
ginis.
XXXYII
vini et
Ib.
XI
sol.
CCXXIP
spelte,
Basilienses,
vierenzelle
CCI
vierenzelle
avene,
sili-
IIII plaustra,
porci.
47.
Item percepit ex emendis excessuum
4S,.
Itcm'^
Item percepit ex vendicione
49.
XIII
same rubei
porcos.
CLXXIIII
vierenzclle
1255
CIII vierenzellas avene, IIII
viorenzellas siliginis,
XXXVII
et
Nr. 1204.
1306.
XXXII
spelte
siliginis,
et
Ib.
et III sol. Basilienses.
CCXXXYIII
avene
Ib.
Basilienses.
sol.
Summa summarum omnium

sedecim
solidi et
premissarum mille centum septuaginta quinque

quinque denarii Basilienses, quingente et triginta vieren-
zelle siliginis,
trecente
et
10
libre,
vierenzelle avene,
nonaginta vierenzelle spelte, sexcente et sexaginta
XI plausti'a
et tres
same
vini rubei et
centum
et'
undecim
porci.
[Exposita]
Hee
15
sunt que burggravius exposuit seu distribuit:

V
1.
2.
3.
4.
20
velden
'
5.
XXYII Ib. Y sol.

Primo in reparacione pissinc castri dicte Ogest
IIII Ib. I sol.
Pro reparacione pontis Reni
XXX sol.
Pro reparacione alterius pissine dicte ob der Brugge
Rex a Basilea veniens et ad reginam accedens in Brugga expendit in RinXII Ib. Y sol.
Idem domiuus rex rursum veniens post Pascha expendit in prandio apud
XII
Rinvelden^
25
(i303) Api. 7.
Ib.
6.
Yeniens eciam postea^ idem rex secum detulit omnia sibi necessaria, sic quod
IIII Ib. X sol.
non aliud expendit quam pro necessariis ad coquinam et pro bono vino
regine
sol.
X
7.
Pro funibus necessariis ad currus
8. Pro phantlosa et absolucione expensaruni factarum pro equo ducis F(riderici)
dicto Griffen
III Ib. I sol.
I Ib. Y sol.
Item Berchtvngo notario domini ducis pro phantlSsa
1(1.
Expendit eciam burggravius a festo beati Hyiarii usque ad assumpcionem
beate Yirginis in primo sue institucionis anno in pane, coquina et aliis quibuscumque
L Ib. XYI sol. et YIII den.
suis necessariis preter vinum et avenam
il.
Expendit eciam infra idem tempus in vino et avena, quas eundem" care
9.
30
3.i
LXY Ib. X sol.

emcrc oportebat, cum in ipso castro nichil talium inveniret
LIII virnzellas siliginis et Y virnzellas spelte".
12.
Item" expendit
XI Ib. Basilienses.
13. Item pro funibus et rettibus ad piscinas necessariis
1204.
'.)
loco raso or.
")
rettibus eadeni
1)
40
mdetur
corr. ex
manu supra
^)
or.
manus
iit
nuntios
lineam add.
licet.
a. 1303.
Apr.
curia
nr. 500),
2) Inter a. 1303.
17.
et
Aug.
burgi, Beg. Albr. 438).
15.,
vel
1)
sequitur
spelte
in
delet.
) et
or.
margine superiori add.
euudemm
or.
") et
or.
(a. 1303.
esset
in
desinit or.
quae rerba Item
Bomana
Ulmae praesens
Strasshurg III,
opinari
ita
altera,
Begem Spirae commorantem
evocavit,
ineunte m. Martio
Stadt
CCII
incipit
Febr.
4.,
Bohmer, Beg. Albr. 423) regina
reversos audiret (Chron. Colmar. SS.
XVII,
(Fiirstenhmier Urkundenbiich II, 9 nr. 11
Binfelden
et
Brugg
ultimis m.
Februarii
et
Colmariam ut
Quem, cim
269).
Urkundetibuch der
diebus
moram
traxisse
Apr. 17., quo die rex Sj/irae adest (Beg. Albr. 433).
8) Inter
potius intei- Mai. 4. (Frawofurti, Beg. Albr, 437) ct Mai. 29. (BavensApr.
7.
et
uoj. ian.13.
Aug:. 15.
APPENDIX
1256
14.
XVI
Item exposuit pro precio
ealceis
et
VI.
laborancium
VII
piscinis castri
in
Ib.
Basilienses.
sol.
15.
Item Cunr(ado) de Ruchshein, quem frequenter
legacionibus et agendis, pro spadone

16.
racionem
17.
Ib.
solet burgravius mittere in
den. Basiliensium.
Item advocatus per regem vocatus, cum quondam advocatus in Ensichsh(ein)

VII Ib. BasiHenses.
Turego faceret, expendit
X Ib. Basilienses.
Item pro cultura vinearum in Herten et iuxta Rinvelden
in
X Ib. XI sol. Basilienses.

Item pro familia castri vestienda
XXXIII
castri
soI.p
Basilienses.
telis
pro
Item
pratum
et
recolligendum
fenum eiusdem
Item ad colendum
18.
19.
20.
XXXIII
sol. lo
Basilienses.
21.
Item pro reparacione ianuarum
22.
Ttem pro
23.
24.
25.
et
unum
Aug.
15.
1304.
Auj.
16.
castri
Basilienses.
sol.
Basilienses.
li
Basiliensem.
XV
II Ib.
sol.
[.
dictum Heiden pro suis
.]
Basilienses.
Item biu-gravius expendit secundo anno sue institucionis in reforniacione pisciaffluenciam et vehementem cursum Reni penitus quasi destructe
27.
narum,
sol.
Item advocatus cum armatis hominibus, cum quibus
correxit excessibus, expendit
1303.
XI
XXX sol. Basilienses.

Item pro precio aurige vehentis lingna ad castrum
VI sol. Basilienses.
Item pro pingcnda ymagine iu capella
Item dominus cancellarius de rege a Spira veniens^ expendit inRinvelden Illb.
sol.
26.
clausurarum
et
reficiendis tectis castri
20
que per
fuerant
et
Ib.
XYllJi
sol.
cum pincerna de
In tractatibus suis
28.
habitis expendit burgravius
Item pro propugnaculo porte
29.
preparandis
Ib.'
VI
quodam
Basilea pro
Rote
rustico dicto
II Ib. II sol. Basilienses.

castri
et furno
et aliis
ad pistriam necessariis
25
Basilienses.
sol.
Item pro ponte ligneo Reni de novo constructo in eodem secundo sue instituVI'' Ib. XVI sol. et IIII den. Basilienses.
cionis anno expendit
31. Item pro familie castri vestibus et calceis iu eodem amio
XHI Ib. Basilienses.
30.
Item Heinr(ico) de Ponte date sunt
32.
cum dimidia
Item pro
33.
Hter dirutis
reficiendis tectis,
III Ib.
sol.
VIIH
subsidium empti spadonis
Ib. 3
stabuHs et coquina castri per ventum quasi tota-
BasiHenses.
Item pro reparando fonte castri

Pro aptandis fossatis^ prati et
34.
35.
in
BasiHenses.
I Ib.
IIH
colHgendo
feno
Ib.
XVI
et
den.
3&
BasiHenses.
Item advocatus advocatum de Baden volneratum per dominum de Tore acce-
36.
XXX
dens in Zovingen expe[n]dit

Rinveld(ensi)
tinentis
castro
XV
BasiHenses.
sol.
38.
39.
XV Ib.
sol.
in Rinvelden.
Item advocatus ad propulsandum iniuriam hominibus
37.
per
cives
Rinveld(enses)
irrogatam
Item pro cera capelle castri

XIIII sol.
Item pro cultura et alus necessariis ^dnearum
ville
Warmbach
expendit
Rinvelden et
in
per-
III' Ib.
in
Herten
Basilienses.
40.
Item pro precio
et calceis
famulorum laborancium
in piscinis castri
XI
Ib. <5
Basilienses.
1204.
^)
P)
XXXIII
fossosatis or.
1)
>
Adest regi
')
Ib.
hi
loco raso
III in loco
a. 1303.
Icm.
or.
l)
Ib.
hi
raso or.
11.
Spirae (Beg. AJby. 415).
loco
raao or.
')
VI
in
loco
raso or.
Vm.
SCRirTA VARIA.
pro fiinibus,
Itein
41.
rottilnis
et
aliis
Xr. 1204.
necessariis
(257
XII
piscinarani
Ib.
I sol.
Basiliensem.
Item advocatus regem accedens in Baden' expendit

XXXI sol. Basilienses.
Item pro tnnicis dietis wafenrSche
VII Ib. Basilienses.
Item pro expensis cuinsdam dextrarii et in Patavia relieti
III Ib. Basilienses.
Item bnrgravius pro se emit unum spadonem pro quindccim Ib. Basiliensibus.
Item pro precio vigilis in castro
III Ib.
Pro reficiendo tentorio
X sol. Basilienses.
Item pro conducendo horreo ad fenum castri reservanduni
I Ib. Basihensem.
Item pro conducendo granario ad conservandum bladum
Ib. Basiliensem.
Item pro telis castri
XXXII sol. BasiUenses.
Item burgravius eodem anno expendit in castro
LIII viernzellas siliginis,
42.
43.
44.
45.
4(>.
47.
ib.
49.
10
50.
51.
15
LII viernzellas spelte et pro babulo LXXVI viornzenas avene.

52. Item advocatus secum duxit in expedicionem Boh(emicam)XXV porcos.
53. Item eodem anno expendit in carnibus recentibus
XXVIII Ib.
54. Item pro sale. putiro, seracio, caseis, quodam herbarum orto reficiendo et
aliis
Pro vino albo
55.
anno non plus

20
XXVI
necessariis coquine
et
sibi crevit
Ib.
Basilienses.
XVIII Ib. et I
quam undecim some".
rubeo emptis
de vino
sol.
Basiliensem, quia"
eodem
Item expendit
XIT'' porcos de porcis urbore.
Item domino cancellario et aliis hospitibus per totum illum annum venientibus
pro babulo expendit
XVIII vierzellas avene.
5S. Item expendit burgravius Basilee in terminis observatis pro citatis hominibus
5(1.
57.
VII
pertinentibus castro Rinveld(ensi)
Item expendit
59.
25
in
Ib.
anno sequenti,
Basilienses.
hoc
est
burgravius pro castri familia vestienda et calcianda
in
anno sue
XVI
Ib.
et
institucionis
sol.
tercio
Basilienses.
Item lohanni dicto ze Loben, cui tempore, quo fuit burgravius in expedicione
Bohemica, castrmn commissum cxtitit, dedit unum spadonem emptum pro
VII Ib. et
6(J.
XV
30
35
Basiliensibus.
sol.
Item pro novem balistis magnis et mediocribus

XV Ib. Basilienses.
62. Item pro reparacione pontis et constructione valli dicti Getidle
IIH^ Ib. V sol.
XIII sol.
63. Item pro instrumento dicto spanbanch
64. Item pro horreo conducto ad conservandum fenum castri
I Ib. Basiliensem.
VIIII sol.
65. Item pro reficiendo toreulari in Ilerten
XIIII sol. et IIII den. Basilienses et
66. Item pro castri granario rcficiendo
III sol. Basilienses.
pro clausuris eiusdem granarii
67. Item pro vectura avene ti-ansmisse in Ensichsh(ein) domino regi*
I Ib.
61.
IIII sol. Stevener.
dicto Tegerscher volnerato curando

Item zirurgico pro
XXX sol.
sol.
Basilienses.
69. Item pro cera capelle castri
XIII
7(1.
Item dominus dux Prid(ericus) expendit in Rinvelden
XIIH Ib. et II den.,
unam bernam, X vier[n]zellas avene et III sextarios avene.
71
Item ad colendum pratum et recolligendum fenum eiusdem prati
XXX sol.
72. Item burgravius dedit B. armigero eunti secum in Boh(emiam) unum spadonem
6S.
40
45
emptum pro
1204.
Imo raso
l)
or.
quia
'=)
Adest rex
(Betj. Albr.
LL.
"
Basiliensibus.
Ib.
some
eadem manu
!n
margine
sujieriori
add. or.
'')
XII
in loco
rasn or,
")
;,j
Illi in loco raso or.

a.
1304. Mai. 27.-28.
post 492).
CONSTITUTIONES
3)
lY.
Adest rex
iii
47.5).
2) A. 1304. m. Sept. Oct.
Engisheim (Reg. Albi\ 500).
Bcukii (Beg. Albr. 474.
. 1305.
Apr.
10.
in
1S8
im.
Aug.is.
isos.
Aug.
15.
APPENDIX
1258
Y
Item emit uiium spadonem ad curium suum neccssarium pio
pro
vasis
Ilerten
et
in
Rinuelden
et
in
Iteni pro cultura vinearum
7;i
74.
VII
sol.
VI.
Ib.
XVI
Ui.
Basilienses.
funibus et
75.
Item
76.
Item famulis laborantibus
i>ro rettibus et
aliis
necessariis piscinarum
XI
pro ]>recio et calceis
XII
in jîscinis
Basilienses.
Ib.
IIII sol.
Ib. et
Basilienses.
11} Ib.
Item pro precio vigilis castri
X Ib. Basilienses.
Item quatuor armigeris dedit burgravius pro tiuatuor tunicis
LVI viernzellas siliginis''.
79. Item burgravius eodera anno expendit in castro
viernzellas spelte et pro babulo LXXII viernzeHas avene.
77.
78.
Lin
XXVI Ib.
Item eodem anno expendit in carnibus reeentibus
Item pro sale, putiro, seracio, caseis, quodam lierbarum urto reficiendo
S(l.
81.
aliis
XXV
necessariis coquine
Item expendit
82.
et
]b.
plaustra
et
duas somas
vini
rubei de vinu urbore.
Preter
VII Ib. et XIII

hoc expendit in vino albo empto
83. Item expendit XI porcos urbure.
milites ab expedicione Boh(emica) reversi ex ordinacione regis et
84. Item
sol. Basilienses.
alii
annum
hospites per totum
avene
VII
et IIII sol.
Ib.
XX
factam^
20
Basilienses.
Item advocatus secum duxit ad expedicionem versus Nuremberg
86.
L-i.
diversis vicibus observatis
Aug.
viernzellas et II q(uartalia)
comitem
Item expendit burgravius pro hominibus castri in terminis contra
cives in Seccin(gen)
cives Rinveldenses et
cives Basilienses,
8.').
1306. Apr. 16.
venientes cxpenderuiit
in babulo.
de Tierstein,
130.1.
15
Grueningen
et
porcos.
87. Item expendit in anno sequenti, hoc est in anno suc institiicionis (|uarto,
usque ad Sabbatum proximnm post octavas Pasce, quod est XVI. Kal. Maii, burgravius
XIIII Ib. et I sol. Basiliensem.
pro castri familia vestienda et calcianda
25
II Ib.''
Item pro reparaeione pontis
ad obsequiuni rcgis H. dictum Schowemburgravius
conquisivit
et
attraxit
Item
85.
S9.
XIIH
berg per unuin spadonem emptum pro

90.
01.
92.
Ib.
et II sol. Basihensibus.
I
Item pro colendo prato et colligendo feno eiusdem piati
I
Item pro orreis conductis ad conservandum fenum castri
Item pro granario conducto ad conservandum bladum castri
30
Ib.
II sol.
Ib.
A7
I
sol.
Ib.
Basi-
liensem.
Item
94. Item
95. Item
96. Item
93.
advocatus et
111 Ib. IX sol. Basilienses.

ad reparandum fontem castri
XVIIH"
ad construendum de novu donium contiguam capelle castri
35
'^
pro precio vigilis
III Ib.
magistcr Nicol(aus) prothoiiotarius, domini de Hasemburg,
alii
(luamplures.
Phirreti frequenter missi
Ib.
qui
negocio
in
sunt habito,
regis
expenderunt
in
cum
Rinvelden
de Dumo,
Basiliensibus et
comite
III Ib. X^ÎI-' sul.
40
Basilienses.
Item pro cera capelle castri

XIII sol.
98. Item domini comes Wilnh(elmus) de Muntfort. de Schellemberg,
1 Ib.
berg ot de Wagemberg venientes in Rinv(4don'' expenderunt
97.
de Clingenet
sol.
et
viernzellam avene.
1204.
rasura
y) corr.
4'
ex sigiginis
or.
^)
II Ib.
in loco raso or.
^)
in loco raso or.
')
sequilur
or,
1)
522. 523.
A. 1S05.
VI.
Oct.
Nm::
cf.
Amh
Halesbrwm. mmorcx SS.
XXIV,
47
et
Beg. AR/r. post 519.
SCRIPTA VARIA.
99.
Iteiii
pendit
I Ib.
Xr. r204. 1205.
1306.
burgiavius regem aceedens
Zovingeu
in
1259
ex pavte
'
civitatis Liestal
ex-
Basiliensem.
100.
Item pro phantlosa domini dc Oclisenstein
101.
Item pro fune magno dicto windenseil
102.
Item
hospiti'^ in
XYIII
XVIII sol.
Basilienses.
sol.
Basilienses.
Keysten pro expensis equorum regine
I Ib. et VIII
sol.
Basilienses.
Item burgravius dedit cuidam
103.
et
suis continuis obsequiis
aliis
opidi Rinveldeii
clerico
unam tunicam emptam pro
pro
litteris
duabus
Ib.
scribendis
et
VIII
sol.
Basiliensibus.
Item
104.
10
XXX
decime super
collectori
Renum
dedit
tunicam emptam pro
burgravius
Basiliensibus.
sol.
Item burgravius eodem anno
105.
castro
XXXIIII viernzellas''
LVII viernzellas avene.
XVIII Ib.
caseis, quodam hcrbarum orto reficiendo et
expendit in
XL"" vierzellas spelte et pro babulo
siliginis,
Item pro carnibus recentibus

Item pro sale, putiro. seracio,
XIIII Ib. Basilienses.
necessariis coquine
06.
107.
V.
aliis
Item expendit de urbora duo plaustra
lOS.
hoc emit unum plaustrum
VI
empti pro
110.
quinque sonias
et
rubei.
Preter
viernzellas
avene
vini
Basiliensibus.
Ib.
Item expendit de urbora sex' porcos.

Item burgravius transmisit domino regi
109.
20
vini
in Sizzacli
XXX
babulo.
l>ro
Item hos])ites per totum animm circumquaque venientes expenderunt

decem
avene et II q(uartalia) avene.
112. Item expendit burgravius in Ivilchein'^, Einmettingen'*, Wilen'' et Herten
iudicio presidens contra de Rotenlein', Lutold(um) dictum i[onachum et
de Ramstein"
ac in inquisicione reddituum in Rinvelden et in foresto castro Rinveld(ensi) pertinen111.
viernzellas
vs
cium
Ib. XIII I sol. et VI den. Basilienses.

Item vendite sunt de siliginis urbore
113.
ducente
et
sex
viernzelle.
ducenti'
triginta viernzelle spelte et octoginta viernzelle avene*.
30
PROMISSIO LANTORAVII THLTRINGIAE.
1205.
1306.
Denuo contuUmiis autograpJion quod
inter archivi Heinrici VII.
Pisis
loco
35
W.
tabulurio Roncioniano nr. 600 signatum.
iii
supru ad nr. 2H7
citato
lilsslein 'Berthold VIJ.

*)
pag. 56
(=
reliquias superest
Edidit Ficher
Sigillum desideratur.
192) nr. 32.
Graf von Henneberg' (=
Cf. supra
nr. 227.
228 itemque
Festschrift der Reakchule vor
dem
manu vUjiiiti rel triginta annos recentiwi addita sunt luxec: Summa summaruni omnium premissarum septiugente sexaginta uovem Ib., undecim sol. et quatuor denarii Basilienses,
sedecim Ib., quatuor sol., quatuor deu. Basilienses, quadringente due Tiernzelle siliginis,
trecente octoginta viernzelle spelte, trecente octoginta viernzelle, undecim quart(alia) avene,
novem
40
lul. 9.
1204.
<=)
plaustra, tres
hospite or.
vini et septuaginta sex porci'.
some rubei
^)
XXXIIIl
viernzellas in loco raso or.
")
sex in
in loco raso or.
loco raso or.

1
Inter a. 1305. Btc.
in Zofingen
4,",
et
inter septenir. et occid.
prope Lorrach.
6.
(Spirae, Eeg. Albr. .y24)
Sissach adftiisse opinari Ucet.
6)
4)
2)
Wyhlen a Lorrach
Eamstein a Liestal
et a.
1306. lan. 28. (Thure(ji, Reg. Albr. 52o) regem
Kirchen prope Lorrach.
inter
mei-id. et orient.
inter merid. et occid.
7)
3)
5)
EimeUinyen a Lorradi
Boieln castrum dirutum
Additio non recie facta
158*
est.
APPENDIX
1260
LiibecJceriore
in Hamhurci,
Marhnrg
VI.
lUo:>) jkki. Ui7
ixot.i.
Bolnner,
Beg. 1246
(P. deest.)
1.313 BeicJissachen 437.
comes Saxonie palatinus universis

presencium inspectoribus volumus esse notum, quod cum terra nostra Thuringio. qua ad
vitam nostram gaudere volumus et ea utifrui, post mortem nostram ad imperium devolvi
debeat pleno iure. ad cavendum futuris periculis, ne pro adipiscendo dominio et posses-
Nos Albertus Dei gracia Thmingie
lantgravius
sione terre prefate aliqua imperio difficultas ingeratur, promisimus et presentibus promittimus sollempni interposita stipuLacione fide data loco iuramenti serenissimo dominn
com"Wizzemburg necnon Helwico de Goltbach commenordinis de domo Tlieutonica. quorum puritatis fidem.
datori in
preelegimus,
castrum nostrum AVartberg cum turribus
providenciam
circunispeccionis
spacium
data
presencium eoruni circumspeccioni custodierum
a
eiusdem infra octo
tradituros
et juêsentaturos, sic quod si alienacionem
diendas. gubernandas et conservandas
aliquam ab imperio per nos faciendam conciperemus quod absit, quod potestas alienandi
nobis non pateret. Volumus tamen, quod castrum et turres sub fida custodia gubernent
et nichil in vita nostra eciam ad iussum prefati domini nostri regis preter nostram
nostro domino Alberto regi liomanorum, uos religiosis viris B(er). de Gepzenstein
mendatori
domorum in Spira et
Rodemberg fratribus
in
lo
is
voluntatem attemptare debeaut disponere vel ordinare, post mortem vero nostram prefato
domino nostro domino Alberto regi Romanorum libere tradendis et presentandis. Promittimus eciam, sicut prius, nos prefatornm fratrum ordinacioni et disposicioni per omnia
stare velle, nt quidquid inter nos et prefatum
dominum nostrum rcgem
20
disposuerint vel
quod omnia et singula per eos ordinata habebimus rata atque firma nec
aliquod eorum veniemns aliquo sensu vel ingenio de iure vel de facto.
contra
Ceterum volumus et promittimus sicut prins, ut si aliqua castra vel opida nostri dominii
vel per nos vel prefatum dominum regem acquisita fuerint, quod corum conservaeio
Est eciam actum
personis prefatis committi debeat iuxta formam superius annotatam.
expresse, quod si unus commendatorum predictorum medio tempore ab hac hico decesordinaverint,
ea vel
serit,
sibi
Domino permittente
assumet
gavisunun.
commendator'' ahum
subperstes-''
socium equa potestate
in
In cuius rei
dum
dicti niortui.
sui'^
2.'.
ordinis quem'' vohierit
vivoret. in ]iremissis per oninia
litteras nostri
appensione
sigiUi feci-
30
consignari.
Dat. in Fulda, VII. Idus luHi. annu Doniini millesimo trecentesimo sexto.
120G.
PETITIO ARCHIEP18C0PI MOGUNTINl

(1306.
Nov.
1308. Apr.)
Bepctimus cditionem, quam e fonmdario Norimbergemi saec. XIV. in Mtisaeo

'Arundel nr. '240' asscrrafo fol. 110' nuper 2^(i>'(i>:if socins noster W. Lcrison
35
Britannico
'Neues ArcJiiv'
XXXII, 447
nr.
(!.
Est
ihi
rubrum: Peticio remissionis
sumn competentem.
1205.
quem
b)
secunda o ex
in loco raso scriplum or.

1)
Romanorum
regi
sue fidelitatis et possibilitatis obsequium

a) sic or.
Confirmatus
est a.
ad iudicem
(P. deest.)
Serenissimo domino Al(berto)

gratia etc^
citati
1306. Nor. 10.
ii
corr. or.
')
semper augusto
P(etrus) Dei
tam debitum quam paratum.
in fine
Vmeae
2'Oft
ndd. or.
'')
ordinis
>
SCRIPTA VARIA.
Cuni a divis imperatoribus
tali
ab
et
olim
et
I0O6. 1308.
Xr. 1205
Romanis regibus
1207.
1261
favorabiliter
maiestaris clemenciam ex certa et expressa sciencia confirmatum.
castrensem
fidelem,
5
vel''
hominem
immo
per vestre
quod nullus aliquem
ecclesie Mogunt(ine) vel etiam ministerialcm ipsius
ad iudicium rcgium evocare'= poterit aut debebit, nisi prius talis dominus, qui pro tempore fuerit. ante omnia desuper requirendus, iusticiam postulanti seu postulantibus de
suis
reddere vel recuset \ bcnignitati vestre devotissime supplicamus,
negligat
talibus
ut tal(em)
tal(emi
et
ministeriales
et
castrenses
nostros citatos
vestre iusticiarii'" ad instanciam tal(ium) ad nostrum transmittatis

io
indultum ecclesie
sit
tenipore* cuius memoria non extat observatum,
ad presenciam curie
examen. quoniam ipsis
querulantibus dc prefatis nostris parati sumus et seniper fuimus facere iusticiam expeditam.
Datum
in
tali
loco.
anno Domini
etc.
UNIO REGIS BOHEMIAE ET COMITIS

DE WIRTEMBERG.
1207.
1308. Febr. 11.

Ineditam descripshnus
15
iransniisso.
12461313
ex
autograplio
tahularii
Stuttgardiensis
regii
Pendct sigilhtm secretum fere iUaesiim loro memhranaceo.

Eeichssachen 438 (Addif. II).
Nos Heinricus Dei gracia Boemie
et Polonie rex, Karinthie
dux
henivolenter
Bohmer,
Reg.
(P. deest.)
et
comes Thirolis
ad noticiam universorum tenore presencium volumus pervenire. quod quia spectabilis
Eberhardus comes de Wirtembercli nobis ac heredibus nostris futuris et si quod

decedere contingeret, illustri domine Anne Boemie et Polonie
regine consorti nostre karissime ac Elyzabeth et ilargarete sororibus ipsius domino
Anne. filiabus quondam domini Wencezlai secundi Boemie et Polonie regis soceri et
predecpssoris nostri karissimi. regnoque Boeniie per decennium a festo Pasche proxime
so vir
absit nos sine heredibus
25
venturo
computandum servire et astare nosque iuvare

dominum Albertum Romanorum regem et quoslibet
continuc
potentia contra
fautores,
est
deductum,
suos,
nos
quemadmodum
sibi
quinquaginta sex
sium,
Quorum quatuor
milia
per utriusque
nostrum consiliarios
in
et nos ei
tractatum
obinde decem milia marcarum grossorum denariorum Pragenpro marca qualibet computando. dare promisimus.
grossos
abhinc usque ad Dominicam qua canitur ludica apud dilcctum
de Turri civem nostrum Pragensem
nobis Nicolaum
omni sua
suos coadiutores et
nostros et regni nostri adversarios et turbatores seu inpugnatores,
viceversa contra
30
promisit
Apr. i*.
deponere promisimus
fide
M.nt. si.
data,
quod eodem comite Eberhavdo Pragara in persona propria veniente circa dictam
Dominicam ludica vel finaliter infra octavam Pasche subsequentis et tractatu inter nos
ita
j5
40
preconcepto iuxta
consilium
Ungarie,
nostri
avunculi
et
ordinacionem
clarissimi,
incliti
doniini
consumato utrimque
Ottonis
et
firmato,
serenissimi
predicto
regis
comiti
Eberhardo ipsa quatuor milia marcarum assignabimus et eo sub nostris expensis dampnis
Reliqua vero sex milia marcarum
et periculis usque Cambiam secure conduci faciemus.
sibi dabimus in terminis. qui inter nos, cum sepedictus Eberhardus ad nostram venerit
Caucionem eidem
presenciam, per prefatum regem Ottonem ordinati fuerint et statuti.
120G.
*)
loco
tenipore c:
^) iudiciarii c.
1)
Cf.
snpra
iir. 14.
cap.
->.
aperte.
'')
in
novae lineae
inilio
bis
scriîtum
c.
'^)
evocari
c.
Apr. 21.
APPENDIX
2(V2
comiti Eberhardo super 1kic facturi

cuius
secundum ordiuacionem
presentes
testimonium
rei
VI.
litteras
nostri avuneuli ineuotati.
secreto
et
fieri
uostro
sigillo
In
regali fecimus
communiri.
Dat. Prage, anno Domini millesimo trecentesimo
rum nostrorum anno primo.
Dec.
130S.
fol.
5.
CITATIO PRIOE.
1308.
Repetimus
Februarii, regno-
[II. Id.
CITATIONES MONETARIORUM.
1208. 1200.
VI
octavo,
Nuova
qiiam paravit P. Capei 'Archivio storieo Ifaliano.
editioneni,
Serie'
(1857) pa(]. 20 ex 'Epistolario della Rcpiibhlica Fiorentina' (olim Ms. Capponi 476)^
(P. deest.)
-M tahidarii regii Florentini. In quihusdam minutiis correximus.
Simon domini
Petrus de la Brancha potestas,
artium
priores
defensor,
et vexillifer
populi Sancti Pancratii,
Morelli
et
civitatis
civi
is
Tenore presentium
olim
Alberti
coram
i|uerimonia
dicto
asserendo
dictorum,
de Aleis et Xerli
ut
sui,
fratris
dicitur,
ipsi
Tliomasus
traxerunt inter se ad invicem sotietatem

in
faciendo et super faciendo
et
ipsani
monetam
et
facta
domino capitaneo per
(juod
et
et
filii
Darium
ser
de
est
([uerela et
te
procuratorem pre-
Risaliti
Albertus fecerunt et
et
redditum ipsius
et
tanquam
Gottoli de Nerlis
proposita
Ugolottus
Thomasii
parte
con-
partibus Ahxmanie in civitate Allensi,
maxime
monotam, que appellatur moneta

monete emerunt ab illustrissimo viro
Allensis,
iu
et fabricari
fieri
Alberto oiim rege Romanorum.
quod pro
manifestum,
facimus
tibi
Ugolotti fratrum et filiorum Aglonis

heredis
de lacanis capitaueus
populus et comune
salutem.
Florentino
(I)
quondam Lapi
Bartolo
discreto viro
Florentie
Bonifatii
consilium,
iusticie,
lo
Et (juod
tu
domino
tanîuam factor sotietatis predicte
et gessisti negotia ipsius sotietatis et sotiorum et
ad ipsa negotia gerenda
et
2o
fecisti
procuranda a
-dimissus fuisti et stetisti in dicta civitate Allensi, et tenuisti et liabuisti pro ipsa societate
et pro negotiis ipsius societatis
publicum librum
scribebantur negotia et raciones
plcna fides
et
ipsos
iu acceptis et datis.
sotios
et
sotietatem
dicte
Et quod
de
que ad manus tuas pervenerunt de bonis

rationem,
sicut
Florentie.
(2)
teneris
et
debes,
te
et
in
hiis
et
dolum
octingentis
que
quo
et in quibus
sotiorum et cui et quibus dabatur
in ipsis negotiis
dampnificavisti
([uod cessavisti et cessas dictis sotiis,
et libros rationum, in
societatis
gessisti
fraudem commisisti
et
florensis
auri
et administrasti,
et
ultra,
et
de
et
so
hiis,
rebus ipsorum sotiorum et socictatis, reddere
absentando
et
Quare sequentes formam statutorum
absentatum
et
stando
de
civitate
ordinamentorum comunis
populi Florcntini te per presentes litteras requirimus et citamus,
quatinus infra
et
unum
35
luensem post citationem et post presentationem licterarum presentium redeas Florentiani

personaliter et non per procuratorem, et
coram
ipso
domino capitaneo
et eius curia coni-
pareas redditurus plenam rationem de omnibus, que gessisti vel ad te pervenerunt vel
pervenire potuerunt de bonis ipsorum sotiorum et societatis.
Cognoscens, quod
si
non
comparueris infra dictum terminum, ut est dictum, idem capitaneus supra dicta querehi
et
petitione
procedet de iure
et
secundum formam
statutorum
et
ordinamentorum
comunis et populi Florentini. Et de presentatione presentium licterarum et de citatione

Ture Cennis populi Sancti Petri maioris de Plorentia nuntio comunis Florentie, latori
\)
'Cc.tahgo dei Manoscritti posscdiiti did iiiarchese Giiio Capponi' (Fireiue JS4.J) pai/. oT.
SCRIPTA A'ARIA.
earuni,
predicto.
Nr. 1-207-1209.
1308.

Cui etiani nuntio commisimus. quod
Et lias licteras fecimus ad perpetuam memoriam regestari.
to
263
modo
citet
Data Florentie. die Y. mensis Decembris. TII. indicHonis.
CITATIO ALTERA.
1209.
Eclifd esi
Petras
de
pag. 21 cx
et
vexillifor
discreto viro Nerio
Florentie
(P. deest.)
Simon de Giacanis de Perusio capitaneus et

consilium. ])opulus et comune civitatis
iustitie.
Ghinuccii Bonfantini populi Sancte Felicitatis, civi
filio
sahitem.
Florentino
Tenore presentium
(1)
'Epistolario' fol 35.
eodeiii
Brancha potestas.
ia
priores artium
defensor.
10
c.
1.
facimus manifestum.
tibi
Ugolotti fratrum et filiorum Aglonis
de Aleis et Xerli
quod pro
filii
parte Thomasii et
Gottoh de Kerlis tanquam
ohm Alberti fratris sui facta et proposita est de te querela et querimonia coram
domino capitaneo per ser Darium Risaliti procuratorem, asserendo quod ipsi
Thomasius et Ugolottus et Albertus fecerunt et contraxerimt secum societatem in partibus
Alemanie in civitate Allensi. maxime in faciendo et super faciendo fieri et fabricari
monetam. que appeilatur moneta Allensis. et ipsam monetara et redditum ipsius monete
emistis ab illustrissimo viro domino Alberto olim rege Romanorum. Et quod tu tanquam
heredis
dicto
15
sotius societatis predicte fecisti et gessisti
gerenda
ipsa negotia
20
rationum.
sotiorum
negotiis
et
cui
dolum
octo millibus
25
Masum
ultra
et
et
in
ipsius
et
fuisti
quo
et
societatis
stetisti
fraudem commisisti
quatuorcontis florenis
Ugolottum
de
venerunt de
hiis,
bonis
teneris et debis, te
sequentes
in
auri
et
sotios
que
et
ultra
gessisti et administrasti.
rebus ipsorum
et
sotietatom
sotiorum
Et quod
predictos
videlicet
de
et
hiis,
societatis,
et
et
ordinamentorum comunis
presentationem
et
licterarum presentium,
in ipsis
Thomasum
sive
dicitur. in duobus
quod cessavisti et cessas
que ad manus tuas per-
reddere
coram
ipso
domiiio
plenam rationem de omnibus. que
infra
rationem, sicut
(2)
Quare
et populi Florentini te per
unum mensem
post citationem
redeas Florentiam personaliter et non
capitaneo et eius curia compareas,

gessisti vel
ad
te
reddi-
pervenerunt vel pervenire
Cognoscens, ouod
si non comparueris
idem capitaneus super dicta querela ot petitione
procedet de iure et secundum formam statutorum et ordinamentorum comunis et populi
Florentini.
Et do presentatione presentium licterarum et de citatione Ture Cennis
populi Sancti Petri maioris de Florentia nuntio comunis Florentie, latori carum, dabimus
plenam fidem.
Cui ctiam nuntio commisimus, quod to citet modo predicto. Et has
potuerunt de bonis ipsorum sotiorum et sotietatis.

infra
40
ad
dampnificavisti in
absentando et absentatum stando de civitate Florentie.
formam statutorum
per procuratorem,
35
et
quingentis sexaginta quinque florenis auri et
([uinque millibus
presentes licteras requirimus et citamus, quatinus
turus
sotiorum
dictum AIl)crtum. cuius Alberti prodictus Xorlus est heres. ut
dictis sotiis
et post
et
dicta oivitate Allensi,
acceptis et datis.
in
ipsos
et
millibus octingentis quadraginta octo florenis auri et ultra. et
90
in
quibus scribebantur negotia ot rationes dicte societatis et
quibus dabatur plena fides
et
ct
negotia
procuranda dimissus
pro ipsa societate et pro negotiis ipsius societatis publicum librum
et habuisti
et tenuisti
et libros
et
dictimi torminum, ut est dictum,
licteras
fecimus ad perpetuam
memoriam
regestari.
Data Florentie, die Y. mensis Decembris, YII.
iudictionis.
APPENDIX
1264
VI.
CONFIRMATIO RECEPTIONIS CTVIUM.
1210.
1309.
lun. 15.
Repetimus editionem nostram 'Neties Archiv' XXX, 419 ex autographo tabularii

(P. deest.)
paratam. Sigillum iam desideratur.
regii Florentini 'Prov. Cestello'
Liutherus
cle
presencium litteravuni in.spectoribus
Ysinburg provincie advocatus
salutem et credere subnotatis.
universis
Ex
parte universitatis
discretos Heinricum,
civium in Ezzeling-en nobis
Eber(hardum)
et
Hugonem
extitit
intimatum
ijuod viros
fratres filios Allionis mercatores Floren-
ea condicione receperint in concives. ut nobis loco serenissimi domini nostri

H(einrici) Romanorum regis semper augusti quadraginta libras denariorum nallensium
debeant exsolvere quovis anno, et quod codem exsoluto precio ipsos regia propiciante
tinos Hub
gracia
sic
substitutis
fovere
defendere debcamus, ut nec a nobis neque a nostris aliquibus

Super quibus
preangaria" vel quovis onere servitutis.
ac
quavis
graventur
regium sive nostruni adhiberi consensum

ciusdem universitatis precibus inclinati, recepcionem
de ipsis mercatoribus in concives factam ratam haberi decrevimus atque gratam ac
eandem recepcionem auctoritate regia roboramus, per soUempnem stipulationem firmiter
promictentes, quatinus antedictos cuui domo et omni eorum familia hiis litteris regie
pactionum
supradicta
clausulis
Xos
humiliter postulabat.
iusticia
foveamus.
universitas
igitur
vendicatos et oppidi de
gracie
lo
Ezzelingen civilegio fideliter aggregatos in omni sua
prorsus eisdem ultra ex[to]rsionem''
Nec
predicti
precii
noceamus,
sed pocius ipsos iuxta pacta civium in Ezzelingen in omnem eventumpostposita quavis
Ut autem bona fides in proposito perpendatur, astringi volumus
malicia defendamus.
sub
testimonio
presenti
scripturarum
Ezzelingen invitos propter causam vel
eodem
voluerint
loco
iuxta
ut
nunquam
antedictos
mercatores ab oppido
occasionem aliquam expeUamus, quam diu
pacta nobiscum
et
cum eiusdem
loci
civibus inita
in
per-
2>
manere. Et ex habundanti mercatoribus prenarratis vohimus esse salvum, quod ipsis

Quibus inquam recedentibus et ad
recedere liceat quandocunque voluerint prenotato.
securitatem
prestabimus iuxta cunctas
viarum
et
alium locum transeuntibus conductum
uostras vires,
2.\
retroiectis.
Nichilominus per sollempneni
quod antedicti mercatores de omni

precario seu servicio usque ad festum sancti lacobi nunc venturum et abhinc per unum
In quorum omannum proximum debito nobis satisfecerant integralitcr et conplete.
nium evidenciam presens instrumentum nostri sigilli munimine fecimus communiri.
Dat. Ezzelingen, anno Domini MCCCIX, XVII. Kal. lulii.
recognicionis
M.
omni fraude atque dolo penitus

confessionem dicimus et
firmamus,
PETITIO lUDICUM MOGUNTINORUM.
1211.
1309.
larii
Xov. 29.
Pepetimus editionem nostram 'Neucs Archiv' XXIII, 45 nr. 19 ex autographo tabuPendent sigilli
regni Baicarici '3Iainz Stift St. Alhan fasc. 9 paratam.
generalis
fragmenta
dhb suo
loro
diio
1'210.
")
ex ipsa membrana exsecto.
Heinrico
Romanorum
preangarie or.
^)
regi
Inscriptio est:
semper augusto.
uncis inclusa
haud
letiihilia
or.
Serenissimo ac excellentissirao
(P. deest.)
<
SCRIPTA VARIA.
1309. 1310.
Xr. 1210-1212.
1265
Serenissimo domino suo domino Heinrico Romanoriim regi semper augusto

sancte Moguntine sedis
obsequiosam voluntatem ad omnia sua beneplacita
iudices
mandata.
Vestre serenitatis exeellencie et excellenti serenitati vestre prosentibus cogimur
intimare, quod licet nos lacobum dictum Ruhe militem de Oppenheim per annum et
amplius excommunicaverimus ad instantiam procuratoris reverendi in Christo patris ac
domini nostri doniini P(etri) archiepiscopi ^loguntini. niultis et diversis aggravationum
et
tamen excommunicationum et aggravationum sentensordescere non veretur in sue salutis dispendium et nostre iurisdictionis contimieliam
sentenciis subsecutis, in huiusmodi

ciis
et
10
contemptum.
Quapropter regie maiestatis
possumus inpulsamus,
quatinus
in
subsidium
sententia regie proscripcionis dignemini innodare,
saltem
permollire,
severitatis
Pro quo vestre
vesti-e
celsitudinis
ut
quantum
prefatum lacobum
excellenciam
vesti-e
ecclesiastice
precibus
iustitie
quem
rigor nequivit ecclesiastice
eiusdem
potentia
malicia
evincatur.
regali magnificentie gratiarum actiones humiliter referemus.
Datum anno Domini MCCCIX,
III.
Kal.
Decembr.
SCRIPTA DUCES AUSTRIAE

TANCENTIA.
post Mart.
(1310. Febr.
1212. 1213.
ex.
S.)
im. LITTERAE ARCHIEPISCOPI SALZBURGENSIS FRIDERICO

DUCI MISSAE.
Servantur
20
Ex
iii
solo
Formtdario Alherti
(Feh:
regis,
ex.)
de quo
supra ad
v.
quo edidif Palachj loco supra ad. nr. 1199 citato pag. 329
H. Hirsch.
vir d.
De
tempore
cf.
Bohmer, Reg. Heinr.
p)ost
nr.
209.
Excellenti ac magnifico principi doniino Firiderico; duci Austrie etc.
ceram
paratam ad
et
Ad
gaudium
35
sin-
quod adventum vestrum
hilarem et iocundum et ahis in agendis vestris successus prosperos nobis ad
vestris litteris demandastis.
In quibus et in ceteris disponendis prosperitatem
autem vestra benignitas nobis grata, que de novis

superiorum parcium se peciit informari, (juod ante adventum nostruni ad serenissimi
domini nostri Romanorum regis presencia[m] in Nurenberch quidam barones regni Bohemie
invitantes'', quibus auditis et receptis idom dominus noster rex solempnes nunccios suos,
videhcet dominuni archiepiscopum Maguntinum etc, pro perducendis ad etfoctum premissis in Bohemia[m] destinavit. Quorum reditum idem dominus rex in Nurenberch aut in
conterminis expectabit. Est etiam tractatus. ut audivimus, de ma[te]rtera vestni Ehzabeth
vobis
30
Chun(radus)
l(egatiis)
(|uelibet ipsius beneplacita voluntatem.
gratos multiplices vestre benignitati assurgimus super eo,
in Austria
nr. 91.
contulit
(P. deest.j
Dei gfacia sancte Salzburgensis ecclesie archiepiscopus a(postolice) s(edis)

25
sid)
.J,
Denuo
nr. 127.
iugiter"
exoptamus.
Sciat
olim domini Wentzeschii regis
Bohemie
filia
vel
f[rjatri
vel
filio
dicti
domini
nostri
Romanorum regis matrimonialiter coiûlanda. Illustris dominus dux Rudolfus adhue non
Dominus autem
fuit cum rege, ad eius tamen presenciam suos consiliarios destinarat.
noster rex propter domini Maguntini et aliorum pociorum consulum suoruni absenciam
40
ad ipsius domini ducis Rudolfi'^ negotia se non ponens, prefixit

l'2l'2.
LL.
*i
iuiigiter c.
CONSTITUTIONES
IV.
iraitantes c;
anacolutlwn tU ndetur.
<;
ei
veniendi torminuni ad
RuJolte
c.
159
APPENDIX
1266
suo ad Nurenberch, ubi iam domina ducissa uxor eiusdem domini
se, in reditu videlicet
ducis R(udolfi)
VI.
cum domina
regina
Romanorum dicitur demorari. Ceterum noverit vestra

dominum regem tam vos quam domini duces
dominacio, quod ante adventum nostrum ad
domino nostro regi suspecti redditi, quod videlicet prinUlmam terminum condixorant, in Salzburcli
convenire et conspirare vellent ibidem in preiudicium ipsius. Sed suspicionem'^ huiusmodi statim cum venimus ab ipsius credulitate removimus omn[in]o, [allegandol" bonum
affectum vestrum et specialiter quomodo, cum in tractatibus amicicie cum comite de
Wirtenburch fueratis, eundem dominum nostrum regem publice proferebatisf exceptura,
a cuius tidelitate et obsequio nullo modo recederc volebatis.
Et sic ipse dominus rex
habuit vos plenissime excusatum. Preterea dicto domino rege causa^ spaciandi recedente a Xurenberch, in ipsius comitiva'' aliquos fecimus cireuitus usque Eystet^, ubi
incepimus aliqualiter distemperari. Propter idem dominus noster rex redeundi domum
Bawarie
nos fueramus
et
quam
nobis dedit licentiam,
Datnm
ipsi
consumandis tractatibus apud
cipes, qui pro
is
LITTERAE FRIDERICI DUCIS EPISCOPO ARGENTINENSI

DIRECTAE.
Supersunt in cod. Vindobon.
Denuo
supra ad nr. 457
contulit Hirsch.
Venerabili in
De
Christo
Mart.
8.)
410 (lur. Can. 60) fol. 10 nr.

332 nr. 23 quam Palach/ l.
in
70.
c.
Ediderunt tam
pag. 330 nr. 128.

(P. deest.)
cf. not. 3.
domino lo(hanni)
patri
etc.
omnibus eonplacendi
Intimamus benignitati vestre

picio sospitate
lat.
(post
citato II,
tempore
sincerum
Austrie et Styrie
nostris favorabiliter
Frid(ericus) Dei
20
gratia
dux
affectuni.
comodis aspiranti, quod Deo pro-
corporea vigentes votivis et prosperis letamur successibus circumquaque.
autem
in
regno Bohemie
sperari possemus,
si
domini nostri serenissimi regis Romanorum, sine cuius beneplacito
Specialiter
lo
ea vice nullatenus concessisset'.
alias
etc.
1213.
Chniel loco
'>
in
quo fautores habemus potentes plurimos, pro-
in
ipso regno queremus aut attemptabimus. benivolum haberemus consensum.
Super quo quandoque cum ipso domino nostro rege conferre poteritis, prout videritis
expedire.
Ceterum noverit vestra paternitas, quod pro multis iniuriis nobis et terris
nostris per ducem Ottonem Bawarie minus debite irrogatis talem et magnificum exercitum
iam conquisitum instaurabimus, auxiliante nobis domino archiepiscopo Saltzburgensi pro
25
nichil
viribus,
quod
30
terras ipsius ducis invadere et in ipsis morari sicut placet poterimus sine
Et licet pro eadem expeditione maximam pecuniam exposuerimus et

adhuc facere nos opportet magnos sumptus. tamen pro argento debito dicto domino nostro
regi speciali solhcitudine laborantes, magistrum H(ermannum) regalis aule notârium)^
ad nos missum expedivimus, sicut in primo termino tenebamur^. Sed idem dominus
noster rex in quibusdam nos impedit, super quibus ipsius patentes litteras obtinemus,
verum tamen ipsum regem avertere consilia vestra poterunt, ut speramus. Impedimur
enim in civitatibus Silvanis et plerumque aliis bonis et iuribus nobis pertinentibus. A
quo si cessatum fuerit, libentius ut tenemur prefato domino nostro regi toto posse
omnique promtitudine serviemus.
Quia etiam inter diversas occupationes premissas
H. creditorem nostrum* expedivissemus libenter, nisi nos urgens et inevitabilis necessitas
periculo et secure.
retardasset, sinceritatem vestram

1212.
^) gmitiva
3)
<1)
sumpcionem
i)
concessit
c.
rogamus omni quo possumus studio
^) sic vel similiter
coniiciendinn
est,
f)
et affectu, quatinus
proferabatis
8)
c.
tam
c.
45
c.
1) A. 1310. m. Februarii ineunte.

A. 1310. Mart. 8; cf. swpra pag. '279.
35
2)
4)
Est Heiinannus de Stocka;

Quisnam sit nescio.
cf.
supra nr.
tioT.
894. 9VJ.
SCRIPTA VARIA.
Nr. 12121215.
1310.
1267
tantum usque ad festuni sancti Michahelis nobis apud eundem curetis inducias
ailhuc
impetrare, certi quod solutionem debitam abinde nullatenus differemus.

insujier
cum
fiducia
vestre
paternitati
promovendas
intenri vestris beneplacitis affectione qualibet
Datum
atque
Sepl. 6.
Autogmplion tabularii Assenlieimensis ineditum
parum laesum
loro ex ipsa
frater Ileinricus
cellarius universis
notario
nostras,
QUITATIO CANCELLARII REGIL

1310.
Xos
causas
solita
fide.
etc.
1214.
sigillum
diligentia
Recommittimus
abbas
membrana
descripsif vir d. E. Schaus.
exsecto
^.
Pendet
(P. deest.)
Yiller(iensis) Cisterciensis ordinis imperialis aule ean-
presencium inspectoribus volumus esse notum,
domini Philippi
domini de Falkestein
senioris
et
quod nos a Waltero

Megero ludeo suo de
Minzemberg recepimus centum et viginti libras Hallensium in bona et legali pecunia

numerata. De quibus centum viginti libris Hallensium nos solutos et pagatos integraliter
profitemur.
Harum testimonio litterarum sigilli nostri munimine signatarum.
Dat. in previgilia nativitatis beate \-irginis Marie, anno Domini MCCCX, apud
Spyram.
1215.
LITTERAE FRIDERICI DUCIS

AUSTRIAE REGI MISSAE.
(1310. ex.)
20
Dedit iam olim Wattenhach ex cod. Vindohonensi 2493 (Phil. 383)
mann
'Acta imperii inedita' II, 768 nr. 1103).
fol.
domino suo domino Heinrico Romanorum regi etc.

paratam ad beneplacita debitamque voluntatem.
publica didiciraus et relatu, maiestatem vestram regalem
i\
Fama
(=
Winkel-
Fridericus Dei
Serenissimo
gratia etc.
(P. deest.)
feliciter transisse
Lampardie potenter et magnifice attigisse. Super quo, cum prosperitatem vestram piis desideriis exoptemus, ex intimis gratulamur, incommutabili
gerentes proposito una cum inclito* fratre nostro duce Lupoldo in omnibus, que celsitumontana
partes
et
dini et magnificencie vestre confera[n]t,

30
indefesse'' pro viribus exerceri.
Placeat ergo
dominacioni vestre frequenter nobis, qui iussa vestra parati sumus firmiter prosequi,
seraper iniungere quidquid libet.
Ceterura presuraentes clemencie vestre nostra et
gravaraina displicere'', insinuandum culmini'^ vestro duximus, cives nostros
"Wiennenses hoc anno esse spoliatos merciraoniis speciosis in marchia Trevisina sub
Suppliassecuracione Ritschardi de Camino eorundera districtuum capitaneo generali.
nostroi-ura
:if.
a)
1215.
1)
Cf.
inclite c.
*>)
i(J
'Annalen des Verdns
(^
fiir
<;.
c)
sequitur %
c.
"^)
culmeu
c.
Nassauisehe Alterthumskunde und Geschichtsforschuwf
pag. o4 nr. 13.
159*
Xlll (1874)
sept. 2?,
APPENDIX
126S
camus itaque vobis
possumus ampliori, quatinus nobis
studio quo
dignemini providere. adbibentes prephatis
Quorum
virtute
legacione
iniuriis
memorata civium nostrorum dispendia
quem
pacis,
quillitatis et
VI.
et dictis civibus nostris
regia remedia
oportuna.
retractentur, ut ex hoc zehis tran-
elucescat uberibus et prosperis habundare succcssibus.
geritis,
SENTENTIA DE OPERIBUS ABSQUE

DUCIS LICENTIA NON AEDIFICANDIS.
1216.
1311,
laii.
1.
Denuo descripsinms autographon tahularii regii Dusseldorpiensis 'Kijln Domstift 851\

Fendet sigillum illaesum loro ex ipsa membrana exsedo.
Edidit iam olim Kindlinger
'Sammhmg merkwilrdiger Nachrichten und Urkundcn. Heff T (Leipsig 1806) pag. 129
'e copia saec.
XIV.
Reverendo
in archivo clectorali Bonncnsi'.
Christo patri
in
ac
lo
(P. deest.)
domino Hinrico sancte Coloniensis ecclesie archiEricus Dei gratia dux Saxonie,
episcopo saori imperii per Ytaliam archicancelLario
Angarie
et
muris
versatili,
quidquid obsequii poterit et honoris.
Westfalie
Vestra
nobis inquiri
fossatis
et
ducatu nostro
iii
speciali
cum ponte
infra
quantum
ducatum
nulh prorsus quidquani edificare

muris,
versatili,
presens scriptum nostro
quid,
et
qualiter
aliquid
cum ponte
is
edificari possit.
a nostris fidehbus exquisitis vobis duxerimus rescribendum,
Hiis itaque per sententiam
quod
dominatio,
fecit
absque ducis hcentia
fossatis
sive
licet
vallis.
absque. nostra
In cuius
i'ei
licentia
testimonium
duximus roborandum.
sigillo
Dat. Louenburgb, anno Dimiini
MCCCXI.
jn
dio circumcisionis Domini.
in
PROMISSIO COMITIS lULIACENSIS
1217.
SUPER TELONEO IN LUDESDORF.

1311.
lan. 22.
Ineditam proponimus ex autographo tahnlurii gcneralis regni Bawarici 'Sponheini

Grafschaft fasc. 1
iam
Sigillum, quod olim loro cx ipsa
nr. 13.
'
membrana
Cf. infra nr. 1239.
desideratur.
s-.
exsecto pcndebat,
(P. deest.)
Nos Gerardus comes luliacensis notuni facimus universis presens scriptum visuris
quod cum serenissimus dominus noster Henricus rex Rom(anorum) lohanni
comiti de Spaynheym ^ dederit et deputaverit dui) milia librarum Hallensium in uno
et audituris,
1)
(Jmtationem eittsdem cmmtis
qnam ex autoyrapho
V, 11 nr.
TiiO)
tahularii
a. 13JU.
ciritatis
henirolenter nohiscuin
Oct. i factaiii
Coloiiiensis
communicarit
'
(cf.
liic
in udiiotatioiie poiiere
]\lHtlieilimgen
ineditam,
aus dcm Stadtarchiv ron Koln'
H. Keussen: pendet
rir d.
liceat
so
siffitlum
parnm laesum
loro
ex ipsa membiana exsecto:
Nos lohannes comes de Sphaynheym ad universoium noticiam volumus pervenire, quod honorabiles viri
iudices,
nostri Henrici
scabini,
Romanorum
consilium et universi
regis dederunt
cives Colonienses ex parte serenissimi domini
et deliberaverunt
in
parato Henrico de Leweiiberg fauuilo
.ij
SCRIPTA VARIA.
1310.1311.
Xr. 121.5 1218.
1269
grosso Turoneiise reeipiendas et tollendas in suo teolonio apud Ludestorp
^
a festo beati
lohannis baptiste nunc instantis usque plenam recepcionem dictorum denariorum et nos
idem doniinus
rex pro aliqua suinma pecunie posuerit in dicto teloneo recipiend(um)
.
mediante reverendo patre ct doniino nostro Henrico archiepiscopo Coloniensi. predictum

comitem de Sphaynheym aut
queincumque aliuin sui noraine institutmn commissum
.
servare
denariorum pro nostro posse promittimus.

Presencium testimonio litterarum. quibus sigilhim nostrum est appensum.
Datuin anno Domini millesimo trecentesinio undecimo, in crastino sancte Agnetis
et
tueri
recepeione
in
dictorum
virarinis.
1218.
SENTENTIA DE PORTORIO
FLUMINIS RHENL
1311.
lul. 31.
Repetimus cditionem nostram ad exemj)lar
r. d. Hermanni Herrc 'Neucs ArcMv''

23 iKiratam ex antocirapho tahuJarii (icneralis regni Baicarici 'Lindau
Meichsstadt fasc. 8'.
Siyillum, quod olim loro memhranaceo pendehat, iam desideratur.
Cf. alteram senteîtiam de eadem re latam stqwa tom. 111,625 nr. 640.
(P. deest.)
XXIII, 48
is
nr.
"Wir Friderich von Friberg hmtrihter von dez
dem
Rintale
in
der
Birsse
tiigint
hSrent lescn. daz Merbot Karle burger ze Lindowe

20
25
30
35
kam
brief ansehent,
in
lesent oder
fur lantgerihte ze Vischerhusen
und chagete da ze Eberhartc dem Helde burgere ze Rinegge. ze Herman ze Bertschin.

ze Ulriche den Bensten unde ze der geswistergede, unde clagete ze den von der
stette wegen von Lindowe uiide von allez dez landez wegcn, daz si nament verschatz
uf dem Rine, der dein lande ungewonhchen wnre unde och niht reht ware.
Darumbe
wart vor iantgerihte ertailet Merboten deni vorgenanten an der stette von Lindowe stnt
unde an dez hindez stat, mohte er furbringen alse reht ware. daz si niht rchtez liettint
ze dem verschatze, daz cr dez genusse.
Daz brahte er fur, da si baidenthalb
stiindent vor gerihte mit ir fursprechen, daz weder Eberhart der Helt noch die Benste
noch nieinan andere uf dein Rin enhainen verschatz nemen sol von dehainer slahte gfite,
wan allaine von trukenem giite gebundem, daz uber die berge kumet oder dahiii gat
den Rin uf alde abe, von swelchem lande der ist, der sol geben ie von dem sorae ainen
pfenning Costentzer raunsse niide anderz niht. Daz brahte er fur mit briefen unde mit
der kuntschaft.
Darumbe wart Merbotten unde dem lande ertailet: sit daz der Rin ware
dez richez frigw strasse unde er daz furbrahte alse da vor geschriben ist, daz och nieman
uf dem Rine furbaz nemen sol wan von trukenem gflte alse da vor geschriben stat.
Der brief wart geben vor lantgerihte ze Tischerhusen, in dcm jare do d\v zale
waz von Ciistes geburte dr\\zehenliundert jare iii dem aiidiften jare, aii sante Peters
abende dez botten. indictione YHII.
et
consanguineo nostro dilecto mille et quiugentos florenos aureos, quos predictus douiinus noster
Romanorum
40
RSmeschen kunigez H. gewalte
kunt allen die disen
rex nobili viro doniino Henrico de
simn. insserat assignare.
hi cuius rei
Sphaynhevm
Datum auno Domini millesimo trecentesimo

Cf.
procuratormm comitis
\)
ct
preposito Traiectensi. fratri nostro caris-
testimonium sigillum nostrum presentibus
jnaepositi a. lHlo.
Sei)t.
Ltc lioc ieloneo cf. siipra nr. >'a. 447. 747.
est
appensum.
decimo, in orastino beati Remigii.

24 datitm, qHod ad
iKi7.
lias res si)ectat,
I.
c.
V, 11 iir. 740.
lun.
APPENDIX
1270
VI.
SUPPLICATIO CLERICORUM
REGI PORRECTA.
1219.
1311.
Oct. 27.
Supplicationem in favorem noiilis de Falkenstein x>roponimus atitoyrapJto denuo
quod
collato,
inter archici Heinrici VII. reliquias exstat Pisis in tdbulario capitidi maioris ecclesie
Adsunt quinque
1367.
stib nr.
parvum fragmentum.
Edidit Ficker loco
Cf. su])ra nr. 730.
(P. deest.)
Serenissimo domino suo domino H( einrico) Ronianorum regi seniper augusto
frater
Ger. in Elwenstad et frater Wi. in Selbolth ac frater Her. in Conradisdorf Dei paciencia
ecclesiarum prepositi, Lu.

stratensis
quorum quarto adhuc apipendet sigilli

supra ad nr. 237 citato pag. 92 (= 228) nr. 74.
lora mcmhranacea,
Hacheburnen
in
cum
Maguntine dyoc.
et Cu.
i"
Myroldis magistri ordinis Premon-
iri
oracionibus devotis
omnia
ad
beneplacita
ipsius
se
benevolos et paratos.
Serenitatem vestre maiestatis scire
ad vestram audienciam
leximus
senior,
cum ad obsequendum
quam plurimum
devenisse
quod
Boemiam
in
illustri
nato iter arripuit, nos et nosti'a monasteria
congruentibus
rei possibilis
gloriose, quatinus
et
si
qua
dominus
domino lohanni
de
Boemie
regi
intel-
Falkinstein
et aliis subsidiis sibi
vestro
in itinere
plurimum et gravasset, quod per presentes reclamamus

Quare maiestati vestre, de qua nobis spes est bona et presumpcio
molestasset
unanimiter et negamus.
omnis
nobilis vir
in curribus
quod sane
afiFectamus.
postulande,
huiusmodi
et
precipue
falsitati,
hac parte suplicamus
in
que odiose
prodiit,
attemptata erga dietum nobilem virum
sint
in
fidem
velitis
in
filio
Virginis
20
minime adhibere
sua comicia Nuringes ac
aliis
rebus suis quibu[s]cunque seu eciani hominibus, ut bene didicimus, velitis* revocare et
deponere per vestram clemenciam solitam

nobilem virum
esse
omnium
participes
ieiuniis, hospitalitatibus
fient
et
Domino concedente.
Dat. anno Domini
1220.
iuris
Scientes pro firmo, predictum
erga
et
devotis oracionibus per
Vester processus
MCCCXI,
in
in
25
vigilia
nos et nostros conventus* fiunt et
Domino prospere
30
dirigatur.
beatorum apostolorum Symonis
et lude.
PROCLAMATIO DE NOVIS MONETIS.

Nov.
7.
Autographon, quod olim servabatur Floretitiae, iam tabularii

(Acquisto Coletti nr. 191) denuo diligentissime contulimus.
Charta
legitur:
de
la
grida
accurate Bonaini 'Acta Henrici VII.'

pag. 675 not.
11.19.
et
et
gloriosissimam
1311.
verso
quoslibet indefessum
bonorum aput summum regem devotissime exorare.

dominam nostram reginam
vestram
omnium bonorum in hiis scriptis, que in missis, elemosinis,
honorum
Facientes nicliiloniinus vos

collateralem
consuetam.
necnon
Preterea noveritis, nos pro salute anime vestre et corporis
fidelissimum defensorem.
sanitate et cunctorura
et
religiosorum
">)
Pisani 'Primasiale'
35
In
fatta in palagio
delle monete.
Edidit minus
I, 206 nr. 130.
Cf. iam supra nr. 697. 698 et
1.
praecedit
regii
Hic
illic
corrosum
est.
(P. deest.)
vclitis delet., seijuitur relitis delet.
or.
^)
aupra lineam add.
or.
SCRIPTA VARIA.
Nr. 1219. 1220.
1311.
1271
Donuni amcn.
eiusdem millesimo trecentesimo nn|decimo", indit. nona'', die Dominico
septimo mensis IVovenbris, in palatio comunis Papie dominus Bernardus de Aônibus
iudex et vicarius domini Andree de Pu^-asch(o) militis, vicar[ii magnifi]ci'' domini
Philippi de Sabaudia principis Achaye vicariique generalis civitatis Papie, Vercellarum
[iionune
Iii
Anno
et Novarie pro serenissima' regia mayestate, inpossuit et precepit Ber[tolino Binjello''
Romano
de Sancto
et
domini
ipsius
plubico preconi coniunis Papie, quatinus ex parte domini inperatoris
per civitatem Papie

10
in
et
omnibus
eius vicarii vadat
principis
in locis consuetis
de
preconiget in
curia
comunis Papie
et
ordinem
Et hoc ad petitionem Milani de Aglate
officialis
per omnia continetur.
et
Rycardi Ugeti
nuncii
et
et clamet et preconicet, prout inferius per
Florengia
serenissimi
faniiliaris
domini
principis
nostri
Dey gratia Romanorum regis senper agusti, magystri et superfactoris et

supervissoris omnium monetarum, que flabricari intendit idem dictus magyster in Ytalia;
1.
Quod amodo nuikis sit civitatis nec episcopatus Papie nec aliquis foresterius
domini Henrici
15
nec aliqua alia persona, cuiuscunque condicionis et status existat, qui de cetero audiat
nec presumat dare nec recipere nec portare iniperiales factos in Clivassio, in Yporeya,
Ponzano,
in Incixa et in
factos in
dictis
25
monetarum
et
tatem
domini ini[per]atoris et eius
dicti
vicario
aud magystro
ad volun-
et in avere
vicarii eis auferetur.
quod iiullus audiat nec presumat portare nec portari facere aurum,
bolconum
extra civitatem nec episcopatum nixi versus civitatem [Medi]olani
argentum nec
Et sy quis contra fecerit reperiretur, perdere predictos
ad monetas Mediolan(enses)''.
aurum et argentum et bolônum et bestias et palustra et mercadancias, que reperirentur
cum eis. Et quilibet possit eis auferre [et[ robare predicta et conseignare maystro
monetarum et liabeat tertiam partem eorum, et ultra pena, ut supra dictum est.
2.
Item
3.
Item quod nullus audiat nec presumat
nec bolônum
30
Curtemiha nec nullum Marchexanum, Tyraliinum, Rossinum

Et qui reperirentur, nixi forent tahate aud forate, eas
Et quilibet possit eas auferre et conseignare dicto

habebit tertiam partem, et ultra pena in corpore
perderent.
20
in
mon[e]tis.
in
contra faceret rcpcriretur,
quilibet
argentum
Et sy quis
affinare nec def[ace]re monetas,
monete.
nec districtu sine parabola magystri
civitate
et robare
possit acussare
et conseignare [ut supra]
et habeat tertiam partem, et pena, ut supra, eis aufferetur.
Item quod quelibet persona civitatis

et debeat dare
4.
undecumque esset, teneatur

de bona moneta nova, quam
35
et districtus et quilibet alius foresterius,

[et]
recipere duodecim imperiales parvos
dictus doniinus imperator facit facere in civitate Mediolani,

fieri ad presens, in dicta moneta novn.
duodecim de dictis parvis imperialibus
pro uno grosso imperiali de argento, quos facit
Et
unum de
dictis imperialibus grossis j)ro
florinum auri de Florentia
,.,.
j.--
"^
Ambroxinum grossum
Placentinum grossum
40
solidis decem et novem et denarns quatuor

pro
j
'
Cenuinum unum auri de Tlanua
,.
,
,!
,.,
'
predictis imperialibus parvis
pi'o quolibet de ^
j
^
-ir
auri de Venetiis
duchatum
grossum Tornensem
pro denaiiis decem et octo
denar(ios) novem et tercium
Vinicianum grossum argenti
r,
Papiensem grossum
Brissanum grossum
Tyralinum de Tyralis
a)
tmc('s
inclusa
"^
'
denarios octo
denarios octo
denarios octo
denarios octo
denarios sex
Aguglynum grossum de Tyra

1220.
exsecia
mnl
Mediolaii(enses) infra addiia sigiw poaiio or.
denarios quinquc et dimedium

or.
>)
rectiiis
decima.
^)
senerissimi
or.
d)
ad
APPENDIX
1272
VI.
denarios sex et dimidiuni

grossum de Floreugia
sex et dimidium
denarios
Sena
de
srossum
o
denarios sex et dimidium
grossum de Pissa
denarios sexdecim
Astexanum grossum
denarios quatuordecim.
Aragonenxem grossum
Onines iam scripte monete grosse pro quolibet de supradictis bonis imperialibus
b.
Et
parvis et nuUe alie monete quam supradicte habeant cursnm pro aliquo precio.
Iquod quo]libet persona [que] debet dare et recipere aliquid aliqua'^ occasione ab anno
[millesimo| trecentesimo usque ad presentem diem, possit dare et tenetnr recipere a
1312.
Jlarf.
-26.
usque ad annum nnnm proxinie w

aud duos de istis bonis imperialibus
Et a' termino predicto inantea nullus
novis pro tribus imperialibus de febili mon[eta].
posset facere pagamentum nec tenebitnr recipere nixi de predicta bona moneta et
unum de istis bonis imperialibus pro uno de illa febili moneta. Et sy quis recuxaret
eam recipere et contra faceretr reperirentur, pena in corpore et avere ad voluntatem i3
proxime venture
festo [Pasqne] resurectionis
et deinde
[venturuni] do debili moneta, que non est abatuta,
dicti
eius
et
inperatoris
doniini
vicarii
habebit terciam partem, ut supra dictum
Et quilibet possit acussare
auferetur.
eis
est.
Et inde dictus dominus iudex hanc cartam fieri iussit.

Tnterfue(runt) lohannes Bassus et Bonaccursus Sclafenatus inde
Eodem
ahno,
comunis Papie
et
retulit
Sabaudia
militis,
vicarii
de
Bernardi
testes.
Sancto
Romano
de Agonibus
preco
iudicis
.'o
et
magnifici domini domini Philipi de
vicariique generalis civitatis Papie, Vercellarum et Novarie
Achaye
j^rincipis
BertoUinus
presentia domini
in
dixit
domini Andree de Puascho
vicarii
predictus
die infrascripto,
et
quod ex parte domini imperatoris et ipsius domini

et per civitatem comimis
in curia comunis Papie
clamavit et prcconicavit, prout inferius per ordinem in
pro serenissima'' regia magestate,

principis
eius
Papie
locis
in
vicarii
preconigavit
consuetis et
25
Et hoc ad petitioneni Milani de Aglate officialis

per omnia continetur.
Florentia,
fiimiliaris serenissimi principis [domini] nostri
Ugeti
de
Rycardi
et nuncii
regis
senper augusti, magystri et superfactoris
Romanorum
domini Ilenrici Dey gracia
omnibus
et
in
et
suporvissoris
omnium monetaruni,
que
fiabicari
intend[it
idem]
dictus
magyster m
Ytalia:
1
Quod amodo nuUus
nec aliqua
[a]lia
sit
civitatis
nec episcopatus Papie nec aliquis foresterius
persona, cuiusque condicionis et status [existat, qui] de cetero audiat
nec presnmat dare nec recipere nec portare imperiales factos in Clivassio, in Y])oreya,
in Yncixa, in Ponrono, in Curtemiha nec nullum [Marchexanum], Tyi'alinum, Russinum
factos in dictis monetis.
Et qnilibet
Et
cui reperirentur, nixi forent taliate
possit eas auferre
et habebit terciam
[et
forate, eas perderent.
consei]gnare dieto vicario aud magystro monetarum''
partem, et ultra pena
domini imjieratorîs et
aud
in
corporo et
in
avere ad voluntatem
dicti
eius] vicarii eis auferetur.
Itcm quod nullus audiat nec presumat portare nec portari facere aurum,
argontum nec bolconum extra civitatem nec episcopatum nixi versus civitatem Mediolani
ad monetas Mediolan(enses).
Et sy quis contra faceret reperiretur, perdere predictos
aurum ot argentum et bolconum et bestias et jialustra et merchadancias, que reperirentur
cum eis. Et quilibet possit eis auferre et robare predicta et conseignare maystro
2.
monetavum
1'2'20.
et
e)
habeat tertiam partem emûm, et ultra pena. ut supra dictum

iiliii
or.
35
f)
iul
ur.
8) sciienssiina or.
'M
moiiatarum
or.
est.
40
45
SCRIPTA VARIA.
1311.
Xr. 1220.
1273
Item qiiod nullus audiat nec presumat affinare nec defacere aliquas monetas,
3.
argentum nec bolcouum in civitate nec districtu sine parabola maystri monete. Et sy
quis
contra faceret reperiretur,
quilibet possit acussare
et
robare
et conseignare
ut
supra et habebit tertiam partem ut supra, et pena ut supra eis auferetur.

i
4.
Item quod quelibet persona
civitatis
et districtus
et quilibot
alius foresterius,
undecumque esset, teneatur et debeat dare et recipere duodecim imperiales parvos de

bona moneta nova, quam dictus dominus imperator facit facere in civitate Mediolaii(i),
pro uno grosso imperiali de argento, quos facit fieri ad presens, in dicta moneta nova.
Et unum de dictis inperialibus grossis pro duodecim de dictis parvis inperialibus
10
florinum auri de Florentia
15
P^'" '^"^^' ^^''^''' ""^ "^^ *^^ ^^^"'^''"^ 'i"**'"

genoinum unum auri de lanua
<i""l'^^' ^^ P''^^'*^"^ inperialibus parvis
P'""
duchatum auri de Veneciis
)
grossum Tornensem
pro denariis decem et octo
Vinicianum grossum argenti
pro denariis novem et tercium
Ambroxinum grossum
[proj denariis octo
Placentinum [grossumj
Papiensem grossum
Brissanum grossum
20
pro denariis octo

pro denariis octo
pro denariis octo
Tyralinum de Tyralla
pro denariis sex
Aguglinum grossum
Tyra
[de
grossum de Florentia
grossum de Pissa
25
pro denariisj quinque et dim(idio)
pro deiiariis sex et dim(idio)
pro denariis sex et dim(idio)
grossum de Sena
pro denariis sex et dim(idio)
A[stexanum grojssum
pro denariis sexdeeim
Aragonexium grossum
pro denariis quatuordecim.
5.
Que omnes iam
scripte
imperialibus parvis [et nullej
alie
monete grosse pro quolibet de supradictis bonis

monete quam supradicte habeant curssum pro aliquo
Et quod quelibet persona, que' debet dare et recipere aliquid aliqua occasione
ab anno millesimo trecentesimo [usque adj presentem diem, possit dare et teneatur
recipere a'' festo Pasque resurectionis proxime venture et deinde usque ad annum ^^^%26.
unum proxirae venturum de debili moneta, [quej non est abatuta, aud duos de istis
Et a'' termino
bonis imperialibus novis pro tribus imperialibus de febili moneta.
predicto inantea nullus posset facere pagamentum nec tenebitur recipei-e nixi de
predicta bona nioneta et unum de istis bonis imperialibus pro uno de illa febili moneta.
precio.
30
35
Et sy quis recuxaret eam recipere et contra faceret reperirentur, pena in corpore et

avere ad voluntatem dicti domini inperatoris et eius îcarii eis auferetur. Et quilibet
possit acussare et habebit tertiam partem, ut supra dictum est.
Et inde dictus iudex
et preco
comunis Papie hanc cartam
fieri
iussit.
Interfuerunt Palustris Biganus et Castellanus Belloculus inde testes.

40
(S.
N.)
1220.
i)
Ego Luchetus
q
or.
LL. CO.NiTlTUTIONES IV.
k)
ad
Belloculus notarius hanc cartam michi
fieri
iussam
or.
160
scripssi.
APPENDIX
1274
1221-1223.
VI.
ACTA AD PROGURATOREM
LOMBARDIA SPECTANTIA.
16. 1312.
Nov.
1311.
lan. 3.
SCBIFTUM PROCURATORIS AD BRIXIENSES.
1221.
1311.
Servatur infra in Promissione Brixiensitim nr. 1220.
Reverendo
in Christo
domino Federico Dei
patri
FISCI
Nov. 16.
(P. deest.)
gratia episcopo Brixiensi necnon
dominis Bartolo et Baldoyno ac etiam alliis fidelibus et amicis Romani inperii civitatis
lohannes de Castilione iudex serenissimi principis doniini H(enrici) Dei
eiusdem
gratia
Romanorum
semper
regis
agusti,
comes
palatii et procurator fisci in
Lombardia
salutem prosperos ad vota successus.

Marchia generalis
Ecce cum civitas Cremone sit in conditione gravissima propter rebellos Romani
imperii, qui continue occupant episcopatum ipsius, ad vos recurimus securiter ut domini
nostri regis fideles puro corde requirentes et precantes vos tenore, quatinus visis preet
sentibus sine
rum
mora
cum
Romani
sucuratis
recto corde fidelium
vestra gente et milicia ut potestis, ut vestro
datur clavis provincie Lombardie
et
et
et aho-
favore Cremonensis civitas defen-
regio
is
magestatis in totum ut convenit
etiectui
demandare, ut natura huius-
et requirit.
Data Cremone.
1222.
die
XVI. Novembr.
PROMISSIO BBIXIENSIUM.
Beniio contulimus atdographon
Mazzo
imperiali
rebelles''
Speramus vos predicta
confondantur et pereant.
modi postulat
imperii auxilio
'^
lo
5' nr. 21,
negligenter
scriptum est: de present. Brix.
1311.
Nov. 18.
20
quod servatur Taurini in fabtdario regio 'Diplomi

scriptimi.
In verso manu Bcrnardi de Mercato
Edidit Doenniges 'Acta Henrici
VIF
II,
167
nr. 34.
(P. deest.)
In Christi nomine.
25
XVni. Novembr.
domino lacobo de
Curtibus de Yseo, domino Petro de Pescheria de Yseo et Franceschino de Salodo domiIbi dominus Bertolinus de Madiis pro
cello domini Galeoti de Madiis testibus rogatis.
se et vice et nomtne omnium fidelium amicorum Romani imperii partis noviter reformate
in civitate Brixie per dominum imperatorem ot sibi adherencium denunciavit oi protestatus fuit domino Albertino de Parma iudici et tenenti in locum domini vicarii
Brixiensis et ancianis et congregati[s] ibidem, quod procurare debeant et facere cum
effectu, quod civitati Cremone serviatur et sucin-atur per comune Brixie, cum ad ea
intendunt ipsi fideles non velle deficere ullomodo.
Et ad id liberaliter et plenarie se
offerunt et exponunt maxime volendo satisfacei"e litteris infrascriptis. quarum tenor
Die
talis
in
palaciolo comunis Brixie, presentibus
30
35
est:
'Reverendo
in
Christo
die
XVI. Novembr.'
Alioquin siquod periculum acederet pro

ocurat,
cum per
se predicta
supira nr. 1219.
pi-edictis,
predictorum dampno
Anno Domini millesimo CCCXI, indictione nona.

Ego Coradinus de Caâgo notarius his haffui et rogatus scripsi.
tumacia et defectu.
1221.
a)
vra
or.
b)
et dispensis
non remaneat adimpleri, sed predictorum remanebit con-
rebellos? or.
SCRIPTA VARIA.
1311.1312.
Nr.
1221 1224.
1275
PRIVILEGIUM PRO PASSARIXO DE BONACORSIS.
liii.
Denun contulimus autographon

Jatum fuisse non
videtiir.
Mantuano B. IV.
in talndario
1312.
Ian.3.
1 asso-vatum.
Sigil-
Edidit WincJeelmann 'Acta imperii selecta' II, 769 nr. 1105.

(P. deest.)
lohannes de Castilione iudex serenissimi principis domini Henrici Dei gratia

Ronianortim regis semper augusti ac etiam procurator fisci in Lombardia et Marchia
generalis et vices dicti domini regis gerens et obtinens in dictis provintiis
egregio
viro domino Passarino de Bonacosis de Mantua, amico karissimo, pro regia maiestate
vicario generali civitatis
10
Mantue
Considerando ea,
salutem et perpetue
et districtus
quc vos
et
vestri
antecessores
pro
augmentum.
felicitatis
Romano
imperio
fecistis
quam erga regiam maiestatem habetis ad presens,

de bonis operibus premium consequatiu-, de industi'ia,
temporibus retroactis, et fidelitatem.
cum
sit
consonum
rationi, ut quis
legalitate et potentia vestra

a
15
prefato domino nostro
non [injmerito* confidentes, vobis auctoritate qua fungimur
rege
adcommandamus terram Lucârie cum
et districtu, dantes vobis ac
etiam concedentes
merum
et gladii potestatem,
mistum imperium
et
dicta terra,
in
20
totahter'' vices
Et propterea mandamus omnibus
de dicta terra Luccarie, pertinentiis et districtu,
et personis
ut vobis obediant,
inponentes,
pertinentiis
concedentes etiam vobis
ut dicta terra melius gubernetru" auctoritate prefata,
placitum domini regis vel nostri.
ipsius perrinentiis
districtu
hac parte,
nostras ad bene-
et singulis
penam eisdem
pareant efficaciter et intendant.
et
in
hominibus
arbitrariam
Insuper consideratis
omnibus superius enarratis, vos in capitaneum aque Padi et pontium castrorum et

locorum omnium in dicta ripa Padi positorum totius territorii Cremone duximus eligendum usque"^ ad beneplacitum domini regis vel nostri*^, recommandantes vobis honore
condigno, ut dictam
25
aquam
et castra et loca vobis
ut per ipsa quilibet securus accedat,
conmissa
faciatis sollicite custodiri,
assignantes vobis pro vestro salario et labore de
qualibet mercadantia seu alia quacunque re, que conducitiu" seu conduceretur per
seu per dicta loca, imper(iales) duos pro qualibet libra.
De hominibus
Padum
vero et equis seu
que conducerentur per Padum, habeatis et percipere possetis secundum

In cuius rei testimonium has licteras fecimus sigillari
actenus consuetum.
ahis bestiis,
modum
M
notario iussimus publicari.
et nostro
Data Cremone, die 111. lan., anno Domini millesimo CCCXII, inditione decima.
(S. X.) Ego Yante de Castilione Garfagnane notarius publicus dicti domini lohannis
iudicis predicta omnia de suo mandato et licentia scripsi et publicavi.
1224.
XOTITIA AD CORONATIONEM
IMPERIALEM SPECTANS.
lun. 29.)
(1312.
Bertmrdo de Mercato
'Diplomi imperiali
Mazzo
satis
Nos denuo accuratissime contidimus.

40
1223.
merito or.
>)
tetaliter
exarata servatur Taurini in tabtdario regio
clare
Edidit Doenniges 'Acta HenriciVIF 11,221 nr.2.
4' nr. 12.
or.
Conferenda
'^)
usqne
siint
nostri
ea quae fusius de hac re disslgno posito inter
textum
adiecta sunt or.
160*
et
signelum
APPENDIX
1276
W. a Maunts
seruit
(Miinster
VI.
und Alterthumshundc''
'Das Gefolge Kaiser Heiiirichs VIF.
'Zeifschrift filr vaterlandische Gesehichfe
1849) pag. 117 192
sub titido
XI
(P. deest.)
C Ce sont
li
nons
armes des chevaliers qui furent

coronamant de remperauour.
et les
1.
C Le conte de Savoie
2.
Monsser Pierre d'Arîllar
Rome
au
5
lescu de g[oJules a une cruex dargant

Tescu dour a une aygle dazour
lo
bec et leg pie
verinetz
14.
lescu d our a la cruex dazour

Monser Gerin de Sent Saphorien
lescu d"or a nne bende de goules a une molete
Monser Johanc de Luj^rieu
dargant en la bende
lescu bende dor et de goules
Monser Bonafus
lescu dargant a I sautour de goules
Monser Johanc Artot
lescu dazour a une eschiele dor
Monser Bauczan
lescu dor a une bende de goules a trois coquilMoser Hunbert Marsehaul
lietes dargant
Monser Roul de Venes
Tescu d'azour a une bende dargant a une molete
noire en la bende
lescu escartele dor et de goules a I mollete
Monser Maioul dou Seyxl
dazour en quarter doiuTescu escartele dor et de goules a I baston copele
Monser Guys dou Seyxl
dargant et dazour
Mosser Forques li Fitz Garins
lescu escartele dargant et de goules endente
de lon en lautre
lescu escartele dargant et de goules endente
Moser Guillaume li Filz Garin
de ron en Tautre et 11 argentz est erminez
Teseu d'our a I fer de inolin de goules a I
Mosser Roberet de Berneres
15.
Mosser Thebaut de Belvoir
3.
4.
5.
6.
7.
S.
9.
10.
11.
12.
13.
10
is
20
25
jacobin et a I molete noire
lescu de goules a
trois roses
dor
et a I
lembiauz
18.
dazour
Mosser Guillaume li Chassagniac
lescu dargant a une fesse de goule
MosserHenris de Souviler
lescu de goules a ime bandere dargantlo ferdazour
Mosser Hurri de Loray
lescu dargant a I testa de bouep de goules, la
19.
Mosser Odtes de Charmes
16.
17.
30
lengue et les cornes d'azour

lescu dor a
lion
noir a I borduire
de goules
35
endentee
Mosser Johanc de Sent Lorent

Tescu de goules a I cressant d'argant, la puente
desous a I baston copone d'or et dazour
21. Mosser Anceline Flamein
Tescu d'azour a I lioupart passant dargant.
20.
22.
Li cuens de Foreis
Mosser
24. Mosser
25. Mosser
26. Mosser
23.
lescu de goules a
Pierre de Barges
Guillaume de
Hugues Mal
la
dalphin
dor
lescu dor a I fesse de goules ondee

Guillaume de Samour
lescu d'argant a trois bastons de geules a I
molete dazour
27. Mosser Hugues de Vendac
lescu dazour a trois lionceaux a I baston de goules
28.
Visini
Mosser Henuriz Scengler
1224.
a) ita desinit or.
lescu partiz d'azour et paule dor et de goules

lescu d'azour a trois lionciaux d'argant
Palicy
rescu"
45
SCRIPTA VARIA.
29.
C Monsser Loys de Savoye
1312.
Nr
1224.
leseu de goules a
1277
cruex dargant a I baston
la
copole d'or et dazour

30.
Mosser Pierre de Prez
Tescu dazour a dous bras de lion dour en sautour
embilliote d'our
Mosser Aynars de la Forest

Mosser Guigue de Morestel
33. Mosser Guillaumes li Bastars
31.
lescu dor a I chaine verde a
32.
Tescu de sables a une bende dargant

lescu de goules a
baston de goules
cruex dargant a
aygletes
de sables.
C Mosser Hugue de Fucignier

lescu escartele dou Dalphin et de Fucigny
Monsser
35.
Guy de Grolea
lescu girone dargant et de sables a YIII pecies
lescu dour a une bende de goules endentee a trois
36. Mosser Emery d"Avalon
aygles dazour
lescu d'azour au chiep paule dargant et
37. Mosser Humbers de Cholay
34.
de goules
Tescu vert a une cruex d'argant endentee

Mosser Estiene de ^lalpre
39. Mosser Bertrant Legier
lescu dazour a I lion dargant a on baston de goules
Tescu de goules a une bende d'or a II gemeles dor.
40. Mosser Odte de Cicon
3S.
41.
C Mosser Rober de Flandres
lescu dour a
I lion
de sables a une borduire
de goules endentee
Tescu dour a une fessc de goules a trois
Mosser Gontofrey de Sonbray
meletes de goules a on escuccl de Biauzmes
Tescu dargant
a trois lions de sables a on baston
43. Mosser Eoorier de Hauluin''
o'
de goules a trois coquilles dour
lescu vairiez dargant et de goules
44. Mosser Thebaut de Lierval
lescu d"argant a on lion dazour a lembiauz
45. Mosser Bauduin de Messieres
42.
46.
de goules
Mosser Bernar de rAIber"^
47.
Mosser Johan de lEspina'^
48.
C Mosser Henri de Flandres

copone dargant
30
49.
50.
35
51.
52.
53.
et
lescu dor a on lion de sables a un baston
de goules
lescu de goules a trois copes dargant semees

Mosser Giles dArgentoil
de cruesetes dargant
Monser Raynal dArgentoil
lescu de goules a trois copes dargant semees
de cruesetes dargant a lembiauz dazour
lescu dargant a trois fesses dazou"' a un escucion
Mosser Raynal dAragniez
dargant, dedanz lescucion I fer le molin d'our

Tescu dargant a I chivron de sables
Mosser Johainc dOix
lescu dargant a I bende de sables
Mosser Johan de Savignier
et II
gemeles
de sables
I
45
lescu dargant seme de tortiaux de goules a on

Mosser Race Mascherel
chivron de goules en la puente
lescu de goules a un lion dargant billiote
55. Monsser Johanc de Petresent
dargant
lescu dargant a trois tortiaux de goules.
56. Mosser Creoule''^
54.
1224.
1)
l))
("j!
corr. or.
Chfcmsfeld (Groiiles).
<=)
ita desinit or.
'')
ni\
scriptum treoule? or.
APPENDIX
1-278
VI.
rescu brule dor ct de goules a
quartier
57.
C Mosser Johan de Versigny
58.
dargant et on escucion de bar on quartier dargant

lescu paule de ver et de goules melle dor a
Frere Johan de Yile Savoir
oii
de goules
trois nioUetes
60.
lescu de goules a une aygle dour a une teste de dame

Thebaut dOttenges
lescu de sables a une cruex dargant
Novion
Colar
de
Mosser
61.
Mosser Johant des Estans
62.
lescu dargant a I cressant de goules

C Mosser Sandras d"Oisi
lescu de sables a une bende d'argant a dus
Mosser Pierre de I1)ines
gemeles dargant a lembiaux dour
lescu de sables a une bende et dues gemeles d'argant
Li Moines de Ubines
59.
63.
(54.
lescu
65. Li Juix de Roul
escu
dues gemelles dour denties a
goules a
de
trois
aniaux dargant
lescu d'our a on fer de molin de goules
Mosser Giles Datin
lescu paule d'azour et de goules a chiep
Montcornet
Mosser Bauduin de
67.
dor
(iO.
70.
is
a on dimi lion de goules
lescu ermine le chicp voirie d'or et de goules

Mosser Aniser de Contrecor
Tescu*
Mosser Pierre de Sent Quintin
lescu de goules a une fesse d'our a trois
Monsser Hugue de Chattenay
68.
lo
dour
a une mollete
66.
coquillietes d'or a chiep desous
Tescu'
72.
Mosser Giliber de Sottens

Monsser Johan la Piece
73.
C Li Contes de Buique^
7-J.
75.
sroules lune sous latre

lescu dargant a
Li sir Ribautperelescu dargant
Li sir de Garosec^
76.
Li Lamfour*
71.
Tescu^
Tescu d'or a chiep de goules a
trois
roses
de
a&
trois
escuciaux de goules
billiote
dazour
on lion de goules
corone d'or la coe forchue
lescu dazour a trois aygletes dargant semees de foUietes d'our

lescu dour a on pal ver a une feisse wivree de goules a une
Mornar
estoile dargant au paul
lescu dor a une bende eschaquetee d'argant e de
Mosser Huyrri Landier
77. Li
78.
goules a une ayglete de sables

Tescu dor a cho dazour
Mosser Quincles^
lescu dargant a trois
Mosser Ferrin de Borsier''
au lembiaux d'azour
lescu do goules a
Mosser Guillimanc de Curri
79.
ô.
81.
follies
trois
de mares de goules
lionciaux
30
35
dargant a
on baston noir
Mosser Johan Godimanc de Lucemborc
82.
lescu dc goules a
trois iions
passant
d"argant
s3.
Mosser Johan de Clamassi

dues saumons de goules
S4.
Mosser Henri de Haans

a I escucion de goules
12'24.
l.
c.
Tescu d'argant seme de cruesetes de goules a
Fescu girone d'argant ct d'azour de XII pieces
4&
ita desinit or.
Budieck.
1)
Maimtz
e)
pag. 157.
2)
BappoUstein (Eibaupierre).
5)
Kelknhach.
3)
6) Burtscheid.
Gerobeek.
4) Videtur esse
Leiningen ;
cf.
SCRIPTA VARIA.
|279
Mosser Yrtutier de Laerny

lescu dârgiint a on lion dazour a uno feisse
de goules la coe forchue
Mosser Johanc de Cortryc
rescu d'arg-ant a trois testes de cengler de sables
a lembiaux de goules
Mosser Giles de Berlare
lescu paule dargant et de goules a VII pieces
a on baston d"azour a trois croisetes d'or dedant lo baston
Mosser Rober dOrjour
Tescu d'or a une aygle de goules a une borduire
85.
S6.
Nr. 1224.
1312.
S7.
88.
noire les pie de laygle d'azoLu-
90.
Mosser Robins de Donail

Mosser Reynier de Bunpfcc
1)1.
C Mosser Ferrin de Blancquenain
89.
10
rescu'
Tescu''
Tescu dov a on hon de sables au lembia-ux
de geules besante d'argant
Mosser Rainar de Blanchefels
93.
Tescu de sables a on lion dor

Mosser Guillaume de Porge
Tescu d'argant a on lion de sables,
de goules a une mollete d'or
94.
Li sires de Anmestien'
92.
I quartier
98.
lescu de goules a trois malliet dargant

Yaulpuede
Tescu girone de XII pecies dargant et de goules
Mosser Ilenris de Sanchy ^
Tescu de goules a une aygle d'or les piez et
bec dazour
Mosser Waras de Wycquelin
Tescu''
Mosser Johanc de Clote
Tescu dazour fretel d'argant.
99.
C Li
95. Li sir de
96.
ao
97.
Tescu d'or
contes Testar^
on
lion
de goules a
la
teste
le
dou lioupar
a lembiaux d'azour
tOO. Li contes de
25
101. Li sir
lescu de goules a on sautour encrez d'argant
Monscr Johanc de Lancecrone

roscu de goules a vme coi-one close d'or
Mosser Henri de la Leo^
lcscu dc sables a une manche dargant semee
de croisetes d'or parmi reseu
Mosser Pollartes
Tescu parti d"or et d'azour a une mollete dor en razour
102.
103.
104.
30
Tescu de goules a <m paul chivrone dour et de sables
Nydoie
de Buique*
105. Li sir
de Ansembor
Tescu d'argant8 a une bende de goules
106. Li sir de Blanquestaine
108.
109.
35
lescu''
Tescu de goules a une cruex d'argant a V

d'Aspremont
coquillies de sables a une mollete d'or au chiep
Mosser Thomas de Sexfontaines''
Tescu de goules a un fer de molin dargant
C Mosser
11(1.
11
Tescu^
Mosser Prichimant de Strabor

Mosser Elias
rescu*^
Mosser Johanc Plata
lescu'
107.
1.
Joffrey
lescu d'argant a une feisse de goules
112. Li sir de Linoiro
113.
Mosser Gallar de Brencser"
114.
dazour
Mosser Johan de Bassenain
40
Tescu dor a
l'escu d'azour a
trois
unc
cors
flour
d'argant a lembiaux
de
ly
dor
a lcmbiaux
de goules
fleurs
45
1'224.
1)
lescu dargant a une fesse de goules a trois
Mosser Georges de Randeque
115.
f)
ita
de ly de goules
desinif or.
,5)
ardant or.
Simig.
H)
Est vou der Leyen.
G)
Hamtnerstein.
4) Biiches.
S)
2)
')
fic j^ro
Septfontaines B.
Diefherus iunior de
Katzenelknhogen;
Videtur esse Braitnshorn ;
cf.
cf.
c. par/. 179.
l.
c.
pag. 170.
APPENDIX
1280
VI.
rescu dargant a une feisse de goules a

Mosser Selarc dou Geidil
fers de cheval de goules besantee dor
lescu dargant a I chivron de sables
117. Mosser Henri li Lzobre
lescu dargant a une feisse de goules
Liwerode^
de
Alber
118. Mosser
lescu
dour a un soutour de sables.
Belcus
de
119. Mosser Johan
trois
11(5.
ARBITRIA PACIS AB
ARCHIEPISCOPO TREVIRENSI PROLATA.
r225-r227.
Apr. 21.
1313.
Fasciculus
docunienta tria continens servafur inter Acta
et collectanea
Beniardi
Doenniges
'Diplomi imperiali Mazzo 4 nr. r (=

060
a)
nr.
sub nr. 6 et 7 /= fol. 1 12] et l. c. 'Mazzo 3
ad
Ms. V, de quo
23'
v.
supra ad nr. 563) sub nr. 2i [= fol. 13, quod
Ms.
IV,
de
quo
(= Doenniges
nr.
cademquc
manu, illa scilicet qiiae textum petiiam dissipatum estj. Scripta sunt una
tionis supra nr. 1032 exaravit, a manu Leopardi Frenetti notarii Pisani non multum
In verso fol. 12 eadeni manu inscrijJtum est: Pax de Placen(cia) et de Bobio
diversa.
Post generale prononciamentum pacis iam prononc(iatum)
prononciata in Mediolano.
Et intus est interclusa pax [de]* Lande.
in Placen(cia).
de Mercato Taurini in talndario regio
Nos omnia denuo contulimus

omnia servavimus.
PAX
1225.
Servatur
l.
siqjra
v.
c.
fol.
CIVITATIS PLACENTINAE.
Edidit Doenniges
7.
J.
C In Christi nomine amen.

MCCCXIII, indictione XI, die XXI. mensis
dominus B(alduinus) Dei gratia sancte
per
regnum Arelatense
archicancellarius,
domini H(enrici) Dei gratia

et amicabillis
Romanorum
compositor de questionibus
II,
c.
eccllesie
frater
70 nr. 29.
Aprillis.
Trevelii''
is
Orthograpliiae Italicae vestigia fere
inspeximus.
vel
lo
(P. deest.)
Reverendus pater
et
dominus
archiepiscopus sacri imperii
serenissimi
principis
domini
nostri
25
imperatoris semper augusti, arbiter, arbitrator

discordiis vertentibus et
et
que
verti
possint
dominum Mutium de Modena vicarium imperiallem et nobillem

virum dominum Albertum Schotum nomine comunis, uuiversitatis et hominum civitatis
Placentie iutrinsichorum et omnium aliorum dicte partis, civitatis et episcopatus et
districtus sibi adherentium ex una parte et dominum Albertinum de Lando tenentem
inter nobillem millitem
30
locum domini Schalionis de Bruniabellis vicarii partis imperiallis exti-insiee Placentinorum

et ipsius partis ex altera parte, addendo aliis preceptis et arbitramentis alias per eum
factis
inter
predictas
partes^, iterum
fecit
et
facit
infrascripta
precepta et arbitria,
arbitramenta et amicabilles compositiones et ea precepit et precipit" debere per predictas partes attendi et observari sub
1.
Inprimis
namque
precipit,
penna
arbitratur
nendo. quod dominus Galeaz Vicecomes

1225.
1)
a)
corrosiim F.
Leonrod (Lewerode).
*>)
îc
2)
F.
et pennis in
et
filius
compromisso
35
appositis.
arbitramentatur amicabiliter compo-
magnifici millitis domini Mathei Vice-
precepit F.
Cf. itiscriptioiiem
supra
1.
16 sq.
*o
SCRIPTA VARIA.
Nr. 1224. 1225.
1312. 1313.
1281
comitis Dei gratia etc, prefati domini imperatoris et aacri imperii in civitate et districtu
quem iam
Mediolani vicarii generallis,

vicarium
constitui
preeepit et arbitramentatus
habeat et habere
Placentie,
debeat
Placentie pro conservatione et deffensione status

5
ipsa civitas et districtus Placentie in
minis
CL
comunis
expensis
predictarum partium et ad hoc, ut
bona pace conservetur,
CXXV
equites stipendiarios et
debere esse et
fuit
tenere
et
primo mense sui regi-
in
pedites stipendiarios, qui non fuerint aut alias
ad stipendium comunis Placentie dominante predicto domino Alberto vel predomino Ubertino. Et elappsso predicto primo mense habeaf et habere^ debeat
steterint
dicto
expensis dicti comunis continue

ip
equites stipendarios et
CXXV
pedites stipendarios.
mense pro condicionibus occurrentibus videbitur ipsi vicario

expedire habere maiorem quantitateni stipendiariorum equestrum ultra predictos C
stipendarios equestres, quod possit habere usque ad predictam quantitatem CL equitum.
Et si videretiu' comode fieri posse, quod dictus vicarius habeat et teneat secum elapso
primo mense minorem quantitatem equitum et peditum, quam sint predicte quantitates,
Salvo
predicto
ehipso
si
possit et debeat diminuere.
16
prout videretur convenire statui dicte
20
Item precepit et precipit, arbitratur seu arbitramentatus fuit amicabiliter componendo, quod regimen vicarie predicti domini Galeaz duret et durare debeat per
sex menses. ex quo illud regimen iuraverit et plus et minus ad voluntatem domini
nostri domini imperatoris.
Et quod predictus dominus Galeaz habeat liberum et merum
arbitrium inquirendi, procedendi, puniendi, banniendi et condempnandi in omnibus male-
civitatis,
2.
ficiis,
que
fient
de cetero in ipsa civitate et eius episcopatu, et contra omnes et siugullos
omnes
malefactores, qui de predictis maleficiis inculparentur, et

facerent vel tractarent contra
omnes
et contra
25
honorem
et
et singullos, qui treugas indictas per
inter dictas partes violassent
secundum
et precepit et arbitratur statim
et singullos, qui aliqua
statum domini imperatoris
delicti qualitatem.
debere approbari.
et
eius fidelium,
dictum dominum archiepiscopum
ratificari
Et
istud capitulum precipit
et confirmari
per consilium^
generale Placentie.
3.
ItemB precepit
et
precipit etc.
septem iudices, item quatuor collaterales,

30
quod dictus dominus Galeaz habeat

item XII domicellos, item XVI equos, item
processus spectantes ad officium suum possit
ut supra,
unum notarium,
qui omnes scripturas et

Et que scripture valeant et teneant,
scribere.
acsi scripta essent
per notarios Placentie
ad hoc specialiter deputatos.
35
4.
Item pro suo sallario sex mensium libr(as) mille quinquecentum imperialium.
Et ultra quod habeat pro sua briga et labore et pro magnis expensis, quas ipsum
oportet sustinere, plusquam sustineant vel sustinuerint alii vicarii, hbr(as) duo millia
imperialium. Et si contingerit eum morari in dicto regimine ultra predictum medium
annum, quod quolibet medio anno habeat ipsas libras mille quinquccentum pro suo
sallario et
5.
40
duo millia pro supradicta briga
Item precopit
etc. ut supra,
debeat questiones vertentes
et labore.
quod predictus dominus
predictas
inter
partibus occaxionibus infradictis
summarie
ipsas questiones debeat diffinire
cum
partes vel
vicarius audiat et audire
aliquem vel
aliquas
et sine strepitu vel figura iudicii.
consilio illorum sapientium.
quos super
de ipsis
Et quod
hiis
duxerit
eligendos.
Item precepit ut supra, quod omnes carcerati hinc inde per uti-amque partem
relasentur et liberentur a carceribus, in quibus detinebantur'', et quod ab ipsis carceribus
6.
45
debeant relasari sine aliquo gravamine. Expensas pecuniamque cibi et potus custodibus
vero solvant de eorum custodia per comunitatem partium, silicet quehbet pars solvat
1225.
e)
<)
corr.
ex habeat F.
abhinc desunt signa capitum F.

LL,
CONSTrrUTIONES
IV.
^)
seqaUur
delet.
debeat F.
tequitur
delet.
generallem F.
detineraQtur F.
^"
APPENDIX
1282
VI.
custodiam custodum' suorum intVa sccundam dicm, postquam
stipeiidiarii
recesserunt a
dicta civitate.
Item precepit et precipit, arbitratus et arbitramentatus fuit amicabiiiter com7.

ponendo, quod esse debeant duo consilia in dicta civitate Placentie, unum generale et
aliud sapientum et quod numerus et persone illius consilii sapientum sint ad voluntatem
Et quod dictus vicarius habeat bayliam congregandi illam quantitatem
dicti vicarii.
sapientum, quam dictus dominus vicarius volluerit congregare pro hiis que occurrerint
tractanda et ordinanda pro honore et statu domini imperatoris et eius fidelium. Et
quod ipse dominus vicarius cum ipsis sapientibus habeat bayliam ordinandi omnia et
singulhx que ei et eis ^-idebuntur expedire. Et quicquid per ipsum vicarium et sapientes
per eum super hiis electos fuerit ordinatum. sit ratum et firmum et executioni mandetur.
lo
factum et ordinatum seu reformatum esset per consibum gcnerale Phicentie. Que
autem sint vel erunt negocia'' domini imperatoris vel eius fidelium, in arbitrio domini
acsi
vicarii relinquatur et
permaneat.
Super
bayliam
examinandi
nisi
et providendi,
que non tangunt negocia
vero' negoci[i]s,
illis
predicti domini imperatoris et eius fideliuni,
non habeat predictum consiUum sapientum
quod ad generale consihum reducatur
ilhid
is
quod
fuerit et expediet faciendum.
Item precepit et precipit, arbitratus et arbitramentatus fuit amicabihter componendo, quod in dicta civitate Phicentie sit et esse debeat consilium generale de mille
Quorum medietas eligatur et eligi debeat per dominum
quatuorcentum hominibus.
Albertum Schotum et suos"", alia medietas per dominum Ubcrtum de Lando et suos
secundum quod unicuique eorum et suorum placuerit, dum tamen in ipso consilio non
8.
sit
nec de adherentibus dicte parti,
de parte Barbarina
nec esse possit ahquis
ao
eis
Data libertate dictis dominis

quando cuique ipsorum videbitur,
existentibus in rebellione domini nostri domini imperatoris.
Alberto et Ubertino, quod possint mutare suos electos,
quod maior pars dicti consilii seu illoruin consiliaiiorum, qui essent presentes, quandti
esset consihum congregatum moro sohto, habeat plenain bayham et facultateni omnia
ea et singulla dicendi, statuendi, roformandi et ordinandi, que eis pro utihtate dicti
et
Salvo quod aliud
comunis videbitur oxpedire.
noii
ahquod eorum.
possit contra predicta precepta vel infradicta vel

silio
non
possit nec debeat esse aliquis,
Placentie, nisi
ei
prestita
foret
possint ordinare,
qui non
qiiod
sit
Et quod de
vel esse
dicto con-
sustineat onera et facultates comunis
imunitas per predictum reverendum patrem
dominum
minor annis XY. Et

quod consiharii, qui fuerint electi per predictos ut supra, non admictantur ad dictum
consihum. nisi prius fuerint presentati dicto vicario et eorum electio per ipsum fuerit
archiepiscopum, nec aliquis possit esse de dicto consilio,
examinata
30
qui
sit
35
et ccmfirmata.
Item precepit et precipit et arbitratus etc. ut supra, quod in civitate Placeiitie

non sit aUquis, qui aUquem titulum auQianie, protectionis, gubernationis,
deffensionis nec aUquem aUum titulum aUcui[u]s preeminentie vel dignitatis de cetero
9.
et episcopatu
habeat
in
dicta
Ubertinus de
civitate
Lando
et
vel
episcopatu, et quod
Francischus Schotus
et
predicti
domini Albertus Schotus
quicunque aUi,
et
>o
qui haberent vel se
habere dicerent vel habere viderentur aUquem titulum ancianie, protectionis", deffenparatichorum seu popuU vel comunis civitatis Phacentie ct districtus, dictis tituUs
dominationibus in manibus supradicti domini Galeaz vicarii ut supra infra secundam
sionis
et
diem renuncient, postquam regimen suum iuraverit, et se sub nominibus predictis et

tituUs non appeUentur vel appeUari faciant de cetero, iUi videUcet qui presentes fuerint
in civitate iUo tempore, aUi vero qui non essent presentes in civitate infra secundam
1225.
") protectione
')
F.
custodium F.
) deffensione
^)
F.
uegocis F.
')
vel
F.
")
et
suos
supra
lineam and. F.
SCRTPTA VARIA.
diem.
quo dictam civitatem
e.\
Nv. 1225.
1313.
1283
Et ad maiorcm cautelam exnunc predictas
iiUiarunt.
anianias, protectiones. gubernationesP, defFensiones et quoslibet titulos preeminentie vel

dignitatis cas[s]at et irritat et precipit et arbitratur seu arbitramentatur,
et irritis
;,
Et quod
habeantur.
cas[s]entur et
in[t]raverit.
similiter
omnia
officia
et
quod pro cassis

omnes honores et potestarie
exnunc pro cassis habeantur, quam cito dictus vicarius dictam civitatem
Et quod postea statim facto consilio generali de novo officialles et honores''
potestariarum et honorum et alia
more
officia, que solita sunt dari ad brevia, in ipso consiUo

dentur ad brevia per sortes et electiones per consiliarios electos, prout in
solito
Et quod interim post cassationem predictorum idem

dominus vicarius habeat bayliam eligendi officialles quos voluerit in officiis dicti comunis
duraturos', donec novi offitialles fuerint creati secunduni modum supradictum.
10. Item precipit ut supra, quod antiani seu consuUes, confanonerii seu presidentes
supradicto alio capitulo continetur.
10
societatibus notariorum
et
consiliariorum
officialles
cassat et irritat, et
et
predictorum
et rectores
sueverunt dari ad sortem
et
paratichorum et societatum confanoneriorum
cuiuscunque
eorimi
aliorum
et
.'
predictis et quilibet
dicte
civitatis
Placentie
et
alii
que non conhabeantur et exnunc
Placentie,
civitatis
dicto consilio, cas[s]entur et pro cassis
in
quod postea eligantur de novo de
prout sibi videbitur.
20
mercadandie
et
predictorum
consilio et voluntate dicti vicarii,
Predicti etiam antiani seu consules et confanonerii seu presidentes
eorum teneantur
et
debeant renunciare
dictis officiis infra
secundam
diem, postquam dictus vicarius intraverit civitatem.

11.
qui nunc
Item precipit
quod omnes
stipendarii equestres
et
pedestres
comunis Placentie sive domini Alberti Scoti cassentur a

postquam idem dominus Galeaz intraverit civitatem, Placentie et infra
soldo,
dicto
ut supra.
etc.
sunt ad stipendia
terciam diem. postquam idem vicarius intraverit civitatem Placentie, vel antequam citius
omnino recedant de dicta civitate et districtu Placentie,

Et tunc dimitant procuratores suos quatuor vel tot quot
videbitui- dicto vicario ad recipiendum illud, quod habere debebunt a comuni Placentie.
12.
Item precipit etc. ut supra, quod omnes rebelles imperii civitatum, que
obediunt domino imperatori. et omnes, qui non erant cives dicte civitatis Placentie"
25 fieri
potest,
licentienter
et
etiam non facta solutione.
30
a Kalendis
videndum
Octubris
proxirae
presentis
reti-o
expellantur
de
dicta
Quod
civitate.
examinandum'' relinquatur arbitrio dicti vicarii.

quod castrum Zanaterelli et turres de Bobio muniantur
13. Item precipit etc.
expensis comunis Placentie per predictum reverendum p?ti-em quam citius fieri potest
et ad eius beneplacitum et in eius forciam et bayliam perveniant et per suos nontios
u ac custodes custodiantur. Et quod"' illi qui tenent vel tenebunt predictum casti-um
Zanaterelli et turres de Bobio, teneantur asignare dictum castrum et tures nuntio seu
et
custodibus, quos illuc duxerit transmitendos.
Item precepit et precipit, arbitratur et arbitratus seu arbitramentatus fuit

componendo, quod turres et fortalicia Petrestremone et Petreduerie
u muniantur per predictum doniinum vicarium et in eius fortiam perveniant, si consuete
sunt muniri per comune Placentie et consilio et comuni Placentie videbitur expedire.
quod Rocha de Bardi similiter
15. Item precepit et precipit etc. ut supra,
rauniatur per dictum vicarium et in eius forciam perveniat. Si haberi non potest^
14.
iimicabiliter
alia
1
castra muniantur per predictum
\ncarium ut supra.
et
1225.
delet.
1)1
et
predictum dominum
Illud id[em] fiat de castris Speculi et Complani,
si
haberi potuerint
consueta sunt muniri et comuni videbitur.
et initio
50
dominum archiepiscopum
F.
P)
gubernatores F.
1) sic
lineae; an aupplendum officiorum?
w) et quod
loco raso F.
F.
')
an rectores?
qnod
") sequitur salvo
^)
duratores F.
si delet.
F.
<)
lamna
") aequitur
^) seqtiitur Nicholaus deUt., itemque spaiium
in Jtne
relinquantur
duorum verborum
Jine lineae F.
161*
oct
i.
APPENDIX
J284
VI.
Item quod castrum de Granago muniatur per predictum vicarium, si est

Si vero sit singularis persone et alias non consuevit muniri, non
comunis Placentie.
muniatur per ipsum vicarium, nisi esset utilitas comunis Placentie et consilio et comuni
Quo casu muniatur per predictum vicarium et in eius forciam
illius civitatis videbitur.
16.
perveniat.
Item precepit et precipit ut supra, quod fortalicia Burgi vallis Tarri et

castrum quod consuevit esse in castro Aquario et turres Florenzolle de versus Placentie
restituantur et re[e]dificentur et muniantur per predictum dominum Nicarium ad eius
liberam voluntatem, si comune et consilium diete civitatis Placentie vel maior pars de
17.
hoc se concordaverint et lioc fieri volent.

18. Item precepit etc. ut supra, quod castrum de Fombio muniatur per dictum'^
dominum vicarium expensis dicti comunis et in eiusdem vicarii fortiam perveniat illud
castrum,
si
consilio et
comuni
lo
dicte civitatis videbitur convenire.
Item precepit etc. ut supra, quod castrum Carniimiani^ et terra de Strenolano

in quo erant tempore, quo pars dicti domini Ubertini intraverit dictas
derelinquantur'' et dimitantur illis quorum sunt per predictum dominum Ubertinum
19.
in
eo statu,
terras,
et illos de parte sua infra
decem
postquam
dies,
is
intraverit civitatem.
etc. iit supra,

Item
super terra
factum
noviter
esse
castri,
quod
dicitiuquod illud castrum seu pars illius
verssus
rebellium
offensione
dicti domini Ubertini pro deffensione comunis Placentie et
satisfiat
vicarii
et
quod
Cremonam, perveniat et pervenire debeat in posse et virtute dicti
precepit et precipit et arbitratus et arbitramentatus fuit
20.
20
domino Ubertino per comune Placentie et extimatione illius terre et dampno

illius terre ad arbitinum predicti domini vicarii.
dicto
domini Ubertini ocaxione
dicti
Item precipit
21.
etc. ut
supra, quod predicti doniini Ubertinus et
sua extrinsica reducantur et redduci debeant
diem
dictam civitatem Placentie infra quartam
quod
fieri possit,
per predictum
postquam suum regimen
vel citius,
si
Et quod
intraverit.
de parte
illi
dominum Galeaz
in
pre-
25
predictus vicarius videat

similiter
omnes de
dicta
parte dicti domini Ubertini expulsi de burgis, locis et castris episcopatus Placentie infra
XV
et
postquam predictum regimen iuraverit, per dictum dominum Galeaz reducantiu'

reduci debeant in eius propriis bonis et iuribus, que tenebant vel possidebant vel
dies,
30
quasi tempore'^ expulsionis ipsorum.

22. Item precepit et precipit, arbiti-atus et arbitramentatus fuit, arbitratur et
arbitramentatur componendo, quod omnes processus, banna et condemnationes criminales
tam ocaxione homicidiorum, robariarum, incendiorum quam cuiuscunque alterius criminis
occaxione
qui
seu pronimciate contra prcdictum dominum Ubertinum et illos.

guerra vel qui in civitate Placentie stare non^ audebant, vel
facti et facte
steterunt
secum
in
35
aliquem predictorum a tempore pronunciationis citi'a prolate per dictum dominum

Galeaz cas[s]entur ct pro cassis habeantur ct exnunc eos et eas et ea cas[s]at et irritat,
ita quod de libris comunis Placentie tollantur et penitus deleantur absque alia prestatione
pecunie.
Item precepit
23.
etc.
ocaxione criminis,
quod
[ut]'''
quod banna
supra,
ut
criminales data et facta et prolata
et
et
condempnationes et processus
pronunciata contra Ubertinum de Pallestruellis
per
dicitur
eum
fuit
comis[s]um,
exnunc ea cas[s]at et irritat, ita quod de

tollantur absque aliqua prestatione pecunie.
cancellatis habeantur et
deleantur et
Item precepit
24.
etc.
ut supra,
quod omnes
1225.
y) sequitur
deb
delet.
F.
dominum vicarium
'>')
deest F.
delet.
F.
^)
sic
comunis Placentie
**
assignationes et dationes in
facte et date de bonis predictorum domini Ubertini et illorum,
b) sequitur
cancellentur et pro
libris
F.
^')
qui
solutum
secum steterunt
derelinquerentur F.
in
parte F.
SCRIPTA VARIA.
guerra vel qui
tempore
non audebant
stare
civitate
in
citra cassentur et irritentur et
Nr. 1225.
1313.
1285
eorum
Placentie, vel alicuius
pro cassis et
irritis
dicto
habeantur, et exnunc cas[8]at
et irritat.
Item precepit, precipit
2.j.
5
sua parte
de
quilibet
ut supra,
etc.
restituantur
quod predictus dominus Ubertinus
exnunc pro
et
habeantur
restitutis
et
possessione
in
omnium bonorum et iurium. que et quas tenebant vel possidebant seu quasi'= possidebant
tempore quo predicti domini Ubertinus et ilH de sua parte"" ex[ier]int nunc dictam
Placentie rebus
civitatem
astantibus, exceptis potestariis et dignitatibus seu pro-
sic
tcctionibus et anzianiis aut preeminentiis

10
et
officiis
comunis
et salvo cuilibet iure pro-
prietatis.
26. Item precepit etc. ut supra, quod predictus dominus Albertus Schotus restituatur
omnibus bonis et iuribus per eum acquisitis in Zanatarello et eius pertinentiis, preterquam ad castrum, iurisdictionem et iura et pertinentias dicti castri. Quorum examinain
tionem
15
cognitionem precipit
et
vicarium
cum
et
fieri
consilio illorum sapientum,
per predictum dominum Galeaz

quos super hoc duxerit eligendos. Remanente
determinari
possessione et custodia dicti castri in virtute et fortia dicti doraini archiepiscopi, donec
dicto domino imperatori et sibi placuerit.
Item precepit et precipit et arbitratur seu arbitratus et arbitramentatus fuit

componendo quod predictus dorainus Ubertinus et qui exiverit civitatem
Placentie tempore expulsionis ipsius partis per predictam partem et ab ipso tempore
citra et illi, quibus per intrinsecos prohibitum" fuit bona sua gaudere, et quilibet predictorum absolvantur et pro absolutis habeantur ab omnibus mutuis, fodris, talleis aliisque onmibus per coraune Placentie hinc retro impositis et a debitis contractis dicto
tempore, quo stetei"unt et stabant extra dictam civitatem.
27.
araicabiliter
so
Item precepit
2S.
25
et precipit, arbitratur et arbitramentatus fuit amichabiliter
ponendo, quod predicti dominus Ubertinus et qui cum eo exiverint

nec
dilationem
conveniri
possint
creditoribus
modernis,
suis
etc. ut
com-
supra, habeant
cuiusque
condicionis
usque ad Kalendas Septenbris proxime venientis. Salvo quod quilibet de

predicta parte possit ius suum consequi in onmibus viis' contra alium et inter eos de
illa parte non vendicet sibi locum dictum capitulum.
existant,
30
Item precepit
2lt.
robariis
factis
etc. ut
supra, quod de cetero nulla
parte^ pronuntiationis
citra
De
prononciationis facte per ipsum dorainum archiepiscopum.

facte essent
35
bayliam habeat inquirendi, procedendi, pronunciandi
Que
quos de
40
per
per
unam partem
dictis partibus alteri parti vel alieui
dominum Zaninum Schotum
vero
robariis,
condempnandi ad suani
et
alteri
parti seu per
que
liberara
aliquem vcl
ali-
dictarum partium.
Item precepit etc, quod domino Ubertino de Lando
30.
sibi
restitutio fiat
illis
domini archiepiscopi, ipse vicarius
a terapore prononciationis citra ipsius
voluntateni.
de aliquibus
fiat restitutio
domini Galeaz usque ad diem
predicti
fiat restiiutio
de ablatis
arbitrio dicti vicarii.
quod reservatis et in sua firmitate manentibus

fiat domino Bernabovi de Lando de bonis et
rebus, quas asserit sibi fore derobatas tempore pacis in domo in qua habitabat in
civitate Placentie per Ottonem et Bonzanochum de Malecosis et per quosdam alios
eorum socios.
Item precepit
31.
omnibus
45
32.
quas
capitulis
aliis
Item
illud
dicit ei fore
etc.
ut supra,
summaria
idem
fiat
ratio
domino Guilelmo de Septimis de
illis
bonis et rebus,
derobatas et ablatas tempore pacis ante pronunciationem factam per
supradictum doniinum Galeaz contra CurradoIIum de Roncheto Vener(is),

1225.
8)
8i"c
F.
<:)
quamsi
/'.
<}
exnunc sequilnr
delet. In fine lineae
F.
probibentium F.
lohannem
f)
vinis F.
sept.
i.
APPENDIX
1286
YI.
de Maxerata, Bastardum de Balbis, Azotum de Montepeyoris filium

lacobum de Roncheto Vener(is) et alios, qui reperirentur culpabilles
Fatii
de
Malfitii,
supradicta
robaria.
Item predictus dominus archiepiscopus comisit et comittit petitionem, quani

faciunt dominus Philipus et Guilelmus de Fulgosiis continentem, quod ipsi omnes [et]
eorura consortes restituantur et pro restitutis habeantur in possessionibus et quasi
33.
omnium bonorum, que habent

secundum formam sententie et
idem
quod de iure
vicaiuus
34.
Item
precipit
habere debent
ut
supra,
sui
quod
eius terratorio''
Et
ut supra.
etc.
faciat
facere potest.
super'
Ubertinus de Cario continente, quod restituatur

salis
in Florenzolla vel
domini imperatoris
litterarum
cum honore
et
etc.
seu
petitione,
eo
in
quam
facit
quod habebat
iure,
dominns
debeat
35.
quod
ilhid
Item precepit
etc.
de eius parte, de
36.
sit
mentio, per
dominum imperatorem
et privilegiorum ipsius
etc. ut
supra, quod omnia statuta
dominum Ubertinum
essent contra predictos
serventur et
domini nostri
ordinamenta, que facta
et
vel aliquem predictorum de parte sua, de
29
suorum
post excommunicationem dicti domini Ubertini

Et quod alia statuta abinde retro facta similiter cas[s]entur
statuta. si videbitur domino vicario et consilio civitatis Placentie.
mentio,
sit
is
privilegia serventur, prout de iure servari debebunt.
Item precipit
quibus supra
quod super petitione continente, quod omnia
secimdum formam litterarum
et ilhi
fiat
supra,
concessa et concesse predicto domino Ubertino et predictis
"^
quibus supra
executioni mandentur
imperatoris,
ut
fiat
Et super hoc summarie procedatur.
ius postulat et requirit.
pri^nlegia [et immimitates]
lo
gabelhi
in
comunis Placentie secundum forniam pronunciationis predicti domini Galeaz,
et fieri
et
cassentur et sint cassa.

et
de novo
37.
fiant alia
Item precepit
etc.
ut
supra,
quod omnes imunitates que
ab hinc retro per comune Placentie alicui singulari persone,

castro,
ville
vel
de cetero non
cassentur et annullentur
loco,
essent
concesse
seu universitati,
non valleant nec teneant
et
25
quod
concedantur.
Et exnunc cassat et irritat et precipit et
quod per consilium generale Phicentie incontinenter cassantur
dentur nec
ut supra,
arbitratur etc.
et
colegio
et irritantur.
38.
Item
dominus archiepiscopus arbiter
dictiis
et arbitrator
et amicabi]b's
com-
30
positor ut supra reservat sibi potestatem et bayliam iterum arbitrandi, arbitramentandi

et amicabiliter
componendi
inter dictas partes et quamlibet de dictis partibus et similiter
interpretandi et declarandi, corigendi et emen[d]andi semel ct plurics et totiens, quotiens

ei
placuerit et videbitur expedire,
arbitratus
contencio
et
omnia
et singulla capitula, super quibus dixit, precepit,
arbitramentatus seu amicabiliter
orierit
dictas
inter
partes
in
compositus
predictis
vel
fuit,
aliquo
si
aliqua dubietas
predictorum,
et
et
35
tollendi
mutandi dicta capitula et quodlibet predictorum, si presens esset. Et si presens

non esset, omnem bayliam et actoritatem, quam habet occasione dicti compromissi
in predictis omnibus et singulHs, commictit predictis dominis Mapheo vicario Medioet
lani
et
Galeaz eius fiho vicario Placentie et unicuique eorum in solidum,
occupantis
et
condictio
non
sit
melior et
quod unus
inceperit,
alter
ad hoc ut
possit assumere'
finire.
39. Item prorogavit compromissum factum in eum inter dictas partes ad unum
annum exnunc proxime instantem et servat sibi omnem auctoritatem et bayliam prorogandi compromissum in eum factum per dictas partes semel et pluries et totiens quotiens
ei
40
videbitur expedire.
1225.
I')
sic
F.
i)
supra lineam F.
k)
desunt F.
acssuraere F.
45
SCRIPTA VARIA.
PAX
1226.
Servahir
I.
8' 10.
foL
c.
Nr.
1313.
1-225.
1226.
1287
CIVITATIS BOBIENSIS.
Edidit Doenniges l
II,
c.
70 nr. 30.
(P. deesf.)
MCCCXIII.
s
B(alduinus)
Dei
XI, die XXI. mensis
indictione
gratia^
sancte
Trevensis''
principis domini nostri domini H(enrici)
augusti.
arbiter
et
arbitrator
eadem
amicabillis
et
archiepiscopus,
gratia
10
Romanorum
frater
serenissimi
imperatoris semper
compositor de questionibus et discordiis
vertentibus et que verti posent inter nobillem virum
Mallaspinam vicarium
Heverendus pater dominus
Aprilis.
ecclesie
dominum Coradinum marchionem
pro imperialh magiestate et omnium et singulorum

dicte ci\itatis Bobii et consihi ci\-itatis Bobii pro parte imperialli, eorum nominibus et
omnium et singullorum eis adherentium ubicumque existentium in civitate et districtu
Bobii ex una parte et dominum Yarzium Burgisium, Petricium de Yilhina, Aûo-nium
civitatis Bobi[i]
de Granayrolla, Colombinum de Varzeco, Francischum de Dezia, Bernardum Lexerium.

Obertinum de Verzcio. lohaninum de Verzcio, lohanninum de Yxoppo, Guilelmum de
is
Dezia. lacobinum de Dezia, Franzium de Dezia,
Guilelmum de Y'xoppo, Colombinum

Ugolimim de Porta Frangullia.
Laurentium de Salla, Girardum de Arcellis. lohaninum de Sancto Salvatore. Francischum
de Pasqualli, Guidotum Lexerium, lohaninum dc Cino, Colombinum de Ruanzo, Petrum
Carbonum, Obizium Carbonum, Guncinum de Cancra, Ugorinum de Malparente, Petrum
de Layguaria, Colombinum de Sancto Ambrosio. lacobinum fratrem eius, Petrum Fornarum, Tonsum de Gixulfis, Ugorinum de Faravello et Simonem Olcelum de parte extrinseca Bobi[i], eorum nominibus et nominibus omnium et singulorum eis adherentium
ubicumque existentium et ipsius partis ex altera parte,
Addendo aliis preceptis et
Yxoppum, Sachum de Yxoppo, Ragalliam de
20
arbitramentis
arbitria
et singulla precepit
penna
30
Inprimis
factis
precipit debere
et
predictas
inter
arbitramenta
et
jiartes
et amicabilles
per
'
iterum
fecit et facit infra-
compositiones"= et ea
predictas partes
attendi
et
omnia
observari
sub
compromisso appositis:
et pennis in
1
eum
per
alias
precepta,
scripta
Ruffio,
precepit
arbitratur
et
ct
arbitramentatur amicabiliter coniponendu.
quod castrum Zanalarelli et tur[r]es de Bobio m.uniantur per predictum reverendum

patrem quam citius fieri potest et ad eius beneplacitum et in eius forciam et bavliam
perveniant et per suos nuntios et custodes custodiantur.
Et quod illi qui tenebunt vel
tenent predictum castrum Zanatarelli et turres de Bobio teneantur asignare dictum
castrum et turres nuncio seu
custodibus
domini archiepiscopi. quos
dicti
ille
duxerit
ti'ansmitendos.
S5
Item precipit etc, quod omnes
2.
expulsi extra terram Bobii, infra
de sua parte reducti fuerint
40
terra de
Bobio
bant et
possidebant vel
XV
et singulli
dies,
qui sunt
postquam dictus Ubertinus de Lando
in civitatem Placentie,
et in possessionibus
de parte''
redducantur
omnium bonorum immobilium
temporc quo expulsi fuerunt de
quasi
et
illi
et restituantur in dicta
et iurium,
que tene-
dicta terra de Bobio.
salvo iure proprietatis cuiuslibet.
Item precipit etc, quod omnes processus, banna et condempnationes criminales

3.
tam occaxione omicidiorum, robariarum, incendiorum quam cuiuscunque alterius criminis
oceaxione
facti
et
facte
seu pronunciate
exiverint dictam terram de Bobio.

4S
1226.
*) sequitur
Tr
delet.
F.
^)
verborum spatium adaequans F.

1)
Cf. inscriptionem pag.
1280
lin.
16
contra
predictos de Bobio
tempore, quo
cassentur et pro cassis habeantur et exnunc eos et
sq.
sic
F.
=)
compositores F.
^)
aequilui-
lacuna trium
APPENDIX
1288
eas
ea cassat et
et
absque
irritat,
ita
quod de
VI.
libris
comunis Bobii tollantur
deleantur
et
alia prestatione pecunie.
Item precepit etc, quod omnes asignationes et dationos in solutum facte et

quo expulsi fuerint de dicta terra de
4.
date de bonis predictorum do Bobio a tempore,
Bobio, cassentur et irritentur et pro cassis et
irritis
habeantur.
Item precipit etc, quod predicti expulsi de terra de Bobio absolvantur et pro
absolutis habeantur ab omnibus mutuis, fodris, talliis aliisque omnibus per comune
Bobii hinc retro impositis et debitis contractis dicto tempore, quo stetere et stabunt
5.
extra terram de Bobio.

terra de Bobio sint duo consilia
unum videUcet generalle et
quod
numerus
Et
et
persone
ipsius
seu
ipsorum consiliorum sit
aliud sapientum.
arbitrio capitum dictarum partium, ita quod presentatio ipsorum consiliorum fiat vicario
Item
6.
in
dicta
dicte terre et ipsos consiliares ponat et constituat" consiliares consilii sapientum.
quod in dicto consilio generalli sint CL

capud unius partis et suos et alia is
medietas per capud alterius partis et suos. Et quod maior pars dicti eonsilii seu aliorum
consiliorum, qui essent presentes, quando consilium esset congregatum, more solito
habeat plenam bayham et facultatem omnia ea et singulla dicendi, statuendi et
Salvo quod aHquid
reformandi, que eis pro utiUtate dicti comunis videbitur expedire.
non possint ordinai'e, quod sit vel esse possit contra predicta vel infrascripta precepta m
Et quod de dicto consilio non sit nec esse debeat aliquis, qui non
vel aliquid eorum.
comunis Bobii, nisi ei [sit] prestita imunitas per predictum
facultates
sustineat onera et
Item precepit
7.
medietas
consiliarii,
et arbitratus fuit etc.
cuius
reverendum pati-em, nec

Et quod
consilii
per
eligatiir
aliquis possit esse
de dicto consilio,
qui
sit
minor
XV
annis.
qui fuerint electi per predictos ut supra, non admitantur ad dictum
consiliarii,
consilium,
nisi prius fuerint presentati
examinata
et confirmata.
dicto vicario
eorum
et
electio.
per ipsum fuerit u
Item precipit etc, quod omnes officiales qui sunt in dicta terra cassentur et
omnia officia et honores, que sunt solita dari ad brevia in ipso consilio, more
S.
([uod
solito
dentur per sortes et electiones per consiliares electos.
Item
9.
sibi
dominus
dictus
potestatem
(luemlibet de
archiepiscopus arbiter
bayliam iterum arbitrandi
et
dictis
partibus et similiter interponendi,
dandi semel et pluries et totiens quotiens

precepit,
arbitratus
partes
inter dictas
dicta
capitula
omnem
arbitramentatus
predictis vel
fuit,
si
aliqua
aliquo predictorum,
reservat
corigendi et emen[super] quibus dixit,
dubietas vel contenctio

et
so
inter dictas partes et
ei videbitur et placuerit,
orierit
etiam tollendi et mutandi n
Et si presens non esset,

compromissi in predictis
comittit predictis dominis Matheo vicario Mediolani et Galeaz eius
quodlibet predictorum,
et singulis,
eorum insolidum
et cuique
arbitrator ut supra
declarandi,
si
presens esset.
bayliam et auctoritatem, quam habet occaxione
omnibus
filio
et
in
et
et
et arbitramentandi
dicti
etc.
Item prorogavit*^ compromissum factum in eum inter dictas partes ad unum

annum proxime instantem et reservat sibi omnem auctoritatem et bayliam prorogandi^
conipromissum in eum factum per dictas partes semel et pluries et quotienscunque ei
10.
videbitur expedire.
1227.
Servatur
l.
c.
PAX
CIVITATIS LAUDENSIS.
Edidit Doenniges
l.
c.
II,
78 nr. 31.
(P. deest.)
|H|ec sunt precepta facta per reverendum patrem dominum Balduinum archiepiscopum Treverensem, fratrem domini imperatoris etc, inter comune et homines et partem
1226.
e)
contituaies F.
f)
prorongavit F.
s)
prorongandi F.
vm.
SCRIPTA VARIA.
cx una partc
intrin.êchani civitads Laiuic
Sommaripa
(le
Basamim Airoldum
et
l-2-2t;.
1-227.
1289
dominos Fanomim de Treseno, Simonem

de parte oxtrinseclia, quc appellatur
et
et
Xi.
alios
pars de Sommaripis et de Treseno, ex altera:

1
10
Inprimis precepit
amodo
partium
quod
etc.,
inter predictas partcs et
debeat pax
et esse
et singulos illarum
et
insultibus, homicidiis. incendiis, guastis ct
in
dampnis, de quibuscnnque
tractatis, machinatis, datis, factis et illatis
iniuriis
modo.
rebus aliquo
Ita
offensionibus.
aliis
seu ctiam perpetratis ab una partc
altcram scu ab aliquo vel aliquibus unius partis
personis vel
in
aliquam vel aliquos alterius
quod amodo nullam offensionem
faciant nec fieri faciant sibi vicissim nec litem seu

i.",
omnes
perpetua bona voluntas.

2.
Item quud ipse partes vicissim una alteri et altera alteri et omnes dictarum
partium seu lcgiptima persona pro eis facere debeant ct faciant sibi vicissim pacem,
perdonationem et tinem et pactum de noa petendo et non agendo et oninium suorum
iurium et iniuriarum remissionem de omnibus et singulis tractatibus, machinationibus,
sit
vel
in
iniuriam
questioncm vel controversiam ahquam
moveant seu agant una pars adversus alteram predictis occasionibus nec aliqua earum,
sed amodo ipsc ambe partes ot quilibet earum quieti ct pacifici sint et permaneant
omni tempore.
Et hoc cum promissionibus et obligationibus et renunciationibus et
clausuHs et tenoribus consuetis.
Item
3.
jo
Romanorum
gratia
Somalie,
castra
Collonii
Sachogniagi
et
magnifici militis domini
perveniant
libere
et
Mathei Vicecomitis Dei
imperatoris [Il(enrici) semper augusti]" et sacri imperii in Mediohxno
Et quod ipse partes et quelibet [pars vel quilibetj" earum

corum debeant ct teneantur curare et facere [curari]-'
cum cffectu hinc ad deccm dies proximas, quod ipsa castra perveniant ct libere relin[uantur custodic [et] dispositioni prefati domini Mathei.
Que castra prodictus dominus
Matheus rccipiat, retineat ct custodiat nomine prcfati domini imperatoris.
et
comitatu \dcarii generalis.
de
ct ipsi
';.
quod
dimittantur custodie [et]" dispositioni
ipsis partibus
ct quilibet
'
Item'' (]Uod dicti domini
4.
ct
I'
de eorum
fuerunt,
]Hvrtc
seu satisdationem viginti
Panonus, Simon
millium marcharum
Bassanus et omnes, qui cum
et
prestent]* et prestare
eis
debeant et teneantur securitatem

ad
hinc
argenti
tres
dies
in
manibus
domini Mathei
3u i^refati
de non faciendo fugam de civitate et de stando perpetuo in

et subiectione domini nostri domini imperatoris et imperii, et de non veniendo
fidelitate
perpetuo contra statum vel honorem prefati domini imperatoris et sacri imperii aut
fidellium ijjsius, de cssendo opere et facto contra quascunque personas agentcs contra
dominum imperatorem
5.
j6
omnes
et
sacrum
Romanum imperium
Item quod predicti domini Panonus
vel fidelles ipsius.
Simon
et
omnes de eorum parte seu
et
qui sunt et apellantur de parte illoruni de
et singulli,
seu adherentes eis
amodo teneantur
omnibus
de parte illorum de Fixiraga
et singulis
et
Somaripa
debeant innimicari et guerram

et
et de Treseno,
viriliter
facere
de Fixiraga et maxime
iUis
illis
de dicta parte*" de Fixiraga", que stant et habitant seu conversantur et stabunt, habita40
bunt et conversabuntur in castris de Cavenago et Maleo episcopatus Laude et omnibus

aliis
dicte
omnibus
<i.
partia
aliis
de Fixiraga
Itcm (]Uod
i^restita
secundum
seu cautione. de qua superius
modum
fit
ct
quod
mentio ab
")
uncit inclusa corroaa sunt F.
CONSTITITIOXES
IV.
et
conversantibua et
sint et existant.
^)
Fanonus, Simon
ipsi
in
et
Bassianus a
]n'edicta satisdacione
eis recipienda.
Itcm quod predictis pcractis omnes
1227.
ubicunque
formam contentam
et singuli
relaxentur absque aliqua prestatione peccunie,
LL.
habitantibus
locis
dicta cautione et dictis castris libere commissis custodie et
domini Mathei ut supra,
carceribus relasentur
7.
quibuscunque
inimicis et rebellibus sacri imperii,
dispositioni prefati
4s
in
Item
carcerati utriusquc; partis libere
salvo
pro
parte
alia
exj^cnsis
manu
cibi
acripta F.
potus infra
et
=)
162
Fixarag;; F.
APPENDIX
1290
tres dies post predicta peracta.
VI.
Salvo quod nulus de Fixiraga seu de parte sua seu

qui
ex adherentibus ipsi'' parti de Fixiraga,
sit
seu foret captus per aliquam ipsarum
eis, debeat relaxari, sed consignetur in fortia dicti domini
partium seu per aliquem ex

Mathei infra predictum terminum trium dicrum. Qui autem sint de parte dictorum de
Fixiraga, relinquatur et sit in determinatione et dispositione dicti dornini Mathei, cui
exnunc ipse reverendus pater dominus Balduinus arbiter
arbitrator
et
et
amicabillis
compositor ut supra predicta committit.
Item precepit et precipit et arbitratur amicabilHter componendo, quod presens

pax non sit precepta nec aliquid ex predictis vel infradictis se extendat ad Antonium
de Fixiraga nec aliquos seu aliquem de sua parte nec de sibi adherentibus nec in
eorum favorem. Imo ab omnibus beneficiis presentis compositionis et pacis penitus sint
S.
remoti, quousque
de
illi
illa
sint
dispositioni et determinationi predicti
de
illi
dicta
domini Mathei,
pai"te
cui
de Fixiraga,
relinquatur
exnunc predictam determina-
tionem et declarationem committit''.
is
QXTITATIONES DE PECUXIA
SOLUTA.
1313. Apr. 23. Mai. 19.
1228-1231.
Quitationes nuntiorum imperialium
accuratissime
ut
GescMchtsquellen'
Cf.
videtur
VI
mandatum
1228.
lo
parte ad mandata et obodientiam dicti domini nostri domini
Qui autem
imperatoris redierint.
descrij}tis
iwopomnms ad editionem, quam

Kopp 'Arcliir fiir Kunde
imravit
(1851) pag. 197
sq.
nr.
113
146.
cx autographis
osferreicliiscJier
20
imperatoris supra nr. 912.
QUITATIO PRIOB PEO CiriTATE TURICENSL
Autograplion stiperest in tahtdario reipîblicae Turicensis.
Apr. 23.
Pendct sigilhim.
(P. deest.)
25
Allen die disen brief sehen oder h6ren lesen Ivund ich her Ebirhart von Burgelon
frye
dez R6mschen keisers lantvogt, dc ich von dene erbrn
burgern Zvirich gemeinlich ane die
mark
gutes silbers Ziirich gewicht.
hern Chunrate von Tengen ftyen
liiten
dem
rat
und den
gewert seehshundcrt und vierzig

dez selben worden, als ich do beschiet,
ritter alleklichen bin
Und
ist
dnihundert mark,
Johanse von Landesberg zweiritter achzehen
30
hundert und zwoundzwenzig mark, hern Willeheln von Sch6nnenberg
So han ich den burgern abe gezalt und abc goslagen hundert mark silbers,
si vor mal dem keiser hatten gericht.
Und hier ubir zc einem waren und steten
urkiinde so gib icli den vor gnanden burgern disen brief besigilt mit minem ingesigel
mark.
die
offenlich.
35
Diz geschach und wart dirre brief geben ze Ziii-ich, do nian zalt von Gottes gebiirt
driicehenhundert jar dar nach in dem dricehenden jar, an dem nechsten Meentage nach
uzgender
Osterwuchen.
"o
1227.
^) ipsi
committit
alia manii scriîta
F.
SCRIPTA VARIA.
1313.
Nr.
1227 1231.
|29l
Vm. QUITATIO PRO CIVITATE CONSTANTIENSI. MaL

in tabtdario civitatis Constantiensis.
11.
Sigillum desideratur.
(P. deest.)
Ich
s
10
hei'
Eberhart von Biirgclon ain
au disem briefe, daz dio erebiiren
liite
tVie
.
vogt zu Costentz vergihe des offenhch
der burgermaister,
der
amman, der
rat
imd die burger gemainlich der stat ze Costentz mich an den funfhundert marken, so
si mit mir und maister Herman von Stokka korherren ze Costentz und des RSmschen
kaiser Hainriches schriber an des vorgenanten kaiser Hainriches stat liberain kament
ze gebenne, hundert marke silbers h^tiges Costendzer gewjiges lieplich und gutlich
Und zainem verbiinde der warhait imd zainer staten
und ganzehch gewert hant.
so
sicherhait
gibe
der
ich
vorgenante
her
min
Eberhart von Biirgelon
insigel
an
disen brief.
Der wart geben ze

jare und
iii
jai-e
do
man
zalte
von Gottes geburte driizehenhimdert
darnach, an sant Gangolfes tage.
qUITATIO ALTERA PRO CIVITATE TURICENSI.
1230.
15
Biirgelon,
dem dreizehenden
Servatur autographon in tabulario reipublicae Turicensis.
Mai.
19.
Pendet sigillum.
(P. deest.)
Allen die disen brief sehen oder hSren lesen kiind ich her Chflnrat von Tengen
der junger frye
20
in
Chostenzer bischthume, dc ich von den erbern luten
und den burgern von
Ziirich
gewert bin und enpfangen han von
gutes silbers Ziirich gewicht, die
Rdmschen
keisers, als
si
si
mir lobten ze gebenne von der
von Biirgelon dez kaisers landvogte

keisers schriber, die von dem kaiser dar
hier ubir ze
meinem
driicehenhundert jar dar nach in
stiire
wegen
1231.
dez
dem dricehendem
jar,
man zalt von Gottes geburt

an dem Samstage vor sant
QUITATIO PRO SWITENSIEUS

in
tabidario Sivitensi.
est.
Sigillum deest.
Signo
chronohgico
(P- deest.)
tfin kunt allen dien die disen brief sehent oder

von Switz ledig han verlan umb sehzig pfunde phennige,
daz diz war ist, dar umbe so henke ich min insigel ze
Ich her Eberhart von Burgelon

hiirent lesen, daz ich die landliit
sii
ingesigil offenlich.
caret, sed certe huic tempori vindicandum
dio
tult.
35
dem rat
mark
dem ediln man hern Ebirund von meister Herman von Stocka dez
Und
zfi gesetzet und bescheiden wurden.
Diz geschach und wart dirre brief geben Ziirich, do
30
einem waren unde steten urkiind so gib ich den vor gnanden burgern
Ziirich disen brief besigilt mit
Urbans
driihundert
geheissen und gebetten -wurden von
hart
25
in
mir gelten soltan.
Und
einem offen urkunde der vor gescribenun rede an dizen gegemortigen brief.
162*
APPENDIX
2>i2
VI.
UXIO COMITUM PALATIXORUM

SUPER lURE ELECTI0XI8.
1232.
1313.
luu. 21.
Beiiuo contulbmis autograplion quod assenatur in tahulario secreto (toinus rcgiae

Edidit Wittmann 'Monumenta
Sigillum laesum pcndct loro mcmhranacco.
,
Baicaricae.
217 nr. 248.

1711
et 1879.
Pfahgrafen
Wittelsbacensia' II,
cler
Bohmei;
Reg.
12461313
(P. deest.)
(H Wir Rudolf von Gotes
deni Rein und hertzog
geiiaden pfallontzgraf bi
in
chunt allen den die disen brif ansehent oder hSrent lesen. daz wir willichlichen und gern mit gtiteni rat triuntliehen uns ffir uns und unser erben verriht iiaben
und unser hausfrawen Mehthilt mit unserm liben bruder Ludwigen pfallentzgrafen bi
Beyern
Begesten
Reichssachen 311.
tiin
dem Rein und hertzogen
Bayern und cr
in
umb
die sache.
herwider fur sich. sein hausfrawen
sich
wir und unser vorgenanter bruder mit
Beatricen und ir crben

anander ze schaffen heten bis auf den hiutigen tag also. daz wir und unser liber brfider
einen liephchen zUwurf getan haben an dem Rein iiberal und ze Bayern, ze Osterrich
und ze Swaben und swa wir erbe haben an lauten und an gtiten, herscheft und
alle
di
sweliherlaye g6t ez sei, chlain oder groz, lehen oder aigen.
besfiJit
und unbesuht,
daz wir gemaynchlichen mit anander besitzen, haben und niezzen siln und
herscheft beleiben und mit anander leihen und geben, diu weil wir leben.
in
dem Rein und
also
L'nd wir
wal haben an der
siihi
chinden dehainen tayl suchen noch vordern.
unser chint mit
diu weil
er
lebt.
ini
noch mit seinen
Wwr
auch daz wir
im und seinen chinden, ob er chinde

gewinnet, daz Got gebe. elliu diu reht stiet und vcste behalten und uns" seiniu chint
herwider, als sich unser brflder Ludwich vor gen uns und unsern chinden verpundeji
bruder flberlebten. so
unsern liben
und verschriben
hat.
2o
ze Bayern herre sein untz an seinen tot und sol auch diu
dez reiches, und
ch&i-
is
unserr
(2) Ist
hertzog Rfldolf suln diu wal haben an der chfir dez reiches, diu weil wir leben.
auch daz unser hber bruder Ludwich uns uberlebt, so sol er der vorgenanten land und
herscheft an
lo
(3)
sftln
wii-
Swenne auch wir und
uiiser
liber
bruder bede niht
-'s
sin.
under unser baider chinden diu wal liaben an der chur dez reichs.
Yordernt aber si iren tayl anander. so suhi si
ungetailt mit anander sint.
so sol der eltiste
diu weil
si
dem Rein und
Bayern und swa
andern landen
so
und gUt
habent. und sol ir dehaincr weder eltser noch iungcrr bezzer reht haben weder an der
wal noch an dem gflt noch an der herscheft vor deni andern. und sweliher an diu v.al
mit rehtem tail gevellet. der sol dem andern oder den andern als hepHchen und als
geleich tailen bi
friuntlichen
oder
si
diu vorgenanten
ez fur gut haben.
ze
si
in
Ifeut
wal widerlegen mit anderm gut oder herscheft, daz er

(4)
Ez
stet
s*
auch an uns hertzog Rudolfen, wa wir unserr''
liben hausfrawen oder unsers liben brMei"s hausfrawen
ir
beder widerlegung, widem
und raorgengab geben ez sei ze Bayern oder an dem Rein und in swelhem vitztumampt ez sei in Bayera oder an dem Rein wir unserr liben bausfrawen geben ir widerlegung, wideni und morgengab, daselben sAln wir auch unsers liben bruders hausfrawen
geben ir widerlegung. widem und morgengab.
(5) Ez sfihi auch alle die. di unser
helfer und diena?r gewesen sint in disem chrieg, si sein herren oder dienar. arm oder
reiche,
unsers liben
1232.
'^)
corr. ex
brfideriins
ims
or.
^)
an allerlaye gevaerde
ultima r corr. ex n or.
huld und gnad haben gar und
SCRIPTA VARIA.
Also
givntzlichen.
goteshaus und
siiln
l-i32.
1233.
I29;i
herwider besunderlich unser herre der bischof von Eystet,
dycnaer und
sein
Nr.
1013.
die,
alle
sin
unsers liben bruder helfer und dyensr
di
sint in demselben chrieg oder in den ssetzen, die zwischen uns gewesen sin
unz her, ez sein herren oder dyenter, reiche oder arni, an allerlaye geva>rde unser huld
gewesen
5
haben gar und gEuntzlichen.

(6) Und daz diu vorgeschriben teidinch und der gemaiu
friuntlich
zuwurf
stset,
und unzerbroehen beleibo, haben wir einen ayt ze
veste
und
und
mitsampt uns unser liber swager graf Gerlach von Nazzawe
den hayligen gesworn
und unser getriwe Ilerman von Haldenberch, Rudolf von Haslang und GStfrid der
ze Bayern und an dem Rein.
So hat herwider gesworn unser
vorgenanter bruder Ludwich mit sein selbs leip, den vorgenanten zfiwurf und teidinch
als vor geschriben stet, und mit im graf Berhtolt von Graispach, graf
stffit ze haben,
Berhtolt von Neyifen, Berhtolt der truchstetze von Chullental und Weigel der vitztum
von Amberch.
(7) Wir und unser bruder miigen und suln zu den vorgenanten
PfBuler unser vitztflm

10
15
mit gemainem
setzen
teidingen
rat,
davon
Swic
unser sache gebezzert werden.
alle
ez auch get, so suhi di vorgenanten teidinch
und zuwurf
sta>t
beleiben als wir gesworn
haben und suln noch miigen niht ubervarn werden. Und dan\ber ze urchfind geben
wir disen brif niit unserm insigel versigelten.
Der gcben ist ze Mvinchen, da man von Christes geburt zalt dreutzehenhundert jar
darnach
20
dem dreitzehenden
in
jar,
dez
nffihsten
sant loiiannes tag ze
ACTA CIVITATIS TERVISINAE.
1313.
1233-1238.
Sept. 10,
lim. 23.
Cf. siipra nr. 937.
983
et
989.
Vm. FROVISIONES
25
pfintztags vor
sunwenten.
CIVITATIS.
Iiin. 23.
Denuo contutimus codicem saec. XVII. biUiothecae Tervisinae 'Raccolta Scoti to)ii.IV\
quem iam siipra ad nr. 629. 630 edendos adhibuimus, ihkj. 117 et 121, ubi smnptae sunf
'da un Libro di Riformazioni clella Cancellcria dcl Comune di Treviso segnato Riformasioni
nr. 2, 1313. 1314' hodie deperdito fol. 29.
V,
Edidit Verci 'Storia deJla marca Trivigiana'

(P. deest.)
211 nr. 574.

Die sabbati XXIII. intrante runio.
so
Consilio trecentorum comunis Tervisii in palatio minori comunis Tervisii
coram
nobili
domino Bartholomeo de Guidozaids honorabili potestate Tervisii ....'

ad formandum responsionem fiendam
congregato, proposuit idem dominus potestas
." ad providendum
super ambaambaxatoribus domini imperatoris in consilio CCC
et potenti milite
."^
35
xata per
domini
Marcum de Adelmario
imperatoris,
iniperatoris
et
super
in
consiho
consilio
CCC
dato
per
exposita,
certos
qui
nupcr venit de curia
officiales
curie
dicti
doniini
."
Hec est provisio facta per certos sapientes electos per curias domini potestatis
secundum formam consilii CCC ad formandum ct providendum super faeienda responI
sione
bilem
ambaxate
virum
1233.
in
consilio
CCC
alias exposite
ex parte domini imperatoris per veneraet Ticinum de CoUe
dominum fratrem Guilielmum abatem dc Lucedio

ita c.
APPENDIX
1294
anibaxatores
VI.
domini imijeratoris super eo quod petebant et requirebant auxilium

a comune Tervisii prestandum domino imperatori, prout ipsius
dicti
hominum armatoruni
honori et comunis Tervisii videretur convenire.

2.
In primis providerunt concorditer predicti sapientes, quod respondeatur predictis
ambaxatoribus in hunc modum, videhcet quod super ambaxata ahas exposita per dictos
ambaxatores domini imperatoris comuni Tervisii exponatur ipsis ambaxatoribus, quod
eis placeat et dignetur dictum comune et homines civitatis Tervisii comendare pedibus
serenissirae maiestatis.
Item super requisitione per eos facta comuni Tervisii de prestando dicto domino
hominum armatorum, respondeatur eis, quod hbenter comphicerent
eidem domino imperatori circha eorum requisitionem, si possent. Sed propter multa et
diversa intolerabilia onera expensarum, que civitas Tervisii retroactis temporibus XXX
3.
imperatori subsidio
sub
nuperrime elapsis
annis
dominio
tirannico
constituta
oppressa
sustinuit,
etiam propter gravia guerrarum discrimina, que a circunstantibus dicte

civitas predicta
videntur ad presens,
lo
necnon
civitati incurrere
non imraerito pertimescit, cum pubhce asseratur u
habeatur pro firmo, quod intendit dominus comes Goricie ipsam civitatera suo dominio
et
tiranniee subiacere.
Quare occasionibus evidentibus superius
assignatis dignetur imperialis
cleraentia predictam civitatem Tervisii et homines eiusdem ab huiusmodi requisitione
habere racionabihter excusatos.
Hec
4.
est provisio facta
per certos sapientes electos per curias domini potestatis
20
ad providendura super ambaxata exposita per Marcuni de Adelraario notarium ambaxatorem coraunis Tervisii transraissura ad curiara domini imperatoris, qui nuper venit de
curia, et super consiho dato
officiales curie dicti
domini imperatoris et super
dominum Rigum Carbonensem mihtem

ad custodiam de Cavolano et ahorum locorum et
et novis missis de partibus Foriiuhi per
litteris
dicti
per certos
domini potestatis, qui superest
25
confinium districtus Cenetensis pro corauni Ter^visii):

5.
verbis
In prirais providerunt predicti sapientes quod per coraune Tervisii super ahis
per
arabaxatis retroactis
et
Marcum de
Adelraario de curia doraini imperatoris
ad presens supersedeatur, donec aliud habebitur ab ambaxatoribus missis domino

comiti de Goricia et quousque venerint dominus Dominicus de Ultramontibus, Millan-
^*
30
Zafredus de Pistorio et lohannes de Castignono ambaxatores domini
cius de Bononia,
imperatoris, qui veniunt Tervisium.
6.
Super provisionibus
factis
per certos sapientes super ambaxata exposita per
Marcum de Adehnario
et consilio dato per officiales
Rigi firmatum fuit per
CL
concordia,
in
LXIX
in
domini imperatoris et htteris domini n

contrarium existentibus et duobus
prout consuluit dictus dominus Petrus
in conscientia,
Ancianus.
Qui consuluit quod
provisiones predicte sint vahde et firme, excepto quod provisio facta, ubi dicitur quod
si
necesse esset omnino, quod nos requirereraus adiutoriura ab ahquibus etc, ad presens
pendeat,
7.
per
cum
ea non specificent, a quibus debeat preberi et haberi.
in
Super
CLXXXXI
40
provisione niittondi rehgiosos in curiara doniini iraperatoris firmatuni fuit

in concordia,
XXVnil
in
contrarium existentibus, prout consuluit domi-
Qui consuluit quod valeat dicta provisio et raittantur

duo viri rehgiosi ad curiam domini imperatoris pro tractandis negociis in curia ipsius
domini iraperatoris pro utiHtate et stato pacifico civitatis Tervisii et quod sit in arbitrio
nus Petrus Ancianus predictus.
doraini potestatis
et
eius
curie
de nunciis mittendis pro ambaxatoribus, qui sunt
curia domini imperatoris, ut Tcrvisiuni valeant hbere remeare,
quandocumque
bitur expedire.
1233>
*)
ita c.
li
in
eis vide-
11
^)
Iiie
nonnulla ex Frovisionibus ad has res non spectantia omisimus.
SCRIPTA VARIA.
1234.
Nr. 1233. 1234.
1313.
I2y5
PROriSIONES CIVITATIS ALTERAE. M.
Item pag. 130 sumptas ex eodem Lihro
34 contulimus
foJ.
(=
' 578;.
l.
c.
VI, 6
lulio.
Consilio trcceatorum comunis Tervisii in minori palatio comunis etc. [primo]'' petiit
consilium exliiberi super litteris domini ducis Yenetiarum pro parte ipsius missis domino
potestati
comuni Tervisii in prcsenti consilio vulgariter expositis et perlectis, cum

domini potestatis, ancianorum et consulum et consilium XL firmatum
dicte
quod
littere proponantur ad presens consilium trecentorum.
Secundo
et
per curias
extiterit.
10
Verci
cp^ gggst.)
Die" quarto intrante

5
4.
dicti
super provisionibus factis per certos sapientes electos per curias dicti domini potestatis
ex vigore reformationis consilii trecentorum lectis in dicto consilio ^-ulgariter et distincte.
cum per dictum
consilium trecentorum firmatum

ponantur ad consilium trecentorum.
Quarum provisionum
tenor
talis
fuerit,
quod
dicte
provisiones pro-
est:
15
Super ambaxata alias exposita et retracta per Marcum de Adelmario notarium

trecentorum super facto doniini imperatoris et responsione facienda ipsi
domino imperatori super negocio, de quo tractatum est et tractatur inter dominum
in
consilio
imperatorem
20
et Tervisinos,
providerunt sapientes super hoc
electi,
quod per comune

ad curiam
Tervisii mittantur prudentes et discreti viri religiosi vel ecclesiastice persone
domini imperatoris, exponendo umiliter

Tervisini post
eius
adventum
et
partibus
in
subiecti imperiali celsitudini et vicario
suo
devote imperatorie maiestati, quomodo cives

fuerunt semper obedientes et devoti et
istis
dato
et
deputato eisdem,
et
quomodo
ille
dominus Rizardus de Camino pretextu imperialis maiestatis extorsit sepe et

sepius innumerosam ac importabilem pecunie quantitatem a civibus Tervisinis, quam ipse
vicarius
25
necessitate mittendam ad curiam domini imperatoris, et

subtractum ab eisdem civibus, quod sanguis ex verberibus exalavit,
suus vicarius asserebat de
tantum
fuit lac
quod vere
in
ita
qui nimium emungit, sanguinem

domino Eizardo de Camino successit sibi
30 frater suus dominus Guecello de Camino.
qui cives Tervisii tam afflictos et confractos
de levi sibi subiecit licet invitos et tenuit captivatos, quonsque Deus per suam potentiam et misericordiam ab eius dominio [eos]'' liberavit. Verum est quod postquam sic
dicti domini Guecellonis potentiam evaserunt, nimium sunt affiicti gravibus oneribus et
expensis per dominum comitem Goricie, qui est cognatus ipsius domini Guecellonis, et
35 per potentiam Paduanorum,
qui sunt ex alio latere, cum quibus dominus Guecello de
Camino conti-axerat societatem invitis Tervisinis. Ita quod civitas Tervicii usque modo
permansit tanquam navis in mari fluctuanti posita sine regimine atque velis. unde vere
flebiliter potest dici, quomodo sedet sola civitas- Tervisii, que iam floruit divitiis,
potentia et virtute", usque ad exterminium nunc deducta.
Quare fiexis genibus ac
prona devotione et precibus lacrimosis cives Tervisii ad pedes impcrialis maiestatis
cadentes imperiali clementie et celsitudini. que semper suos subiectos nutrire et fovere
ehcit^
cadebat proverbium
Postmodum mortuo
in
civibus
Tervisii,
dicto suo vicario
misericorditer consuevit, supplicant reverenter, humiliter et devote, quatinus clementia

imperialis exaudiat
dignetur per
statu in
sublevet cives Tervisii tantis detentos oneribus et oppressos et
immensam clementiam
prefatos cives Tervisinos sinere et dimittere in eo
quo nunc sunt saltem usque ad annum.
1231.
1)
et
a)
(predicto) add.
Pror. 30,33.
2)
c.
>)
Tltren. 1,1.
excidit
c.
<=)
Et ad hoc postulandum non immerito
seiidtiir
modo
c.
APPENDIX
]-2w;
ile
fratia spociali'' expoimnt.
maiestatis,
torie
quod
iam
si
VJ.
aliter
de
eis
disponerotur per culiiien inipora-
momento per cervicosam Paduanoruin
in
potentiain
protcrviam
ot
omnino, de quo magnam perditam faceret imperialis

notoriam
cives Tervisini ad providendum camere imperiali
offerunt
maiestas, paratosque se
facultates.
Et alia dicant et exponant, que circa talo
secundum quod sibi suppetunt
negotium videi"int expedire. Et oportet quod dicti luincii eum omni festinatione celeriter
funditus
destruerentur
transmitantnr.
PROCURATOPdUM
1235.
Itcni pag.
33
'tratta
CIVITATIS.
lul. 20.
da una copia autentica posscchita da' Signori Dalla Costa

'Exemplum sumptum ex Lihro mcmhra-
ahitanti in Valdidohiadene' ; adnotatiim est eiiam
naceo tahulis cooperto signato

252' (= Verci l. c. VI, 17 nr.
In* Christi nomine
cancellaria Coinmunis Tarvisii existenti
in
yomina omissa
-586).
sunt.
fol. 2.')1
(P. deest.)
[amen]'^'.
Anno Domini MCCCXIII,
indictione XI, die
XX. lulii,
preseiitibus dominis Biachino
de Camino, Altinerio de Azonibus militibus, Rolandino et Gerardino fratribus de Bragis,

Alberto de Altaflore iudicibus, Marco de Adelmario, Bonapasio de Eccelo, Bonfrancisco
Tatre notariis et ahis, consilio
preconia more
CCC
in
solito
ouria dicti domini potestatis,
antianorum
supragastaldionum scolarum popuh

gastaldionum
et
dbminus vicarius
iiominati
cum
et
ultra
et
is
comunis Tarvisii ad sonum campane

coram presentia discreti et sapientis viri
palatio
congregato,
et voce
domini Dondedei de Tancredis de Bononia iudicis et assessoris ac vicarii nobilis mihtis
domini Bernardi de Cornia honorabihs potestatis Tarvisii et in presentia illorum de
sihi trecontorura
lo
et
et
consuhim
civitatis Tarvisii,
et
in
de quibus due partes, scihcot con-
due partes curie antianorum
supragastaldionum et ultra fuorunt
in dicto
et consuhini
jnesentia
et in
consiho presentes,
prefatus
et ipsi antiani et consules et gastaldiones et supragastaldiones superius
voluntate dieti consihi trecentorum
20
presentia gastaldionum et
ex vigoro consihi supradicti
ot
eius
nomine et vice comunis Tervisii et hominura civitatis et districtus eiusdem,

domino vicario et ipse dominus vicarius una et simul cum eisdem
et creaverunt ac ordinaverunt Marcum Gaiotum et Fodericum
constituerunt
fecerunt,
de Ecelo notarios Tarvisinos presentes et volentes suos et dicti comunis nuncios, sindicos,
actores et procuratores simul et in solidum, ita quod non sit potior conditio occupantis,
auctoritate.
una cum
specialiter
dicto
ad omnia
et singula infrascripta
agenda, tractanda et complenda,
comparendum coram serenissimo doniino Henrico

imperatore ac faciendum
sibi
divina gratia dignissimo
scilicet
ad
Romanorum
reverentiam et obedientiam. fidelitatem debitam et devotam
prestandum iuramentum debite fidelitatis in omnibus capiet ad impetrandum et humiliter postulandum de gratia
speciali ab imperiali clementia et imperatoria maiestate. quod civitas Tarvisii et districtus
ot civis eius permaneant in statu comuni. pacifico et ti'anquiIIo et (jund de solita
benignitate et multa misericordia civitas Tarvisii et eius districtus et cives eius ex
oum omni
tulis
3o
subiectione, et ad
35
et clausulis opportunis,
imperiali beneficio et largitione et de gratia speciali sint
ab exercitibus
nibus,
et cavalcatis
et
aliis
immunos
a collectis, a factio-
impositionibus militum
et
iieditum,
sacri
semper honore salvo. Hec omnia cum procibus et lacrimis humiliter exoraiido
proptur graves et dinumerosas ac importabiles affiictiones et molestias, quas a multis
retroactis temporibus usque modo sustinuerunt continue in personis et rebus et per
inimicam rabiem indebite reportarunt, ut hoc est notorium omnibus manifeste. Et ad
suiiplicaiidum humiliter imperatorie maiestati, quod celsitudo imperialis dignetur remoiniperii
1'234.
I'i35<
'')
*)
loco speciali c: postulaiit et.
praecedunl in
c:
Hoc
est exenipluni inlrascipti instiumeuti, euius tenor talis est.
'')
excidit
c.
SCRIPTA VARIA.
Nr. 1284-1237.
1313.
1297
vere et annichilare processus per curiam imperialem factos contra civitatem et
cum
Tarvisii et cives eius,
impositis et
Et generaliter ad omnia
illatis.
commune
revera inculpabiles extiterint de criminibus et culpis eisdem

alia [faciendum]'',
que
in predictis et circa
unum
predicta fuerint facienda seu necessaria, utilia et opportuna, et ad substituendum

5
et circa predicta fuerint facienda.
michi
notario
rata habere
infrascripto
Promittentes prefati vicarius et consiliarii supradicti

pro sacratissimo Romanorum imperatore firma et
recipienti
tenere omnia et singula supradicta et
et
tempore contravenire
10
et
plures syndicos, procuratores et actores ad faciendum omnia et singula, que in predictis
quodlibet predictorum
et
nuUo
per predictos syndicos seu alterum eorum vel per

substitutum seu substitutos factum fuerit atque gestum, sub hypotheca rerum et bono-
rum
comunis
dicti
et quidquid
Tarvisii.
(Sequuntur nomina hic omissa.)
Actum Tarvisii in palatio comunis.

Ego Petrus Viviani de Padernello
15
officialis
domini potestatis,
dionum
et supragastaldionum
20
trecentorum et
scripsi.
LITTERAE NUNTIORUM IIIPERATORIS.
Aug.
3.
31 cuni nota: 'Voriginale in Bomhacina si conserva appresso li Signori

l. c.
VI, 22 nr. 588).
Inscriptioneni praebent: Nobilibus et prudendominis Bernardo de Cornuo potestati et ancianis comunis Tarvisii. Cf. supra
tibus viris
(=
pag. 1033 not.
Verci
(P. deest.)
1.
Nobilibus
30
civitatis Tervisii, consilii
prudentibus
et
viris
dominis Bernardo de Cornuo potestati Tarvisii et
Dominicus de Dugn[eyJo* miles et Milancius de Loia'' iudex

imperialis culminis legati
sahitem et se ipsos ad omnia beneplacita promptuosos.
Non sine admiratione persistimus, quia dum Io[h]annem de Zordano notarium civem
et ambaxiatorem vestrum ad nos transmiseritis cum litteris vestris, cui ex parte vestra
ancianis civitatis eiusdem
debebamus habere fidei complementum, remisimus eum ad vos informatum cum litteris
super omni eo, quod nobis visum fuerit expedire pro expeditione fidelitatis vesti-e
facienda principi antedicto.
Qui vester ambaxiator nobis pi"omisit, quod ei iniunctum
fuerat incontinenti feliciter expedirc et ad nos responsionem plenariam reportare.
tamen nondum
rediit et sub expectatione persistimus.
quorumdam nunciorum,
relaxatione
adhibeatis
qui
Verum
Quare Frissintinnm notarium
Sclata" familiares et nuncios nostros ad vos transmittimus

35
vicarii
gastal-
Iteni pag.
Bel Corno'
25
domini potestatis et
et
scolarum populi
superadditorum dicto consilio interfui et
1236.
sacri palatii notarius dicti
mandato supradictorum dominorum

predictorum antianorum, consulum, dominorum de maleficiis,
comunis Tervisii de voluntate
quibus
et
super predictis et
veniebant ad nos, Tonsi videlicet et Rubei,
Sic vos gerentes super prîdictis, sicut de vobis

complementum.
nuncios vobis placeat nostri amoris intuitu
ipsos
nostros
Et
fiducie
credimus et speramus.
celeriter expedire.
Dat. Venetiis, die tertio Augusti.
PROVISIONES CIVITATIS POST
1237.
Sept. I.
Item pag. 172
175 ex Liiro ad nr. 1233
et
nr. 594).
citato fol.
a)
Dugn
CONSTITUTIONES
xo
IV.
c.
55
et
56
(=
Verci
l.
c.
VI,
(P. deest.)
1236.
LL.
MORTEM IMPERATORIS.
IO.
^)
ita c.
Sctata (sic) in
c.
163
26
APPENDIX
1298
VI.
Die prinio Septembris.

Consilio ancianorum et consulum congregato
etc.
firmaiverunt
nuncii qui sunt septem, qui portaverunt litteras de morte
quod
parte comunis Florentie, comunis Bononie et comunis
Padue
nemine discrepante,
domini imperatoris ex
domini Bartholomei de
et
de panno valoris
comuni Tervisii tunicam et
uniuscuiusque
nimindumentum
VIII grossorum vel usque ad X et non ulti-a et super
ciorum ponantur armature comunis et domini potestatis et quod predicta indumenta
Guidozanis,
epitogium
induantur pro
solvantur de denariis daciorum panis et vini de Mestre.

Ad que exequenda electi fuerunt infrascripti. (Seqmmtur nomina hic omissa).
Die X. Septembris.
Firmaverunt anciani et consules nemine discrepante coram dicto domino potestate,
quod in adventu sindicorum comunis Tervisii, qui missi [fuerunt]" ad curiam domini
imperatoris, incontinenti ubi picta erat armatura domini imperatoris super portas civitatis Tervisii, pingatur ibidem armatura comunis Tervisii et arma dicti domini potestatis
lo
beatorum Petri et Pauli apostolorum et Liberalis confessoris et Bartholomei

apostoU super omnibus portis civitatis Tervisii de novo pingantur et renoventur omnino
et quod caput cuiuslibet sanctorum sit aureum.
is
quod
et
figure
PROTESTATIO PROCURATORUM BONONIAE FACTA.
1238.
da una pergamcna
Item pag. 173 'tratta

l.
c.
VI, 27 nr.
della
Cancellaria
del
Sept. 10.
Comune'
(=
Verci
(P. deest.)
59.')).
20
Anno Domini MCCCXIII, XI.

vobis
indictione, die decimo mensis Septembris.

domino lohanni oHm de Brodariis de Sassoferrato honorabili potestati
Coram
civitatis
Bononie Nicolaus Gallus et Mapheus de Cathaldo sindici et procuratores substituti a

Marco Gayoto et Federico de Ecelo notariis sindicis et procuratoribus comunis Tervisii,
ut in carta sindicatus scripta per Petrum de Padernello notarium ^ et ut in carta substitutionis scripta manu Marchi de Adelmario notarii continetur^, visis et lectis per me
notarium infrascriptum, sindicario et procuratorio nomine dicti comunis ac nomine et
vice singularum personarum civitatis predicte protestati fuerunt et dixerunt, quod
offerunt
olim
se
obedire preceptis celsitudinis imperiahs domini Henrici

imperatoris et per eos non stat, quod ad ipsum accedant et pareant
paratos
Romanorum
parere
et
omnibus, que tenentur et debent. Sed predicta eflfectuahter exequi et complere

non possunt et iam iter arripuerant accedendi ad ipsum in civitate Bononie, sed quia
ad ipsum absque multis pericuHs per partes aliquas non possunt accessum habere tum
tum propter famam et clamosam immo verius notoriam
propter viarum discrimina
insinuationem et vocem comunem undique precedentem, quibus notorium taliter extat,
quod nulla potest tergiversatione celari, dictum dominum imperatorem esse defunctum,
et verum sit et constet nobis, eum esse defunctum, et sic non valent predicta effectualiter
explicare, protestantes etiam et dicentes, quod si non accedunt ad ipsum dominum
imperatorem ex causis premissis, quod per eos non stat, immo hbentissime ipsum
adirent ad predicta omnia et singula facienda et complenda, quod nullum comuni
js
30
in
35
40
hominibus Tervisii et personis singularibus antedictis debeat preiudicium generari,

sed semper omne ius et excusatio atque defensiones salve sint comuni et hominibus
et
antedictis.
1237.
1)
) excidil c.
Su/pra nr. 1235.
2)
Quae servata
iion
est.
SCRIPTA VARIA.
Actum
1313.
Nr. 1237-1239.
299
comunis Bononie super solarollo posito inter salam domini

tondulum, presentibus dominis Nicolao quondam Bonixini notario,
domino Bartholomeo notario olim domini Guilielmi de Guidozanis milite, qui dixit sibi
in palatio veteri
prope
potestatis
cognitos predictos sindicos

5
domini
et
Grogno
de
Gabrielis
superius nominatos, Benvenuto quondam

domino Guiducio archipresbitero ohm dicti domini
ad hec vocatis et rogatis.
procuratores
et
Guilielmi de Guidozanis testibus
Ego Lambertus Melloni quondam

omnibus presens
interfui
Albertucii imperiali auctoritate notarius predictia
eaque rogatus scribere publice
scribsi.
1239.
.oPROMISSIO ARCHIEPISCOPI COLONIENSIS
DE TELONEO NOVO BUNNENSL

1313.
Aug.
10.
Ineditam prqponimiis ex autographo tdbularii generalis regni Bawarici 'Sponheim

Sex siqillorum foramina adsunt; superest solum tertium
fasc. 1' nr. 18.
G-rafschaft
15
sigillum, sc.
Werneri de Tonburg,
memhranaceo pendens, sed laesum.
loro
Cf.
supra nr. 1217.
(P. deest.)
Nos Henricus Dei gracia sancte Coloniensis ecclesie archiepiscopus sacri imperii
Ytaham archicancellarius universis presencia visuris et audituris notimi facimus,
quod cum inv-ictissimus dominus noster dominus Henricus Romanorum imperator, tunc
Romanorum rex nobis pro expensis in obsequio suo et imperii factis dederit theoloneum
novum in Bunna supra theoloneum hereditarium ecclesie nostre ibidem habitum et inter
per
20
aha nobihbus
viris
Symoni
et
lohanni de Spanheim" comitibus consanguineis nostris
sex milia librarum Hallensium pro
dilectis
servicio
ab eisdem predecessoribus
domini nostri imperatoris et imperio impenso recipienda deputaverit,
ipsis satisfacere
de premissis recognoscimus, quod preter
dicto theoloneo per nos eis pro dicta
summa
uno Turonense in
sex mihum librarum Hallensium deputato
illa,
que
dicti
nos cupientes
in
hactenus per lohannem eorum ad hoc nuncium deputatum receperunt, quia aliquandoaliqua eis in tempore preterito prout debebatur data
tam pro
30
ipsis
detentis de
eadem summa quam pro
facient, defalcatis'' perceptis in ipso
antedicta,
quas
obligati
in
tribus
milibus
octingentis
et
demonsti-amus recipiendas exnunc inantea per

est, in redditibus unius Turonensis theolonei
prout
hactenus
consuetum
nuncium,
eorum
suum redditus dicti Turonensis, qui est
nuncium
quod
nunc
inantea
per
memorati sic
percipiant, donec ad bonam conimpedimento
octava pars ipsius theolonei, sine cuiusîs
quas
ipsis
putacionem
eis satisfiat
de
summa
sint in
Et ut nobis et ecclesie
nostra ipsam summam augmentavimus,
ipsis debita, ut est
dictum.
quo eciam ipsis ex mera liberalitate

futunim ad obsequia firmius obhgati, promittimus hec
nostre, pro
et
theoloneo per eosdem usque in presentem diem de
remanemus eisdem adhuc
octoginta libris Hallensium.
35
quod
et ecclesie nostre Coloniensis diebus nostris fecerunt et sustinuerunt et inantea
in nostro
summa
de ipso theoloneo non fuerunt,
servicio et expensis,
1'238.
a) se c.
1239.
*) tequitur
or.
*>)
ipsis
observare fraude et
in corr. or.
163*
APPENDIX
1300
VI.
In cuius rei testimonium sigillura nosti-um una
dolo penitus exclusis.
cum
sigillis
venerabilium virorum Henrici prepositi Bunnensis et arcliidiaconi Coloniensis, Werneri
de Toneburg
prepositi
Aquensis Leodien.
dyoc.
Gerardi
archidiaconi
Treverensis,
de Virnenburg ac opidanorum nostrorum Bunnensium presentibus est
Roperti comitis
appensum.
Et nos Henricus'' Bunnensis, Wernerus Aquensis prepositi, Gerardus archidiaconus
Treverensis, Ropertus comes de Virnenburg ac opidani Bunnenses in horum ampliorem
evidenciam ad preces reverendi domini nostri domini Henrici archiepiscopi Coloniensis
et mandatum sigilla nostra presentibus duximus apponenda.
Datum
in Brule, in die beati
1240. 1241.
Laurencii martiris, anno Domini
LITTERAE FLORENTINORUM.
1313.
Froponimus ad editionem, qtiam

Missive
Miniitari
MCCCXni.
Cancelleria
Aug. 27.
Sept.?
e codice tabularii regii
(=
nr. 4'
i
Florentini 'Signori Carteggio
E) paravit Bonaini 'Acta Henrici VII.'
II,278sqq.
u-
ENCYCLICA DE MORTE IMPERATORIS.

Apud Bonaini
II, 278 nr. 365 ex E nr. 61.
Aug. 27.
Fratribus suis dominis ordinibus cintatis Lucane
artium et vexillifer
1240.
iustitie
(P. deest.)
c.
l.
priores
salutem et gaudium.
civitatis Florentie
Felicissimos rumores, quos dominus Ihesus Kristus de alto nobis aliisque devotis
20
sancte matris ecclesie, veris et fidelibus kristianis, oportuna prospiciens, causam nichilo-
minus propriam prosequendo noviter preparavit, vobis confidelibus et confratribus nostris

ad tam plenum quo nullum posset esse plenius isto seculo gaudium tenoi'e presentium
nuntiamus. Videlicet quod tirannus ille sevissimus Henricus olim comes de Lucioburgo,
quem
ipsius matris ecclesie rebelles et persecutores antiqui, scilicet Gibellini, vestri et
25
regem Romanorum et imperatorem Alamanie appellabant quique

Lombardie ac Tuscie provincias iam pro parte non modica sub imperii velamento condie Veneris preterita proxime vigesimaquarta huius mensis in
24. sumserat et flammarat,
terra de Buonconvento diem clausit extremum, et quod Aretini et comites Guidones
nostri perfidi inimici,
Aug.
Aretium et Pisani et Teutonici versus Pisas cum eius cadavere recesomnesque Gibellini qui cum eo erant ad amicas sibi circumpositas fortilitias
confugerant.
Et in horum signum evidentius rebelles nostri, qui castrum de Montevarchi
Gibellini versus
30
serunt
dimiserunt illud et residui se
tenebant,
Congaudete
converterunt.
quesumus, cari
dictum castram ad nostram obedientiam
tam arduis tamque
felicibus prosperitatibus
fratres.
Data Florentie.
Marie
et
igitur nobis in
die
ss
XXVII. mensis
Augusti, XI. indictionis.
Eodem modo scriptum
est infrascriptis cardinalibus:
Reverendissimo
patri
in
in
Kristo
Cosmedin diacono
1239.
')
cardinali
nos Henricus in loco raso or.
et
domino domino Francisco Dei

devoti sui priores artium
gratia Sancte
et vexillifer iustitie,
SCRIPTA VARIA.
populus et comune
1313.
Nr. 1239-1241.
cum recommendatione
civitatis Florentie
1301
se ipsos paratos ad reveren-
tiam et honores.
Felieissimos rumores,
quos dominus Ihesus Kristus de alto nobis aliisque devotis

sancte matris ecclesie, veris et fidelibus kristianis, oportuna prospiciens, causani nichilominus propriam prosequendo noviter preparavit, vobis tanquam patri precipuo ad gau-
dium tenore presentium nuntiamus.
Videlicet quod tirannus
ille
ut supra usque
etc.
ad finem.
Data
die predicta.
Domino
Domino
Domino
Domino
10
Guillelmo Sancti Nicolay
in carcere Tulliano diacono cardinali

Napoleoni Sancti Adriani diacono cardinali
Arnaldo Sancte Marie in Porticu diacono cardinali
Luce Sancte Marie in Via lata diacono cardinali.
LITTEBAE COMITI DE WIRTEMBERG MISSAE.
1241.
Apiid Bonaini l
15
eidem comiti
certe
nr.
a.
279
366 ex
Sept.?
In aclnotatione ponimus litteras

1313. Apr. 25. missas ad eandem editionem II, 2i7 nr. 321 ex
II,
c.
nr.
nr. 73.
17 K
(P, deest.)
Magnifico et potenti viro domino Eberardo Dei gratia comiti Wurtemberch, amicarissimo debite honorando
lacobus Cantelmi miles regni Sicilie
corum suorum
magister panettarius
comune
civitatis
vicarius,
Florentie
priores artium
et vexillifer iustitie,
salutem et honorum optata et
consilium,
populus
incrementa.
20
et
25
Magnificentie vestre licteras delatas nobis per egregium et nobilem virum Eggebertum dictum de Agemberch, familiarem et secretarium vestrum, latorem presentium
ipsumque Eggebertum suscepimus honore quo decuit et earum tenorem et etiam ea,
que ipse vir prudens pro parte vestra coram nobis retulit et exposuit viva voce, diligenter intelleximus et libenter.
Quibus sic providinius respondendum, quod in missione
dicti
familiaris
vestri
et
in
tenore
liberalitatem et affectionem vestram,
lerusalem et
Sicilie
felicia
licterarum vestrarum et in expositis per eundem

quam ad serenissimum principem dominum Robertum
regem nos aliosque devotos sancte matris
ecclesie, qui Guelfi vul-
cognovimus manifeste. De quibus vestram sapientiam industriamque solicitam multipliciter commendantes, vobis exinde gratiarum referimus
copiosas et multiplices actiones, quantas possumus et debemus, ad vestra beneplacita et
honores nos et nosti'a libere offerentes. Et quod licet terrai'um nos disiungat distantia,
gariter appellantur, geritis et habetis,
30
cordibus tamen nostris firmavimus, vobis perpetuo eisdem
proximi et coniuncti et amicitiam et fraternitatem vestram,

35
nobis gratis semper actionibus duce
Domino
conservare.
affectibus
et effectibus esse
quam carissimam
Et quod
gerimus,
ipsius familiaris vestri
salutem et honorum felicia incrementa.

ex parte comunis
1) Comiti predicto
Lieet terrarum distantia nos disiungat, verumtamen es solius liberalitatis et curialitatis vestre
plenitudine tracta firma fiducia et etiam considerato, quod vos et nos contra tiramnum illum regem,
40
unum
cum de
vestrum adversarium, ad
finem tendimus et efFectum, secure ad magnificentiam vestram mictinius
preces nostras sicque
partibus Alamanie atque Boemie a vobis desideremus habere rumores
omnes
et singulos existentes in partibus antedictis
et
maxime
si
gentes et que et quot parantur, ut
veniant in auxilium dicti regis, et in quo statu sunt ofBciales et vicarii regu in Alamania et
45
filius
magnificentiam vestram, quam nobis carissimam gerimus et habemus, affectuose requirimus et precamur, quatinus ouinia et singula nova, que habetis de predictis et aliis quibuscumque
scribenda, nobis per vestras licteras latori presentium exhibendas et etiam per alios vestros nuntios
successive in posterum declaretis, nostris precibus et gratia speciali, qui parati sumus omni tempore
in
Boemia,
ad omnia vestra beneplacita
et honores.
Quibus vestris nuntiis de labore suo
faciemus.
Data Florentie, die XXV. mensis
Aprilis, XI. indictionis.
satisfieri
curialiter
APPENDIX
1302
et
oratio
adventus
VI.
plurimura corda nostra et ad ipsius orationis nostreque
letificavit
Sed medio tem-
petitionis effectum animis nostris erat festine ac vigilanter intendere.
pore ac paulo post ipsius advcntum

super processibus
tiranni
illius
providit vobis
sevissimi Henrici
et
nobis altissimus Ihesus Kristus
quem
Romanonim
olim comitis de Lucioburgo,
rebelles et persecutores antiqui sancte matris ecclesie, scilicet Gibellini,

Ang.
24.
imperatorem Alamanie appellabant quique die vigesimaquarta mensis Augusti

proxime preteriti diem clausit extremum in districtu civitatis Senarum loco qui dicitur
Bonconvento, ita quod non expedit, quod de veniendo vel gentes vestras mictendo ad
partes nostras labores presentialiter assumatis. Vestrum verumtamen subsidium vestras- 11
que oblationes fraternas amplectimur ilhidque, cum necesse fuerit, cum fiducia requi-
Et ideo magnificentiani vestram affectuose precamur, quatinus placeat vobis
remus.
esse soHcitus et intentus ad ea, que vestram et amicorum vestrorum salutem respiciant,
regem
et
et
futuris
in
celeriter
salubriter
et
providere
nobisque
loco
et
tempore
describere, quicquid facere possemus amicis utile et contrarium inimicis et
si
oportunis
de aliquo
debemus dominos reges Francorum
et lerusalem et Sicilie informare.

Nos enim semper
Qui quidem famiharis vester
ad vestra beneplacita expositos et paratos.
postquam certus fuit de ipsius Alamanie regis morte, esse ab eundo ad ipsum
15
invenietis
elegit,
dominum regem lerusalem

Data Florentie,
die
et Sicihe desistendum.
.
."
mensis Septembris, XI. indictionis.
UNIO SUPER OFFICIO CAMERAE
1242.
IMPERIALIS.
1313. Sept. 11.
AutographoH tahularii Assenheimensis denuo descripsit vir d. E. Schaus. Pendet
sigillum laesum loro membranaceo '. Edidit iam olim Gudenus 'Codex diplomaticus' III, 93
nr. 74 ex Copiario quodam, ut videtur.
Cf. Sauer 'Codex diplomaticus Nassoicus' 1,3
pag. 85 nr. 1521.
(P. deest.)
as
Nos Phylippus de Falkinstein senior dominus in Minzimberg recognoscimus in hiis

scriptis, quod nobihs vir Ph(yhppus) de Falkinstein eciam dominus in Minzimberg noster
patruelis ob singularem amiciciam
constituit
legitimos
coheredes
fuerimus in curia domini
nos et nostros heredes ad officium imperiahs camere
sub
hac forma,
quod quandocumque ambo presentes
imperatoris vel regis, timc ipse solus debet esse camerarius
30
autem nos presentes fuerimus in curia domini imperatoris vel regis

preter ipsum, tunc debemus esse camerarius et officium exercere.
Et sive ambo sive
unus nostrum presentes fuerimus in curia predicta, semper omnes et singulas obvenciones
et nos
non.
Si
et utiUtates a dicto officio derivantes

dicti
patruehs nostri in dignitate
ipse nobis ut predicitur,
equahter dividemus.
dicti
officii
Volumus eciam,
preferantur nostris
ut heredes
heredibus, sicut
quod utilitatem dicti offieii capiant equahter, ut de nobis

superius est expressum.
Dantes has nosti-as litteras in testimonium super eo.
Anno Domini actum MCCCXIII, III. Idus Septembris.
1241.
1)
pag,
5-t
Cf.
a)
et
laeuna in E.
'Annalen des Vereins
nr. 16.
fiir
Nassauische Alterthutnskunde und Geschichtsforschung'
XIII (1874)
35
SCRIPTA VARIA.
Nr. 1241-1243.
1313.
1303
TESTIMONIA DE MORTE
1243-124T.
HEINRICI VIL IMPERATORIS.

1313.
Sept.
14.
1314.
Mai. 15.
Adhibuimus ad edenda Scrijjta nr. 1243 1245 haec siibsidia:

1) transsumtHm episcopi Argcntinensis a. 1314. Febr. 11 confectum^, quod serratur
parum laestm
Basileae in fabtdario reipublicae; sigillum

'GeschichtsUatter aus der Schweis'
pendef; edidit niale lectum
(1854) pag. 126 sq.; nos transsumtum
Kopp
benivolenter
transmissum denuo contidimiis;

eiusdem transsumti exemplar aliud, quod in archivo convmtus fratnim Frae-
2)
10
dicatorum Luxemburgi
abbate Epternacensi
exstifissc opiiuiri licet, ad edifionem a. 1605. ab lohanne Bertelio

paratam 'Historia Luxemhirgensis' pag. 49 sq.; praeciptias tantum
varias lectiones adnofavimus;
eiusdem transsumti transsumfutn
3)
15
a.
1408. 3Iai. 18. factum, quod tunc in archivo
conventus frafrum Praedicatorum
Ltebicensis servatum adhibuit
'Chronica novelW a nobis ipsis
1895. edita pag. 226 cap. 561;
quaspraebet recensio
hcfiones,
Ex
a.
codicis Lincopiensis
Hermannus Korner
(=
1243. SCRIPl UM EPISCOPI ARETINL 1313. Sepf. 14.

(= Kopp L c. pag. 125), 1 pag.49sq., 3 fol.247. Orthographiae
eorrezimus, pofiores tanfuni lectiones adnotantes.
minutia
(P. deest.)
Venerabili patri suo et^ domino speciali domino Nicolao^^Hostiensi" episcopo
30
cum recommendatione
miseratione divina episcopus Aretinus
in
nos hic adnotavimus

cod. Gotting. hist. 64 IH) fol.247sq.
Guido''
ipsum ad vota paratum.
se
Noverit vestra reverentia per presentes, quod post turbationem, quam fideles imperii
maxime per Ytaiiam'' receperunt de morte serenissirai principis domini Heinrici*^ Eomanorum imperatoris, in quo spes omnis nostre salutis et pacis quasi certa et infallibilis
25
quiescebat, alia surrexit ab ipsis fidelibus non^ utique contempnenda,

Ytalie redundat in notam' necnon
et''
ordinis sancti Predicatorum,
reverentiam precipue diligo et amplector.
cum
Nara
eo quod'' totius
quem ob Dei
Bernardinus de Monte Policiano ordinis memorati eidera domino in camera
30
eum infamaverunt, quod cum sacra

dominum venenavit. Ego autem et
1243.
temper
iniuriam.
1)
a) deesf 1.
f)
2.
>>)
Henrici 2:
Nycolao
Hinrici
^) deest 3.
in
Ostiensi 2. 3.
loco raso
1.
^)
>)
horrendum
ministi'aret.
est,
prefatum
qui fidem et sinceritatem'
Gwido
3.
in add. 2.
)
)
Italiam,
loco
in
similiter
notam 2:
sanctitatem 2.
')
Verba transsumti haee
<=)
e)
s)int:
Nos lohannes Dei gracia episcopus Argent(inensis)
35
auditu
ceteri fideles imperii,
3.
3.
quod
hostia,
ac vestram
solus Ytalicus religiosus vir frater
acl
universorum noticiam cupimus pervenire,
quod nos vidimus et perlegimus litteras missas per fideles imperii de partibus Tuscie reverendo patri
domino cardinali Hostiensi sub sigillis duorum penitentiariorum, tenoresb qui secuntur continentesb:
Sequuntur litterae nr. 1243 1245.
Inc testimonium igiturd visionis huiusmodie litterarum nos predictus lohanues Argent(ineusis)
epiacopus sigillum nostram duximus presentibus apponendum.
Datum Argêntine), anno Dominif MCCCXIIIIg, III. Id. Febr.c
moniuni
*)
Ostiensi 2.3.
Febr. m
liarum
2.
*)
>)
loco
a.
raso
loco fenores
continentes 2:
quarum
tenor sequitur et est
nndecim lineamm spatium adaequanti
D. desunt 2.
8) mill. trec. dec.
quiuto
2.
1.
^)
talis.
o)
In testi-
ergo 2; his scriptum in
1.
APPENDIX
304
VI.
novimus dicti fratris, certa fide tenemus dictum fratrem nequaquam tantum facinus
admisisse, nec quisquam sani capitis unquam posset fidem credulam adhibere, quod
homo prudens", religiosus, sacerdos, de claro genere natus cum proprio dampno, sui
ordinis iniuria, sui generis dedecore ac patrie infamia tantum facinus perpetrasset et illum
perimere" voluisset, a quo honor, vita et^ salus sua suorumque pendebat. Qui eo
vivente etiam in honore principibus'J equabatur, cui camere patebant ostia, cui accessus
ad principem sine cuiuscunque'' prohibitione patebat^ Nunc autem^ post domini

necesse' habet pro victu et vestitu ex more cum aliis fratribus mendicare'.
conscius fugit ad"
sceleris
tanti
moram, paratus pro
inimicos,
sua
veritate
cum
set
sinceritate
et
amicis
Qui
necem
devotis imperio
et
cum magna
tuenda
sui
Non enim
trahit
spe ac fiducia
lo
ad credulitatem huiusmodi
Faveat igitur
sceleris ex modica circumstantia ducerentui', eum dentibus'" laniarent.
supplico vestra'' prudentia ad abolendam maculam tam iniustam, ut^ pateniitatis vestre
favore atque industria et patria et ordo ac fratris persona de tanta infamia liberati
parere iustitie" et inter tales se reputat esse tutum.
si
venerande dominationi vestre uberes gratiarum referant actiones.
Datum
15
Xlin. die^ Septembr.
Aretii,
SCRIPTUM CiriTATIS ARETINAE PRIUS.
lUi.
Item ex
(==
Kopp
l.
pag. 126), 2 pag. 50, 3
c.
1313.
Sept. 14.
In minutiis correximus,
fol. 247'.
potiores tantum lectiones adnotanies.
Venerabili" in
Christo
(P. deest.)
patri
domino
et''
commune
silium et
fratri
Nicolao Hostiensi'^ et Velletrensi
comes Montis Feltri

cum recommendatione se ipsos.
episcopo eorum domino et benefactori

civitatis Aretii
Fridericus"^
20
potestas, con-
Nuper audivimus, quod in plerisque locis religiosus y\Y frater Bernardinus de

Monte Policiano ordinis fratrum Predicatorum de morte inclite recordationis domini''
H(einrici) olini Romanoi-um'^ imperatoris domini nostri contra veritatem est multipliciter
diffamatus, et
et religiosos
quod
eius occasione
eorum
ceteros et
tam ultramontani quam
Ytalicis fratres dicti
25
ordinis
Verum si nobilitatem
quam ad dominum nostrum
ecclesias crudeliter'' persecuntur.
generis ipsius fratris necnon scientiam, honestatem et fidem.
habebat, diligenter attenderent, de dicto fratre tam horrendum facinus non proferrent.
Nam
qui
suorum a domini
vita sua et
continue
suos
et
cruciat
dependebat
merito
nostri vita
Non enim
tormentat.
dominum nostrum
sacratissimum
niter occidisset.
et
perniciem'
in
totius
sua mors ipsum m
et
religiosus,
fuisset
dyabolus,
set
christianitatis
inhuma-
sic
Vestre igitur^ venerande' paternitati supplicamus, ut" Dei intuitu non
sinatis
dictum fratrem de tanto facinore diffamari.
Aretii
et
enim,
quod
severissime
error,
eundem
puniremus
non
cui
Ipse enim
ipsum
si
frater est in civitate"
putaremus.
culpabilem
approbatur et veritas opprimitur,
resistitur,
Scitis 3s
cum minime
defensatur.
Datum
1243.
)
cuiusquam
>)
corr. ex dcis 1.
2.
*)
ex more pro victu

respondere.
1244.
et
a)
Cf.
) et
add.
=) vestra
deest 2.
mpra
1.
8) Italici 2.
ut
cleest 8.
=) nostra add. 3.
nr. 969 et pag. 1196 lin. 6 sq.
necesse
") imperatoris
desunt
litterae.
>)
loco
')
mendicare tenetur.
vestitu
indict.P.
) interimere 2.
3.
in loco raso 1.
praecedunt in 2: Item aliae
m) supra lineam add.

1)
Nunc autem
") suis add. 3.
t)
) deest 3.
XIin. Septembr., XI.
Aretii, die
2.
>>)
y)
deest 1.
P)
add.
die
3.
")
3.
=)
P)
4) viris
2:
add. 2.
aliis fratribus 40
iustitie
2:
3.
Ostiensi 2.
^)
cum
loco parere
XUII. meusis
in loco raso 1.
mensis add.
deest 2.
mendicare
ergo 2.
^) Fredericus 2.
i)
XI. indict. desunt
reverende
3.
2.
a.
SCRIPTA VARIA.
Item ex
dinali
1305
SCEIPTmi FLORENTIXORUM EXTBINSEC0RU3I.
1215.
(= Kopp
tantum
potiores
Nr. 1243-1240.
1313. 1314.
pag. 126), 2 ^âg. 51, 3
c.
l.
fol.
247'.
1313. Sept.
U.
In mimitiis correximus,
lectiones adnotantes.
/p_ deest.)
Venerabili patri domino Nicolao de Prato Hostiensi" et Velletrensi episcopo carcapitanei partis imperialis que est extra Plorentiam eorumque consilium
cum
debita reverentia se ipsos ad vota paratos.
Quanta simus turbatione'^ contriti'' et dampnis expositi propter mortem serenissimi

domini nostri domini Henrici sancte memorie Romanorum imperatoris, quia" calamus
non sufficeret'' explicare, vestre discretioni relinquimus extimandum. Licet autem veritas
10
se ipsam sua aliquando^ fortitudine manifestet, decet tamen bonos dare operam efficaeem, ut veritas producatur in lucem et falsitass* destruatur.
Quia igitiu- vir relio-iosus
frater Bernardinus de Monte Policiano ordinis fratrum Predicatorum, instigante humani
ab aliquibus
generis inimico,
nostri
16
ac
invidis
multos
et
fuit
quod dictus
predicti
mendaciter divulgata",
est
de venenatione serenissimi domini

infamatus'', que fama aput
vestram dominationem reddimus certiorem,
facinorosis
quondam Romanorum imperatoris
extitit
nullam culpam habuit in predictis, sed eidem domino semper devotus

extitit et fidelis.
Est enim dictus frater in Aretio paratus pro sua innocentia et veritate
purganda'' omni homini respondere et nos suam sinceritatem et fidem semper fulcire
frater
defensare' testimoniis veritatis.

Hoc enim vestra paternitas plene novit, quod si
eum culpabilem in hoc facinore posseraus ex quacunque circumstantia suspicari, eundem
tamquam nostri nostrorumque destructorem et hostem atrocissime punlremus. Bene
ac
211
semper valeat vestra dominatio veneranda.
Datum
Aretii, XIIII.
SCRIPTUM WILHELMI CARDINALIS.
124.
Superest nonnisi in
25
(=
Guelferhytani
die" Septembris.
cod.
Cf. editionem sit^^ra
Hermanni Korneri Chronica
Gotting.
04 1)
liist.
(1314.) Apr. 12.
novella, e cuius recensione a codicis
165 hic lyroponimus in minutiis correctiim.
fol.
citatam pag. 40 cap. 368.
(P. deest.)
Venerabili in Christo patri amicoque carissimo et domino

episcopo Mediolanensi
30
frater
Wilhelmus miseratione divina
[.
Dei gratia archi-
.]
Sancte Cecilie pres-
tituli
salutem et sinceram in Domino caritatem.
biter cardinalis
Status interpellat noster et sermone artamur prophetico oppressis subvenire personis
cogitque nos innocentium fama,
cum
carissime,
35
ad ipsos compassione moveri necnon et

ipsam defendere veritatem. Ilinc est, pater
leditur,
Christi doctrina nos obligat studioso conatu
quod quorundam relacione dolentes didicimus, quosdani malignos homines
Deo
permittente
ac
maligno
qui viros sanctos perturbare nititur,
spiritu,
instigante in
verba prorupisse tam execrabilis infamie et nostrum 1'redicatorum ordinem maculantis,
quod preclare ac digne memorie
quodam
40
dominus Henricus imperator vitam veneno
finierit
venenum ipsum, cum idem imperator do eius manibus

corpus sumebat dominicum, ministrante quodque gentes regionis vestre sunt ex rumore
hoe nephando et incredibili sic contra fratres dicti ordinis vehementer accensi, quod
fratre
nostri
animo
ipsos feroci
ordinis
iniuriis
mortis parant in tantum,

1245.
^)
sufficit 1.
*5 k)
propugn.anda
LL.
contumeliosis afficiunt et persequuntur
quod
praecedit in 2: Item.
g) alif|ua 1.
2.
1)
CONSTITUTIONES
8*)
>)
"^)
1.
'')
atrociter
ac pericula
ad remota loca fugere compellantur
stare vel
Ostiensi 2. 3.
in loco raso
defendere 2.
IV.
inclusi
^^)
{lertiii-batioiie 2.
ditiamatus
2.
')
que
1.
divulgatur male
1.
conterriti 2.
'')
furit et
deest 2; mensis add. S.
164
")
APPENDIX
306
VI.
Hec constat esse serpentis antiqui studia venenosa et futura opera anticonancium mutum imponere divinis canibus predicantibus veritatem, ut ipsis tacenSed quis sane mentis
tibus ad devorandas oves dominicas possint ingredi ad ovile.
estimare possit, aliquera in religione tam sancta professum pariter et nutritum facinus
proch dolor.
cristi
tantum tamque immane sacrilegium, quod summe liorrendum cliristianis

in personam, in qua singularis gloria totius nostri
attemptasse
erat ac
ordinis
commisisse et potissime
auribus,
ipsius
maliciose imponitur,
cui
fratris,
ab ipsa quasi
tocius generis
suique
salus et
Certe indiscretum esse apparet
dependebat.
honor
fidem adhibere talibus, inhumanum vero et flagitiosum persequi ex talibus innocentes.
et fere vita
totaliter
Quapropter vestram dilectionem, de qua plene confidimus, affectu quo possumus deprecamur, quatinus zelo Dei moti ac commissi vobis gregis sic ad occurrendum huic morbo
et infundendum vinum et oleum vulneribus nostri ordinis tam graviter sauciati vestram
quod plebs subiecta vobis a tam gravi devio
sollertem diligentiam applicetis,
gnandi studio totaliter revocetur, ut fratres possint secure servire
suum spectant ac
officium
hec
feceritis,
si
erit
et mali-
que ad
in hiis
Revera, pater carissime,
pacifice et quiete vivere inter ipsos.
ad vestram gloriam magnam
Deo
Itcm ex eadem recensione
369
165',
fol.
I
ajKi
Aprilis.
SCRIFTUM CIVITATIS ARETINAE ALTERUM.
12+7.
cap.
Ydus
Carpentoratis, pridie
15
nosque, qui vestri sumus, ad vestra
prosequenda beneplacita amplius astringetis. Consideret autem vestra prudentia, si ad

hoe. ut expedire putamus, censura debeatis uti ecclesiastica in casu, si populus vobis
subiectus a fratrum persecutione iniusta non posset commode aliter revocari.
Yalete semper in Domino.
Datum
lo
1314.
Mui.
5.
Cf.editionem pag. 41
in minutiis correctum.
(F. decst.)
1.
Universis imperii Romani fidelibus presentes

Monte Feretri" potestas, viginti quatuor, consilium
perfecte fidei constantiam
imperii
Instinctu naturalis
cum
considerationis
litteras inspecturis
et
commune
salute.
inducimur et religionis favor ac pie
affectio
persuadent necnon et debitum humanitatis exequimur,
opinio,
attestantes que
vidimus ab
Fredericus de
civitatis Aretii, fideles
si
lucida revocamus.
erroribus veritate
caritatis
quos falsa fedaverat
Sane, sicud
30
operante humani generis inimico providus et religiosus y\v frater
firmiter arbitramur,
Bernhardus de Alonte Policiano Aretine dyocesis ordinis fratrum Predicatorum de morte

felicis memorie domini Henrici Dei gratia imperatoris Romanorum semper augusti
Nos igitur fervore fidei pure comimpictam dicto Bernhardo fratri compatriote nostro. in fide et devocione Romani
imperii comprobato
ac per consequens sancto et preclarissimo Predicatorum ordini
ingentibus extitit falsis populorum labiis diflfamatus.
nioti,
35
notam infamie
totis affectionibus
indubia attestamur
tamquam
proxima propinquamus,
inculpabilem extitisse.
abolere a vestris cordibus intendentes, dicimus ac fide
qui loco,
ubi imperialis
Nec
vos ambigere volumus, quod
tamquam
fideles imperii et zelatores cesaree maiestatis
non
plectissemus.
aliis
camur attente solitam
Quare vos, quos

fidei vestre
cientes ab animis, veritati

a)
1) Cf.
etiam littefas lolmnnis
si
occubuit,
in
civitate
et
tanti fuisset patrator sceleris,
eundem
quatinus
pre-
errores vestris abi-
inherentes et devotionem abiectam per erroris

43
c.
aptid Baluze 'Miscellanea' 1,162 et
nostris ultricibus manibus,
inter ceteros fervor imperialis clarificat,
hortantes constantiam,
quam loquimur
1247.
de Farasa?
maiestas
dictum fratrem Bernhardum mortis huiusmodi innocentem
repis
Korner l
Boliemiae
c.
a.
1346.
pag. 224 cap.
5.55;
Mai. 17 datas, quas infra edituri sumiis,

Bohmer, Reg. 13141347 pag. 213 nr. 34-j.
SCRIPTA VARIA.
1314.
Nr. 1246. 1247.
1307
devocius solito resumentes, ipsam in puritate fidei dicto sancto ordini et fratribus
ilevia
In quorum
per eliectum laudabilis operis ostendatis.
excusationem
eiusdem
plenariam presentes
litteras
omnium testimonium
nostri
sigilli
et fratris
communis iussimus
appensione muniri.
.;
Datum Aretii, anno Domini MCCCXIIII'',

norum vacante, indiccione prima^.
1247.
1)
b)
XVIII
die quinta mensis Maii, imperio
Roma-
c.
Hic ad cakein Appendicis Scriptcyrum Variorum praponere liceat mandatwm Bdberti regis Siciliae
emissum, quod de Heinrici VII. imperatoris corona et iocalibtis tractat. Repetimus ad
a. 1316. Sept. '20.

10
editionem, qttam ex Begistro Andegavensi 1317. 1318 A. nr. 214

C. Minieri-Biccio 'Saggio di Codice diplamatico dell'
Archimo di
fol. 10'
tabularii regii
NeapoUtani paravit
stato di Napoli' II, 1 (1879) pag. 15 nr. 16.
Robertus etc.
faoimus per presentes, quod nos de legalitate Lelli Lavazani de Urbe iamiliaris inclite
principisse domine Marie lerusalem, Sicilie Hungarieque regine, reverende matris uostre, plenarie con-
Notum
is
quod ad Urbem se personaliter confei"at et requirat habentes ooronam, que

Romanorum regem diceutis, aliaque iocalia, ut ad nostram presentiam cum
corona et iocalibus ipsis veniant, ostensuri nobis ea intendentibus coronam et iocalia ipsa emere
Et si forte cum dictis habentibus de
pretiis quibus cum predictis habentibus poterimus convenire.
pretiis ipsis nequibimus concordare, presentium tenore promittimus, quod mandabimus et faciemus eos
recedere, transire et exire de regno nostro ac coronam et iocalia predicta libere et absque iure plateatici, passagii vel dirictus alterius cuiuscumque quodque pro expensis, quas facerent extra dictum
In cuius rei
reguum nostrum, faciemus decem uncias auri de camere uostre pecunia ipsis solvi.
testimouium preseutes litteras sigillo nostro munitas memorato Lello duximus concedeudas.
Datum Neapoli, anno Domini MCCCXVI, die XX. Septembris, XV. indictionis, regnorum nostrorum anno VIII.
fidentes
fuit
20
25
commisimus
ei,
quondam Heurici
Cf.
se
Inventarium iocalium
et
clenodiorum imperatoris
a. 1313.
Aug.
27.
confectum supra nr. 1050,
164*
APPENDIX
130S
VII.
APPENDIX
VII.
MEMORIALIA ET DISQIISITIONES
IMPERATORI YEL PAPAE TRADITA.
MEMORIALE IMPERATORI
1248.
PORRECTUM.
ex.
(1312.
Memoriale
gravissimum
quod ex
solum superest, servatur inter Acta

lario
ad
nr.
604)
vestigia
fol.
sigilli
51
54 (=
fol.
^Mrvi rubei
et fere
quae in favorem imperatoris scripta sunt,
eis,
IV (=
Doenniges Ms. VI, de quo
Apparent foramina parva itemque
4).
coloris.
margine superiori valde detrita
in.)
Collectanea Bernardi de Mercato Taurini in tabu-
et
'Diplomi imperiali Masso 4 nr.
regio
1313.
quonam
librario
scriptum
l.
II,
c.
supra
v.
(=
fol. 4'J lo
Folia in
nescio.
sit
Edidit Doenniges
dissipata smit.
fol.
54'
58
nr.
25 b.
Denuo quam accuratius contulimus nos ipsi.

Tempus coUigitur ex eo quod post Protestationes imperatoris a. 1312. m. Aug. contra
mandata papalia editas scriptum est neque mentio habetur Senfentiae contra regem Siciliae a
a.
1313. Apr. 26. habitae.
supra nr. 839
Cf.
842.
(P. deest.)
omu ....
(i)
sequitur.
(2)
(3)
eia regia,
(*)
dubiis,
....
quod ex parte
que vertuntur
(5)
Novit clemen-
ipsius maiestatis religioso viro fratre Peregrino
in curia illustrissimi principis
maiestati, sollicitudine debita consulentc,
me
su[per]
Romanorum me
20
hec que infrascribuntur pro
(e)
I
scripsi libenti
animo
....
nostrorum, quatenus Dei gratia michi prebuit, eidem consultori
nullis
in
.
|
(7)
atis expectatis aifatibus.
tanti viri osequio credere
(9)
Preter quos sufficiebat
consequenter esse
eum sacrum
later-
culum
et ei
commicti
didici,
que
in silencio
25
|
circa primum dubium, quo inquiritur an Romanus pontreuguam indicere principi Romanorum, partem illam, que est quod
nequiverit ipsam treuguam indicere principi, penitus eligens utpote iure scripto ac
(I)
C Et primum quidem
tifex iuste possit
multiplici ratione subnixam, hcc dicenda et disserenda providi,
que fere*
sic
seriotcnus
ut infrascribitur dicto religioso viro exscripsi, ut infra per ordinem describuntur.

1248.
mpra llneam
add. M.
30
MEMORIALIA ET DISQUISITIONES.
1312-1313.
Nr. 12!.
13,19
Et primum qiiidem faciens pro hac parte quam eligo est illud, quod cum movendorum armorum et indicendorum bellorum potestas soli Romano principi competat lege
ac ratione dictante ut sequitur,
merito eonsequens est et ut eorum movendorum et

exercendorum, postquam'^ mota et indicta fuerint'', prohibictio de ipsius dumtaxat principis pendeat potestate iuxta iuris civilis regulas dicentes, eius est nolle cuius est velle
eius
et
dampnare ^ et eius est remictere cuius est nunciare.

quod movendi arma potestas de sola Romani principis
ad ipsum tantum indicendorum bellorum auctoritas, ut adversantes
absolvere
est
cuius
est
Illud quippe certo est cercius,
auctoritate dependet et
ei
10
hostes de[str]uantur, dignoscitur pertinere.
In queni potestas huiusmodi et auctoritas

populum, apud quem prius fuerat, lege regia, que de ipsius imperio lata
translata extitit, sicut ex quibusdam Romanis et imperatorum legibus manifeste
Romanum
per
est,
Primum enim clare

Romano
apparet.
principe sine [eius nu]tu est omnibus interdicta, ut legitur
armoruni usus inscio principe interdictus
C. ut
15
de ver(borum) si(gnificatione)
ff.
sit
unica^.
1.
Secundum quia dicunt

ipsi populo Romano,
populus Romanus bellum indixit et
leges, eos fore hostes, quibus

ut
ex eo quod armorum movendorum potestas
satis ostenditur
inconsulto ac inscio
[1.]
'hostes' et
de captivis
1.
Potestate
'hostes'^.
Romano populo translata in principem, hostes sunt. quibus princeps Romanus

bellum indixit. Ex quibus illud assumitur, quod armorum motorum'^ et bellorum iam
indictorum'' prohibietio" de ipsius tantum principis ut supra dependeat [potestate]^, cum
igitur
de
eidem hoc legitimum evidens
tantuni
potestas quid temporale
sit
et
manifesta ractio
comittats,
quia cuni gladii
temporalia omnia sub ipsius Romani principis
et
sint pro-
quadam providencia et instituctione gencium constituta'.

quod ipsorum armorum movendorum et bellorum exercendorum,
tectione ac dispositione divina

recte
hoc sequitur,
mota
postquani'' iani
25
solius [princip]is
ad tempus vel
et indicta sunt'',
quedam temporalia dependebant'.
indicere utpote
in
perpetuum prohibictio de
pendere debeat potestate, de' cuius potestate arma movere
ipsius
et bella
Quod autem omnia temporalia sub
tantum Romani principis dictione ac protectione consistant, infrascriptis legum et

canonuni auctoritatibus et rationibus comprobatur. Dicit namque lex ecclesie quidem
approbata iudicio sic loquens
'Maxima quidem in omnibus sunt dona Dei a superna
collata clemencia sacerdocium et imperium, illud quidem divinis ministrans, hoc autem
ipsius
80
humanis presidens ac diligenciam exhibens, ex uno eodemque principio utraque procedencia humanam exornant vitam", et infra paulo post: 'Imperium autem' inquit 'recte
et competenter exornet traditam sibi reni publicam, et erit consonancia quedam bona,
omne quicquid
3s
40
humano conferens
generi", ut hec scribuntur in Aut(entica)

Item
ad or(dinationem) p(refat.) coll. I.*
dicunt canones, quod omnes provincie omnesque nactiones Romano subsunt imperio, ut
legitur XI. q. I. c. 'hec si quis' et LXII[I]. di. 'Adrianus papa' ^, et omnia fore in
Hoc idem C. de quapotestate Romani principis, ut in decre. YIII. di. 'quo iure'.
drien(nii) pre(scriptione) [I.] 'bene a Zenone'' et in corpore Aut(enticarum) 'scriptum
[estj exemplar'" coU. II.*
Iterum illud demum censetur iustum bellum esse, quod
est
utile
quo(modo)
oportet
auctoritate
principis
'iustum'^.
Et
episcopos
et
c(lericos)
exercetur, ut in decre. XXIII.
tantum Romani principis
ipsius
1248.
45
^j
fuerint
postquam
snpra lineam add. M.

qu.im
sunt
1)
8)
supra lineam add. M.
Cf. Dig.
praef.
Auth. S
5)
sujira
c.
edict.
.V),
36
17,
.37
C.
9) c.
lineam add.
sequitur auctoritas
et
37.
XI
4 C.
')
2)
qu. 1
de
Cod.
et
est
ut XXII[I].
gladii potestatis auctoritas pertinet,
c.
XXIII qu.
delet.
31.
depeudebant
11, 47,
22
I)i.
1.
'militare''"
<^)
mpra
f)
excidit
[q. II.]
c.
et
imeain add. M.
M.
c.
iam iudictorum
^)
8) comitatur
dicto
in
q. II.
M.
^) post-
8) I)ig. 50, 16, 118 et 49, 15, 24.
LXIII.
1 et c. 1 C.
et
potestas gladii et ad ipsum dande
q. I.
M.
'quid culpatur"
q. I.
XXIII
6)
qu.
2.
c.
Di. VIII.
10)
c.
5 C.
7)
XXIII
4)
Cod.
qu.
Auth.
7,
1.
C,
37, 3.
APPENDIX
I3j()
VII.
quibus illud consequitur, quod prohibendorum armorum ac non exercendoiTim bellorum indictio et potestas post bellum indictum ad eum tantum pertineat.
Hoc idem et per canones liquet alia ratione, quia ut dicunt vacante denium imperio
'iustum'
Ex
1.
ergo non vacante
supplet ecclesia in temporalibus,
Ex
miscere.
indulgende
patet
itaque
hiis
non debet
quietis
se'^
longum
in
temporalibus im-
tempus que
dicitur
treugua et in breve tempus quod dicitur induciarum, ut ff. de cap(tivis) et postli(minio)

Et
re(demptis) 1. 'postliminium' 'inducie'^, potestatem ad solum principem pertinere.
ex consequenti relinquitur, quod papa, ad quem hec non pertinent, non potuerit Romano
principi treuguam indicere vel inducias et eam vel eas ipsius principis hostibus indulgere, qui eius rei non habuit potestatem. Nemo enim dat quod non habet regulariter,
Set canoniste dicunt, quod papa habet utrumque gladium,
licet casualiter hoc contingat.
I.,
ubi
legitur quod dominus noster Ihesus Christus ecclesiam
ut in decre. XXII. di. c.
suam super petram
mox
fidei
lo
beato eterne vite clavigero terreni
nascentis erexit, qui
simul et celestis imperii iura commisit^, colligentes ex hiis verba, quod papa habet
utrumque gladium. Set salva pace illorum non ita illud intelligitur, set vult dicere,
quod apostolorum princeps habuit a Domino terreijum imperium, scilicet ligandi homines
super terram et absolvendi, et imperium celeste, ut essent Hgati et absoluti etiam ct in
is
habens illam potestatem a Christo, qui et terrenam habuit potestatem, scilicet

peccata iuxta illud, quod et ipse Christus' loquitur Luce IIII. dicens: 'ut
celis,
diraictendi
autem sciatis quia filius hominis potestatem habet in terra dimictendi peccata' etc.'-*
Nolens autem Christus habere temporale imperium seu terrenum, quale reges temporales
cum
habent,
cum
cognovisset quia venturi essent ludei, ut raperent
eum
facerent
et
regem, fugit iterum in montem, ut legitur lohannisVI.^ Et Christus Dei filius, cuius
papa vicarius est, iussit Petrum apostolorum principem gladium temporale reponere in
ut cognosceret non esse sibi utendum eo gladio, et claves
vagina, lohannis XVIII.
Et iterum quod dicitur in dicto c. XXII. di.^ exponit glosa
illi tradidit, non gladium.
antiqua, quod dicit terreni sive imperii super laycos quantum ad spiritualia" et celestis
"^,
super clericos
[ne] se
alienam messem', ut
de temporalibus intromictens inmicteret falcem suam'
in [decretali] 'venerabilem'
....
de treuguis [eandem]
be
et
Romani
(:))
dictam
lex,
dicit
principis auctoritate subnititur
1.
(i)
"
(4)
in
Quod autem
*filiis utile.
hiis
yi-s.(?)
\
etiam
(2)
fac[it]
C. de
de ipsarum legum
manifeste fac
legibus
dominus, ut
in pre
f(inali)
I.
ff.
ad
1.
'deprecactio'
ô
et
Rodiam
I.
" [Ys]quod (5)

VII.
solus
ut
imperator,
pania et in omnibus provinciis est dominus. Est enim unus
"
exemptos ab imperatore, ut nota in dicto
(e)
q. I.p 'in apibus"
bi, quod fatetur imperac. 'Adrianus papa', licet glosator decre
(7)
Quod adiccit per iocura vel
torera esse raundi dominum preterquam Yspanorum.
(s)
erat Yspanorum, cum et Yspania specialiter ei subsit, ut in
de iac(tu)
25
veniunt,
Pro
maius imperiali maiestate,
esse
nichil
'bene a Zenone'
qu
'',
20
quod
^*',
et decretiste fatentur,
'*
preall(egato)
c.
'hec
si
Igitur
quis''^.
aius temporaliter relin-
(9)
**
quitur
ei,
scilicet imperatori,
Set
neminem
inducias vel treuguam indicere
posse.
|
quia videtur sacerdocium esse maius imperio et
hiis obloquitur,
sic
ei
licere
ea que sunt imperii", quia maius est cui maiora licent, set certura est raaiora sacer1248.
")
^) sequitur
quantum ad
spiritualia

1) c. 1 C.
6, 15.
14, 2, 9.
XXIII
6) loli. 18, 11.
11)
c.
41 C.
del. 31.
')

1)
et
imperii
qu. 2.
2)
7) c. 34
VII
qu.
1.
dicitur
supra lineam add. J/
M.
P)
.1.
Dig. 49, 15, 19,
X de
) quod
desunt fere semper tria vel quatuor verha
12)
C.
3)
1.
elect. (I, 6).
.3637 C.
8)
c.
Cod.
XI
qu.
1 Di.
1,
1.
XXII.
14, 12.
4) Luc. 5, 34.
9) Cod.
7,
37, 3.
5) loh.
10) Dig.
45
"
MEMORIALIA ET DISQUISITIONES. 1312 131S.
quam imperio,
docio licere
responsio,
est
facilis
cui licent maiora.
quia maiora
sunt
debent
spiritualia
10
minora^ Set ad lioc

quantum ad futuram
maius est sacerdocium^ Set
licere
digniora,
et
beatitudinem pertinet ct quantum' ad" Dei regnum, et

5
1311
amministrare, que constat fore tempora-
scilicet spiritualia
Ergo"' sequitur''
libus digniora.
Nr. 1248.
sic
quantum ad humanas et mutabiles res ac potestates

temporales actinet, nichil est maius imperio. Et hec preterea': potestas temporalis prorsus
aliena est a potestate spirituali. magno pastoro ovium domino Ihesu Christo docente
ac dicente: -Regnum meum non est de hoc mundo", lohannis XYIII.i, ut sic non obstet
iuris civilis regula que dicit: 'Non debet, cui quod maius est lieet, quod minus est nou
Quod verum est, quando sub permissione maiorum includi potest id quod esse
Hcere"^.
hoc seculo'
inter viventes in
et
minus videtur, ut cum lex permictit adulterum occidere, multo magis debet lieere ipsum
Set spiritualia non includunt secum temporalia, set sunt prorsus diversa
iniuriis afticere.
et
adversa et ut predicitur temporalium presidencia est saeerdocio penitus denegata,
minora
etsi
15
quod maius
Sic et in iure civili alicui licet
sint.
est
non
eis
deportare quod minus est", ut legitur
tamen quod minus

tamen licet
est et
ut presidibus provinciarum concessa est gladii potestas, non
Hcet',
de
ff.
pre(sidis)
of(ficio)
'illicitas"
[1.]
'qui
Que etiam presidencia temporalium etsi non esset expresse sacerdotio

denegata. tamen ex quadam consequencia per commissionem ei factam a Domino de
universas"
'.
spiritualibus
20
enim
facit
euangelio. videtur
ut in
amministractio denegata
aliam partem, ut accedat
if.
ei
de amminiîstratione) tu(torum)
autem amministractiones iste sint divise

ad verum'^ et X. di. 'quoniam idem'",
sit
25
dignior
reliqua.
eadem
di.
in c.
quam
si
Ilonor
fulgori
et
XCVI.
"cum
di.
amministractio
episcopahs nullis
sublimitas
compares
Quod
duo' in fi(ne)*.
licet altera, scihcet spiritualium
regum
si
'si
[1.]
legitur in decre.
discrete,
et
Ambrosii:
[dictum]
poterit comparactionibus adequari,
longe erit inferius,
30
iuxta
temporalium amministractio denegata, quod

in parte concessa quoad
totum quoad totum hoc,
in
et principum dyademati.
plumbi metallum ad auri fulgorem compares', ut legitur
in
'duo sunt quippe'
Set adhuc insta[tur], quod niaius
sit
sacerdocium imperio
per hoc
et
ei possit
imperare, ut treuguam indicere et simiha. quoniam papa inungit imperatorem et eum

Set hoc non obstat, quia non
coronat, ut habetur de elec(tione) in c. 'venerabilem"*.
eum
sacerdocium esse maius imperio, quia
ideo sequitur
imperatorem papa
scilicet
Nec enim maior fuit puer Elysey Iheu fiho losaphat filii Nansi, quem unxit
Unctio
in Ramoth Gahiad iussu Elisey in regem super Israel, quantum ad temporaha.
arehiPanormitanus
Sic
qui
ungitur.
eo
qui
ungit
facit
maiorem
eum
enim non
non
est
est,
manifestum
sicut
et
tamen
coronat
eum
episcopus ungit regem Sicihe et
inungit.
35
60
temporalibus niaior.
in
hereticum
in
imperatorem,
Iterum quamvis papa non teneatur inungere fatuum vel

ut dicit dicta decretalis 'venerabilem'**, tamen non ideo
quod sola electio Romani principis ei ius non tribuat imperandi. Qucmadmodum enim sola pape electio ei omnem tribuit potestatem et amministractionem quia
nemo est eo superior in spiritualibus, ita quidem et Romano principi sola electio eius
omnem tribuit potestatem, quia non [est] eo superior in temporahbus. Quomodo enim
dicere possumus aliquem confirmandum esse, quem certum est nuUum habere in temporalibus pociorem, et quod dicitur in decretali. quod non debet papa hereticum vcl fatuum
sequitur,
40
1248.
45
add. M.
seîtur quare
tupra lineavi add.
1)
Di.
delet. J/.
^)
") sequitur delet. futurura J/.
miiiora
sacerdoeium
sequitiir
et
in
maryine add.
.V.
supra lineam add.
')
J/.
mpra
'^)
lineam
quod
est
31.
loh. 1S,.36.
XCri.
^)
6) c.
2)
Dig. 50,
8 Di. X.
7)
Dig.
21.
3)
10 Di.
XCVI.
17,
c.
18,
1,
8)
c.
6,
S.
34
de
4)
Dig. 36,
elect.
(1, 6).
7,
51.
5)
c. 6.
APPENDIX
1312
VII.
inungere vel eius electionem approbare, verum est propter se, quoniam inungendo vel
approbando ipsum manifeste peccaret.

Set et adhuc contra hoc posset quis insurgere ad probandum, quod maius est
sacerdocium
quia papa deponit imperatorem,
imperio,
Romanus
Ubi
ut in decre.
XV.
q.
VI. 'alius
quod Zaccarias papa deposuit regem Francorum

Postea enim Theutonici
qui erat imperator, dum esset tunc imperium apud Francos.
suis virtutibus Romanum promeruerunt imperium, ut dicit canon et colligitur et notatur
LXIII. di. 'ego"'', et Pipinum Karoli imperatoris patrem eius loco substituit. Ex quo
Set non obstat quia, ut ibi dicit glosa,
percipitur maius fore sacerdocium principatu.
Zaccarias non deposuit eum, set deponentibus tantum consensit.
item
pontifex'
C Item adhuc
^.
dicitur
hoc idcm
instatur contra
ut
prompta, quia
non
ilhid
LXIII.
decr.
in
'tibi
di.
lo-,^!
quia imperator iurat pape,
alia ratione,
Set ad hoc est responsio

sacramentum subiectionis seu vassallagii nec enim illius
per omnia formam habet, sed est sacramentum devoctionis seu reverencie ac humilitatis, quam disciphua docuit christiana, et cuiusdam obsequii christianitatis.
lUa enim
forma subiectionis est alia prorsus ab ista, illa scilicet que continet ratione beneficii
tutum, incolume, honestum, utile, facile etc, de qua habetur in decretis XXII. q. V.''
Nec enim ideo prestat imperator hoc iuramentum pape, quod ab eo ali'de forma'*.
qua temporalia percipiat, que imperii quod semper est tantum, set ratione obsequii,
quod debet spii-itualiter quilibet christianus ecclesie et maxime principes cathohci et
ante omnes imperator, scilicet quod non adversentur ecclesie neque summo pontifici
sint dampno de vita vel membris, vel quod^ mala captione capiatu? et similia, qui[a]
pontifex esf caput ecclesie, et quod servabit honorem ipsius ecclesie pro posse et
cetera, que habentur in dicto c. 'tibi domino''.
Est enim hoc obsequium christianitatis
et fidei adeo, quod si requisiti principes non'^ prestarent hoc obsequium ecclesie, digne
possent excommunicari, ut habetur in decretis XXIII. q. V. c. 'amministratores'
Idcirco
enim Deus Christus suam ecclesiam principibus tradidit, ut eani tuerentur et ipsum,
qui est caput ecclesie sue, unde scribitur eadem causa ct questione: 'Cognoscant' inquit
ergo est maior eo,
domino''.
est
is
20
2s
'".
(1)
*'principes se[cuh se]
Christo
tuendam
Deo
suscipiunt.
|
principes sive solvatur,
(2)
ab
ille
Nam
eis
(3)
|
pax
sivo augeatur
quam
propter ecclesiam,
reddituros ractionem
esse
pro
per fideles
et disciplina ecclesie
rationem exigit, qui eorum potestati suam ecclesiam
eadem c(ausa)]' (4) et q(uestione)^. Et hac ratione

secundum omnes christianos dici debet et defendi, quod recte [p
im-]"
(5) perium
de Grecis in personam magnifici Karoh transtulit in Germanos, quia c
(e) pateretur Astulpho et auxihum peteret a Constantino
et Leone filio eius imper[atoribus
Constanti-]''
nopolitanis et ipsi nollent patrocinari ecclesie, Stephanus II. papa
(7)
nactione Rom[anus se 00^-]"=
(s) tuht ad Karolum magnum.
Quod et omnes christiani
"
recte factum iudicarunt h
premissa, ad que tenentur omnes
(9) iurat
christiani et specialiter principes sequi
in temporalibus.
(10) maiorem
Et ex hiis dico papam utpote non superiorem imperatore in temp[oralibus propter]*^
(u) dictam rationem, que non obstat, non potuisse treuguam vel inducias indicere
credidit,' ut
habetur in
c.
30
'princ[ipes'
"^
3s
''
40
imperatori"'.
C Item adhuc
contra idem instatur et videtur,
quod papa potuerit treuguam
dicere dicto principi, sicut videtur expressum iu decretal(ium)

1248. X)
a)
1415
mpra
Itneam add. M.
b)
liiterae.
1314
verha iam corrosa, ex quibus adhuc
e.3
1) e
)
5) c. 26 C.
C.XV
XXIII
qu.
qii. S.
6.
y)
quod
Uuerae.
2)
6) c.
leyi potesl
c.
est
<:)
de treugua et pace
1112
')
10
11
litterae
in margine addita erant
^)
liiterae.
c.
in1.',
demnt M.
45
nonnulla
Jl
tulit M.
30 Di. LXIII.
20 C.
I.
XXIII
qu.
3) c.
.5.
33
BL LXIIL
1) e. 1
de trewja
4)
c.
18 C.
(I, 34).
XXII
qu. 5.
i
"
ubi
precipit
Set responsio ad hoe plana
de iusto bello et ab
|;U3
servari
est,
quia decretalis
de reg(ulis) iur(is), quod non est licitum'^, aut de iniusto

tempore exercendum. Et ideo dicit ibi glosa, quod illa docretalis hodie non
tenet, quia non fuit moribus utencium approbata, vel si habet locum in bello iusto, illa
treugua locum habet illis diebus propter dierum reverenciam, qui sunt a quarta feria
ult(ima)
illo
Xr. 1248.
ad certum tempus et pro lege servandum est.

illa non habet locum, quia aut loquitur
nullo tempore est cessandum, etiam die dominico, ut XXIII. q.
treiitûam
papa"'
13121313.
et
nulla'' et in decretali
'si
hoc nullo
est
post occasum solis usque ad
10
secundam feriam in ortu solis ab adventu Domini usque

ad octavam Epyphaiiie et a Septuagesima usque ad octavam Pasce, in quibus diebus
minus vacandum est bello. ut ibi legitur et notatur. Quam treuguam, etsi non esset
indicta, omnes religionem christianam sectantes debont servare.
C Item adhuc
contra idem instatur.
inducias imperatori indicere, quia
XXIII.
YIII 'igitur'', ubi dicit papa hec verba: 'pro quo nostrum conpopulum maritimumque ad litus descendere decrevimus et egressi
sumus Roma', ergo potest treuguam indicere vel inducias, ex quo belli indicendi pote-
in
15
decre.
q.
gregari precepimus
Set respondeo, quia Sarraceni dicebantur
statem habet.
Romam,
contra quos oportet non solum
christianos armari,
80
Videtur enim papam potuisse treuguam vel

cum papa habeat potestatem belli indicendi, ut legitur
et
c.
papam, qui
impugnatur
scilicet ubi ecclesia
est
ibi
clam
venisse
furtive
et
caput ecclesie, set et

ut
et patria,
eadem
q.
omnes
'quicunque'
'omni timore'*.
C 'Cum
igitur que obiecta sunt contra partem hanc quam teneo super antedieto
non obstent rationibus prenotatis, standum videtur illi sentencie, quod papa iam
dicto principi treuguam vel inducias nequivit indicere tam eisdem rationibus que supra
dicuntur quam et alia quam adicio, que est quod nunquam invenitur in iure treuguam
indici, set fieri^ vel ex conventione habita inter duces bellorum, que est puplica iuris
gencium. ut ff. de pac(tis) 1. 'conventionum' ^ vel ex conventione tacita, que est quod
legati hostium sint securi apud nos, data eis tacite securitate per legem, ut legitur
f(inalij'\
Vel si indicitur, potest tantum indici ab imperatore, qui
ff. de legacionibus 1.
tantum indicendi et interdicendi belli potestatem habet, ut supra.
articulo
25
30
36
C Et erunt hec eadem determinactio secundi
quod est, si princeps

Romanus contra indictam sibi treuguam faciens excommunicactionem incurrat ex senQuia cum papa se
tentia contra eum per apostolicam sedem lata, si contra faceret.
de teraporalibus intromictens, que ad Romanum dumtaxat principem pertinent, et sic
falcem suam in alienam messem inmictens non recte neque rite sentenciam excommunicactionis si contra fieret protulisset, contrafaciens imperator in eam non incurrit, quia
(II)
in
pene orbe terrarum notum
toto
contra
eum
tamen
facto, inter
40
que non
eum
puplice contra
ipsius principis occiderunt,

ipsius
ut predicitur,
est
se
et
reos
maiestatis
1"24S.
45
lineam add.
1)
et
C.9 C.
LL.
c.
e)
Romanis legibus
dicitur,
et
etiam
in quibus nonnuUos de gente
qua
que sunt
criminis maiestatis.
quibus se fecerunt reos
saltem inclusive videtur precipi,
Urbem que
puniat,
sue
Ex
satagentes.
suos tueatur neque
notissimis
exercuerunt in Urbe,
salutem ipsius principis contraque rem publicam, que
in
Talis igitur excommunicactio,
publice sibi bellum indixerunt et
ut in
refert,
et suos bella
quod hostes imperatoris publice

si non verbo,
et notorium,
est
rem puplicam molientes
et
dubii
<)
est sua ut infra

contra'"
ne dictus princeps
defendat neque delinquentes et
legem Dei
et
additur in margine vianicula
apostolicam disciplinam
M.
8) in
occiderunt
mpra
J/.
15 C.
XXIII
XXIII
qu. S.
5) Dig.
qu. S.
CONSTITUTIONES
IV.
2)
C.4X
2, 14,
5.
de reg. iur. (V, 41).

6) Di(j. 50,
7,
3) c. 7 C.
XXIII
qu. 8.
18.
165
4)
c.
fi
APPENDIX
1314
VII.
nec minus et contra ius geucium, et manifestum continere videtur errorem, non potest
neque debet ligare dictum principem. Ita enim ligat excommunicactio si clavis non
Et nos etiam in iure civili condempnatum dicimus
erret, secundum sacros canones.
ut
ff.
de re iu(dicata) 1. IIII. 'condempnatum" ^.
recte et rite condempnatum.
,
C Et cum hostium crimina
(III)
versitatibus et personis
in
quam
seculari
penitus examinactione hostium crimina ferire,
ordinis et absque alia
consequenter
celari,
an possit imperator sine
erat,
ecclesiastica et privatis,
tergiversactione
possint
nulla
determinactio tercii dubii quod
resultat
tam
dignitate positis
per eorum evldenciam
quod''
ita
comunitatibus, uni-
sic sint notoria principibus,
que sunt
hiis
quia vere potest
accusatore et ordine', ut Extra de accusa(tionibus) 'evidencia'^ et II. q. I.''

de manifesta' ^ et c. 'Deus omnipotens' 'quando autem" * iuxta ilhid quod scribitur
per apostolum ad Corinthios V., scilicet quod fornicator ille, in quem sine examinactione
sentencia apostolica processerat, publice coram omnibus novercam suam pro uxore
absque
habebat, et ideo apostolus absens facie, presens autem auctoritate Spiritus sancti eum,
Nec est opus secunda et tercia
qui hoc admisit, tradidit Sathane in interitum carnis ^.
lo
is
f. 2'.
*[ad]monictione ut dicto
(i)
g 'quando'* et in
quia
multis',
illud
intenigendum
est'',
Set hostes principis nec potequando talis erat, qui

(2) [moneri] poterat et debebat.
" incorrigibiliter et
(3)
rant'' moneri nec'' debebant, cum manifeste in
citra
(4) [
hostium more arma'' sumpsissent, et ad hoc quod eorum crimina
exam]inactionem feriri possint per eundem principem nec sit opus testibus vel alia
" Extra de cohabi(tatione) mu(lierum) et c(lericorum) c. 'tua'^ et
(5)
" notoria
(e)
dicto c. 'de manifesta'' et id totum, quod dominus^.^)
|
probactione non indigent,
notam
qui satis(dare) co(gitur)
ff.
vero'
'si
'qui pro
et
rei"''
cives et ibi notam.
(7)
[1.]
(lY)
Sequitur et ex premissis soluctio quarti dubii
(s)
[quod erat, numquid
25
non o^^bstante indictione dicte treugue seu induciarum possit imperator
(9)
[ipsos etj
terram eorum invadere, quia promptum est dicere secundum premissa, quod ipsos vehit
reos maiestatis et terram eorum tamquam terram proditorum et hostium suorum possit
delatam ex crimine supradicto, ut C. ad lul(iam) ma(iestatis)
ins'adere utpote fisco

'quisquis'* et
ff.
de acc(usationibus)
et speciahter
'ex iudiciorum'*,
[1.]
imperio tenent, qua se per manifestam felloniam fecerunt indignos et

scelere aperuerunt domino imperatori. ut quibus modis f(eudum) am(ittatur)
(V)
1.
quam ab
quam eorum,
illam
Sequitur et ex premissis soluctio quinti dubii quod erat,
c. I. coll.
X^^
numquid papa
potuerit conditiones adicere coronactioni domini imperatoris'', illas sciUcet quas adiecit,
vel
nec
quia
ahas,
ipsis
condicionari non potuit,
cum dictum
temporale habet imperium, utpote

par,
nec par
in
(YI)
licenciare
sit
supra et
cum
nullus
parem, multo minus
'nam magistratus'
ar(bitris)
consenserit imperator,
condicionibus
cum
^^
in
20.
P) sequitur
Big. 42,
5) Cor. 1,5, 5.
2,
sit
in
tahter
eo superior in temporalibus nec

ut
35
imperatorem
habetur
ff.
ei
de
multis et etiam aha ratione, que infra notatur.
C Sequitur et ex premissis soluctio sexti dubii quod erat, an papa potuerit

ab Urbe imperatorem, quia'' cum Roma sit caput imperii et de imperio et
7 litterae.
1)
coronactio
probatum, quod nuUus
maiorem habet iniperium,
') et ordine
1248. ^) supra lineam add. M.
margine hic addi videntiir: et sine spe correctionis.
eius
1,
10) Dig.
7,
delet.
2) c. 9
4, 6.
6) c.
suorum
4, 1.
mpra
13
^) corr.
ex III JJ.
")
litterae.
15
')
16
in
litterae.
M.
II
de accusat. (V,
de cohabit. (111,2).
11) Cons.
lineam add. 31.
) desunt 12
Feud.
7)
I, 5.
3) c. 17 C.
1).
Dig.
2, S, 5,
1.
12) Diy. 4, 8,
II
qu.
8)
4.
4) c. 20 C.
1.
Cod.
9,
8, 5.
II
qu.
1.
9) Dig. J*,
45
1312-1313.
Nr. 1248.
1315
ex qua nomeii accipit imperator, quia dicitur prineeps Romanus, sequitur neccessario
quod eum inde abire iubere non potuit. Set huic dicto fortiter obloquitur XXIII. q. VIII.
'igitur"^ ubi dicitur: 'pro quo nostrum congregari precepimus populum'.
Ubi glosator
dicit et colligit, quod civitas Romana est apostolici non imperatoris, nam imperator
5
cum ducatu suo, ut LXIII. di. ego"^. Set imperator est tantum
advocatus et defensor ecclesie, ut in dicto c. Extra de elec(tione) c. 'venerabilem' '.
Set ad hoc est parata responsio, quia translactio illa Lodoyci. que nititur ex translactione
concessit ei civitatem
ibi
Constantini imperatoris, ut ibi dioit glosa, non tenuit,
10
ut dicunt doctores in iure
quomodo oporteat episcopos etc*
in dicta Auten(tica)
Qua
ratione
illam
civili
Constantini
dicunt non tenere illis rationibus, que sunt ibi, et quia post translactionem Constantini
passa est ecclesia magnificum Karolum dicere et scribere, quod habebat Romanos sibi
subiectos ut
et alias nactiones, ut in dicto c. 'hec si quis' XI. q. I. in decretis^, et

imperator lustinianus, qui post dictam translactionem Constantini fuit imperator, intitulat
se principem Romanorum in prohemio Institutionum et in corpore Aut(enticarum) ut
15
nomen
prepo(natur)
impera(toris)
qua vero' coU.
'si
qua nos Deus Romanoi'um superposuit
C Et
(VII)
erit
siquidem ex
ubi dicit
V.,
'et
prima
die,
in
rebus'.
que dicta sunt et ex sequentibus determinactio
hiis
septimi dubii quo querebatur, qualiter aut quo iure
pomerium
so
regnum Sicilie sit speciale et nobile

quia dico premissis rationibus, quod regnum
ecclesie et eius ortus irriguus,
Sicilie
et specialiter insula SiciUe sicut et cetere provincie sunt
gatum
est.
de imperio. ut prealleTotus enim mundus imperatoris esf, sicut et lustinianus imperator dicit
quod
acquisivisse,
se
sibi
de mundo deerat, quod
fecit
suo tercio consulatu, ita
in
loquens: 'In hunc enim bella Parthica sopita sunt et quieti eterne tradita et tercia pars
mundi nobis
25
quod
1.
1.
I.,
cum
in Sicilia procuraret'
Paulus apostolus, qui
fuit
de Tharso
quidam canones dicant, quod
licet
Aliud tamen est
**.
ibi Silicia,
Et expressius
Silicie.
est
ff.
unde videde censibus
de patrimonio beati Petri ut
Sicilia est
infra.
Set et canoniste fatentur, ut supradictum est, quod imperator est dominus mundi,
dicto
c.
an
contra
modo quam eo quo
quia secunda dubitactio erat alio
soluta est, eo videlicet,
ex
imperator
faciens
verum
si
est
dicta
aut secundum
papara imperatori treuguam indicere potuisse,
sentencia pape
excomrauuicactionem
incurrat,
Et
discutiendura est, an idera imperator secundura liec excomraunicactionera incurrat.
post
ut
Adrianus papa' notatur^", ergo et regni Sicilie dominus esf.
C Verum
quem
35
Europam enim et Asiam tota quoque Libia nostro imperio

mundus consistit. Et speciahter dico de Sicilia,
legitur secundum unam litteram ff. de acquir(enda) h(ereditate)
post
de imperio, ut
est
'Pannonius Avitus
licet fuit
30
accrevit,
adiuncta est"', ex quibus tribus partibus
omnem
discussionera dico, quod presupposito
illo
falso
et
absurdo, quod potuerit
papa dictam treuguara indicere, sequitur necesse hoc absurdius et alia absurdiora super
aliis dubiis que sequntur, sicut et alias dicit lex, posito hoc quod non oportet sequitur
et aliud
quod non
oportet, C. de
rescin(denda) ven(ditione)
incurreret dorainus iraperator excommunicactionera,
De utraque enim
potentia intelligendum est,
ut
si
et
1.
'ratas' ",
papa hoc potuit de

ff.
le(gatorum)
ut
quod
8[c]ilicet
iure et de facto.
causa ca(veatur)
'quod pupille"
cum multis. Et consequenter erit dicendum, quod etsi citra examinactionem possit dominus imperator crimina hostium ferire, non tamen potest terram
'-
1.
1218.
45
1)
5)
c.
c.
3637
10) c. 22 Di.
1)
7 C.
C.
mpra
llneam add.
XXIII
Xlqii.
LXIII.
1.
il.
qu. 8.
tj)
Auth.
^)
1 Di.
2)
c.
47,
1, 1.
11) Cod. 4, 44,
7.
dominus
LXIII.
7)
12)
esl in
Cod.
In Dig.
3)
1,
c.
17, -23.
36,
eadem manu post adiectum
jine lineae
34
X
8)
de deet.
Dig. 29,
3 non inveni;
videttir
(I, 6).
2, 86.
4)
Jl.
Ardh.
9) Dig. 50,
potius esse Dig. 36,
165*
6.
7.5, 1.
2, 30.
(ii)
APPENDIX
1316
cum
eoruiu vel eos bello' invadere, quia

videtur prohibitum,
quod venitur ad
cum
et
3.
prohibitum, per
illud videtur
prohibetur,
et
omnis eius species
Ad
que leges allegare superfluum esset, quia leges vulgares

dictarum absurditatum et quod sint absurditates
presuppositione
ex
sunt.
Set hec dico
Item quod papa non habuerit se
*ingerendum.
hostes
(i)
quantum ad bellum contra
videtur esse proliibita.
f.
omne
et
generaliter
aliquid
omni causa
aliquid simpliciter prohibetur, ex
aliquid prohibetur,
cum
et
illud,
VII.
Ramundus
intromictere, notatur frater
Summa
in
(2)
sua
LXXXVII.
c.
de principibus
guerre contra imperatorem
'Cum autem rex habet [causam] (3)

non credo quod uterque vel alteruter [teneatur ius suum]
(4) prosequi in
forma iudicii, cum neuter illorum habeat super se superiorem. P[eccaret tamen movendoj
debitam satisfactionem [ad arbitrium]
(5) bellum passus iniuriam, si iniuriator offerret ei
et
de
bellis,
ubi dicit:
vel econverso,
10
()
Secundum quo papa non habuit se intromictere de istis, que

cum non sit superior imperatore in temporalibus, immo
bonorum virorum'^.
ad
'
bant.
(')
!
Et
inferior.
"
imperator
sic
()
hostibus suis,
cum
satisfactionem
'
superior est hostibus suis
non ofFerant, nec tenetur etiam eam re
^
nota
in
preallegatum
est.
Et
(10) In hoc
ut
omni
rege,
et
d('?J
Ra[raundo
]^
consencio
fratri
superiorem,
non
non
babent
enim, quod reges
terram
hostium
ex
delicto
Quantum
vero
ad
ut dictum est.
(11) scilicet imperatorem,
semel commisso et non abolito nulli debet esse dubium, quin in fiscum delata sit et
illa, quam ab imperio tenent, aperta fisco sit ex predicta fellonia per iura superius
|
is
an. IV)
Et ex
allegata.
hiis facte sunt soluctiones secundi, tercii et quarti
C Quantum autem ad soluctionem
(V)
quinti dico,
peratoris spectaret ad eum,
quod ut dictum
est
dubii.
quod papa non potuit aliquibus
Nam
conditionibus suspendere coronactionem imperatoris.
omnino a
etiam confirmactio im-
etsi
veritatis limite alienum,
non
tamen est de actu vel mi[ni]sterio confirmantis sicut nec eligentis adicere condiciones
vel modos, quia ex quo nichil [invenit]ur contra personam electi vel eligencium vel
Alioquin
contra formam electionis, statim confirmare habet, ut in multis decretalibus.
defectum
condicionis,
quod
penitus
nisi
in
eventum
vel
dicemus, quod non est imperator
imperium
vel
cogeretur
est falsum, vel si sub modo non impleto modo revocaretur
modum,
implere
causam
ut
et
lex dicit C.
de
hiis
que sub modo^ et
ff.
de condict(ione) ob
fere per totum.
C Ad hoc autem dubium sextum quod
(Yi)
20
torem lieenciare ab Urbe
et
est,
numquid papa
impera-
potuerit
ducatu suo, soluctio patet ex premissis, quia et ipsa Roina
Et hoe etiam invenimus in

provincie mundi sunt imperatoris.
quod Bonifacius papa scribens Honorio imperatori dicit hec verba:
'Ecclesie mee, cui Deus noster meum sacerdoeium, vobis res huraanas regentibus' etc.
et in fine sequitur ut 'in urbe vestre mansuetudinis' etc, quod legitur XCVII. di. c. I*.
et ducatus sicut et alie
canone ubi
dicitur,
C Ultimo
(vu)
est
pomerium
nobile
supra.
vero et septimo dubio supra responsum
raonio beati Petri XCIIII.
Imo
dieo
") 14
litterae.
1)
8" nr. 92
di. c.
'valde'
8)
Ihieam
siqtra
^)
add.
M.
')
et
'
deliciarum,
irriguus
ortus
quod pomerium apostolorum
124S.
Summam
vel
ecclesie
Set obiurgant expresse canones de insula
X.
destint
Sicilie
q. III.
principis
9
est,
et
quia
regnum
quia est
dicentes.
Sicilie
non
de imperio ut
quod
de patri-
est
'relatum''' et XI. q. I. pervenit"'.
patrimonium [ante]^ vocactionera
Utterae.
")
12
')
lifterae.
13
et
litteroe.
litterae.
Quae enuntiata sumpta
esse
ex
Ginlielmi
Redomnsis Apparatu ad Bayinundi de Peunaforle

v. d. R. Salomon ad fidem cod. Berol. lat. in
poenitentiae II, 5 $ 12 (edit. Veronen. a. 1744.), evicit

fol. 267',
S)Dig.VJ,5.
i)
uU ntbrum
c.
35
Di.
Circa principes,
XCVn.
b)
c.
et
nobiscum benirolentissime communicavit.
Di.
XCIV.
6)
c.
9 C.
XI qn.
3'.
1)
2) Cod. 6, 45.
c.
39 C.
XI
qu.
1.
45
apostolatum fuerunt recia et
aurum neque argentum

ambularet et
i
navicula et taraen
debilitato
eius
et
illa
Nr. 1248. 1249.
1317
dedit
Dominum,
in mundo
reliquit et [sequjtus est
predicaetio evangelii et pre
et
patrimonium eius
in fine
Dominum
propter
vilis
mundi
post apostolatum discursus
1812-1313.
quod habuit ut surg

ad erucem conversio
Attamen quia ere[sc]it
y
|
ecclesiam.
lesu et
fuit
pensio
'
|
avar[itia
in
prelatis]''
|
sicut
et clericis.
Romano
in
imperio periit lex a sacerdote et visio de prophetaS ut
dicitur in canone.
MEMORIALTA PONTIFICI CONTRA
1249-1251.
IMPERATOREM TRADITA.
(1313.
10
post Apr. 26.)
Vm. NOTITIA DE lURAMENTIS AB IMFERATOBE PRAESTITIS

ET ORDO QUAESTIONUM.
Servatur in solo
'Serie
Mimatensis 'Archives departemetitales de la Lozerc'

omnino coaevo, foJ. 13. 14. Quo ex archiio ixyjareo Avenio-
coclice tahuJarii
nr. 1036' signato,
nensi delatus esse videtur.
PuhJici iuris fecit totum codicem a. 1894. P. Gachon 'tude

1036 des Archives departementaJes de la Losere. Pieces relatives au
debat du pape CJemens V avec Vempereur Eenri VIF (Extrait des Memoires de Ja Societe
sur
manuscrit
le
archeoJogique de MonfpeJJierj pag. 31sqq.
omnia
20
De
Iniperator domini(?) est et
Nos codicem demto

nobis repetenda
Apr. 26 Jatam
iuramento prestando^.
non potuimus; itaque
inspicere
De
est.
Commentarinm fusissimum adiecit, sed non

membranaceo manu coaeva inscripta sunt:
Codicis invoJticro
sunt.
evicta
recte
tempore
cf.
editio
iJJa
hic
vir
Illustris
(I)
et
et imperator futurus per

habentes ab ipso rege speciale
iuraverunt domino pape sub hac forma^:
nomine* domini
Filium et Spiritum
crucis
1313.
dominus H(enricus) rex Romanorum
'Vobis sanctissimo patri

vice et
a.
(P, deest.)
suos nuncios et procuratores speciales seu ipsi pro eo
mandatum
correcta a
cifat.
Niimeros adiecimus nos.
iJJic
quaestionem septimam, quae sententiam
et per has
doinino
et
domino Clementi divina providente clementia pape V.
nostri regis et in animani
sanctum
et
per hec
ipsius promittimus et
iuramus per Patrem
sancta Dei euangelia et per hoc lignum vivifice
sanctorum
reliquias
'Quod nunquam vitani aut membra neque ipsum honorem quem habetis sua voluntate aut
suo consensu aut* sua exhortatione perdetis.
faciet
3i
quicquid de terra
Romane
ecclesie pervenit
Et quandocumque
poterit.
suis
Et
in
Roma nullum
de omnibus. que ad vos pertinent aut Romanos, sine vestro
gubernandis,
in
consilio
Lombardiam
et
Tusciam aliquem mittet pro

ut
Et
et consensu.
ad ipsum aut perveniet, vobis reddet quam
mittet eum, iurare faciet illum,
quotiens
placitum aut ordinationem
terris
adiutor vester
sit
citius
et iuribus
ad defen-
dendum terram sancti Petri et Romanam ecclesiam secundum suum posse. Et si permittente
Domino dictus dominus* rex Romam venerit, sanctam Romanam ecclesiam et vos rectorem
*)
ipsius
in
et
fieri
1)
textutn
fuerit
secundum suum
posse.
Et cum Rome
vel aUbi per vos
dominus noster rex predictus, dictum sacramentum
et
aUud
consuetum ad requisitionem vestram tempore coronationis sue personaUter renovabit".
12-1:8.
successores vestros exaltabit
imperatorem coronandus
y)
desunt 5
Cf. Ezech.
lum
I,
^)
litterae.
36.
faciunt, cf. notas
2)
De
7 litterae.
ceteri.t
apnd Gachon
lilterae.
>>)
12 litterae.
inscriptionibus recentioris aeri rariisque marginalibtis, qxae

adiectas.
3)
A. 1309.
luJ. 26,
supra nr. 296.
ad
nr. 296.
APPENDIX
J318
VII.
de Molhanis procuratori domini pape ad

destinato idem dominus rex sub hac forma':
nr. 454.
'*H(enricus) *Ronianorura rex semper augustus etc.
Promittimus
c. 3.
existant,
otligamus nos cum omni
etc.
unquam tempore
nullo
et
Attendentes
cuiuscumque tenoris
privilegia,
et
Romanorum
imperatores
seu
principes
Carolum, Henricum,
Otonem quartum
*Romane
Romanis
ecclesie ac
Romane
potest,
concedimus
ipsas,
in nobis est,
melius
conferimus" et donamus de novo''.
permittemus
aliquam ipsarum vel earum
civitates,
loca,
nec in
ipsis
[partera,
concessa
innovatione,
^
lo
etc.
augeatur et oranis
feliciter
efficacius
et
castra,
et intelligi
fieri
is
Promittentes et obligantes nos,
quod nullo unquam tempore occupabimus
prout plenius et efficacius possumus,
quantum
temporibus
prout
contentionis et dissensionis* materia precludatur,
Constantinum,
Radulphum
quies et tranquillitas inter ecclesiam
et ut pax,
dante Domino
futuris
et
per quoscumque
et facti,
atque
venire
terrarum et provinciarum sanote
libera dimissione
omnem scrupulum removendum
imperium iugiter vigeat
et
ac
conditionis
in nobis est,
super recognitione
apostolice
sedi
et
secundum
et efficaeius
vel
supradictos
per
ubicumque positarum, precipue raarchie Anconitane
ecclesie
*Necnon ad
c. 4.
pontificibus
iuris
precipue
et
Fredericura
et
renunciatione
quitatione,
*concessione,
quantum
contravenire vel aliquem,
permittere quacumque occasione vel causa vel titulo allegato

reges
etc.
quo melius
iure et forma,
efficacia*,
omnia
et conservare
manutenere
potest,
fieri
lioc specialiter
iuravit lohanni
Item
(II)
vel occupari,
terras et provincias supradicta[s] vel
vel aliqua ipsarum vel earum]'^ parte iuris-
ditionem aliquam per nos vel per aliquem geremus vel exercebimus, nec iura aliqua, posses-
siones vel tenutas habebimus vel possidebimus in eisdem terris vel provinciis vel aliqua ipsarum
seu [parte earum, nec officium aliquod geremus per nos vel per alium potestarie vel capitanie
quocumque nomine censeatur
seu
tanquam princeps
sibique assistemus contra

civitates,
inobedientes
eisdem,
quantum
castra vel
loca,
in
bona
vassallos
ecclesie,
iura,
ecclesie
plenam reverentiam
prelatos
ac
quoque Romane
[etiam
mus neque per

et iusticiis
in]
occupantes,
invadentes vel
turbantes provincias ipsas,
ipsarum seu earum partem,
precipue in provinciis,
civitatibus,
et
locis,
castris
et terris
sed contra ipsos assistemus auxiliis, consiliis et opportunis
quousque rebelles
Romanam
ecclesiam et ecclesias alias ac libertatem ecclesiasticam
ipsarum manutenere, conservare ac pro viribus defendere,
contra iusticiam
non oftendere,
quod devotos
et
et
alium, quantura in nobis
est,
Molhanis
scolastici
ecclesie TuIIensis vestri capellani
et de vestro
tam per nostras litteras quam per
mandato
ipsius recipientis litteras seu
sedis apostolice
et
Romanorum
conferimus ipsas concedimus
exciderunt per dittographiam.
A. 1310. Oct.
11,
memoriam
manibus
unquam
discreti
ecclesie
viri
et 40
De qua etiam receptione
instrumentum publicum plene

et sancte
Romane
ecclesie
ac
pontificum securitatem atque cautelam [presentes litteras] regie
maiestatis sigillo munitas fecimus coramuniri.
1)
rei
in
nomine Romane
specialiter recipientis.
Et ad predictorum oranium perpetuam
35
opprimi perraitteraus, sed conservabimus in iuribus
eorumdem.
sedis apostolice ac vestro
1249.
fideles
imperio constitutos benigne tractabimus et contra iusticiam non opprime-
tempore contravenire iura[vi]mus ad sancta Dei euangelia tacto libro
constat.
30
et obedientiara reducantur.
Predicta autem omnia et singula inviolabiliter observare et observari facere et nullo
lohannis de
25
quoscumque
foveri vel manuteneri,
ac Roraanis pontificibus et apostolice sedi,
rainistros
ecclesie
Et quod
parte.
Roraane ecclesie iuvabimus ipsam
manutenebimus seu per quoscumque
vel
Promittimus quoque sanctam

et
earum
aliqua ipsarum seu]*^
vel
et defensor sancte
aliquam
vel
in nobis est, permittemus,
et subditi ad
c. 6.
terras
fovebimus
Romane
ipsis
quoscuraque
rebelles ecclesie,
seu
nullo
favoribus sancte
c. 5.
in
advocatus
catholicus,
supra nr. 454.
c.
Promittences et obligantes. nos
^)
sequitur obliganfes delet.
c.
cum omni
")
efficacia 45
uncia
inclusa
MEMORIALIA ET DISQUISITIOXES.
1313.
Nr. 1249.
13 li)
quod post imperialis diadematis coronationem susceptam predicta omnia
et etfectu,
ratificabimus,
confirmabimus et recognoscemus et faciemus et servabimus atque iurabimus*.'
Item
tempore coronationis sue sub hac forma^:

'Ego H(enricus) Romanorum rex futurus annuente Domino imperator promitto, spondeo [et]
polliceor coram Deo et beato Petro, me de cetero protectorem et defensorem fore summi
pontificis et sancte Romane ecclesie in omnibus necessitatibus et utilitatibus suis, custodiendo
(in)
'5
et
10
omnes
conservando
hec sancta
possessiones,
secundum
adiutorio fuero,
fultus
et
iuravit
honores,
scire
quam
iurisdictiones et iura eius,
et posse
meum
pura
et recta fide.
Sic
diu divino
me Deus
adiuvet
Dei euangelia.'
(IT) Nunc queritur utnim iuramentum prestitum per ipsum imperatorem et suos
nuncios et procuratores eius vice et nomine debeat reputari vel saltem omnia predicta
iuramenta similiter iuncta fore iuramentum seu iuramenta fidelitatis. de quo habetur
XXII. q. ultima c. 'de forma" ^ et dici possit imperatorem astrictum domino pape per
iuramentum fidelitatis virtute illorum iuramentorum. Est autem inter ceteros huiusmodi
15
questionis efifectus,
utruni prefatus rex vel factus
dehquerit in sequentibus
domi-
utrum iuramentum primo prestitum domino pape per

et subsequentes per ipsum eundem reputari
queritur,
procuratorem et nuncios imperatoris

debeat de iure iuramentum
2.
Secundo queritur
nec vocatis,
cum
fidelitatis.
utrum dominus papa imperatori et regi Eoberto absentibus

ex coniecturis presumeret guerram iminere inter eos,
videret vel
ac penas excommunicationis et alias infligere.
potuerit treugas de iure indicere

25
et infidelis per
reputari.
Unde primo
1.
20
postmodum imperator excesserit seu

dominum papam in aliquo de
ecclesiam et
canone 'de forma' et potuerit periurus
capitulis contentis in dicto
num nostrum papam
suis contra
factis
ti
contra facerent vel venirent.

3.
in
Tercio queritur. utrum dominus papa potuerit de iure ab imperatore existente
Urbe
vel
pro
circa
exigere iuramentum
coronationis
regnum
et
unctionis
insigniis
recipiendis
requirere
et
non offenderet seu offendere volentibus non

preberet consilium. auxilium vel favorem, cum timeret eum ad predicta prosilire.
30
ut
Quarto queritur, utrum
4.
Sicilie
domino pape imperatori precipere, quod recenunquam ad illas accessurus nisi de domini
timeret ex hoc multa mala posse provenire et
licuerit
deret a Roniana urbe et terris ecclesie
pape
licentia
5.
35
cum
speciali,
forte
ex mora sua posse preiudicium generari, saltem de
ecclesie
Tuscorum contra ipsum

et interdicti
et
et aliter ipsos
eum
gravatum.
6.
40
quod per sententias excommunicationis

et dominus papa
dicere de iure ab ipso domino nostro summo pontifice
requisiverit.
compesceret a rebellione huiusmodi,
hoc efficere non curavit, possit

se
facto.
Quinto queritur, supposito quod imperator significaverit domino pape rebellionem
Sexto queritur. supposito quod rex Robertus Tuscis et
prestaret
Regno
auxilium,
consiliuni
et
favorem
et
aliis
inimicis imperatoris
gentes suas de Regno et existens
in
eorum subsidium mitteret contra ipsum, utrum liceat domino imperatori regnum Apulie, quod tenetur ab ecclesia et nuUo alio, violenter intrare et
impugnare, ut capiat regem Robertum existentem in Regno, taliter delinquentem,
eis
et in
ut dicit imperator,
45
in
ipsum, cuius vassallus est ratione comitatus Provincie, sed non
ratione Regni.
1)
Cf.
Ordinem coronationis supra
nr.
644 cap.
8.
2)
c.
18 C.
XXII
qit. 5.
" ***
APPENDIX
1320
7.
VII.
Scptimo queritur, utrum imperator ferendo sententiam
stentem
Regno
in
eum
et
quam
privando regali dignitate,
dictum regem exi-
in
iramediate tenet et habet
ecclesia, non ab eo, videbatur usurpasse iurisdictionem, ius et honorem ecclesie

utrum sententia imperatoris teneat et valeat, ut est lata.
Octavo queritur, iitrum imperator intrando contra prohibitionem domini pape
8.
Regnum predictum manu armata et cum exercitu violenter, ut regem cxistentem in
Rcgno capiat, propter predicta debeat dici de iure invasor rerum et iurium ecclesie
Romane, cuius est feudum Regnum ipsum et rex ipse ecclesie est vassallus, et
ab
et
.s
imperator ratione Regni.

9.
Nono
queritur, an intersit
torem ipsum procedere,

et
utrum
possit
si
eum ex
domini pa])e et
liceat
sibi
de iure contra impera-
lo
contra eius proliibitionem, ut premittitur, fecerit aut faciat,
pronunciare periurum propter iuramenta predicta et
hiis
declarare ipsum in sententias et penas in processibus domini pape contentas incidisse,
quibus prohibuit, ut nulhxs imperiali etiam vel regali dignitate prefulgens Regnum
predictum offenderet quocumque colore vel modo vel offendentibus prestaret con-
auxihum vel favorem.

Decimo queritur, utrum processus habitus contra invadentes regnum
silium,
10.
is
Sicilie
imperatorem intrantem Regnum violenter, protestatione premissa, quod non intendit Regnum invadere vel offendere, sed personam
vel etiam ofPendentes apprehenderit
regis capere.
20
DISQUISITIO PRIOR lUBIDICA.
1250.
Ex
illic
eodem codice
fol.
12
vulgavit
Gachon
l.
Cuius edltionem hic
2)ag. 2sqq.
c.
correctam repetimus.
(P. deest.)
Questio
I.
Prima questio est, utrum iuramentum, quod prestitit imperator per suos procurapostmodum per se ipsum, debeat rcputari de iure iuramentum fidelitatis.
Ostenditur quod non sit iuramentum fidehtatis, quia nec iuravit esse fidchs nec
fidelitatem promisit nec fuit forma servata, que traditur in iuramcnto fidehtatis, XXII. q.
ultima 'de forma'^ et in Li. Feu. de no(va) fi(delitatis) forma c. unico^. Forma enim
rei mutata non censetur res eadem, sed mutata vel perempta, ff. ad exhibendum 1.
25
tores et
'lulia(nus)'
'si
quis''
et
ff.
de auro et ar(gento) le(gatis)
de ver(borum) obli(gationibus)
1.
1.
'in
30
conventionaHbus"* et
'Seia'*.
Solutio.
Contrarium est tenendum, nam si de contractu ahquo vel re ahqua dubitetur, cuius
nature sit et debeat iudicari, in illa specie reponi debet, cuius natura prevalet et principaliter est in eo,
et
ff.
de statu ho(minum)
de acqui(rendo) re(rum) do(minio)
1.
1.
'queritur'
"
et
de testi(bus)
'quicquid' fi(nali)
1.
de le(gatis) t(ercia)
et
I.
non sint' 'perveniamus' '".

Istud autem iuramentum in substantia et re ipsa et virtute verborum vim habet et virtutem iuramenti fidelitatis, et talia magis sunt attendenda quam forma verborum et folia.
Ergo iuramentum fidelitatis est reputandum de iure. Nam etsi in eo non contineatur
verbum fidelitatis, re tamen ipsa et per capitula iuramento explicite comprehensa
fidelitas est expressa et ideo iuramentum fidelitatis est censendum per iura predicta
et ff. de pac(tis) 1. 'si unus' 'illud' ibi 'vi ipsa"^^ et cetera, ff. de leg(ibus) 1. 'scire'^^,
'legatis'
1)
c.
Dig. 34,
10) Dig. 34,
.'))
'si
unus'* et de auro et ar(gento) le(gatis)
J8 C.
XXII
2, 6.
2, 19, 13.
qu.
5.
6) Dig. 1, 5, 10.
2)
Cons. Feiid. II,

7)
11) Dig. 2, 14, 27,
3.
Dig. 22,
'et si
3) Dig. 10, 4.
7.
5, 15.
12) Dig.
3*1
'repetundarum'''
8)
Dig. 41,
1,
9.
27, 2.
4)
9)
Dig.
45, 1, 62.
Dig. 32,
46-
65, 2.
1, 3, 17.
subilatis)
pre(teritis)
1321
tamen" I.', C. plus vale(re) quod agitiu- 1. I.^ et de foi-rmulis)

de testa(mentis) 1. 'quoniam" et 1. ^non codicillum'* et de liber(is)
vel exhere(datis) I. 'si quis' ^ et optime I. q. I. c. 'Marchion' ^ et Extra de
de edi(licio) edic(to)
iur(is)
Nr. 1249. 1250.
1313.
'si
1.
L^
1.
et
venborum) siguii ficatione) c. 'in hiis' '. Et licet propter hoc, quia non est forma verborum iuramenti fidelitatis quod prestat vassallus domino ex toto servata, dici potest
iui-amentum, quod subditus illi sub quo est prestat ratione iurisditionis. ut in Li. Feu.
quaH(ter) vassal(lus) iura(re) de(beat)
c. unico*.
Quia tamen. si quis discurrat per singula
que continentur in iuramento fidehtatis tam circa personam dornini cui iuratur,
omnibus preferenda. C. de sacros(anctis) ec(clesiis) L 'sanctimus' ", tam circa eius
capitula,
que
10
est
honores et statum, tam circa alia et etiam circa persone exaltationem, omnia in iuramento imperatoris primo simul cum secundo ^*. maxime que in tali iuramento sunt
principaliora, poterit invenire et plura fortassis, que capitula sunt in dicto c. 'de forma'
incolume, tutum et cetera et
iuramentum
15
'quesitum'i^
si'
novam non
cum
et
quam
promissio explicita et expressa

'sed et
Feu. de no(va)
in Li.
poterit
dici
fidelitatis
eandem,
ff.
de acqui(rendo) re(rum) do(minio)
-heredes palam" 'sed
notum"
[et] si
1.
spica excutit, speciem
Unde qui verba, que sub verbo fidehtatis

novam iuramenti non facit nec exprimit, sed
continebantur, exprimit in iuramento. speciem
20
quare
efficacie
quis cau(tionibus)
si
ii*.
granum de
concor(dantibus), et qui
c. I. ^^,
quandoque plus habet
implicita et generalis,
sed que erat ucculta detegit.
facit.
for(ma)
fi(delitatis)
Nam
debcbit.
1.
'adeo'
'eum
de testa(mentis)
quis' et
1.
Licet enim in dictis c(apitulis) certa fornia per
'-^.
conditorem iuris ponatur prestandi huiusmodi iuramentum. non tamen habuerunt respectum
ad verba, sed ad rem, ut iuretur tali modo quod fidelitatem includat, sicut servatur
regulariter in ahis, ubi forma certa verborum exprimitur, quia non refert quid ex equipollentibus
exheredatione et
ut patet in
fiat,
aliis
C. de consti(tuta) pe(cunia)
III. ^*.
et
multis.
de Hber(is)
if.
I,
II.
I.
1.
et po'stumis)
Et in matrimonio,
fi(nali)i^.
quo contrahendo certa est forma verborum, tamen idem
25 1.
in
erit, si per alia equipollentia

que consensum de presenti importent, qui consensus debet attendi. Extra de
spon(^saIibus) c. 'tue" et c. 'tua" et c. "si inter" "\
Et hoc etiam in sacramento baptismi
verba
fiat.
de
dicitur,
30
conse(cratione)
arguendum, que sunt
rem
'si
erroris et quia ecclesia
et
de sen(tentiis)
C.
idem
'qualem'
I.
verba dissimilia
condempno
-'''
sint,
et dicto
ff.
sit
et c. 'retu-
hic
multum
recedere propter timo-
licet
Videmus etiam, quod
vel absolvo,
in sententia
de re iu(dicata)
flf.
iuidicum)
o(mniura)
et
'preses"'^",
I.
1.
I.'^*
tamen
I.
'in summa'^^ et de
quod eundem habet sensum, licet
de re iu(dicata)
ff.
Et idem
c. 'in hiis" ".
quodam'
'a
c.
de sacramentis non
licet
expresse ordinavit.
sic
s[c]ilicet
inter(iocutionibus)
et
sanctificatur' et
per alia equipollentia verba,
est, si fiat
arbi(tris)
non
c. 1.^'^,
sub certa forma, a qua non
instituta
ferenda data est certa forma,
;5
IIII.
di.
lerunt'1" et no(ta) Extra de bap(tismo)
est
de vul(gari) et pu(pillari) substi(tutione)
'qui liberis"
1.
I.
et II*'-'.
Itcm attendi dcbet, quod imperator in procuratorio^* pro parte sua exhibito vocat
et facit procuratorem et nuntios ad prestandum domino
dominum papam dominum suum

40
pape
I'2o0.
9) Ccd.
6,
28,
1, 2,
13) Diij. 41,
de
1,
48,
3.
64
C.
7,
7 et
1, 1.
Dig. 28,
1,
17)
1).
20) Cod.
7,
Sic ergo
21,
c.
7) c. 15
1249 cap.
45, 3.
fatetur
dominum
et deberi sibi pre-
cum
nominatum disponantur,
et
24.
esse
II.
11) Coîs.
13.
86 Di. 4 de consecr.
21) Dig. 42,
Cod.
ff.
1,
59.
Feud.
II,
CONSTITUTIONES
IV.
le(gatis) II.
8) Cons.
15) Cod. 4, 18,

18)
c.
22) Dig. 4,
X
8, 19.
Feud.
12) Biy.
7.
1.
16)
31
(III, 42).
23) Dig. 28,
166
II, 5.
2, 11, 4, 4.
c. 2.3. 26.
de haptismo
24) Siqmt nr. 293.

LL.
temporis
sint
de
4) Cod. 6, 23, 15 et 14.
2, 57, 1.
de verh. sign. (V, 40).
14) Dig. 28, 2,
1.
72.
et
Videtur
3)
4, 22, 1.
tir.
eum
verba taha assertive ponuntur,
c.
qii. 1.
10) Cf. sitpra
22.
1,
Cod.
2)
1.
6) c.
sponsal. (IV,
19) Dig. 42,

50
in fine lineae additur
*)
Dig. 21,
1)
Cod.
Nam
iuramentum.
cum ad certum actum expressum
preteriti et
45 5)
iuramentum.
fidelitatis debite
stari fidelitatis
6, 8.
APPENDIX
t322
'Ticia'1 et de peculio
1.
precum"^
et
ficatione)
c.
'denique' 'interdum'^, C. de liber(ali) causa 'cum
1.
de condi(ctione) ob t(urpem) c(ausam) 1. I.*, Extra de verbo(rum) sig(niDoctores etiam sic inter'abbate' ^ et de privil(egiis) 'si papa' li. VI ".
dicunt illud iuramentum esse fidelitatis, ut dicto
pretantur et
c. 'de foi-ma' et LXIII.

quod imperator imperium tenet
dicunt Inno(centius) et Ostiensis,
'quia sancta"' et
di.
le(gato)
VII.
&
Est etiam iuraa papa, Extra de fo(ro) com(petenti) c. 'licet' super 'verbo vacante" *.
mentum in ordinario, quod prestat imperator in sua coronatione pape vcl alii coronanti
pro ipso, et incipit 'Ego H.",
quod multum
de quo dictum est supra',
et illud in sua coronatione imperator isto supponitur prestitisse, nec
omnia
c.
facit
pro hoc,
illud 'de forma"
in memoria habere,
dubium
Illud insuper
non reputo, quin procuratores et
ut erga dominum illa servet.
nuntii habuerint mandatum sufficiens ad iurandum et quin impei-ator potuerit iurare
per ipsos, cum ad hoc dederit speciale mandatum, LXIII. di. 'tibi domino'i, C. di.
'optatum'^^, XVII. q. IIII. 'metuentes'^^, C. de contrahen(da) ct commi(ttenda) sti(pulatione) 1. 'veteris' ^^, et maxinie cum imperator comode presens esse non posset, ar(gumentum) C. de prin(cipibus) agen(tum) in re(bus) 1. 'agentes''* li. XII. et de profe(ssoribus)
vassallus habeat illa
quod
dicit,
et me(dicis)
'magistros'
1.
^^
li.
de iura(mento) cahim(nie)
et
Ad argumentum
Extra de cen(sibus)
et probatur
X*".
c.
iuramento exprimcre, sed
in
'si'
VI
li.
is
'procur(ationes)'^''
c.
^''.
contrarium respondetur, quod in contractibus et conventionibus
in
mutatio vel variatio verborum
seu promissionibus
lo
non
constituit
rem aliam
con-
vel
20
tractum, ubi est idem sensus, nec propter talem mutationem mutatur rei substantia vel
de solemnitate verborum non
quia
contractus,
remanet idem
affectus,
fi(nali) i^,
1.
'nemo"^' et de publi(cis)
ff.
de le(gatis)
III.
1.
'ordo"^^
I.
ff.
ubi
'si' '*, Insti. de fideiu(ssoribus)

rem'-" et de duo(bus) re(bus)
1.
1.
'fideicom(missa)"
iu(diciis)
sed identitas reputatur,
curatur,
de verborum obli(gationibus)
ff.
'si
manda(ti)
I.
Nec
fi(nali) fi(naH)2^
25
obstat I(ex) in conventionalibus, quia hic mutantur de consensu partium verba, sed non
quod
substantia,
per pretorem,
obstat
ft'.
tractus
fuit
ibi
faciunt
ut stipulatio.
dcfectus in recta
dubium minus
11.^^,
I.
1.
Et ideo
non valet
si
I.
quam
si
fieret
I.
stipulatio,
non valet ut
quorum contrarium
conceptione verborum,
alio
modo
vel
30
Quidam
est hic.
utrum imperatorem ligent sacramentum

ante coronationem ipsius in
rationabiliter, sicut credo,
dum
prestitum et promissiones facte ut supra,
est plus
Nec
penult(imo) et fi(nali)^*.
quia ibi agebatur, ut non valeret eon-
de preto(riis) sti(pulationibus)
de consti(tuta) pec(unia)
nisi
quod
potest, et uterque princeps hoc facit,
fieri
ff.
erat rex
imperatorem, et videtur quod non, Extra de iureiur(ando)
c. 'sicut nostris"-^.
ubi non
iuramentum prestitum per canonicum, si fiat episcopus postmodum, in preiudicium 35
episcopatus, quia hoc facit tanquam alius, ff. de adop(tionibus) 'si patcr" 'qui duos'-"
et de offi(cio) consu(Iis) 1. I.^*', Extra de elec(tione) [c.] 'quod sicut' et c. 'cum inter
ca(nonicos)' ^'.
Et concessio heredis facta legatario, ut legatum recipiat ante aditam
hereditatem, non valet nec preiudicat ei per aditionem postea facto heredi, ff. quod
lega(torum) I. I. 'quod ait' ^'',
Sed dico, quod etiam factus imperator ligatur primis w
prestitis iuramentis et obligationibus, quia non tantum im'at ratione regni, sed etiam
ratione imperii.
Unde confert verba sua ad tempus quo futurus est imperator, ut patet
artat
1250.
1)
xu
^)
verh. signif.
XVII
1,
et 10.
1, 10, 1.
9)
Supra
S, 8,
17)
c.
nr.
1349 cap. III

14)
25) Dig. 13,
28
et
21
5, 1, 2.
Cod.
de
26)
elect.
Cod. 12,
c.
27
(1, 6).
4) Cod. 4,
16, 9.
7)
33 Di.
-Jl, 1.
(II, 4).
22) Dig. 4S,

c.
7,
7).
10)
cahmn.
4 in VI. de iuram.
21) Dig. 45, 2, 5.
11, 12.
c.
3)
7.
10 in VI. de privikg. (V,
13) Cod. 8, 37, 13.
qii. 4.
29)
Dig. 33,
6) c.
3).
cens. (III, 30).
20) Dig. 32,
2)
(V, 40).
foro comp. (II,

C.
c.
Dig. Sl, 34.
1, 8.
c.
I)i.
LXIII
7, 1.
LXllI.
11)
c.
15) Cod. 10, 53,

18) Dig. 45,
3, 1, 7.
4 Di.
7.
1, i;2, 1.
27) Dig.
5)
c.
25
8)
c.
10
C.
16)
12)
c.
23
X dc
X de
c.
32
de
19) Inst. 3, 20, 8.
1, 1, 4.
23) Dig. 17,
de iureiur. (II, 24).

30) Dig. 43,
2S
24) Difi. 46,
1. 7, 15, 1.
5,
28) Dig. 50
ME.MORIALIA ET DISQUISITIONES.
Xr. 1250.
1313.
323
iuramenti et quia in iuramento ponuntur verba extensiva, scilicet nullo

unquani tempore, et etiam promittit eadem facere et servare cum fuerit coronatus, ut
in principio sui
patet in litteris iuramenti,
ux(orem)
et
6
et
ideo bene obligatur,
de dona(tionibus) inter vi(rum)
ff.
'quia in id tempus'i. et ratione iuris presentis cavet pro
1.
quod non habet locum
herede, cui ius non competit
in
habeat sub futura adiectione,
ff.
servi(tus) ven(dicetur)
si
tempore futuro,
hereditate, licet
nisi adita
'harum" et
1.
spem
de
'egi'^ et
I.
quemadmodum"^ cum ibi no(ta).

Preterea si dicatur, quod ratione regni
respondetur quod regnum semper retinuit, quare semper astrictus eius ratione
iudi(ciis)
'non
I.
iuravit,
remansit,
ff.
de pig(neraticia) ac(tione)
convenit'*.
'si
[1.]
Secunda questio.
10
Secundo queritur, utrum dominus papa potuerit regi Romanorum seu imperatori
Roberto Sicilie absentibus nec vocatis treugas indicere et penas excommuni-
et regi
si contra facerent vel venirent, cum de guerra ipsorum timeret

ex ea videret multa pericula iminere.
Et ostenditur primo quod non, quia bellum iustum est, quod lit ex edicto principis,
sicut quod olim indicebat populus Romanus, cuius potestas et imperium in imperatorem
lege regia sunt translata, if. de consti(tutionibus) prin(cipum) 1. L' et C. de ve(teri)
iuire) e(nucleando) 1. I. 1.*, if. de cap(tivis) et po(stliminio) re(demptis) 1. hostes''',
cationis et alias infligere,

et
15
20
XXIII. q. I. 'quid culpatur'* et q.

papa prohibendo sibi, quod iustum
quis
].
que prohibitio
me"!",
'postliminium"
Item
fit
iustum'^.
II.
per ti-eugam,
ff.
XXIII.
^^,
pape
'si
nec papa de temporalibus nec
et imperatoris
cum
sit
^-
utrique data potestas a Deo,

et
de
instru(mentorum)
fi(de)
Male ergo faceret dominus papa treugas

nam gravis videtur iniuria, quod sub inani honestatis colore
'quesitum"
q. IIII.
indieendo imperatori invito,
'*.
homines de rebus suis facere aliquid cogantur inviti, nec debent officia permisceri,
XCVI. di. 'cum ad verum' '^ et X. di. c. 'quoniam idem'i*, C. de contrahen(da) emp(tione) 1. 'dudum' ^' et de testa(mentis) 1. 'consulta' ^'^ et de epis(copis) au(tentica) ^- repetita.
Item cum princeps seu imperator habeat in sua potestate bella indicere vel
movere
et
nemo
alius sine eius licentia, C. ut nulli inscio piin(cipe)
Auten. de ar(mis)
simt cesaris
35
iniuriarum'
1.
cap(tivis) et postli(minio) re(demptis)
Auten. quomodo o(porteat) epi(scopos) in prin(cipio)
in
ergo faceret dominus
iniuri(is)
''.
distincte sunt potestates
'quia igitm''
30
de
ff.
de
imperator de spiritualibus se intromittere debet,

25
Iniustitiam
est et licitum,
reddi
sibi
'omnis"-^ XXIII.
1.
unica
li,
XI. ^' et
nec Christus imperio aliquid diminuerit potestatis, imo precepit
^",
q.
et
quod omnis anima
ult(ima)
'si
in
morte' et
c.
que
Extra de cen(sibus)
subdita,
ei
sit
'tributum'--, iniquum esset
si
super
c.
hiis,
que sunt sue potestati commissa, dominus papa aliquid disponeret contra ipsum, C. de
lude(is)
1.
Xam
'nemo'^'.
non servetur, XI.
q. I.
ecclesiasticus
ordo confunditur,
sua unicuique
si
iurisditio
'pervenit"^*.
Solu tio.
Contrarium
40
inter
insidiari nefas esse,
ff.
quia non est licitum,

1)
Dig. 24,
1, 4, 1.
qu.
2.
14)
c.
6)
1, III.
Cod.
2) Dig. 8, 3, 7 et IJ.
1, 17, 1, 1.
10) Dig. 47, 10, 13,
45
C.
6, 23, 23.
C.
tenendum rationibus et iuribus infrascriptis. Xam natura

constituit, ex quo consequens est hominem homini
de iusti(tia) et iur(e) 1. 'ut vim'^'. Nefas autem peccatum importat,
ut e(odem) ti(tulo) 1. I.'^*, a quo dignitas non excusat, C. ubi
est indubitanter
quamdam cognationem
nos
XXIII
XXUI qu. 4.
19) Cod. 11, 47,
qu. 8.
23) Cod.
7)
8)
c.
1.
1, 9, 7.
6 Di.
XCVL
20) Auth. 86.

24)
c.
39 C.
16)
c.
21)
XI
.5,
c.
11) Dig. 49, 15, 19.
7.
15)
3) Dig.
Dig. 49, 15, 24.
1,
XXUI qu.
S Di. X.
c.
qu.
2
1.
4) Dig. 13,
..
4 C.
12) Auth.
6.
1.
7,
9)
4.
c.
5)
1
13) Auth. 76 praef. $
17) Cod. 4, 38, 14.
de cens. (lU, 39).

25) Dig.
Dig.
XXIIl
C.
1, 1, 3.
22)
c.
20
26) Dig.
166*
1.
18) Cod.
1,
et
1,
22
1.
APPENDIX
J324
se(natores) vel cla(rissimi)
Adam
XL.
excusant,
di.
Omnes enim ex
I^
1.
'homo
di.
ehristianus' et
'quo iure"' et no(ta) dicta
c.
XCYI.
peccati,
'quis dubitet'
di.
XCYI.
et magister et pastor, ut
'ut
1.
LXIII.
',
di.
descendimus,
patre
uiio
ab
scilicet
quantum circumstantie aggravant vcl

c. 'nos qui' et c. 'Adam' et c. 'illud"^ YIII.'''
vim'*. Et omnes homines subsunt pape ratione
ratione peccati non differimus,
in
et
VII.
nisi
di.
'Yalentinianus"
c.
imperator" et
'si
omnium
qui
",
est pater
'duo sunt"". Extra de ma(iori-
c.
Unde nulli venire debet in

et de iudi(ciis) c. 'novit'^
eontentiones et guerras, ex
paratos
ad
aliquos
videat
papa
dubiuni. quod si dominus
iminent
et turbatio ecclesie et totius
scandala
et
quibus pericula animarum et corporum
obe(dientia)
tate) et
'solite'*
ultramarinum passagium impeditur, ut notorium est concurrere in hoc

casu. quiu se possit interponere et treugas indicere ex officio etiam renitentibus et
de usu fruc(tu) \. 'si cuius' 'sed si inter duos^^", ad hoc XXIII. q. IIII.
invitis,
'ipsa pietas" et c. 'displicet' ", XLIII. di. 'sit rector'i'-. XXXIII. di. 1. et per totum,
et
christianitatis
ti".
peccaverif i^
Si enim potest peccata commissa corrigere et punire, multo

ex officio occurrere committendis, quod fit per treuge indictionem, cum
apparet in promptu periculum iminere, ut dicto c. displicet' et II. q. I. 'si peccaverit"
et C. de bo(nis) que li(beris) 1. 'cum non solum" 'fihis autem familias' ", argumentum ff.
de hiis qui sunt sui vel ali(eni) iu(ris) 1. 'patre furioso' ^^ cum concor(dantibus) et Extra de
II.
'si
q. I.
fortius potest
homici(dio)
'pro humani"
c.
irena(rchis)
'unica" H.
1.
X.
^^
'congruit' et
1.
'preses pro-
1.
Item cui unum committitm'ad rem" et
1.
que ordinantur ad
et illa
commis
illud
savidentur,
de
Sed pacem
'ad legatimi"-" et de spon(salibus) L 'oratio"^^
1.
ff.
facere et servari facere inter principes et alios christianos ad ecclesiam pertinet et de

foro eius est, XC. di. c. 'studendum' et c. 'precipimus' ^2, et hoc est de iudicio ecclesie, ut
Ergo
ibi no^ta'!.
edificiis" ^*.
(vincie) inspectis
procu(ratoribus)
de
ff.
offi(cio) presi(dis)
C. de
^".
YL^^, Auten. de man(datis) prin(cipum) 'deinde'
li.
^-
is
que ordinatur ad pacem, imo
et treuge indictio.
--s
pacis et pax
est pars
temporalis, C. de feri(is) 1. 'dies festos"'\ flT. de capitivis) et postli(minio) re(demptis) 1.

'posthminium" 'inducie"'" et no(ta) Ostiensis Extra de treu(ga) et pa(ce)2*' in Summa,
ad ecclesiam pertinebit.
Item hoc neccessario
XXIIII.
ut ibidem
treugas inter principes et ahos christianos,
cere
'precipimus"
c.
et
'studendum"
c.
q. III.
contra nolentes parere,
sententias excommunicationis
et
Prelati singulai-um provinciarum possunt indi-
probatur.
sic
et
XC.
Ergo multo
quis"^".
'si
c.
et
di.
3o
ferrc
et
qui"--',
'illi
'phicuit'
e.
hoc potest
fortius
facere dominus papa. qui omnibus est maior et cui omnia sunt commissa et cui subsunt
omnes principes
et prelati, in
quo
tudinis sint vocati, C. de sum(raa)
aliorum" et
c.
et obe(dientia)
1.
'si
in
'')
1)
9) c.
Cod.
Di.
13
3,
c.
24,
6) c.
homicid. (V,
2).
C.
IX
32)
c.
25 Di.
qu. 3.
et
16
22)
XXIV qu.
29)
c.
c. 7
10. 11
de maiorit.
et
c.
de
fT.
c.
IX.
'victor"^'.
1.
'duo" et
iudi(ciis)
'novifi
et
q. III.
XXII.
'si"^,
c.
s*
di.
c.
de ma(ioritate)
proconsu(hs) et le(gati)
offi(cio)
"
7) c.
XL.
2
11)
13, 3.
7, 1,
3)
10 Di.
et
18) Cod. 10, 77.
11 Di.
Di.
9 Di.
c.
24
14) Cod. 6, 61, 8, 5a.
1.
26)
3.
inferior"'^.
11 et
3.
10) Dig.
qu.
Extra de
LXIIL
17) Auth. 17,2.
21) Dig. 23, 1, 16.

c.
II
c. 5.
3 Di.
(II. 1).
13) C.19 C.
'cum
di.
sollici-
c.
2)
1.
XCVI.
de iudic.
XCYI.
partem
in
alii
se(quente)^'.
1.
XI
<=)
'de'^",
c.
c.
et
fi(nali)
XLIIL
25)
et
'solite'
c.
aham'
1250.
5) c. 9
'omnes' et
c.
et fi(de) ca(tholica)
ti-i(^nitate)
'cuncta per mundum"'*,
c.
'sacrosancta" et
plenitudo potestatis, licet
est
XC.
c. 9,
11,
XCVL
(I, 33).
19)
23) Cod.
7
et
30)
33) Dig.
6 Di.
c. 2.
D.
3, 11, 9.
1, 16, 7,
et
3S
C.
1,
8.
VIII.
8)
c.
XXIII
4)
24) Dtg. 49, 15, 19,
XXIL
12)
16)
c.
1, 3.
1,
(I, 33).
c. ;
Di.
VL
1 in
de
*i
20) Dig. 3, 3, 56 et 62.
7.
1,
8,
7.
31)
c.
13
1,
Dig.
de maior.
gtt. 4.
1, 6, 8.
18, 13 et
27) Cod.
4 Di.
2 et
Bi
15) Dif/.
XC.
1 et
c.
XCVL
24')
i.
I,
34.
et
17
de iudic. (II,
1).
28)
c.
14
5"
MEMOEIALIA ET DISQUISITIONES.
Item hoc
Nr. 1250.
1313.
325
generale statutum seu constitutionem generalem papalem,

item per partium conventionem, Extra de treu(ga) c. l.'^ ot
licet facere jêr
ut in iuribus alleg(atis),
de cap(tivis) et postli(minio) re(demptis) 1. 'postliminium' 'inducie'^. Ergo hoc

qui est canon aniraatus in terris, per provisionem speeialem.
fieri per papam,
C. de hiis qui ad ec(clesias) confu(giunt) 1. 'presenti'-' et de fideiu(ssoribus) 1. fi(nali)*,
ff.
potest
i
Auten. de consu(libus) circa prin(cipium)
Item
C. de iure
^,
fis(ci)
aliquibus contendentibus super re aliqua
si
'prohibitum'
1.
X".
li.
iudex videt discordiam et peri-
culum iminere uec eos, posse concordare, potest eos compellere ad concordiam vel rem
de qua agitur sequestrare et sequestratjoni potest treuga comparari, cum per ilhim
10
per istam contentio difFcratur et ius alterius non
sicut
eadem treugam
sequestrat,
ad l(egem) Aqui(liam) L
'cum
de usufruc(tu)'
cau(sis) ma(iores)
quam
I.
ao
qui locum Dei
pape,
dum
per angelos nuntiavit,
eam defendere
Romana
Item
iuxta illud:
'Et in
dicitur:
cum
in
penultima^",
I.
Extra de
Ad argumenta
quod
sicut hic fuit,
allegatis,
talis
XXIIII.
c.
'duo sunt'-" et
et
X.
de aqua co(tidiana)
ff.
et
litteris'
quod
XXII.
eo,
tamen
si
Unde
sicut potest
domimis prohibuerit, non
fi(nah)''^''
et
de acqui(rendo)
de servi(tutibus) ru(sticorum) pre(diorum)
ff.
'desertorem'
di. 'omnes'-''.
erat alias de iure permissum,

in
subiacet
pontifici
'pro humani'-^ et aliis superins
c.
bello'-'.
'in
t?
respondetur, quod potestates sunt distincte, sed una,
scilicet irape-
quoad illa que peccatum commissum vel committendura

periculum animarum, ut probatum est supra, ut dictis c. 'solite''" et
Cum cnim papa imperatori munus coronationis et consecrationis imponat
et
c.
'novit' î.
et
ipsum approbet
Auth.
c.
et possit increpare,
de trenga (l 34).
34.
6)
Cod.
10) nii/. 30, S4, 13.

15) Dig. 43, 4,
4).'
23)
27) Dig. 41,

13
1,
c.
5, 2.
c.
10 Di.
XXIV qu.
1.
28) Dig. S,
de indic. (II,
1).
Cod.
7)
pcccat. et ipsuni iudicet et deponat sitque
17)
T.
XCVI.
24)
3, 16.
21)
c.
fi
3)
1.
Dig.
c.
c.
Di. X.
1, 12, 12.
7 ef 19
13
Cod.
], 12, 6.
4)
c.
29) Dig. 49, 16,
1 Di.
3, 15.
22)
1).
XXII
30)
S,
40,
14) LiW.
13) loh. 14, 27.
X de inre patr. (III, 3S).
de indic. (II,
25)
Cod.
9) Dig. 10, 3,
8) I>ig. 9, 2, 32.
6, 50, 19.
12)
.5.
16) Dig. 43, 20,

20)
6 C.
cum
2) DiV/. 49, 15, 19,
10, l, 5.
11) Big. 4, 6, 35,
1, 1 et 2.
19) Dig. 48, 3, 6.
c.
1.
per superiorem,
est sub pontificali, saltem
respiciunt
81)
dicit I(ex)
'divus''^'.
I.
est, nisi
summo
cetera
inter
penult(imo) et
ff.
de iniu(riis) I. iniuriarum'
re(rum) do(minio) 'naturalem' 'apium'^'',
(V,
'eonsul-
c.
iusta causa sibi prohibitum,
ex
di. 'suscipitis'-*,
alienum et venari
'divus'2* et de re mili(tari)
fuerit
'novit'^' et
c.
licet sibi,
1)
50
treugas indicat et
domiuus Bonifacius papa VIII.
et
IIII.
'ex
c.
respondetur: verum
indicit',
prohibitio facit illicitum et iniustum,
rialis,
pa(tronatus)
iure
'quudcunque"^'
q. I.
Ad secundum
et II''.
non parentibus imponat.
et alias
facere sibi licet,
In hoc enim
est evidens.
aliquis licite ingredi agruni
5)
I.
ad eum
contrarium respondetur primo ad primum, quod enim ubi dicitur
in
imperatur, ut in dictis
"
eorum
hac parte, saltem ratione peccati,
cui subest in
I.
I.
I.
de custo(dia) et exhi(bitione) re(orum)
ff.
'bellum est iustum quod imperator
35
vis fi(at) ei
ita
Deus
et
et cet.,
cet.
Tuscia paciarios posuerunt, qui pacem ponerent et facerent observari, sicut
allegata de irelnarchis)'* et
30
ne
ft'.
periculum iminere,
videt
terris
Unde dominus Clemens papa
''.
tat(ionibus)'
ii
in
ratione huius possessionis seu quasi hoc
esti(va)
incumbit pacem servare,
tenet in terris,
'Pacem meam do vobis' '"

terra pax hominibus' "^* et
et contravenientibus obviare,
pibus ad bella et discordias paratis,
et
ff.
1.
ecclesia est et fuit notorie in jiac possessione vel quasi, ut princi-
penas excommunicationis et interdicti
Unde
et
fi(nali)''
com(muni) di(videndo) i?
le(gatis)
I.
de
I.
'huiusmodi'
'
in fi(ne)^'' et facit ff. ex qui(bus)
'qui mittuniur' 'quesituni' " et de of(ficio) prefe(cti) ur(bis) 1. I.
Christus nobis reliquit,
pertinet
com(muni) di(videndo)
et
'illud'*
et
Sicut enim
is'quies'i^.
Ergo qua ratione iudex
tollatur.
indicere potest, C. ad l(egem) Fal(cidiam) L
18)
c.
in
Cod.
VI
7,
-'^.
10.
2, 14.
10, 77.
de hoinic.
26) Dig.4T, 10, 13, 6 et

c.
7.
de maioi-it. (I, 33).
APPENDIX
1326
VII.
pape omnis potestas data in celo et in terra et sibi sit coramissnm terreni et celestis
sint
regni imperium et data potestas ligandi et solvendi et omnes oves gregis dominici
cum
sit Christi
ipsius,
potestate
et
calore^
abscondat
a
qui
se
est
non
commisse,
ei
vicarius et vicem Dei gerat in terris, cui flectitur omne genus, Extra de electione 'venerabilem'1*, de ma(ioritate) et obe(dientia) 'solite"^, de iudi(ciis) 'novit', qui fi(lii) sunt
le(gitimi) 'per venerabilem' et no(ta) in c. 'causam que'* et XV. q. VI. 'alius''*, Extra
de re iudi(cata) 'ad apostolice'
VI. ^ XXII.
li.
siastica) si(ne) dii^minutione) confe(rantur)
^*,
XXIIII.
de auc(toritate) et usu pal(lii) 'ad honorem''"'.

A[dl tercium argumentum respondctur. quod
ad imperatorem pertinet bellum

ipsum iustum belhun velle movere,
indicere contra inimicos fidei vel ubi constat aliter

sed non ubi tot iminent scandala et pericula, ut dictum
scilicet
ut
papam, ad quem
maxime quando
regem
contra
lo
per superiorem,
supra,
est
saltem ex iusta causa
talia pertinet prohibere.
evitentur,
pericula
tanta
Extra ut be(neficia) ec(cleq. I. 'quodcumque'^ Extra
'omnes''',
di. c.
unico
c.
prohibetur,
sibi
ecclesie vassallum
qui
et
bellum movere, per quod tria mala

in Auten. de armis circa
et
bonorum,
corporum
animarum,
perditio
scilicet
sequuntur,
11
XII.i^,
interest
domini pape subet
li.
le(titie)
1.
unica
publi(ce)
et C.
prin(cipium)
Interest
prin(cipio).
ar(mis)
in
Auten,
de
custodire,
dicta
ut
ditos suos illesos a cahimpnia
est
compescenda
ecclesie
potestatem
insuper imperatoris, ne res pubUca turbetur, et per
is
quis
20
est sibi, sed ecclesie subditus, vult
tanquam rex non
sevitia vel oppressio
potentum, XXIIII.
Romi(petas)'
ilU qui
et
c.
Xec
^^.
sunt servande, sed compescende,
ff.
ult(ima) c'
q.
voluntates
de le(gatis)
sunt sui vel aU(eni) iu(ris) l 'dominorum"
'^
I.
si
quis de potentibus' et
dominorum inepte
1.
rebus
in
'Servo aUeno' fi(naU)
et [de] iusti(tia) et (iure)
'*
c. 'si
etiam
suis
et
de
hiis qui
II". NulU enim
magis convenit rem pubUcam tueri quam cesari, et si nitatur in contrarium, peccat et est
merito compescendus ut supra, ff. de offi(cio) prefe(cti) 'nam et salutem'*'', C. de hiis qui
ad ecclesias eonfu(giunt) 'denuntiamus'

nec sue detrahitur potestati,
paret
si
25
Auten. de man(datis) prin(cipum) g 'deinde'!",
"*,
potestati subicitur
cuius
iUi,
Nam
qui positus est
et
Ro(manum)
precessit
super gentes et regna, ut dicto c.
Ysaya
aUis
eorum
et
Aaron
et
et
impcrium, ut ]iatet in Melchisedech, Noe. Moysen
'soUte'
^.
ecclesie potestas
Cum autem Uceat treugas tales indicere, per consequens et penas contra
si quis ius di(centi) non ob(temperaverit) 1. unica'-^" et
non parentes Ucet infligere,
de offi(cio) e(ius) cui man(data) est iu(risdictio) \. 'mandata" I.^', Extra de officio de(legati) 'preterea' ^'^ XXIIII. q. III. 'iUi qui"'", Extra de treu(ga) et pace c. I.^*, Insti. de
satis(datione) tu(torum) II ^^. De hac autem subiectione imperatoris ad papam no(ta) X.
successoribus.
30
ff'.
di.
'quoniam'26,
Extra qui
fi(Ui)
bilem'-'* per Osti(ensem) et in
de
Innoc(entiura)
le(gitimi) 'causam"-'' in glosa et
sunt
Summa
fo(ro) com(petenti) c.
le(gitimi) 'causam'
c.
'per venera-
'Ucef^" et per glo(sam) Extra qui
fi(Ui)
sunt
^'^.
Sed adhuc obstat responsioni ad questionem, quod non fuerunt partes vocate coram
de re iudi(cata)
domino papa in treugarum indictione, quod fieri debuit, ut \4detur
1.
de unoquoque^", C. quomodo et quando iu(dex) 1. 'ea que"^^ et si per vim vel
Potuisset
aUo mo(do) 1. fi(naU)'^ et si adver(sus) cre(ditorem) auten(ticas) omnes^'.
ff".
Ps. 18.
1)
(II,
Di.
7) c. 1
11)
Auth.
1, 6, 2.
21) Dig.
de treug.
29)
c.
10
V)
7.
i)e. 13
1).
et
86.
1,
2).
(IV,
(I, 6).
13)
1,
24,
de
23
2.
26)
1,
et
26
c.
C.
X de
XV qu.
(!
c.
.>*
6) c.
6 C.
1,
Di. X.
31) Cod.
43,
23)
c.
7.
c.
10)
c.
U)
25 C.
qui
13
Dig. 30, 113,
filii
(IV,
14).
(I, 8).
20) Dig. 2, 3,
17).
24} c.l
28)
33) Cod.
15) Dig.
5.
XXIV qu. 3.
32) Cod. S, 6, 2.
de iudic.
c.4Xdc auctor.
19) Auth. 17, 2.
12, 6.
27)
7,
3)
2 in VI. de sentent. (II,
qtt. 1.
iud. dd. (I, 29).
47.
maiorii. (I, 33).

(l.
XXIV
C. XXIV qu. 3.
c.
18) Cod.
1, 16, 3.
30) Dig. 42,
3
9)
1:>).
c. 21.
offie.
2)
5) c.
17).
hemf. (III,
c.
25) Inst.
X de foro (II,
de dcct.
17) Dig.
2.
1,
22)
21, 2, 1.
(I, 34).
34
qiii fdii
12) Cod. 12, 63.
16) Dig.
1,
e.
8)c.lX ut
XXII.
35
e(iusdem) ti(tuU) per eundem, et per ipsura et
c.
13
1.
Md.
2, 37, 1 ct 2. 59
fortassis imperator,
enim
fuisset vocatiis, tale quid proponere,
si
treugas
cum periculum
cito fuit,
esset in mora, sicut spernitur appellatio et proceditur ad
ea non obstante, quando periculum est in mora,
mento)
10
1327
12.50.
quod movisset dominum

non indicendas, 1. de arbi(tris) 1. 'sicuti' et 1. 'pre' '.
Solutio. Ad hoc respondetui*, quod potuit dominus papa treugas indicere, partibus
non vocatis et etiam invitis, quia cum non posset non esse notorium, quod ex eorum
guerra et discordia, que ex coniecturis verisimilibus iminebat et quasi videbatur incepta
ipso facto, multa pericula animarum et corporum et scandala orirentur, occurrendum
papam. ad
Nr.
1313.
penam
et irri(to) te(sta-
'quid tamen'^ et que in frau(dem) cre(ditorum) 'ait pretor' 'si

Et etiam ubi proceditur in notoriis, si est in mora periculum, potest omitti
quis"
'si
I.
debitorem'
de iniu(sto) rup(to)
ff.
*.
monitionum solennitas, ut no(tat) Tnno(eentius) Extra de coha(bitatione) cleri(corum) et muli(erum) c. 'tua'* eirca me(diam) glo(sam) et legitur et no(tatur) de sencitatio et
ex(communicationis) 'constitut(ionem)' in
(tentia)
'ij
fi(ne)
sed preceptum quoddam, quod
est actus iudicialis,
Unde
oecurratur, et est dilatorium, non peremptorium.
concedi exceptio dilatoria per rescriptuni,

(cibus) i(mperatori)
est tarde esset
id
[offerendis]
potest
ita
Unde
'quotiens'^
I.
expectare iudicium,
superioris, ut pericuHs
officio
istud
I(ex) dicit,
preceptum, C. de pre-
quod serum
Item posset
potest'
ambo
*,
de
sicut dicitur
ergo
invitis,
eis
fieri
nec possent
lationibus 'non tantum' filnali)" et
'quod
q. IIII. 'ipsa pietas' []

25
si'
nam
mora
II*'''.
iu(ris)
ff.
'qui
I.
de appel-
et XXIII.
I.
I. 'penultimo'
necesse eos vocare, presertim quia prius
de quest(ionibus)
Unde non
".
fuit
'"
fuerant per cardinales domini pape nuntios super hiis informati et requisiti.
Item non obstat responsio quam

suum, ut hic
Ad quod
fecit imperator, scilicet qiiod ipse
erat, quia rex
Robcrtus
in
suspitio gucrre,
et
est vassallus imperatoris
pro comitatu Provincie.
operis nuntiatio vel ubi est iustus
fit
est
expectandus casus, sed ante tempus est occurrendum,

I.
I.
S 'opus' et
I.
'pretor'
et
I.
I.
'pretor' 'sive' et
I. ''
et
sed
in actu,
sufficit
quando petitur dampni infecti cautio

metus armorum. Nam in hiis et similibus non
sicut dicitur
vel
infec(to)
nullam guerram
sua iusticia contra vassallum
respondeo, quod treuge non requirunt guerram necessario
probabilis timor
tione)
35
de regu(Iis)
retrahuntur invisi et iuvantur,
habebat cum rege Roberto nec debet impediri dominus
30
ff.
I.
vel unus aliquid allegare, quare non deberet periculis obviari,.
qui volunt perirc,
illis,
non vocatis,
eis
est iudicio,
edicto, et ideo, ubi est in
periculum, permittitur vindicta, C. quando licet unicuique sine iu(dice)

20
partis potest
absentia
sicut in
fieri
subiugamur
[ut]
Preterea istud non
VI^.
li.
ex
fit
'stipulatio'
1.
per totum, et de
de no(vi) oper(is) nun(tia 'opus''*, et de damp(no)
ff.
et [vi] ar(mata)
vi
1.
III.
quis' '*
'si
Hic autem de
et hoc est omnibus notum, quare
fuit occurrendum, C. ad Velleian(um) 1. 'antique'" et in qui(bus) cau(sis) non est in
integ(rum) re(stitutio) nece(ssaria) I. ultima". Preterea per hoc imperator non expedieet C.
quando
licet sine iu(dice)
uni(cuique)
I.
guerra et discordia
I'^
periculosa iminebat timor et verisimiles coniecture
batur in iusticia contra vassallum

40
quin posset procedere sicut dominus
si
vellet per
eontra ijisum, sed non per guerram et actum inordinatum, C. de ac(tioni)bus et obH(gationibus) 1. 'negantes" '". Nec inter ipsos, sicut inter dominum et vassallum,
indicebatur per dominum papam treuga, sed tanquam inter imperatorem et regem'' non
viam
sibi
iusticic
subditum ratione regie dignitatis et regni
1250.
1)
<s
unica ed.
^)
Dig.
4, S,
de cohabit. (111, 2).

8)
Dig. 60,
17, 36.
12) Dif/. 39,

16)
Cod.
1, 1,
J8;
aUeram non
5)
c.
9)
11 et 20,
4, 29, 23.
") sequitur Sicilie
9 in
Dig. 40,
2)
inveui.
VI
de sent.
1, 6.
Big.
.5.
sunt
fi(Iii)
c.
-JS, 3,
excomm. (V,
18) Cod. 4, 10,
1.
9.
^)
6, 9.
6>
11).
10) Dig. 4S, 18,

13) Dig. 39, 2, 7 et
ef 21, 3.
17) Cod. 2, 40,
subpunctmu
ar(gumentum) Extra qui
1,
26.
U)
Diy. 42,
Cod.
1,
11)
T,
Jd, 2.
C.
Dig. 43, 16,
10, 16.
24 ^ 5 C.
3, 6.
4)
c.
7) Cod. 3. 27, 2.
XXIII
qii. 4.
Ib) Cod. 3. 27,
1.
APPENDIX
1328
le(gitimi) 'per venerabilem'
VII.
etiam quod
de iure, C. unde vi 1. I.', Extra de

de sen(tentia) ex(communicationis) 'dilecto'
spo(liatorum)
VI.]
[li.
de ap(pellationibus)
et
licita
'cum olim'^
et
'dilectis'
^.
(iuestio.
III.
est,
domini pape defensio, quo
scilicot
resti(tutione)
est
Tertia questio
[est]
et
indictio, sed sui vassalli et terre sue,
treugarum
Advertcndum
et in iuribus iillcg(atis)''.
regiam dignitatem ab ecclesia et domino papa habeat et

eius subditus et vassallus, non fuit solum quoad imperatorem
cum rex regnum suum

teneat in feudum et sit
utrum dominus papa potuerit iuramentum ab imperatore exi-
quod regnum Sicilie non offenderet nec offendentibus faveret et cetera.

Videtur quod non, quia superfluis cautionibus non est aliquis onerandus, ff. de procu(ratoribus) 1. 'non cogendunv " in fi(ne) et ut in po(ssessione) le(gatorum) l..'hec stipulatio"' in fi(ne) et tantum valet generale in omnibus, quantum speciale in singulis, ff.
gere,
lo
de admi(nistratione) tu(torum) 1. 'si duo"*. Hic autcm superfluum videtur iurare, cum
prius iurasset fidelitatem et multa alia capitula, sub quibus istud potest comprehendi.
Ergo
et cetcra.
Item
licet
teneatur non offendere, tamen non tenetur super hoc ut videtur cavere,
D. de condi(ctione) causa da(ta) causa non se(cuta) 1. 'dedi'" in prin(cipio). Debuit enim
de hoc sibi prospicere dominus papa a principio et ideo sero petit, C. de here(ditate)
Et videtur casus quod ab imperatore non debet exigi iura1. II ^^.

mentum, nisi illud quod LXIII. di. 'tibi domino' continctur, ut e(adem) di. 'quia sancta' "
secundum IIugu(cci)o(nem). Sed littera 'hoc' non bene sonat, sed magis consonat, quod
vel ac(tione) ven(dita)
ab electo
papam non
in
sunt promissiones vel iuramenta
extorquenda,
nisi
20
consueta.
Solutio.
Contrarium est tenendum,

ad Car(bonianum)
videntur, nisi
1.
nam
in
rebus arduis et periculosis cautius est agendum,
ultimoi'', XLII.
I.
speciaUter
caveatur de
di.
'quiescamus'
Unde
illis.
fuisset
licet
generaliter
fuissent expresse in iuramento niulte terre, provincie, civitates et castra,
videbatur neglectum
inferiora,
Regnum, (juod maius

'apud Labeonem'
et nobilius erat,
'hoc edictum'^^,
1.
si
dubio voluit dominus papa
in tali
lc(gatorum) causa ca(veatur)

cibiis)
1.
Item cum
tot
cui'^'',
in
debuit dominus papa precavere potius
quam
1.
si
'si
de
ff.
ex
invadere ct offendere,
'senatus'^' in
1.
Et idco etiam secundum
-".
quis ex coniecturis verisimilibus de turbatione vel
baratatione vel inobedientia aut subtractione habeatur suspectus, et etiam a domino et

si
contra servum et uxorem
1250>
1)
c.
f)
13
sequitur de
qui
filii
de sent. exeomm. (V, n).

8) Dig. 26, 7, 51.
esse
16)
20) Dig. 2, 8,
7, 2.
ed.
5)
c. 5,i
13)
c.
de scvicia habeatur suspectus,

K) resciipto
2) Cod. 8, 4,
(1V,17).
X de apiKll.
9) D/. 12, 4, 3.
Dig. 37, 10, 1, 11.

6 Di. XXIIL
c.
tanquam
2 Di.
si
remedium querere
pre(sidis)
offi(cio)
fideiussor' fi(nali)
pervenissent,
talia
Regnum
post causam vulneratam
huiusmodi iuramentuni,
et qui satisda(re) co(gantur)
canones iuratoria cautio exigitur,

viro,
39
ut
Auten. ut onin(es) ob(ediant) iu(di-
dominum papam
pericula iminerent et ad
et ideo potuit exigere
ff.
'*.
quibus verisimiliter timebatur, quod imperator intendebat
fi(ne)
que erant Regno
posse comprehendi
illis
caveri et iurari. ut via mahciis tolleretur,
is
'si
25
iuratum et
Extra de rescriptiss c. 'sedes' ^*, ff. dc iniu(riis)

XXIII. di. 'quanquam' '''. Non fuit ergo mirum,
sibi
I.
provi(nciarum) 'arripiat'
omissum nec sub
scienter
et
ff.
que notanda sunt neglecta
et
^^,
B)
1.
14)
c.
1,
c.
11)
15
11.
c.
6 in VI.
Est potius Dig.
36, 3, 14.
de restitid. (II,
6) Dig. 3, 3, 45.
10) Cod. 4, 39, 2
XLIL
iuramentum
c.
(11,28).
17) Videtur esse Dig. 36, 3,
exigitur
c. .33
et
de rescript.
18)
7)
28 Di.
LXIIL
(I, 3).
Auth.
4)
13).
73, 4.
12) Videtur 45
15) Dig. 47, 10, 15, 26.
19) Dig.
1, 18, 16.
MEilORIALIA ET DISQUISITIONES.
de non offendcndo servum vel uxorem, C. de
'presenti" sane'' et Auten. de mo(nachis)
XYII.
cusane"^,
IIII.
q.
'metuentes' et
c.
a subdito iuramentum exigitur,
'cum
suspectus habeatur super
si
ec;clesias)
confu^îunt)
XXVIII.
igitur"^,
XXXII.
*,
'ex transmissa' et
c.
1329
illis,
q.
ecclesiis"
in
et
'
de iudi(cibus)
ff.
'de bene-
I.
Et etiam
super quibus vel iuravit
Unde
omnibus"'*.
'in
1.
'legebatur'
c.
cum dominus
hic
papa ad suspicionem rationabiliter esset ductus, potuit et debuit precavere, ff. ad le(gem)
1. 'in l(ege) Aquilia" ".
Et ex causa superveniente cautio renovatur.
ut in
pos(sessione) le(gatorum) 1. 'plane''".
Ratione igitur dubii iuris et facti et iminentium
periculorum remedio opus fuit et cautela iuratoria exigi potuit per iura et rationes
Aqui(liam)
jo
ff".
aileg(ata) et
ut
XXIII.
q.
YIII.
pridem'ii.
'ut
c.
Item cum pacem facere inter principes

supra probatum est, et sic pacem quoad
u facere iuramento firmare, ut

Rursus
'hac edictali'^^,
1.
ad ecclesiam pertineat,
et alios christianos
se requirere,
per consequens potest eam

Li. Feu. de pace iura(mento) fir(manda) in recepta et
in
domo
pro
si
vilissima
domino domus
vicine
minantis michi licet petere cautionem. preses etiam ex officio facit caveri.
80
publicam domus
sit
regno et populo,
si
infect(o)
8(ancta) ec(clesia)
quod
si
pellitur
muho
posita ruinosa,
1.
'^
de
et
presi(dis)
of^ficio)
'ad curatorem'i',
'sanctimus'
1.
fortius videtur
eidem ruinam aut timetur
quis minetur
per to(tum)
infec(to)
damp(no)
25
1.
'de Sira-
di.
c. iitteras"''.
cautio est prestanda, Extra de ma(ioritate) et obe(dientia)
et a debitore
et c.
quis
constituimus'
'id
c.
dicto'^ Extra de restiitutione) spo(liatorum)
ad
qui
liiis
-si
Nr. 1250.
1313.
et
1.
dobere peti cautio pro uno

eius offensa, ff. de damp(no)
'preses provincie
inspecris"
persone digniores sunt rebus,
Unde ex hoc
^'^.
ubicumque
inolevit usus,
de
ff.
presi(dis)
offiicio)
1.
'',
et
C. de
de
sacro-
iusticia viget,
quis ab alio timeat se offendi, petit ab eo sibi caveri, ne offendat, et
ad hoc per supcriorem,
ruinam
supra viam
si
com-
ille
g 'ne potentiores'
'illicitas'
et 'ne tenuis'^'.
Argumenta contra non obstant, quia non
est cautio superflua, sed valde utilis et
Nec
quasi necessaria. ut futuris periculis occurratur.

in
primo iuramento
fuit,
de ven(tre) inspi(ciendo)
ff.
Item non
30
et suspicio probabilis supervenit,
est ratio
1.
cautum
isto
specialiter
I.^".
eadem, sed diversa de
cavere, ut in l(egibus) dedi, et de
erat de
propter quod novo remedio opus
illo,
illo,
qui ex natura obligationis non tenctur
qui est ad cautionem vel iuramentum obligarus,
ille cavere et iurare non teneatur nisi ex causa, ut in l(egibus) omnibus,

tamen cautionem prestitam, presertim obscuram vel ex causa superveniente suspectam aut non sufficientem renovare vel si videatur omissa, prestare tenetur, ff. qui
satisda(re) co(gantur) 1. quoriens''" et de usufruc(tu) ea(rum) re(rum) que usu consuEt sic est in casu presenti
quia
(muntur) 1. 'hoc senatus' I.^", ut dictum est supra.
imperator tenetur pape ad iuramentum fidelitatis, ut est supra dictum. Est insuper
quia dato quod
iste
j5
Romani
ecclesia et
iuramentimi, ut
ab imperatore huiusmodi
pontifices in possessione vel quasi exigendi
cronicis invenitur.
in
IIII.
40
Questio.
utrum domino pape licuerit imperatori precipere, quod a

non reversurus ad eas sine sua hcentia speciali.
Et videtur (juod non licuerit, quia hoc est quedam pena, ff. do interdic(ris) et
rele(garis) 1. 'relegatorum' g I. [et ] 'consritutura' et 1. 'exilium"^!. Et ubi non est culpa,
Quarta questio
Roma
1)
,3
5)
c.
[est],
et terris ecclesie recederet,
5 C.
Cod.
1,
]>, 6, 6.
XXXII qu.
5, 1, 41.
13) Di(j. 39,
1.
9) Dig. 9, 2, 40.
14) Dig.
2.
18) Dlg. 25, 4,
1.
Auth.
2)
6) c.
et
-,,
praef.
X de
1,
18,
7.
3)
IS Bi. 28.
c.
restit. (II, 13).
10) Dif/. 36, 4,
19) Dig. 2, 8, 6.
LL. CO.ViTlTUTlOJiES IV.
V,
11)
4.
15) Dig. 39,

20)
Dig.
c.
1)
17 C.
2, 46.
7, 5, 3, 1.
c.
4)
et
10
XXIII
16) Cod.
c.
32
qu. 8.
1, 2,
et
de maior.
12)
(I, 33).
7,
et
1,
15; S.
167
qu. 4.
8)
Fead.
Coit.s.
17) Dig.
21.
21) Dig. 48, 22,
XVH
S6 0.
Dig.
II, 63.
18, C, 2 et 5.
APPENDIX
1330
C'
non debet esse pena,

1.
'sanctio"
1.
ad l(egem) luli(am) de adul(teriis)

pena talis imponi sibi non
et
cura imperator non dicatur deliquisse,
Unde
'Gracus'^.
de penis
VII.
debuit, ut videtur.
Item Ronia comnuinis
est patria,
ad munici(palem)
ff.
1.
'Roma"
Ergo
^.
et cetera.
Solutio.
fundum
Contrarium est dicendum, quia quilibet privatus potest alium prohibere, ne
suum
ei
verteret vel auferret,
de
nundinas"'', et
torum)
'olim"
c.
exeat,
de
expellere
ct
Undo
violenter,
1.
potest et
fi(nali)'',
possessionem inter-
sibi
si
de ser(vitutibus)
ff.
'iniuriarum"
1.
po(ssidere) 'qui ad
'clam
la
Extra de restitutione spo(liaecclesia contra talom posset censuram ecclesiasticam exer-
ar(mata)
et
agrum"*,
'per
1.
iniu(riis)
de acqui(renda) pos(sessione)
ff.
et \i
vi
^.
de
Extra
cere,
'divus"^ et
1.
fundo
ut de
precipere,
aqua
ut C. de ser(vitutibus) et
ingrediatur,
ru(sticorum) pre(diorum)
III.
[1.]
'dilectis" ^"
ap(pellationibus)
quis"*,
'si
et
de
ex(communicationis)
sen(tentia)
'dilecto'11 [li.VI].
Item
culpam,
ff.
provinciarum
presides
sicut
de interdictis et rele(gatis)
aliquibus
propter
suas
provincias
interdicunt
'relegatorum" in prin(cipio) et 'interdicere"
1.
^^
i',
ita princeps ecclesiasticus potest alicui interdicere terras suas

et de pe(nis) 1. 'moris"
ex causa, ar(gumentum) Extra ut lite non conte(stata) c. 'quoniam" 'si vero"^*, maxime
quod vi aut clam 1.
quando timet ex hoc sibi periculum vel preiudicium iminere,
ft".
1.
t?
I.i',
et vi ar(mata)
XI.
1.
'vim facit"'" in
fi(ne),
unde potest
relinquit,
censura
ecclesiastica
Possumus enim prohibere aliquem non solum ne
^''.
'petimus"
q. I. c.
non
alterius possessionem libere
vim vidctur facere qui
et
fundum nostrum, sed ne
ibi agat, et si
quid
meo positum
solo
in
fuerit,
de
ff.
vi
20
compesci,
ingrediatiu"
possum auc-
amovere, C. de servi(tutibus) et a(qua) 'per agrum"*- et ff. ad l(egem)

Unde preceptum domini pape fuit licitum et honestum,
ecclesie
et
turbatio
ac
populi seditio vitaretur, C. de hiis qui ad ec(clesias)
ut damnum
'",
confu(giunt) 1. 'denunciamus"
et ab imperatore cum devotione debuit adimpleri,
XIX. di. 'in memoriam"^", presertim cum in eo sufficiens dihitio sit adiecta, illo etiam
argumento, quia si qui de suis terris et provinciis ad Urbem se transtulerint sine causa,
sunt ad terras et provincias proprias remittendi, cuiuscumque sint fortune vel dignitatis
toritate propria
Aqui(Ham)
'quemadmodum" ".
1.
omni perempto, in Auten. de questo(re)

'ex hoc"î et de manda(tis) prin(cipum) fi(nali)''^^,
privilegio
'si
vero aliquos"
et
bene
facit
30
VI. et
collat.
XXIII.
25
q.
VIII
'ut
pridem"-'.
Non
argumentum in contrarium, quia hoc non fuit factum in penam impecausam et ecclesie iusticiam exequendo et terram ecclesie propriam
defendendo, ut licuit sibi, papa hoc fecit. Nec est Roma communis patiia ad morandum, nisi quantum neccessitas hoc requirit, cum sit ecclesie eius dominium ex donatione
ratoris
obstat
sed ob
Constantini et confirmatione Lodovici
obstat
1250.
'')
ff.
dicatur,
si
transire per eas et
earum
c.
')
1) Cod. 9, 47, 2J.

6) Difi. 47, 10, 13, 7.
X de appell (II, 2S).

U)
48,19,9.
XI
usu approbato, XCVI.
qu.
22) Aitth. 17,
c.
17.
sequitur delet. ecce

'2)
Cod.
,<y,
6 2
23)
X
9, 2,
c.
ut
lite
29.
17 C.
8) Dig. 43, 16, 3, 6.
excomm. (V,
XXIII
1,
qii. S.
20)
12, 5.
24)
C. 13.
9)
c.
12
de
5)
1, 1.
r.
3 Di.
14 Di.
U)
XIX.
XCVI
Dig. 43,
Big.
fortius
17)0.19
16, 11.
c. .30
c.
13) Dig.
et 10.
21) AtUh. Sl, 9

25)
S, 3, 16.
10)
restit.
12) Dig. 4S, 22, 7 pr.
11).
Ib) Dig. 43, 24,
(II, 6).
19) Cod.
imo multo
4) Cod. 3, 34, 11.
3) Dig. 50, 1, 33.
1.
sent.
c.
9, 4.
Diy. 41, 2, 6,
11) c. 6 in VI. de
suis.
imperatori in terris ecclesie morari et
est
vias publicas, sicut cuilibet alii hoc liceret,
7)
18) Dig.
1.
quod licitum
'Con-
di.
satis ostenditur.
licitum fuit
Xon
C.
et
LXIII. di. 'ego Lodovicus"^'' et in iuraniento impcratoris

pape iniungere, quod recederet ab ea et aliis terris'
stantinus"-*,
Unde
imperatoris
35
Di.
et
praef.
LXIIl
Nr.
1313.
12-50.
1331
advocatus ecclesie et patronus. Respondetur enim, quod imperator non

potest dici princeps in terris ecelesie, que ab eius potestnte omnimoda sunt exempte.
Unde ubi maxime subest iusta causa, potest ab eorum dominio prohibere ingredi vel
morari. quia per hoc posset ius aliquod in terra ecclesie forsitan vendieare et ecclesie
qui
sibi,
est
preiudicium generare, ar(gumentum) Extra de fo(ro) compe(tenti) c. -Roma^na)' 'nec

clericos' li. YIi.
Preterea quia cum de movendo guerram contra regem Robertum
et de invadendo Regnum merito timeretur et propter hoc iuramentum requireretur ab
ad Regnum nisi per terras ecclesie. potuit et

de iti(nere) ac(tu)que priva(to) 1. 'veteres"^ et ne quid
-quominus" *. Posset etiam talis prohibitio fieri, ne forte
eo, nec erat ei ingressus seu accessus
debuit
10
in
prohibitio
fieri
ei
flu(mine) pu(blico)
imperator
fi(at)
ff.
1.
aliquid possessionis, dominii aut usus trahendo
sibi
vendicaret,
talis,
cum etiam de Urbe eadem
moram
in eis
imposterum
die qua coronatus est teneatur exire
secundum
ordinationes antiquas.
Questio.
V.
Quinta questio
i.s
Tuscorum
est,
supposito quod imperator significaverit domino pape rebellionem
quod per sententias interdicti et excommunicationis ipsos a

rebellione compesceret, quod dominus papa facere non curavit, uti-um ex hoc imperator
possit de iure a domino papa vel ecclesia se reputare gravatum.
Et est ut videtur inter
et requisiverit,
effectus, an imperator a iuramento et fidelitate, quibus est

domino pape et ecclesie obligatus, se possit excusare, quia eius quod promisit vicem
non recepit a domino requisito.
Yidetur quod possit imperator iuste conqueri, se in hoc fuisse gravatum, quia
eeteros huius questionis
20
vicem tenetur vassallo,

25
no(va)
XXII.
for(ma)
fidel(litatis)
XCV.
XII.",
li.
servare tenetur.
C.
ultima
q.
c. I. '
fruc(tibus) et li(tis) ex(pensis)

sacris"
dominum defendere
seu fidelis tenetur
sic[ut] vassalhis
di. c. "esto"
et iuvare,
circa
doniinus reddere
sic
fi(nem)
Feu. de
in Li.
et
de proxim(is) sa(crorum) scri(niorum)
et
fi(nali)''
Si ergo sibi fides
^.
Est enim equalitas observanda, C. de
fi(nem).
circa
1.
forma'
"de
de pac(tis) 'cum proponas'
et
'
1.
4n
ab ecclesia non servetur, nec ipse

de transac(tionibus)
diversa'
'si
^^,
Exti-a de iureiu(rando) 'sicut"'^.
Item potestas
30
pontificalis et
XCVI.
imperiahs debeiit invicem se iuvare, cum una alterius
'cum ad verum"^'^ et X. di. 'quoniam' ^^, XI. q. I. 'petimus"i*,

Extra de of(ficio) or(dinarii) 'quoniam in plerisque" ^'. Unde no(tat) Inno(centius), quod
ecclesia ad requisitionem imperatoris debet rebelles imperii compescere et domare,
eget auxilio,
di.
de fo(ro) com(petenti)
Exti-a
'Ucet" ^^ no(ta).
Solutio.
Ad
hoc respondetur, quod non potest imperator se de iure reputare gravatum

Cum enim
nec a iuramento, quo tenetur pape et ecclesie, absolutum nec relaxatum.
iustum,
non
fuisset
excommunicationis sententia non sit sine cognitione cause ferenda,
quod dominus papa Tuscis non vocatis
cognitione cause non prehabita interdicti et
et
excommunicationis in eos sententias protulisset, XI. q.III.

^"
de appell(ationibus) 'reprehensibilis'
1250.
1)
C.
45 9)
13)
XXII
Cod.
c.
'')
c.l
qit.
20)
c.
in
de foro comp. (II,

CoHs. Fcud. II,
10) Cod.
2, 3, 16.
VI
-5)
8 Di, X.
48
c.
'nemo'*',
'sacro'^.
praecedit in ed.
.5.
foro comp. (II,
'sententia'''-!'', II. q. I.
de sen(tentia) ex(communicationis)
et
14)
2).
c.
17)
19 C.
c.
2,
4, 14.
XI qu. 1.
C. XI qu. 3.
Dig. 43,
2)
2).
7.
6) Cod.
11)
13
c.
15)
18)
c.
c.
14
X de
X dc
11 C.
3)
19, 4.
7, .51, i>.
II
pro Dig. 43,9, 1?
4)
Di.
S) c. 7
(II, 24).
12) c. 6 Di.
iicreiur.
offic.
qu.
An
7) Cod. 12, 19, 2.
1.
iiul.
ord. (I, 31).
19)
c.
26
16)
c.
c.
18
XCV.
XCVL
X de
10
de appellat. (II, 28).
de sent. e.rcomm. (V,.39).
167*
APPENDIX
1332
Nec
simplex
prima eausa
vassalli. ut quis fidelitate privetur
sufficit requisitio
Feu. que
Li.
fuit
VII.
be(neficii) ami(ttendi)
c. I.,
'
ff.
seu proprietate. ut in
de pig(neraticia) ac(tione)
convenerit'^ Extra de sen(tentia) ex(communicationis) 'constitut(ionem)' et
'si
mus'
li.
fis(ci)
c. 'statui-
YI^.
Itcm plerumque subditi babent iustam causam superioribus resistendi, C. de iure

1.
'probibitum" b. X.* et in qui(bus) cau(sis) colo(ni) do(minos) su(os) ac(cusare)
vale(nt)
L^
1.
de meta(tis)
et
'devotum"
1.
XI[I].* et de appell(ationibus)
li.
'quoniam'".
1.
Nonne etiam possunt ecclesie iuste consuetudines, privilegia vel conventiones inter subditos et eorum superiores, contra que si domini veniant et eos opprimant, gravant eos
et ipsi resistere possunt? Certe utique. Dominus ergo papa male faceret, in cuius maniimperatorem
bus, ubi inter

si
ad solam
et
et subditos versatur contentio, est de
ambigua
lo
re iudicium,
simplicem requisitionem imperatoris dirimeret questionem et ferret ex-
commiinicationis et interdicti sententias quasi in convictos et rebelles, monitionibus et

cognitione debita non premissis,
vi
et vi ar(mata)
de acqui(renda) pos(sessione)
ff.
Extra qui
'colonus"' in fi(ne).
1.
bilem''", XI. q. III. 'non semper"
11
et
aliis
1.
'si
quis rem'* et de
smit le(gitimi)
fi(bi)
c.
'per venera-
se(quentibus) multis,
c(apitubs)
15
de re
ff.
uno quoque"^- et C. si per vim vel ali(o) modo 1. fi(nali) '^^ et facit quod
no(tat) Inno(centius) Extra de ofi^ficio) or(dinarii) c. I^*.
Rursus attendendum est, quod imperator guerram movebat, non se defendebat,
quare non sic de facili ad invadendum prompta iuvatrix esse debet ecclesia, sicut ad
iudi(cata) 'de
defensionem ipsius,
dicatur,
non
consu(etudines)
regni
inci(piunt)
l(ex)
ab abo invaderetur et impugnaretur
si
c.
I.
est tanta ratio vel neccessitas
feudum teneat ab eo nec

cause eognitio,
piin(cipium)i^.
imico circa
domino
quanta est ex converso,
ei iuret,
cum nec
hoc debet magna ver-
et in
etiam preiudicat factum prelata eeclesie,
ss
non omitto, quod Constantinus imperator dedit

q.
terram illam Romane ecclesie et Romam ipsam et ista confirmavit et renovavit et
etiam Lodovicus. XCYI. di. c. 'Constantinus"''', LXIII. di. 'ego Lodovicus"'". VnAe
iuvando imperatorem quasi illius terre dominum derogaret honori et iuri suo et ecclesie
et se non dominum fiiteretur et contra se ipsum iuvaret, (juod facere non debet, ut
30
sari
XYI.
YI.
'si
ut
dicto
episcopum"^^.
dicto ciâpitulo) circa
conduc(ti)
c(apitulo), nec
Et quidquid
prestandi vassallo,
auxilii
20
ut in Li. Feu. hic fi(nitur)
lilud etiam
fi(nem)
ct
communia pre(diorum)
ff.
1.
loca(ti)
'quicquid"''* et
et
insulam" fi^nab)^".
Et dato sine preiudicio quod imperator se
gravatum, non esset propter hoc imperator a iuramento et fidelitate
'qui
1.
posset reputare
liberatus nec terras ecclesie sibi liceret invadere sine infidelitate et transgressione proprii
iuramenti,
ut
in
qua(hter) do(minus)
solutio
Li.
Feu.
de
propri(etate)
fe(udo) si(ne)
pri(vari)
de(bet)
cul(pa)
c.
non ami(ttendo)
'ex facto"^^.
ad contraria argumenta, quod non est tanta neccessitas debiti

sic ut continet tanta impugnando, sicut defendendo.
Et quia
vassalhim,
cause cognitione procedere non debuit, ut est dictum,
c.
L^' et
in dubio sine
nec contra se et ecclesiam re
ipsa fateri.
40
YL
Questio.
Sexto queritur, supposito quod Robertus Tuscis et

staret auxilium
gentes suas de
et
Regno
et existens
in
aliis
inimicis imperatoris pre-
Eegno suo
iusserit in
ipsorum
1250. ) anacoluihon^
1)
Cms. Feud.
4) Cod. 10,
1,
II, 2J.
qti.6.
11)
10)
14)
5.
c.
2)
5) Cod. 11, 60,
5.
9) Dig. 43, 16, 12.
13) Cod. S,
35
Per predicta patet

subsidii domino ad
13. 14.
21) Cons. Feud. I, 20.
c. 1
Di.
C.
13
de
off.
XCVL
Dig.
13,
6)
1.
qiii filii
7,
IS.
Cod. 12, 40,
(IV,
18)
c.
30 Di.
3 in
7)
Cod.
5.
11)
17).
iud. ord. (I, 31).
22) ibid. II, 47.
3) e. 9 et
15)
LXIIl
C.
92 C.
XI
VI. de sent.
7,
62, IS.
qu.
3.
Cons. Feud. II, 2S.

1%) Dig. 8,4, 10.
excomm. (V,
11). 45
8) Big. 41, 2, 20.
12) Dig. 42,

16)
iOi)
c.
3 C.
1,
47.
XVI
Dig. 19,2, 30.

50
iMEMORIALlA ET DISQUISITIONES.
1313.
Nr. 1250.
133.3
subsiclium contra imperatorem predictum.
licet de hoc non constet. et dato quod connon tamen constat, utrum iustam causam habuerit faciendi. liceat imperatori
Regnum Yiolenter intrare, quod est patrimonium proprium ecclesie, et ilhid impugnare,
ut capiat dictum regeni. taliter ut asserit imperator, licet non constet dehnquentem in
staret,
suum
et vassallum
ipsum
Et videtur quod
ratione comitatus Provincie.
Certum
sic.
imperatorem graviter dehquisse,
enim dictum regem,
est
talia
si
fecisset,
contra
iustam causam excusationis haberet.
Taha quidem
sunt contra fidehtatem et est ingratitudo. per quam feudum perdere debet, cum non
sohim rem sibi difticilem faciat, sed ipsum quem iuvare teiietur impugnat et cum ini10
micis amicitias suas coniungit,
nisi
ff.
de
offi(cio) pre(fecti) uribis)
I.
1.
'cum patronus'
C. de inoffi(cioso) te(stamento) 'hberi'^ et in Li. Feu. que fu(erit) pri(ma) eausa be(neficii)
ami(ttendi)
reg(ni)
15
c.
per totum et
et
I.-'
servum fugitivum hcet querere et capere

seu decuriouem suum in territorio aheno,
cri(minibus) aga(tur)
1.
q.
ult(ima)
ff.
de ser(vo) fugi(tivo)
'generah' U.
1.
Unde
sicut
capere Heet coartalem
'dominus"^ C. ubi de
1.
X.**,
consu(etudines)
forma*^
'de
c.
in prediis alienis et curie
de decui-i(onibus)
et
I.''
hic finitur l(ex), deinde
ti(tulo)
'domino guerram faciente"*. XXII.
c.
sic
licitum fore videtur
suum vassalhim querere et capere ubicumque, maxime principi, in quem crimen lese maiestatis dicebatur commissum, quod est capitaliter puniendum, C. ad l(egem) luli(am) maiîePreterea fihi Israel iuste impugnaverunt Amorreos quia eis per
statis) "quisquis" ^.
terras eorum transitum denegaverunt, XXIII. q. II. e. fi(nah) '* et in Deuteronomio '^
,
21)
Item cum voluntas

et
iuriis'
'verum"
1.
Regnum
^^,
et
propositum distingant maleficia,
et imperator
ff.
de
iniu(riis)
1.
'qui in-
non habeat propositum nec vohintatem dampnificandi
nec ecclesiam. sed capere delinquentem. videtur
hoc hcere.
sibi
Solutio.
Contrarium
85
tenendum quantum ad
est
ilhid
de
quo queritur.
Ad
hoc enim ut
hceat per territorium alienum transire, duo requiruntur. scihcet quod transitus eius
alicui
innoxius et quod subsit iusta causa, quorum utrumque liic defieit. Constat siquidem
quod impugnatio talis et transitus non posset esse innoxius, quod cum non sit dubium.
quod Regnicole doniinum suuni vehent defendere, sequerentur hominum ecclesie strages
sit
30
multe, violentie, incendia et rapine, destructio civitatum et castrorum et aliorum locorum
ex quibus necessario multa inferrentur ecclesie nocumenta, cuius dominium est

Regni et habitantium in eodem, Extra de re iudi(cata) 'ad apostolice" h. YI.^^,
ad hoc XI. q. I." 'pervenit' ^*. Xon hcet ergo hoc sibi facere, imo periurium incurreret
taUa faeiendo, sic[ut] loquitur et intelhgitur I. di. c. 'omnes" ^^ et XXIII. q. II. c. fi(nah)''',
ecclesie,
dicti
36
C.
de metallar(iis) et metal(hs)
1.
'quosdam"
XI
h.
^''.
dehnquentes fugiant ad alienas provincias

eis, non debent ilh iudices vel superiores, in quorum provinciis dehquerunt, illas provincias invadere, ut capiant dehncjuenles, sed ad eos mittere et requirere, qui provincias illas regunt, quod sibi puniendos remittant, ff. de require(ndis) 1.
Item" cum
vel morentur in
4o'divi"i"
de accu(sationibus)
et
com(petenti)
1250.
lOj
in
c.
ed.
IJ,
],
Dip.
c. 1
in
11) Beut.
fiu. 3.
18) Dig. 48, 17,
[h.
margine add. uo(ta)?
11, 3, 10.
U)
c.
1.
VI. de furo comp.
39 C.
7)
14.
Xlqu.
c.
4) ibid. II, 28.
3) Cons. Fetid. II, 24.
Cod.
12)
1.
19) Di(). 48, 2.

(II, 2J.
ultima^*' et de iudii^ciis) 'heres

1.
comprehensorum'^', Extra de fo(ro)
YI]'". Xec convenit aheni regni archana
et
quis vero
2) Cod. 3, 2S, 28.
10.
6)
XXIII
in
de sent. (II, 14).
11,7,6.
22)
1,
'si
si
fi.nali)
cui'
'Romana" 'contrahentes"
III.
qu. 5.
3 C.
VL
c.
1)
1) Di(i.
XXII
'si
Aut. ut nulh iu(dicum)
absens"-",
45 C.
expressa, quod
sint iura
In
15)
7,
15,
3,
Dit).
c. 1
8)
1.
Di.
5 et 22.
CW.
47, 10 leges
I.
16,
non
c.
20) Dig.
in reninntur.
XXIII qu.
3 C.
S,
1,
19.
5)
c.
J8
9) Cod. 9, S, 5.
10, 32, 64.
2.
13)
c.
\1) Cod.
21) Autli. 127,
:,.
APPENDIX Vn.
1334
Canones etiara detestantur,

scrutari, C. de commer(ciis) et merca(toribus) 1. III'.
quod primates aut quicumque superiores ingrediantur provincias alienas, ut agant ibi
aliquid vel disponant. et specialiter dicit c. XXXIII. q. II. 'dixit Dominus"^, quod si
quis dicat se offensum vel lesum ab aliquo alterius subdito, non debet terram illius
invadere, sed debet dominum requirere, ut sibi faciat emendari, quod si facere recusatunc potest sibi
verit,
non temeritate propria

est expressum, quod iudex ecclesiasticus delinquentes existentes in districtu
suo vel territorio ecclesie per seculares iudices puniendos extrahit et tradit iudici seculari et res etiam ablatas et in ecclesia absconditas non extrahit iudex secularis, sed
requirere,
Et
toftum)^.
ecclesiasticus, C.
de
ad ec(clesias) confufgiunt)
hiis qui
si
et appari(toribus)
offi(ciis)
H.
I.
I.
subditum
iinuni
ut
feudi offenderit, debet dominus vassallum

domesticum vel vassallum ad emendam reducat.
in maiori domino quam sit offensus requirendo, in
aut
hoc habet
Multo ergo fortius

Li. Feu. de prohibi(ta) fe(udi) ali(enatione) per
super
de diver-
Preterea l(ege) imperiali cavetur, quod
dominum
vel domesticus vel vassalhis
filius
requirere.
XII ".
fieri
Fre(dericum)
'imperial(em)'
I.
'in-
Item cum constet terras imperii fore distinctas a terris ecclesie, in quibus impenichil potest de iure nec consuetudine nec sine iuramenti transgressione sibi
vendicare nec aequirere nec officium exercere, finibus suis debet esse contentus et non
ingredi alienos et impugnare, ad quorum defensionem tenetur, ut patet in iuramento ff. de
iur(isdictione)p I. fi(nali)*, C. de decu(rionibus) I. 'duumv(irum) im(pune)' ^ et de apparirator
procon(sulis)
(toribus)
ult(ima)
1.
de condi(ctione) inde(biti)
latam
ft'.
uno
in
de re iudi(cata)
fiet
iudici
licet
servi(tus) ven(dicetur)
si
ff.
Ut
'^.
divo
II.'',
[j
'altius"
I.
"
exequi in territorio alieno,
etiam
si
sit
in provincia,
respondeo et de bo(nis) auc(toritate)
iu(dicis)
bus) da(tis)
iudi^ciis)
'argentarium' ".
I.
I.
Rursus rudera domus mee vel glandem arboris mee cadentia

non
1.
Multo
'pretor
non
licuit,
Regnum
ft".
de
hiis
1230.
1)
que
I')
omni
1, 13, 2.
43.
3, 27, 1 et 2.
iu.
add.
iu(dice)
si(ne)
isti
.5.3.
non
5,
12, 1.
18) Dig. 39, 2,
7,
ad exhi(bendum)
quod
de damp(no)
lul(ianus)' 11".
1.
prohiberi et pena,
Regnum
ingredi
sibi
ft'.
si
35
contra veniret,
liceret,
quod tamen
Non
obstant con-
intrare volebat.
uni(cuique)
est fugitivus
I.
'ait
I.
unica'^^
nec periculum est

pretor'
Be quo eanone coyitmidmn

1.
6)
Cod. 12, 33,
10)
et existentia in solo
caveam de dampno,
'si
in
40
de decu(rionibus)
et
mora
debitorem'
et ita no(tat)
Alii dicunt
^'.
c.
2)
3.
14) Dig. 42,
et
30
iura loquuntur,
frau(dem) credit(orum)
5) Aiiih: 112, 13,
9) Cod. 10, 32;
1,
in
Cod. 4, 63,
12, 6, n.
3,
Hic autem
'generali'^^.
in
prius
quoniam non potest haberi recursus

mora, nam hoc aliter non liceret, ut de servis fufgitivis)
Prima quidem
ad iudicem et periculum est

1. L^" et C.
quando li(ceat)
1.
'*
taliter ingredi,
maxime eo modo quo
ut est dictum,
argumenta.
traria
queritur'
concesso quod aliter
dato sed non
nisi
imperator cavere debet hoc casu,
fortius
'unde
ait"
Potuit ergo, donec caveat
imponi,
de solo alieno,
michi tollere
licet
tollendo posset inferri.

infec(to)
25
lata
cum unus" 'is qui' '* et ar(gumentum) ff. de tu(toribus) et cu(ratoriab hiis I. pupillo'", Extra de fo(ro) com(petenti) c. 'postulasti' '^, ff. de
possi(dendis)
20
et
etiam non omittam, quod sententiam
illud
per presidem provincie executio in rebus, que sunt
'a
I.
XII.'",
li.
'frater"
I.
non
territorio
per pretorem,
alterius
is
''.
si'
Eome
Auten.
'presenti' 'sane' * et in
1.
ut h(ceat) ma(tri) et avi(e) 'quia ita comporiuntur" collat. YIII.^ et facit C.

(sis)
Unde et hic debet imperator dominum papam

Regnum invadere, IX. q. II. 'nuUus prirnas' et per
bellum movere.
2.
22) Cod. 10, 32, 34.
Cod.
3.
12, 59,
sit
7)
1.
nesdo.
11) Dig. 8, 3, 13.
15) Dig. 26, 5, 27.

19) Dig. 10, 4,
9,
16)
2.
3)
c.
3 C. 9 qu.
Cons. Feud. II, 34,
c.
12) Dig. 12, 6, 38.
14
de foro
comj). (11, 2).
20) Videtur esse Cod.
23) Dig. 42, S, 10, 16.
2.
4) Cod.
8) Dig. 2,
5.
6, 1, 1.
1,
1, 45
20.
13) Diy. 42,
17) Dig.
21) Cod.
50
speciale esse in l(êgibus)
tamen
mittat.
'qui
non obsta|n]te l(ege) reruni. quia et si furtum non comff. de iniu(nis) i. 'sed si unius' 'si iniuria"
', ff. de fur(tis)
illis
saccum'^.
Questio.
Per ista patet solutio ad oetavam questionem, quia si sibi non proliibito non licet
Regnuni intrare nec impugnare ex causa predicta, multo minus sibi licet, quando est
Talis enim prohibitio malam fidem fecit et reddit illieitum et
a domino prohibitum.
iniustum, quod aliter est permissum, sicut si quis velit intrare fundum nieum causa
venandi, bene
10
etc.
sed
licet,
prohibeatur, non
si
acqui(rendo) re(rum)
de
et
bello'
cum
de
similiter C.
pretor"
'ait
1.
do(minio)
ven(dicatione)
rei
quis particeps"
'si
rum) rap(torum) g 'sed

quod mctus causa 1.
ff.
nuntiatione
'pretor'
'pretor
1.
Regnum
ne dum taha'
prin(cipio)
in
fundum' "
unde
vi
priva.''
vi
'desertorem"
1.
que
hiis
in
'in
frau(dem
Insti. vi
tantam' et
quis in
'si
bo(no-
'invasor'",
1.
penultima^' et de no(vi) oper(is)
1.
quod
et
de
et
'iniuriarum' in fine
1.
manu armata impugnans,
C.
'^
iniu(riis)
ergo imperator hoc sciat aut scire debeat
et illud
**,
de
ff.
de re mili(tari)
'si
Cum
''.
de
'extat' '" et
ait'
licet,
III.* et
1.
non licere, invasor est intrans
15
I335
delinquit, ut ibi et
YIII.
5
Nr. 1250.
1313.
vi
aut clam
1.
qui
'aut
et
aliter'
1.
''.
Questio.
VII.
Circa septimam questionem, videlieet an imperator ferendo sententiam contra regem

20
eum privando
regia qua se intitulaverat dignitate et confiscando omnia sub sua privacomprehensa videatur ius ecclesic usurparc, arguitur quod imperator in
hoc ecclesiam non offendit nec iurisdictionem eius vel honoreni usurpavit, sed iure
et
tionis sententia
Nam
proprio, ut sibi licuit, usus fuit.
25
privatus,
ff.
de dona(tionibus)
com!missis)
et
et
de iure
fis(ci)
1.
I.
'an bona"
cestarum nuptiarum, quod non est tantum, Auten. de

ibi
Unde imperator non
(dicetur)
'sicuti'
1.
'sed
i;
uno"^'.
in
Tuscia
et
de ac(tionibus)
'* et
de penis
crimine in-
I." et hoc
c.
'fehcis'
'^
magis declaravit privatuni, ff. si servi(tus) venEt quamvis ibi ponatur verbum privamus,
declaramus privatum, ff. ]oca(ti) et conduc(ii) 1.
id est
imperii
non
fecit
imperator iniuriam ecclesie,

Istud vero dehc-
delictum, ubi sortitur ertectum.
suum habuit effectum, quia
de bo(nis) auc(toritate)
C.''
obli(gationibus)
et
'quesitum"'^^,
1.
commissum
terra
in
sic
sidium contra ipsum,
uxorem
sicut in
queratur'^''.
qui et a quibus
ft".
ut videtur, quia ibi dicetur
tum
"',
Et esto quod esset vera privatio nec fuisset ipso iure privatus, sed privandus
per sententiam,
35
ipso iure
privavit, sed
si
exponi debet secundum materiam,

si
fuit
ince(stis) nup(tiis)
videtur glo(sa) tenere, et Extra de here(ticis) 'cum secundum'
YI.
li.
30
honoribus
et
'donatores' 'perfecte''* et de public(anis), vec(tigalibus)
1.
'''
'commissa"
1.
rex, ut sententia imperatoris ponit, crimen lese
quod bonis omnibus
maiestatis in ipsum commisit, propter
po^ssidendis)
iu(dicis)
'contraxisse''* et de
misit rex sub-
ibi
III.^' et
1.
do(nationibus) inter
[ff.]
virum
et
Et sic cognitio et punitio ibi debuerunt fieri et

potuerunt de iure nec est de loco, sed de territorio curandum, ff. de offi(cio) procon(sulis) 1. 'observandum'^" et de offi(cio) presi(dis) 1. III. ^^, Extra de of(ficio) or;dinarii)
c. 'cum episcopus' li. YI^*.
Et non sohim potuit eum privare seu privatum dechirare
'quia in id" et
1.
1250.
1)
5)
Dig.
Dig. 39,
in
17.
ffe
r,
13.
non
9,
6)
11)
invenitur.
(V
haerct.
22) Dig. 40,
15.
l.-j.
non inreniunfur.
2).
sic ed.
non
47, 10, 17
16, H,
4, J,
r)
ff c.
In Dig.
Dig. 49,
45 10)
q)
'prece'^'.
1.
invenitur.
Cod.
Quid
3, 3i, 16.
sit nfscio.
2)
7)
IHg. 47,
Dig. 42,
12) Dig. 39,
15) Dig. 39, 4, 14.

19)
23) Cod.
26) Dig.
c.
7,
.;
>,
1,
72,
3.
1,
18,
1,
20) Dig.
7,
3.
21.
9)
25)
28)
c.
1,
et
et 1.
.5
17) Auth. 12,
1.
S,
4) Dig. 41,
Cod. 8, 4, 7
7.
13) Dig. 43, 24,
16) Dig. 49, 14,
24) Dig. 44,

27) Dig.
8) Inst. 4, 2, 1.
20 pr.
in VI. de poenis (V, 9).
16, 4.
3) Big. 47, 10, 13,
78.
8, 10, 3.
.5,
In Dig.
1.
21) Dig.
8, 3.
14)
18)
19, 2,
c.
.H.
:,.
In
19
15, 4.
24, 1 rel Cod. 5, 16 legcs
7 in VI. de
off.
ord. (1, 16).
APPENDIX
336
que habebat
Ijonis
executio ad
'postulasti'
et
YI.] et
licet in illis
aliis,
de re(bus) auct(oritate)
ff.
'Romana' g 'contrahentes"
c.
com(petenti)
fo(ro)
c.
iu(dicis) po(ssidendis) 'cuni unus' penultimo^,
de interdic(tis) et re(legatisi
ff.
erant in iurisdictione ecclesie,
qiie
Et videtur casus Extra de
pertineret.
Extra de fo(ro) com(petenti)

[li.
scd
in iraperio,
ecclesiam
VII.
'vel
ibi
forte'
si
cetera
et
'relegatorum' 'interdicere' et se(quentia)*.
1.
Solutio.
si
imperator egisset contra regem ad feudum comi-
tatus Provincie quasi propter felloniam
commissam in eum, deberet privari dato feudo,

fuisset secundum communes regulas questio
In casu isto respondetur, quod
eum, sed per pares
tunc non per
terminanda, ut
curie
Feu. de pr()hi(bita) feu(di) aH(enatione) per Fre(dericum)
'im-
lo
I\ Ilic tamen secundum

Imo agebatur contra regem de crimine lese
verba sententie non agebatur ad iioc
Unde hoc casu ad
maiestatis et de amissione honorum seu dignitatum et rerum.
dominum papam, qui est ordinarius regis R(oberti), pertinebat cognitio, quia in suo
habet domiciHum et moratur, ibi agit, ibi contrahit, ibi
territorio, scilicet in Regno
is
perialem'
'si
in Li.
vero inter dominum" et de le(ge) Cora(di)
1.
c.
balneis et spectacuHs utitur et dies festos celebrat
foro,
dignitatem et ideo
quis'
'si
ibi
suum domicilium
C. de incol(is)
*,
'cives'
1.
est
li.
superiorem obtinet regiam
et
censendum,
ad munici(palem)
ff.
'eius'
1.
Unde cum ageretur de communi
''.
criminej
non ad imperatorem, sed ad papam cognitio pertinebat, ut Extra de fo(ro) com(petenti)

cum sit'* et C. de iuri(sdictione) o(mnium) iu(dicum) 1. 'iur(is) or(dinem)'" et ne quis
sua causa
in
'"
iudi(ciis) 'coterum"
honorem
et
rubro et nigro.
in
''
in
magna
20
per Inno(centium) Extra de
et probatur
et notatur
Et sccundum hoc imperator nsnrpavit iurisdictionem
glo^sa).
ecclesie.
Item dato sine preiudicio

(juod rex existens in Regno mitteret subsidium de
Regno, ut ponit questio precedens, de quo tamen non constabat nec constat, esto quod
sic esset in facto, quod j>eccaret, cum possent cause iuste excusationis subesse, videtur
etiam deliquisse in Regno et ratione deUcti ibi forum sortiri debet, ar(gumentum) ff. ad
,
liegem) Aqui(liam)
1.
'huic scripture" I.'^ et
de adul(teriisl
nt li(ceat) ma(tri) ct avi(e) 'quod reperiuntur'

1.
Et
I^^.
sic
ad
domicilii,
ratione
ecclesiam
ut
pertinebat
crirainis
illius
'sed etsi amici'^', Auten.
1.
C. ubi de po(ssessione) agi opo(rtet)
'*,
cognitio
ratione
feudum commisso, ad papam debebat haberi recursus, Extra de

Unde istis concurrentibus ecclesia sive papa habebat cognitionem
de consan(guineis) et uter(inis) fra(tribus)
tol(lendo)
fi(nali)^*,
1.
egit contra ecclesiam de tali crimine
Imo non
usurpavit.
et
tunc
papam
cognoscendo
per dominum
debuit requiri a domino suo superiore, nt
'si"
2"
1) c. J4
4) Big. 48, 22,

c.
12) Diy.
1.5)
Cod.
J, j;, 2.
et
Auten. qua
in provincia c.
'Roraana' 'contrahentes'
tenti) c.
8)
in
7,
cle
JO
foro
coiiiji.
sq.
5)
foro eomi\ (II,
r/e
9,
3,
2,
Jo, J.
1.3)
(II,
Dig. 4S,
20) Big. 48, 2,
7,
3.
16)
Biy. 42,
,'i4,
5,
JO.
de iudie.
21)
de
.j,
ot
sic
J.
3) c. i
6) I>ig.
10) Cod. 3,
Jj
Quid
sit
17) Auth. 85,
2.
Regno
per ecclesiam sive

imperii rex
terra
et publice moraretur,
Extra de
i'
.50,
1.
com(pe-
fo(ro)
in VI. de foro comp. (II,

J,
5, J.
27,
J.
11)
c.
7)
(M.
.3.3,
JO, 40,
de indic. (II,
cf stipra pag.
18) Cod. 6,
'si
maiorem penam
criminibus, que
in
14) Videfur esse Auth. JJ2, Jo, J;

(II, J).
in
as
ecclesie
de accu'sationibus)
ff.
cri(mine)"'-',
J2, J.
7 et S4,
honorem
qnia aut deliquit in
Regno
remitteret,
Preterea
9) Cod. 3, J3, 2.
2).
J3
J.
2)
-j).
'ubi
VI.].
Cons. Feud. II,
c.
J6,
^ fli.
eum
di(vi) Adri(ani)
edic(to)
et tunc cum
Regno suo palam
in
'novit'^^.
c.
et punitionem, Auten.
et sententiando et
sunm
imo tanquam rex
alibi latitaret,
iudi(ciis)
30
extra
et
Igitur imperator ininriose
'^.
aut deliquit in terra imperii vcl in utroque
non esset nec

cui'
C. de
videtur imperatoris sententia valuisse,
debuit cognosci
ibi
fi(nali)''',
Insti.de adop(tionibus) 'sed hodie"
item
delicti,
Item quod agebatur de communi delicto
dictum.
est
25
.3.
J.3.34
19)
2).
7.
J).
not.5.
Imi.
nescio.
Xr.
1313.
1337
1-2.50.
relegatione requivunr, scilicet ut erat
illucl quod regi imponebatur, non potest procedi

ad sententiam contra absentem% C. de accusa(tiombus) 1. abseutem'^ ff. de pei^nis) 1.
'absentem" in prin(cipio) et II ^. Sed requirendus erat et bona eius fuerant per contumaciam annotanda, ff. de require(ndis) 1. I. et per to(tam) et C. eo(dem) per totum '.
Sed dicet
Imo multum
quid ad rem. utrum valuerit sententia
aliquis,
cum
crimine capitali, nuUa fuit
nec
mitti
de
dele(gati)
pastoralis'
c.
pretor' 'Marcellus"
10 'si
sit
executio in territorio alieno, C. de appell(ationibus)
fieri
of(ficio)
Respondeo:
non?
vel
notorium latani fuisse sententiam in absentem in

sententia de iure, unde occasione illius non debet ei per-
quia
interest,
-preterea'
cum
Sed numquid regem privare
=.
quoniam"*, Extra
1.
no(ta) ibidem,
de
ff.
iudi(ciis)
potuit regia dignitate
1.
Respon-
detui' quod non, quia ab illo procedere debet privatio, a quo est datio. TJnde cum rex
Regnuni et regiam dignitatem haberet ex datione ecclesie, non potuit privari ab alio
quam a papa. Ideoque l(ex) dicit, quod licet preses sit maior defensore civitatis et
])refectus maior preside, non potest privare preses defensorem dignitate, quam habet a
16
prefecto, qui est maior, Aut. de defen(soribus) ci(vitatum) 'non habente' collat. HI.',
ar(gumentum)
et
de diver(sis) et tem(poralibus) pre(scriptionibus)
ff.
bus'* et de inter(dictis) et re(Iegatis)
papa subdiaconatus ordinem
alicui
'eum qui'^
in fi(ne).
Hinc
contul[er]it vel princeps
alicui
1.
contulerit. nullus inferior sibi potest auferre,

20
Extra de confir(matione)
'per
c.
inuti(li)
tuas' *-
no(tam)
et
inuti(Ii)
preben(dis)
I.'
c.
25
Dei vicem gerit
auferre non
'novit" 1' et
Cum
Extra qui
summi
superior
sit
principis exequitur potestatem

vel alius preter
^^
sunt lefgitimi) 'per venerabilem"
filii
111.'",
de confir(matione)
ergo papa
datam regiam dignitatem ab eo imperator
in terris.
potest.
Ostien(sem),
et
1.
de ma(ioritate) et obe(dientia)
et
'
essent"'*.
'nisi
imperatori, saltem in patrimonio ecclesie, in quo

et
dignitatem illustrem
C. ubi se(natores) vel cla(rissimi)
per Inno(centium)
ibi
'porrecta'^^ et de
c.
vel
uti(li)
1.
de accessioniquod si dominus
est
no(tam) Inno(centii), quod reges in dubiis et gravibus
de
et
articulis
ipsum
iudi(ciis)
non subsunt
imperatori, sed propter solium, Extra de re iudi(cata) 'cum teî' circa fi(nem), Extra qui
sunt le(gitimi) 'per venerabilem" 'insuper"
fi(lii)
regia dignitate qua

30
sententia
suam
se
clare patet.
35
illud
"
confiscando, ut ex eius
in prin(cipio),
VI.
ut superius est probatum,
cum rex
q. III. c. I.^',
in
quan-
et ratione
deliquisse, presertim
mentum.
tanquam
Sic libertus,
sit
si
non
tutor venia
nondum
imperatori
quia fidelitatem
tutor alicuius pupilli,
petita, licet
hoc
non
ei
fecerat nec prestiterat iura-
patronum suum
in ius vocare poterat
liceret ut liberto,
ff.
de in ius vocan(do)
que ut indig(nis) I. -tutorem^-S et papa facit aliquid tanfd

quam rex, non ut papa, Extra de elec(tione) 'cum inter'^^ in fi(ne) nec reputantur facta
per papam ut papam.
1.
40
et
usurpavit ecclesie et honorem et falcem
fuit
quod facere non debuit,
'venerabilem"
c.
eo
in
Regni non subosset imperatori, sed ecclesie tantum, et tanquam rex

per Regni potentiam deliquisset, si verum esset ipsum premissa fecisse et ca faciendo
tum rex
et
quantum
ius
Unde imperator privando regem
etiam Regno ipso
et
alienam messeni immisit.
in
Extra de elec(tione)
.
intitulat
i'.
'quesitum"
^*
Item quia
1)
4i 5)
c.
in
^)
Cod.
rex obtulisset imperatori
licet
2)
6.
off. itid. del.
Dig. 48, 22,
Dig. 49,
eat
18,
H.
10) Cod.
13)
C.6X
de confirm. (II,
(IV,
16)
c. i:i
19)
17).
c.
1 C.
LL.
VI
qu.
:i.
:i,
no(ta)?
.5
24, H.
de iudic. (II,
;.
fidehtatem pro comitatu
11)
1).
c.
c. 2:i
1)
7o.
1,
14)
17)
4) Cod.
3) Di(/. 48, 17, 1 et Cod. 9, 40.
et 2.
:iO).
20) Ditj. 2, 4, 16.
CONSTITUTIONES IV.
et
Et
c.
6) Di;j. d,
(I, 19).
(1, HS).
9)
homagium
recipere voluerat nec sibi rex iuraverat fidelitateni.
margine tuiscriptum
-1,
'J,
28 2 de
hiis
tamen nondum
Provincie, ipse
12o0*
de
et
Aulh.
de conflrm.
c.
21
1.% 1,
:i4,
9, 22.
22)
18)
c.
c.
15)
.;).
X de sentent. (11,27).
21) Dig.
12)
(11, 30).
de iaeh. (III,
16
7,
6>, 21.
8) Diy. 44, 3, 14.
1.
c. :i4
X de
X de maior.
X qui
c. i:i
filii
Xde
elect.
168
eleet. (I, 6).
(I, 6).
APPENDIX
133&
dato quod dictam sententiam potuisset
VII.
tamen Regnum, quod
sic ferre,
est terra ecclesie,
de pig(noribus)
non potuit confiscare, imo ad ecclesiam redire deberet, ar(gumentuni)
et C. de epis(copis) et cle(ricis) 'si quis presbyter' I.^ et in Li.
1. 'lex vectigali' ^
Feu. que fu[er]it I. causa be(neficii) ami(ttendi) c. unico 'illud' ^ et se(quentibus) et
melius Extra de here(ticis) c. 'excomraunicamus'* circa prin(cipium), Extra de pe(nis)
ti'.
c.
'felicis'
VI. ^,
li.
Non
rialem" 'illud''.
sed super crimine, et

ficium,
dicto
'qualiter"^ et
eum
com(petenti)
fo(ro)
coram
facit
et
alio, in
'postulasti'*,
cuius diocesi habet bene-
de accu8a(tionibus)
Inno(centius)
ut no(tat)
beneficio,
'pastoralis" '"
c.
de
'impe-
1.
fertur sententia super beneficio in aliena diocesi posito,
sententia fidem faciet
illa
privabit
et ille
canonibus''* et in Li. Feu.
"in
q. I.
obstat premissis Extra
quosdam non
quia ibi secundum
XYI.
casus
et videtur
c. lo
de custo(dia) et exhi(bitione) re(orum)
ff.
quod ad imperatorem non pertinebat talis cognitio nec

potuit ferre talem sententiam, ut superius est probatura. Sed contra Extra de fo(ro)
com(petenti) c. 'Romana' 'contrahentes" '^, ubi iudex interloquitur de re non sue
1.
'divus"ii,
iurisdictionis
non
vel
potest
dici
respondetur
sed alter exequitur,
saltem erat persona subiecta,
ibi:
licet
15
res.
Sed contra hoc et raulta alia superius allegata opponitur, quia nos argumenta [ponimus] de l(egibus), quibus est imperator sohitus, tf. de l(egibus) 'princeps"i^. Sed respondeo,
quod dato quod sit solutus l(egibus) inter subditos, tamen quoad non subditos, quos vult
iudicare per l(eges) ut in nostro proposito, debet legibus stare contra se, maxime que m
rationi naturah nitantur
facias
quod
alii,
tibi
ex(pensis)
et
li(tis)
ff.
quod quisque
non
I.
canonibus approbantur,
et
fi(naU)
iur(is)
1.
'^*
de proxim(is) sa(crorum) scri(niorum)
et
XIX.
di.
de bo(nis) damp(natorura)
ff.
'in
1.
sacris"^',
C. de legi(bus) 'digna vox'^'*,
Romanorum'
'si
'cum
1.
quia non
ipse tuleris, C. de fruc(tibus)
I."' et in decretis in prin(cipio) ^^,
C. de testa(mentis) 'ex imperfecto'^',

quis testibus'^^,
quam
legem,
et patere
vis fieri^^'
equalitas observetur,
ut
C; de testi^bus)
^*',
Et
ratio"''^.
hic rex
non erat
'si 25
sibi
subditus, ut est dictum.
Sed iterum opponitur, quia imperator dominus

causa propria, cuni superiorem non habeat
in
contra queniHbet et de omni crimine iudicare,

-' et
precatio"
ff.
de
te(stamento) de(lentur)
in
suo quod
'iniuriarum'
Ad
ff.
sibi licuit,
ad l(egem) Ro(diam) de
'proxime'^^.
1.
de damp(no) infec(to)
ff.
1.
NuUam
q.
ergo
'Procuhis'
iudex
in
ergo ubiHbet et
potest
de quadri(ennii) pre(scriptione) 'bene a Ze(none)'^*, VII.
que
hiis
fecit in
est raundi et potest esse
temporalibus,
^^'
I.
iac(tu) 'de-
'in
fecit iniuriam, si
et
de
iniu(riis)
1.
I^*-
i?
hoc respondeo, quod locum habuerunt et habent iura
Romano
rebus que subiacebant

distincta et
imjjorio,
sed
regna eondita et bella introducta,
iure
illa pro tempore et pro

gentium sunt rerum dominia
eodem
iure et ratione fuerunt regna
sicut
sic
Unde Roraanum imperium

et dorainia mutata et iterum distincta.
habet fines et limites suos.
Ahoquin quoraodo lex distingueret populos quosdam esse
sub imperio, quosdam sub regibus suis, quosdam nec sub imperio nec sub regibus, sed
per se liberos esse, ff. de eap(tivis) et postli(minio) re(demptis) 1. 'postliminiura' in
translata et
1) Dig.
8)
c.
(V,
7,
et
1,
3J.
5) c.
.3,
.3.
5J, 6.
12)
6,
23, 3.
20)
24) Cod.
7,
37, 3.
25)
J.
2)
5 U.
VI
c.
dubito'
Cod.
9)
2).
c.
C.
3,
4J C.
15,
-20,
J7
c.
VII
J9
et
6)
I.
et 5.
c.
57 C.
de aceus. (V,
21) Cod.
qu.
competit'^^,
3) Cons. Feiid. II, -24
1.
9).
ius
'postliminii
(II, 2).
16) Dig. 2,
2.
XIX.
I.
fwo comp.
3 in VI. de
1 Di.
29) Dig. 49,
1,
et
de poen. (V,
15) Cod. J2, J9,
19) Cod.
10, 13,
'non
I.
de fm: comp. (II,
11) Big. 48,
14) Cod.
i>0,
7).
J4
35
mutata
textu et glo(sa)
haeret.
30
apibus"^\
4,
2,
J.
20, J7.
XVI
qu.
8.
7)
J.
10)
c.
28
18) Big.
J,
3,
3J.
1).
17) Dig. 50, 9 iw.
22) Dig. 48, 20,
26) Dig. 28, 4, 3.
C.
7.
de sum(ma)
4)
c.
13
Cons. Feiid. II, 64,

de
off.
40
de
fi.
iud. del. (1, 29).
13") Cf. Tob. 4, J6.
18) Cod.
J,
14, 4.
23) Dig. J4. 2,
27) Dig. 39, 2, 26.
9-
28) Dig. 47,

50
trifnitate) et fi(de) ca(tholica)
locum haberent leges,
I.i.
1.
milites positos in limitibus imperii, C.

prefec(ti) pre^torio)
.1
limites
133<)
po(testate) I-.
et
Quomodo otiam
pa(^tria)
imperii
limitanea et limitaneos
castra
de fun(dis) limit(otrophis)
nomine domini'
'in
1.
de
Insti.
que ponunt
Xr. 1250.
1313.
'pro limitaneis'
1.
ultima^ et de
di.
I.
*,
of(ficio)
quiritum"
'ius
*.
Et
de hoc no(tat) Az(o) C. de captiîs et postli(niinio) re(demptis) * in Summa circa prin(cipium).

Et habet hec allegatio locum maxime in provinciis et terris ecclesie Romane,
quas imperator voluit et decrevit a
ibidem.
terris imperii fore distinctas, ut in palea sepius

imperator terrenus aliquam obtinet potestatem, ut
Portet igitur patienter imperator Romanorum, quod ecclesie Romane patri-
monium
in
allegata "Constantinus"
10
nec in
',
illis
pace dimittere teneatur nec
aliquid disponat et agat. in quibus
in
summus
illo
nec de hominibus et rebus
pontifex
summi
nec possunt esse duo summi principes circa idem, Extra qui
venerabilem"
15
et
^*,
\Î.
q. I.
Preterea
cum
sit
bona capta ab
non
eis
ibi positis
principis potestatem exercet

fi(lii)
sunt le(gitimi) 'per
apibus"^.
"in
lieitum captis violenter ab hostibus ab eis aufugere vi vel fraude
recuperare, que tamen facta erant ipsorum, quare
eadem
ratione
populo violenter oppresso se eripere in libertatem resumptis viribus vel

opportunitate captata, nulla ratio prohibet, ut videtur if. de cap(tivis) et postli(minio)
licebit uni
re(demptis)
1.
'nichil interest' et
per to(tum) et C. eo(dem) per to^tumî",
Insti.
de re-
(rum) di(visione) 'item ea"ii.

20
Romanum crevit imperium,

homines se subtrahant, cum vident opportunitatem et regna per se constituant,
inconveniens non videtur, cum omnis res, per quas causas introducitur, per easdem
dissolvi possit, ff. de regulis iu(ris) 1. 'nichir ^^ et de solu(tionibus) 1. 'prout"i*, Extra
de regu lis) iu(ris) c. I'*. Xumquid etiam ecclesia reges approbat et exemptos quandoque affirmat ipsosque coronat. Extra de iudi(ciis) 'no^-it''^. qui non recognoscunt imperatorem superiorem, et de regibus Ispanie dicit gloi^sa) LXTTI. di. "Adrianus' ^^? Certe utique.
Preterea scimus quod per violentiam et occupationem
unde
25
si
Preterea constat nuiltos populos fuisse subiectos

et
Quicquid ergo de imperio occuparunt hostes

30 ff.
Romano
imperio virtute bellorum
postea facti fucrunt hostes populi seu imperii Romani, ut Parthi et Germani ac Galli.
de captivis et postli(minio) re(demptis)
dici
potest de
suum
et
fuit
extunc
licito
prin(cipio) et
'hostes" in
Imperator ergo in
ut Ispanis et similibus.
aliis
effecti.
1.
istis
tenuerunt,
Et idem
I^''.
et similibus
nullum
ius sibi potest vendicare, nisi bello indicto vel aliter eos in sua recuperet ditione.
35
Sed contra ista est, quia secundum ea ex toto adnichilaretur Romanum imperium,
quod semper est, ut l(ex) dicit Auten. quomo(do) opor(teat) e(piscopos) et re(Iiquos)
cle(ricos) ad or(dinationem) perdu(ci) 'licentiam" coUat. II. '^* et ut prepo(natur) no(men)
imper(atoris) circa prin* cipium) ^" ubi dicitur immortalis' et C. de offi(cio) e(ius) qui
vicem
al(iu8) iu(dicis) ge(rit)
1.
11^".
l(egem) de novo, quod in crimine lese maiestatis possit proad testium receptionem et omnia alia etiam ad sententiam et
executionem, absentia et I(ege) qualibet non obstante.
Item imperator
cedi contra
fecit
absentem
Ad primum
respondeo, quod imperium semper est et subiecto
sibi
remanet
qui sibi obediverant hactenus et in subiectione et dominio imperii remanserunt,
Alemannia, Burgundia, Lombardia et Tuscia et

et
donationibus sibi
1) Cod.
45
6)
Cod. 8,
1,
1,
c.
13 Di.
10) Dig. 49, 16, 26 et Cod. 8,

14) c. 1
49,
l.j,
de
reg. iur.
24 pr.
et 1.
(V,
41).
aliis,
Item
de quibus dictum est supra.
2) I)W<.
1.
7)
.50.
factis,
de
sic
3) Cod. 11, 00,
1, y, 1.
XCVI.
8) c. 13
11) Inst. 2,
.50.
15)
c.
13
1,
17.
de iudic.
18) Auth. 6 epilog. pr.
ius
4) Cod.
:i.
qui
salvo
filii
(IV,
1,
tamen
16)
c.
19) Atith. 48 praef.
ut est
iure ecclesie
habet recuperandi
27, J, 8.
17).
3 et 23 Di.
5) c.
9) c. 41 C.
illa,
12 Di.
VII
I.
qii. 1.
13) Diy. 46, 3, 80.
12) Dig. 50, 17, 112.

(II, i).
in hiis,
LXIIL
20) Cod.
i,
50, 3.
168*
17)
Dig.
APPENDIX
1340
que iniuste absque ratione

et Fal(cidia) eirca
et titulo se
prin(cipium)
In
^.
VII.
ab imperio subtraxerunt
Auten. de here(dibus)
feudis ecclesie
vero et
terris
niciiil
habet. ut est
supra probatum, nec l(eges) imperiales extenduntur ad illas, X. di. c. I. et II. et c. 'si
in adiutorium' 2, Extra de consti(tutionibus) c. I. libro YI.^ C. dc fun(dis) pri(vatis)' 1. 1.
Nec forte l(ex) allegata facta dc novo extenditur ad reges, cum loquatur de inferioribus,
nec est multum honesta nec caret suspicione affectionis seu animositatis
inordinate. que iminente casu pro se in causa sua et facto proprio facta fuit, IIII. di.
non de
c.
illis,
"erit" ^
de legi^bus)
et C.
1.
'humanum"
".
IX. questio.
Ad
IX. questionem,
utrum
videlicet
contra dictum imperatorem procedere,
domini pape
intersit
et
de iure
liceat
sibi
lo
contra eius preceptum seu prohibitionem in-
si
vadat Regnum, et an ex hoc possit ipsum denuntiare et declarare periurum et in sensecundum

tentias et penas in processibus domini pape contentas incidisse, respondeo
:
superius proposita et probata dubium non est de iure, quin dominus papa possit contra
imperatorem, si taha faceret, procedere, etiam utroque gladio suum patrimonium defen-
15
enim imperator superior non sit sibi, sed inferior, et si contra iuramentum
ecclesie patrimonium invaderet, non esset papa bonus pastor nec custos, nisi se poneret
murum defensionis ex adverso, quem non expedit custodem fore cartarum, sed reruni
Cum
dendo.
YIII. 'convenior'
q.
XYI.
traditarum.
eius custodie
ecclesie
XXIII.
ibi
q.
canonibus"', XIjIII.
.'in
I.
'hereditatem
Christi'
'
cetera,
et
'si
rector'*,
XY. q. YI.
li. YI".
Et
'auctori-
di.
20
sic cum
Extra de sen(tentia) ex(communicationis) c. 'dilecto"
secundum premissa non sit licitum imperatori, presertim contra pape prohibitionem
invadere nec ofFendere Regnum quocumque quesito colore. non est dubium quin imperator
tatera'!",
iuramentum veniret et posset pronunciari periurus, si tali pretextu Regnum

quoquo modo. Faceret enim contra iuramentum et promissionem suani iuratam et fidelitatem in multis capitulis, que in primo et secundo iuramento colhgunturi- aperte et in iuribus supra" in prima questione allegatis.
Sed contra hec opponitur: Regnum enim a domino papa et ecclesia rex tenet in
feudum et sic habet utile dominium. quod cst a directo dominio separatum, quod est
contra
invaderet vel offenderet
apud ecclesiam,
cui rex prefertur in suo
fi(nali)i^ et de superfi(ciebus)
\.
I.
'si
c. I.
1.
I.
utili,
ff.
si
ager vec(tigalis) vel enfi(teuticarius)
I.>* et no(tat)
ff.
com(modati)
'si
1.
25
30
ut certo'
duobus'15 et C. de novat(ionibus) 1. III.'^ et in Li. Feu. de investi(tura) rei ali(ene)

1.^" et de eonti-o(versia) inter va(sallum) et ali(um) c. unico'* el ff. ad l(egem)
Aqui(liam) 'item Mela
s(cribit) si''* et de vi et vi ar(mata) 1. III. 'hoc interd(ictum)'

Ergo ad regem videtur pertinere defensio, non ad papam, et imperator occupando illud dominium utile vel terram, in qua regi utile dominium competit
salvo iure ecclesie, non videtur iniuriari ecclesie nec ius eius vel honorem usurpare.
Ad hoc respondetur, quod interest domini habentis dominium directum, ratione
cuius tenetur et vassallus ad servitia et auxilia et etiam eius subditi, qui sunt prineipa-
tisufruc(tus)'2".
'[qui]
ecclesie homines,
liter
ut dicto
1250.
1)
')
6)
qu. 8.
10)
et
17) Cons.
21)
c.
20
de fun.
Anth.
Di. IV.
eap.
c.
tri.
ed.
2) c. T
J.
Cod.
H.
1.
2 C.
Bi. X.
14, 8.
XV qu.
II, 8, 1,
sufficerent
quam
auxiliorum
ad servitiorum
et
constit. (I, 2).
4) Cod. 11, 66,
ne terra
40
sub-
ecclesie
") scilicet ed.
7)
6.
13) Big. 6, 3, 1, 3.
Feud.
quod non
depauperari,
taliter
subsidium tenerentur,
in
Possent enim per hanc viam tam vassallus
vastetur et subditi opprimantur.

diti
'ad apostolice'^'
c.
35
1.
3)
c. .5r
C.
11)
c.
i in
VI de
XVI qu.
c.
6 in
VI
14) Big. 43, 18,
18) ibid. II, 43.
8)
1.
c.
1 Di.
XLIIl.
de sent. excomm. (V,

1,
1.
19) Big.
15) Big. 13,

9,
J,
11.
9)
15.
1.
31 5 C.
12)
11).
6, 3,
c.
Supra
5)
c.
>
XXIII
45
nr. 1249
16) Cod. 8, 41, 3.
20) Big. 43, 16, 3, li et
17.
de decimis (III, 30).

I
Nr. 1250.
1313.
1841
Unde ratione iuris sui licet ecclesie defendere terram

expressum Extra de proba(tionilnis") 'licefi et ibi de hoe
per Ostiensem in fi(ne), ad hoc ff. de aqua plu(via) ar(cenda) 1. 'in concedendo"- et
C. de servi(tutibus) et aqua 1. 'aquam'^.
Hoc videmus in domino proprietatis loci. in
dcbitorum onera supportanda.
suam
et vassallos, ut videtur
quo alius habet usum vel usufructum,

aliquid agri occupent vel invadant,
nam
ponit custodem in loco qui tuetur, ne vicini
de usu et ha(bitatione)
ff.
de fun(do) in(structo) et in(strumento) le(gato)
10
ita'
fi(nali)'',
servus plurium'
'si
[I.]
I.
Ipse autem privavit regem per sententiam omnibus bonis et
1".
Unde
dignitatibus suis et confiscavit.
lata sententia, supposito sicut ipse
Regnum, quod tenetur ab

dominium consolidatum extitit cum
tione sententiam tenuisse, statim ipso iure
reversum ad ecclesiam
15
'dominus"* et
ita"
'si
I.
'mulier'' et de le(gatis) III.
I. "cum
Extra de prescrip(tionibus) 'auditis"' et iio(tam) de ap(pellationibus) e.
'dilectis'* per Inno(centium) et Ostiensem et per Archid(iaconum) dicto c. 'ad Apostolice'^.
Preterea imperator non potest allegare suam sententiam non valere, ff. de le(gatis)
quereretur"
I. 'si
et utile
Extra de sen(tentia) ex(communicationis)
fruc(tus) proprietati, ut
et
de penis
et
de usu fructu
'felicis'
c.
VI.^^ et
li.
accres(cendo)
suum.
I.
iuribus superius allegatis,
'idem'i*,
usu
de
Insti.
Potest ergo illud
'
ff.
Et
'item'i^.
Regnum
et
sicut usu-
directo,
'excommunicamus' ^
de usu fructu 1. I.''
c.
fructu
dominium tam directum quam utile

et debet defendere tanquam suum'.
habuit utrumque
ecclesia
aliis
habet supposi-
ecclesia, fuit libere
sic
integre fuit
X. questio.
20
Ad
Dubium non existit quod imperator regnum inX. questionem respondetur;

ac offendendo cum armis et exercitu incideret in sententias et
trando et invadendo
cum debeat
processus domini pape,
25
quia ipso
sibi,
Uno
in contrarium.
facto veniret
enim prohibito perhibentur omnia, per que pervenitur ad illud, sed prohibita est sibi
Ergo et persone captio in Regno. que sine
invasio et offensio Regni quoquo modo.
premissis iieri non posset, prohibita fore videtur.
Unde et licet per viam publicam
permissum
transire
sit
posset
30
ex allegatis superius
dici invasor et oft*ensor, ut patet
nec prodest protestatio
processu,
et
'cum
prohiberi
licite
lex''",
tamen
ad hoc
ne quid
ff.
de
ft'.
spon(salibus)
pu(blico)
lo(co)
in
fi(at)
'oratio" ^"
I.
"si
1.
noxius vel privato,
rei publice
transitus alicuius esset
si
de fideius(soribus)
et
per publicum' et
hoc
I.
1.
Et ad dominum papam pertinet arbitrari, utrum talis transitus vel

ingressus esset noxius et dampnosus, ff. de verbo(rum) obli^gationibus") I. 'continuus'
de iure deli(berandi)
I.''-*, Extra de ver(borum) sig(nificatione) 'cum olim" in glo(sa)'-'',
interdictum"
"*.
ft".
1.
I.
fi(nali)^^ et qui satisda(re) co(gantur)
Item protestatio non prodest hoc easu, quia factum contrarium
35
factum cum protestatione
se compatitur
'locator
Nec suberat
0.
1.2^ et
Item quia
40
illi,
in
quorum
fiebat preiudicium,
preiudicat, ut no(tatur) dicto c(apitulo) et

1250.
1)
5)
c.
Dig. 33,
4, in
1,
137,
de prohat. (II,
9) c.
12)
7).
2,
Hquitiir spatium duodecim linearum
7, J.5, 2.
45 (II, 2S).
(V,
')
23) Dig. 19,
de his quae
de decimis (III, 30).
.5
in
YL
20)
1.
2,
c.
60, 6.
ri (I, 40j.
24
Big.
7)
3.
20
c.
1,
46.
c.
27)
c.
.',4
de
constit. (I, 2).
de appell
(11, 28).
2,
Videtw
18) Dig. 43,
25)
c.
8)
14) Dig.
1.
21) Dig.
4)
34, 4.
(II, 26).
11)
9.
1,
13) Uig. 33,
de rerh. sign. (V, 40).
24)
3,
de praescript.
lOi Lig. 30,
1,
Cod.
8)
3, S.
3<J,
17) Dig. 46,
16.
et ideo
non
'quod quis"^*.
1.
c.
c. J.j
de poen. (V,9).
16) Dig. 23,
1.
2)
19).
IHg. 32, 60,
6)
non consenserunt protestationi,
de condi(ctione) in(debiti)
ff.
nec
in plures"
^'''.
'sollicitudinem'
c.
cum
I.
cum Mar(tinus)"^* et de elec(tione)

c.
ex premissis, Extra quod me(tus) ca(usa)
iusta causa, ut patet
de apfpellationibus)
est protestationi
et conduc(ti)
loca(ti)
ft'.
de consti(tutionibus)
Extra
orrei"-',
'Cumana"^^.
io
fideiussor' fi(nali)^^.
'si
1.
28,
50
fi,
.5
de
et
28) Dig. 12,
eleet.
6,
r,0.
I>iij.
5J
esse c. 13
7,
8, 1, 2.
c.
2,
1.
19) Dig.
22) Dig.
(I, 6).
I.
15) Inst.
6.
2.
16,
8,
7,
X de appell.
X de hacret.
2,
26)
8,
c.
4:>,
7,
2.
APPENDIX
1342
VII.
DE EISDEM
DISQUISITIOXIS ALTERIUS THEOLOGICO-IURIDICAE
Vibl.
QUAESTIONIBUS HABITAE FRAGBIENTUM.

Fmgmentum
Colbert. 753) fol.
lioc
nobis
17 detectum
in
ipsis
Parisiensis
bibliotliecae
1906. descripsimus
a.
Quo
^.
cod.
lat.
paparum Avenionensi oriunda contincntur ; cf. siqwa ad

Constitiitio Clementina in illo
Clementinam nr. 1165 sub 2 cum nota.
tionem nostram
manibus
Textus duobus
statim praecedit.
et
codice Disqtiisiin
scriptiis
295 sub 2
nr.
vel bibliotheca
mancus
4113 (olim
codice varia acta ex archivo
initio
et
fine
(P. deest.)
esf.
I
(11)
,0
utrum dominus papa imperatoii et regi Roberto absentibus

nee vocatis, cum videret vel ex coniecturis presunieret guerram iminere inter eos,
C Secunda questio
est,
potuerit treugas de iure indicere ac penas excommunicationis et alias infligere,
si
contra
omnimoda
pleni-
facerent vel venirent.
]u
dominus super totum gregem fidelium
(1) imperator'' et
et
in
tudine regnat, imperat et dominatur, sicut et Christus, cuius est vicarius,

plenitudine
quam
mortalis aliquis
alius
et in maiori
Set nos videmus quod interdum reges
homo.
indicunt sibi subditis treuguas, prohibent deportationem
armorum, prohibent etiam, ne
unus audeat terram alterius invadere et hoc sub magnis penis,
ipsis
nec vocatis nec
20
Ergo multo magis hoc potest facere Christi vicarius, qui in maiori plenitudine potestatis regnat, imperat et dominatur omnibus fidelibus, quacunque prefulgeant
dignitate, et specialissirae illis. qui sibi ex causis specialibus sunt subiecti, cuiusmodi
requisitis.
sunt rex Sicilie,
qui
specialis vassallus
et imperator,
est ecclesie,
qui
per
summum
secundum quod dictum est in prima

questione^ per iuramentum fideHtatis eidem domino summo pontifici est astrictus.
(2) Item omnis polHcia sive omnis principatus presupponit legem nature et in suo
pontificem confirmatur, inungitur et coronatur et
regimine illam sequitur et pro viribus imitatur,
quod
ilhid agens,
quod introducit formara
illam formam, expellit
calefacere seu
formam contrariam.
formam
caliditatis'' in
eam
iu
set
in
rebus naturalibus hoc videmus,
ahqua materia, eadem virtute, qua inducit

Si enim sol sua virtute potest ahquara rem
inducere,
eadem
Ergo si Christi
pacem et caritatem
virtute
potest ab
ex
illa
vicarius
toritate sibi a Christo
inter fideles nutrire et eos
[potest]'^
30
re
frigiditatem cahditati contrariam expellere.

collata
25
virtute et auc-
quod dictum est Petro et in eo

quodcunque ligaveris super terrara,
habihtare ad inti'odutionem regni celestis iuxta illud,
regnorum
successoribus eius; 'Tibi dabo claves

erit
hgatura et in
sequitur
celis'^,
qua potest peccatores absolvere

toritate potest
omne
illud,
et
et
evidenter quod Christi
ad ingressum regni
quod ab ingressu regni
vicarius
eadem
celestis habilitare,
celestis impedit,
eadem auc-
a cunctis fidehbus
tollere et a talibus irapedimentis regni celestis eos plenissime arcere et cohibere.
1231.
*)
incipit
manics prima
c.
^)
calliditatis
c.
>=)
deest
ss
auctoritate,
Constat
40
c.
Cuius fragmenti excerptum ub losepho Maria Suarez episcopo Vasionensi (f 1677) factum praebet
(oUm
73) hibliothecae Vaticanae siib mbrica 'Clemens V.' his verbis: i.
'LibcUu.s adversus Henricum VII. imp. pro Clemente V. pont. et Roberto Siciliae rege.
Henricus se a
sacramento fidelitatis pontiftci praestito solutum aiehat, quia pontifex Tuscos rebelles non excommunicarat.
Videnda Clan. ne Bomani de iureiiir.' Quae viro d. C. Wenck iam cognita erant 'Historische Zeiisihriftf
1)
cod. Barberin. lat. 3169
XXXIX
L (= N.
sed 'Libelhim' frustra
F.
supra ad nr.
XIV)
173.
pag. 506;
2)
Quae enuntiata perierunt.
in tabitlario
3)
Vatieano
Matth. 16, 19.
se quaesivisse dicit.
Cf. etiam
45
MEiMORIALIA ET DISQUISITIONES.
autem quod guerre, ex quibus proveniunt
Nr. 1251.
I343
eorporum et animarum, per

qua pereunt innocentes, impedit liomines
infinita pericula
quas'' perit cultus divinus, perit obedientia, in
1313.
Ergo vicarius Christi direete et per se potest et debet

ab ingressu regni celestis.
quoscunque^ fideles a guerris arcere, treuguas indicere, sive velint illi sive nolint, ipsis
non vocatis nec requisitis.
Item dictum est supra', quod Christus introducit se ipsum in medio totius
pojiuli christiani sub ratione perfectissimi medici, cui nichil deest nec deesse potest de
60, quod spectat ad perfectissimum medicum et sub eadem ratione perfectissimi medici
(3)
suum vicarium
et posuit
instituit
10
quam
auctoritatem, per
illani
medio
populi christiani.
totius
Set perfectissimus
potest a peccatis absolvere et sanitatem gratie introducere,
per eandem potestatem [potest]'
Et
eis repellere.
15
in
medicus per eandem virtutem, per quam potest sanitatem inducere, per eandem potest
perfectissimis medicinis omne contrarium sanitatis expellere.
Ergo Christi vicarius per
sic
arcere et compescere
omne
quod impedit homines
illud,
in
statu gratie, ab
potest quoscunque fideles a guerris, que impediunt statum gratie,

et
hoc per remedia perfectissima, cuiusmodi sunt treuge et ex-
comunicationis sententia.
Item cuicunque pcrfectissime commictitur aUquis effectus producendus, eidem

perfectissime commictitur, ut omnia expedientia ad productionem illius effectus possit
(4)
repellere.
Nunc autem sic est quod quicquid
animarum et ad adquisitionem vite eterne ecclesie Christi et eius
vicario principaliter est commissum. Ad lioc enim VII sacramenta sunt instituta nec
angelus nec homo potest rationabiliter cogitare, quod pauciora sacramenta quam VII
alias aliquod sacramentum a Christo
ad comunem utilitatem populi fidehs sufficiant
inducere et omnia impedientia possit
20
pertinet ad salutem
institutum supcrtlueret et inutile esset,

25
30
35
instituit, verus Deus non esset.

Nec potest cogitari quod ultra VII sacramenta aliquod
ahud sacramentum sit neccessarium vel utile comuni utilitati fidehum seu ecciesie, alias
Christus, ([ui est artifex et fabricator ecclesie, qui tale sacramentum omisissets. verus
Deus non fuisset. Si ergo in ecclesia Christi et principalitcr in eius vicario est perfectissima potestas, ita quod perfectior nullo modo cogitari potest ad reducendum homines
ad statum gratie ef" per consequens ad acquisitionem vite eterne, constat autem quod
guerre. ex quibus secuntur infinita pericuhi corporum et animarum, impediunt homines
ab acquisitione vite eterne, et ideo dico quod Christi vicarius perfectissimis modis, hoc
est omnibus modis que rationabiliter excogitnri possunt, seu per excomunicationem
seu per depositionem, secundum quod negotio expediro viderit, [potestj^ quoscunque
fideles a guerris arcere et eis treuguas indicere, ipsis non vocatis nec etiam requisitis.
(5) Item perfectior est lex euangelica quam Mosayca et perfectior est populus
christianus
quam Mosaycus et
quam
45
perfectior est
legis
lator
euangelicus,
qui
est
Christus
Moyses homo purus. Hec

homo
Unde quantum
commensurant.
populus,
se
mutuo
enim ti'ia, scilicet rex, lex, grex sive
populus
christianus
et
Mosaycam
lex euangelica excedit quantum ad perfectionem legem
auctoritas
tantum
excedit quantum ad perfectionem populum Mosaycum sive ludaicum,
et potestas, quam habet Christi vicarius super totum populum christianum, excedit aucKunc autem
toritatem et potestatem, quam habuit Moyses super populum ludaicum.
ita est, sicut patet per totum librum Exodi*, quod populus ludaicus de mandato Moysi
arma movebat, arma deponebat, bellabat et a bellis cessabat. Ergo plane patet quod
verus Deus verus,
40
ex quo sequeretur, quod Christus, qui ipsum
*) nlia
12.51. d)
ad
delet.
1)
manu
quam
c.
(i. e.
tertia;
e)
legis lator
Mosaycus, qui
cf.imy. 1344 not. k) in margine
prnecedit qslibet delet.
c.
Qiiae enxmtiata perierimt.
c.
f)
deest
fuit
adduntw:
c.
et
in libro
) omississet c.
Numeroniiu.
>)
aeqwitur
APPENDIX
1344
de manclato
vicarii
causam utilem
Christi
VII.
omnis populus christianus,
si
vel neccessariam videat pro utilitate fidei,
dictus vicarius
precipiat
arma debet movere
et
et
arma
deponere et a guerris cessare et ipse ad hoc potest eos compellere etiam invitos''.
Dicitur Exodi XVII. c. sic: 'Dixit Moyses ad losue: Elige viros et egressus pugna
contra Amalec, cras et ego stabo in vertice collis habens virgam Dei iu manu mea.
Fecit losue, ut loqutus erat Moyses, et pugnavit contra Araalec'
Item Exodi XVIII.
^.
c.
quomodo Moyscs indicabat totum populum Doniini tam in temporalibus quam

et quomodo ad maiorem expedicioneni negociorum et ut ipse magis
habetur,
in spirituaHbus,
posset vacare spiritualibus, instituit diversos iudices', qui auctoritate sua audirent causas
temporales, maiores tamen deberent ad Moysen reftorre.

toto
Et
sic
intelligendum est in
lo
populo" christiano, quod Christi vicarius habet plenitiulinem potestatis iudicandi
de temporalibus et spirituaHbus. Set ut spiritualia per summum pontificem purius et

dihgencius possint tractari, exequcio aUquorum temporahum data est principibus tempo-
quorum
ralibus,
auctoritas
derivatur" a
Et
auctoritas imperialis vel regalis.
si
ad Moysen debent referri,

sentencie debet stari, sicut plane habetur
oriatur,
illa
Exodi XXXII.
c.
circa finem habetur,
plenitudine
magna
id
in
ad vicarium
predicto XVIII."
est
infideles, set
christiani
pontificis
îcarii
eciam
Christi,
Christi,
c.
Exodi.
Item
in libroP
Deum
deliquerant.
Ex quo
colHgitur
debent movere arma, non solum contra
20
etiam contra malos christianos contumaces et inhobedientes et utiHtatem
popuH impedientes. Item in Hbro Numerorum XIIIl. c. circa finem

quod populus Domini, quia contra mandatum Moysi pugnare vohiit contra
Ex quo coHigitur, quod prohostes, idcirco victi fuerunt ab hostibus et interfecti.
hibente Christi vicario nec inter se nec etiam contra infideles pugnare debent.
Item
in Hbro Numerorum XVI. c. habetur, quod Datluin et Abiron, quia inhobedientes fuerunt
mandato Moysi, qui gerebat figuram vicarii Christi, idcirco cum tota famiHa et substantia sua devoravit eos terra et descenderunt in infernum viventes.
Item in libro
Numerorum XXV. c. in principro habetur, quomodo de mandato Moysi populus interfecit princi])es, qui contra Deum deliquerant, quia de mandato summi pontificis subditi
debent insurgere contra principes suos utilitatem fidei christiane impedientes. Item in
libro Xumerorum XXXI. c. habetur, quomodo de mandato Moysi omnes principes IsraeHtici elegerunt viros beUatores ad impugnandum Madianithas, quia de mandato vicarii
Christi debent eHgere beHatores ad inpugnandum Madianitas, id est infideles.
Madianite
enini interpretantur contradicentes et ideo per Madianitas inteHiguntur omnes infideles,
fidei
is
et suo iudicio et
quomodo de mandato Moysi ludei boni pugna-
verunt et interfecerunt ludeos malos, qui contra
quod de mandato summi
potestatis
occurrant negocia, super quibus dubium
et christiani
habetur,
25
30
35
qui Christo contradicunt.

(6)
sibi facte
Item ad vicarium Christi spectat ex natura sue institucionis et commissionis

a Christo, quod omnis populus christianus, quocunque titulo sit babtizatus seu
Christi caractere insignitus. directo
ad Deum.
pi'oximum, quia sicut
Deum,
dicitui- in
rectum modum vivendi tendat

dependet a recto ordine hominis ad
ordine et secundum
Set rectus ordo hominis ad
Deum
canonica lohannis: 'Hoc
idem
mandatum habemus a Deo,
<
ut
preceptum Dei de dilectione

Dei et proximi. Ergo ad vicarium Christi per se et directe pertinet, quod faciat observari rectum modum se habendi et rectum ordinem vivendi inter proximum et proximum.
Et sicut potest punire transgressores divini precepti, sic potest punire eos, qui non ser-
vant rectum ordinem ad proximum suum.
Set constat quod guerre impediunt rectum
qui diligit
12.51.
fur ad delet.
1)
Ex.
')
diHgat
et fratrem
dbhinc nianu secunda mutato
c.
17, 9.
") corr.
ex
XXXII
c.
2) loh. 1, 4, 21.
suum'^
stilo c.
P)
et
1)
iudicis
sequitur delet.
c.
est
^) secunda
Numeroi-um
corr.
ex
c.
") sequi-
c.
ordinem
proximum et proximum et guerre directe sunt contra preceptum Dei' de

Ergo omnes facientes guerras non requisito Ciiristi vicario aut
aut explicite ef maxime ipso iudicante et mandante, quod guerras non faciant,
inter
proximi.
dilectionc
implicite
ipse
5
potest punire et a guerris compescere modis omnibus rationabilibus sive treuo-as
indicendo sive excomunicationis sententiam in ipsos ferendo.
Item secundum racionem principatus data
(7)
sit
et
est
qui
tam racione
quam
deitatis
omnium temporalium
est generalissimus
et
est generalissimus in celo ct in terra,
in
15
summo
et
primo omnia
si
summam
naturam
racione unite humanitatis princeps
Ipse enim dicit in lohanne:
spiritualium.
'Data est michi omnis potestas in celo et in terra'**.

a
potestas principi, ita quod
minor princeps, minorem habet potestatem, si maior maiorem, si summus

Christi autem vicarius habet naturam prineipis secundum
illimitatam.
principatus Christi,
10
1345
Nr. 1251.
1313.
Ergo
vicarius Christi princeps
id est in spiritualibus et temporalibus.
alia oriuntur, idcirco a potestate vicarii Christi
terris oritur, sive sit regalis sive impcrialis, ct
Et quia
omnis potestas
precipue potestas imperialis, in cuius
signum imperator electus per Christi vicarium confirmatur et confirmatus coronatur et

Equidem confirmatio, inunctio et coronatio imperatoris singuinungitur per eundem.
summum
vicarium, non sic autem comuniter de aliis regibus, ne immagnitudinem sue potestatis labatur in errorem, ut scilicet putet
se habere suam potestatem a se vel immediate a Deo, non autem a Christi vicario.
Yerum enim est quod potestas imperialis est a Deo, quia secundum apostolum omnis
lariter
per
fit
p[er]ator ipse propter
so
Deo
potestas a
ut
oritur
est,
Christi vicarius
set potestas imperialis est a
omnes iudicans a nemine

Deo, sicut
imperialis immediate esset a

25
vicarius
Christi
enim
Christus
temporalibus,
in
rex
et
dominus
tionem potestatis temporalis papa
et
potestati
vicarii
a regno
'Constitui
Si
enim potestas
diceretur imperator
in
spiritualibus.
et spiritualem, set
secundum
rei
electum
execu-
confirmat et
veritatem
et
proprie
Et hinc est quod

destituere, corrigere, compescere, ligare
Christi,
regem Francorum non tam pro
inutilis erat,
primo c(apitulo):
ita
spiritualium et ideo potestas sui
omnem temporalem
deposuit"^.
scilicet
Unde
suspendere potestatem imperialem et regalem.
tante
3s
et
solo.
Christi vicarius
dicitur
iraperator
sic
loquendo dicatur executor et minister
pontifex âcharias
Deo
set a
potestas papalis,
temporaUum
potestas pape Christi vicarii habet instituere,
potestate papali. a qua
commictit imperatori, quando
confirmatum inungit et coronat, ut

30
iudicatur,
est
papa
sicut
fuit
et intra se potestatem
vicarii claudit in se
Deo mediante
Potestas vero papalis est immediate a Christo et ideo
a superiori.
inferior
pape.
dicitur in ca(none)
suis iniquitatibus
Et hoc
est
'Romanus
eo quod
quam pro
quod
dicitur lere(mias)
super gentes et super regna ut evellas et desti'uas et
te
*.
Et hoc est quod dicit apostolus in prima
ad Corin(thios) YI.' c(apitulo) 'Angelos iudicabimus, quanto magis secularia?'*
disperdas et dissipes et hedifices et plantes'

epistola
secimdum expositionem glo(se): si ecclesia habet potestatem iudicandi angelos,

hoc est homines habentes potestatem spiritualem, qui alibi ab apostolo angeli appel lantur**, sequitur quod ecclesia habet magis potestatem iudicandi secularia, id est de
quasi dicat
*)
**)
eadem alia manu qua supra pag. 1343 not. * adduntur in maryine: et in Psalmo'* dicitur:
"constituit eum' s(cilicet) Christi vicarium 'dominum domo sue' id est ecclesie sancte qnoad
potestatem et dispositionera spiritualium 'et principem omnis possessionis' sue' quoad
directionem et principalem potestatem temporalium.
eadem
alia
manu qua
siipra pag. J343 not. * in
margim
scripta swit: In
prima epistola ad
Corintios XI. capitulo*.
1251.
1)
6)
Cor.
1,
LI..
1)
sequitur er del.
MaUh.
28, 18.
c.
2) c.
')
3 C.
seqmtur
XV
in del. c.
</. 6.
')
VII; in marffine VI.
3) ler. 1, 10.
4) Cot:
1,
6,
c.
')
5) Ps. 104,
3.
11, 10.
CONSTITUTIONES
IV.
pocessionis
169
c.
i>l.
APPENDIX
1346
VII.
lebus seculi sive de rebus temporalibus. Regulariter enini qui iudicat de maiori. ad
ipsum sicut ad principalem iudicem debet reduci" iudicium omne de minori iuxta illud
Extra qui filii sunt legit(imi) 'per vener(abilem)' '. Ubi dicitur: 'cum'' maior in spiritualibus tam providencia quam auctoritas et ydoneitas requiratur, quod in maiori conceditur. licitum esse videtur et in minori', et ut credo non siue causa. Petrus et successores eius duas claves ad invicem connexas et a se invicem inseparabiles habere in
manu dicitur et sie etiam depingitur, quia ille due claves significant potestatem in
temporalibus et spiritualibus.
habere dicitur,
enira Petrus et successores eius
quia non solum plenam
duas,
set
spiritualium
simul
Non
Duas enim
temporalium.
et
ad ipsum pertinebat, iuxta
quod
illud
unam solam clavem
habet potestatem spiritualium set

et duos gladios Christus suo
,
claves
commisit vicario, ut ostenderet quod i'egimen tocius populi

spiritualiter
dicitur
ecclesiam 'solus ipse fundavit et supra petram fidei
temporaliter
fidelis tani
XXII.
mox
c.
'omnes"^;
nascentis
erexit
10
quam
Romanam
qui beato
Petro eterne vite clavigero terrene simul et celestis imperii iura commisit\ ubi
glosa:
dicit
ar(gumentiim) quod papa habet utrumque gladium spiritualem et temporalem.
15
execucionem temporalium papa committit imperatori, retenta tamen

sibi super temporalibus plenitudine potestatis.
Et hoc ideo factum est, ut Cbristi
vicarius plenius possit vacare spiritualibus negociis, facta commissione de temporalibus.
quoniam ut dicitur distinctione X[C]YI. 'cum ad verum'^: 'mediator Dei et hominum
Set ut premisi,
homo
Christus Iliesus actibus propriis et dignitatibus distinctis officia potestatis utriusque
20
quantum ad distinctionem exequcionis,

quia exequcio temporalium secundum commissionem factam a Christi vicario ad impepropria discrevit",
hoc idem debet
et
ratorem pertinet. sicut ibidem dieitur;
'quatenus spiritualis accio a carnalibus distaret
quod
incursibus' et ita debet intelligi illud,

sunt,
intelligi
dicitur in quarto c(apitulo) sequenti*:
'Duo
imperator auguste, quibus principaliter hic mundus regitur, auctoritas sacra ponti-
25
ficum et regalis potestas, in quibus tanto gravius est pondus sacerdotum, quanto etiam
pro rebus
hominum
vicarius, qui
divino reddituri sunt examine rationem.'
in
supremus
mine rationem,
si
Quamvis autem imperator
iuriose tractari.
quam
iudex tam temporalium
Reddet autem
Christi
extremo exares temporales permittat ab imperatoribus vel regibus male et inest
minister
sit
spiritualium
in
exequtor
et
vicarii Christi
in
ao
rebus et negociis temporalibus, nichilominus Christi ^lcarius interdum exequitur negocia

temporalia iuxta illud quod legitur Extra
'Non solum
ubi sic dicitur:
in
gerimus potestatem, verum etiam

iuridictionem casualiter
qui
filii
ecclesie patrimonio,
sunt legitimi 'per ven(erabilem)"*,
super quo plenam in temporalibus
in aliis regionibus certis causis inspectis
exercemus",
hoc est
in
aliquibus
casibus.
E[s]t
temporalem
autem unus
secundum quod ibidem ostenditur auctoritate Deuteronomii*, cum aliquid fuerit

difficile vel ambiguum in factis imperatorum vel regum, tunc enim est ad iudicium
sedis apostolice recurrendum, quia in ea tam temporalium quam spiritualium plenitudo
residet potestatis.
Et ex hoc videtur michi, quod vicarius Christi regibus et imperatoribus debet dare leges, secundum quas debent iuridictionem suam etiam in tempoi'alibus exercere.
Et si quas imperatores vel reges'" condant leges, ad Christi vicarium
tanquam ad iudicem superiorem, in quo debet esse certa regula vivendi temporaliter
et spiritualiter, spectat illas leges aprobare vel reprobare nec eorum leges videntur
populum ligare, nisi ab ipso Christi vicario fuerint aprobate". Secundus casus, in quo
.15
casus,
*)
1251.
eadem alia manu quasupra pag. 1348

nomio primo c(apituI)o et in eodem
") sequitur
ad
delet. c.
^)
not. * in
libro
margine adduniur: Istud habetuiXTII. capitulo.
abhinc mutato diictu
'^)
c.
tur signuni additionis cuiusdam, sed in margine nihil adscrijitum est

1) c. 13
5)
c.
13
qui
qui
filii
filii
(IT,
(ir,
17).
2)
c.
Di.
XXII.
sequitur
quoudam
in Deutero-
delet. c.
40
49
j|
^) sequi-
c.
3) c. 6 Di.
XCVI.
4)
c,
JO IH.
XCVI.
17).
Nr. 1251.
1313.
1347
papa exercet iiiridictionem
in temporalibus, est racione delicti, ct hoc duobus modis,

ex omissione vel ex commissione, hiis enim duobus modis, obmictendo
scilicet et mittendo possunt peccare principes et ceteri homines.
Excercet itaque dominus papa iuridiccionem in temporalibus quandoque ex omissione, ut cum ad papam
scilicet
vel
appellatur
papa defiFectum
iudicis
secularis,
quando sciUcet princeps obmittat alique
facere que tenetur facerc ut Extra de fo(ro) compe(tenti)
c.
racione
vel
'licet'^
coni-
pape denunciatur vel pro qua ad ipsum appellatur ut Extra de iudic(iis)

Tercius casus in quo dominus papa exercet iuridiccionem teniporalem, est
c. novit"-.
quando vacat imperium. Quia enim ut premisi imperator non est nisi exequtor et
minister pape in temporalibus, idcirco vacante imperio pro omnibus temporalibus que
spectant ad imperium est ad summum pontificem recurrendum. Extra de fo(ro) conipe(tenti) c. 'licet" ^
Sic ergo de iure divino et naturali sacerdocium supereminet imperio
et^' penes summum sacerdotem residet de iure divino et naturali utraque iuridictio et
super spiritualia et super temporalia et certe etiam tam temporalium quani spiritualium
ad ipsum pertinet exequcio, quamvis exequcionem temporalium quantum et quamdiu
sibi videbitur commiserit imperatori tamquam suo exequtori et ministro.
Unde in tem-
missionis que
10
15
pore legis nature simul currebant et concurrebant in eadem persona regnum et sacer-
Xam omnes
docium.
80
primogeniti regum sacerdotes simul erant et reges et iuridictionem
in
temporalibus et spiritualibus exercebant nec debebant
et
sacerdocium, ut alius haberet exequcionem
quia
nondum
erant sacerdotes vocati ad
illo
tempore
temporalibus
in
spiritualis
\-ite
distingui
regnum
alius in spiritualibus,
exercicium, ad quod^ vocati
Sic eciam regnum et sacerdocium propter eandem

eadem persona tempore legis Mosayce, sicut et con-
sunt tempore legis gratie seu Christi.
racionem coneurrere debuerunt
in
ad tempus Samuelis prophete, qui gcrens officium sacerdotis et rcgis

populum tam in temporalibus quam in spiritualibus. Tempore vero predicti
Samuelis divisum est regnum a sacerdocio. quia tunc populus Domini petiit sibi regem
dari, quem quantum erat ex parte populi. Dominus concessit eum in honus propter
peccata populi. Unde dixit Dominus Samueli: 'non abiecerunt te set me, ne regnem
super eos'*, sicut ista leguntur in Deuteronomio VIII. c. per totum. Ex quo facto duo
colliguntur, unum est quod sacerdos instituit regem et regnum ortum habuit a sacerdocio, nam Samuel sacerdos primum regem instituit super populum Domini*. Secundum
est quod colligitur ex isto facto, quia disponente eterna providentia, que mala nostra
currerunt usque
85
30
iudicabat
et
ea que concedit pro peccatis nostris
J5
bonum
convertit,
hoc factum est in presa-
eius
w ralium
Et
et spiritualium**.
*)
45
**)
1251.
Melchisedech qui simul
iste
fuit
rex et sacerdos gerebat
eadem aUa manu qua supra pag. i:HH not.* in maryine adduntur Ex quo patet quod
errant quidam iuriste qui dicunt quod potestas inperialis et regalis est inmediate instituta
a Deo sicut et potestas papalis. In predicto enim capitulo primi Regum VIII. c. clare
dicitur, quod Samuel sacerdos instituit primum regem, et in IX. et X. capitulo scriptum
habetur, quod Samuel sacerdos illum regem primum, scilicet Saulem, qui gerit figuram
inperatoris, unxit in regem. Sic et papa iustituit inperatorem et ipsum inungit et coronat.
eadem âlia manu qua supra paij. i::4:i not. * iti maryine adduntur: de isto Melchisedec
:
habetur Genesis XIIII
50
in
quod futurum erat Deo ordinante in nova lege Christi, in qua exequcio iuriet ut sacerdotes
diccionis temporalium distingui debebat ab exequcione spiritualium
expediti a iudiciis temporalium assuescerent iminente terapore adventus Christi vacare
spiritualibus.
Christus enim venit rex et sacerdos simul secundum ordinem" Melchesedech, qui simul fuit rex et sacerdos Dei altissimi et gerebat figuram secundum quod
dicit apostolus ipsius Christi, qui fuit rex et sacerdos simul habens iuridiccionem tempo-
gium
y) sequitur delet.
1) c. 10
c.
c.
de foro comp. (11,2).
et in epistola
')
eorr. ex
2) c.
qdo
i:i
ad Hebreos VII.
c.
c.
sequitur delet.
de iudic. (11,1).
3)
Meh
1.
c.
Reg.
S,
7.
169*
APPENDIX
1348
VII.
figuram tam Christi quam sui vicarii qui simul est rex et sacerdos, quamvis exequcionem
regic potestatis imperatori et regibus commissa sit eius auctoritate exceptis casibus
^ 'tu es sacerdos in etersupradictis. Unde de Christo et eius vicario dicitur in Psalmo
num secundum ordinem
Et de hoc
Melchisedech'.
dicit apostolus in epistola
ad Ebreos
s
[VII.]'' c(apitulo)2.
omnibus diffuse expositis aperte patet, quod tam de iure divino

(8)
quam de iure naturali quam eciam de iure ewangelico, in quo dictum est Petro 'tibi
dabo claves regni celorum *' et iterum 'pasche pasche oves nieas'* in papa seu vicario
Christi'^ est plenitudo potestatis et penes ipsum residet in omni plenitudine utraque
Ex quibus formatur tale argumentum:
iuridictio, temporalium scilicet et spiritualium.
Ex
predictis
lo
Plenitudo potestatis in temporalibus et spiritualibus data est principi ad'' boni temporalis
promocionem et mali temporalis et spiritualis remocionem et cohercionem.

Set constat quod guerre inducunt mala" temporalia et spiritiialia. Ergo ad illum qui
et spiritualis
habet plenitudinem utriusque potestatis pertinet guerras conipescere et fideles quoslibet

d guerris arcere tam per penas temporales quam per penas spirituales. Al(ias) non u
haberet plenitudinem utriusque potestatis, temporalis
scilicet et spiritualis.
Item potestas principis principaliter est instituta pro rei publice conservacione,
Set constat quod guerre bonum reipublice confundunt et
deffensione, promocione,
Ergo princeps singulariter habet potestatem compescendi guerras. Ergo
destruunt.
(9)
ille
qui est
summus
habet plenissime
in
princeps institutus in plenitudine potestatis temporalis et spiritualis

potestate sua'
omnes modos, quibus guerre compesci possunt
per penas temporales sive per penas spirituales.
Al(ias)
20
sive
non esset summus princeps nec
esset in plcnitudine utriusque potestatis.
Item ostendi supra quod vicarius Christi est pastor omnium ovium que sunt
ConStat autem quod
in ovili Christi, hoc est intra ecclesiam seu fidem catholicam.
pastor, si summe perfectus est in genere pastoris, habet omnem potestatem, que pertinet
(10)
ad naturam pastoris reducendi oves ab errore, etiam violenter. Set per guerras in quibus
Ergo vicarius Christi qui est pastor
sunt pericula corporum et animarum oves errant.
perfectissimus potest omnes oves Christi, hoc est omnes fideles ab isto errore et periculo compescere, etiam violenter vel per penas quascunque.
(11) Item ostendi supra quod Christus et eius vicarius est in medio tocius populi
25
30
medicus perfectissimus. Ad medicum autem perfectissimum spectat sanitatem inducere et ea que sanitatem impediunt per remedia perfectissima toUere. Ergo
christiani sicut
medio populi christiani tamquam medicus in summo perfectus,

habet perfectissimos modos inducendi sanitatem gratie in toto humano genere, quod fit
per sacramentorum dispensacionem, prelatorum institucionem, verbi Dei predicacionem
et per alia quc in sancta ecclesia a summo pontifice vel ex eius concessione exercentur.
Et per eandem rationem habet omnes modos qui intelligi vel excogitari possunt ad
expellendum omnc illud quod impedit sanitatem gratie, cuiusmodi sunt guerre, in quibus
sunt infinita pericula corporum et animarum.
Summus ergo pontifex, qui sicut pastor
perfectus in summo, sic est perfectus medicus in summo, habet omnes modos qui esse
Christi vicarius
cum
vel intelligi possunt
sit
in
ad tollendum guerras ab hominibus
vel
35
40
per treugas vel per tem-
porales penas vel per excomunicacionis sententias vel per deposiciones a suis gradibus
et dignitatibus vel
absolvendo vassallos
libet modis, sicut
visum sibis fuerit expedire.
et subditos a
iuramento
fidelitatis
et aliis quibus-
(12) Item apostolus in epistola ad Romanos XII. c. comparat corpus nostrum

naturale, in quo sunt diversa menbra, ad corpus Christi misticum, cuius menbra sunt
1251.
*)
>)
spaiium in
sequitur in fine lineae

1)
Fs. 109, 4.
c.
delet.
<=)
sequitur delet. ex
2) El/i:
^) corr.
c.
B) sequitur delet.
c.
7,
17.
3)
Matth.
vis
super a
c.
")
sequitur delet. p
c.
16, 19.
4)
loh. 21, 17.
50
Nr. 1251.
1349
sint.
Unde dicit sic: 'Sicut in uno corpore multn
membra non eundem actuni habent, sic multi unum
quoeunque stahi
omiics fidcles, in
meiibra habemus, omnia autem
1313.
corpus sumus in Christo' '. Nunc autem videmus quod rector corporis naturalis, cuiusmodi est anima racionalis seu voluntas, habet plenitudinem potestatis super omnia
menbra, quibus imperat diversos actus, quos etiam retrahit ab exerciciis'' sive actibus
propriis sibi secundum suam naturam debitis.
Ergo ita erit in corpore Christi mistico,
cuiusmodi est ecclesia Christi seu congregacio fidelium, cuius' rector et gubernator eius.
qui est Christi vicarius, habet plenitudinem potestatis super omnia menbra, hoc est
super omnes fideles,
10
ut eis possit imperare diversos actus exercere et ea ab actibus

etiam propriis quibus voluerit modis racionabilibus areere nee oportet eoram consensum
requirere. sicut nec anima seu voluntas requirit consensum raenbrorum. set eis potest
licite
Et
imperare.
sicut
videmus quod
in
corpore
naturali
sive
humano
potestates, scilicet videndi, audiendi, raciocinandi, imperandi seu volendi,
homine ad unam potestatem reducuntur et sub illa clauillius imperium in actus suos exeiint et per illius impecessant, et ista est poteneia voluntatis, secundum quod dicunt
potestates que sunt in
iste
15
sunt diverse
omnes autem
duntur. per illam reguntur, per
rium ab actibus suis

sancti.
Ergo
atribuitur
cui
ita erit
in
quicquid
sit
in
regno anime,
corpore Christi mistico,
quod
in
eo
sive
est
bonum
sive
una potestas
malum
fuerit.
principalis et
omnes potestates omnium menbrorum corporis mistici, id est omnium

omnes potestates temporales et spirituales debent
suos exercere cuiusque imperio ab actibus suis debent omnino cessare.
plena. cui subsunt
fidelium, cuius imperio et disposicione
actus
(13)
C Item omnis iudex
liabet
aliquam potestatem
et
omnis potestas habet
ali-
quod forum, ita quod ista tria se mutuo commensurant, seilicet iudex, potestas et forum.
Ergo omnis
Set omne forum reducitur ad forum penitentie sacerdotale, ut ostendam.
K natura iudicis et omnis potestas iudiciaria ad potestatem saeerdotalem reducitur et sub
Quod autem omne forum reducatur ad forum
illa clauditur et eius iudicio regulatur.
sacerdotale tamquam minus dignum ad maius dignum, tamquam minus certum ad maius
certum. tamquam deceptibile ad illud, in quo nullo modo potest cadere decepeiu,
ostendo sic. Forum dicit'' disceptacionem inter personas distantes coram suo iudice
In hoc foro
so factam.
Nulla autem maior distancia quam inter peccatorem et Deum,
agitatur causa inter Deum et hominem et agitur de reeonsiliacione hominis ad Deum.
In hoc foro disceptatur, ut dimittatur culpa, pro qua quis debet puniri in corpore et
anima morte eterna, ut fiat miserieordia. ut infundatur gratia, ut remittatur pena eterna,
Constat autem quod nulla res est tam digna et tam
ut restituatur celestis gloria.
S5 nobilis,
tam utilis. tam apetibilis ad petendum et prosequendum, sicut sunt predicta,
quod scilieet mortalis eulpa deleatur, quod pena eterna remittatur, quod Dei gratia
Ergo cum de istis agatur
infundatur, quod eterna gloria per eulpam perdita restituatur.
in foro sacerdotali. princeps autem sacerdotum et Christi vicarius seu papa est summus
Secundo hoc
iudex in isto foro, ergo suum forum est maximum et dignissimum.
40 patet quod forum sacerdotale est certissimum.
In omni enim foro oportet, quod ad
minus sint tres persone, sciHcet iudex, actitans et actitatus, quia sine iudice non est
forum, sine actitatore vel actitato non est fonim.
45
In foro
autem sacerdotali iudex
est
Deus, actitans et actitatus non sunt diverse persone. set unus et idem. Certtim est
autem quod in foro sacerdotali actitans se ipsum omnino dicit verum et actitatus qui
Unde in isto foro non cadit dolus
est idem confitetur sic esse, ut dicitur esse verum.
nec exeeptio nec dilatio nec veritatis celatio'. propter quod istud forum est certissimum.
Tertio dico quod forum sacerdotale omni foro quod cogitari potest est verius
1251.
1)
>)
,"ji
corr.
Eom. n, 43.
c.
')
corr. siqier
delel.
c.
^) sequitur delel. dicis c.
')
selatio c.
APPEXDIX
1350
VII.
modo
Ipse enim
Hic autem
est ita summus, quod ab ipso appellari non
voluntatis.
Idcm patet ex parte rei et
libito
sententiam
pro
exequitur
suam
potest et
iudicio,
quam
illa qne fit ex ore actitati,
confessio
in
est
perfectior
nulla
actoris, quia
et perfectius.
Quod
patet ex parte iudicis,
nullo
qui
potest decipi.
Deus, cuius minister principalissimus

iudex nec prece nec pretio flectitur, ipse
et vicarius
maxime quando
absque questionibus et gratis ad talem con-
est
talis
confessio
fit
Ex
fessionem se ingerit actitatus.
libere
predictis patet
est
Christi vicarius.
quod fornm sacerdotale,
in
quo sum-
mus iudex est Christi vicarius, est inter omnia fora dignissimum, certissimum, perEx istis sic arguo Omne minus dignum, minus certum, minus
fectissimum, verissimum.
:
minus verum reducitur ad magis perfectum, magis verum, magis certum,

magis dignum et per ipsum rectificatur, regulatur et gubernatur. Hoc enim verum est
in ordinibus angelorum, quia inferiores per superiores, ut dicit Dionisius in libro de
Hoc etiam verum est in
angelica Gerarchia^ illuminantur, perficiuntur et purgantur.
ordine omnium agentium naturalium. Virtus enim solis. que est principalis inter omnes
perfectum,
regit et perficit omnes

hominum, animalium, arborum, herbarum
virtutes partieulares
virtutes naturales,
et
que sunt
omnium generabilium
in corporibus
et corruptibilium.
modo
est in toto
15
Et
quod omnes potestates temporales et spiriin qua et sub qua clanduntur, per
reducuntur,
svmimam
tuales ad unani primani et
ut
iam" premisi superius. Regulariter
quam reguntur et in suis actibus regulantur,
verum est quod qui indicat de maiori, ad ipsum ut ad primum et summuni iudicem
debet reduci omne iudicium de minori iuxta illud quod dicitur Extra qui filii sunt
logitimi 'per venerabilem'^, ubi sic dicitur: 'Cum maior in spiritualibus tam providencia
quam auctoritas et ydoneitas requiratur quod in maiori conceditur licitum esse videtur
Si itaque verum est quod omne forum seu temporale seu spirituale ad
et in minori'.
eodera
lo
corpore ecclesie,
forum sacerdotale tamquam ad magis dignuni, magis certum, magis perfectum, magis
verum reducitur, constat quod omnis iudex, omne iudicium, omnis potestas iudiciaria
20
25
ad forum, iudicem et potestatem sacerdotalem reducitur et sub illo continetur et ab

illo debet in suis actibus regulari et ab illicitis modis omnibus coherceri.
in
est parti-
ville seu
in qua pater familias
qua unus rector seu potcstas principatur civibus, alia est regalis vel
qua rex seu imperator principatur et dominatur omnibus qui sunt in regno
Alia est subcelestis, sic enim eam vocant sancti, in qua Christi vicarius
dominatur.
Omnis autem policia preter illam, que a Christo instituta
30
que est policia sive congregatio fidelium, facta, inventa et ordinata est secundum
Qui|aJ enim unus homo non potest sibi ipsi in
cularis et
minima,
civitatis",
in
imperialis, in
vel imperio.
principatur et
est,
mundo, una quidem

principatur domui sue, alia unius
Item diverse sunt policie sive principatus
(14)
dictamen rationis naturalis hominis.
omnibus
principio
suis necessitatibus subvenire, idcirco dictante i'atione et necessitate exigente in
mundi multi homines
poterat facere, alius faceret.
sanat et
sic
de
in
unum
convenerunt, ut quod unus nesciebat aut non
Unus quippe
facit vestes, alius
quibus indigent homines.
aliis
domus,
alius
panem,
alius
Et quia unus ista omnia facere non
posset nec sciret, idcirco dictante natura pro conservatione hominnm, qui multis indigent,
multi homines in
unam
unam congregationem
politiam seu in
policie seu congregaciones
hominum
reguntur,
convenerimt.
Iste etiam
gubernantur legibus et consuetudinibus
secundum lumen et rectitudinem naturalis rationis inventis, ut patet per antiquas leges
imperatorum Romanorum. Policia auteni subcelestis seu ecclesiastica aliam habet
originem et aliis regitur legibus. Nam congrogatio fidolium non est facta ut unus alteri
subveniat ad vite mortalis sustentacionem, set est facta, inventa et ordinata a Deo ad
1:251. ")
1)
Cf.
eum
c.
) sequitur delet. alia
Hierarchia eoekstis cap.
7.
2)
c.
) Policie c.
c.
13
i
45^
qui
filii
(IV,
17).
MEMORIALIA ET DISQDISITIONES.
spirinialis vite administi-ationem
tionem.
alia
Ad hoc enim
que
et ut unus
ordinati sunt
Non
ralibus inventis et dictatis ab umbratili

5
plurimuni aut frequenter
et
in suis iudiciis
ecclesiastica regitur et gubernatur
Nr.
ecclesiastici,
regitur etiam ista
35
legibus decipitur.
lege data,
omnia sacramenta
policia
et
legibus natu-
lumine rationis humane.
defectibili
et
12.51.
cooperetur alteri ad eterne vite acquisi-
omnes gradus
sancta ecclesia dispensantur.
in
1313.
que ut
Set principaliter policia
promulgata, scripta a Christo vero Deo
et a sanctis ]U'ophetis et apostolis sancto Spiritu illustratis, qui nec errare potuerunt aut
legem
in
aliquo
nequam dare:
10
beatus Petrus:
'Non voluntate
sancto inspLrati loquti sunt
20
Deus, aut Spiritus sanctus, cuius
fuisset
saneti
Dei homines'
vesti-i
et
Salvator ait:
ipse
qui loquitur in vobis'-.
'Non enim vos

Est etiam aver-
tendum, quod unitas et connexio omnium poUtiarum naturalium est ex connexione nature
seu necessitatis eorum. que exiguntur ad conservationem nature humane. Unitas autem
et connexio eorum qui sunt in policia fidelium est ex vinculo caritatis.
Sicut enim
homines a principio mundi congregati fuerunt ad policiam unius domus seu ad policiam
civitatis regalem vel imperialem propter necessitatem conservationis nature, ut exposui
supra. sic omnes fideles congregati sunt in politia ecclesie ex vinculo caritatis. Ex
predictis itaque patet, quod politia fidelium excellit omnem politiam naturalem, primo
quidem quantum ad causaui seu originem quia ille facte sunt propter mortalis nature
sustentationem,
tionem.
Ille
ista
vero propter spiritualis vite sustentationem et eterne glorie acquisi-
reguntur legibus
Deo
regitur lege a Christo
uon
26
non
deceptoriam, quod cogitare nefas est. Ait enini

hu[m]ana alkta est ahquando prophetia
set Spiritu
rulisset
loquimini, set spiritus Patiis
estis qui
15
alias Christus
legem
flatu loquti sunt sancti,
esset.
Ille
policie
et
humano
ingenio qui
homine data, qui
habent unitatem et
frequenter decipitur inventis,
modo
nulh>
decipi potest, alias
ista
Deus
ex amore naturali seu ex

connexionem a karitate, que
colligatioiiem
necessitate conservationis nature, ista habet unitatem
et
fortius hgat menbra sui corporis mistlci. quam quicunque amor naturalis
quecunque necessitas naturahs liget ad invicem menbra corporis naturahs. Yidemus
enim quod gladio separantur membra corporis naturalis ad invicem. De menbris autem
in intinitum
vel
corporis
30
35
mistici
ait
omnis potestas sub

40
45
apostolus:
neque mors neque
'Quis vos
separabit a icaritate
Christi'^?
'Certus
sum
neque angeli neque potestates nec fames nec gladius

separabit nos a karitate, que est in Christo Ihesu"*. Ex hiis sic arguo secundum quod
una poHcia excellit aliam sic et princeps illius policie excellit principes omnium aharum
policiarum. Set ostensum est quod policia ecclesiastica tar.i in causa sue originis quam
in lege qua regitur quam in \-inculo quo unitur excellit omnem policiam quocunque
modo ab hominibus inventa et rectitudo eius excellit omnem rectitudinem aliarum politiarum.
Ergo princeps politie ecclesiastice, qui est Christi vicarius seu papa. excellit
in primitate, dignitate et rectitudine omnes alios principes, quocunque modo possint
institui vel quocunque modo possint excogitari, et per consequens omnis principatus et
quod
isto
vita
principe ecclesiastico
clauditur
et continetur
ac per hoc eius
nutu debet in omnibus gubernari.

(15) Item secundum omnes philosophos quatuor sunt genera demo[n]strationum,
secundum quas demonstratur seu probatur efficacitcr aliqua conclusio, que sumuntur
secundum quatuor genera causarum, cause scilicet, materiahs, formalis, efficientis et
finahs.
Xunc autem ita est quod alius est finis quem intendit princeps temporalis imperator vel rex, alius quem intendit princeps ecclesie. Princeps eniiu ecclesie quamvis
intendit secundum naturam sui regiminis pacem inter homines conservare, finis temporalis sui regiminis est eterna beatitudo, ad quara et propter quam facti sunt omnes
12ol.
P) seqidtur delet.
1) 2. Petr. 1, 21.
2)
un
c.
Matth. 10, 20.
3)
Bom.
8, 35.
4) Cf. ihid. 3S.
APPENDIX
352
VII.
homines et ad quam acquirendam celum, terra, mare et omnia que in eis sunt sive
omnia temporalia ordinantur. Visio enim et tuitioi Dei est finis, quem principaliter
Omnes autem alie creature ordinantur ad hominem
intendit omnis creatura rationalis.
Finis autcm quem
sicut ad finem, nani ut alibi dicitiir 'Nos sumus finis omnium'.
princeps quicunque temporalis
intendit principaliter
ne unus
aro-uo
alteri
inter homines,
Ex
noceat et ut quilibet quod suum

finis quem in suo regimine intendit princeps ecclesie seu papa ad
est in pace possideat.
predictis sic
Sicut se habet
quem
finem
pax temporalis
est
temporahs
intendit princeps
sive imperator, sic se
habet potestas et aucto-
imperialem seu cuiuscunque alterius principis

Set finis quem intendit princeps ecclesie qui est bonum eternum claudit w
temporalis.
in natura sua ct continet ac superexcellit finem quem intendit imperator qui est bonum
temporale. Ergo potestas principis ecclesie claudit et continet intra se omnem potestatem
ritas
et
papahs ad potestatem
bonum
enim""
Et
euiuscumquc
imperialem et
auctoritatem
eternum excedit
principis
alterius
regendi,
habet potestatem temporalem et auctoritatem

omnem potestatem temporalem,
ita
instituendi et destituendi
iudicio
Quantum
temporahs.
omne bonum temporale, tantum
auctoritas et potestas
excellit auctoritatem et potestatem cuiushbet principis
ecclesiastici
principis
et auctoritatem
si
temporahs.
i*
cohercendi,
dirigendi,
necessitas vel utihtas suo
hoc requirant.
Item videmus in naturahbus que reguntur lege naturah a Deo indita rebus,
quod propter bonum comune dimittitur bonum proprium et sic quodam instinctu naturah, si ahquis debet percuti in capite, a quo dependet bonum comune totius corporis,
manus continue se opponit, quasi plus veHt prescindi quam capud pereat, a quo dependet
tota vita hominis, et huius ratio est quia destructo bono comuni destruitur bonum partis
(16)
ao
manus et pes perdunt suum esse, quia totus

si manus prescinditur, non propter hoc totus m
homo
homo moritur nec aha menbra pereunt. Et hinc est quod secundum rectam rationem
pro deffensione regni seu roipubhce rex potest accipere domos et castra et res ahas
subditorum et subditi tenentur in tah casu bona propria pro deffensione et conservatione
Nunc autem ita est quod bonum quod^ intendit princeps ecclerei pubhce exponere.
siasticus sive papa est bonum publicum omnibus hominibus comune, in cuius natura 30
omne bonum temporale clauditur et continetur excellentius quam sit in se ipso. Ergo
et
enim capud
perit,
moritur, set non econverso.
Nam
non econverso.
Si
manus exponit proprium esse pro conservatione capitis, sic quihbet princeps
temporahs debet exponere omnem suam potestatem et iuridictionem et omne bonura
suum temporale pro conservatione, promotione, deffensione boni eterni iuxta arbitrium,
sicut
dictamen et preceptum ilhus principis, qui in suo reginiine principahter intendit bonum
eternum et hic est vicarius Christi. Et ideo ad eius imperium principes temporales
debe[n]t
arma movere
et
ab armis cessare
et ipse
hoc
ss
eis potest precipere.
(III)
dominus papa potuerit ab imperatore exigere

iuramentum, quod regnum Cicihe non offenderet nec offendentibus prestaret auxihum,
consilium vel favorem.
Ad istam questionem respondeo et dico, quod dominus papa
Et ad hoc probandum assumo
potuit et debuit tale iuramentum exigere ab imperatore.
(1)
Tertia questio
primo rationem ex
causis,
utruni
est,
ex quibus iuramentum est introductum, et invenitur prestitum
Ahquando enim iuraverunt sibi mutuo sancti

mutua observanda. Sic iuravit Laban lacob et econtra,
a sanctis pati-ibus in veteri testamento.

patres pro pace
8(cihcet)
lacob
amicitia
et
ipsi
Laban,
sicut
habetur
lacob per timorem patris suiYsaac"^ et

1251.
1)
9) fruitio c.
Gen. 31,53.
'')
eum
c.
")
in
cet.
Genesi
XXXI
c, ubi dicitur:
Ahquando iurabant
sequitur delet. bo
sibi
'iuravit
mutuo quod
45
ergo
sibi
c.
Nr.
1313.
1-251.
1353
Sic iuraverunt nuncii quos miserat losue princeps populi Israelis ad

non nocerent.
explorandum terram promissionis ipsi Raab, quod nec sibi nec alicui quod pertineret
ad domuni suam nocerent, sicut scribitur losue secundo c, ubi dicitur sie 'Nunc ergo
domimim Deum, ut quomodo cgo feci vobiscum misericordiam, ita et

cum domo patris mei' '. Ex quibus patet per exempla sanctorum patrum
iurate michi per

&
vos faciatis
quod iuramentum exigitur et iuste potest exigi ab aliquo vel pro

bono faeiendo, ut dum iurat quis se pacem servare, peregrinari vel religionem intrare,
aliquando potest exigi iuramentum ab aliquo pro malo vitando, ut quod non nocebit
ei in persona vel in rebus, ut patet in predicto exemplo, quod scribitur losue II. c.
Et tunc maxime potest tale im-amentum ab illo exigi quando probabiliter timctur, quod
nisi iuramentum obstaret,
ille dampnum in rebus vel in persona inferret, sicut clare
patet in predicto exemplo losue II. c.
Cum ergo ex quibusdam indiciis et signis
veteris testamenti,
10
dominus papa
quod imperator aliquando noceret vel nocere

feudum ecclesie, nisi iuramento esset astrietns, quod
non noceret, aperte patet per exempla sacre scripture, quod dominus papa potuit ab
imperatore iuramentum exigere, quod regno Cicilie personis aut rebus in aliquo non
Tale enim iuramentum prestiterunt ipsi Raab nuncii losuo, qui erat princeps
noceret.
verisimiliter posset credere,
atemptaret regno
15
Cicilie,
quod
est
tocius populi Domini, ut patet losue II.
Item
(2)
20
36
secundum quod
Cum
Genesi VIII.
c.
sensus
et
cordis
cogitatio
homines omnes a peccatis
secundum quod
excomunicationis
rupta.
Si ergo
immo
Cicilie iavadere,
et
per
excomunicationis
ad que proni sunt ex natura cor-
illicita,
ex aliquibus signis vel coniecturis, quod impe-
fuit
quod
debuit imperatorem iuramento a
dientiam
habeat
*,
debet et potest eos Hgare modis omnibus
aut per penas temporales aut per iuramenta aut per sen-
ne prorumpant ad
domino pape visum
regnum
est Petro 'pasce pasce pasce oves meas'
et illicitis' arcere,
sibi videtur
tentias
rator vellet
ergo vicarius Christi per se et directe ex plenitudine pote-
cum dictum
a Christo,
statis sibi collate
35
in
humani prona sunt in malum ab adolescentia sua'''. Xe igitur homines prorumpant ad

illicita, ad que sunt proni ex corrupcione nature, data sunt precepta prohibitiva et negativa, ut non occides, non furtum facies, non concupisces rem proximi tui et similia et
ad hoc etiam fiunt cotidie statuta et leges. Unde lex dicitur a Hgando, quia ligat et
prohibet fluxum cordis humani, ne prorumpat in malum, a quo de natura sua corrupta
inclinatur et fluit. Unde dicitur in epistola ad Galathas III. c, quod lex propter transgressores posita est*.
30
c.
dicitur
est insigne
tali
feudum
ecclesie,
invasione retrahere,
sententiam
et
quibusvis
non solum
immo
aliis
potuit,
etiam per obe-
modis ipsum a
errore retrahere.
(3)
Item constat quod ad servandum preceptum Dei de dilectione Dei
et
proximi
omnes homines, in quacumque fuerint preeminentia dignitatis. Constat

lominus quod sub eodem precepto Dei cadunt ista proximum diligere et eum non
obligantur
sive ei
40
non nocere,
s(cilicet)
eum"
teneor diligere,
teneor
non odire
et
nichiodii'e
non nocere.
Set ad vicarium Christi directe pertinet homines ligare, obligare et arcere, ne precepta
divina transgrediantur et transgressores punire.
regnum
Cum
igitur
imperator invadendo
osti-
quod est feudum singulare ecclesie, vel offendentibus prestando

consilium, auxilium vel favorem directe faceret contra preceptum de dilectione proximi,
immo etiam directe faceret contra iuramenta propria tam per so quam per procuratores
suos domino pape prestita* clare patet, quod dominus papa debuit ipsum imperatorem
ligare et obligare et arcere iuramentis et aliis quibusvis modis, ne dictum regnum Cicilie
liter
45
tali
Crcilie,
offenderet aut
1251.
')
offendentibus vel
aequitur delei. ex
1) los. 2, 12.
LL.
CONSTITUTIONES
2)
IV.
c.
Gen."8, 21.
volentibus offendere
") eniin
favorem prestaret.
c.
3) Cf. Gal. 3, 19.
4) loh. 21, 17.
5) Cf.
supra
170
ni: 1249.
APPEXDIX
1354
Item
(4)
in epistola
ad Romanos
VII.
sic dicitur:
'Qui talia agunt digni sunt niorte. non
faciunt, set qui consentiunt facicntibus'^.
solum qui
Super quo verbo
dicit glosa:
con-
non arguere cum possis. Constat autem quod tucius est ligare et obligare
et arcere seu compescere aliquem ne delinquat. quam post delictum ipsum arguere.
Constat etiam quod ad eundem finem ordinantur ista duo et per consequeus ad eandem
prohibere aliquem ex auctoritate ne delinquat et post
auctoritatem seu iuridictionem
sentire est
Nunc autem ad vicarium Christi qui pater est

ovium pertinet arguere deUnquentes et arcere omnes homines
a deHctis, alias secundum predictam glosam cum ipse arguere possit, id est habeat
auctoritateni et potestatem arguendi, si non arguat, si non coiTipiat, si non coliibeat,
videtur delictis et dehnquentibus consentire. Itaque cum dominus papa ex verisimilibus
coniecturis intelhgeret, quod imperator volebat regnum Cicihe invadere vel invadentibus
favorem prestare, quod sine offensa Dei et proximi non poterat facere, aperte patet
quod dominus papa iuramentis eum potuit obligare, ne hoc faceret, et per sententiam
excomunicationis eum cohibere, ne ad hoc prorumperet.
delictum ipsum corripero vel punire.
omnium
et pastor Christi
lo
15
(IV)
C Quarta
(1)
Roma
et
terris
hcencia speciali.
qucstio est, utrum

ecclesie
domino pape
recederet non
licuerit precipere imperatori,
reversurus
quod
ad eas sine ipsius domini pape
Ad hanc questionem respondeo quod dominus papa hoc
potuit et
Ad
quod primo arguo sic: Maior est et fortior prohibitio

facti seu prohibitio manuahs quam verbaUs.
Set non solum verbo immo etiam facto
vim vi repellere licet, cum moderamine inculpate tutele. Constat autem quod qui intrat
vel moratur in feudo alicuius seu possessione sine vohuitate domini, presertim ubi probabihter apparet, quod ille qui intrat dampnum intendit inferre vel sine dampno aut
iniuria domini vel feudi moram ibi non potest contrahere, tahs infert vim domino feudi
et sue possessioni.
Ergo omnis tahs vim inferens aut facto aut proposito, de quo
appareat, potest de feudo seu de possessione expeili vel precepto verbaU vel etiam si
hoc contempserit violentia manuaU. Et ita dominus papa, in quantum ad ipsum spectat
dominium Urbis et aliarum terrarum ecclesie, potuit imperatori precipere, ut exiret de
Urbe et de aUis terris ecclesie nunquam ad illa reversurus sine ipsius hcentia speciaU,
debuit imperatori precipere.
maxime
si
probabiUter eidem domino
vellet ex tah
mora aUquid
terris ecclesie in aliquo
summo
pontifici
iuridictionis ecclesie
apparebat,
quod
20
25
30
ipse imperator
usurpare vel sua mora posset Urbi et
danipnosa esse.
Item dominus papa est pater generaUs omnium fidehum, ut superius est dictum,
et ad ipsum sicut ad patrem spectat correctio et informatio omnium fideUum non soluni
per modum monicionis, set etiam" per modum preceptionis et cohertionis, ut faciant ea
(2)
ad que tcnentur
dampnum
et
abstineant ab
illicitis,
rei publice, cuius cura et
maxinie
ab
illis
que
possunt
35
vergere in
regimen, sciUcet rei publice, tam temporale
quam
ad dominum nostrum papam, sicut ad primum et summum iudicem

sicut superius est ostcnsum.
Ergo si dominus papa verisimiliter crederet ex aliquibus
signis vel coniecturis, quod presentia imperatoris et eius mora in Urbe vel in terris
spirituale spectat
-lo
esset dampnosa et periculosa, in quantum cst pater omnium fidelium et in

quantum supremus iudex temporalium et spiritualium et in quanlum dominus Urbis et
terrarum ecclesie, potuit et debuit precipere imperatori, ut exiret de Urbe et de terris
ecclesie ad eas minime reversurus sine eius licentia speciaU.
ecclesie
1251.
1)
')
Rom.
mjmi
1, :i2.
lineam add.
Nr. 12ol.
1313.
I355
(3) Ttem eadem obligatione precepti tenetiir quilibet malum vitare et oocasionem
inducentem ad malum fugere. Sicut euim non licet occidere, non licet aliquid facere
quod prestat occasionem occidendi, secundum quod alibi dicitur qui occasionem dampni
dat. dampnum dedisse videtur.
Set non licet imperatori terris ecclesie nocere vel
non
licet
inferre,
ergo
ei
dampnum
occasionem ad hoc prestare. Mora autem eius in
Urbe
erat occasio dampni et mali tam in Urbe quam

Et ideo sicut imperator tenebatur non nocere predictis Urbi et terris
tenebatur ab illis recedere. Ex hoc sic arguo, si licitum est alicui inferiori
et in terris ecclesie probabiliter
in terris ecclesie.
ecclesie, sic
superior eius potest et debet ei precipere, quod illud non faeiat etiam
aliquid facere,
10
sub pena
est
magna
secundum quod
vel parva,
rem alienam
moram
erat imperatori
contrahere in Urbe vel
quod
premisi occasio erat mali,
trahendo
is
moram usurparet iura

Urbem et alias
scilicet
in
Quia enim
faciendum.
non
est
quia
terris ecclesie,
imperator in Urbe vel
illicitum
Set illicitum
furari.
talis
mora
ut
terris ecclesie con-
in
ecclesie vel dampnificaret terras vel suscitaret sediciones
averteret
vel
ei videbitur
domino, ideo preceptum
tractare invito
a fidelitate,
terras
superior qui est dominus papa potuit
ei
qua
Ergo suus
tenentur ecclesie.
moram
precipere ne
contraheret et quod
ibi
inde exiret sine eius speciali licentia minime reversurus.
Item due sunt partes iustitie secundum quod in Psalmo scribitur: 'Declina a
bonum" ^ et ad utrumque istorum omnes homines obligantur. Sic enim
Gregorius 'Xon sufficit mala non agere, nisi quisque studeat bonis operibus insudare'.
(4)
malo
20
dicit
et
fac
Nimc autem
Cliristi vicarius
potest dare precepta de bonis et utilibus faciendis, ad que
precepta cuncti fideles obligantur, quacunque prefulgeant dignitate, sicut patet
summorum
statutis
pontificum tam in
potest dare precepta affirmativa

25
dare
potest
precepta
mora imperatoris
negativa
Urbe
in
vel
regnum
(b)
Item
in
terris
s[i
Et
tutius
est,
commissum
expellere vel bannire.
Urbe
penitentiam
siasticus potest
aliquem
pontifex ratione
verisimiliter
et
debuit im-
vel in terris ecclesie
seu
expellitur
delictum
moram
bannitur aliquis
delicti
egisse.
Ergo
de toto regno
quam
de
fuerit,
de
quod
regno,
qiiam post delictum inde
separatur quis
ratione
Cicilie
commissi princeps eccle-
delicti
bannire,
quod
fit
per sententiam ex-
si etiam summus
prefulgeant
quacumque
principes seculares,
a comunione omnium
commissi [potest]
nunquam peceasse quam
Melius est cnim

si
dignitate, a suis statibus, dignitatibus et gradibus
deponere
potest, ut superius est ostensum,
quod quidem
sibi
aliquem
committatur,
ne ingrediatur proliibere,
que sanat iam contractam infirmitatem.
comunicationis, per
45
in
Cicilie
potuit
Utilior quippe est medicina, que preservat ab infirmitate, quani
post peccatum
lere,
regni
quid[ timetur de delicto committendo, patet et debet
antequam
civitate vel territorio expellere vel
40
invasio
ne regnum, civitatem vel territorium ingrediatur vel
inde egrediatur.
illa
ne
Cicilie invaderet
regno, civitate, territorio aliquo,
35
vel
ecclesie
patet quod dominus papa
propter delictum
sicut
quis prohiberi,
in diversis"
qua ratione
eas d[eincejps reverteretur sine sua licencia speciali.
contraheret nec ad
30
decretalibus.
in
omnes fideles ligantia de bonis faciendis, eadem ratione

omncs homines ligantia de malis vitandis. Itaque si
poterat esse nociva rei publice, clare

peratori precipere, ne
quam
decretis
fidelium,
et a regni civitatibus cxpel-
eadem
ratione
si
probabiliter im-
mineat periculum de delicto committcndo, ut quod imperator per suam moram in Urbe
vel in terris ecclesie vellet contra propria iuramenta prestita iura ecclesie usurpare seu
pacem Urbis vel terrarum ecclesie turbare aut corda hominum a fidelitate qua astricti
sunt ecclesie avertere, clare patet quod per suppremum iudicem, qui est dominus papa,
ut
premissum
est,
de Urbe et de
1251. ") aequitur

1)
delet.
terris ecclesie expelli potuit
et
debuit et ex eadcra
locis c.
Ps. 36, 27.
170*
APPENDIX
1356
causa et occasione dominus
ecclesie
nunquam
papa
VII.
precipere
ei
potuit,
quod ad Urbem
vel
ad terras
reverteretur sine eius licentia speciali.
(V)
C Quinta
questio est, supposito
quod imperator
significaverit
domino pape
et euni
penas seu per sententiani excomunicationis conpesceret Tuscos a rebellione quam faciebant contra imperatorem, quia dominus papa hoc non fecit, ipse imperator
posset se reputare gravatum. Ad istani questionem respondeo quod fidelitas vassalli ad
requisiverit, ut per
suum dominum
ex qua
ad superiorem suum, qualis est inter imperatorem

ostensum, est relatio quedam, sicut enim duo alba sunt
vel inferioris seu subditi
et Christi vicarium, ut superius est

sibi similia, et
.s
huius relationis que importatur nomine similitudinis fundamentum
oritur relatio
que vocatur similitudo.
Sic inter
dominum
et
esf albedo,
lo
vassallum seu servum
subditum est vera relatio realis, cuius quidem relationis fundamenqua unus alteri mutuo obhgatiir. Natura autem relationis seu relativorum
talis est quod in quantum sunt relativa, hoc est secundum rationes per quas sunt relativa,
semper simul sunt et posita se ponunt et perempta se perimunt, quamvis enim album
id quod album possit esse per se dato quod nullum aliud sit albuni, nunquam tamen
potest esse sub hac ratione quod est simile nisi habeat aliud consimile. nam relatio de
natura sua includit duo extrema distincta. Et hinc est quod quia dominus et^ servus
Ideo dicit Augustinus in
sunt relativa, nunquam potest esse dominus nisi sit servus.
et inter inferiorem seu
tum
est fidelitas
Deus non
dominus ab eterno quia ab eterno nulla

fuit creatura que posset dici vel esse Dei servus vel serva, unde Deus id quod Deus
seu secundum rationem deitatis fuit ab eterno set Deus in quantum dominus seu sub
Set tunc incepit esse dominus
ratione domini non fuit ab eterno, ut dicit Augustinus.
quando incepit esse creatura que possit dici eius serva vel servus. Deus enim non est
nomen relativum et ideo Deus fuit Deus, antequam esset creatura aliqua. Set dominus
Ideo Deus non fuit dominus,
est nomen relativum et relatio includit duo extrema.
donec esset aliquis qui posset dici eius scrvus. Et consimili modo est, quia sicut non
potest esse relatio, nisi sunt duo extrema, sic destructo uno relativorum in quantum
relativum est destruitur tota relatio et destruitur alterum corelativum secundum rationem
quinto libro de Trinitate, quod
fuit
15
20
enim nulla esset creatura que posset dici Dei'' servus vel
id quod Deus, set secundum rationem qua dicitur
serva,
dominus, quia si nulla esset creatura que posset dici servus vel serva Deus non posset
Nunc autem ita est ut premisi quod dominus et vassallus superior et
dici dominus.
Et posita se ponunt
subditus secundum istas rationes dicuntur ad se mutuo relative.
qua
dicitur relativum.
Si
25
30
destrueretur Deus non secundum
et
perempta
se
perimunt
in
quantum
talia.
Hec autem
relatio
tatem, qua astringitur vassallus domino vel subditus supcriori suo.
que
est
fundamentum
relationis
que vocatur similitudo invenitur
in
fundatur supra
fideli- 35
Et ideo sicut albedo

duobus extremis que
dicuntur similia, sicut nix et farina dicuntur similia, quia in utroque invenitur albedo, sic quia
dominus
et vassallus
seu servus et infcrior et superior dicuntur relativa et eorum relatio fun-
datur in fidelitate sicut similitudo in albedine, idcirco fidelitas non solum in subdito respectu
domini, set etiam in domino respectu subditi debet fidelitas^ inveniri et
istorum defficiat, perit relatio inter ipsos, ut iam non dicatur
iste
si
dominus nec
ille
subditus.
Secundum istam
Culpa tamen erit et pena illum tenebit ex parte cuius perit fidelitas.
rationem videretur aliquibus, quod sicut imperator est astrictus domino pape ratione
imperii, quod tenet ab eo vinculo fidelitatis, ut sic se habeat ad dominum papam, sicut
fidelis
subditus
se
debet habere ad suum dominum,
liiSt. ^) seqnitur delet.
ab
c.
i')
corr. super est delei.
c.
sic
versa vice dominus papa
")
corr. ex deus
4o
fidelitas in altero
c.
*)
sit
fideliier c.
45
cuiusdam
1313.
Xr. 1251.
I35-
ad ipsum imperatorem, sicut dominus debet esse

Ex hiis apparenter posset videri alicui, quod si
dominus papa non conpescuit Tuscos a rebellione quam exercuerunt contra imperatorem,
quod ipse imperator posset se dicere absolutum a înculo fidelitatis et iuramento, quo
astrictus \-inculo
domino summo
erat
non
fidelitaris
servo vel subdito vel vassallo.
fidelis
fuit
pontifici obligatus,
pro eo quod
in predicta rebellione Tuscorum

quod debet dominus impendere suo subdito
cuius evidentiam est sciendum, quod sicut in
expertus auxilium domini pape,
Et certe non
vel vassallo.
Ad
est ita.
genera relativorum, quedam sunt relativa equalitatis et

dicuntur relativa duo alba, inter que est relatio que vocatur
alia scientia traditur tria sunt
modum
secundum istum
10
similitudo,
relative
quedam
est relatio
seu
quedam
relativa superpositionis et isto
dominus ad serN-um subditum vel vassallum,
modo
refertur
alia sunt relativa suppositionis et
modo
referuntur servus, subditus [vel]'' vassallus ad dominum prelatum vel pastorem

Est itaque scienduni quod quamvis fundamentum relationis debeat reperiri in
utroque extremo generaliter et per consequens, sicut vassallus, servus vel subditus
isto
suum,
15
debent esse fideles domino serviendo, obediendo, deffendendo secundum modum, gradum
et naturam qua sunt subiecti, sic econverso dominus superior seu prelatus debet esse
servo subdito vel vassallo secundum
fidelis
modos
qui competunt ei ratione sui dominii.
Set relatio ista aliter perit inter relativa que dicuntur relativa equalitatis,
relativa
inter
so
Cum
superpositionis et suppositionis.
tione equalitatis
que vocatur similitudo, omnibus
illis
aliter perit
enim duo alba sint relativa relamodis quibus potest perire relatio
fundamentum relationis ex parte unius extremi, omnibus illis modis'^ potest perire
relatio seu fundamentum relationis"* alterius extremi, et hoc generaliter est verum in
omnibus relativis equalitatis. In relativis autem qualia sunt dominus et servus, subditus
vel vassallus non est ita.
Aliter enim et aliis modis perit relatio ex parte servi seu
subditi et aliter ex parte domini.
Non enim ad paria iudicantur, quia non sunt relativa
equalitatis, set superpositionis et suppositionis''.
Yidemus enim quod si dominus et
seu
25
eodem crimine, acrius et durius punitur servus quam dominus.

Eodem modo si dominus sit excomunicatus, non propter hoc servus suum ei servicium
denegabif, immo tenetur ei servire. Non tamen econtra, quia si servus sit excomuniservus comunicant in
30
catus,
dominus non tenetur
ei
Yidemus etiam quod plura requiruntur ad

inferioris ut unius episcopi quam simverum secundum maiores gradus dignitatis. Ad
comunicare.
quam
destitutionem seu depositionem superioris

plicis sacerdotis.
Et
sic
regulariter est
hoc enim quod imperator destituatur, requiruntur plures deffectus et plures probationes
Ex quibus omnibus patet quod ad hoc quod dominus

quod habet super inferiorem seu ser^Tim vel subditum vel vassallum,
seu ad hoc quod subditus absolvatur a fidelitate, qua astringitur domino, plures et
quam de uno
35
simplici principe.
cadat a
iure,
maiores
deffectiis
requiruntur
quam
ad
requirantur
hoc
quod''
servus
subditus vel
vassallus cadant a iure suo, et pro minori delicto est subditus puniendus ec etiam
puniendus.
et
si
delinquat contra
prelatum
quam
prelatus
si
magis
delirquat contra subditum
ex minori delicto cadit vassallus a iure feodi quam cadat dominus a iure dominii.
enim duo simul stant, scilicet quod culpa periurii vel alia consimilis culpa maior
Ista
est in prelato
quam
quod quanto gradus
subdito
in
altior,
et
iu
domino quam
pro consimili culpa plus punitur inferior

i
seu quantum
ad penam
ditorum, magis habet
1251.
lineae
c.
>)
f)
deest
i
in
suam firmitatem
c.
corr. ex
=)
c.
superior quantum ad iuditium
humanum
Cuius ratio potest esse quod ordo totius universi seu

gradibus inferiorum et superiorum seu dominorum et sub-
iuris.
mundi, qui consistit
totius
quam
Et hinc est
verum est, quod
in servo vel vassallo.
tanto casus et culpa gravior et nichilominus
quibus add.
8) corr.
c.
et
suam
^)
super ex
stabilitatem
ex parte unius add.

c.
")
incipit in
suamque
c.
utilitatem ex parte
super positionis
111
foie
novo folio iterum manus priina
c.
APPENDIX
1358
supei'iorum et
VII.
domiuorum quam ex parte inferiorum subditorum
vel vassallorum,
pro
eo quia gradus et status superiorum et dominorum est dignior et firmior ex natura

sua quam status vel gradus inferiorum seu subditorum, et huius ratio est, quia maior
regendum
principibus
obediendum
et
in
dominis
regibus
et
ad
regendum
et 5
quam in subditis ad
malos cohercendum quam in subditis vel vassallis ad' obtemperandum. Superior enim
et dominus debet esse regula et lex recta seu animata ad regendum et dirigendum se
ipsum et omnes subditos, subditis autem in quantum sunt subditi sufficit quod habeant
regulam et legem rectam, qua recte et iuste vivant solum in se ipsis et pro se ipsis.
Constat autem quod per prudentiani, constantiam, virtutem et iustitiam firmatur et w
prudentia, maior constantia, maior virtus, maior iustitia requiritur in prelatis ad
stabilitur
status
et
gradus
potiora et maiora in
hominis
cuiuslibet
mortalis,
superiorum et dominorum
statu
et
quia ut predixi
de natura sua
quam
ista
sunt
in
statu
inferiorum et subditorum, idcirco dignior, stabilior atque firmior de natura est status
domini vel superioris quam status subditi vel
Ex quo
inferioris.
ordo, qui est inter omnes homines mortales, sine quo ordine
patet quod quamvis
mundus
stare non posset u

simul
dominorum
superiorum
vivere,
complectatur
gradum
seu
et gradum
homines
nec
inferiorum,
ordo
tamen
iste
magis
habet
suam
stabihtatem
firmitatem seu
subditorum seu
ex parte status dominorum et superiorum quam ex parte status subditorum seu inferio-
rum, ex quo patet nostrum propositum. Quare scilicet secundum iura humana eadem
sit maior in domino et'' prelato quam in subdito seu inferiori, minus
culpa, quamvis
tamen eadem
domino et magis punitur in

Cum enim ordo et status mundi magis dependeat a statu dominorum
subdito seu servo.
et superiorum quam a statu subditorum et infcriorum, ut predixi, debuerunt iura' curam
et diligentiam adhibere maiorem'' quod status superiorum et dominorum stet immobiSi autem pro consimih delicto
liter in suo esse quam status inferiorum et subditorum.
equaliter punirentur, constat quod status dominorum et superiorum haberetur a subditis
Nichil autem est quod tantum subvertat gradum et statum dominorum
in contentum.
Ubi enim hoc accidit,
et superiorum, quantum contemptus inferiorum et subditorum.
vel
culpa punitur
consimilis
destruitur principatus
seu pollicia sive
ille
maius poriculum quam
et est
et obedientia,
quam habent
stabilitur ille principatus.
minus punitur dominus
et
sit
prelato
subditi
prelati
25
temporalis seu spiritualis ex causa interiori
ad suum principem
Ex
dilectione
enim reverentia
sive spiritualem sive
30
temporalem,
Ideo iura rationabihter statuerunt, quod pro consimili delicto

prelatus quam servus vel subditus, nc forte si equaUter
in
contentum
Et
a subditis haberentur.
quare difficihus creditur culpa prelati vel domini

subditi, et
20
et
impugnaretur ab exteriori.
si
domini et prelati
punirentur,
in
si
accusetur
quam
ista est
causa,
culpa servi vel
3S
maiores ac plures probationes requiruntur ad probandum culpam domini vel
quam
subditi
seu servi.
Si
enim equahter
et
baretur culpa prelati vel domini sicut subditi vel servi,
sub eisdem probationibus pro-
cum
subditi sint plures
et in
multitudine comuniter sint multi malitiosi nec prelati possint satisfacere omnibus,
immo
si
sit
iustus,
si
de
facili
oportet multos offcndere
posset contra
eum
et
probari,
multos exigente
frequenter
iustitia
contra se provocare,
49
a subditis accusaretur ac per hoc
contemptum subditorum et ex hoc sequeretur destructio principatus, ut

superius est ostensum.
Est et aha causa, quia ut premisi maior prudentia, maior virtus
veniret
in
maior rectitudo requiritur et probabiliter esse creditiir in prelato, prindomino quam in inferiori, subdito seu servo et quia per taUa resistitur peccato,
idcirco minus est credibile, quod princeps, prelatus seu dominus deliquei'it quam subditus seu servus et ideo maiores et phires probationes requiruntur ad probandum
et constantia et
cipe et
delictum domini, principis vel prelati
1251.
>)
seqtiiiur delei.
hoc
c.
'')
quam ad probandum delictum
supra lineam add.
c.
')
subditi seu servi.
corr. super plura
c.
In extiemo
autem Dei
delicto
simili
iiulitio
10
15
20
25
30
mala
quot
sunt,
1359
principis vel
prelati
quam
subditi
in
con-
seu servi,
tanto magis potuit et debuit cavere et quanto status altior et
prestatur pernitiosius
tanto
12.51.
contrarium quantum ad penam. quia enim
graviov est culpa domini,
quia quanto prudentior,

dignior.
erit
Nr.
1313.
exempla ad
exemplum
alios
dicente Gregorio:
transmiserunt".
Idcirco
'Tot mortibus digni
Deus
qui
maiori culpe
maiorem infliget penam pro consimili delicto plus pimiet dominos, principes et prelatos
quam inferiores subditos seu servos. 'Ibi enim', ut ait apostolusi, 'unusquisque honus"
suum portabit". Et ista est causa, quare in lege Moysi precipitur. quod pro remissione
peccati principis specialiter yrcus domino oiferatur'-.
Yrcus enim est animal fetidum,
ideo dum pro peccato principis ircus domino afFertur, dicunt sancti quod in hoc nobis
innuitur, quod peccatum principis plus fetet coram domino quam peccatum subditi seu
servi.
Si vero dicat aliquis quod secundum predicta iuditiuni ecclesie seu iura. que
consimile dehctum minus puniunt in principe et domino seu prelato et magis in subdito
seu servo. contraria sunt dinne iustitie et divino iuditio, in quo ut predixi pro consimili
culpa plus punitur" princeps et dominus quam subditus seu ser\-us. Ad hoc respondeo
quod iuditium ecclesie divino iuditio non contrariatur, set ei quantum fieri potest et
mortali vite expedit conformatur. Dixi enim supra quod si pro consimili delicto tantum
puniretur prelatus seu dominus a iure vei iudice humano quantum punitur servus vel
subditus, daretur occasio subditis seu servis, quod haberent prelatos et dominos in contemptimi. ex quo sequeretur destructio regiminis tam temporalis quam spiritualis in
mundo et hoc esset maius malum quod possit esse vel excogitari in re publica. Si
autem superior et dominus in consimili delicto minus puniatur quam servus vel subditus. cum tamen domini et prelati maior sit culpa quam subditi seu servi, hoc certe
malum est aHquale et iniustitia aliqualis. attendendo comparationem que debet esse inter
penam et culpam, set non est tantum malum quantum esset prestare subditis occasionem,
ut contempnerent suos dominos vel prelatos, quia ex hoc sequeretur ut predictum est
regiminis et ordinis destructio inter homines et ex hoc sequerentur infinita mala. Tunc
enim facerent mali impune quicquid mali vellent et possent. In vita autem mortali
hac non possunt superiores et principes semper eligere, quod nielius est absolute, set
aliquando de duobus malis prelati et principes et alii prudentes iudices eligunt minus
malum. Xunquam enim dare uxori libellum repudii fuit bonum, licitum vel concessum.
Hec tamen permisit" Moyses, immo ipse Deus in lege Moysi propter malitiam ludeorum.
ne sequeretur uxoricidium.
Ideo iura
canonica et
civilia
in
consimili
delicto
minus
dominum et prelatum quam subditura seu servum, quod tamen est quoddam
malum et quoddam iniustum. ut ex hoc vitetur contemptus seu occasio contempnendi
dominos vel prelatos, quam p possent assumere subditi seu servi, si ex consimili delicto
In extremo
inferiores et superiores a iure vel humano iudice equaliter punirentur.
autem et divino iuditio cessabit ista ratio, quia tunc cessabit ordo et modus regiminis,
qui modo est inter homines mortales, nec erunt prehiti nec administratio sacramentorum
nec distinctio subditorum et dominorum, set Deus solus immediate regnabit super omnes
puniunt
35
40
gentes et separabuntur mali a bonis,

in
dum
ibunt mali in supplicium eternum, iusti autem
vitam eternam et tunc iusto Dei iuditio qui plus peccaverit,
maior est culpa domini et superioris in consimili delicto quam
maior
45
erit
eorum pena.
minus puniuntur quam

iuditio,
potest
1251.
n>)
tamen
corr. ex
Gdl. 6,5.
punietur et quia
Ex quo
apparet quod iuditium ecclesie, quo superiores et domini

servi vel subditi ex consimili dehcto, non est contrarium divino
[dici]
bonus
imperfectum respectu
c.
") corr.
t) deesf c.
\j
plus
servi vel subditi, idcirco
2) Cf.
Num.
T.
ex puiiietur
c.
Perfectum tamen
eius.
")
corr. ex p
c.
est.
P) in
quantum
loco raio
c.
APPENDIX
1360
VI!.
Ex
omnibus satis patct quod

quamvis dominus papa debeat imperatori fidelitatem quam debet dominus subdito vel
vassallo, tamen ex paucioribus et levioribus causis perit ista fidelitas ex parte imperatoris et cadit imperator a iure suo quam pereat ex parte domini pape, qui est impe-
hominum.
patihir status vel decursus mortalium
dominum papam
a fidelitate et iure, ad
cum dominus papa
ferior, ideo
seilicet
ratione sue
dicere
imperator possit
aut iudicare
modo
sit
superior
intelligi potest
et in-
converso,
quod
gravatum de domino papa aut quod
so
iudi-
an impe-
habeat iudicare,
superioritatis
suo et fidelitate, nullo
rator ceciderit a iure
an imperator' ceciderit
omnes iudicans a nemine
qui
spectat,
quod idem respectu eiusdem
Nulla enim rectitudo patitur,
catur.
ludicare autem,
dominus.
ratoris et imperii iudex superior et
predictis
10
dominus papa ei non servaverit fidelitatem quam debet dominus subdito vel vassallo,
ut per hoc dicat se absolutum a iuramento fidelitatis, quo astrictus erat domino pape.
Tunc enim imperator esset inferior domino pape in quantum ab eo iudicatur et esset
dominum papam
superior eo in quantum iudicat
fecisse vel obmisisse, propter
absolutum a iuramento prestito domino pape et eodem
Quod autem idem
imperatoris esset superior et inferior.

et
implicat
aperte
inferior
vel
iuramento
vassallo
fidelitatis,
respectu eiusdem
sit
dicit se
respectu
ii
superior
Est etiam hic sciendum, quod quamvis
contradictionem.
subditus vel vassallus teneatur domino de fidelitate

vassallo debet fidelitatem servare,
quod
modo dominus papa
et e converso
dominus subdito seu
superior tamen seu dominus non astringitur subdito

sicut
Non enim dominus papa iurat

modo iuramenti, sicut imperator
converso.
'o
fidelitatem servare imperatori nec ei astrictus est aliquo
domino^ pape. Et ideo non potest dicere imperator, quod ad servandum

ad paria currat cum domino papa, non potest etiam dicere imperator, quod dominus papa qui nullo iuramento ei astrictus est possit cadere a iure
dominii, quod habet super imperium et imperatorem aut quod contra fidelitatem qua
tenetur imperatori fecerit aut quod ipse imperator a iuramento fidelitatis quo astrictus
est domino pape absolutus sit propter delictum periurii, quod' ipse dominus papa
incurrerit vel incurrere possit, cum ipsi imperatori nuUo modo iuramenti penitus sit
astrictus est
mutuam
fidelitatem
astrictus.
cum
Set
ipse imperator iuramento
contra prestita iuramenta venit
invadentibus vel
periurii incurrit,
non servavit
et
volentibus
aut terras
invadere
fidelitatis
ecclesie
dedit,
sit
invasit
Christi vicario
obligatus,
si
seu favorem vel consilium
contrarium
qua tenetur et
puniri potest, quantum meretur tale delictum.
quia fidelitatem
iuravit,
aperte
Si vero queratur,
cum
dominus papa debeat servare fidelitatem imperatori quam debet dominus subdito vel
vassallo, quare non prestat iuramentum fidelitatis ipsi imperatori sicut imperator prestat
sibi,
ut sicut
Ad
iuramentum.
inter
est
tate fidelium sit

est nec intelligi
eos debitum mutue fidelitatis,
etiam
inter eos
sit
js
mutuum
cum dominus papa in tota policia" seu universisupremus iudex, ita quod superior eo inter mortales nec
potest, idcirco nulli homini mortali subesse potest.
Qui autem alicui
et
est
illi
obligatus
et
nulli subiectus,
illi quodammodo
omnium mortalium iudex sum-
qui est alicui obligatus,
Itaque Christi vicarius, qui est in terris
mus ac per hoc
sic
hoc respondeo quod
summus
est astrictus iuramento,

est subiectus.
30
notam
quam iuraverat servare suo domino
cuius
per consequens quantum est ex ratione
sui status nulU
mortali potest esse iuramento obligatus, sicut nulli legi late a quocunque mortali homine
potest esse subditus.
Legi tamen
et subditus, ac preceptis legis
est subditus et subiectus.
mento, non
1251.
') di!s jjp e.
sic est
r)
Dei
Christi, qui est verus
Quod autem
intclligendum, quin
sequiiur delet. a iure
c.
Deus, cuius
et ipse
et sacramentis a Chi-isto institutis ipse
^)
dixi
sit
dominum papam
nulli posse astringi iura-
domino pape" iurare
diis c.
')
(j
corr. ex
est vicarius
dominus papa
quod
et facere aliquid licitum,
c.
") corr. ex pollicia
c.
45
1313.
Xr. 1251.
1301
ut sexta feria ieiunare, vel iuraret alicui, quod daret sibi decem, quin teneretur tale
iuramentuni servare, si posset, immo plus peccaret, si tale iuramentum licitum non
quam quicunque
servaret,
alius inferior.
Quamvis enim pena periurii secundum quod
maior imponenda servo quam domino, culpa tamen seu crimen periurii
in domino quam in servo, et causa huius dicti fuit superius assignata et ita
dicunt iura
5
maius est
sit
dominus papa, ut est persona singularis, potest se iuramento alicui obligare, set ut est
et supremus ac universalis et comunis iudex omnium mortalium tam in tem-
summus
poralibus
quam
iuramentum
potest se per
10
in spiritualibus,
in
hiis
que spectant ad suum statum
alicui inferiori obligare, cuius ratio
iuramento ratione obHgationis,
est alicui obligatus
autem, qui oninino et simpliciter est superior, nullo
iam
et
gradum non
est tacta.
Qui enim
quodammodo eo inferior.
modo respectu eiusdem potest
est
Ille
esse
Et quia domimis papa in quantum Christi vicarius omnibus mortalibus est

omnino superior, idcirco in quantum papa et in quantum Christi vicarius
in hiis qui spectant ad talem statum summum nec de fidelitate, quam dcbet dominus
subdito vel vassallo, nec de aliquo alio quod ad eum pertinet, ut est Christi vicarius
et omnium iudex summus, potest aut debet se obligare per iuramentum imperatori vel
Causa autem generalis, quare dominus princeps vel superior non
alteri cuicunque.
iuramentum
fidelitatis suo servo, subdito vel vassallo, cui tenetur de fidelitate,
prestat
Dicitur in Genesi enim
sicut facit subditus vel vassallus domino, ita potest assignari.
Vni. c, quod sensus et cogitatio=' humani cordis prona sunt in malum ab adolescentia
sua ', ideo condite sunt leges, qui dicuntur a ligando, pro eo quod ligant fiuxum et
pronitatem cordis humani ad malum, ne homines ad illud prorumpant. Ad hoc etiam
introductum est iuramentum, ut homines ligati iuramento non prorumpant ad illicita,
ad que sunt proni ex natura sua corrupta. Nunc autem ita est quod ser\itus et subiectio
hominis ad hominem penam quandam importat, quia ut dicit Gregorius: 'Natura omnes
homines equales et liberos genuit^^. Quelibet autem res naturaliter appetit reverti ad
inferior.
simpliciter et
15
20
25
statum ex condictione
tam ex natura
et subiectionis.
30
ad regimen
suis
35
sue
quam ex
nature
debitum.
sibi
malitia ad excutiendum
Idcirco
a se
servi
subditi
et
omne iugum
proni sunt
cuiuslibet servitutis
Set quia servitus et subiectio secundum diversos gradus neccessaria est
rei publice,
idcirco servi et subditi

sicut et 60^
dominis obediant,
modo quo
naturaliter sint proni.
Dominus autem seu
ditus, set potius liber,
non appetit
resilire
iurameiito
tenentur,
superior,
cum
legibus astringuntur, ut
et
pro
in
eo
quia ad^ contrarium
quantum
talis
non
sit
sub-
a statu dominii nec ad hoc habet pronitatem
et ideo quamvis teneatur de fidelitate servanda servo seu subdito, non oportet quod ad
hoc iuramento vel legibus astringatur, quia non habet pronitatem ad contrarium, ut
scilicet excutiat a se statum seu graduni dominii, sicut servi seu subditi habent pronitatem, ut excutiant a se iugum servitutis et subiectionis. Est etiam hic advertendum,
quod Tusci, de quibus proposita est ista V." questio, non invadebant imperatorem, set
invadebantur et inpugnabantur ab eo. Posito autem quod dominus papa deberet defen40
per sententiam excomunicationis eos compescere,

non tamen tenebatur eum iuvare ad invadendum. Aliud est enim ab iniusto invasore
defendere subditum vel vassallum, aliud eum iuvare ad adversarium invadendum. Est
dere impei-atorem ab invasoribus
et
etiam hic advertendum, quod dato quod dominus papa deberet imperatorem sicut suum
subditum et vassallum non solum ab invasoribus defendere, set etiam deberet eum iuvarc
ad compescendum
Tuscis,
1251. ")
a)
VI.
inobedientes sibi et rebelles, dico quod in hoc casu, sicut ponitur in

ferretur contra eos, fuissent monendi ut
antequam sententia exc(omunicationis)

iia c.
^) sequiiur geii9 delei.
c.
y) sequitur
ij
delet.
c.
=>)
supra lineam add.
c.
l)
LL.
Gen.
8, 21.
CONSTITUTIOXES
2)
IV.
Beg. pastor.
II,
(17).
1'1
c.
APPENDIX
1362
VII.
imperatori quautum et in quibus debebant obedirent.
Quod
si
monitioni non obedissent.
fuissent citandi ab illo, qui est eomunis iudex et ordinarius tam imperatoris quam
Tuscorum et omnium fidelium. scilicet a vicario Christi, ut venirent ad allegandum et
iudice suo'' ordinario causas,
proponendum coram predicto
quare imperatori non obe-
Quod si contumaces inventi fuissent aut causas legittimas rebellionis et inobenon allegassent, tunc et non ante fuerant exc(usso) gladio puniendi, nisi ex
aliquibus causis domino pape notis cessandum fuisset a tali excomunicationis sententia
Ex predictis satis clare patet, quod dato quod imperator requisierit
promulganda.
dirent.
dientie
penas seu per sententiam excomunicationis compesceret Tuscos^

dominus papa eos non compescuit, non propter hoc imperator
potest aut debet se reputare gravatum a domino papa sic vel tantum, quod sit propter
toc absolutus a iuramento fidelitatis vel ab aliquo alio iuramento domino pape pi'estito
seu ab aliqua alia obligatione, qua prius astrictus fuerat ipsi domino pape.
dominum papam,
ne
ut per
rebellarent
ei
et
Sexta questio
fuit,
posito''
quod rex Robertus Tuscis
prestaret auxilium et gentes suas de
Regno
et existens in
lo
et aliis inimicis imperatoris
Regno
eis miserit in
ipsorum "
licet de hoc non constaret et dato quod connon tamen constat, utrum iustam causam habuerit faciendi, liceat imperatori
regnum violenter intrare, quod est patrimonium proprium ecclesie et illud impugnare,
ut capiat dictum regem taliter, ut asserit imperator, licet non constet, in ipsum delinquentem. Ad istam questionem respondeo et dico, quod dato quod predicta omnia que
subsidium contra imperatorem predictum,

staret,
ipse
imperator regi Roberto opponit essent vera,
maxime
tamen
eo
20
et
modo quo constare deberet imperatori, dato quod esset suus iudex, quod
modo erat racione regni Cicilie, adhuc tamen imperator nec debuit nec
nota periurii et preiudicio sancte Romane ecclesie intrare cum armis regnum
nullo
potuit sine
Cicilie,
nou
de quibus tamen non constat,
ut caperet dictum regem, et ad hoc
licet alicui
iniuria alterius
cum dampno
capere vel recipere.
ut veniant bona" ^
aut *rem suam
Si ergo
cum
iniuria
non
Ait
Suppono quod
rem suam cum
procedo.
comodum suum cum dampno

clare
recipere.
haberet iustam causam capiendi regem
sic
suuni facere aut eciam
25
enim apostolus Paulus: 'Non faciamus mala,
licet alicui
alterius
ostendendum
comodum
alterius
Cicilie,
patet,
quod non
alterius facere
quod dato quod imperator
constat''
ao
MEMORIALIA PONTIFICI
PRO ROBERTO REGE SICILIAE PORRECTA.
1252-1255.
post Aug.
(1312.
1252.
6.) (post 1313. Aug.
PETITIO BECrlS ROBERTI PRIOR.
(1312.
Servatur in rotulo Petifionis alterius infra nr. 1253 cap. 13;
24.)
post Aiig. 6.)

cf.
ibidem.
Petitionem
35
priorem adlmc vivente imjjeratore conscriptam esse, inter viros doctos constat. Edidit
Bonaini 'Acta Henrici VII.' I, 238 247 suh nr. 147. Rotnhim denuo contidimus. Novarum linearum initia fere omnia servavimus; capitum numeros arahicos adiecimus nos.
(P. deest.)
1251.
>)
^) ita desinit in
1)
Bom,
corr.
ex sev
media pagina
3, 8.
c.
')
iterum
inclpit
manus
altera
stilo
acutiori,
atramenio
fitsciori
c.
c.
II
MEMORIALIA ET DISyUISITIONES.
1313.
1.312.
Nr.
12.51. 1252.
1363
I. Ad-' declarandam innocenciam et iusticiam pariter

serenissimi principis domini
Roberti lerusalem et Sieilie regis illustris in contonciosis actibus inter eundem dominum
regem et Romanorum regem prelibantur aliqua in facto

tam divini quam humani ad hec per seriem subnectuntur.
nosti-um
iuris
5
sistencia
et racione
Patet quidem late
certum, quod Fredericus olim Romanorum
notorium et apostolice sedi constat esse sic

imperator e.xigentibus demeritis suis et culpis
regnoque
omnique
Sicilie
alia dignitate
et
per ipsam sedem
fuit
Romanorum imperio
Post que quondam Man-
honore privatus.
fridus Tarentinus princeps ipsius imperatoris filius, licet
de legitimo complexu non editus

presumptuosis et temerariis actemptacionibus occupavit illudque
detinuit violenter contra Romanam ecclesiam diuturno temporis spacio, vexando eam
multis reprobandis excessibus et iniuriosis machinacionibus persequendo. Dumque ipsa
ipsum regnum"
jo
Sicilie
ecclesia ab ipso principe sic opprimeretur indebite,
requisivit clare memorie dominum

Carolum primum, avuni eiusdem domini nostri regis, timc comitem Provincie existentem,
ut contra dictum oppressorem principem sibi patenter assisterct et illam a tantis iniuriis
15
et oppressionibus liberaret. Sicquo factum extitit, quod predictus rex avus contra dictum
principem Tarentinum causam ipsius ecclesie prosequendam assumpsit et inito cum eo
numerosa multitudo gentis TheoPost hec olim Corradinus de Alamania imperatoris prefati nepos
contra prefatam ecclesiam et eundem doniinum regem avum spiritum reprobe
belli" congressu, prefatus princeps in bello cecidit et
cum eodem.
tonice
ex
80
filio
presumpcionis assumens invasit dictimi regnum
dominus rex primus

reportavit. In quo
similiter plures et multi ipsius gentis Alamanie perierunt dictumque Corradinum et alios
barones et nobiles nacionis eiusdem in manu eiusdem domini regis avi moles casus
se potenter
opponens
Ex
miserabilis captivavit.
S5
Sicilie,
cum eodem Corradino
inito
cui prefatus
prelio victoriam
quibus creverunt et aucta sunt odia inter Alamanicam gentem
prefatum dominum regem primum ac eius alios succossores, que racionabiliter

prefatis regi primo et successoribus imputanda non sunt, cum in hiis iusti belli prese-
ipsam
et
querentur instanciam, set impingenda sunt pocius dicte genti Alaraanie

et
que deferendo
invadondo contra sentencias apostolice sedis predicte iniusticiam confoverunt, ut ff.
solu(to) ma(trimonio)
Non
2.
30
est
1.
ultima circa princi(pium)
ignotum,
immo vulgatum
sancte matris ecclesie aliarumque
ecclesiam erigentes,
et
comunem statum
fidelium illarum
Qui de mandato
Tuscia vicarium generalem.
S5 illas
accedens,
sic
persecutus est
deduxit ad exterminium
'si
1.
merces' 'culpe'^.
et alii rebelle[s]
demum
ad honorem
et
parcium subvertere ac evertere
dominum regem primum
constituit
ad partes
brachio, quod ipsos
et beneplacito ipsius eeclesie
manu
in
illos
nullitatis, et
perfidorum residuum est
loca(ti)
parcium circumposite regionis cervices contra ipsam
satagebant, per quod ipsa mater ecclesia prefatum

in
ff.
quod Gibellini Tuscie
patule,
potenti
et
forti
per capitaneos et ministros suos eorumdem
bonum statum ipsorum
fidelium
persecutus.
Subsequenter eciam clare memorie dorainus Carolus secundus, dicti domini regis genitor,
yestigia paterna continuans in eorumdem Gebellinorum et rebeliium repugnans obsta-
M culum, capitaneum
provincie
prefati
et
gentem
misit in Tusciam, per quos
Gebellini et
erauli
una cum
congregati Bibene in
aliis fidelibus
eiusdem
multitudine copiosa gladio
Per que patet esse notorium, quod universa congregacio Gebellinorum illarum
parcium iam dictos reges parontes mortuos et presentem dominum regem viventem
perierunt'.
persecuta est et persequitur odio et inimicicia capitali.

3.
45
temporibus magnificus princeps Herricus comes de LisimDomino placuit, in regem fuit Romanorum electus, ad cuius"* presenciam
Elapsis'* vero certis
burg, sicut
1252.
est (cf.
infra) B.
1)
lomjum spatimn vacmtm relictum novum folium adsulwH; littera

cuius omnia
^) Elapsis
=) i corr. ex o R.
corr. ex regem R.
a) incipii posf
Dig.
24, 3,
b)
66 pr.
2)
Big.
19, 2, 23, 4.
3) A. 12S9.
Cf. Villani
1.
VII
c.
sirjnatum
in loco raso
131. 1S2.
171*
non
R.
APPENDIX
1364
VII.
misit piefatus dominus noster rex suos solennes nuneios et procuratores usque in Alamaniam, ubi dictus rex morabatur, ad prestandum sibi sacramentum fidelitatis pro terra,
quam idem rex tenebat ab eo, quod sibi de iure licebat, ut in usu Phe(udorum) per
quos fi(at) investitura c. primo ^ in fi(ne), et ita servatur comuniter de facto. Et tamen
idem rex Alamanie illud sacramentum recipere recusavit, per quod non est dubium
eum perfide egisse et contra debitum suum. lllud enim quod erat facile et racionabile
dicto domino regi, scilicet sacramentum ab eo recipere per procuratores, fecit difficile
illud admictere recusando, ut expresse colligitur et habetur XXII. qu. V. c. 'de forma'
Hl
in fine^.
4.
Ad
tollendum itaque suspicionis materiam que urgebat, quod predictus
Roma-
lo
norura rex Theotonicus et Theotonica comitiva stipatus ex predictis causis rancorem et
livorem non haberct in animo contra prefatum
dominum nostrum regem, assumptus
tractatus et habitus de beneplacito et consciencia domini
nostri
iuvenis dominus Carohis primogenitus dicti domini nostri,
dux Calabrie
iam
bona
regis
dicti
Quem
matrimonialiter iungeretur.
fuit
pape, quod spectabihs

filie
Romanorum
tractatum dictus dominus rex
Sicilie
tam sollicite quam efficaciter prosecutus et nunquam ab ipso Romanorum

rege super complemento dicti matrimonii responsum certuni seu congruum potuit obtinere,
quousque nobilis vir dominus Corradus de Castro Mayuardi nuncius regis Frederici de
Sicilia veniens applicuit lanuam, ubi dictus rex Romanorum et nuncii ac procuratores
dictorum domini nostri regis et ducis missi pro complemento tractatus eiusdem insistentes
ad hoc continue morabantur. Post cuius domini Corradi adventum immediate rex Romanorum prefatus respondit eisdem nunciis, quod redirent ad presenciam prefati domini
nostri regis, quia super ipso*^^ responderet eidem per suos speciales nuncios taH modo,
de quo predictus dominus rex poterat et debebat esse contentus. Que responsio proEx quo in aUquorum cordibus
lixo dilata tempore nullam fuit efficaciam consecuta.
fuit adaucta suspicio, quod idem Romanorum rex erga ipsum dominum nostrum regem
livorosum haberet et oblicum animum
complementum etfugiens pretacte copule coufuit
is
fide
20
I
25
iugalis.
5.
sicut
Interim vero dictus rex
cum eisdem
comunis habebat assercio, terras
et
Gibellinis se viscerose uniens et coniungens,
feuda
dicti regni Sicilie inter
suos nobiles et
30
Minabantur etiam gentes

ipsius monasterium Sante Marie de Victoria in dieto Regno positum demoliri.
Circa
quem locum dictus Corradinus hostis ecclesie fuit devictus. Que omnia gentes predicti
regis non secrete dicebant, immo instriones ipsius in publicas reduxerant cantilenas'.
barones diviserat, super
Fama'^ insuper
6.
illis
eis
privilegiis
divulgantc notorie
iam
et
concessis.
multis scriptionibus
quod dominus Corradus de Anthîjochia
transmissis,
hostis antiqus
dicto
cum
domino regi
35
multis baronibus
coniuracionem fecerat contra statum regni Sicilie et honorem regie

quodque Columpnenses de Urbe eidem regi Romanorum faventer adheserant
in ipsius domini nostri regis Regnique sui preiudicium et gravamen, notificato simiUter
ipsi domino nostro per ipsius amicos et devotos Urbis antiquos, quod diverse coniuraciones et conspiraciones facte erant per nonnuUos potentes et nobiles contra eos, ex
quibus ruinosam persecucionis iniuriam pertimcbant, prefatus dominus rex previse providit, non expectans percuti, spectabilem iuvenem dominum lohannem Gravine comitem
et honoris Montis sancti AngeU dominum, germanum suum ad dictam Urbem transmittere, non in cuiusquam iniuriam vel offensam, set ut predictis amicis et devotis assisteret
et iminentem offensionis iniuriam sibi regnoque prefato per defensionis obstaculum,
et universitatibus
dignitatis
1252.
1)
apiul
) ipse
f)
Cons. Feud. 11,
Bohmer
'Fonies'
3,
incijnt novuni
1.
I, .377 sq.
2) c.
folium
18 C.
adsiilu7ii,
XXII qii.
5.
.B.
siynatum
3)
Cf. ea
Ji.
quae narrat loliannes Vietoriensis
jo
js
1312.
Xr.
13C5
12-52.
sicut esset expodiens.
propulsaret.
Probabiliter dubitans rex ipse Sicilic. ne de Urbe
Regno suo offendiculum gravioris periculi provenii-et, sicut tempore
invasionis Corradini prefati operante quondam dompno Herrico de Yspania. ipsius Corradini fauctore et nonnullis Romanis aliis complicibus suis casus evidens docuit ct
iam
dicta ei dictoque
patenter ostendit.
7.
Apparuit eciani evidenter ipsius regis
Romanorum
circa hoc corrupta voluntas,
quod dum domini cardinales requirerent eum iuxta formam mandati apostolici. quod
ipse prestaret iuramentum, quod regnum Sicilie et terram citra Farum aut partem aliquam eorundem. que quideni terra de predicto regno Sicilie esse dinoscitur, per se vel
10
per alium
bus
nunquam invaderet
aut offendere vel
vel aliquatenus offenderet nec offendentibus vel invadenti-
invadere volentibus
directe vel indirecte. publice vel occidte, et
15
prestaret
si
consilium,
auxilium vel favorem
secus faceret, esset ipso iure sub excomuni-
respondit dictus rex Romanorum, quod ipse non tenebatur

cacionis sententia innodatus.
ad prestandum ipsum sacramentum de iure nec ex virtute dicti mandati apostolici,
recusaus id facere per iam dictum niandatum apostolicum, ad quod de bono et equo
racionabiliter tenebatur.
Predicta quidem et
S.
alia.
que prefatus dominus noster rex
iniuriam regi Romanoruni predicto vel alteri,
propulsando. non cadunt in
20
set
fecit
non ad inferendam
sue defensionis obstaculum
in
licite
quidem exeeucio
non habet iniuriam, ut ff. de iniurîis) 1. iniuriarum' p(rimo) ^, et quod legitime factum
Constat cnim quod defenest penam non meretur, ut C. de adulter(iis) 1. 'Grach(us)"^.
sionem personarum et rerum eciam tam iuris quam facti omnes leges omniaque iura
aliqua
specie iniurie vel
offense.
luris
permictunt, sive quis loquatur de iure divino sive naturali eciam brutis indito, sive de
iure
25
vel
civili
canonico, sicut in principalibus obligacionibus plene tactum
Nec
est.
dominus rex Sicilie circa sui defensionem expectare invadi Regnum

ipsum vel aliter se offendi, ex quo sic pavenda indicia precedebant, ut ff. de vi et vi
Provisus est quidem
ari mata) 1. III 'qui armati' ^ et C. unde vi I. prima * in glofsa).
et melius in tempore occurrere, quam post exitum vindicare, ut C. quando li(ceat)
debuit prefatus
uni(cuique) sine iudi(ce) vindi(care)
Deinde occurrit videre
9.
30
1.
prima^
et ostendere
racionabiliter, qualiter dictus
rex
Roma-
norum contra expressam formam mandati domini pape directi prefatis dominis cardinaUbus de coronando ipsum regem fuit minus legitime coronatus, per quod contra
ipsum regem multa inconveniencia subsecuntur. Et ad huiusmodi ostensionem sic proPrefatus enim dominus papa voluit et mandavit per suas licteras iam dictis
ceditur.
35
quod priusquam ad unctionem vel coronacionem dicti regis Romanorum

ab eodem rege Romanorum nomine ipsius domini pape et
ecclesie Romane corporale prestandum per eum pubhce reciperent iurumentum, quod
idem rex dictum regnum Sicilie sive terram aliquam positam citra Farum, que quidem
cardinalibus,
in
aliquo
procederetur,
ten-a de prefato
40
regno
Sicilie fore dinoscitur,
ahum nunquam
invadcret
ali-
quatenus vel offenderet nec offendentibus vel invadentibus aut offendere seu invadere
volentibus prestaret auxiliura.
occulte,
et eius
consilium
cum dictum Regnuni invadere

statum
dictus rex
45
per se vel
et
vel offendere
honorem graviter offendere
Romanorum
vel coronacionem
vel favorem directe vel indirecte,

nichil aliud esset
modo
quam ecclesiam
Quod si pre-
et multipliciter perturbare.
predicta nollet iurare ac facere,
ipsius nullo
pubhce vel
cardinales iidem ad unctionem
procederent, et prefatus dominus
summus
pontifex
eo casu ipsum inungendi et coronandi ademit ipsis cardinalibus et eorum cuilibet poteUnde cum dictus rex Romanorum recusaverit
statem ac ipsam totaliter revocavit.
1)
3, 27,
1.
Dig. 47, 10,
13,
1.
2) Co<}. 0, 9, 4.
3)
Big. 43,
16, 3, 3.
4) Cod. 8, 4,
1.
5)
Cod.
APPENDIX
1366
ipsum sacramcntum facere

factam
formam
contra
1.
'diligenter'
dicti
evidenter apparet, manifestum
mandati non habuit efficaciam, ut
C. de procur(atoribus)
1.
[1.]
quis pro eo' et
'si
finali
libro XII.^ et
Dominus quideni papa prefatus iam dictum sacraper cundem regem Romanorum prestari voluit pro
cautela ipsius ecclesie ac prefati regis Sicilie.
Unde
specula dignitatis" etc*
'In
mandati
ff.
'maritus'*.
1.
mentimi loco cuiusdam caucionis

incipit:
quod coronacio facta
est
appa(ritoribus) proconfsulis) et l(egati)
C. de
et
'
pretactum est velut per responsionem suam
et prestare, sicut
cardinalibus
prefatis
VII.
mandatum apostolicum
caventi iuxta predictum
expresse
sicut
dicto
dicit
'>
papalis lictera que
Romanorum non
regi
iuranti et non
conferendum vel faciendum
nicbil fuit
de eo quod habebat condicionem annexam cum expressione w

qui non vult iurare vel cavere, habetur pro contumace, ut ff.
siquidem
distinctam.
de nox(aHbus) 1. 'quociens' 'in potestate' ' et if. de coll(atione) bonorum 1. prima
Absurdum ergo esset, ut ab eo qui contempnitur premium conduobus"^.
'si cum
per dictos
cai-dinales,
Ille
temptori vel honoris titulus prestaretur, ut

toruni'
''
et
10.
de nego(tiis)
ff.
Quod autem
ipsum regnum
ge(stis)
prefatus rex
Sicilie et
1.
relegais
*.
Romanorum dictum sacramentum de non invadendo
terram citra Farum, sicut proponitur, de iure prestare^ teneretur,
mandatum apostolicum manifestc
iuxta dictum
de inter(dictis) ct re(legatis)
ff.
'sive hereditaria'
1.
Constat enim quod dominus papa
patet.
habet confirmare imperatorem, sicut dicit decretalis 'venerabilem' Extra de electione^

Item potest ipsum ex suis demeritis deponere, ut dicitur XV. qu. VI. c. 'alius' ^**, XCVI.
imperium de una nacione in aUam, ut

di. c.
clare
liquet.
Et
vacante imperio dominus papa habet
'venerabilem'
*
in dicta decretali
decretalis
'Hcet" Extra de foro comiurisdictionem imperii in temporahbus. ut dicit
'^.
Per que idem imperator tenetur prestare sacramentum fidehtatis domino
pe(tenti)
pape, sicut expresse legitur LXIII. di. c. 'ego Lodovicus' et c. 'tibi domino pape
lohanni' ".
In quo sacramento fidelitatis continetur, quod prestans ipsum non sit in
dampno ei, cui prestat iuramentum de iusticia et possessionibus suis, ut dicit c. 'de
Cum igitur dictum regnum Sicilie et tota terra que est citra
forma' XXII. qu. V.'*
Farum teneantur per eundem dominum regem Sicilie et heredes suos in feudum a
Romana ecclcsia et sint ipsi exinde eidem ecclesie censuales, quia singulis annis per
eos prestantur pro ilhs memorate ecclesie octo miha unciarum, constat quod ad prestacionem dicti iuramenti, quod dictus dominus papa iussit dictis cardinahbus ab ipso rege
Romanorum exigi et requiri, ipse de iure tenetur. Et sic quia mandatum papale de
recipiendo dicto sacramento concordat cum iure comuni, patet quod idem rex Romanorum tenetur ad prestacionem dicti sacramenti tam de iure comuni quam de vigore
et auetoritate dictarum papalium licteranim.
Et per hec ostenditur clara responsio ad
aham dubitacionem quam
20
et potest ti-ansferre
'duo sunt quippe' ",
ingessit
responsione
in
quam
dictus
fecit
21;
30
si
Romanorum
rex
minus provise dicens, se non teneri ad sacramentum fidelitatis

domino pape prestandum. Quod est abusio dicere et quodammodo negare principia.
Per quod sequitur, quod dictus rex Romanorum contumaciam aggregans contumacie,
non favorem coronacionis meruit nee debuit sibi dari, ut patet racionibus prelibatis.
cardinalibus antefatis,
Ex'' hiis resultat illacio satis aperta,
11.
seu facte dicto regi
Romanorum
quod
inunc[t]io
coronacio impense
et
per cardinales eosdem, salva ipsorum reverencia, minus
legitime processerunt et ideo nulla firmitate subsistunt, quoniam dominus papa in pre1252.
ex prestatur R.
8) corr.
1) Big.
supya nr. 841
17,
1,
46
et
de dect.
de foro comp. (II,
2).
13)
9)
c.
30
et
10)
33 Di.
novum folium adsutum,
e.
3 C.
.C.
XV qu.
LXIIL
1,
7)
11)
6.
14)
13.
c.
18 C.
signatum;
4) Servata
3) Cod. 2, 12.
3.
6) Big. 37, 6,
>], 3.
(1, 6).
c.
incipil
Cod. 13, 55,
2)
5.
5) Dig. 9, 4,
c. 1.
34
5, 21.
>)
c.
Big. 48,
10 Di.
XXII qu.
22,
XCVI.
stilua
mutatur B.
non
est; sed cf.
7.
8)
12)
Dig.
c.
10
45
3,
3.
fata lictera sua cardinalibus
procedant ad unctionem
exigant iuramentum,
quod
Farum non invadat per

5
coronacionem
et
ipse'
sicut
regis
dicta
regnum
Sicilie
et
terram
citra
se vel per alium vel invadentibus prestet auxilium vel favorem.
modo procederent,
eius nullo
3C7
Romanorum
ab eodeni rege
ipsius.
proponitur
iam dictum sacramentum prestare aut facere
et si
expresse mandavit eisdem, quod priusquam
directa
ipsis
Nr. 1252.
1312.
ad unctionem vel coronacionem

dominus papa ipsum inungendi et
nollet,
casu idem
eo
quia
coronandi ademit memoratis cardinalibus et eorum cuilibet potestatem et providit totaliter
Propter quod potestas seu licencia data,
revocandam.
immo
ministerium con-
cessum eisdem cardinalibus per eundem dominum papam de inungendo

10
rege predicto fucrunt condicionata et modificata per adiectionem
illius
et
coronando
condioionis sive
modi, quod priusquam ipsum inungerent et coronarent,

prefatum, et
cionem ipsas
exigerent ab eo sacramentum
idem rex Romanorum prestare nollet, ad unctionem et coronaprocedere non temptarent. Propter quod potestas primo data cardinalibus
illud
si
supradictis pure super unctione et coronacione predictis fuit postea condicionata et modi15
ficata,
sicut legat(um)
dicionali, ut
pure relictum et postea sub condicione datum habetur pro con^.

leg(atis) 1. 'cum
Et ita si predicti cardinales inuncxe-
runt et coronaverunt ipsum
20
36
de adimen(dis)
ff.
regem Romanorum
sine observancia ipsius condicionis sive
modi contextorum in lictera papali, iam dicta coronacio videtur invalida sive nulla, non
obstante quod forsitan posset dici dictos cardinales unctionem et coronacionem fecisse
predictas, antequam dicta papalis lictera, ubi condicio sive modus predicti erant expressi.
pervenisset ad eos.
Ex quo quidem dominus papa potestatem eorum sic condicionavit
et modificaât, ipsi non potuerunt procedere ad unctionem et coronacionem predictas,
nisi cum illa condicione et modo, qui erant inserti in potestate et ministerio eis datis.
Nam si pater concessit potestatem filio manutenendi Ticium et ignorante filio pater
vetuisset illum per nuncium manumicti et antequam filius cercior fieret eum manumisisset, liber non fit, quia voluntas patris mandantis Ticium manumicti mutata fuit, ut
de manumissis vi(ndicta)
pater' ^ et ad id
de acquire(nda) po(ssessione) 1.
Et ad istam racionem multa sunt iura et raciones in
promptu. Ex quo apparet, quod dicta unctio et coronacio impense fuerunt dicto i'egi
Romanorum ab illis, qui de hoc potostatem non habuerunt tanquam enervatam et eli-
fi".
1.
'si
ff'.
'qui absenti' circa principium*.
30
sam per adiectionem eorundem condicionis

supra dictum
Nec
40
a dicto rege
obstat quod
sicut
dicta
in
Romanorum, quam ad
'divi' *
cum
unctionem et coronacionem procedant,
Nam
ea que postea geruntur prioribus derogant, ut
et
de pac(tis)
minatur.
1.
eius
ff.
1.
procur(atorio)' fifnali)".
'si
unus'
Preterea
'pactus'
illa
verba
et
ff.
'licet'
ff".
de iure codicil(loium)
de procur(atoribus)
et 'licuit' referentur
coronacionis, non ad alia que non sunt pretermictenda, ad que dictus rex
tenetur.
Si enini
1252.
1)
2,
')
Dig. 34,
14, 27, 2.
bene advertatur,
supra lineam add.

4,
6)
9.
Dig.
et sic
per subsequens condicionaliter et modificaUter deter-
prius dictum simpliciter positum
45
modi, qui servati non fuerunt,
papaH lictera continetur opposicio, que leviter

posset fieri in adversum, quod dominus papa respondens prefate consultacioni eorundem
cardinalium dicit, quod visum est ei et fratribus suis supplicacionem dicti regis Romanorum quoad unctionem et coronacionein sibi prestandas alibi quam in basilica beati
Petri, ex quo in ea id non valebat fieri, consonam esse iuri, quia hec dictis cardinalibus licuit atque Hcet.
Post enim huiusmodi verba dominus papa subnectit et adicit
condicionem seu modum predictos, scilicet quod prius recipiant pacramentum premissum
12.
35
sive
est.
in dicto
1.
'si
quis
ad locum
Romanorum
sacramento, quod per eundem regem Roma-
li.
2) Dig. 40, J, 4.
3, 3, 31, 2.
3) Dig. 41, 2,
38 pi:
4)
Dig. 29,
7,
6.
5)
Dig.
APPENDIX
13(38
norum
VII.
dominus papa. non est addicio vel ordinacio nova, quod fieret
quod prest[ar]etur sacramentum per ipsum regem Romanorum de non
prestari vuluit
specialiter, scilicet
invadendo dictum
Regnum
tionem
hoc propter scan-
et terram vel invadentibus consenciendo, et
idem dominus papa
daliim et periculum, [propterj'' que
potuit et debuit aliquid ultra edic-
comunis de ipso sacramento prestando specialiter ordinare, quia plus

quam que generaliter imperantur, ut canon
iuris
solent que precipiuntur specialiter,
Nec
omittitur,
ipsorum cardinalium reverencia semper salva, quod
sicut
ipsi,
timei'i
dicit^.
ex serie
papalium licterarum apparet, pendente consultacione, quam fecerunt domino pape de

unctione et coronacione predictis, quas in basilica beati Petri impendere se nequire
regem predictum, quod
consultacione pen-
lo
dicti domini pape supor hoc habitum facere nequiverunt, ut C.

de rela(tionibus) I. fi(nali)^ et ar(gumentum) C. de dila(tionibus) 1. 'sive pars'^.
13. Et quia super hoc idem rex Romanorum recusavit pretactum sacramentum
prestare de non invadendo dictum Regnum et terram, sicut premictitur, et se ad illud
asseruit non teneri, per quod manifeste conspicitur voluntatem et ordinacionem domini
is
dicebant, inuncxerunt et coronaverunt
ipsa
dente ante responsum
pape
coronacione et unctione prefatis
in
contumaciter ab eodem rege
Romanorum
sicut preponitur
non
servatas,
fuisse
immo
circa hoc apostolice restitum extitit voluntati,
quod est gravius, petulanter obiectum fuit per eum, quod ad sacramentum fidelitatis
petant dicti nuncii pro
idem rex Romanorum domino summo pontifici non tenetur,
parte eiusdem domini regis Sicilie a predicto domino papa, cum consilio dominorum
cardinalium specialium amicorum eiusdem domini regis, prout eis videbitur expedire,
quod ipse dictam coronacionem, quat(enus) de facto processit, declaret et denunciet
nullam fuisse vel minus legitime processisse, cum hoc intersit precipue dicti regis Sicilie
et quam plurium aliorum, et quod dictus dominus summus pontifex ad coronacionem
aliam ipsius regis Romanorum non procedat, donec sibi cautum fuerit et eidem ecclesie,
quod ipse predicto modo iuxta provisionem prefati domini pape iam dicta regnum Sicilie
et terram que est citra Farum, que sunt dicti domini regis Sicilie et directe pertinent
ad dictam ecclesiam, non invadat vel offendat pcr se vel per alios quomodolibet, ut
prefertur.
Quamdam enim auctoritatom et potestatem habet impcrator post coronacionem, quam ante non obtinet, sicut dicit lex C. de quadri(ennii) [prescriptione] 1.
'bene a Zenone'* in fi(ne). Unde providendum est domino Romano pontifici, quod non
adiciat auctoritatem seu potestatem dicto regi, qui iam contra ipsam ecclesiam per
obliquum et contra eius fideles, devotos et subditos concessa sibi abutitur potestate.
et
memoratus dominus papa diceret eisdem nunciis: 'quomodo rex Sicilie

dominus vester treugas indictas per nos inter dictum regem Romanorum et ipsum non
20
25
30
Si
14.
respondeant
servavit'
35
ipsi:
'Reverende domine, prefati cardinales requisiverunt ipsum regem Romanorum, ut

iam dictas treugas iuxta vestre requisicionis et iniuncxionis instanciam servare deberet.
Qui respondit eisdem, sicut ipsi cardinales rescripserunt prefato domino nostro regi,
per
modum
et seriem subsequentes:
40
Responsio' regis Romanorum.

'Domini cardinales, nos intelleximus, quod dominus papa indixit treugas inter nos et regem
nr. 840.
Robertum.
Verum
nos non offendemus
mur
in
hoc et in omnibus
Deum
vel
aliis*
dominum papam
racionibus infrascriptis et pluribus
aliis,
intendimus taliter nos habere, quod

seu ecclesiam
quomodo
iste
dominus temporalis habet iurisdictionem
125*2. ^) excidit B.
1)
C/'.
c.
6 Bi.
')
XXIII.
iiicipit
2)
in vassallis
et
novum folium adsutum, siynatum

Cod.
7,
61, 3.
Deo
placuerit
mira-
treuge sunt indicte, quia nos non fuimus
vocati ad hoc neque eciam nos facimus vel fecimus guerram aliquam contra
quilibet
si
Romanam. Verumtamen multum
3) Cod. 3
feudis"
.D. E.
11
3.
suis,
cf.
regem Robertum,
et
et sapientes dicunt
pag. 843
4) Cod.
7,
lin.
37, 3.
41 not.
A.
45
quod hec possent
nobis,
magnum
esse
que posset esse
in
preiudieium nobis
imperio nostro
et
et ideo nos
nec
alicui rei
nec
isti
369
pro-
alteri,
preiudicium nostrum et imperii nostri.'
Post quam responsionem iam
10
Nr. 1252. 1253.
1313.
quod propter taciturnitatem nostram non consentimus
testamur,
1312.
dicti regis
Romanorum
notificatam per ipsos cardi-
domino regi Sicilie visum fuit sibi racionabiliter, quod ipse ad obserdictarum
treugarum non esset astrictus. Xon enim censebatur equum vel racionavanciam
bile. quod prefatus rex Sicilie esset obligatus ad observandas treugas easdem et idem
rex Romanorum in earum observacione nollet includi.
Et propterea sanum iudicium
supponebat, quod memoratus dominus papa earundem treugarum indictarum tamquam
eideni
nales
pius pater, iustus et equus arbiter vellet dictum
observancia dictarum treugarum

ligatum,
de
ff.
arbi(tris)
C. de fruc(tibus) et
rum)
'si
Sicilie
fore ab
ipsarum observacione
in
'
1.
'si cum dies'
pennltimo
de proxim(is) sacro(rum) 8cri(nio-
de meis' secunda r(ubric)a et
expe(nsis)
li(tis)
regem Romanorum exemptum
prefatum regem
1.
ultima''^
et C.
sacris" in fine^.
'in
1.
Unde
i.i
1.
et
sepefatus dominus rex Sicilie ab actu sue
defensionis
licite
et
municionis
previse non putavit nec credidit dc sano consilio desistendum.'
PETITIO REGIS ROBERTI ALTERA.
1253.
mortem redactam
Petitioneni alteram post imperatoris
Rotulus quinqite
jo
foliis
(post 1313.
memhranaceis
constans
esse, e ca]}. 8. patet.
superest
videiur receniiori adiecia sunt
ut
[Ererjuberto ke die andare ahorte.

I,
233238
illustris regis
stilo
levissimo:
tahulario
in
regio
lerlm et
Sicilie,
itemque
manu
paidlo
Laforma de labassciata kenemando
Rotidum denuo contulimus.
Edidit Bmiaini
l.
c.
suh nr. 147.
Numeros arahicos adiecimus, capifum
35
Senis
In verso leguniur: Hec sunt
'Archivio delle Riformagioni 1309 (?/ nr. 645 (olim 1387).
informaciones tradite ambaxatoribus
Aug. 2i.)
initia
ad modum
rotidi fere
omnia
servantes.
(P. deest.)
1.
C In
primis hec dicant nuncii domino
summo
quod cum ruina pre-
pontifici,
teritorum debeat esse cautela futurorum secundum Augustinum, circumspecta prudencia

sua
30
si
placet advertat et mature deliberet super electione
Romanorum,
futuri regis
tribulaciones
electione,
et
creacione et confirmaclone
in consideracione deducens, quot mala, que scandahi, dispendia,
angustie, vastaciones et destructiones contingerunt provincie Ytalie ex
confirmacione
et
presidencia
regis
Romanorum
imperio
prcsidentis,
quot
persecuciones, puniciones et infestacionos provenerunt Romane-' ecclesie, que adhuc non
35
minora timentur, quem titulum et inicium habuit ipsius presidentis imperio creacio
institucione
conet constitucio, quod bonum aut utile contingat mundo ex ipsius
,
firmacione et administracione.
2.
C Et quidem
si
referamus nos ad inicium institucionis imperatoris eiusdem,
quod ipsum imperium fuit acquiYspanic non transivit, quod

regnum
occupacione
qua
In
subiecit,
ut no(tat) LXIII. di.
non
imperio
defendit se ab occupacione predicta et se
Salustius
eciam dicit, quod
c. 'Adrianus'* ot tangit scriptura apocripha Cronicarum.
ut ex eo caucius posterior rcformetur eventus, constat
situm viribus et occupacione.

4
12.52. ") cf. jmfj.
1253.
1)
LL.
Big.
1)!
4,
843
not. **.
loco raso B.
8, 13,
CONSTITUTIONES
2 et Hl, 11.
IV.
2) Cod.
T,
51, 6.
3) Cod. 12,
l'.l,
2.
4)
c.
22 Di.
172
LXIIJ.
APPENDIX
1370
imperium
VII.
quibus ab inicio partum est^.
hiis artibus retinetur,
sicut declarant precedencia et subsequencia testus eiusdem.
situm
est,
Et
Quod
artes sunt vires,
ille
queViolentum enim
igitur violenter
non est durabile neque permanens, quia est contra naturam.
quod est secundum naturam, ut dicit philosophus

imperium ijjsura violenter quesitum sic est diminutum, mutihitum, hiccratum et occupatum a pluribus et diversis itrincipibus, universitatibus et singuLaribus personis muudi, redeuntibus rebus ad antiquam naturam suam,
quam habuerunt a iure naturali et iure gencium. Unaqueque enim rcs de facili reddit
est
in
excisio sive casus ab eo
quedam
libro
Nimirum
de Celo.
ad suam naturam
postumis L
ff.
si
de pact(is) L
'si
unus", 'quod, in spe(cie)"'',
de
ff.
liber(is)
10
vero
Si
intellectum
quis
ad mahx et dampna ac
i-eferat
alia
non
facile
numeranda discrimina et persecuciones graves, quas preteriti Romanorum imperatores

intulerunt eidem sancte matri ecclesie et ipsius fidelibus, facilis occurret inspectio, quod
Ecce recenseat
illorum est dam[inanda memoria, lugubris et multipHciter dolorosa.
amara narracio, qualiter Domicianus iunior frater Titi persecutus est ecclesiam et
christianos, qui lohannem apostolum in insulam Pacthomos relegavit. Ecce quid lulianus
imperator fecerit.
lesit
est
sanctos
et vovit,
et Romanis victoriam reportasset.

matrem ecclesiam, qui per singulas ubique
recte fidei populos diversa
commiserit,
in
provincias adversus catliolicas ecclesias et
Actendatur eciam,
intulit.
graviter persecutus est
Nec omictatur Theodosius imperator,
quam
exilium dedit plus
variis
incomoda
christianos
qui
affecit
suppliciis.
triginta
tres
Nec omictat
et
(juid
ipsas venerandas
qui intrans Ytaliam et
20
Pelagius Bruto
ecclesias
Romam
im-
accedens
episcopos et clausis eorum ecclesiis plebem
obli-sdo,
quid fecerit Anastasius
imperator,
qui
medio Urbis faciens sacetdotes et clericos immaniter

persecutus est et salubria monita sprevit, ut ad salutis non rediret gremium. Nec
omictat memoria, quid Leo imperator fecerit, qui destruxit sacras edes et ecclesias,
qnem Gregorius papa nacione Syrius eiecit et a regno deposuit. Quid de Traiano,
quid de Antonio Nero, quid de Helio Adriano imperatoribus? Infinita certe quodammodo inveniuntur exempla, quod fuerint ecclesiam et christianos multiplicibus impugnaplurimas cedes et homicidia
15
catholicos christianos usque ad stragis

quod palam persequeretur eam, si de Partis
Ecce quid Valerius imperator fecerit adversus ipsam
persecutus
qui
excidium et ecclesiam ipsam
pugnavit.
et
'filio'^.
3.
ut
igitur
25
in
30
cionis iaculis persecuti.

4.
Et ne longe petantur exempla, redeat in presentem memoriam, quod imperator
Octo de Sexonia post confirmacionem obtentam ab eadem ecclesia de electione sua
facta
in
discordia
cum Phihppo duce Svevie
et
phira alia bcneficia collata
dictam ecclesiam subito factus ingratus tergum, non faciem vertit
ipsi ecclesie,
sibi
per
35
immemor
receptorum, illam offensis multipHcibus provocando, sicut narrat Innocencius tercius in

quadam sua epistoLa que incipit 'Mii-anda' missa ad quondam imperatorem Fredericum*.
Actendat etiam perquirentis inspectio, quid prefatus Fredericus imperator contra ipsam
ecclesiam patenter commiserit, qui nutritus et substentatus ab illa et per multos cardipaterno
nales
more
sociatus
ut
gubernatus
et
40
de multis angustiis et tribulacionibus
regnum Sicilie cum

imperium obtinuit subsequenter. Qui postea persecatus
ipsius, ita quod propter eius persecuciones innumeras
eiectus per auxilium et favorem ipsius matris ecclesie, pervenit ad
triumpho
est
et
cum
eius
ipsam ecclcsiam
et
favore
fideles
Innocencius quartus compulsus
totam Ytaliam
et
iret
est
Lugdunum.
cum dominis
Quem
cardinalibus fratribus
suis,
ut exiret
Fredericum idem Innocencius imperio
regno deposuit.
1) Bell. Catil
2) Dig.
sicripta,
>,
3)
I,
nam imperium
quibus initio partum est.

Est potiiis Uttera Honorii III. a. 1226. initio m. Maii
216 nr. 296; Bohmer-Ficker 6630, Potihast 75S1.
11,4 nobis:
14, 27, 2.
Epist. pontif.
45
et
Big. 28,
2, 23.
facile eis artibus retinetur,
4)
50
5.
1371
Conspiciatur etiam quid dominus Henricus de Lisimburg fecerit, qui post latam
per ipsum dominum nostrum
excomunicacionis sentenciam
illum ex verbis et
Nr. 1253.
1313.
mente
ligavit,
recta
via veniebat
in
summum
Regnum ad
pontificem,
que
invasionem
ipsius
publicam, non obstantibus ipsius domini pape monicionibus, exhortacionibus, preceptis,

comminacionibus et excomunicacionis sentencia prelibata.
Horum autem omnium radicalis causa et vicium est, quod nulla potestas vult
6.
habere consortem. Propterea dicit Agustinus: quis avarus querit compossessorem aut
quis fastu dominacionis elatus desidorat habere consortem?
Unde cum imperatori
dicatur per aliquas scripturas, quod ipse est super omnes reges et habet sub se omne
10
naciones et regimen
Eomane
ecclesie,
quod
statim
est coronatus,
erigitui-
in
fumum
solum parem domini pape, set eciam maiorem. Et

propterea quamquam ante coronacionem et consecracionem pretendant ipsi imperatores
superbie
et
credit se
non
esse
ipsam Romanam ecclesiam, post coronacionem et consecracionem eorum succedentibus prosperis erectis cervicibus eriguntur
in superbiam et calcitrant contra eam, sicut potest de facili colligi in diversis volumimultiplicia signa humilitatis et reverencie erga
15
nibus scripturarum.
7.
Et si quis providenter advertat imminencia mala et futura pericula, que probabihter formidantur ex electione. confirmacione et promocione dicti regis Alamanie,
satis
20
aperte videtiu', quod
quod
eligitur
illa
tanquam
devotus ecclesie, qui ab ipsa coro-
filius
statim ante ingressum Ytalie et in ipso ingressu'^

et infidelium ipsius matris ecclesie,
qui
[^t]''
postea habet catervam Grebelli-
non faciunt aliud de die
nisi fideles ipsos deicere et scandala gravia contra dictam
preteritorum memoria certa
sicut
40
et
natur et consecratur, sicut deberet promovere, assistere et defensare fideles ipsius ecclesie,
norum
36
consiliis
habet
statini
Preterea'' dictus imperator
S.
30
Ecce quidem statim
oculum livoris et punicionis contra regem

Francie. eo pretextu quod dicitur dictum regem Francie occupasse multa iura et terras
imperiales et specialitor a flumine Saone eitra versus Franciam.
Postea cum dirigat
intuitum et affectum ad veniendum in Ytaliam, statim suadetiu' sibi per Gibellinos et
alia perversa consiha: 'Domine, nunquam poteris habere plenum dominium, nisi habeas
regnum Sicilie, per multas divicias, equos et alias plures oportunitates et habilitates,
que habentur ab ipso, sicut habuit quondam imperator Fredericus'. Et ista persuadebantur dicto domino Henrico de Lisimburg, sicut patet vidgo fore notorium.
adulantibus susurracionibus,
25
ruinam pro fratribus comminantur.
rex Alamanie et aliquod habet principium ex auricuLaribus
docet.
et de nocte,
matrem ecclesiam procurare,
Postea cum idem
imperatori
aliquis
casus
prosperitatis arridet, habet infatuata consilia sic suadencia: 'Domine, vos estis dominus
mundi et estis super omnes reges et naciones'* et habetis regimen Romane ecclesie\
Et idem imperator per huiusmodi non reeta consiha fatuatm". Et isto motu ducebatur
predictus dominus Fredericus de Aragonia. colloquendo cum nunciis euntibus ad eum
diebus proximis pro parte predicti domini nostri regis dicentibus, quod idem dominus
Fredericus male faciebat assistendo dicto quondam imperatori contra ipsam eeclesiam
eundem dominum regem nostrum, quia faciebat contra convenciones initas et habitas
dominum nostrum regem et eum et confirmatas per iam dictam ccclesiam et
contra sentenciam excomunicacionis latam per ipsum dominum papam contra prefatum
dominum Fredericum et quoslibot alios iuvasores et occupatores dicti regni Sicilie.
Asserebat equidem dictus dominus Fredcricus, quod prefatus dominus Henrieus erat
et
inter
45
1253.
^) deest
B.
'')
incipit
folium
) naxTIes
alterum adsutum; sigmUum
non
est
li.
ipso
in
in
R.
172*
loco
raso
R.
APPENDIX
1372
VII.
et quod ipse preerat omnibus regibus et nacionibus et quocT idem

dominus papa non habebat aliquam potestatem vel iurisdictionem nisi in spiritualibus
et quod non poterat se intromittere de preeminenti potestate, quam habet dictus imperator, quodque prefatus imperator absolverat dictum dominum Frcdericum et Siculos
a sacramento fidelitatis per eum prestito eidem ecclesie et a vigore eonvencionum
sanctus imperator
ipsarum, ut ipse nec Siculi a,d earum observanciam tenerentur. et multa circa huiusmodi protulit abusiva. Quis sani capitis dubitat aut quis aperte non videt, quod regno-
rum dominia
et
temporum
quorumlibet temporalium ex longa varietate
continue et successivis eventibus immutantur?
sunt
mutata
Ubinani est dominium nacionis Caldee,
ubi dominacio lingue Perse, ubi presidencia gentis Egyptie et Ebree, ubi potentatus et
sapiencie gentis Grece, ubi vigor et potencia Troianorum, ubi
Romanorum
10
singularis
monarchia, que fere de tocius mundi dominio ad brevissimum terrarum
et precipua
numerum est reducta? Multa igitur scripturarum antiquitas memorat,

que per nature cursum immutantem continue sunt novata.
subiectarum
9.
sibi
Ex
prehbatis itaque patet aperte, quod electio et promocio dicti imperatoris
ad manifestum et imminens scandahim atque discrimen dictorum regis

et ruinosam intei-versionem tocius Ytahe, set eciam ad universale
scandalum atque discidium fidehum principum orbis terre, qui sunt in plena et pacifica
hbertate dominii et potestatis eorum nec in ahquo subsunt aut obediunt imperatori
prefato, excepto rege Boemie, hcet imperator idem eos sibi asserat esse subiectos ex
premissarum serie scripturarum. Quod scriptura cavetur, set repugnante contraria et
obtenta consuetudine non habetur.
10. Preterea reges Romanorum consueverunt communiter et generahter ehgi de
hngua Germana, que consueît producere gentem acerbam et intractabilem. que magis
adheret barbarice feritati quam christiane professioni, apud quam latrocinari non consuevit reputari peccatum, sicut notat T^homas) de Aquino in prima serie in Tractatu de
lege. Unde cum Germani cum Galhcis non habeant convenienciam, immo repugnanciam
non solum
est
Francie et
et
is
Sicilie
cum Ytahcis non
ludei Sammaritanis"
conveniant,
^,
specialiter
ut
dicatur
autem post
de
eis
quod scriptum
tot gravia
est:
20
25
'non coutuntur
exorta et concitata scandala inter
iam dictum dominum Henricum de Lisimburg et Ytahcos memoratos, cavendum est

prudenter summo studio et attento ingenio
quod Germana feritas inter tot reges et
naciones non producat scandala et dulcedinem Ytahe in amaritudinem non convertat.
30
11.
Propter que
prefati
nuncii
dicto
domino
summo
pontifici
supphce[n]t pro
parte ipsius domini rcgis nostri, quod ipse per sua sana consiha modestas vias modos-
que perquirat, per quos
istis
presertim turbatis temporibus ipsius regis Alamanie non'
procedat electio,
et
si
non accedat.
si
fortasse videretur
35
ad confirmacionem
omnino prefato domino summo pontifici eadem
electio confirmanda, sic sua providencia, prout eiusdem circumspectione videbitur, facere
et procurare dignetur, quod idem futurus forsan confirmatus electus nee munus coronacionis aut consecracionis obtineat nec Ytahe partes attingat.
Sic est etenim ignis in
partibus ipsis accensus, quod modico vento flante non solum graviter ureret, set in
consumptivum excidium sine extinctione transiret.
Et
forte processerit,
eius pontificahs auctoritas
12. Sed ad hoc forsitan instabitur et dicet dictus papa; 'Si electio fiat legitime
de rege Alamanie et in concordia, quomodo poterimus negare confirmacionem eius et
deinde consecracionem et coronacionem, qui confirmari debet, postquam est sic electus,
1253.
f)
nc rel ui?
1) loh. 4,'J.
i?.
fl
45
"
MEMORIALIA ET DISQUISITIOKES.
de elee(tione)
ut Extra
preto(rio) Afri(ce)
1313.
'postquam'i et anno(tat)
c.
nomine Domini"'-
12.53.
exjiresse C. de
medium secunde
circa
1254.
1373
prefec(ti)
offi(cio)
Ergo fieret
sibi iniuria, si non confimaretur.
Absurdum igitur videretur, quod a domino papa
occasio detur iniurii.s, unde iura nascuntur, ut C. unde vi 1. 'meminerint"-'".
Ad quod
convenienter responderi potest, quod propter vitanda prefata scandala predicte con1.
'in
firmacio, consecracio et coronacio possunt denegari per
vitandum scandalum aliqua conceduntur, que
jo
Nr.
sica(riis)
est
Extra de regulis
1.
quam
permittitur,
quod
responsio,
iuris c. 'qui scandahzaverit"
veritas
aliquo scandalo vitando
vite,
% ubi
Ad quam
relinquatur".
bone
veritas
dominum papam, quia propter
alias prohibentur, ut
ff.
ad
Set ad hoc potest fortiter replicari ex eo
penultima*.
de
colupne.
dicitur: 'utilius
replicacionem
que pertinet ad quemlibet, non

capitulum illud
et sic loquitur
'qui
1.
Cor(neliam)
quod scriptum
scandalum nasci
exhibet
aperta
se
est relinquenda pro
scandalizaverit"
^.
Yeritas
que pertinet ad iudicem, et veritas doctrine seu discipline, que pertinet

ad prelatum, possunt et debent omitti seu relinqui propter vitandum scandalum, ut L.
vero iusticie,
15
di.
'ut constitueretur""
c.
et no(tatur) in dicto c(apitulo)
'qui scandalizaverit".
Nam
et
de permissione comperativa promictitur adulterium, ut eviteturB homicidium, quod

est gravius. ut XXXIII. q. secimda c. 'si quod verius' '.
Confirmacio itaque, eonsecracio
alias
que pertinent ad veritatem
et coronacio dicti regis,
20
personas
tantas
inter
universitates
et
omittenda et relinquenda
iusticie,
probabiliter
pro tot et tantis scandahs
evitandis
racionabiliter
et
eque
est.
Item portent secum dicti nuncii allegaciones factas pro parte dicti domini
nostri regis ad iustificacionem tocius cause sue et contencionis habite inter eum ex una
parte et dictum doniinum Henricum de Lisimburg ex altera, quas proponant coram
predictis doniino papa et cardinalibus verbo vel scripto, prout melius poterunt et se
1
sii
3.
competencius habilitas coaptabit:
declarandam
'Ad''
desistendum".
supra nr.
1.2ri^.
DELIBEIiATlO CONTRA PR0CESSU3I IMPERATOFdS HABITA.
125-t.
(post 1313.
Aiig. 24.)
Documenta nr.
et 1255 post imperatoris mortem emanavisse apertum est.
Ex eodcm codice, qticm siipra ad nr. 1249 citavimus, fol. 15 17 vufgavit Gachon
pag. 37 sqq. Cuius editionem hic illic correctam repetimus*. Numeros arahicos adie1254
80
l.
c.
(P- deest.)
cimus nos.
Super infrascriptis questionibus deliberandum esse videtur:

1.
31
Utrum
citatio
communiter habitabant inimici notorii citati,

ex hoc reddatur nuUa et per consequens processus et sen-
facta
absente longe ipso citato,
in
loco,
ubi
tentia subsecuta.
2.
est
Utrum
citatus notorie
si
1253.
g) in loco
40 ea quae jtraecedebant
1) c.
.3
de
raso B.
R;
elect.
de regul. iur. (V, 41).
ratu super Sexto recepta
')
retiqua
dici nulla.
seqmmtur
in folio
novo mutato
stilo
accuratius scripta
quam
rarias lectiones ad nr. 1252 datas.
cf.
(1, 6).
2i
Cod.
6) c. 25 I)i. L.
est
Beiihemtio.
1,
27, 1.
7)
Tamen
c.
9 C.
3) Coi. 8, 4, 6.
XXXIII qu.
varias lectiones
4) Dig. 48, 8, 16.
6) C. 3
In Petri Bertrandi Appacodicis Parisiensis Jatini 4085 fol. 209'

2.
8)
quamvis denuo coUatas, cum ad locos cmruptos etiiendandos nihil faciant atque novam
Piae75.
potius commentatoiis redactionem sapiant, hic non adnotamus. Sed cf. Guchon 1. e. pacj. 71
cedit in Apparaiu nihrum: AUegaciones supra c(apitulo) 'Pastoralis' de re iudii.oata) in Clement(itiis),
saec.
43
nequeat sine periculo grandi ad locum ad quem citatus
comparere, ex hoc possit sententia
XV.
scilicet
in.,
an citacio facta per imperatorem contra regem Robertum valeat.
APPENDIX VU.
1374
Utrum
3.
si
familiares citantis sint manifcsto capitales inimici citati et sint potentes
citatio sit nulla,
et multi,
quod necesse non
ita
citatum comparere vel mittero
fuerit
excusatorem.
Utrum
4.
sententia
iraperator capitalis inimicus regis fuerit tempore proeessus et sententie,
si
nulla.
sit
Utrum edictum citatorium
5.
causa publice propositum apprehendat regem,
in dicta
qui citationis tempore erat extra districtum citantis nec infra eius districtum domicilium
obtinebat.
Utrum rex
(5.
vassallus pro certis rebus imperii, non habens infra districtum
impe-
rialem domicihum, potuerit committere crimen lese maiestatis contra imperatorem.
enim non
fellonia
est
dubium quin eam committere
Utrum rex ante iuramentum
7.
De
lo
possit.
imperatori prestitum contra imperatorem
fidelitatis
lese maiestatis potuerit conimisisse.
ipsum crimen
Pro examinatione eorum de quibus queritur primo illiid puto videndum: utrum
citatio sic sit de esse iudicii, quod pretermissa per principem sententiam nulkim reddat
Circa quod dicendum videtur, quod in citatione considerantur
et potissime criminalem.
duo, scilicet effectus intentus et ad ipsum perveniendi modus. Effectus intentus est
scientia citati et fecultas defendendi et hoc non videtur posse omitti, quin interveniat
Sicut enim iure nature pervere vel interpretative, ut II. q. I. 'nos in quemquam'^.
(I)
missa est unicuique defensio contra extraiudicialem violentiam, ut

1.
vim'^ et ad le(gem) Aquil(iam) 'scicntiam' 'qui
'ut
et ratione carentibus
fecisse dicatur
1.
cum
de
ff.
iust(itia)
adeo quod
ahter'^,
is
et iure a
in brutis
hec lex viget ex instinctu nature, ut ff. si quadru(pes) pau(periem)

sic et adversus violentiam iudicialem, ut ff. de
'cum arietes'*,
I.
1.
'nec magistratibus' =, Extra de resti(tutione) spo(liatorum) 'conquerente' *,
Aquil(iam) 'quemadmodum' 'magistratibus'
C. de iure fisci 'facultas'
lcgem
ff.
ad
*
'si
ad
diem' " et de questionibus
et 1. 'prohibitum'
et ff. de re mili(tari) 'desertorem"
'".
Verum quia omnis hcitus defendendi modus debet commensurari
'unius" i? 'cognitunim'
offendendi modo qui intenditur, ut C. unde vi 1. I." et ibi no(ta), idcirco in iudicialibus licet iure nature cuilibet se defeudere iudiciaUter, non iniuriis et opprobriis, ut C.
de postul(ando) 'quisquis' ''^. Sed quia defensio sine scientia esse non potest, necessaria
Et cum princeps hac non precedente
est omnimodo scientia vera vel interpretativa.
iudicat, subtrahit homini defensionem iure nature concessam. Sed hoc non potest princeps, ut in Insti. de iure natura(U) gen(tium) et civili 'sed naturalia' ^'. Ergo etc.
Modus autem inducendi hanc vere vel interpretative est citatio. Et ideo cum inchoatur
iniur(iis)
'',
modus
offendendi, id est per
quem
quis potest offendi, statim datur possibiUtas defen-
citationem et hoc textus
dendi per
Omnium autem actionum
dicit.
principium ab ea parte edicti proficiscitur,
quam
35
instituendarum
pretor edicit de in ius vocando, ut in
Sed
de pena temere litigan(tium) ultimoi*.
Insti.
2&
citationes
habent suos modos, quia
aliquem per nuncium, aliquem per epistolam, aliquem per edictum, ut C. quomodo et
quoniam iudex 'consentaneum'i^,
in
missa(nis) liber(tatibus) 'cum vero'
num
in
ipsarum iteratione consistens,
1-54.
*)
1) c. 1
verbo
C.n qu.
7.
10)
Dy.
14) Inst. 4, 16,
3.
16, 3,
%)
litigiosis
ff.
de
feriis
1.
'omnem""
et
ff.
de fideicom-
Est etiam quidam modus citatio-
'''.
'in pecuniai-iis' '*
et
ff.
de pubhcis iu(di-
c.
C.7
10, 32.
Auten. de
'subventum'
'*
2)
1.
cle restit.
Dig.
48, 18, 18, 9.
Ib)
Cod.
1,
(II, 13).
7,
43, 8.
3) Dig. 9, 3, 45, 4.
1, 3.
7) Dig. 9, 2, 29,
11)
Cod.
8,
4,
1.
16) Anth. 107, 3.
7.
4) Dig. 9, 1, 1, 11.
8)
Cod. 10,
12) Cod.
17) Dig. 40,
2,
5,
6,
1,
5.
5)
9)
13) Inst.
6.
26,
7 et
7.
Dig. 47,
Dig. 49,
1, 2,
11.
18) Dig. 2, 12, 10.
O.'
ciis)
ar(gumentura) expressura
modum
liunc
de manuraissionibus
37:,
non videtur princeps
'apud eum"-, quia isti modi

non sunt de iure nature seu de iure simpliciter primitive, cui princeps non necessario
aligatur, ut ff. de legibus et sena[tus] consultis I. 'princeps'^ et C. e(odem) 'digna'*.
Hoc sic preniisso dico quod oninis citatio, que per aliquod accidens maxirae ipsi
citanti notura secum affert irapedimentum defensionis citati. non artat, quia non potest
artari,
ac[cusajtorem"' et huiusmodi. et ad
iiiter
1.
Nr. 1254.
1313.
quem
parere effectum. propter
ff.
1.
est inducta, scilicet facultatera defensionis, et ideo pro
non facta habeatur oranino, ar(guraentura) ff. quod cuius[eun]quc univ(ersitatis) no(mine)
1. 1.
'et quidem"
C. de curat(ore) furiosi 1. ultiraa 'sin autera testam(entum)' ^ et est
expressum ff. quod vi aut clam 'aut (jui aliter" P.
Et per hoc patet responsio ad
quatuor primas questiones, quia in unaquaque earum proponitur legitima et notoria
'',
.10
causa defensionem impediens.

ut
latitatione excusat.
15
20
(II)
III.
cum
instans periculum mortis demonstrat,

III lcgibus se(qucnribus)
cum incestu" i; 'liberto" ".

Idem videtur de secunda causa
de episcopis
est, ut C.
in
et
secimda questione proposita, quia

clericis
'cum
1.
citatio
Incivile autera
clericis"'-.
facere (|uod non potest, ut ff. de penis 'nioris' 'sunt

ad impossibile quis obligatur, ut ff. de reg(ulis) iur(is) 'impossibiliuni" '*.
Sed illa dicuntur impossibilia. que sine salutis periculo non possuraus. Et
ideo ad talem locum quis ire non corapellitur, ut ff. ad Trcbellian(um) seniâtusconsultum) 'si alio" et I. 'se' ^^. Et in talibus vocationibus et itineribus habenda est ratio
autem'
^^,
et nullo iure
que nulla
huraanitatis,
in
ut
fuit in citatione tali,
de vac(atione)
et
fi(ne)
ff.
quibus ex causa ma.
mu(nerura)
excu(satione)
et
ab eo, cui quis

conduc(ti) 'habitatores' 1^*.
periculi est iusta causa recedendi
ut
loca(ti) et
ff.
Idem
(III)
et ho(noribus)
ultima
I.
'legati' i^.
accusatio'^'', et hoc proptcr aniicitiani et doraesticitatem,
qui accusatoris presumitur inimicus,
Idera
testamento
facit
Extra ut
de
videtur
de legationibus 'sciendum'
ff.
quam habet cum
ur in Auten. de testi(bus)
eadem
quarta
ratione
maiori,
et
accusato,
vero quis dicat'^^.
'si
ut
C.
de
inoff(icioso)
'certe'^^ et pro hiis omnibus

non conte(stata) 'accedens' 11.^* et de sen(tentia) ex(communicationis)
'liberi"'" ct
'de cetero' et
timor
ad subeundum quis compelhtur, ut ff. de rauneribus

Et tamen lex dicit, quod ad amicum vel domesticum
quera accusat non tenetur legationera suscipere, ut
(IV)
cui* 'tandiu'^*
et iustus
^^,
est naturaliter et civiliter obligatus,
eius
'si
'si
'terap(us)'
videtur de tercia causa in tercia quostione proposita, quod probatur:
legatio est publicura raunus et ideo
et ideo a
iubere
horaineni
invitiira
est
35
**
quibus ex ca(usis) in poss(essionem) eatur 'Fulcinius' 'quid
ff.
^.
quedara scntentia
,30
1.
Et ideo prima causa, de qua in prima questione fit mentio, \ndetur citationem ac per hoc sententiara nullara reddere. Si enira citatus per eura, cui ex consensu proprio est obligatus ad parendura, ad locura inhonestura non tenetur comparere
propter conservationem fame, ut ff. de arbi(tris) 'si cum dies" penultimo '", raulto fortius
non artat facta ad eura locum, in quo est periculum vite, iuxta legem dicentem: 'Nam
cuius fame, raulto fortius vite parcendura est\ ut ff. ad legera lul(iam) de adulteriis 'si
latitare'
sit
adulteriuni
25
ut
earum
quelibet
(juia
de dona tionibus) causa mor(tis)
ff.
lite
ff.
de
urbi
of(ficio) prefec(ti)
I.
I.
'quamvis'-'.
c.
Ad
quintam questionem videtur dicendum, quod ad hoc ut de regulari ordine

edictum citatorium liget. oportet quod fiat in casu neccessitatis, puta quando fit contra
(Y)
45
1;
Big. 48,
4, 1, 2.
6)
J,
Cod.
10) Dig. 4, S, 21, 11.

17, 185.
17) Dig.
1.5)
58
X de
2)
Dig. 40,
scnt.
1,
11) Dig. 4S, 5, 39,

1,
23) Dig.
39).
3)
1,
12,
et
9.
10.
Big.
1,
12) Cod.
16)
1, 3,
1,
10.
24)
4) Cod.
31.
.3,
8)
5, 1.
Dig.
.39,
Locus corruptus.
c.
ut
6,
1,
9) Dig. 42, 4,
7,
5, 3.
non contestata
7,
4.
14) Dig. 50,
9.
Videtur esse Dig. 40,
20) Dig. 50,

lite
5) Dig. 3,
14, 4.
36.
13) Dig. 48, 19, 9,
25.
19) Dig. 50, 4, 18, 12.
18) Dig. 19, 2, 27.
excomm. (V,
14.
7) Dig. 43, 24,
70, T, 6.
Videtur esse Dig. 36,
.50, 5, 4.
50 22) Cod. 3, 28, 28.

et
10.
5,
9,
30, 3 sq.
21) Auth. 90, 8.
(II, 6).
25)
c.
11
APPENDIX
1376
interdictos, ut C.
pignoris
si
ut ab heredi(tate) se ab(stineat)
eo tempore'^,
'si
VII.
auten(ticas) omnes, de remissione
ubi pu(pillus) edu(cari) de(bet)
flF.
quod
Extra de clec-
fi(nali)^,
1.
subsidium, seilieet eo de
c. ultimo li. YI.*, vel si contra certum

de agno(scendis) liber(,is) a
quo queritur non invento in loco, unde citari valeat, ut
paren(tibus) 1. I. circa prin(cipium) ^ de damp(no) infec(to) 1. IIII. 'totiens'" et quod
de cleri(cis)
vi aut clam "aut qui aliter' I.'', Extra de dolo et con(tumacia) c. ultimo
(tione)
in
fiat
flf.
**,
non resi(dentibus|
adversarius'
^*,
^ et de eo qui
quod in tali loco
fiat
pos(sessionem) causa rei ser(vande)
in
miti^titur)
'tue'
et
quod verisimile
posse ad
sit
'si
noticiam
citati
'^ et quod vi
if. de insti(toria) [actione] 'sed et si pupilhis' 'proscribere'
'^.
non posset,
si
esset
loco,
unde
citari
Imo
et
in
interdictum'
'hoc
'semper"
clam
aut
in
loco
debito et
citantls,
poneretur
edictimi
iurisdictione
non
esset
de
locus
puta quia
propositum
esse,
potissime
hoc
deberet
nuncium
edictum
et
litteras
vel
notificaretur per
pervenire, ut
in
ut hoc .traditur
criminibus observari,
cum
edicto non
reis
I.
et
I.^',
si
sen-
que sententie sine ap(pellatione) rescin(dantur) 1. I. 'item cum

ergo proponatur edictum contra certam personam manasse et de
ff.
Cum
'*.
de requiren(dis)
if.
circumstanciis legitimato proposito ad sententiam proceditur,
istis
tentia nulla est, ut
ex edicto'
textu
in
lo
is
quo faciebatur, ubi erat et cui suberat, et eis vel eorum alicui nichil notificatum et proposituni in loco abdito quantum ad citatum, videtur dicendum, quod sententia ex virtute
talis
edicti lata sit nulla.
Circa sextam questionem attendendum
(VI)
stans sive maior potestas.

1.
'decernimus'
^^
et
ff.
Arguendo ergo a
quod maiestas
est,
de ver(borum) sig(nificatione)
cum
comititur crimen lese maiestatis, nisi
maior
dicitur quasi
20
nominis, ut C. de episcopis et clericis
vi
'tugurii' ^^ et ibi
1.
no(tam), non
Oportet ergo, quod
maior potestas.
leditur
potestas, sed hic nulla est potestas in leso respectu ledentis, loquendo de potestate,
sit
prout accipit lex
ab eo
contractus,
de ver(borum) sig(nificatione)
ff.
quo quis alter
(centium) Extra de
non
est
alteri
potestatem.
si
in vassallo.
dicatur 'feudum
25
Est enim quidam
ut satis potest colligi ex no(ta) per Inno-
obligatur,
Si non habet in eum imperium,

eum ledendo non dicitur ledere maiorem potestatem,
Et hoc modo accipitur illud verbum euangelii: 'Nam et ego
fo(ro)
com(petenti) 'postulasti' ".
sub potestate sua, et
quia nec
Et
'potestatis' ".
respondeo: hoc non dat domino imperium
tenet',
sic
Iiomo sum sub potestate positus'^"
Et hoc
etc.
satis potest
colligi,
30
quia quis tenetm*
ducem belli, sed hoc non dicitur de (juocumque duce, sed de suo duce
Et ideo cum ministerio additru- in lege 'qui propositum suum non protexit' etc,
Hoc etiam videtur
ut ff. de re mili(tari) 'omne delictum" 'qui prepositum suum'^''.
expresse lex sensisse, dum dicit: 'lex autem lulia maiestatis precepit eum qui maiestatem
ad legem luliam maies(tatis) I. 'lex XII tabularum'
publicam leserit teneri" etc, ut
protegere
tantum.
ss
ft'.
Imperator autem,
in tertia r(ubric)a^*.
etsi
maiestas
de quo queritur, quia potestas eius non est
non publica, ut
ff.
ne quid in lo(co) pu(blico)
in
principem
sive
ei
bellum
sit,
non
est publica respectu eius,
communicabilis sive communicata, ergo

fi(at)
Et hoc
'imo ratione feudi', responsum est supra.
mittens
ei
indicens,
1.
est
Et si dicatur:
II. 'viarum"^'-^.
etiam videre in hoste, qui com-
non
dicitur
committere
crimen
*>
lese
'hostes"^'.
Ille ergo proprie
ff. de cap(tivis) et postli(minio) red(emptis)
crimen lese maiestatis committere, qui iuridicioni et potestati imperii supponitur
ab obedientia se realiter subtrahens, hostis animum assumit et se domino suo adversa-
maiestatis, ut
dicitur
1)
Cod.
5) Dig. 25,
%
9)
c.
12
.3,
de
2, 38.
1 pr.
cler.
2)
Cod.
8, 25, 6.
3)
6) Di(i. 39, 2, 4, 6.
non
12) Dig. 43, 24, 15, 3.
resid. (III, 4).
10)
13) Dig. 48, 17,
50, 16, 180.
17) Dig. 50, 16, 215.
20) Dig. 49. 16,
6, 8.
21) Dig. 48, 4,
.3.
e.
c.
14
4)
2, 6.
Dig. 43, 24, 5,
c.
49, S,
1,
8,
2,
22.
c.
2).
10
15).
15) Cod.
3.
de foro comp. (II,
22) Di{j. 43,
47 in VI. de ekd.
8)
1.
de co qiu mittitur (II,
U) Dig.
1.
18)
Diy. 27,
7)
X
1.1)
1,
3,
(I, 6).
de dolo (II, 14).
Dig. 14,
26.
3, 11, 3.
16) Dig.
19) Matth. 8, 9; Luc.

23) Dig. 49, 15, 24.
7, 8.
50
Nr. 1254.
1313.
I377
Et ideo tales perduelliones vocantur, id est perfecte ad duellum sive

parat.
bellum clandcstinum seu publicum parati et accincti. Unde et tale crimen vocatum est
crimen perduellionis, ut ff. de verbo(rum) sig(nificatione) 'quos nos hostes' in prin(cipio),
riiim
'
de dona(tionibus) 'donationes' fi(nali)2, in Instit. de her(editatibus) ab intestato 'per

contrarium' ^ et de le(gatis) II. 'cum fihus' 're(petendorum)' *.
Ubi ergo non est subtractio a iuridicionali potestate principis, non habet locum illud crimen. Sed hic est sic
ergo
que
10
Sed in contrarium multum facit, quia quod potest alicui rei dare esse, facilius
quod iam est qualitatem addicere, ut coUigitur ex solutione duarum legum,
etc.
potest
ei
est
contradicere videntur,
similiter
[de] le(gatis)
delictum sui natura esse
si
et
ibi no(ta)
et
provinciarum faciunt, quod non
delictum, ut
de penis 'aut facta'
et
'
sciente' ^^ et pro
'si
*,
20 collat.
IX.'*,
prestitit
hoc C. ut nemo ad suum patroci(nium)
susci(piat) colo(nos)
XI.'' et in Auten. de sanctissimis episcopis 'pre omnibus'

Extra de sen(tentia) ex(communicationis) 'si concubine' '^. Sed hic rex
vel rasti(canos)
30
scriptura'
'talis
talis est lex ilHus loci, ar(gumontum) pro hoc VIII. di. 'que contra
mores'' et quod no(tatur) per Compo(stellanum) Extra de consue(tudine) c. I. et per
omnes ^*', Extra de sen(tentia) ex^communicaticnis) 'a nobis' ". Preterea qui iuvat alium
in delicto, idem crimen contrahit eum eodem, ut ff. ad le(gem) Pompe(iam) de pari-
(cidiis)
25
I.
quia
maiestatis,
15
de le(gatis)
et consuetudines
ff.
de extraor(dinariis) criminibus 'sacularii'
ergo multo fortius delicto qualitatem adiciunt.
in imperio quis committat in principem, dicetur committere crimen lese
'simt quedam'
Si sic ergo,
ff.
Sed leges
'uxori"*.
III.
quis'
'si
auxilium
li.
hiis qui
poterant committere crimen lese maiestatis, ergo
etc.
Sed ad pi-imum patet responsio per verum intellectum propositionis minoris, quia cum
dicitur, quod talis est lex illius loci etc, respondeo: verum est quod lex illius loci est,
quod subditus committens in principem committit crimen lese maiestatis, sed non subdito
non est lex illa imposita, ut C. de sum(ma) tri(nitate) et fide ca(tholica) 1. I '*. Et si dicatur, fit subditus per delictum, ut C. ubi de crimine agi opor(teat) 1. I.'', respondeo: verum
est, sed non talis nec taliter.
Et si dicatur, nonne unusquisque delinquens iudicatur
secundum legem loci, in quo deliquit, ut dicitur de consuetudine loci celebrati contractus
ff. de evic(tionibus)
'si fundus' "* et contractus et delicta quantum ad hoc paribus passibus ambulant, ut ff. de iudiciis 'omnem' '^ et in Auten. ut omnes obe(diant) iu(dicibus)
provin(ciarum) I. collat. V.^", respondeo
verum est si de intentione legislatoris fuit
factum ipsum afficere et ratione facti omnem personam que incideret in ipsum. Sed hic
:
non est
sic,
sub imperii
35
de intentione principis est virtute legis eos astringere duntaxat qui

distringuntur
ut dictum
'neminem'^' et de nup(tiis) 'imperialis'
nup(tiis)
fuerit
quia
regimine
de intentione legislatoris, ut
ff.
cum
40
non
parat, ut
ff.
de
1.
illud
opem'
Sed quia hec
^'.
cedendi potestatem habentis iuvans erat eque subicibiHs legi et pene
ex
1)
6)
potestate
Duj. 50,
18) Dig. 21, 2, 6.
Dig. 26,
LL.
7)
(I, 4).
14) Auth. 134, 2,
6, 4.
ipsam
legem condentis sunt pariter
Dig. 47,
11,
21
11)
c.
15)
1.
7-9.
solutio
19) Dig.
de
5, 1, 20.
sent.
24) Videtiir esse Dig. 26,
CONSTITUTIONES
IV.
5,
21, 2.
legi
4) Dig. 31, 76,

9)
c.
16)
9.
2 Di. VIII.
12) Dig. 48,
excomm. (V, 39).

20) Auth. 73, 1.
legis, sicut is qui
probatum
subicibilcs
3) Inst. 3, 1, 5.
8) Dig. 48, 19, 16.
dc sent. excomm. (V, 39).
C.55X
legis, ut
nec ex intentione conditoris
2) Big. 39, 5, 31, 4.
16, 234.
Dig. 32, 33.
de consuet.
50 23)
qui iuvat
dicitur,
mamfestus vel non
est fur
eo quod et si fur non sit, furti tamen tenetur, respondeo aliter et dico,
habet locum, quoniam ex intentione legem condentis et legis super hoc con-
iuvat, sed hic iuvans et adiuti
quam
'credendum'^'' et de excu(sa-
Non enim
furt(is) 'Is qui
incestis
lex,
sufficeret,
quod
nec
de
probatur C.
et
Ad secundum cum
si' ~*.
alium etc, responderi posset per intcremptorem
opem
supra
Ergo non plus extenditur
qui pe(tant) tu(tores)
tionibus) tu(torum) 'scirc oportet' 'aliud
manifestus, qui furi
est
^^.
Cod.
21) Cod.
1,
9,
1,
5, 5,
7.
1.
2.
est supra,
et
5)
10)
ideo
non
Dig. 30, 30.

c.
111
13) Cod. 11, 54,
1.
17) Cod. 3, 15,
1.
22) Cod.
25) Dig. 47, 2, 34.
173
5, 4,
23.
APPENDIX
1378
ut
pariter subiciuntur,
fi(nali)
de duobus reis
ff.
VII.
ex duobus" ultimo
'Si
et
1.
id quod"
'si
(VII) Et per supradicta patet via ad solutionem ultime questionis.

scribo conferendo, eupiens scire a maioribus'' veritatem.
Hec
Ex
illic
EADEM
DISQUISITIO lURIDICA SUPEE
1255.
codem
coclice fol.
18 29
Gaclwn
rulgnvit
l.
Aug. 24.)
(post 1313.
pag. 43 sqq.
c.
De
Fol. 29' inscriptum est:
correctam i-epetimus.
BE.
Cuius editioneni hic
exequtione domini mei
fuit.
(P. deest.)
In presenti negocio pauca ex multis, brevissima ex amplissimis colligenda putavi.
Questio.]
[I.
Hr.1
Super prima questione, qua queritur utrum vacante imperio possit et per quem
imperatore nunc mortuo proraulgate, concordamus
quod potest cognosci de nullitate tali per dominum papani veluti successorem in imperio
In primis constat, quod iniperatoris
vel tanquam superiorem et maiorem imperatore.
sententia potest in casibus esse nulla, ut in sequentibus apparebit et no(tatur) C. de
cognosci de nuUitate sententie ab
1.
integrum
restitutio peti potest et supplicari,
ff.
XXV
de mino(ribus)
Nam
super verbo 'comminus".
fi(nali) ^
legi(bus)
annis
'minor'
1.
quam viam
per
eius sententia retractatur,
*.
Item ubi propter persone excellentiam contra eius sententiam non appellatur, supplicatur C. de pre(cibus) imper(atori) offerendis 1. 'si quis'* et de sen(tentiis) pre(fectorum) preto(rio)
et
et
c.
I.^,
1.
de
ff.
pre(fecti) [pretorio]
offi(cio)
15
adversus sententiam imperatoris in
1.
unica
cunabulis'^-
ihiis
20
".
Item pape mortui sententia, qui superiorem non habet, in cognitionem deducitur
et XXA^ q. XI. c. 'quod quis'
nulla declaratur vel retractatur, XXIIII. q. II. c. 'sane'
'^
Extra de [in] integrum resti(tutione) 'tum ex litteris' ^ et de re iudi(cata)

'cum olim'^". Quare de sententia imperatoris mortui queri poterit et cognosci, cum
c.
'se' *,
ss
pape inferior, ut infra probabitur manifeste.

Dicimus insuper, quod per dominum papam vacante imperio cognosci poterit de
illa ratione precipue quia dominus papa imperio vacante
imperialis sententie nullitate
imperatori succedit ac potestatem imperii, iurisdictionem iusticiamque imperialem exercet
sit
de iure, ut probatur Extra de
et potest exercere
no(tas) Innocen(tii) et Ho(stiensis),
Certum
rationabilibus argumentis.
eam
fore nulla, ille qui

et
quando iu(dex)
'si
tulit,
si
neccesse
'cum non
1.
eo' ^*
ut C. de accusa(tionibus)
et facit
nostris'^''
ff.
probant hoc
et
1255.
'si
1.
omnium
iu(dicum)
'absentem'
'*
de appel(lationibus)
et
'si
I.^'
1.
9) C.5
16) Cod.
2,
Dig.
1,
12 et 15.
9,
2,
restit.
12) Cod.
2).
6.
2)
7,
17) C.6
Cod.
7) c.
11, 1, 1.
de in integr.
comp. (11,
30
aliis
iudicis dicitur
1.
'si
et
quando provo(care) non
accusatoribus'
est
35
vel eius superior,
'^,
eum
supra pay. 1373
cf.
talis cognitio
merito
not. 8.
") curabilis ed.
6)
1.
et ibi
Extra de conces(sione) pre(bende) c. 'cum

expressim'^*. Cum igitm- dominus papa sit
dominis meis cardinalibus add. cod. Paris.;
Dig. 45,
1)
42,
'')
'licet''^^
de ipsius nullitate cognoscit, C. quomodo

preses'^^, vel eius successor, ut C. de sen-
imperatoris vacante imperio successor et eo vivente superior, ad

1254.
c.
est ordinarius,
et de accusa(tionibus)
1.
compe(tenti)
multis rationibus teologici et
quod cum sententia cuiusvis
est autem,
ut proponis' et
et interlo(cutionibus)
(tentiis)
fo(ro)
(I, 41).
43,
et 6.
1,
14, 12 pr.
3 C.
10)
3)
XXIV qu.
c.
12
13)
Cod.
Dig. 4,
8)
2.
de sent.
7,
de coneess. praeh. (III,
4.5.,
S).
et
1.
4, S.
4)
Sunt potius
Cod.
1, 19, 5.
6 C.
c.
ct
re iud. (11, 27).

14)
Cod.
18) Dig. 49,
7,
1,
11)
64, 6.
5) Cod.
7,
XXXV qu.
10 X de foro
9.
c.
15) Cod.
9, 2, 4.
45
19.
Nr.
1313.
125.5.
379
quia non potnit legem imponere successori. C. de legi(bus) 'digna vox'\

videmus, quod sede vacante in iurisdictionem succedit capitulum et iurisdictionem
pertinebit.
sicut
exercet et excommunicatos per episcopum absolvit, ut Extra de here^ticis) 'ad abolendam"'^ et de ma(ioritate) et obe(dientia)
1
quod cum quis
'ad abolendam'2,
que"^.
c. 'hiis
Unde
notat Inno(centius) in dicto-
ab alio potestatem vel iurisdictionem, eo

c.
mortuo potestatem et iurisdictionem talem exercet dignitate vacante ille, a quo istud
habebat, Extra de here(ticis) 'ad abolendam" ^. Imperator vero ab ecclesia recipit gladii
recipit
potestatem et imperiales infulas seu coronam, que designant supremam imperii potestatem, C. de quadri(ennii) prescrip(tione) 'bene a Ze(none)'*, XCVI. di. c. '[si] imperator'^
10
cum
Extra de elec(tione) 'venerabilem'
glo(sa) ibi posita,
dampnandam memoriam
heredibus vel eius
Nec
*.
huius questionis
est
quod queratur de sententia imperatoris ad penam infligendam eius
intentio in presenti,
vel aliter queratur de ipsius dehcto,
cuius
pena per mortem extinguitur.
Sed in quantum eius sententia ahum ledit vel ledere

ahquis adversus condempnatum ea vellet uti vel successori imperatoris quesi-
potest vel
15
tum
aliquid dici posset, queritur de nullitate ipsius, C.
fu(erit)
'si
1.
ut proponis' et
1.
quis''',
'si
re(us) vel accu(sator) mor(tims)
si
de accu(sationibus)
S.
expressim'^^ sicut econtra C. de re iudi(cata)
1.
II. i",
nee mors
de appell(ationibus)
ff.
Nunc autem
'gesta"^.
1.
iudiciorum'* et
'ex
1.
'Gaius'^ et [C.] ad le(gem) luliiam) repo(tundarum)
ad Silleia(num)
iudicis sicut nec lapsus temporis sententiam nullam firmat,
1.
est
'si
videndum,
potest dici successor vel maior imperatore sive superior. Ad

quod dicimus quod de successione dictum est supra, ut ibi sequimur notas doctorum in
Verum
dicto c. de fo(ro) com(petenti) 'licet' et c. 'ex ti'ansmissa' et c. 'ex tenore' ^^.
maior seu superior esse probatur ex eo, quia Constantinus imperator regnum et imperium
occidentale transtulit in ecclesiam et illud ei dedit et concessit, ita quod nullus preter
20
quomodo dominus papa
25
Romanorum
pontificem potestatem
XCVI.
exerceret in eo, ut
di.
c.
'Constantinus'
^*.
habebat summi principis potestatem, Extra qui

Unde in illo
Et licet postmodum imperatores Constanfi(lii) sunt le(gitimi) c. 'per venerabilem'^'.
tinopolitani ex permissione ecclesie in occidentali imperio exercuerint potestatem, ut
tanquam
Romane
opprimentium ecclesiam
et eius iura exterminatores. quia tamen requisiti tam ab ecclesia quam a Romanis hoc
facere noluerunt, idcirco summus pontifex regnum suum seu imperium et ecclesiam in
essent
30
in terra ecclesie
ecclesie defensores et hereticorum et tirannorum
personara Karoli magni transtuht in Germanos, concedens
regem coronandum
prelatis et principibus
imperatorem
in
potestatem
eligendi
certis
approbandum per papam,
et
Hoc
c. 'in die' ", Extra de elec(tione) c. 'venerabilem'1''.
etiam irrefragabili opinione et consuetudine est hactenus approbatum et sic est etiam
ut de conse(cratione) di. V.
35
le(gatis) III.
'si
I.
corus' ^\
ahud quod non habet
vel in
sunt mutanda,
'ahena res""^'' et de acquir(endo) re(rum) do(minio) 1. 'traditio'21, VIII. q. I.

'mutationes'^', Extra de transla(tione) c. I. et c. 'quanto'". Quare patet ecclesiam et
summum pontificem fore superiorem imperatore. Item summus pontifex celestis et
ac(tione)
40
ff.
de legi(bus) 1. 'minime'" et de
potest transferre sedem vel
nullus
quod
Certum est autem,
ff. de pig(neraticia)
potestate,
potest
quo superioris uti non
Unde taha minime
observatum.
1.
imperium a Christo,
successor fuit, XXII. di.
et eius
1235.
45
1)
1,
14, 4.
5) c. 11 Di.
XCVI.
Di(/. 29,
22.
.5,
50 21) Difj.
17)
41,
Ipse insuper coronat et consecrat impera-
'omnis'^*.
10) Cod.
c.
1, 20.
34
de heret. (V,
C.9
34
de elect. (I, 6).
2)
6) c.
de foro comp. (II,
consecr.
c.
in celo et in terra, recepit
alienatio ed.
>)
Cod.
omnis potestas
cui data erat
terreni regni
27, 2.
14)
2).
9,
de
22)
c.
elect.
c.
13 Di.
XCVI.
VIU qu.
1,
15)
18) Dig.
1.
c.
11
X de maiorit.
7) Cod. 9, 6,
11) Dig. 49,
(I, 6).
34 C.
3)
7).
23)
19.
c.
13
1,
3, 23.
c.
1 et 3
et 6.
12.)
X qui
Cod.
filii
(1, 33).
8)
7,
.52,
(IV,
6.
17).
19) Dig. 32, 79.
X de translat.
4)
Dig. 48,
(I, 7).
Cod.
2, 20.
13)
16)
c.
c.
7,
17
c. ;
Esf
10, 6 et 11
15 Di. 6
20) Dig. 13,

24)
37, 3.
9)
Di.
7,
de
20.
XXII.
APPENDIX
1380
VII.
torem et si qui in diseordia electi fuerunt ad imperium, ipse cognoscit et illius electionem
approbat seu confirmat, de quo sibi iustum videtur, repulso alio coelecto, Extra de
elect(ione) 'venerabilem' ^. Imperator etiam pape ut domino fidelitatem iurat, LXIII.'''
'tibi domino'^, quod denotat papam habere iurisdictionem et superioritatem in eum, ut
Feu. qua(liter) Ya(sallus) iu(rare) de(beat) fi(delitatem) c. unico ' in fi(ne).
corrigit et increpat seu arguit, cum causa subest, et
in Li.
.s
eum
Papa eciam imperatorem

excommunicat
obe(dientia)
deponit et ipse ex pape iudicio
et
X.
c. 'solite'*,
'quoniam'
di. c.
de re iudi(cata) c. 'ad apostolice' 11. VI.',

le(gitimi) c. 'causam que' et c. 'per vencrabilem'^ et
exercere potest in alium
es,
quia lienum servum iudicas
Extra
sunt
fi(lii)
Talia vero nullus
no(tas).
illis
'duo'",
c.
Extra qui
'alius'*,
Nullus enim inferior supe-
stat aut cadit\
Auten. dc defen(soribus) civi(tatum) 'interim'^^ XXI.*^ di. 'inferior'^^ Exti-a

de ma(ioritate) et obe(dientia) 'cum inferior'", C. de emenda(tione) propinquorum 1.
unica^* et de offi(cio) pre(fectorum) pre(torio) 1. '[f]ormam'''', ergo neccessario papa
1.
lo
'Tu qui
aut deponit nec etiam confirmat, C. ubi se(natores) vel cla(rissimi)
ligat, iudicat
riorem
Suo domino
in
imperator' et
superior eo, alioquin posset merito sibi dici
nisi sit
ut Extra de ma(ioritate) et
pendet,
XCVI. di. '[si]

XV. q. VI. c.
',
11.'",
Patet etiam ex hoc, quia papa privilegiat imperatorem

possit creare in regno Ytalie successorem, LXIII.
superior est ipso.
concedendo
Item
Extra qui
patet.
posito
ambiguis
in ardiiis
re(demptione)
c.
est
servan(de)
rei
'cum
c.
sinodo'^^.
^"
in pro-
de vo(to) et vo(ti)
et
po(ssessionem)
mit(titiu-) in
venissent'^'' et de offi(cio) or(dinarii)
c.
'pastoralis'
'prop-
ad ipsum de iure recursus habendus.

terea'^^
distinctas
et papam preesse divinis, Auten.
si
dicatur
potestates
fore
obstat
Nec
di. 'cum ad verum'^^, nec
e(piscopos)
prin(cipio)^^,
XCVI.
in
quomo(do) opor(teat)
quo loquimur
Igitur in casu de
debent rerum
et ar(cariis)
'duos'
li.
est
de test(amentis)
officia permisceri, C.
1.
'sed
1.
sit
si
in partes'^*,
sub
alia, scilicet
imperium comparatur, ut dicto

superioribus est probatum, primo ex hoc,
papali, sicut sol, cui ecclesia comparatur, preest lune, cui
'duo sunt' et no(ta) dicto
quod dominus papa preest

nam anima preest corpori
Unde
ubi est animus,
in(famia)
'atletas'
1.
Et ideo cum papa

eius,
ff.
c. 'solite"
et in
humana
sub quibus
divinis,
ibi
"^'^
ss
'consulta'^* et de suscep(toribus)
1.
X.^^ et de a[d]mi(nistratione) tu(torum)
quia propter hoc non negatur, quin una potestas, scilicet temporalis,
c.
20
ubi no(tat) Inno(centius), et de re iudicata 'cum te"^',
hiis"i*,
presertim ubi superior alius non apparet, Extra de eo qui
causa
'in
di.
habendus recursus, ut
simt le(gitimi) 'per venerabilem"
filii
'quod super
ad papam
facti vel iuris
rebus imperii,
in
quod
sibi
15
30
reguntur, ostenditur preesse humanis,
anima dignior pars hominis et principalior.

censetur homo esse, non ubi corpus, ff. de hiis qui no(tantur)
et illud regit et est
fi(nali)-* et de captivis et postli(minio) re(demptis) 1. 'in bello'^'.

anime, per consequens et corpori et ex consequencia rebus
35
presit
de test(amentaria) tute(la)
1.
'cortarum" et l(eges) se(quentes)
e(odem)
Inst.
*'',
'est autem'''-'^, C. de pactis do(talibus) 1. 'hic"^^, Extra de do(nationibus) inter

virum et ux(orem) c. 'pervenit"''^ et
de admi(nistratione) tu(torum) 1. 'cum plures"
ti(tulo)
ft".
b')
1255.
S4
1) c.
XUII
de
maiorit. (I, 33).

(II, 14).
8)
15, 1.
16)
c.
12)
23 Di.
de seni.
c.
c.
elect.
5) c.
3 C.
4 Bi.
29) Dig. 49, li, 12.
In
c.
7,
33 Bi. LXIII.
c.
9) c. 7 et 13
c.
13
20)
4.
c.
qui
3
23)
27)
16
c.
X
c.
vir.
et iixor.
qui
(IV,
f
Cons. Feud. II,
3)
XCVI.
10 Di.
de maior.
fiJii
(IV,
filii
7) c.
14) Cod.
18)
17).
c.
XCVL
XCVI et
6 Di.
10 Di.
31) Inst.
6
1,
(IV, 20) non invenitur.
X
13,
et
6,
c.
11 1
23, 23.
32)
(I, 33).
In Dig.
19)
de
re iud.
11) Auth.
15) Cod.
9, 1.%
21)
de maior.
1.
4) c. 6
5.
in VI. de sent.
de voto (III, 34).
15).
24) Cod.
e.
l^
10) Cod. 3, 24, 2.
17).
(I, 33).
de eo qui mittitur (II,
30) Dig. 26, 2, 1214.
de donat. inter
eter. (sic) ed.
6) c. 11 ct
13)
22) Auth. 6 p>:
26) Videtur esse Dig. 26,
2)
6.
et re iudic. (II, 27).
ord. (I, 31).
33)
(I, 6).
17)
d)
ed.
8 Bi. X.
XV. qu.
XXI.
LXIII.
XVI
c)
ed.
de
1,
26, 2.
c.
offic.
23
Xa
iud.
25) Cod. 10, 72, 13.
28) Dig. 3, 2, 4,
23, 4
non
5.
invenitur.
50
'cum tutor'1. Instit.
potestas papalis fuit a
di.
scri(bendo)
'
le(ge)
Insuper
prin(cipio)2.
in
data beato P(etro) et successoribus eius, XXII.

sed potestas imperialis populi suffragio, ff. de consti(tutioni-
',
de iure na(turali) gen(tium) et ci(vili) 'sed quod principi'%

quod a maiori et digniori sumit originem-, ff. de al(bo)
C. de advo(catis) di(versorum) iudi(ciorum) 1. 'restituenda' '.
I.*. Instit.
1.
illud dignius est
et
de adqui(sitione) per arroga(tionem)
1381
Deo immediate
et c. 'sacrosancta*
c. I.
bus) pnn(cipum)
Nr. 1255.
1313.
maius,
et
fi(iiali)*',
Et licet dominus papa, ubi non vacat imperium, gladio temporali in imperio regulariter non utatur nec eum uti deceat Extra de appell(ationibus) 'si duobus" I.*, ubi
tamen vacat imperium nec est superior, ad quem possit haberi recursus, ex quadam
10
ad ipsum tanquam ad superiorem suffraganea sede vacante
neccessitatc
sunt clerici, potestas administrationis
quod
est
I.i'^,
guiueis)
c.
'non liceat"
i".
publice expediret,
rei
15
qua non
in
q. II.
c. 'licet'
Xon enim deceret nec
quod mortuo imperatore iusticia, que concomittatur imperium,
perpetuum, C. de iure fi(sci) 1. 'prohibetur' in fi(ne)^^, Auten. de consa(n-
no(tam) per Inno(centium) de fo(ro) com(petenti)
et
Xll.
ecclesie devolvitur,
illius
ff.
de
procon(sulis)
offi(cio)
'meminisse'
1.
L, Extra de here(ticis) 'ad abolendam' ^^ deficeret.
^*
Extra ne se(de) va(caiite)
'',
Et ideo ea que sunt
iurisdictionis,
exercentur etiam sede vacante.
Item non obstat Extra ne sede vacante per to(tum) et quia vacante imperio de
non potest, quare nec de confiscatis imperio agi potest, Extra de fo(ro)
com(petenti) c, 'verum" '', quia hic est successor verus in imperio sive dominus papa,
ut est dictimi. qui suffectus seu subrogatus dici potest et omnia potest que potuit predecessor, C. de offi(cio) eius qui vicem al(icuius) iu(dicis) ge(rit) 1. I. et II '".
Item quia dominus papa potest comparari visitatori dato a iure, cuius auctore
eius feudo agi
20
alienato
25
potest,
fieri
archiepiscopus
sedis
subditarum ipso
iure.
sicut
visitatores ecclesiarum sibi
et episcopus sunt
episcopalis vacantis
Preterea non est hic alienatio violenta'", sed neccessaria per iudicium, que per
fieri
va(cante)
LXL'
nostro
sit
c.
eligit
non
allatura,
Unde cum
'constitutum"^'.
q. I.
in casu
est imperatoris creatio expectanda, ut infra patet.
quod electores videntur habere huiusmodi potestatem
etiam
obstat
populus, qui
'obitum"^*, YII.
di.
mora periculum
Non
30
I.'*,
no(tat) Inno(centius) ne se(de)
non prohibetur, sed conceditur, ut
talem visitatorem
imperatorem,
de ori(gine)
ff.
iu(ris)
'et
I[I].
1.
cum
sicut
pla(cuisset)"^'',
concessum non imperium, sed nudujn ministerium

ehgendi per dominum papam, ut dicto c. 'venerabilem'^'. Unde non transit in eos
imperium administrandi succcssio vel potestas, quia non possunt nisi quantum eis conquia in eos translatum
35
cessum
1.
ar(gumentum)
extitit vendicare,
'tua'-*,
de
de contrahen(da) emp(tione) et ven(ditione)

Extra [de] deci(mis)
1. 'quicquid"^^
ff.
de ver(borum) ob(ligationibus)
'Rutilia Polla"-^ et
c.
fuit vel eis
privile(giis)
c.
unquam
nec
'porro"'-*,
electores usi fuerunt nec
mitterentur huiusmodi potestate, quare uti non possunt,
'earum rerum'
et commis(sis) 'locatio'^
dicto
40 in
c.
et
'licet'^'^
potestas sibi vice constituti debetur,

1255.
1)
1,
15
C.
2,
Dig. 36,
6.
XII
6)
12,
3.
Dig. 50,
3,
7,
qu. 2.
13) Dig.
1,
10)
16, 10.
de foro comp. (II,
so
20) Dig.
1,
U)
rfe
c.
26
e*)
) sjicii. ed.
2,
2,
c.
14)
2).
24.
2)
Imt.
3,
7)
Cod.
c.lXne
17) Cod.
21) C.34
12).
28)
f)
10 pr.
2,
7,
1,
13
LXHI
8)
c.
qui
X
filii
VI.
c.
2 Di.
2).
15)
9).
18)
c.
c.
de priviJ. (V, 33)

17).
1.
'hoc iure"
de ham-et. (V,
LXI.
18,
1,
19)
c.
5) Inst.
4, 1.
3 C.
XV
qu.
9)
16)
7).
c.
22 C.
23) Dig.
69.
26) Dig. 4S, 4,
1,
c.
48
12) Authen. 85,
2.
10, 1, 5,
16 Di.
29)
4) Dig.
22) Dig.
(I, 6).
(IV,
XXII.
7 ^ 1
c.
quare hec
'ahus"^^,
et esti(va)
e) lieitatio ed.
11) Cod.
50, 1 et 2.
de eled.
q.
ed.
3) c. 1 ct
25.
sede vac. (III,
2b)
c.
XV.
de aqua co(tidiana)
ff.
de foro comp. (II,
de decim. (III, 30).
foro comp. (II,
ut
violentaria ed.
J.
10
Ecclesia vero usa fuit ab antiquo, ut patet
-".
venerabilem"^* et
'per
c.
uti per-
de puWi(canis; vec(tigalibus)
ff.
6.
9,
6.
c.
VII
qu.
1.
X
1.
43, 1, 99.
27)
e.
10
APPENDIX
1382-
XVI.
VII.
'ecclesie'^ IX. q. I[II]. 'conquestus'^,
C. de fun^dis)
Et magis papa facere videtur
imperatorem, qui eum approbat, consecrat et coronat, sicut in episcopum nicliil possunt
Et cum raro videamus imperatorem creari, qui talia valeat exereligentes, sed papa.
cere, non est imperatoris creatio propter more periculum et scandalum expectanda,
de iudi(ciis) 1. 'si longius' ^
postquam legitimus est successor vel supoi-ior ut est dictum,
aque'1,
'tluctus
patri(monialibus)
q. I.
c.
'quicumque' et
1.
1.
'iubemus'
XI*.
li.
flf.
et
de excu(satione) mu(nerum)
dif(ferentes) iu^dices)
'pretor cos' in prin(cipio) et in fi(ne)
1.
"
Auten. ut
in
et II ^
I.
Item non obstat quod imperator habet ex ipsa electione administrationem imperii,
XCIII. di. 'legimus' *, quia hoc non tollit subiectionem nec successionem papc. Multi
lo
enim ante confirmationem habent adminiatrationem de iure vel alias'', qui tamen domino
pape subsunt et ab eo postea confirmantur. Ex primis ergo colligitur quod de nullitate
sententie imperatoris cognosci potest per dominum papam nec est inconveniens, nam
mater
ecclesia
Unde non
inoffi(cioso)
po(test)
Auten. ut deter(minatus)
est imperii, in
mirum
est
si
ei
test(amento)
1.
succedit
'nam
curam
et
quando
C.
etsi''" et
mu(lier)
tu(tele)
11.'^ et in auten^ticis) ibi 8ig(natis) '^ et ut li(ceat) ma(tri)
1.
1.
P.
ff.
de
nu(merus) cle(ricorum)
sit
administrationem eius gerat,
et
et avi(e)
is
fungi
offi(cio)
^^.
Questio.
in causa huiusmodi sit aliquis dandus defensor,
deputandus, si per viam sententie procedatur, quia
II.
Ad secundum quod
queritur,
utrum
respondemus quod defensor est

ubicumque de iure fiscali agitur, defensor datur et advocatus, adeo ut sententia eo
absente lata non teneat, ut C. de postul(ando) 1. 'velamento' ^* et ubi cau(se) fis(cales)
a(gantur) 1. 'cum aUquid' et 1. fi(nali)^^ et de bo(nis) vaccan(tibus) 1. fi(nali) ^^ et si ob
publi(cas) pen(sitationes) 1. ultima^''. Unde cum hic vaccet imperlum et saltem quantum
ad confiscationem bonorum in sententia factam de iure fisci agatur, dandus erat sibi
20
as
defensor, ahter rata sententia contra fiscum indefensum non valeret de iure, sicut dicitur
minorc
in
de re iu(dicata)
et
pu(blice)
'"
'contra'
'acta'
et C.
I.^*,
1.
se,
de iu(re)
ff.
adver(sus)
si
[fisci]
la(tis)
C. qui(bus) ex ca(usis) ma(iores)
li.
YI.'-^'',
1.
et 11.^" et
I.
unica
1.
ficatione)
'forus'
c.
'cum
X.^^ et de iure
li.
et
1.
rci
30
Sic etiam hereditati
'res publica'^'.
1.
ff.
de cu(ratore)
c.
fi(naH)
Non esset etiam

iudicis, cum in iudicio
heres instituatur' Î^**.
'si
conveniens quod dominus papa fungeretur simul vice dofensoris et

esse debeant tres persone,
1.
Extra de sup(plenda) ne(gligentia) prela(torum)
de here(dibus) insti(tuendis)
if.
^"
fiscus'
'si
rem iu(dicatam)
iacenti datur curator et sedi vacanti datur visitator, qui causas agunt,
bo(nis) dan(do)
1.
ultima^^, Extra de in inte(grum) re(stitutione)
1.
de sen(tentiis) adver(sus) fis(cum)
C.
I.^^,
1.
de sacros(anctis) ec(clesiis)
vos'^" et
c.
que comparantur inter
in ecclesia,
et
C. de a8se(ssoribus)
Extra de verborum
fi(nali)^^,
1.
ultimo^", C. de postu(lando)
35
sig(ni-
'quisquis''i.
1.
Item quando iudex ex officio procedit, si de eius sententia vel processu agatur,
ipse vocandus est, ut defendat' processum, Extra de appell(ationibus) 'cum speciali'"
de sen(tentia) ex(communicationis) 'venerabiUbus'
et
1255.
alii
')
ed.
')
defendeat
1) Dig. 43, 20, 3, 4.

5)
Dig.
5,
10) Dig.
5,
6) Big. 50, 5,
2, 15.
11) Cocl.
35, 2 adiectae,
not. 12.
ef.
18) Dig. 49, 14,
in integr.
7,
c.
10
in VI. de
sent.
C.
13 pi:
XVI
et
12)
35, 2.
1.5)
6,
4.
19) Dig. 42,
7.
c.
4 in
1,
VI
11).
13)
et
20) Cod.
8 C.
(I, 8).
31) Cod.
2, 6, 6.
IX
trea
4) Cod. 11, 62, 3 et 14.
qu. 3.
Di. XCIII.
9) A%ith. 3,
1.
in editionihts antiquioribus Cod.
5,
et 2.
Num
8)
de Auth. 112 cogitandum
16) Cod. 10, 10,
11.
21) Cod.
2, 26, 4.
24) Cod. 11, 30,
9, 1.
de suppl neglig.
verb. signif. (V, 40).
eoKomm. (V,
Cod. 3, 26, 8
45, 2.
23) Cod. 10,
e.
Auth. 128, 1
Sunt authenticae
14) Cod.
2,
3)
qii. 1.
7)
.3.
et avie incipit.
27)
X de
5,
c.
43
quarum prima Matri
restit. (I, 41).
1 et 2.
30)
2)
18.
1,
c.
VI ^*.
li.
1.
28) Dig. 28,

32)
c.
61
5,
23,
2,
2,
1.
nescio;
45
17) Cod. 4, 46, 3.
5.
1,
25) Cod.
sit,
22)
25.
53, 4.
c.
de
26) Dig. 42,
29) Cod.
1, 51,
33)
14.
c.
7 50
1313.
Xr. 1255.
13S3
Questio.
III.
Super tercia questione, qua queritur quanquam processus et sententia de quibus

agitur non exhibeantur in forma publica, possit ad ipsius sententie annullationem procedi de iure, dicimus quod potest ad annullationem sententie procedi de iure, si possit
5
constare per tcstes vel aliter de ipsa sententia et nullitate ipsius, licet enim regulariter
sit
sententia ferenda in scriptis,
mentum
probatis pronunciatur,
probantur per testes et illis

Extra de re iudi(cata) c. 'sicut" ^
fuerit in scriptis
de bo(norum) pos(sessione) secundum ta(bulas)
Extra de prinle(giis)
c.
doctrinam, qualiter possit pronunciari super sententia, qua aliquis forsitan
(tores) dant
15
que
acsi presentialiter apparerent,
1. II.- et de fideius(soribus) 1. fi(nali)^,

'cum olim"* circa fi(nem), C. de emanci^pationibus) 1. penult(ima)^
et de fi(de) instru(mentorum) 'emanci(patione)' *. Acta etiam cause probantur per testes,
inter que sententia continetur, Extra de proba(tionibus) c. 'quoniam"' et ibi no(tam)
Inno(centii) in fi(ne) et ar(gumentum) C. de libe(rali) causa 1. 'sicut" III*.
Unde doc-
et C.
10
potest tamen sententia probari per testes, sicut testa-
et privilegium et emancipatio
nam ad
veUet se iuvare,
instanciam
cuius interest, nisi exhiberetur per adver-
illius
sarium, pronunciaretur non valere vel condempnato preiudicium non atferre, ut no(tant)
Inno(centius) et Ho(stiensis) Extra de fi(de) instru(mentorum)
etiam dicunt aliqui, quod sententie tenore ostenso
si
cedente appareat, sententiam nullam esse, pronunciari poterit, quod sententia,

20 sit
et multis aliis in publico consistorio
Preterea constare posset supposita sententia quamvis non exhibita,
prece(denti) et penult(imo)
duobus'
iudicari
30
'si
tabule"
non potest,
mandati
nisi
competebat, et
pronunciari
interdictum"
'si
I.
tu(torum)
probatio, ut est dictum,
talis
'cirographis"
1.
in
et scripturis aliis
quia non' refert, quid ex equipollentibus
ami(nisti-atione)
in
hoc esset
si
test(amenta) aperi(antur)
quod de instrumentis, testamentis
exhibeantur et inspiciantur, quia
ultima^* et de
I.
quemadmodum
et
obstat
et inspectione habetur,
pro exhibitione
ff.
Non
^*.
^^
^^.
eam latam
non subditum vel in quem

K notorium vel aliter per extrinseca constare posset sententiam esse nullam,
potest eam nullam, ar(gumentum) ff. de ta(bulis) exhi(bendis) 1. 1. 'hoc
nulla ferenti sententiam iurisdicio
et
qua
sit
'".
Et ita
Yspanie presente rege Aragonum
mento"
regis
si
momenti, ar(gumentum) ff. de excu(sationibus)'' I. 'qui testapronunciavit dominus Bo(nifacius) YIII. super quadam dispensatione
nullius
lata,
ita
Plus
'G. perpetuus"'.
c.
ex ipso tenore vel processu pro-
^^
et C.
de
fiat,
fide
Et non obstat etiam quod superiori, coram quo

agitur causa appellationis, debent omnia acta primi iudicii exhiberi, C. de appellationibus
instru(mentorumj
1.
35
'a
-in
I.
proconsulihus" et
quia r(espondetur);
exercendis"
I.
illud
^*'.
'ne causas'
verum
^'.
cogitur a proferenda sententia abstinere,
aliter
est, si possit
haberi, sed quando non possunt haberi
locum, habet remedium supradictum.

IIII.
Questio.
Super quarta questione, qua queritur modus habendi processus et sententiam in

respondemus quod agens ad sententie annullationem sive sit rex sive
alius debet sententiam exhibere, C. de eden(do) I. I. et I. -qui accusare'i*, si eam
habet, alioquin si esset aliquis se nolens iuvare ex illa sententia et publice se iactaret
publica forma,
1255.
1) c.
^) tu.
16
add. ed.
de
7,
cf.
16, 20.
c.
5)
12
Cod.
de
et 15.
14) Diy. 17,

18) Cod.
2,
1,
S,
48,
2)
1,
I,
5.
1 et 4.
Cod.
6, 11,
10) Dig. 27,
31 sqq. nr. 2325.
62.
his scrijytae c.
6) Cod. 4, 21, 11.
fide instr. (II, 22).
Finke 'Acta Aragonensia'
3, 10, 2.
19
9)
sequuntur lineae duae
sent. et re iudic. (II, 27).
de privil. (V, 33).
1)
15)
Dig.
26,
3) Cod. 8, 40, 28.
2.
7) c. 11
1,
4)
(II, 19).
c.
14
8) Cod.
11) Ineunte a. 1297, ut ridetur;
37.
12) Diy. 43,

7, 57.
X de probat.
5,
1,
et
13) Dig. 29,
1 et 10.
16) Cod. 4, 21, 15.
17)
Cod.
7,
62,
APPENDIX
1384
VII.
ad se pertinere vel sibi quesita ex sententia supradicta, posset

exhibere, quod si non faceret, pronunciaretur contra ipsum, ut
esset aliquis, de quo notabiliter crederetur quod supradictiim
non
si
et
supra proximum,
generalis
et similis fieri pronunciatio contra omnes, qui ius
vocatio
est, posset fieri
aliqua iura vel bona
eam
vocari et compelli
aliquod
supradicta, C.
eo*^,
1.
'si
1.
'sed et
sunt)
si
si
sibi
per pretorem' 11. et
1.
'si''
1.
Extra qui ma(trimonium) acu(sare) po(s-
ergo"*,
ne de statu de(functorum)
in tua'^, C.
et ex qui(bus) caufsis) ma(iores)
'difamari'
1.
et
de accu(sationibus)
Cum
enim habet sententiam, multipliciter reprobetur et peccatum contineat

secundum proposita manifestum. moneri potuerunt, ut qui illam habent eam producant
in lucem, Extra de offi(cio) or(dinarii) 'si sacerdos'*. Item si libellus famosus inveniatur
vel inventus aut factus fore dicatur, cui merito talem sententiam comparamus, possunt
'si
ea''.
moneri
in
prosiliant
generale qui sciunt,

dicant
et
'queritur'.
unde processit aut quis eum composuit, ut in medio

Et hic poterit fieri monitio generalis et qui presentes
eam
fuerunt in dicta sententia proferenda aut

C. de
se(quentibus)^,
famo(sis) li(bellis)
imica^"
1.
et
ff.
de
iniuri(is)
1.
c.
IIII et
'eum
qui'^^,
I.
nec miretur aliquis, quia imperatoris sententiam libello famoso equipero, nam non
equiperatur quoad delictum vel penam. sed quia sententia imperatoris nulla fore arguitur
et sic nullius iuris effectum preter facti
infamiam quoad homines operatur, ut habeatur
huius Ubelli seu scripture
cautela sequenda iurium predictonim,
(poralia)'
noticia,
est
ad l(egem) Fal(cidiam)
ratio, C.
quod de
Si vero essent aliqui, de quibus crederetur,
ad hoc vocari
Aquiha
et
deletum'
si
^*
cogi,
ut
cum
20
sit
'inter cor-
aliqua scirent, possent
istis
dicerent veritatem,
ad
ff.
1.
Acqui(liam)
expresse Extra de testi(bus) co(gendis)
et
1.
'pervenit"^
c.
Extra de elec(tione) 'venerabilem"^'*. Quare testes tam in specie quam in genere veritatem dicere sunt cogendi et in illis, que tangunt ecclesiam seu eius iura et libertates,
taha
Extra de
procedi,
potest
'significavit" ^'
testi(bus)
ss
'in
falcem suam imposuit imperator,
Agitur enim hic de iniuria ecclesie, in cuius messe
ad
is
^'.
specialiter
l(ege)
Extra de transla(tione)
fi(nali)^^,
1.
lo
sciunt latam esse, prosiliant ct veritatem
dicant, quia expedit rei publice et presertim ecclesie talia esse nota, V. q.
eadem
'
edu(cari) de(beat)
pupi(llus)
ubi
ff.
'cum
competere vel competere posse dicerent ex sententia

adver(sus) credi(torem) auten(ticas) omnes et de remi(ssione) pig(noris)
vendicarent aut
sibi
et
de
iureiu(rando)
30
'ad
Posset etiam notariis pubhcis imperiali vel papali auctoritate per idem
nostram' II'*.
edictum publice
mandari
et precipi
dominum papam sub perdendi
per
officii
et ahis
quod protocolla sua exhiberent et ostenderent, quia de dicta

sententia pubhcanda vel in scriptis ponenda rogati fuerunt vel eam habent vel possunt
inde conficere pubhca instrumenta. Et idem intclhgo de processu, C. de eden(do) 'is
apud quem'1^ et ut h(te) pen(dente) 1. 11.^", Auten. de tabelUônibus) I. collat. 1111.'^'
penis, de quibus videretur,
et C. de H(berali) causa
1.
Nam
'sicut' ^^.
sententia est de processu, ut dicto
communis
coUigitur et no(ta) per Ho(stiensem), et processus
omnibus quorum
cari
interest,
de eden(do)
ff.
sententia est lata, C. de appeU(ationibus)
de
'a
1.
^^
'quoniam'
quare debet communi-
est,
'quedam"-*, maxime
1.
c.
3&
iUi, contra
quem w
proconsuUbus', et etiam superioribus, qui
iUis cognoscunt, ut ibi et le(ge) 'ne causas"^^.
Cod.
1)
b)
e.6
7)
Videtur
10) Cod.
qiii
y,
Cod.
es.ie
36,
22) Cod.
18)
T,
c.
7.
8)
c.
In Cod.
2
11) Dig. 47, 10, 18.
1.
14) Dig. 9, 2, 40.

(II, 20).
9, 2,
6)
18).
16, 26.
7,
de
21 lex
offic.
iiid.
test.
c.
2,
c.
non invmitur;
o>-d.
(I,
12) Cod. 6, 60, 19.
4 X de
cog. (II, 21).
16)
X de iureiur. (II, 24).
19) Cod.
23)
11 X de prohat. (II, 19).
15)
20
4) Diy. 4, 6, 26, 2 et 22.
3) Dig. 27, 2, 6.
2) Cod. 8, 25, 6.
37, 1 et 2.
2,
matrim. (IV,
c.
34
1, 2.
24) Dig.
tidetnr esse
31).
9)
13)
de
elect.
c.
13, 9.
Cod.
4 sqq.
C.
7,
de translat.
17)
(I, 6).
20) Cod. 1, 21,

2,
c.
2.
25) Cod.
c.
41
14,
X de
62, 19
1.
(I, 7).
test.
21) Auth. 43,

7,
5,
qu.
et
1.
15.
Sed contra hoc
de edendo 'ne quisquam''i.
et
condempnetur, vel
c.
L,
non cogitur quis instrumenta exhibere,
Respondemus: Verum
locum habet
illud
1385
12.5.5.
est ut aliquis inde convincatur
sed hic loquimur
in instrumentis,
cause,
in actis
quod no(tat) Inno(centius) licet variando Extra de fi(de) instru(mentorum)*

quod notarius ad instanciam illorum, qui ab initio non rogarunt, non
et sic solvitur,
5
videtur, quia in criminalibus
ff.
Nr.
1313.
s(cilicet)
cogitur facere instrumentum, quia illud
verum
ad postulationem
habitis, ut est dictum, aliter
est in contractibus iuter certas personas
cuius interest potest et debet consuper actis cause saltim ad instantiam partis in causa vel contra
quem est lata sententia, ar(gumenta) ff. de eden(do) 1. 'quedam' fi^nali)"-^', Auten.
de tabell(ionibus) circa prin(cipium)*, ff. de tabu(lis) ex(hibendis) 1. 'locum' in prin(cipio)
illius
ficere instrunientum
10
',
fraudem' 'quotiens' et no(ta) e(odem) ti(tulo) 1. I. 'divus''^, et

sic servatur ubicumque, sed contra hoc est dicta l(ex) 'in fraudem' 'neque''', ubi
contra fiscum arta non exhibe[n]tur et si exhibeantur in casibus, tamen contra fiscum uti
de iure
fi(sci)
'in
1.
Sed r(espondeo) quod hic exhiberi petit illo qui est

dominus papa, qui loco fisci succedit. Quare potest merito illa sibi
petere assignari et tradi tamquam sua vel ad eum pertinencia, ff. de eden(do) 1. 'quedam' fi(nali)'' et C. de eden(do) 1. 'procur(ator)' ^. L(ex) contraria' loquitur, quando
non debent
u loco
quibus exhibentur.
illi
scilicet
fisci,
tertius privatus petit sibi
edi.
Questio.
V.
Ad
20
quintam questionem, qua queritur utrum propter' donationes occultas factas
san de bonis condempnati personis variis expediat,
25
generaliter,
si
ignoretur.
1"
cause' tercio
per vim vel
sciatur et directe agatiu- contra ipsum, vel
de adopt(ionibus) le(ge) 'nam divus'' et de mino(ribus)
ff.
de natali(bus) re(stituendis)
et
mo(do)
ali(o)
si
1.
1.
'humilis'!^,
c.
ex sententia imperatoris et ex donationibus

expedit vocari ad hoc, ut
sibi vendica[n]t,
cetur eis,
iudi(cata)
q.
de collusi(one) detegen(da)
ff.
Extra de electo
eum de
per
factis
nuUa
sententia
1.
'cum non
Unde
1255.
P) si mel.
1)
'ad hec'^'
c.
li.
VL^'
et
donatarii, qui
bonis regis Sicilie aliquid
de re
iusto' et se(quentibus) '^ et
LXXXI."
di.
Danieri"-',
'tantis
III.
c.
'conquerente'^' et de scisma(ticis)
VI. de
Dig.
1, 7,
eleet.
42, 1, 63.
2)
2, 13, 3.
1.
si
'minor(ibus)
XXV
*) p;ipa ed.
ed.
Aliter
seqmtur VI
delet.
non
conti-oversiis
annis' ex(eunte) et
")
15) e.7
18)
(I, 6).
c.
3 Di.
de
25
4.j,
7 et
1,
de
7)
2.
Dip. 49, 14,
1.
'de etate''*'*
")
c.
LXXXIII
setit.
22)
c.
et
16)
c.
17
10 C. III qu.
6.
4.5,
ed.
de nucior.
23)
c.
de
13) Cod.
17)
(I, 33).
35.
restit. (II, 13).
25) Dig. 4, 4, 6 et 43.

IV.
Auih. 45 pi:
8) Cod. 2,
5.
19) Dig. 40, 16,
re iud. (II, 27).
i)
9, 4.
13,
12) Cod. 8, 5, 2.
11) Dig. 40, 11, 5.
archid. (I, 23).
off.
LXXXI.
8).
C0N3T1TUTI0NES
c.
3) Dw/. 2,
de fide imtr. (II, 22).

14,
10) Dig. 4, 4, 16, 3.
39.
21)
c.
Dig. 49,
6)
3, 1.
de seismat. (V,
LL.
de mino(ribus)
(juibuscum(iue ed.
'*)
P*.
c.
ed,
Dig. 43, 5,
Dig.
ff.
14) Anth. 114, 6.
si
Auten. ut
fuisse pronuncietiir, preiudi-
nuncianda sententia imperatoris prolata quodammodo sine fructu, quia
9)
C.
non vocatis et esset sententia semper revocanda vel nulla pro-
aliis
imponeret finem,
5)
in
fi(nali)
c.
'quamvis'^*.
c.
si
Extra eo(dem) 'quamvis'^*,
'sepe'^",
1.
non preiudicaret
50
i-',
fi(nali)
1.
'in
1.
prece(dentibus),
et
'^'^
VI. 'hec quippe'^'^, Extra de re iudi(cata) 'quamvis'i* et no(tam) Ho(stiensis) in simili
Extra de re(stitutione) spo(Iiatorum)
'
ultima
C. de auc(toritate) prestan(da)
fi(nali) '^,
no(tam) per Inno(centium) Extra de re iudi(cata)
40
ignoi'et'ur,
spon(salicia) lar(gitas) 'ad hec' coll. LK.^*, Extra de offi(cio) archi(diaconi)

et
35
for-
an facte fuerint et quibus,

edictum proponere generale, ut compareat certa die quicumque sua putaverit interesse,
respondemus expedire fieri vocationem generalem per edictum, si per viam sententie
procedatur, ut est dictum supra".
Ubicumque cnim ex processu vel sententia aliquis ledi potest, ad hoc ut sibi
preiudicetur vocandus est vel in speciali,
30
cum
174
5,
c.
1,
7.
59,
.5.
47 in
20) Dig.
24)
c. 1
APPENDIX
1386
VII.
Et dico hoc casu generalem citationem suffieere propter incertiomnibus quantum speciale in singulis, ff. de admi(nistratione) tu(torum) 1. 'si duo'^, C. si ut mi(nor) ab here(ditate) se [abstineat] auten. 'si
omnes'', C. de remissione pignoris 1. 'si eo' *, C. de fabri(censibus) 1. 'si quis consortium' li.
XI.'' et in Auten. de colla(toribus) 'eos' collat. IX.**, Extra de proba(tionibus) 'licet"' et
qui ma(trimonium) accu(sare) po(ssunt) 'cum in tua' * et de clam(destina) des^ponsatione)
'cum inhibicio'^, immo iustior actus fore censetur, qui fit publice, ff. de ritu nup(tiarum)
1" et de admini(stratione) tu(torum) 1. 'non existimo"'^ et de iure fis(ci) I. 'non
1. fi(nali)
et
ff.
de re iudicata
nam tam
tudinem,
1.
valet generalo in
intelligitur' in principio '^.
Questio.
VI.
qua queritur utrum
Supcr YI. qucstione,
cf. nr. 1254, 1.
habitabant inimici notorii
citati,
10
citatio facta
ubi communiter
loco,
in
longe absente ipso citato, ex hoc reddatur nulla et per
consequens processus et sententia subsecuti,
Questio.
VII.
ct. ibid. 2.
Item super VII, qua queritur utrum si citatus notorie nequeat

ad locum ad quem citatus est comparere, ex hoc possit sententia
Item super VIII, qua
iiiid. 3.
citati
queritur utrum
familiares citantis sint capitales inimici
si
quod necesse non
et sint potentes et multi, citatio sit nulla, ita
fuerit
comparere
vel mittere excusatorem,
20
Questio.
IX.
cf.
Item super IX, utrum
ibid. 4.
15
Questio.
VIII.
cf.
sine periculo grandi

dici nulla,
imperator capitalis inimicus fuerit regis tempore processus
si
et sententie sententia sit nulla,
respondemus quod cum notorium

et
hoc rationibus
requiritur, ut
non
sit
nec
Ad
infrascriptis.
ad
citati
fuit factus
hoc
enini
litigi(osis)
'si
artet citatum,
facta
ut citatio
sic
vero causam'^*.
Unde
quod fiat
vox vero preconis horrida paucis patet,
modum
que dant
iura.
cum ex
'item
I.
1.
quod
aut defendant seu excusent eundem,
(bus) [causis] in po(ssessionem)'' e(atur)
infec(to)
1.
c.
'venerabilis'
IIII.i* et
tium) excusa(tione)
citatio fiat aliter,
1235.
1)
fredm.
8) C.6
26,
7,
quod
4-i,
16) Dig. 42, 4,
2)
1, 1.
17)
1.
20) Videtur esse Cod.
-" et
quando'
Big. 26,
5)
7,
43, 8.
c.
et
7, 51.
3)
Cod. 11, 10,

9)
10
c.
fis(ci)
Cod.
4.
I.
1,
14).
de dolo (II,
'si
21) 'Auth. ex Koreil 112 cap.
'^ et
ff.
forte"' et C. de ab(sen-
ff.
18) Dig.
3'
notat
10) Dig. 23,
I.
2,
4.
6'
notat Gotho-
de lyrobat. (II, 19).

2,
68.
11) Dig.
15) Dig. 4,
112, 3 pr.
.39,
ibi
Si ergo
de cen(sibus)
^"
1) c. 9
10.
Nov.
35
de damp(no)
c.
3).
14)
ex qui-
et contu(macia)
38; 'Auth. ex hvvell. 119 cap.
3.
30
citato denuntient
'ergo'
citati,
'certa forma'^^,
corr. ex inipo.
2,
I.
in auten(tica) 'qui semel'^^.
de cJcmd. desp. (IV,
13) Dig. 49, 8,
quod
domum
ad
Auth. 133,
6)
sit,
Extra de do(lo)
I.''',
'aut qui aliter"
1.
'et
iu po(ssessi(iiiem)
^)
12) Dig. 49, 14, 3.

5,
'hec auteni'
que
ff.
Auten. de
et innotescei-e potest,
cau(sis) ma(iores)
vel fiat procuratori vel
aut clam
c.
qui matrim. (IV, 18).
54.
1.
non valebit, C. de iure
4) Cod. 8, 25, 6.
vi
penult(ima)
corr. ex in delet.
1)
Biy.
I.
^^,
ex qui(bus)
ff.
'',
presens
in loco, ubii sunt amici
fiat
et consanguinei vel affines citati et tales, de quibus verisimile
'causam que' et
si
citandi absentem, dicunt,
per edictum publice propositum, quod multis patere

vult etiam,
edicto'
25
neccessario
ut ad citatum possit verisimiliter pervenire,
fieri,
si(ne) appell(atione) rescin(dantur)
sen(tentie)
nulla fuit nec artavit citatum
citatio
postea nec valuit sententia subsecuta, et
noticiam perveniat, ubi est presens et potest adiri, et
debet
latitet.
esse,
fuerit ita
per consequens processus nullus
6, 22.
19) Dig. 43, 24, 5, 2. 4h
Gothofrediis.
22) Cod. 10,
1, 4.
MEMORIALIA ET DISQUISITIOMES.
forma'
âm
*.
fa(ciendis)
citatus aliter ignorare presumitui- nee artatur,
10
insti(toria) ac(tione)
'sed et
1387
125.J.
de decre(tis) ab or(dine)>
ff.
pupillus' 'proscribere' *^
fiat citatio inter inimicos, de quibus
1.
si
li.
X. Quid ergo si
quod citatum defendant vel excusent, sed offendant, nec sibi notificent, sed occultent, ut contra eum quasi contumacem procedatur, quibus etiam publicare
citationem" est periculosum citato. ne forte insidias sibi parent, ar(gumentum) C. quando
Quis sane mentis duceret citationem talem tenere presertim citato
et 1. unica li. X^.
existente? Certe nullus, quia racio naturalis contrarium dictat et
remoto
longe
loco
in
forma
iuris, ut in iuribus allegatur, et ideo nulla est censenda
tali
obviat
citationi
non
facta
habetur, et quia non apparere citatio censetur et viciose
citatio talis et pro
C. de tabula(riis)
non
5
de
fi(nali)^ et
1.
Nr
1313.
facta.
Ad
'generali"*
1.
est verisimile,
ff.
de contrahen(da) emp(tione)
hoc etiam
quod
facit
1.
'in
lege'
et qui satisdare co(gantur)
"
'quociens'
1.
'.
quod magis
dictiun est, quia citatus erat in loco longe remoto,
exegerat negocium. quia non est verisimile citationem talem ad citatum, prout de iure
LXIII.
requiritur. pervenisse,
15
eum
'cum longe'
Extra de do(lo)
adversarius'
forma
Xam
cau(tionibus)
de
iudi(ciis)
cum
et ibi
de
ad quem
tutus,
potest adiri. vel facere debet
de damp(no) in(fecto)
1.
ex
ff.
IIII.",
qui mit(titur)
acomodatus, non periad iudicem venire secure, ff. si quis

cum dictus facit presentiam suam periculosam et
fi(nem)
Extra de appell(ationibus) "ex
confi(rmatione)
Extra ut
quam
li(te)
momenti, sive
appell(atione) rescin(dantur)
1.
'si
cum
adulterium
in
ille,
'quamvis'
c.
sit
quo sunt
-".
impossibile
fi(nali)^^.
1.
Xam
etc.
parte' ^^ et de testi(bus)
'cum]
[inutili
non con(testata)
ad talem locum venire, quare
de adul(teriis)
vel
u(tili)
'de cetero' et
c.
impossibili nullius est
citatio et partibus
fit
qui non potest
ratur, ut dicto c. 'quamvis"^*, et cuius
40
eo
1.
latitat,
Et [cum] hic
locus'^^,
'si
1.
ex(communicationis)
35
a quibus
et
no(tam) Inno(centii) et aliôinim) doc(torum).
locus potest magis esse periculosus
scilicet
qui
po(ssessionem)
II. ^* circa
1.
olim''^^ et
si(ne)
si
ff.
absentem qui non
citandi
in
excusatur honeste
inimici capitales citati,
30
gumentum)
'Fulcinius' ^* et
1.
contu(macia) 'causam"!^ et de
et
^'
Item debet locus esse
25
ar(
servata non fuerit, non valebit, ut dictum est supra.
illa
culosus.
et
requiri per iudicem, in cuius territorio domicilium habet vel moratur,
quibus cau(sis) in po(ssessionem) ea(tur)
'si
modum
tradant
iura
ad locum domicilii vel personaliter,
scilicet ut citetur
iudex
di.
cum
Preterea
fraudem'^.
'in
c.
11.'^*
et
dominantur
de sen(tentia)
Preterea preceptum iudicis supra

iuris
Sed
et inhabitant ac
'accedens'
c.
Nullus autem
dilecta'*'.
sive
facti,
ff.
que sen(tentie)
preceptxmi impossibile
istud
fuit,
inimicicia capitalis impotentie equipa-
fame parcendum
multo forcius eius
est,
incestu' penult(imo)
vite,
ff.
Quis enim inimicus iusticia
'^'^.
et ratione naturali attenta petere posset a quocumque. etiam sibi subdito sine rabore,
quod coram eo compareret, ipsius insuper presentibus multis et potentibus inimicis.
Certe hoc refugeret et hon-eret ratio et equitas naturalis nec permitteret conditio fragiliHoc igitur exigi non potest nec sequi potest ex eo, si non pareatur,
tatis humane.
pena vel preiudicialis effectus de iure, ff. de usu (fructu) 1. III. fi(nali)^*. Item si
arbiter vel iudex me vocaret ad locum inhonestum, puta popinam vel lupanar, in quo
non possem sine indecentia comparere, talis citatio non valeret nec sententia ibi lata
Igitur multo
contra me absentem, ff. de arbi(tris) 'si cum dies' 'si in aliquem"'^*.
forcius non debet valere citatio nec senteutia facta vel lata ad locum et in loco, in quo
1'2.?5.
1)
45
Dig. 30,
corniptiis.
9) Dig. 40,
citatura ed.
')
15, 4.
9 plures.
(II, 28).
(n,
23) Dig.
17)
7, 1,
c. .34
20)
6).
3,
.3.
c.
10, 35.
10) Dig. 42, 4,
de eo qui mittitur (II,
50 test.
et
test.
5S
6)
Dig. IS,
(II, 20).
1,
18)
c.
12)
15) Dig.
9.
4) Cod. 10, 71,
:i.
7) Dig. 2, S, 6.
77.
11) Dig. 39, 2, 4.
7.
14) Dig. 2, 11, 2,
15).
X de
11
3) Dig. 14, 3, 11,
2) Di(j. 50, 9, 6.
Videtur esse Cod.
5,
c.
1,
X de dolo (II,
59.
16)
de confirm. (II, 30).
de sent. excomm. (V, 39).
8) c.
21) Dig. 49, 8,
19)
3.
e.
c.
5)
3.
Locus
25 Di. LXIII.
13)
14).
47
X ut
lite
22) Dig. 48,
24) Dig. 4, 8, 5 et 11.
174*
c.
de appell.
non
eon-
5, 39,
9.
APPENDIX
1388
VII.
non poteram comparere, quia maius est periculum vite quam

fame vel indecentie, ff. quod me(tus) cau(sa) 1. III.* ct 1. 'nec metum"^ et 1. se(quenti)
'metum'-'. Talis quidem scilicet inimicicia non tantum liabet cause periculum, sed
persone. Insuper inimicicie capitales familiarium iudicis merito faciunt et reddunt locum
persone periculo
eine
enim odiosus et inimicus domino toti eius familie prequacunque pre(ditus) po(testate) 1. unica*, Extra ut
Unde dominus propter familiam est suspectus,
li(te) non con(testata) c. 'accedens''.
* et de iurisdict(ione) omni(um) iu(dicum)
ultimo
1.
'senatus'
presi^dis)
offi(cio)
ff.
de
iu(dicis)
deleg(ati)
'ex insinuat(ione)'* cum no(ta) ibi
offi(cio)
1. 'eum'"
de
facit
Extra
et
immineat periculum sive metus,
undecumque
non
refert,
Rursus
per Innoc(entium).
'metum'
metus
cau(sa)
1.
'in hac'^ et C. eo(dem)
duni tamen vere immineat, ff. quod
suspectum et periculosum,
sumitur odiosus,
'non interest"
et
quis cau(tionibus)
si
ff.
si
lo
II^*.
1.
Item inimicitia iudicis niaxime sic potentis a veniendo citatum excusat, ff. de lib(ecau(sa) 'si pariter''-, quia sua presentia periculum facit, ff. si quis cau(tionibus)
rali)
1.
*''
sicut
econtra C.
sic
Unde excusatur
circa finem*^.
II.
'accusatori'
1*
et [q. V.]
c.
propter eam,
citatus
'quia suspecti' ^^
III.
q.
IX. 'hortamur' et
de dona(tiombus) cau(sa) mor(tis)
ff.
I.
c. is
III".
Unde cum ista fuerint notoria, non fuit neccesse regem venire nec mittere excusatorem,
nam nuntio excusatori eque periculum imminebat. Notorium est enim quod eius nuntii
Nec fuit etiam opus, cum esset notorium,
capiebantur ubicumque in terra iniperii.
excusatorem vel recusationem proponere vel probare, quia notoria propositione vel probatione non egent, sicut iura dicunt, quod venditor debet exprimere vicia servi vel animalis morbosi, ea tamen que patent et notoria sunt exprimere non oportet, quia plus
quam
operatur evidentia
de
edi(licio) edi(cto)
principio
torem'
in
bus)
'cives"-* et
1.
et
I.
1.
'si
de contrahen(da) emp(tione) 'ea que'" et
ff.
tamen" II.'* et de ac(tionibu8) emp(ti) 'empquos 1. I.^" cum glo(sa) et de appell(ationi-
et C. qui et adver(sus)
de accusa(tionibus) 'ea quidem'^-,
Extra ut
festa'^',
I.
1.
'*
expressio verbi,
li(te)
non con(testata)
no(tam) Inno(centii) Extra de
20
c. II.''^*
dila(tionibus)
c.
II. q. I.
'de manifesta' et
25
'mani-
c.
de accu(sationibus) 'evidentia'^^ et
et
'preterea"^" et de sig(nificatione)
'ex
c.
parte"'^''.
Item certum
de iure canonico, quod iudex ordinarius potest
est
recusari et eo recusato iudex esse desinit recusa[n]tis, imde lata per
delegatus
sic[ut]
eum
30
sententia post-
non valeret, Extra de appell(ationibus) 'cum speciali"^* cum no(ta) ibidem. Cum
autem notoria est recusationis causa, habetur pro proposita et probata, ergo non est
iudex competens illius, cuius est notorius inimicus, nec valet sententia lata contra ipsum,
modum
ut fuit in proposito, ut dicto
ni.
c.
P.
'accedens"
Unde
no(tat) Hugu(tio) et textus invit.^
V. 'quia^" suspecti'*^, quod postea recusatio seu exceptio
q.
inimicitiam desinit esse iudex,
sicut dicitur
35
propter
inite suspitionis
ibidem de sancto lohanne Crisostomo, qui

noluit venire nec fuit neccesse
vocatus a concilio, ubi erant iidem inimici et iudices,
excusationem mittere, et ideni legitur de Astanasio' sancto viro, in quibus non valuit
Preterea sicut non poterat rex
sententia, quia iudices inimici erant et notorium erat.
ad causam agendam comparere secure,

1255.
1)
5)
C.2
dehg.
Dig.
X
(1,
ut
29)
2,
11, 2.
C.
III qu.
19,
1,
qu.
1.
dilat.
11,
^)
^*)
Ita ed.
4, 2,
lite
non
contest. (11, 6).
16)
24)
(II, S).
c.
Dig. 39,
27)
sic c.
ut
c.
lite
23
Dig.
13) Dig.
9.
3} Dig. 4, 2, 9pr.
non
1.
7) Dig. 2, 1, 13.
IS, 16.
1,
Paragraphum non
2,
21) Cod.
7,
1,
20 et
18) Diy. 21,
43.
de verb. signif. (V, 40).
25)
c.
22) Cod.
62, 11.
contest. (II, 6).
c.
28)
X
c.
61
8)
9,
1 C.
1,
2,
III qu.
1, 1
7.
de aceusat. (V,
4) Cod. 5, 7,
In
10) Cod. 2, 19,
inreni.
14)
11, 2, 9.
17) Dig. IS,
6, 3.
20) Cod. 2, 42,
12.
6)
9) Dig. 4, 2, 9.
invenitur.
12) Dig. 40, 12,

5.
')
Unde cum
proponere.
nec recusationem
2) Videtur esse Dig. 4, 2, 7 'nec timm-em'.
.3.
non
quare ed.
ita
de
23)
c.
15)
17
c.
13
19) Dig.
et
2C)
de appellat. (II, 2S).
1.
iud.
11) Dig. 45
5.
9.
et 4S, 2.
1).
off.
c.
15 C. JI
2
de
50
MEMORIALU ET
DISQUISITIONES.
Nr. 1255.
1313.
1389
eadem ratio iu utroque, eadem iuris equitas esse debet, cum notorium esset
utrumque. Xec obstat si opponatur, quod ordinarius non potest recusari nec desinit esse
iudex propter recusationem, sed aiungitur sibi episcopus. Respondeo: Imo, sed Mar(chionem) et suos secaces bene recusari potest, et de iure canonico certum'' est quod recusatur.
esset
Glo(sa)et hoc
sunt
ubi
tenet,
quod
graves,
inimicitie
inimico iudice litigare, C. de iudi(ciis) 'appertissimi'
10
',
naturalis
de
ff.
est
lib(erali)
nolle
ratio
causa
sub
pariter'^,
'si
ar(gumentum) C. de testi(bus) auten. 'si [quis] testi[bu]s' ^. Et hec etiam recusatio sive
suspitio in notoriis locum habet, natura quod gratius et amabilius dare quis inimico
potest. quando si quis ei ad impetendum commiserit, quem ledere noluit. Igitur iudices
suspecti et inimici non debent esse, ut dicto c. 'quia suspecti"*, et ubi tahs inimicitia
et
periculum sunt notoria, habentiir pro propositis, ut est dictum.
Non
quod timor
obstat
quando reus eum timet, quia vult eum

ff. quod
iudicis est iustus,
punire, quia hic loquimur de alio timore propter inimicitias aliunde contractas,
me(tusj cau(sa)
1^-
III.
1.
Jôn obstat quod no(tat) Inno(centius) dicto
15
nec etiam hoc
inimicitie,
recordabatur de dicto
sed
dicit,
c(apitulo)
'cum speciaU'
c.
verum est, nisi

quod non recoHt
quia
nisi appellatur,
processus iudicis recusati,
dicit
glosa 'quia suspecti'
et
quod tenet
in fi(ne),
sit
notoria suspicio
se
legisse, quia
et
II.
q.
YI.
maxime
forte
ubi no(tat) Ho(stiensis), ut no(tat) ahas in simili Extra de cogna(tione) spi(rituali)

20
Igitur
sententia
lata
momenti, C. quo(modo)
nullius est
quando
et
in
1.
',
* c. I.
non potest contumax reputari,

ff. de re iudi(cata) 'de
non citatum legitime qui
contra
non
'quociens'
c.
'ea que'^ et
unoquoque* ^*', nec hic poterat tute proponi recusatio coram ipso.
Item contra absentem, etiam citatum in casibus criminahbus, que penam relegatione
maiorem exposcunt, diffinitiva sententia fei-ri non potest de iure, ff. de penis 1. 'absen25
tem'^', C. de accu(sationibus) 1. 'absentem' ^^. Quomodo igitur capitalis sententia ferri

non potuit contra regem non citatum, dicimus quod nullo modo de iure non citatum,
quippe cum dicinius propter ilhi que dicta sunt supra, quia sicut ex illis apparet, non
potuit
Habet enim citatio

ex citatione taU contumax reputari, queritur et cetera.
ad effectum et finem certiini ordinatum, effectum quidem et finem habet,
citati noticiam perveniat, ut sibi sua defensio non negetur, sed concedetur, C. de
modum suum
30
ut in
iure
fi(sci)
'deffensionis facultas'i',
1.
Modum
etiam habet ad hoc ordinatum, ut
vere vel presumptive, et ideo inventi

ut citatus
35
de requi(rendis)
ff.
possit verisimiliter
scire
sunt
sic fiat,
modi
1.1^*.
re(is)
quod
citandi
noticiam
in
citati
ad finem
diversi
et effectum,
habere,
deffensiones
se citatum et possit suas
per\eniat
ut
Unde si citatio fiat taliter. quod citatus nesciat vel verisimiliter

scire non possit, cum per consequens sibi deffensio subtrahatur, citatio talis eontra
rationem naturalem et divinam et humana iura non valet nec lata sententia virtute
ipsius.
Nam prohibens vel impediens iter ad rem de qua agitur ipsani rem prohibere
patet ex predictis.
vel impedire seu subtrahere eo ipso videtur,

40 et
quod
bus"
et
aut clam
vi
de
prohi(buerit)
modum
1)
*)
Cod.
10,
11).
1,
I.
[]
7.
43, 16, 3, 6.
:i,
1,
et
I."
9)
Cod.
2)
16.
7,
X
43,
fi(naH) et
ar(mata)
vi
corr. ex cautQ
6) c. 61
4, 2, 3, 1.
(IV,
1.
II(I).
I.
et in locis promissis,
1255.
45
de
vi et
1.
11.
1.
III.
Big. 40,
18) Diy. 29. 6,
1,
1 et
2 pr.
actuque priva(to)
autem'"
1,
Et ideo
1<J,
'veteres'
''
quis se' et sequenti-
citatio
aliquem
testa(ri)
per predictum
facta
ed.
II
qu.
4)
6.
11) Dig. 48, 19,

4.
1.
operetur effectum, nullius est momenti
7) c. 16 C.
47.
'si
et si quis
3) Cod. 4, 20, 17.
15) Dig. 43,
1.
>*.
Respondeo
12, 9.
10) Dig. 42,
7.
quis
in princi(pio)
14) Dig. 48, 17,
iti(nere)
'aut qui ahter'
'si
cum debitum non

) tequitur
c.
I.
de
ff.
-5.
c.
15 C.
8)
c.
lU qu. 5.
1
12) Cod.
16) Dig. 43, 24, 3, 8 et
5,
5)
Dig.
de cogiiat. spirit.
9,
2, 6.
1 sqq.
13) Cod.
17) Dig.
APPENDIX
1390
nec valet sententia subseqnta, C. de legi(bus)
modus
debitus
nisi
VII.
1.
quia non sufficit factum,

',
Extra de resti(tutione) spo(liatorum)
'non dubium'
observetur,
et rei necessitas
'Pisanis'^.
c.
Nec
obstat
maxime
legitima ad diffinitivam,
quam super hoc
quod imperator legibus
dicatur,
si
Dicinius enim
edidit^* procedere.
solum de iure
de iure naturali, non
citatio est
est solutus et ideo
quod
civili,
defensio
de
flf.
obmissa citatione
secundum legeni suani
in crimine lese maiestatis, potuit
per consequens
et
et
iusti(tia)
iu(re)
'ut
1.
Naturalis cnim^ ratio dictat, ut ille qui deffertur ad iudicem, deifensiones suas
habeat et admittatur ad eas et ad hunc cffectum fieri debet citatio, ne inauditus et
indefensus aliquis iudicetur, in Insti. de pe(na) te(mere) li(tigantium) fi(nali)*, ff. de
vim''.
lo
L' et de re mili(tari) 1. III. 'si ad diem'*, neque enim

inaudita causa quemquam dampnari oquitas " non patitur. Si autem gravius quis puniatur,
puta in opere metalli vel similem penam sivo capitalem, non est irroganda in absentem
pena, ff. de requi(rendis) reis 1. I.'' et alibi scribitur: 'inaudita parte nicliil possumus
diffinire', Extra de causa pos(sessionis) [etj propri(etatis) c. I.*, II. q. I. c. I.^, ff. ad l(egem) u
Cor(neliam) de sicca(riis) 1. 'inauditum' '". Alias non esset differentia inter nocentes et
innocentes, sed posset princeps pro vohuitate condempnare quem vellet et esset penes
excu(satione) raun(erum)"
eum
1.
potestas in subditis vite et necis nec esset regia nec
sed tirannica potestas
civilis,
rationem naturalem, que nedum hominibus, sed etiam brutis defensionem
in eo contra
adversus periculum concedit,
pau(periem)
ad l(egem) Aqui(liam) I. 'itaque'^' et si quadrupes

'cum arietes' '^, C. ad l(egem) Cor(neliam) de
ff.
di(citur)
fe(cisse)
20
I.
1.
I. 'si quis''^'
et unde vi 1. I'*.
Hinc enim defensioni corporali adversus corporalem molestiam permissa defensioni iudiciali adversus iudicis vel adversarii oppressionem et calumpniam potest merito
comparari et equali debet ratione permitti. C. de advo(catis) diver(sorum) iudi(ciorum)
sic(cariis)
1.
'advocati' et ti(tulo) 8e(quenti)
et
non sequitur
si
usucapio(nibu8)
1.
ff.
de
ff.
hiis qui
'imper(atores)
q. III.
25
ct sufficit in talibus iusta causa timoris
''*,
de do^nationibus) causa mor(tis) 1. 'Fulcinius' ^^ et de

Erit etiam contra iura divina philo'non solum' 'si dominus' '''.
effectus,
sophica et humana,
XI.
'laudabile'
1.
^*,
sunt sui vel ali(eni) iu(ris)
II.
Ad
^''.
'inprimis'
q. I.
1. 1. fi(nali) et I. se(quenti)i'*,
hoc enim fit citatio ut iudex
,
ao
veritatem examinet et recte iudicare possit deffcnsionibus rei auditis et ab eo presente
queratur ratio,
iusti(tia)
primis'
'in
^,
I.
XI.
non posset examinari negocium vel recte sententia ferri, ff. de

et de pe(nis) I. 'absentcm' ^^, III. q. IX. c. 'absens'^*, II. q. I.
I.'^'
IX.
III. q.
'hiis ita'^'',
c.
.aliter
et iu(re)
XI.
're vera' ^*,
III.
q.
'eorum'^^.
c.
q. III.
c.
'grave' et
Hoc autcm,
deffensio reo naturali et divino iure permissa non fieret,
Hoc etiam
obmitti.
exemplo
divino probatur
sciret eis presentibus, si res sic se
1)
4,16, 3.
cum multe
9) C. 1 C.
II qu.
14) Cod. 8, 4,
3,
6, 1,
14,
1,
2 et
c.
39
X de
10) Dig. 48, 8,

15) Cod. 2,
19)
23)
c.
13
C.
III
qti. 9.
27)
c.
76 C.
XI
qu. 3.
c.
98
C.
Adam
24)
28)
et
3.
c.
c.
C.
7)
7.
23.
16)
20)
III qu.
20 C. II qu.
12
in
Caym
et
oos,
ut
'Deus omnipotens'^*,
c.
citatio
facienda ratione
reo, que iudici latent, ut patet in
Supra
Dig. 4H,
17,
9.
1.
c.
Dig.
7 C.
25)
39,
II
c.
29)
qu.
6,
17
Dig.
3)
S) c. 1
9,
1,
3.
21) Dig.
XI
de acms. (V,
26)
1).
12).
c.
10 C.
5.
18) Dig.
22) Dig. 48, 19,
1, 1, 1.
qu. 3.
4) Inst.
13) Cod. 9, 16,
11.
1,
1,
de causa poss. (II,
17) Dig. 41, 3, 33, 2.
43.
1.
74 sq. C.
c.
nr. 929.
1.
12) Dig.
11) Dig. 9, 2, 4.
2.
14
7,
2*)
restit. (II, 13).
XI qit.
35
quas haberent audiret,
et
notoriis etiam est
q. I.
^) equitatis ed.
ed.
6) Dig. 49, 16, 3,
5, 1.
1.
1.
2.
2)
5.
Dig. 50,
numm.
")
si
q. I. 'inprimis' ^"
possint esse deffensiones pro
") ei ed.
Cod.
5)
ut patet in Genesi de
XXX.
^s,
plena iudicis et
obmitteretur et posset
si citatio
habebat, et excusationes
omnia essent sibi notoria sicut Deo, II.

Extra de accu(sationibus) c. 'qualiter'^'. In
licet
1255.
se(quenti)
cognitio
quos requisivit et vocavit Dominus, antequam sententiam ferret
Sodomitis,
naturali,
c.
scilicet
XXX
qu.
5.
1.
Kr. 1255.
1313.
exeraplis et iuribus su]n'adictis. Extra de iureiu(rando) 'ad nostram'
contumace
quod
opponatur,
citato
omnes obe(diant)
habetur, Auten. ut
ubi de crimi(nibus) agi opor(teat)

'-
minus defensio
sibi
contumax
qui
facultas"
debet legitime, ut
citare
ar(gumentum) C. de
unica*,
1.
eum
quo-
facit
suum propter culpam

Feu. de mi(lite)
in Li.
iure
fisci
'defensionis
1.
'.
Imperator
10
est
vero neque'^, C.
'si
provincia'', et per
etiam, qui proponit vassallum
eum
a feudo cecidisse vcl cadere debere,

va(sallo)
Nec obstat si de
dolum pro presente
'.
et
iudi(cibus) provin(ciarum)
aut(en). 'qua in
Dominus
detur.
suam
propter culpam
ille
1391
qui
est
fis(ci)
1.
igitur,
esse dicitur, C. de iure
lex animata
civilis
terris et vigor iusticie sive iuris
in
'prohibitum" in fi(ne)*, Auten. de consu(Iibus)y
coUat. III[I].", iura talia tollere vel mutare non potest,
ff.
de capite dimi(nutis)
fi(nali)
1.
'eas'"*
ag(natorum) suc(eessione) fi(naH)^. Unde ipse imperator a

et Insti. de
tali lege non est solutus, Insti. de iure na(turali), gen(tium) et ci(vili) 'sed naturalia''^"'.
Licet modum citandi mutarc possit, sic tamen eum citare oportet, ut in citati noticiam
legi(tima)
15
veniat vel venire
quod
ff.
Non
quod
verisimiliter
aut clam
vi
1.
[I.]
obstat etiam lex,
presumatur,
'si
aliter
ipsam citationem
tolleret in
effectu,
quis''^.
quam imperator
predictus edidit, que incipit 'Ad reprimenda'
tatem, que non cadit sub clausula generali tanquam excellens, Exti-a de resc(riptis)
20
'^^
'sedes'
et
c.
Item ad non subditos extendi

subditus, non extenditur ad eum,
'solite" '*.
c.
Cum ergo rex non esset quoad talia sibi

sum(ma)
tri(nitate) 1. I^*.
Item lex illa requirit citationem legitimam, que hic
de
C.
ut
non processit,
ex premissis apparet, nec ipse illam tollere potuit, ut est dictumJ*.
Preterea advertcndum est, quod esto sine preiudicio, quod imperator citationem
huius obmittere potuisset, ipse tamen per citationem voluit in negocio isto procedere
et in hac causa fuit sua intentio servato iuris ordine procedere, ut in sententia eiusdem
non potest.
25
^^,
tahbus procedi possit etiam contra absentem, quia non ineludit regi.am digni-
in
illa servare, que in citatione legitiraa requiruntur, quod non fecit,

probatum ex ore suo. Igitur ut viara, quara ipse clegit, sequamui",
patet quod citatione non valente, non valebit processus, ar(gumentura) ff. de tribu(toria)
[actione] 1. 'quod in herede' 'eligere' "^*. C. de codi(cillis) 1. 'nec codiciilos"=^-i'^ et quod
no(tatur) per Ho(stiensem) Extra de prescrip(tionibus) c. 'cum ex officii''**.
Ex hiis igitur patet nuUam fuisse sententiam, quod citatio legitima non processit,
nec ille contra quem fuit lata sententia potuit contumax reputari, C. quomodo et quando
apparet, debuit igitur

ut in supcrioribus est
30
iu(dex)
35
'cessante' et
1.
subditum ecclesie et non suum,

remissum lata fuit et sic non
(petenti) iu(dice)
I.
I.
et
Debet etiam
'ea que''^.
1.
nulla ex
dici
suo territorio non inventum nec
in
fuit
IL^" et ad
per suum iudicem
a competenti iudice promulgata, C.

1.
Fa(biam) de
pla(giariis)
si
a non com-
"non valet'
1.
quia in
capite,
alio
sibi
î.
X. Questio.
40
Super decima questione, qua queritur utrum edictum citatorium in dicta causa
publice propositum apprehendat regem
qui citationis tempore erat extra districtum
.
12>)5. y) const. ed.
1) c. 27
cap.
7)
1'
III.
Suiwa
nr. 929.
7,
9.
13)
Feud.
2.
3)
73, 3.
11, 2J.
5)
de rescript. (I,
21) Cod. 9, 20, 4.
18)
14)
3).
c.
16
ed.
Cod. 3, 15, ad
Cod. 10,
1,
c.
de maior.
2. 'Atith.
6)
7.
10) Inst. 1, 2, 11.
9) Inst. 3, 2, 8.
17) Cod. 6, 36, 5.
1.
4S, 1 et
e. J.5
nou codicillum
^)
2) Autli.
4) Cons.
8) Dig. 4, 5, 8.
4.
16) Dig. 14, 4,
20) Cod.
add. ed.
de iureiur. (11, 24).
notat iU Gotlwfredus.
Auth. 34,
<5 12)
y)
11)
(I, 33).
de praescript. (II, 26).
ex Novell 69
Cod.
10, 1, 5, 2.
Big 43,24,
15) Cod.
19) Cod.
7,
1,10.
1, 1, 1.
43, 2 et
7.
of.
nr. 1254, s.
APPENDIX
1392
VII.
nec infra eius districtum domicilium obtinebat, respondemus, quod regem non
quoad iuris effectum nec artavit eum citatio talis. quia
citantis-^
apprehendit huius edictum
edictum iudicis suum non extendit effectum extra suum territorium et fines im-idictionis
sue nec arctat illos, qui extra territorium eius consisrtant, ff. de iur(isdictione)'' omni(um)
iu(dicum)
ultima^ et de rebus
1.
auc(toritate)
C. de appari(toribus) procon(sulis)
fi(nali)2,
consti(tutionibus)
animarum'
'ut
c.
li.
'cum unus'
XII.^ et Extra de
possi(dendis)
iu(dicis)
et le(gati)
nltima
1.
li.
1.
YI.* et notari consuevit de sententia exco(mmuni-
'Eomana' 'contrahentes' li. VI.* et

c. fi(nali)''. Ad hoc prestat
efficax argumentum Auten. de man(datis) prin(cipum) 'mox autem'* et fere totus w
liber Auten(ticarum) circa fi(nem) cuiuslibet ti(tuH), ubi ut homines constitutionibus
astringantur, non solum in urbe et loco, in quo imperator degebat, volebat et precide
cationis) c. 'a nobis'* et
de eo qui mit(titur)
fo(ro) com(petenti)
pos(sessionem) causa
in
re(i)
c.
sêrvande)'^
piebat imperator eas publicari, sed in singulis provinciis per edicta, ut qui in provinciis
XVI. di. 'quod dicitis'", LXXXII. di. 'proposuisti' '". Ut enim

aliquis vere vel ficte contumax dici possit, necesse est citationcm in citati noticiam
pervenire, unde per litteras requiri debet absens ab illo in cuius territorio commoratur
habitabant, eas scirent,
vel ipse requiri debet, ubi se exhibet per illum qui potest
(rendis) re(is)
[C.]
1.
eum
remittere,
ff.
is
de requi-
1'^.
1.
Item citatio
de epi(scopis)
est interlocutoria sententia,

et cle(ricis)
1.
de
ff.
arbi(ti'is)
'omnes' 'preterea'
i'.
'qualem'
1.
fi(nali)
^'^
et
Interlocutoria non unius iudicis
20
non potest per eum sortiri effectum in territorio alieno. ymo oportet quod per iudicem
iUius territorii ad requisitionem pronunciantis effectum mancipetur, ut in dicta 1. 'cum
unus'^ et
I.
'a divo'"*
1.^*,
ff.
de
I.'^,
extra
suum
multo minus per edictum
territorium,
citatio
25
facta
quia vox preconis paucis innotescit, C. quo(modo) et quando iu(dex) in auten.
artabit,
'qui
1.
eum
per
facta
iu(dicata)
re
Auten. ut nulli iudi(cum) 'si quis vero'^-'', nec potest plus

proposita per edictum, quam specialis facta persone. Que[m] specialis non
arctare citatio
arctat
superius allegatis et de
iuribus
aliis
requi(rendis) re(is)
semeF
'".
XI. Questio.
'
Super questione XI, qua queritur utrum rex vassallus pro certis rebus imperii,
infra districtum imperialem domicilium. potuerit committere crimen lese
cf. nr. 1234, G.
3o
non habens
de felonia enim non est dubium quin eam committere

respondemus quod secundum proposita non commisit nec committere potuit rex
crimen lese maiestatis. Attendendum est enim quod ideo crimen lese maiestatis dicihir,
quia maiestatem illius, quem quis vencrari et revereri habet ut suum maiorem principem,
maiestatis contra imperatorem,
posset,
offendit, scilicet
ar(gumentum) C. de
rialis,
Quicumque
in
eum de
titulo
illo
12.55. *) citationis ed.
1)
5)
21
Dig.
16) Cod.
tom.
II
>)
de sent. excomm.
8)
43,
ad
8.
nr. 85 cap. 6.
{^Ye. ed.
V, 39).
Auth.
"^)
18)
c.
13) Cod.
10
3 in
Di.
9) c. 14
1,
'Auth. ex Novdl. 112 cap.
scilicet ed.
3)
6) c. 1
17, 16.
12) Dig. 4, 8, 19, 2.

7,
hanc penam, quia illum, cuius
in
2) Dig. 42, 5, 12, 2.
2, 1, 20.
mittitur (II, 15).

17, 1, 1.
c.
'vergentis'
^^.
machinatur in mortem ipsius vel aliquid committit

que continentur sub crimine lese maiestatis, que habentur ff. et C. de
ma(iestatis) i', incidit in crimen et penas illius iuxta traditionem I(egum)
positarum.
Illi autem
qui subditi non sunt imperio nec recognoscunt
imperatorem superiorem, non incidunt
c.
Extra eo(dem)
here(ticis) aut(en). 'Gasaros''',
igitur imperatori subditus

hiis,
ca(sibus) le(se)
sub
35
principem et ad similitudinem divine maiestatis dicta est terena impe-
Cod. 12,
VI
.55,
7).
4)
.3.
10)
c.
2 Di.
14) Dig. 42,
notat Gothofrcdus.
de haeref. (V,
damno
de foro comp. (II,
XVI.
3, 32, 6.
3'
^)
1,
e)
ed.
est maiettas,
non
ed.
2 in VI. de constit. (I,
c.
1) c.
2).
LXXXII.
1.5,
1.
17) Cod.
1,
3,
19) Cf. Dig. 48, 4; Cod.
il
2).
de eo qui
Dig. 48,
15) Auth. 127, 12.
ad 19. Cf. supra
9, 8.
11)
45
1393
Nr. 1255.
1313.
non habent quoad se nec maiestatem eius sibi preesse cognoscunt, ut

maior potestas, illius scilicet qui committit in eiim, cuius respecta
potestas,
et hic imperator potestatem non babet in regem, fF. de ver^borum)
debet esse
sig(nificatione) 1. 'potestatis' ^. Ergo etc. Unde l(eges) commissa crimina in principem
pro principe
maiestas dicitur quasi
rem publicam pcr hostes nec crimina dicunt
vel
ditis
cum
qui
imperii,
Ro(mano) imperio,
qui
fi(Iii)
',
'iuravit
1.
iudices,
1.
canones dicunt et videmus de facto, Extra de

de
et
cum
causa[m]
dicit
maiestas
imperialis
'si
nostro simt' etc,
et ibi consuevit noniinari,
I.",
penas
illis
aliis
sunt leigitimi) 'per ven(erabilem)'^
sub imperio
qui
tri(nitate)
sicut
sub-
licet in
et
non subditis penas imponeUnde cum sint multi non subditi
maiestatem principis offendere indicarent.
rent vel
et
nec penas imponunt,
Essent cnim l(eges) ludibrio. que hostibus vel
imponant.
10
in eis
machinantur, appellent crimen lese maiestatis
eis
privile(giis)
iudi(ciis) 'novit'^
'super specula'
et
cognit(ionaliter)''^
et
'omnes
C. de legilbus) 1. fi(nali) " et de 8um(ma)

de quibus est rex Robertus, non astringitur
ad reverentiam nisi tantum quantum feudi natura requirit, et si agatur de

crimine extra feudum commisso, ut in proposito, non videtur quod imperator super hoc
imperatori
15
habeat iudicare, sed per illum habet iudicari rex, cui subest ratione domicilii
scilicet*"
et persone,
Nec
per ecclesiam, in cuius terris nulla competit imperii iuridicio vel potestas.
etiam quando agitur de commissione feudi, dominus cuius causa agitur habet iudicare, sed
pares, ut in Li. Feu. de prohi(bita) fe(udi) ali(enatione) per Fre(dericum)
80
inter duos"
'si
nisi
quantum
Unde
feodi natura inducit.
domicilium nec
edili(cio) edic(to)
ne quid
36
facit
domicilium,
incolis
^^
'quodsi nolit" in prin(cipio)
1.
pu(blico)
lo(co)
in
de
ff.
ad munici(palem)
1.
'libertus'
fi(at)
1.
I[I].
1.
et
de
rei ven(dicatione)
'hoc interdictum'8
cum
1.
fi(nali) ^^
et
se(quentibus)''-i^,
quod feodum perdat, non quod crimen lese maiestatis commiserit. Nec casus occurrit',
in quo rex potuerit crimen lese maiestatis incurrere, ut ex predictis apparet, sed posset
in dubium revocari. subposito quod rex commisisset in terra imperii, puta mittendo
subsidiuni subditis imperii, qui rebellarent iniuste contra imperatorem vel occupando seu
occupari faciendo terras imperii, commiserit crimen lese maiestatis. Et videtur quod
quia locus
sicut furtum, si
in
et
1.
'divi'''
1*255.
<")
et
divus ed.
de privil. (V, 33).
1)
Dkj.
Feud. II, 54,
')
-,0,
*')
nutic. (V, 32).
"
efficitur
sacrilegium
de penis
et
I.
8) interdico ed.
si ed.
in aliud
genus vel sjjeciem criminis,
sacrilegium et iniuria,
est,
ff.
si
committatur
ad l(egem) Iidi(am) pe(cu-
"*
'aut facta' 'causa'' et 'persona'
'')
si
ed.
')
expunctum ex
16, 2ir).
4 C.
Big.
.50,
9)
7.
2) c.
5) c.
16)
i:i
1, 17,
13) Biij. 6,
c.
XXII
de iudic. (11,
qu. 4.
5 et 13.
1,
80.
1).
3) c. 13
6) Cod. 1, 14, 12.
10) Cod. 10, 40, 4.

14) Big. 43, S, 2, 1 sqq.
1 in VI. de foro comp. (II, 2).
qui
filii
7)
Cod.
(IV,
1,
1.
11) Biij.
15j
17) Bitj. 48, 13, 6 et
c.
CONSTITUTIONFS
IV,
4)
17).
1,
7,
8)
1,
de
64
c.
28
Cons.
et
48.
non
op.
18) Big. 48,
7.
16, 2 et 3.
LL.
occui-rerit c.
laus ed,
V2) Big. 21, 1, 31 pi:
W,
ede sacra,
in
'sacrilegii'
I.
cognita ed.
^)
45
persona faciunt transire crimen
committatur
sacerdotes et ecclesiamm ministros,
latus)
50
vassallum,
imperio non habebat nec habet
Extra de novi oper(is) nunci(atione) c. I.^^ et de fo(ro) compe(tenti) c. 'Romana' li. VI'-*.
Et sic non potest hic dici, quod licet terras teneat ab imperio, quod sit simpliciter subditus imperii, sed tamen ratione feodi sive rerum, que possunt cadere in commissum,
si feloniam committat, nec potest hac ratione respecta agi ad aliud contra ipsum, nisi
sic,
40
in
'cum neque' lib. X'". Sed respectu
bona feodalia ab oneribus

et
rerum
subditus
est,
si
et
quia
dimittendo
feodi
quod patet,
et muneribus imperii, fit immunis presertim ante prestitam fidelitatem et iuramentum
et in casu presenti, tf. de usufru(ctu) 1. 'cum fructuarius' et 1. 'si absente"^' et de
'sola possessio"' et C.
'sola ratio" et
30
rex
quia
in
suberat nec subest ratione persone, non potest dici proprie subditus
ei
quoad personara, quia sola possessio non

25
'imperialem'
1.
L(ex) enim feodalis non dat imperium vel iuridicionem
*.
175
APPENDIX
1394
et C. de epi(scopis) et cle(i'icis)
et iuvet filium
Unde rex iuvando
subditos
servare niorem et legem

'que contra mores"'.
quam
loci,
contrahunt vel delinquunt,
de
ff.
L(ex) etiam
^.
pena
Rex enim'
quis consentiat
si
puniatur".
patricidiis^
imperatorem, videtur incurrere,
patri(cidiis)
1.
quem veniunt
fundus'^ et de usu
'si
sicut ipsi,
Item peregrini habent
'utrum'*.
servant liabitantes ibidem, ad
de evic(tionibus)
ff.
quod
dicit,
Pompeye de
l(egis)
imperii eontra
l(egis) lulie maiestatis^,
crimen
quis"
'si
1.
occisione patris,
in
YII.
et ibi
I.^ VIII.
1.
di.
delinquere videtur in imperio mittendo subsidium in
imperio hostibus imperatoris et terras imperii faciens occupari, C. ubi de po(ssessione)

agi opor(tet)
I.*,
1.
loci in quo et persone in quam deliquit crimen lese

Sed respondeo, quod sicut supradictum est, hic quoad
sed persoua delinquens et persone conditio, scilicet utrum sit
quare ratione
maiestatis commisisse videtur.
hoc locus non attenditur,

aliter persona subdita imperatori vel non, nam
torem invaderet
in
cesaris
impera-
hostis
si
imperio vel eius iura occuparet, non committeret crimen lese maie-
cum eum non habeat pro principe vel

nondum consecratas frangit vel vendit,
statis,
dictum est supra,
sicut
10
maiestate,
sicut
qui ymagines
subditus.
quia non representatur in eis maiestas,
15
non committit crimen le(se) ma(iestatis). Secus in consecratis, quia ille representant
maiestatem, ff. ad le(gem) Iuli(_am) ma(iestatis) I. 'non contrahit' fi(nali)^ et 1. se(quenti).
Ita cum regi" impcratori non subdito non representetur maiestas principis, non committit
cum uxore sua in adulterio deprehensum, non committit crimen paricidii, quia occidit eum non ut filium, sed ut adulterum, ff. ad l(egem) Pomp(eiam) de pa(tricidiis) 1. 'divus' '". Hoc etiam sic probatur:
si quis christianus iuret per vanam supersticionem, puta per Apollinem vel Macometum,
non est sacramentum nec ei statur, quia non est in illo, per quem iurat, quoad eum
in
eum
tale crimen, sicut
divinitas vel maiestas,
ff.
cum
pater occidit filium
de iu(re) iuran(do)
'non
1.
erit'
'divus'
deum suum
prout est
'^,
littera,
in
Macoquoad ipsum reputatur sibi

divinitas vel maiestas, ut in eodem probatur, prout et littera sive non et ponitur
in glo(sa).
lura non contraria locuntur quoad delictum in genere, scilicet quia delinquentes sorciuntur forum et ponuntur ratione delicti in loco, in quo delinqunt, si ibi
inveniantur, et si volunt ibi morari, tenentur mores et statuta loci servare, ut c. 'que
Et secundum ista non procedit questio
contra'
et ff. de iudi(ciis) 1. 'heres absens'' ^^.
sequens, unde non nego, quin ibi delinquens sorciatur forum ibidem, sed non committit
Sed pone, quod paganus

metum, iuramentum est quoad ipsum
non
statur.
iurat per
et
ei
statur,
20
vel Sarraoenus per
25
quia
3o
"^
crimen lese maiestatis, quia non
imperator maiestas nec
est ei
sub-
ei simpliciter est
Et hoc videtur l(ex) velle, que dicit quod si sint civitates alique
sic confederate, ut una alterius maiestatem observet, nichilominus libera remanet illa
que tenetur maiestatem alterius observare, et si aliquis ex civitate sic confederata in
alia delinquat, pimietur, non dicit crimen lese maiestatis, quia non erat illi subdita,
quare nec ego dicam et sic potest in proposito dici, ff. de cap(tivis) et postli(minio)
ditus, sed respective.
re(demptis)
1.
'non dubito'
fiinali)
1".
et fac(it) ipsa l(ex) in prin(cipio) et
si miles manum iniciat in ducem seu prepositum belli vel contra eius preItem
ceptum aliquid agat, crimen militare dicitur et est capitale. Quid ergo si primatus vel
miles habens alium ducem suum, manum iniciat in alium ducem vel prepositum. qui
*
preest
alii
de qua
exercitui vel cohorti,
crimen, sicut
si
in
suum ducem
1255. ) occasione
ed.
^)
non
est
iste
milcs,
deliquisset, nullus diceret
ponuntur ed.
"*)
non
quod
)
ed.
numquid committet
sic,
tale
')
folii 2S'
Item
posl verba
si
miles
nam
sub-
ditus committit (infra pag. 1398 lin. 11. 12).

1) Cod. 1, 3,
21, 2, 6.
6)
10) Dig. 48, 9,
2) Dig. 48, 9.
5.
Dig. 33,
5.
2, 1.
3) Dig. 48, 4.
7) c. 2 Di.
11) Dig. 12, 2, 5,
1.
12) Dig.
Cod.
9,
5,
1,
19.
4)
8.
8) Cod. 3, 16,
VIII.
1.
Dig. 48,
9)
quia l(ex) loquitur
rex ed.
teneantur siyno posito, verbis supra ad tale signum addiiis scripta sunt in fine
35
9, 6.
Dig. 48,
13) Dig. 49, 15,
7,
2,
4, 5,
pr. et
5)
Dig.
et 6.
1.
45
Nr.
1313.
1395
125.5.
de suo, non de alio. Unde non erit pena talis, ff. de re mi(litari) 1. III. 'in bello'
et 1. 'omne'P 'contumacia" et fi(nali)i et de pe(nis) 1. 'quedam'^
Minus"' igitur^
videtur posse committere crimen istud rex, qui alium dominum habet superiorem specialem,
moram
continuam
in cuius territorio
5
et originem
trahit
quam
cuius est altior et dignior dignitas et maiestas
nam per hoc
habuit et domicilium habet et
dictum
civitas, ut
est,
tahter fede-
immediatus homo hgius
afferret preiudicium, cuius est
et vassaUus
maiestatem observare et revereri tenetur, nec videtur quod supreme potestates
respectu unius persone subdite possint esse plures, ar(gumentum)
de ver(borum)
ob(ligatione) I. 'ubi autem'^*. Et ita cum in casu proposito rex habeat dominum papam
rata,
illi
et cuius
ft'.
10
supremam, qui
ut maiestatem
supradictum est, non potest

Qui ergo sunt illi, qui committere
in certis suis est imperator, ut
imperator ratione aliqua pro maiestate habere.
Respondeo
possunt crimen lese maiestatis?

qui
[in]
ar(gumentum) C. de
sunt,
15
et
qui imperio subsunt simpliciter, sciUcet
illi
imperio seu eius regnis domicilium habent et
degunt et de iuridictione eius
ibi
pri(vatis) car(ceribus) inhi(bendis)
de comm(erciis) et mer(catoribus)
1.
Nec
III".
obstat
1.
ibi 'imperii nostri' * etc.
quod opponi
posset,
quod ipse
habebat maiestatem et potestatem et pro tali rex ipsum habebat,

quia non est verum, quod ipsum haberet ut imperatorem suum et maiestatem suam,
nec est de populo imperatori subdito, sed diverso, sicut non sequitur 'tu occidisti Ticiura
erat imperator
et
Seii, sed non tuum, ergo commisisti patricidium, quia occidisti patrem.'
Hoc
ar(gumentum) non valet, quia non fuit pater suus, ut ff. ad l(egem) Pompe(iam) de
patrici(diis) 1. I*".
Nec obstat e(iusdem)' ti(tuli) l(ex) allegata superius, utrum quia ibi
non dicitur, quod consentiens filio occidenti patrem patricidium commiserit, ymo contrarium dicit textus, licet pena patricidii puniatur, et potest esse quod in eodem delicto
unus deliquid et alter non, ff. de iur(isdictione) omni(um) iudi(cum) 1. 'si quis' ultimo
et consentiens minus quam agens^ C. de rap(tu) virgi(num) 1. unica 'penas'* et qui
iuvat furem, non est fur qui furatur nec eadem pena punitur, ff. de fur(tis) 1. 'is qui
opem' ', sicut in uno contractu unus obligatur alteri, non ut si liber et servus maior et
pupillus se duos reos constituant.
Nam non tenetur servus civiliter, sed liber nec
pupillus, sed maior, ff. de duo(bus) re(is) 1. 'si ex duobus' fi^nali^^", Inst. de auc-
patrem
ao
'^
25
30
(toritate) tu(torum) I'^'.
non
cum rex coadiuvans
Sic
sint equaliter legi imperiali subicibiles,
non est mirum,
si
Ad Xn.
40
ut est dictuni,
dispariter teneantur'.
Questio.
XII.
35
et rei seu delinquentes principaliter
quia non equaliter subditi,
questionem, qua queritur supraposito quod a rege contra imperium crimen
commissum
fuerit lese maiestatis,
nemine,
privandus et
utrum bonis omnibus, etiam que tenebat ab aliis vel a

bona illa, que tenebat ab alio, [sint] applicanda,
ad hoc respondemus, quod supposito quod rex tale crimen commisisset, omiiia bona
ipso iure vel lata sententia perdidisset, sed illa, que tenet ab ecclesia vel aliis, ad illos
Quod autem bonis
a quibus tenebat teneri et illis applicari, non imperatori deberent.
omnibus sit privandus, iura sunt expressa, C. ad l(egem) luli(am) ma(iestatis) 1. 'quisquis'*2 et ff. e(odem) ti(tulo) 1. fi(nali)i' et VI. q. I. 'si quis' ". Sed bona que tenentur
ab aliis reverti debent ad eos, a quibus immediate tenentur, sicut in crimine hereseos,
cui istud comparatur, Extra de here(ticis) c. excommunicamus' et c. 'vergentis' '^, Extra
sit
1255.
45
1)
5)
Cod.
P)
omnem
Diy. 49,
VI
qu.
1.
ed.
3,
1)
1.5)
continuata ed.
48, 19,
11) Inst.
1.
c.
13
cui erant
15 et 6, 2 et
6) Biij.
10) Dig. 45, 2, 12,

G.
16,
4, 63, 3.
si sic,
et
10
1.
1,
2}
0.
7)
')
Munus
Big. 48,
Dig.
21, 1.
de haeret. (V,
2,
1,
ed.
12) Cod.
5.
')
c.
ed.
Dig. 45,
1,
75.
4) Cod. 9, 5, 1 pr.
8) Cod. 9, 13,
1,
3.
9)
19, 14.
7,
etc. ed.
^)
3)
9, 8, 5.
Diy. 47,
13) Dig. 48, 4, 11.
7).
175*
14)
2,
c.
34.
22
APPENDIX
1396
de pe(nis)
c. 'felicis'
dericum
unica
1.
VII
YI.^ et in Li. Feu. do j)rohi(bita) feu(di) alie(natione) per Fre-
li.
licet aliqui
'illud'^,
salvo iure inferioris domini,
ff.
dicunt quod applicantur domino superiori omnia
de damp(no) infec(to)
finita'
'si
1.
de vectigalibus'
'.si
ct se(quenti)^ et C. de here(ticis) auten. 'si vero dominus"*. Sed illud posset locum
habere, ubi essent sub eodem domino. Hic autem loquimur quando bona non sunt de
imperio nec tenentur ab eo, quare aliud est dicendum et hoc etiam determinatur in
'imperialem' 'illud quoque'^. Ymo

videtur quod imperator in casu nostro excesserit fines suos et ecclesie iniuriam irrogaverit falcemque suam in ecclesie messem immiserit, quia de vassallo ecclesie sibi ratione
Libr. Feu. de
prohi(bita)
ali(enatione)
fe(udi)
1.
non subdito nec ab ecclesia seu domino papa, cuius erat subditus
domicilii vel originis
10
domicihum habens et residens in territorio et iuridictione ecclesie, requisito

nec remisso a domino papa iudicavit et de bonis eiusdem ecclesie disposuit ac diffinivit
confiscando ipsa et regem omni dignitate qua se intituhxt et per eonsequens regia quam
et vassallus
habet ab ecclesia et
aliis,
que sunt extra imperiale territorium
et ecclesie
potestati et
videtur contra iuramentum per impera-
Quod
iuridictioni subesse noscuntur, privando.
ir.
torem prestitum, quo iuravit nichil in terris ecclesie se vendicaturum nec iuridictionem
aut potestatem aliquam exercere, nec etiam potuit extra suum territorium sovtiri effectum
eius sententia vel decretum, ff. de offi(cio) presi(dis) 1. HI.^ et IX. q. III. 'nullus primas'
et
'conquestus'
c.
^,
ff.
de tu(toribus) et cu(ratoribus)
excu(sationibus) tu(torum)
1.
et
'illud'
da(tis)
'non sohim'
1.
'et
ab
hii(s)
qui
[in]
'pupillo'
1.
testamento'
"'
'
et
de
et ibi
20
no(^tam).
Sed contra hoc facit Extra de fo(ro) com(petenti)

territorio fuit commissum delictum, privat delinquentem
c.
'postulasti'
beneficio,
",
quod
ubi
ille,
in
cuius
obtinet in diocesi
'cum unus' fi(nali) ^" et c. 'Romana' 'contrahentes' ^^ [li. VI.], ubi iudex
decrevit missionem faciendam in bonis alterius territorii vel diocesis,' licet non excequatur de facto, et ff. de rebus auc(toritate) iudi(cis) p(ossidendis) 1. 'cum unus' 'is
aliena, et
'2
qui'
1.
in glo(sa),
quia c(ap.) 'postulasti'
secundum Inno(centium), quod
intelligitur
quod habet
sententiam non privativam beneficio
fert
in
alia
diocesi
25
ille
nec ex quadani
consequentia. quia videlicet lata per ilhim iudicem sententia coram iudice in quo habet
beneficium producetur et
eum
privabit
bencficio,
illa
fidem faciet coram ipso de crimine commisso et per hoc

in sua diocesi, ut no(tat) etiam idem Inno(centius)
Extra de accusa(tionibus)
c.
etiam quod iudex decrevit misalterius iuridictione, ff. de rebus aucto-
Nec
'qualiter' '^
obstat
sionem faciendam de bonis, que quis optinct in

(ritate) iudi(cis) po(ssidendis) 1. 'cum unus' t; 'is qui' '^, quia hec" non dicit textus, sed
Preterea ibi et Extra de fo(ro) com(petenti) c. 'Romana'
glo(sa) querit et solvit.
'contrahentes' " 1. VI. loquitur in interhjcutoria de mittendo in pos(sessionem) propter
Hic non agitur de
contumaciam.
30
quod obtinet
diffinitiva,
quam
per
privatur aliquis bonis
35
suis, et
longe aliud est decernere aliquem mittendum in pos(sessionem) bo(norum), in quo modicum est preiudicium, aliud privare sententia per quod perditur dominium, saltem executione secuta,
hoc
et
iu^dicisl fi(naU)i*,
ff.
est iudicare
processit, ut superius est
1255.
1,
26,
5,
5,
1)
c.
ad
4.
") liabet ed.
27.
11) c.l
14) Inst. 4,
8)
Dig. 27,
^)
corr. ex diuio
2)
II nr. 80 cap.
1,
19
7.
7.
et 10, 4.
in ri. de foro comp. (II,

17,
bonis
1.
non sue iuridictionis, Insti. de offi(cio)

Hic etiam contumacia non
!"
'a divo'^
probatum.
5 in VI. de poen. (V, 9).

Cf. sitpra tom.
de
de re iudi(cata)
15) Dig. 42,
1,
Cons. Feu. II, 54, 6.

5)
9)
Dig.
c.
14
1,
12) Dig. 42,
2).
15,
c.
1.
18, 3.
3) Big. 39, 2, 15, 26 sq.

6) c.
7 et 8 C.
de faro comp. (II,

5,
12, 1.
13)
IX
4) Cod.
7)
Dig. 45
10) Dig. 42, 5, 12.
2).
c.
qu. 3.
17
de accusat. (V,
1).
1313.
Nr. 1255.
397
Circa privationem bonorum huius sunt oppiniones, ^-idelicet utrum ipso iure bona
crimine committantui- aut per sententiani.
Quidam enim dicunt, quod com-
in
tali
mittentes tale crimen privatos esse ipso iure.
ff. de dona(tionibus) 1. 'donatores'" 'perde vec(tigalibus) 1. 'commissa' - et de iure fis(ci) 1. I. 'an bona' * cum
glo(sa) et C. ad l(egem) luli(am) ma(iestatis) 1. fi(nali)*. ubi dicit quod talis quodammodo sua mente punitus est et ita no(tat) glo(sa), C. unde vi I. 'si quis in tantam" '.
Alii tenent quod ymo per sententiam est privandus. ff. qui et a qui(bus) I. 'quesitiim"^
fecte"
et
de he(reditatibus) ab inte(stato)"' Mnterdum" " et dicta I(ege) "quisquis' *. Sed

facit contra, quia dicit bonis omnibus additis, que sunt verba preteriti temporis. sed facit Extra de he(reticis) c. 'vergentis" '. Sed sive per sententiam sive ipso
Listi.
magis
illa
0
im-e privetur,
et
de iure
semper
fi(sci)
'cum secundum"
est neccessaria sententia^ declarativa saltem, C.
'prohibitum"^^ et Extra
I.
c.
de aposta(tis)
'licet'12
et
I.^"
1.
de he(reticis)
VI. ^^
lib.
XIII.
1*
de preben(dis)
Questio.
nr. 1254. 7.
Super XIII. questione, qua queritur utrum rex ante iuramentum fidelitatis imperatori prestitum contra imperatorem potuerit crimen lese maiestatis committere, dicimus
quod non commisit crimen tale, ut dictum est supra. In duabus sequentibus questionibus
quod iuramenti prestatio non faciat ad hoc, ut rex commiserit crimen

quod ad hoc non extenditur sacramentum fidelitatis, quod respicit
feodum principaliter non subieccionem imperatori ratione persone, nec cum obligat nisi
tanquam vassallum et respectu feodi, ut supradictum est. Licet enim promissiones et
pacta personaliter obligent promittentes, quando tamen contemplatione seu respectu certe
rei fit promissio, ad illud reffertur, cuius respectu fit.
Unde cum im-amentum, si fuisset
prestitum. non fuisset nisi respectu feodi, non debet rex ultra naturam feodi obligari.
sicut cum aliquis eontrahit cum servo respectu certi pecculii, non transit actio ad aliud
pecculium, cuius ratione non fuit contractum, ff. de tribu(toria) [actione] I. 'procurat(ori8) 'si preter mercem' et 'si plures"^' et de aqua plu(via) ar(cenda) I. 'si tercius'
videtur nobis,
lese maiestatis, quia
20
25
quis prius quara"'^ et de peccudio)
'si
30
1.
I.
penult(ima)
et
de
'si iudex'-' et C. de legi(bus)

I.
Et etiam ante iuramenti prestationem et
obUgatur imperatori,
statis
de excep(tione)
ff.
iu(diciisi
^''.
quis'
locum habet
sicut post
in
prestationem
1.
rei iu(dicate)
'quod favore''^^ et
de feodo
privari, nisi iustam

fi(at)
no(ta) et quali(ter) do(minus) fe(udi) proprie(tate) pri(vetur)
c.
Preterea^ rex habens
infra
45
summum
1)
In Big.
5)
haeret. (V,
4,
7.
10) Cod.
7).
in VI. de haeret. (V,

17) Cod.
2,
24, 4.
so 21) Dig.
.>,
1,
32.
6j
1,
7,
Dig. 40,
9,
18)
c.
18 C.
22) Cod.
1,
summa
5,
XXU qu.
14, 6.
posset dici
causam recusandi
investi(tura)
ed.
^)
5.
3)
4.
1,
12)
1, 5.
13 et
Preterea
in
delictum
tali
c.
unico
raaiestate
signo posito, verbis
posi verba et ibi no(tam) (supra pag.1396
7) Inst. 3,
15.
11) Cod. 10,
1.
14) Cod. 14, 4,
2).
J)
folii 27'
2) Dig. 39, 4, 14.
39, 5 7ion invenitur.
Cod. 8,
Si
ipsius.
pontificem pro maiestate, sub cuius dominio moratur,
1255> ") donatus ed.

^) iure. ed.
ad tale signum additis scripta sunt in fine
4, 11.
'si
unico^*.
originem et doraicilium habet, quoad imperator
et
I.
fortiter
multo minus crimen lese maie-
et
vel denegandi haberet, sicut econverso, ut Li. Feu. per quos
est,
non adeo
imperator facere recusasset,
secundum glo(sam), quod debuisset feodi proprietate
ut dictura
'evidenter' -"
de pact(is)
eius recusationem rex
illius,
1.
eo ante prestationem iuramenti et post recusationem
tamen investituram petitam a rege
40
tu(tor) vel cura-
si
''.
proprietate feodi vel ex hoc aliter puniatur,
35
'hinc queritur" 1."", C.
Et cum iuramenti prestatio sit in favorem domini

inti-oducta. ut ex eius forma patet, XXII. q. ultima c. 'de forma''* et in Li. Feu. de
no(va) fii^delitatis) forimaj c. I."^^, non credimus quod recusando illud recipere privetur
interve(nerit)
(tor)
c.
Dig. 49, 14,

8) Cod.
9,
19)
Cms.
23) Cod. 2, 3, 29.
9) c.
10
2 in VI. de praeb. (IIl, 4).
15) Dig. 39, 3, 6, 4.
15.
Fettd. II,
7, 1.
24) Cons.
1,
20) Dig. 44,

et
13)
16) Dig. 15,
Feud. II, 3
20.21).
4) Dig. 48,
1, 1.
8, 5.
lin.
47.
c.
19,
2,
de
19
1.
16.
APPENDIX
1398
liberas edes habet,
ff.
VII.
Unde ut dicta
" ven(dicetur) 1. loci' 'competit' ^
tam agens quam consentiens erant subditi legem condenti,
coadiuvans non erat subditus, sicut erant principaliter facientes.
ser(vitus)
si
l(ege) et similibus uterque
hic vero consentiens vel
Quare diversa conditio

Sic etiam
si
opem
personarum diversum
facit delictum^.
non tenetur furti, sed actione

Sed pone quod ipsa fures induxit ad subripiendum viro et con-
rerum ammotarum.
silium et
et habilitas
mulier causa divortii res
prestitit,
numquid
viri subripiat,
Certe non, cum
tenetur?
furti actione
illi
sunt fures
et furti actione tenentur et sic ex personarum conditionis equaliter diversimode,

in
iudicatur,
criminibus
fur(tis)
1.
'si
quis uxori"
ff.
re(rum)
ammo(tarum)
Et potest poni exempUmi
'.
subdito imperii machinante
cum
hoste
in
1.
'lex'*.
Unde
quem
quoad illuni in
Crimen quidem committit
delinquit
in
'sed
in
et
si'
et
proposito
ff.
et
de
in
ad l(egem) luli(am)
sicut est dictuni hic attendimus
non
nam
subditus
ma(iestatis)
1.
1.
et
conditionem persone qui
delinquit, ut possimus iudicare, quale
imperio delinquendo,' sed
etiam
se(quenti)^
magis proprium
1.
principem vel rem publicani,
committit erimen lese maiestatis, non hostis,

penult(ima) et
1.
tale
crimen committit.
crimen,
scilicet lese
is
maiestatis, quia maiestas imperatoris non fuit regi maiestas nec fuit legislatoris intentio
hgare non subditos, ut est dictum. Sicque legis potestas non extenditur ad tales qui
non sunt subditi, ar(gumento) iurium prcdictorum.
1255.
1)
*) ver. ed.
Dig.
8,
5,
4,
7.
2)
Big.
26, 2, 19 sq.
3)
Dig. 47,
2,
52.
4) Dig.
4S, 4, 1 et 10 et 3.
20
SUPPLEMENTUM AD ALBERTI REGIS CONSTITUTIONES.
1299.
Nr.
125(3.
1399
SUPPLEMENTUM AD ALBERTI ET
REGUM CONSTITUTIONES.
HEINRICI
ACTA AD TRACTATUS CUM REGE

FRANCIAE SPECTANTIA.
1256. 1257.
1299.
Apr.
(post
Dec.
8.)
LITTERAE ALBERTI REGIS SUPER MATRIMONIO CONTRAHENDO.
1256.
Apr.
Servantnr in formam Gallicam translatae in Indice documeniorum infra nr. 1257.
Nobis petentihiis ineditas

10
Albert par
la
Nous
faisons
debonnaire
noster Maritis
Krammer.
Cf.
a touz ceus
salut.
que nous attendans, que entre
savoir,
les
autres choses, par
les
repos
est
veu entendue
acquis et conseille
au beneure et ferme estat des subgiez,

que entre les roys et les
len
consideracion des princes'' a ce
la
royaumes lunite de ferme charite et les aliances de loyal amour soient nourries et
que lun soit avec lautre es choses prosperes et ne faille pas a Tautre es choses adverses, nous nieuz par ceste consideracion, a ce que entre nous et noble prince Ph.
par la grace de Dicu roy de France noble nosti-e amie tres chier ceste aliance d'unite
et
socius
queles lexaltacion des regnans et des royaumes est procuree, Tamenite de pais et de
icelui est
20
descripsif
grace de Dieu roy des Romains touz jourz [croisant]
qui ces lettres verront
15
henivolenter
m. Aug. scriptas supra nr. 74, quae fere omnino cum nostris concordant, itemque
(P. deest.)
ea qtuie supra pag. 56 lin. 4. 5. notavimus.
litteras
d'amistie
establo permainge ou temps avenir,
nous avons acorde, voulu, consentu
et promis, acordons, voulons, consentons et prometons, que entre un des filz dicekii roy
de France, que nous voudrons eslire excepte lainsne, et une de nos filles, que ledit
roy de France voudra eslire qui ne soit marie, mariage soit fait. Du douaire du filz
En tesmoing
et a la fille donner il remaindra en nostre volente et en cele du dit roy.
de laquel chose nous avons
Lan
1257.
mil
fait
metre nostre
CCIIIP^XIX, ou moys
en ces
scel
INDEX DOCUMENTORUM AD DOMICELLAM BURGUNDIAE

SPECTANTIUM.
'
(post Dec. 8.)
documentorum supra iam editorum,

In verso leguntur: In quodam rotulo,
Rotulus, quo praehentur translationcs Gallicae

servatur in tabulario Parisino 'Cart.
1256.
lettres.
d'Avril.
") ita;
piecipuum nr.
74.
61T
nr. 23.
1400
1299.
1302.
Nr. 1257. 58.
quibusdam
itemque: forma compromissi regis Romaiiorum Alberti et regis Francie cum
deest.)
(P.
descripsimus.
ipsi
Nos
Burgundie.
domicellam
tangentibus
aliis
C La
1.
de
lettre
damoisele de Bourgoigne, que sa demoere ne

supra nr. 87 Gallice.
royaume'
la
'Albert par la grace
C La
2.
pour
lettre
4.
royaume' =
lettre otroiee sus la souffrance
C La
vielle lettre sus le secont

(3.
C La
noeve sus
lettre
le
C La
lettre sus le
supra nr. 1256.
royaume' =
supra nr. So Galliee.
royaume' =
lettre sus raliance:
C La
Gallice.
segont mariage:

8.
S6
supra nr. 77 Gallice).
mariage:
dÂvril' =

7.
nuise point:
de Bourgongne:
royaume' =

5.
sujira nr.
(=
Semblable lettre donnee a Argentine-'
C La
li
damoisele de Bourgongne:
la

;$.
compromis:
royaurae' =
supra nr. S3 Gallice.
MANDATADE PRECIBUS
1258-1263.
PRIMARIIS ITERATA.
1302.
Oct.
22. 1306. Aug.
25.
20
Autographa, quae saepius quaesivimus, omnia deperierunt. Itaque editionem, qiiam

Gudenus 'Codex diplomaticus' II, 983 sqq. ex autographis tunc in archivo burg-
paravit
Sigilla dorso impressa erant.
graviatus dc Sinsich existentihus , nos reiietere oportet.

minutiis hic
Cf.
illic
supra tom. III nr. 42. 43
Edidit Gudenus
l.
et
infra nr. 1266. 1267.
MANDATU3I PRIMUM.
1258.
c.
II, 984.
Bohmer, Reg. Alhr. 402.
Albertus Dei gracia Romanoruni rex semper augustus
Pro hdnesto
viro
Tilmanno
25
1302. Oct. 22.
et capitulo ecclesie Aquensis, capellanis suis dilectis
fratre strenui viri
rogantes plenissimo
in
cum
affectu
exaudirique
vestrum recipiatis canonicum et
presens in vestra vacat ecclesia vel
honorabilibus
viris
decano
">
devocionem vestram
ex intimis affectantes, quatinus eundem

in fratrem, de prebenda sibi, si qua ad
quam primum ad
et liberaliter provisuri, ut proinde nos
(P. deest.)

burgravii de Landskrone clerico,
devoto nostro dilecto vobis fiducialiter offerimus preces nostras,
Tilmamium
In
correximus.
id se facultas obtulerit,
ad omnia, que vestre ac ecclesie vestre
libenter
utilitatis et ss
honoris respicere poterunt, incrementa inveniamur semper faciles et uIti'onei comprobemur.
Datum
in castris
prope Coloniam, XI. Kal. Novembiis, regni nostri anno quinto.
1'257. *) hae liiterae insertae
non
sunt.
SUPPLESIEXTDil AD ALBERTI EEGIS CONSTITUTIONES.
MANDATUM SECUNDUM.
1259.
Item
Alberhis Dei
Romanorum
gracia
1303.
Nov.
1401
3.
Bohmer, Eeg. Albr. 40S.
(P. deest.)
rex semper augustus
honorabilibus
graciam suam
et capitulo ecclesie Aquensis capellanis suis dilectis
decano
j
II, 985.
c.
I.
Nr. 1259-61.
1302.1303. 1305.
viris
omne
et
bonum.
Quemadmodum
alias
vos rogavimus,
iterum
sic*
devocionem vestram afFectuose
requirimus et rogamus exaudiri
mannum
strenui viri
dilectum,
10
promocionem sincere diligimus, in vestrum

de prebenda, si qua ad presens in vestra vacat
cuius
frati-em, sibi
ad
ex intimis affectantes, quatinus honestum virum Tilburgravii de Landscrone Fratrem clericum, devotum nostrum
id se facultas obtulerit.
visuri,
commodum
Datum
in
Item
c.
l.
et in
quam primum
intendere nos
delectet,
que vestrum
et vestre ecclesie
et profectum.
castris
prope Coloniam,
1260.
MANDATUM
15
eanonicum
pro nostra et imperii reverencia libenter et liberaliter pro-
ut abinde omnibus hiis
respiciunt
recipiatis
ecclesia vel
IIII.
Xon. Xovembris, regni nostri anno quinto.
TEBTIUM.
In verso leguntur: Honorabilibus
II, 983.
Mart. 16.
1303.
ecclesie Aquensis, capellanis et devotis nosti-is dilectis.
decano totique capitulo
viris
Bolimcr, Beg. Albr. 430.

(P. deest.)
Albertus Dei gracia

ao
Romanorum
rex semper augustus
honorabilibus
viris
decano
graciam suam et
totique capitulo ecclesie Aquensis, capellanis et devotis suis dilectis
omne bonum.
Quemadmodum
krone devoti nostri
alias
vobis super reeeptione
dilecti scripsisse
meminimus,
honorabilis viri Dieteriei de Lantz-
sic
nunc
repetitis vicibus
devocionem
vestram aifectuosa precum instancia requirimus et rogamus, quatinus eundem Dieter(i-
cum)
pro nostra et imperii dilectione
et in fratrem,
vel
prebendam
quam primum ad
si
ac reverencia recipiatis liberaliter in canonicum
qua ad presens
id obtulerit
se
in vestra
facultas,
sic
vacat ecclesia assignantes eidem
quod
persona ipsius
in
D(îeterici)
nostra serenitas se sentiat honorari.
Datura Ezzelinge. Idus Marcii. regni nostri anno quinto.
MANDATUM QUABTUM.
12G1.
30
Item
l.
c.
II, 987.
In
verso leguntur: Honorabilibus viris
Aquensis. devotis nostris dilectis.
Albertus Dei gracia

tulo Sancte
35
1305.
Romanorum
Marie Aquensis. devotis
Apr.
.
3.
capitulo Sancte Marie
Bohmer, Beg. Albr. 498.

rex semper augustus
suis dilectis
(P. deest.)
honorabilibus viris
graciam suam
et
capi-
omne bonum.
Quemadmodum sepe vos rogasse meminimus, sic iterura devocionem vestram

rogamus attencius, quatinus honorabilem virum Tilmannum de Landskron devotum
nostrum dilectura pro nostre peticionis et intercessionis reverencia speciali in canonicuni
vestrum et confratrem liberaliter et libenter recipere studeatis sibique de prebenda, si
qua vobis in ecclesia vestra vacat ad presens vel quara priraum vacare ceperit, provi-
40
dere curetis, specialissimum in eo nobis obsequium ostensuri.
Xam
quam ex animo diligimus, ubilibet intendimus procurare.

Datum apud Oppenheim, IIH. Non. Aprilis, regni nostri anno
1259.
LL.
) sicuti
promocionera suara,
septimo.
ed.
CONSTITUTIONES
IV.
176
1402 SUPPLEMENTUM AD ALBERTI REGIS COKSTITUTIONES.
MANDATUM
1262.
Jtem l
c.
II, 993.
QVINTUM.
1305-1307.
Nr. 1262-64.
Nov. 21.
1305.
Bohmcr, Eeg. Albr. 523.
(P. deest.)
honorabilibus viris decano

Albertus Dei gracia RomaDoriim rex semper augustus
Aquensis,
capellanis
suis
dilectis
graciam
suam et omne bonum.
et capitulo ecclesie
clerico,
cuius propter grata et frucPro honorabili viro Tilmanno de Landskrone
tuosa que
frati-es
eiusdem nobis
et
diligimus, affectuosas ofFerimus preces nostras,
devocionem vestram rogantes plenissimo
animo cupientes, quatinus eundem Tilmannum in vestrum

recipiatis canonicum et confratrem, de prebenda eidem, si qua ad presens in vestra
ecclesia vel [quam primum ad id obtulerit se facultas]" ob nostram et dicti imperii
specialem reverenciam libenter et liberahter provisuri, ut inde omnibus hiis, que vestrum
[et vestre ecclesie]-'' commodum et profectum importare poterunt, semper intendere
debeamus, maxime cum ipsius Tilmanni promoeionem pre aliorum quorumcunque in
cum
5.
imperio impenderunt obsequia promocionera sincere
affectu exaudirique ex
10
predicta vestra ecclesia affectemus.
Datum
MANDATUM SEXTUM.
1263.
Item
I.
c.
II, 989.
Albertus Dei gracia

et capitulo
Groningen, XI. Kal. Decembris, regni nostri anno octavo. u
castris ante
in
Aug. 25.
1306.
Bohmer, Beg. Alhr. 543.
Romanorum
(P. deest.)
rex semper augustus
Sancte Marie Aquensis Leod. dyoc.
honorabilibus viris decano
graciam suam
devotis suis dilectis
omne bonum.
Ultimis precum nostrarum affectibus moti indignationis
ciam et rebelhonem duximus commonendam, quatinus nobis
et
ius
20
spiritu
vestram inobedien-
et sacro
Romano
imperio
debitum, quod ex primariis precibus nostris nobis competere ex antiqua et appro-
Thilmannum de Landeschrone
dcvotum nostrum dilectum, pro quo vobis multiphcatis vicibus fudimus primarias preces nostras, saltem adhuc in vestrum recipientes concanonicum et confratrem
sibi provideatis de prebenda, si in vestra ecclesia vacat ad presens vel quam primum
ad id obtulerit se facultas. Ahoquin scire poteritis, quod contemphim hbrabimus pro
contemptu et nichilominus vias et modos excogitabimus, per quos hoc quod petimus
bata consuetudine dinoscitur, observantes, honestum îrum
clericum,
ordinare vos contingat.
Datum
so
in Frankenfurt, YIII. Kal.
1264.
ss
Augusti, regni nostri anno octavo.
MANDATUM ARCHIEPISCOPO
MOGUNTINO MISSUM.
(1307.
Eepetimus editionem, quam
W. Levisnn
cione.
De
1.
c.
XXXII, 443
tempore
1262. )
cf.
iincis inclusa
e codice
nr. 2.
notam a
lul. Aiig.)
stqva ad nr. 1200
citato fol. 111'
Est ruhrum : Insinuacio mortis cum
viro doctissimo adiecfam.
miper paravit
cousilii invoca-
(P. deest.)
excidenait ed.
il
SUPPLEMENTUM AD
ALBI-:RTI REGIS
Al(bertus) Dei gratia

t(ino),
Romanorum
Obitum lugubrem magnifici
10
rex
1307.12981308. Nr. 1264-66. 1403
venerabili P(etro) archiepiscopo
etc.
Mogun-
omne bonum.
gratiam suam et
principi et secretario suo karissimo
geniti nostri liarissimi,

5
CONSTITUTIOXES.
Rudolffi) regis Boh(emie), illustris principis et primo-
de tua sinceritate plenius
nunciantes,
tibi singultuosis suspiriis
quod compassionis aculeus ex casu tanti iuvenis, in quo noster re vera

requievit animus, debeat te movere.
Et quia non sine tuo consilio metas Boh(emie)
cum nostro exercitu ex causa predicta attingere nos continget, sinceritatem tuam aifectuosissime requirimus et hortamur, quatinus omnibus aliis tuis negociis postpositis et
obmissis omnino quanto celerius poteris nos accedere nullatenus pretermittas.
presumimus,
Datum
1.
etc.
MANDATUM DE PRAESENTATIONE.
1307.
Inedihm
Oct. 31.
descripsinius ex autographo tabidarii generalis regni Bawarici 'Kaiserselecf
Nachtrag' nr. 156^.
Sigillum,
quod
olini
memhranaceo pendehat, iam
loro
desideraiiu:-
(P. deest.)
1.5
Alb(ertus) Dei gratia
Romanoi"um rex semper augustus

venerabili
episcopo
Augustensi principi suo dilecto
20
Ad ecclesiam in Xordelingen vacantem nobis et imperio ad presens discretum

virum Panthaleonem filium lohannis comitis de Spanheim clericuni devotum nostrum
dilectum tibi duximus presentandum. Sinceritatem tuam attente rogantes, quatinus eundem Panthaleonem
prout ad officium tuum pertinet, de
ecclesia memorata,
Presencium testimonio litterarum.
Dat. Cremse, IP. Kalen. Xovembr., anno Domini MCCC septimo, regni vero nostri
investias,
adhibitis sollempnitatibus debitis et consuetis.
anno decimo.
1266. 1267.
MANDATA AD PRECES PRIMARIAS

SPECTANTIA.
(12981308.)
Cf. siipra nr,
12581263
1266.
80
et
infra nr. 1269.
MANDATUM ITEEATUM.
Itepetimus editionem, qiiam nuper paravit Levison

fol. 108' l.c.
XXXII, 444
nr.3.
Est riibrum:
e codice
De eodem
'
supra ad nr. 1206 citato
addito mandato.
(F. deest.)
Cf. infra nr. 1270.
Al(bertus) Dei gratia etc.

Si vestra
35
discrecio
talibus
gratiam suani
diligentcr attenderet,
quanti
et
favoris
omne bonum.
prerogativa vos colimus
quantique affectus fervencia vos et vestram ecolesiani amplexamur, et potissimum considerata ydoneitate persone, pro qua scribimus, benigno exaudicionis fixvore id quod
petimus
1)
offer[r]etis.
Sane quamvis pro discreto
Praecedit infra nr. 1269.
2) Cf. l c.
pag. 445
viro Gos(wino)2 devoto nostro dilecto,

et
450 cum
not. 3.
176*
1404
1298-1308.
Nr. 1266-68.
quod sue probitatis merita meruerunt, obtutamen precibus huiusmodi parvipensis'' non attendentes, quod iuxta approbatam sacri imperii consuetudinem in se vim continent mandatorum, ipsas in nostri iuris iniuriam et contemptum admittere hactenus neglexistis.
Quapropter devocionem vestram nunc denuo rogamus, volentes pariter et mandantes
cuius promocioni feiventer intendimus, id*
lerinius primarias preces nostras, vos"^
&
Yobisque auctoritate regia districtius iniungentes, quatinus facientes de necessitate virtutem, memorato Gos(wino), quem favore prosequimur gratioso, de prebenda, si qua
quam primum ad
vestra vacat ecclesia vel
ad presens
in"^
deatis pro
nostra et
adeo prompte
imperii reverencia
id se facultas obtulerit, stu-
et
libcraliter providere,
quod
nostra serenitas in persona ipsi[us] G(oswini) se senciens honorari vos et vestram eccle-
siam condignis ubilibet debeat prevenire favoribus
et
lo
honoribus prosequi gratiosis nec
nos oporteat ratione vestre rebellionis et contumacie"^ contra vos pro nostris et imperii
iuribus conservandis stimulum querere conpellentem.
Datum
in tali
loco etc.
1267.
Ex
eodem codice
fol.
109
l.
c.
ALIUD 3IANDATUM.
445
nr. 4.
,5
Est riibrum: Deputacio promotoris negocii
parte absente.
Cf. infra nr. 1269.
(P. deest.)
Al(bertus) Dei gratia
talibus
Affectantes ex animo, ut preees nostre hon(orabilibus) viris

tulo) in Frank(enfurt)
cum
data
pro honesto viro
tali
[oblate],
quod ibidem
decano et ca(pi-
20
recipiatur in canoni-
et in fratrem, effectum optatum, prout pluries* spes circa predictum capitulum nobis
extitit,
sorciantur, te nostrum et ipsius Sy(botonis) constituimus monitorem, volentes
ut facultate habita et oportunitate captata dictum capitulum
ex parte nostra adeas ac

ipsum ad providendum prefato Sjb(otoni), prout dicta spes suggerit, moneas et horteris.
Datum
25
etc.
CONCESSIO GRATIAE CAPELLANO
1268.
FACTA.
(1302 1308.)
Repetinms editionem, quam e codice supra ad nr. 1206 citato fol. 79' nuper paravit
W. Levison l. c. XXXII, 446 nr. 5. Est ibi rubrum: Recepcio unius in capellanum et
concessio gracie eidem.
De temjwre cf. nofam l. c. adiectam.
(P. deest.)
Nos Alb(ertus) Dei
ad universorum sacri Romani imperii fideliura

quod nos honorabilem virum Heinr(icum) de Rannenberg
arch(idiaconum) ecclesie Herb(ipolensis), capellanum nostrum dilectum, propter grata
ipsius que nobis et inperio inpendit obsequia et gratiora que nobis et eidem inperio
ô
gratia" etc.
noticiam volumus pervenire,
1266.
*)
1267.
*)
addendtnn
esse coniecit Levison.
126S.
*)
Dei gratia
bis scrijittim c.
1)
Ad
sed
c.
^)
perimpensis
c.
<^)
ea quae sequuntur textus enuntiata
sequ. delet. vacat
cf.
supra tom. III
c.
nr. 42.
<)
continencie
35
c.
*"
SUPPLEMENTUM AD HEINRICI REGIS CONSTITUTIONES.

inpendere poterit
sibi
indulgemus
Herbipolim
sito
in futiirum,
volentes nostri favoris
1309-1312.
Nr. 1269.
et gratie plonitudine
405
prevenire'',
monte inter ilia duo claustra dicta Celle prope

Premonstratensis ordinis mineram argenteam querere valeat et fodiendo
et permittimus"^,
ut in
monte eodem labores, prout sibi expedire videbitur, auctoritate nostra regia exercere.
Et ut labores eosdem prompcius et securius sibi assumere debeat atque possit, ipsum
et omnes in eodem monte laborantes suo nomine cum rebus et personis in nostram et
in
imperii protectionem recipimus specialem.
10
Inliibentes firmiter imperii fidelibus universis,
ne quis predictum Heinr(icum) de Rannenberg vel de laborantibus aliqucm in monte

prefato in laboris huiusmodi exercicio presumat in aliquo molestare seu quoniodolibet
impedire.
Quod qui secus attemptare presumpserit, indignacionem nostram se noverit
In cuius nostri indulti et permissionis testimonium hanc litteram exinde con-
incurrisse.
scribi et maiestatis nostre sigillo iussimus i'oborari.
Datum
in
M^CCC"
Nuernberg. anno Domini
1269-1271.
etc.
MANDATA E FORMULARIO
SUMPTA.
1309. lan.
(inter
Hepetimus editionem, quam

l
c.
XXXII, 449
E
precum
codice
et
1312, lun. 28.)
supra ad nr. 1206
e codice
citafo
paravit
MANBATUM DE PRECIBUS
citafo fol. 108'
l.
c.
449 nr.
Levison
8.
Esf
ibi
PEIMARIIS.
rubrum: Oblacio primariarum
regis pro ecclesiastico beneficio.
Cf. siqn-a nr. 1267.
(P. deesf.J
Romanorum
H(einricus) Dei gratia
Licet regie
sub
quoslibet
nostre
Romano
rex semper augustus
venerabili H(einrico)
abbati Fuldensi principi suo dilecto

85
W.
sqq.
1269.
20
6.
benivolencia ad
serenitatis*
degentes'' imperio
benignis
promovendum
favoribus
et
teneatur
prosequendum
esse
debitrix
tamen promocioni intendere et eius honores alcius extollere sincerius

invitamur^', qui per virtutem et obsequiorum nobis et imperio fideliter inpensorum opera
se reddit nostre magnificencie placidum et acceptum. Sane cum honcstus vir magister
gratiosa,
30
illius
Sy(boto) aule nostre not(arius)i per sue sollicitudinis studium, vigilias et labores, qui-
bus
in re
publica
tamquam
nostri honoris zeIato[r]
pervigil
non
desinit insudare,
gratiam et favorem sibi tam plene meruerit vendicare, quod ad

rationis
tibi
35
et
et
equitatis instinctu curas
preces nostras primarias,
que
apud nonnullos prelatos regni
nostras ubilibet
et
iuris
convertere nos delectat, pro ipso
approbate consuetudinis fulciuntur tramite
*>)
pervenire
c.
<^)
protnittimus
126!).
a)
servitutis
c.
*>)
degentis
1) Cf. sniyra tom. III nr. 37
et
quatinus cidem Syb(otoni), ad
c.
c.
Lerison
hactenus sunt admisse, duximus offerendas, sin-
nostri
ceritatem tuam affectuosa precum instancia requirentes,

126S.
nostram
promovendum eundem
"=)
l.
e.
imitamur
not.
5.
c.
2) Cf.
supra nr.
-288.
3UPPLEMENTUM AD HEINRICI REGIS CONSTITUTIONES.
1406
Nr. 1269-71.
1309-1312.
cuius pi-omocionem nostra total(is) fevvef^ intencio, de beneficio ecclesiastico suo statui
competenti, si quod tibi vacat ad presens vel quam primuni ad id se facultas obtulerit,
provideas pro nostra et imperii reverentia tam liberaliter quam benigne, quod obinde
tibi ex dicti Sy(botonis) provisione provenire poterit, nos invenias
propter utilitatem, que
ad omnia, que
et
tui
tue honoris profectus et comodi incrementa respiciunt,
ecclesie
promptos, benivblos et paratos.
Datum
etc.
1370.
Ex
Cf.
eodem codice fol. 109

supra nr. 1266.
l.
MANDATUM ALTERUM.
c.
umbraculo foveamus.
et
(winum) in persona et rebus suis et

ipsum volentes turbare indebite sub forma
iniuriosis tangi dispendiis non sinatis.
Datum anno Domini
eodem codice
fol.
auctoritate
iuris
REGEPTIO IN PROTECTIONEM.
111'
c.
l.
protectionem cum'' recommissione.
451
Ad
nr. 10.
Est
ihi
rubrum: Recepcio
textus verba cf. ea quae adnotat Levison
H(einricus) Dei gratia
presentes literas inspecturis
Digne
illos
alicuius in
l.
c.
Romanorum
etc.
universis sacri
Romani
imperii fidelibus
specialis favoris prerogativa complectimur, qui per raerita venire stu^-irtuosis
operibus nobis
se''
quatinus ipsum, [quem]

et
25
placidos exhibent et honiinibus'^ gratiosos.
Sane cura honestus vir [tahs] honestate vite morumque refulgeat, prout ad nostri culminis
audienciam celebris fame preconiis est perductum, nos propter hoc eundem singularis
benivolencie gratia prosequi disponentes, ipsum in nostrum capellanum et clericum libentec
Et quia illi'' debent inmunitate fulciri, quos
et liberaliter duximus assumendum.
favor regie serenitatis illustrat, uuiversitatem vestram attente requirimus et rogamus,
mus
20
item-
(P. deest.)
que supra nr. 235,
dentes ad premia
is
regia defendatis ac ipsura
etc.
1271.
Ex
Id attendens nostra serenitas
mandamus, quatinus honestum virum Gosmaxime in ecclesia sua tali contra quoscumque
committimus
studiose
talibus
insultus sub nostro tuicionis
vestre
lo
debitum, ut quoslibet Romani fideles imperii contra malig-
Officii nostri requirit
fidelitati
Est rubrum: Dacio defensoris.
nr. 9.
(P. deest.)
H(einricus) Dei gratia etc.
norum
450
30
cum rebus et famiUa in nostram et imperii protectionem recepitamquam nostrum cappellanum et clericum recommissum
conductum'^, vobis
habentes, ipsum,
eundem ab
cum
vos requisierit, studeatis ubilibet promovere, non permittentes
aliquibus gravaminibus vel oppressionibus indebitis molestari.
In quo nostre
35
excellencie vestra devocio gratariterf conplacebit.
Datum
f)
etc.
1269.
d) servet
1271,
*)
gratuite ed.
c.
ceverenoia add.
c.
^)
ac
e.
=)
honoribius
c.
'')
multi
c.
^)
condictum
c.
SUPPLEi[ENTUM AD HEINRICI REGIS CONSTITUTIONES.
1272.
1310.
Nr. 1272. 1273.
1407
MAKDATUM DE HOMAGIO
PRAESTANDO.
1310.
Mai,
3.
Autograplion satis negligenter scriptum servatur in tabulario genei-ali regni Batcarici

5
'Kaiserselect Nachtrag' nr. 166a.
manu
Pendet
sigilli
fragmentum
loro
memh-anaceo.
coaeva scripta sunt: Lictere investiture feudor nosti-or facte p

Buhmer, Beg. Heinr. 227.
Hainricu.
Eomanorum
Debilitatis
propositis
et
infirraitatis
iuribus regalibus, que a nobis et
propria
tibi,
15
te absentera
Wernh(ero) venerabili
credi[ti]s
Romano
et
inperio petere et recipere deberes in persona
gracia
speciali.
Mandamus
quatinus venerabili Saltzburgensi archiepiscopo principi nostro dilecto
Romano
homagii, quo nobis et
legaliter
admissis condescendere cupientes, de
investimus in hiis scriptis de
imperii nomine sacramentum.
domu
(P. deest.)
coram nobis per tuos nuncios
defectibus
tue
per nos favorabiliter
et
In verso
reig
rex semper augustus
Pataviensis ecclesie episcopo, principi suo dilecto

10
inclit.
teneris inperio,
quam primum
igitur
fidelitatis et
poteris prestes nostro et
Cui archiepiscopo super huiusmodi iuramento r[e]cipiendo
direximus scripta nostra^.

Dat. Turegi, in invencione sancte Crucis, anno Domini millesimo
CCC^
decimo'',
regni nostri anno secundo.
12T3. 1274.
SYXDICATUS EXTRINSECORUM
COMMUXIS LUCAXI.
30. Oct.
1310. lun.
Servantur
in
17.
ProtocoUis Orlandi Chiapparoîii notarii Lucani
qiii
tunc Pisis com-
moruhatur, quae exstant Lucae in tdbidario notariorum ('Archivio notarile')^.
SYNDICATUS PBIOE.
Wii.
S5
Bescriptsimus nos
ipsi.
Cf.
siip^-a
tir.
357
lun. 30.
300.
(P. dcest.)
de Ant(erminellis) et dominus Bonagiunta Carincionis

(sequuntur nomina circiter centum
capitaneL universitatis exititiorum de Luca et
Dominus lohannes
Savaristii
hic omissa).
Qui^ sunt Lucani
30
exititii
et devoti et fideles sacrosancti
imperii et domini impe-
nomine
eorum sindicum
procuratorem et certos et speeiales numptios dominum Nicolaum Rape presentem
recipientem et dominum Anterminellum iudicem de Anterminellis absentem tanquam
ratoris,
omnes
eorum pro
supradicti et quilibet
se et pro predictis procuratorio
ut dictum est, pro quibus caverunt de rato'', constituerunt et creaverunt

et
et
35
Domini
CCC in
1272.
*)
1273.
*) sequ. delet.
1)
QiMe
serrata
non
loco raso or.
omnes
mntt.
c.
'')
'')
sequitur rasura qualuor litterarum spatium. adaequans or.
sequ. delet. hoc publico instrumento
2) Cf.
Bongi
'Arcliirio storico Italiano.
c.
Ser. IV.' I, 102 not.
1.
1408
Nr. 1273. 1274.
1310.
presentem et quemlibet eorum insolidum, ita quod occupantis non sit potior condictio
et quod quilibet per se possit et valeat, acsi per ambos factum esset, ad comparendum
coram dominis ambaxiatoribus et legatis serenissirai principis domini Henrigii Romanorum
imperatoris et regis Alamannie, videlicet coram venerabili patrc domino Ghirardo Dei
gratia Basiliensi episcopo, venerabili patre domino Filippo Dei gratia Extitensi episcopo
principibus et legatis domini imperatoris et magnifico viro domino Ludoycho de Sa-
domino Valdi'" et domino'' Bassiano de Guaciis legum professore, et ad hobeparendum omnibus et singulis, que pi'o ipso domino imperatore et imperio
diendum
Promictentes ut dictum est per se et suos homines
dixerint
et mandaverint.
precipienda
ratum
et
firma
et
rata habituros et observaturos.
Dantes et conperpetuo firmum et
cedentes omnes predicti et quilibet predictorum tam pro se ipsis quam eo nomine ut
dictum est dictis sindicis in predictis et in aliis, que fecerint et promiserint dictis dominis
baudia
et
et
ambaxiatoribus et legatis domini imperatoris, liberum et plenuni

ubi generale requiritur et etiam speciale ubi speciale requiritur.
et
generale
lo
mandatum
Et promiserunt pre-
omnes et singuli michi notario infrascripto tamquam publice persone stipulanti et

nomine et vicc numptiorum ct ambaxiatorum dicti domini nostri regis et
imperatoris ac etiam dictis numptiis stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti
doniini Henrigii imperatoris, se rata et firma perpetuo habituros omnia que'' per dictos
sindicos eorum et quemlibet ipsorum acta, promissa et gesta fuerint ac etiam procurata
et quod omni tempore facto vel verbo et modo quocunque alio contra non venient vel
dicti
is
recipienti
facient vel contra ea que per
predictos sindicos vel
premissis vel circa premissa.
Sub obligatione
ct
heredum
et
alterum ipsorum facta fuerint
ypotheca omnium suorum bonorum
presentium et futurorum stipulatione proraissa.
Acta sunt hec orania Pisis
in ecclesia Sancti Sixti, presentibus
Bonagiunta Bandi-
nacchi et Cholo lohannis de cappella Sancti Sixti predicti Pisanis civibus testibus ad hec
rogatis et vocatis.
mensis
Sub anno incarnationis Domini MCCCXI,
25
indictione VIII, die ultima
lunii.
1274.
Fartim
SYNDICATUS ALTEK
Oct. 17.
edidit G. Sforsa 'Castniccio Castracani degli Anteminelli e gli altri Lucchesi
di parte bianca in esilio (1800
Torino.
20
in
1314/
in '3Iemorie della
B. Accademia
delle Scienze di 30
Serie II.' tom. 42 (1892) 'Scienze morali, storiche c filologiche' pag. 101 nr. 14.
Nos denuo contidimus
(P. deest.)
vel descripsinius.
MCCCXI, indictione VIIII, die XVII. mensis Octubris,

domino Henrigho Dei gratia serenissimo Romanorum
imperatore semper augusto. Ex hoc publico imstrumento clareat omnibus et sit notum,
quod dominus lohaiines Rapa de Fundo et dominus Xicholaus Parghie de Anterminellis
capitanei partis totius universitatis exititiorum de Luca fidelium et devotorum Romani
iraperii tam pro se ipsis quam etiam capitaneatus nomine pro ipsa parte et universitate
de consensu et voluntate eorum consilii et dicte partis et ipsorum consiliariorum et dicte
partis, quorum nomina sunt hec, videlicet (sequuntur nomina, quae vide in editione
Sforsiana).
Et ipsi idem consiliarii cum consensu et voluntate predictorum capitaneorum vice et nomine totius universitatis dicte partis de Luca, qui siuit intus et extra
ipsam civitatem, pro quibus [caverunt] de rato quantum sub obligatione suorum bonorum
Anno ab
incarnatione Doraini
regnante illustrissimo
et
principe
hered(um), fecerunt, constituerunt, ordinaverunt et creaverunt veros sindicos,
curatores, actores et certos et speciales numptios

1278.
"^)
corr. ex
Valdo
c.
^)
supra lineam add.
pro-
3&
**
dominum lohannem Parghie de Anterc.
praecedit quecunque
c.
SUPPLEMENTUM AD HEINEICI REGIS CONSTITUTIONES.

dominum Pinum de Fundo condam domini
minellis,
1310.
Posarelli* et
Nr. 1274. 1275.
UOi)
lohannem condam
Dini de Mordecastellis presentes et recipientes et quemlibet eorum in solidum, ita quod

occupantis non
et quod per alterum ipsorum inceptum fuerit, per

ad comparendum et se personaliter presentandum coram
illustrissimo principe domino Henriglio Dei gratia serenissimo Romanoriim imperatore
semper augusto et ad iurandum sua precepta et ad observandum et promictendum et
observare et observari faciendum in omnibus et per omnia. prout sue domini imperatoris
potior coudictio
sit
alium possit prosequi et
.s
finiri,
ad compromictendum et compromissum facienipsum dominum imperatorem vel eius vicarium et ad illam penam et penas,
quas ipse dominus imperator voluerit ordinare, et ad omnia alia et singula facienda et
promictenda et obedienda, secundum quod ipsi domino imperatori placuerit et videbitur
expedire.
Et ad renumptiandum et ad ipsam universitatem et partem obligandum, prout
Dantes et concedentes dicti capitanei,
ipsius domini imperatoris placuerit voluntati.
consilium et consiliarii vice et nomine universitatis et partis predicte predictis sindicis
voluntatis arbitrio videbitur convenire, et
dum
10
15
in
procuratoribus et cuilibet eorum in solidum plenura, liberum, generale et speciale
et
mandatum
mandatum
et
plenam
i-equiritur,
liberam
et
et
et
generalem administractionem,
etiam speciale,
in
quantum
in
omniuni suoi'um bonorum et dicte partis et specialiuni personarum.

predicti
20
omnes
nomine ut dictum
recipienti nomine
et singuli eo
publice persone stipulanti et
domino imperatori,
et vice
procuratores et
alio contra
non
dicti
domini imperatoris et
venient vel facient vel contra ea,
eorum
facta fuerint in
ipsi
quecunque
quemlibet ipsorum acta, promissa, et gesta
fuerint ac etiani procurata, et quod omni tempore
tores vel alterum
Et promittentes
michi notario infrascripto tanquam
est
se i'ata et firma perpetuo habituros et observaturos omnia,
per predictos sindicos et
35
quibus generale
speciale requireretur, sub obligatione
facto vel verbo et
modo quocunqiie
que per predictos sindicos et procura-
premissis vel
eircha
premissa, sub obligatione
ypotheca omnium suorum bonorum et heredum presentium et futurorum stipulatione
et
promissa.
Acta sunt
Iiec
Federigii et Guccio
30
Pistorio, testibus
omnia
Pisis
in
ecclesia Sancti
condam domini Bandini
et
Sixti
presentibus Curso
Andrea condam
Filippi,
qui
condam
sunt
de
ad hec rogatis et vocatis.
t Orlandus condam item Orlandi Ciapparonis not(arius) hec
s(cripsi)
et p(ublicavi).
SCRIPTUM AD SERVITIUM MILITARE
1275.
SPECTANS.
1310.
V,
nr.
nr.
Sept.
1.
Itepetimus editionem, quam jKimvit Chevalier loco supra ad nr. 1203 citato pag. 92
30 ex Copiario tabidarii Gratianopolitani 'Archives departementales de Vlsere' Serie
174 ('Informationes super pedagiis et gabellis B').
Cf.
supra nr. 382386.
1274.
*)
condam
Posarelli
LL. CO.NSTITUTIONES
IV.
sitj^ra tin.
(P. deesf.)
add.
177
SUPPLEMENTUM AD HEINRICI EEGIS CONSTITUTIONES.
1410
Henricus Dei gracia
Romanorum
rex semper augustiis
condeeens arbitramur", ut
et
universis
sacri
Romani
Dignum
Nr. 1275. 1276.
1310.
qui nostris et imperii ferventer invigilant
hii
Quia igitur nobilis vir

obsequiis, amplioris beneficencie pre ceteris premia mereantur.
menses ultra montes
per
sex
armatis
centum
nobis
cum
Yiennensis
lohannes Dalphinus
in Italiam servire promisit propriis in expensis, nos huiusmodi ac
aha que idem lohannes
obsequia et inantea impendere poterit graciosius intuentes, sibi ut in

castro suo de Albariva pedagium, sicut in castro suo de Cervia consuevit recipere, per
aquam et per terram tollat et percipiat, de liberahtate regia concedimus et presenti-
nobis impendit
In cuius rei testimonium presentes litteras scribi et nostre maiestatis
bus indulgemus.
Datum
lo
communiri.
sigillo iussiraus
Spira,
in
Kalendas Septembris, anno Domini
MCCC
decimo, regni vero
anno secundo.
nostri
SYNDICATUS RIZARDI DE ORIO.
127G.
1310.
Oct. 17.
15
Ineditum descripsimus ex autographo tdbularii regii Tcmrinensis 'Provincia (Tlvrca

Mazzo IV nr. 4 (Palaszo). In verso leguntur manu Bernardi de Mercato exarata sindi(P. deest.)
Ind. VIIII .... de Orio civis Ypor.
catus
:
N.
(S.
Anno Domini
mensis Octubr.,
liter vocatis
nativitatis millesimo
Ypor(egia) in
in
Raynerio
domo
CCCXI,
inditione YIIII, die Sabati
infrascripti Ricardi
coram
condani domini Ricardi de Montaldo, Henrico
filio
XYII.
testibus ad hoc speciafilio
20
condam
condam Mussi civibus Y"por(egie) et allîis) Riârdus

filio
condam domini Guillelmi de Orio civis Ypor(egie) prout melius potuit fecit, constituit ot ordinavit lacobinum filium condam Meynfredi de Nomalio not(arium) publicum
ibi presentem et mandatum istum sussipientem suum certum nunc(ium), missum et verum
Roletii Scoforii et lacobino

filius
procuratorem generalem. \idelicet ad recipiendam
quod
iacet
condam
in
villa
fuit investitus
senper agustum
et
sacramentum
regi
Palacii
'
cum
dioc.
Ypor(egien).
per groriosum
suis pertinentiis
fidelitatis
Romanorum domino
investitnram
secundum
quod
de dicto feudo nomine
nomine
ipsius Rioardi
dicti
dicti
gratia
Item ad faciendum fidelitatem

Rigardi grorioso ac magnifico
H(enrico) Dei gratia senper agusto,
dictus lac(obinus) procuratorio
pater
regem Romanorum dominum Redulfum Dei

et coherent(iis).
ss
feudi de CanpagnoIIo
ita et taliter
30
quod pre-
Ricardi faciat et facere possit quidquid ad
dictum feudum et causa dicti feudi pertinet et fieri convenit et dicitur pertinere. Item
ad recipiendum autoritatem et bayliam a dicto domino rege ponendi in possessionem
dictum Ricardum nomine dicti domini regis de dicto feudo et ad defendendum inductum
autoritate ipsius domini regis. Et ad accipiendum pecuniam mutuo nomine ipsius Riârdi
si opus fuerit pro predictis rebus expediendis.
Promic(tens) dictus Ricardus sub obli-
35
omnium bonorum suorum michi not(ario) infrascripto tanquam publice [perrecipienti vice et nomine omnium personarum, quarum interest vel interesse posset,
g(atione)
sone]''
abere ratum et
firmum perpetuo [quidquid]'' per dictum procur(atorem) actum
1275.
a) arbiti-autes ed.
1276.
')
1)
sic
or.
Docwnentwn ad
'')
corrosum
luxec
or.
speetans serratum
non
est.
[vel]''

gestum
fuerit,
sub
michi not(ario)
fieri
unum
facien(da\ prout melius posset

(S.
5
Ego Ambroxinus
X.)
et plura instrum(enta)
fieri,
rius) publicus predictus interfui et
1277. 1278.
reffici
Et inde mandavit
ad dictamen unius vel plurium
et dictari.
condam Benedicti de Arnaldi
filius
1411
omnium bonorum suovum.
oblig(atione)
dicta
et tradi
Nr. 1276. 1277.
1310.
hanc cartam rogatus tradidi
civis Ypor(êgie)
not(a-
et scripsi.
REFORMATIO CIVITATIS
VERCELLENSIS.
1310.
Ad
10
abbreviavimus
liceat,
potiores tantum
et
denuo contidimus Registrum quod dicitur

I fol. 184 (1) et tom. IV fol. 164' (2).
VerccUensis tom.
cioni' tabularii civitafis
codicum
lectiones adnotavimus.
'dei
Sis-
Textum
Autographon eiusdem
iam desideratur.
tahtdarii^
Cf.
supra ad nr. 488.
Cf.
supra
1277.
(1)
15. 18.
edendiim instrumentum super reformatione civitatis Vercellensis confectum, quod
suh duohus numeris proponere
"
Dec.
AEBimiUM
PACIS.
Dec. 15. 16.
nr. 488.
(P. deest.)
In nomine Regis pacifici araen.
Anno
nativitatis
eiusdem millesimo trecentesimo decimo, indictione octava, die
quintadecima mensis Decembris, pontificatus domini Clementis pape quinti anno sexto.
80
Per hoc presens publicum instrumentum cunctis appareat presentibus et futuris,

quod serenissimus dominus Henricus Dei gratia Romanorum rex semper augustus volens
pacem reducere cives civitatis sue Yercellensis, qui erant hactenus in

quarum una vocabatur Advocatorum. altera Tizionorum, convocatis
et presentibus coram ipso domino rege dominis Humberto electo Yercellensi, Philipono
de Languscho comite de Lomello, Simone de Colobiano. lohanne de Congarczio potestate Yercellen(si) et quam phu'ibus in magna quantitate melioMun et potentiorum dicte
civitatis et credenciariorum eiusdem populum et comune eiusdem civitatis representancium, ex parte ipsius domini regis per reverendum in Christo patrem dominum Papinianum Dei gratia episcopum Parmensem in presencia dicti domini regis et de ipsius
misericorditer ad
duas partes
30
voluntate extitit ab eisdem requisitum, quod pro pace facienda in civitate predicta eius-
bono statu ipsius terre et conservatione pacis ordinande

ad hoc, ut firmius teneatur et observetur, darent eidem domino
regi plenam generalem et liberam bayliam, potestatem et auctoritatem ordinandi et
disponendi de tota civitate eiusque districtu, ac super guerris et discordiis vertentibus
inter partes predictas et eorum sequaces et super dependentibus et emergentibus
ex eisdem sentenciandi et disponendi semel et pluries ad suam omniraodam volunque
et districtu et pro
territorio
per ipsum
divisi',
1277.
1) Cf.
dominum
a)
diversi
1.
Caccianotli
continentur ab
a.
882 ad
et
2.
'Summarium monumentorum omnium quae

a. 1441'
in
tahulario
municipii VerceUensis
Vercdl. 1868 pag. 260.
177*
Dec. u.
1412
1310.
Nr. 1277.
Qui predicti oinnes et singuli potestas, conscilium et cives responderunt libera-
tateni.
contraditione aliqua, quod ipsi volebant et placebat
liter et sine
rex haberet predictam auctoritatem,
posse et
baUiam
eis,
ordinandi
quod idem dominus

et
disponendi super
pace et omnimodo statu civitatis et civium ac districtus Vercellarum ad suam liberam

concedentes eidem domino regi nomine suo et omnium
et omnimodam voluntatem,
;.
aliorum civium ct habitantium dicte civitatis et districtus eiusdeni predictas potestatem auc-
Promitentes nominibus quibus supra eidem domino
toritatem et bayliam.
regi, [se] ratum,
gratum, firmum et stabile perpetuo habituros, quicquid per ipsum dorainum regem vel
alium eius nomine et mandato super predictis et ea tangentibus fuerit ordinatum.
Actum
bihbus
hoc apud Vercellis
est
dominis
Castone''
domo
in
Sancti Andree, presentibus viris venera-
lo
Papiniano episcopo Parmensi,
Mediolanensi,
archiepiscopo
Gerardo episcopo Basiliensi, Hugucione episcopo Novariensi, Amedeo comite Sabaudie,

Petro de Claromonte et magistro Henrico de Geldonia et phiribus aHis testibus ad
premissa voeatis et rogatis.
(2) Eodem anno, die et loco coram eisdem testibus Ricardns de Tizionibus, lacobus
de Bulgaro, lacobus de Tizionibus, Henricus de Tizionibus, Bonifacius de Sonamonte'',
Rolandus de Guidalardis, Ubertus de Bondonnis, Franciscus Zentoris, Delphinus de
Guiscardis, Symon de Zentoribus, Walinus de Tizionibus, Humbertus de Tizionibus,
Michael de Benivolis omnes
et singuli in presencia maiestatis ipsius
hoc specialiter constituti, interrogati et
requisiti
per ipsum
15
domini regis propter
dominum Parmensem
epi-
20
quod pro pace predicta facienda

et statu civitatis Vercellarum et districtus eiusdem in bono reformando ut supra ac
omnibus et singulis per dictum dominum regem peragendis, ut superius dictum est, et
disponendis ac ordinandis darent sibi plenam, generalem et liberam potestatem ordinandi
scopum nomine
et de
de
ac disponendi
tota
mandato
civitate
predicti domini regis,
et
eius
districtu,
prout
sibi
videbitur expedire,
ipsi
omnes et singuli unanimiter et concorditer ac voluntatibus suis spontaneis responderunt,

quod ipsi volebant et placebat eis, quod idem dominus rex haberet predictam auctoritatem, posse et bayliam ordinandi et disponendi super pace et omnimodo statu civitatis
et civiuni ac districtus Vercellarum ad suam liberam et omnimodam voluntatem. Concedentes eideni domino regi nomine suo et omnium aliorum civium et habitantium dicte
Promittentes
eivitatis et districtus eiusdem predictas auctoritatem, potestatem et bayham.
nominibus quibus supra eidem domino regi, se ratum, gratum et firmum et stabile perpetuo habituros, quicquid per ipsum domiiuun regem vel ahum eius nomine et mandato
25
ao
super premissis et ea tangentibus fuerit ordinatum.

Dec.
16.
(3)
Item anno
et indictione quibus supra, sextadeciraa die raensis
Decembris, pre-
sentibus dominis Balduino archiepiscopo Treverensi, Castoue'' archiepiscopc Mediolanensi,
episcopo Basiliensi, Aymone episcopo GebenHugucione cpiscopo Novariensi, Humberto electo

Vercelleusi
Amedeo comite Sabaudie, Guidone de Flandria, Walerano fratre dicti
domini regis, Manfredo marchione Saluciarum, Karolo'' comite Lavagnie*', Marovello
marchione Malespine et Philipono de Langusco comite de Lomello et pluribus aliis
fidedignis testibus ad premisa vocatis et rogatis.
Dictus dominus rex fecit convocari
coram presencia maiestatis sue nobiles et discretos Symonem Advocatum, [Franciseum Advocatum] de Colobiano, lacobum et Gothofredum de Cerridonia, Henricum
de Quinto, Petrura de Queregna, lorium de Gualdengo, Symonem de Balzola,
Papiniano
episcopo Parmensi, Gerardo
nensi, Henrico episcopo Trigentino,

,
Ricardum
12V7.
de
b)
Colobiano,
Crustone
8) excidisse videntur 1. 2.
1.
2.
lacobum
')
domini
Sonomoute
2.
Abbatis
'')
de
Cr.istone 1.2.
Arbore,
)
Karole
Humbertum
1.
2.
f)
filium
Lauagin.
2.
SUPPLEMEXTUM AD HEINEICI REGIS CONSTITUTIONES.
1310.
Nr. 1277. 1278.
1413
doniini Bonisenioris, Karolum de Arbore, Humbertum Pectinatum, Nicolaum de Clivolo,

Martinum de Montonario, Prevostum de Moxo, Petrum de Mortario, Robaldum de
Buronzio et Frederieum Cocorellam et Lafranchum Pectenatum.
Item Richardum
Tizonis. lorium Berloffam de Tizionibus. Galvagnum Tizonis, Delphinum Tizonis'", Ubertum Tizonis. lorium de Bulgarono, lorserium de Castellengo, Humbertum de Bondonnis,
Peti-um de Bondonnis, Roglerium de Bondonnis, Raynerium de Bondonnis, Rolandum
et Benefacium de Guidelardis, Bonifacium de Sonomonte, Kicholaum de Sonomonte,
Franciscum de Ast. Francescium Cagerolium Mafenm' et lohannem de la Mnta. Yercellinum de Ripis et Delphinum de Guiscardis. Quibus universis et singulis supradictis
comparentibus coram dicto domino rege. ipsi omnes et singuli promiserunt ipsi domino
regi per pacta expressa et sub obligatione omnium bonorum suorum et ad sancta Dei
euangeha iuraverunt corporaliter tacta. ea universa et singula, que idem dominus rex
super predictis omnibus et singulis et ea tangentibus ordinare, pronunciare. sententiare,
,
10
dcclarare et interponere vohicrit. semel et pluries attendere et facere firmiter et com15
omni exceptione postposita
plere,
remota.
et
Qui quidem dominus rex incuntinenti presentibus omnibus et singulis personis

ad pacem reducere ipsos et alios cives dicte civitatis
diutius discordantes tam regia potestate et auctoritate quam ex potestate sibi super hoc
(4)
suprascriptis, volens misericorditer
per dictos cives concessa pronuntiavit, precepit et

20
tur cap.
iit
supra pag. 446
Hec autem
(5)
lin.
38
ut inferius continetur: (seqtiun-
statuit,
sqq.).
ut premititur dictus dominus rex super discordiis predictorum ad
presens pronunciavit et statuit, retenta videlicet et reservata
sibi
omnimoda
potestate. ea
omnia et singula interpretandi, declarandi, supplendi et corrigendi ac super aliis, ubi.

quando et quocienscuraque voluerit pronunciandi et statuendi, prout viderit expedire.
25
Qui omnes
(6)
et .<<inguli cives suprascripti
audita
et
intelleeta
suprascripta dicti
domini regis sentencia, ipsam et omnia eius capitula sponte et gratanter acceptaverunt
Condonantes sibi et remitentes ad invicem omnes
et aprobaverunt et emologaverunt.
offensas, iniurias. restitutiones
ct
emendas predictas.
sese in signum pacis ad invicera
osculantes.
12:8.
30
REMISSIO BANNOEUM.
Statim sequitur nr. 1277.
(P. deest.)
decima octava mensis Decembr. in

episcopo Parmensi, Amedeo
comite Sabaudie, Gerardo episcopo Basiliensi et Berllione Raynor(e)-' potestate Vercellen.''
Prefatus dominus rex volens paci et quieti predictorum Vercellensium plenius et
omnia banna
solidius providere, auctoritate et potestate predictis rellaxavit
quibus
Item anno
capella
35
Bec. 18.
Cf. stipra nr. 490.
domus
quibus supra,
inditione
et
predicte.
die
dominis Papiniano
presentibus
suppositi forent hactenus a dicto

sive pro
predicta,
vel alia
40
omnesque
causa,
collectas seu
qui exulabant a civitate
talias
quomodocunque impositas
a penis et mulctis, quas huius-
Absolvens eos a predictis omnibus

incurrissent
et quibuslibet condampnationibus,
et
modi occaxionibus
propter hoc
citra cives predicti,
contumacia sive pro offensa sive pro contumacia magna vel parva
quacumque de
remixit eisdem.
tempore
latis vel
1277.
t)
Thizonis
1278.
a)
rayuof
statutis in eos.
1.
i)
Raiuof.
Mapheum
2.
2.
b) Vercella;^ 2.
sententiis
et
penis
1414

Actum anno, die et loco, quibus supra.
Ego autem Bernardus de Mercato de Yenna
Nr. 1278.
1311.
Bellicen. dyoces. sacrosancte
7!i.
Romane
notarius hiis omnibus presens fui et hanc
ecclesie ac sacri imperii auctoritate publicus
cartam manu propria
1310.
scripsi et subscripsi signotjue
meo
consueto signavi et
ti'adidi feli-
citer rogatus'.
SYNDICATUS CIVITATIS ALBINGANE.
1279.
1311.
Denuo conhdimus autographon, quod
2.
exstat Pisis in tahulario lioncioniano nr. 705.
dorso inscriptae adhuc legitur: Syndicatus ....
verhis tmius lineae
'Acta Henrici VIi:
Febr.
144
I,
nr. 97.
Edidit Bonaini
(P.
cleest.)
N.) In Christi nomine amen.
(S.
Dominus Bernabos de Grimaldis potestas civitatis Albingane in pleno et generali

conscilio cornu et campana more et loco solitis congregato voluntate et decreto infrascriptorum consciUariorum et ipsi cousiliarii auctoritate et decreto ipsius domini potestatis
fecerunt,
et ordinaverunt
constituerunt
Guillelmum Bellandum ipsos
et
discretos viros
quemlibet eorum
in
dominos Georgium Cepullam et

ita quod non sit melior
quod unus inceperit, alter prosequi valeat et finire, suos et

comunis
Albingane et omnium et singulorum civium" eiusdem
civitatis sindicos, auctores, procuratores et certos nuntios speciales ad comparendiim et
se presentandum vice et nomine eiusdem universitatis coram maiestate domini sui domini
occupantis
condictio
i&j
solidum,
et
et universitatis civitatis
Henrici
divina
Romanorum
gratia
recomendandum eidem
serenissimi
seque
et
dictam
eius
20
civitatem
ad prestandum fidelitatis debite sacramentum in omnibus

forme et omne sacramentum ab eis exactum in anisingulorum de ipsa universitate prestandum, et ad ordinandum
pro-
novo
capitulis
regis
et
et veteris fidelitatis
mam omnium et
mitendum et asecurandum plenarie de fodro
regali et de
omni stipendio per maiestatem
as
ad inpetrandum confirmationem privilegiorum et iurium concessorum civitati Albingane per predecessores dicti domini eorum et concessionem novorum
privilegiorum, si et quatenus placuerit dicte regie maiestati, et ad petendum et exigen-
regalem inponendo
dum omnes
et
omnia iura, que et quas contra dictum comune essent pcr aliquos
quod contra quoscunque'' tam in agendo quam in deffendendo possint
omnia facere et inpetrare, que in iudiciis vel extra exiguntur, scilicet citationes, dilaoccupata.
tio[n]es,
res et
Ita
30
recussationes, exceptiones, petitiones, responsiones, interrogationes, confessiones,
testium depoxitiones, instrumentorum productiones, interloqutiones, appellationes, renun-
conclusiones iudicum et auditorum inpetrationes, sacramentorum prestationes
ciationes,
et
omnia
et singula
vel extra.
Dantes
que occurrunt conpetenti ordine conscribenda seu facienda

et
concedentes eisdem sindicis
et cuihbet
eorum per
se
in iudicio
plenam
35
et
generalem
et largam bayliam et liberam administrationem in predictis et circa predicta

omnia alia, que quocunque modo occurrerent facienda, omnia et singula faciendi,
que ipsa universitas facere tota posset vel que aliquo modo syndicis mandari posset,
si omnia specificata essent.
Promitentes solempni stipulatione dictis syndicis et michi
et
notario infrascripto stipulanti et recipienti vice
et
nomine omnium, quorum
1278.
")
eequitur autkenticatio a. 1335. a duobus notariis Vercellensibus facta.
1279.
")
ciuumm
or.
'>)
quocienscunque
or.
interest vel
<

intcrerit seu interesse poterit, se firma et rata
per dictos eorum sindieos vel alterum eorum

in iudieio sive extra,
largam bayliam.
et
omnium bonorum dicte universitatis. De quibus

eorum liberam et generalem administrationem et
syndici et quilibet eorum admicti ad sindicatum
cuilibet
Et volentes
dicti
sindici
ipsi
et
quilibet
eorum michi notario infrascripto stipulanti nomine quo supra, iudicio scisti et iudicatum
solvi pro omnibus suis clausuhs, sub obligatione omnium bonorum suorum.
Pro quibus
eorum sindicis dicti dominus potestas et consciliarii auctoritate et decreto predicto
solempniter fideiusserunt et promisserunt michi notario infrascripto stipulanti nomine
quo supra, iudicatum solvi pro omnibus suis clausulis, sub obligatione et ypotecha
omnium bonorum dicte universitatis. Nomina consciliariorum sunt hec: dominus lohannes
Segnorandus abbas populi, Franciscus CepuIIa, lacobus de Lodano, Geronimus Usur(us),
Ogerius
li
Hi;,
perpetuo habituros omnia et singula. que

factum, gestum seu procuratum fuerit'
predictum et relevari ab omni honere satisdandi, promiserunt
10
Nr. 1279. 1280.
sub obligatione
obligandis dant eisdem

5
1311.
CepuIIa
xius,
.'',
.",
Petrus Cepulla
Amatus Bocherius, lohannes
notarius*",
Guillelmus Tortus, Fridericus
.*,
Bellotus, Franciscus
lohanninus de lustenote, Oddo Marchi-
Obertus Bocherius, Robaudus Ferrus, Thomas Baronis, Lucas Pizallus, Egidius
Mazarellus, Percivalis Percus, Franciscus Litardus,
Mannus
Balarius, Isicoloxius Isnardus,
Obertus Litardus, Oddo Cepulla. Mannus de lustenote, Manuel Cepulla, lacobus Balianus, Obertus Cepulla,
20
2.i
Semencia de Semenciis, Franciscus Rapallus, lacobus Semencia,
lacobus de Bernizono, Petrus Ayrandus, Guillelmus Bellandus, Conradus Pizallus, Antonius de lustenote, Maimel Bellandus, Thomas Aymericus, Guillelmus Ricius, lacobus
de Preilono, Thomasinus Litardus, Bonivinus Capeta, Lucas Cepulla, Raynaldus CepuIIa,
lacobus Maneserius, Oddo Rubeus, Guillelmus Maynerius, Albertus Ferarius, Franciscus
Dolerius, Stefanus Barclarius, Raffetus de lustenote, Franciscus Aygilenta, Oddo Rubeus
Moricius, Guillelmus Rocha, Yivaudus Contadus, Manfredus de Berenzono, lacobinus
de Palavena, Oddoardus Falatha. lohannes Franchus, Bernizoiius, Facius Barilis, Maimel
Franciscus de Lodano dominus Georgius
lohanninus CepuIIa
Usur(a) Saxus Ferrus
,
Cepulla, Guillelmus Ricardus, Conradinus de lustenote, Guillelmus Cenanus.
Actuni Albingane
30
in
capitulo,
armo
nativitatis
undecimo. indictione nona, die secunda Februarii.

de Pulio, Guillelmus Maneserius
Ego lacobus de Lodano

comunis Albingane
1280.
et
Domini millesimo trecenteximo
Testes Guillelmus lordana, Franciscus
Oddinus Zavantius
rogati.
auctoritate imperiali notarius rogatus fui et scripsi, nunc
scriba.
MANDATUM ADVOCATO
PrvOYINCIALI
MISSUM.
131L
nr.
Mait. 13.
Mepetinms ediiionem nosfram, quam iam olim paravimtis 'Neues Arehiv' XXIII, 47
21 ex autographo tabulnrii secreti domus rcgiac Bawaricac. Supersunt vestigia sigiUi
secreti cerae
Cf.
ruhrae dorso impressi.
supra nr. 061
1279.
<^)
ita
c.
^)
ct
(P. deest.)
736.
evaiiidinn or.
e)
incerlum or.
SUPPLEMENTUM AD HEmRICI REGIS CONSTITUTIONES.
1416
rex semper augustus
Heinricus Dei graeia Romanoruni
1311.
Nr. 1280.1281.
nobili
viro
Greorg(io)
graciam suani et omne bonum.

comiti Veldenc(ie) advocato provinciali, fideli suo dilecto
Sybot(onem) Spirensem
venerabilem
per
quod
audienciam,
Ad nostram pervenit
regiminis instituta, de*
tui
aliquibus
locis
sint
in
episcopum nova et iniqua thelonea
quo plurimum admiramur
et specialiter pro eo, cur talia iilicita institui paciaris.
circa fidelitati tue precipimus et
iniusta
omnino
Quo-
mandamus, quatinus huiusmodi thelonea seu pedagia
facias removeri.
Dat. Mediolani,
III. Id. Marcii,
regni nostri anno tercio.
SYNDICATUS COMITUM DE
GANGALANDIS.
1281.
1311.
Inedifuni descripsimus
lul. 20.
ex eisdem ProtocoUis,
iam supra ad
qtine
nr. 1273.
1274
edendos adhihuimus.
Cf.
(P. deest.)
supra nr. 1029.

Regnante excellentissimo principe domino Henrigho Dei gratia serenissimo Romanorum imperatore semper augusto. Ex hoc publico instrumento omnibus pateat evidenter, quod dominus Pigellus condam domini Corsi, Lapus condam domini lacobi pro
se et gestorio nomine pro Pero condam domini Alberti, Curradus et Loctus gcrmani
condam domini Pollini, Patius condam domini Tondellini, Nerius condam Dadi pro se
et
Lapo
eius
germano
Gangalandi, pro se
landi
et
ipsis
simul et insolidum
fecerunt,
constitucrunt
et
ordinaverunt eorum
et
cuiusque
ad iurandum sua precepta

et ad observandum et promictendum et observari et promicti'' faciendum in omnibus et
per omnia, prout sue domini imperatoris voluntatis arbitrio videbitur convenire. Et ad
conpromittendum et conpromissum faciendum in ipsum dominum imperatorem vcl eius
Romanorum imperatore semper augusto
vicarium et ad illam
penam
et penas,
*) seqidhir
1281.
a)
pro
spatinm unius
comitibus
liiterae
js
ct
30
quas ipse dominus imperator voluerit ordinare.
Et etiam ad prestandum per dictum sindicum et procuratorem pro eis et eorum nomine
quodlibet genus sacramenti fidelitatis, quod ipsi domino imperatori videbitur convenire.
Et ad petendum pro eis coram ipso domino imperatore eorum privilegia confirmari,
que eorum antiqui actenus habuerunt contra homines et personas de Gangalandi eorum
fideles et alios, et ad petendum nova privilegia eis concedi, prout ipsi sindieo et proEt ad omnia
curatori videbitur petere convenire et imperatorie maiestati concedere.
alia et singula facienda, promictenda et obedienda, secundiim quod ipsi domino imperatori placuerit et videbitur expedire.
Et ad renumptiandum et ad ipsos comites et
eorum heredes et bona presentia et futura obligandum, prout ipsius domini imperatoris
1280.
2o
Marianus condani domini Lapi, qui omnes sunt comites de

et pro omnibus aliis eorum consortibus et comitibus de Ganga-
eorum sindicum et procuratorem Gerium condam Dadi suprascripti eorum consortem et

comitem presentem et recipientem ad conparendum et se personaliter presentandum pro
predictis comitibus-' coram suprascripto excellentissimo principe domino H(enrico) Dei
gratia serenissimo
15
erasum
supra lineam add.
c.
or.
^)
observari
c.
35
40
SUPPLEMENTLM AD HEINRICI REGIS COXSTITUTIONES.
1311.
Nr. 1281. 1282.
1417
Dantes et concedentes predicti eomites dicto eorum sindico et proplenum. liberuni, generale et speciale mandatum et plenam ct generalem adrainistrationem. in quibus generale mandatum requii-itur, et etiam specialem, in quantum
speciale requireretur.
Et prom(ittcutes) predicti comites pro se ipsis et ut dictum est
placiierit voluntati.
curatori
tamquam
publice persone stipulanti et recipienti nomine et

domino imperatori se rata et firma perpetuo habituros
et observaturos omnia. quecunque per predictum sindicum et procuratorem acta, promissa et gesta fuerint ac etiam procui-ata, et quod omni tempore facto vel verbo et
modo quocunque alio contra non venient vel facient vel contra ea. que per predictum
michi notario intrascripto
vice domini imperatoris et ipsi
10
sindicum ct procuratorem facta fuerint in premissis vel circha premissa, sub obligatione
et
ypothcca omnium eorum bonorum ct heredum prescntium
et
futurorum stipulatione
promissa.
heC
Acta sunt
[omnia] Pisis in via publica ante
domum, quam
suprascriptus Gerius
Yschiam, presentibus Peti'o condam Rugerii de suprascripta cappeUa et Grifaccio condam Neri Bonomini et Guarnerio
notario fiho Xeri, qui sunt de Florentia, testibus ad hec rogatis et vocatis.
Sub anno
incarnationis dominice MCCCXII. indic. YIIII. die XX. mensis lulii.
sindicus habitat, positam in cappella Sancti Petri ad''

16
RECEPTIO CASTRENSIS.
1282. 1283.
1311.
22.-1313.
SCRIPTUJI BEGIS.
1282.
20
lul.
dmuo
Autograplwn (abulariiVimlobattemis
sigillum
Peiulet
praefectus.
schen Vereins im
fdis
1311. lul. 22.
confoTi bmivolenter
Editum
sericis.
lan. 25.
est 'Erster
Oberdonau-Kreise 1833' (Augsburg 1836) pag. 71 nr.
Beg. Heinr. 413.

S5
eidem tabulario
8.
Bohmer,
(P. deest.)
Romanorum
rcx
semper augustus
Levamus
iussit
JaJiresbericM des histon-
universis sacri
Romani
in circuitu oculos nostros et attente
conspicimus singulorum nobis obse-
que ex rependio nostre largitatis in ipsis propagari possint ad alios

devotionis exempla, et ad illos munificentie nostre dextiam libenter extendimus, quos
M maiora nostro culmini iugiter impendisse effectu prosequente palpamus. Considerantes
igitur fructuosa ct fidelia servicia. que strenuus vir Diethegno de Kastol fidelis noster
quentium merita
et
Bohemie primogenito et principi nostro

quodque propter hoc plura dampna sustinuit
dilectus nobis et imperio ac illustri lohanni rcgi
karissimo exhibuit et exhibet incessanter,
et debita contraxit. que pro nobis et imperio solvit de suo et adhuc solvere opoi-tebit,
propter quod volentes eidem de huiusmodi dampnis et debitis satisfacere, ut tenemur,
Propterea ut eundcm Diethesibi quadringentas marcas argenti duximus largiendas.
et imperio fortius astringamus, ipsum similiter in nostrum et imperii
castrensem apud castrum Ravensburg duximus conquircndum, dantes et donantes eidem
quadringentas marcas argenti pro castrensi feodo, sic quod eadem pecunia habita ipsam
genum nobis
convertat
1281.
LL.
in possessiones,
c)
hec
delet.
CONSTlTCnOXES
c.
IV.
quas ipse et heredes

*)
super de
delet.
sui inantea
pro castrensi feodo retine-
c.
178
SUPPLEMENTUM AD HEINRICrREGIS CONSTITUTIONES.
1418
Nr. 1282.83.
1313.
1311.
bunt, coiicedeiites eciam eidem et tradoiite.s uiiam mansioiiem in castio predicto Kavcnsburg. in qua ad deserviendum nobis castrense feodum comode possit ct valeat resi-
Verum
dere.
quia dictam pecuniam paratam non habuimus, prefato Diethegnoni
predictis octingentis marcis argenti comitatum nostrum in Cil

viro
Rudolpho comite de Monteforti,
videlicet
castrum Cil
pro
emptum a quondam nobili

cum universis et singulis
attinentiis, pertinentiis, iuribus et utilitatibus suis obligavimus et presentibus obligamus
tenendum, utendum
tam diu
et
pacifice
per nos vel successores nostros

fuerit satisfactum,
in
possidendum, quousque
sibi vel
heredibus
suis
iniperio de dictis octingcntis marcis argenti plenarie
perceptis medio tempore, que sibi de regali
donamus munificencia,
sortem minime computandis. Vohmius ctiam et de gracia speciali concodimus, quod

tani in prefato eastrensi feodo quam in ipsa donatione octingentarum marcarum et obh-
in
lo
gacione pro eisdem facta eidem Diethegeno sui heredes tam descendentes si habuerit
quam coUaterales et specialiter strenui viri Conradus et Waltherus de Castello fratres
ipsius, qui dicti servicii participes fuerant, sibi succedant et
quam ipsum
feodum
castrense
penitus revocatis ^
cessimus,
prefatum Diethegenum
ad eos tam ipsa obligacio
quas super eodem antea con- u
se extendant aliis litteris,
obhgacione ac concessione
castrensis feodi, quas ex eerta scientia et ad utilitatem nostram ct imperii fecimus,
impediant vel perturbent, sed ipsum et heredes suos permittant eisdem

quiete,
si
ut
Universis et singulis precipientes firmiter et districte,
et suos heredes in predictis donacione,
non
pacifice et
uti
In cuius rei testimonium presentcs
nostram indignacionem vohierint evitare.
20
maiestatis nostre sigillo iussimus communiri.
Datum
in castris ante
Brixiam, XI. Kal. Augusti, anno Domini millesinio trecen-
tesimo undecimo, regni vero nostri anno tercio.
1383.
LITTERAE CONSENSUS.
Antograplion eiusdem tabularii denuo collatum

menibranaceo.
Editum
est
*i
1313. Ian.25.
Pendet
est.
laesmn loro
sigilliim
'Erster Jalireshericht'' pag. 72 nr. 9 et ajnid
Kopp
der eidgenossischen Bibide' IV, 1 pag. 347 nr. 7b.
as
'Geschichte
(P. deest.)
Heinricus Dei gratia sancte Coloniensis ecclesie archiepiscopus sacri imperii per
YtaHam
arcbicancellarius universis presencium inspectoribus noticiam subscriptorum
cum
sahite.
30
Cum
gratia
serenissimus dominus noster dominus Heinricus
imperator strennuo viro Dyetegnoni de CasteHo
exigentibus,
quo
Cyl cum comitatu

tinenciis
et
sibi
et
sacro
Romano
militi
meritis
rex,
et
nunc Dei
scrviciis
in
instrumentis obligacionum
netur^, pro octingentis marcis argenti
vocem
nomine seu
in electione
suis
impcrio sepius exhibuit fructuose, castrum
oppido dicto Liutkilch uf der hayde cum omnibus iuribus
eorum, prout
princeps imperii, qui
Romanorum
in
et per-
supcr hoc confectis plonius conti-
titulo pignoris obhgarit,
Romanorum
nos
regis habere dinoscimur et obti-
damus consensum pariter et

favorem ipsamque obligationem ratificamus et presentis scripti patrocinio confirmamus.
In
cuius rei testimonium presentes nostri sigilH munimine tradidimus roboratas.
nere,
predicte obligationi,
Datum
1)
Quae
sicut
rito
facta est,
Nftrenberch, anno Domini millesimo

servatae
non
.sxnt.
35
tamquam
nostrura
CCCXIII, VIII. Kalen. Fcbruar.
40
SUPPLE.MENTUM AD HEINRICI REGIS CONSTITUTIONES.
1311.
JDescripsiiints
sigilli
Nr. 1284. 1285.
1419
RATIFICATIO TRANSLATIONIS.
1284.
Signatum
1311.
atitograplion
est 'Kaiserselelt
tahuJarii
Aug. 25.
fragmcnta Joro membranacco.
regni
generalis
Nachtrag' nr. 180
In
\.
verso
Bawarici hucusque ineditum.

nihil exaratum est.
Pendent
BoJimer, Beg. Heinr. 418.
(P. deest.)

aniversis sacri Romani
ad quos presentes pervenerint
Heinrieus Dei gratia

imperii fidelibus,
Favor
religionis exigit, ut
quod a nostra clementia pie
petitur, benignius admitta-
Eapropter dovotis peticionibus Hadmari dilecti notarii nostri favorabiliter inclinati.

aream sitam in oppido nostro "Windesheim quondam loselini ludei, quam eidera Had-
tur.
10
maro donavimus ab omni exactione liberam
et
immunem, ipsam cum
pertinentiis suis
et usibus quibuslibet in devotos ac dilectos nostros fideles rcligiosos viros fratrem
rieum abbatem
et
dyoc, quos pre

15
Hein-
conventuni monasterii in Halsbrunnc ordinis Cysterciensis Eysteten.
ceteris
favore prosequimur speciali,
presentes proprictatis titulo possidendam necnon
pure ac libere transferimus per
translationem in ipsos religiosos per
Hadmarum factam ad instar dive recordationis quondam Alberti Romanorum

semper augusti predecessoris nostri ^ presentibus innovamus, ratificamus et ex certa
scientia approbamus.
Ita quod iideni religiosi dominio aree predicte pro edificiis inibi
construendis perpetuo libere gaudeant et nullis stiuris, serviciis, precariis seu exactionibus occasione predicte aree seu edificiorum in eadem inantea erigendorum ullo umquam
tempore pregraventur, sed possessione semper utantur pacifica et quieta. Nulli ergo
hominum liceat hanc paginam nostre donationis. translationis seu approbationis infringere vel ei ausu temerario contraire. Quicunque vero contrarium fecerit, indignationem
predictum
regis
2u
potestatis regie se noverit incurrisse.

25
Dat. in castris ante Brixiani in partibus Lombardie, octavo Kalen. Septembr., anno
Domini millesimo CCCXI, indictione uona, regni vcro nostri anno tercio.
1285.
lUDICIUM SUPER BOOTS REBELLIUM

IN COMITATU MEDIOLANENSL
1311.
30
Sept. 17.
Eepetimus editionem, qitam ex aittograpJto tahnJarii rcgii MedioJancnsis 'FoiuJo di

Pergamenc del Monastero di S. SiinpJiciano' in media parte vaide corroso nuperrime instattravit G. Biscaro 'ArcJiivio storico LomJiardo. Scrie IV, VoJ. VII (Anno 34.
1907) p(uj. 313 sqq., dissertatione fusissima adiecta, cui tituJiis: 'Benzo da AJessandria e
reJigione,
giudizi contro
riJjeJJi
deJV iinpero
a Miiano
neJ
131T
(J. c.
pag. 281 sqq.)

(P. deest.)
35
1)
Scriptum
regis AUierii
sermtnm non
est.
178*
1420
Nr. 1285.
1311.
In noniine Domini.
Cuius tenor
Super
sept.6.
est:
tallis
Millesimo trecentesimo undecimo, die

dominus Cionus Bellaste de Pistorio iudex
Lune
sexto Septembris, indictione decima,
bonorum banitorum
comitatu Mediolani
ot
condempna-
per serenissimum
principem
torum lese maiestatis in
semper
augustum
[questio]nem
dominum Heinricum Dei gratia Romanorum regem
vertentem inter dictum iudicem nomine dicti domini regis et fisci ex una parte et
sindieario nomine ipsorum ex altera
Petrum de Coyro qui dicitur sindicus et
crimine lexe
pro terris et possessionibus que fucrunt Franzolli Legate banniti pro
dicto iudici, utrum fructus et proventus ipsarum terrarum et possesmaiestatis
civitate
et
sionum spectent et pertineant camere
que
inductis
partis
coram
fisci
iudice
ipso
seu
dicti
domini regis, an dietus
inducendis et hoc de voluntate partium ego
et
Beltramini Arzoni iurisAlexandria notarius et offitialis dicti iudicis

periti, qui vidit tenorem dicte commissionis et instrumentum unum permutationis factum in
millesimo trecentesimo undecimo, die M[crcurii] septimo mensis Aprilis, per Iac[obinum]
Bentius de
lo
utrius-
Apr.
7.
Ingrexi de Dotto porte
Cumane
contrate dc Terramara notarium.
is
In qua permutatione
decumanorum Mediolani dederunt in permutationem

de Venzago infradictas terras et sedimen et omnes alias
Leonino filio quondam
canonica decumanorum habet et habere videterras et possessiones, quas et quod dicta
Sedimen est istud, videllicet m
tur in loco et territorio de Cerro prope Mellegnianum.
canonici et capitulum dicte ecclesie
sedimen unum cum hedificiis etc. Terre sunt iste etc. Item predicti canonici predicto nomine et modo dare et solvere debent et tenentur dicto Leonino in denariis
numeratis libras ducentum viginti tertioUorum pro iuncta etc. Ex quibus confessus fuit
dictis canonicis et capitulo pecias duas
recepisse libras viginti tertiollorum
|
terre iacentibus in territorio loci de Dergano,
quarum
Lantaxii
et
parte
domini
prima
est vinea, ubi dicitur
et
parte Anselmi
in
Andree de Moduetia
fratris
ad
35
a sero domini Gabrii de la Cruce
Cass
monasterii
ubi dicitur in
prato
monte domini
spino, cui coheret a mane via,
quibus
duabus petiis
id
circa.
De
vel
Albrici de Carcano et in parte domini
venditionem
Petri
Legate
terre una cum quadam alia etc. Franzollus filius quondam
per
lacobinum
fecerat dicto Leonino, ut [patet] per instrumentum illius venditionis traditum
via, a
a meridie monasterii Lantaxii. a sero
30
Petegatiam porte Cumane notarium anno proximo
1310.
preterito, die vigesimo octavo
Martii,
|
Mart. 28.
instrumentum dicte venditionis

facte per predictum Franzollum supradicto Leonino de istis terris ut supra. Et item aliud
instrumentum per mutationis traditum millesimo trecentesimo undecimo. die Mercurii septimo Aprillis, per predictum lacobinum dc Dotto notarium. In qua permutatione Guifreprout
Apr.
7.
in
instrumento dicte permutationis
dinus Pinctor
fit
mentio,
et
hedefitiis et curte et area et
dedit dictis canonicis et capitulo sedimen
cassina cupata et torculara et cameras et puteo et brollio sive orto
Quod hospitium
dicitur
pegora
foris, cui
coheret a
mane
et tinis ct navazia etc.
lectus fiuminis Passellii, a meridie petia
de Ricardis de Cixano et nepotum, a sero strata
sediminis tertia parte prestatur fictum de soldis
decem
35
tertiollorum
que
super cuius w
foris,
omni anno
Cumane
Guillel-
ubi
Item petiam uiiam carapi
mino de Cuxano.
Dondei
domini
meridie
a
dicitur ad Buschaliollam, cui coheret a mane strata Cumana,
de Pusterlla, a sero domini Beltrami dc Casate, a monte monasterii Oroni et in parte
heredum quondam Goenzii de Zobio et est perticc viginti novem. De quibus hospitio
et petia terre Franzollus Legata venditionem fecerat Beltramino Pani recipienti
partem dicti Guifredi per instrumentum traditum per lacobinum Pctegatiam
prediete porte
foris,
[
Miit'2'8
"otarium anno proxime preterito, dic Sabbati vigesimo
mento
iUius
permutationis
Predicti
runt dicto Guifredo in permutationem
omnes
vero
terras
octavo Martii, prout in instru-
canonici
et
capitulum
et possessiones
cultas
.... dede|
et
incultas
50
SUPPLE.MENTUM AD HEINRICI REGIS CONSTITCTIONES.

et iura eorumdeni, quas et
nomine
habent et habere videntur de
capitulum diete canonice et ipsa canonica
et
suprascripto nomine
eis
N21
Nr. 1285.
1311.
seu ipsi canonice pertinent
et
mensuram Laude.
Franzollum Leregatam predicto
spectant in loco et territorio de Quartilliano .... viginti quatuor ad
Et item instrumentum venditionis facte per predictum

predicto sedimine et petiis terre et aliis in dicta venditione contentis
Beltramo
anno
currente
millesimo trecentesimo decimo, die vigesimo
traditum
et notarium
instrumentum
parabulle et licentie date predictis canonicis et capitulo
predictum. Et
|
cumanorum Mediohmi
ecclesie de
Mediolanensis,
10
de
qua
licentia
faciendi
fit
permutationem predictam
mentio
quodam instrumento
in
[archiepiscojpi
tradito
millesimo
trecentesimo undecimo. septimo Aprillis, per lacobinum de Dotto notariura, et instru-
mentum
Apr.
?.
dominum presbiterum Lafranchum Tanzium et Franzium de Aliate et Thomaxium de Lixigniollo et Nigronem Preallonum canonicos dicte
canonice decumanorum, suo nomine et capituH dicte canonice, in Aregollum de
Pubiga et Zanellum Paganum de petia una campi iacentem foris de porta Cumana,
ubi dicitur ad Carariam, a mane strata Cumana etc. et est pertice viginti novem
investiture
per
facte
15
ad certum fictum fatiendum etc, ti-aditum millesimo trecentesimo undecimo, vigesim0.Mai.2e.

per lacobinum dictum Picardum de Fenegroe notarium
millesimo
trecentesimo undecimo, die decimo nouo Februarii, extracte ab imbriviaturis Benadotti Febr. 19.
de Lonate notarii, in qua continetur quod dictus Franzollus
domino Dondeo de
Pusterlla porte Ticinensis de sedimine uno cum hedifitiis et curtis duobus et puteo
iacente iu burgo porte Cumane de foris in burgo
Simplitiani, cui coheret
ad supertotum a mane Brayde monasterii Sancti Simpliciani, a meridie Guilelmi
de Fagniano, a sero strata, a monte dicti monasterii. Super quo sedimine ....
fictum ad Hbellum annuatim dictum monasterium Sancti Simplitiani sohlorum viginti
duos tertiollorum vel id circa.
Item de sedimine uno cum hedificiis etc.
et de
certis terris in dicta donatione contentis.
Et qui vidit tenorem banni dati dicto Franzollo Legate de maleficio et lesa maiestate etc, prout in ipso banno continetur dato
millesimo trecentesimo undecimo, indictione nona, die triginta mensis Madii, ut pattet iiai. 30.
per scripturam subscriptam per Bentium notarium et officialem domini Cioni de Pistorio
et dicti
iudicis et exactoris bonorum bannitorum pro dicto domino rege mandato ipsius
qui
vidit et
Leonini de Manzago et Guifredini Pinctoris, que dixerunt coram ipso iudice et
audivit omnia ea et singula, que hostendi, dici et alegari voluerunt coram eo et diligenter
dehberationem et examinationem habuit super predictis ot quoHbet predictorum, Christi
octavo Madii,
20
25
30
terrarum et possessionum, que fuerunt
nomine invocato
35
pertinent predictis archipresbitero et canonicis et non camere
Ego Paganinus Canutus ....
suprascripti
domini
dicti
fisci
FranzolH, spectant et
seu
Beltramini
dicti
domini regis.
Arzoiii
iurisperiti
anno currente MCCCXI, indictione X, die Veneris XVII. mcnsis Septembris.

Unde dictus Cionus iudex ut supra secutus consiHum dicti domini Beltramini. cui dicta
quesfio comissa fuit per ipsum dominum iudicem ut supra, presente presbitero Ardico canosedendo pro tribunaUi pronico et sindico dicte ecclesie seu canonice documanorum
scripsi
nuntiavit et sententiavit in
Actum Mediolani
baris,
presentibus
in
omnibus
domo
testibus
et per omnia, prout in dicto consiHo plenius continetur.
R[omana] .... Gamdomino Guietto Capono fiho quondam
habitationis dicti iudicis in porta
vocatis
et
rogatis
domini lacobi porte Cumane, domino Albertono filio quondam domini PrincivaUis
porte Ticinensis et RizardeHo fiHo domini OHverii de Puteo porte Cumane.
iudicis ad predicta hiis omnibus
(S. N.) Ego Bencius de Alexandria imperiaH
interfui et rogatus tradidi et
ad scribendum exhibui
infra[scripto] notario et
Ego RizardoHus fihus domini OHverii de Puteo

porte Cumane iussu suprascripti notarii scripsi.
(S.
N.)
notarius
me
subscripsi.
Mediolani
sept. 17.
1
1422
1286.
1311.
Nr. 1286. 1287.
SYNDICATUS EXTRINSECORUM
LUCANORUM.
1311.
Oct. 7.
Inedifum descnpsinnis ex eisdem Protocollis, qtiae iam siipra ad nr. 1273. 1274.
(P- deesi.)
edendos adhihuimus.

Regnante excellentissimo principe domino Henrigho Dei gratia serenissimo RomaCuntis presentem paginam legentibus pateat evidenter,
iiornni rege semper augusto.
Boscho
Pinus
de
de Fundo capitaneus partis totius universitatis exiti(luod dominus
tiorum de Luca fidelium et devotorum Romani imporii tam pro se ipsis quam etiam
capit(aneatu8) nomine pro ipsa parte et universitate de consilio et voluntate sui consilii
et eius consiliariorum et dicte pards videlicet (nomina quae seqiiuntur omisimus) ct
ipsi
idem
cum
consiliarii
dicte
universitatis
partis
et vohnitate predicti capitanei vice
consilio
lo
et noniine totius
de Luca, qui sunt intus et extra civitatem, pro quibus de
rato promiserunt sub obligatione
suorum bonorum
et
heredum, fecerunt. constituerunt.
is
ordinaverunt et creaverunt veros sindicos procuratores, actores et certos et speciales

numptios dominum lohannem Parghie, dominum Bendinum de Martinis et dominum
Terium de Ant(erminellis) presentes et recipientes et quemhbet eorum in solidum, ita

quod occupantis non sit potior condictio et quod per alterum ipsorum inceptum fuerit,
per alium possit prosequi et finiri. ad comparendum et se personaHter presentandum
coram excellentissimo principe domino H(enrico) Dei gratia serenissimo Ronianorum
rege semper augusto etc, ut supra in alio sindicatu^ per omnia continetur.
Acta sunt hec omnia Pisis in ecclesia Sancti Sixti, presentibus Pone domini Bandini, Franchuccio Berlinguccii et Andrea condam Fihppi, qui sunt de Pistorio, testibus
ad hec vocatis et rogatis. Sub anno et indictione suprascriptis, die VII. Octubris. secun-
dum cursum
Pisane
1287.
SCRIPTUM CUIUSDAM PONTIFICI

DIRECTUM.
Dec.)
Repetimus editionem, quam ex autographo chartaeeo tabtdarii regii Barcinonensis

('Archivo general de la Corona de Aragon) 'Cartas rcales diplomaticas' (= CRD) ad
11330 signato nuperrime paravit Henrictis Finlce 'Acta Aragonensia'

ea quae de tenipore atque eo qui misit l. c. adnotata sunt.
Cf. supra nr. 12.52 cap. 4 et l. c. I, 278 nr. 104.
I,
279
nr. 195.
(P. deest.)
3.s
Hiis diebus dixit michi dominus rex

vidistis
Supra
Romanorum
ambassatores, qui ad nos ex parte
ex parte sua presentantes ipsum
30
Cf.
Pater sanctissime!
1)
25
civitatis.
(1311.
'Vos
20
et
nr. 1281, pag. 1416 Un. 27sqq.
ea que secuntur:
.
regis Frederici venerunt, nobis
bona sua omnia ad nostre beneplacita
voluntatis.
SUPPLEMENTUM AD HEIXRICI KEGIS CONTITUTrONES.
1311.
i:Jl-2.
1423
Nr. 1-287. 128.
Et hec dixinuis vobis in principio advcntus sui. Verum quia niultas collaciones atquo
locuciones nobiscum habuerunt, ad quas nolebant vos, ut nobis visum fuit, interesse,
idcirco vos
ad predicta non vocavimus, sed quod in effectu factum est cum eis, vos
videlicet quod ipsi quantum potuerunt per vias et modos quibus valu-
latere nohinuis,
erunt
nisi
sunt ex parte predicti regis habere filiam nostram pro eiusdem regis Frederici
in uxorem multaque alia circa hec offerentes.

Nostra vei-o responsio fuit ista:
Quod dominus noster summus pontifex iam dictam filiam habebat in manu sua et
filio
tractaverat et traetabat de coniunccione
eiusdeni
facienda
cum
filio
regis Sicilie,
quod quasi iam expeditum reputabanuis.

10
Et quam diu dictum negocium esset

domini pape, interim aliud respondere non possemus"."
Et sic ab eo ut dixit recesserunt.
LITTERAE AMBASIATORUM REGT
1288. (764aJ
ARAGONUM
(1312.)
Mart. 31.
App. gen.
vestigia adsunt.
Al molt
Cf. notas
alt
et
l.
c.
(P. deest.)
additas.
molt poderos senyor en Jacme per
la gracia
en P. Boyl e en G. Olomar, humils servidors vostres
etc.
20
MISSAE.
Repefimus editionem, quani ex autographo chartaceo tahularii regii Barcinonensis

nr. 24 (cf. supra ad nr. 1287) paravit FinJce l. c. I, 286 nr. 201. Sigilli
15
CRD
manu
in
de
Deu
dArago
rey
besan vostres peus et
vostres mans.
Senyor, nos
comanam en
la vostra gracia.
nent cosa, que vos, senyor, sapiats lo fet dins
que a nos es
estat
recomtat
Pergo, scnyor, cor entenem esser covi-
scrit,
per un amich vostre,
significam a la vostra altea, segons
quins ho ha comtat axi
com per
cosa vera et en que dubtar no devets: Es assaber, quel rey Robert, pega ha, trames
25
en Johan son frare ab companya en
de Sent Augel
Roma,
lo
del seu coronament,
Roma
35
^,
que aQo feya
de Eoma,
lo
Roma,
de
Roma.
qual reebe a sa
con
que enteses, quel

ell
lo
dit
dit
ma
en Johan
lo
loch
fo
en
en Johan ab aquella
a honor et a servey del emperador et
Eaxi matex scrisch
daquest ajustament ne de neguna altra cosa, que
ell
fes,
al
papa, quo nos dubtas
que tot ho feya a honor et
tramesa al emperador fo
dit en Johan estan en Roma feu dir per
papa per lemperador.
aquelles de son conscU an Xarra de la Colona, que li liuras una forga que ell tenia
sobrel pont de Tibre et que li fes liurar una altra for<;a. que tenia P. de SabeUa son
cunyat, les quals forges et aquelles altres, que tenia ja lo dit en Johan, son los meylors
de tota la ciutat de Roma. E el dit en Xarra respos, que ell no sabia, quel dit en
Johan fos regidor dc la ciutat ne senador nc de altra guisa ell no era son vassall. Per
que ell no veya raho, que eli li degues liurar les sues forges. E feta aquesta resposta
enviada
al
Et aquella
Enapres lo
letra desus dita
ea quae narrat Nicolaus Botrontinensis (ed. Heyck pag. 49): quod dominus rex Romanorum
eum et de adventu suo multum gaudebat, cum frater suus rex Robertus ipsum misisset ad
honoraudum eum in sua coronatioue, prout iu litteris, fjuas dictus dominus rex Robertus domino regi
Romanorum illis diebus miserat, plenius continebatur. FINKE.
1)
40
et
que devia haver.
a servey dela esgleya de
.-
la ciutat
la ciutat
rey Robert scrisch al emperador
gent eren venguts en
30
de
et altres forces
salutabat
C/'.
SUPPLEMENTUM AD ALBERTI KEGIS CONSTITUTIONES.
1424
en Johan altra vegada trames
lo dit
si pogiies.
les defendria,
li
podia, e ab lespaa en
si
que
adir,
en Xarra respos, que
el dit
li
retes,
no, que les tengues,
si
prenia aquesta paraula derrera e que
ell
lama
les
Nr. 1288.
1312.
les perdria, si a
perdre les havia.
en Johan planament et ab blanes paraules feu lo pregar, que

en Xarra dix, que no faria, que les paraules primeres tenia
ell
Depuys
ell
H retes
ell
per un desaffiament.
les forQ.es, e
s
Apres daQo com en Loys de Savoya, qui es senador per lemperador en Roma, agues
comanat son loch a un altre, aquell fo corrumpit per diners e liura a la part del rey
Robert
mudar
com
lo Capitoli e
lo
senador volch tornar
al Capitoli,
noli acuyliren, ans
hac a
auditori en lo loch, qui es dit Sent Apostol, axi que aquells dela part del rey
Robert, qui tenien
Capitoli, dixercn,
lo
quel
dela sua part e quells noy acuyliren nuyl
cubert a ago.
en Loys
dit
hom
era aqui per lemperador et
del emperador,
en Loys feu ho saber al emperador,
el dit
si
qui
quel fet fo ja des-
en Genova.
era
lemperador feu ho saber al papa per sos missatges, que mostrassen lo fet al papa, en
qual manera lo rey Robert embargava lemperador, qui feya ab auctoritat de la esgleya
tot go que feya e quel papa quey preses consell axi quel papa ja per ses Ictres manava, quel Capitoli fos liurat al dit en Loys senador, e all pobble, que li obeyssen e
aldit en Johan, que sen exis. Mas abans, que aquestes letres fossen espagades, lo rey
Robert tremes
lo
^pl
lo
^LI
^Pi
15
senescal de Proenca al princep son frare, qui era en la cort del papa,
al papa dels greuges, que lemperador

que fees en guisa, que en Johan no isques de Roma nel senador hi
romases, que si lemperador havia poder en Roma, ell sens remey havia perdut lo
regne tantost, e que pregas lo rey de Franca, que el que preses aquest fet e que no
guardas a aquest punt, si ell havia fet alguna cosa, qui li desplagues, cor ell era de
quel princep mostras al rey de Franâ es clamas

li
havia
fets,
s[a] sanch e ell regne de Sicilia havia ell e son linyatge per ajuda dela casa de Franga.
Aquestes rahons posaren lo princep e el senescal de Proenâ davfint lo rey de Franâ
e son consell a Leo e posaren en YT articles los greuges, quel rey Robert havia reebuts
20
25
del emperador:
'Lo primer que con lemperador tenia assetgada la ciutat de Brixa, no sofferia,
que seynera a seynal del rey Robert fos en la host de fora.

Laltre que lemperador havia fetes trencar cartes de covinenges e de confederacions,
qui eren entrel rey Robert e la ciutat dAst.'
Lo tercer que una statua, qiii era en la ciutat de Plasenâ en memoria del rey
30
Karles, avi del rey Robert, havia feta remoure de la dita ciutat lemperador.
Lo
quart
que cartes de covinenges
Karles, pare del rey Robert,
publicament en
Lo
e
quint
la plaâ
de confederations, qui
eren
entrel
rey
corau de Genoua, havia fetes cremar lemperador
el
35
de Genoua.
que lemperador havia contracta amistat
ab alguns altres contra tot hom.

Lo VI que li havia mes senador en
'^
Roma
de
e affinitat
la
ab
lo
rey Frederich
casa de Savoya.
quell havia
per enamichs capitals.'
Apres aô depuys quel rey de Franga fo en Viana, foren tots los dits clams donats
per scrit al papa en consistori dels cardenals, e com aquestes coscs foren vistes en
consistori, un dels eardenals, loqual no cal ara nomenar, com lo papa dixes, si hi havia
negu, qui res
dien,
mal
que
la
estant.
hi
volgues
on fos
al
dir,
respos atots aquestes articles e sobre cascu escusa lemperador,
tot veritat,
qo ques posava contra lemperador, que non hi havia res
primer dix, que
si
lemperador havia vedat, que seynera a esynal del
rey Robert no fos en la host sua, havia fet gran raho, perQo cor dins en les portes e els
murs de
1)
la
Cf.
ciutat havia seyneres a seynal del rey Robert,
Nicolaum Botrontitunsem
ed.
cit.
pag.
5.
FINKE.
de ques pogra seguir damp-
4*
SUPPLEMENTUM AD ALBERTI RE6IS CONSTITDTIONES.
natge ala host de fora.

federatio,
que fos entre
rey dels Romans.
be
in
matex havia be
Eaxi
com havia
fet,
1425
trencades les cartes de con-
com
d'Ast e el rey Robert,
Nr. 1288.
la dita ciutat sesguart al
del comu de Genoua,

pus seynalada joya, que agues lemperi, eaxi no seria raho, que les ciutats
del emperi aguessen confederatio ab altres princeps.
E dela statua axi matex havia
com
5
que havia be
la ciutat
1312.
de
fet
les covinences
fos la
quant a Deu, cor es manera de ydolatria,
fet,
covinent cosa,
que statua
Quant a aco.
ques deya,
lo
rey Frederich e ab
lo
rey Frederich era
e quant al secgle, cor no seria

de negun altre princep en Plasenca, qui es del emperi.
que lemperador havia contracta confederatio e affinitat ab
fos
alsguns altres,
hom
dix lo
eardenal,
dit
franch, ab qui podia
hom
que leguda cosa era, cor
fer covinefnjês e affinitats, e qui
tenia ô que tenia sots obediencia e ab voluntat de la esgleya.
lo papa:
dey averitat e que als noy sabia.
Aaco ques deya, quel rey Robert havia clams, com lemperador h havia mes senador
de la casa de Savoya, que havia per enemichs, dix lo cardinal, que abans, quel dit en
Guardats, que deyts!'
Ki
el
cardenal respos, que
a ago dix
ell
Johan vengues en la ciutat, per molt de temps era estat senador lo dit en Loys, e que
no havia fet negu greuge al rey Robert ne res que a fer no li agues.
Aquest
Pascha per lo mati e apres menjar

cambra lo rey de Nauarra e en Karles,
germa del rey de Franca, e eu Felip e en Karles fiUs del rey de Pranâ e parlaren
abell, no sabem que.
E puys dimecres seguent mati foren davant lo papa en consistori
dels cardeuals los desusdits germa e fills del rey de Pranca e el princep e el senescal
de Proenga e en Gerra e en G. de Blenosch conseyllers del rey de Franca. E parla
lo dit en G. de Blenosch e dix, que si el rey de Pranâ fos de saho, que ell fora
aqui vengut, que no es sa, ans ha hauda febre, raas que havia aqui tremeses aquells,
que de part sua dixes al papa lodit en Blenosch, que la casa de Franâ haîa acustiiconsistori, seynor, fo lo dimarts apres
foren davant lo papa sobre aquest fet en la
jo
25
mat.
que
si
entre
alguns de
si
la
qui havien discordia, avien contrest
ab
altres estrayns
sua.
Per que, com
agues
fets
rey Robert fos de la sanch
lo
alguns enugs, no
li
la
ells
dells,
e puys tornaven a partir la
rey de Franca, jassia que
del
ho entenia a guardar en aquest punt, que
entes totes les coses recontades de sus,
un
ques valien e sajudaven contra
ab
estrayns, entro fos fenida la brega, que avien
los
30 li
casa havicn brega o discordia
dita-*
que lemperador havia
fetes
el
ell
havia
rey Robert e
al
feya et specialment la confederacio e amistat, que havia feta ab lo rey Frederich, que
lemperador donava sa
e aeo volia dir
36
filla
per muller
que no valguessen
Blenosch,
major del
davayl
rej-
Frederich e altres coses,
entendrets.
lo
quel rey de Franca

ells.
fet,
que no
de ajudar
al
rey
ell
del rey de Franca desusdits, nos porien estar,
no havia
la
lo
sofferis,
e daquells,
qui
carta del
dit
emperador de
la
cenfederatio
cn Blenosch, que sopplegava
aqui
eren venguts,
si
ell
havia a exir de
1288.
LL.
a)
Robert per perdut; ne quel senador romases en Roma, com

casa de Sauoya per enemichs capitals.
data or.
CONSTITUTIONES
IV.
papa
Roma ne quel Capitoli tornas

Roma e lemperador si apoderava,
tenia lo regne del rey
rey Robert tengues la
al
que donas consell a
quel dit en Johan isques de
en poder del dit senador; cor

ell
fills
Per que coneloy
de part del rey de Franga

aquest
que
rey de Franga, jassia
rey Robert son cusi, majorment encara, segons que dix lo dit en
al
desusdita feta entre
4s
fill
agues feta covinenga jurada

valerse
al
altre contra totes persones
si
valedors
de
la
un
ab lemperador per
e per sos
exceptada la esgleya de Roma. Cor en aquesta covinenga el no entenia lo rey Robert,
qui era de la sua sanch c la on lo rey sen volgucs estar per consciencia, aquells qui
Robert nos podia lexar
aqui eren presens, co es lo frare eels

41,
al
per vos, seynor, segons que
179
Mart.
1426
E com
Proenga, que
lo
dit
ell
en G. de Blenoscli hac parlat,
dixes davant lo papa e
dit
lo
el consistori
1312.
Nr. 1288.
en Gerra dix
al
senescal de
go que havia dit davant lo
rej-
de Franga e son conseyl. E el senescal dix en acabament los clams desusdits, quel
rey Robert havia del emperador: dix encara, que ja eren en Megina arreades XXX
ors de galeas e IIII galeas eren en Romania per amenar la companya al rey Frederich e per aco lo rey Robert havia ja cremats tots los casals de Calabria, e que deya
per cert al papa, que si lemperador se poderava de Roma, ell havia perdut lo regne
que el no veya, com lo pogues defendre.
el hi donas consell
Apres nqo respos lo papa e dix, quel rey Robert era a ell molt car e quel regne
de Sicilia costava molt a la esgleya de Roma e que tot hom qui fer li volgues enug
ne toh-e lo regne al rey Robert, faria a ell gran desplaer e ell embargar hohia de son
poder. 3Ias aqui matex lemperador per auctoritat de la esgleya feya (ô que feya,
eaxi no era bo, que hom lembargas en la sua coronatio.
Quant a axo, que deyen,
que les cartes de la confederatio entre lemperador e el rey de Franga non eren encara
liurades, dix lo papa, que ell les havia segellades ab segells pendens de amdues les
parts e que encontinent era appareylat dehurar aquelles del emperador al rey de
Franga e que trametria aquelles del rey de Franca al emperador; e puys les paraules
deles cartes jutgassen, quals sentenien en la confederatio, que ell aades non jutjave res '.
Quant aago que demanaven lo rey de Franca e els altres e que era estat posat davant
ell, dix que ell ja havia boylades e fetes boylar les cartes sues, per les quals manave,
quel Capitoli fos liurat al senador e el poble, que obeyssen a ell, e que en Johan isques
de Roma, mas que ell daqui avant hi pendria consell, pus los fets anaven axi. Si que
enoara aquelles cartes no son espeegades^. Quant ales altres confederations, que havia
fets lemperador, dix que ell scriuria al rey Frederich, que ell cessas daquelles confederations e daquella ajuda del emperador e que no fees affinitat ab ell, E axi matex
escriuria al emperador e scriuria a vos, senyor, que vos nescrisquessets al rey Frederich
e encara que nous en mesessets en res, e que aquestes letres irien tantost.
Los affers aquests, senyor, son passats, axi com damunt es scrit, e aago creats
certament sens dubte; per que nos volem, que vos sapiats los fets aquests e aquell
amich vostre, qui ago nos ha comtat, nos conseyla, queus ho fessem saber, jassia que
nos, senyor, ho haviem en cor.
E daquest enteniment es lo bisbe de Valencia, quius
et que
lo
en
scriu,
per go cor
avem
entes,
serets
tost
25
30
per lo rey Frederich.
avos, senyor, que vuUats sobreseer e esperar algun temps, cor nul
hom
que se exiran, que ara comengen. E encara,

senyor, no sabets aquest concili, a que se exira
ne sin aurets affers, cor tals affers
nos havets, senyor, vos comanats, queyc mogam per vos, que ab bona raho podetz
escusar, que la gent darmes no isquen de vostra terra.
Altres affers, senyor, no hic
ha, que per altres letres queus havem trameses, sabtes, en qual estament son los fets
del concili.
Cor axi com se venen, los vos fem saber.
Scrita en Tiana, II. Kalendas Aprilis ^.
no pot saber encara aquests
20
que Nescarrer es vengut a vos per part del rey Robert
per haver companya e semblantment sots request
Per que placia
is
fets,
35
Cf. etiam supra nr. 717. 718.

2) Cf. ea qiiae narrat Ptolomaeus Lucensis (Muratcyri
ItaUcarum Scriptores' XI, 1237): Eodem tempore in coucilio filii regis Francie et fratres
opponunt se regi Alamannie et impediverunt litteras papales, que dirigebantur contra rebelles predicto regi.
3) Cf. ea quae leguntur in litteris amhasiatmum regi Aragonum d. 22. m. April. directis,
to
1)
'Eeriim
Barcimneims
und Untergang des Tempkrordens' II

(= 'Vorreformationsgeschiehtliche Forschungen' V) pag. 302 nr. 14G:
E ha li donada li ciutat de
Leo, la pus bella joya, que lesgleya de Roma havia. Esters noy han consentit sino III cardenals ....
qttas edidit e.v atitographo takularii
Fitike 'Papsttum
45
Nr. 1289.
1312.
427
LITTERAE REGIS SICILIAE

REGI ARAGONUM MISSAE.
1289. (774a.)
1312.
Litteras cliartaceas
5
CRI) 11330 servantur,
manu
Apr. 20.
ipsius regis exaratas, quae in tahulario rcgio Barcinonensi
Finke
ediclit
supra ad
loco
nr.
1287
citato
Carissimo
tem
et
Aragonum
Riôbertus) rex lerusalem et Sicilie
salu-
fraternum amorem.
Recepimus
10
nr. 203.
(P. deest.)
nostro regi
fratri
298
7,
Vestigia sigilli adsunt.
literas,
quas misistis Guillelmo Scarrerii comuni
iideli nosti-o.
Ad
quas
breviter respondemus, quod iam per ipsum Guillelmum nostram vobis intencionem per
nostra capitula misimus^ super promissione nosti-a
de subsidio nostro galearum-" vobis
negocio illo Deo dante feliciter assumendo, si tamen cito provideretis per modum,
quod non iminerent nobis aut ex violentis suspicionibus aut ex actualibus dissidiis gerrarum nimia expensarum, presertim attento quomodo votive et celeriter ipsum Guillelin
15
mum
alios nostros
et
tualiter expeditos.
mentali a
diversis
Urbem
20
Deo
eis remittetis
ad nos effec-
tam
quam
naturali
experi-
gerrarum oneribus sumptuosis gravati. Et iam fratre nostro lohanne misso ad

tuicione regni nostii iam intus et extra inter eius et nostram gontem et
pro
Et probabiliter suspicatur, quod invale-
adversarios bella realia inceperunt satis dura.
[s]cendo procedent ex prestacione a nonnullis principibus.
sicut
lermi predicti habere
nostris
potestis,
subsidia
et
favores ipsis
ex informacione Guil.
.''
adversariis,
de
quod bene nobis expediret votiva

Super alio nichilominus
negocio comunium Tucie nichil ucusque scivimus nisi hoc, quod alias actum extitit
tempore domini patris nostri. Set racionabiliter cogitando credimus simile eius, quod
de nobis superius diximus, et credimus indubie, quod si vester adventus in prosecucionem negocii vestri et subsidio ac favore ipsorum de mense Aprilis, ut vestre litere
sonabant, fuisset, quod de promissione ipsorum vobis facta, sicut vestre exprimebant
Set vobis cum veritate loquendo credimus, quod
litere, vobis liberaliter subvenissent.
quanto mora vestra maior erit vel favor vester eis magis tardabit, ipsa comunia nimia
gerra distracti et vexati ac expensis gravati ad prestandum dictum vobis subsidium
Et iam presencialiter rege Romanorum Pisis
inabiliores et impotenciores redduutur.
cum magno adversariorum posse existente, quasi<= sunt expositi, de statu eorum dubii,
et
30
comissis
in
vobis excellenter concessa potestis perpendere, quid possemus pro vobis
quibus cito indicia,
25
ambaxiatores et nuncios
Et, frater carissime, ex prudencia vestra
cita
expedicio
a)
1289.
35
Lo
fet del
si
aliqui fuerint,
dicti
gualarum
or.
emperador, senyor,
>)
vix legibile or.
esta
en aquest punt:
rador la carta de la confederatio feta
com preseren
la carta
aparebunt,
sic
Guillelmi et nunciorum predictorum.
<=)
quasi
quel
entre lemperador e
en consistori davant
los
cardenals
(?)
ed.
papa ha
el
liurat
als
rey de Franfa.
misatgers del empe-
els
dits misatgers
dixeren que pus lo rey de Franâ havia fet
en consistori, segons que jars havem fet saber, senyor, que noy entenia lo rey Robert, perô cor
de sa sanch, lemperador aytaube no entenia haver eonfederatio ab null hom, qui li vengues contra.
E aqui matex lo papa dona la carta de la confederatio al rey de Franâ. E segons quens ha dit un
cardenal, qni sab tots los fets del emperador, lemperador diu, que ell ha ab bona boyla del papa tota
dir
40 era
del emperi cumplidament e qne besara los plus a dots

FINKE.
puguen daquesta sobreria.
1) Cf. l. e. pag. 293 nr. 202.
la auctoritat
los reys del
mon, qui
179*
valer
li
1428
Nr. 1289. 90.
1312.
Et duo dies sunt, quod recepimus literas a comuni Luce, quod

in faucibus invasoris.
marchiones Malespine quandam Lucensium contractam dictam de Lunigiana de novo
tractatu et favore regis Romanorum predicti occupaverant fraudulenter, de quo satis
Tamen credimus
videbantur timere.
quod
indubie,
si
adhuc vester
aceleraretur
sic
accessus et favor vester eis assisteret, quod hee invasiones non procederent ulterius in
cum
ofFencionem ipsorum,
proniissioni''
inducere iuxta posse.
Sciatis,
eorum cum honore
Tamen
et potencia subvenirent.
facultate
quod
statim
eri transivit
hoc
et
amore
omni eorum
vestri
curabimus intimi\re
eis
per Isclam
unum lignum
portat fratrem Pelegrinuni de ordine Predicatorum de Messana ambaxiatorem ad
Romanorum
ex
parte ipsius regi[s]
cum rege Romanorum, missas summo
leguati, qui est

petit uniri
cum eodem, petendo
pro suo
ei filiam
potenciam, sicut per ti'ansumptum ipsius
litere
'
filio
Habent etiam per
pontifici,
eos
regem
cum eodem.
Frederici, qui continue est in tractatu
ubi videt, [quod] inter nos negocia non procedunt bene clare.
ac
formice, que
literas
qualiter rex Fredericus
et offerendo se et
suam omnem
poteritis plene cognoscere.
Item recepimus noviter nova de curia, qualiter rex Francie et Navarre ac aUi
et filii in consistorio coram papa proposuerunt multum pro nobis favorabiliter,
offerendo in subsidiura nostrum personas regis et totum eoruui posse et multa dixerunt
fratres
regem Romanorum predictum. Quod certe nunquam fecerunt nisi ex eorum

non ad meam requisicionem nec hoc in veritate sperabam. Vos igitur
contra
bona
affectione,
facerejverbo et opere
videtis, quid habetis
precipua nostra spes ut in fratre

Dat. Neapoli,
XX.
in
nostrum subsidium
et
favorem,
in
quo
quie[s]cit.
Aprilis.
1290-1205. (78Ta-c. 8T0a. 918a.b.)
RELATIONES CHRISTIANI SPINULAE REGI
ARAGONUM
1312.
Mai.
MISSAE.
26. 1313.
Apr. 23.
Eepetitnus editionem, quani ex antographis chartaceis tabularii regis Barcinonensis
paravit FinJce loco supra ad nr. 1287 citato
1290. (787
Ex CED
Apr.
17.
Mai. 23.
Apr.
23.
Mai.
7.
11603
l.
c.
I,
a.)
I,
304
sqq.
BELATIO FEIMA.
304
nr. 207.
1312. Mai. 26.
Sigilli vestigia
adsunt.
(P. deest.)
XV. Kalendas Madii ^ recepi cum

XXIII. eiusdem mensis .... Nova de domino imperatore
sunt hec, quod scparavit de Pisis die XXIII. mensis ApriHs versus Romam de versus
marinam Maretime gradiendo et intravit Romam die Dominica VII. Madii de versus
Pontem Mollem cum tribus milibus hominum equitum in tribus aciebus. Et in qualibet
acie erat unus miles copertus signis domini imperatoris et ante ipsum unum vexillum
ad dictum signaculum ferebatur. Romani vero eum cum honore grandissimo receperunt
.... Litteras vestre maiestatis factas Valencie
devocione
magna
die Martis
128!). ^) proraissione or.
1)
Snimi
nr.
HST.
2) Cf. l.c.
1.301 nr. 204.
y^
Nr. 1290.
1312.
1429
et ivit ad moraiidum ad Sanctum lohannem de Leterano.

Dominus lohannes frater
domini regis Eoberti Sanctum tenet Angelum et ecclesiam Sancti Petri cum Ursinis et
illam intendunt defendere, quod imperator coronari non possit in illo loco. Et cum eis
maximam
habent
5
10
bonarum gencium equitum, [inter quos sunt de vassalis

Unde videndo dominus imperator illum
per dominum lohannem et Ursinos, requixivit cardinales,
quantitatem
vestre maiestatis de octingentis usque in mille.
locum munitum tam fortiter

quod in Sancto lohanne de Leterano eum debeant coronare. Legatus autem, qui est
de illis qui ipsum coronare debent, respondit, quod id facere non potest sine precepto
domini pape, quoniam preceptum habet eum debere coronare in Sancto Petro. Unde
miserunt unum legatorem ad summum pontificem, si placet ei quod coronari debeat in
Sancto lohanne aut in Sancto Petro. Et secundum quod summus pontifex eis mitet,
se continebunt et facient de coronacione predicta.
Guelfi vero in civitate nostra et de tota Ytalia generaliter sunt contra dominuni
imperatorem, prout monstrare possunt. Et si aliquis Guelfus remansit in obediencia
ts
domini imperatoris, hoc est propter
De
civitatibus
amicorum
Lumbardie
sic
magnam
est
quod omnes
imperii, tirme stant et steterunt
Hec autem
ei rebelles.
dissensionem,
cum
ipso.
sunt ad eius obedienciam,
quam habent
civitates,
Omnes
inter eos.
quas posuit
in custodia
alie sunt contra
ipsum
et
imperia et mandata: Mediolanum.
Comum,
Lodi, Pergamum, Brixia, Placencia, Verona et Mantua. Hec vero

Bononia. Parma, Cremona, Alexandria, Alba et loca Pedemoncium, et sunt in favore domini regis Roberti. Papia, Terdona et Ast, iam plures
Novara,
palam
inobedientes existimt
sunt, non steterunt ad imperatoris mandata.

Nuper dicitur, quod se dederunt
domino regi Roberto. Magna briga videtur esse debere pro certo in L[om]bardia hac
estate, quod Mediolanenses venire intendunt ad presens ad devastandum Papiam..."'
quod predicta guerra finem accipiet, secundum quod fuerit inter Papienses et Mediolanenses. et specialiter secundum quod facient dominus imperator cum domino rege
Roberto in Roma, quia secundum finem ipsorum facta de terris Lumbardie procedent.
dies
De
ci^-itate
nosti-a:
obediencia domini imperatoris est et
in
in
nostra civitate est
quidani miles de regno Alamanie pro vicario domini imperatoris, qui nominatur dominus
'0
Gobertus do Asperomonte et regit civitatem nostram
secundum consuetudines
terre
Quam
intencionem gentes de terra habeant, nemo audet monstrare, nisi quod

sint in obediencia domini iniperatoris.
Xobis enim videtur, quod dominus imperator
super gravi condicione et super gravi posicione existat et est prope inimicos suos et
nostre.
eorum potenciam, qui valde potentes sunt et bene parati

81 Deus non monstrat de sua gracia, sicut monstravit, cum
Brixiam,
eum cognoscimus
quod Deus
in gravi
condicione existere.
et
de longa provisione.
ipse erat in
Lombardia
Et
circa
Set usque nunc nobis videtur,
ei fecerit facta sua et quando fuerit plus derelictus, Deus plus

.... Quod autem hinc antea fore valeat, ignoramus.
Alia nova in hiis
partibus non existunt ....
eum
visibiliter
iuvit
Dat. lanue, die
XXYI.
Madii.
Insuper'' vestra noscat serenitas,
quod nuncii
latores presencium detenti fuerunt
in civitate nostra
per imperatoris vicarium per tres dies, credendo ipsos fore nuncios
domini regis Roberti euntes ad dominum principem fratrem eius. Et hoc fuit occasione
novorum de versus
Romam
nn.
Ex CRD
1290.
*)
11677
verbum
de ipso domino imperatore, que multum tenebantur
(lS7h.)
l.
c.
I,
illegihile or.
RELATIO SECVNDA.
307
nr. 208.
^)
Insuper
1312. lun.
SigiUi vestigia adsimt.
celata
in
celata''.
4.
(P. deest.)
cedula epislolae annexa tcripta sunl.
1430
.
lun. 3.
Postquam
vestre maiestati alias
partibus advenerunt, quod die tercia lunii
Mai.3i.
appulit, que die ultimo Madii de
Mai.
qui a civitate
30.
Rome
Nr. 1291. 92.
meas litteras destinavi, hii rumores in hiis

quedam galea Antonii Aurie in civitate lanue
Qivetavegia separavit, in qua venerunt duo cursores,
die trigesima Madii segregaverunt et in civitate nostra
que ad nostrum vicarium veniunt et que
quam
phires
Alaraaniam diriguntur.
cursores etiam idem ennarrant, quod dominus imperator Melicias
litteras aportaverunt,
Quibus continetur
1312.
et
habuit et lo Coloxe
et
Ursini tenebant usque ad
in
Campumdogiura et possessiones, domicilia et fortilicia, que

pontem Sancti Augeli. Et hec bene ac viriliter devicerunt,
quod adversariis nichil barera et fortilicia profuerunt et sic se in Sancto Petro et Sancto
Angelo collegerunt, et dominus imperator ultra fluraen terram aham tenet totam.
Ibique maxinia gencium quantitas perierunt-' ab utraque parte. A parte vero
domini imperatoris mortuus est episcopus Legiensis consanguineus domini imperatoris,
unus frater domini Lodoysii de Sabaudia et abbas Sancti Galh ^ et quam plures ahi de
eius curia, qui erant nobiles et potentes.
A parte autem domini lohannis quam plures
.'',
innominati mortui sunt excepto uno ex ilhs de Balsemo, qui personahter est d
qui cognatus est domini regis Roberti, et quodam comite de Biserna de Campania.
Tuscani quoque, prout asseritur, malara fecerunt experientiam et abire quidam dicuntur
partes proprias visitantes. Dominus rex Robertus habet quinque galeas cum uno hgno
."^
armatas ad
Romanara, sic quod nerao intrare potest, nisi furtive intret, nisi per
raanus eius.
Et die Veneris secunda lunii vise fuerunt galee novem armate per mare
nostrum transitura facientes, que fore creduntur domini regis Roberti, de Provincia versus
.
iun.2.
lo
i5
20
Neapolira gradientes.
Insuper vestra noscat serenitas, quod dorainus imperator a coramuni nostro galeas
armatas duodecira requisivit, ex quibus sex ei concedcntur, que ob eundum Romara ad
iui. 8.
dominura imperatorem, ut creditur, hinc ad octo dies luHi proxime venturi esse poterunt
Preterea idem dominus imperator requixivit cardinales, ut eum in Sancto
lohanne de Leterano coronare deberent, qui responderunt, quod id nequid fieri ullo
preparate.
modo, quoniam in precepto habent a suramo pontifice, ipsura in Sancto Petro coronare
debere. Et ob hoc eorum legatores et noncios ad ipsum summum pontificem direxermit,
responsionem super hoc cotidie prestolantes.
30
Preterea dorainus rex Robertus voluit suos barones et raihtes mitere versus Roraam.
Qui consulte tam barones quam cives responderunt ei, quod non tenentur exire de
Regno, set in Regno parati sunt tamquara eius fideles pro eo facere quicquid debent.
Et pro ipsis comes Sancti Severini respondit. Qua responsione rex predictus multum
extitit perturbatus.
35
Novitates vero de partibus Lombardie ac de civitate nostra nunc vestre maiestati
non scribo presentibus, quoniam per ahas meas apices ei ipsas pridem'' reseravi, salvo
(]uod Mediolanenses sunt super terra Papiensi cum exercitu devastantes ...
Dat. lanue, die IIII. lunii.
RELATIO TERTIA.
1292. (787c.)
Ex CRD
luli
l.
I,
c.
311
nr. 210.
1312. lun. 27.
SigilU vestigia adsunt.
(P. deest.)
Nova nunc in hiis partibus existencia vestre maiestati notifico per presentes.
Taraen de domino imperatore aHa non narrantur nisi ea, que serenitati vestre pridem*
.
reseravi,
quoniam tenet
1291.
1292.
a) pridie ed.
1)
perimerunt
id
or.
quod
b)
in
Roma
;( g^.
Est potius abbas Wissenburgensis;
ef.
c)
tenebat, et dominus lohannes tenet a simih,

verbum
illegibile or.
supra pag. 1174.
d) pridie ed.
ii
SUPPLEMENTUM AD HEINRICI REGIS C0N3TITUTI0NES.

quod tenebat.
mittunt
et
Ni-.
secundum quod
Tamen
Roma.
summus
dicitur utraque pars valde fortis de gentibus est in
de coronacione ipsius,
facere volet
ir.U
eum Bononiensibus homines equites, quos habere valeant,

quod Bononienses trecentos homines equites dirigunt nunc ad presens
sic
ut aparet facta domini imperatoris ad duo pendent: primo ad id quod

&
1292.
de Tuscia
Illi
Romam,
1312.
qui
usque nunc pro
pontifex
bene agere non videtur.

.''
hoc modo morari, huius
eo
Secundo quod qui maiores sumptus facere poterit et plus

Et per huiusmodi viam Sanctum Petrum et Sanctum Angelum
facti penitus victor erit.
videtui- quod dominus rex Robertus consumare dominum imperatorem
sic tenendo
non procedant.
intendat, sic quod eius facta plus
Xuper autem quedam galea Francisci Aurie de Sicilia venit, cuius gentes enarrant
dominum regem Fredericum concessisse stantarium de galeis triginta et quod in eius colloquio dixit, se fore cum domino imperatore concordem ac cum eo parentatum fecisse de
.
10
quadam
filia
ipsius
''
domini imperatoris uni eius
filio
et cjuod
cum
cum homini-
galeis
istis
bus sexcentis equitibus intendit versus Romara dirigere suos gressus in ipsius imperatoris
'5
Que nova valde videntur extranea nec
auxilium et favorem.
his
bene potest
tribui
plena
Potius creditur ipsum hec facere pro existendo paratum ac volendo quod quicun-
fides.
eum bene
que illorum vincerot, aut dominus imperator aut dominus rex Robertus,
inveniret
de suis gentibus preparatum ac totam eius terram optime preparatam et etiam ordinatam.
Commune nostrum facit galeas YI pro uno mense parari, de quibus est ammiratus
20
mandato domini imperatoris dominus Bernabas Aurea, quas credimus fore paratas ac
medium mensem lulii proxime venturum. Pisani quoque iam armaverunt alias VI galeas ituras in comitiva cum istis. Preterea dominus rex Robertus
Sic videtur quod eius facta
galeas armatas in mari quinquaginta dicitur habiturus.
valde tendant ad mare, quoniam si mare perderet, facta sua in magno casu ac grandi
separare hinc ad
it
rui. 15.
de Regno et specialiter gens minuta generaliter dominum impe-
periculo iminerent.
Illi
ratorem desiderant
et afectant.
modo pro Mediolano cum comite Guarnerio, qui

cum marchione Montisde Sabaudia et cum aliis terris existentibus in obedientia
Lumbardi quoque permanent
isto
pro domino imperatore in Ijumbardia est vicarius generalis, et

ferrati
30
35
domino Philippo
ac
Papiam et illam obsederunt et usque ad muros

Et secundum quod firmiter dicitur, oportet quod in eorum
civitatis depopulati fuerunt.
manus perveniat per hunc mensem aut per concordium aut per quemeunque alium
modum. Et ipsa veniendo ad domini imperatoris mandata, valde videtur quod eius
facta bene et viriliter stabunt in partibus Lumbardie.
Qua quidem accepta creditur.
domini imperatoris sunt in exercitu circa
quod versus Alexandriam

Et quando sic foret quod
et
rebellio contra ipsum, sic
quod dominus rex Robertus de Lumbardia
moncium
Ast fuerint accessuri, que se m[elius] posse tueri creduntur.
in
manus
imperii pervenirent, postea nulla foret in
foris esset.
Pisani vero propter imperatorem sunt in debito

40
maxime
stupefacti.
facta sua, sine
quia
liter,
quoniam
si
sic
quod qui cum
quod oporteret de
de guerra
inter nos valde
et
ut est
eis
unquam
male sumus
pertimere.
fuit
dispositi
nunquam
magno
fuit
male paratum, veraciter modo
et
in tali
facere
Nec de comumi nostro simi-
etiam ordinati.
Unde
qui
in
estat,
factis
locus nec tempus de hoc tam congruum,
modo ob timorem aliarum gentium quam Sardorum.
imperator
subpositi et stare videntur
haberet aliquid facere, secure posset
ipsis aliquid
briga
Sardinie nuuc vellet intendere,

45
Lumbardia
Pede-
et partibus
Et
sic
erit,
dum dominus
condicione permanserit, ut tempore permanet in moderno.
Conradus
Aurea separavit de lanua circa medium mensem Madii causa eundi in Siciliam ad dominum regem Fridericum, qui nunc mixit litteras lanuani confirmando parentatum inter
1292.
bj
verbvm
illegibile or.
Mai. 15.
1432
dominum imperatorem et dominum regem Fridericum

Romam cum galeis armatis viginti sex cum hominibus
Dat. lanue, die XXVII. lunii.
RELATIO QUARTA.
1293. (870a.)
Ex CRD
l. c.
Cf.
Quedam
sept.
12748 l. c. I, 325
326 nr. 218^.
nr. 217.
et
1312.
1313.
Nr. 1292. 93. 94.
etiam de ipsius itinere versus
equitibus sexcentis.
1312.
Oct. 3(?)
Sigilli vestigia adsunt.
(P. deest.)
I,
qua continebatur,
quod postquam dominus imperator ac dominus lohannes frater domini regis Roberti ab
Urbe discesserunt Romana, Colonneses et Ursini concordes insimul extiterunt et ex
eorum domibus duos fecerunt senatores, videlicet Dumfrancischum de Monte de Ursinis
Die vero Mercurii proxime preterita octo dies fuerunt, quod
27(?)et Sarram de Columna.
dum ipsi senatores Capitolium ad exercendum officium senatus vellent ascendere, Romanus populus clamoribus et lapidibus irruentes in eos usque ad turrem lohannis
Bobonis, ad quam venerant CapitoUum ascensuri, turpiter profugarunt usque ad apothecas pannorum et CapitoUum reddeuntes ad clamorem nobilem virum lacobum domini
Et liodie legi litteras, que de Urbe misse
lohannis Arlotti sibi capitaneum elegerunt.
nobiles iilos principales de Urbe
scilicet
populus
quod
Romanus
fuerunt continentes,
omnium
domorum,
que
in
Urbe
combuste
Ursinos et Colonenses, ad emendacionem''
fuerunt elapsis temporibus ipsis ad hoc causam dantibus, compellebant. De facto exercitus domini imperatoris et Florentinorum credo, quod non minus quam ego vestra
Hec tamen scribere volui ad cautelam, quod dominus imperator
serenitas vere novit
habet duo milia equitum vel circa et ci[r]citer quindecim milia peditum. Et imperiales
])rocedunt usque ad muros Plorentie clamantes cotidie: 'bellum, belluml' Florentini vero
iam quatuor milia equitum congregarunt et sexaginta milia peditum. Et sapientes
Florencio deliberaverunt concorditer cum domino imperatore beHum committere, set
dies belli nisi a paucissimis, quatuor videlicet de sapientibus Florentinorum et duobus
Lucensium et reliquis duobus Senensium, ignoratur ....
de Viterbio nostro archiepiscopo missa
littera
fuit,
in
lo
is
Dat. lanue, die
20
III.''
25
Octobris.
I
1394. (918a.)
Ex CRD
10842
l.
c.
I,
RELATIO QUINTA.
327
nr. 220.
1313.
Sigilli vestigia
Mart.
ndsunt.
1.
(P. deest.)
Dominus imperator retrorsum de obsidione Florentie, qua elapso tempore fuerat,

ad quoddam castrum quod Podiusbonici nuncupatur. Quod quidem
diu distructum extiterat per dominum regem Karolum avum domini regis Roberti,
quoniam ibi magna quantitas gentium Guibellinorum omnium morabatur illudque rehedificari facit et ibi habitare omnes gentes, que ad standum ad plauum se traxerant circa
ao
se atraxit et acessit
1293.
1)
In adtwtatione po>ta'e
^)
mtmerus
Ulegibilis or.
liceat
enuntiata qnMedam ex Utteris a lohanne
CBD
10642 puhliei iuris
Burgundi
regi
Aragonum
Finke l. c. I, 327 nr. 219 et loco supi-a ad

nr. 1287 citato II, 216 nr. 114: Ex tunc non fuit consistorium usque ad sequentem tunc diem Veneris,
in quo quidem secreto consistoiio imperatorem Romanorum nominavit imperatorem et dixit se eum
habere pro imperatore. Antea autem non uominabat eum imperatorem, sed regem Romanorum, eo
quod ante receptas litteras apostolicas fuerat alibi quam in ecclesia beati Petri Rome coronatus.
Dicitur etiam quod et in ipso secreto consistorio dixit, se concessisse civitatem Ferrariensem regi
Rotberto
a. 1313.
lan. 36.
") sequitur extinient or.
Febr.S. missis, quas ex
3]
fecit
SUPrLEMENTUM AD HEINRICI REGIS CONSTITUTIONES.
1313.
Nr. 1294.
129.5.
1433
ipsum. facitque ipsum Imperialem Podium apellari. Qui quidem dominus imperator
habere potest inter totam gentem homines equites circa mille et quingentos, ex quibus
quingenti Ultramontani simt.
Florentini, Senenses, Lucenses et eorum liga nolunt se
invenire in
5
eampo cum
quod per talem viam ..." debeant se tuentes. Dicta

eorum legatores ad dominum regem Robertum miserunt, eum requirentes
pariter et precantes, quod vicariam de Tuscia percipere debeat sub certis pactis cum
perogativa maxima dicti regis, quam quidem per Guelfos'' istarum partium ipsum diciquoque
ipsis,
liga
Tamen adhuc
tur accepisse.
10
[quod] eos equitare, ire et redire permitant ad eorum liberam
ipsis,
voluntatem, apparendo
Pisani vero
rei veritas ignoratur.
et condicione,
in peiori statu
quam
diutius
nunc versantur,
fuerint,
quoniam dominus imperator eos comedit tota die, sic quod in grandi pauperie comorantur et nisi quodsi aliud de domino imperatore contingeret, vident se mortuos et
disertos, ipsi hoc pati aliqualiter non valerent, set postquam tam'
sunt, potius
.
uxores et
15
filios
eum
consumarent. quin
lignum grossum non habent
in
adiuvent suo posse.
Galêas) vero aut aliquod
mari.
Preterea nepos summi pontificis, qui comes erat Romagne,
ei
deferens
quandam
20
centum milia aureos, Bononiam

inventoque,
Bononienses
quod
centum et quinquaginta homines equites
acessit veniens
in auxilium Parmensiuni dirigebant, credens ire securius cum dicta moneta se in eorum
posuit comitivam.
Homines vero de Rigio, qui sunt inter Bononiam et Parmam ac
eorum inimici existunt. scientes quod Bononienses istos homines equites dirigebant. ipsis
fecerunt insidias et omnes eos ceperunt et etiam peremerunt. Interfecerunt etiam predictum nepotem summi pontificis et totam pecuniam deportarunt.
25
tate perfruitur in
quantitatem monete grandissimam
35
videlicet
florenos
dominus rex Fridericus excellencie vestre frater corporea sospiMessana et ad dominum imperatorem direxit dominum comitem Manfredum de Cremonti cum hominibus equitibus centum in galeis IIII ac florenos aureos
sexaginta milia. Multumque manutenere cepit predictum dominum imperatorem et cum
domino rege Roberto in suspicinne grandissima perseverat. Dominus quoque imperator
quam plures direxit luincios cum magua quantitate literarum versus Alamaniam, qui per
lanuam civitatem eorum itinera direxerant, ob habendum subsidium de militibus et
moneta, que ipsi nunc est maxime oportuna. Et publice dicitur, quod rox Boeinie filius
eius est ad eum cum magna quantitate militum accessurus et dux de Austeriches a
simili accedere dicitur cum niille militibus, ducens ei sororem suam, quam ipse dominus
imperator in uxorem acepit, qui ut asseritur per totum menscm Madii proxime venturum in istis partibus esse debent. Quare si venerint, dominus imperator esse poterit
lusuper
30
in statu
ilkistris
prospero atque alto;
eius condicio sive status.
benda.
si
vero non venerint. in
maximo dubio
et periculo videtur
Alia nova non habentur ad presens vestrc celsitudini rescri-
Dat. lanue, die prima Marcii.
RELATIO SEXTA.
1295. (91Sb.)
Ex CRD
11286
l.
c.
I,
329
Doniinus imperator circa
moram
trahit
cunctisque
suis
nr. 221.
SigilU vestigia adsunt.
medium mensem
LI..
*i
verbum
CONSTITUTIONES
illegibile or.
IV.
^)
Guellos or.
(P. deest.)
Marcii venit Pisas ibique nunc temporis
gentibus licenciam
militibus Ultramontanis, quos pro eius custodia
1'2!)4.
1813. Apr. 22.
contulit
secum
'^)
tenet.
sequilur
ail
abeundi. salvo quadrigentis

M[isi]t
autem fratrem
or.
180
eius
Mart. 15.
SDPPLEMENTUM AD HEINRICI REGIS CONSTITUTIONES.
1434
Nr.
129.5.
ob habendum exinde subsidium
partes Alamanie
dominum episcopum Trevirensem ad
1313.
Et nunc asseritur, quod eius filius rex Boomie ad eum cum grandi quantiEt etiam dux Austerliche acedere dicitur cum maxima
tate militum nunc accedit.
mihtum quantitate, ducens ei sororem suam, quam ipsi domino imperatori prebuit in
uxorem. Similiter facere venire dicitiir matrem suam, que quam pluribus baronis et
bonis miUtibus venire dicitur sociata, que per totum mensem Madii debere dicuntur in
et iuvamen.
civitatem Mediolanum penitus appulisse.

in Lumbardia pro doniino imperatore vicarius
una cum marchione Montisferrati equites habentes
Alexandriam [circa] quoddam castrum, quod nominatur Quater- w
Preterea comes Guarnerus, qui est

generalis, circa mensis Aprilis inicium
quingentos inter Ast et

dii%
regis Roberti
obviaverunt seneschallo domini
gentos
quadam
ibique fuerunt duriter
Nunc autem terram domini
dictis.
habenti mihtes ut asseritur octin-
horam vesperarum, alteris adventum ignorantibus alterorum.

preliati, set finaliter campana remansit comiti et marchioni pre-
die et circa
regis Roberti vadunt virihter perquirendo et castra
phu'ima iam ceperunt.
is
Ilh vero de Tuscia usque nunc se a doraino imperatore nobihter defenderunt ac

recuperaverunt omnia castra, que perdiderant, salvo Podium Bonicium, quod dominus
imperator bene munitum permixit, etiam cunctis necessariis bene fuUum et ipsum facit
Montem Imperialem vocari. Habent enim predicti de Tuscia legatos suos in curia
domini regis Roberti et usque ad annos'' decem ei vicariatum de tota Tuscia contulerunt
sub certis pactis pro ipso
domino rege utiUbus atque magnis.
percepit et imnc de miUtibus facit celere paranientum,
Quem quidem
cum fratre suo vult

ipsum dominum regem Rober-
quos iUuc
Insuper dominus imperator citavit

tum, quod sub pena feudi pro primo, secundo et tercio termino et peremptorio se coram
eius presentia debeat presentare ac sub pena terre, quam ab iniperatore tenet, sentendirigere festinanter.
20
vicariatum
-a
quod queUbet curia, quiUbet

rector et quihbet magistratus per acusacionem vel denunciacionem teneatur et debeat
procedere contra quoscumque rebeUes et inobedientes imperio^. Non tamen hoc bene
ciam contuht contra ipsum^.
UUra
fecit leges
de novo,
scio reserare perfecte.
Ipse
quoque
dominus imperator nuncios
eius
nunc habet
in
lanuensi civitate.
communi nostro subsidium de galeis. Gentes tamen de terra nostia ob

id in diviso maximo existunt, quoniam quidam volunt et quidam nolunt, quod dictum
presidium largiatur et exinde cras die Lune XXIII, mensis .\prilis magnum consiUum
fore debet.
Ad (juem autem finem perveniat, ignoratur, potius tamen credo, quod
dominus imperator habebit de his que postulet suuni velle. Semper autem moratur in
30
requirentes a
Apr.
23.
civitate
Pisarum, gentem, que ad
finaUter sua facta,

victor erit;
Deus
ei
si
quod
si
eum debet
gens, de qua dicitur, venerit, prout
maximam graciam
nam
campum
condonavit,
Dat. lanue, die XXII. ApriUs.
1) Sitpra
15
In hoc vero pendent
mmc
apparet,
omnium
Usque nunc autem

pauce non sunt, quod ini-
vero non venerit, eius facta pro nichilo reputantur.
mici eas auderent expectare nec in
1295.
accedere, prestolando.
Quaterdini
m:
SN6.
(?)
eJ.
^)
oiiines ed.
2) Siipra nr.
'.i29
gentes eius ita
accedere contra ipsas. ...
<"
1313.
Nr. 1296.
1435
MANDATUM FRIDERICO REGI
1296. (946a.)
TRINACRIAE DIRECTUM.
1313. Apr. 30.
Servatur ineditiim in Protestatione regis Trinacriae infra nr. 1303 edenda;
i
Descripsit vir
cl.
infra.
cf.
E. Gonsnlez Hurtebise.
Capiia noymidla concordant

Heiiricus Dei
gratia
cnm Bannitione supra
nr. 946.
Friderico Tiinacrie regi, affini et ammirato suo karissimo
(P. deest.)
augustus
illustri
principi
salutem et sincere dilectio-
nis affectum.
1.
10
standa
Ad nepiiarios in delinquentibus
manum tenemur debite punicionis
puniendos excessus
corrigenda opera dete-
et
extendere, gladium ultionis inserere et ad id
debemus exponere, quanto delinquentes ipsi maioris condicionis

esse noscuntur et per excel[l]entiam status eorum periculosius insolescunt et quanto
secum in dampnande temeritatis'' audaciam et erroris demum plures trahunt et precitanto efficacius vires
15
scuram
pitant in
2.
acta
cecitatis.
siquidem limam exposcunt et penas pro retributione requLi-unt

abominandi conatus perdicionis alumpni Roberti nati clare memorie
Correctionis
prava
et
Romanum
Karoli secundi, que ipse contra nos et sacrum
20
det,
publice ac
namque
notorie
inter ceteras
commisit hactenus et continue commitere non veretur.
suas presumpciones et temeritates dampnandas,
pro imperiali dyadematis suscepcione proficiseeremur ad

ciales pluries culmini nostro scripsisset,
nos qui nec

2.1
quod
sicut
ipse,
Urbem, per
nobis dcbitam reverentiam
intendebat
et
ad
et
honorem tam
aliis
nostris et imperii
quam
in dicta coronatione
Romani
ut eos in rebellionis precipicium et cecitatis foveam

dinoscitur,
per se suosque procuratores,
iniuriam et offensam et
nuncios
impedimentum progressus
et
subditis de
aliter
obediencia consistebant,
contra nos
et
cum
Florentinis,
Lombardia
et Tuscia,
secum traheret,
sicut
ambassatores
nostre maiestatis
in
et
traxisse
cesarei facere procuravit et fecit et
etiam tractavit et ordinavit, (juod civitates Cremone et Regii
Parme, que sub nostra

imperium rebellarent, inducendo tam comunia
et
ipsarum civitatum quam alios subditos nostros predictos ad rebellionem huiusmodi

eis
ad
id
pollicendo
Roberti eius
castra
fulti
consilium,
auxilium et
favorem.
favoribus sueque nequicie conscii
et
Et nichilominus gentes
ministri civitatem
et
dicti
Astensem
et
Valencie et Casalis Sancti Evasii et alias nonnullas eivitates et castra provincie
Lombardie, que mandata nostra iuravcrant

40
suas litteras spe-
pro viribus se parabat, confederationes tamen et conspirationes,
id
Lucanis, Senensibus et
3f.
"e.^\*
ex causa predicta debebat et
uniones et ligas in offensam et impedimentum progressus cesarei una
Ipse
antequam
graciose tractare intendebamus eundem. ex puritate consciencie credebamus, ad exhi-
bendum
50
licet
gravaveramus nec gravare, sed potius
nec opere quod sciremus
verbo
imperium, immo potius contra
que plurimum ab imperio ipso depen-
et christianitatis prosperitatem,
sacram ecclesiam
et officiales nostros
receperant et habebant.
et
nos in eorum
officialibus
ipsis
dominum recognoverant
exinde violenter
eiectis,
nequiter oceuparunt et occupatas et occupata pro Roberto detinent supradicto.

3.
Idem quoque Robertus lohannem fratrem
videlicet intencione transmisit,

1296.
theineritatis similiter
ut Urbe
semper
si
et
stipendiarios
suos
Romam
ea
posset sue dicioni dolose subiecta vel saltim
tr.
180*
c. 3.
1436
1313.
Nr. 1296.
turbine in eius populo nephande sedicionis emisso, dicte coronacionis sollerapnia impe-
prout dictus lohannes
diret,
quandyu
in partibus illis
traximus,
efficaci operuni
et
argumento probantes, una
multitudine, que per instigacionem dicti Roberti sub
cum copiosa dictorum subiectorum

promissi eis sui subsidii
Urbem predictam
in ingressu nostro in
stipendiarii
et
moram
cum
et defensionis fiducia,
equis et armis ad se
opponendum
nobis et exercendum preexcogitatam maliciam simul cum lohanne stipendiariisque predictis convenit ibidem, contra nos et gentes nostras hostilitcr posuerunt insidias, fecerunt
insultus, spoliaciones. violencias et
homicidia pcrpetraruiit viasque publicas et loca, per
que ad reverendam basilicam principis apostolorum de Urbe omnibus religionem profitentibus christianam liber aditus patere debebat, bellicosis aparatibus claudere nobisque
ac nostris gentibus ad basilicam ipsam, nc

totis viribus prohibere'' et alias
ibi
lo
accessum
dicta coronacio cclebrari valeret,
omni niodo quo potcrant maiestatem nostram offendere
procurarunt.
Inter que illud
4.
c. ;.
in
notissimum nullatenus subiciemus. quod ipse Robertus,
Urbe predicta causa prefate coronationis essemus
qui
inter
gentes
ceteros
Romam
nostros
subditos
ad nostrum servicium
maiestatis iniuriam hostiliter invadi,
carcere
detineri fecit,
et
et
nichilominus,
sinceritate
gentes predictas capi,
et
galeas
renitent,
honorem mitterent, galeas
spoliari
in
operis
et
fidelitatis
dum
et dilectissimi fideles nostri Pisani,
ipsas
in
carcerari
nostre
et
in
huiusmodi continuacione criminum perseve-
rando, mala malis addendo et peiora cotidie commit[t]tcndo,
dum
contra rebelles nostros
publicum
notorium
de Tuscia direxissemus signa cesarea, i-ebellibus
ipsis,
et facti evidencia docebat et docet, misit pluries
armatorum subsidium, ut eos dyucius
in
\i
et
sicut
et
20
cst
sue rebellionis erroribus confoveret.
Quibus siquidem et aliis execrabilibus actibus ipsius Roberti, que nimis diffusum esset enarrare per seriem, tam per nos quam per peritos nostri palacii diligenti
examinacione discussis, cum iuridico processu premisso et iuris sollempnitate servata,
5.
c.
cum
(I)
5 (I)
propter premissa esset sicut et est lese maiestatis crimine reus, uni-
singulis
versis et
dignitatibus,
provinciis,
privilegiis,
auctoritatibus,
contratis,
civitatibus,
honoribus. libertatibus, inmunitatibus,

castris,
terris, villis, vassallis,
pheudis,
bonis, rebus, iuribus, iurisdictionibus perpetuis et tcmporalibus, quos et quas et que

ipse vel sui antecessores, privavimus ipsumque Robertuni rebellem,
hostem imperii dicteque maiestatis crimine renm de toto predicto
imperio exbannivimus et diffidavimus et ipsum si qno tcmpore in nostram et imperii
forciam venire contingeret, vita per capitis mutilacionem privandum esse duximus
hactenus
proditorem
et
sentencialiter
excellentie,
;)5
condempnandum.
Statuentes
(II)
(li)
:to
quomodo-
habebat, tenebat vel possidebat seu habuerant, tenuerant ct pos[s]edcrant

libet
25
et
mandantes,
quod
status vel coudicionis existeret,
nulhi
persona
cuiuscumque
nullaque civitas, castrum,
nobilitatis.
villa vel uni-
eidem contra nos et imperium preberet publice vel occulte auxilium, consilium vel favorem, sub pena centum librarum auri pro qualibet eivitate, et quinquaginta librarum auri pro quolibet castro, villa, marchione, duce, comite, barone et
versitas
quolibet nobili,
qualibet
incolas
ct viginti librarum auri
pro qualibet alia singulari persona pro vice
qua contrafacerent committenda.

et
habitatores
civitatum,
castrorum,
Quodque
villarum
cuilibet
et
impune
quaslibet
liceret
alias
personas, cuiuscumque status vel condicionis existerent, que contra nostrum

ei
cives.
singulares
honorem
obedircnt vel darent consilium, auxilium vel favorem publice vel occulte, offendere
persona et rebus et iuribus et ipsos et ea capere, arrestare et detinere. Inhibentes

etiam et precipientes expresse. ne aliqui debitores eiusdem Roberti de bonis. in quibus
in
129.
b) proliibentos tr.
40
4.'.
SDPPLEMENTUM AD HEIXRICI REGIS CONSTITUTIONES.

in aliquo
tenerentiir.
sibi
1437
presumerent qiiomodolibet respondere.

et ad id sine strepitu et figura iudicii
ei satisfacerent vel
camere nostre persolverent
alioquin tantundem
Nr. 1296.
1313.
compellerentur.
Universas etiam provincias, civitates, castra, villas et singulas universitates
(III)
5
cuiuscumque preheminencie vel excellencie, etiamsi

cuiuscumque aiterius nobilitatis, condicionis vel status
et quaslibet singulares personas,
regia dignitate prefulgcrent et
que ex aliquo pacto, promissione seu obiigacione dicto Roberto aut suis
predecessoribus facta vel pena apposita sub quacunque verborum forma comprehenso
existerent,
comprehensa
vel
10
sive quavis ratione, causa vel titulo et specialitcr
faciendo [galearum]'' vel
hominum armatoruni
eidem Roberto, ab
pena apposita. vassallos quoque, pheudotarios
vel per terram tenerentur
de aliquo servicio
aliud
subsidium dando per mare
ipsis pacto,
promissione, obligacione et
aut
omnes et singulos, qui eidem fideliquacuraque ratione vel causa ad aliqua prestanda
servicia personalia vel realia tenerenlur, ab omni vinculo fidelitatis, subiectionis et
et
tatis
15
pheudorum
obediencie
nec
predictorum
alia]''
vel suis heredibus faciende absolvimus penitus et in totum,
sibi
civitates,
[vel
castra,
nec
universitates
ville,
vassalli
pheudotarii
et
obediencie racione, causa vel
titulo'"
persone predicte
et
prefati
sibi vcl suis
prout per alias nostras litteras patentes super

20
et
cuiusvis
quod
subiectionis vel
fidelitatis,
heredibus quomodolibet tenerentur.
hiis confectas"^ noscitur plenius
apparere.
satis
omnium pax
et christianorum
et quies
quam
pro maiestate nostra incumbere noscitur,
cum omnes
assistere
reges
principes
et
teneantur.
ac
nobis
modo
orani
actente requiriraus vestrumque
ad
Terre Sancte acceleratio
et passagii
procurantur, excellenciam regiam tam racione generalis
officii
ammiralliatus, quod vobis
qua decoratus
dignitatis regie,
conservacionem
iurium imperii
cxistitis,
obedire
et
quo melius possumus tenore presencium

hac parte servicium et auxilium invocamus. Yos, de
et
iure
cuius strenuitate laudanda et aifectione purissima,
30
ita
obligacionis
non esset tulisse sentenciam nisi eam exequi faceremus.

ad premissorum exequucionem. ubi laus Dei, honor et prosperitas sancte matris ecclesie
Quocirca quia
6.
promoventur
25
pacti vel
qiuim vos
et
vestros
predecessores
ad sanctam Romanam ecclesiam nostrumque imperium hactenus habuisse, prout et

adhuc habetis, grata fidedignorum fama testatur et experimenta operum manifestant,
plene confidimus, affectuose raonentes, quatinus eonsideracione preraissorum et specialiter
pro servicio sancte
compessendum
interponere
35
eam
Romane
ecclesie,
quod
in
hac parte plurimum procuratur, ad
tantas insolencias et pestilentibus temeritatibus
studeatis,
guerrani eidem Roberto per mare
et
oviandum vestras
vires
por terram incipiendo
viribus corapellendo,
eis
vindicta
debite
ut idera
ulcionis
Robertus et sequaces eius sua scelera fleant et fiat in

alii ipsorum exemplo pene formidine peccare
odiant,
ac
facinora fugiant et similia comittere de cetero expavescant.

40
et
prosequendo ac etiam civitates, castra, terras, loca et homines sibi obedientes, quos dicta comprehendit sentencia, tam armis quam alias prout expedit totis
viriliter
Datum
1296.
1)
t^)
Pisis.
pridic
excidit tr.; cf.
Siipra nr. 946.
Kalendas Maii, regni nostri anno V, imperii vero primo.
mpra
pag. 989 not.
s.
^) excidit tr.
e)
vinculo
tr.
(iii>
1438
1313.
Nr. 1297.
INFEUDATIO MARCHIONIS
SALUTIARUM.
1297-1300. (964a-d.)
1313. Mai. 6.-8.

Cf.
supm
nr.
964 cap. 2
et
pag. 100,5 not.
1.
INSTRUMENTUM SUPER INFEUDATIONE CONFECTUM.
1-397. (9(J4n.)
Mai.
Servatur Taurini in tahulario regio 'Marchesato di Saluzzo
Incditum nos
6.
I. Catcy.
Maszo T
nr. 3.
In verso legitur: Investitura d. imperatoris Henrici de

Item absolutio facta d. march. de omniItem de Alba et cet.
iuramentis et feudis, que fecisset d. regi R(oberto) et cet.".
ipsi descripsinius.
marchionatu Saluc.
bus promissionibus et
10
(P. deest.)
(S.
civitate
Anno Domini millesimo CCCXIII, indic. XI, die sesto menssis Madii, in
Pisarum in domo magniffici viri domini Iêrii comitis de Donoratico in talamo,
N.)
domino Amadeo
domino Henrico de Plandrea mareschalcho imperiali venerabili viro
domino J3onefatio episcopo Kironensi, domino Simone Philippi de Pistorio milite, illustris
domini HenA'ir dominus Manffredus marchio Saluc(iarum) ante presenciam serenissimi
rici Dei gratia Romanorum imperatoris somper augusti constitutus suplicavit'* humiliter et devote ipsi doniino imperatori, quatenus dignaretur ipsum marchionem de marchionatu Saluc(iarum) ct de omnibus terris et castris et locis, que et quas tenuit ipse
marchio a deeem annis citra. in nobile, rectum feudum antiqum et paterimm benivole
investire.
Ipse autem dominus imperator dicti marchionis suplicationibus condessendens
predictum marchionem de dicto marchionatu Saluc(iarum) et de omnibus terris, locis
et castris, quas et que tenuit ipse marchio a dccem annis citra, pro se et heredibus
suis cum virga, quam tenebat in manu, in feudum rectum, nobile, antiqum et paternum,
salvo iure cuiuslibet, investivit.
Qua investitura facta idem marchio fidelitatem fecit
ipsi domino imperatori et promisit sibi et iuravit ad sancta Dei euangelia, exnunc imperpetuum toto tempore vite sue fidelem esse vassalhim ipsi domino et subcessoribus eius
in imperio et omnia et singula facere et observare, que in forma fidehtatis nova et
veteri continentiu".
Et in signum pure dilectionis intcrvcnit pacis obsculum inter ipsos.
Demum idem dominus imperator suplicationibus dicti marchionis confirmavit, ratifficavit
et approbavit omnia privilegia facta et concessa per condam imperatores predecessores'^
in
quo dominus imperator dormit
comite Sabaudie
presentibus illustribus baronibus
is
20
25
30
suos ipsi marchioni seu predecessoribus suis et omnia et singula contenta in ipsis privilegiis dicto
marchioni presentiahter confirmavit.
Et ego lohanninus Laur(entii) de Carmagnolla publicus imperiali auctoritate notarius

hoc instrumentum, quod notatum inveni in prothocollis Guillelmi Laur(entii) patris mei
condam, ex auctoritate michi super hoc atributa per illustrem domiiium M(anfFredum)
marchionem Saluc(iarum) sumpssi fidehter et scripssi nil addens vel minuens quod sens-
sum
vel substantiam
'"*
tn loco rnso
*) c/.
tr.
mutef.
infra not.
<I|
35
d.
*>)
secjuitur rasura quaiuor lilterarum spatium adaeguans
quae sequebantur, iam abscissa sunt; cf. sujira in prooemio.
tr.
<=)
prede 40
5UPPLEMENTUM AD HEINKKT REGIS CONSTITUTIONES.
1298 1300.
Tria quae
liic
(964 b(l.)
SCBIPTA INFEUDATIONIS.
jtroponimus scripta in transsumto
a.
1439
Nr. 1298. 1299.
1313.
M<d.
1313. Dec. 29. facto
8.
et
a tribus
notariis atdhenticato servantur ihidem.
SCRIPTUM PRIMUM.
1298. (964b.)
Ineditiim nos ipsi descripsimus.
Hemicus septimus
stus
nobili viro
(P. deest.)
di\-ina favente
clemencia
Eomanorum
Manfredo marcliioni Saluciarum
imperator semper augu-
graciam suam
suo dilecto
fideli
et
omne bonum.
petencium dosideriis dignura est nos facilem prebereconsensum et vota que"
lustis
10
tramite non discordant
a rationis
effectu
Eapropter
prosequente complere.
tuis iustis
postulationibus grato concurrentes assensu omnia et singula privilegia a predecessoribus

nostris imperatoribus
Romanorum
regibus
et
marchionibus Saluciarura concessa et largita,

heredibus confirniamus et
tuis
15
presentis
racionabillter
tibi
tuisque antecessoribus
sicut ea iuste possides
patrocinio
scripti
et quiete,
communimus.
tibi et
Nulli
ergo
hanc paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu temeSiquis autera hoc attemptare presurapserit, indignationem nostram et
rario contraire.
penam mille librarum auri, medietatem camere nostre, reliquam vero passis iniuriara
omnino homiiium
liceat
persolvendam se noverit incursurum.

Dat. Pisis, VIII. Id. Maii, regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
(964
1-299.
20
Descripsimus nos.
scptimus
Ilenricus
augustus
et
nobili viro
c.)
SCRIPTUM SECUNBUM.
Bohmcr, Reg.
divina
favente
(P. deest.)
IJeinr. 531.
cle[me]ncia
Manfredo marchioni Saluciarum
Romanorum
fideli
imperator
suo dilecto
seraper
graciam suam
omne bonum.
Cum
35
a nobis petitur quod iustum est et honestura
exigit rationis,
Eapropter
rum)
ut
id
tuis iustis
per sollicitudinem
officii
nostri
tam vigor
equitatis
quam ordo
ad debitum perducatur effectum.
postuUicionibus grato concurrente assensu de raarchionatu Saluc(ia-
et pertinenciia eius ac etiara
de
hiis oranibus et singulis,
que a decera annis
citra
tenuisti et habuisti, te propter hoc in nostre raaiestatis presencia constitutum et recognos30
centem,
te
et alia predicta in pheudum tenere ac tenere debere ab

homagium ligium facientem et debite fidelitatis iuramentura
per virgam quam raanu gestamus presencialiter investimus', in hoc iure
marchionatum
imperio et nobis, de ipsis

prestantera
semper
imperii et cuiuslibet alterius
paginam nostre
35
salvo.
Nulli
ergo
omnino horainura Hceat hanc
investiture infringere vel ei ausu temerario contraire.
Siquis autera lioc
nostram et penam centum librarum auri pro

dimidia camere nostre et pro reliqua dimidia tibi et tuis heredibus solvendarum se noverit
attemptare presumpserit,
indignationem
incursurura.
Dat. Pisis, octavo Id. Maii, regni nostri iinno quinto, imperii vero prirao.
40
12!)8. ")
mpra
1299.
corr. ex investiviinus
lineam add.
tr.
tr.
1440
1300. (964c.)
Bescripsinius nos.
stus
Nr. 1300. 1301.
1313.
SCRIPTUM TEBTIVM.
(P. deest.)
Henricus septimus divina favente clemencia Romanorum imperator semper augugratiam suam et
nobili viro Manfredo marchioni Saluc(iarum) " fideli suo dilecto
omne bonum.
quadam
Etsi ad prosequenda munifiee quorumlibet vota fidelium imperialis dextera
ad illos tamen non inmerito graciosius se extendit, quos in suis

promptiores. Attendentes itaque tue fidei et devotionis
repperit
mandatis
obsequiis et
nostram te habere hactenus ostendisti et quam
maiestatem
promptitudinem, quam ad
in futuro promittis, et volentes propter
ostensurum
per effectum futurorum operum te
reo-ularitate sit habilis,
hoc
te liberalibus favoribus prosequi,
ad benemerendum
animetur,
fortius
descendentibus civitatem Albe
cum
per hoc tua et aliorum tui exemplo fidelitas

tibi
et tuis heredibus de tuo corpore legitime
ut
suis
iuribus ot pertinentiis
usque ad nostrum
et suc-
cessorum nostrorum tam imperatorum quam regum Romanorum beneplacitum in nobile

pheudum de speciaU gratia tenore presencium concedimus et largimur et te propter
is
hoc homagium ligium facientem et debite fidelitatis iuramentum prestantem de civitate,

iuribus et iurisditionibus predictis per virgam quam manu gestamus presenciahter investimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam no stre concessionis et donacionis
infringere vel ei ausu temerario contraire.
indignationem nostram et
Si quis
autem hoc attemptare presumpserit,

auri, medietatem camere nostre,
penam quinquaginta librarum
20
reliquum vero passis iniuriam persolvendam se noverit incursurum.

Dat. Pisis, VIII. Id. Maii, regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
1301. (1010
a.)
SCRIPTUM PRO HEINRICO DE

SPANHEIM.
1313.
Ineditum proponimus
Pendet
Baivaricae.
sigilli
ex
lun. 15.
autographo partim
fragmentum
loro
25
eorroso
membranaceo.
tabularii
supru nr. 743.
Cf.
Henricus Dei gratia

et
reipublicae
est:
T\,.
(P. deest.)
augustus
decano et capitulo ecclesie sancti Martini \Yormatiensis, devotis
suam
secreti
In verso exaratum
honorabilibus viris
suis dilectis
gratiam
Cum
de Marca
ad prcposituram ecclesie vestre

electi
nuper per promotionem venerabilis Adolfi
Leodiensis collationi nostre vacantem honorabilem virum Henricum de
Spanhein consanguineum nostrum karissimum per alias litteras^ nostras presentaverinxjis

et eundem certis de causis nobiscum in Italia duxerimus retinendum, devotionem
1300.
1)
omne bonum.
*)
mpra
lineam add.
(îiae serratae
non
siint.
tr.
3&
SUPPLEMENTUM AD HEINRIOI REGIS CONSTITUTIONES.

[vestram]-^
monemus,
pro eo
Nr.
1441
1302.
1.301.
requirimus'' et hortamur attente, vobis nichilominus per imperialia
scripta mandantes, quatinus

stituerit,
1313.
eiusdem Henrici procuratorem, quem ad hoc legittime concorporalem statim visis prcsentibus
ipsius prepositure possessionem
iri
sollempnitatibus'' debitis et consuetis adhibitis inducatis et defendatis inductum, facientes

5
sibi
de fructibus, redditibus. iuribus et obventionibus universis prepositure predicte integre
responde(ri).
Dat. Pysis, XVII. Kalen.
lulii,
SCRIPTA REGIS
TRINACRIAE.
1302-1304. (1048a. 1049a. 1050a.)
1313. Aug.
10
1303. (1048a.)
quam ex autograplw
10183 paravit Finke
rosum
Sigilli vestigia
est.
18.
LITTERAE PEIOBES REGI ABAGONUM MISSAE.
Repetinius editionem,
CUD
7. Oct.
loco
Aug.
7.
chartaceo tabularii regii Barcinonensis
supra ad nr. 1287
citato I,
333
Partim cor-
nr. 225.
adsunt.
(P. deest.)
Serenissimo et inclito domino lacobo Doi gracia Aragonum, Valencie, Sardinie et
15
Corsice regi
comiti Barchinonensi,
illustri,
et capitaneo generali,
sancte
reverendo et carissimo
fratri
Romane
suo
ecclesie vexillario,
Fredericus
eadem
amirato
gracia rex
successus ad vota prosperos et fraterne dilectionis augmenta continua
Trinacrie
cum
salute.
Cum
20
non tantum
rcprehensibiles
in fratrem
quidem essemus,
si
verum etiam
vobis,
per
in
patrem vos reputemus
quem magis
rex
inclite,
valere et pre ceteris iuvari
sentimus, intentiones et processus nostros, prout ex ipsis oriuntiu- agendis, non facere-
mus
cognitos,
gestione,
25
ut
esse veritatis,
in
gracia quod absit

nostra viget et
Per
30
3:1
40
debemus, ubi maxime malivolorum ingenio aut eorum prava suget rancorcm quosque delectat inimicos
animo vestro fieri posset impressio, per quam vestra nobis lederetur
subtraheretur et favor, in quibus preter ipsuni dumtaxat Deum spes
qui inter vos et nos ..." discordiam
manet
fiducia specialis.
hec, reverende frater et domine, celsitudini vestre fieri credimus manifestum,
quod excellentissimo ot serenissimo domino Ilenrico divina favente clemencia Romanorum imperatore semper augusto dudum iu urbe Roma pro sumendo imperii dyademate moram agente, per suas nos litteras, quarum copiam vobis transmisimus 1, et
diversos etiam nuncios frequentius requisivit, quod euni conti'a dominum Robbertum,
qui se Sicilie regem intitulatur, ex eo quod faciebat ei cotidie multas iniurias et ofFensas
usque in personam etiam ipsius, iuvare totis viribus deberemus. Quodque ex alia parte
memoratus dominus Robbertus per nuntium suum, quem ad nos misit postea, petendum
duxit a nobis, quod predicto imperatori auxilium non daremus, imo sibi et domino
Super quibus requisicionibus habito
lohanni fratri suo deberemus potius subvenire.
cum diligenti dehberatione consilio respondimus eidem domino Robberto, quod cum
1301.
*)
excidit or.
1302.
*)
verbnm
1)
>)
re in loco raso or.
"^)
in loco raso or.
illeyihile or.
Cf. stqyra nr. 821.

181'
LL.
flONSTlTUTlONFS
IV.
1442
1313.
Nr. 1302.
crederemus eum bene scire, quemadmodum universi reges tenentur iuvare imperatorem
Eomanorum ex debito caritatis et divine iustitie, ac in tali et tanto casu inita inter
eum et nos pacis phedera non obstabant, quin dictum imperatorem licite iuvare possemus, nos zelo ipsius divine iusticie proponebamus eum iuvare in suis iuribus, ut tenemur, toto posse contra omnes sibi iniuriantes per omnem modum, quo iuvari posset,
sicut proximum et caput rei publice secundum preceptura divinum, quodque subsidium,
quod daturi eramus ei, intendebamus dare ad laudem Dei et honorem sancte Romane
ecclesie ac sacri Roniani imperii et rei publice utilitatem et confusionem hostium crucis,
Reddita quoque huiusmodi responsione nostra domino Robberto

imperator contra eum gravissimam tulit sentenciam
cuius
dominus
predicto
dictus
dominus
Robbertus
est
per
ipsam
damnatus
Nam
transmittimus]''.
formam vo[bis
Domino concedente.
interim
tanquam
'^,
Romani, rebellis et inimicus [lese]'^ maiestatis reus,

Sunt
exbannitus, privatus etiam omni honore, dignitate et iurisdiccione.
hostis publicus
diffidatus et
etiam omnes
alii
imperii
absoluti per
eam
[ab omni]'' obligacione, convencione, pacto et phe-
dere, in quibus ex quacunque racione vel causa tenebantur eidem et a quolibet vinculo
iuramenti, quod pro observacione
sorium
rator
et
premissorum, quia sublato principali eius acces-
.^
Et hanc sentenciam suam
tollitur^ ipso iure.
per religiosum
misit nobis dictus
dominus impe-
fratrem Faciuni episcopum Kyronensem,
venerabilem virum
suum ad nos nuncium specialem, per quem
et
etiam suas [nos patentes]''
ut sentenciam ipsam per universas civitates,
[sivit],
lo
litteras requi-
et villas nostre dieioni sub-
terras
20
faceremus soleiuniter publicari^. Iniuncto alias per [eas predicto episcopo]'', quod
nobiscum moram agendo instanter insisteret, qui adhuc presens nobiscum insistit, quod
iectas
Propter quod visum fuit nobis,

ipsum dominum imperatorem pro viribus a[diuvemus]
quod requisicioni dicti domini imperatoris pareremus, prout erat de iure parendum. Et
facto propterea g[enerali]'' colloquio apud Castrum lohannis, ubi sindicbs omnium civitatum et terrarum Sicilie propter hoc mandavimus interesse, predictam sentenciam fecimus publicari. Et tandem in iuvando predictum dominura iraperatoreni nostro firmato
j)roposito et etiam explicato, convenientibus ad iddem votis omnium, non ex affectione
vel odio aliquo, novit Deus, quamvis erga nos memoratus dominus Robbertus non sicut
benivolus vcl amicus se gesserit, set potius inimicus dederitque causam et causas nobis,
o quantas et quales, quibus nos contra eum convertere deberemus, sed tantum instinctu
divine iusticie, cui nos cupimus et nitimur conformare, ad iter adcincti eundem dominum
iniperatorem, prout utiliter possumus et unde melius se offert comoditas, iuvare [nos]"^
paramus. Quare huinsmodi intentionem et processus nostros vobis tanquam fratri simul
et patri notificantes non tani fraterna quam filiali devocione et affectione vos, sicut
carius possumns
deprecamur, quatenus malivolorum obtrectationes, quibus quod absit
vester minuatur amor et honor, ad quod sciraus eos intendere, apud vos non proficiant
et dantibus nobis onera contra veritatem et iustitiam non credatis, imo causam nostram
sicut fratris et filii foveatis et faveatis si placet eidem
quia iusta est et racionabihs,
''.
25
30
35
sicut fraternitatem
Demum
vestram cognoscere credimus et sentire.
non miretur vestra reverenda
tuni scribimus vobis sine suo titulo
fraternitas, si
predictum dominum Robber-
quia non sumus soliti alicui derogare nec per hoc

ad insolentiam quis nos estimet
.^, sed quia parere
dicte sententie nobis oportet, hoc
facimus ut debemus.
Nam si scriberemus eum honoribus, quibus sententialiter est
privatus, facere contra ipsam sententiam contumaciter noscereraur.
.
Dat. Messane, sub sigillo nostro secreto, TII. Augusti, XI. indiccionis.
1301.
omnium
1)
^) uncis inclusa fere
prestiterint.
Supra
nr. 946.
e)
Hlegibdia or.
nullitur(?) ed.
2)
Hae
0)
f)
an supplendum'?
verbum incertum
Ktterae servaiae
d)
duo verha
or.
non sunt; sed
cf.
nr. 1296.
illeyibilia or.;
fursan
45
SUPPLEMENTUM AD HEINRICI REGIS CONSTITUnONES.

1303. (1049
Su2)eresf
scripsit vir
FROTESTATIO DE JBELLO CONTRA

SICILIAE INCIPIENDO. 1313. Aug. 15.
a.)
in eodem tabulario
CRD
E. Gonzdlez Hurtehise.
cl.
1313.
4G0.5 signata
Nr. 1303.
1443
REGEM
Inediiatn benivolentissime
de-
Sigillum cereum rubei coloris dorso impressum
est.
^.
(P. decst.)
Fridericus Dei gratia rex Trinacrie.
Presentis
1.
pridem
ab
augusto sacras litteras

10
serie pateat universis tam presentibus quam futuris, quod

domino domino Enricho Romanorum imperatore et semper
cum in eis eius noto ac pendente sigillo recepimus per omnia
scripti
illustrissimo
contincntie subsequentis
Quibus
2.
litteris
imperii
supra nr. 1296.
vero primo.'
per nos reverenter acceptis,
auditis
et
ipsarum series continebat, attendentes beatum Paulum apostolum
anima potestatibus sublimioribus subdita

15
intellectis
etiam que
sic scripsisse:
'omnis
imperialem autem potestatem omnibus
sit'-,
temporalibus potestatibus anteire, cui naciones omnes et provincias omnesque reges et

principes subesse ab omnibus comprobatur, considerantes nec minus in iam dictis contra
20
S5
ipsum principem per antefatum Robertum admissis tot tantisque sceleribus non solum
Dei filium, ecclesie caput et fundamentum stabile verum et eius in terris vicarium, a
quo palam est eundem principem prius electum, canonice approbatum, inun[c]tum, consecratum reverendissimorum dominorum cardinalium ministerio coronam suscepisse ac
gladium ab altari, verum etiam totam Dei ecclesiam lesos esse, cum constet tam ex
fama publica quam ex ipsius sepe[e]missis aflfatibus, postquam in Ytalie partibus sopite
fuissent discordie dataque pace catholicis Romano subiectis imperio, anxietate non
modica in Terre Sancte subsidium, funiculum hereditatis dominice, ubi Dei natus est
filius et crucis suspensus patibulo pro redempcione humani generis suum effudit sanguinem preciosum, que tot emersis temporibus de Romano subducta imperio [in]* ipsius
Crucifixi
et
iii
omnium christianorum dedecus alienarum imperio subvertitur nationum,

quam cicius posset auxiliante Domino dis-
prudenter ac potencialiter transitum facere
ad tam salubre ministerium totis nixibus intendisset, nisi quod

eidem imperatori eiusque progressibus impedimento fuisset, quominus
tam sanctum ministerium inicium sumeret, pax et unio inter cathoHcos fieret totaque
res publica debiti status reciperet incrementa, sicut ex ipsius Roberti processibus
neminem latere probabiliter potest et prefati eiusdem domini impei-atoris testantur
affatus,
ad exequcionem predictorum nobis ab imperiali culmine mandatorum contra
dictum Robertum Romani rebellem imperii tociusque rei publice hostem, quia palam
est, dum dictum offenditur principem, Deum Christum et eius ecclesiam, cuius princeps
idem advocatus esse dinoscitur et defensor, et nos specialiter quemadmodum et ceteros
ponebat
30
35
et procul dubio
dictus Robertus
ortodoxos merito reges et principes offendisse

queni Robertum ideo
40
procedere debita reverentia cupientes,
non diffidavimus aut diffidamus, quia constat ipsum per

antedictum imperatorem diffidatum fuisse et imperii banno subiectum, sicut predictarum
ostendit continentia litterarum ', unde ipso iure statim factus est omnibus diffidatus.
nostra ergo specialis diffidatio nec est nec fuit necessaria, eo eciam maxime quia
nullam propriam et specialem prosequimur iniuriam, sed solam generalem, publicam et
comunem,
45 rei
prius
et nos ipsius imperatoris in
huiusmodi negocio iussiones exequimur et tocius
publice hostem insequimur, ut prefertur, collectis viribus congregatisque regni nostri
fidelibus, militibus, equitibus

terrestri
cum summa
1303.
1)
a)
Cf. ea
et
peditibus totoque
nostro
preparato adversus
diligentia
exforcio
predictum
tam marino quam
sepedicti
principis
et
3)
Supra m:
946.
excidit or.
quae noUt Finke l
c.
I,
336
sq. not.
ad
nr. 225.
2)
Bom.
13, 1.
1
SUPPLEMEXTUM AD HEINRICI REGIS CONSTITUTIO^ÊS.
1444
1313.
Nr. 1303.
nostrum hostem procedimus tam per mare quam

per terram, quam idem Robertus nunc tenet et possidet, in ipsius hostis humiliacionem
et tocius rei publice salutem ac christianorum omnium statum pacificum et tranquilhim.
Vei-um quia, nedum per antedictam terram, que ulti-a Farum est queque ad
3.
tocius rei publice ac per consequens
sacrosanctam matrem ct universalem spectat ecclesiam, cum nostra felici ambula transitum faciemus. veremur. ne forsan hii qui se dicti Roberti profitentur esse homines et
vassallos transitui nostro vel nostrorum aut reditui aliquatenus se opponant, per quod
possent
qui sancte matris ecclesie sunt vassalli, in personis aut rebus propriis oifen-
ipsi,
dampna
siones et
cum non
incurrere,
sit
cordi nobis ecclesie ipsius terras invadere nec
dampna infligere, sed aditum dumtaxat

contra iam dictum hostem eiusque
expectamus
liberum nobis
sentenciam de iure in fiscum
per
imperialem
bona
res
et
eiusque
fautores ac sequaces
predictorum hominum nostro
si
qui
progressuri.
Ceterum
propicio
delata feUciter Deo
ipsis ecclesie terras inhabitantibus iniurias aut
et
nostris
lo
ac reditum
nostrorumque aditui et reditui obstrepere forte presumpserint, quibus nocendi Deo teste
volumptas nobis non est seu propositum, sub attestacione divini nominis protestamur, n
quod si qui eorum contrafacientes bello ceciderint aut dampna rerum passi fuerint aut
civitates, castra, villas, terras vel alia loca capi contigerit vel occupari, id eis ipsorum
Absit enim, ut
culpa continget nuUa ex parte nostra nostrorumque iniuria precedente.
ea que propter
cuique
mah
niinus
presentis
bonum
ac licitum facimus,
acciderit, nobis imputentur, sicut

nostri
quid per hec preter nostram voluntatem
si
sanctorum canonibus
Et
traditur.
nichilo-
20
oraculo firmiter omnibus signa nostra coraitantibus tam
edicti
quam per terram disti-icta precepcione mandamus, ut nullus omnino ipsorum

Farum inhabitantes se nostro vel eorum aditui vel reditui non
per mare
prefatos homines ultra
opponentes omnino
in
aut rebus
personis
dampnificet vel
offendat,
si
contrafecerint
penam quam ex celesti superserimus arbitrio procul dubio incursuri.

4. Nos preterea omnes civitates, terras, castra et loca quelibet dictarum parcium
ultra Farum et personas ea inhabitantes, que se nobis non obiecerint vel post obiectio-
nem
25
resipiscentes sponte vel per nostram potentiam nobis et nostris aditum et reditum
liberum dederint, cum aliter contra dictum hostem securus aditus nobis et nostris patere
non
manutenebimus
possit,
teneri in personis et rebus
et
posse et per nostros salvari et manu-
salvabiraus toto
eorum
infallibiliter
faciemus
honoribus, iuribus et potestatibus semper salvis et
ei
et dicte
Romane
30
matris ecclesie
per nos et nostros integre con-
servandis, quia solum quietum et liberum aditum et reditum cupimus per easdem.
5.
Presentibus
hiis
omnibus, que per nos protestata
et decreta sunt,
reverendis
lohanne Pattensi et Lipariensi

et Bonifacio Keronensi episcopis, fratre Peregrino ordinis Predicatorum, fratre Ricarto
de Passaneto preceptore sacre domus Milicie Sancti lacobi in Sicilia necnon nobilibus
in Christo
patribus Guidotto archiepiscopo Messanensi,
Frederico de Incisa cancellario, Henrico Rubeo

Yigintimilii,
Leonardo de
magistro racionali,
Incisa, Ricarto Filangerio,
Manna
pluribus nostris
et Francisco
fidelibus
et
de Marino iudicibus
devotis
ac
etiam
aliis
comite
Peregrino de Paccis, Palmerto de
Caro, Henrico de Sancto Stefano militibus, lohanne de Calvaroso iuris

Gualterio de
Francisco
35
civitatis
civilis
Messane ac
de partibus Regni,
professore,
aliis
quam
quos ad hec
habere potuiraus quoad presens.
Unde ad futuram memoriam et fidem de premissis omnibus faciendam nec minus

ad cautelam nostram nostrorumque omnium presens publicum documentum iuximus fieri
per manum Conradi de lordano imperiali auctoritate notarii, currente anno dominice
incarnacionis
MCCCXHI, mense
Actum Messane in sacro

Ego Corradus de lordano
45
Augusti XY. eiusdem, XI. indictionis.
regio palacio, anno, die,
mense
et indictione premissis.
qui supra imperiali auotoritate notarius preraissis omni-
bus interfui eaque scripsi et presens instrumentum publicum nieo
solito signo signavi. 50
Nr. 1304.
1313.
I445
LITTEBAE ALTERAE REGI ARAGONUM MISSAE. Oct.

editionem ex autograplio chartaceo eiusdem tahularii CRD 10211
1304. (1050 a.)
Repetimns
supra ad nr. 1287
citato I,
338
nr.
227 p)aratam.
Sigilli vestigia
18.
loco
adsunt.
(P. deest.)
10
Serenitatem vestram scire cupimus, quod bone memorie dominus Henricus Romanorum imperator, dum viveret, quandam nobis misit sententiam latam per eum ^ contra
emulum suum, queni scitis, propter multas ac magnas iniurias et offensas, quas ab eo
receperat et querebatur plurimum de eisdem, quodque alias per eius litteras et eius
nuncios speciales requirendos nos duxit, quod predictam suam sentenciam exequendo
memorato eius emulo guerram mari terraque totis viribus moveremus, sicut per formam
requisicionis ipsius, quam vobis mittimus^, seriosius videbitis contineri.
Nos quoque
adherentes divine caritati, cui quicquam non potest aliud nec dcbet obstare, mandatum
eius cogitavimus adimplere, requisicioni predicte adherendo ipsumque sicut proximum
specialem et caput rei publice in temporalibus in iusticia sua iuvando contra prefatum
15
emulum
eius,
qui, sicut est notorie publicum,
tam inique opposuit
Nosque
se eidem.
propterea profecti de Sicilia et ad predictum imperatorem venientes, intelleximus obitum

eius in via per litteras speciales^ nobiiis Henrici de Flandria marescalli sui^.
continebatur, qualiter mater et
20
efforcio
de Alamania venerat iam
faciendo
moram
cum
in
Lombardiam,
et
In quibus
rex Bohemie
cum
gentis
propter hoc dictus marescallus
Pisarum, quid facturus esset cum alia gente imperatoris, que
in civitate
Bohemie prestolabatur beneplacitum et mandatura.

fidem dantes tum racione parentele contracte de
nostro, sicut scitis, tum etiam racione aliorum tractatuum
eo erat ibidem, dicti regis
Nosque
25
dicti imperatoris, videlicet
filius
dieti marescalli litteris
cum filio
Bohemie elegimus nos videre, sicque iter non deflectentes processimus
Quo pervenientes dietum regem Bohemie non inveninius, irao sciviraus,
filia
imperatoris
cum
dicto rege
usque Pisas.
quod non
serat,
in
erat, sicut
scriptum fuerat nobis per dictum marescallum, qui Pisis iam reces-
partibus Lombardie,
velut qui Italiam
non
Infra hos
intrarat.
autem dies
mutuo
existentibus nobis Pisis Pisani requisiverunt nos de amicicia, unione et societate
30
35
De
videremus
Quia
tamen
in ipsis
eosdem adeo, qui''
vobis
meremus",
cum
res vestra, sicut perpendimus, tangatur, ne preiudiciale quicquam
eis et aliis, qui vos et vestros velut patrem et caput preponere semper intendimus et
servare, ut decet, nichil nos intromisimus nec ad aliquem tractatum devenimus cum
eisdem, imo recedentes abinde per viam Sardinie et specialiter portum Calaritanum,
videlicef Castelli de Castro propter contrarietatem temporis habuimus pro salute nostra
contrahenda.
bene se offerrent nobis ac dispositos

poterant honorem nobis et profectum afferre.
quibus,
si
et paratos,
manere, ad insulam redimus Sicilie, utinam, sicut cupiUbi offerente se istius navis opportunitate
tanquam patri
ad partes Catalonie navigantis hec vobis de itinere nostro presenti
duximus intimandum
et navigii nostri divertere et
mus, secundo remigio Domino concedente!
40
de Castro,
Dat. in portu Castelli
sub
sigillo
nostro
secreto,
XYIII. Octobris,
XII. indictionis.
1304.
1)
LL.
a)
Supra
specialiter or.
nr. 946.
CONST1TUT10NE3 IV.
^)
2)
que
ed.
"Supra nr. 1296.
^)
an pro moveremns?
3) Servatae
non
'^)
nonne ubi
in
siuit.
181"
loco?
SUPPLEMENTUM AD EEGUM CONSTITUTIONES.
1446
1301-1311. Nr. 1305-1307.
1305-1307. (136a. 59Ta.
5971).)
LITTERAE AD GERHARDUM DE LANDSCRON

SPECTANTIA.
1301.
lul.
12.
(1311). lun. 30.
(P. deest.)
10
1120
autographa perierint, moduni adhibentes, quo iam supra ad nr. 1118
edendos usi sumus, summaria tantum proponimus, quae ex Inventario 'Stifels A de anno
1600' existenti in arcfiiro hurcgraviatus de Sinsich, quod tunc Nassoviae erat in tahulario
Cum
baronum a
liberorum
Stein, descripsit
1305. (136a.)
Servatur
l.
c. fol.
A. Wyss
h.
m.
MANDATUM ALBERTI
REGIS.
1301. lul. 12.
30'.
Ein lateinischer brief von Alberto Austriaco rege, dorinnen er Gerharden burggraven zu Landskron erfordert und pittet bei der pflicbt, dormit er ihm und dem reich
verwandt und zugethan seie, das er sampt allen seinen helfern und sonderlich lohannen
dem burggraven zu Reyneck nach allem besten vermogen und macht zu ihm folge ins
leger zu seiner vertheidigunge.
Sub dato
in castris fur
1306. (597
Item
a.)
"Weinheim,
i5
2. lulii,
regni sui anno tertio.
MANDATUM HEINRICI
REGIS.
1311. Mart. 4.
fol. 35'.
(P. deest.)
Ein brief lateinisch Henrici regis an Gerharden burggraven zu Landskron, das er

mache und zum all[er] starkesten und geriisten zu ihrer majestat sich in
Italiam verfiige, mit versprechunge, ihne seins dienstes halben gleich lohann von Brunishorn ihrer majestat hofmeistere und Diederichen von der Schleiden zu halten, das er
sich
fertig
darab
solle geniige tragen.
Sub dato Mediolani,
1307. (597 b.)
4.
Non. Martii, regni anno
LITTERAE CREDENTIALES ARCHIEPISCOPI

COLONIENSIS.
Item
tertio.
fol. 31'.
(P. deest.)
Ein lateinischer brief an Henricum imperatorem

zu CoIIen
umb
25
(1311). lun. 30.
Romanorum
Henrici erzbischofen
beforderung auch zustellung glaubens herrn Gerhard herrn zu Landskron
seiuem vettern, so sich bei der keiserlichen maiestat zu dienst
Sub dato Gudensberg,
in crastino
beatorum Petri
instellete.
et Pauli apostolorum.
30
SUPPLEMENTDM AD HEINRICI REGIS CONSTITUTIONES.
Nr. 1308.
1310.
1447
PROMISSIO MARCHIONIS
MONTISFERRATI.
1308. (482a.)
Nov. 25.
1310.
Descripsinms autographon
5
nr.
Imhreviaturam
1.
tabtilarii regii
siipra nr. 483.
v.
Cf.
Taurinensis 'Diicato di 3Ionferrato Mazzo 5'
Buhner, Eeg. Heinr. 339.
(P. deest.)

mensis Novembr.
tricentesimo decimo, inditione octava, vicesimo quinto die
domini Clementis
pontificatus
pape
Per
anno sexto.
quinti
lioc
presens publicum instrumentum cunctis appareat presentibus et futuris, quod vir nobilis
10
Theodorus marchio Montisferrati constitutus in presentia serenissimi domini Henrici Dei

Romanorum regis semper augusti domini sui karissimi ex certa scientia et
voluntate sua spontanea convenit cum eodem domino rege et ei per pactum et sollempnem
stipulationem promisit et ad sancta Dei euvangelia corporaliter tacta iuravit servire
dicto domino regi et eum personaliter associare cum centum equitibus sufficienter
gratia
15
quorum
armatis,
quilibet
dextrarium ad arma et
usque ad
habebit duos
unum
ad minus videlicet unum sufficientem
equos
sufticientem roncinum propriis expensis ipsius marchionis
unum annum proxime venturum inchoandum prima
discedet de civitate Astensi et proxime subsequendum.
die
qua idem dominus rex
Salvo tamen quod a die recessus
domini regis de Ast usque ad primam diem mensis lanuar. proximo venturi idem
marchio non tenetur servicium predictum facere preterquam cum quinquaginta equitibus
ipsius
20
cum centum
armatis et preparatis ut supra et residuum dicti anni debet servire

bus, ut superius est expressum.
Et^^
equiti-
hec promisit idem marchio dicto domino regi sub
virtute superius prestiti iuramenti et sub obligatione
omnium bonorum suorum
sic atten-
dere fideliter facere et complere, nulla deffensione, exceptione, allegatione vel excusa25
tione iuris vel facti admissa vel apposita, etiamsi renunciationem specialem requirerent
Et de predictis precepit dictus marchio nobis Bernardo de
vel expressam.
et
lohanni de Dyst notariis infrascriptis, ut dicto domino regi faceremus
unum
lIei'cato
vel plura
publica instrumenta.
Actum
30
est
fuerunt
testes
hoc
in
vocati
Arnaldus Sancte Marie

nensis,
Aymo
cancellarius
35
in
habitacionis ipsius
hoc specialiter et rogati
viri
Porticu dyaconus eardinalis,
domini regis, ubi
venerabiles et nobiles domini
Castro archiepiscopus Medyola-
episcopus Gebenensis, Henricus episcopus Trigentinus dicti domini regis

Philipus de Sabaudia princeps Achaye,
Aymarus de
domo
civitate Astensi in
ad
Peitiers,
Hugo
et
Guydo Delphini
fratres,
Philipus de Langusco comes palatinus de Lomello, Opecinus de
Loculo de Spinulis, Symon Advocatus de Yercello, Anthonius de Fisserago de Laude

et plures
alii.
Et ego Bernardus de Mercato de Yanna Bellicen. dyoces. sacrosancte

publicus notarius una cum dicto lohanne
de Dyst notario infrascripto hiis omnibus presens fui et rogatus hanc cartam scripsi et
(S. S".)
Romane
40
ecclesie ac sacri imperii auctoritate
tradidi rogatus.
(S. N.)"^
1308.
1)
*)
Et ego^
in initio lineae bis scriptum or.
Cf. 'Historisclie Vierteljahrschrift'
'^)
XII, 88
abhinc alia
not, 2.
manus
or.
^) ita desinit
or.
^^^^-
1448
Nr. 1309.
1311,
SYNDICATUS CIVITATIS
IPOREGIENSIS DE SUBSIDIO STATUENDO.
1309. (552a.)
1311.
lan. 29.
Descri]}simus auiographon eiusdem tahularii 'Provincia lYIvrea

Jiucusque inedittim,
quod interim nacti
siimtis.
Cf. siqira nr.
550
Masso
553
V nr. 4 signatum
et
pag. 507 not. 3.
(T. deest.)
Anno Domini millesimo tricentessimo undecimo, indicione

*, die Veneris
(S. N.)
XXVIIII. menssis lan., in palatio comunis Yporegie. Presentibus testibus lohaneto Stria,
lohaneto de Rucha et lohaneto de Piro et al(iis) in palatio predicto in plena credentia
et conscilio generali comunis et hominum civitatis Yporegie ad hec spetialiter convocato w
ad sonum campane more solito de mandato nobilis militis domini lohannis de Sancto
Lorentio vicarii domini Henrici serenissimi regis Eomanorum in eadem civitate et
Canapitio, predictus dominus ^ncarius consensu et voluntate illorum
ibidem presentium et
et conscilio
ipsi
simul
cum
ipso
domino
de dicta credentia
vicario et eius autoritate
eorum nomine
et tocius universitatis Yporegie fecerunt, constituerunt et ordinaverunt

dominos Andream de domino Endrea et Petrum de Berlenda iurisperitos
lacomotum de Solerio cives Yporegie et quemlibet in solidum, ita quod non sit
is
discretos viros
et
melior condicio ocupantis et quod unus eorum inceperit, alius sive

finire,
ei;
eorum
et predicte universitatis c[ertos] nuncios, auctores,
promitendum
tores, spetialiter ad ordinandum'',
possint prosequi
alii
sindicos et procura-
assecurandum plenarie prefacto seu

vicario generali possito et ordinato per dictum dominum regem in provincia Lombardie
pro se et hominibus seu stipendiatis suis stipendium una cum ahis civit(atibus) iuxta
proporcionem'' eandem* civitatem Ypor(egie) contingentem persolvendum. Et ad dandum
fideiussores et de ipsorum indepnitate promitendura, proraissiones et oblig(ationes) realles
faciendum
et personales
lorum
negocium
circa dictum
tamquam
omnium quorum
scripto
et
pro
observandis iuramentum in animas
hiis
predicte
et
eonscilii
dicti
omnium
et singu-
2&
prestandum ac ad alia' faciendum, que

Promitentes dicto nomine michi notario infranomine dicti prefati seu vicarii generalis et
fuerint oportuna.
et
interest
posset,
interesse
gratimi et ratimi perpetuo habituros,
se
quidquid predicti procuratores et sindici seu alter vel duo ipsorum in predicto negocios
exercendum, sub ypotecha o[m]nium bonorum

Mandantes inde michi notario fieri plura publica instrumenta.
et circa illud duxerit
Nomina vero
universitatis
publice persone vice

et
et
universitatis predicte.
illorum de dicta credencia et conscilio qui fuerunt ibi presentes sunt
hec: (seqimntur nomina circiter 50 hic omissa).

(S.
fui
rogatus et hanc cartara'' tradidi
130!).
')
Et ego Martinus Loge notarius publicus
N.)
aliia or.
a)
lacuna in
or.
g) negociio
or.
t)
Yporeg[i]e
hiis
omnibus
inter-
et'.
ordinendum
i) fere
civis
or.
evanidum
or.
<=)
i)
or.
^)
porpoc. or.
reliqua ahscissa sunt
or.
^)
eandam
or.
ss
SUPFlEMENTUM AD HEINRICI REGIS CONSTITUTIONES.
Nr. 1310.
1312.
1449
SCRTPTA AD MARCHIONES
1310. (391a.)
MALASPINAE SPECTANTIA.
1312.
Tmnssumium
5
metnhnmacenm
adqxiisitum monente viro
cl.
16. 20.
Dec.
tnbularii regii Florentini 'Deposito Malaspina' noviter
R. Davidsolm descripsimiis.
Syndicatum
v.
supra nr. 891.

(P. deest.)
Millesimo
(I)
CCCXII,
indic.
X, die XYI. Deeembr.
Magnificus et potens vir dominus Guido Novellus Dei gratia

10
in
Tuscia palatinus,
vicharius tocius riparie orient(alis) districtus lanue necnon generalis capitaneus diocesis
et episcopatus Lunenfsis)
pro serenissima imperatoria magestate acceptavit et recepit

filii magnifiei viri domini Francischi marchionis Malaspine
pecticionem domini Comradi''
porectam
pre[.
15
hodie
s\^
.y,
per
eum coram domino
et concessit literas preceptorias infrascripti
Malpede de
vichario
et
capitaneo
com
antedicto
iure
vera sunt ut asseruit in sua pecticione.
Et ad eius requisicionera dedit

tenoris con nuncio [iurato]'', videlicet lohanino
Ilice exec(utore), qui portaret et presentaret dictas literas
dominis marchioni-
Et hoc fecit dictus dominus vicharius et capitaneus recepto prius ab

eodem sacramento fidelitatis et guerre faciende ad honorem et voluntatem domini nostri
bus Malaspine.
imperatoris.
20
(II)
Tenor literarum predictarum talis est:

Jsôvellus comes Dei gratia in Tuscia palatinus, vicharius riparie orientalis
lanue necnon capitaneus generalis diocesis et episcopatus Lunensis pro sacra
'Guido
districtus
imperatoria magestate
nobilibus viris dominis Moroello,
Comradino marchionibus Malaspine
Franc(ischino)
Spinete et
sahitem.
corani nobis vir nobilis Comradus marchio Malaspina suo nomine ac

fratrumque suorum eonsors vester iuravitque gueram emulis imperii se facturum
Conparuit
25
patris
pro posse, ut vos ceterique eorum consortes fecerunt ac faeere in posterum ordinarunt.
Quare com expossuerit coram nobis, quod per vos occupata tenetur tera de Avuhi ad
patrem
30
camur
et
acceptam
et
per
eumdem
Lucanis pro vice
vobis recomendatam, vos requirimur et pre-
mandamus sub pena feudorum, que ab
nichilominus districte precipiendo
domino Francischo eius patri vel eorum

procur(atore) libere sine aliqua molestia dictam terram de Avula restituere debeatis.
Preces ac mandata nostra taliter servaturi, ut possimus vos apud dominum [nostrum]s
merito conmendare.
Has autem literas ad cautelam in actis nostre curie fecimus
registrari et nostri sigilli mvmimine roborari, de present(atione) quarum latori dabimus
plenam fidem.
Dat. Ilice, die decimo septirao Decembr., millesimo trecentessimo duodecimo,
imperio
35
ipsius et fratres pleno iure spectantem', ut asserit, olim [a]^
vicharii imperii
retinetis,
quatinus dicto Co(m)rado
et
indic. X.'
40
(III)
Die XX. Decenbr.
lohaninus dictus Malpes de Ilice exec(utor) curie

scripto reeipienti et stipulanti
libet alterius
nomine
et vice dicti
persone, cuius interest vel intererit,
Ilicis
retulit
michi notario infra-
domini vicharii et capitanei et cuiusse de mandato dicti domini vich(arii)
et capitanei presentasse predictas literas suprascripti tenoris predictis
1310.
LL.
XVI"
omnino certum
c.
c.
') fere
CONSTITUTIONES IV.
*>)
similiter
semper
omnino evanidum
c.
c.
"=)
evanidae
sic c.
56
litterae
dominis marchio-
c; an sentandi?
8) excidit c.
182
d)
non
1450
Dec.
17.
Dgc.18.
Nr. 1810. 1311.
1312. 1313.
nibus Malaspine, videlicet domino Moroello marcliioni Malaspine die XYII. Imius mensis
Qui dominus
et domino Franceschino marchioni Malaspine die XVIII. dicti mensis.
literas retinuit
Franceschinus ipsas
penes
se.
Decembr.
(IV) Die XVIIII.
Dominus Moroellus marchio Malaspina
constitutus ante presenciam predicti domini
vicharii et capitanei suprascripte litere seu precepto respondit""
hoc modo, quod paratus
dictam terram de Avula iusta posse suum, quia videbatur sibi fuisse
Set ipse dixit se non habere possessionem, quia comfacta de iurc dicta requisicio.
sortes sui habent eam guarnitam, videlicet dominus Franc(ischinus) et Comradinus
erat restituere
domini
me
Et
Malaspine.
marchiones'
in
omnibus paratus
se
profert
mandatis
obedire
dicti
i*
vicharii.
Extracte ut supra de actis publicis curie

notarium infrascriptum vicharii et capitanei.
dicti
domini vicharii et capitanei per
Ubal(detus) de Arcula not(arius).
PROVISIONES VARIAE SENATUS VENETIANI.
1311. (r224a.)
(13121313.
Mai.)
Provisionum ad imperatoreni spcctantinm iam deperditarum nonnisi ruhricas puhlici

iuris fecit G. Giomo 'Le Buhriche dei Lihri Misti del Senato perduti' ('Archivio Venetd'
Tom. 24. (Anno XII.)) j)ag. 309, ad cuius editioncm hic eas stihiungere liceat. Sumptae
sunt ex lihro III., tthi praecedit ruhrum: Imperator Romanorum et Alamania.
(P. deest.)
(1)
Qualiter captum fuit de providendo ambaxatoribus domini imperatoris.
(2)
Responsum
ambaxatoribus, quod ad coronationem suam mittemus de
fuit ipsis
nostris nobilibus, per
quos mittemus de
nosti-o
havere vel
nostaris
rebus.
25
(3)
Mittantur quatuor arabaxatores ad coronationem domini imperatoris.
(4)
Quod
equitaturas
ambaxatores pro
dicti
et
(5)
Quod
(6)
Responsio facta
portent valimentum
nostras conditiones
cum
salario aliorum
decem millium denariorum
ambaxatoribus
dictis
habeant
ambaxatorum.
se, notariis et familia et someri[i]s et familia
famulos XXIIII indutos, et sint
dicti
auri
*.
domini imperatoris excusatoria propter
30
^.
(7)
Libre quatuor grossorum fuerunt exhibite dictis ambaxatoribus imperatoris.
(S)
Super
facto
Tuscorum respondeatur, quod tenebimus talem viam, de qua
dominus imperator habebit rationabiliter contentari^.
1
1310.
1)
nr. 695.
cap.
1.
^) respondidit c.
Cap.
ad
2) Cap.
3)
Cf.
')
marchioi
c.
tractatus a. 1312. habitos spectant,
6S
ad legationem
ibidem cap. 6
et
a. 1313.
nr. 93S.
quormn acta serrata non
Apr. Mai. missam spectant.
Ad
sunt.
Sed
cf.
snpra
cap. 6 cf. supra nr. 937
Nr. 1312.
1313.
1451
LITTERAE HEINRICI VIL

PRO COMITE FORESIL
1312. 1313. (918a. 918b.)
1313.
Mart. 13.
22.
SCEIFTUM INFEUDATIOmS. Mart.

tabidarii Parisini 'Carton P 1396
nr. 403' signatum
1313. (918a.)
Aufogmplwn
legitur:
quam
sericis pendebat,
diversi
ad hanc feudi
tenoris
spectantem
coUationem-
denuo contulit
In verso
deest.
Edidit Galantino 'Storia di Soncino' III App. (1S80) p. 87
R.
Minutam
10
SigiUum, quod olim fdis
noster E. Salomon.
socius
13.
v.
nr. 1.
supra nr. 985,
signo chronologico carentem mintis recte post Mai. 20 edifam opinati sumiis propter
renimtiationem Heinrici de Flandria supra nr. 984 ad Mai. 20 laudatam.

(P. deest.)
Henriciis
futuram
divina
Romanorum
clementia
favente
imperator semper augustus ad
memoriam.
rei
Digni et benemeriti tanto sunt preveniendi favoribus et specialibus gratiis attollendi,

quanto se reddunt
15
Forest
fidelis
que nobilis
fidelia servitia,
vir
lohannes comes de
noster dilectus nobis et imperio in Italie partibus hactenus exhibuit et specia-
exnimc inantea facere
liter
obsequendi promptitudine fruc-
in sinceritate devotionis placidos et in
Attendentes itaque grata et
tuosos.
dignum reputamus
exhibere promisit,
et
et
debitum, quod
eum nostre munificentie dexteram extendamus. Et horum consideratione, presertim

cum nemo propriis militare stipendiis teneatur, sibi suisque legitimis heredibus de suo
ad
80
corpore descendentibus quatuor milia parvorum florenorum auri in redditibus annuis et

in
ipsorum florenorum assignationem et solutionem castrum Soncini'' Cremonen. dioc.
cum
eius imisdictione,
cedimus et donamus.
huiusmodi donatione
25
quantitatis
dicto
comiti et suis
donec
si'
heredibus
et districtu
territorio
terris,
predictis
annis
in
feodum conque sibi ex
competunt, ad valorem
quod defecerit de
id
singulis
predictis
assignationem huiusmodi in
ei
in nobile
iura, fructus, redditus et proventus annui,
florenorum non ascenderent,
dicte
angeli,
Verum
in castro,
preseutium
tenore
et districtu
territorio
festo
quantitate
ipsa
beati Michaelis arch-
redditibus vel rebus
aliis
equiâlenti-
eidem castro usque ad dictum valorem

de nostra camera persolvatur. Si vero
predicta iura, fructus, redditus et proventns dicti castri Sunscini dictuni valorem excederent, ad quantitatem, in qua excesserint, donationem et assignationem huiusmodi
bus
in
competentibus et proximioribus
locis
quatuor milium florenorum auri supplebimus,
30
procedere
nolumus,
sed ipsam quantitatom nostre camere retinemus.
ditionem addicimus, quod
35
imperatoribus
quam
videlicet pro
quolibet centenario florenorum
facient et per
propriis
ti'es
predicta
teneantur.
regibus
Romanorum cum
menses integros
et
alia servitia
cum uno equo,
servient aliaque
in quibuslibet locis Italie quolibet
in
tam
registro nostre
anno
in
servitia
expensis
camere contenta faciant et facere

et eisdem successoribus nostris
dominia in supradictis castro eiusque iurisdictione, terrisi quas et si qua prefato comiti vel heredibus
torio et districtu et in rebus et bonis aliis,

suis
pro huiusmodi reddituum suppletione,
1312.
1)
a)
on
loco raso
si
eos suppleri expediet, assignabimus, qualia
Et quia memoratus
in registro ipso continentur.
45
hec con-
quadraginta sufficientibus equis armorum,
Expresse retinentes et reservantes nobis
talia servitia, iura, servitutes et
Ad
dicti comes et heredes eius nobis et successoribus nostris
vel
nobilis nobis recipienlibus pro nobis et
4 liUerarum spatium adaequanti
Cf. 'Eistmische Vierteljahrschrift'
XII, 88 mt. 9
et
or.; cf. lin. 30.
Hiiillard-Breholks 'Tiires de la maison ducaJe
de Bourbon' 1 (1867) p. 232.
182*
Sept. 29.
452
Romano
successoribus nostris predictis'' et
1313.
Nr. 1312. 1313.
imperio suo et predictorum lieredum suorum
nomine pro castro, iurisdictione, territorio et districtu aliisque predictis homagium et

fidelitatis iuramentum prestitit et per iuramentum ipsum nobis et successoribus nostris
predictis Romanoque imperio obedientiam et fidelitatem debitam ac etiam omnia alia,
que
in
forma
et veteri continentur,
nova
fidelitatis
perpetuo
fideliter facere et
observare
ac servitia supradicta impendere, iura, servitutes et dominia nostra pretacta, in quantum

spectabit ad eum et heredes suos predictos, integraliter reddere et conservare ac ea
eorum ahquod per se vel alium seu alios publice vel occulte nuUatenus impedire,
ipsum Buo et predictorum heredum suorum nomine de eastro, im-isdictione, territorio et
districtu predictis tanquam de feodo nobili per bacuhim quem manu gestamus presentiaQuocirca dilectis fidehbus nostris vicario, consiho et eommuni singuliter investimus.
vel
laribusque
personis
Soncini"
castri
dicti
per
imperiales
apices
precipieudo
districte
dictus vicarius castrum ip.sum statim visis presentibus prefato comiti
mandamus, quatinus
liberum et expeditum tradere prefatique consilium et comune alieque persone singulares

eidem fideliter obedire, servire ac humihter intendere sibique de omnibus iuribus et
dominium
redditibus spectantibus ad
respondere
ac
super
maiestati et imperio
sicut
lo
salvo
hiis
Romano
et
is
difficultate qualibet integraliter
prime fidelitatis debito, in quo nostre

iuramentum prestare cum promptitudine studeant,
reservato
tenentur,
cupiunt
nostram indignationem
absque
ipsius loci
In
evitare.
cuius
testimonium
rei
presentes
litteras nostre maiestatis sigillo iussimus communiri.
20
anno Domini millesimo trecentesimo XIII,
Dat. Pisis, III. Id. Martii, indictione XI,

1313. (9181).)
MANDATUM CASTEO
Autographum eiusdem
sigilliim loro
tabularii
In
memhranaceo.
l.
c.
SONCINI BIRECTUM.
nr.
404 item
verso legitur: B^.
contulit
Mart. 22.
E. Salomon.
Pendet
l. c. III App. p. 89
Edidit Galantino
Henricus Dei gratia

.
communi
omne bonum.
vicario, consilio et
suam
ct
augustus
dilectis
Nobilitatem generis, providentie merita et strenuitatem nobihs
eumque
nobis propter hoc
Quocirca
investivimus de eisdem.
mandamus, quatinus
tu
sibi
inducens
nostra
castri,
et
homagium
lohannis comitis
fidelitati vestre
iurisdictionis,
ponens,
sibi
30
castrum et terram Soncini
et debite fidelitatis
eum
vel
territorii et districtus
assignare ipsa remoto
pheodum con-
iuramentum prestantem
presentium tenore
vicarie prefato comiti cedens et
pro eo in possessionem
tate
viri
gratiam
Italie partibus fecisse noscitur
eius iurisdictione, territorio et districtu per* alias nostras litteras in"
cessimus
fidehbus suis
et singularibus personis castri et terre Soncini
de Forest eiusque multiphcia et grata servitia, que nobis in

et eum facturum in futuro speramus, considerantes attente,
cum
25
(P- deest.)
nr. 2.
districte
precipiendo
35
suum procuratorem
predictorum auctori-
cuiuslibet
difficultatis
et
non postponas vosque, consilium et comune singularesque persone,

tanquam vestro domino eidem comiti in omnibus humiliter pareatis eique super hoc,
salvo semper prime fidelitatis debito, in quo nostre maiestati tenemini, iuramentum
prestare curetis.
AHoquin sententias, penas et banna, que et quas tulerit et infiixerit
in rebelles, rata habebimus et faciemus actore Deo irremissibihter observari.
Dat. Pisis, XI. Kal. Aprilis, regni nostri anno quinto, imperii vero primo.
dilationis obstaculo
1312.
b)
e corr.
1313.
*)
per
ex
ia
or.
=)
oucini in loco raso or.;
in loco raso alia
cf.
manu mutato atramento
supra.
angustius scripta or.
1314. (1238 a.)
Nr. 1314.
1453
RESIGNATIO FEUDORUM IMPERIL

1313.
I.
1313.
lul. 14.
Transsumtum c membranaceum tahularii regii Taurinensis 'Marchesato

Mazzo T nr. 4 signattim hncusquc ineditum dcscripsimus^. Cf. supra
Categ.
di Salusso
nr.
1297
1300, ifemque ea quae ex Kicolao Botrontinensi supra pag. 8'27 not. 1 repetita sunt.
(P. deest.)
(S.
(I)
Anno Domini MCCCXIII,
N.)
10
15
indic.
XI, die XIIII.
lul.,
in Saluc(ii8) in
domo
domino Petro de Sancto tfeorgio, domino Bernabo de

Bonefatiis milite et domino Henrico de Yerduno im-isperito testibus.
Illustris dominus
Manfr(edus) marchio Saluc(iarum) nolens retinere feudum sibi concessum ab illustrissimo
domino Henrico septimo Dei gratia Romanorum imperatore seniper augusto videlicet
de Foxano et de Alba, Montevici, SaYilian(o), Clarascho et pertinentiis ipsorum locorum
et cuiuslibet eorum, eo quod ipsum feudum seu feuda sentit sibi dampnosa, ipsa feuda
Foxani, Albe, Montisvici, Savilian(i) et Claraschi in manibus mei Guillelmi Laurentii
notarii ut publice persone recipient(is) nomine dicte imperatorie magestatis et cuiuslibet
Henrici'' Rogerii,
presentibus
persone, cuius interesse posset, refutavit et resignavit et ipsis penitus renimc(iavit).
Et ego lohaninus Laurentii publicus imperiali auctoritate notarius hoc instrumenin prothocollis Guillelmi Laurentii patris mei quondam ex
auctoritate michi tributa per illustrem dominum M(anfredum) marchionem Saluc(iarum)
simipsi fideUter et scripsi, nil addens vel minuens, quod sensum vel substantiam mutet.
tum, quod notatum inveni
20
(II) (S.
K) Anno Domini MCCCXIIT,
indic.
XI, die XIIII.
lul., in Salue(iis) in
domo
Henrici* Rogerii, presentibus domino Petro de Sancto Georgio et domino Henrico de
Verduno
25
Illustris dominus Manfredus marchio Saluciarum ut validius

remunerationem plurium servitiorum sibi exibitorum per dominum Bernabo de
militem queve ab eo sperat recipere in futurum dedit et donavit pure, niere,
iurisperito testibus.
potuit ob
Boiiefatiis
inrevocabiliter
Savilianum
ad presens
cum
aut habere posset
habet
et inter
vivos
Corviliano et Monteforti
vel
sibi
Foxanum et Albam, Claraschum, Montemvici,

cum omnibus iuribus et rationibus, que et quas
quoquomodo possent competere
in
Foxano, Alba,
Clarascho, Corviliano, Monteforti, Montevici, Savilian(o) et in locis et pertinentiis ipso30
rum locorum.
Eandem donationem
fecit
dominus Fredericus de Saluciis domino Bernabo de pre-
dictis iuribus et locis.
35
Et ego lohaninus Laurentii publicus imperiali auctoritate notarius hoc instrumentum,

quod notatum inveni in prothocollis Guillelmi Laurentii patris mei condam ex auctoritate
michi coneessa per illustrem dominum M(anfredum) marchionem Saluc(iarum) sumbsi
fideliter et scripsi, nil addens vel minuens, quod sensum vel substantiam mutet.
1314.
1)
*)
Hnf semper
Cf. 'Histm-isclie
c.
Vierteljahrschrift'
XII, 90
not. 3.
INDEX NOMINUM.
Maior numerus paginam, minor
A.
A. de Vilariis
Abbatis
Abdua
Advocati, Advocatorum pars v. Vercellae; de Advocatis: Andreas Calandrinus, Predericus

lohaninus,
Symon de Colubiano.
Amedeus.
v.
Vicchium.
Abizzo
S. Egidii capella v. Pisae.
Albizius.
Egidius ep. Lauden. 456,
35.
457. 458.
Abondii de Bargo filius: Pctrucius.

459.
Abuczola Alhissola 1061,40.
Egidius ep. Oientinen. 848, 30.
Accoucii: Philippus.
Egidius abbas Wissenburgen. 134,
Accursi
Guillelmus.
Egidius de Marcello (Marcelki) can.

Leodien., thesaurarius HeinriciVII.
Roman., Gile, Giles de le
Marcelle tresorier 902, 15. 916,20.
926,30. 932,40. 950,40. 985, 10. 1074.
1076,1. 1084,5. 1089, ,30. 1147. 1148,
20. 1153,20. 1154. 1161. 1165. 1169,
40. 1182,30. 1183. 1184. 1185. 1186,5.
1189. 1190. 1191. 1192. 1194. 1195.
1196. 1197; Gilius clericus dominae
reginae 1146. 1147. 1148. 1150.
vices
1152;
gerens
cancellarii
1078,5. clericus: Francu.s.
Achayae principatus 348, 5. 1054, 15.

princeps: Philippus deSabaudia.
de Achamariano Bernardus.
reg.
Gerardus.
Adam
de Duren cler. 920,25. 1169,20.

de Adelmario: Marcus.
Adelnburg
castr. 1084,
lo.
de Adilia: lacobus.
de Adimaribus: Baldinaccius.
Adoardus
v.
Odoardus.
Aegidius dominus de Rodemacher
Adolfus archiep. Colonien. 367, 25.

Adolfus I. ep. Leodien. 118. 119
miles, familiaris Heinrici VII. reg.

221,35. 222,1.5. 250,30.293,
40. 920, 25.
Roman.
126,45. 130.
Adolphus
1075,
a.-)
II.
;
10.
249,40. 1174. 1430,10 (/rt&oS.Galli).
de Acello: Pedericus.
de Akers, Ackers Wilhelmus.
Acis
de Marca ep. Leodien.
electus 1440,
30.
Adolfus rex Roman., comes de Nassau

4, 25. 5, 40. 6. 7, lu. 8, 35. 11, 30. 12,25.
13, 25. 17, 35. 18, 35. 19. 32, 30. 48.
62,40. 73. 74,39. 87. 92, 40. 93.

113, 40. 114, 1. 125, 30. 146, i. 149, 1.
153,40. 173,1. 194,35. 239,25.276,30.
337, 1. 599,30. 1114, 1. 1127, 40.
1202, 5 ; relicta 752, 35.
Giles d'Argentoil chevalier 1277,

Gile de Berlare chevalier 1163,
1170,30. 1279,5.
Giles Datin chevalier 1278,
30.
10.
15.
Gile de Jemeppe (Gemeppe) 1156.

1161,35. 1171, 3.5. 1172. 1176, 35.
1177,1.
Gile
,de
Egidius
Jupille 115.5,35.
le
Clokier Hoyen. 293.
Gile (Gilot) botellier 1156. 1168,25.

Adolfus comes Holtsaciae 1125, is.
Gilet de Biamont garcon de le cusine
S. Adriani eccl. Rom. card.
diaconus:
le roy 1168, 10.
Neapoleo.
Gile viel portier Tempereur 1195, 25.
Adrianus papa 209, 1.
Adua, Abdua
fl.
Adda
456,
40.
457
de
'
S.
S.
de Aginulfis: Guydo.
Aginolfus de Romena com.
Tusciae 307, 35. 859, 35.
Severi
monast
S. Agatha: Petrus.
Agathae eccl. Rom.
nus: Bernardus.
card. diaco-
pal at
de Aglate: Milanus.
Aglonis de Aleis: Thomasius, Ugolottus.
Agnes ducissa Saxoniae 113, 5. 165, 5.

Agneta ducissa Burgundiae 633, 6.
Agonia fl. 496, 30.
d'Agozeme: Lypace.
Agten sun: Heinrich.
Aguglinus grossus de Tvra 1271, 45,
1273,
20.
de Agundacort
Gondrecorte.
v.
Aha, Ahe villa 68,5. 71,15.

de Ahucla: Lodwicus.
Ahusen et Ahusen 160, 15.

Aycardus abbas monast.Leonen.dioc.
Brixien. 994,
10.
Aycardi Cazolini
filius:
Petrus.
Aighebiele, Egebel Aiguehelle 394,

1150,
25.
25.
de TAigle: Casteal.
Aymarus de Bellovidere, dominus
Villaenovae miles 434, 15. 569, 35.
633,30. 1038,5.
Aymarus
de Pictavia comes Vanomina procuratorum406, 10. fil ius: AymarnsÎI). 1

Aymarus (II) de Pictavia comes Va- I
lentinen.
de Peitieu
Peitiers, f
(I)
lentinen. 406,5;
Pertieu, Petiers, fil. Aymari (I) '

406, 10. 434, 15. 437. 438, 1. 444, 1. *
515, 1. 1038, 5. (Potyrs). 1084, 25. 1
1447, 30; consiliarius Heinrici VII. *
reg.
563.
Aduren. dioc:
Caprasii ecclesia.
Los.
1096.
V.
S.
de Agimont dominus: lohannes de
Abergolte der Jude Koppins son von Aegfdins, Gile, Giles, Gilet
Eunach
de Agemberch: Eggebertus.
Agenen. dioc. 581, 20; de Agenno:
Adua.
V.
lineas qidnas indicat.
Roman.
443,
5.
Aymericus Codecasa not. et officialis

ad cameram communis Laudae
514,40. 724,35.
INDEX XOMINUM.
Emery d'Avalon
1277,
chevalier
lo;
Emmericus.
Aymo ep. Gebennen. 393,25. 409,40.
cf.
420,
424,
425,
426. 429.
434,15. 437. 445,10. 447,25. 454,45.
456,15. 461,15. 463,20. 464,45. 465,
20. 486.40. 520,35.
521,10. 526.1.
561,40. 564,15. 57, 20. 589, i5. 624,
10. 652, 25. 653.
726, lo. 1038, lo.
1412, 35. 1447, 30 533, 35 ((^'ibeneu, de
êneva); consiliarius Heinrici VII.
reg. Roman. 412, 35.
35.
40.
40.
1455
Albertus abbas Sumaquen. 323, 5.

Alhertus de Castello can. Constan-
abbas
Antonii in Vienna
S.
633.
Aymo
doniinus de Faucoingny vice-
comes de Vezour
74,
35.
Eme de Blancmont
(Blancomonte
Blamont, Albomonte) miles, camerarius Heinrici
Aymo, Amo,
VII. reg. Roman. 747,5. (903, 30).

990,25. 1023,20. 1069,25.
1077,35. 1189,15.
926,2.5.
Aymonis de Lovanello
filius:
Geben.
dioc.
Perrovetus.
de Aymorino Petrus.
Aynars de la Forest chevalier 1277, 5.
:
Airoldus: Basanus.
Alamandi: Guido (Guigo).

Alanus de Lamlialia archidiac. Briocen., nuntius Philippi regis Franciae 531,
533,
30.
5.
Alanus magister 475, 5.

Alardus dominus de Rombaix (Robbaia, Robaes) miles 440, 10. 660,6.
666,
25.
Alba, Alben. 1005,30. 1081,25. 1429,

20. 1438,
1440,10. 1453; de Alba:
Conradus de Brayda.
.5.
Alhanen. card. episcopus 610. card.

episcopus: Leonardus.
Albani Mons.
:
Albariis: Guiradus.
de
Albariva castr. 1410,
Albegnum
r,
5.
Albingana.
de TAlber: Beinar.
Albericus de Foucheriis clericus
et
thesaurarius
Heinrici VII.
reg.
Roman., mons. Aubri 293, 40. 298, 15.
532, 15 (Albertus). 666, 25. 1153.
1154. 1161. 1162. 1183; chevalier
1161,20.
Albero de Chunringen 36,
1124.
5.
d'Albert: Stephane Normant.

Alberti: lacobus, Petrus.
Verona
1023,
30.
Albertus Salvabeni de Culcerellis de
Verona
not. 530,
Parma iudex
1274,
30.
Albertinus Catusius de Papia 668, 25.

Albertinus de Gonzaga syndicusMantuae 507, 25.
Albertinus Musactus Paduanus 1022,
25.
Albertinus de Placentia 1145,30.
Aubretin chareton madame 1166,20.

Alberto illi r. Placentia.
<Je
.Albertucii:
'
de
Werningerode
Albertus de Hohenloch 160, 373,35.

374,
advoc. provinc. in
646,15. 648,25, 649, 10;
hofrihter kunges Albvehtes 1099, 30.
375,
1;
Nurmberg
i.
Albertus de la Tuherella not. syndicus Veronae 508,5.
Albertus de Seborg 294.
Albertus rex Romanoruni, dux Austriae et Stiviae 1. 3. 4, 20. 5. 7. 9.

32,40. 5.5,5. 81,30. 85,40. 87. 119,
35. 183,25. 184. 277.40. 278. 280,25.
281. 2S3. 598,5; rex electus 11,5.
199 pass. 210, 25.
85,40; rex 11
211, 20. 216. 219. 220, 30. 221, 10.

224. 226,2.5. 227, .5. 228,30. 230, 1.
234,30. 237. 238,1. 239.247.249,1.
267, 25. 269, 25. 270. 278, 30. 282.
283. 294,35. 295,15. 304, 15. 348,25.
361, 35. 749, 35. 803, 1. 1084, 10. 1091,
20. 1092, 5. 1093. 1094. 1095. 1096.
1097. 1098, 6. 1099. 1100. 1101.
1102. 1103,5. 1104. 1105. 1114,1.
1127,40. 1200. 1201. 1202.1231,40.
1232,25. 1239.10. 1240,35 (Arbertus).
1248. 1249. 1250. 1252, 10. 1253
1259. 1260. 1261,25. 1262, 20. 1263,
15. 1399, 10. 1400. 1404.
1419, 15.
1446,10; rex Teutoniae 12421245.
1246,5; filii et filiae215, 5; procuratores 144,25; signum36, 10. 162,25.
Albertus de Chlingenberg
194,
68,20. 69,40.
35.
Alber de Liwerode chevalier 1280, 1.

Albreht Vellenberger 1236, 10.
Albertus de Foucheriis r. Albericus.
Albreht Judenman marschalk
1234,
10.
Albreht von Rechberg 191, 15. 192.

Albrecht Summer ritter vou Ditens-
heim
334. 335.
Albertus Wftlf miles 25, 1.

Albertus de Palsole civis Susatien.
1214,30.
de Rovoliono de Castro
Bavcho vicavius Brixiae 534, 20.
Albertus
Albertus Malosellus delanuavicarius
Novariae 535,
1.
.\lbertus de Castelo potestas

585, 20.
Paduae
Albertus Scotus, Albers Scot de Pla-
frater: Rudolfus: filii: Rudolcentia gubernator Placentiae 319.

fus, Fridericus, Lupoldus; came1001, 1.
1280, 25.
1281, 5.
1282.
rarius ducis: Conradus deLeuben1283, 20. 1285, 10.
berc; cancellarii: Eberhardus
de Lapide, lohannes; capella- Albertus de la Scala de Verona 529.
filii: Alhuynus, Canisgrandis.
nus: Rudolfus Crafto; creditor,
thesaurarius: Vermilius de Flo- Albertus de Altaflore iudex 1296, 15.
rentia;
hofrichter,
iudices Albertus de Codio iurisper. syndicus
curiae: Albreht von Hohenloch,
Papien. 505, 25. 507, 30.
Burkart von Horburch, Cunrat von
Albertus
Ferarius de Fiono 315, 20.
Bussenank, (Friedrich herzog von
Osterreich), Gotfrit von Brunecke, Albertus de Fulgosis, Fclogosis de
Placentia 499,30. 501, 40. 503, 20.
Herman grave von Sulz, Niclaus
von V^ârtenfels, Rudolfus de He- Albertus (Gottoli de Neriis) 1262.
wun; magister curiae: Nicolaus
1263.
de Wartenvels; miles: Ulricus de
Albien. episcopus:
Bertrandus;
Klingenberg advocatus; notarius
canonicus: Hugo de Fandoanis.
lacobus can. Goslarien.; nuntii:
Theodericus de Hasenberg, Sare- Albingana, Albengum 510, 25. 595.
1031, 1. 1414. 1415,25; diocesis 595;
burgensis scolasticus
Vermellus
nomina civium in Indicem non reAlfanus; prothonotarius: Nicocepta 1415; vicariatus 1058, 30.
laus de Spira; prothonotarius
potestates: Bernabos de Grimalet viceca ncellarius: Iphannes
dis, Odoardus Auriae; scriba:
praepos. Thuricen.
lacobus de Lodano
vicarius:
Albertus dux Brunsvicensis 117,30.
Dominicus de Auria; Albinganen.
Albertus (I) dux Saxoniae 217, 1.
cives V. Cazolini.
Albertus (II) dux Saxoniae 5, 1. 7, 5. 8, Albinus: Mons.
.
.Albertini: lohannes.
Albertinus de
comes Goriciae 36, 1.

Hohenburch 55,io.
grave
von Lewenstein
(II)
Al(bertus) comes de
cien. 305, 1.
Albreht
Albertus cler. praebendatus S. Leo1095, 1.
nardi dioc. Argentin. 889, 15.
Albertus comes
Albertus not. de (Lamhertellis '?) de
117, 35.
Aymo
Albertus
Lambertus Melloni.
Albertus ep. Yporien. 309. 310.
30. 18,15. 21,25. 25,5.

213,1.
217. 218. 1246, 30. 1247, 1.
Albertus
lantgravius
216.
Thuringiae
Albizius, Ahizzo (Habizo) fil. Tanii

Hugueti civis Florentiae factor,
magister monetarum 639. 642, 10.
671,1. 673,5.
lantgravius et
Saxoniae comes palatinus 1226,5;
Albizzus de Franzesihus 34.
filius: Fridericus.
Albizus de Stateris miles Pisan. 844.
Albrechte burchgreve von Alden194,
30.
195. 1260,
burch 1238,5.
comes de Anhalt
Albertus
227,
847,
226,
Albola
35.
V. S.
Salvator.
Albolensis: Bandinus.
10.
Albertus
1.
(I)
comes Goriciae
36,
1.
Albomonte
v.
Blancmont.
" ;
Alfanus, de Alfanis: Vermilius (Vermileus, Vermellus).
Ambrosius de Brodolano 697, 15.

Ambroxii Guazati filius: Francinus
INDEX NOMINUM.
1456
Albonen., Albonis comes v. Viennen.
Albuynus de la Scala de Verona
497,
25.
529. 587,
20.
631,
de Aliate: Franzolus, Manifredinus.
40.
Alquerius de Pusterla Mediolanen.

631,
25.
Allionis
20.
filii
Heinricus, Eberhardus,
archidiaconus: Hugolinus
de Martiano.
Alone Gucii Alonis not. 1069, 35.
Alonis: Gucius.
Alost 234,
Alpes 370,
15
d'Alost
206. 207.
3o. 383, 20.
208, 20.
392, 15. 411, 5. 478, 30. 479, 25.
571,36. 603,20. 701,1. 711,35. 722.
735, 5. 749, 15. 767, 25. 768, 30. 803 ,5.
809,35.819,15.835,6.917,30.1011,10.
1017,36. 1049,40. 1083,15. 1116,40.
1130. 1131. 1133,1. 1249,5. 1262,20.
1263,15. 1301,40. 1339,40. 1364, 1.
1429, 30. 1430, 5. 1433, 3o. 1434, 1.
1445, 15; duces vel comites 401, 20;
ecclesiae 209, 30; (Alamanica) gens
1363; hommes d'aruies 1001,35; in
Alam.legatus 339, i; milites 1063,
15; praelati 379, 20. 399, 25; principes 15, 30. 105. 399. 802, 35. 814, 15.
principes electpres, in
1130,10;
elect.vocem habentes 258, 1. 269, 30.
377, 10. 379, 35. 413, 20. 607, 40. 614,
15 ; regnum 57, 30. 65, 5. 205, 4o. 210,
26. 211, 25. 301
regnum ac imperium 208. 211,25; regni nobiles et
153,
209.
185, 5.
210. 212,
40.
barones 68,40. 69; rex, reges 5,45.

201,5. 203. 207,30. 208. 209. 699, 20;
regis curia 203, 10; in Alemaniae
regem eligere 5, 5 vicaria generalis
1131,1. 1135,10. 1137,25. 1138; vicarii in A. 470, 15; vicarii regii
1301,40; V. Hospitalis S. lohannis
:
magister; Alemannorum praeceptor in Franconia: fr. Gandollinus;

V. ludaei
v. etiam Germania, Romanum imperium, Teutonia.
;
Alquerius
Alsatia,
Jehan.
15.
Almania, Alamagnia, Alemagne Alpesellis 1072,

20.
Cortona
Ame
40.
Alnisien.
de Aleis: Aglone.
Alemandus de Podio miles 633, 35.
Alemannia, Alamania, Alimania,
not. de
25.
Amedeus, Amadeus comes Sabaudiae,
Hugo.
de Aldemaio: Marcus.
de Aldenvils castellani 1229,
106,
851,
conte de Savoie 45. 46. 174,

252, 10. 255, 5. 257, 40. 258, 30.
259, 35. 260, 40. 261, 45. 264, 20.
338, 25. 377, 30. 380, 5. 394, 30. 420,
35. 425, 10. 40. 426. 427, 15. 429. 432,
40. 433. 445, 10. 447. 449. 450, lo.
454, 45. 456, 20. 459, 30. 460, 30. 461,
15. 46.3, 20. 464, 45. 465, 20. 467, 10.
478, 10. 488. 489, 10. 490, 35. 491, 10.
494. 499, 30. 501, 40. 502, 10. 505.
524, 10. 526, 1. 534, 1. ,534, 30 (Aymerus). 538. 539, 45. 552, 15. 553, 5.
557, 20. 567, 30. 568, 30. 569, 35. 574,
35. 587,20. 593,25. 594,25. 631, 40.
632. 633. 634. 636, 10. 642, 10. 660,5
(Amideus). 666, i. 681, 10. 687, 4o.
690, 30. 697, 10. 705, 1. 719, 40. 738,
10. 743, 35. 769, 25. 781, 30. 787. 15.
788. 10. 794, 10. 810. 815, 35. 817, 20.
819, 35. 828, 15. 830, 10. 843, 1. 844.
847, 35. 848, 35. 871, 30. 903, so. 916,
20. 926. 25. 932, 35. 950, 35. 985, 10.
1005, 35. 1023, 20. 1030, 35. 1034
1040. 1041, 10. 1046, 40. 1048, 20.
1055, 20. 1148, 25. 1161,25. 1163,30.
1168, 5. 1171, 35. 1172, 35. 1175, 25.
1195, b. 1196, 5. 1251, 1. 1276, 6.
1412. 1413, 30. 1438, 10; consiliarius
Heinrici VII. reg. Roman. 443, 1
Romani imp. marescallus in Italia
praeses provinciae Lom550, 5
bardiae 506, 40. 508, 25; vicarius
generalis in Lombardia 505. 506.
508,25. 604,15. 63.5. 637. uxor:
40.
Allionis villa 1066,
Alcherucius: Petrus.
Alcinus: Mons.
Guatazus.
Amadeus Hermanni
de Albassaco dioc. Lemovicen.: Geral- de Alice: Bonifacius.

dus.
Alyon: Georgius.
de Alcheriis, Alserius: loliannes.
Aliotus Andreae 870, 25.
Alcherius archipresb. Yporien. 310, 5. Allen. civitas v. Hallen.
v.
20.
Alcherius.
Elsazze 57,
69, 10. .71,
20.
93, 30.
30.
65, 1. 67, 40.

277, 40. 281.
ad1. 597. 1084, 1.5. 1121, 20;

vocatia 899, 20 (Elsatiae); advocatus provinc.359,40. 816, 5;herren
u. rittere 360, 10; iudices proviniustitiarius regius
ciales 638, 15
481,
901, 20; ob. u. nid. lantgraven 101,

20. 102, 15. 103. 355. 356,30. 357, 40.
advocati provinciales: lohannes de Liechtemberg, loifridus
Alsatiae inferioris
de Liningen
lantgravius: Ulricus; Alsatiae
lantgravii v. Austriae duces.
;
de Alsvelt: Cunradus.
de Altaflore: Albertus.
Altare ^rope
Savonmn
764,
30.
von Altdorf: Eckebreht.

de Altemauno; Nicholaus.
Altenburcb, Aldinburg, Aldenberghe
2,10.1115,35.1116.1237,25. burchgraven: Albrecht, Thiderich.
balivus: Chablasien.;
cancellarius: Petrus de Claromonte capellain: .lourdain; cleMaria;
ricus: Antonius de Bardes fisimessagier:

cus: Guillelmus;
;
Altenburch prope Eystet 180, 35.

Simonet.
Altinerius de Azonibus miles 1296, 15. Amedeus, Amideus de Vilariis (Vallaris. Villerio, Villario), Ame deVilar
Altivillarii, Avillaria, Arvillar dominus: Petrus.
494,
Altmule fl. 181, 15.

Altogradus ep. Vicentin. 714,
Altzaya, Alseia
6, 30.
93,
30;
25.
35.
de Alenconio comes v. Valesiae.

Amalvini Petrus.
S. Alexandri monast. Parmen. benedeAmatia,Ametziaadvocatus:Egeno.
ficiatus: Gerardus de Insula.
Alexander de Amizis not. Pergami von Amberch vitztum Weigel.
de Amberia, Ambria: Facinus.
566.
Alexander mag. notarius civitatis de Ambilliaco dioc. Geben.: PerroLubicen. 1125, 15.
vetus.
Alexander, Alixandre, Sandrar de Ambroxinus grossus (moneta) 1271,
40. 1273, 15.
Ogi (Oissi, Orgio), chevalier Doizi
933, 1. 950, 40. 971, 25. 973, 10. 990, Ambroxinus fil. Benedicti de Arnaldi
30. 1197, 5. 1278, 5.
civis Yporegiae not. 1411, 1.
Alexander de Rivola de Pergamo S. Ambrosii, de S. Anbreus monast.,
potestas Novariae 315, 40. 316, 5.
eccl. Mediolanen. 439, 15. 464. 479,
40. 480, 20. 569, 30. 570. 572. 603, 15.
Alexander de Tranghetinis potestas
10.
660,
5.
compagnon
681, 10. 687,

1161,40.
40.
690,
Amelia, Aymelia 960, 1. 972, 20.

Amelius de Beronia cler. dioc. Carcassonen. 260,
45.
Amiatus: Mons.
de Amizis: Alexander.
Parmae
506,
604,
1004,40.
1434, 10
5. 40.
676. 979,35. 1000,15.

1082, 5. 1429, 20. 1431, 35.
districtus 1083, 20; de Alexandria:
Bentius, Roberzonus Troto.
1.
151,
45.
Anbreus
81,
40.
153,
v.
25.
82,
dona.
Ambrosii capella Pisan. 710, 40.

Ambrosius de Travedona monachus
S. Ambrosii Mediolanen. 572, 20.
S.
10.
154,
86. 25.
15.
1199,
88,
15,
35.
Ambrosius.
Anceline Flamein chevalier 1276,
35.
Ancianus: Petrus.
\}
Ancisa v. Incisa.
Anconitana marchia, d'Ancone marche 341,16. 345,5. 397, 1. 1188,35,
1183,40. 1318,10. Anconitan. epis-j
copus: Nicolaus.
abbas: Astulfus (Dyastulfus) Andegaven. comes

monachus: Ambrosius de Traveam Anjo.
15.
Alexandria, Alixandre 376,
Anagnia
?;.
Valesiae;
v.
de Andelaco, Andela dioc. Argenti:

abbatissa889,25; conventus 901,ioj
viri 901; von Andelahe: Eberhai
de Andelaxiis: Enselmus.
INDEX XOMINU.M.
Andelaûs de Parma vicarius Raôli
S.
Angeli eccl.
Landulfus.
Rom.
1457
card. diaeonus:
Anthii: Florentius.
Antigradus ep. Vincentinus 489, 10.

491,1.-.. 512, 1. 514, 25. 526, 1. 537,25.
Mons.
dernaco
Antiochen. patr.: Isnardus; de AnAngeli Rostagnus.
100, 40. 108, 35. 124, 45. 125. 129.
thiochia Corradus.
Angelinus de Tuderto not. 777, 45.
220,25. 361,30. 368,15. 1201, is;
Antiquus Conies: Gerardus.
de Andernaco Henricus lohannes. Angelos: Michiel.
S. Antonii de Chamberi praeceptor:
de Andrachis: Girardus de Magata. S. Angelus de Vicchio Abbatis pleWillelmus.
batus Campoli 864, 40; nomina
Andreae: Aliotus.
hominum in Indicem non recepta S. .Antonii fratrum doraus in FrankenS. Andreae Colonien. canonicus: Otto
furd 350, 35. 351, 15.
864. sy ndicus: Duccius Tebaldi.
de Borquen.
S. Antonii Viennen. abbas: Aymo.
Angelus ep. Nepesin. 88, 5.
S. Andreae eccl. Vercellen. 1412, lo.
Antonii: Antonius, Lomus.
Angelus can. Melden. 843, 5.
Andreas ep. Herbipolen 161 35. 214,30.
Antonius ep. Florentin. 714, 25. 932,
Aretin.
30.
Angelus
praeco
525,
20.
1137, 30.
535,
5.
Andernacum
,
1245; in An.^ndernacen. teloneum

1244,
25.
S.
Angeli
215, 10.
1138,1.
604,
10.
735,
Angelus Blance trombator 748,
30.
25.
1082,
5.
Antonius de Bardes clericus comitis

Andreas presb. rector eccl. S. Donati
Sabaudiae 1148, 1.
Angele le luys (Pisan.) 1153, 25.
de Lamole 870, 26.
Antonius Antonii de Fabriano not.
Andreas presb. fi-ater (Mathiae) cou- Angelus Tartarus (lanuen.) 694,35.
offic. potestatis Pisan. 656, 35.
fessoris Heinrici VII., praebendatus Angeriae roccha Angera 573, 5.
Anthonius Petri de Mediolanc not.,
eccl. maioris Spiren. 1889, 15.
Angliae rex 1052,5. rex: Edwardus.
932, 30.
Andrieu fr. Meneurs 1188, 35.
d"AnguilIare conte 1193, 40. 1195, 3o.
Antonius
de Scheydinge miles 1214, 25.
Andreas Betti de Puppio not. 307, 40. de Anhalt comes: Albertus.
Anthonius civis Ratisponen. 293.
Andreas de Crespiactica not. Lauden. diz Anianz: Thierris.
Anthonius de S. Georgio comes de
573, 30.
de Anibaldis Petrus.
Blandrate, Blandine 437,45. 438,40.
Andreas Sachus not. Lauden. 319, 5.
dioc.
Viennen. dominus:
d'Anjo
Antonius de Langrio com. palat. de
Andreas von Brunnecke 114.
Guigo de Rossillione.
Lomello 495, 20.
Andreas de Tugenden 735, 25.
Aniser de Contrecor chevalier 1278, 15.
Antonius de Nogaruohi potestas
Cabaliachafitius:
comitis
de
Andreae
de Anmestien Hammerstein sires cheMantuae 999, 1.
filius
Cecchus.
Henricus.
valier 1279,
15.
Andreas de Assisio iudex vicepotestas Anna regina Boemiae et Poloniae

Cortonae 747.
usor Heinrici regis, filia WencezAndreas de Puâscho vicarius Phi
lai II. 1261, 20.
lippi de Sabaudia 1271, 1. 1272, 20. Ansaldus, Ansea!, Ansiel de Gondreiudex et vicarius: Bernardus
(Gondercourt) 926. 30. 990, 30
corte
de Aônibus.
Andreas Calandrinus de Advocatis
de Roma 660, 10; iudes et consiliarius Heinrici VII.
710,
10
(Anselmus de Agundacort).
40.
15.
1156. 1163. 1164,20. 1168. 1171,

1184. 1189,1. 1191, 15. varlet:
Jehan.
Andreas de Garretis (Garret) doct. de Ansaldus Balbus de Castro miles
Ast iudex 405, 30. 409. 15. 417, 20.
lanuen. 1029, 1. 10.58, 40. filii:
426. 429,30. 437,45. 438.40. 463,25.
Odoardus, Manfredus.
Ansaldus Marabotus 1029,

Anseal, Ansiel
v.
40.
763, 35. 969,
1046,40. 1048,25.
762,
Anselmi: Castellum.
970,
10.
Yporien. 310.
Antonius Auria 1430, 1.

Antonius de Bargeis (Bargis, Baraiurisper. miles 420, 35. 421.
422.
423. 425, 25. 429. 434, 10.
20. 633, 30. 1038, 10. 1046. 40. 1048,
25; consiliarius Heinrici VII. reg.
Roman. 443, 5.
gis)
5.
Ansaldus.
25.
Antonius de Soncino iudex potestatis
11.53,
759,35,
464,45. 465,25. 466,10. 487, i. 490, 40.

491,10. 493,30. 511, 5. 526, 5. 537, 15.
539,45. 541,5. 561, 40. 562, 1. 582. 19.
583,20. 587,25. 589.15. 594.25.(1147,
15); consiliarius Heinrici VII. reg.
Surdus (de Surdis) de

Placentia miles prof. leg., iudex
aulae regiae 694, 35. 697, 10. 738, 15.
Anthonius
Antonius de Burgo operarius monetarum Papien. 671, 20.

Anthonius Cavallus (Cavalerius) de
Anselmi Petrus.
Cyriaco 438.
Anselmus Codagnellus de Christianis,
Andreas de Puteo Placentinus mede Codagnellis not. Papien. 486, 35. Antonius Cazzus de Solario 429, 35.
dicus Heinrici VII. reg. Roman.
506, 35. 507, 35.
Anthonius de Fisseraga (Fixiraga,
572, 15.
Fixerago) de Laude 437, 45. 438.1.
Anselmus de Agundacort v. Ansaldus
511,20. 512, 1. 514, 25. 538,25. 539.
Andreae, de Endrea filius: Andreas.
de Gondrecorte.
540,1. 1290, 5. 1447.35; consiliarius
Andreas fil. Andreae (de Endrea) syn- Enselmus de Andelaxiis de Pergamo
Heinrici VII. reg. Roiuan. 443, 5
dicus Yporigiae 507, 40. 1448, 15.
potestas Cremae 317.
aiuici de Laude 539, 35.
Andreas Bonivini mag. iurisper. Anselmi Caballati filius: Rolandus
Henrici de Vico Argeris
Anthonius
35.
632, 30. 633,
Caballatus.
syndicus Paduae 585, 30. 586, 25.
Andreas Buzius de Nicorvo 495, 40. Anselmus Dina 404, 5.
589. 15.
Andreas de Caprona miles (Pisan.) Anselmus de Todi 918,40. 919, 1;
Antonius Ubertus de Zucharello pro990, 30.
Aaselmuce marchant de chevauz
curator Cazolinorum 595. 596.
Andreas de Ribaldis Valentin. 405, 20.
de Thode 1186, 35. 1191, 5.
AntoniusnuntiusHeinriciVII. 553,25.
Sepulcre
1166,40.
Andrier de Bour S.
de Ansembor sir chevalier 1279, 30. in Antro teloneum 168, 15.
Andrioli: Dominicus.
Antellerius not Mantuan. 507, 30.
Antwerpia 288. 289.
Andriol de Monte Rous not. 1006, 40.
Anterminellus Anzisa v. Incisa.
Anterminellis:
de
Andriolus Ciguongna synd. lanuae
iudex, lohannes Parghiae, lohannes
de Anzola: Opezinus.
526, 10.
Nicholaus Parghiae,
Savaristii
S. ApoUinaris monast. Mediolanen.
Anewih-e 244, 20; v. ludaei.
Terius.
Roman.
443,
5.
Angariae dus
S.
v.
Saxonia.
Angeli castrum, pons
v.
LL. constittjtio>t:s IV.
ord. S. Clarae 651,
Anterminellus iudex de Anterminellis
Roma.
1407,
30.
S.
Apolinare eglise a
15.
Rome
183
1173,
25.
;;;
INDEX NOMINUM.
1458
Rome
Sent Apostol egl. de

Apphel: Nycholaus.
1424,
5.
ostium 857; nomina railitum

potestatis 525, 30 nomina praeconum 525, 30. archipresbiter
clesia,
Apulia993,
15.
1319, 40; Apuli cardi-
nales602,40. 605,15.
rex Siciliae.
Aquarium
dux: Robertus
castr. 1284,
5.
de Aquaviva: Conradus.
Aquen. civitas, diocesis
152, 4o;
archidiaconus 779, lo. episeopus:

Odo.
de Aquila: Henricus.
Aquileiîen. ecclesia 37, 20. 322; patriarcha, patriarchatua 385, 5. 6l4, l.
1016,1; provinciae ordines 544,5.
patriarcha: Ottobonus;
eccl.
ad-
Guido; episcopi: Iklebrandinus,

Guido; iudex potestatis: lohannes
Gruneus; notarius cancellariae
lohannes Nutii; potestates: Fridericus comes Montis Feltri, Petrus
de Montiliano, Pocliaterra, Softredus de Vergellensibus; potestas
et capitaneus: Tilis de Filipensibus; praepositus: Bosus; syndici: Balducius Frederici de Cenciis, Bertuldus Ranaldi; vicarius:
Fredericus comes Montis Feltri
d'Areche: Cuk; de Aretio: Datus
Philippi
Symon
Pucii
duces.
Grassi,
lacobins.
vocati r. Karinthiae
Verius Mini Borestauri; r.
Aquisgranum, Aquis, Ais, Aquen. Argentina, Strazburch 4, 25.
Aachen 5,45. 11, lo. 18. 20, 15. 87, i.
96, 25. 97, 10. 101. 102. 103,
94,20. 146. 147,6. 149,5.
150, 1. 239, 40. 262, lo. 264, 30. 809, 35
domns praepositi Aquensis 18, lo
advocatia 220, lo; coronatio 722, is;
92,40.
praepositura 220,
S. Mariae; civis:
ecclesia:
Bartholomeus
35.
Lombardus; praepositus: Wernerus de Toneburg.

Argny.
Aragniez
Aragoniae rex, reges 819, lo. 1383, 20
?.\
regina 79,
35.
rex: lacobus.
de Aragonia: Fredericus (rex TrinaAragonensis Aragonesins

criae)
grossus (moneta) 1272,5. 1273,25.
de Arbe: Miohael Speres.
de Arcellis: Arduinus.
;
457,
40.
458. 459,
10.
de Archidiaconis: Fredericus.
108,
1303, 40.
35.
355. 356. 358, 1. 360, 10.

maioris ecclesiae cantor
1400, 5
1095, 5; denarii 1009; dioc. 794, 30.
815. 816; ecclesia 231 232. 233 episcopus, episcopatus 101, 25. 355, 30.
359, 40; pondus 121, 5. ecclesiae:
25.
Arconcie castrum
46,
30.
Bonavitae, Ubaldetus.
35.
Arnaldus de Cantalupo Guasco card.

presb. S. Marcelli 605,
Arnaldus
diac. S.
35.
Pelagrua Guasco card.

Mariae in Porticu 338, 35.
10 (mak S. Potentianae). 381,

383, 20. 425. 40. 437. 439, 10.
581, 1. 602, 35. 604. 606, 25. 1038, 1.
1147,15.1301,10. 1447,:to. nepos:
Bernardus card. diac. S. Agathae.
433,
35.
Arnaldus ep. Pictaven. 213, 30.

Arnolt tumbrobst ze Eystet 1230, 30.
Arnoldus de Gimenig can. Tungeren.
1075.
de Puteo
Arnoldus
not. 230. 231,
cler,
Colonien.
268.
1.
Arnoldus comes Lossen. 200,

203,
20.
201.
1.
Arnoldus dominus de Rupe 221,

222,
35.
15.
Arnolt von Grunenberc 1107, 35.

Arnolt von Holdenberg edelkn.334,
30. 336,1. bruder: Steffan.

Thomae; episcopi: Chunradus, Arnuldus de Pomerio miles 456, 20.
Fridericus, lohannes; meister:
Arnuldus de Rolant miles 456, 20.
Peter von Schonnecke; eccl. thesaurarius: HenricusdeVriburgo; Arnolt von Wachenheim Gerin sun
Argent. dioc. cl e r i c i Ebelinus(II),

:
336,
1.
Hermannus; ecclesiae, mona- Arnold (Vellenberger)

in
1236,
10.
Leonardus de Andelaco, Ernoul Sarazin 1162, 15.

Rynowe eccl.; v. Praedicatores.
Ernoul le barbier 1'empereur 1192,
steria:
S.
d'Argentoil: Giles, Raynal.

Argeris: Vicum.
Argianum
v. S.
Ernou
Ernoul,
Martinus.
le
veneur
1172,1.
1176,30. 1197,30.
d'Argny, Aragniez: Renar (Raynal).

Arianae vallis 880, 1 nomina locorum
in Indicem non recepta 880.
de Arlato dominus:
35.
1194,5.
Aribaldus: Henricus, lacobus.
905, 15; domus Gilioli Indexeti 905, 15; de Arcula: Mucius
Arcula
474,
S.
de Arco: Ulricus.
25.
Archagna
60. 61.
presb. S. Priscae 260,

475, 1. 606, 5.
lohannes
de
Arnaschum villa Cazolinorum 595, 40

nomina hominum 595.
de Araigiano prope Urbem: Franciscus.
de Arnulfis: Arnulfus.
Cabilone.
V. lohannis.
Arnulphorum
Arlotti
de Ardengis: Ardengus.
Arlsperch castr. 168, 35.
Ardengus, Ardingus: Pacinus.
Arlunen., Erlons marchio v. LucelArdengus de Ardengis de Parma miburg. comes; d'Eirlon: Thieleman,
les, familiaris comitis de Camino
Thomas.
397,
terra
341,
30.
345,
5.
15.
Arnulfus de Arnulfis operarius mone-
tarum Pergamen.
671,20.
Arnulfus de Fuxiraga Lauden. 319, i.

1086,30. 1087,35. procurator:
Armandus deBellovisu fr. ord.Praed., Arnulfi Magantelli filius: Guilelmus
Odoardus.
Magantellus.
nuntius Cleraentis V. 1047. 1048.
Arduynus de Marczonasco comes Val1051, 1. 1052, 35.
Arnus fl. 896; Arni vallis, val d'Arno
pergiae 459. 460, 5.
Armaninus de CaboUis (Zabulis) syn879,20. 1006,10; nomina locorum
Arduinus de Arcellis syndicus Pladicus Parmae 506, 20. 507, 3o.
vallis Arni in Indicem non recepta
centiae 508, 1.
879. 880; Arni vallis superior 878, 5.
Armannus v. Hermannus.
948; nomina locorum vallis Arni
Arelaten. Arlaten. civitas, diocesis de Arnaldi: Benedictus.
superioris in Indicem non recepta
152, 40, ecclesia 829
831; provin- Arnaldus card. ep. Sabinen., aposto877.
cia 468,5; regnum 153, 1. 471, 1.
40.
legatus
555.
602,
sedis
licae
archiepiscopus:
473. 575, 35.
603, 25. 605, 25. 607, 15. 609, 15. Arquate castr. 729, 1.
Guallardus; imperii vicarius per
612. 613, 35. 616, 35. 617, 10. 618, Arrigus v. Heinricus.
A. r. lohannes rex Bohemiae.
25. 619, 5. 621, 25. 655, 10. 658, 5.
de Arschot et de Virsun dominus;
de Arenbach plebanus, presbiter 245,
663, 40. 707, 25. 714, 5. 740, 25. 742,
Gotfridus de Brabantia.
,
25.
248,
769, 30. 774, 30. 777. 789, 25. 791,

793. 796, 25. 798, 25. 803, 15. 804,
40. 807,25. 809. 810. 811. 837. 842, 5.
843. 844,20. 853,20. 952, lo. 1081,
25.
5.
Aretium, Areche, Arez
170.
307. 524. 525. 600. 601. 698, 25.
700, 30. 701, 35. 839, 30. 853, 15. 854,
25. 857,15. 874,30. 886,20. 972,40.
1006. 1070, 15. 1187. 1191, 10. 1192.
1193,25. 1300.1304. 1305. 1306,25.
1307, 5 palatium episcopale 853, 15.
854, 25 canonicatus 1085, 25; noniina civium 857, 15 episcopatus ec;
88, 25.
30.
1163. 15;
1154, 10. 1159, 10
sigillum 776,35. 890,5. familiaris, capellanus et notarius: lo25.
hannes Nicholai de Yvodio uot.

Arnaldusabbasmonast. Fontisfrigidi,
vicecancellarius
Rom.
eccl.,
card.
Art. der Zendelin 1124,
20.
de Artaldo, Arthaudi, Artot: lohannes (lannes, lehanc).

Arvelii villa Cazolinorum 596,
Arvillar
v.
Arzet: Ebelinus.
Arzonus Beltraminus.
Aschaftenburg 1126,25.
:
1.
Altivillarii.
1
INDEX NOMINUM.
Augubium
Ascibilis: P.
Asinalonga 1006,
lo.
Asnelle hospital de femmes a Pise
S.
1167,
1459
Eugubium.
v.
Avula 905,
de Augusta, Ost: Ebalus (Ebleo).

Augusta, Auspurch, Ougespurg, Ous-
purg
Asola 1149, 35.

Aspele castr. 127, 40. 132, 10.
de Aspromonte Gobertus, loffredus.
Assindensis advocatia 219. 220, 5.
284, 30. 365; ecclesia, conventus
364.365.366.367.369. abbatissa:
Beatrix
advocatus: Henricus
archiep. Colonien.;
de Essende:
Heydenricus.
d'Assize: S.
de Assisio: Andreas
S. Asterio eccl. dioc. Petragoricen.
cantor Fortanerius.
de
tumpropst: Rudolf; i: ludaei.

Augustarii 718,35. 719.5. 721, 10.
S. Augustini ordo per Aquilegen.
prov. 544.
Asti, Aste, Asten. 409, i.i. 416. 418

430. 434, 10. 437, 10. 439, 40. 442, 35.
479,
481,
503, 30. 515, 15. 534, 25.

604,1. 622,15. 637. 754. 806,15.
926, 1. 927. 929, 1. 987, 5. 1000, is.
1034, 35. 1035. 1036. 1037, 15. 1038, 1.
1039,40. 1081,1,5. 1084. 1146.1151,1.
1162, 30. 1168, 5. 1424, 30. 1425, 1.
1429, 20. 1431, 35. 1483, 10. 1435. 35.
1447 Astensis quidam 1149, lO; do5.
45.
mus Macalussorum
Thomayni Rotarii
418,45;
domus
434, lO;
phitea
Secundi de Mercato 419,2o. 425, 20;

r. fr. Jlinorum nomina
castrorum et castrensium in Indicem non recepta 426 nomina civium in Indicem non recepta 423, 30
424,40; comitatus 927. 1035
S.
refectorinni
1036. 1037, 15 ; Astisains den. 1151, 1

Astexanus grossus 1272, 1. 1273, 20;
moneta 719: soL parvi 717,20.
718,5. 720. 721,1; noniina syndicorum 416 vicarius 1084, 20. capi;
Augustini ordo per Mediolanen.
S.
prov. 544.
Astulfus, Dyastulfus de Lampugniano abb. S. Ambrosii Mediolanen.

331,1. 569.35. 572; nomina domicellonim 572,25.
capellanus:
Augustin
fr.
35.
1230.
Attrasius de Montecellis consul Ter-
donae 694, 30.

Aubretin r. Albertinns.
Anbri i\ Albericus de Foucheriis.
de S. Audomaro: Ugo.
Aufkirchen 649, 20.
Augi, Augen. archidiaconus i'. Rothomagen. eccL
Augiae maioris monast. S. Mariae
890
895. abbas: Dyethelmus;
praepositus: Rumo.
Malfitii 1286,
1.
Babenberg. episcopus 1043, 30. episcopus: Lupoldus.

Babo de Pigociis de Cumis 631, 20.
Baboti: Bernardus.
Nicole.
1159,
Bakenelle
777
25
1.
S. Augustin freres de Cortonne 1195, 35. von Bache: Burchart.

Augustins freres de Thode 1186,20. de Bachem: Godefridus.
de Aula: Francisquinus.
Bacherach 108, 35.
Aulae regiae monast. abbas 709. de Bachesello r. de Borsezello.
909,
910,
25.
1.
Aurasicae principatus 153, i;

de
Orengia episcopus: Guilelmus.
de Aurata: Nicholinus.
de Auria, Aurea, Auriae, Auria, Doria, Doris,
d'Oire
illi 1028, 15; pars

noraina in Indicem nou
recepta 1028. 1031, 1; de A.: Antonius, Bernabos, Branchaleo, Con-
971, 25;
Bachgowiae, Bachowiae, Bachgowe

comitatus 13, 15. 14. 74. 223 40
238,
336,
5.
Bachilionis
de
Baden
91,
25. 35.
r.
dioc.
Ausebourc
r.
de Auria.
64,3.5.
15.
277,
1265,
4o.
1120, 40. 1124, 15.

1292,15; dux, duces 51,
10.
Bononien. 1069,
169,30. 321,40. 322. 1084.
came-
25.
57.
Austriae (et Styriae)
Albertu,s, Fridericus,
Hein-
ricus, lohannes,
Lupoldus, Otto,
Kudolfus;
marschalcus: Stephanus de Meichsowe; v. Cistercien. ordo.
de Bagnorea: Petrus Muricuccis.

r. Bawaria.
:
Gaufridus, Guilel-
mus.
Bakenelle r. Baccanellum.
de Balbis: Bastardus.
Balbus Ansaldus, lohann-nus, Paga:
niae.
r.
10.
Altivillarii.
Avinio, Vignone, Avinionen. 259,
25.
263,15. 265,35. 267. 268.25.339,4.5.

343, 15. 415. 10. 468, 20. 469. 475, 20.
543, 40. 544, 45. 556, 20. 558, 15.
576, 5. 610, 10. 913, 5. 979, 45. 1148, 1.
1205, 15. 1208, 30; diocesis 906, 15
eccle.sia 1045, 40.
domus: Praedi-
catorum
episcopus: lacobus
mercator: Guillelmus de Casa;
nova;
Novum.
Avinion.
852,
dioc:
Castrum
not.
de Cortona
35.
Baldeburne
villa 121. 122. 123,
5.
de Baldeke: Hartmannus.
Baldinaccius de Adimaribus de Florentia 926,
Aviani de Pitellio milites 1147,

Avillaria
1.
deBagnoIo: Lanfranchus.
rarius: Chalhous de Ebersdorf;

nus.
commendator provinc. r. Theu- Baldacchinus
Bartoli
tunicorum
fi-.;
5.
vofft:
^
35.
Balduinus.
Baiocen. episcopi
57,
40.
281.
duces:
1.
Baiern
Habspurg.
65. 69. 72,15. 92,
clericus 628,
92, 15. 94, 40. 188,
H.
Badum
r.
10.
1257,1; advocatus 1256,
ciscus,Fredericus,Odoardus,Paulus
(de Auriga), Symon Oberti i: etiam
lanua, Saona.
de Auriga: Paulus
726,
Badem marchio
Baduin
30.
fl.
radus, Dominicus Andrioli, Fran-
de rAutel: Guy.
Beltramus Donegus.
d'Avalon: Emery.
Astulphus rex (Langobardomm) 1312,
de Avenariis: Ribaldus, Ribaldinus.
35.
Attavianus rector eccL S. Mariae de de Aversone: Bernardus.
de Avesnis: lohannes coraes HaynnoSeptignano 860, 5.
Attendem, Attendarn 1228,
10.
20.
Baceanellum,
taneus: Roberzonus Trotus; episcopus: Guido; potestates: Austriae (et Styriae) ducatus 35.
Bonifacius de Alice de Guaschis,
Nicolaus Bonsegnur, Nicolaus de
Vayo; praeco: Petrus Boehonus;
vicarii: Ebalus de Augusta. Thomasinus de Enôla de Parma; de
Ast: Andreas de Garretis, Georgius
Alyon, HeinricusdeRalvengo. Paulinns, Guillelmus de Vayo.
Aii 215,
1232. 1233; pondus 111, 10. 1139,2.5.

1140. 1141,20. episcopi: Degenhardus, Fridericus; tegan: Kropf;
Franôis.
5.
Traciis 435,
de Azanello: Michelinus.
Azarii lacobus Philippi.
1236,30; advocatia 169,20; capi- de Azelio homines 728; deA.:
Petrus.
tulum 1231,35. 1232,25; districtus
de Azonibus: Altinerius, Bernardus.
708, 30;
eccL bona in Faucibus
1139,20. 1141, 15; episcopus 12.31,3.5. Azotus de Montepeyoris fil. Fatii
Awe
175, 20. 191,15. 192, 5. 306, 20.

1134,20. 1135,20. 1139,35. 1140,25.
1141,40. 1231. 1232. 1233.1234,10.
10.
1449. 1450,
5.
Avundus de
35.
932,
40.
950,
40.
Baldinus Cionis de Vicchio 868, io.

Balducius Frederici de Cenciis syndicus Aretii 600,25. 601,25.
Balduinus, Balduvinus archiep. Treveren. (Triveren.), Treverorum 202,

10. 212, 40. 213, 20. 221. 227, 10. 229.
231. 233,5. 239,35. 240. 241, .5.
276. 281,40. 282,25. 283, 40. 287.
342. 353, 40. 364, 40. 383, 45. 392, lO.
393, 30. 405. 409. 417, 20. 420, 35.
421, 10. 424,40. 426. 44,5, 10. 447, 20.
449. 450, 10. 453, 5. 454, 45. 456, 15.
459, 30. 460, 30. 463, 20. 464, 45. 465,
15. 478, 5. 481, 40. 482, lo. 488, 30.
489, 35. 491. 493, 25. 494. 499, 25.
501,40. 502,10. 511,20. 512,1. 520.
30. 521, 10. 524, 10. .526, 1. 527. 528.
.534,1. 537. 541, 5. .564, 1.5. 569, .3.5.
574, 30. 582, 10. 583, 15. 584, 3o. 621.
188*
; ;
INDEX NOMINUM.
1460
5. 668, io. 681, 5. 684,
690, 30. 696, lo. 705, i.
719, 40. 738, 5. 743, 35. 767, 30. 768,
30. 769, 25. 781, 30. 788, lo. 794. s.
807, 20. 815, 30. 817, 20. 819, s^. 828,
15. 835. 843. 1. 871, 30. 872. 873, 5.
902, 30. 903. 926, 2.=.. 929, 10. 1049,
15. 108.5,20. 1146,10. 1172.1187,10.
1288,45. 1290,5. 1412,35. 1434,1;
631,
10.
660,
40.
687,
40.
Trevelii 1280, 20;

consiliarius
Tievensis 1287 5
vicarius imperatoris 86.5, 25; sigillum
archiep.
eccl.
268,1. familiaris: lohannes de

ercator:
Ferraria; familiaris et
Geminiano; var-
Sarracenus de S.
let: Bavosio de Gubio.
Baldwinus abb.
S.
Emmerammi Ra-
tisponen. ord. S. Benedicti 1134,
25.
Baduin canone de Nivelle 1179,
15.
1184,
Baduin
1172,
1187,
25.
15.
de
avesque
clerc
15.
25.
Baldovinus, Baduin de
Montecorneto (Moncornetto, Montorneto, Moncornet) miles 70.5, 1.
Balduinus,
926,30. 933,1. 950,45. 1172. 1173.

1174. 1175. 1176,20.35. 1177, 1. 1178.
1179. 1180,25. 1184. 1185, 5. 1278,15.
Baldojnus Brixien. 1274, 5.

Ballonium ad lacum Cumanum 894,
30.
Bardus 636,
35.
de Bargeis, Bargis, Baragis, Barges:

Antonius, Pierre.
de Bargo: Abondius, Petrucius.
Barisellus Beccaria 1016,
Barnabos
f.
Baroncii
Massellus.
25.
Bernabos.
BaiTensis comitatus 153,

Heinricus.
Barricus de Lingua de
comes:
1;
Vaca Paduan.
iudex vicarii Lunigianae 1007,
de Barrilis lacus 457,

Bartoli
45.
Argentin.
794,30. 795. 815. 816. abbas: Eberhardus.
Cist. dioc.
Bandi: Simon.
Bandinus Albolensis
de castro S.
lohannis 866, 40.
Banduccius, Bandussius Boncontis
de Pisis 502, 15. 916,25. 1145,5;
consiliarius
Heinrici VII.
reg.
Roman. 443,5. filius: Petrus
(P. Banduce).
Bandulfe r. Pandolfus.
Conrat der Schaler ritter: Peter

Schaler,
Mathis Riche; tumprobst: Lutold von Rotenlein
de Basilea: Cunradus Monachus,
Cunrat Rumelher der Schaler;
Basilien. dioc. clericus Conradus.
de Bassenain Basenheim: lohan.
Baldacchinus.
Bassianus, Baxianus de Guaschis,

Guaschiis, Gaschiis doctor, prof.
legum nuntius, iudex Heinrici VII.
458.
Bartolinus de Manentis de S. Paulo
494,i.
reg. Rom. 275, 35. 307. 694, 20. 696,

10. 698,20.
701.30. 705,5. 711, 10.
726. 1164,5. 1408,5.
Baxianus Florii de Fuxiraga syndicus
Laudae
1149,5.
Bartholomeus
Gonis de Rillione
fil.
not. Pisan. 561,
Bassianus
iurisper.
i.
513,
Bartolomeus fil. Manifredini de Aliate

not. 671,
20.
417,46. 420. 424,45. 425,1. 429,35.
Bartholomeus
511,
de
25.
513,
45.
Viscarino,
S3'ndicus
Vistarino
Laudae
marchio
Malaspinae
449,30. 450.
Barthalomeus, Berthol(omeus) comes

camarlingus (regni Siciliae) 990, 25.
30.
de
Guido1293,
30.
Bartholomeus de Vargniana Bononieusis medicus Heiurici VII. reg.
512,
1.
45.
Bassignana (Lomellina) 496,
10.
Bertholomeus Vellerutus not. 416,
zanis potestas Tei-visii

1298,1. 1299,1.
Bamgarten, Bomgarten, Bongarten
25.
Barriere, Barrerie: Petrus.
Bartholomeus Guilelmi
15.
Basilea, Basile, Basilien. 101.102,25.

103, 35. 108, 25. 125, 5. 355. 356.
360, 10.1098. 1112, 25. 1255, 15. 1258;
bischof, bistum 101, 25. 1101, 10;
capitulum 1082,15; denarii 1253.
1254. 1255. 12.56. 1257. 1258. 1259;
de Basilea pincerna 1256,20. cantor: Rudolfus Crafto; episcopi:
Gerhardus, Otto, Petrus; meister:
;
1086,
von der Balmen: Rudolf

de Balsemo illi 1430, 15.
monast. ord.
de Bardi: Rocha, Vivianus.
ad Emam 861, 40.

Bartholemeo:
Renier.
Liege
Bartholomeus abbas de Clavate
Bauduin de Messieres chevalier 1277,
Balz (de Muterstat) 249,
Barchum: Castrum.
20.
Bassus: lohannes.
Bastardus de Balbis 1286,

Bastars: Guillaumes.
de Bastis: Manfredus.
1.
li
Batifolle, Batifoille, Botafolle 1189, 5;

de B.
Karolus, Guido; Butofle
freres Meneurs.
:
Bauczan chevalier 1276, 10.

Bauduin r. Balduinus.
Baugiaci dominus r. Sabaudiae
co-
mes.
Bava: Rofinus.
Rom. 572, 10.
Bartholomeus Seguinulfl de Neapoli Bavosio de Gubio varlet monsegnour
de Treves 1163,35. 1172, 40.
procui-ator regis Siciliae 689, 35.
Bavossus
vices gerens Heinrici VII.
Bartromeus
de Varignano mag.
imperatoris 905,
1148,25.
Bertolameus
Blazzii
servitor
com.
5.
Bawaria, Bavaria, Baweria, Baiern

1,15. 2,10. 171,30. 1292; duces 213,1.
duces: Ludowicus, Otto, Rudolfus, Stephanus; vitztum: Gotfrid
Pergami 566.
Bartholomeus
Lombardus
civis
Aquen. 239, 40.
Paeuler: r. Cistercien. ordo.
Bartolus Bulgli de Septignano not. de Bazelles: Huwe.
859, 5. 860, 10.

Bandus de Monteleone 1066, 30.
de Beafort: Heinricus.
Bartolus, Bertolus, Bertoletus de Beatrix abbatissa Assinden. 49, 1.
de Bannacker miles 247, 10. 249, 20
Spoleto iudex maioris aulae Heinvon Bannaker: Heinrich.
Beatrix comitissa Lucemburgen. marici VII. reg. Roman. 700, 5. 703, 1.
von Bappenhein marschalk: Heinreg. Roman.,
ter Heinrici VII.
762. 794, 10. 828, 20. 830. 10. 844, 10.
rich.
madame mere le roy 1085, 20. 1164,
916, 20. 1056, 1.
35.
Baratus: lacobus.
Barbarin
v.
Barthalus
Barberino.
Barbarina pars
r.
officialis
Placentia.
de Saxoferrato iurisper.
potestatis Pisan. 656,
Barbazana 960, 1.
Barberino, Barbarin Barherino di Bartolus Lapi
Val d'Elsa 1194, 10. 1196, 25; de
1262, 10.
Barberino: Franciscus.
Barbialla,
Barbiella
Miniato) 1066.
de Barcar 185, 20.
Barchinona
Aragoniae
78, 40. 79, 10;
rex.
Morelli
Bartolus Brixien. 1274,
castr.
35.
Bartalus Bonacursi syndicus S. Nicolai curiae Semifontis 865, 20.
(San
comes
v.
Florentin.
1167,25.
Filluel.
filia
Beatrix uxor Ludewici comitis Palatini ducis
5.
messager:
Heinrici VII. reg. Roman. 414.45. 470,45. 738. 775,25.

779, 25. 780. 820, 5. 821, 25. 1364, 10.
1423.
Beatrix
Bawariae 1292,
10.
Beatrix domina de Fucigniaci, filia

Petri comitis Sabaudiae 46, 30.
Barunnus: Petrus.
von Bebemburg: Engelhart.
Basanus Airoldus Lauden. 1289.
Baschiera, Bascheria de Tosinghis Becca: Lippus Ranucii.
(de la Tosa) de Florentia 926. 35. de Beccaria familia Papien. 625, 15
Beccaria, de B. (Becharia, Beque933, 1. 950, 40.
INDEX NOMINUM.
Barisellus, Lanfrancus,
fredus, Gualterius.
ria)
Mani- Benvenutus
1299,
Grogno Bernardins
de
Gabrielis
lanuen.
operarius
Bernardinus de Coliculo iudex Parmen. 763, 20.
de Benzonis, Benzonus: lohanninus.
Bernardinus Nichola 325, 25.

Bernardus nepos Arnaldi Pelagrua
Benevenutus de Guillehiiis
de Benvoliis: Benvollius.
Bedelike 1228,.
Benvollius
694,
5.
1.
de
monetarum
de Belcus: lohan.
Belezencus: Dagninus.
Benvoliis
671,
20.
Bellagatti: Manectus.
Bellandus: Guillelraus.
Berardi
de Bellastis: Cionus (Cione).

Bellinus praeco Aretin. 52.o, .io.
Belloculus: Oastellanus, Luchetus.
de Bellovisu Avmandus de Belloviso,

Belvoir: Theobaldus (Thebaut).
sr..
249,
Beanfort
r.
487,
consiliarius
Roman. 443,
V.
25.
489,
Heinrioi
i.
478, 10 (Ebe10.
493, 30.
VII.
reg.
5.
472. 474. 475, 1. 605,

cardinalis 263, 20.
Bellovisu.
Belzo (de .Sundirn) 249,
25
Biterren.
Berengarius mag. Hospitalis S.

hannis per Alamaniam 400,20
30.
Bendinus de Martinis 1422,

S.
464,45. 465,
Berengarius card. ep. Tusculan. 471.
Feltrum.
de Belvedere: Tomas.
Belvoir
35.
rardu,s).
viri 614. 90U,
10.
Belnnum
15.
lo-
de Berenzago: Bertramus.
Benedicti ordo 385, is; per Aquilegen. prov. 544; per Mediolauen.
Bergandus de
Nazario de Papia
S.
potestas Mediolan. 314.
monasteria: Augiae
maioris dioc. Constantien., S. Em- Berge {Spirgowia) 246, 30. 248, 40.
merammi Ratisponen., S. Galli, von Berge greve r. de Monte comes.
SS. Gregorii et Andreae Roman.
von dem Berge: Hertnit.
S. Benedicti monast. dioc. Mantuan. von Berghein
Kun Wernher.
prov. 544.
abbas 996,
S.
is.
Benedicti monast. dioc. Mutinen.

abbas de Nonantula 996, 35.
von Berigen: Haiurich.

Berke castr. 100, 40. 108,
30.
de
S.
1305,
10.
1306.
abbas
Bernardus
794,
35,
5.
Syri
S.
138,
40.
lanuen.
10.
not. 268,
10.
Bernardus Baboti de
S.
Caturcen. not. 1048,
Bernardus Girardi de
Serravalle not. 1087,
Speria dioc.
25.
la
Petra de
1.
10 (Ebrardus Laonius). Bernardus, Bernart de Mercato de

Yenna (Yanna, lanna) Bellicen.
Berar Dagne 1169, 25.
dioc. mag. not. 4U9, 30. 429, 10.
{Faudgny) Bercheim villa 736,30; de Berkheim
432, 1. 434, 10. 438. 443, lu. 447, 25.
35.
Bertram.
Belumfortem
733,
463,
246,
i:
20.
Parmen. 506, 35. 507, 30.

Bernardus Royardi archidiac. XancBeraldus dominus de Mercorio 274, 35.
tonen. 260, 30.
Berardus de Madiis potestas Plaoen- Bernardus de Gotrico cler. Caturcen.
not.
tiae 319.
de Bellotis: Lariolus.
de Bellovidere dominus: Guigo; de Berardus de Layoliis, Laolii iudex
417,30. 426. 429.437,45.438,40.
Aymarus.
B.
Beltrara
1304,
25.
rus) ep. Patavien. 6,

20. 1407, 5.
Gentilis.
Berardinus de Monticellis a dom.

lacobo comite de Lomello not.,
de Bellomonte: Rudolfus.
Bellonus: Nichola.
Belnhem
1303,
card. diac. S. Agathae 606, 30.

du Beqiners: Guillaumes.
Bernardus archiep. Rothoraagen. 260,
Ber. de Gepzenstein commendator
25. 580, 40. 1082, 30.
ord. Theuton. in Spira et WizzemBernardus (Wernhardus, Wernheburg 1260, 5.
Belerii: Petrus.
freres 1007.
Bernardinus de Monte Policiano ord.

Praed., Bernardin fr. Preceurs 1196,
1.
von Bechelingen: Burkart.

de Beching: Dowessius.
von Bechtal: Gotfrid.
Beis: lehan.
1461
127,40.
448. 450. 451. 455, 10. 456. 458, 25.

460,35. 461,40. 463,35. 464,5. 465.
466. 467, 35. 468,40. 482, J5. 483, 30.
501. 502,1. 503, .HO. 511, 10 (protonotariu.s). 514,25. 540, 1. 567. 569,
30.
570, 1. 577. 583. 659, 25 (not.
regalis camerae). 666 (infirmus).
668. 681, 6. 682,10. 684, 10. 687,35.
688. 690. 691. 694, 696. 704, 40.
711, 10. 743, :io. 747. 763. 809, 35.
810. 810,35 (clericus imperatoris).
828,30. 830,15, 842,40. 853, 15. 862,i.
890,5. 916. 917,10, 969. 1046, 20.
1047, 1. 1048, 30, 1052, 2.".. 1076, 5.
1089,30. (1168,40). 1414,1. 1447;
notarius
35.
128. 125,
132,10.
Benedioto: Petrus.
camcrae,
notare
de
le
cambre 432, 30. 1194, 1; cf. Bernar.

Bernardus Travinus not. 635, 35.
Bernar de TAIber chevalier 1277, 25.
de Berlare: Gile (Giles).

Benedictus XL papa 1200,5.
Berlenda v. Blandra.
Bernardus Kircherinc civis MonaBenedicti de Arnaldi filius: Ambrosterien. 1214, 35.
Berllio Ravoyre, Revoire potestas seu
xinus.
vicarius Vercellarum 447, 30. 1054, Bernar, Bernart 1171, 15. 1185, 40; an
Benedietus Pelleta Asten. 416. 420, 15.
30. 1413, 30.
Bernardus de Meroato?
Benefosius de Fossatis miles 569, 3.i. Bernum 393, 20
cives 833, 15 telo- Bernardus de Aônibus iudex et
neum 833,5; v. Cawerschini.
Benentende de Radicofano mon. S.
Andreae de Puâscho
vicarius
1271,1. 1272,20. 1273,36.
Salvatoris de M. Amiato 984, 5.
Bernabos, Barnabos, Barnabosius Auriae, Barnabo Doria 687, 45. 690, 35. Bernardus de Cornia (Cornuo) poBeneta de Solario 429,
;
3,'..
Beneventum
1206,35.
de Benevento dioc. Lemovicen. prior:

Pontius.
972. 1008, :. 1026. 1027. 1028. 1161,

1185,40. 1431,20; fai35. 1182, ,5.
sanz les veyes de Tamirail dou saint
domus v. lanua.
euipire 10(J7, 1
testas Tarvisii 1296,
carius:
Bernardus
Bernardus
filius: Branchaleo.
Bernardus
Bernabos de Grimaldis potestas Al;
Beninus Brunetti de Paielli curiae

Fighini 861,
40.
von Benkon: Kunrat Schaler.

Bensheim 45, 5. 111, 15.
binganen. 1414,
1421.
10.
Bernabo de Bonefatiis miles 1453.

Barnabo Dorlandus syndicus Placentiae 508,
Benvenuti: Guillelmus.
1.
488,
Lexerius syndicus Bobii
15.
de Bernaregio Oppetio.
Bernaudi lohannes.
35.
Bernardi: Nerius.
Bernaw, Bernowe
Berner
castr. 1127.
1128.
Leo.
de Berneres: Roberet.
1.
Benevenutus de Campixio sindicus Bernabos de Lando 1285,

487,
vi-
1059.
Bentius de Alexandria not. 1420,
20.
1297.
Bernabos de Mari potestas Corvariae
Benste: Ulrich.
Papien. 485,
508,
10.
20.
Dondedeus de Tancredis.
de Achamariano 435, lo.
de Aversone 79, 35.
40.
von Bernhusen Diepolt, Wolfram.

Bernoldus de Telesprunne 36, 5.
:
INDEX NOMINUM.
1462
Bertrammus Suderman
de Beronia: Amelius.
Bertarum: Cornaianuiu.
Berthelo (de Sundirn) 249,25.
Brettonorium 341,20.
Bertenorium,
397,
400,
5.
Tremo- Blance: Angelus.

de Blanchefels an Binsfeld?: Rainar.
Bertrandus ep. Albien. camerarius
de Blancmont, Blancomonte, BlaClementis V., post card. presb.
mont, Albomonte: Aymo.
nien. 1214,
SS. lohannis et Pauli, 260. 468, 35.

471. 471. 476, 30. 552, i. 606, s;
camera seu hospicium 268, 25;
cui-sores 1146.40.
1.=,.
Berti: luncta.
Bertolameus v. Bartolomeus.
Bertholdus archiep. Maguntinus
Bertoldus abbas S. Crucis ord.
74,
s.
Cist.
dioc. Patavien. 93.
Bertuldus Ursinus praepositus

tisfaleonis 777,
Bertoldus thesaurarius
burgen.? 603,45.
Berchtold
hertzog
Mon-
i.
eccl.
Vule-
civis
30.
de Blancquenain, Branchenem Blankenheim: Ferri (Ferrin).
Blancus: Hermolaus.
Berhtrandus archiep. Tharentasien. Blandine v. Blandrata.
633,
30.
de Blandra, Berlenda: Petrus.

Bertrant Legier chevalier 1277, 15.
Blandrata 510, 4o. 1146,20; comes
Bertran de le cambre 1186, 30. 1188,
1149,5; syndicus 1145,io. de Blan20. 1193.
drate, Blandine comites: Petrus,
Berchtungus r. Berchtold.
Anthonius de S. Georgio.
von Besenkeim marschalk: Cunrat. de Blankenburg comites Henricus
(I),
Besii villa Cazolinorum 596, 1.
Henricus (II).
Beteronde r. Butrintum.
de
Blanquestaine
sir
chevalier
1279, 30.
Betin compagnon de Simonin de la
Fontaine 1170,25. 1182,40.
S. Blasius de Monasterio 858, 25.
Betti: Andreas.
S. Blasius de Passignano 858, 30.
:
schreiber des
Fridrich von Osterreich
1124,30; Berchtungus not. Friderici ducis Austriae 1255,25.
obrister
Berhtolt grave von Graifsbach 1100.

1106. 1231,10. 1293,10.
Bettus Nichus miles Pisan. 990, 30.

Blaxius de Bulseno iudex Aretinus
601, 15.
de Beveren: Gerlacus.
Hennemberg 172,40. 171. 225,30.
226, 15. 233, 10. 351. 352. 353. 390, Biachinus de Camino miles. 1296, 10 Blazzii: Bertolameus.
Blenosch v. Plasianum.
15. 709,20. 1113,15.
1114,30. 1115, de Biamont: Gilet.
Berhtoldus,
Bertholdus
eomes
de
1116,15. 1136,40. 1142,30. 1143.

1234, 30.
30.
Berchtoldus comes de Katzenellem-
bogen
118,
25.
Berhtolt graf von Nejffen 1293, lo.

Bertoldus de Buren dictus de Wun-
nenberch 1228,
lo.
1230.
Berhtolt truchsaetz vou Chullental

1293,
10.
Bertolt voyt von Slusungin 1235,

Berchtolt von Gundolfingen d.
176,
15.
a.
20.
von Rochlingen
Berhtolt
1234,
1231,
lo.
Bibera villa pjvpe Lichtenberg 836.

Biblena, Bibena 308,5. 1363, 40; de
B. Lucasfisicus, Maifeus Bonagure.
de Bykenbach dominus: Ulricus.
Bobium
1.
Berhtolt
Wurger
1099,
Commollus.
Biganus: Palustris.
Biffus:
Bilgerin
v.
Bobonis
Coradinus
v.
marchio
Bocacius Garattus Lauden. 724,
45.
de Bodemen: lohannes.
Biringii: Pons.
Boemundus,
1158,
15.
"
lohannis.
Binellus: Bertolinus, Manoellus.
929,
20.
Treveren.
Byrkelin: Emundus.
Birsa,
Birse fl. 101,25. 102,35. 355.

iudex provincialis Fridericus de
Friberg.
Bisannis potestaria 1029,
v.
Hugo comes de
Boymundus
15,
19. 21,20. 25,40. 35,40.
7, 1.
8, 25.
archiep.
3o.
18,
10.
de Boes: Henrious.
bruder:
Vinclin.
Bisenô val 876, lo. 877,5; nomina locorum in Indicem non recepta 876. 877.
188. 189,
35.
Herman.
Beltraminus Arzonus iurisper. 1420,
10.
1421,35.
notarius: Bentius
25.
190.
907,
912; diocesis 152,40;

vicecomitatus 1241.
der Bohart 1108,
1.
Bohemia, Boemia, Beheim
35.
Bischofe (der lude) 1098.
Bertulinus de Sabachinis not. Berga- de Biserno, Biserna comes 846,

1181,25. 1430,15.
men. 507, 20.
Bertolinus Binellus de S. Romano von Bisingen: Walker.
praeco Papiae 1271, 5.
1272, 20. Bisuntium, Bisuntin. civitas 152,
35.
40.
911, 35.
sedes 1241;
lo.
archiepiscopus: Odo; clericus: Petrus
Belerii; curiae officialis: Guido

de Alexandria.
Guaillardi.
Beltramollus de Lampugniano domi- Biterren.
cardinalis v, Berengarius
cellus abbatis S. Ambrosii Medicard. ep. Tusculan.
25.
episcopus: Petrus;
de Boeke conte
Buchecke.
Ai-etii
Bertold de Podio corier 1166,35.

Bertoletus v. Bartolus.
olanen. 572,
1287.
Bochonus: Petrus.
Bindus, Binducius comes de S. Flora
di
ze Bertschin:
1283.
35.
1273,
1287.
1288; nomina extrinsecorum in

Indicem non recepta 1287; noniina syndicorum 508, 15; turres
Malaspina.
Pilgrimus.
30.
5.
508,1.5. 510, 10. 1280, 15.
vicarius:
de Bylsten dominus: lohannes.

Bindi: Ubaldinus de Cerchis.
10.
Bertout conte (de Venerosis) 1008, 5.

Bertuldus Meli Bonaguidae de Cortona 852,35.
Bertuldus Ranaldi s\'ndicus
de Bobare dominus 1148,
(Flour) 926,
Bertholdus (de Muterstat) 249, 15.

Berhtolt Pitschlin 1231,35. 1232,25.
524,
Blivelt 1095.
10.
Berhtolt Rufe von Lanbesheim ritter

336,
Biauzmes escucel 1277, 20.

de Bibano: lacobus Alberti.
Bituris (scriptor cancellariae Fran-
1, 15. 2,
n.
172, 15. 224, 15. 294. 295, 30. 334, 1.

349,25. 350. 351. 373, 40. 389. 390,
20.
391, 1. 479, 25. 604, 10. 725, 20.
803, 5. 1117. 1120, 35. 1122, 16. 1124,
15.
1128, 16. 1129. 1225, 30. 1226.
1257,40. 1261,20. 1265,30. 1266,25.
1270,15. 1301,40. 1403,5; barones
1265, 30; Bohemica expeditio 12,57.

1258,16; regnum 183. 184. 279.
621,35; regni sigillum 365,40. 368,
rex, reges
40 rex creandus 295, 1
32. 352,1. 604,15. reges: Heinricus dux Carinthiae,
lohannes,
Rudolfus dux Austriae, Wenceslaus
;
(II),
Wenceslaus (III); regina:
Anna; summus camerarius: de
Rosenberch; marschalcus: Do-
wessius de Beching.
BoIIetus lustinianus ambas. Venet.
Beltramus Donegus capellan. abbatis

517,15.
cicae) 68, 45.
S. Ambrosii Mediolanen. 572,25.
Blancha soror Philippi regis Fran- de Bologne: Guillaumes du Beqiners.
Bertrami de Berenzago filius: lohanciae 55, 10. 57. 64, 35. 65, 1. 67, 35. Bolsena v. Bulsenum.
68. 69. 70. 71. 72.
de Bomazo: lohanninus.
INDEX NOMINUM.
1463
Bomesius de Pagamotis syndicus Bonifacius de Casate Mediolanen. de Bosto Vasto marchiones: Manifredus, Lancelotus.
631, 25.
Veronae 508, 5.
Bonbellus Michael, Ubertus (Ober- Bonifacius de Fara iurisperitus 314, de Botafolle v. Batifolle.
10. 1001,20.
tus).
de Botendorf: Chunradus.
Bandutius, Bonifatii de lacanis fllius: Simon.
Bonconte, Boncontis:
de Botesellis: Franciscus.
:
Petrus.
Bonifacius de Orio 459. 460,
de Bondelmontibus: Raynerius Ma- Bonefacius de

rignani.
Reginus 499,
Bondicus de Bononia 506, i.
Bonifatius
de
Bondo Girardi
not. 86.
Bonfantin 1182,
Bonfantini
Florent. 558,
to.
Ravanis
35.
rici
is.
Signa
le cancelier
ep. Tridentin.) 1178,
(tJein-
45.
de Bonfillazis domus r. S. Cassianus. Boninsegna Cenni syndicus Montis

Campolesis 862, 20.
Bonfranciscus Tatre not. 1296, n.
Bona Faucigny 733, lo; de Bona: Bonivini Andreas.
v.
Butrontin.
Bottae: lacobus.
Bouche
ambasiator
25.
Boniface varlet
Ghinuccii.
500,
Botruntin.
5.
syndicus
ussier 1174,25. 1187,20.
Boucheses v. Buches.
Bourdeal v. Bordeaz.
Bourgegnon garcon de
madame
1171,
le
pannetrie
15.
de Bovenbergh: Henry.
Boverotti
Carninus.
Petrus.
Bovis: Hugo.
Bonixini: Nicolaus.
de Bonacolsis: Renaldus.
de Bonacursiis domus 497,25. 498;
de B., Bonacursi: Bartalus, Raynaldus.
Bonizlaw hertzog von Bretzla 1120,

Bonnecose: Godefroi.
Bonomi
Bonacuvsius Guambacurta
v.
Girar-
Piscatoris: lohannes.
Bonomini
v.
Bononia, Boulongne Bologna 331, lo.

Bonaccursus Sclafenatus 1272, 15.
341, 20. 397, 5. 400. 555, 30. 558.
Bonafusius de Guasconio miles, Bo874, 10. 994, 35. 997, 40. 1015, lo.
nafus chevalier 1023,
25.
1276,
lo.
25.
Bonaguidae v. Meli.
Bonagure: Maffeus.
Bonaiuncta Deodati iudex de
Coi--
tona 852, 35.

Bonaiuta de Cresce 1179, 40.
Bonaiuti Chalgani notarii de Florentia: Naccius.
Bonaiuti: Cursus.
Bonapasius de Eccelo not. 1296,

Bonaventura: Girardus.
Bonavilla Fmtcigny 733, lo.
Bonavitae: Mucius.
Buonconvento 1300,25. 1302,6.

de Bonefatiis: Bernabo.
Bonifacius I. papa 1816, 35.
Bonifatius VIII. papa 8, 25. 32,
15.
1016. 1017. 1083, 10. 1298. 1299, i.

1429,20. 1431,1. 1433. potestas:
lohannes de Brodariis; de B.:
iudex et not. 861,45.

Bonsignoris, deBonsignoribus,Bonisseignoribus, Bonsoribus, Bonsegnur: Nicolaus.
Bonus Dini de Papaiano
867,
Boni lohannis de Palestro
filii:
35.
laco-
Aretin. 525,
30.
Bonzanochus de Malecosis 1285, 40.

Bopardia 12. 39, 40. 53, 15. 98, 25.
91. 95.
20. 83. 84. 86, 30. 90.
104,1. 105,10. 139,10. 145,25. 148,
25. 150,25. (151). 152. 154,30. 156,
40. 157, 20. 470. 471. 605. 606. 1085,
1325,20. 1383,
5. 1198,5. 1200,20.
Bonifaciani cardinales 470, 25.
20
Brakele curtis 21,

284,
368,
25.
363,
25.
15.
364,
219,30. 220,5.
20.
365. 367.
1.
de Bragis: Gerardiuus, Rolandinus.

de Brayda: Conradus.
Buonus praeco
80,
168.
Bavtholomeus de Vargniana, Bon- Bramancia v. Brabantia.

dicus, Dondedeus de Tancredis,
de la Brancha: Petrus.
Melancius, Guiradus de Albariis.
Branchaleo fil. Barnabovis de Aurea
Bononiae Bmilogne comes 580, 4o.
de lanua 762, 35. 764. 1028. 1029.
1082, 30 cf. Bologne.
Branehas v. Guillelmus de Rocha.
Bonsignore Orlandi de la Strada
binus, Percevallus.
25.
Bozano teloneum
Bracchius comes Nerii syndicus Cortonae 851, 20.
Neri.
dus.
Bonagiunta Carincionis Lucan. 1407,
in
Brabantia, Bramancia 1146, 40. dux:

lohannes; de Br.: Gotfridus dominus de Arschot; v. Lothoringia.
30.
110, 25. 220, 10. 226, 25. 286, 35. 835,

903. 920,35; teloneum
15. 902,30.
12. 220, 10. 835, 35.
Branchaczolus: lohannes.
de Branehenem v. de Blancquenain.
Brandenburgen., Brandenborsches silver 218,1. marchiones: Heinricus, Hermannus, lohannes, Otto,

de Brandeborch:
Woldemarus;
lehan.
Branta v. Brenta.
Brembius fl. 564, 1.
in Bren comes v. Saxoniae dux.
de Breneser
Bnmshorn?
Brenta, Branta
fl.
Gallar.
1015. 1033,40.
Bresa, Bressia, Bressa
v.
Brixia.
Bopfingen 191, 20.

Brettonorium v. Bertenorium.
Briandus archiep. Viennen. 913, 5.
Boppe von Eberstein 1129, 30.
1040, 40.
Boppenwiler 1102, 15.
de Bordeaz, Bordeal, Bourdeal Gerar. Brilon 1228,35. 1230.
475,15. mercator: SymonGerardi;
Alanus de
Briocen. archidiaconus
nepos: Franciscus card. diac. S. Borestauri v. Mini.
Lambalia.
Mariae in Cosmedin.
de Bornodo: Zambellinus.
de Briordo, Briort: Guillehnus.
Facius ep. Kyronen. de Borquen: Otto.
Bojiifacius,
Brisacum, Brisach 236,35. 360. 1111,40.
(Keronen., Kyrien.) 1005. 1013,25. de Borro lacobus.
s c h u 1 1 h e i s s lacobvon Durinkein.
1438, 15. 1442, 15. 1444, 35.
de Borsezello (Bachesello): lacobus.
Brisagum, Brizaghum Brissago 1149,
Bonifache notaire 1195,25.
de Borsier v. de Burseto.
20; syndicus 1145, 20; cf. BrixiaBonifacius de Lupis marchio Sorachum.
de Bosco: Summa Ripa.
niae 325, 25.
Brissigowe
Brisgowe,
Brisgoya,
de Bosco Lancerotus.
Bonifacius de Alice de Guaschis miles
232,10. 233,25. 1108,15. 1109, .35;
15. famidamagiella
delBosco
1148,
potestas Astensis 416, 15. 418, 30.
pacis conservatores 173, 15; silberliaris: Gottofreius de Vilieri.
422, 40. 424, 40.
berge 1101. 1102, 1; lantgraf v.
prior
Bonifatius potestas de Casali S. Eva- Boso Bosonis de Augubio
Hahberc marcgraf.
(syndicus) Cortonae 747, 35.
sii 408, 20.
Brixia, Bi-ixien., Brissia, Bressia,BresBonefacius Buchaordei 1061.
Boso: lohannes.
sa, Bresa, Brixe Brcscia 320. 321.
;
Bonifacius de Canossa syndicua Reginus 499, 30. 500, lo.
Bosus (Buosus) praepositus Aretinus

853,
15.
857,
15.
328, 40. 508, 10. 510, 1. 521. 534, 20.

565,45. 584,10. 618. 622. 623.648,40.
INDEX NOMINUM.
1464
649. 650, 35. 654. 655. 657. 667, 2,i.
699,1.',. 700, 3,s. 702, 10. 731, s.';. 752.
756, 30. 786, ^. 803, 2,s. 814, 20. 981.
982. 994. 995. 999. 1000. 1006,25.
1032, i,s. 1054,20. lOSl. 20, 1083,10.
1084, 20. 1123, 1 (Brizze). 1146, 15.
1151. 1152. 1274. 14-24, 2i. 1429;
ante Brixiaiu castra 580. 584, 40.
596, 10. 597, 10.
587, 20. 588, 20. 589,
598, 10. 599. 623, 40. 624, 626, 35.
627,20, 628,.i. 629,30, 631,35, 632,io.
634. 25. 635. 637. 638. 643. 644, 20.
645. 646, 2.5. 647, 25. 648, 20. 650.
651. 652, 5. 653, 1. 666. 25. 674, i.
1418,20. 1419,25; castra imperatoris
Bruno von Hornberk 1110,5.

Bruno Hardevust Coloniensis
prope portam
Nazarii 6,54, 25;

diocesis 583, 25 Brissanus grossus
1271,45. 1273,15; notarii 659,20;
nomina syndicorum 508,10: vica-
Buccanigra
rius regis 584, 10. 981,5. vicarius

1146,20. episcopus: Fredericus;
de Buehecke, Buique Bucheck comes
.=..
S.
133,
Burdegalae,
124,
nense.
Bureu 122S.
de Brusciatis, Brusatus: Tebaldus.

Brntazius Stancus Valentin. 405, 20.
Burgowe
Burgum
Mariscotus.
20.
Bouchese.i, Buique Buehes

chevalier: Wigandus.
Buckenhem
246.
de Buedio
919,
1...
Burgum
920,
45.
Bronsort
di,
de Bruberg, Bruberch, Broberg: Eberhardus, Gerlacus,
de Brugis, Brugensis cardinalis v.

Stephanus card. presb. S. Cyriaci.
Brule
1126,
15.
Brime
Brumis
(227,20; cf.
le
lo.
122,
1300, 10.
castr.
127.
217,
35.
(AltmarTc)
218,
30.
35,
Emendanda).
Brun: lehan.
Brunachium Colle.
Bruncharna r. Brunshorn.
von Brunecke Andres, Gotfrit
:
Gotfrit.
Brunekin
1,
25.
1.
153,
299,
579,
1.
i.
243,
546,
34,
35.
532. 25.
10.
603, 5. 605, 1 ; Bur59. 01. 67. 70; do-
25. ,301.
25.
910,40.
comites
60. 61. 66. 67,
Burmensis
advocatus
1;
Burniser territoria 1011,
20.
vallis
vicaria 978,
Bunne,
Bunnen. 100, 40.

125,20. 128, 129,10. 1300;
teloneum 220, 25, 285, 15. 361, 30.
368,15, 1201,15; teolonium novum
1299,20. praepositus: Henricus
archidiac. Colonien.
108,35.
5.
1012,
de Bunau: Rudolfus.
Bunna,
30.
prov.: Otto comes de Strazberg.

Burgondus: Gerardus.
Burkhein villa 917, 35.
Burnaccii
Burmii
30.
lacopus.
Burrus: Rubertinus.
de Burseto, 'Boxsi&x Burtscheid: Ferri

(Ferrin).
de Buzzenang: Cunradus, Elyzabeth.

Bunnis p-o Brumis? 227.20; v.s.v.
Bussi castrum dioc, Vasionen. 581, 15.
de Bunpfec: Beynier.
Busso de Elsterberch 1117,25.
Burchardus archiep. Magdeburgen.
Bussolum V. S. Petrus.
1237,15. 1238.
Burcardus, Brocardus missus abbatis von Butenhein: Cuno.
de Butichon:
Heinricus,
Ulrich
Augiae Maioris 892, 2,5. 895, 15.
de Frikke
imperialis 1258,
not.
Liebelose, Walterus.
aulae
Butirone frater Passarini 981,
10.
Burchart graf von Heiarloh 171, 25. Butofle V. Battifolle.

de Burchardus comes de Hohemberch Butrontin,, Botruntin,,
35,
43, 1. 59, 35. 63, 20. 65, 30. 66,

68,1.5. 69,40. 118,25. 280,10.
45.
Burckeis 249,
1.
3o.
Butrentin,
episcopus: Nicholaus,
5.
Burkardus purgravius de Meydedenstorf 734, 35.

burg 172,40. 1124,20.
de Brunfort: Renaut.
Burkart von Horburk
hofrihter
de Bruniabellis: Schalio.
kunges Albrehtes 1097, 5.
Brunna, Brunne 3, 15. 354,5. 1119, 15. Burchardus de Ruppe miles 174,
5.
1124,35.1128,1. burgraf: leske
Burchart von Bache 1233, 20.
von Meserietz.
Brunnebach im bistum Wirtzeburg Burkart von Bechelingen 1107, 10.
ord. von Citel 1111. 1128, 20. 1129. Burkart von Diezzenhoven 1100.
bruder: Diether der Rude.
Burkardus fil. Hessonis de Usemberg
Brunner etc\. prope Sletstadt 815,15.
173,20. 1107,35.
15.
25.
64,
ducissa: Agneta;
Blaxius.
Burchardus
d. a.,
clerc maistre lehan

Venstinges 1193,20.
Brunetti: Beninus.
Brunetus de Luca telonearius in Lu-
816,
5,
15.
comitatus,
de Bulseno, Bolsena: Nerius Bernar- de Burle prestre 1194,
Brunshorn.
Brugga 1255, 15.

Brugnetum 497,
249,
15.
micella 1400.
comites: Otho,
Philippus; comitissa: lohanna;
Buches.
von Bullingesbach: Walther.
turris 46.
v.
56,
gondi quidam
Bulliae: Lelmus.
40.
59,
298,
548,
Bullincliem 246,
759,
vallis Tarri (Tarii) 1004,
1339, 40;
Bugheim Beuggen fratres Teutonicae
et
Donin
S.
35.
5.
Burgundia
5,
Trinquerius, Conraldus.
Bngingen 173, 25.

episcopus: Lan- Buique v. Buchecke
dolfus; praepositus:
Otto de
Bulgli: Bartolus.
Ortemburg; eccl. advocati v. Ka-
534,
.'!.
S. Sepulcri, Bourk S. Sepulcre 874, 30.

1070, 15.
1166, 45.
1192, 1; de B.S.S.: Andrier.
1284,
arius Heinrici VII.
20.
Burgum
15.
de Urbeveteri hosti-
Buetius Nini
1123,
20.
Donnini, Bourc
prope Niirnberg 96,
villa
Bi'isinen. Brixeii
de Broya
Bertoldus
Minorum; potestas lohannes de Vedano; vicarius: Thomas Peliônus.
Buchaordei: Petrus Bonefacius.
Buch
191,
S.
325. 330, 3t.. 510,

1000,30. domus:
domus,
de Brodariis: lohannes.
de Brodolano: Ambrosius.
dominus:
de Burgaro: lacobus.
Burgelon 1291, 20; de B.: Eberhardus.
wich et Luneburg dux: Otto.
Burgen.: Columbiuus.
Brusati t'. Novaria; Bruxatus: GuiBurgi Florentini sextus: S. Paulus
lelmus.
ad Emam.
de Bruschis: Nj^cholaus.
de Burgo: Antonius, Nicolaus iudex.
de Brixiacho: Ugo.
i-inthiae duces.
40.
(Bertolfus).
Brunsvicenses duces 15, 10. 133, 20.

duces: Albertus, Heinricus;Bruns-
Hugo.
syndicus: Dagninus Belezencus; de Buches,
vicarii: Albertus de Rovoliono,
Moroelis Malaspina. Paganins de
Mandel, Ugolinus de Sesso; vicarii locum tenens: Albertinus de
Parma iudex; de Br,: Baldoynus.
Bai-tolus, Tebaldus de Brusciatis;
Br. dioc. monasterium:
Leo-
Burdegalen, cardinalis v. Raimundus card, diac. S. Mariae Novae.
5.
de Brunshorn, Bronsort, Bruncharna:

lohannes; cf. Breneser.
Burdegalen. 214, 20.

Petrus Amalvini;
canonicus:
5.
Buttersheim
villa 165,
15.
de Bui,acharinis Gherardua lohannis.

:
Buzius: Andreas.
C.
K.
C. de tali loco 832,

C,
de Murell. can. Carn, 71,
40,
Cabalerium v. Cavalerium.
de Cabaliacha comitum noraina in
Indicemnonrecepta434. coinites:
Rufinus, Andreas; de C: Richardus,
Henricus.
INDEX NOMINUM.
1465
Mariitima Carium, Cher, Keir Chieri 510, 15.

Campiglia
Caballatius: Aneelmus, Campille
534, 35. 976, 25. 1 150, 35 Cleri 1146, 5
1158, 15.
Eolandus, Guillelmus; Caballatii
Querium 1036, 40; vicarius 807,20.
V. Novaria; cf. Cavalacius.
de Campixio: Benevenutus.
979, 30. 1036, 40. vi c ari i Manfrede Cabilone: lohannes dominus de de Campo: Stefanus Genai.
dus marchio Salutiarum, Ugolinus
Arlato.
de Campo S. Petri: Guillelmus.
edVicco; de Cario: Ubertinus.
Cabilonis: Mons.
de Campofloris: Franciscus de Ursi- Carium Piei-e di Cairo 496,
de Cabollis ^Zabulis): Armaninus.
nis card. diac.
Karius procurator Gwidonis comitis
Cacelan v. Castellan.
Campolesis: Montis.
Flandriae 42, 1.
Cacbianum prope Florentiam nomina Campoli v. S. Maria; Campoli pleba- Karle: Merbot.
non
reIndicem
in
bannitorum
tus V. S. Angelus de Vicchio AbvonKarlebach:Steveneritter,Stevene
5.
Caballatus,
3,=..
cepta 949,
batis.
edelknecht.
Kadano suppa 295, lo.

de Camporexano vicaria
Cadelhacum dioc. Burdegalen. 213, 35. Campusdogius
Roma.
in
905,
40.
Karlin Scarlino 1158,
i'.
Parmen.
S. Caeciliae
bene-
eccl.
de Carraagnolla
de Camulio: Nicolaus.
is.
lohanninus Lau-
rentii.
ficium 1088,20.
de Canali Guido.
Carminianum castr. 1284. lo.
S. Caeciliae eccl. Roman. card. pres- Canapitium, Canaveis Canavese 331,
de Carmino (i. e. Carmelo) fratres
biter: Wilhelmus.
comites et
5.
534, 30 (Canavosa)
conventus Vercellarum 1147,20.
Caesaraugusta 79, 35.
castellani 510, 40; oomites et nobiCarninus Boverotti syndicus S. Laules 1036,45; communitates 979,30;
Caesarum arx 341, so. 397, 15.
rentii de Monte Faesulis 860, 35.
vicariatus 979, 35; vicarius 1;. YpoCagamostus: Doratus.
Carniolae dominium 35, 25. 57, 15.
:
regia (Yvania).
de Cagiole: Pierus Rovasii.

de Cagno: Guido.
64,35.
Calatravensis
domus
30.
152,
35.
de Calci, Calchi: lacopus
Vitalis,
Canellum,
30;
castrum
10;
syndicus
Caneil 1034,
1034,30. 103,5,40.
lacobus.
Canobium
de Calcinaria: Guaschus.
1145,
510,
1149,
36.
Capella Deltrana
lo.
Cremonae
de Calvomonte ballivus 1250,

Camaldulen. ordo 385, 15.
320,
miles
10.
15.
10.
rex
Karolus II. rex Siciliae 348, 6. 688.

689 1363,35 nominaprocuratorum
;
potestatis
filius: Robertus.
689,35.
Karolus rex Ungariae 1120, 30.

Karolus dux Calabriae, fil. Roberti
de Capella: Petrus, Ulricus.

35.
regis Siciliae 470, 45. 471. 473. 738.

739. 740, 16. 775, 25. 780. 781, 5.
1084, 30. 1364, 10. 1423, 6.
Roma.
v.
I.
412, 15. 991, 20. 1206, 35.

1363,10. 1424. 1432,30; vic. gen.
in Tuscia 85, 35. 1363, 30.
Siciliae
15.
Capitole, Capitolium
comes Provinciae,
Karolus
de Calvaroso: lohannes.
82,30. 89,20. 146,5. 149, 1. 155,

209. 341. 344, 40. 345, 1. 396. 401,
663, 35. 1210, 10. 1312. 1315,
1318,5. 1379,30.
5.
Calestanum castr. 1072, 2o.

de Canossa: Bonifacins.
Chalhous de Ebersdorf camerarius de Cantalupo: Arnaldus.
Austriae 36, 6.
Cantelmi lacobus.
von Kaltental: lohans.
Canus: Henricus.
Calsi plebatus prope Sominum 582,
Canutus: lohannes.
40. 668,5.
castr. 75,
281;
Calcaneus: lacobus.
Calsmunt
277,40.
92,40.
,5.
Calabria 1426,5. dux: Carolus.

Calandrinus: Andreas.
Calaritan. portus Cagliari 1445,
69,
de Cancellario: Florentius Anthii;

domini v. Austriae duces.
Cancellarius de Cancellario
lode Carnoto
dioc. 578, 45
Carnoten.
hannes.
comes V. Valesiae; Carn(oten.)
Cane, Canisgrandis de la Scala de
canonicus: C. de Marell.
Verona, vicarius Veronae et Vincentiae 529. 981. 1032. 1033. 1036, de Caro Manuel, Palmerius.
Carolus Magnus imperator 80, 30.
35. juges: Nychola.
Capone: Gerardus.
Cappiano 1077, 1.
Karolus comes Valesii et Andegaven.,
frater Philippi regis Franciae 89,
S. Caprasii de Agenno canonicus:
3o.
audientia 84,
15. 204, 45. 206, 30. 207, 25. 211, 35.
Raymundus de Quercu.
Cameracen. civitas 254, 20 capitulum
212, 35. 213, 45. 214, 10. 1425, is;
comitatus 252, 30. 253. 254, de Caprona: Andreas, Philippus,
253, 25
filia 72,30.
Cambia 1261,35.
Cambius de Sexto
procurator in
Guido.
290, 35. 291; diocesis 1069, 5;

ecclesia 291,30; episcopus, episcopatus 62, 5. 253, 25. episcopus:
Capuae princeps: Robertus rex
Philippus; canonicus: Galassus

de comitibus de Mangone.
Cbara Pasca: lohannes.

Carale Carate? (Como) 894,
20.
de Camerino: Gentilis Berardi.

de Kamerstein: Sifridus.
de Camino: Biachinus, Rizardus
Serravallis, Guecello.
dioc.
cii
Campania
in villa Pala-
Yporegien. 1420,
341,
3u.
25.
345,5. 397,
C. de Biserna comes.
de Campania Champagne
15;
de
v.
S.
v.
Donatus de
Luciana.
LL.
de Hins.
CONSTITUTIONES IV.
regis
fil.
Francorum
Phy-
1198,
5.
16.
Karolus fil. Guidonis de Battifolle

30.
comes Tusciae palatin. 1247, 15.
Carbon: lehan.
Karolus de Flisco (Flosco) lanuen.,
Carbone, Carbonus de Cerchiis de
comes Lavaniae 445, 10. 534, 45.
Florentia 926,
35.
990,
35.
1023,
25.
Carcidone 1193,35.
Cardarium ad laatm OumanumSdi, 30.
Carfagnana v. Garfagnana.
de Carina
Guillelmus.
Carincionis: Bonagiunta.
Campi plebatus
1425,
Carcassonen. dioc. clericus: Amelius

de Beronia.
de Camollis: Guielmus.
Carolus comes Andegaven.,

lippi
Carbonensis: Rigus.
.Camixanae comes: Isnardus.

Camonica: Vallis.
Canpagnollum feudum
Sici-
liae.
Karinthiae
ducatus
duces
111,20. duces: Heinricus,

wicus, Meinhardus, Otto.
683. 687, 46. 690, 35. 1412, 40; comes

palat. et Lavaniae 1072. 1073, X5.
Carpenae potestaria 1057,

Carpenetus: Nicola.
Carpentras
Carpentorat.
1306,20; dioc. 1205,
3,^.
Lud-
1205,
15.
1206,45.
de Carraria nomina dominorum in

Indicem non recepta 1021, 45.
1022, 1 de C. Cursus Rinucci.
de Carreto marchio, marchiones 510,
;
53,
15.
25.
30.
10,36,40.
marchiones: Hugo,
Manfredus, Oddo.
184
INDEX NOMINUM.
1466
Carsinnanus de Saveognano 323,
de Cartariis: Prevostus.
lO.
Cartusien. ordo 385, 15.
Casale S. Evasii (Euagii), Casal

Casale Monferrato 310, 40. 311
(S. Gervassi). 326, 35. 327,
328, 20.
(Casalia).
syndicorum
S.
Evasii
iudex
et
vicarius: Donatius de Mortario;

notarius: lacobus Darnus; potestates: Bonifatius, Conradus de
S.
de Castilione, Castellione^Castignono:
lohannes.
Katzenelinbogen, Cazelenemboche,
Catzelemboge, Caceleneboche castr.
836. comites: Berchtoldus, Eberhardus, Ditardus (Thitardus).
de Castilione Garfagnanae: Vante.

458. 459,
d'Adda 457. Kaufburon officium 708, 35.

Caui-esanum v. Cravesanum.
Castiglione
10.
Castonus, Crastonus, Casto, Castro- Cavalacius, deCavaliciis: Fulchinus;

cf. Caballatus.
nus de Turre archiep. Mediolanen.
433, 10. 437. 445, 10. 447, 20. 449. Cavalcaboves 759, 20; de Cavalcabobus: Guillelmus.
450, 10. 459, 30. 460, 30. 462, 35. 464,
Michaele, Filiponus comes.
465, 16. 482, 35. 483, 25. 484, 20.

488, 30. 489, 5. 493, 25. 494, 25 (tamquam Castronus de Turre). 499,25
(Castro). 501,40. 541.5. 544,1.567,
26.
568, 30. 573. 629, 45. 1038, 1.
1305,25. 1314. 1412. 1447,3o(Castro);
consiliarius Heinrici VII. reg. Roman. 442, 35; fratres eorumque progenies, quorum nomina in Indicem
non recepta sunt 629, 45. 630.
45.
Casale Maius Casalmaggiore 759,
Caturcen. dioc: S. Speria.

Catusius: Albertinus.
Castiglione della Pescaia

1158,20. 1170. 1171. 1181,45.
ecclesia:
408,20.
(S. Vasi);
1187, 40.
Caturcen. clericus: Bernardus de

Gotrico not.; sacrista: Guillelmus Accursi.
Castillon
nomina Castionum
311, 40;
Sicilia) 1445.
Lago
Castillon Castiglione del
i.
407, 30. 408. 409. 479, 5

510, 20. 534, 35. 856, u. 926, 1. 987, 5.
1000,20. 1151,5 (Cazar). 1435,35;
domus lohannis de Casiello 409, 20.
nomina civium
Castellum de Castro (in
Castiel videtur csse Castiglimie della

Pescaia 1169, 15; v. Castillon.
20.
de Casanova: Guillelmus.
de Casate Bonifacius.
:
nomina bannitorum in Indicem non recepta 948.
Cascia
Cavalerium, Cabalerium Maius Cavalkrmaggiore 1034, 30. 1035, 20.

Cavallus, Cavalerius: Anthonius.
Cavanatium, Cavenagium curtis 457,
40.
458.
45.
Cawerschini in Berno 833.

S. Cassianus, Cascianus supra FlorenKawercini advocatiae Eberhardi de
tiam (districtus Florentini), San
Burgelon 924.
Chassan San Cagciano 897, 5. 916,
Cazolini: Aycardus, Petrus.
5. 918. 1189. 1191,40. 1192. 1193,35.
Cazolinorum
Castren. episcopus: Gregorius.
civium
Albinganen.
1194. 1195. 1196.10. 1197,10; castra
nomina in Indicem non recepta
de Castro: Castellum.
871, 40. 872. 887, 36. 897, 10. 898, 30.
595. procurator: Antonius Uber899, 35. 900. 902. 903. 908, 30. de Castro: Ansaldus Balbus.
tus de Zuchareilo.
921,5. (931,15);
V.
etiam castra de Castro Barcho Albertus de RovoKazwilre curia 246, 1.
ante Florentiam; domus de Bonliono.
Cazzus: Antonius; cf. Catsus.
fiJlazis 916,5.
de Ciistro Maynardi: Corradus.
Cecchus fil. Angeli Blance 748, 30.
S. Cascianus de Decimo 869; nomina
de Castronovo: Petrus Guillelmi.
hominum in Indicem non recepta
Ceccbus Folchi syndicus S. Martini
Casteal de l'AigIe en le conte de
869. s y n d i c u s Manectus Bellade Valle 868; 30.
:
gatti.
Casinus Cenni de Monterinaldi 864, 25.

de Casiello: lohannes.
Tode r. Meneurs freres.

Cheke varlet de Gachin de Machan
Castrum Florentinum, Casteal FIorentin 554,30. 1194, 30; de Castro
Florentino
Pandolfinus Scarlat-
1170,
30.
Kevelnberch 245,35. 248,20. 270,35.
Caxirate 1064.
Cassin: Minuches.
de Cassio: lacobus.
Chastan de Tode 1187,
732,
tini.
Chastelfranco (di sotto) 1077,

Casteal
10.
Casteal
v. Castrum.
de Kastel, Castello: Conradus, Diethelmus (Dietdegeno), Waltherus.
S.
lehan
<S.
darno 1188.
Castrum lohannis
15.
de Kevermburg: Guntherus
1.
therus
Giovanni Val-
Keir
v.
I,
Gun-
II.
Carium.
Keysersberg 332, 20.

Castrogiomnni
Keisten prope Rinvelden 1253. 1254.
(Sicilia) 1442,25.
1259,
5.
Castrum novum Castelnovello 496, 35.

von Celking: Otto.
Castel do Puele v. Castrum Plebis. Castrum novum bucae Aduae CastelCelestinus III. papa 605,
nuovo
Boeca
d'Adda
456,
40.
Castellae Venitiarum electus Lapus.
Castrum Novum dioc. Avinionen. Cella Ratolfi 71, 15.
Castellanus Belloculus 1273,35.
de Cella: Hugo.
1046, 5.
30.
606,
10.
Castellan
(Cacelan) de Curol Terdonen. 1008.

Castellanus de Glusdano Mediolanen.
1063,
35.
1064.
Cellae claustra ord.

Praemonstr.
do Casteal Paregnane: Novains.
prope Herbipolim 1405, 1.
Castrum Plebis Piere a Castello 874,
30. 933,35. 935. 936. 1166, 30 (Castel Cellae prope Saonam 1061, 40.
do Puele); de Castro Plebis: Pe- de Cellanova: Petrus.
de Castelleto: Ortholanus.
trus.
Castelli: Civitas.
Castellina vallis Grevis
de Petriolo.
Celle Constancien. dyoc. 68,
Casule 1194,
v.
S.
10.
Maria Cavenagum castr. 1289,

Cavolanum 1294, 25.
de Caâgo: Coradinus.
de Castellione: Rolandus.
de Castello v. Kastel.
de Castello pars Asten. 427. 428,
Cazar
25.
Castellum,
Civitas Castelli Citta di

Castello 341, 20. 345, 5. 397, 5. 874.
1166,45; de Castello: Albertus,
Franciscus Tani de Ubaldinis de

Civitate Castelli: Paganus Homi-
i-.
40.
Keller: Cunradus.
Kelremus (de le cusine) 1162, 20.

S. Celsi abbas Mediolanen. 630, 25.
Casale.
Celtanc castrum 220.
Cathalanen., Chaalons archidiaconus

Petrus de Latilliaco.
Kemniz, Kamnicz
de Cathaldo: Mapheus.
Catalonia 1445, 35.
de Cenciis: Balducius Frederici.
de
Castello
Lamberti.
Catanius: Ingo.
S.
Anselmi:
Thomasus
Katerinae monasterium
Clarae lanuae 1084, 25.
Catsus: Reinerius;
cf.
magister
2, 10.
17.
1116,35.
civium: Cunradus.
Cencour: Hini-ietus.
Cenesis villa Cazolinorum 596,
cioli.
5.
Celle villa prope Dietfurte 648,1.
ord.
Cazzus.
S.
Ceneten.,
disti-ictus
cello de
1.
Cemda 510, 35;

1294,25. comes: Gue-
Ganeda
Camino.
INDEX NOMINUM.
Cenni
Boninsegna, Casinus, Mange-
castrum 870; nomina

Indicem non recepta
870, 33. 871
uomina bannitorum
in Indicem non recepta 949,
syndici: Cinellus Naccii, Nerus
hominum
905,
15.
307,
346.
in
;
4.'..
Cepulla: Georgius.
de Cerchiis, Cirkes, Sirkes Carbone,

lohannes (lehan, Gianus), Torigia:
nus.
de Kereche armiger: Sandrinus.
(Lomdlma)
Ceretti
.338, 25. 340. 342, 40. 343

376, 30. 379, 20. 382, 30. 384,
15.
395, 30. 396, 1. 427,6. 433,5.
442,35. 446,25. 453. 45,5,5. 461, 35.
465,40. 466,30. 468
474. 475,25.
500, 5. 512, 25. 515. 525, 25. 535, 15.
537,30. 542,5. (.544,1), 545,5. 550, 5.
551,20. 552558. 559, 1. 560,25. 567,
10.568.569.571.575,10. 576, 20. 577,
30. 581,20. 582,35. 601606. 607, 15.
612, 5. 613, 35. 616621. 629, 40.
658,5. 663,30. 667. 679,45. 681,20.
682. 20. 693, 30. 696, 10. 705, 15. 706,
25. 711,25.
714,20. 715,20. 740,1.
746, 10. 747, 30. 755, 35. 763, 15. 769,
20. 771,25. 774,35. 775,1. 776. 777, 10.
788, 10. 789, 20, 790, 30. 791, 25. 792,
10. 796, 20. 797. 798, 25. 803. 804, 35.
808, 5, 809, 20, 810, 811, is, 819, 5.
824, 1. 842. 843. 844. 847, 15. 848.
849. 851, 15. 857, 1. 952, 10. 979, 50.
983. 993, 10. 1045,5. 1046, 15. 1047.
104952. 1163, 25. 1165, 5. 1172, 10.
1201, 10. 1202. 1205, 30. 1317, 25.
1318,1. 1411,15; notare do pape
V. Pandolfus de Sabellis; palatium.
Ciparellura
rone.
Cepnnus de Gralliano
1467
496,
Kerpen probstei 127,
25.
Lambertus.
Cyprianus ep. Pergamen. 493,
Kircheim 191, 20. 192, 10.
:
Kircherinc
5.
Cervia castr. 1252, 25. 1410, 5.

Ceus, Cheus Giuoehi (luqui) miles
Lelmi.
Cipriani
Kirchperg
565.
Bernardus.
castr.
599,
30.
comites: Chunradus
radus
25.
1227,
(I),
lo.
Chun-
(II).
Pisan. 844. 847,35.
Rom. card. presbiter:

Cathalanum.
Stephanus.
Chablasien. et Gebenen. balivus 252,
de Cyriaco: Anthonius Cavallus.
10; Chablasii et Vallis Augustae
de Cirkes v. Cerchiis.
dux V. Sabaudiae comes.
de Cixero: Guidottus lohannis.
Chalgani v. Bonaiuti.
Kisteln: Kune.
Chalop: Gaufridus Enguelor.
Chaalons
S. Cyriaci eccl.
v.
Chamberi 1150; praeceptor v. S. An- Cystercien ordo,regula 152,35.385,15.

794, 25. 922, 20. 923. 984, 30. monatonii; de Chamberi: Petrus de
steria: Bamgarten, Brunnebaoh,
Herbesio, Viviandus Veilleti.
S. Crucif
dioe. Patavien., Halsde Chamdeya: Hugo.
brunne, S. Salvatoris de Monte
la Chambre 1150, 20.
Amiato, Ubenhusen, Vallis Uterina,
de Charmes: Odtes.
Waldsassen, Wettingen; abbas:
Villarien.
fratres: Odoardus,
de la Chasenges: Willeame.
papae
Cistercien. ordo per Aquilegen. prov.
de Chattenay: Hugue.
Cher
Cistercien. ordo de Austria 198,
Chetorius: Georius.
Chianti vallis 877,
rum
15;
nomina
loco-
de Chyni comites
Lossen.
v.
Chinon 209,45.
v.
Civitas Castelli
Ciapparonis
v.
Civiteveiche,
1430, 1.
Orlandi.
10.
Moronus
Mediolanen. 671,
Thuregum.
v.
monetarius
5.
Castellum.
Civetavegia
1169,
comites
de Habspurg.
v.
oius.
Ciccus mag. de Imola 591,

Cicilia
V.
35.
de Clamassi v. de Clementi.
S. Clarae monast. in Ezzelingen 64b, 35.
S.
ordinis
Clarae
monasteria:
S.ApoIIinarisMediolanen., S.Katerinae lanuen.
SS. lo-
vicarius generalis in spiritualibus in Roma: Isnardus archiep.

Theban.
de
Clementi, Clamassi Chmancy,

Knntzig: lohannes (lohan).
Clementia de Oseler abbatissa Romaricimontis 186, 35. 187, 10.

az Clenkes: lehan.
Cleri
Claraschum 1034. 1453.

de Clariaco ). Clairiaco.
Sicilia.
de Cicon: Odte.
presb.
30.
Cibo Cibo synd. lanuae 526, 10.

de Clairiaco, Clariaco: Grato, Guichardus.
deKyburg, Quibourccomitatus 57,;
Ciccolus Ribaldi Tudertin. 1070.
Chiccolus, Quiolerus Pellarius, Puc-
card.
544.
Cisterna castr. 1006,

Citaxlinus
de Cholay: Humbers.
Churich
].
de Bawaria 198, 1.
Cistercien. ordo per Mediolanen. prov.
Chirici: lohannes.
domus
hannisetPauIi; camerae olerici:

lohannes de Regio, Oddo de Sermineto; capellani: HugoGeraldi,
lohannes de Molans, Robertus el'.
Salernitan.,Symon deMarvilla legati: Arnaldus card. ep. Sabinen.,
Thomas card. presb. S. Sabinae;
nepotes: Arnaldus de Pelagrua,
Baymundus card. diac. S. Mariae
Novae; nuntii: Armandus de
Bellovisu
lohannes Peregrini
Cistercien. ordo
Indicem non recepta 877.
in
ep. Albien.,
.544.
Carium.
i'.
Praedicatorum
v.
Avinionen.; capellanorum nomina

260,30; coriers le pape 1188,15;
magistrorum hostiariorum nomina
260,30. camerarius: Bertrandus
Philippus, Diether der Rude.
Chassagniac: Guillaume.
30.
V.
Carium.
Clerici: Philippus.
de Clermont: lehan v, de LucidoClarii: Fortis.

monte.
Claramonten. canonicus: lohannes
de Cleve comes 110, 10. eomites:
Forgeti;
comes:Robertus;
de CI.:
Ciguongna: Andriolus.
Otto, Theodericus; de Cleven:
Ludovicus, Petrus.
Cil castr. 1418; comitatus 1418.
Luvo comes de Hilkerode.
de Claromonte eccl. dioc. Lodoven.
de Kyl: lohannes.
de Chlingenberg dominus 1258,40;
rector: Reymondus de Rocosello.
de Chl. Albertus, Ulricus.
Kilchein Kirchen 1259, 20.
S. Claudi de Fraxinoro monast. dioc.
von Klingenowe: Vinclin der Jude.
Cinellus Naccii syndicus Ciparelli
Mutinen. abbas: Francischus.
870, 40.
Clivassium Cliivasso 1271, 15. 1272,30.
de Clavate monast. dioc. Mediolanen.
Cininus: lohannes.
le Clokier: Egidius.
abbas: Bartholomeus.
de la Cinte: Contuce.
Clavery, Clavarum Chiarari 1154, 40. de Clote: lohanc.
Cinthio de Urbe can. Parisien. 260,30.
1162,40. 1163,1; potestaria 1057, 25
Cluniacen. ordo 385, 15.
de Clavaro: lohannes Malabeto.
Cintorii plebatus v. Milazzanum.
Cluniacen. ordo per Aquilegen. prov.
Cicrelle corier 1166,
de Kienberg
30.
lacobus.
Cionus, Cione Bellaste (de Bellastis)

de Pistorio iudex, ofBcialis in Mediolano ad recuper. iura imp. 1145,
25. 1420, 1. 1421.
Cionis: Baldinus, Ranerius.
Clemens IV. papa 412,
ClemensV.papa
20.
1325,
20.
174,5. 210, 20. 212,20.

213, 40. 228, 20. 255, 1. 256. 2.58, 35.
259,25. 261,20. 263,35. 266,1. 267.
268. 269. 275, 15. 290, 20. 291, is.
544.
Cluniacen. ordo perMedioIanen. prov.

544.
Clusium,
933,
30.
Closium
935. 936,
Cfdusi
30.
184*
874,30.
;:
INDEX NOMINUM.
1468
Clusin. dioc. monasterium: S. Salvatoris de Monte Araiato.
Clusa (Athesis) 321,
322, 25; cf.
40.
Cnuttilshem 247,
5.
castruui 19. 221,
de Coconato
Coctuneum
i.
Vyceus, Guydo.
Codogno
457,
458.
40.
Codagnellus, de Codagnellis:
brosius, Ansermus.
Am-
i.
de Codio: Albertus.
v.
catus: Gerardus;
n u s Henricus praepos. Bunen.
1179,
20.
25.
5.
Guidonis
de
Colar armoieur 1146, 1.
clericus
1147,25. 1180,40. 1184,5.
von Koldiz: Henrich der junge.

Cholicae: Petra.
de Coliculo: Bernardinus.
Colin Leuve waiter 1167,
Colin messager 1162,
v. S.
monetarius
Turnon.
Conte comes de
Ilcio (d'Ylice^ 932,
35.
Conversus: Philippus.
Koppins sun: Abergolte der Jude.

Corbolini: Mons.
Corbolium 475, 30.
nomina
recepta Cornaianum Bertarum 456, 40.
392. 736, 35. 1109, 10

in Indicem non
358,30 40; scultetus 901,5.
391,
1.
civium
Bm'gen.
not.
de Cornaut: Mice.
Bobien.
780.
1085,5. 1193,40. 1195,30. 1364,35.
Columpnenses cardinales
1432;
602,40. 605,15; de Columpna: lacobus card. diac, lehan, lordanus,
Petrus card. diac, Sarre (Xarra),
de Cornia, Cornuo: Bernardus.
Stephanus.
de Corsio
Colunnenses
maôn
Corsette
Corsica 385,
:
5.
1173,
614,
15.
1.
Lanfrancus.
1164,35. 1179,40. 1184,35. 1187,40.
iudicis filius: Fede.
Complanum
1191,10;
castr. 1283, 45.
Conardus, Cuenar de Lonci

cine)
(Lon-
1162,35. 1186,
1147,3.5.
Confica
v.
1.
nomina civium 852,35;
denarii, Cortenois 1056, 10. 1158,25;

nomina notariorum 851, 82; nomina syndicorum 851, 20. freres:
S. Augustin p r i r (syndicus) Boso
:
Bosonis; vioepotestas: Andreas

de Assisio; de C: Guillelmus Ben-
10.
Massa.
venuti.
Confluentia 100,
Michael.
de Corrigia: Ghibertus.
Corse maistre des tentes 1169. 1180,30.
Comae, Comum v. Cumae.

de Cortesellis, Corticellis: Lancea.
Commollus Biffus domicellus abba- Cortona, Cortonium, Couitonne 747.
tis S. Ambrosii Mediolanen. 572, 25.
748. 851. 852. 874,25. 1056. 1070,15.
de Confanoneriis doniini 996,
40.
Cornet,CorneteCo>-efo 874,5.1170,20.
1171. 1181,45. 1182,15. 1193,40.
20.
Conpagni: Dese.
CoUegarlli castr. (S.Miniato) 1066,20.

Collepetroso
Petro
Contuce de la Cinte 1193,
ludaei.
Symon.
Compagni
10.
1066,
v.
45.
Colle vallis Elsae 874, 20. 933, 35. 935.

936. 1166,40. 1194,30; de Colle:
Donatelle, Titius (Ticinus, Tyzo).
Brunachium
Columpnenses
Colar de Novion chevalier 1278,

Plandria,
Adolfus, Hein-
de Colubiano, Colobiano; lohaninus,
508,
Cola Tomasii Pisanus 916,
de
positus: Henricus; de Colonia: de Contrecor: Aniser.

Heinricus
Columbinus
Goffinectus.
Kogenheim 644, lo.

Kokar varlet mons. de Liege
Colle
An- Contadinus
Columbaria, Colmaria 236, 15, 254, 30.

289. 334,20. 360,15. 359. 390.
de Chodasino: lacobinus.
de Codebovibus familiaPapien. 626,
Codecasa: Aymericus.
Colardus
S.
advo671, 20.
archidiaco- Contaguyeti dominus: Guillelmus de
ricus, Sifridus, Wicboldus; cano35. 950,40. 1188,25.

nicus: Ludolf (Rudolfus) von der
Dycke; clericus: Arnoldus de Continus de la Ture iurisperitus 314.
462, 45.
Puteo; decanus: Ernestus; prae-
10.
Cofinectus
ecclesiae:
5.
archiepiscopi
249,
i.
Kober: Peter.
459,
98,
dreae, S. Mariae ad Gradus;

:
Lescluse.
Kochem
pondus
40.
108,
35.
110,
25.
Corvariae potestaria 1029, 6. 1056, 20.

1057. potestates: lacobus de
Cassio, Bernabos de Mari; de C:
Franciscus Paonensis.
241,15. 243. ,528,15. 1245,i5. 1247,io;

CoUina porta v. Roma.
moneta 1246, 5.
Collionum tamiliae Pergamen. nomina in Indicem non recepta 566. deCongareza, Congarezio: lohannes.
Corvilianum 1453, 25.
Conne v. Cuno.
Colliseum, Colosse v. Roma.
Corvum 963,30. 1029,35.
Conradus v. Cunradus.
Collonium castr. 1289, 15.
Constancia
CoUus: Ubertus.
Colne in Beheim 1128,
Cologniaci
comes.
dominus
15.
v.
1129.
Sabaudiae
Colonia 18,35. 19,5. 21,35. 22. 23.

42, 5. 97, 35. 98, 5. 100. 101.
106. 107. 108, 25. 110, 10.
122,10. 123. 124. 127. 129
133, 1. 221. 222, is. 234. 235.
237,2,5. 239. 240,20. 241,35.287,30.
24,
5.
105,
121.
132.
16.
Elianae de Carreto
filia
tium archiepiscopale 133, 1; archiepiscopi duces Westphaliae 76, 40

burcgraschaf 127, 1 nomina civium
255, 35. 270, 5. 529, 5, 626, 20. 667, 10.

1136. 35.
730, 5.
924, 1.
1137, 5.
1141,30. 1291,5;bischtum 1291,15;
diocesis 185, 15; munsse 1269, 30;
pondus, gevrage 1123,20. 1124, 1.
1291,5. canonici: Albertus de
Castello
Hermannus de Stoka,
Ulricus de Rammescho ; e p i s c o p i
V.
Boemiae
30
marca 899; moneta 220,20;
lehan
(lo-
10;
duces
reges.
Ohrafto de Grilfenstein 166.
Krafto de Hohenloch 1137,
30.
Crafto: Rudolfus.
Craith: Thibaut.
Cramone
v.
Cranich
Franke.
Cremona.
Gerhardus, Heinricus; praepositus: Gunradus; vogt: Eberhart Cranigsperg castr. 296.

von Burgelon v. ludaei Constant. Crastonus v. Castonus.
;
dioc.
ris,
monasteria: AugiaeMaio- Cravesanae, de Crevisana, Cauresano
S. Galli.
Costance: lehan.
Constantinopolitan. imperium, imperator 209, 10. 214, 1. 1370. 1379, 25.
imperatores: Constantinus, Leo.
Constantinus imperator Constantinopolitan. 341. 344, 40. 345, 1. 396.

473, 1. 800, 10. 801, 5. 1210, 10. 1312,
35. 1315. 1318,5. 1330,25. 1332,25.
1379, 20.
30. 1036,
Franciscus, Fre-
marchio, marchiones 510,
124,5. 133,5; curiae officialis 47;

denarii 73,20. 159, 15. 1094; diocesis 22, 10. 286, 20. 1201, 15; eoclesia,
archiepiscopi 11, 10. 20. 21. 77.
106, 10. 110, 10.
123,30. 124. 10.
127,1. 219. 220. 221. 243, 1. 284
286. 361-367. 368, 15. 370,20. 371,5.
712,5. 1201. 1228,10. 1251,35. 1299,
Cortryc
Constantia, Costentz 52,40. 108,25. von Koverin: Robin.

162,25. 175,20. 185,16. 252,15. 253, 1. Cracovia, Krakowe 1121,
290, 30. 291, 6. 292, 30. 293, 25. 294, 1.

676,5. 769,10. 1268,35; castraprope
1400, 36. 1401, 10; S.Mariae ad gradus praepositi domus 18, 35 pala-
de Courtray,
hanc).
1058.
40.
marchiones:
dericus.
Creynbach 246,
1.
Crema
317. 318, 1. 328, 20. 383, 25.

507, 25. 510, 5. 515. 516. 534, 35.
538, 25. 539. 540, 25. 976, 25. 977, 30.
1001, 16. 1064. 1147, 45. 1149, 20;
nomina civium 317.30. domus:
Praedicatorum; potestas: Ensel-
;:
INDEX NOMINUM.
mus de Andelaxii
y n d i c i Paci- Crucegant corier rov

:
nus Ardengus, Pedrobonus Cusatrus, Guido Trisatus; vicarius:

Ottolinus de Sorisina; de Crenia:
lacobus de Gandino, lobannes.
1167,
S. Crucis
S.
dus.
Cremona, Cremonen. 318, 3o. 320. 328

(Ci-amone). 383, 3o. 387,25. 490.491.
492. 493. 508, n. 510, 5. 534, 20.
538, 25. 539. 540. 564, 35. 565, 30.
566. 577, 20. 582, 10. 584. 590. 594.
623,1. 654.15. 655, ,5. 669,10.698.35.
700,35. 702. 759. 973, 1. 987, i. 994,
35. 995. 997,45. 1000,30. 1032, 15.
1146,15. 1148. 1149,.3o. 1151. 1152.
1274.1275. 1284,20. 1429, 20. 1435,
30; palatium maius 591,35. 593,25.
594,5; porta Ariberti 593,1; porta
S. Laurentii 592, 40 ; porta Natalis
592,45; porta Pertusii 593,5; nomina civium bannitorura in Indicem non recepta 592. 593; districtus 759, 20; episcopatus 1001, 30.
1063,15; vicarius 1146,20. niona-
de Behagne
Corradinus de Ochis not. Brixien.

660,
25.
Crucenake
de Cremenate: Guasparus Rampol-
1469
20.
Corradus (IV. rex Roman.)
5, 20.
Sirnau monast. in Ezze-
lingen ord. Praed. 643, 35.

Crucis ord. Cist. dioc. Patavien.
abbas: Bertoldus.
Crusen castrum Crerisen 96, 20.

de Crusedal abbatissa 889, 25.
Cu. magister ord. Praemonstr. in
Myroldis 1270, 10.
Chuba theloneum 722, 15.
de Cuchinario: Guido.
Cuenar . Conardus.
Cuianum ad lacum Cumanum 891.
Cuiardus r. Guitardus.
de Kuk, Kuyc dominus 110, 10; do-
minus: lohannes.
Cuk d'Areche 1185, 40.
992,
20.
Conradinus 157, 10. 158, 15; Corradinus de Alamania 1363. 1364, 30.
1365,
1.
Conradinus marchio Malaspine vicarius Bobii 905,
1450,
Cun-adollus
1285,
5.
1287,
5.
1449,
20.
5.
Roncheto
de
Veneris
45.
Chunradus archiep.Salzburgen.35,40.
136. 137. 138. 168, 4o. 182. 215, 5.
767, 15. 1233.
1265, 20. 1266, 30.
1407.
Chunradus ep. Argentinen. 18, 15.

Cunradus ep. Eysteten. 44, 40.
Chunradus ep. Ratisponen. 138, 20.
768,
35.
Cunradus
de Culcerellis: Albertus Salvabeni.
991,
1.
304,
praepos.
Constantien.
40.
von Chullental truchsaetz: Berhtolt. Cunradus de Lorich praepos. Werden.
sterium: S. Laurentii; capita- Cumae. Cumum, Comum, Come Ccmo

95,35. 127,
neus: Raynerus de Orgolossis;
328, 5. 383, 25. 387, 25. 479, 15. 508, Chunrat techent
,5.
dictator: Francischinus de Pisseriisnot.; notarii: Fredericus de

Advocatis, lohanninus de Nasellis;
potestates: Petrus de Lavilaca,
Raynerius Marignani de Bondelmontibus

syndici: Francischinus Primus, Fredericus de Arcbidiaconis, lohanninus de Stannatis,
Ribaldus de Avenariis; vicarius:
Franciscus marchio de Cauresano
de Cr.: lacominus de Ronco, Michelinus de Azanello, Nicholaus Mathei de Dofino, Paxius, Guillelmus
de Cavalcabobus; Cremonen. dioe.
;
Soncinum castnim.
stantien. 68,5. 71.30.
advocatus:
lohannes.
GrouUs,
chevalier 1277,
de Cresce
Groyisfdd mosser
r.
Roma.
Crescinus de Ladenate fil. Venturae

not. Mediolan. 572, 30.
de Crespiactica: Andreas.
Cressonus Crivellus Mediolanen. 631,
25.
668,
20.
episcopus: Leo; iudex cau-
samm
Sigebaldus de Gabbis; iurisperitus: Galeazus de

Pyro; notarius palatii: lohanninus de Bomazo; not. et scriba
palatii: Mafiolus Rampaldus; notarii: Frederigohis de Vaga. Menasinus de Sallegio s c r i b a Petrucius de Bargo; vicarii: Facinus
de Amberia, lohannes Torinus;
vicar. generalis regius: Gualterius de Curte; vicedominus:
Lancelotus; de C. Babo de Pigociis, Ruscha de Lucinis, Tachius
de Lavezariis, Gualbrius de Lavezariis, Guido de Cagno; Cumanus,
palatii
890,
20.
1011,
20.
159,
15.
Kunigesforst 840, 25. custos: lungo

de Dyepurg; mag. forestarius:
Wigandus de Buches.
v.
Valendii-.
S.
Cristina de Montespertuli 858,30.
Crivellus: Cressonus, Lodovicus, Villanus.
Chunmannus decanus
et
Cunradi de Wilgothein
Conradus frater 889, 20.

Cunrat von Gundolfingen 177,1;
cf.
etiam Gandolfinus.
Conradus de lordano not. 1444, 45.

Conradus Malabayla not. 429, 35.
Cunrat herzog von Tecke 1092.
Chunradus (I.) comes de Chirchberch
599,
30.
Chunradus
(II.)
berch 599,
comes de Chirch-
30.
Chunrat grave von Flugelowe 1111,

35.
Chunradus
118,
comes
Irsutus
35, 45.
25.
Cunrat grave von Landowe 1092,

Chunradus comes de Otingen 648,
1111. 1112,
1233,
1.
30.
30.
1231.
von
Schaelklingen
20.
Conradus comes Silvester 118, 25.

Conradus comes de Vehingen 628, 1.
Cunradus de Buzzenang 304, 40.
1095,5; hofrihter kunges Albrehtes
1138,
Cnn- Chan- Cuen- Con- Cor40.
fil.
militis cler. dioc. Basilien. 888.
Chunradus de Hohenloch
i-.
lus.
310,10. 311,40.
Cunradus
1095,30. 1100. 1102,25.
Crevieana
Cravesana.
Kunitz 394.
de Christianis: Anselmus CodagnelCristianus Spinula 1058,
ze Eystet 1230, 30.

Conradus nepos Syfridi ep. Curien.
Chunrat grave
Kunigesboura prope Lurtzewilre
Kungeshof
20.
Cumarum lacus
Cuneum 1034.
40.
Bonaiuta.
Crescentii castellum
978. 980,25. 1001,25. 1011,40. 1032,

30. 1033,20. 1081,35. 1145,15. 1146,
20. 1148,10. 1429,15; nominacivium
in Indicem non recepta 892 , 30
episcopus 977,40. 1145, 15; regalia
regis 495, 1 ; vicarius 979, 30. 1146,
de Cremonti v. Manfredus de Claromonte.

Cremse 1403, 20.
Chrenchingen, Krenkingen dioc. Con-
Creoule
i(?). 509,45. 535,1. 895,10. 976,25.
SS.
ludae Gozlarien. 1240,
Symonis
5.
1137,
30.
25.
Cunrat de Kirchperk hofrihter kunges Heinriches 1108,
30.
Cunrat von Liehtemberk 1095, 5.

Cunrat von Slusselberg 1106. 1129.
Cunradus de Tengen 737, 15. 1290, 30.
Conne notaire delecancellerie 1183,5.

Cuno miles de Zezzinchem 246,35.
Cronenberg dioc. Argentinen. 232, 15.
1291, 15.
Kun von Berghein 1107, 35.
233, 30.
Conradus dominus de Tonenborg
Kropf tegan ze Auspurch 1231, 35. Cuno von Butenhein 103, 30.
(Toneburg) 217, 15. 1094.
Cuno von Geispolzhein 103, 30.
1232, 20.
Cunradus (I) de Winsperg senior
de Cruce: Arrigus; v. lohannes de Knne Kisteln von WacheDheim335, 45.
182, 40. 191, 15. 192. 393, 10. 917.
Dyst; r. Curte.
Coradinus de Caâgo not. 1274, 40.
1137, 30; advocatus provincialis
INDEX NOMINUM.
1470
Con- Conradus fil. Francischi marchio Dalphinus, Delphinus de Vienna

839,30; i\ Viennen. comes; Dalphin
Malaspinae 904. 1086, 3o. 1449.
escu 1277,5; terra 153, 1.
1450; nomina fratrum in Indicem
DelCom-adus (II) de AVinsperg fil. Conphini: Hugo, lohannes, Guido.
non recepta 904, 25.
radi senioris 749. 750, 45. 751. 917.
de Dampetra: lohannes dominus.
Cunrat marschalk von Besenkeim Conradus Spinulae admirallius Roberti regis Siciliae 1030.
Danorum et Sclavorum res: Ericus.
175, 25.
Conradus de Leubenberc miles ca- Conradus de S. Michaele potestas Danyel fr. ord. Minorum 977, 40.
749
628,1.
raJus
filius:
751.
(II).
Casalis S. Gervasii 311.
merarius Alberti ducis 93.

Conrart de Pilleterre 1193,35.
Conradus de Aquaviva miles

arius regis Siciliae 715,
Danyel Macalaffus de lanua 1004,

consili-
25.
45.
Daniel le luys Pisanus 1153, 25.

von Dannestat: Rudolf, lohannes
Cunrat von Ramswag 1095, 5.

Conradus Auriae, de Auria 683.
rittere.
Conradug de Ryeder miles 225, 3o.
690, 35.
685, 26.
687, 45.
694, 35.
Dardanonus: lacobus.
Cunrat von Tegervelt 282, i.
1030,35. 1031. 1431,45.
Cunrat sun des lacob Slaffer edelkn. Conradus de Brayda de Alba 1064. Darius Risaliti procurator 1262, 15.
1263, 10.
334,30. 335,45.
Corradus de Castro Maynardi nunConiudus armiger de Cuttenheim
tius Frederici regis Trinacriae 1364. Darnus: lacobus.
1244.
Conrar Lanthe ambaxeur le roy Sci- Datin Giles.
Cunradus de Alsvelt 735,25.
zille 1162,35.
Datus Philippi de Aretio not. 853, 15.
Chunradus de Botendorf 138, 25.
Conraldus fil. Trinquerii de Buedio de Decimo plebatus v. S. Cascianus
459. 460, 5.
Conradus de Castello 1418, lo.
869, 5.
Conradus orator Lucani communis Dedenleve Dedeleben 1239, 15.
Cunrat von Ellingen 1100,20.
555, 5.
Dedo: Romanus.
Cunrat von Gnotstat 1107, lo.
Conradus ostiarius Heinrici VII. im- Degenhardus ep. Augusten.
Cunrat von Hesseburg 1235, 15.
15.
:
Cunrat von Lautenburg 335, 45.

Cuni-at von Meienhein 1097.
Cunrat von Niperk hern Warmundes sun 1099, lo.
Cunradus de Ruchshein 1256, i.
Cnnrat der Schaler gen. Rumelher
1108,1. 1109,20. 1110,20;
von Basile 101, 20.
meister
Cunradus mag. civium in Kemnicz

17,5.
von
Chunrat
bischof
1112,
Pliylippes
von
vitztum
Eysteten
40.
Cunradus
360,
Nassenvels
Stromeyer
forestarius
25.
Cunrat
1095,
schultheis
von
Nurenberk
30.
20.
25.
Cunradus Veser 677, 30.

Cunrat Heinrich Reinboten sun 1099.
Cum-adus Hoelin 735, 25.
Cnnradus Keller 245, 20. 246, 10. 247, 30.
Cunrat Lepheler 1099.
Cunrat Meinhart von Ditensheim
335,
45.
Chunrat Minner 1234, 5.

Cunradus Monachus de Basilea
91,40. 95,
1403,
30.
Deghum
le
roy 1164, 1.
Cuncelman von Ulme 1123,

in
Conradisdorf
eccl.
35.
35.
90.
Delnhem
castr. 1058.
249,5.
Deloroy; Henry.
praepositus:
Her. frater.
Delphinus
Dalphinus.
v.
Deltrana: Capella.
de Chunringen: Lutoldus, Albero.
Deodati: Bonaiuncta, Petrua.
Cuona Quona
Dese Conpagni syndicus
Curien.
S. lustus.
S.
Michaelis
de CoUepetroso 864, 10.

episcopus:
praepositus: Rudolfus. de Desenberg castellani 1229,
dioc.
Sifridus;
v.
627,
10.
Curinum 1064.
S.
de Curol: Castellan.
dominus
Desiderii
petra.
v,
20.
de Dompna-
de Curri: Guillimanc.
Cursi: Donus.
Desiderius rex Longobardorum 401,
Cursus Ranuccii, Rinucci de Carraria
Deusberch (Spirgoma) 246, 5. 248,

Deuthonia, Deutsch v. Teutonia.
not. 865,
10.
Detthenhem
868.
Cursus Bonaiuti (de Vicchio) 868,
Cum-at Diterieh von Friburk 1109,

1110,
peratoris 903,
Conrar varlet ramonier
de Curte familia Papien. 625,

de Curte (Cruce): Franciscus.
15.
de Curte: Gualterius (Walterus).
40.
Dyastulfus
10,
246,25.
i\
25.
Astulfus.
von der Dycke: Ludolf (Rudolfus).

Dien. episcopus
v.
Valentinen.
de Dyepurg: lungo.
CurtemiUa 1271, 15. 1272,35; monetae de Diessenhoven dapiferi: Heinrich,

674, 40.
lohannes; von Diezzenhoven: BurdeCurteregia:GirardusBonaventura.
kart.
de Curtibus: lacobus.
Diet-, Dit-
Cusatrus: Pedrobonus.
Dietfurt 180,
v.
Theod-.
35.
648,
1.
de Cuttenheim: Conradus.
Diextre v. Dyst.
Cuttina civitas et mons Kuitenberg Dimence capelain de raumoine mons.
352, 1.
de Liege 1179, 20.
Cyprus 209,40; Cipri regnum 266, 40;

Dina: Anselmus.
Kunrat Munch von S. Martin 1108, 1.
rex 802, 5.
de Dinant: lehan.
Chnnrat Purgrave 1234, 5.
Kyronen., Kyrien., Keronen. epiDinckelspuhel 191,20.
Cunrat Rostuscher von Rotenburk
scopus: Bonifacius (Facius).
1107, 5.
Dini: Buonus, lohannes.
de Czoalio: lacobus.
Kunrat der Schaler von Benkon
Dinsberg 270, 35.
1108, 1. 1112, 15.
von Dirmenstein: Peter Kober.
I>.
Chunrat Ulentaler 1234,5.
Disertinen. monast. syndicus Ulricus.
Dadi: Gerius.
Cunrat Zimberheimer 1099.
Dafinollus fil. lohannis Canuti de de Disme: Pont.
Cunradus (de Landowe) 249, 1.
Vapro Mediolanen. not. 464, 10.
de Dyst, Diest, Diestre: lohannes.
Cunradus (de Sundirn I.) 249, 25.
Dagmiani: Raynerius.
Dytani v. Tani.
Cunradus (de Sundirn II.) 249, 30.
Dagne: Berar.
von Ditenhoven: Rudger.
Cumadus (de Wyzzenburch) 250, 1. Dagninus
AlDydenshem
Belezencus de Leno syn- von Ditensheim
Corradus de Anthiochia 1364, 35.
dicus Brixien. 654, 25.
brecht Summer, Cunrat Meinhart,
:
INDEX NOMINUM.
lacob Lieseher ritter, laeob Slafrittere
fer
r.
Summer
lohannes
ludaei.
Dizo (de Muterstat) 249,
Dobelin Dobeln 1117,
lo.
181,
Dresser armiger 247,

Drivels castr. 337,
15.
36,
55,
5.
280,
93.
10.
598,
10.
40.
138,
1124,
25.
168, 45.
30.
Eberhart Helt burger ze Rinegge
de Dra miles: Herwinus.

Dracona: Milanus.
de Dofino: Matheus, Nicholaus.

Doizi V. de Ogi.
fl.
de Dossemer dominus: Willelmus Eberhardus de Randeke castrensis

in Oppenheim 250.
de Mauritania.
Eberhardus de Waltse (Walse) miles
de Dotto: lacobinus Ingrexi.
Dovressius de Beching marschalcus
regni Boemiae 1226, 5.
35.
Dobois: leban.
Dolach
1471
1269.
Eberhart der Tuse 1102, 15.

Eberbardus (de Anwylre) 248, 35.
Eberhardus (de Muterstat) 249, 10.
20.
20.
Dollendorp dominus: Gerlacus.
de Duba: Haymannus.
Eberhardus Allionis mercator FlorenDuccius Tebaldi syndicus S. Angeli
tin. 1264,5.
de Vicchio Abbatis 864.
Ebrardus Laonius v. Berardus de
de Dugneyo: Dominicus.
Domasium (Como)
Dulcis
Doldin (de Sundirn) 249,45.

Gaufridus
clericus:
dioc.
Dolen.
Engelor.
Layoliis.
891. 892,5.
de Domibus: Gulleracius, Petrus.

Dominicus de la Lama not. 582, 15.
Dominieus de Dugneyo miles 1006,
35.
1024,
1.
1294,
1432,
10.
Durant: ManueL
1033. 1297, 26; Durantin de Provence corier 1166, 35.
Ultramontibus Duren op. 220, 10; de Duren: Adam.
1032.
Dominicus
Simon.
de Ebersdorf: Chalhous.
Dumfrancischus de Monte de Ursinis
von Eberstein: Boppe.
filius:
de
30.
Durinchem, von Durinkein: lacob;

Dominicus Andrioli de Auria vicaV. ludaei.
rius in Albinguana 1031, i.
Durstene castr. 179, 5.
Florence
Dominike Hugelin de
Dusages: Guilleame.
1153, 10.
Duseburch 24,6. 126. 219,25; von
Dominicus Pelleta 429, 35.
Tuseburg: Heinrich.
Dominicus de Quigerio 990, 30.
Domitius 664, lo.
E.
de Domo dominus 1258,35; de Domo:
lohanneshenricus.
Ebalus de Augusta, Ebleo de Ost
dom. Montisioveti miles, vicarius
de Dompnapetra et S. Desiderii doAsten. 754.
minus: lohannes.
Ebelinus (I) presb. praebendatus S.
de Donail: Eobins.
Petri Argentin. 889,15.
Donatius de Mortario iudex et vicarius Casalis S. Evasii 407,
S.
Ebelinus
25.
(II)
dioc. Argentin. 889,
20.
Ebei-bach curia 250,
Wormatien.
ep.
43,
1.
152,
40.
118.
Ebredunen.
civitas,
diocesis
556,30; archiepiscopus 831,20.

Ebroicen., Evreux comes: Ludovicus
(Loys);
electus: Gaufridus de
Plexeio.
de Eccelo: Bonapasius, Federicus.

Ecelin de la
Marque
330,
10.
de Ech: Paulus.
Ecke (de Richinbach) 248, 30.

Eckebreht von Altdorf 335, 45.
Eckenbach 102, 35.
von Eckerich: lohannes.
Edwardus rex Angliae 801, 4o. 802, .35.
814,10. 1251.
Egebel v. Aighebiele.
Egen grave von Friburk 1096. 1101.
1108.
Donatus de Lamole 870; nomina Ebelmus Arzet 249, 10.

hominum in Indicem non recepta Ebelinus (de Muterstat) 249, 15.
869, 40. 870. eccl. rector: Andreas
Ebenode 1111,1. 1128,20. 1129.
presbiter;
syndicus: Vivianus
Bardi.
Eberwinus
1109.
nomina
1110;
fide-
iussorum in Indicem non recepta

1096,
20.
Egeno advocatus de Amatia (Ame-
1.
tzia) 1011,10.
Egenolf von Ratzenhusen 360, 5.

de Luciana plebatus Everhardus ep. Monasterien. 1214.
Campi 868; nomina hominum in Eberhardus abbas monast. in Bam- Egenstede 159, 35.
Indicem non recepta 867, 45. 868, i.
garten 815. 816.
Eggebertus de Agemberch familiaris
syndicus: Mangerone Cenni.
Eberhardus de Lapide cancellanus
comitis Wurtemberch 1301, 20.
Donate d'Obert de la compagnie de
Alberti regis Romanorum 69, 40.
Egidius r, Aegidius.
S.
Donatus
Mach
1158,5.
1240,
Donatelle de Colle 1194,
6.
Eberhardus comes de Eatzenellenbogen 18, 15. 43, 1. 44, 40. 93, 10.
Dondedeus de Tancredis de Bononia
lo.
iudex, vicarius potestatis Tarvisii

1296, 20.
Donegus: Beltramus.
S. Donnini: Burgum.
S. Donnini de Burgo
canonicatus 1088,
118,
10.
18,
15.
24,5. 110,10. 125,1. 129,10. 133,5.

362, 30. 367, 25. 1214.
eccl.
Parmen.
Eberhardus comes de Wirtemberg

4, 20.
20.
5;
30.
374. 596,
30.
iudex 902,6; terra
901. 1117,
1, 15.
2, 10.
172,45.
124,6. 125. 133,5.
Eberhardus comes de Marka
Egra 303,
18, 15. 35, 45. 68, 15. 175.
176.
Ehenheim
360,
10.
schultheiss:
lohannes.
Eychelberg mons iuxta Baumgarten

monast.
816,
794,
35.
795,
10.
815,
15.
15.
177. 226, 20. 393. 634, 40. 642, 30.

643. 749, 15. 750, 20. 752, 3o. 753.
1102. 1261. 1262, 1. 1266, 5. 1301.
von Eychelberg: Dyepolt.

von Eichinloch: Friderich.
Donus Cursi de Mangono iudes et
familiaris:Eggebertus de Agem- Einmettingen Eimeldingen 1259, 20.
not. 869,35.
berch.
Eynstat dioc. Constantien. 232, 10.
Doratus Cagamosuts Lauden. 724, 45. Eberhart von Andelahe 360, 5.
233, 30.
Doria, Doris r. Auria.
Eberhardus de Bruberg 251, 15; ad- Eirlon V. Arlunen.
vocatus Wetrebiae 72L
Dorlandus: Barnabus.
Eystet, Eysteten. eccl. 178. 181.
305,35. 649, 1112,1. 1230,30. 1266,
de Dorna: Wivianus.
Eberhardus de Burgelon 304, 40. 528,
10; nomina villarum et iudiciorum
36.529. 597,3,5. 667. 1136,30. 1137, 1;
von Doroltzheim burggraf Heinrich.
181, 525. episcopi: Cunradus,
lantvogt, vogt zu Costentz 1290,
Dorsten 1228, 40.
techeut:
lohannes, Philippus
25. 1291; Eberhardi de B. advode Dorswilre: Godlmannus.
Chunrat; tumbrobst: Arnolt;
catiae civitates etc. 924; v. etimi
de Donoratico comites: Gerardus,

Ranerius (Nerius) lannis.
Dosoli pons jyrope
Oremonam
759,
20.
Kawercini, ludaei.
dioc.
monasterium: Halsbrunne.
INDEX NOMINUM.
1472
Elecumpher de Genuille miles 440, lo. Enslinus de Gamundia ludaeus 749, 20.
de En^-ola: Thomasinus.
Elence villa 289, i.
Eliana filia Leonis marchionis de de Eppenstein: Sifridus, Gotefridus.
Ponczono, uxor Hugonis raarchio- Eppinc: Wulfardus.
nis de Carreto 105S. filia: Con- Ernekin corier 1185, 30.
stancia.
Ercule castellania 1031,40.
Elias chevalier 1279, 3o.
Ernberch castr. 168,35; de Erenberch
Elyzabeth de Bussenang abbatissa
dominus: Henvicus.
Sekonien. 186, 5.
Erenvels 114,10. 115,5. 224, 15.
Thumonasterii
Elizabeth abbatissa
Erfordia, Erdfordenses 169. 223, 30.
187, 40.
ricen.
Romanorum
regina
n.
Elizabeth
65.
272. 273,5. 274,5. 303,30. 1227,5;

denarii 272; sigillum 273, 5.
68, 40. 69. 72,
F.
germauicuni.
Fabriane Fabriano 1193, 40; de F.:

Antonius Antonii, Tebaldus de
Guarinis.
Facinus de Fragia not. 404, 10.

Facinus de Amberia vicarius Cumanus 978, 35. 1012.
Faînus dominus 886,

praecedensf
Facin 1175,
15
an idem ac
an idem ac
30;
praece-
dentes?
Faciottus 1070,
25.
Sclavorum Faesulis: Mons.

de Fageto: Compagnus iudex.
162.
Ericus dux Saxoniae 229, 30. 1268, 10. de Fagiola, Faggiola, Faisola: Hu20. 1265,35.
guicio, Pauloûs.
Elizabeth relicta Reimboldi (I) comi- Erkelo (de Kevelnberch) 248, 20.
Falamonetha
Nycholaus.
filius:
1094.
v.
Arlunen.
Erlons
1093.
Solmez
tis de
Reimboldus (II).
Ernestus decanus Colonien. 231, 1. deValkemburg dominus: Walramus.
de Valkenstein: Philippus senior,
284, 20.
Ellingen 1231,25; von E.: Cunrat.
Elyzabeth filia Wencezlai II. regis
Bohemiae 349,25. 350. 389,25. 1261,
Ericus rex
Danorum
et
Elmenhorst curtis
30.
21,
15.
219,
25.
362,
363,5.
Ernoul, Ernoulz
von Elofshein: Herman.
889,
Ysengardis.
Arnoldus.
r.
Herstheym
de
Erstein
abbatissa
Faukon mons. maisons
v.
Rome.
Falchonis: Soffio.
20.
Elsae Vallis 875,
Falcutius Tebaldutius de Florentia
in Indicem
Colle.
Valendir curia (Kungeshof, Regalis
15; nomina locorum de r Escade, Escaut: Watier.

non recepta 875; v. de Esch: Petrus.
von Eschebach: Walther.
Elsatia, Elsaz
!'.
572,
Alsatia.
Esclate de Florentia 647 cf. Sclata.

de Elsterberch: Busso.
Esculus Thomasius.
in Elwenstad eccl. praepositus Ger.
Espanmule propc Kmifburon 708, 35.
;
frater.
Emae
vallis 896.
ecclesia:
S.
Pe-
de TEspina: lohau.
20.
curia) 1094.
de Fandoanis: Hugo.
Fanonus de Trezo (Treseno) de Laude
631,
978,
40.
de Vansdorf
10.
1001. 1289.
Rudolfus miles, Rudol-
Essende v. Assinden.
fus.
de Fantibus: Guilenzanus.
des Estans: lohant.
Estensium marchionum nomina in de Fara: Bonifacius, Oto.
Emevy v. Aimericus.
Farebordonus: Guillelmus.
Emcho ep. Frisingen. 35,40. 124. 130.
Estiene v. Stephanus.
1216,15. 1224,45.
Farinata de Ubertinis 990, 35.
S. Euagii v. S. Evasii.
Emecho Hake miles 25, i.
Farinata: Lappus.
S. Emmerammi monast. Ratisponen. S. Eugendi monast. St. Claude, oliin Farus 826, 5. 1045, 10. 1080, 15. 1202,
ord. S. Benedicti abbas: BaldwiSt. Oyen de loux 494, 10.
30.
1206, 35. 1365. 1366. 1367, i.
ad E.
trus;
Eme
V.
v. S.
Paulus.
Aymo.
nus.
1368,25. 1444.
933, 35 de E.
Boso Bosonis, Massellus Baroncii. Faseolus, Faselus, Fazellus, Fazolus,
de Fasola: lacobus, lohannes.
S. Eusebii eccl. Rom. card. presbiter:
de Faxio Guido.
Nicolaus.
Moguntin.
de MonS. Eustachii eccl. Rom. card. diaco- Fatii Malfitii filius: Azotus
Eugubium, Augubium
Emmercho
domus S. lohannis lerusalemitani in Mogun-
tia 250,
cellerarius
30.
Emmericus
62, 20
cf.
scolasticus
Aimericus.
Emundus Byrkelin
Coloniensis 133,5.
von Endingen: lohans.

de Endrea t: Andreae.
Engelbertus
ep.
Osnabrugensis
1229,
nus: Ricciardus; le tour deles S.

Eustase V. Rome; de S. Eustachio:
Theobasdus.
S. Evasii: Casale.
S. Evasii
Vasi
ecclesia
in
Casali
40.
Engelbertus de Marka 363. 366, 25.

Engelbertus frater comitis Seynen.
409,
Eveis
20.
fl.
tepeyoris.
Fatii: Lapus.
Facius
V.
Bonifacius.
in Faucibus advocatia Fiissen 1139,

bona eccl.
20.
1140. 1141, 15;
Augusten.
v.
Faucen.
Augusta.
S. Magni.
monasterium:
168,
30.
de Faucoingny dominus: Aymo.
Everardus i'. Eberhardus.

de Evio: Petrns Puccii.
Engelbertus
de Herborne miles
d'Evreux v. Ebroicen.
1214, 25.
de Excalenxiis lacobus.
Engelhardus de Winsperg 750.
Ezzelinga,
Ezzelingen 74,40. 78,25.
Engelhavt von Bebemberg 177, lo.
100,15. 118,1. 137,35. 176,15. 191,
Enguelor: Gaufridus.
1246.
192, 5. 292. 642, 20. 643. 752, 30.

753. 1094,45. 1264. 1401,25. do-
Faukon
Falcho.
v.
de Fam-gis: Sanctius.
Vaut
(de
Landowe)
249,
1.
Fave: lehan.
Faviel, Fauviel Mathier 1171,5. 1174,
20.
1181,25.
15.
ob der Ens geriht 50, 3o.

Enselmus v. Anselmus.
Ensidel
(Spirgowia)
v.
mus:
Theotonici
fratres.
Ensishein, Ensichshein 103,35. 187.

1257, 35 quondam advocatus 1256,
6. advocatus: Rudolfus.
;
Praedicatovuni
monasteria: S. Clarae, S. Crucis; burgermeister: Marquart; Florentini
mercatores inEzzelingen: Heinricus,
fil.
Compagni
not. 867,
iudicis de
Fageta
35.
Federicus
v.
Fridericus.
Vehingen
v.
Veringen.
Veldentziae comes: Georgius.

Eberhardus, Hugo AUionis
von E. Heinrich Stain- de Felicianis: Raynaldus.
fratres;
bize
Fede
v.
ludaei.
S. Felicis carcer v. Pisae.
INDEX NOMINUM.
Vellenberger
Feltrum 510,
Albreht, Arnold.
Beluni
generalis: Guecelo
Feltri
35;
capitaneus
et
de Camino.
de Fenegroe: lacobinus Picardus.
Fenestrangis i: Vinstinga.
Feo niarcbant de Florence 1184,

1186,
25.
5.
:
Lippi.
in Veringen, Vehingen Voehringen
comitia 08,1. 71, lu; villa71,io.
comes: Conradus.
Ferme Fenno 1193,
40.
Fennelii, Fremolii dioc.

abbas: Guillelmus.
Wacen.
lohannes, Salinguerra.
Ferrariae: Mons.
Ferarius: Albertus.
r.
Phirretum.
de Blancquenain miles
1279, 10 (Brancheneru).
Ferri, Ferrin
660,
10.
de Burseto (Borsier)
Ferrin
miles 660,
1278,
10.
35.
Veser: Cunradus.
Vestinges
Vestino,
Vestinga,
Vinstinga.
Fibinum
1083,
Alexandria
distr.
castr.
v.
20.
Fighe marchans
le
roy 1169, 1. 1184, 1.
Figline Valdarno nomina

bannitorum inlndicemnon recepta
Fighini
948. 949; curia
de Paielli.
v.
Filangerius: Ricartus.
de Fileetulo:
Sjmon
de Filipensibus
1034,
35.
messager
le
mere
Finarium burgum 1060, 15.

Vinclin der Jude von Klingenowe
Bischofes bruder 1098.
Vinstinga,
Vestinga, Fenestrangis,
Vestino, Vestinges:
Westingha,
lohannes.
de Fiono: Albertus Ferarius.
de Virnenburg comes: Ropertus.

Vischerhusen 678, 1. 1269.
de Fiscignano de Urbe procurator
.
.
regis Siciliae 689,
35.
de Fixiraga, Fuxiraga, Fisseraga,

Fixerago pars v. Laude; de F.:
Antonius,
Baxianus
Arnulfus,
Florii.
Garin: Forques, Guillaume.
40.
1175,
LL.
le
20.
cambre
1187,
1165,20. 1171,
30.
CONSTITUTIONES IV.
lakinot, loliannes (Gianus) de Cerchiis,
lehan Fave, lohannes lacotti,
Lappus Farinata deUbertis, Nerius

Ghinuccii Bonfantini,
Palmerius
de Altovitis, Richardus Hugueti,
Simon fil. Dulcis, Torigianus de
Cerchiis, Tosolatus deUbertis, Ubaldinus Bindi de Cerchis, Vermilius
de Alfanis.
(Binducius).
Florentia, Florentini, Florence, Florentins 84, 30. 85. 554. 555. 558.
559, 45. 698704. 758, 25. 759, 5.
824, 30.
762, 10. 780. 782786.
825, 5. 838. 839. 840, lo. 855. 874, 5.
896, 35. 899, 35. 900, 15. 902, 5. 903. 904.
908, 30. 909,35. 910, 10. 911,25. 918,5.
921, 5. 922. 923. 925, 1. 929, 20.
932, 30. 933, 35. 934. 950, 35. 983, 5.
986,40. 1018,40. 1050,20. 1066,25.
1076, 30. 1081, 25. 1128, 4u. 1153, 10.
1184,35. 1188. 1189. 1190,25. 1193, 5.
1194, 30. 1195, 1. 1196, 5. 1248, 5.
1262. 1263. 1298, 1. 1300. 1301.
1302, 15. 1417, 15. 1432. 1433, i.
Floreutini
lanua,
r.
1435, 25;
burgum S. Laurentii
Venetia;
1248,5; ambaxiatores C04, 20; nomina ambasiatorum 558,25; capitanei exercitus existentis in Urbe
837, 10; extra Florentiam partis
imperialis capitanei 1305,5; castra
ante Florentiam 858, 10. 887, 15.
888, 30. 893,
895, 35. 896, 10. (931,
15). 1018,40; Florentinorum nomina
1417,15; nomina civium bannitorum in Indicem non recepta
937 948; comitatus872,2o. 874, 10.
nomina comitatinorum
876, 25
bannitorum in Indicem non recepta 948 950; nomina communium comitatus in Indicem non
recepta 1067; comitatus v. Montis
Campolesis
castrum,
Tignanum
diocesis 901, 20. 902, 25.

908, 30.
916,5. 918,30. 919. 920,10. 926,20.
950,30. 951,25; dioc. V. S. Mariae
Novellae castrum; districtus 898,
30; supra Florentiam r. S. Cassianum, Mons Imperialis; lioreni,
florins 914. 1184. 1196, 40; florini
auri 1271, 35. 1273, lu; floreni parvi
641, 30; grossus 1272, 1. 1273, 20;
Florentinum
Castrum.
Florentius comes HoUandiae 42,
Anthii
Florentius
Romanus
778,
de
10.
Cancellario
15.
Florenzolla 1286,5; turres 1284,5.
San Fiorano
Floriani curtis
458.
S.
457,
45.
Florii: Baxianus.
de Flosco
de Flisco.
V.
Floz castrum
1, 15.
2, 10.
von Plugelowe grave: Chunrat.

Flulon teloneum 921, 30.
Flumetum (Faucigny)
733,
lo.
Flumpi, Flompi Fombio 457,45. 458;
Fombium
Voyrer 633,
castr. 1284,
10.
15.
Folchi: Cecchns.
Volcmersten 1228,
35
castellani 1229,
20.
de Volmestene
Volkolderode abt 1091,20.

de Folliano: Guido Savina.
Fologosis
V.
Fulgosis.
Folqualquerii
de Foli;egni
v.
v.
Forcalquerii.
Fucigniacum.
Volzo Zedel 249,
1.
Fomasii de Vaga filius Prederigolus.

Fombium v. Flumpi.
Fons Bliandi Fontainebleau 532,40.
:
533,
20.
Fontisfrigidi monast. abbas: Arnaldus vicecancellarius Rom. eccl.,

card. presb. S. Priscae.
de
la
Fontana,
de
Petrus, Simonin;
v.
la
Fontaine:
Plaisence.
v. Ezzelingen; nomina Fontanis: Septem.

sextuum in Indicem non recepta Forcalquerii, Folqualquerii comitatus
937948.
ecclesia: S. Petri
Provincia. comes: Ro715,25;
mercatores
?'.
Scradii; capitanei Rogerinus de

Servideis,
Simon Bonifatii de
lacanis;
episcopi: Antonius,
;
marchant:
nuntius: Ture Cennis;
Flamein: Anceline.
Frederic Scot,
Esolate,
Ghinus Lapi de Ubertis,

Girardinus Malaspinus, Falcutius
Tebaldutius, Hugolinus de Vicco,
Gentil,
Flour comes: Bindus
Flora,
S.
Franciscus
Vlach: Gerar.
Flamen de
Hugelin,
madame
roy 1164,35. 1167,35.
Fitz, Ficz
Chalganus, Oarbone de Cerchiis,

Ciprianus Lamberti,
Dominike
de Flisco, Flosco, dou Flecs cil 1002,

de Flisco: Karolus, Lucas,
25;
Ortolanus, Ottobonus, Percivalis,
Guilelmus.
de Flogeio dominus: lohannes de
Tile.
Villingen 634,35.
le
de Flascy: Willeame.
Flecs V. de Flisco.
.=,.
Ugolini.
castr.
Filiczan,
Feliczan
1035, 20.
Filluel
lacobus Cantelmi; populi

S.Pancratii Bartolus Lapi Morelli
populi S. Petri maioris: Ture
Cennis; populi S. Stephani abbatiae: Maurus Florentini; de Fl.:
Albizius (Habizo) Tanii Hugueti,
Baldinaccius de Adimaribus, Bascheria de Tosinghis, Bonaiutus
Flandria 474. 1146, 40; comites 18, 20.

comites: Henricus, lohannes,
Robertus, Guido de Fl.: Ubertus.
de
FeiTaria, Feraire 275. 329, 25. 517, 30.

1083, 25.
518, 10. 619, 45. 620, 30.
1084,1. 1432,40. dominus generalis: Robertus rex Siciliae; de F.
Ferri,
rius:
Osseler.
Ferner: Robertus.
Ferretae
Flamenchus de Lando miles vicarius regis in Papia 625, lo.

de Flamershem: lohannes.
Flamingi 474, lo.
von Flanburne: Stevene.
de Vercelensibus SoflTedns(Iofredus)
S.
1473
Feo;
pote-
bertus rex Siciliae.

Forci: Forcinus.
Forcinus Forci
syndicus
Novariae
.507, 15.
states: Gentilis Berardi, Petrus de Fordes: CTuillelmus (Willeaiue).

de la Brancha, Guido Savina; Foresii, Forensis, de Forest comes:
lohannes.
prior: Lapus Saltarelli; vica185
INDEX NOMINUM.
1474
de
Francischinus Primus syndicus Crenionen. 594, ir..
Aynars.
la Forest:
Forestus: Paganus.
Franceschinus de Salodo domicellus Franconia 215,

praeceptor.
Galeoti de Madiis 1274,25.
de Forge: Guillaume.
Forgeti
lohannea.
de Forlivio Norius, Petrus Severii,

Kaynerus de Orgolo.ssis, Ugolinus
:
Ranuccii.
Vorloch (Sinrgoma) 246,30. 248,40.

de Foro: Goytius.
Forques Fitz Garins chevalier 1276, 20.
de Vorstenberg ( Westfalia) castellani
1229,
30.
Fortanerius cantor eccl. de S. Asterio dioc. Petragoricen. 581, 20.

Fortis Clarii 865,
Forum
Gaietanus
Franciscus
Mariae
846,40. 847,
.1.
card. diac.
606, 15.
Cosmedin
in
1300,35.
Franciscus ep. Florentin. 84,
Raymundus
capitaneus
Martini;
Goriciae oomes.
998,
de Forzanis: Petrinus Moreni.
Foxanum
Fossato,
Pecinus.
Urbem
lacobi.
de Foucheriis; Albericus.
v.
25.
gnum
60,
1.
2;..
Francischus
Hubaldi
Frenetti
de
not. Pisanus
Pietro Vallishere
540, 35. 710. 757.
S.
Faonensis
242, 10. 266, 3. 298, 20. 299, 15. 301.

532. 813. 819, 10. 1052, 5. 1249, 35.
1250. 1312,5. 1371,20; Francorum
exercitus in Romania v. Romania;
Francigenae 559, 30 ; regis comestabularius 214, 5; domus regia
992,5. 1199,6. reges: Ludovicus
sanctus, Philippus; regina: lo-
hanna;
buticularius: Guido
comes S. Pauli;
camerarius:
Ludovicus de Claroraonte
r.
Templi bona, Gallia.
Franciscus comes Vigintimilii 1444,

35.
Franciscus Tani de Ubaldinis 932,

950, 40. 990, 35. 1023, 25; de
Castelio vicarius Pisarura 897.
40.
1444,
40.
Guidonis
de
Franciscus Auria 1431,
5.
marchio Malaspinae
1002,
25.
1086,
25.
1449,
1450.
Parmen.
763,
Mutina
631,
Franceschinus
25.
Francois
Ferrarien. 620,
lu.
Franciscus de Quinto de Vercellis

631,
20.
1032,
Franciscus Ursinus 777,
40.
de
officialis in Pisis 540, 40.
Syfrid.
de Fraxineto comites 510,
Fraxinorum 998, 40.
45.
nasterium
S. Claudi.
Frederici
Balducius.
Fredericolus
Cuman.
Fomasii de Vaga not,
fil.
895,
20.
Fredolus de Falgayi-anis
Tholosan. not. 848,40.
cler. dioc.
Frenetti (notarii de S. Pietro Vallis
han der Romer, Ysaach Herre,

Walther Sporlin; de Vriburgo:
Henricus;
ludaei.
v.
Fribourc terra dioo. Lausanen. 57,

Strabor
de
20.
.30.
chevalier
30.
Frideberg (Wetteravia)
98,25. 752,30, 753,25.
Fridberch
1237,
(p)-ope
Augustam) 1234,
10.
1.
Fridericus, Frederieus, Federicns
Parma
Francisci
rellus.
Fridericus ep. Argentinen 44,

40.
Mirandula de Franciscus Tonsus Lauden. 319,
iurisper.
von Frawenstein:
Fraxina 434, 35.
Frideberch,
Francischus Scotus Placentin. 1282, 40.
20.
la
5.
20.
Francesquinus de Gzannetis iudex

Francisquinus de
ord. S. lohannis
Franco de Cornu Coloniensis 124,

de Franzesibus: Albizzus, Guido.
1279,
15.
Maron maison v. Roma.

Menabobus miles
Franciscus de
905,
fr.
6;
20.
Frichimant
10.
Francischinus de Selva not. lanuen.
Franceschinus
Franko de Morle
65,1. 67,40. 69,10. 71,
Franciscus de Curte (Cruce) miles

Pisan. 844. 847,35.
679,35. 680,5.
daei, Kunigesforst.
de Vrankindal canonici regul. 250,

moniales 249, lu.
Here filii): Leopardus, Hubaldus.

de Friberg: Fridericus.
668, 25.
von Friburk graven: Egen, Heinrich;
von Friburk: Cunrat Diterich, loFranciscus de Marino iudex Messan.
Piceriis
490. 508, 15.
Cremonae
Antonii
S.
Franciscus de Garbaraate (Garbagnate) iudex Mediolanen. 484, 25.
Franciscus de Barberino 975,
not. dictator
fratrum
Franzollus Petri Legate 1420. 1421.
marchio
Malaspinae
Francischus
904,30. 905.1449; nomina filiorum
in Indicem non recepta 904, 25.
fil ius: Conradus.
Francinus Guazatus sindicus intrinsec. Novariae 451, 30. 455.

iudex
Franchinus fil. Petri Rusche de Francischus
Flandria 660, 10.
Cumis 495.
Franeischinus de Pisseriis,
mus
15.
ecclesia:Praedicatorum;scultetus: Wigandus de Buches; r. lu-
Crevisana
Franciscus Quirinus de Toscanella

iudex 601, 20.
526,15.
5.
288. 331, 15. 348, 35.
351. 352. 353, 20. 358, 1.
1103, 10.
753, 25.
1402, 30;
capitulum 1404, 20; electio nostra
722,
287,
3,50.
675.
de
Francisquinus de Aula not. lanuen.
286.
349.
480.
Franzolus de Aliate not. Mediolanen.
Franciae, Francorum rerex

reges 56, 20. 59, 40.
63. 64 i.
201, 6.
207, 5.
7, i5. 8, 5. 9. 10, 40. 11, 15. 12,

32,40. 41. 92,35. 93,25. 98,25.
166,10. 167,1. 175,20. 179. 194, 2o.
229, 5. 230, 40. 233. 284, 40. 285, 30.
15.
Corvaria
de
9,56, 35. 957, 1.

m. de Cauresano
963, 20. 1028, 25
vicarius Cremonae 534, 20.
Fuoigniacum.
vurte
332,
Franciscus marchio
(Cravesana) 562, 1.
de Fragia: Facinus.
Francia,
prope
Heinrici
not. 1058,5.
de Fourute: Lowi.
Fousegny
scriptor
5.
Franciscus
Foucbey Fucecclno 1166,35.

Fourniaus Fotmieaux 1150,
Arnigiano
et
Franciscus de Botesellis not. Veronen.

.508,
de Fotigo dioc. Parmen. ecclesia

S.
de
cler.
VII. imp. 1005,
Benefosius,
Fossatis:
26.
30.
Franciscus
1453.
de Fosciana: Muletus Guillelmi.
de
Silice 606, 15. 607, 20. 609, 15. 612,

20.
615, 15. 619, 15. 774, 35. 797.
798,25. 803. 805.
abbas S. Claudi de
Francischus
Fraxinoro dioc. Mutinen. 996, 40.
v.
Alemannorum
v.
fil.
Guidonis de la Francus clericus (Egidii de Marcella)
Turre 539. 593. 1001, 20; potestatis
1148,5. 1180. (1191,6).
Modociae vicarius: lacobus de Franke clerc de le cusine 1165, 25.
Rontho.
1187, 1.
S. Franqois d"Assize i\ Meneurs.
Franke Cranich von Lanbesheim ritter
Franciscus de Ursinis de Campo336, 1.
floris
card. diac. S. Luciae in Frankenfurt, -furd, -vort, Franchen-
37,
1.
322, 35. 329. 973, 15. 974, 20.
1294,20. Foroiulien. canonicus:
5;
Francischinus
S.
5.
Forungioli, Friole 36, 40.
lulii,
Francius conversus syndicus monast.

Vallisumbrosae 1248, 10.
de Vyano
1.
Fridericus
Guyda-
72,
ep.
Augusten.
1139,
15.
1140. 1141,15. 1236,26.
Fredericus,
1.
filius:
40.
101. 102,10. 103,30.
Federicus
486, 45. 493,

10. 1274,6.
30.
955,
5.
ep. B-issien.
982,
3i.
1000,
INDEX NOMINUM.
Fridericus can. reg. (de Muterstat")
249,
10.
1475
Friderich von Giengenl099,io. 1100,30.

Fridericus de Hohenriet
16.5, 10.
Fulda
48, 1. 1260, 30; ecclesia 391.

735.
736, 5;
nomina hominum
ecclesiae735,25. abbas: Heinricus.
Godransten) Friderich von Hornberk 1110,5.

Vuleburgen.? eccl.thesaurarius: BerFridricus de Owe Ratisponen. 331, :io.
toldus.
Fredericus de Advocatis not. CreFredelicus, Federicus de Reno miles
de Fulgosis, Fologosis: Albertus,
monen. 593, 35.
311,40. 312, ;i5. 313,20. 314. 316, 1.
Philipus, Guilelmus.
Federicus de Eccelo not. syndicus
317. 319,1. 320,20. 323,5. 325,25.
de Fundo: lohannes Rapa, Pinus de
Tarvisin. 1296,25. 1298,25.
Fridricus de Schonnenburg 295, 10;
Boscho, Pinus Posarelli.
Fredericus I. imperator 209, 35. 653, 30.
pater 295, 10 fratres 295, 10.
de Fundutis: Venturinus.
Fridericus II. imperator 28, 40. 105, Fridericus de Stavesburg 185, 20.
de Furnis: lohannes; Furnen. cano30. 109,5. 162,20. 341. 344,40. 345, 1.
Fridericus de Tugenden (Tungede)
nicus lohannes de Furnis.
396. 400. 802, 30. 991, 10. 1008,5.
735,25. 1235,15.
Fuxiraga
v. Fixiraga.
1210,10. 1318,5. 1363. 1370.1371,25.
Fredericus de Wangen substitutus
Fredericus, Fridericus de Aragonia
lottridi de Liningen advoc. prov.
rex Trinacriae 755. 7.56. 817821.
O.
per Alsatiam 360, 5. 887. 901, 5.
Fridericus
249,
frater
(de
5.
825. 826. 10121014. 1080. 1089,

15. 1371. 1372,1. 1424,35. 1425. 1426.
1428. 1431. 1432,1. 1433, 20. 1441,
15. 1443, 5
admiratus imperii 822,
30. 823. 824, 30. 1435, s; ambaseurs
1160,40; gens leroi 1188,45; nuntil
1422, 35. frater: lacobus rex Aragonum; filii: Manfi-idus, Petrus;
;
ambaxeur: Conrar
Fridericus de Waltse 36,
Friderich von
G. de Sang. scriptor papalis

de Gabbis: Sigebaldus.
s.
Winterowe
1106.
Fredericus eomes Montisferetri (Montisfeltri) 929,15. 932,35. 950,40;

de Montefeltre conte 1188, 25;
potestas et capitaneusPisan.561, 1;
vicarius,
potestas Aretii 1006.
Lanthe; can1304, 20. 1306, 25. vicaire: Vanne.

cellarius: Fredericus de Incisa;
Fredericus de Salutiis 697,i5. 1453, 30.
magister rationalis: Henricus
Rubeus; nuntius: Corradus de Fredericus de Incisa cancellarius
Frederici regis Trinacriae 1444, 35.
Castro Maynardi; senescalcus:
Trivisinus
Manfredus de Claromonte.
Federicus
de
Acello
Fridericus, Fredericus dux Austriae
35,30. 69. 72,30. 168,40. 182. 183,
2.5.
184. 226.
277283. 393,5.
596, 30. 597. 598, 40. 599, 5 767, 15.
1119,25. 1120. 1121. 1122,1. 1123.
1124. 1233, 15. 1257, 40. 1265, 20.
1266,20. 1267,20; hofrihter 1104;
equus Griffen 12.55,25; fratres 226,
1023,
30.
Gabelsbecher: Henricus.
Gabriel marchio de Gavio, Guavio
syndicus
lanuen. 679, 10.
680.
681,
30.
Malaspmae
Gabrielis
marchionis
fllius: Spineta.
Gabriel Salvagius 1029, i. 1030.

Guabriel de Tyva lanuen. 691,
Guabriel messer 1005,
10.
20.
Gabrielis: Benvenutus.
Fredericus de Archidiaconis syndicus Cremonen. 593, 30. 594, 10.
Guabros dePortuVenere not. 1006,40.

Gachin de Marchan capelain do
Fredericus de Auria 1028.
cardinal d'Ost varlet: Cheke.

Gaietanus,
Gaytanus,
Gagitani:
Franciscus card., lacobus, lacobus
card. diac, lohannes.
Gaiotus: Marcus.
Fredericus Passalacua syndicus Ter-
donae 507,
15.
Fredericus de Scala 587,
981
20.
,30.
consiliarii: Theodoricus Frederic Scot de Florence 1179,40.

de Pillichdortf, Ulricus deChlingen- Federighus de lo Storto syndicus
berg; creditor: H.; notarius:
Montis Campolesis 862, 20.
Berchtold (Berchtungus); nuntii: Fredericus 719,40.
Eberhardus de Walsse, faietherieus
de Pilhdorf.
Vrient le keu 1155, 35. 1156. 1171,25.
20.393,5.
Fredericus dux Lothoringiae 51, 20.

Friderich herzog von Tecke 1092.
86, 30.
1197,30.
de
Galandis
lohannes
Rubeus,
Lelmus Bulliae.
de Galardo: Petrus.
Galassus
i'.
Galeatius.
Gualbrius de Lavezariis
631,
de Cumis
20.
de Frikke: Burchardus.
de Galciana: Lapus Fatii.

de Galdino: Philippinus.
Frisia 43; dominium, domini 72, 10. Galassus de comitibus de Mangone
42, 30; Ostvrisia 109, 30; Wêstfrisia
can. Cameracen. 439.
1119; marchio Misnen. 12.34,25.
42,20; r. Haynonia.
Galeatius, Galassus Vicecomes, fil.
1237,10. 1238,1. filius: Frideri- Frisingia 767, 20. 1225, 10. episcoMathei Vicecomitis 559, is. 630.
cus;
prothonotarius: mag.
pus: Emcho.
631,20. 977,1. 1063,35. 1064; vicaWaltherus.
Tervisin. 1297, 30.
rius Placentiae 1004, 20.
35.
Fridericus,
Fredericus fil. Alberti
lantgravii Thuringiae 272. 273, 1
274. 279. 303. 725, 20. 1113, 20. 1114
Friole
i:
Forum
lulii.
Frissintinus not.
Fridericus fil. Friderici lantgravii

Thiiringiae 1115, 15. 1116, 1.
Fridericus comes de Liningen advocatus provincialis 35, 45. 99, is.
Fridericus
conies
de
Ortemburch
de
Tokkenburch
Fridericus comes de Werningerode

117,35.
Fridericus burgravius de Nurenberch

96,
10.
646,
749,
de
Winpina
191,
20.
ludaeus
r.
Walramus.
Galeoti de Madiis domicellus: Franceschinus de Salodo.
Galgagnanum
457. 458. 459, 10; curtis
457, 45. 458.

FouFucignier, Fu- de Galganis barres
Fucigniacum, Fuscigniacura,
segny, Folêgni,
cigny escu 1277, 5. dominus:
Hugo Delphini d o i n a Beatrix.
Fucius Mathei de Trebio civis Spole;
15.
Fredericus de Helderungen 1237, 20.

Fridericus pincerna
de Limpurg
Galeyrandus
20.
Fuchtewang
12811286. 1288,35.
Galeazus de Pyro iurisper. Cumanus
891. 892. 894. 895.
Frotta: Petrus.
de Frowenvelt: lacobus.
Frumoldus
35,45.
Fridericus comes
597,35. 1098.
1280,
de Vristorp: Theodericus.
Fritslarien. canonicus: Henricus.
v.
Roma.
Galhardus,
Galliardus, Guallardus
archiep. Arelaten. 769, 25. 794, 10.
829. 830. 831. 1085, 1.
tan. not. scriba Cortonae 851, 40.

Galhardus abbas monast. S. Severi
Fulche de Sigariis 660, 5.
dioc. Aduren. 260, 25.
251,15.
Fulquinus
Cavalacius, de
Fulchinus,
Gallar de Breneser chevalier 1279, 35.
Priderich von Eichinloch 1109, 30.
Cavaliciis de Novaria 5.38, 20. 539.
Fridericus de Friberg iudex provinc.
541. 631, 15; amici de Novaria 539, Gallena 1077, 1.
Galleranus v. Walramus.
in Birsa 678, 1. 1269, 15.
35. 541,10.
185*
:;
INDEX NOMINUM.
1476
scojjus: Aymo; Geben. dioc: Gerhard- Gerald- Gerar(d),

Ambilliacum, Lovanellum, Morvaz,
rard- Giraud-
Gallia (Lomdlina) 496.

Gallia, Gallici, Gallican. 89,20. 139,
1339,25.
35. 144,40. 469,15. 557,6.
1372, 25 cardinales 602, 40. 605, 15;
Gallicus card.
lingua 969 i
;
Francia.
v.
Gallurae iudicis filia 1027,

Gallure la dame 973, 5.
abbas:
monasterium 304.
Heinricus.
Gambacurta: Bonacursius Girardus.
Gambarana (Lomellina)
25.
457,
fr.
458. 459,
40.
Gandiuus, de
Paganus.
Guilleman.
v.
Geminianus,
933,
35.
de
S.
v.
Gamundia.
Gengembach
schultheiss:
S.
Martini in
Camerino pote-
stas Florentin. 784,
1.
Gentilis Ursinus miles 777,
1.
783,
Garfagnana, Carfagnana, Gualfag- Gentil de Florence 1168, 30.

nana 1004, 20; provincia 880, 5. Gentilis: Huetus.
905,40; nomina locorum inlndicem
non recepta 881. 882; nomina Genu V. Zenus.
castrorum et villarum marchionum Genugia: lacobus.
Malaspinae in Indicem non re- Genuile v. lanuilla.
cejjta 905; v. Castilione, Lulysana.
S. Georgii ad Velum aureum
Rom.
Garin: Fitz.
de
Garinus
de S. Senforiano niiles
1023, 25; Gerin de S. Saphorien
chevalier 1276,
5.
de Garienda starium 891,

Garosec v. Geroltseck.
de Garretis
Gaspalis
Gasparus.
v.
30.
Andreas.
Gaspariuus Petracii de Sasso 895, 15.

Gasparrus, Gaspalis de Grimaldis
683. 68.5,25.
Guaspari Rampoldi
filius: Mafiolus.
Guavium,
Guavia
1026,
de
ic.
marchio:
Gebehardus
393,
970,
30.
394,
30.
648,
5.
1095.
1088,
652,
35.
653,
10.
45.
15.
not. 569,30. 570.
Georgius comes Veldeutziae advocatus provinc. Spirkowiae 244, 35.
Girardus Bonaventura de Curteregia
270, 35. 330. 632, 5. 727, 15. 1008, 25.

1132, 10. 1416, 1; capellanus 245,35.
248, 20.
Gerardus Burgondus not. 1089, 30.

Gerhardus comes Holtsatiae et Sco-
Georgius de Randekke castren. in

044,
30.
645,
1.
1279,
40.
civis Astensis fami-
Heinrici VII. 719,
10.
720.
dae 512,
not. 566, 45.
wenburgh
162,30. 1103. 1125,15.
Gerhardus comes luliacen.
24, 5. 44, 15.

124, 5. 125, 1. 129. 133, 6. 200, 20.
201. 203,1. 239,35. 371,30. 372, 15.
767,35. 1268,25.
Gerhardus, Girardus de Landescrone

bnrgravius, dominus 723. 1126.
1446.
15.
Georgius de Richardis syndicus Lau1.
514,
1.
Georgius: Marinus.
15.
Basilien. 304, 35. 306, 40. 355. .356.

394, 30. 405, 15. 409. 417, 20. 420, 35.
425, 10. 40. 426. 429 (429, 30 maU
Sabinen.). 434, 15. 445, 10. 447. 449.
450, 10. 454, 45. 456, 15. 503, 20.
526, 1. 534, 10. 537, 15. 540, 30. 541, 5.
561, 40. 564, 15. 567, 30. 568, 30. 569, 35.
574,30. 577,20. 580. 581. 701,25.
707,25. 1038,5. 1408,1. 1412. 1413,30;
consiliarius Heinrici VII reg. Roman. 443, 1.
(I)
40.
Hirzperch
1.
Gerardus de Landrico clericus regis

Franciae 205, 40; Gerart de Landri
3.5,45. 43,1. 118,25. 24.5,1. 247,25.
seigneur de Lois 206, 35.
248,1. filius: Georgius (II).
Geraldus, Gerardus de Albussaco
Georgius comes Irsutus (II) 244, 30.
507,
de
18, 10. 21, 20. 35, 35. 37, 35. 43, 1.

61. 62. 73, 15. 74, 15. 80, 10. 86, 30.
93. 104,15. 105,20. 108,30. 113116.
118. 122,1. 124. 129,45. 133. 147,35.
151,30. 152,5. 224,40. 1093. 1200, lo.
Gerardus archidiac. Treveren. 1300.

Gerardus de Insula beneficiatus in
de
monast. S. Alexandri Parmen,
Guavio Georius Chetorius syndicus Novariae
913,25; balivus l'. Chablasien.

Gebenensis insulae castrum 652,
25; denarii 652, 30. 394,25. 733, 15;
episcopi, episcopus 652, 30. 653, 15;
officinlis sigillum 913, 1.5.
epi-
26.
Georgius, Georius comes Irsutus
liaris
Gabriel.
comes
161, 10. 180, 40. 182,

1216,15. 1224,45.
Gebenna
1.
Georgiu8CepuIlaAIbinganeD.1414, 16.
castr.
3, 5.
7, 1. 8, 26. 11, 35. 12, 30. 13, 10. 14, 15.
eccl.
Georgio comites 510, 40;

Georgio: Petrus, Anthonius.
Georgius Alyon
Gavio,
Gerardin des palefrois 1167, 20.

Gerhardus archiep. Moguntin.
S.
319, 15. 320,1. 321, 20. 323, 25. 324,

325. 330, 1. 454, 45. 456, 20. 464,
465,20. 534,5. 594,25.
card. diaconus: lacobus.
Oppenheim
Gaudicbion: lohannes.
Gaudii mons r. Roma.
Gaufridus v. Godefridus.
10.
Gerhardus ep. Constantien. 304, 35.

308,40.311.312,5.313317.318,16.
S.
S.
500,
Gerhardus, Girardus, Ghirardus ep.
1095.
Gentilis Berardi de
lanua.
30.
1202,10. 1242,5. 1246,5. 1247,
de Genevre: Perrot.
Haberstro.
cus.
v.
v.
lanua.
deGarbamate, Garbagnate: Francis-
Guanyi
15.
Geminiano:
Genai Stefanus.
Genes, Genova, Genua, Genuins
praeceptor
Bocacius.
874,
Sarracenus, Scotus.
de Gangalandis comitum nomina in Genkingen 176, 20.

Indicem non recepta 1069. 1416. Gentilis card. presb.
comes: Gerius Dadi.
Montibus 605. 30.
Garattus
syndicus Reginus 499,
Gyminiane
S.
20.
Gherai-dinus Vigorosi syndicus

Pauli ad Emam 861.
935. 936. 1166, 40 (S. Gimi-
niate). 1194, 3o;
Gemunde
Gerardinus de Bragis iudex 1296, 15.

Girardinus Malaspinus de Florentia
Girardinus de Tripoli de Robertis
de Gelnau: lohannes.
Gelriae comes Reinaldus.
Gemeppe v. lemeppe.
Ceneta.
r.
de Gherardinis: Naldus.
lo-
lacobus,
Alemannorum in Franconia 534, 10

(est Conradus de Gundelfingeu).
Ganeda
Gerardi: Symon.
10.
Gandino:
Gandolfinus
1.
572,
Gheleman
S.
Geraldi Giraudi: Hugo.
lanuilla.
r.
496,
de Gambertesa: Riceardus.
de Gambolato: Zifredus.
Gamundia, Gemunde Neckargemiind
750,20; de G.: Enslinus.
Gemunde Gmiind 191, is.
Gamurra
fons Tiliae 923,
Geinuile
922. 923;
15.
de von Geispolzhein: Cuno.

Geldonia, Giedonio, Godogne,
dogne: Heinricus.
35;
Gallus: Nicolaus.
S. Gallus, S. Galli
Guardi: Beinardus, Bondo.
Geilnhusen 98,25. 288,
Stephanus de Brugis;
924,1.
Mucellae.
Gi-
de Gepzenstein: Ber.
Ger. frater praepos. eccl. in Elwenstad 1270, 10.
de Gera advocatus: Heinricus.
dou Gerdil: Selarc.
Gerar de Bordeaz, Bordeal, Bourdeal

1156. 5.
1168,20. 1169,30.
11.54, 16.
1165.
1167,
Gerardus de Orons 660, 10.

Girardus Guespa de Varas
20.
miles
434,20. 1038,5.
Gerardus advocatusCoIoniensis 133,5.

Antiqui
Comitis
fijius:
Gerardi
Gerardus.
INDEX NOMINUM.
Gerardus
fil.
Gerardi Antiqui Corui-
Coloniensis 133,
S.
Gervasii
Casale
1477
advocatus
Evasii.
v. S.
5.
Geseke 1228, 40.

Gerardus Rost Coloniensis 133, 5.
Getulle vallum 1257, 30.
Gerar Vlach waiter 1167,45.
de Giandonatis Nerius.
Gerar de Mes corier 1164,15. 1168,5. de Gzannetis: Francesquinus.
1171,30.
Gianus de Cerchiis r. lohannes.
Gerar de Pontremle corier 1167, lo.
Gibellini, Ghibellini, Ghibeiini, GeGerar, Gerardin talleur le roy 1161, 3o.
bellini 473,35. 559, no. 604, 15. 715,35.
tis
1168,1. 1177,5.
786,
Gerardus comes de Donoratico 990, 25.

1023,
20.
1300.
:i5.
1432, 30;
v.
lanua, Pontremulum.
Giedonio
v.
Gile, Giles
von G.
15;
Friderich.
Aegidius.
v,
30.
Girardi et Bonacursii Gambacurta

fratrum domus v. Pisae.
Gherardus lohannis de Buâcharinis

Aretinus 857,
15.
Gilibertus de Saltana magister hosHeinrici VII.

imperatoris
pitii
990, 25; Gillebert de Sautain 1196;
Giliber de Sottens chevalier 1278, 20.
Gilioli Indexeti
domus
Arcula.
v.
de Magata de Andrachis
Gillburchensis comitis filius 55,
syndicus Sonzini 668, lO.
de Gimcheim Symon.
Gerardus de Po.sticis ambasiator
de Gimenig: Arnoldus.
Florent. 558, 25.
Ciirardus
40.
Quinzanello
de
Girardus
Brixiae 508,
syndicus
S.
Gyminiane, Giminiate
v. S.
Gemi-
nianus.
lo.
Girardi de Rayneriis
filius: Griffinus.
Gyrardus Rubeus de Nicorvo 495,
40.
Arnolt.
Gerius Dadi comes de Gangalandi

1416,
Ghinuccii Bonfantini: Nerius.
Ghinus Lapi de Ubertis de Florentia
Giuftredus
v.
Nassaw
de
351.
5.
Giuffredus
v.
berg) 36,1. 62,
20.
115,45. 118,30.
dominus
Gerlacus
Dollendorp
de
62,20. 133,5.
Gerlacus de Beveren miles 1214,
Gerlacus de Limpurch 75,

lohannes.
10.
Gerlacus (de Sundirn) 249,
Germania,
25.
filius:
25.
Germani
80, 30. 81, 30.

104. 105,15. 106.
82.
87,10. 88,10.
139, 35. 140, 10. 146, 6. 149, 1. 155, 10.
209,10. 401,15. 804, :io. 1131, 15.
1312,30. 1339,25. 1372. 1379, .10;
per Germ. archicancellaria, archicancellarius 14, 10. 223, i
v. Mo-
v.
Gerhardus.
Godefridus.
loffridus.
de Glacz
principes
principes
4,40. 8,35. 32,30. 87, 1;

electores 139,35. vicarius impe:
ludaei
de Gler: Willeame.
Gleser (de Sundirn) 249,25.
Gluti: Pone.
loffridns, Godefroi, loffrey
Gaufridus ep. Baiocen. nuntius regis

Franciae 531,25. 533, 1.
Gaufridus de Plexeio el. Ebroicen.
nuntius regis Franciae 468, 25.
therus
Wal-
(II) iun.
Gerra
Ingerammus.
Gerstungen 1116, 5.
i'.
Gertrudis mater Mathiae

Colonien. 197,20.
clerici
S. Gervasii et Protasii seu Simpliciani monast. Mediolanen. 563,25.
Gotfridus de Sluzzelberg 182,
36.
Gotfrid Paeuler vitztum ze Bayern
und am Rein
1293,
5.
Goutofrey
1277,
Sonbray
de
20.
chevalier
20.
v.
Soffre-
de Vilieri familiaris
damagiellae del Bosco 1148, 15.
Gottofreius
Godlmannus de Dorswilre 887.

Godelmannus nepos Wilhelmi de
20.
Guedeman
cambrelain
1155,40. 1156,10. 1161,25. 1163.

1165, 20. 1172, 5. 1173, 35. 1176, 40.
1177,20. 1183,35. 1185,25. 1191,40.
videtur
1192.
1193.
1194, 35;
esse idem ac lohan Godimanc de

Lucemborc chevalier, tdn, vide.
von Gnotstat: Cunrat.
Gobertus de Aspromonte vicarius Godimanc: lohan.
lanuae 1006. 1057,35. 1429,30.
Godescalcus Rybo miles, nuntius
ducum Saxoniae 216, 35.
Gobertus de Lucerna 348, 5.
Godogne v. Geldonia.
de Godano: Nycholaus.
Godransten 247,1. 249, 5; curia 249,20.
Godefridns, Ganfridus, (Tinffredns, Goffinectus,
Cofinectus,
Goffinet
(1),
Godefiidus de Eppenstein 33. 34, 1.

Gothifridus, Gottifredus de Hohenloch 929, 15. 990, 25 (comes de
OUoco).
Gotfrid von Rucheshoven 1106.
de Gluxiano: Castellanua.
de Geroltseck: Waltherus
curiae
Gotfridus deBruneke 114. 115. 118,

hofrihter kunges Albrehtes
;w;
1102,15. filius: Andreas.
Akers 270,
lohannes rex Bohemiae

v.
v. etiam Alemannia, Roma531, 30. 533, 1.
num imperium, Teutonia.
Godefridus ep. Mynden. 288, 1. 1230,
sigillum 288, lo.
Germanus: Humbertus.
15
Germersheim castrum 244, 20. 247, 10. loffridus, lofredus, loffrey de Asperomonte (Aspremont) cler. consan249; nomina militum et arraiguineus Heinrici VII. 537, 25. 538;
gerorum 247, 10 teloneum 337, 25.
can. Verdunen. 569, 40; chevalier
Gernot Kotbus 1111. 1128. 1129.
rii
magnae
substitutus: Fredericus de
Wangen.
Godefridus de Bachem camerarius
Goudeman,
lohannes.
guntin. archiepiscopi
dus.
Glacerii: Guillelmus.
Gerlacus dominus de Bruberch (Bro-
360.
35.
imperialis, le liovemaistre 815, 35.

817,25. 820,1. 1146. 1147,5. 1156.
1162, :i5. 1173.1175,25; liLamfour?
clericus: lohannes;
1278, 25.
lofredus de Vercellensibus
Gione: Masus.
Giraldus, Giraudus
Giuochi (luqui): Ceus (Cheus).
10.
comes
Gerlacus
1293,
1417,
20.
magister curiae
Godefroi Bonnecose 1170,
919.
Gerin sun von Wachenheim

Gerin v. Garinus.
296,
miles 217, 15.

Gotfrid von Bechtal 1106.
Geldonia.
Gerardus Acis tubator Parmae 506,30.

Giengen 191,
Gerardus Capone (de Placentia)
1145,
1302,5.
Alsatiae
480,30. 644,6. 696,10. 705,5. 737,

10. 744, 1. 762, 35. 898900, 901, s;
843,
5..
1279,35.
Heinrici VII. Rom.

418, 30. 562, 1. 1147, 25. 1154,
15. 1161. 1162. 1164, 25. 1169, 3o;
fratres 1147, 30.
mariscalcus
reg.
Goytius de Foro 995,

Goldenfeils 102,
10.
35.
Goldir (de Sundii-n) 249,25.
de Goltbach
Helwicus.
Golzowe 1238,25.
de Gondrecorte, Gondercourt:
An-
saldus (Anseal, Ansiel).
Gonis deRillione filiusBartholomeus.
Gontram: Sygelin.
Gaufridus Enguelor dictus Chalop

de Gonzaga: Albertinus.
cler. dioc. Dolen. not. 579, 1.
Gotfridus de Brabantia dominus de de Gorgulaoo: Rogerius.
Arschot et de Virsun 40, lu. 43, 40. Goriciae, de Goricio, Guritiae comes
44,
20.
loffridus,
Gotifridus,
Giuffredus,
de Lyningen
Guifredus comes
(Linenigue, Leningana, Lignenges)
974, i.
329, 30. 973, 15.
1034, 6. 1294. 1295, 30;
comites:
comites v. Tyrolis.
.\lbertus (1), Albertus(II), Heincus.
322, 35.
1016, 1.
INDEX NOMINUM.
1478
de Goriiay: Robertus.
de Ghoronzekes: Hugo.
von Gors burgraf: Heyd.
Gorus Ubaldini de Linari 861,
Gosfridus dominus 475, 5.
Goslaria, Gozlaria, Goslarien.
274,
Grevis, Grieve vallis 877,
canonicus:
locorum
40.
117.
1.
Gossekin garcon de
dinis
1185,
Gossuien.
capellanus, familiaris Heinrici VII.
,
1085. 1168,20. 1176,35. 1181.

1182. 1189,20. 1197,25; Goswinus
(clericus) 1403, 35. 1404. 1406, 10.
747,.',.
Gotha
in
(regius)
liga
25.
Grifaccius Neri
1227,20.
castr.
equus
1227,
v.
1266,
10.
Fridericus
Gottoli de Nerlis: Albertus, Nerlus.
Griffenstein
166;
castr.
Girardi
fil.
not. de
de
Gr.
de
Modetia 442,
139, 30. 146, 1.

209, 10. 35. 210.
401,15. 1312,30; imperator 401, 10.
Griga: Olricus.
comites
Grillus: Manfredus.
1164.
30.
10.
von Grunenberc: Arnolt.

Groningen
Grueningen,
1402,
castr. 1284,
Austriae duces.
Rudolfus.
Haoheburnen mag
in
1258,
ord.
Praemon-
Lu.
str.:
de Hademaie: Herniannus miles.
Hadmarus not. Heinrici VII. regis

Rom. 1419.
Hagenbuch
Hambuch
Hanbuch
244, 20. 248, 35 Hambuoher 248, 20.
Hagnoya, Hagenowe, Hagenowia
,
25.
133, 35. 164, 15. 270. 346
(Haguenowia). 355,ip. 360, 10. 389,5.
887 (Hagnoia, Hagnoe). 1093, 5.
ecclesiae rector: Hermannus de
52,
20.
20.
Stoka.
1.
de
Haie: Rober.
le
Haymannus de Duba
1226,
5.
Haynnonia, Hanonia, van Henegowe

grevel25, 40; comitatus 118. 119.
comites: lohannes de Avesnis,
Gucii Alonis: Alone.
1.
V.
de Hachberg marchiones: Heinricb,
von Graifespach, Graispach grave- de Grumello: Syraon.

schaft 161. graf: Berhtolt.
Gruneus: lohannes.
de Gralliano: Cepnnus.
de Gubio:'Bavosio.
Granagum
30.
1181,10
Habspurg, de Ausebourc comitatus

57,40; de Habspurg oomes: Rudolfus
de Habspurg et Kyburg
25.
935. 936,30. 1166,30. 1177,
Gradonicus: Petrus.
155,
Habizo v. Albizius.
Habregiet (armarius) 1161,
Rayneriis
Grimaldi, li Grimaut 1002,25; de

1093, 1.
Grimaldis: Bernabos, Gasparrus
Gozzo (de Muterstat) 249, 15.
(Gaspalis), Luchetus, Raynerius.
Gr. herre von Rinach 1104, 20. 1105.
Grimberch 1243.
Grabadona Graredona (Como) 891.
Grobus
de
Patientis capitaneus
892. ecclesia: S. Vincentii.
Terdonae 313, 15.
Grabadonae: Mons.
de Grogno: Benvenutus Gabrielis.
Gradi, Grandi burgum 1064.
Graden. patriarchatus 385, 5. 614, 1. de Grolea: Guy.
Grossetum, Grossete 874, 2f. 933, 30.
provincia: ladren.
1.
Gengenbach
Gouderaan v. Godeman.
Goze grave von Thuwingen 1092.
149,
ze
1110,1.
de Griffone: Petrus Anselmi.
Gotuerius: Paganinus.
1.
40.
dux Haberstro schultheiss
Austriae.
Griffinus
de Gotrico: Bernardus.
1298.
20.
H. creditor Friderici ducis Austriae
15.
Grifenberch
Griffen
10.
H. nobilis 832.
H. vogt von Baden 1105,

Bonomini Florentin. H. Schowemberg 1258, 25.
Chrafto.
Graeci, Graecia 82,
H. comes de Honstein 36,
Petro-
S.
nellae ord. Hospitalis 93,
H. de Lapide miles 1253, 5.

H. ze Louben miles 1253, 10.
Castellina.
v.
1417,
Gossoynus
Griezbach 1127. 1128,30.
le tallerie
35.
Gossuinus
H.
nomina H. coraniendator domus
Vallis Grevis: Naldus de Gherar-
Grezisius 1070,
lacobus.
le botellier 1197.
Gossekin
331,25.
Indioem non recepta
in
vicarius
877.
ecclesia 1093. 1094. 1095,
Greymoldus de Rochlingen
Gretz 709,25.
Granaiolum dioc. Bononien. 1069, l. Gudensberg Godesberg 1446, 30.

Wilhelraus.
Grandimonten. ordo 385, 15.
Guedeman v. Godeman.
Hake Emecho.
Grandimonten. ordo per Aquilegen. Gulleracius de Domibus de Arnascho
de Hakeborn 1068,
:
prov. 544.
595,
25.
10.
von Haldenberch: Herman.
Grandimonten. ordo per Mediolanen.
Gumbertus de Heyda Ratisponen. Haldesleve in placitis 1226, 35.

331, 30.
de Haldinhusen castellani 1229, 20.
Grassum Trivilium.
Gumeltingen an dir Hart 247, 25.
Hallae, Hallen. Sdiwabisch-HaWidl,
Grassus Philippus, Pucius.
Gundolflngen 281, 30. 284,5; von G.:
15.
192, 10. 238, 30. 649, 20. 1262.
Grato de Clairiaco
Clariaco miles
Berchtolt d. a., Cunrat.
1263 (Allensis civitas); moneta
consiliarius Heinrici VII. 434, 15.
1262,20. 1263,15; niagistermonetae
Guntherus (I) comes de Kevermburg
prov. 544.
:
624,10. 1038,5.
251, 1; denarii, Haller 73, 15. 160.

164. 165. 224,15. 238,30. 246,20.
250,15. 251. 270,1. 306.15. 334, 1.
337. 373, 40. 374. 391. 599. 645.
676, 1. 735. 749. 750, 1. 752, 35. 753.
835,10. 836,30. 899. 903, 10. 1009.
1097, 20. 1100, 20. 1106. 1107, 10.
1152, 20. 1243, 1. 1264, 10. 1267, 10.
1268, 30. 1299; rufi, albi 251.
159, 35.
Gratianopolis 913, 5; diocesis 510,

episcopus: Guilelmus.
10.
Grausellum 347,
35.
378, 30. 381, 30.
384. 387, 1. 613, 25. 616, 15. 617, 5.
618, 30. 619, 36. 620, 35. 621, 10. 790,
20. 791, 15. 1205, 15.
Gravinae comes: lohannes.

Gredingen 180, 35. 527.
SS.
Gregorii
et
Roman. abbas
Andreae
848,
Guntherus
159.
(II)
comes de Kevermburg
35.
Gunther von Saltza 1235.

Guntzeburg 191, 20. 192, 10.
Gurcen. episcopus: Heinricus.
de Gusulfis: Gusulfus.
Gusulfus de Gusulfis syndicus Bobii
monast.
35.
Gregorius X. papa 398, 45. 399. 400,1.

Gregorius ep. Castren. 848, 30.
Gregorius
archipresb.
S. Mariae
Novarien. 316, 1.
508,
Hallenberg
15.
1229,
Gutenberg burg 1092,

Guttirn castr. 1115,
Gzannetis
v.
26.
Halsprunne,
180,1.
28.
Giannetis.
1228, 35;
castellani
20.
Halsbrunne
ab bas:
monast.
Heinricus.
Harabuch, Hanbuch v. Hagenbuch.

Hamerstein teloneum 220, i5 cf.
Anmestien.
in
INDEX XOMIXUM.
Hanibalt, Hanibal. Haniballes mon-
segnour 1175,45. 1177, 30. 1178,35.

1180,10. 1182,35; de Hanibauz
Piere, Richar.
Heinricus
ep. Constancien. 18. 15.

35, 40. 43, 35. 68, 15. 69, 40. 100, 5.
136,15. 137. 138,20.
Heinricus ep. Gurcen. 138,
Hannekin de le pannetrie r. Henri

1122, 30.
de Hans chevalier.
Henrich bischop
1238, 1.
Hannekin de Irlons de le cambre
1155,
1184,
1.
1180,
40.
de
le
i.
Hanekin
cusine
!e
Long
garôn
1 188, 20.
Hanekin Merchie waiter
Hannenkampburg 177,
de Hanowe: Ulricus.
1167,45.
cf.
Hins.
1139,
2u.
1141,15.
25.
Hartmannus de Baldeke 305, 1.

Hartmannus de Munster castrensis
in
Nuwemburg 708, 30. 709, 5. 737, 15.

Hartmut zum Roten Schilde 336, 1.
Hasele, Hasle vallis 333,
5.
677.
deHasemburg.HastinburgHfweniwr^
prope WiUigau dominus 1258, 35;
de H.: Theobaldus.
lantgravius:
lo-
Hattenhoven 176, 25.

de Hauluin: Rogier.
Hauteville 1150,
490,
1.
35.
(Trigentin.). 44.5, 10. 461, 15. 464,45.

465, 20. 478, 5. 494. 503, 20. 526, 1.
531,5. 534,5. 537. ,551,1.5. 567, ;w.
568, 30. 574, 30. 577, 20. 603, 40. 622,
1. 631, 40. 642, 10.
650, 30. 666, 25.
681, 10. 684, 15. 709, 30. 737, 10. 738,
5.
769, 25. 781, 30. 794, 10. 810.
817, 20. 819, 35. 830. 5. 854, 25. 916.
15. 926, 25. 984, 35. 1038, 1. 1046, 40.
1048, 20. 1055, 20. 1074, 10. 1075, lo.
1082,5. 1084,5. 1144,15. 114.5. 1146,
5. 1147,10. 1148. 1152,25.
1153,4,5.
1162,40. 1168,45. 1176,40. 1183,35.
1188, 15.
1191, 25. 1193. 1194, 1.
1412,35.1447,30
(Trigentin.); consiliarius Heinrici

VII. reg. Roman. 443, 1; recognoscens 368, 1. 418, 15. 438, is. 521, 20.
564, 25. 815, 40. 893, 5. 895, 40. 929,
25. 1039,25. (1078,5). capellanus:
Philippus; varlet: Boniface.

230,
45.
233,
10.
351. 390,
40.
35.
214,
391.
1242,
Colonien. 1300.
10.
15.
314. 320," 20.
35.
231,
Henricus
310,
Heinricus abbas Fulden. 44,
20.
113,15. 191,15. 192,10.
249.
10.
notarius
cler.
10.
de Sylono
Yporien.
not.
20.
Henricus ep. Revalien. 162, :io.

Henricus
de Aquila
procurator
1201, 5.
Heinricus abbas Villarien., cancellarius Heinrici VII. reg. Roman. Henricus Manstok commendator fr.
284, 20.
304, 40. 371, 5. 1267, 10;
Theuthun. per Austriam 93, 5.
elect. Tridentin. 346. 384, 15
epi- Henricus (II) imperator Roman. 341.
scopusTridentin. 425,10 (Tridenen.).
344, 40. 345, 1. 396. 1210, 10. 1318, 5.
426, 35 (Trigentin.). 434, 15. 437
Henricus VI.
imperator
Roman.
30.
Hevmbach
iudex
imp.
Henricus capell. Svfridi ep. Curien.
230,
Hedine Ze 234, is.

73.5. 736,5. 737,10. 1116. 1122, :w.
von Hefingen druchsetz: Reinhart.
1234,25. 1405,20; l'abbe de Volde
1166,25. 1167.
von Heiarloh graf: Burchart.
Heinricus abbas monast. S. Galli 304.
Heyd. burgraf von Gors 1124, 25.
Heinr. abb. monast. in Halsbrunne
de Heyda: Gumbertus.
ord. Cisterc. dioc. Eystet. 1419, 10.
Heiden dictus 1256. 15.
Heydenricus de Essende not. publ. Henricus abbas S. Martiani de Terdona 420, 35.
230. 40.
Heinricus de Rannenberg archidiac.
Heidolvesheim 191, 15. 628, 1.
eccl. Herbipol. 1404, 30. 1405, 5.
Heilichbrunne
Heilprunnen 41, 10,
Henricus praepos. Bunnen. archidiac.
Heiligvorst 164,
VH.
310,
491,10. 499.5.
1195,5.1197,20.
von Haslang: Rudolf.

Haspach villa 165, 15.
Hassia dominus,
hannes.
168, 40.
cler.
Heinrici
consiliarius
1055, 30.
5.
de Hans: Henri, Thibaut;

Hart silva prope Fiissen
Hart Hardt 247,
20.
Henricus de Montearso
von Merseborch Henricus de Lobbruch
Henricus ep. Regin. 487,
40.
Hannekin l'armoier 1162,
1479
Henricus
333,
35.
361,
5.
20.
Henrici: Anthonius.
Hinrietus Cencour not. 427, 20.

Henricus archiep. Colonien. 179,
praepos. Colonien.
Henricus de
Spanhem
62,
20.
praepos. S.
(Traciaten.)
Servatii
Traiecten.
463, 20. 464. 45. 465, 20. 494, 10. 526,
5. 732.
1039, 15. 1089, 30. 1269, ,35.
1440, 30. 1441, 1 consiliarius Heinrici VII. reg. Roman. 443, 1.
;
5.
202, 1(1. 211, 20. 212. 213, .5. 215, 35.

216. 217,25. 218222. 227.228,25.
229. 230, 40. 231, 5. 233, 5. 242, 35.
243,10. 281, '40. 283,40. 284286.
349,40. 350,40. 351,1. 353, 40. 361
364. 365, 40. 366. 367. 368. 369, 1.
370. 371, 30. 372, 15. 418, 20. 438, 15.
521,20. .564,25. 581,10. 711. 712.
767,30. 768. 815,40. 893, 10. 895, 40.
929, 25. 1039, 25. 1078, lo. 1083, 35.
1126, 10. 1201, 10. 1227, 25. 1229.
1230. 10. 1268, 10. 1269, 1. 1299.
1300,5. 1418,25. 1416,25. 1251,20
(electus); palacium 234, 10.
Henricus can. Fritzlarien. 288.

Heinricus de Hugwilre can.
Argentinen. 174, 5.
Heinrich
Werde
von
1102,
Tuseburg
S.
Thomae
can.
von
;io.
Henricus de Vriburgo thesaurar.

eccl. Argentinen. 570, 1.
Henricus cler. dioc. Meten. praebendatis S. Stephani in Sarburch
889,
20.
Henricus
de Montarso
de Lardencia 1048, 25.
plebanus
1077,
20.
Heinricus, Henricus comes Lucelburgen., Lucemburgen. 200, 20. 201.

202, 10. 203, 1. 213, 15. 219, 5. 223, 5.
227, 15. 229. 230. 803, 1. 991, 25 in
Romanorum regem electus 233.
258. 260, 1. 262, 2i. 271, 15 VII. res
Romanorum, rex Alemanniae 234
sqq. passiiu; imperator Romanoruui (Teutonieus) 800 sqq. passim.
11061110. 1111, ;. 1114. 1115.
1116. 1117, 15. 1118, 25. 1119, 35.
1122. 1123. 1124, 5. 1126. 1127.
1130,20. 1131,35. 1133,20. 1134,30.
113.5, 35.
1137, 1. 1139, 10. 1140.
1141. 1142,1. 1143,1. 11451197
passim. 1207. 1208. 1209. 1210. 1211.
1264. 1265. 1266. 1267, 20. 1268.
1269. 1270,5. 1274,:. 1280,25.1281.
1282. 1286. 1287. 1289, 20. 1291.
1294. 1295. 1296. 1297, 5. 1298.
1299, 15. 1303, 20. 1304, 25. 1305.
1306,30. 1307,1,5. 13081398 passim. 1405 sqq. passim; comes de
Lucioburgo 1300, 20. 1302; Herricus comes de Lisimburg 1363, 45.
1371. 1372, .30. 1373, 20; soror 599,
5; ambasiatores in curia Romana
nuntii 268, 35. 269, 5.
1189, 20
1012, 25; nomina nuntiorum 255.
257. 258. 275,35. 305 sqq. armatura
1298,10; braconiers le roy 1163,5;
consilium 968,35. 969, 15; les grans
segnours de consel 1191, 15; nomina
consiliariorura
443, 10.
442, 35
449,6; elemosinarius, amonier le
roy 1146,40. 1163, 10. 1164, i. 1167,
5. 40. 1185, -^5; amonier le roy varlet; Conrar; gentes camerae 902,
15.
gerentes 577, 35 hof985, 10
richter 1126, is; juges le roi 1153,
nomina iudicum et officialium
15
591, 35; lavendires de la pannetrie
marchans
le roy
1175, 1;
1169, 1; nuntii v. ambasiatores;
nomina procuratorum 738; registrura imper. camerae 1017, 15; secretarii 309, 1 signum 368,1. 418,
15. (438?). 521,15. (564,20). 815,35.
893, 5. 895, 35.
1039, 20.
929, 20.
1078, 1 trompeurs 1161,35 veneurs
le roy 1163,35. mater: Beatrix;
;
frater: Walramus; uxor: Margareta; filius: fohannes rex Bohemiae; filia: Beatrix; ambasiatores, nuntii: Antonius, Hugolinus de Martiano, Ticius de CoIIe,
;;
::
INDEX NOMINUM.
14S0
Guilielmus abbasde Lucedio au rifaber:LandusdeSenis;barbiers:
Ernoul, Muricetus; bolengier:
lehan de Melan; botelliers: Gile
;
lehan de Brandeborch,
(Gilet),
Guilleman; camerarii, cambrelaius: Aymo de Blanemont, 6uedeman Ugo de Treves, Thiri de
Villecon; de le cambre: Bertran,
Flamen, Hannekin de Irlons, (Renardin); camerae notari i: Bernardus de Mercato, lohannes de Dyst,
lobannes de Urbino, Leopardus
Frenetti, Paulus de Podiobonici;
Acta et gesta v. Leopardus Fre,
netti;
cancellarius:
Heinricus
abbas Vilhirien., ejj. Tridentin.

notaire de le cancellerie: Conne;
cler. et scriptor: Franciscus de
Arnigiano c a p e 1 1 a n i Gossuinus,
lehan Valiart, Lamber; clerici:
Albericus de Foucheriis, Heinricus
de Geldonia; clerc: Tybaut de
Ham; confesseur: Mathieu; consiliarii: Andreas Calandrinus,
Grato de Clairiaco, Heinricus de
Geldonia, lohannes ep. Massanus,
lohannes de Castilione, Isnardus
archiep. Theban., Nicolaus ep. Butrontin., Palraerius de Altovitis,
Pandulfus de Sabellis, Petrus de
Cellanova,
Raynerius abb. S.
;
Michaelis; consiliarius regalis

camerae: Sanctus de Ripparolo;
coquinarius: Heinricus de Nor-
temberg;
keus
l'empereur:
Vrient, Nieze; clerc de le cusine:
Franc; garcons de le cusine

Gilet de Biamont, Keh-emus; creditor: Heinricus de Colonia;
notarius: Hermanus de Stoka; Henricus comes de Waldecke

nuntii
archicp. Pisanus; talleur: Gerar

(Gerardin); de le tallerie: Gossekin
garcon, Huet; talleur do sael:

Lienart; thesaurarii: Egidius de
Marcella, Albericus de Foucheriis;
(thesaurarii socii:) lehan de la
Roche, Rustic; clerici thesaurariae: (lehan az Clenkes), lehan
Descleis,
lohannes de Leodio;
183, 26. 184. 277,

281. 283.
1095. 1097. 1099. 1100. 1106.
Heinrieus
rici VII.
de Beafort
reg.
Hein-
miles
Rom.
271,26; dapifer
Luzzelinburg., famil. Heinrici VII.
920, 26.
Henricus de Cruce dapifer Lucelborgen. in.Gallica terra 293,
30.
1137,
278. 280,
25.
Heinricus dux Brunsvicensis 117,
30.
Heinricus
fil.
thiae 3.%
69, 40.
Meinhardi dux Karin-
4o.
111,
35.
37,
35.
lo.
53, 30.
168.
171.
68,
30.
Heinricus de Gera advocatus 1117, is.

Heinricus Longus de Plawe advocatus 1117,1.6.
Heinricus Ruzo de Plawe advocatus
i,'.
767, is;
1117,15.
rex Bohemiae 204. 213, -ib. 350, 40. Heinr. advoc. de Plawe? 1127,20.
351,20. 1261,16; de Tirol comes (dux Heinricus senior advocatus de Wida
Karinthiae et rex Boemiae) 604, lo;
1237, 10.
chunich ze Pehaim und ze Polan Heinricus deWida ad

vocatus ? 11 17,i5.
hertzog in Chernden grave ze Tyrol
Henricus advocatus de Wida iunior
und ze 6oertz 1236, 1. uxor: Anna.
116, 25.
Heinricus marchio Brandenburgen.
Henricus de Hins in Campania do35, 40. 69, 5. 215, 5.
Heinrich
mai-gi-ave
1109,36. 1110,1.
1313.
1237,
30.
von
Hachberk
de
16.
marchio de Landesberg
1068, 6.
Liningen;
familiares: Adam de Duren, Heinricus comes Barrensis 51,2.
Georgius Alyon, Gossoynus capel- Henricus (I) comes de Blankenburg
lanus, Henricus de Beafort, Muri1239,10. filius: Henricus.
cetus Barberius, Petrus de Bona
Henricus (II) fil. Henrici comitis de
medicus, Simon Filippi de PistoBlankenburg 1239,10.
rio; famil. domesticus:
dictus
Herter; forier: Henry de Boven- Henricus, Herricus, Henri de Flandria (Flandres) marescalcus magbergh; histrio: lohannes de S.
nae imperialis curiae 445, 10. 461,
Privato hofrichter: Cunrat von
15. 463,20. 464,45. 465,20. 467, lo.
Kirchperk, Heinrich grave von
478, 10. 481, 40.
482, 15.
484, 25.
Spanheini; magister hospitii:
490, 40. 491. 493, 30. 494, 10. 502, 15.
Gilibertus de Saltana; iudices
503,40. 561,40 {ahhinc passim ma(aulae regiae,
magnae curiae)
rescalcus). 582, 10. 583, 15. 681, 10.
Andreas Calandrinus, Anthonius
687, 40. 690, 30. 744, 1. 762, 35. 769,
de Surdis, Bassianus de Guaschis,
25. 815,35. 817,20. 818,30. 819,30.
Ugo de S. Audomaro, lohannes
820, 16. 821, 20. 828, 16. 830, 5. (862,
lacobi de Urbe, lohannes de Vin25). (869, 20). 926, 25. 929, 15. 932, 35.
atinga, Palmerius de Altovitis,
950, 35. 990, 25. 1005, 35. 1024, 15.
Sanotus de Riparolo, Scotus de S.
(loffiridus)
358,
Heinrich marschalk von Bappenhein
valets: lakinot, Robin;

tond eurdesdras: lehan ussier: Heinrich truchsezz von Dietzenhoven
191,16. 192.
Bouche; vicesgerentes: BavosHeinricus mag. coquinae de Nortemsus, lohannes de Castilione.
berg 160. 1107, 15; coquinarius
Herricus de Yspania 1365, i.
Heinrici VIL reg. Rora. 305, 1;
Heinricus dux Austriae et Styriae
mag. coqu. imperialis
tresorerie
curia e magistri, hovemaistre:

lohannesdom. de Brunshorn, Gote- Henricus
fridus
288.
ambasiatores; ostiarii: Heinricus coines de

Wylnow maBuctius Nini, Conradus; audigister curiae, consiliarius lohantores palatii: Bassianus, loh.
nis regis Bohemiae 1142,16.
de Castilione; panaterius, de le
Heinrich grave von Zwainbruke
pannetrie
Heinricus (Hannekin)
1095,5.
V. Henri de Hans chevalier, Watri;
portier:6iIe;secretarius:Oddo Heinrich burggraf von Doroltzheim
f.
minus 1250,
30.
Heinrich von Ohsenstein 1095, 5.

Heinricus de Mwr 182, 40. 1231, 10.
Heinricus de Rapoltstein (Rapostein,
Rapusten) 660,
30.
10.
736. 788,
25.
833,
902,20.
Heinricus de Rosemberg 294.

Heinricus de Schowemberch 36,
1.
Heinricus de Sevelde 182,40. 1234,5.
Henricus railes de Andernaco dictus

de Lanestein 1244, 40. 1245.
Heinrich von Bannaker 1095, 5.
Henry Deloroy chevalier 1179,5.

Henri de Hans chevalier 1187,
10.
1194. 1278,40; panaterius Heinrici

VII. imperatoris (Haunekin de le
pannetrie) 903,3.. 1155, 35. 1164, 4o.
Henricus miles de Honecke 245,
20.
248.
Henri de la Leo chevalier 1279, 25.

Henricus de Leumershem miles 247,
1048,20. 1089,6. 1146,10. 1189, 10.

Geminiano; iudices consilia10. 249, 20.
1194,10. 1277,25. 1438,15 (Flandrea).
rii: Raynerius Dagmiani iudex,
Henri li Lzobre chevalier 1280, 1.
1445.
Henricus de Montearso cler.; marchans: Fighe, Michel Angelos; Heinrich grave von Friburk 1109,i; Heinricus de Montabur miles 251, 15.
marescalci:
(Joffinectus, Henri-
cus de Flandria, Watier de TEscaut, Guilleman; clerc de le

marscalcie: maistre lehan Dobois;
medici: Andreas de Puteo, Bar-
tochter: Margarete.
Heinricus comes Goriciae 36, 1.
Heinricus comes de Schelkelingen
35,
45.
Heinricus de Randeke 305,
1.
Henris de Sanchy chevalier 1279,
15.
Henricus de Septimo miles 434,20.

1038,
6.
tholomeus de Vargniana, Petrus de Heinrich grave von Spanheim hove- Henris de Soaviler chevalier 1276,30.
rihter kunges Heinriches 1106. Henricus miles de Thetingen "248, 5.
Bona, Ugo; messagiers: Hughe1107. 1108,10. 1109. 1110.
lin, Thonniel; milites: Egidius
dominus de Erenberch
Henricus
deRodemacre,Heinricus de Beafort Heinrich grave von Swartzburg 1235.
armiger 1244, 1.
INDEX NOMINUM.
Heinrich Mudiz edelkn. 334,30.
bruder: Mudiz.
14S1
Heinrich Schedelin 1099.

Heinrich Schiels von Montfort 836,5.
de Heinrich Sporlin
1099.
archidiaconus:
336,i.
Heinricus de
Rannenberg; episcopi: Andreas,
Mangoldus
Henricus fil. Willelmi niilitis
bistum closter:
Brunnebach;
Waldecke armiger 1242, 30. 1248.
dioc. parrochia:
Heinrich Stainbize von Ezzelingen
Wikkersheim.
Henricus, Herricus, Henri de Geldo1092, 10.
Herbordus (de Muterstat) 249, 15.
nia (Giedonio, Godogne, lodogne)
Heinricus Thich 1237,20.
mag. iurisper., consiliarius Heinder Herborne: Engelbertus.
rici VII. reg. Eoman. 346. 405. Heinrich Ulberger 1099.
Herch mes.sager 1162, 10. 1165,5.
409, i.i. 417,20. 429,15. 443,5. 445, Heinrich Wezze 1099.
Heremitarum Eimiedehi monaste10. 449, 5: 453, 10. 454, 45. 464, 41.
Heinrich Zehe 1099,25. 1100, 1.
rii abbas
lohannes.
465, 2-'. 466, 10. 488. 493, 30. 499, 30.
Henricus (de Muterstat) 249, 15.
von Heringheim, Herenkein: Mathis
532,
501,40. 502, !... 524,10. 526,
;
,;.
15. 537, 15. 562, 1. 569, 40. 574. 35.

577. 582. 10. 583, 2.>. 589, is. 601, 2-?.
603,5. 605,1. 771. 794, lu. 810, i.
844. 847,40. 848.35. 1146,35.1148,
20. 1162,45. 1163. 1171. 1172. 1173.
1412, 10; clericus 271, 20. 298, 15.
810, 35; ofiicialis imperatoris super

bonis rebellium inquirendis transmissus in Lonibardiam 979,20; prothonotarius 781, 3o.
Hainrich von Berigen 1233,
20.
Henricus civis Ratisponen. 293.

Henricus (de Werde) 248,40.
Henri ferron
le
(Mathyas).
von Heringin: Heinrich.

Hermanni: Amadeus.
roy 1164,45.
Heinricus panaterius, Hannekin de le

panetrie r.Henri deHans chevalier.
Hermannus de Stoka
can. Constanrector eccl. Hagenowen.,

notarius aulae regalis 626. 909. 5.
924. 1008.2.5. 1140. 1141,10. 1266,
35. 1291.
tien.
Heinricus Allionis mercator Floren1264,5.
tin.
Henrieus fil. Andreae comitis

Cabaliacha 434, 35.
Hem-icus Aribaldus 404, 5.
de
Ermannus, Armannus Theotonicus

mag. 844. 847, 40; an idem acpraecedens?
Henricus Canus de Casale 311, 40.

Henry de Bovenbergh forier 1155, Heinricus ae Ralvengo (Ralbiengo,
Ralvenieho) civis Asteu..familiaris
40. 1156.
Heinrici VII. reg. Roman. 271,25.
Heinricus de Butichon 68, 20.
Henricus de Boes 660,
5.
Arrigi de Cruce familiaris: lacominus de Metis.
Heinrich von Heringin 1235, 15.

von Koldiz der junge
Henrich
1238,
5.
Henricus de Lewenberg 1268,
309.
311. 312,5. 313,

314
317. 318,15. 320,1. 321,
323, 25. 324 15. 325. 410, 10.
310,2.5.
Henrici
Eogerii domus
v.
Hermannus
889,
1U93,
10.
dioc.
cler.
Argentin.
25.
Herman
herzog
von
Tecke
1092.
1.
Hermannus marchio Brandenburgensis ac dominusde Henneberch8,25.
20.
21,25. 35,40. 112,35. 122,40.148,5.

165, 30. 349.
Salutiae.
Henricus fil. Roletii Scoforii

Yporegiae 1410, 20.
Hermannus comes de Homberch
civis
51,
20.
36,
1.
1098.
35.
Henrieus Rubeus magister rationalis Hermannus comes de Orlamunde 272.

Frederici reg. Trinacriae 1444, 35. Hermannus comes
de Sultz 35, 45.
Heinrich von Niperk hern Reinboten Henricus de S. Stefano miles 1444,40.
118,25; hofrihter 1091,20. 1092.
sun 1099,10.
1093. 1094, 15. 1095, 20. 1096. 1097.
Heinricus Stutinus syndicus (CumaHeinricus de Ponte 1256, 30.
1098,5. 1099. 1101. 1104,15. 1105,3o.
rum ?) 508, i.
Heinricus de Lippa 352,
i.
Henri de Rodenborch 1155,35. 1156,

10.
1171. 1197,30.
631,
Heinricus de Stubemberch 36,
Heinricus
de
Waltse
36,
i.
5.
68,
20.
69,40. 280,10.
Heinricus de Wellemberg 305,
1.
Hermannus de Hohenvels 727, 20.

Hermannus marschalcus de Landem-
Henricus de Tiezionibus de Vercellis

25.
berch miles 36.6. 68,
Henricus Torta de Casale 311, 40.

Henricus de Verduno iurisper. 1453;
procurator lohannis de Saluciis
1005,
138,2.5.
69, 40. 93,5.
Hermannus de Hademare miles62,2o.

Herman von Elolfshein 1100, 35.
Herman von Haldenberch 1293, 5.
30.
Heinrich von Wilhein 1095,5. 1097,

Heittingesvelt 160,
20.
168,45.
15.
Herman von Pferse 1236, 35.

Herman von Eorbach 1234, 10.
Heinrich voget von Stophenhein
Herman von Spanginberg 1235.
1099, 25.
Helt: Eberhart.
Hermannus (1) de Toneburg 1094, 35.
Heinrich von Salach ammann ze Helwicus de Goltbaeh
commendator Hermanuus (II) de Toneburg 1094.
Wissenburk 1106, 25.
ord.
Theuton.
in
Rodembeig
Hermanne vcn Wederden 1238, 5.
Hainrich amman ze Dlme 1231,35.
1260,10.
Herman ze Bertschin 1269, 20.
1232, 10.
Hembach v. Heimbach.
Herman des Lephelers sun 1099.
Heinricus Wafier (Waphler) scultetus de Hemburch castellani
1229, 20.
in Sletstat 788. 833. 898.
Herman Semeler 1099.
de Henneberch comes:
15.
Heinrich voget von Mowenhein 1099.
Heinrich Agten sun 1099,
Bertoldus;
20.
domiuus
Heinricus de Colonia civis Spirensis,

creditor Heinrici VII. 727. 1124,1.
Henricus Gabelsbecher 245,25. 248, 10.

Hainricus Laubenberch miles 55, 10.
Henricus Longus
1214,
30.
Heinricus
195,
Tremonien.
civis
Margaretae
1214,
civis
Brandenburgen. mar-
chio.
Ulrich.
Henningus de Urbech Mulhusanus Hermolaus Blancus mercator 185,

Hermoltzheim 232, 10. 233, 25.
195, 1.
Henuriz Scengler chevalier 1276, 45. Hernsheim 160,15. 374. 375,5.
Her. frater praepos. eccl.
radisdorf 1270, i"i.
in
Monasterien.
Herbipolis,Wirtzeburg 160,20. 1405, 1.
ecclesia;
25.
H. C0NSTITUTI0NE9
IV.
20.
Con- Herre: Ysaach.
Cunrat.
Hermans swester sun desbrotbecken:
Mediolanen.;
Guidottus lohannis de Cixero.
de Herbesio: Petrus.
Hainrich Portner 12.34, 5.

Heinrich Reinbot 1099. sun
Rike
v.
Mulhusanus Herae: Vallis.

de Herba loci
1.
Henricus
de Helderungen; Fredericus.
de Helphenstein comes: Ulricus.
dioc.
Novimonasterium
Herriden 648,
30.
Herstheym
Erstein.
v.
Hertelinus frater Hunfridi advocati

248,
40.
Herten 1256. 1257,

.
30.
1258,
1.
1259,2C.
dictua Herter famil. domest. Heinrici VII. 730, 10.
186
INDEX NOMINUM.
1482
Hertnit von dem Berge 1235, is.
Hertnidus de Wildonia marschalcus
Stiriae 36,
Hervordia
5.
1228,
de
1230;
35.
H.:
Wigmannus.
HeiTvinus miles de Dra 249,
de Hesse abbatissa 889, su.
von Hesseburg: Cunrat.

Hesso de Usemberg 173.
35.
Hospitale
v.
filius:
1010,25. 1185,1
(Buique).
de Hewun: Rudolfus.
5.
castrenses
de Hovestat
castellani,
1229,20. 1230.
308,5;
Howenstein 102,35.
Hiltebrant Spenlin von Spanegge Ubaldetus de Arcula
Hugo comes de
not. et
iudex
905,15. 1450,10.
1098.
Hyldesemen. episcopus: Syfridus.

de Hilkerode comes Luvo de Cleven.
(Boeke).
929,
15.
1278,20
Folijegni,
cigniaci
(Fucigniaci,
Fucignier) 393, 30. 394, 20. 434, 15.
437. 444, 1. 463, 20. 464, 45. 465, 20.
481, 40. 482, 15. 494,10. 533,35. 587,20.
681, 10. 705,1. 733. 1038,5. 1145, 40.
1152,40. 1277,5.1447,30; consiliarius
Heinrici VII. reg. Roman. 443, 1.
Teutonicorum
Ostia.
v.
Albien.
Hugo, Hugue Delphini dominus Fus-
domus.
Houssereal 1197,
30.
r.
can.
15.
Hugo Bovis not. 848, 1.

Hugo comes de Buchecke 833.
lohannis.
S.
Hospitale S. Mariae
Ildebrandinus ep. Aretinus

palatium 308, 5.
268,
248,5;
Host, Hostien.
168,
Hugo de Fandoanis
von Hornberk: Bruno, Friderich.

Horuf forestarius 360, 2S.
Bnrkardus.
Heubach
Honstein comites Th., H.

Horbach parrocbia 245,25.
decanus 245, 25. 248, 6.
von Horburch Burkart.
Ubaldini: Gorus.
Monteforti 304,
40.
1148,10.
Hugo comes de Pragancia 304,40.

Hugo comes de Werdemberg 304, 40.
Hugo de Touvers 36, 1.
Tani,
Franciscus
Ubaldinis:
Huwe de Bazelles 1187, 1. 1191,5.
Hubaldinus, Tanus.
Hugo de Cella miles regis Franciae
de
Cerchis
de
Bindi
Ubaldinus
de Hins in Campania. domiuus: Hen205, 40. 206. 207, 35. 212, 30.
Florentia 308, 6.
ricus; cf. Hans.
Hugo de Chamdeya miles 633, 30.
Ubaldinis 769, 25.
de
Hubaldinus
regucanonici
Hyrde 246, 25. 249, 35
Hubaldus Frenetti notarii de S. Hugue de Chattenay chevalier 1278,
lares 249, 35.
20.
Pietro Vallis Here civis Pisanus
de Hyrlens castrum 46, 30.
Hugo de Ghoronzekes 1089, 30.
655,40. filius: Francischus.
Hirsuti comites 1132,15. comites:
Hugues MalVisini chevalier 1276,40.
de Ubertinis: Farinata.
Georius, Conradus.
de Rupecula railes 633, 30.
Hugo
Placentia
Ubertinus de Lando de
Eirzperch 180, 35. 648,5; graveschaft,
potestas Pisan. 745. 762, 3s. 763,20. Huwe de Scoflans 1161,35.
grave 161. 171,15. comes: Geb:
de Hymeneburch
castellani 1229,
de
20.
1280,
1287,
hardus.
Yspania 209,
1310, 35.
1339,30. 1369,35; rex 1383, 20; de
Hyspania: Herricus.
Hispania
40.
Hoelin: Cunradus.
30.
1281,
5.
1282. 1284. 1285.
3.5.
Ubertinus de Cario 1286.
Ubertinus de Pallestruellis 1284, 40.

de Ubertis: Ghinus Lapi, Lappus
Farinata, Tadeus, Tosolatus.
Hugues deVendac chevalier 1276,45.

Ugo de S. Audomaro iudex et officialis Heinrici VII. reg. Roman.
591,
35.
Ugo mag. fisicus 1147, 20.

Ugo de Treves camerarius
1146,
15.
1173.
1176,
25.
de Hohemberch, Hohenburch, Homelect., ep. VerHue, Huet

berg Homhenj comites: Albertus, Hubertus, Humbertus
cellen. 444, 15. 447, 25. 486, 45. 1411,
Burchardus, Hermannus, Rudolfus,
1177,45.
20.
Wernherus.
1412,35.
Huet de
I'ussier
le tallerie
1185,
35.
de Hohenvels: Hermannus.
de Hohenloeh, Olloco: Albertus,
Krafto, Chunradus, Gottifredus.
Ubertus de Flandi-ia 1066, 10; an

Hugo (Ugetus) marchio de Carreto
Robertus?
uxor: Eliana.
Ubertus, Obertus Bonbellus ValenUgo de Brixiacho vicarius Vercella35. 405.
de Hohenriet: Fridericus.
von Hohenstein: lohannes.
Ubertus CoIIus (de Vigevino) 315,
tinus 312,
Hohenntanne 1127. 1128, 30.

Hoyense opidum, opidani 293.
von Holdenberg: Arnolt.
Hollandia 42;
comes:
comitatus 43. 72, 10.

r. Haynonia.
Florentius;
Holsatia et Scowenburgh
Adolfus, Gerardus.
Holzkirchen
13, 35. 14, i5.
Ubertus: Antonius.
Huedestoc: Thilemannus.
Huet, Huetus, Hugetus r. Hugo.
Hugelin: Dominike.
Hugelinus de Liechtemberg miles
164,
comites:
Homburch canonicatus 889,20.

bendatus: lohannes.
is.
jjrae-
30.
Hughelin messagier Tempereur 1193,

40.
15,
1195,30.
Hugelo subadvocatus 245. 248.

Hugueti, Ugeti
de Peretulo praepos. de
Senalo (Sanalo) doctor decretorum
causarum eivilium aulae regiae
99,
de Honecke miles: Henricus.

Honorius imperator 1316,35.
1.
Hugelinus de
Hugolinus,
Vichio (Vicco, Wick) miles de Florentia nuntius Heinrici VII. reg.
Rom. 275, 35. 309. 310, 25. 311.

312,5. 313317. 318,15. 320. 321,20.
323,25. 324,16. 325. 684, 15. 696, 10.
926,30. 990,30. 1178,15; vicarius
in Cher 534,35. frater: Thebaldus.
Hugo
Allionis
1264, 5.
mercator Florentin.
10.
Ugolini: Symon.
Hugetus, Huetus,
Hue, Hugues, Huwe
Hugo
Hugo
generalis auditor 505; consiliarius

consiliarius regis ae auditor palatii regalis 520, 35. 521, 10.
535,
Huetus Gentilis synd. lanuae 526,

Huguetus: Tanius.
Richardus.
Hngo,
434,20. 505,40. 506,1. 591,35. 601,

20. 627, 10. 794, 10. 830, 10. 843, 5.
844. 847, 40. 854, 25. 1038, 5. 1048,
25;
rum
Hugo,
de Ughis: Guillelmus.
Homicioli Pagani: Paganus.
Homo
25.
Hugo
card. presb. S.
Huet,
Sabinae 106.
10.
de Ugolinis: Petrus.
Hugolinus de Martiano archidiac.
Alnisien. nuntius Heinr. VII. 811,
20-
ep.
Leodien.
22.
23.
62,
5.
35.
Ugolinus Guidonis de Lamole ludex

et not. 870,25.
cantor
Geraldi
eccl.
Petra-
goricen., arcbidiac. Augen. in eccl.

papae
capellan.
Bothomagen.
543,35, 544. 546. 551, 20. 569. 570.
auditor palatii
615, 5;
608, 35.
apostolici 567, 15. 568.
,
Ugolinus Ranuccii de Forlivo not.

308,
5.
Hugolinus not. Regien. 508, 15

Ugolinus de Sesso vicarius Brixiae
756,
30.
INDEX NOMINUM.
1483
lacominus Guatus de Novaria 631, 20. lacobus de Gandino de Crema capitaneus Laudae 318.
de lacobo: Savarinus.
Ugolottus iglonis de Aleis 1262. S. lacobi de Fotigo eccl. dioo. Par- lacobus de Rontho vicarius potestatis
Modociae 316, 40.
1263.
men. 1088, 20.
lacobus de Varadeo vicarius potestaUguccii: Guillelminus.
S. lakeme S. laeopo di Acquaviva
tis Modetiae 440, 25.
Hugutio ep. Novarien. 445, lo. 449, 5.
(Livorno; Apostiniani) 1167, 40.
lacobus Calcaneus iudex de Casali
489, 10. 491, 15. 499, 30. 501, 4o. 512, S. lacobus ad Mucianum 858, 35.
IJgolinus
990,
Sismondis miles Pisan.
(le
30.
514, 25. 567, 30. 568, 30. 569,35.

577,20. 580. 581. 603,40. 1412.
1.
S.
S.
lacobus de Petraficta 858,

lacobi railitiae
domus
408.
40.
in Sicilia
Hugutio, Uguccio comes de Marpraeceptor: Ricartus de Passaneto.

ciano (Marsano) 926, 30. 1086, 25.
lacobi V. lohannis lacobi.
Hugutio, Huguitio, Huguchon de
Fagiola (Faisola) vicarius lanuae lacobus de Columpna card. diao.
929,
15.
606,
1026. 1031.
Huguitio de Pistorio olim iudex

super bonis rebellium in Mediolano
980,
15.
25.
866,
dem Hupte
767,
Hurri, Huyrri
25.
769,
Wirricus.
v.
I.
scriptor cancellariae Heinrici VII.

1037,5. 1043; c/'. lohannes.
I.
F. de curia 265,
I.
F. (rescribendarius) 606,
40.
lacme
r.
V.
lacobins d'Arech 1189,
not.
488,
508,
not. cancellarius
5.
Meynfredi de Nomalio
not. 1410.
lacobinus Picardus de Fenegroe not.

15.
lacominus de Metis familiaris Arrigi

de Cruce 1146, 30.
lacominus Raynerii, lacobinus Spinulae vicarius ripariae lanuen. 1031
Chodasino
de
monetarum
lacobinus
1410,
1.
30.
lacobinus
fil.
671,
operarius
20.
Muasi civis Yporegiae
20.
lacobinus de Palestro 448.
lacominus
591,35.
de
lohannis
Roman.
Arlotti
15.
lacobus
de
Modocia
iurisperitus
10.
lacobus Monachus de Casali 408.

lacobus de Ponte 1031,
30.
lacopus Vitalis de Calci not. 897,40.

laeobus rex Aragoniae (Aragonum),
Valenciae et Murciae etc, lacme
rey d'Arago 78. 79. 819, 10. 1423, 15.
1427,5. 1441,15. familiaris: lacobus de Turicella.
rit-
40.
lacobus de Rodoljio 449.

lacobus de Roncheto Veneris 1286, 1.
lacobus
fil.
magistri Roselli 854,
lacobus Tyneosus
de
lacobus
Aragoniae
Romanus
Turicella
famil.
778,
:.
is.
regis
78, 15.
lacobus de Vercellis 1084,
5.
lacobus de Vistarino Lauden. 724,45.

lacobus Galteroti miles Pisan. 844.
847,
45.
35.
Ronco de Cremona
1015, 25; provincia

provincia patriarchatui
Gradensi subiecta 614, 1.
ladra,
1.
lacob von Durinkein schultheiss von

Brisach 1110, 6.
385,
ladren.
lakemar, lake de Sales 1154, 10. 1166.

1167,1.
voget lakeme v. lacobus.

von Frowenvelt 1095, 5.
laquemetus, lacomotus de Solario
IacobusWolflinuseivisPragen.652, 1.
(Solerio) syndicus Yporigiae 507,4o.
laeobus (de Muterstat) 249, 15.
1448, 15.
lacobus de Nicorvo com. palat. de lakinot valet de le tresorerie 1169,35.
a doraino
Lumello 495. 496, 10.
lakinot de Florence 1178, 40. 1181.
lacobo 0. de L. notarius: Berarlalin waiter 1167,45.
dinua de Monticello.
lalotie de S. Sebastian corier 1166,40.
miles
regni
SiciCantelmi
lacobus
lanna v. Yenna.
Florentiae
15.
vicarius
1301,
liae
lacobus de Frowenvelt 280,
lacobinus Petegatia not. 1420.
1058,
1.
10.
lacobus
314,
15.
489,
5.
1432,
lacob Slaffer ritter von Ditensheim

334. 335,45. suu: Cunrad.
lacobinus Ingrexi de Dotto not. 1420.
1421,
lacobus de Curtibus de Yseo 1274, 25.

lacobi Dardanoni hospitium v. Laude.
lacobus de Lodano not. 1415,
1265,
lohannis lacobi.
fil.
Vercellis
lacobus de Kienberg miles 1253, 10. lacominus v. lacobinus.

lacobus Ruhe miles de Oppenheim lacot: lehan.
lacobus.
lacobinus
de
lacobus Darnus not. de Casali 408,20.
ter 335,
lacobi: lohannes.
lacobi
Speranzolus.
lacobus Genugia 1070, 25.

lacobus de Indusiatis syndicus Regii
not. synd. Pisan.
lacob Liescher von Dietensheim
35.
de lacanis: Bonifatius, Simon.
filius:
Burgaro
de
not.
von dem Hus: lohannes, Ulrich.

lacobus Philippi Azarii Novarien.
Huwe V. Hugo.
not. 452, 45.
S. Ypoliti plebatus v. S. Maria de
lacobus de Spatamorbia not. 635, 35.
Marliano.
I.
Terdonae
consul
30.
lacobus de Dorendolfo 1147,35.

lacobus de Excalenxiis 348, 5.
lacobus Ferrus sindicus Papien.
40.
lanuen. 1058,
1.
1.
can. Goslarien. notarius

Alberti regis Rom. 1093. 1094.
1095, 1. 1240.
Humiliatorum ordo 385, 15.

lacobus de Calchi
560, 30.
Hunoldus senior de Plettenbracht
lacobus de Czoalio
miles 1228, 10.
zu
694,
631,20.
lacobus
Humbertus Dalphinus Viennen. et

Albonis comes 1252, lo.
lacobus Alberti de Bibano
Humbert deCholay chevalier 1277, 10.
1087, 1.
Hunbert Marschaul chevalier 1276, 15. lacobus de Boito not. 435, 15.
Hunfridus advocatus 248. frater: lacopus Burnaccii de Vulparia
Hertelinus.
Baratus
lacobus
lacobus
lacobus archidyac. Placentin. 570,

not. Placentiae
ambasiator
iudex
lacobus de Adilia 1070, 25.

lacobus Arybaldus Valentinus 312,35.
lacobi Bottae
lacobus ep. Saonen. 1060. 1062.
15.
Faselus
25.
lacobus ep. Avinionen. 347, .30. 913,6.
Huiquesein 71,40.
502,
976,
lacobusGaietanus^Ciagitani) de Urbe
card. diac. S. Georgii473, ir,. 606, 15.
de Hugwilre: Heinricus.
Humbertus Germanus
lacobus
10;
de Borsezello (Bachesello)
vicarius Heinrici VII. in Lauda
514, 40. 534, 40.
lacobus
lacobus de Cassio pacificator in Pontremulo 1003. 1029, 5; potestas

Corvariae 1059, 25.
lannes
lanua,
v.
lohannes.
lanuen.,
Genes,
Genevois
208, 40. 209, 30. 210, 5. 370, 1. 510, 25.

526. 5.59,10. 669,5. 676, 10 .30 (Guanyi). 677, 20. 678. 679-694. 696, 10.
697,10. 704,40. 709.711,10. 713, 20.
186*
INDEX NOMINUM.
1484
vicariatus 1057, 10.

ripariae
tis
orientalis districtus lanuae vica-
714,10. 719. 721,40. 723. 724,35.

725. 28. 727. 728, 2i. 729, 15. 730, 2o.
73M5. 732,25. 733,2'.. 765,25. 779,io.
de
laquemetus
S.
Geinuile,
lohannes,
1034,
lenus
v.
de Meseritz 1226,
5;
burgraf
Illice
riparia;
castr.
970,
1059, 10.
1449,35. de Ilcio comes: Conte;
curiae Ilicis executor, de Ilice:
40.
lohaninus Malpes.
parvi 641,
30;
633,
15.
lohannis
baptistae
lanuae 1084, 25.
S.
lohannis eccl. de Modocia archidiaconus: Lombardus de laTure;

canonicus: Paganus Balbus.
S.
capellania
lohannis Lateranen. (de Leterano)

Romana, S. lehan de Lateran
769,40. 792,25. 793. 797, i5. 798, i.

803,40. 805. 1161,1. 1171,15.1173,
35. 1175,25. 1179.35. 1180,1. 1182,
2c. 1185. 1191,1. 1429. 1430,25; v.
etiam Lateranus.
SS. lohannis et Pauli eccl.
card. presbiter: Bertrandus.
729,5;
floreni
Moyrenus
S.
eccl.
Brunne 1124, 25.

de Ildono: Thomas.
ze
Ilice,
lohannis Hospitale inter Voyrer

et
lanuilla.
Genuinus auri de Illenfurth hof 1104,25. 1105.

lanua 1271,35. 1273,io; districtus Imer 307, 25.
735,35. 737,15. 1059,10; v. lanuae de Imola: Ciccus mag.
721,1.
S.
lerusalem ordo: S. lohannis; rex: Robertus rex Siciliae.
lesco
lerusalemitani domns
Moguntia turris 251,1. cellerarius: Emmercho; procurator:
lohannis
in
lerosolima,
lohannis lerosolimitani Hospitaordo 152, 35. 385, 15. commendator dom. S. Petronellae: H.;
magister per Alamanniam: Berengarius; frater: Franko de
lohannes.
Zenus.
V.
Miniatis
Morle.
S.
Spiren. 1008,30. 1009,5.
lenuile
S.
40.
lis
1.
de lemeppe, Gemeppe: Gile.

de Yenna, lanna Yenne: Bemardus
de Mercato.
35.
lohannis castr. curiae

1066,
lakemetus.
v.
lohannis castrum S. Giovantii di

Val d'Arno nomina hominum 866,
40.
not.
Tchtrishusen monasterium 159.

de Sletzstat ludaeus
leckelinus
685. 691, 10; comites

lanuen. denarii. lenuV. de Flisco
ins 972, 35. 1056. 1057, 15. 1058, 40.
1059,30. 1062,25. 1154. 1155; lannen.
parvi 717, 20. 718, 1. 720, 15. 25.
Geuuille,
lanuilla.
Elecumpher,
lenuile:
Guillelmus.
larenzes 1033,
lanuenses de domibus Spinulae et Auiiae 1027, 4o. 1029, 30.

1030; Florentini in lanua 970, 30;
Tusci in lanua 970,30; S. Thomae
contrata prope lanuam 694, 15.
697,10. 711,10. 719, 40; doraus arckiepiscopalis 684, 10; domus Barnabosii, Bernabovis de Auria 694.
palatium
697,10. 711.6. 719, 40:
Serravalis 679,30. 685,20; platea
Praedicatoium 704, 40 platea Serabbas populi
Serczan 681
saui
nomina civium
pal.
S.
de Monteleono
lanuarius
Oberti de Spinula 1057.
1434;
com.
Novelli
Tusciae.
1059,20; arcliiepiscopus 379, 10. 46.

archiepiscopi sigillum
1082, 10;
526, 15; de Genes cardinal v. Lucas
card. diac. S. Mariae in Via lata;
Guido
rins:
786, 5. 823, 25. 956964. 969972.

1031. 1036,.
1002. 1006. 1026
1056,20. 1057. 1058,40. 10.59. 1062, 30.
1064. 1072,40. 1082, 5. 1152, 4o. 1153
1156. 1157,20. 1161. 1162. 1164
1167. 1169. 1172. 1181,5. 1182. 1183.
1185,40. 1206. 13ii4,i5. 1424. 1425, i.
1429,40. 1430. 1431,45. 1482. 1433.
S.
Bom.
lohannes XII. papa 156.

lohannes XXI. papa 400.
la
Imperiales solidi 508, 35. 509, 10.

lohannes card. ep. Portuen. 605, 20.
marchi de lenua 1U02, 40; nomilohannes Monachus card. presb. SS.
na notariorum et cancellariorum Imperialis: Mons.
Petri et Marcellini 605, 30.
679, 35; officium conductus 1059, 20; Incisa, Anzisa, Anchisia marchiones
510,40; monetae 674, 40. 1271, 15. lohannes archiep. Pisanus 379, 10.
part Guelfa 1002; part Guibelina
1272,35; de Incisa, Anzisa: Frede1002; provincia 385,5; nomina
541, 5. 561,35.
ricus, Leonardus, Raymundinus.
syndicorum 526, 10; vicaiius 965, 1.
970. 971. 979,20. 1002, 30. 1036, 40.
1056, 30. 1058, 20. 1059. 1060, 1.
1061,20. 1062,35. 1164, 1.-,. 1177,1.
1177. s. abbatespopuli: lohannes
de Monticello, Nicholosus de Sauro,
Bolans de Castellion; cancellarius: lacobus de Czoalio, Lamfranchus c ap e 1 a n i a S. lohannis
baptistae; ecclesia: S. Laurentii;
;
marchan:
de Indusiatis: lacobus.
.5.
1426,
102.5.30.
1.
10.
lanuae riparia, Genes riviere 979,
20.
1004. 1027,25. 1163,25; notarie de

la rivere 1006, 40; ripariae vicarius
972,15. 1002,30. 1004; liperiarum
vicarii 960, 10. ripariae ab Albin-
gana versus lanuam vicarius:

lacominus Spinulae; rjpariae orien-
40.
Ingelnheim 12.
Ingerammus, Inguerannus de Marigniaco cambellanus et nuntius lohannes ep. Eysteten. 177, 40.
regis Franciae 214,
531, 30. 533, lohannes ep. Massan. et Popolonien.
imp.
5. 552. 557. 578,45; Gerra 1425, 20.
VII.
consiliarius
Heinrici
monasteria: Ingo Catanius synd. lanuae 526,

S. Katerinae, S. Syri; notarius:
Ingrexi lacobinus.
Lanifranchus; potestas: Symon
de Grumello; syndici: Gabriel Innocentius III. papa 1370, 35.
Son, Paulus de Auria, Philippus

de Nigro, Raynerius de Grimaldis.
ep.
231233. 350,
Skac;
marchio de Gavio, Rolandus de

Castellione; vicarii: Gobertus de
Aspromonte, Huguchon de la Faisohi; de lanua: Ansaldus de Castro,
Albertus Malosellus. Benevenutus
de Guillelmis, Bernabos Auriae,
Branchaleo Auriae, Karolus de
Flisco, Danyel Macalaffus, lohannes
de Monticello, Manfredus Grillus,
Nicholaus de (âuro, Nicholas de
Argentin.
226, 15. 230, 40.

351. 355, 25. 356.
358. 403. 478, 25. 479, 35. 480. 481, 1.
571. 802. 889, 1. 907, 10. 1122. 1130.
1131. 1266, 20. 1303, 35.
loh.
Indexeti: Gilioli.
Innocentius IV. papa 1370,
45.
Innocentius V. papa 400.
25.
lo.
345,5. 397.10. 1086,5.
Lincolnien. (decur.) 263,20.342,35.
Pon. de cur. 80.

de Treb. de cur. 379,5.
lodogne v. Geldonia.
lo.
lo.
loffridus
V.
Godefridus.
de logni pedagium Imgne 494, 10.

lohanna regina Francorum 72, 20.
1300.
lohanna comitissa Burgondiae, filia

Othonis, uxor Philippi 34, 40. 35,
5.
59,
10.
60. 61. 66. 67. 70. 243,35.
298,25. 299,25.
1078,15;
nomina
1444,
35.
lohannes ep. Tullen. 62, 5. 90. 95, 30.

lohannes abbas monast. Heremitarum
52,
de Insula: Gerardus.
Interampnis, Interannen. Terni 341,
1077.
procuratorum 1025, 30.

lohannes ep. Patten. et Liparien.
35.
lohannes praepos. Thuricen. prothonot. et vicecancellarius Alberti

regis 90. 91, 40. 94, 40. 95,30; imp.
aulae cancellarius 138, 20. 141, 5.
lohannes decanus Treveren. 417,
20.
570,1. 577,20. 1146,45.
lohannes de Molans (Morlans) scopapae

TuIIen.,
capell.
lasticus
342. 343,35. 345,40. 346, 20. 383.
384,15. 398. 616,25. 808, 10. 1209,
25 (Mollianis). 1318.
lohannes Forgeti can. Claramonten.

nuntius regis Franciae 531, 3C.
533,
5.
lohannes
260,
30.
de Furnis
can.
Funien.
INDEX NOMINUM.
Gaytanus
lohannes
Parisien. 777,
Ursinus
can.
14S5
1048,30; notarius camerae HeinVII. imp. 932, 30: not. imperatoris 950, 30.
rici
i.
cler.
dioc.
lohannes (I)
Meten.,
praebendatus in Homburch 889, 20. lohannes magistri Petri de Verulis
lohannes Maillardi cler. 579. i.
not. 261, 1.
lohannes
(II)
cler. dioc.
Meten. 889, lohannes
lohannes
889,
de
Regio
not.
eanierae papalis 581,
20.
(III)
cler.
Meten.
dioc.
2S.
clericus
35.
lohannes de Zordano not. 1297,25.

lohannes scriptor cancellariae Hein-
200, 20. 201.

241,30. 242,5. 252,30.
20. 291. 298,10. 300,5.
303, 1. 576, 25. 578, 5.
20. 665,25; miles 532,
39, 40.
203.
236, 5.
254,
2.53, 10.
301,35.302.
579,
is.
580.
frater:
i.'i.
Guido.
lohannes de Avesnis comes Havnnoniae 39,20. 40. 41. 43. 45,1. '72.
99. 118. 119.
lohannes
(de
Beaumont) frater
lohannes de Eippafracta plebanus
rici VII. imperatoris 964, 25
cf. I.
Wilhelmi comitis Hannoniae 201,
S. Laurentii in Platea, procurator lehan az Clenkes (clericus thesaura45.
episcopi Massani 1025, 30.
riae) 1153, 20. 1170. 1192, 1. 1194,
lohannes comes de Saraponte, SalaVannes rector eccl. S. lusti de
45. 1196,20. 1197,5; frere 1197,5.
burgen. 255, 10. 257, 40. 258, 35.
Ricavo 867, 3.1.
lehan Descleis clerc de le tresorerie
259, 35. 260, 40. 262, 1. 264, 20.
lannes capellanus Margarethae re1189,1. 1194,45. 1196,20; lannes,
lohannes comes de Spaynheym 1268.
ginae Roman. 1147, 40.
Giannes clericus 1147.
1269,5. 1299,20. filius: Panthaleo.
lohannes presb. de Septemfontibus lehan Dobois maistre 1168, 30. 1180.
lohannes Dalphinus comes Viennen.
245, 20. 247, 30.
1181,10. 1182,25. 1189,25; clercde
et Albonen. 255, 5. 258. 259, 35.
le marscalcie 1178, i.
maistre lean Valiart prestre 1176, 40.
260,40. 261,45. 264,20. 1040. 1074.
lohannes
de
Ferraria familiaris lohannes de Leodio (clericus thesau1410,5; comes Viannae et Albonis,
rariae), lehan de Liege 1089, 30,
Balduini archiep. Treveren. 872.
dominus de Turre 632634.
;
lohannes de Lucidomonte ord. Praed.

prof. theol., consiliarius et nuntius
reg. Rom. 580, 581.
738, 15. 779, lu. 781, 15. 811, 1.'..
830, 10. 843, 1. 844. 847, 3.s 848, 3,-..
854, ^s; de Clermont 1168, 10. 1171,
Heinrici VII.
30.
lohannes Peregrini fr. ord. Praed.

nuntius Clementis V.
1047, 15.
10.52, 35.
lohannes de Pictavia mon.

toris de M. Amiato 984,
S.
Salva-
5.
lehan de Villesavoir frere chevalier

1192. 1278,
1.
lohannis fr. procurator domus S. lohannis lerusalemitani in Moguntia

sigillum 251.
5.
lohannes Albertini de Monterinaldi

iudex et not. 864, 30.
lohannes Bertrami de Berenzago
Mediolanen. not. 464, 10.
lohannes de Dyst (Diest) dictus de
Cruce cler. Leodien. dioc. not.
camerae Heinrici VII.
reg.
Roman.
409. 417.25.45. 420. 421,5.

424, 45. 425, 1. 429, 10. 438. 443, 10
(Diextre). 455, 10. 456. 461, 40. 463,
40. 464, 5. 465. 478. 495, 15. 567.
569, 30. 570. 574, 35. 581 (not. et
scriba camerae reg. Rom.). 594, 25.
681, 5. 682, 10. 704, 4o. 743, 3u. 842,
40. 853, 15. 860, 15. 862. 863, 40. 864,
30. 865, 15. 866, 1. 867. 869, 1. 890, 5.
1168, 5. 1447; R. eccl. et imp. auct.
not, 781, 35. 828, 20. 830, 10.
40.5.
1174, 1182,45. 1189,25. 1190. 1196,

1197,5.
lohannes
clericus
lohannes lantgravius Hassiae dominus 273, 35.

curiae
lohannes burgravius de Nuremberch
magistri
1146,20.
lehan clerc le jovene 1174,20.

lohannes fil. Heinrici VII. reg.
Roman., comes Lutzenburgen., rex
Bohemiae, sacri imperii

montes vicarius generalis,
citra
des
rikes ammechtman 334, 1. 349, 25.

350. 352, 5. 353, 2\ 368, 35. 369, 40.
373,35. 37.5,1. 389,25. 390,35, 393.
596,25. ,597,1. 598,40. 621,35. 632,
10. 648, 10, 649, 5.
652. 1. 654, 10.
709,20. 711,20. 712. 1. 725. 909,30.
910, 5. 1001, 35. 1052, 15. 108.5, 1.
1114, 25. 1115, 1. 1116, 30. 1117
1120. 1121,25. 11221126. 1127,10.
11281132, 1133,15. 1134. 1135.
1136,30. 1137. 1138.1140. 1141, 4o.
1142.1238,5. 1270,15. 1301, 4o. 1417,
30. 1433,30. 1434,1. 1445; eleetus in
reg. Boh. 365,20. 068,35.
uxor:
Elysabeth
cus comes
consiliarii: Heinri-
deWylnow, Phylippu3 de
35,
45.
lohann burggrave zuReyneck 1446,io.

lohannes de Los dominus de Agi-
mont
681,
10.
lohannes de Cabilone dominus de

Arlato (Arlav) 78. 79. 100, 10. 193,
35. 494 (Scabilone). 552, 35. 1241.
lohannes dominus de Bylsten miles

1214,
25.
lohannes de Brunshorn (Bronshorn,

Bronsort, Bruncharna) miles, macuriae Heinrici VII. reg.
250, :io. 289,5. 488, 20. 597,5.
1446, 20; consiliarius Heinrici VII.
reg. Roman. 443, 10.
gister
Rom.
lohannes dominus
Kuk)
133,
5.
35.
de Kyuc (Kug,
42,
5.
125.
129,
10.
5.
dominus
lohannes
40,
18,
de
Dampetra
10,
Crucegant; lohannes de Dompnapetra et S. Desiderii dominus 1250, 30.

Heinricus
comes de Wylnow.
lohannes dominus de Liechtemberg
ad vocatus provincialis per Alsatiam
lohannes fil. Rudolfi fratris Alberti
118, 2.5. 121. 122. 123, 10. 133, 5.
reg. Rom. (dux Austriae) 180, 15.
Valkenstein; corier:
magister
280,
curiae:
282. 283. 284,
25.
44,
20.
241,
30.
242,
5.
180,
1.
lohannes dux Brabantiae
42,
5.
43,
288. 289,
10.
lohannes dux Lotharingiae 200,

201,15. 203,1.
35.
20.
15.
lohannes dominus de Limpurg

Gerlaci 75,
10.
135,
fil.
10.
lohannes de Osseler, dominus de

Flogeio 34,40. 74.
lohannes Bernaudi de Ponzino do-
lohannes (I) dux Saxoniae 217.

micellus 406, 35.
lohannes de Glacz 3,20. 31, 40. 171, 40.
lohannes (II) dux Saxoniae 25, 5.
lohannes Nycholay de Yvodio mag.
213, 30. 216. 217. 229, 30. 1246. lohannes de Wizzemburg 332, 35.
333. 677, 10.
cler. dioc. Treveren. not. (capel1247,1.
lanus Balduini archiep. Treveren.)
lohannes marchio Brandemburgen. lohannes dapifer de Diessenhoven
666,45; familiaris Arnaldi card. ep.
177,10. 280,10. 305,1. 1095,5.
348,25. 349,5. 353,41). 374,25. 1238.
Sabinen. 809, 40; capellanus et
miles de Andernaco dictus
lohannes
Foresii (Forensis, de
notarius eiusdem 810, 811, 1. 848, 1. lohannes comes
de Lanestein 1244, 40. 1245, 5.
Forest, Foreis) 769, 25. 788, 10. 810,
lohannes Nutii de Viterbio not. canlehan Arthaudi
lannes
lohannes
35. 817,25. 819, :(5. 843,1. 844.847,
cellariae Aretinae 596, i5. 8,57, 20.
36. 848, :i5. 916,20. 929, 10. 932,35.
(de Artaldo, Ertaut, Erta) miles
lohanes de Prezate not. Pergami
434, 20. 660, 10. 1164, 20. 1167, 2..
950,35. 1025. 1276,40. 1451,15.
565,
1452,
10.
lohannes Petri de Urbino not. 916,

30.
917.
1005,
25.
1046.
1047,
1.
30.
1168,
.10.
1170,30.
1171,5, 1172,10.
1276, 10.
lohannes de Flandria comes Namurcen. fil. Gwidonis comitis Flandriae lohan de Bassenain chevalier 1279, 40,
f
INDEX NOMINUM.
1486
lohannes nepos Wilhelmi de Akers lehan tondeur des dras le roy

lohan de Belcus chevalier 1280, 5.
270.
1165, 1.
lohans von Kaltental ritter 175, 3o.
lehan varlet mons. Anseal 1163, 40.
lehan d'Alost 1166, 20. 1196, 30.
lehan Carbon chevalier 1172, 30.
lohannes frater Roberti regis Siciliae
lohannes de Kyl miles nuntius lehan le Brun 1156, 10.
comes Gravinae 775,5. 777. 789,25.
lohannes de Bodemen 305, 1.
Heinrici VII. reg. Rom. 275, 35.
791,30. 823,35. 837,35. 838. 839.
de Brandeborch botellier
lohannes de Cleinenti dioc. Tveveren. lehan
miles 1069,
de Clamassi 1278,
40.
lohanc de Clote chevalier 1279, 20.

lehan, lohanc de Courtray (Cortryc)
1155,40. 1162,5.
lohannes de Flaniershem et fratres

723.
840,5. 842,20. 846,5. 856,5. 925,25.

987.
1017, 15.
1050, 15.
1054, 15.
1085, 5.
1364, 40.
1423, 25. 1424.
1425. 1426, 2". 1427, 15. 1429. 1430.
1432,5. 1435,40. 1436,5. 1441,35.
chevalier 115(>, 10. 11(54, 10. 1165. lohannes von Hohenstein 360, 5.
lohannes de Saluciis 1005,30. pro1169, 1. 1177, 5. 1183, 40. 1184, 1. lohans von Landesberg 1290, 30.
1192. 1279,1.
curator: Henricus de Verduno.
lehan, lo(han) de Lovain 1186, 1.
25
lohannes von Dannestat ritter 335,45.
lohannes de Brodariis de Sassoferrato potestas Bononiae 1298, 20.
lohannes von Eckerich ritter 358, is. lohannes de Ossen 910.
360, 5.
lohannes de Ryferscheyt 62, 20.
lohannes de Vedano potestas Burgi
lohans von Endingeu ritter von lehan de ki Roche (de le tresorerie)
S. Donnini 325.
Nuwenburg 1108, lo.
1153, 35. 1161, 10. 1174, 25. 1178. lohannes Torinus de Valesio vicarius
1179. 1189,40.
lohan de l'Espina chevalier 1277, 25.
Cumarum 535, i.
lohant des Estans chevalier 1278, 5. lehan de Saumes 1192,35.
lohannes, lohanc de S. Laurentio
(Loreutio) miles 926,30. 1276,35;
lohannes de Geinuile, lenuile miles lohannes de Sundirn 249, 25.
vicarius in Yporegia (Yvania) et
567, 30. 568,30. 631, 40 V
lohannes de Wartemberg 352, 1.
Canapitio (Canavosa)534,30. 1448,io.
lohannes de Gelnau miles 1237, 20. lohannes von Wartenvels pfleger ze
lohannes
de Lucino vicarius Lauden.
Swarzenberg
30.
103,
5.
1095,
Lucembore
chelohan Godimanc de
724, 1.
valier 1278, 35 cf. Goudeman.
lehan de Watrelos 1194. 20.
lohanc de Lancecrone chevalier lohannes advocatus in Krenkingen lohannes de Crema viearins in Val;
1279,
1253,
25.
lohanc de Luyrieu chevalier 1276,

lohannes de Menino miles 38.
10.
lohannes de Monte Cabilonis miles

regis Franciae 243, 40.
chamunega
10.
535,
1.
lohannes schultheiss von Ehenheim lohannes de Porta Laudensi potestas

Valentiae 403, 30. 404, 20.
103, 30.
lohannes
de Congareza potestas Verlohannes schultheiss von S. Pulte
103,
cellen. 444,
30.
15.
1411,25.
lohannes Gaudicbion de Mucellis lohannes, Vannes Zenus (Zeno, lenus,

lohainc d'Oix chevalier 1277, 35.
Genu) de domo Lanfrancorum de
dioc. Geben. 1089, 40.
lohanc dePetresentchevalier 1277,40.
Pisis miles 402, 15. 762, 40. 844.
lohannes Hardevust Coloniensis 124,
847, 35. 926, 30. 933, 1. 950, 46. 1023,
lohan la Piece chevalier 1278, 20.
5. 133, 5.
25; vicarius Veronae 534,25.
lohannes de Ponteneria miles 1089,3o.
lohannes ze Louben 1257, 25.
Vanne vicaire le conte Frederic
lohanc Prelata chevalier 1279, 30.
lohannes Malechar Hoyen. 293.
1192, 10; an idem ac praecedens?
lohan de Savignier chevalier 1277,35.
lohannes hern Nibelunges sun von lohannes de Monticello abbas populi
lohannes fil. lohannis de Snegelbach
Wachenheim 335, 50.
lanuae 679, 5. 683, 35. 684, 25. 705, 5.
miles 1242, 3o. 1243.
lohannes Ratzen Coloniensis 133, 5. lohannes Branchaczolus de Papia
lohannes de Sumerow miles 93, 5.
doctor legum iudex 1058, 1.
lohan der Romer von Fribuvk 1110,5.
lehan da Versigny chevalier 1192, lohannes
Schervekin
Coloniensis lohannes de Calvaroso prof. iur. civ.
20.
1278,1.
lohann von
schalk
Peters
1126.
erzb.
zu
10.
20.
lohannes Schade edelknecht 334,

335,
lohannes Ulrich von dem Hus 103,

lohannes (de Muterstat) 249, 15.
40.
1242,30. 1243.
lehan Beis waiter 1167,45.

lehan de Costance messagier
le
roy
1162,1. 1185,40. 1189,15.
lehan de Dinant messagier 1175, 6.

de Vinstinga (Vestinga,
1186,1. 1188, 25.
Fenestrangis, Westingha, Vestino,
Vestinges) prof. iur., nuntius, iu- lehan de Melan bolengier Tempereur
dex aulae Heinrici VII. reg. Roman.
1194,20.
lohannes
779. 10. 781, 15. 794, 10. 830,

10.
843,5. 844, 40. 847, 40. 848, 35.
854,25. 916,20. 1039,15. 1046,40. 1048,
25. 1078,1. 1086,25. 1187,3.s 1188,i5.
1189,15; iudex et auditor causarum
15.
lohannes de
rici
S. Privato histrio
VII. imperatoris 953,
25.
660,
5.
30.
30.
45.
lohannes Boso de Waldecke armiger
738,
40.
mar- IohannesSchoneggerl231, 35. 1232,25. lohannes Cancellarius, de CancelleMaynz lohannes Summer von Ditensheim
riis
legum doctor, prof., iudex,
syndicus lanuae 526, 10. 541, 5. 561,
335, 40.
ritter
lohannes de Metis armiger 247,

249,
1444,
124,5.
Waldeck
Hein-
lohannes de Castilione (Castellione,

Castignono) iudex, auditor palatii
et consiliarius Heinriei VII. reg.
Ronian., procurator generalis fisci
in Lombardia et Marchia, vices
regis gerens 726. 731,5. 976. 980,
981, 20. 982, 2:. 1007, 30. 1023, 25.

1024,1. 1027. 1032. 1033, 1. 1275.
1294,30; couies palatii 1274,5.
15.
iudex: Guillaumes du Beqiners.

lohannes Faseolus (Fazellus, Fazolus,
de Fasola) de Pisis doctor, prof.
legum, syndicus Pisanus 502, 15.
lehan de Rosay corier madame le

560,30. 574,35.914,15; consiliarius
roine Marie 1167,36.
imperialis aulae 1076, 5. clerc: lehan Guerche corier 1177, 1.
lohannes Gruneus de Pisis iudex
Brunekin.
lohannes barbitonsor 1147, 15.
Aretin. 525, 25.
lohannes Theotonicus iudex 705,5; lehan des grans chevauz le roy
lohannis lacobi de Urbe
lohannes
an idem ac praecedens?
1163, 40.
iudex Heinrici VII, reg. Rcman.,
lohannes Tremeleyt de Treviris lehan le ferron madame 1166, 20.
magnae curiae 560,5. 593,25. 594,25.
fisicus 392, 20.
lehan (des palefrois) 1167, 20.
625. 711,10; iudex consiliarius et
INDEX NOMIXUM.
aulae
generalis
auditor
iudex
delegatus:
1058,
i.
lohannes
Branchaczolus.
de
loliannes
601, 10.
iudex
Pisis
Aretinus
filius
tin. 784, 35.
lohannis Bobonis turris
Bonomi
lohannes
v.
Roma.
Piscatoris
civis
Vercellen. 452,45.
Vapro
filius:
Dafinollus.
40.
domus
v.
Casale
S. Evasii.
926,30. 933,1. 950,45. 1181,5; filius
1169.
lohannes Chirioi de
S. Vitali
lohannes Cininus miles Pisan. 990, 30.

lohannis de Cixero filius: Guidottus.
Columpne 1175,40. 1177,

1178,5. 1182,45; maison, tours
lelian de le
Roma.
1409,
Dini
de
Mordecastellis
1.
1185,1. 1188,30.
Lucterii de Lucinis de
35. 495, 5.
fil.
Cumis miles 494,

lohannes lacotti
10.
sindicus
30.
Modetiae Iscla Ischia 1428,5.

Yserabardus Magnanus not. 404.
de
Domo
niiles
311, 40. 312, :i5. 313, 20. 314. 316, i.

317. 319,1. 320,15. 323,5. 325,25.
lohanetus de Piro Yporien. 1448,

lohanetus de Rucha Yporien. 1448,
Florentin.
763,
892.
lohanninus Laurentii fil. Guilelrai de

Carmagnolla not. 1438, 35. 1453.
lohanninus de Nasellis not. de Cre4i\
757,
de Colobiano Avocatus
potestas Y'poregiae 309, 20. 310.
iudex: Antonius de Soncino;
miles: Petrus de S. Agatha.
lohaninus
1004,
45.
Marliano operarius
monetarum Mediolanen. 671,5.
de
lohaninus
lohanninus
de
lohanninus
Stannatis
508,
cf.
syndicus
15.
Zaninus.
Iohannis,Iannis:Gherardus, Ranerius
(Nerius),
Symon.
lourdain oapellain
Melancius.
voie 1183,
lordanus
788,
de
le
conte de Sa-
ic.
Columpna Romanus
16.
lordain oorier 1178,
25.
lohannes Parghiae de Antenninellus
lossekin botellier 1167,
1408,45. 1422,15.
lohannes Parguie de Lucca 1086,

an idem ac praecedem?
lehan
de la compagnie
Petre
Mach
1153,
procurator
35.
lohannes Rapa de Fundo 1408, 35.

lohanes Rapae de Lucha miles 905, 15.
lohannes Roeonte iurisper. 402, 15.
lohannes Rubeus (Rossus) de Gualandis miles Pisan., ambas. Heinrici VII. imp. 844. 847, 35. 916, 25.
5.
994. 995,
2.^.
996. 998,
30.
lohannes Savaristii de Anterminellis

Lucan. 1407, as.
lehan Savel 1176, 1. 1177,25. 1178,15.
1180,15.
lannes
1170,35.
loselin ludaeus (de
Yporegia, Yporigia, Yporeya, Y^verie,
lohannes Pipinus de
954. 981,
999, 1.
10.
Landowe) 249, 1.
loselin der lude von Tanne 1096.
de loselini ludaei area r. Windesheim.
30;
5.
regis Siciliae 689,
lordain messagier 1188,30.
de Siminettis
Florent. 558, 25.
ambaaiator
lehan de Tjbery 1178,35.
Ivree Ivrea 307,
10. 309. 310. 325, 40.

326,25. 331,5. 507,40. 510,15. 976,25.
980,1. 1036,40. 1271,15. 1272, .30.
1410. 1448; Yvania? 534, :iO; Yvria
1146,25; Yporeg. domus Guillelmi

de S. Martino 310, 15; palatiura
coramunis 1448,5; noniina civiura
1410. 1411,1. 1448; luonetae 674, 40;
noniina syndicorum 507,40; vicarius, vicariatus979. 1036,40. eccle-
sia: S. Mariae maioris; archidiaconus: Savinus; archipresbiter: Alcherius; cantor: Sanctus

episcopus: Albertus; potestas:
;
lohaninus de Colobiano Avocatus;

in Y. et Canavosa (Canapitio)
vicarius: lohannes de S. Lauren(Lorentio);
Palaciura.
tio
Y'poreg.
dioc.
v.
1235,
35.
30.
de Isenburg dorainus: Theodericus;

de Y'sinburg: Liutherus.
Ysengardis de Valkenstein 33, 25. 34,i.
de Y'seo: lacobus de Curtibus, Petrus

de Pescheria.
Ysnardus archiep. Thebanus 582,
10.
583, 15. 587, 20. 589, 10; generalis

vicarius papae in spiritualibus in
Roraa, consiliarius Heinrici VII.
reg.
Rom. 625
5.
40.
976,
patr.
25.
Antioohenus
1082,
5.
raarchio
Malespinae
1003,35. 1004. 1028.
Isnardus coraes Camixanae 601, 20.
Ysnardus
de Ysse: Petrus.
36, 40.
Italici 82, 10. 83,5.

156,30. 271.20. 279,4.5. 295,30.
305,30. 306,10. 310, 30. 319, .35. 321,
25. 322, 15. 333. 338. 370. 371. 382,
Italia,
lohanninus Benzonus (de Benzonis)

de Crema 317, 30. 1149,20.
lohaninus Malpes de Ilice 1449.
25.
Isenbiz (de Sundirn) 249,
376,
35.
1.
lohannes Malabeto de Clavaro 1059.

lohannes de Maxerata 1285, 45.
v.
5.
5.
de lordano: Conradus.
1178,20.
lohannes de Melancio
lohannis Nigri Leo.
5.
lohanninus de Bomazo not. palatii
710,
1098.
Isabella uxor Philippi de Sabaudia

348, 5.
Isenache, Isnacuni 195,
lohanneshenricus
Cremonae
lehan Fave de Florence 1182. 1184.

lohannes
565,
Zeva
de Irlons: Hannekin.
Y'saaoh Herre der lude von Friburg
Parmen. lohanninus Balbus de Pontremulo Hystria
710,15.758,45. 759. 760,45. 761,35.
lohannes
441,
mona
lohannes, lehan, Gianus de Cerchiis

(Cirkes, Sirkes) Florentin. 763, i.
V.
lehan de Vianne de Pise 1167, 20.

lohanes Zenellus servitor communis
Cumani
lohannes Chara Pasca de Nicorvo

lohannis de Casiello
(Mediolanen.)
lohanetus Stria Y^porien. 1448,
de
Canuti
Turri
lohannes: Bonus.
lohannes Bassus 1272, i?..

lohannes (Benedicti) orator Floren-
35.
de
35.
lohannes
lohannis Alserii, de Alcheriis

Guillelmus.
495,
669,
Pergami
lohannis Arlotti: lacobus.
lohannis
lohannes
1487
89,
Y"talia,
1.5.
15.
383. 387. 390, 1. 394. 399, 40.
400. 408,1. 411,25. 412,40. 413,5.
433. 472, 35. 478, 35. 481, 1. 522.
531, 10. 544, 10. 546, ic. 548, 35. 549,
1.
550, 35. 563, 1. 571, 35. 579. 597,
30. 598, 20. 608, 10. 614,-25. 639, 15.
641. 644, 30 652, 25. 654, 10. 656, i5.
657. 661. 670. 677, 10. 701,25. 702,
1.711,30. 719,25. 722. 72,3,25. 730,
10. 732, 10.
734, 1. 749, 15. 758, 20.
762, 35. 797, 1. 824, 1. 827, lo. 832,
20. 833, 1. 835, 5. 836, is. 842, 20.
899,10. 907,40. 908,1. 909, 10. 910,
35. 917, 30. 920, 25. 921, 20. 924. 931,
10. 932,35. 950,35.954,5. 9.57. 958.
963. 967, 15. 968, i. 991, 10. 1004.
1009, 35. 1011, 15. 1018. 1040, 5.
1046, 35.
1049, 40. 1071. 1072, 15.
1083,15. 1126. 1135,35. 1139.1140.
1141, 23. 1142. 114H, 35. 1205, 40.
1209, 25. 1271, in. 1272, 30. 1303.
1369,30. 1370,45. 1371. 1372. 1380,i5.
1410,5. 1429,10. 1440,35. 1443,20.
1445,25. 1451.1452,30; consuetudo
1073,25; corona regni 441,35. 479,io;
monetae 675, 10. 717, 15. 720; operarii et raonetarii 670,30. 673,5;
rex 572, 15 archicancellarii i'. Colon.
archiepiscopi; in Y^. marchio v.
Sabaudiae
coraes;
legatus:
Arnaldus card. diac. S. Mariae in
;
Portiou; vicari us iraperii

bertus rex Siciliae.
Ro-
ludaei per Alamanniara 238,25. 113.5,

30; cf. ludaei per Gerraaniain, in
Romano
iraperio.
ludaei in Anwylre 246,
20.
248,
35.
ludaei in Augusta 306. ludaeus:

Micliahel de Meraraingen.
ludaei
advocatiae
Burgelon 924.
Eberhardi
de
::
INDEX NOMINUM.
14S8
ludaei comitis de Katzenelinbogen
836.
lustinianus
de
ludaeus von Klingenowe
Vinclin.
S.
ludaei in Constantia
ii^S.
Dydenshem
5.
ludaei ia Ezzelinoren 643,
25.
de Ricavo 867; nomina Landulfus de Neapoli card. diac.

S. Angeli 95.25. 606, 10.
in Indicem non reeepta
867. eccl. rector: Vannes; syn- Landolfus ep. Brixinen. 18, 15.
dicus: Nerius Vivae.
Landowe 244, 20. 246.
lustus
Yvania
Yporegia.
v.
i\ Yporegia.
de Yvodio: lohannes Nycholay.
de Yvorio vicecomituui nomina in
Indicem non recepta 482. 483.
Yverie, Ivree
ludaei FrankeDfordenses 73. 224,20.

1.
luden ze Friburk 1109. 20. 1110, 2o.

der lude von Fr. Ysaach Herre.
ludaei per Gernianiam 14, lo. 73, 20.
223, 5 cf. ludaei per Alemanniam,
Yvria
ludaei de
337,2.1.
I..
Landowe (Landowia) 249,1.

ludaeus: loselin.
ludaei de Laudenburch 247,

ludaei de Luterburch 247,
ludaei de Lutrea 245,
L.
Synibaldus
620,
Lanekke
(scriptor
papalis)
40.
de Ladenate: Crescinus.
25.
Laerny
i5.
Lyerni.
i\
Lagaretoni
1132,
10.
de Landrico: Gerardus.
Landus (Orlandus) Restori not. syndicus Cortonae 851, 20.
572. 20. 1181,

1187,45.
imperio.
1.
grave:Cunrat;notarius: Petrus;
scultetus: Petrus; v. ludaei.
Landus de Senis aurifaber Heinrici

VII. reg. Rom., Lande orfevre
Yporegia.
v.
Romano
249,
246,35.
ludaei de Durinchem 247.
in
v. Plaisance
de Lando
Albertinus, Bernabos, Flamenchus,
Ubertinus.
hominum
sis 329. 2-21,20.
225,
de Lando
Bolletus.
lusto de Cuona: Soffio, Falcho-
nis.
ludaei civitatis et diocesis Colonien-
ludaei de
S.
114,
1.
1184,
1186,
5.
30.
10.
de Lanfranchis, Lanfrancorum domo

lohannes (Vannes) Zeno, Pellarius
Chiccolus, Puccius Chicholus.
Lanfranchus de Podio not. lanuen
679, 35.
GuillelmusdeNogareto.
ludaeorum Maguntin. debita 37, 35. de Layoliis, Laonio Berardus (Ebrar- Lanfranchus de Vallario not. et candus).
cellarius lanuen. 679, 35. 681, 5.
ludaeus de Minzfmberg: Megerus.
de la Lama: Dominicus.
Lanfranchus de Bagnolo iurisper.
ludaei in Mollesheim 232. 233, 30.
syndicus Brixien. 660, 20.
de Lambalia: Alanus.
ludaei de Munster 247, 20.
Lanfrancus
de Becaria
Lambardi v. Lombardi.
sindicus
ludaei Nurenbergenses 1044.
20.
247,
40.
i'.
ludaei in
luis
Oppenheim
250,
10.
645,
1.
de Pise 1169.5. 1184,i; enqueste Lamberti
des biens 1168,

Angele, Daniel.
ludaei in
Kynowe
ludaei:
40.
Thomasus, Guillehnus.
Lamber capelain
Lanibert,
le
roy
Lambertus Melloni Albertucii
not.
1168,20. 1183,5.
232. 233,30.
ludaei in Rinvelden
1253,
40.
1299,
1254,
6.
Lambertus Cipriani (de Ciprianis)
20.
ludaei in (Romano) imperio residentes 643, 25. 649, 5

cf. ludaei
per Alemanniam, Germaniam.
miles de Florentia vicarius Placentiae 534, 25. 1023, 25.
in Rubiaco
232,30. 233,30.
ludaei
dioc.
Lambrus
ludaei von Runach: Abergolte.
fl.
457,
40.
portae contrata
Basilien.
li
ludaei de Selsen 247,
Lamfour
458 de Lambro
Modetia.
1278, 25;
ludaei in Sultz dioc. Basilien. 232,

233,30.
i\
S.
fidetur
;
i'.
s. v.
Donatus.
ludaei Tremonien. 21. 219,

30.
25.
de
lanueu. 685,
1.
Corsio
draperius
20.
de Langrio: Antonius
de Loniello.
com. palat.
Languschum (LomelUna)
496,25; de
de Langusco:
Philippus (Philiponus).
Langousc tous 331, 1
Lanslebourch 1150,25.
Laynstein,
Loynstein,
esse
12. 100,35. 108,35.
Lanestein
113,35.
114,10.
115,5. 1246,15; teloneum 223,35.
1202, 5; de Lanestein: Henricus
de Andernaco, lohannes de Andernaco.
Lampardia r. Lombardia.
Lanthe: Conrar.
de Lampugniauo Astulfus, Beltra- de Lantstain 1226,5.
:
niollus.
lude von Tanne: loselin.
Lanfrancus
v.
loffridus de Liningen
de Lamole
15.
ludaei Spiren. 1008,30. 1009.

30.
Papien. 488,5. 489,
de Lambertellis?: Albertus not.
Laolii, Layolii: Berardus.
von Lanbesheim: Franke Cranich, Laolius; Odoardus.

Berhtolt Rufe rittere.
362,
Lapi: Ghinus.
Lancea marchio: Manfredus.
Lapi Morelli: Bartolus.
ludaeus de Windesheim: loselinus. LanceadeCortesellisiudex 438. 697,15.

de Lapide: Eberhardus, H.
ludaei advocatiae Conradi de Wins- Lancelotus fil. Manifredi marchionis
peig 749, 20.
de Bosco 449, 35. 450. 451, 15. Lapus el. Castellae Venitiarum 769,
25. 794, 10 (el. de Venetiis).
1028, 15.
ludenmann: Albreht.
Lapus Saltarelli prior Florentinus
de luliaco comes 110, lO; de luliers Lancelotus vicedoni. de Cumis 487,
85. 86.
35.
niadame 1171,35. comes: Gerhardus.
Lancelotus Nigrini iudex lanuen. Lapus Fatii de Galciana not. 954, 5.
Lapus Farinata de Ubertis de Floren1056. 1057,30. 1069,25.
lulianus de Summo capitaneus Platia vicarius Mantuae 534, 30. 990,
centiae 319.
de Landeke pincerna: Lutoldus.
30. 1023, 25.
lulius Caesar 664, 10.
de Landemberch marschalcus: Herde Lardencia plebanus: Henricus de
manuus.
li luix de Roul 1278, 10.
Montarso.
luncta Berti syndicus S. Mariae de de Landesberg marchio, dominus:
de Bellotis
capitaneua
Henricus, Otto, Woldemarus mar- Lariolus
Marliano 863, 6.
Parmae 506, 15.
chiones
Brandenburgen.
von
lungo de Dyepurg
custos
Kunigesforst 840,
25.
de lupille: Gile.
forestae
Landesberg: lohans.
Lastre villa prope Florentiam 702,
35.
Landescrone, Landskron, Lancecrone
Lateranen.
palatium
1126,15; V. L. Gerhardus (Girar- Lateranus,
dus), lohanc, Tilmannus.
(Leteran) i'. Roma.
Landier: Huyrri.
de Latilliaco Petrus (I), Petrus (II).
:
luqui
V.
Giuochi.
lustinianus imperator 1315.
INDEX NOMINUM.
Latini 210,5; principes 209,45.
Laubenberch: Hainricus.
Laude, Lauda, Laudae,
von Lautenburg: Cunrat; cf Lauden

burch.
Lavaniae, Lavagniae comites: Ottobonus, Nicohaus, Karolus.
Lauden.,
Lode Lodi 314.
318. 383, 3o. 387,

i\ 457,40. 458. 459,10. 510,5. 511.
612. 513, 45. 534, 40. 573. 574. 724.
976, 25. 977, 30. 978, i. 1001, 5. 1024,
15. 1063, 30. 1065, 10. 1081, lo. 1146,
1147. 1149. 1164, 5. 1280, is.
20.
1289. 1429,15; Lo 327, 15. 328,25;
pai-s de Fixiraga 1289. 1290; pars
Lavanzanus: Lellus.
de Lavezariis: Gualbrius, Tachius.
de Lavilaca: Petrus.
de Lebraha prior 71,
314,40; ecclesia maior573,
Lechprugge 1234,
25;
5.
10.
Legate: Franzollus Petri.

Legeni villa 1062, 10.
Legien. episcopus
Leodien.
40.
v.
Tlieobaldus ep.
Legier: Bertrant.
Anthonius Leychtemberg castr. Lichtenberg 836.

de Fixaraga. capitaueus: laco- Leydberg castr.
127, 40. 132, 10.
bus de Gandino; episcopus:
Egidius;
notarius comunis: Leynlautter fl. 181, 15.
Andreas Sachus; officialis ad Lellus Lavanzanus de Urbe familiaris reginae Siciliae 1307, 10.
Aymericus
cameram communia
Codecasa not. potestas: Nicho- Lelmi: Nerus.
laus de Dofino; syndicus: Lau- Lelmus
Bulliae de GaUxrvdis miles
vicarii:
rentius de Luviraca;
ambas. 976, 25.
lacobus de Borsezello (Bachesello),
lohannes de Lucino, Maracius Lemovicen. dioc. 570, 10. prior: de
Benevento.
Guinzanus; de Laude Anthonius
de Fisseraga
Fanon de Trezo, Leningana, Leninghena v. Liningen
Renaldus de Riccardis; Laudensi de Leno: Dagninus Belezencus.
amioi
Pisan. not. 418,30. 466. 467. 501,

35. 502, 1. 540, 25. 567. 623, 35. 655,
40. 684, 10. 687, 35. 690. 696, 35.
704,
4u. 711,5. 743.30. 762.
763,35. 842,
40. 860, 15. 862, 1. 863, 40. 864, 30.
865, 15. 867. 916. 917;
notarius
camerae 540,35; n.c. regalis 659,25;
n.c.imperialis 932,30. 950,3o. 990,40;
not. imperatoris 990, 15. 1023, 15.
1069; iudex ordinarius atque notarius et camerae regis scriba 688.
691.697; Pardus 1007, 4o; Acta et
gesta Heurici VII. regis 655, 40.
710, 20. 757, 20. 951,35; domus 1089,
35.
fili us: Rainerius.
216,35.
rius 1146, 20;
Leonetus de S. Stephano 438.

Leonina oomitatus Senensis 859, 35.
Leopardus Frenetti de S. Pietro
Lech 1236,35.
hospitium lacobi Dardanoni 319,i

platea maior 319, i nomina civium
319, 1. 724, 45. 1289; comitatus 457,
458; ecclesia 456. 457; epi.^copatus 1289,40; nomina syndicorum
511,25. .512,1. 513,45. 514,1; vica-
Leonardus de Incisa miles 1444,36.

Leonensis monast, dioc. Brixien.
abbas: Aycardus.
40.
Lechenich, Leggenich castr. 179,
de Sommaripa 1289; pars de Treseno 1289; domus Guillelmi Oteleti
1489
v.
Leopardus
fil.
Orlandi
not.
de
Morrona not. syndicus, cancellarius Pisan. 560, 30. 744, 10; Pardus
916. 917,5.
r.
de Porta.
Lensinwyh-e 246,20. 248,35.
Laudenburch
v. ludaei; cf. Lautenburg.

Laurentii: lohanninus, Guillehiius.
de
Laurentio, Lorent: lohannes
S.
(lohane).
S.
S.
Laurentii monasterium Cremonae

20.
582,
burgum
Laurentii
Laurentii pleberium (Garfagnana)

905,
Florentia.
v.
40.
Leo
Leo
lanuen.
eccl.
685,
S.
Lorent tour
v.
Roma.
Lugdunum.
marchio
de
Ponczono
filia:
CONSTITUTIONES
IV.
i. e.
Lesten castr. 1227,
Lucenburgen.
10.
30.
de Leumershem: Henricus.
Leus de Milazzano plebatus Cin-
S.
torii 859, 30.
Leuve: Colin.
Levantanus, Levantinus de Levanto
iurisper.
lanuen. 689,
35.
694,
35.
deLevanto:Levantanus(Levantinus).
de Lewenberg: Henricus.
Liestal 12.59,
(lehan).
S.
Leonardus
S.
Salvatoris
dioc. Argentin. 889,
praebendatus
Leonardus card.
LL.
Lesomen. comes
Liege
Laurentius de Luviraca iurisper. Leolus Venuti syndicus

syndicus Lauden. .573,30. 574, i.
de Albola 866,25.
Laurentius de Montemerlo syndicus Leonardi: Oddo.
Laurissense monasterium r. S.Nazari i.

de Lauro: Rogerius.
Lausanna, Lauzana 338, 5. 383, 45.
389,35. 395,16. 398,20; de Lausane:
Stevene.
cf Clusa.
Laurentii eccl. deTremedio 894,i5.

Laurentius Stephani not. 776,45.
S.
2u.
35;
Liebelose: Uhich.
de Liechtembergdominus: lohannes;
von L.: Cunrat, Hugelinus.
5;
1192, 25; episcopi, episcopatus 100. Lienart de Venise talleur de pieres
119,5. 1075. 1084,15;
1186, 15; talleur do sael rempereur
de Liege
evesque 1197,5; praepositura 220,
1193, 10.
35; principatus 23,20.
clericus: de Lyerni, Lierne, Laerny: Gualtelohannes deDyst not.: episcopi:
rius (Watier).
Adulfus I, Adolphus H, Hugo, de
Lierval
Thebaut.
Theobaldus; eccl. thesaurari us:
Liescher: lacob.
Gwido; deLeodio,Liege: lohannes
3o.
Terdonae 507, 15.

Laureus Mons prope Burdegalas 214,
10.
22, 30. 23. 100, i;

119, 30; capitulum 1074,
diocesis 286, 20. 1300, 1; ecclesia
Laurentii in Platea dioc. Pisan.

plebanus: lohannesdeRippafracta.
de
Lerisi 1026,
Lescluse en Waise 297,

Lexerius Bernardus.
canonici
40.
Laurentii de Ossio prioratus dioc.

Taurinen. S. Lorenzo della jneve
de'martiri d'Oulx 556,
Lephelers
von Lewenstein grave: Albreht.

Leo Berner in Wormatia ludaeus
Liberalis filius: Richeletus.
749, 20.
687,35. 690,30. 693,35.
S.
V.
de la Leo von der Leyen: Henri.

Leo imperator Constantinopol. 1312,
Leodium,
Laurentii
des
Lestinum ad lacum Cumanum 894,

de Leubenberc Conradus miles.
Villecon.
Eliana.
S.
Cunrat;
sun: Herman.
10.
S.
S.
v.
Laurentius de Monte Faesulis

860; nomina hominum in ludicem Leo ep. Coman. 487, 35. 493, 30.
non recepta 860.
syndicus: Leo lohannis Nigri de Setia not.
Carninus Boverotti.
581,40.
577,
S.
de Lenson; Terius
Lepheler:
ep.
15.
Lignenges v. Liningen.
Lille: Marquart.
Limae
Albertua.
Albanen.
1.
de Lyeuerghiem: Robertus.
Liglanura v. S. Lucia.
vallis 880, 20; nomina locorum

Indicem non recepta 880. 881.
Limburgen. duces t\ Brabantia.
de Limpurg pincerna: Fridericus.
in
60,5,20.
607, 15. 609, 15. 612. 613, 20. 615, 15.

619,10. 621,25. 65,5, 10. 658,5. 66.3,
40. 774, 35. 797. 798, 25. 803. 805.
de Limpurg domini: Gerlacus, loLeonardus mag. phisicus syndicus

hannes.
lanuae 526, 10.
de Linari: Gorus Ubaldini.
187
:;
INDEX NOMINUM.
1490
Logingen
191, 15.
de Loncin: Conardus (Cuenar).
de Loia: Milancius v. Melancius de le Long: Hanekin.
Bononia.
Longet garchon de Taigle 1196, 1.
Lindow 1269,20. burger: Merbot
Loynstein v. Laynstein.
Karle.
Longus: Henricus.
de Lineyo archidiaconus v. eccl. Loio r. Loge.
de Loray: Hurri.
de Lois seigneur: Gerart de Landri
Tallen.
Lorich 176, 40. 177, 1.
(Gerardus de Landrico).
de Lingua de Vaca: Barricus.
Lossen. comes: Arnoldus; de Los:
Loys
V. Ludewicus.
Lyningen, Linenigue, Leningana,
lohannes.
Loysius
Scarzaficus
lanuen.
10.
691,
Lignenges24B,i5. comites: FrideLoste de Vercellensibus de Pistorio
Lombardia, Lombardi, Lumbardia,
ricus, Gotefridus (loifridus).
vicarius Mutinae 534, 20.
Lombardie,Lumbardie,Lampardia,
de Linoiro an Linster? sir chevalier
Lincolnien.: lo.
Lindelbach curia 160,
1279,
is.
374. 375,
5.
Lamparten
3f.
Lypace d'Agozeme 1193,

Liparien.
r.
Patten.
de Lippa: Heinricus.
Lippi: Sofredus.
Lippus Ridolfi de Lnpicino not.865,5.

Lippus Ranucii Becca 86.
Lirum ad lacuin Cumanuin 891.
List: Sifrit.
de Litis: Martianus.
Lint- Lnt- Lnd- Lin- Len- Lu-
Liutherus de Tsinburg advocatus

provinciae (Sueviae) 1264, s.
Lutold von Rotenlein tumprobst ze

Basil
1112,1.=..
Lutoldus de Chunringen 36, 5.

Lutoldus pincerna de Landeke 305,
5.
127,40. 128. 132,20.
Ludolphus de Monasterio miles 1214,

25.
Lutolfus de
Morungen
Lupoldus
Babenbergen. 35, 40.

Leupoldus,
Lupoldus,
1068,
lo.
Liupoldus,
Lupollus dux Austriae 35,
30.
69.
183, 25. 184. 277283. 409, 40. 434,
15. 459, 30. 460, 30.
464, 45. 465, 2o.
478, 10. 526, 1. 594. 25. 597. 598.
1038,5. 1120. 1121. 1122,1. 1123.
1124, 1. 1233, 16. 1267, 25. 1434, i
(dux Austerliche).
Liutkilch, Lutkirche 766,5.
Liviraca
r.
ralis:
LoteriusTorniellus sindicus extrinsec.
Novariae 452.
6.
Wernherus comes de Hom-
berg; legatus: Arnaldus card.

ep. Sabinen.
officialis super
bonis rebellium inquirendis Henricus de
Geldonia;
provinciae
;
Lothoringial53,i. ducesrFredericns,
lohannes, Theobaldus; v. etiam
Brabantia.
Louben: H., lohannes.

Louenburgh 1268, 20.
in Louenborg pastor: Ukicus.
ze
de Lovain: lo.
de Lovanello: Aymo Perrovetus.
Lowi V. Ludewicus..
Lu. magister ord. Praemonstr. in
Hacheburnen 1270, 10.

Lubbeke Ltubbecke 1230, 15.
Lubekke, Lubicen., Lybecke Liibeck
73,1. 113. 162,20. 165,30. 331,5. 348.
349. 1103.
conventus: Minorum,
Praedicatorum; notarius
tatis: Alexander.
civi-
Luca, Lucan., Lucen., Lukes, Luque,
Luquoys, Luce 554. 555. 558. 559.

710,15. 758,25. 759,5. 760. 762, 10.
780. 824, 30. 825, 5. 855. 874, 10.
878, 25. 879. 883, 1. 933, 35. 934, 15.
1004.
1003.
983.
986,40. 1002.
1077,5. 1081,30.
1153,30. 1163,
15.
1167,10. 1170,25. 1300,15. 1407. 1408.

1422. 1428,1. 1432,25. 1433,1. 1435,25.
1449,25; eccl. canonicatus 538, 1;

exititiorum
1407, 25.
capitanei
1408,35. 1422,6; diocesis 905, 40;
monetarii 1150, 1; solidi parvi
(Luqueis) 717, 25. 718, 5. 720, 25.
uomina suburbiorum comin Indicem non recepta

lohannes
de Luca
878, 25. 879
Parguie, lohannesRapae de Luce:
721
munis
Nicole.
Flisco card. diac. S. Mariae
lata 606, 20. 607, 20. 609,
15. 612,20. 613,20. 615,15. 619, 15.
621,25. 655,10. 658,10. 663,40. 769,
35. 774, 35. 776, 40. 777, 5. 783, 35.
784. 785,45. 789,25. 791, 30. 793. 796,
25. 798, 25. 803, 15. 805, 1. 807, 25.
809. 810, 35. 811, 20. 837. 842, 5.
843. 844, 20. 847. 853, 20. 1048, 20.
1072. 1073,10. 1171,3,5.
1071,1.
1301, 10; li cardinal de Genes 1160,
35. 1186, 1; sigillum 890,5.
pra eses: Amedeus comes Sabau- Lucas de

in Via
diae; vicarius: Amedeus comes
Sabaudiae.
Luviraga.
Liviiacum in Alneio 299, 40.

de Liwerode Leonrod: Alber.
Lo, Lode V. Laude.
Lobedde 372, 20.
de Lobbruch: Henricus.
de Locardo nobilium nomina
Indicem non recepta 872.
197,
35.
Lutoldus Monachus 1259, 25.

Lutold von Regensperg Ulrichen
sun 1104. 1105.
Ludolf von der Dycke tumherr zu
Kolne (falso Ludewicus, Rudolfus)
ep.
S9,
6.
158, 1. 170, 20.
208, 40. 209, 30. 210.5.
259, 5. 309, 20. 310, si. 311. 312, 5.
313, 10. 314, 1. 315.316. 317,25. 318,i5.
321, 25. 323, 25. 325, 15. 331. 334, 35.
377. 380, 10. 383, 3u. 385. 387, 40.
401, 30. 413, 45. 414. 5. 461, 5. 463,25.
478, 30. 479, 40. 48U. 20. 496, 30. 497,
20. 504, 30. 505. 507, 10. 508. 517, 2j.
518. 522. ,523, 5. 533, 30. 534. .537,
35. 543,5. 555. 559. 584, 15. 587, 40.
588,1. 591,25. 604,15. 608, 10. 613.
614,25. 619,10. 620. 622, 15. 623, 10.
635, 20. 636. 656. 657, 40. 661, 20.
696, 40. 710, 15. 730, 30. 731. 758.
759. 780, 35. 783, 35. 784. 786. 796,
15. 803. 855. 856, 15. 921, 20. 926, 1.
954. 967, 15. 968, 1. 973, 1. 976. 977.
978,5.979. 980.982. 986,45. 987,5.
991, 20. 992, 25. 994. 995. 997. 998.
999
1002. 1003, 1. 1004. 1006, 20.
1011,15. 1016,20. 1018. 1024,1. 1032,10.
1033,5. 1036,20. 1049,30. 1050,25.1054.
1055,1. 1063,15. 1065,1. 1081,25. 1083,
15. 1084,1. 1148.3-.. 1163,15. 1169,20.
1192. 1267, 25. 1274, 15. 1300, 25.
1317, 35. 1339, 40. 1419, 25. 1429.
1430, 35. 1431. 1434, 5. 1435. 1445.
1448,20; inferior 981, 1; superior
479,1; ambaxiatores 604,20; caput
(Modetia) 441,35; civitates 419,io;
liga 318, 35; terrae marchionum
Malespinae 510, 35; montes 587, 40.
588, 1 Lampersche gebirge 335, 20;
Lumbardicae regionis mos 427, 5
Tusci in Lombardia 977. 982; vicariusregis588, 1. capitaneusgene-
196,
35.
Longobardorum rex: Desiderius.

Lambardorum Vicchium.
Lombardus de la Ture archidiac.
lohannis de Modocia 317, 10.
Lombardus Spinula 685, 25.
Lombardus Bartholomeus.
:
in
S.
de Lomello comites palatini 497, 1.

510, 35 comitum nomina in Indicem
Locedum v. Lucedium.
non recepta 496. comites pala- Lucas fisicus de Biblena 308, 5.
de Loculo, Luculo: Oppecinus, Kaytini: Antonius de Langrio, Gy- de Lucedio, Locedi abbas :Guillelmus.
dacius
de Sparoaria,
lacobus,
naldus Spinola; v. etiam Spinula;
Luchetus Belloculus 1273, 40.
Mapheus de Nicorvo, Philippus
de Loculis: Spinulorum pars.
Luceria
51, 35.
(Philipponus) deLangusco,Thomas.
de Lodano: lacobus.
Lomus
Antonii de Montecchio Mar- de Lucerna: Gobertus.
Lodoven. dioc. 581, 20.
Luchetus de Turricella not. Papiae
chiae potestas Pisan. 710,25. i u d e x
Loge, Loio: Martinus.
Petrus Puccii 757.
486, 35. 487, 5.
;
INDEX NOMINUM.
Luchetus de Gnmaldis syndicus
lanuae 526, lo.
Luchini de Guidobonis donms v.
Terdona.
S.
Lugdunum, Lugdunen., Leo

174,
Lucia de Liglano 862, is nomina

honiinum in Indioeni non recepta
1491
1,52, 40.
de Maxerata: lohannes.
v. Montis.
Machlinia, Mechelinia 288,
399, 2n. 469, 35. 813, 35. 913,

5. 1252,5.
1370,45. 1424,25. 1426,
diocesis 152, 40.
45;
archiepi-
Macerati
scopus: Petrus; de
Macra
35.
L.:
Perro-
30.
289.
958,25. 959. 961,5.
fl.
862,
Luciae in Silice
S.
vetus.
de Lugolinis: Petrus.
10.
eccl.
Rom.
Lulysana
card.
diaconus: Franciscus.
Luciana i: S. Donatus.
de Lucidomonte, Clermont: lohannes
Lunisana.
v.
Lumbardia v. Lombardia.
Luna, Lunen. 904, 35.
905, 1. 5.
diocesis 905, 40; episcopus,
episoopatus 932, 25. 1004; Lunen.
dioe. castruiu: de Melia. generalis
1117,
(lean).
de Lucino, Lucinis: lohannes, Luc-
1;
capitaneus: Guido
terius.
de Luculo
palat. Tusciae.
Loculo.
i'.
Novelli com.
Lucterii de Lucinis filius: lohannes.
Luneburg dux
v.
Madii: Strata.
de Madiis: Berardus, Bertolinus,
Galeotus; Madius: Petrus, Guido.
Mafeus, Maflfeus v. Matheus.
Mafiolus fil. Guaspari Rampoldi de
Cremenate
not.
Cuuian. 895,
et scriba
palatii
20.
de Magata: Girardus.
Magantellus: ArnuICus, Gulielmus.
Magdeburg. archiepiscopus Burchar-
Brunswich.
dus; burggravius r. Saxoniae dux.

de Lunino: Maffeus.
Magente 1151, 5.
Lunesana, Lunisciana,
Ludinstorf, Ludenstorp, Ludestorp Lunisana,
Lunigiana,
teloneum 240. 391. 734,35. 735, i.
Lulysana provincia Maginus de Mandello 631, 25.
882,5. 972. 1002,40. 1004. 1027. Magnanus: Ysembardu^.
1269, 1 thelonearii 920, J5 nomina
1059, 10. 1428, 1
nomina locorum S. Wagni monast. Faucen. 1139, 20
teloneariorum 734, 35.
in ludicem non recepta882. vicai1141,20.
res: Guy dou Says; Lulysana, Maguntia,
Lndewicns, Lndwiens, Ludovicus,
Moguntia,
Maguntin.,
Versille c Gualfagnana vicaires
Lodovicus, Lowi
Mayenche, Megentz 5, 40. 7, 10. 8,
generaux e capitaines de guerre:
35. 32, 36. 43, 5. 108, 25. 175, 20. 223,
S. Ludovici abbatia Pissiaci 578, 45.
Symonz Philippes.
30. 336. 3.54; archiepiscopus 13,20.
S. Ludovicus rex Franciae 209, i.
Lfipbach 245, 30. 248, 10.
49,30. 223,4,5.
Lude
1228,40.
3.36,35; diocesis336.
Ludovicus ep. Vivarien. 913, 5.

de Lupicino: Lippus Ridolfi.
Ludewicus de Dikka r. Ludolf von de Lupis: Bonifacius.
der Dycke.
de Lurtzewilre 159,15; deL. Petrus.
Lodovicus, Lodoycus imperator 156.
Lusacien.
marchio:
Woldemarus
1315,6. 1330,25. 1332,25.
marchio Brandeuburg.
Ludowicus comes paiatinus Reni Luterburch
v. ludaei.
dux Bawariae 4, 40. 111,30. 180,1.''.
Lutkirche
r. Liutkilch.
182. 214, 30. 225, 35. 226. 233, 5.
:
239, 1. 281, 15. 283, 35. 767. 768, 20.

1120, 30, 1131, 15. 1230, 35. 1232.
1233. 1236, 25. 1266, 1. 1292. 1293,
Bayern
10;
u.
am Rein vitztum:
Gotfrid Paeuler.
Ludwicus dux Carinthiae

30.
37, 10. 53,
168.
Ludewig herzog von Tecke
1092.
Ludovicus comes Ebroicen.,

conte d'Evreux 214,5. 301,35.
Loys
578,45.
Lutrea 244,20. 246. 247,40; officiati

248, 25. civis: Cunradus Keller;
c.
Ludovicus
705,
rex
Roberti de Claromonte
canierarius Franciae 299, 10. 300,
302. 532,
25. 665, 25.
1.
10.
578,
1.
579.
20.
580,
Lndovicus, Loys, Lowi de Sabaudia

dominus Waudy, senator urbis
Walramus;
Lodwici de Ahucla filius: Mathias.

Lowi de Fourute 1163,30.
de Lucemborc,
lohan Godimanc,
dapifer: Henricus
;
Lutzelvelt curia 160,
15
374. 375,
5.
Luviraga, Liviraca lAvraga 457,45,

4.58; de Luviraca: Laurentius.
Luvo
frater
Tfceoderici
comitis
43,36; Luvo de Cleven
Clevensis
comes de Hilkerode
Romae
307, i. 681, 10. 698, 20. 699,

20. 700, 40. 701, 25. 702, 20. 769, 25.
788,1. 794.10. 817,25. 819,35. 830,
5.
1054. 1163. 1171,25. 1179,35?
1185,3.5. 1277,1. 1408,5. 1424. 1425;
frater 1430, 10.
Romanorum
de Beafort; dapifer in Gallica

terra: Henricus de Cruce.
(Utinguen).
fil.
1215.
599, 10. 725, 10. 1115, 20. 1200, 15.

1261,1; sedis iudices 1265,
provincia 223, 20.
dorau.s: S. lohannis lerusalemitani, Praedica40.
668,
25.
Crivellus
Mediolanen.
torum; archiepiscopi: Gerhardus, Petrus; scolasticus: Emniericus;
v.
ludaei.
Maillan Magliano di Toscana 1158, 20.

Maillardi lohannes.
44,
20.
de Luyrieu: lehanc.
Lui,ariae
li
Lzobre
tena
:
1275.
Henri.
15.
Malaspina, Malaspinae, Malespinae

marchiones, marchis 510,35. 1002,
30.
1004,20. 1027,2.5.1162,25.1163,
1428,1; noniina raarchionum

1449. 1450; nomina marchionum
in Indicem non recepta 904, 25.
1002,25. 1003; noniina castrorum
36.
et
villarum in Carfagnana in
Indicem non recepta 9U5. marchiones: Bartholomeus, Conradinus, Conradus, Franceschinus,
Francischus,Isnardus,Marchixetus,
Morovellus (Morvellus, Marvellus),
Nycholaus Marquesotus, Spinectus
(Spineta).
Malaspinus: Girardinus.
M.
Macalaftus: Danyel.
Malausana
dioc. Vasionen., Malausia

347, 35. 378, 30. 381, 30. 384. 387, 1.
603,50. 613,25, 616, 15. 617,5. 618,
30. 619,35. 620,3,5. 621,10. 790, 20.
791, 1,5. 837,40. 1205,15.
Ludewig von Ratolzdorf 1107, 36.

Macalussorum domus v. Asti.
Ludewich von Schenkinwalt 1235, 16.
de Macciorum societate socii 1146, Malburg castr. in Mortenawe
Ludwicus vicedominus de Sunnen45; de la compagnie de Mach:
berch 24.
Donate d'Obert, lehan Petre, Guy Malechar: lohannes.
Lodovicus
49, 30
93,35.223-225. 238. 336.369,
Lutzelemberg:
35, 45. 43, I. 68, 15. 69, 40.

138,20. 160,15. 180,15.191,10. 192.
18, 15.
40.
74.
ecclesia
Lutzeleniburg, Lucemburg, Lucel- Maynardi: Castrum.

burg, Lussembourch 333, 15. 337. Maior: Augia.
348,10. 1146,30. 1152,20; comites
Maioul dou Seyxl chevalier 1276,
et comitatus 223, 5. 899; Lutzell.
comitatus sigillum 233, 5. 365, 36. Mays castr. 1034, 30. 1035, 20.
comitis
368, 40;
et
comitatus Malabayla: Conradus.
vasallus 899. comes: Heinricus Malabeto: lohannes.
Ludwicus comes de Ottingen, Otinga
333,
ludaei.
1270, 10;
de l'AuteI
Rusticus.
de societate de Ma9(jiis
827,
de Malecosis: Bonzanochus, Otto.
Maleum
castr. 1289,40.
187*
5.
INDEX NOMINUM.
1492
Malfitii; Fatius.
de Malitiis civium Paduae nomina

in Indiceui non lecepta 1022.
de Mallumbris: Riârdus.
de Manginis familia Papien. 626, 1.

ep. Herbipolen. 35,40.
de Mangone comes: Neapoleo; de
comitibus de Mangone: Galassus.
1074,
1147.
1148.
1161,15. 1166.
1171,30. 1193,25. 1265,1. capella-
Malpes: lohaninus.
35.
nus: lannes; do char madame:

Thibaut;
chareton madame
Aubretin;
clericus:
Gilius;
ferron niadame: lehan; garcon
de la pannetrie: Bourgegnon.
de Mangono: Donus Cursi.

de Manna: Gualterius.
Malosellus: Albertus.
1128,
15.
11.5052. 1154,10.
Mangoldus
Manoellus Binellus de Casale 311, 40.

de Malpre: Estiene.
Margareta filia Wencezlai II. regis
de Manso: S. Vincentii eccl.
Malvetium (Lomellina) 496, 20.
Bohemiae 1261, 20.
Manstok: Henricus.
Mal Visini Hugues.
Margarete
tochter Heinrichs
von
Manais cambrelain raons. de Liege Mantua 271. 274. 40. 275, 1. 329, 1.
Friburk. -svirtin Ottes von Straz389. 431, 5. 497. 498. 504. 507, 25.
:
1179,20.
510, 1. 534, 30. 620. 752, 1. 981. 982.

996,30.999,10.1032,35. 1036,35. 1082,
10. 1146, 15. 114S. 1172, 20. 1429, 15;
episcopus 955.45. 982, 40; nomina
syndicorum 507. 25 vicarius, vicariatus 647. 1033,i. 1146,20; Mantuae et Veronae vicarius 636,35?;
Manchagagium ad lacum Cumanum

894,
30.
de Mandel: Paganins.
de Mandello: Maginus.
de Mandelscheit dominus:
Manectus Bellagatti syndicus

ciani de Decimo 869, 15.
Manfeus v. Matheus.
TusciinMantua999. capitaneus:
Raynaldus de Bonacursiis
potestas: Antonius de Nogaruola;
dioc. monasterium: S. Benedicti; vicarii: Lapijus Farinata
de Ubertis, Renaldus de Bona-
Cas-
Pelavicini 492,
3.=>.
Ambrosii
323,
Manuel de Caro not. 595, 30.

Manuel Durant not. 1006, 40.
ab- Manuel de Podolio de Arnascho
Mediolanen.
Manfredus de Mirolio can.

5.
862.
S.
S.
595,
S.
S.
tinus 991,20. 992,1. 1363.

fil.
Manifredi
Friderici
regis
marchionis
de
S.
30.
hospitiura 724,
45.
S.
de la Marke
le
marchis messagier
S.
445.10. 461,15. 463,20. 489, 10.

582, 10. 583, 15. 697, 10. 705. 1. 1005,
25. 1038.5.
1146,5. 1412,40. 1438.
1439. 1440,1. 1453; vicarins Karii
976, 30. 980, 10.
S.
Marcelli eccl.
Rom.
card. presb.:
25.
S.
S.
1272,
Manfredus
Mohac
Claromonte comes
(Moac), dom. Ragusiae,
de
senescalcus regis Trinaeriae 818,

30. 821, 20. 822, 35. 825. 826, 20. 827.
828. 932, 35. 950, 35. 990, 25. 1007.
1014. 1023, 20. 1076, 1. 1080. 1089,
15. 14.83, 25 (de Cremonti); vicarius
35.
Marchia Anconitana:
64,
35.
domini
dominium
69,
v.
35,
25.
277, 40.
Austriae duces.
5.
92, 40.
57,
15.
281;
Marchia: Tervisina.
de la Marque: Ecelin.
Marchiones (familia lanuen.) 1029, 5.

Marchisetus marchio de Malaspinis
vicarius Tortonae 534, 25.
Pisarum 985, 2c.
Manfredus Grillus de lanua vicarius Marquesotus: Nycholaus.
Marcus Gaiotus not. syndicus TarPapiae 534,25.
visin. 1296,25. 1298,25.
30.
20.
1400,
Mariae
monasterium
Angia
r.
Mariae ad Gradus in
praepositus: Wernerus.
Mariae
maior
Colonia
Yporegiae
eccl.
5.
Mariae ad Passerellam contrata

Mediolanum.
S. Mariae Pedonis parochia v. Mediolanum.
S. Mariae eccL claustrum Novarien.
316,1. archipres bi t er: Gregorius;
arch idiaco nus: Opetio
S.
Gentilis
card. presb.
Marchiae
5.
1401. 1402.
310,
15.
de
860,
maior.
S.
15.
1364,
Mariae Aquen. eccL 286,
1174,25.
Manfredus marchio Lancea vicarius

Arnaldus.
generalis imperii a Papia superius Marcellus 664, 10.
595, 15.
de Marchan: Gachin.
Manifredus marchio Salutiarum 434,
Marchexanus (moneta) 1271,
5.
Maria de Vietoria monast. iam

dirntmn apud Scureolam Marsica-
nam
dien.
Manfredus marchio de Carreto 1057.

1060,
30.
Maria de Septignano 859,
rector
communis:
Vierus;
rector ecclesiae: Attavianus.
Marca comites: Engelbertus, Everardus; de Marca: Adolfus ep. Leo-
Bosto
Lancelotus.
filius:
35
30.
dioc.
Maria de Petriolo de Castellina

vallis Grevis 859,
Maracius Guinzanus vicariusLauden.

724,
Tri-
-15.
Maria Montis Macerati 858,

Maria Novella castrum
Florent. 873,5: plebs 859,25; plef.

S. Michael
de Collepetroso.
S.
40.
syndicus: luncta Berti.

Marie ou Mont S. Maria in Monte
batus
30.
Manuel de Veran 719,

Vercellen. Mapheus v. Matheus.
Marabotus Ansaldus.
Manfredus,ManfridusprincepsTaren-
nacriae 1014,
S.
1166,35.
Manfridus
Maria (Lomellina) 496, 25.

Maria de Marliano plebatus
Ypoliti 862,40. 863; ecclesia 863,35.
S.
Oberti marchionis
Mamfredinus Platus doraicellus

batis S.
572, 25.
colsis dictus Passarinus.
fil.
Maria a Campoli 862; nomina

in Indicem non recepta
hominum
S.
Manifredinus de Aliate not. Mediolanen. 67 1 10. f i 1 i u s Bartolomeus.
Manfredinus
S.
W.
de Manentis: Bartolinus.
Manesse: Rodeger.
berk 1101.
Margaretae: Heinricus.
de Mari: Bernabos.
Manfredus praefectus Roraae 830, 10.

Marcus de Aldemaio, Adelmario
Manfredus de Bastis Valentin. 405, 20.
Trivisinus 1023, 30. 1293,35. 1294.
Manfredus, Manifredus de Becaria
129.5. 1296, 15. 1298, 25.
(Becharia, Bequeria) Papien. 487, Marcus
Romanus mercator 185, 20.
35. 488. 489. 1063,35. 1064.
Mardolus, Mardonus: Petrus.
Manfredus fil. Ansaldi de Castro
Margareta, Margarita regina Roma1059.
norum uxor Heinrici VII. 403, 10.
Mangerone Cenni syndicus S. Donati
533, 35. 40 {mak Catterina). 628, 30.
de Luciana 868, 5.
662, 20. 709, 35. 795, 5. 816, 15.
V.
de
S.
S.
35.
S.
S.
Memo.
Mariae maior eccL Pergami 566. 10.

Mariae maior eccl. Pisana 743,
745, 40.
Mariae
in Cosmedin eccL
card. diaconus: Franciscus.
Marie
Minerve
eccl.
Rora.
Roman.
1173,15.
Rom.
S.
Mariae Novae eccL

diaconus: Raimundus.
S.
Mariae in Porticu eccl. Rom.

card. diaconi: Arnaldus, Matheus.
S.
Mariae in Traspadina
mana
S.
611,
eccl.
card.
Ro-
20.
Mariae in Tunibus eccL, altare
Romae
611.612.
INDEX NOMINUM.
Mariae in Via hita
S.
Eom
eccl.
diaconus: Lucas.
cai-d.
S.
Martini in Montibus
biter: Gentilis.
1493
card. pres-
Marie le pont ). Roma.

S. Martinus in Strata 457, 10. 458.
459, 10.
Mariae ecclesia Saonen. 1062, lo
S. Mariae castrum i'. Saona.
S.
Martinus de Valle plebatus
S. Petri in Sillano 868;
S. Mariae de Senis hospitale 951, k.
locus
dictusStorni868; nominahominum
S. Mariae Hospitale v. Teutonicorum
domus.
Martinus Loge (Loio) Yporien. not.
S. Mariae eccl. de Valencia 312, 40.
310,20. 311,45.313.314,45. 31.5,25.
Marie le roine, uxor Philippi III.
S.
Mathis, Mathyas von Heringheim

(Herenkein) ritter 358, 15. 737, 15.
Mathis Riche ritter von Basel 1098.
S.
Franciae 72,20.
Jehan de Rosay.
regis
Maria
regina Siciliae
Lellus Lavanzauus.
corier:
familiaris:
Maria uxor Amedei comitis Sabaudiae

927. 928.
Marignani: Raynerius.
de Marigniaco: Ingerannus.
de Marino: Franciscus.
Marinus Georgius dux Venetiarum
669,
1.
Marinus de Spoleto iudes Aretinus

601,
10.
316,30. 317,15. 818,5. 319,5. 320,

20. 325, 26. 507, 40. 1448, 35.
Martinus de Panaris syndicus Soncini 582.
1108,
1.
Mathier: Faviel.
Mathieu r. Matheus.
von Matzenheim Walther.
Maumettica fides 822, 10.
:
Maura Rupes.
de Mauritania, Mortania: Willelmus
dominus de Dossemer.
:
S.
Mauritii altare
Petri basilica
v. S.
Romae.
Maurus fil. Florentini iudex de Flo-
Martinus de Rodobio 449.

de Marvilla: Symon.
rentia 1247.
Marzolaria 1072, 20.

de Marczonasco: Arduynus.
Mascherel: Race.
de Marsino, Masino comes, comites
331, 6. 510 40; vicecomitum nomina
in Indieem non recepta 482. 483;
de Maysino communitates 979, 30.
Maxerata
v.
Macerata.
Maximi Petrus.
Maysinum v. Masinum.
:
S.
Medardi
abbas
monast.
Suessionen.
P.
Medde Mede
(Lomellina) 496,
25.
Massae et Conficae marchio: Pala- Medebike 1228,36.

Mariscotus Buccanigra synd. lanuae
de Mederike castellani 1229, 20.
dinus.
526, 10.
Massana ecclesia Massa CarraralOl". Mediolanum, Melan, Mediolanen.
Maritiraa 341, 3o. 345,.^. 397, is; Mare170, 20. 307, 15. 314. 317,5. 318. 327.
1078, 20.
Massan. et Popolonien.
timae marina 1428, 30.
328. 383,25. 387,25. 405,20. 440,io.
episcopus: lohannes.
459. 461. 463-466. 467, 10. 478, 5.
Marlianicum MasKanico ad lacum Massa,
Masse Massa Marittima 874, 25.
Cuvianiim 894, 30.
479, 5. 484, 20. 489, 35. 491, 5. 494, 5.
1166,30; de Massan cites 1195,35.
495. 497, 1. 499, 20. 501, 35. 503.
Marlianum v. 8. Maria; de Marliano: Massa Trabaria
341, 20. 345, 5. 397, 5.
505,15. 507,10. 509. 511. 514, 20.
lohaninus.
Massan v. Massa.
515,10. 521, 15. 524. 525, 40. 527, 15.
Maron: Francois.
528. 529,15. 530. 531. 534, is. 535,i5.
de Massanatus Stephanus.
:
Marovellus, Marvellus
Marpurk 98, 5.
Marquardus decanus
1133,
r.
Morovellus.
Masselus Baroncii de Eugubio not.

748,
in Spalt646,
lo.
1.
30.
Masus
Gione de Monte Faesulis

iudex et not. (860, i5.) 861, 5.
Marquardus dominus de Schellem- Mathei: Fucius.

berg 68, 20. 69, 40. 90. 91, 40. 93.
Matheus Rubeus
95, 30.
Marquart burgermeister von Ezzelingen
Mattheus rector ecch
10i)2, lo.
Marquart Lille 1099, 25. 1100,

Marquart Wurcheler 1099.
de Marsano v. de Martiano.
v.
Mariae
S.
Nicholai de
confesseur
remnereur
Vico 860,25.
i.
Mathieu
fr.
889,15. 1186,20.
1187,40.
frater:
Maffeus Bonagure de Biblena not.
Masinum.
308,
10.
Martiani monasterii de Terdona

Mapheus (Mattheus) de Nicorvo com.
abbas Henricus.
palat. de Lomello 495. 496.
de Martiano, Marsano comes: HuguMatheus, Mapheus, Mafeus, Maffeus,
tio; de Martiano: Hugolinus.
Manfeus Viceoomes, de VicecomiMartianus de Litis consul Terdonae
tibus de Mediolano 461. 463,5.
S.
694,
von
30.
488,35. 511. 559,15.
Martin: Kunrat Munch.

Martini: Raymundus.
S.
de Martinis: Bendinus, Paganus.

S. Martino comites 331,5. 510,
S. Martino: Guillelmus.
S. Martini eccl. Wormatien. 1440,
de
de
S.
Martinus ad Argianum
tino del veseovo 858,
35.
S.
40.
62830.
631,2o;
vicarius Mediolani 651, 10. 669,26.

676,20. 977. 978. 979, 30. 1036,35.
1149,30. 1280,35. 1286,35. 1288,35.
1289. 1290; filii 463,5.
filius:
Galeacius.
Matheus de Sclafana miles 1069, 15.

Mapheus de Cathaldo 1298, 20.
Mar- Mathei de Doflno filius: Nicholaus.
30.
MafteusdeLuninoMediolanen.631,25.
deS.MartinolaMelsola: Sacchuccius. Matheus Petri Mardoni (Mardoli)

S. Martinus la Palma 858, 35.
iudex Romanus 778, 15. 844, 847, 40.
S. Martinus de Torri nomina homi- Mathias fil. illeg. Lodwici de Ahucla
nuni 863,
3.i.
cler.
1420, 5. 1421 40. 1429. 1430, 35.

1431,25. 1434,5. 1446,20; contrata
S. Mariae ad Passerellam 464, 10;
domus, palatium
archiepiscopi
,
Andreas.
Marschaul: Hunbert.
Marsinum
card. diac. S.
in Porticu 145, 5.
536, 25. 537, 15. 538. .^39. 540, 25.

541, 5. 555. 559. 560, is. 561, -n.
563, 5. 564, 20. 567, 25. 568, 30. 571.
593. 603,20. 604,15. 623, 1. 651,20.
655, 5. 669. 731, 40. 734, 15. 759, 10.
952, 5. 973, t. 976, 25. 978. 980, 25.
10001002. 1032,30. 1033,20. 1036,35.
1063. 1064. 1077, 1. 1081, 10. 1145, 40.
1146. 1148,10. 1151. 1172,20. 1271.
1272,40. 1273,5. 1280,15. 1416, .5.
Colonien. 197.
461,
493,
486, 40. 488, 20. 489, 35.

502, 10. 503, 20. 524, 10.
537,15. 539,40; domus, palatium
communis 488, 30. 494, 5. 495, 5.
501,35. 503,35. 611. 514,20. 525,4o.
15.
25.
540,25. 541,
5.
561,
35.
567,
568, 30;
25.
palatium Novum 314,5; parochia

S.Mariae Pedonis 464, 10; parochia
S. Naboris 572,30; porta Cumana
537,1;
porta
Nova
Orientalis 464,
537,5;
537,
porta
675,35;
porta Romana 536, 40; porta Tysinensis 537, 5; porta Vercellina
464, 10. 536, 35. 572, 30; nomina
ambassiatorum 314; archiepiscopus
1081, 20; nomina civium 631, 25.
668; nomina civium in Indicem
non recepta 467. 536, 35 537, lu.
1420. 1421; comitatus, districtus
539, 15. .564, 35. 566, 1. 1420, 5; libri
et capitularia communis 651, 20;
consuetudo 630, 20; diocesis 591, 40;
ecclesia 573; marcha Medyolani,
10.
10.
marc de Melan
639,
15.
717,
15.
INDEX NOMINUM.
1494
monetae
720. 721. lo;
{Munzstatten'') 1271, 20. 1272,40;
operarii monetarum 671, 10; pax
500, 4u; provinciae ordines 544,6;
territorium 952,5; nomina terri-
lohannes
male
Bononia 844,
35.
de
Melancio
847,
40.
toriorum in Indicem non recepta Melden. canonicus: Angelus.

1420. 1421; vicarius regis, vicariatus 593,is. 628,20.952,25.953,1.
977, ::o. 1000,20. lOOl. 1063.1064,10;
pars de Turre 461, 40; pars Vicecomitura 461, 40. a b b a t e s S. Anbreus, S. Celsi; archiepiscopus:
:
Castonus; eapitaneus: Guido de
laTurre; ecclesiae: S. Ambrosii,

Minorum; iudex super bonis i-eHuguitio de Pistorio;
bellium:
monasteria: S. Ambrosii, S.
Apollinaris, S. Gervasii et Protasii
seu Simpliciani, Praedicatorum
Melia dioc. Lunen.

de Melio: Nerius.
Melitiae
ludaeus
de
Memmingen ludaeus:
Memo: Opetio.
de
Martinus.
S.
Michabel.
Menasinus
fil.
Guitardi (Cuiardi)
de Salegio not. Cumanus 892, 35.
895,
(Westfalia) 1228,
Meneurs
Mengede
v.
403,
404. 405,
33.
Valentiae
synd.
25.
v.
S.
Leus.
curtis 1093. 1094,
Militiae, Milisse, Melitiae
1.
S.
1269.
deMercato: Bernardus, Guillielmus.

Merkelinus (de Sundirn) 249,
Merchie: Hanekin.
Miniate,
S.
Migniate,
San Miniato
v.
Roma.
Simon Bandi.
von Meren: Wirnt.
Minorum
Mersburgum
v.
1228,
Merseburc,
Merseborch
1237.
35.
bi-
schop: Henrich.
lesco.
1426,
1.
1433,
25.
1442,
45.
50.
1444, 45
nomina iudicum 1444,40. archiepiscopus: Guidottus; de M.:
10.
Pelegrinus
fr.
de Messieres: Bauduin.
20.
Andrieu,
fratres:
Meneurs
freres de S. FranôisdÂssize
1193,45.
Minorum refectorium Astense 429, .w.

Minorum domus extra Burgum S.
Donnini 325, 25.
Meneurs freres a Butofle 1181, 1.
Meneurs freres do Casteal de 1'Aigle
1187,20.
Minorum conventus Lubicen. 1103,30.

Minorum eccl., doraus Mediolanen.
464.
de Mestre vinum 1298,
Meta: Petrus.
Metenses 9,53,
ordinis
Danyel.
Moravia.
(Westfalia)
Meniat,
936, 30. 983, 20.

castra 1065, 20. 1066; deS.Miniate:
25.
Minner: Chunrat.
Merbern, Merichern
S.
874, 15. 933, 30. 935.

1166, 35; S. Miniatis
de Mercorio dominus: Beraldus.
5.
eccl.
Mineurs freres Pisains 1164. 1169,

Meneurs freres a Rome 1174,
thesaura-
rius: Symon de Marvilla; dioc.

clerici: Henricus, lohannes (I),
lohannes (II), lohannes (III): de
Mes, de Metis: Gerar, lacominus.
20.
10.
35.
1181,25.
Meneurs
freres a Sutre 1171,
10.
Minorum
ecclesia in Tybur 843,30,

814.1. 847,30. 848; Meneurs freres
de Tybre 1186, s hortus v. Tybur.
;
Meynfredi de Nomaiio
filius:
laco-
Meuriset
v.
Muricetus.
Mice de Cornaut 1193,
binus.
Meingen 48, 35 v. Sigemeringen.

Mengozzen (de Sundirn) 249, 25.
Meinhardus dux Karinthiae 53,
S.
coraes
deOrtenberg
35.
Meneurs
Meneurs
freres de
Thode
1186.
a Toscanelle 1181,5.
Michael, Saint Michiel (Faitcigny)
Minorum domus Thuregi 304, 35.
freres
733,10. 1150,25.
Minuches Cassin de Seyna 1006.

Michael de Collepetroso plebatus
Mariae Novellae nomina ho- Minzimberg dominus: Phylippus de
Falkinstein senior, Phylippus de
minum in Indicem non recepta
Falkinstein.
864. rector: Nardus Guidi; sy ndicus: Dese Conpagni.
Minzemberg v. ludaeus.
S. Michaelis de Monte Imperiali ab- de la Mirandula: Francisquinus.
bas: Raynerius.
in Myroldis magister ord. Praemonde S. Michaele: Conradus.
str.
Cu.
Michael clericus archiep. Moguntini de Mirolio: Manfredus.
S.
35.
S.
filius: Heinricus.
Menhardus
68,20.
Meinhart: Cunrat.
de Meisenbach scultetus 245, 35. 248.
de Meisendal scultetus 245,30 (pi-o
Meisenbach ?).
v.
2s.
Dracona
Milazzanum plebatus Cintorii
40.
Melan
1272,
Milvius de Vitalianis 1023, 25.

Meniat v. S. Miniate.
Mynda 1230, is. episcopus: Godede Menino: lohannes.
fridus.
Menthocius: Thyberus.
Merbot Karle burger ze Lindowe Mini Borestauri: Verius.
1266,1. 1292.
1243,
Miniate.
S.
Melancius.
S.
Mehthildis uxorRudolfi comitis pa-
de Meichsowe: Stephanus.
deMeydeburg purgravuis Burkardus.
Meiene, Meyne 221, 1. 1244.1245,20.
oastrenses: Conradus de Kuttenheim, Sandrinus de Kereche.
Meienhein: Cunrat von.
Meinevelde, Meynevelt, Menevelt,
monasterium. gerechte 54, 15. 221, 1.
10.
Minores.
Messina, Meîna, Messana 1014,
Reni ducis Bawariae 111,
v.
v.
Milanus
15.
Menden
Migniate
Milancius
Milanus de Aglate officialis Rycardi

Hugeti magistri monetarum 1271,
de Menabobus: Franciscus.
Minzemberg de Meseritz:
10.
latini
591,35.
Melsola
S.
15.
Miglioris: Guiducoius.
la
v.
Roffinus.
Michelinus de Azanello de Cremona
Militiae.
1230.
de Medullione dominus: Raymundus.

Megentz v. Maguntia.
1267,
castr. 1026, 25.
de
la Turre.
Megerus
v.
filius:
Michael Speres de Arbe 1069,

Miehael: Vitalis.
Melloni: Lambertus.
monetavum: Petrus
notarii: Crescinus de
Ladenate, Dafinollus fil. lobannis

Canuti, Franzolus de Aliate, lohannes Bertrami, Manifredinus de
Aliate; officialis ad recuperandum iura imperii: Cione de Bellastis; potestas: Bergandus de
sindici: Guillelmus
"S. Xazario;
deVicomercato, Rubertinus Barrus
viearii: Matheus Vicecomes, NicolausdeBonsegnor; deMediolano,
cives Mediolanenses: Anthonius
Petri, Castelhinus de Gluxiano,
Matheus Vicecomes, Montinus de
Turre, Oppetio de Bernaregio,
Ottolinus de Sorisina, Passarinus
delaTurre, GuillelmusdePusterla,
Guillelmus Rubeus de Turre; de
Melan: Jehan; Guelfa pars i\ de
Michaelis de Paterno
Meli Bonaguidae: Bertuldus.
magister
Frotta;
Michahel de Memmingen ludaeus in

Augusta 306.
Michiel Angelos marchans le roy
de
1169,5; Michel Angelot 1184, 1.
Michael Bonbellus 404, 5.
843, 5. 844, 5.
1006, 35. 1015, 10.
1017, 10. 1023, 30. 1024, 1. 1032.
1294, .!0. 1297, 25 (maJe de Loia);
719, 10?
Mediolanum.
Melancius, Melanchius, Milancius de

Bononia iudex aulae imperialis
603,
45.
Michael Portus not. 495,
40.
Mysna, Misna 17,35.735,1. 1116, 10:

Misnen. ecclesia 179, 20 marchio;
:;
:;
INDEX NOMINUM.
natus, mavchioaes 1113,25.
1114.
1115. 1116.20. 1118, i; maike 1238;
terra IG, 15. 17. 179,20. bischop:
Wethege.
1495
Mons Fae.sulis v. S. Laurentius; de de Monticellis: Berardinus.

Monte Faesulis: Masus Gione.
de Mouticello: lohannes.
Mons Ferrariae (Lomellina) 496, 40. Montilium, Montiliis (Carpentoratum)
Monsfloritus Mont-Fleury 733,
1205,15. 1206,45.
10.
Moac V. Mohac.
Montinus de Turre de Mediolano
Monsfortis 1453, 25.
Mochi 1001,45; videtur esse Modetia. Mons
631, 20.
Grabadonae 891, 5.
Mode, Modena r. Miitina.
Mons Imperialis v. Podium Boniî. MontisAIbanidominus:GuidoDelfini.
Modetia, Modoetia, Modotia burgum,
Mons Milianus, Monmelian Mont- Montis S. Angeli dominus lohannes
:
terra 31(3. 440442. 510, lo. 535, 5.

628,25. 731,25. 1063,20. 1149, lo;
Monche 328, lo; Moncia 555,25;
melian 394,35. 1150,
comes Gravinae.
20.
Mons Pulicianus, Monte Puleiano, Montis Campolesis castrum comitatus

Florentiae 862, 15 nomina syndiMont Pultien 874, 25. 93.^, 35. 935.
Mochi; contrata portae
V. etiam
corum 862, 20; v. S. Nicolaus, S.
936.
1166.30;
de
Monte
Policiano:
palatium
442 20
de Lamhro
Stephanus.
Bernardinus.
316,10; capti 1149,35; nomina civium in Indicem non recepta 442, Mons Rinaldi noniiua bannitorum Montisfalconis praepositus: Bertuldus Ursinus.
in Indicem non recepta9.iO;Montenomina consiliariorum in
15. 20
Montisfeltri comes
rinaldi mercatale 864;
nomina Montisferetri
Indicem non recepta 440. 441
Fredericus, Guido.
hominum 864.
ecclesia 440,5; syndicus 1145, 10.
ecclesia: S. lohannis; notarii: Mons Vici 1034. 1453.
Montisferrati raarchio 510, 30; marGriffinus, Gulielmus Magantellus;
chiouatus, marchiones 435, 40. 436.
von Monsheim Wenze.
potestas: Francescinus de la
695,10. marcliio: Theodorus; de
Mont: S. Marie.
Tui'e, Zonfredus delaTurre; pro- ou
Guido de Cuchinario.
;
Monferrato:
curatores:
Nichola Bellonus,
Pinollus Pizenus; sindici: Tadeus
Xitatus, Johannes Zeva v i c a r i u s
Thomas delldono; vicarius potestatis: lacobus de Varadeo; de
Modocia lacobus.
;
de Montabur: Heinricus.
de Montaldo: Ricardus.
de Montarso: Henricus,
de Monte, Montensis comes, comitatus 97, 30. 110, 10. 129, 10. co m e s
Moelin Mdhlin 1253,
35.
1254.
Mogus fl. 374. 375, 1. 767, 25.

Mohae comes: Manfredus de
769,
1.
Claro-
Wilhelmus.
de Monte: Dumfiancischus;
v.
Monte Alcino, Mont Alcin

1166,
Ursini.
874,25.
30.
monte.
de Monte Amiato v. S. Salvatoris
li Moines deUbines chevalier 1278, 10.
monasterium.
Moyrenus 633, 15.
de Montebello: Gwilhelmus.
de Molanis castr. 333, 30.
de Monte Cabilonis: lohannes.
de Molans, Morlans: lohannes.
de Montecellis Attrasius.
Molar(e) castr., villa dioc. Aquen.
de Montecornetto, Moncornetto, Mon449,40. 451, 20.
torneto: Balduinus.
Molin fil: Thiri.
de Monteforti, Montfort, Monforte
MoUe: Ponte.
comites, dicti de Sargans: Hugo,
Rudolfus, Wilhelm; von Montfort:
Mollesheim 232, 10. 233, 25; r. ludaei.
Heinrich Schiels.
Monacum Monaeo 958,25. 959. 961,5.
963,30. 970,40; Monego 1026, 10; Monteleone castr. (S. Miniato) 1066,36
Monachi potestaria 1056, 25.
de M. Bandus, Nenus.
Monachus: Cunradus, lacobus, lode Monteleono: lanuarius.
:
hannes,
MontemarcianUm
de
Nicolaus
de
Montisiovis dominus:
Bonsenioribus.
Montis Macerati: S. Maria.

Montis Orfdni castr. 538, 35.
Montorneto v. Montecornetto.
Montron 1027,40.
de Montrosono Thomas.
Morariarum castr. 1028, 15.
:
Moravia, Merhern, Merichern 167,15.

1120,40. 1122. 1124,15; marchionatus 279,30. 280. 596, 30. 597, 1.
598, 40. 1119, 35; marchiones v.
Boemiae
reges.
Morbacen. abbas 51, 20.

de Mordecastellis: lohannes Dini.
Morelli
Morenc
Lapi.
913,
15.
Moreni: Petrus.
de Morestel: Guigue.
Moretum
Moriset
castr. 858, 25.
Ebalus
dominus:
Montisioveti
Augusta.
46.
v.
Muricetus.
de Monasterio: S. Blasius.
de Montemerlo: Laurentius, Guillel- Morlans v. Molans.
Monasterium, Monasterien., Munster
mus.
de Morle: Franko.
dyocesis
1214;
1214,
20;
ecclesia
Montenanum nomina bannitorum
in
le
Mornard, Moi-nar Mwnhart che-
p s c p u s Eberhardus
valier 1175. 1196,25. 1278, 30.
Kircherinc,
cives:
Bernardus
Mornsheim Sifrid.
Montenarius,Thadeus.
von
deMontenario
Henricus Rike; de Monasterio:
Montenarii de Montenario filius: Moronus: Citadinus.
Ludolphus; r. ludaei.
Thadeus.
Morovellus, Moroellus, Marovellus,
Monasterium inferius, Nidernmunster
Malaspinae
marchio
Marvellus
monast. 644, 10. 900, 5.
de Montepeyoris Azotus.
445,10. 449. 450. 454,45. 459,30.
Monasterium: Menevelt.
de Monte Rous: Andriol.
460, 30. 499, 30. 501, 40. 502, 15.
Monche, Moncia v. Modetia.
de Moutespertuli: S. Cristina.
511, 5. 524, 10. 526, 5. 587, 20. 905,5.
1083,
10.
Monciaco
Monego
v.
v.
Montiaco.
Montevarchi
Monacum.
20.
de Monleone: Nicolaus.
Monosii villa Cazolinorum 596,
de
1.
(Lormllina) 496,
Monsbonodus Mont-Bonod
Mont de Katin
Mons
Montevarke 1188,
1166,
733,
40.
10.
40.
Corbolini nomina bannitorum

Lomus
1002,30 (Morrvel). 1412, 40. 1449,20.

Brixiae 995, 10.
vicarius
1003, 25.
Moutccchio
160,15. 374. 375,5.
de Morrona: Leopardus.
de Morsmunster: Rudolfus Rebeliu.
14.50;
Marchiae:
Antonii.
Montes(Franconiae)
Mons: Laureus.
Mons Albinus
castr..
1300,30.
Montflaskon Montefiascone 1170, 35.

Monthaut Montalto di Castro 1158,25.
MoDt\\a.ut Montalto Marittima 1170,5.
de Mortario: Donatius.
de Montiaco, Monciaco: Petrus.

Montjay (Sabaudia) 46, 20.
de Morvaz dioc. Geben.: Perrovetus.
Mortenawe
827,
6.
de Morungen: Lutolfus.
Mosa
107,5.
INDEX iSlOMINUM.
1496
Moschachia 1069, i doniinoruiu nomina in Indicem non recepta 1068.
S.
Mosebach
191,
officium
917, 35;
15.
advocati 165,
N.deFractis (scriptor papalis) 148,20.

N. Leonardi (scriptor papalis) 145,
N. Raynulf. de cur. 952, 5.
15.
Nicolai in carcere TuUiano eccl.
Roru. card. diac: Guillelmus.

S.
15.
Nicholai
Mattheus.
de
eccl.
Vico
rector
von Mowenheim voget: Heinrich.

Nychblay: Tohannes.
de Mucelliu dioc. Geben.: lohannes N. de Vico (procurator) 148, 20.
S. Nicolaus castri Montis CampoGaudicbion.
S. Naboris parochia v. Mediolanum.
lesis 862, 10; nomina hominum in
Mucellus 875,20. 877, 10; nomina lo- Naccii: Cinellus, Ranaldus.
corum in Indicem non recepta Naccius Bonaiuti Chalgani notarii S. Nycolaus curiae Semifontis
865;
875. 876. 877.
nomina hominum in Indicem non
de Florentia not. 862, 35.
Mudiz bruder des Heinrich Mudiz
recepta 865. syndicus: Bartalus
Naldus de Gherardinis vicarius ima36,
1.
peratoris in
35. 870.
Mudiz: Heinrich.
Mulbaco clusa
in
liga
Vallis
168,
Bonacur.si.
Gi-evis
859,
S.
Nicolaus de Rada 858,
35.
30.
Namurcenses marchiones ?). Flandriae Nicolaus III. papa 400, 30.

Muletus Guillelmi de Foseiana proconiites; Namurcen. comes: loNicolaus card. ep. Ostien. et Vellecurator episcopi Massani 1025, 30.
hannes de Flandria.
tren., Hostien. cardinalis, cardinal
Mulhusen, Mulenhusen Miihlhausen von Nappurch vitztum 1225,1.
d'Oste 5,59,45. 604, 10, 605, 20. 607, 15.
194. 195. 274,1. 1118,20. 1119, 1.
609. 612. 613,20. 615,15. 616,35.
Nardus Guidi rector populi S. Micives: Henningus Urbech, Hein617,10. 619,10. 621,25. 655, lo. 658,
CoIIepetroso
1.
chaelis de
ricus Margaretae.
Mulnhusen dioc.Basilien. Mulhausen

232,10. 233,30. 360.
Munch: Kunrat, Otto.

Munchen 1293, 15; vitztum
1225,
864,
de
Narnio: Petrus Sebastiani.

i.
de Nasellis: lohanninus.
Munichwih-e v. Wylre.
conies: Gerlacus.
Munjoye, Monyoge dominus: Wal- deNassaw,Nazzawe
von Nassenvels: Chunrat.
ramus de Valkenburc.
Naulum Noli 510, 25.
Munphe Miimpf 1253, 35. 1254.
die
Munshemeren domina
247,25.
de Munster: Hartmannus.
Munstertreis 94,
rissensis 14,
de
S.
Neapoleo card. diac.S. Adriani
260,15.
839,5. 1053,5. 1171,30. 1172,25.

1307,20. 1428,20. 1430,20; de N.:
LanBartholmeus
Seguinulfi,
dulfus.
bier 747,5. 1186,5. 1187,40.
Petrus.
Murvaldus Salvaigus 685,
25.
Musactus: Albertinus.
Nebula
de Muscis: Guizardus.
1244,
25.
rum
20.
Muterstat 247,
249,
1.
Nekkarus
sindicus de Negre
488,
249, 10;
35.
iilebanus
10.
Mucianum
de
5.
487,
)'.
S.
nomina
Mudiglana
1171,40;
fl.
le
c/.
750,
comes:
Mutina, Mutunen.
510, 10. 534, 20.

982. 997. 998. 1036,36.
1082,5; Mode 330, 15; capitulum
ecclesiae 982, 35; episcopus 955, 5;
territorium
997, 40;
vicariatus
1032,40. monasteria: S. Bene-
620. 981.
loco-
non recepta 880.

10.
de
conte et le contesse
de Nigro.
848,30.
854,25.
916,
15.
926, 35. 929, 10. 1005, 25. 1039, 15.

1046,40. 1048,20. 1055,20. 1069,25.
1075, 10. 1168, 15 (Beteronde). 1176,
35. 1188,35. 1189,10. 1192.
1194,1.
1195, 35.
1066,
Nicolaus de Spira mag. prothonotarius Albeiti regis 193. 194.660,10.

35.
Nicolaus de Camulio
30.
679,
35.
685,
25.
687,
10.
gister curiae Alberti regis
Grifaccius.
1.
not. lanuen,
Nicolaus de Wartenvels 36,
Neri: Guarnerius.
:
847,35.
Nicolaus Bonixini not. 1299,
5.
Nepesin. episcopus: Angelus.
Neri Bonomini
701, 1. 702, 3(1. 769, 25. 777, 25.

788, 10. 794, 10, 817, 20. 819, 35. 844.
40.
1258,
von Neyften graf: Berhtolt.
Nenus de Monteleone
Nicolaus ep. Anconitanus 81,25. 82, 1.

Nicolaus fr. ord. Praedicat. 383, 6.
1146, 45. 1147; post ep. Butrontinus (Botruntinus),
consiliarius
Heinrici VII., Nicole evesque 698,
Nicole Augustin frere 1176,40.
20.
Nellus (Pannocchieschi) 885,
lacobus.
Mutiliana,
Tancredus.
vallis 880, 10;
in Indicem
de Nebere pincernae 1068,
30.
Mussi filius: lacobinus.

Mussus de Guasconibus
Papien. 485,
Gachin
Marchan.
Franciae).
40.
Nazario: Bergandus.
de Murell.': C.
Neapoleo comes de Mangone 929,15.
Muricetus barberius familiaris Heinrici VII., Meuriset, Moriset le bar- Neapolis, Napeles 779, 15. 837. 838,40.
Musella 284,
capelain:
890,5.
Navarrae rex 1425, 15. 1428, is.

Nicolaus card. presb. S. Eusebii 474.
475, 1. 606 (olim confessor regis
S. Nazarii homines monasterii Lau-
606,10. 1301,10.
i.
von Mur, Mwr: Heinricus.

Murcia v. Aragoniae rex.
Muricuccis
663,40. 683. 684,10. 769,36.

774, 30. 777. 789, 25. 791, 30. 793.
796, 25. 797, 5. 798. 803, is. 805, 1.
807,25. 809
811. 839,30. 850, 20.
853, 20. 952, 30. 970. 1008, 5. 1077, 6.
1147, 15. 1154, ,6. 1156, 16. 1159.
1160. 1184. 1185. 1188, 30. 1303.
1304,20. 1305, 1; sigillum 776, 40.
10.
Narde message Rustic 119.3, 15.

Nari ad lacum Cumanum 891.
Narnia 341,25. 345,6. 397, 10;
1; maRoman.
hofrichter kunges Albrechtes

71
1104. 1105, 1.
;
Nerium ad lacum Cumanum

Nerius
894,
30.
Ranerius.
Nycholaus armiger 247, 10. 249, 20.

Nicolaus von Oftenbach 1096, 10.
dicti de Nonantula, S. Claudi de Nerlus Gottoli de Nerlis 1262,15. Nicolaus
de Turri civis Pragen.
Fraxinoro; vicarii: Loste deVer1263.
1261,30.
v.
de Nerlis: Gottolus.
9elIensibus,RenaIdus de Bonacolsis
dictus Passarinus de Mutina, Modena: Fr.ancisquinus de la Mirandula, Mutius.
NerusLelmi syndicusCiparelli870,40. Nycholaus Apphel 246, 15.

Nescarrer v. Guillelmus Scarrerii.
Nielaus de Viandin waiter 1168, 1.
Nestwede 162, 35.
Niclaus Wurinsac waiter 1168,1.
Mutius deModena vicarius imperialis Neun V. Noun.
Nicole carpentier 1169, 15.
1280, 25.
hern Nibelunges son: lohannes.
Nycholaus Marquesotus marchio MaMucius Bonavitae de Arcula 905, 15. Nichus: Bettus.
laspinae 449, 30. 450, 20.
;
Mutziche 232,
10.
233,
25.
Nichola: Bernardinus.
Nicolaus comes Lavaniae 1071,5.
;; :
INDEX NOillNUM.
Nicolaus Bonsignoris, de Bonsignori- Nivelle 202,
bus, Bonsoribus, Bonsegnur miles
Baduin.
de Senis
419, 2s. 420, 5. 422, 4s.

425. 25. 427, lo. 511, 5. .526, s.
30. 568, 30. 762, 3s. 769, 30. 777,
45 (vicar. general. senatus Urbis).
844. 847, 35. 852, s.s. Si^, i. 933, 1.
950,40. 951, -jo; Nieole de Seine
1179; potestas Asten. 428. 429,1.=,;
dorainus Montisiovis, consiliavius
Heinrici VII. reg. Rom.
vicarius
Asten. 430;
vicarius Mediolani
534. i.s.
424,
567,
40.
203, 30
35.
t497
de N. canon
Noffus Quintavallis 84,30.
de Nogareto, Nugareto Guillelraus.

de Nogaruola Antonius.
de Nomalio: Meynfredus.
:
Nonantula
monasterium
S.
Bene-
dicti.
Nordelingen
191,1-. 192,5.
649,20; ecclesia 1403, 15.
297,
1.
Norius de Forolivio not. 593,40.

Stephane.
425, 10.
de Norteraberg: Heinricus mag. coNicholaus Matbei de Dofino de Crequinae; de Nortenbergh le segnour
mona potestas Laudae 318.
le maison r. Rome.
Nicole de Luce poesta de Vicence Northusen 194, 40. 195, s. 274,i. 1068.
de Vavo
Nicolaus
329,
Asten.
potestas
15.
Nicolaus iudex de Burgo 574, 35.

Nychola .juges de messer Can 1005, 20.
maistre
Niclaus
fisecijen
1194,
is.
1195,25.
Nicholaus de Altemanno de Verona

1023,
25.
Nichola Bellonus procurator Modetiae 440,
2s.
Nycholaus de Bruschis ambasiator

Saonen. 1060, 36.
Nicola Carpenetus lanuen. 685,
Nycholaus
691,
Falamonetha
20.
lanuen.
10.
Nicolaus Gallus 1298,
20.
35.
Nicholaus Parghiae de Anterminellis

1408,
1112,5. 1130,30. 1131. 1132,20.

1133. 1134, 40. 1240, 2s. 1258, 20.
1265,30. 1266. 1405,10. 1418, 4o;
castrum 1044,15; comitia 96, 10;
scultetus 1042. 1043,40. 1133,5;
silva imperii 273,25.
advocati
provinciales: Albertus de Hohenloch, Ditegen von Chastel
bur;
Fridericus
grav i i
lohannes
schultheiss: Cunrat; v. ludaei.
:
Noun, Neun ca.str. 1034,35. 1035, 40. de Nuringes comitatus 721; comitia
1270, 20.
Novains do Casteal Paregnane 1187,
Nussia, Nusse 100, 40. 108,35. 125.
20.
128,45. 129,1. 219,25; teloneum
Novaria, Novarien., Novara, Novaire
220,25. 361,30. 368,15.
316. 327, 30. 383, 25. 387, 25. 451.
452. 453. 454, 4.^. 479, 5. 507, 15.
olO, 15. 535, 1. 976, 25. 1036, 40.
1082,1. 1145,15. 1146,20. 1147,5.
1149,30. 1151. 1429,15; domus
episcopalis 453,5. 454,45; de Novaria amici r. Guilelmus Bruxatus,
Fuichinus Cavalacius; nomina civium iu Indicem non recepta 454;

extrinseci 451; extrinsecorura noin Indicem non recepta 452
intrinseci 451, 30; intrinsecorum
sindicorura nomina 451, 30; Brusatorum et Caballatiorum
pars
453,35; Torniellorum pars 453,35;
mina
Nycholaus de Godano 1056, 25.

Nicolaus de Monleone draperius
lanuen. 679,
Normant
25. 26,20. 3237. 51,25. 96. 105,

30. 109,35. 116,30. 123,10. 157,1.
158,30. 160. 161. 162,5. 167, 15. 169.
171,45. 173,5. 175,20. 177,25. 180,
20. 181,30.
196,10. 271,25. 273,15.
291, 40. 294, 25. 295. 296. 360. 361, 1.
369, 5. 647, 15. 649, 20. 10421044.
1091, 20. 1101, 30. 1102. 1111, 20.
nomina sapientum
in
Nutii: lohannes.
Nuwemburg
Augustam)
castrensis: Hart-
castr. (prope
708,30.709,1.
mannus de Munster.
Nuwenburg in Brissigowe
1108,35;
von N. ritter: lohans von Endingen: von N.: der Zeringer.
Nuwenberg
castr.
(prope Coloniam)
127,40. 132,10.
Nunhurg
Nuwemburg
Alsatia)
360.
232,
233,
10.
Indicem non
castr.
306,
25.
(in
25.
O.
recepta 453; nomina syudicorum
35.
Nicolaus Rape 1407,
507,15;
30.
Nicolaus Sobactanus Romanus 778, 15.
vicarius
979,30.
1036,
40.
0. Ser. (scriptor papalis) 1201,5; cf.
Oddo Leonardi.
ecclesia: S. Mariae; episcopus: Hugutio; potestas Alex- Obernphenheim castrensis: Rudolfus
ander de Rivola
Rebelin.
notarius:
Petrus Madius
extrinsecorum d'Obert: Donate.
:
Nycholaus Spinulae 1030, 40.

Nicholaus de (j!auro de lanua 932, 40.
950, 40; Nicholas de Sou de Genua
971, 15 Nicholosus de Sauro abbas
;
populi lanuen. 705, 5.

Nicholinus
de Aurata operarius
monetarum Papien. 671,20.
Nicholosus de Sauro
Nicorvum
495,
v.
496,
20.
Nicholaus.
25.
t:
sindicus: Loterius Torniellus de

Obertis: Petrus.
vicarius: Albertus Malosellus;
vicarius generalis: Philipous Obertus Salsa not. Pergami
Monasterium
in-
de Nydoie Nydcm contes 1279,

de Nydovve comes: Rudolfus.
maistre Nieze keu 1197, 33.
Niger: lohannes.
20
Nykastel
castr. 337, 20.
Nini: Buctius.
de Nyonis
Maria.
Novelli: Guido.
Novi
dioc.
499,
1056,
Regin. 497,
30.
498,
20.
5.
Novimagium,
Novoraagum
42. 15.
35.
eccl.
Herbipolen.
1137,20. 1138.
Novum Castrum
de
Netifchdteau 55,
40.
15.
Novum Castrum Neuehatel 494,

Novuni: Castrum.
von Nuenburch bischop: Ulrich.
Nuenhove
10.
curiae magister: Th.
Nugareto v. Nogareto.
Ton Niperk: Cunrat, Heinrich.
Nuovole 862,15; nomina hominum
in Indicem non recepta 862, is.
Nivelet fNiveles) de le compagnie des
marchans de Sales 1153, 5. 1169,2o. Nurenberch, Nureraberg, Nurenberk
LL.
ca,str.
333,
30.
CONSTITUTIONES
IV.
1057. 1058. 1059,
35.
not.irius:
Monteleono.
1069,
4o.
lanuariua
25.
de
de Ochis: Corradinus.
de Ochsenstein dominus 1259,
Novimonasterium
72,
de Nygro illi (lanuen.) 1029,

Nigro, Negre Philippus.
S.
Obertus Bombellis r. Ubertus.

Obertus Spinula de Luculo lanuen.
de Novion: Colar.
Nigrinus: Lancelotus.
10.
fllius:
44.
ferius.
565,
Fulquinusde Obertus marchio Pelavicini

Cavaliciis, lacominus Guatus, laManfredinus.
cobus Philippi Azarii, Guilelmus Obertus Auria filius Symon.
de Brusati.
deSabaudia; de N.
Novella:
de Nicorvo nomina hominum 495.40;

de Nicorvo: lacobus
Thomas,
Mapheus (Mattheus) com. pal. de
Lomello.
Nidemmunster
1;
de
0.: Heinrich, Otto.
Oddo V. Otto.
Odernheim 645, 20. castrensis:
Symon de Giracheim.
Odo r. Udo.
Odoardus
Odoardus
ord. Cist. 1086,30.
fr.
Auriae
ganen. 1058,
Odoardus
potestas
Ansaldi
fil.
de
10.59.
Odoardus Laolius 424,

i^doardus
45.
lanuen. 689,
Odofredus 519,
Albin-
30.
30.
188
35.
Castro
INDEX NOMIXUM.
1498
Odoricus de Petra not. 1086,
de Ortemburch comites Fridericus,

Menhardus; de 0.: Otto.
35.
von Offenbach: Nicolaus.

Offendinc 222,
Ortolanus de Flisco comes lanuae
ss.
681,
de Oseldingen: Robertus.
de Oseler, Osseler: Clementia, lohannes.
25.
Oientinen. episcopus: Egidius.

Oissi
Ogi.
V.
episcopus:
Osnabrugen. 1229,45.
d'Oix: lohainc.
do8, 30.
25. 35,40. 113. 114. 10. 115. 116,

117, 30. 213, 1. 215, 30. 217, 40.
225. 227. 229,30; iudex pacis per
21,
5.
10.
de Ogi, Oissi, Doizi: Alexander.

Ortholanus de Castelleto Mediolanen.
Ognibene de Guarisio de Vincentia,
631,25.
domicellus abbatis S. Ambrosii
Mediolanen. 572,
Otto marchio Brandenburgen.,

minus de Landesberg 7, 5.
Engelbertus.
Saxoniam
generalis
1226,
30.
filius: Hermannus.
Othonis comitis Burgondiae
lohanna.
Otto comes Cleven. 221,
25.
Otto comes de Strazberg 36,

1101. 1102,1.
1108.
filia:
1.
1109;
304, 40.
advoc.
Olavus ep. Roskilden. 162,30.

de Ossen: lohannes.
provinc. Burgundiae 252, 5. 394.
Olesium ad lacum Cumanuvi 894, 30. de Ost: Ebleo.
787; advocatia 787, 10.
wirtin:
Margarete.
Olivedum de Sursaro ad lacum Ostervelde 1228,40.
Cumanum 892, 894, 40.
Otto de Grandisono miles
Ostia, Oste, Host 1174. 1176,25. Oddo
338, 30. 377, 30. 380, 6. 383, 35. 551,
Oliverii: EizardoUus.
1178,35. 1185,40; Ostien. ep. 412,
15. 552. 15. 553, 10. 581, 10; Otte de
Hostien. et Velletren.
610.
40.
de Uliveriis: Thomasinus.
.-..
Hohenloch.
Olmien.? episcopus 604,
Olloco
lo.
Olomar: G(uillelmus).
Oh-icus
de
Otobellis;
rectius
cf.
Otto de Ochsenstein
Otin
Odtes de Chai-mes chevalier 1276,

Odte de Cicon chevalier 1277, 15.
Udine.
V.
Thebaut.
Ottingen, Otinga comites
Chunrat,
Ludwicus.
Ottirburch conventus 248,
Emendanda.
Granson 1163,25.
Nicolaus.
Oteletus: Guillelmus.
d'Ottenges
Uh-icus.
!'.
Ombellis
episcopus:
card.
V.
Otto von Celking 1124,
Otto
Munch
1108,
1.
35,
35.
1.
Ot forestarius 360, 25.

Oddo marchio de Carretto 1057.
l.
Omelia vallis 1028, 25.

Ottirshem 247, i. 249, 5.
Obecinus Torniellus cler. 452, 45.
Parmen.
iudex
Opezinus de Anzola
Otto, Oddo, Otho, Oto, Ot
710,15. 759. 760,45. 761,
36,
filius: Mantredus.
Otto de Malecosis 1285,
40.
35.
Opecinus de Spinula, de Loculo de

Spinulis lanuen. 437. 438, i. 681,
40. 682. 683. 728, 3o. 973, 5. 1006,
1030. 1058, 35.
40. 1027, 35. 1028.
1447, 30; vicarius ultra iugum 1031.
Opetio de Memo arcbidiac. S. Mariae

Novarien. 316, i.
Oppetio de Bernaregio de Mediolano potestas Terdonae 313, i5.
Oppenheim, Oppinheym, Oppenem
Oddo
archiep. Pysan. 1039, 15. 1046.

secre40. 1048, 20. 1076, 1. 1086, 25
tarius Heinrici VII. imp. 1077, 35.
;
Otto
Basilien. 255,
261, 40. 264, 20.
ep.
258,
30.
257,
5.
de Ottobellis, Otobellis: Otto (Oto).

patiiarcha
Aquilegen.
Ottobonus
321,20. 322. 323,1. 329, 30. 544, 1.
973, 15. 974, 1.
1034, 5. 1081, 30;
nomina capellanorum 323,5. nepos: Raynaldus de Felicianis;
scriba: Petrus Severii.
40.
Otto ep. Paderburnen. 1227, 30.

Otto de Ortenburgpraepos.Brixinen.
138,
Othobonus de Flisco
palat. et Lavaniae 687, 45.
690,35. 1028,40. 1072. 1073,15.
Ottobonus,
20.
comes
praepos. S. Guidonis Spiren.

cancellarius Rudolfi reg. Rom. 399.
Otto
Andreae Ottolinus de Sorisina de Mediolano

vicarius Cremae 534,35.
castrensis: Otto (praebendandus) 889, 1.
castrum 250, 20.
Ougest castr. 1255, 15.
Eberhardus de Randeeke: eccl.
cleri- de Overgnacha: Percivallus.
rector: Otto; scultetus: Petrus Oddo Leonardi de Sermineto
cus camerae Clementis V. papae de Owe: Fridricus.
lacobus
5, 40.
645,
73,
74, 20.
35.
836,
1.
1093,
20.
de Lurtzewihe;
Ruhe;
v.
98,
25.
4o.
165,
1401,
i.
4o;
260, 35
v. Urbs Vetus.
Orengia v. Aurasica.
Orentana 1077, i.
Orfanus: Mons.
Orgio V. Ogi.
de Orgions (Oriol, Orjour): Robertus.
de Orgolossis: Raynerus.
Orbevieto
Orientalis terra, Osterlande 16,

1238, 1.
r.
Colonien. 268,
de 0.:
ludaei.
Oriol, Orjour
Otho de Borquen can.
15.
17.
de Orlamunde comes: Eermannus.

Orlandi: Bonsignore.
filius:
Orlandus
not.
filius
Leo-
Orlandus Orlandi Ciapparonis not.

1409,
30.
de Orons: Gerardus.
Placentin.
not.
Ombellis;
Otto
646,
40.
1.
635,
35.
40.
344,
40.
1209,
30.
1210,10. 1318,5; Otto de Sexonia
277,40.
1.
378,
40.
de Suess. de cur. 212, 15.

P. Boyl ambasiator regis Aragoniae
P.
15.
de Paccis: Peregrinus.
Otto dux Austriae et Styriae
183,
278. 280,25. 281.
Pacy 1251,
15.
Pacinus,PasinusArdengus(Ardingus)
syndicus Cremae 515,35. 516,1.
283.
Otto duxBawariae 171. 172,30. 226, 20.

767,15. 1216,15. 1224,45.
1266, 30;
chunick von Ungern 1233, 15;

vitztum 1225, 5.
Otto dux de Brunswich gt Luneburg
117,30.
Otto
5.
P. Ascibilis de cur. 376,
1423,
30.
184.
abbas S. Medardi monasterii

Suessionen. 414, 10. 471. 472. 552,
35; nuntius regis Franciae 531, 30.
533,
5.
341.
396. 400. 1207,
P,
{falso de
Emendanda).
imperator
IV.
345,
cf.
508,
rex (Roman.) 156,
I.
Otto
25.
Orlandi not. de Morrona

pardus not.
Openheim
Otto rex Ungariae 1261.
Oi-ium 457,45. 458. 459, lo; de Orio

Bonifacius, Ricardus, Guillelmus.
Orlandi Ciapparonis
0. Ser.
eccl. in
Oto de Fara not. Novarien. 507, 15.

Otto, Oto de Ottobellis (Otobellis)
1370,
Orgions.
cf.
Otto rector
S.
15.
dux Carinthiae
168. 1233,15.
37, 10.
53,
3o.
Paderburnen. episcopus: Otto.

de Padernello Petrus Viviani.
:
35. 510, 25. 585

589. 726. 1005. 1015. 1016. 1018
1021. 1023, 40. 1033. 1034. 1081, 30.
1295, 35. 1296, 1. 1298, 1; Pave 329,
palatium communis 585,
15. 330, 5
20; nomina civium in Indicem non
Padua, Paduani 271,
;:
INDEX NOMINUM.
i-ecepta585. 1022. 1023; episcopus
587, 40. 1016, .>; vicarius 726, i.
episcopus: Paganus n o t a r i u s
Riclieletus Liberalis; potestas:
Albertus de Castelo; syndicus:
Anthonius Henrici; de P., cives
;
Paduani
Albertinus Musactus,
Barricus de Lingua de Vaca,
Guillelmus de Campo S. Petri; v.
Venetia.
Padus, Paudus fl. 496. 1275, 20.
:
de Paerno, Peren
Somma
Ripa.
de Pagamotis: Bomesius.
Paganellus de Vico Pisano 88, 26
Paguanex de Vicco Pisain juges
1077,
1.
Pagani: Homicioli.
Paganins de Mandel
Bressa 999,
vicaires
20.
4s.
465,
^,').
40.
20.
Paganus Balbus can. S. lohannis de

Modocia 317, 10.
Paganus Homicioli Pagani not. 897,
35.
898,
Pantanum nomina bannitorum

ludicem non recepta 949,
in
20.
Paonensis: Franciscus.
de Papaiano: Buonus Dini.

Papia, Papien., Pavie 318,
30. 327.
383, 25. 387, 25. 485488.
1.
505. 506. 507, 30.
510, 5.
26.
565, 5. 614, 5. 625. 626.
670,1. 977,5. 980,1. 1000,25. 1001, 20.
1053,26. 1054,20. 1065,1. 1081, ir..
1146. 1149,40. 1271. 1272. 1429.
1430,35. 1431,30; de Pavia amici
328,
489,
534,
V.
30.
Philipponus
comes;
palatium
communis
505,20; campana 1149,35;

canonicus 1149, 20; noraina civium
in Indioem non recepta 486, 30
diocesis 614,5; nomina extrinsecorum in Indicem non recepta

487. 488. 489
grossus 1271, 40.
1273,15; monachus 1149, 30; operarii monetarum 671, 20; viearius
1146,20. notarius: Luchetus de
Turricella ;potestas: Pelavecinus
marchio de Pelavecinis; praeco:
Bertolinus
Binellus;
syndici:
;
Paganiuus Gotuerius de Ast 631,

Paganinus de Panigo 1023, 25.
Paganus ep. Paduen. 461, 15. 462,
464,
de
1499
Franceschinus iurisper.
in Pisis:
potestas: Alexander de Tranghetinis; syndicus: Armaninus

de Cabollis (Zabulis); vicarius:
Guido de Cuchinario; de P., cives
Parmen.: Albertinus, Andelucjus,
Ardengus de Ardengis, Ghibertus
de Corrigia
lohannes Chirici,
Opezinus de Anzola, Rogerinus de
Servideis, Salvius de Pelacano,
Thomasinus de Enfola; Parmen.
dioc: Fotigum.
,
Pasca
Chara.
V.
Paschalis
I.
Passalacua
papa
156,
5.
Fredericus.
de Passaneto: Ricartus.
Passarinus de Mantua
de Bonacolsis.
Renaldus
v.
Passarinus de ia Turre de Mediolano

623,1. 1064.
de Pasignano: Ranerius Rinuccii.

de Passignano S. Blasius.
:
Passau
Patavia
episeopus:
1119,
36,
1257,
5.
Bernardus
(Wern-
hospitium
v.
Albertus de Codio, Benevenutus de

hardus, Wernherus) 1298.
Campisio, Mussus de Guasconibus;
syndici extrinsecorum lacobus de Patberg utroque castellani 1229,20.
Ferrus
Lanfrancus de Becaria; Patei-niacum 46.
vicarii: Flamenchus de Lando, de Paterno: Michael Roffinus.
Manfredus Grillus de lanua, Pela- Patten. et Liparien.
episcopus: lovecinus marchio Pelavecini; vicahannes.
rius generalis:
Philippus
de
Sabaudia; de Papia: Albertinus Paeuler: Gotfrid.
Catusius, Bergandus deS.Nazario, S. Pauli eccl. Terdonae 313, 20.
lohannes Branchaczolus, Petrus S. Pauli comes Guido.
de Lavilaca, Philippus comes de Paulinus frater Petri archiepiscopi
Langusco, Zifredus de Gambolato.
Maguntini auditor contradictorum
603'; 45.
Papinianus ep. Parmen. (Pahuen.)
:
1.
Paganus Forestus servitor communis

Pergami 565, 10.
Paganus Gandinus de Crema 317, 30.
Paganus de Martinis 681, lo.
de Paielli curiae Fighini: Beninus
Brunetti.
Paladini marchionis Massae et Conficae filius:
lohannes episcopus
Massanus.
Palacium
villa dioc.
Yporeg.
r.
Can-
pagnolluni.
de Palestro: Bonus lohannes, lacobinus, Percevallus.
de la Palicy: Guillaume.
de Pallestruellis: Ubertinus.
la
Palma
v.
S.
Palme, Palmen.
Martinus.
v.
Parma.
Palmerius de Altovitis iurisper. de

Florentia, iudex Heinriti VII. reg.
Eoman.
405, 15. 420, s^. 459, 35.

491, 20. 502, 15. 511, 25. 591, 35. 593,
:io. 594,25. 705,5.
710, 10; iudex et
consiliarius 759, ;i5
Palmier iuge
1168, 40.
;
Palmerius de Caro miles 1444,

de Palsole: Albertus.
Paludius Astensis 425,
35.
35.
de Panaris Martinus.
Pandolfinus Scarlattini de
Florentino not. 857, 2r,.
:
Castro
Pandulfus de Sabellis Romanus not.

papae, consiliarius Heinrici VII.
698, 40. 701, 1. 702, 30. 738, 10. 769,
25. 777, 25. 1423,30; Bandulfe notar
le pape 1164,35. 1168, is.
de Panigo: Paganinus.
Panorniitanus archiepiscopus 1311, 30.
Panthaleo fil. lohannis comitis de
Spanheim
cler. 1403.
409, 40. 444, 20. 445. 447, 30. 449, 5.

453,5. 454,45. 456,20. 4,59, 30. 460, 30.
461,15. 463,20. 464,46. 465,2o. 466,io.
467,10. 486,4,6. 488,30. 490,35. 491.
494. 499,:io. .501,40. 502, 10. 514,25.
714,25. 1411,25. 1412. 141.3,30; falso
Castonus 405, 30.
Pardus v. Leopardus.
Paregnane: CasteaL
Parghiae, Parguiae lohannes, Nicho:
laus.
Parisius, Paris, Parigium 68,45. 70,25.

207,35. 242,20. 244,10. 266, 30. 302,3o.
303,15. 556,35. 993,35. 1148,25.
12,50,40. 1251,5; Parisien. officialis
canonici: Cinthius de
Urbe, lohannes Gaytanus Ursinus.
475,5.
Parkenstayn castrum 1, 15. 2, 10.

Parma, Parmen., Palraen. 506. 507,30.
10.
Palustris Biganus 1273,
510,10. 534,20. 710,1.6. 758,45. 759.

760, 762,10. 763,25. 987, 1. 992,5.
994,35. 997,46. 1000,25. 1(X)2. 1004,i5.
1032, 15. 1081, 10. 1429, 20. 1433.
1435, 30; Palme 3.30, 30; nomina
civium 506, 30. ecclesiae: S. Cae-
Donnini de Burgo; mon as t e ri u m S. Alexandri c a n 0nicus: Salvus de Pelacano; capitaneus: Lariolus de Bellotis;
ciliae, S.
episcopus: Papinianus; i u d i c e s
Bernardinus de Coliculo, Francesquinus de Gzanettis, Thomasinus
cle Uliveriis; de Parma officialis
Paulini de Ast
Ver-
cellae.
Paulofus de Faggiola 933, 1. 950,45.

S, Paulus ad Emam plebatus Robbianae sextus Burgi 861
ecclesia
861,40 nomina hominum inlndicem
;
non
recepta
syndicus:
861.
Gherardinus Vigorosi; de S. P.
ad E.: Bartolinus de Manentis.
Paulus Ranuccini de Podiobonici
(Monte Iiuperiali) iudex ord. not.
et officialis Heinrioi VII. 762. 763,i.
777,45; not. aulae imperialis 904;
not. et offitialis camerae 926, 35.
950,30; not.imperatoris990. 1023,10;
not, camerae (imperialis) 856, 35.
857. 932,30. 933,5;

cambre ll94, 10.
Paulus de Ech
Paul
Poul de
railes 217,
1154. 1176. 1185. 1191,
Paulus de
1.
de Vicariis Lauden. 319,
Pavayrolium 1034,
Pave V. Padua.
Pavie
1.
Auria syndicus lanuae
526, 10 (Auriga). 705,
Paulus
15.
Riche citain de
la
Rome
notaire de le
V.
1.
40.
Papia,
Paxius de Cremona iurisper.syndicus

Vercellen. 446.
Pecinus de Fossato servitor eommunis
Pergami
565,
10.
188*
INDEX NOMINUM.
1500
card.
Pedemons,Pedemontesl050,25.1429,20.
comes: Robertus rex
1431, 36.
diac.
Periquetus
Siciliae.
Nicolai in carcere
S.
515.
1183,
Pegintz, Begentz
Peysa
fl.
273,25. 360,25.
v.
Peitieu, Peitiers
Pictavia.
v.
Pelacane, de Pelacano
Salvius (Sal-
de
Vitour
S.
v.
Pictavia.
v.
Perusium, Peiugium, Perouse, Peru341,20. 345,5. 397,5. .555,30.

874,10. 983,5. 1070; Perouze conte
1187,10; de P.: Pone Gluti, Siraon
de Giacanis.
sini
20.
Pelegrinus
35.
1089,35.
Pertieu
Peregrinus.
S.
Piere (a Grado, Pisa?)
1167,
40.
ad Yschiam cappella Pisana

1417, 10; de cappella: Petrus Rugerii.
35.
Perrovetus fil. Aymonis de Lovanello

dioc. Geben. 1089, 35.
Perrovetus de Morvaz dioc. Geben.
de Pelagrua: Avnaldus.
Pelavicini,dePelavicinismarchiones:
Obertus, Manfredinus, Pelavecinus.
Pelavecinus marchio de Pelavecinis
potestas (vicarius) Papiae 485, 15.
15.
S. Petri
Perrovetus de Lugduno 1089,
vus).
505,
di
10.
1089,
Argentinen. 889,
Ebelinus (I).
ecol.
S.Petri Scradii ecol.Florentina558,40.
Porchetus.
Perrovetus de Ambilliaco dioc. Geben.
Pesa.
i:
Petri
praebendatus:
Pedrobonus Cusatrus syndicus Cre- Perrot de Genevre
mae
S.
Tulliano.
Pelifonus: Thouias.
S.Petri,S.Pierre basilica, eecl.Roman.,

de Drbe 2.58, 20. 262, 45. 265, 25.
269,40. 377,25. 380,5. 413,3o. 608,40.
609612. 615,10. 661, 15. 771. 774,25.
775, 5. 780, 30. 789, 30. 797. 823, 40.
842, 20.
856, 10,
925, 30.
1081, 5.
1172,1. 1368,5. 1429. 1430. 1431,5.
1432, 40. 1436, 5 altare S. Mauritii
altare S. Petri 610, 30.
610,25;
612,25; canonici 610, 15; confessio
610, 25.
;
SS. Petri
et Marcellini
Rom.
ecol.
card. presb.: lohannes.

Perouze le lao 1188,20.
Pellarii: Guido.
Pesae, Peysae vallis 873, 15. 874, 10; Petrus de Capella card. ep. Penestrin.
Pellarius Chiccolus (Quiolerus) de
472, 30. 473, 45. 605, 25.
nomina locorum in Indicem non
domo Lanfrancorum, Pellarius de
recepta 874. 875; v. S. Maria de Petrus de Columpna oard.diac. 606,25.
Lanfranchis
synd. Pisan. 502, 15.

consiliarius Heinrici VII.
560,30;
reg.
Roman.
443,
Pef/lio
Petrus arohiep. Lugdunen. 913,

40.
Petrus
5.
de Pescheria: Petrus.
Pelleta: Benedictus, Dominicus.
Pellium
Marliano.
Pesce Peseia 1166,

Petegatia
(Como) 891.
Penestrin. card. episcopus: Petrus de
Petiers
Pictavia.
de la Petra: Bernardus Girardi.

Capella.
Pentapobs 341, 15. 345, 5. 397, 1. 400,i5. de Petra: Odoricus.
Percivalis de Flisco lanuen. 679, 35. Petra Cholicae 1029, 35.
685,
Petracii
25.
Percivallus de Overgnacha Lauden.

724,
45.
Petrafiota
Percevallus de Palestro 448.

Peregrini
v. S.
35.
lacobus.
Petragoricen. diocesis .581,

cantor: Hugo Geraldi.
lohannes.
Peregrinus, Pelegrinus fr. ord. Praed.

de Messana 1308,i5. 1428,5. 1444,35.
Petrasainte
lohanc.
Peregrinus de Paccis miles 1444,35.

Peren v. Paerno.
Petrastremona 1283,
de Peretulo: Homo.
S. Petri:
Pergamum, Bergamum, Pargamen.,

Bergueme, Berguem 318,35. 328,15.
Petri:
466.476.477.479,15. 507, 20. 510, 1.

534,15. .564,30. 565. 566. 976,25.
978. 979. 980, 25. 994, 35. 1000, 35.
1001,30. 1032,30. 1033,20. 1082, 1.
1149, 25. 1429, 15; palat. communis
565, 30; palat. episcopale 565, 10;
monetarum 671,25
nomina notariorum et servitorum
communis 565, 10. 566; nuntius
566,40
rustici
de comitatu 1145,25;
nominasyndicorum507, 20; vicarius

978,20. 979. ecclesia: S. Mariae
_
episcopus: Cyprianus;
notarius: Riboldus de Riboldis;
nuntius: TancredusdeVergellensibus; syndicus: Guillehuus lo-
40.
43. 44, 15.
Boemiae oancel-
51,20. 52,5 (regni
101. 102,15. 103,30. 136,15.

137. 1095,1.
larius).
35.
Petrus ep. Bobien. 587,
20.
Petrus ep. Cameracen. 290,
Campus.
292,
FranzoUus,
Anthonius,
lo-
20.
291,
1.
5.
Petrus abbas S.Salvatoris deSpungia

1248,
6.
Petrus prior
S.
Valerii doctor decret.
Mardoni (Mardoli): Matheus.

632, 30. 633, 30.
Petrinus Moreni de Forzanis not. Petrus de Latilliaeo
Petri
431,
Cathalanen.
20.
de Petriolo:
S.
Contadinus.
Petrouellae
doums
archidiac.
300, 1. 302.
(I)
10.
Petrus de Latilliaco
(II)
archidiac.
de Petrogniano: Ranerius Cioni.

S.
299,
532,15. 578,1. 579,20. 580,25. 665,30.
Maria.
Pietro Vallis Herae
Frenettus
notarius, Hubaldus Frenetti, Leopardus Frenetti.
S.
de Petro
ord. Hospitalis
Suessionen. 578,
45.
Petrus de Claromonte can. Aurilianen.

511, 10; an idem ac infra Petrus
de Claromonte iurisper. V
Petrus
268,
Amalvini
can.
Burdegalen.
15.
commendator: H.
Petrus Barriere, Barrerie clericus
Franciae,
can. Virdunen.
fil. Abondii de Bargo scriba
regis
Petrucius
Cumanus
894,
5.
895,
S.
Petrus in Bussolo
S.
Petrus ad
S.
Petrus idem ac
maior;
hannis Alserii; vicarius: Petrus

de Aymorino; de P.: Alexander
de Rivola, Ensehnus de Andelaxiis,
Symon de Grumello, Guillelmus
frater: Paulinus; marsohalk:

lohann von Waldeck ritter.
Petrus ep. Basilien. 35,
Petresent:
Petri magistri (de Verulis); lohannes.
non recepta 979, 40; registrum

communis 566,40; sigillum commu-
978,20; operarii
de
1;
eccl.
hannes.
causarum oivilium
de
nomina civium in Indicem
nis 566,20; statutacomiuunis566,30;

ecclesia, praelati 565; episcopus
1003,
20.
Petre: lehan, Richar.
appellationes
566, 30;
390, 15. 470, 10. 527, 5. 597. 598, 35.

603,35. 604,5. 620,40. 621. 632, 10.
648,1. 651,30. 652,1. 709, 15. 725.
1113, 15. 1114, 30. 1115, 20. 1116.
1126. 1202,1. 1260,35. 1265. 1403, 1.
Gasparinus.
Petradueria 1283,
40.
213,20. 215,10. 223. 224. 225. 227,io.

228, 25. 229. 230, 45. 233, 5. 237, i5.
238,25. 280,25. 281,1. 283,i5. 334,15.
336. 350,30. 351. 352,i. 353,5.364.
368. 369. 371, 30. 372, 15. 374, 10.
lacobinus.
v.
5.
Moguntin. 212,
archiep.
S.
Emam
v.
205,
15.
Tignanum.
896,
25.
Romana
ecclesia
regalia 155,35; terra 259,10. 796, I6.
1317,35; patrimonium in Tuscia
341, 25. 345, 5. 397, 10.
Petrus in Sillano plebatus

tinus de Valle.
v.
S.
Mar-
40.
206,
35.
212,
25.
Petruscan.regul.(deMuterstat)249,io.
Petrus de Via capellanus

el. Salernitani 569, 40.
Petrus de Esch
Eoberti
cler. 231,1.
Petrus de Ysse der. 1147,20; an idem

ac praecedens ?
Petrus de Montiaoo (Monciaco) clericus regis Franciae 71. 243, 40.
;:;.
INDEX NOMINUM.
Petrus de Claromonte iurisper. 429,is.
1501
Petrus de S. Georgio comes

de mons. Pierre de Rome 1172,
Blandrate (Blandine) 437, 45. 438,
idem ac sequens?
434,20. 445.10. 449,5. 4-54, -is. 4.59,35.

1038,10. 1412,10: eancellarius Ame-
1453.
40.
comitis
Sabaudiae 636, 40
supra Petrus de Claromonte
can. Aurelianen.
dei
30;
an
Piere Savel 1176,5. 1177,25. 1178,15.
deMaximo vicarius Per1180, 20.

gami 565. 566, 20.
ud ex: Guiel- Petrus Sebastiani
de Narnio 1056,
mus de Camollis.
Piere de messer Tramon 1180, 15.
Petrus comes Sabaudiae
Petrus comes
cf.
1.
Petrus notarius de Landowe 248, 40.

45,30. 681, 10.
Petrus de Ugolinis iurisper. lanuen.
Petrus Anselmi de Grifione Treveren.
filia: Beatiix.
679, 35.
notr569, 30. 570.
Petrus de Montiliano potestas ArePetrus de Vercellis 1084, 5.
Petrus Barunnus not. Parmae 506, 30.
tii 89, 1.
Petrus Vivae Aretinus 857, 15.
Petrus de S. Benedicto not. Brixien. Petrus de Lavilaca de Papia
pote-
508,
militum 320,
Petrus de la Fontana Yporien. not.

310.
534,
30.
Petrus
Severii
not. 323, 10.
Pfurte
20.
lo.
1298,
Maximi (Mauximi)
Roman. 844. 847,40.
Petrus Meta iudex Roman.
Petrus
25.
Petrus de Azelio amicus Heinrici VII.

728.
Petrus de Wizzemburg 332,
35.
847,
333.
Petrus dominus Altivillarii (Avillaria)

miles 434.20. 569,35. 1023,25. 1038,5;
844.
40.
Pierre de Barges chevalier 1276,
statis Pisan. 710,
757.
25.
consiliarius
iuris
regis
Siciliae
vels.
Pierre de Prez chevalier 1277,
Petrus fil. Aycardi Cazolini AlbinPhilippus

ganen. 595.
Peter Schaler (Schaller) ritter von

Basel 1098. 1108, i.
Petras Alberti mag. syndicus Regiuus 499, 30. 500, 10.
Piere de Threves 1189,
Petrus Alcherucius camerarius Drbis
910. 20. 913,

1193, 30.
5.
1171,
30.
1188,
25.
de S. Agatha miles
Yporien. 310.
pote-
777,
45.
Petrus Ancianus 1294.
Petrus de Anibaldis de Roma 660,

5; Piere de Hanibauz (Haniballes)
1176,10. 1177.40. 1178.40.
i.
Petrus
fil. Bandutii Boncontis Pisanus 601,20. 916,25. 1145,25. 1147,
Petrus de Cellanova mag. consiliarius Heinrici VII. imp. 1055, 20.

Petrus Deodati de Tuderto prof.
legum, iudex aulae regiae et consiliarius Heinrici VII. reg.
20.
1181,5; P.
Banduce
1152,25.
Petrus de Blandi-a (Berlenda) Yporien. 507,
40.
1448,
15.
Roman. Petrus Bochonus praeco Asten. 429, 40.
660,10. 681,10. 682,5. 687,45. 690,

35. 696, 10. 700, 5 (iudex maioris
aulae regis). 703. 788, 15. 844.
847,35. 854,30. 857; m. Piere de
Thode 1187,35.
Petrus Buchaordei ambasiator Saonen. 1060, 35.
Petrus
601,
de
Castro
Plebis
Aretinus
15.
la
Petrus
fil. Friderici regis Trinacriae

820, 5. 821, 25. 826, 5.
1080, 15.
1423, 5.
Petrus Gradonicus dux Venetiarum

185,
5.
325,
1.
275,
517,
10.
15.
308,
25.
323,
25.
324.
Petrus de Pescheria de Yseo 1274,

Petrus de Pontenutio 635, 35.
25.
Pierus Rovasii de Cagiole 975. 976,
Petrus Rugerii Pisanns 1417,
clericus
Acconcii de
regis
Prato not.
15.
5, 35. 55
68.
70. 72. 73. 79. 145, 1. 195, 35. 204.
205,35. 206. 207. 208. 211, 40. 212.
Philippus res Franciae
213,40. 236. 241,25. 242, 1. 266, 15.

274, 20. 298303. 346, 30. 413. 15.
444, 5. 468, 25. 469, 45. 470. 474. i
475,25. 531,25. 533,1. 545, 15. 546.
547,15. 548,15. 549,5. 550, 10. 552.
553. 556, 40. 557. 558, 1. 559, 30.
575, 10. 576. 577. 578, 1. 579. 580.
603. 5. 604, 35. 665, 30. 666, 35. 705,
15. 706, 35. 707. 708, 1. 740. 755, 35.
780, 40. 813, 1. 819, 10. 849, 35. 993, 10.
1053, 10. 10821085. 1241. 1248
1251. 1302, 15. 1371, 20. 1372, 15.
1399. 1400 1. 14241427. 1428, 15
nuntii 580,40. 1082,30; nuntiorum
uomina 531, 25 532, 1; oratores
555 ; sigillum 550, 40. p a t r u u s
comes Claromonten.;
fratres: Karolus comes Valesii,
Ludovicus comesEbroicen.; soror:
Blancha; filii: Carolus comes
Andegaven., Philippus comes BurRobertus
Petrus de Domibus de Arnascho

Porte 1194, 30. 1196, 5.
595, 25.
Petrus scultetus de Landowe 249, 40.
Petrus Frotta magister monetarum
Petrus de Lurtzewilre scultetus in
in Mediolano 671, 1. 673,5.
Oppenheim 159.
Petrus de Herbesio de Chamberi
Peter von Scbonnecke meister von
505, 40.
Strazburg 101, 20.
Petrus de Obertis syndicus Bergami
Petr Kober von Dirmenstein 335. 45.
507, 20.
Piere de
Philippus Conversus
Franciae 71.
976,
5.
20.
Philippus fr. Cistercien. ord. capellanus Henrici ep. Tridentin. 346.
Pierre de S. Quintin chevalier 1278,15.
Petrus de Bona, maistre Piere medicus (phisecin, fisecijen) et familiaris Heinrici VII.
imp. 788, 15.
operarius
671,
35. 305, 30. 306. 307, 35. 527, 5. 648.

649. 698,20 701,25. 1112, 1. 1135.
1230,30. 1293,1. 1408, 5 (Extitensis).
715,
is.
Galdino
Philippus ep. Eysteten. 180,30. 304,
Petrus
Pierre de Cbines chevalier 1278,
de
monetarum Pergamen.
40.
i.
Datus, Simon.
Philippinus
Petrus de Galardo milesnuntius regis

Franciae 532, i. 533,5.
statis
Phirretum.
vitztum: Chunrat von Nassen-
Petrus Guillelmi de Castronovo prof.
5.
V.
Philippi
Philipponus comes v. Philippus

de Langusco comes de Lomello.
iudex
Philippus ep. Cameracen. 235, 25. 236.
Petrus Puecii de Evio iudex pote-
10.
Pierre d'Arvillar chevalier 1276,
30.
10.
Petrus Mardolus (Mardonus) iudex

Roman. 844. 847, 40.
filius:
Matheus.
Petrus Viviani de Padernello not.
677,
15.
lanuae 526,
Tervisin. 1297,
Aretin. 525,
15.
Petrus de Lugolinis iudex syndicus
et
de Thachis not. Terdonen.
Petrus
507,
de Forlivio iud.
nomina Petrus Guidonis de Urbeveteri miles
320, 5;
Petrus de la Brancha potestas Flo- Petrusêno ambasiatorVenet. 517,i5.

rentiae 1262, 10. 1263, 5.
Petrus: Andreas.
Petrus de .i.ymorino vicariusBergami von Pferse: Herman.
Petrus Madius not. Novariae 451, 30.

Petrus Muricuccis de Bagnorea not.
748,
Cremonae
stas
10.
10.
Petri Rusche filius: Franchinus.
5.
gundiae;
cambellanus:
ramnus; cancellari u
s:
Inge-
Guillel-
mus de Nogareto; clerici: Gerardus de Landrico, Petrus Barriere,

Philippus Conversus, Petrus de
Monciato;
comestabularius
v.
Francia; confessor: Nicolaus
postea card. presb. S. Eusebii
milites: Hugo de Cella, lohannes
de Monte Cabilonis, Guillelmus de
Plasiano.
;;
INDEX NOMINUM.
1502
Philippus II. rex Romanorum dux
Svevie 367, 20. 1370, 35.
Philippus, Felip comes Burgundiae,
fil. Philippi regis Franciae 243, 3.1.
298, 25. 299, 25. 301. 532, 25. 546, 5.
548, 20. 550, 30. 579, 25. 1083, 25.
1425,15. uxor: lohanna.
Phylippus(l) de Falkenstein dominus

in
Minzimberg 1302,
25.
senior de Valkenstein
1270, 15; dominus in
296. 721.
Minzimberg 1302, 26; consiliarius
lohannis regis Bohemiae 1142, 15.
Philippus
(II)
notarius: Walterus.
Philiijpe Surinc waiter 1167,45.
Philippe rorfevre 1165, 15.

Philippus comes Sabaudiae, princeps
Achayae et Tareuti 45, 30. 348, 1.
407, 10. 417, 20. 420, 35. 424, . 427,
429. 434, 15. 437. 526, 5. 558, 40.
587,20. 837,40. 839. 976,25, 977, 1.
993, 15. 1035. 1038, 5. 1053, 20. 1431,
vicarius generalis
1447, 30;
25.
16.
Papiae, Vercelhirum et Novariae

uxor: Isabella;
1271,5. 1272,20.
vicarius: Andreas de Pufascho.
Philippus princeps Tarentinus 348,

5; uxor 348, 5.
Philippus (Philipinus) de Langusco
comes palat. de Lomello de Papia,
Philipponusconies(Pheliponconte)
327,5. 331,1. 437. 443, i. 444, 15.
445, 10. 489, 10. 511, 5. 534, 36. 538,
20. 539. 541, 5. 587, 20. 631, 15. 1000.
1001,20. 1411,20. 1412,40.1447,30;
Heinrici VII. reg.
consiliarius
Roman. 443, 1
amici de Pavia
539,30. 541,10.
;
Philippus Azarius
lacobus.
filius:
Philippus de Caprona miles synd.

Pisan. 502, 15. 560,
Heinrici VII. reg.
consiliarius
:;
Roman.
443,
6.
Philippus Clerici leg. doct. syndicus

Pisanus 744.
Philipus de Fulgosiis 1286,
5.
Philippus Grassus de Casale 311,40.

Philippus de Nigro civis lanuae
magister monetarum, Philippe de
Negre
30.
1026.
Philippus de Vergellensibus
miles
719.
720.
1153,1. 1169,30.
969,
972,
25.
Philippus de Viallo iurisper. Asten.

416. 420,
Pfiirte
1105,6.
30.
Picardus: lacobinus.
de Pictanges dominus 1148,
10.
Pictavis, Poitiers 204, 30. 205, 30. 206.

207, 20. 208, 5. 211, 10. 212, 10. 213, 1.
214,5.470.5. 1202,20. episcopus:
Arnaldus; dePictavia (Peitieu,Peitiers, Petiers, Perticu): Aymarus
Aymarus
(II),
lohannes.
la Piece: lohan.
Pierus, Pietro
Pignon 1155,
v.
1.
Petrus.
curiacancellariae
710,25; consuetudo, cursus 540,40.
656,40. 710, 45. 757, 40. 898, 1. 1076,
denarii, deniers Pisains
5. 1422, 25
718, 5.
720, 25.
717, 25.
721, 1.
11561158. 1165. 1166. 1167, 20.
1168. 1169. 1181,5. 1192,10. 1194.
1196,40; grossus 1272, 1. 1273, 20;
nomina militum 844, 35. 9^0, 30;
provincia 385,5. nomina syndicomm 560; vicare 1177, 1. capel1 a e
S. Ambrosii
S. Petri ad
;
de Pilichtorf raarscalcus: Dietricus.

de Pilleterre: Conrart.
Pinamons Stovanegii operarius monetarum Mediolanen. 671, 5.

Phinapphel (de Sundirn) 249,
25.
de Pinchilinis Trancbedinus.
Pinguia, Pingwia, Pinguien. opp.,
:
Bingen
47,
15.
49.
290, 10.
Pinollus Pizenus
tiae 440, 25.
75. 114.
115,
5.
procurator Mode-
Pipinus rex 1312,5.

Pipinus: lohannes.
de Piro, Pyro: Galeazus, lohanetus,

Speranzolus.
de Pirono: Richardus.
Yschiam
maior,
Pinus de Boscho de Fundo 1422, 5.

Pinus Posarelli de Fundo 1409, 1.
Pinus de Rubeis Florentin. 559, 35.
ecclesiae:
Mariae
S.
Piere (a Grado'?), Prae-
S.
dicatorum,
S. Sixti;
fratres:
Mineurs, Praedicatores; hospital
de femmes: S. AbueUe; archi-
episcopi: lohannes, Oddo; cancellarius: Leopardus de Morrona; capitaneus:

Symon lohannes;
potestates:
Lomus
Antonii de Montecchio, Tebaldus
de Guarinis, Ubertinus de Lando,
Guido comes Montisfereti potestas et capitaneus: Fredericus

comes Montisfeltri officialis de
;
Pisae, Pysae, Pisan., Pise 402, 10.

Parma: Franceschinus iurisper.
559. 560,35. 561. 562.15. 606,40,
syndici: lohannes Fazelkis, Phi713, 10. 714, 1. 738, 5. 743746.
lippus Clerici; scriba communis:
747, 5. 750. 751, 35. 752, 20. 753.
Thomasus Lamberti; vicarii:
754, 15. 757. 762. 763. 764, 20. 765
Franciscus Tani de Ubaldinis,
(Bysis). 766, 25. 768, 10. 800, 45. 823,
Manifi-edus comes de Claromonte
896. 897. 906,5. 914.
20. 838,10.
de Pisis: Bandussius Boncontis,
933, 35. 953. 954. 955, 40. 964, 20.
Francischus
Hubaldi
Frenetti,
965, 5. 966, 6. 967, 35, 969, 15. 974.
lohannes Faseolus, lohannes Gru976,40. 977,5. 980,20. 981. 982.
neus, lohannes Kubeus de Gua984. 985. 988, s. 990, 20. 1003, 1.
landis, lehan de Vianne, lohannes
1014.
1011.
1012.
1004,1. 1010,10.
(Vannes) Zenus de Laufranchis, lo5.
\.
30.
1023, 15.
1024,
1028,
hannes iudex, Leopardus Frenetti,
10341037. 1039,20. 1040, 10. 1041,
Pellarius Ciccolus de Lanfranchis,
30.
1043. 1044. 1046, 35. 1048, 20.
Petrus Boncontis, Raynerius Dag1052,35. 1064. 1066. 1068,25. 1069.25.
mianus iudex, Ranerius (Nerius)
1072,30. 1073. 1074, 15, 1075, 15. 1076,
lannis comes de Donoratico, Rai1. 1077. 1078. 1085,20. 1086. 1089,35.
nerius Leopardi Frenetti
not.,
1145,5, 1153. 1154. 1155,3.=.. 1156.
Ricusse, Symon Ugolini, Hubaldus
1157,20. 11631172. 1177. 1178,
Frenetti Pisan. dioc. S. Laurentii
11791184. 1189,15. 1191,40.
25.
in Platea plebs, S. Vincentius; v.
1192. 1193.1194,35. 1300.30. 1408, 20.
luis; V. etiam Portus Pisanus.
1409. 25. 1417, 10. 1422, 20. 1427,
Pisanus, Pisain: Vicus (Vicco).
30. 1428, 30. 1431. 1433, 4o. 1434, 35.
Piscatoris: lohannes Bonomi.
1436, 15. 1437, 40. 1438, 10. 1439.
1440, 20 1441, 5. 1445. 1452; pala- de Pisseriis, Piceriis: Francischinus.
tium archiepiscopi 738, 5; palat. Pissiacum dioc. Carnoten. 578, 45.
abbatia: S. Ludovici.
communis 656,40; palat. potestatis 710,40. 757,40; capella S. Egi- Pistorium, Pistoie, Pistore 874, 15.
dii V. infra domus fratrum Gamba933,30. 935. 936,30. 1166,35; nomina civium in Indicem non recurta; capella S. Ambrosii 757, 40;
carcer S. Felicis 745,
domus,
cepta 1409, 25. 1422, 20; Pistorii
hospitium Ranerii (Nerii) comitis
comitatus 879,25; nomina locoruni
;
de
in Indicem non recepta 879; de

Pistorio: Cionus Bellaste, Loste
990, 20. 1023, 15.

1438, 10; domus
fratrum Gambacurta 747, 5. 762,
30.
(capella S. Egidii)
763, 30
1.
ambaseurs 1153, 1; nomina ancianorum in Indicem non recepta

(sccundnm ordinem quarteriorum) de
743.
762,
40.
archiepiscopus
897, 25.
1081, 15;
Donoratico
1069.26. 1076,
comes: Theobaldus.
(I),
Pilgrimus, Bilgerin de Wagenberg

68, 20. 1095, 5 cf. Peregrinus.
i.".
15.
Phirreto, Ferretarum,
Pfirt grafschaft 1104,25.
de
Phorz 246,
commun 1169, 25
de Pigociis: Babo.
990,
30;
nomina
deVercellensibus, Nerius Stephani,

Renier Bartholemeo, Symon Philippi de Regalibus, Softredus Lippi
de Vergellensibus.
Pitellio: Avianus.
Pitschlin: Berhtols.
civium in Indicem non recepta Pizenus: PinoUus.

Plaisenche, Plaisence,
1408,20.25; comitatus 883,1; no- Placentia,
mina comitatus locorum in Indicem
Plasenâ 318, 30. 319. 328, so. 383, 30.
non recepta 883; cambreleins
387, 25. 502. 508, 1. 510, 5. 534, 55.
do commun 1153. 1154, 10. 1169,
614, 5. 635. 636, 35. 976, 25. 977, 30.
980,25. 1000,40. 1001,5. 1002,40.
1170,1. 1183,40; deuz notares des
1003,1. 1004. 1058. 1059,1. 1064.
cambrelains 1169,25; cancelier do
INDEX NOMINUM.
1081. S5. 12801286. 1287,35. 1424,
1425,5. 1429,15; illi de Alberto
636,35; Barbariua pars 1282,20;
cil de la Fontaine 1000, 40; cil de
Lando 1000, 4o; noruina civiuia in
Indicera non recepta 502; diocesis
614,5; grossus 1271,40. 1273,15;
noraina syndicorum 508, i vicarius
1065,10. archidiaconus: laco30.
capitaneus:
bus;
lulianus de
Albertus
Sumrao; gubernator:
notarius:
Huiubertus
Germanus; potestas: Berardusde
vicarii: Galeaz ViceMadiis
coraes, Lambertus Cipriani de Pl.:
Albertinus, Albertus de Fulgosis,
Albertus Scotus, Andreas de Puteo,
Anthonius de Surdis, Gerardus
Capone, Ubertinus de Lando.
Scotus;
de Plasiano, Plesiano
Platea v. S. Laurentii.
Platus: Mamfredinus.
Guillelmus.
1503
de Ponte: Heinricus, lacobus.

Pont ie Disme Pontedeeimo 1165,
Preceurs freres a Rome, de

1.
S.
Sabine
1186,20. 1191,6.
Preceurs de
Ponte MoIIe v. Roraa.

de Ponteneria: lohaunes.
de Pontenutio Petrus.
Pontins prior de Benevento
S.
Sabine
v.
Rome.
Preceurs freres de Thode 1186,
Praedicatorum domus
Leraovicen. 260,
1175,
20.
dioc.
30.
Pontremulum, Ponstremulura, Pontremblo 510,40. 1002. 1003. 1004.

1073,20; part Guibelina 1002; part
Guelfa 1002. pacificator: lacode Pontremle:
bus de Cassio;
Gerar, lohanninus Balbus.
447,
in
20.
Vercellis
20,
Praemonstraten. ordo 385, 15. claustruni: Cellae prope Herbipolim

magistri r. Hackeburnen, Myroldis.
Praemonstraten. ordo per Aquilegen.
prov. 544.
Praemonstraten.ordoperMediolanen.
prov. 544.
Ponzanum, Ponônum 1271,15. 1272, Praga 123, 1. 183,25. 374, lO. 1114.
1115,5. 1117. 1118. 1125. 1136,15.
35; noniina bannitorum in Indicem
1137,35. 1138. 1141,5. 1142. 1261,
non recepta 949, 20; marchiones
30. 1262.1; denarii 1261, 25; grossi
510,35; monetae 674,40. marchio:
279. 1117,1. 1123; pondus 1. 20.
Leo.
2,20.
1249, I.
cives: lacobus
de Ponzino: lohannes Bernaudi.
Popolonien. episcopus
v.
Wolflinus, Nicolaus de Turri.
Massan.
de Pragancia comes: Hugo.

Porchetus archiep. lanuen. 1039, 15. Pratum, Prate
874, 15. 933, 30. 935.
de Plawe advocati Heinricus LonPorchetus,Periquetus Salvagius (Sal936, 30. 1166, 35. 1194, 30; de Prato:
gus, Heinricus Ruzo.
vagus) lanuen. 681, 10. 691, 10.
Philippus Acconcii.
Plebani: Thorus.
de Porta Laudensi: lohannes.
Predaschi castr. dioc. Aquen. 449, 40.
Plebis: Castrum.
451, 20.
de la Porte: Piere.
:
Plesiano
r.
Piasiano.
senior.
2, lo.
1116, 35; dominus

lantgravius.
v.
16,
Portuen. episcopus 610. 612,

episcopus: lohannes.
card.
25.
15.
17.
Thuringiae
Portus Naonis dorainium 35,

64, 40.
69,
doraini
Pochaterra poteatas Aretii 88,

de Podia: Simondus.
;.
277,
Austriae duces.
10.
92,
40.
25.
57,
1163, 20. 1164.

1169,10. 1182.
1165,
35.
15.
281
40.
1167,
Podyebradt 1126,.,.
PortusVeneris Porôccwere 735.
de Podio Alemandus, Bertold, Lan-
Primus: Francischinus.
20.
737,i5.
959, 10. 970,40. 1155. 1162,35, 1163.

1164,40. 1182,10; de Portu Venere:
Podius Bonici, Podius, Mons ImpeGuabros.

rialis
Montimperial Paggtbonsi Posarelli: Pinus.
de
1433,1.
S.
1434,15.
monasteriura:
Michaelis; de Podiobonici: Pau-
lus Ranuccini.
Podius, Puey Varin castr. 1034,

1035,
30.
20.
r.
Poherlitz 1124,25.
PoyraepotestariainRoraagna 1028,
Poliche dorf
Polonia
;
172,
rex
i5;
v.
Poltersdorf villa
Privato: lohannes.
v.
Provisini.
5.
910.40. 1031, 1. 1430, 20; Provinciae

et Forcalquerii comitatus 153, 1.
208,40. 715,25. 1319,40. 1327,25.
Paulus.
1336,5. 1337,40; Provin1052, 20; Provinciae (de

Proenâ) senescallus: Riccardus
de Garabertesa de Provence: Durantin; v. Theutonici.
1333.5.
lohannes de Lucidomonte,Iohannes
Peregrini, Nicolaus (ep.Butrontin.),
ciales
Provisini, Provisiens, Provenesins

1172. 1174.
den. 1159. 1160, 5.
1175,26. 1176; Provisini de Roma
717,20. 718,5. 720,25. 721,1.
Praedicatorum Argentinen. supprior:

Wernherus.
Prueschinch Ulricus.
Praedicatorum domus Avinionen.
Fucciarellus Rossi de Monterinaldi
:
i.
259,
.54, 15.
valier 1279,25.
S.
Provenesins
Pi-aedicatores
Praed. ordo, freres
Preceurs 1196,30. 1303,25. 1305,35.
1306,35; Ytalici fratres 1304,25.
fratres: Armandus de Bellovisu,
Bernardinus de Monte Policiano,
25.
268,
25.
Pulkr ron Hohenhurg che- Praedicatorum
Pollartes
card. presb.:
Provincia, Provence, Proenâ 838,
Pelegrinus.
de Podolio: Manuel.
604, 15
Poul
Rom.
Priwalk insula 1125, 15.

Proenâ v. Provincia.
873,15. 901,20. 909,35. 910,io. 911,25.

919. 920, 10. 922. 923. 925, i. 926,20.
929, 20. 932, 30. 933. 950, 30. 951, 25.
1128,40. 1195. 1196. 1197,20. 1432,30.
eccl.
Arnaldus.
15.
franchus.
10.
de Prez: Pierre.
de Prezate: lohanes.
S. Priscae
Portus Pisanus, Port Pisain 713,
25.
Prevostus deCartariis syndicusRegii

508,
Portus: Michael.
Plisnensis terra 1,15.
Prelata: lohanc.
Portner: Hainrich.
de Plexeio: Gaufridus.
de Plettenbracht: Hunoldus
de Plyano Raymundu.s.
469.
domus
in
Crema
864,
25.
Puccii: Petrus.
317,35.
Pucii Grassi: Symon.

ius papae in P. Praedicatorum doraus in Ezzelingen
Puccius Chicholus de Lanfranchis
292.
Bohemia.
potestas Serânae 930, 30.
in
domus
Praedicatorum
ecclesia,
289, i.
Pucius de Luca telonearius in LuFrankenvort 230.
de Pomerio: Arnuldus.
Praedicatorura platea
Pon.: lo.
Poncellus Ursinus 777,
Praedicatorum conventus Lubicen.

1103.
i.
Pone Gluti de Perusio arabas. 976,

Pons Biringii Fancigny 733, lo.
Pons Sorgiae 906, 15.
30.
Praedicatorura domus Maguntin. 43,5.
15.
25.
denstorf 734,
lanua.
i.
Poncellectus Ursinus 777,
Poncelet coriers 1164,
r.
36.
Puleiserae potestaria 1031,
5.
Pulicianus, Policianus: Mons.

S.
Pulte schultheiss: lohannes.
Praedicatores Mediolanen. 669.
de Puppio
Praedicatorumecclesia,fratresPisan.,
Preceurs de Pise 1086,25. 1157, 1.
Purgrave: Chunrat.
Pusinus de Lutzelnburg telonearius
in Ludenstorf 734, 35.
1169,
15.
Andreas
Betti.
INDEX NOMINUM.
1504
de Pusterla: Alquerius, Guillelmus.
de Puteo: Andreas, Arnoldus, Rizardollus Oliverii.
de Puâscho: Andreas.
Raynerius abbas S.Michaelis de Mon- Ranaldus Naccii de Ciparello index

te Imperiali 969,
25. 1029. 1046, 4o.

1048,20; nonsiliarius HeinriciVII.
imp. 1008, 10.
Ranerius Cionis de Petrogniano iudex et not. 865.

Rainerius fil. Leopardi Frenetti Pisanus iudex et not. 951, 30. 35.
Quackenburgen.
civitas 1229, 45.
Quaterdii castr. 1434,
lu.
Ranerius Rinuccii de Pasignano iudex et not. 863, 35.
et not. 871.
Reinaldus, Renaldus comes Gebriae

18,15. 24,5. 53,10. 371.372.373,20.
391, 3^
Raynal d'Aragniez
Renar d'Argny.
Raynal d'ArgentoiI chevalier 1277, 30.
Renaut de Brunfort 1193,35.
Raynaldus de Setia miles 260, 30.
Raynaldus, Renaldus de Bonacolsis
;;.
Quatuor officia (Flandria) 234, 15.

Rainerius Guidonis not. de Cortona
dictus Passarinus de Mantua 587, 20.
851,40. 852,35.
Quatuor Valles Quatrevmix 63, 30.
631,40. 999,5. 1275,5; capitaneus
64,20. 66. G7.
Reynier deBunpfec chevalier 1279,io.
Mantuae 497, 25. 498. 499, 5 (Bonade Quercu: Raymundus.
Raynerius Dagmiani iudex de Pisis,
cursiis); vicarius Mantuae et Muiudex consiliarius Heinrici VII.
tinae 981. 1032. 1033. 1036, 35.
Querium v. Carium.
imp. 1055, 25.
frater: Butiroue.
de Quernforde nobil. 1068, lo.
Renier de Remiremont messager, Raynaldus de Felicianis nepos patride Quigerio: Dominicus.
coiier 1162,
10.
archae Aquilegen. 323,
1163,25.
5.
Quilianum 1061,48. 1062, 40. 1063,1.

Ranerius, Nerius lannis comes de Raynaldus Spinulae de Loculo 1056.
Quincles Kelknbach mosser chevalier
Donoratico de Pisis 926, 30. 933, 1.
1057. 1058,35. filius: Obertus.
1278, .10.
950,45. 990. 1023,20; hospitium Renaklus de Riccardis?
de Laude
Quintavallis: Notfus.
de
S.
V.
Quintin: Pierre.
de Quinto: Franciscus.
v.
583.
Chiccolus.
Ramsburg
Quirinus: Franciscus.
Nerius Bernardi de
Bolsena (Bul-
seno) miles Aretin. 525,
R.
Eace Mascherel chevalier 1277,
Rada
v. S.
Raynulf.: N.
35. 700, 35. 702, 10.

de Ralvengo: Heinricus.
Raynerus de Orgolossis de Forlivo de Rammescho v. Ramswag.
capitaneus Cremonae 320.
de Quinzanello: Girardus.
Quiolerus
Pisae.
Raynerius Marignani de Bondelmontibus potestas Cremonae 698,
40.
Nicolaus.
de Radicofano: Benentende.
30.
601,
4, 25.
de Ramstein 1259,
25.
is.
Ranerius de Casulis 933, 1. 950, 45.

Reinerius Catsus 424, 45.
Nerius de Giandonatis 1248, 10.
Nerius Ghinuccii Bonfantini Floren-
von Ramsvrag (Rammescho) Cunrat,

:
Ulricus.
Ranceginus de Valerio monetarius

671,
15.
de Randeke: Eberhardus, Georgius,
tinus 1263,5.
Heinricus, Wernherus.
Raynerius deGrimaldis mileslanuen. Randecker miles 62, 20. 247,5.
Ragusin. provincia 385, 5. Ragusiae
705, 1.
dominus: Manfredus de Claro- Nerius lohannis deCastro S. lohannis de Rannenberg: Heinricus.
Ransten 245, 30. 248, 10; presbiter,
monte.
866, 40.
plebanus 245, 3o. 248, 10.
Nerius de Melio operarius monetarum
Rain- Raiiii- Ran- Rein- ReiiuRanuccii, Rinucci: Cursus, Ugolinus,
671,15.
Radulfus
V.
Rudolfus.
Reii-
Lippus, Ranerius.
Raynerius fil. Ricardi de Montaldo
Ranuccini Paulus.
civis Yporegiae 1410, 20.
Reimboldi (I) comitis de Solmez
Rapa, Rapae: lohannes, Nicolaus.
relicta: Elizabeth; filius: Reim- Nerius Stephani de Pistorio 857, 5.
boldus (II).
Nerius Vivae syndicus S. lusti de de Rapoltstein, Rapostein, Rapusten,
Reimboldus (D.) fil. Reimboldi (I)
Ribautpere sire 1278,25; de R.:
Ricavo 867.
Heiniicus.
comitis de Solmez 1093. 1094. Ranerius Gualterottus Pisan. 916,25.
mater: Elizabeth.
Renier Bartholemeo de Pistore mar- ze Rappcbzwile her: Rudolf grave
Reymbaldus comes(deCoIalto)973, 15.
von Habsburg.
chant de clievaus 1193, 25.
974, 15.
Kaymundinus de Incisa (Anzisa) Ratispona279,20. 311. 768,45. 1133,20;
nomina civium 331. monasteriRampoldus: Guasparus, Mafiolus.
1035,40. 1150,5.
um: S. Eramerarami; cives:Hende Rambertis: Rambertus.
Raymundus card. nepos Clementis V.
ricus,
Anthonius; episcopus:
Rambertus de Rambertis Ferrarien.
papae, card. diac. S. Mariae Novae,
Chunradus.
Burdegalen. 211, 20. 471. 472.606,25.
620, 10.
:
Raymundi de Queren can,

Reinbot: Heinrich.
de Agenno 268, 15.
Reinboten sun: Heinrich von Niperk.
Renardin, Renaudin 1164,5. 1168,20.
1170,40.
1171,1.
1187. 1192,5.
1177,45. 1186,15.
Raymondus Martini
569,
Ratolfi: Cella.
S.
Caprasii
can. Foroiulien.
40.
von Ratolzdorf: Ludewig.

Rathomagen. v. Rothomagen.
Raetonroid 1245, 30.
Reymundus de Rocosello
rector eccl. Ratzen: lohannes, Rutgherus.

deCIaromontedioc.Lodoven. 581,20. von Ratzenhusen Egenolf.
Raymundus de Plyano not. 406, 35. de Ravanis: Bonefacius.
175, 30.
Raymundus dominus de MeduUione Ravennae exarchatus 341, 15. 345,5.
Rainar de Blanchefels
chevalier
906, 15. 907, 40. 913, 1.
397,1. 400,10; Ravennatis provin1279, 10.
Raymundus de Tercago iurisperitus
ciae pars in imperio constituta
Renard'Argnyll72,40. 1185,20;Ray314.
614, 1.
Reinhart der druchsetz von Hefingen
nal d'Aragniez chevalier 1277, 35.

Raynerii,Nerii Bracchius.Iacominus.
de Rayneriis; Girardus.
:
Ranaldi: Bertuldus.
de Raynaldis
1060,
30.
parentela
Ravensburg 1417,
in
Saona
1126,
35.
1418,
1;
35.
Ravoyre, Revoire: Berllio.
ammaii
::
INDEX NOMINUM.
Bazolum
castr. 497,
lo.
535,5. vica-
Reate 341,
25.
345,
j.
397,
Ricartus de Passaneto
domus
rius: Andeluyus de Parma.
1444,
lo.
1505
praeceptor de Riparolo: Sanctus.
fr.
militiae S. lacobi in Sicilia
35.
Ritschardus
Eebelin: Rudolfus.
Riccardus cancellarius
Reucum.
von Rechperg vogt 177,5; vonR.
Rychardus armiger 247, 10.

Riârdus de Mallumbris legum pro-
Rek, Reco
r.
fessor 518,40. 519,
Albrecht.
Reckelinchusen 1228,
Risaliti: Darius.
Rudolfus.
v.
20.
i'.
Ricardus.
de Riva: Villa.
Rivernate castrum dioc. Albinganen.

595.
520.
de Rivola: Alexander.
Richardus fil. Rufini comitis de CaRizardus v. Ricavdus.
baliacha 434.
Roace ad lacum Cumamcm 894 30.
Rizardus, Ricardus, Ritschardus de
Camino vicarius, capit. gener. Ter- Robaes, Robbaia v. Rombaix.
visii, Richard de Camin 329, 20. Roberet de Berneres chevalier 1276, 25.
40.
de Regalibus: Symon Philippi.

Regalis curia v. Valendir.
von Regensperg: Lutold, Dliich.
589,30. 590. 1267,30. 1295,20.
Regium. Regzium, Reginen. Reggio
di Robiana val 876,25; nomina loEmilia 330, 25 (Regi). 497. 498. Riccardus de Gambertesa senescallus
corum in Indicem non recepta
510.
lo.
534,20.
508,10.
500.
499,35.
Provinciae, nuntius regis Siciliae
876; Robbianae plebatus r. S. Pau759.
45.
(Reggium).
758,
620. 710, 15
740. 779,10; de Proenâ senescal
lus ad Emam.
45.
760. 762, 10. 987, i. 992, 5. 997,
1424. 1425; senescallus Roberti Robins de Donail chevalier 1279, 5.
is.
998, 40. 1000, 25. 1002, 25. 1032,
1434, 10.
Robin von Koverin, Robynus de
1081,25. 1433, 20 (Rigium). 1435, 3o; messer Richar de Hanibauz (HaniKovema 54. 62, 20.
ecclesia 499,5; pax 512, 4o; nomina
balles) 1175,45. 1176,15. 1177, 30,
syndicorum 499. 508, lo vicaria
1178, 30. 1180, 10, 1181. 30. 1182. Robin de la Roche 1196, 10.
episcopus: Henricus; Ricartus Filangerius miles
758, 40.
de le tresorerie 1169,35.
1444, 35. Robin valet
vicarius: Spineta de marchiEocha de Bardi 1283, 40.
Richardus
Hugueti
(Ugeti,
de
Uget)
de Regio:
onibus Malaspinis;
Florentia
magister monetarum de Rocha: Guillelmus.
,
lohannes.
Regnum
i'.
Sicilia.
de Reyate comes: GuydodeCoconato.

Reygrade Eaigern 1124, 15.
Reim- Rein- Ren- v. Rain- Raim-
RanRenae 225, 15.

Renus fl,, Rein, Rin
15
Rinus Coloniensis
208, 40 ; palatini comites r. Bavifariae duces; teloneum v. Bopardia,
Wesalia. vitztum: Gotfrid Paeuler; de Reno: Fredelicus.

Restori: Landus.
vonRochIingen,E5hlingen: Berhtolt,
Greymoldus.
Ricardi de Montaldo filius Raynerius. Rockenhusen 246, 15.
Roconte: lohannes.
Richar Petre le tour v. Roma.
Aglate.
Richardus
de
districtus
Pirono
Rodanus
306,
Richeletus
fil.
164,
246,
Richinbach
248,
35.
Ricusse de Pise corier 1166,
40.
5.
30.
boldus.
5.
Ribautpere
r.
Rapoltstein.
Rybo: Godescalcus.
Ricasoli nomina bannitorum
dicem non recepta 949.
Ricavum
v. S.
in In-
lustus.
20.
deRichardis Georgius de Riccardis ?

Renaldus.
:
RizardoIIus Oliverii
1421, 45.
Ricciardus de Senis
Eustachii 606, 20.
Rieme: Ulrich.
Rin V. Renus.
von Rinach herre: Gr.
Rinaldi: Mons.
von Rinekke, Reyneck burkreve
burggrave:
in Rynowe eccl.
V.
129.
lohann.
dioc. Argentin. 888;
ludaei.
v.
Ranuceii.
Rinvelden oppidum, castrum 186,
Richardi: Thomainus.
LL.
Rigus Carbonensis miles 1294,
Rinuccii
Rike: Henricus.
de Puteo not.
card. diac. S.
C0NSTrniTI0NE3
20.
309,5. 331,35. 1253. 1254. 1255, 20.

12561259. castri burgravius:
Rudolfus advocatus in Ensichs-
heim v. ludaei.
Ripa 1034,35.
Ripa: Summa (Somma).
;
de Rippafracta: lohannes.
IV.
1252,
20.
r.
Rufinus.
Eoyardi: Bernardus.
Eoletii Scoforii filius: Henricus.
54.^5. 567,25. .568.569.571.587,40.

588,1. 602. 611. 661,25. 669,1. 695,i5.
700,40. 701,30. 711,20. 714,30. 715,30.
768,30. 769. 771,20. 772, 1. 774, 15.
775,40. 777. 778. 780. 781,25, 782
789. 792. 793. 795,25. 796. 797.
798,10. 800,30. 803807. 809,io.
de Rillione: Gonis.
Ribaldus, Ribaldinus de Avenariis

syndicus Cremonae 490. 493, 15.
Riboldus de Riboldis not. Pergaraen.
25.
Eoma, Romana urbs, Urbs, Romani

259. 411414. 433,5. 476, 1. 542, 4o.
20.
de Ryferscheyt: lohannes.
de Ribaldis, Riboldis: Andreas, Ri-
477,
officium
270,
30.
Ridolfi: Lippus.
Ciccolus.
652,
Rodenberg castv. 179, 5.

de Rodenbor: Henri.
de Rodobio: Martinus, lacobus.
Rofinus
Liberalis Paduan. 586.
de Ryeder: Conradus.
Ravoyre.
civis
Riche: Mathis.
de la Riche: Panl.
Revalien. episcopus: Henricus.

v.
fl.
nus: Egidius.
35.
Ricardus fil. Guillelmi de Orio

Yporegiae 1410.
Richenstein 750,
de Rocosello: Reymondus.
Richardus de TiczionibusVercellensis de Rodemachere, Rodemacre domi-
lanuae 1064. 1154, 35. 1162.

Eeula dioc. Vasaten. 213, 30.
Ribaldi
Mediolanen.
631,25.
Richembach,
Reucum, Reco, Rek Receo
Revoire
de la Roohe comites v. Lucemburgen.

de la Roche, Roce: lehan, Robin.
42, 5. 97, 25. 101.

107. 125, 5. 220, 25. 240, lo. 355.
481,5. 528,1.^. 722,20.767,25.769,1.
1201,15. 1202,5. 1228,25. 1244,30.
1253
1256. 1259,10. 1269. 1292;
Rintal 1269,
642,10. 670,40. 67L 672, 30. 673, 1.

674, 20. 675.
1185, 40; familiaris
Heinrici VII. reg. Rom. (1271, 10).
1272,25. officialis: Milanus de
810. 815, 40. 816, 25. 818, 1. 819, 20.

820,35. 821,40. 822.40. 823. 824,25.
827,15. 828,15. 830,5. 831, 10. 832, 10.
833, 20. 834, 5. 835. 836, 40. 837.
838. 839. 840,1. 841,5. 842. 844
847. 849. 853. 854. 855,40. 856.
925. 931,10. 934. 986,35. 987. 988.
1005,25. 1018. 10,50. 1051,40. 1052,30.
1053. 1054, 25. 1076, 30. 1079, 20.
1081,5. 1083. 1084,5. 1085,5. 1086,io.
1146,35. 1153. 1154. 1159. 1161. 15.
1163,20. 1168,15. 1169,5. 1170. 1171.
1172. 1177,1. 1180,1. 1181,1. 1182.
11841191.1193,40.1194,25.1195,30.
1196,45. 1208,1. 1210,35. 1276,1.
1307,15. 1313. 1314,40. 1315. 1316,30.
1317. 1319. 1329,40. 1330. 1332,25.
1354. 1364. 1.365. 1379, 30. 1423
1426. 1427, 15. 1428, 30. 1429, 40.
14301433. 1435,20. 14,36. 1441,30;
189
;;
;
;
INDEX NOMINUM.
1506
barres deGalganis 1176,5. 1178,15;
barres de Saljel 1178, 2o; Capitolium, Capitoli, Capitole 1181, is.
1426, 20. 1432;
1424. 1425, 40.
Campus dogius 1430,5; castrum
S. Angeli 1423,25. 1429,1. 1430, 10.
1431, 5; castellum Crescentii 609,3o;
Colliseum, Colosse, Coloxe 847.
Lateranus, Late1175, 15. 1430, 5
ranen. palatium (Leteran) 88, 1.
;
120,5. 145,15. 147,30. 150,15. 769,25.

781,25. 799,15. 807. 1200,35; Lateranen. iialatii couies 610,20; r. etiam
S. lohannis eccL Lateranen.; maisons mons.Faukon 1175, 15; raaison
Francois Maron 1173,25; maison
lehan de la Columpne 1174, 35.
maison le seguour de
1175, 15
;
Nortenbergh 1178,45;
Militiae, les
Milisse casteal 787, 15.

788,10. 789,1. 792,10. 795,25.834,5.
835,45.836,40. 846,40. 847. 1173.
1174,20. 1175,25. 1176,25. 1177,45.
1181,25. 1430,5 (Melicias); mons
Milites,
611,35; pons S. Angeli

1430,5; le pont S. Marie 1179;
Pons Mollis, Ponte MoUe 823,35.
1159. 1171,20. 1173. 1175,35. 1181,35.
1428,35; porta Collina 609, 30;
portes 1178,20; prisons 1173, 40;
Sancta Sanctorum 1171, 15; tour
do Cancelier 1174,5. 1175. 1181;
tour deles Saint Eustase 1173,40;
turris lohannis Bobonis 1432, 10;
tour de S. Lorent 1172,35; tour
tour de
Richar Petre 1173, 15
Sabelle 1175, 15; Tribichon, Trisbuchon, Trebicon tour S. Salvatore
non iam existens
al Trepizone
1173,1. 1175,35. 1179,30; ambasianomina
tores 1146, 35. 1193, 20;
Gaudii
civium 778,15; clerus
609,30. 611,35;
exercitus Florentini capitanei r.

Florentia iudicum primicerius 610;
nomina iudicum844; lingua969,i;
nobiles 790. 1083,5 placitum 788,io
;
populus 413,30. 414,
25. 699,25. 804.

811,25. 1309. 1323,15. 1432;
praefectus 609, 30. 611,35. 1193,40.
Urbis praefeoti auctoritate not.
857,20; provincia 783,40; scriniarii
611,1; senatus populusque 475,40;
542,35. ecclesiae: S. Apolinare,
S. Apostol, S. lohannis in Late-
805.
rano S. Marie Minerve S. Maria

in Traspadina, S. Maria in Turribus, S. Petri, S. Sabina; freres:
Meneurs, Preceurs;
monaster um
SS. Gregorii et Andreae
camerarius: Petrus Alcherucius
,
marohant:
Salve;
praefectus;
Manfredus; senator: Ludovicus

de Sabaudia; senatus vicarius
generalis: Nicolaus de Bonsignori-
bus de Urbe Andreas Calandrinus;

Cinthius, .. deFiscignano, lacobus
Gaietanus, lohannes lacobi, lordanus de Columpna, Lellus Lavanzanus, Pandulfus de Sabellis, Paul
de la Riohe, Petrus de Anibaldis,
Pierre, Stephanus de Columpna,
Theobaldus de S. Eustachio, Ursini
de Roma: Provisini sol.
Roniana ecclesia 10. 81, 1. 82. 83.
;
88,10. 89,25. 91. 94,25. 95,10. 106, 20.
139,40. 141,25. 142. 143. 144. 146,40.

153,40. 154,5. 155. 156. 174,15.
209. 210. 211. 215,30. 229, 4o. 230.
231, 1. 255. 256, 25. 257. 258, 16.
259. 260. 262, 35. 263, 10. 265, 15.
275. 291,25. 301. 303,10. 318, 30.
319,25. 320,40. 838,35. 340-346.
377,35. 378,15. 380. 385. 386. 39.5,35.
396 40L 414. 432, 1. 463,35. 473,i.
474,1. 501,45. 514,25. 518. 543,5.
547,25. 549,20. 554. 55.5, 30. 570.
575,35. 576,35. 578,15. 583,2o.603,io.
610,5. 612,10. 613. 614,1. 615,25.
616.5. 619,1. 621,25. 66.5,35. 666,30.
668,25. 688,10. 691, .5. 697,2.5. 708,io.
711,40. 714,35. 741. 747,10. 755.
763,35. 769. 776. 777, 78030. 781,35.
796,15. 797,30. 799. 800. 801. 808,25.
809. 817, .30. 818, 15. 819, 10. 821, 5.
824. 828,20. 830,15. 842,:. 843.
844, 25, 845. 848. 853. 854. 916, 40.
991. 993,20. 1016. 1017. 1045. 1046,25.
1047,35. 1049,35. 1198,20. 1202, 20.
1204,20. 1206. 1207,20. 1208. 1210.
1211,1. 1212,40. 1213,10. 1251,35.
1317. 1318. 1319,5. 1320,5. 1325,i5.
1332,25. 1339,5. 1346,10. 1363, 10.
1365,35. 1366,30. 1368,40. 1369, 30.
1371. 1414,1. 1423,30. 1425,35. 1426.
1437. 1442,5. 1444,30; archivum,
archiva 771, 30. 774, 10. 797, 35.
799.6. 1210,40; cardinalium collegium, cardinales 262,5. 264,25. 400.
468,10. 806. 1163,25. 1165,5. 1208, 1;
curia, court de Rome 225,5. 517, 30.
552,25. 603,45. 604,25. 785,30. 839, 20.
983, 10.
1015, 40.
1147.
1146, 35.
1162,1. 1168,5. 1186,10. 1189,20;
curiae mos 1047 ; curiae subdiaconi
610, 45; papatus 155, 36; poenitentiariorum sigilla 1303, 35 ; pontifex,
pontifices 81,6. 85,20.86,35.340,40.
341-34.5. 396. 397, 40. 398. 399, 5.
401. 612. 613. 699.20. 799. 800.
801. 809,5. 1207,20. 1211,40. 1308,25.
1318. 1329, 35. 1368, 30. 1379, 25;
pontificale 1210,35. auditor contradictarum: Paulinus; cardinales
V. sm6 ecclesiarum titulis
vexillarius etc. v. Aragoniae rex; vioe;
cancellarius: Arnaldus abbas

Fontisfrigide, card. presb. S. Priscae; v. etiam S. Petrus.
Romanum regnum,
seu
regnum
l,3o.
imperiura
imp.
3,35. 7. 8,30. 16.
17, 10. 18. 20. 22, 30. 23, I6. 34. 35.
37, 1. 41. 45, 20. 47, 10. 48. 52, 30.
53. 60, 1. 62, 30. 63, 25. 74, 30. 75, 6.
76. 77,5. 78,10. 80. 81, 20. 82. 83.
84, 40. 87. 89, 5. 97. 100, 25. 105, 20.
107. 108. 109. 112,35. 116,25. 121,5.
123,25. 132. 134,10. 135,30. 141, 15.

144. 146. 147,5. 148. 149. 150,35.
152, 10. 153. 155, 10. 160, 10. 164, 5.
168,1. 170. 177,40. 178. 182. 186.
187. 195,20. 197,15. 198. 204,35.
208,20. 209. 214,35. 215, 30. 216.

219. 222,35. 225,35. 228, .30. 230, 1.
231234. 237. 242. 243, 15. 252,25.
253,15. 254. 255. 261,35. 264, 15.
265, 25. 271,15. 272. 276. 277. 278, 20.
282. 284,15. 285. 287, 15. 290. 293,1.
294, 30. 304, 5. 306, 10. 308. 318, 1.
332. 333. 338,1. 352. 354,35. 361.
367. 370. 371,30. 372. 377. 380.
382, 20. 386, 5. 388. 390. 394, 1.

401,15. 411,10. 412,20. 416. 417.
419, 10. 420, 1. 431, 35. 432. 433, 45.
434,1. 441,40. 447,5. 448. 449.450.
451,20. 452,30. 457,30. 458. 460.
463,35. 481,35. 482,1. 483. 484.
496, 30. 501, 25. 521, 1. 524, 15. 526.
527, 25. 528, 1. 532. 535, 30. 537, 35.
539, 15.
561.
563.
583. 585, 35.
586.35. 587. 588,25. 590, 10. 591, 20.
592,20. 593,15. 595,35. 596,25. 597,25.
600,10. 625. 627,30. 628,20. 634,35.
644, 30. 645. 646. 649, 1. 652, 15.
656,6. 657,25. 659,15. 663,35. 664.
668, 10. 673. 677. 683, 10. 686, 30.
688. 689. 698. 699. 701, 20. 702, 20.
703. 704. 708,25. 710, 10. 717,5.
719,20. 721,25. 722,5. 726, 1. 729.
730,30. 732,10. 736,25. 738, 1. 743,20.
744. 747. 750, 35. 751, 1. 758762.
764. 767,5. 794,25. 800. 801.804,5.
818,10. 822,25. 823. 824. 826,30.
828, 1. 829, 30. 830. 831, 1. 834, 20.
835, 5. 850, 10. 851, 26. 852. 853, 35.
859,20. 860,1. 869,20. 871,35. 872,20.
873. 874. 879,20. 883,15. 884. 890,20.
893,15. 899,10. 900,25. 902,6.912,5.
927,20. 928,26. 931,1. 936,6. 952,5.
963. 964,30. 965,25. 966, 15. 979, 40.
981,10. 986. 1010,25. 1016,25. 1018
1021. 1025. 1042, 10. 1057, 40.
1058,20. 1071,20. 1072,15. 1073,15.
1075,5. 1078,15. 1081,1. 1087. 1113,2o.
1199. 1205, 40.
1246, 26. 1247, 1.
1274. 1275, 10.
1248,1. 1251,26.
1306,35. 1307,5. 1309,35. 1312,6.
1338, r-.. 1339.
1317. 5.
1326, 25.
1363.6. 1402,20. 1404,30. 1405,25.
1406. 1407. 1410,1. 1417,25. 1418,30.
1419,5. 1435. 1442. 1443. 1452;
imp. corona
imp. apex 218, 25
258,1.5. 262,30. 269,40. 377,25. 413.
789,30. 1209,5; imp., regni culmen
215,15. 223,15; dyadema 805,40.
;
prinoipatus
1134, 10;
1208, 25;
respublica 253, 15. 699, 10; sedes
371,10; Romanorum reges, imp.
et (vel) reges, res, rex et (vel)
imperator, Alamanniae reges 2, 25.
4,5. 13. 18. 20. 23,20. 32. 59,40.
63,20. 80,35. 81. 82,35. 83. 85,35.
100,30. 104,35. 106,10. 131,15. 139.
146,15. 147,5. 149. 150,1. 151,20.
1,55. 157,35. 158,10. 177,40. 178,20.
188. 189. 190,5.217,10.219.220,20.

223. 225,1. 236,25. 240, 15. 241,5.
253, 30. 272, 15. 298, 20. 301. 302, 5.
336. 340, 35. 341, 10. 344, 30. 345, 1.
366,35. 368,15. 371. 372. 373, 1.
396. 399,30. 418,5. 433, 30. 441. 457,5.
494,15. 518,35. 528,10.546,10.548,25.
550, 35. 564, 10. 579, 3o. 592, 20. 609
611. 658. 664, 40. 683, 10. 684, 40.
686,25. 703,35. 745,1. 751,5. 758,5.
760,30. 761. 813,15. 843,30. 852,20.
884, 5. 888. 905, 40. 912. 928, 1. 936, 10.
958,40. 9.59,5. 964,30. 965,30. 966,20.
984,5. 1010. 1011,20. 1017,1. 1019,3,5.
1020,15. 1038,25. 1039,40. 1041,5.

1042, 40. 1071, 30. 1072, 40. 1073.
1075,30. 1127,30. 1141,20. 1199,25.
1201,20. 1206,15. 1208,10. 1210,5.
1251. 1261,1. 1318,5. 1339,5. 1439.
Ro1440, 10. 1442, 1. 1451, 30;
manorum caesar 834,26; Roma-
ij
INDEX NOMINUM.
Romani
nus princeps,
principes
304,10. 416,25. 419,5. 655.20. 661, is.

800,25. 834,25. 965,25. 966, 15. 1207.
1209,10. 1211. 1308,25. 1309. 1310.
1313. 1315; Romani reges 481,35;
regina
611;
Rom.
regis creatio
7,10. 8; Rom. regis electio 7,i5. 8,35.
9,15. 32. 94,15. 146,5. 149, i. 155.
157, 30. 158. 203. 205. 212. 213, 25.
214,15. 217. 218. 472,15. 1246,25.
1311 ; futura electio 215. 216. 219, 5.
222, 35. 225, 30. 227 ; (electionis)
mos 146,5. 149,5; electionis votum
competens 225,35; in Rom. regem
eUgere
l,i5. 3. 4,25. 7. 9. 32. 87,5.

139, 35. 226. 229, 40. 230; in Rom.
reg. electus 5, 20. 140, 1. 146. 147.
215,1; in reges eleeti 398, 40 ; eligendi, in electioneius 3. 4, 40. 25,5.
80,30. 82,30. 228,25. 230, i; Rom.

reg. electores 7, 5. 8, 30. 68, 40. 69.
216, 40 ; principes ius
vocem in
,
electione habentes 35, 25. 92, 35.

277,40. 1202,10. 1418,35; advocati
provinciales 354, 35 arcivum 762, 15
Rom. imp. expeditio 3, 45; leges
1309, 10. 1313, 35; imp. membra v.
Arelaten. et Viennen.regna; principes imperii 217, 10; viearii, officiales 724,1. 726, 1. admiratus:
Fredericus rex Trinacriae; faisanz
;
1507
von Rorbach: Herman.

de Rosay: lehan.
de Roschach: Rudolfus.
von Runach: Abergolte der Jude.

Ruos nobles 1000, 30.
les
Raot- Rn- Bo-
Roskilden. episcopus: Olavus.
Rubertinus Bunus sindicus Mediola-
Roselli magistri filius: lacobus.
summus camerarius
de Rosenberch
Boemiae
1226;
de
Rosenberg:
Heinricus.
papae 543,
35. .544. 546, 30. 551, 20.

567, 10. 568 (Salernacen.) 569. 570.
608,35.615,5. capellanus: Petrus
Rossi: Pucciarellus.
de Rossillione dominus: Guigo.

Rossinus, Russinus (imneta) 1271,
1272,
15.
35.
Rossus V. Rubeus.
Rostagnus Angeli not. 406,
von der Rot vitztum 1225,

Rote rusticus 1256, 20.
1.
Rodenburg:, Rotemburg 15, 35. 24, 25.

272, 20. 649, 20; lantgeriht 1107, 15;
vonR. CunratRostuscher;Rodem:
V.
Theuton. ord. commen-
datores.
de Rotenlein Roteln 1259,
25
burg
1112,20; vonR.: Lutold, Walther.
zum Roten Schilde: Hartmut.

Rothomagen.
archiepiscopus
Bemardus
Rothomagen. eccl.
Augen., Augi archidiaconus:
Barnabo
:
veyes de l"amirail:
Doria; marescallus in
les
Hugo Geraldi.
Italia:
Amedeus comes Sabaudiae; pin- Rothwile 393, 15.
cerna: Wencezlaus rex Boemiae; de Roul: Li Juix.
procurator fisci: lohannes de
Castellione; reginae: Elizabeth, Roul V. Rudolfus.
Romania
in
rector: Rogerius
Rubeus nuntius 1297,
35.
Rubeus, Rossus Gyrardus, Henricus,
de Lauro.
Romaniola, Romandiola 341,
20. 345,
1015, 10.
397, 5. 400. 997, 40.

1016. 1017,10. 1051,45;
5.
lohannes, Guillelmus.
Rubiacum
Romagna de Rucha:
dioc. Basilien. v. ludaei.
Ludovicus.
Ropertus comes de Virnenburg 221,
1.
1251.45.
1300;
sorores 220,
40.
Robertus comes Flandriae234. 235, i.

297. filius: Robertus.
Robertus comes de Flandria, fil.
Roberti
comitis 660, 5. 684, 15.
lohanetus.
Romagnae comes (Rai- de Ruchshein: Cunradus.

mundus Ath) 1433, 15 RomanRucheshoven: Gotfrid.
diolae comes: Robertus rex Si- von
1028,5;
der Rude: Diether.
ciliae.
14231427. 1429
1434-1437. 1438,
10. 14411443.
1444, 5; dominus
generalis Ferrariae 991,5; comes
Romandiolae 991,5; nomina consiliariorum 715, 25 a v u s Carolusl;
pater: Karolus II; frater: lohannes comes Gravinae; filius:
Carolus dux Calabriae; nuntius:
Riccardus de Gambertesa.
Robertus comes de Claromonte filius:
13631373.
1012,35. 1013.
557, 15. 558, 45. 604. 605, 5.

715. 737. 738, 25. 739742. 771, 15.
775, 26. 777. 779781. 782, 1. 783,
15. 784786.
790, 10. 791, 30. 811,
35. 823, 35. 824. 825, 25. 837839.
841, 5. 842. 843. 816, 10. 848, 15.
849. 855857. 925. 926. 983. 986
989. 991, 5. 99.3. 1000, 20. 1001.
10121014. 101.5, 10. 1016. 1030, 35.
1045, 10. 1046. 1049, 40. 1050. 1051,
35.
1053. 1054,15. 1074. 1075, 10.
1079. 1080. 1083. 1084, 15. 1085,5.
1168. 1202, 30. 1203. 1205, 30. 1207,
25.1211,15. 1301,25. 1302,15. 1307,10.
1319. 1323, 10. 1327. 25. 1331, 5.
1332, 40. 1336, 10. 1342, 10. 1362.
1431. 1432,40.
Margareta; sacri imperii citra Rous: Monte.

montes vicarius generalis: Rovasii Piems.
lohannes rex Bohemiae.
de RoToliono: Albertus.
Romania 1426, 5; Romaniae societas, de Rubeis: Pinus.
Francorum exercitus
de Via.
Robertus rex lerusalem et Syciliae
348, 5. 414. 45. 422, 15. 470, 45. 471
473.
35.
Rostuscher: Cunrat.
berg
nen. 464.
de Robertis: Girardinus de Tripoli.

Robertus el. Salemitan. capellan.
705,1.
762,35. 769,2.5. 794,
10.
810,
35. 817, 35.

820, 1. 828, 15. 830, 5.
Romano: Bertolinus Binellus. Rudelin 159, 35.
843, 1. 844. 847, 35. 848, 35. 1277, 15;
Rudenl228, 35; castellani, castrenses
Romanus Ursinus miles 777, 1.
cf. Ubertus.
1229, 20. 1230.
Romanus Dedo mercator 185, 20.
Rudengerus
de
Insula, Rudeger von Robertus dt Gornay miles 260, 30.
Romanus: Marcus.
Rober de le Haie 1173, 10.
dem Werde 1094.
de
S.
Romaricimontis monast., Romaricen.

locus 163. 186, 40 ; ecclesia, abbatissa 388. abbatissa: Clementia
de Oseler.
de Rombaix (Robbaia, Robaes) dominus: Alardus.
de Romena: Aghinolfus.
Rudinsheim
Rufach 360,
de Romoreno: Guilelmua.
S. Romulus de Tignano 858,
23.
4o.
859,
297,
Rufini comitis de Cabaliacha

Richardus.
filiua:
Rofinus Bava miles potestatis Cre320,
de
Lyeuerghiem
miles
15.
Robertus de Orgions, Rober d'OrioI
Rufe: Berhtolt.
monae
der Romer: lohan.
Robertus
12.
10.
(Orjour) chevalier 660,

1171, 25. 1186, 25. 1279,
Robertus
222,
de
10.
1155,
35.
221,
35.
5.
Oseldingen
15.
15.
Roffinus fil. Michaelis de Patemo

syndicus Laudae 511, 25. 513, 45.
Robertus Feraer burgensis Susatien.

1228,
15.
Roberzonus Troto (Trotus) de Ale-
de Rughelenberg castellani 1229, 20.

xandria 420, 35. 424, 35; capitaneus
Ruhe: lacobus.
Asten. 416, 15. 422, 40; potestas
condam 425, 25.
Rulansekke 125, 15.
458. 459, Rummelher, Rumelher: Conrat der Rugerii: Petrus.
de Roncheto Veneris: Curradollus,

lacobus.
Ronquum castrum
457,
40.
de Ronco: lacominus.
de Rontho: lacobus.
10;
Schaler, Cunrat.
Rumo
praepos. Augien. 305,
Rogerinus de Servideia de Panna ca1.
pitaneus Florentin. 784,

189*
1.
838,
20.
INDEX NOMINUM.
1508
de Sabel ceux 1193, 40. 1195, 30;

Eogerius de Gorgulaco not. 477, lo. Rudolfus (comes de Habsburg) fil.
barres, tour v. Eoma; de Sabellis,
Rudolfl regis 45.
Eogiei- de Hauluin chevalier 1277, 20.
Savel: lehan, Pandulfus, Piere.
adHabspurg
de
comes
Rudolfus
WerdenEudger von Ditenhoven ze
provincialis 304, 40. 528, Sabina, Sabinen. 341 25. 345, 5. 397, 10.
vocatus
vels 1231, 5.
card. episcopus: Arnaldus.
30; her ze Rappchzwile 1136.
Eodeger der Manesse von Ziurich
Hohemberg S. Sabinae eccl. Roman., S. Sabine
de
conies
Rudolfus
1098.
,
393,
Eutgherus Eatzen Coloniensis 133, 5.

Eudegerus (de Anwylre) 248, 35.
Eudegerus (de Sundirn) 249, 25.
Eogerius de Lauro miles 1013, 45.
Eolandinus de Bragis iudex 1296, is.
Eolandus de Castellione iudex synd.
lanuen. 684,30. 687; Rolans de
Castellion juges abbea de Genes
1076,
806, r. 807,30. 809, 10. 815, 40. 816,

818, 1. 819, 20. 820, 35. 821, 4o.
822, 40. 823, 15. 824, 25. 827, 15.
828, 15. 830, 5. 831, 10. 832, 10. 833,
20. 1185, 20. 1186, 30; palatiura 810.
card. presbiteri: Hugo, Thomas;
1.
25.
Rudolfus comes deMonteforti 1418,5.

Rudolfus comes de Nydowe 737, 10.
de
comes
Eudolfus
Werdemberg
vou San5
V. Preceui's.
gans
Sachogniagum casti-. 1289, 15.
Eudolf von der Balmen 282, 1.
Eudolfus de Hewun iudex euriae Sacchuccius de S. Martino la Mel36,
25.
Eolandus Caballatus sindicus intrinsec. Novariae 451, :io. 455.

de Rolant: Arnuldus.
1.
43, 1. 68,
1127, i.
185,
20.
Alberti i-egis Eoman. 1103, 5; hofrihter kunig lohans ze Beheim

gemeinen pflegers 1110,35. 1111,
30. 1112,15.
sola 860,10.
Sachus: Andreas.
Sagonen.
Saona.
v.
Saintecroiz (Valdarno) 1077,
1.
Rudolf von Wart 282, 1.

dou Says Guy.
Rudolfus advocatus in Ensichshein,
Eudolf tumpropst ze Auspurch 1231,
Sala (Lomellina) 496, 35.
burgravius in Rinvelden 1253
35. 1232, 20.
Salaburgen. comes v. de Saraponte.
12.59.
Eudolfus praepos. Curien. 305,1.
von Salach: Heinrich.
miles 1237, 20.
Bunau
Rudolfus
de
Eudolfus de Dycke can. Colonien. v.
Rudolf von Dannestat ritter 335, 45. Salegium ad lacum Cumanum 892, 5
Ludolfus.
de S. Cuiardus, Menasinus GuiEudolfus Crafto cantor Basilien., Rudolfus de Vansdorf miles 136138.
her Eutliep 1108,
1.
tardi.
capellanus Alberti regis 198,
20.
fil
cancellarius Eudolf reg.

Eora. 400, 20 {falso Eiccardus).
Eudolfus
ius: Rudolfus.
Rudolfus
militis
filius
Rudolfi de Vansdorf
136138.
Eomanorum Rudolfus de Tegervelt
Rudolfu.^jRodulphus rex
14, 40. 19, 1. 39, 20. 40. 45, 25. 50,

90, 1. 92, 3.^
10. 53. 62. 35. 75, 10.
100, 30. 108, 1. 134. 140, '2^ 143, 15.
145,35. 148,35. 155,35. 190,5. 226,
341. 344, 40. 345, 1. 396.
15. 276.
miles 1253,
10,
Rudolfus de Thyrberg 737, 15.

Roul de Venes chevalier 1276, 15.
Rudolfus de Bellomonte 562, 35.
Salernitan., Salernacen. electus: Eobertus.
de Sales, de le compagnie des marchans: lakemar, Nivelet (Niveles);

cf.
Scalorum
Salimbenenses
ir..
societas.
cives
Senarum
884,
885,25.
Salinguerra de Ferrara 620, lo.

Eudolf von Haslang 1293, 5.
de Salodo: Franceschinus.
Rudolfus de Eoschach 305, 1.
Salsa: Obertus.
Rudolfus Rebelin de Morsmunster
Salsanum 175, 5.
35.
Obernehenhein
1009,
castren.
in
Eudolfus; cancellarius: Otto
de Saltana, Sautain, Sottens:
praepos. S. Guidonis Spiren.
bertus.
dominus: Arnoldus; de
Eudolfl fratris Alberti reg. Eom. de Eupe
Saltarelli: Lapus.
Euppe: Burchardus.
filius: lohannes.
398, 45. 399. 400. 1077. 1210, 10.
1318, 5 (Radulfus). 1420, 25 (Eedulfu.s)
comes 140, 3u. 598, 5. f i lius
:
Eudolfus, Eadulphus
de Rupecula: Hugo.
de Euppedecluey dominus
69.
dus de Clariaco.
Alberti reg.
Eom., dusAustriae etStiriae 35,30.
fil.
55, 10. 57. 64, 35. 65, 40. 67, 35.

70. 71,30. 72. 138,20. 167, 20. 168,
40; rex Boemiae 182184. 295, 1.
Eupes Maura 468,
Salutiae
gerii
Guichar-
35,40. 69. 93, :)5. 111. 112, 5. 116.

122,40. 123,5. 138,20. 148,6. 171, 20.
180,15. 182. 210,20. 214. 225,35.
226. 228,25. 229-231. 233,5. 239, 1.
281,15.283,35.295,25. 350, 10. 351.
353, 40. 722. 744, 1. 767. 768. 815,
817, 20. 819, :i5. 830, 5. 1084,io?

1116,35. 1120,30. 1130,40. 1156,5.
1157,20. 1160. 1165. 1216,15. 1224,
45.
1230, 35. 1232. 1233. 1242, 5.
1265. 1266, 1. 1292; sigillum 268,5;
35.
11751178. 1180. 1184, 5.

1187. 1188, 30. 11891191.
1193. 1195, 25. 1196, 25;
1.
garôn de E. 1188, 10. message:
25.
Narde.
Rutelingen 191, 15. 192,
Euzo: Heinricus.
Rudolfus
dux Saxoniae
35,
40.
Eudolfus
marchio de Hachberg
(Hahberc) 44, 45. 1107,30. 1108, 15.
20.
393,
li
Petrus;
lippus.
de
S.:
1005,
marchio25.
Albertus.
Salvage (familia lanuen.) 1002,25;

Salvagus, Salvaigus, Salvagius:
Porchetus
Murvaldus
Gabriel
,
S.
Salvator de Albola castrum et

curia 866; nomina hominum in
Indicem non recepta 866. syndi-
cus: Leolus Venuti.

S.Salvatorismonast.deMonte Amiato
ord.Cisterc. dioc.Clusin.984; castri
abbas858, 1. fratres: Benentende

deRadicofano,IohannesdePictavia.
S.Salvatoris de Spungiamonast.dioc.
Vulteran. abbas: Petrus.
S.SalvatorisclaustrumVenetiis 974,40.
40.
433,15. 1037,40. 1038,10; comites,

comitatus 433, 15. 559, 10. 928, 5.
1037, 40. 1038, 45. 1039, 40. 1040, 30.
comites: Amedeus,
marchio,
30.
(Periquetus).
15.
de Sabachinis: Bertulinus.
69. Sabaudia, Sabaldia, Saveie 208,
122, 15. 148, 5. 217, 10. 218, 6. 225, ao.

228,25. 229,30. 230. 231, 10. 233.
239,35. 351; sigillum 268,5.
1112,
5.
S.
vitztum 122.5, 5.
frater: Ludowicus; uxor: Mehthildis.
510,
Salvabeni
1163,20. 1164,20. 1167,5. 1169,;i5. 1170.
1174,
1185.
1192,
domus Henrici Ro-
1438.
marchio: Manifredus; de
1439.
Fredericus, lohannes.
Salutiis
natus
35.
Eusche: Francinus, Petrus.

Eudolfus comes palatinus Reni dux Rusticus de sooietate de Ma^îis,
duc de
Eustic, Eustike 919, 25. 1007, 15.
Bawariae (Baweriae),
1145,40. 1152,40. 1153. 1154. 1162.
Bawiere 7, 6. 8, 25. 18, 15. 21, 25. 33,
1403,1.
40.
1453;
1453;
Gili-
Ludovicus,
Ludovicus, Phi-
S.
Salve devant Florence 1195,
1.
Salvius, Salvus de Pelacano (Pelacane) de Parma iurisper. 454, 45.

464.45. 467,10. 482,35. 483,25. 484,2S.
487. 488, 35. 489, 10. 491, 20. 494, i.
502,15. 504,5. 511,25. 512,1. 526,5.
539.46. 627,5 (can. Pai-men.). 631,40.
IXDEX NOMINUM.
marchant a Rome
Salve
1180,
1177,
45.
1.
1509
de Sasso: Gasparinus Petracii.

de Sassoferrato, Saxoferrato Barthalus, lohannes de Brodariis.
de Sauraes: lehan.
:
von Saltza: Gunther.

Saltzach
l!ll,
1.
Salzburch 1266,5;
ecclesia 1134,1.=..
de Sauro
de Qauro.
v.
archiepiscopi: Chunradus, Wi- Savarinus de lacobo mercator

chardus.
Sanchy r. Sinzig.
Sancta Sanctorum
Saveie
Savoir: Vile.
30.
Sauctus de Riparolo iudex et con- Sawensheim Seinsheim 160, 15. 374.

375, 6.
siliarius regalis camerae 685, 45.
Saxoferratum v. Sassoferratum.
687. 704,35. 711,10.
Saxonia 133. 725, 10; dux, duces
von Sande: Uh-ich.
80,15.
Sandomeriae duces v. Boemiae reges.

Sandrar v. Alexander.
Sandrinus armiger de Kereche 1245.
Sangans
Sangona
v.
Sanser 181,
pax
d u c e s Albertus (I), Albertus (IIJ,

Albertus (III), Ericus, lohannes (I),
lohannes(II), Rudolfus; ducissa:
Agnes; iudex pacis generalis
Otto
marchio
Brandenburgen.
:
G.
v.
215,5. 217. 226,40.

generalis 117, 35.
133,20.
1085, 25;
Sargans.
Saona.
lantgravius
25.
Albertus
Saona fl. 1371, 20.

Saona.Saonen.Saiww 764.765.972,20.
scalcus
Scabilone
Petrus Buchaordei, Nycholaus de

Bruschis; ecclesia: S. Mariae;
episcopus: lacobus.
Scalda
et
com.
73,
1.
Sardinia, Sardinea 385,5. 614,i. 143 1 ,40.

1445,30; sol. aquilenei 717,25. 718,5.
720, 30. 721, 1.
v.
de Monteforti,
Sarre de la Columpne 1173,20. 1174.

1178.
1180, 5.
1185,30. 1186,10. 1191, 1;
de la Colona 1423. 1424.
1175, 35.
1182,40.
XaiTa
1432,
1177,
10.
15.
de Snellenberg castellani 1229,

von Schonnecke: Peter.
30.
1210,
344,25. 396,i5. 818,25.
1.
1313,
15.
1394,
30.
Schonegger lohannes.
von Schonenberg her 103,35 de Sch.
:
Fridricus, Willeheln.
von Schonenwerde: Ulrich.

Schonowe, Schonenowe 1095.
Schonouwe ad Mosellam 1244,
1245,
35.
40.
Schophein 1112,
20.
de Schowemberch: Heinricus,Wern-
hardus.
Scowenburgh comites
i'.
Holtsatia.
v.
de Schrappfelowe nobilis 1068,
Cabilone.
fl.
234,
Swerczstat Sdnvorstadt
15.
Schalio de Bruniabellis 1280,
30.
10.
Stazanum.
Scedlicz monast. abbas 910,
1253.
1254.
Swinfurte 178,35.
Switz vallis 597. 1084,

de Sclafana: Matheus.
1291,
15.
30.
Sclafenatus: Bonaccursus.
Sclata familiaris potestatis Tervisin.

1297,
v.
30
c/'.
Esclate.
Scengler: Henuriz.
Sclavorum rex v. Danorum.

de Sclavonie le babannique 829,
Schade: lohannes, Wilhelm.
Scoforii v. Roletii.
Scafusa 924,
Schotus, Scot:
Scotus,
Frederic, Zaninus.
1.
1.
derSchaler:CumatRumelher,Conrat,
Peter.
Scharfenberg castr. dioc.Spiren.193,30.

de Scarpenberg castellani 1229,
Seharpensteyn 114, 10. 115, 5.
de
Schawenberch
de Scoflans: Huwe.
Scone de Urbeveteri
Scotus,
Scottus
iudex 794,
Albertus,
doct.
leg.
de
S.
Geminiano
843, 5. 844. 847, 40.

848, 35. 903, 35. 1006, 35. 1023, 25.
1066,45; Scotjuge 1173,30. 1192,5.
1196, 35; prof. iur. civ. iudex
aulae imp. 1039,15; nepos 1066,45.
Thilemannus
Schedelin: Heinrich.
25.
de Scheydinge: Antonius.
Sarracenus de S. Geminiano familiaris
de Schelkelingen comites: Chunrat,
et
mercator Balduini archiep.
Heinricus, Ulricus.
Treveren. 872.
de Schellemberg doniinus 1258,40;
Sarazin Ernoul.
de S.: Marquardus.
de Sarzano distr. Terdonen. Sarezzano nomina bannitorum in In- von Schenkinwalt: Ludewich.
dicem non recepta 1070, 20.
Schiels Heinrich.
Sasellum Seyssel 913, is.
Schild: Rot.
30.
1056,1.
20.
Huedestoc.
Sarraceni 340,
821,
30.
de Snegelbach: lohannes.
Swanth prope Schwabach 96, 20.

Skac marchan de Genes 1153, 10.
Suarza abbas 889, 25.
de la Scala domus, domini 497,25- de
529,20. 1016,5. 1084,10; de la Scala: Swartzburg grave: Heinrich.
Albertus, Albuynus, Canisgrandis, ze Swarzenberg pfleger: lohannes
Fredericus.
von Wartenvels.
Scazanum
Sargans, Sangans
de Werdemberg.
Gotfridus.
von Slusungin voyt: Bertolt.

Smalenburg 1228, 35.
Smithusen teloneum 108, 35.
palat.:
de Scalorum societate socii 1147, 10;

V. etiam Sales.
Saphorien v. S. Senforianus.
Scarlattini: Pandolfinus.
Saragusia v. Ragusia.
de Saraponte, Salaburgen. comes: Scarzaficus: Loysius.
Sareburgensis scolasticus 72.
ecclesia: S. Stephani.
35.
ducum nuntii: Gode- Schoweraberg: H.

Rybo Ulricus pastor in
S.
lohannes.
lantgerichte
Louenborg.
1027,1. 1028,10. 1060. 1061. 1062.

1063,1; Sangona 510,25; castrum
S. Mariae 1062, 15
doraus episcopatus 1060,15; Guelfi 1062, 20;
de Auria pars 1060. 1061; de
Spinulis pars 1060, 25. 1061 vicarius 1060. 1061.
ambasiatores:
Sliongen
von Slusselberg, Sluzzelberg: Cunrat,
Roma.
r.
Sanctius de Faurgis 260,
Sliengen
Slozperch castr. 168,
de Saveognano: Carsinnanus.
de Savignier: lohan.
Savilianum 1453.
Sanctius cantor Yporegien. iudex
Savina: Guido.
854, 25.
Savin apjtd Pisas 1158, 15. 1168,40.
Sanctius de S. Martino iudes 844.
Savinus archidiac. Yporien. 310, 5.
847, 40. 848, 35.
de Sang.
Slescztat, Sletzestat, Sletstat 163,35.

360. 638,15. 815,15. 816,15; scultetatus 788,30. 833, 3o. 898,20; de S.:
1107.30. 1108,15.
Sabaudia.
v.
20.
von der Schleiden: Diederich.
leckelinus.
185,20.
Savaristii: lohannes.
Saltzungen 1235, 30.

de Samour: Guillaume.
Slegeltal 247,
Sebach 247,
de
S.
10.
20.
Sebastian: lalotie.
Sebastiani: Petrus.
Sassari potestaria 1076,
25.
Slafiêr
lacob.
Sebeche 195, 10.

de Seborg: Albertus.
Seccingen 1258, 20.
Sekonien. ecclesia 186,
tissa: Elyzabeth.
15.
a b b a-
INDEX NOMINUM.
1510
Serravalle de Camino 1087.

curator: Odoardus.
Secundi platea de Mercato v. Asti.
Secusia, Secussium, Suze Stisa 307, Serravalis palatium v. lanua.
de Stennewenden
pro-l Sifridus
Seccovien. episcopus: Ulricus.
248,
245,
30.
15.
S.
10.
410,10. 1150,30.
S. Servatii
Traiecten.
286,
eccl.
20.
praepositus: Henricus de Span-
de Sevelde: Heinricus.
Sifrit
von Truhtraotzhein 1097.
Sifrit
Fritak 1099,
10.
Sifrit List 1099, 10.
hem.
de Sigariis: Fulche.
de Servideis: Rogerinus.
Sigebaldus, Signibaldus de Gabbis
Bartholomeus.
iudex causarum palatii Cumani
Seynen. comitis frater Engelbertus. Serâna Sarzana 930; nomina civium
890,30. 891,10. 892. 893,25. 894,1.
et notariorum in Indicem non redou Seyxl: Guys, Maioul.
895.
potestas: Puccius
cepta 930.
comites,
comiZelandiae
Selandiae,
Chicholus Sersani platea v. lanua. Sygelin Gontram burger ze Spyer
tatus 42. 43. 72, lo insulae 234, 15.
1124, 1.
de Sesso: Dgolinus.
Flandria;
code
coraes: Guido
Sigelo
(de Sundirn) 249, 25.
de
Setia:
Leo,
Raynaldus.
mites V. Haynonia.
Sigemeringen et Meingen advocatus
Selarc dou Gerdil chevalier 1280, 1. S. Severini comes 1430, 30.
Ulricus de Klingenberg.
Sege 1228,
Seguinulfi
4o.
in Selbolth
eccl.
Wi. Severii
praepositus:
frater.
S.
Seligenstad
223,
13,
238,
40.
15.
14.
336,
30.
74.
114,
5.
Petrus.
Aduren.
monast. dioc.
abbas: Galhardus.
Severi
Sexfontaines
v. Septemfontibus.
de Sexo familia 498.
Selsa 244, 20. 249, 35. 355, 25 pleba- de Sexta decanus: Stephanus.
nus 249,35; subadvocatus 249, 40;
de Sexto: Cambius.
Selse
fl.
101,
5.
25.
de Sigen castellani 1229,

Sigestrum v. Siestre.
20.
Signanomina bannitorum
non recepta 950, 15.
in Indicem
Silicia 1315,
25.
V.
Sillanum
ludaei.
Sezile
de Selva, Silva: Francischinus.
Syboto
Semeler: Herman.
Semifontis, de Simifonte podium
865,40; Sem. curiae: S. Nycolaus.
Senae, Senen., Seine Siena 554. 555,

558. 559. 710, 15. 758, 25. 759, 5.
760. 762, 10. 780. 824, 30. 825, 5.
839, 30. 855. 858, 5. 874, lo. 884, 10.
885.886,20. 933,35. 934, 1 5. 951, 15.
983, 5. 986, 40. 1082, 1. 1194, 3o.
1196, 6. 1302, 5. 1432, 25. 1433, 1.
1435,25; Guelfi 884,25; comitatus
V. Leonina; grossus 1272, 1. 1273,
nomina locorura a civitate
20;
possessorum in Indicem non re30.
cepta
884886.
hospitale:
S.Mariae; deSenis, Seyna: Landus,
Minuches Cassin, Nicolaus Bonsignoris(deBonsignoribus),Ricciardus card. diac, Salimbenenses.
de Senalo ijraepositus
Homo
de
Peretulo.
de
S. Senforiano, Saphorien Garinus.

de Septenifontibus presbiter: lohannes; deSepterafontibus,Septem
Fontanis (nmle Sexfontaines) Thomas.
:
Septignanum
v.
v. Sicilia.
S.
Maria;
de
S.
371,
ep.
30.
372,
Spiren.
1416,
15.
177,
351.
15.
rius aulae regiae 1405. 1406,
regnum,
Siciliae
Regnum,
826. 841. 844, 30. 846, lO. 959,

971, 5. 993, 16. 1012, 30. 1013.
1014. 1045, 10. 1079. 1080. 1202, 30.
1206, ;t5. 1212. 1213,5. 1315. 1316.
1319. 1320. 1328. 1331,5. 1332,40.
13331338. 1340. 1341. 1352, 40.
1353. 1354,10. 1355. 13621366.
1367, I. 1368. 1370, 40. 1371, 25.
1372. 1424, 20.
1426, 5. 1430, 30.
1431. 1442, 25. 1444, 40. 1445, 15; de
Sezile deniers 1187, 15. 1195,20;
florins 1186,35. 1188,5; or 1184;
rex 1311, 35.
reges: Carolus,
15.
10.
Sepulcri:
1161,
40.
1163,
i;
Sifridus archiep.
219, 15.
Burgum.
Ser.: 0.
de Seraponte v. de Saraponte.
de Seratico civium Vicentinorum
nomina in Indicem non recepta
624.
Seriola 563,
potestaria 1057,25.
Colonien.
20,
35.
Sifridus ep. Curien. 43, 1. 124. 130.

255, 5. 257, 40. 258, 30. 259, 35. 260.
261, 40. 264, 20. 304, 35. 308, 40. 309,
15. 310, 25. 311. 312, 5.
313317.
318,15. 319,15. 320.321,20. 323,25.
324,10. 325. 610,10. 922. 1012,1.
capellanus: Henricus; nepos:
35.
Corradus.
Sermersheim 644, 10. 900, 5.
de Sermineto dioc. Terracinen.: Syfridus ep. Hyldesemen. 1226, 30.
Sifridus de Kamerstein 182, 35.
Oddo Leonardi.
Sifridus de Eppenstein 33, 25. 34, 1.
de Serrata: Willelmus.
Serravalle castr.
valle:
Petra.
729, 1;
de
Serra-
Bemardus, Girardi de
la
1.
Silvester comes: Conradus.
Symonis et ludae eccl., capitulum Goslar. 1239, 15. 1240, 10.

decanus; Chunmannus.
Symon
de Marvilla thesaurarius
Meten. 231, 1. 255, 10. 258. 259,35.
260, 40. 262, 1. 264, 20. 298,

6. 302. 303, 1.
532, 15. 576,
5. 579, 20. 580, 20. 665, 25.
Simon
fil.
601,
25.
300,
578,
Dulcis de Florentia iudex
et not. 1248,
Symon
10.
10.
Pucii Grassi de Aretio not.

15.
Symon
Ugolini de Filectulo civis

Pisanus not. 1075, 35. 1076, 16.
S.
S. Silvester 473,
Odernheira 645, 20.

comes caraarlingus: Barthalomeus; miles lacobus Cantelnii; Simon Bonifatii de lacanis capitaV. S. lacobi militiae domus.
neus Florentiae 1262, 10. 1263, 5.
Sigestri, Siestre Sestri Lev. 1154, 40. Symon de Grumello miles de Per;
de Septimis Guilelmus.
de Septimo: Henricus.
30.
35.
Symon herzog vonTecke 1092. 1093,1.

Robertus; regina: Maria; regni Symon comes de Spanheim 1299,20.
camerarius: comes Tolphiae; Symon de Gimcheim castren. in
di Sieve val 876, 1 nomina locorum

Bartolus Bulgli.
1266,
1.
10.
Regnicolae 412,
Siciliani,
de Sylono: Henricus.
Silvanae civitates, Waldstet 597,
SS.
Sicardus scriptor papalis 261,

Siculi,
S. Petrus.
1.
Syboto 1404: notarius 251,i5; nota-
Sicilia,
v.
36,1.
Syfrid von Frawenstein 1126.

Sifrid
von Mornsheim 1231,
10.
garao potestas lanuae 679,5. 684,20.
Symon lohannis de
Spoleto capitaneus Pisan. 745. 762, 35.

Symon Philippi (Filippi) de Regalibus (Realibus) de Pistorio miles,
familiaris Heinrici VII. imp. 418,
769, 30.
30. 660, 10. 744, 1. 762, 40.
1005, 35.
950, 40. 990, 25.
933, 1.
1014, 50. 1023, 25. 1039, 15 (mil. et
camerarius). 1084, 5. 1144, 15. 1145.
1147, 30. 1148. 1152, 25. 1154. 1163,
35. 1167,10. 1181,10. 1184. 1185,1.
1186, 5. 1188. 1191, 15. 1195, 20.
1196. 1197. 1438, 15; vicaires gene-
raux e capitaines de guerre en

Lulysana, Versille e Gualfagnana
1041, 35; familiares 1148,5; iudices
1059, 10.
Symon
Advocatus de Colubiano
de Vercellis 437,45.
(Colobyano)
INDEX NOMINUM.
438, 1 {falso Lomello). 443, 5. 444,
15. 445,15. 488,35. 499,30. 501, 4o.
526, 1. 538, 55. 539. 540. i. 541.
587,20. 631,1.-.. 1084,.=.. 1411.25.
1447,35; consiliai-ius Heinrici VII.
reg. Roman. 443, :.; amici de Veicellis 539, 35. 541, lo.
Simon Bandi de
Symon
Symon
Miniato 660,
S.
Symoninus
84,
30.
le
conte de Sa-
35.
Guidonis de
til.
la
Simonin de
la
Fontaine
compagnon:
Synibaldus
Synziche,
25.
Betin.
L.
21,
10.
219, 25. 723 de Sanchy Henris.

de Sirkes i: Cerchiis.
S. Syri lanuen. abbas: Bernardus.
de Sismondis: Ugolinus.
Sytavia 374, 35.
;
Sixti
Pisana
ecclesia
1408,
20.
1409,25. 1422,20.
Sizzach 1259,
20.
Sobactanus: Nicolaus.
Soffio Falchonis
de
860,
de
Soffredus, lofredus, Sufredus Lippi

de Vergellensibus (Vercellensibus)
de Pistorio potestas Aretii 170, lO.
574, 35. 762, 40. 1023, 25. 1024, 1.
1032. 1033,1. 1294,30 (Zafredus).
;
S.
Antonius
Cazzus, Beneta.
de Solmez nobiles 1240,io. comites:

Reimboldus (I), Reimboldus (11);
comitissa:
Solodrum 787,
Elizabeth.
1010, 45
scultetatus 1010,30.
10.
officium
castr. 1289, 15.

v.
Summa.
Sonbray: Gontofrey.
Soncinum, Sulcinum, Sunczinum,
Sonczione 582. 668. 978, 40. 1024,
20. 1025. 1149, 15. 1451. 1452; Sunscinum 1451, 30; syndicus 1145, 30;
vicarius 1452.
syndici:
Girar-
dus de Magata, Martinus de Panaris; de S.: Antonius.

Soraniae marchio: Bonifacius de
Lupis.
Sorgiae: Pons.
de Sorisina: Ottolinus.
Sornachus 1150, 1.
Sorne fl. 101, 30. 355, 35.
de Sottens v. Saltana.
^'auro.
de Souviler: Henris.
<le
vom
Stein
coenobium
Steina
castr. 729.
Wolf.
MunclirSteinach
1.
96, 20.
lacobi
fil.
Bottae
de
Piro 895, n.
Speres: Michael.
de Steinzel: Thieleman.
Stella dioc. Valentin. i:toile 406,
35.
Speria dioc. Caturcen.: Bernardus Baboti.

Spigelberch 249, 30.
Stemple messager 1162, 10.

Stennewenden 245. 35. 248, 15; de
Spinectus,
Stephani: Laurentius, Nerius.

de S. Stephano, Stefano: Henricus,
Leonetus.
S.
brielis
932,
40.
Spineta, Spinet fil. Gainarchio Malaspinae 905.

950,40. 1070. 1164, 15. 1449,
Spineta de marchionibus M.
vicarius
Regii 534, 20
nomina
familiarium in Indicem non recepta 1070, 20.
Spinuli, Spinula, Spinulorum domus,
20;
St.:
Sifi-idus.
S.
Stephanus
S.
Montis Camponomina hominum in
castri
lesis 862,15;

Stephani abbatiae populus
v.
Florentia.
albergum 681, 40. 1058.40. 1059, 40;

Spinulorum de Loculis, Spinula S. Stephani in Sarburch canonicatus
889,20. praebendatus: Henricus
pars 694, 1. 971 nomina in Indicem
cler.
non recepta 1028 r. etiaiii lanua,
Saona; Spinulae, de Spinula, Spi- Stephanus II. papa 401, 10. 1312. 35.
nulis: Conradus, Crietianus, laco- Stephanus Brugensis,
de Brugis
;
lusto
S.
25.
de Solario pars 427 de
25.
Spenlein: Hiltebrant.
de
Sincege, Sinchehe
i.
Stancus: Brutazius.
de Stannatis: lohannimis.
de Stateris: Albizus.
Stazanum, Scazanum
castr. 1283, 45.
Spente 249,
Turre Speranzolus
1170,
de Stagia castrum 34, 20.

Stagnuni dioc. Bononien. 1069,
Stainbize: Heinrich.
Sparogaria 496, 15
de Sparoaria
Gydacius com. palat. de LomeDo.
de Spatamorbia: lacobus.
;
1289.
539. 593.
V.
Heinrich, lo-
hannes, .Symon; de Spanem: Hen-
Spede (de Sundirn) 249,
voie 1171,
Sou
comites:
1132,15.
508,5.
Somma
de Spungia: S. Salvatoris.
von Spanegge: Hiltebrant Spenlein.
de Stavesburg: FridericuS.
von Spanginberg: Heruian.
Staffuli 1077, 1.
de Spanheim, Sponheim comites
(Cumanus ?) Speculum
not.
Simonet messagier
Cuona
10.
ricus.
Symon Gcrardi mercator papae
Somalia
in Spalt capitulum Sponheim v. Spanheim.

5;
decanus: Marquardus; Sporlin: Heinrich,
Walther.
praepositus: Ulricus.
646,
lo.
30.
Simon de Sommaripa Lauden.
S.
Spalt 1133,
Crivellus 1150,5.
Oberti Auriae 679,
Simondus de Podia
1511
Sowelnheim: Dilmannus.
binus (lacominus) Raynerii, Lombardus, Nycholaus, Obertus, Oppecinus de Loculo, Raynaldus(Rayne-
Thomainus
Gallicus, card. presb. S. Cyriaci

472, 20. 474. 475. 606, 1. 837, 40?
839.
Guydo. Stephanus decanus de Sexta

1241, 2o.
Spyra, Spira. Spirenses, Spire 39, is. Stefanus
Genai de Campo not. 897,40.
40. 41,20. :50, 35. 54,5. 98, 10. 99.
Stephanus dux Bavariae 171. 172,30.
108. 109, 25. 110. 116, 10.
rius),
Ricliardi,
118, 15.
119, 15. 120. 122, 45. 134, 20. 135.
136,25. 137. 159. 185,30. 189,35.
190. 193, 10. 198, 10. 245, 1. 250, 20.
254, 10. 273, 30. 274. 275, 40. 276.
277, 20. 278280. 281, 16. 282, 25.
283. 292, 10. 303, 35. 334. 385. 362
365. 368. 369, 25. 370. 371, 30. 372.
373.374,5. 1008,30. 1009, 15. 1132,
10. 1256,15. 1267,15. 1410,10; consules 1009, 1
creditores Friderici
ducis Austriae 1123, 20; eccl. maior
rihtere des bischoves 334,
889, 15
;
ecclesia: S. Guidonis; eccl.

maioris
praebendat us: Andreas; episcopus: Syboto; cives:
Heinricus de Colonia, Jeckelinus
de Sletzstat ludaeus, Nicola, Sygelin Gontrani v. ludaei, Theuton.
25.
commendatores.
Spircowia, Spirkowia advocatia 247,
ad vocati provinciales: Geor35.
gius comes Irsutus, Georgius comes
ord.
Veldentziae.
226,
20.
1216,
1224,
15.
45.
1233,
15.
Stephanus de Meichsowe, marschalcus Austriae 36,
5.
Stevene von Karlebach ritter 335, 45.

336, 1. sun: Stevene edelknecht.
Estiene de Malpre chevalier 1277, 15.
Stephane Normant d'AIbert 1176, i.
1178,10. 1179,10. 1180,10.
Stevene von Karlebach edelknecht

334,
30.
3o5,
50.
Stevene von Flanburne edelknecht

334,
30.
335,
50.
336,
bruder
i.
Arnold von
Holdenberg 336, 1.
Stevene de Lausane corier 1166, 30.
Stephanus, Stephane, Estevene de
Columpna, la Columpne Romanus
Steffan
des
660,5.
684, 15. 705, 1. 843, 1. 844.

847,35. 1174,25. 1175,35. 1176,10.
1177,35. 1178. 1182,40.
Stephanus de Massanatus syndicus
Mantuae 507, 25.

Spoletum, Spoletan., Spolete 1175,5;
vallis, ducatus 341, 20. 345,5. 397,5; Stickeler (de Muterstat) 249, 15.
de Sp.: Bartholus (Bertoletus), Stiriae, Steyr ducatus 57, 15. 64, 35.
Fucius Mathei, Marinus, Symon
69,5. 92,40. 277,40. 281. 1120,40;
lohannis.
V.
Austria; duces
v.
Austriae duces.
;;
INDEX NOMINUM.
1512
marschalcus:
S.
de Stoka: Hermannus.
de Thachis:
de Stoltenburch castellani 1229,20. Tachius de
von Stophenhein voget: Heinrich.
631,20.
Stormi v. S. Jlartinus de Valle.
Thadeus fil.
nario 459.
de lo Storto: Federighus.
Stovanegii: Pinamons.
de Strabor: Frichimant.
in Strata: S. Jlartinus.
de
Stratae vallis
lo.
Stria: lohanetus.
:
Cumis
de
Lavezariis
Montenarii de Monte460,
990,
Cunradus.
Thierris diz Anianzchevaliers 1076,30.
5.
25.
von Struwing vitztum 122.5, i.

de Stubemberch: Heinricus.
de Sturzilburnen monachi 250,
i.
von Tanne: Joselin der Jude.
de Stutariis; Vercellinus.
Tarantasien. civitas, diocesis 152, 40.

archiepiscopus: Berhtrandus.
Stutinus: Heinricus.
Succida dioc. Bononien. 1069,
i.
Tarentini principes Manfridus, Phi:
Sadenuan: Bertrammus.
Tarii,
Tam:
10.
Taurinum
S.:
1035,
Bosco
de
Paerno
1034,
405, 15.
diocesis
herzoge:
1092,25.
Cunrat, Friderich, Herman, Ludewig, Symon; voget: Wernher.
35.
v.
35.
(Peren)
1035.
Summer: Albrecht, lohannes.

de Summo: lulianus.
Sundirn 247,15. 249,20; de S.: lohannes.
de Sunnenberch vicedominus: Ludwicus.
Sunnesheim
1443,
20.
10.
|
'
1148,25.1293
1298. notarius:
Petrus Viviani de Padernello;
potestates: Bartholomeus de
Guidozanis, Bemardus de Cornia
syndici: Federicus de Eccelo,
Marcus Gaiotus; vicarius: Rizardus de Camino; de Tr.: Federicus de Acello, Marcus de Alde-
maio (Adelmario).
Dietherus.
de Tedischis: Tedischus.
20.
Somma Ripa
1034,
de
143, 35. 174, 30. 204.

205,1. 208. 209. 210. 211,30. 257,25.
266. 267,20. 339. 347, 10. 399,5.
412, 10. 475, 35. 545, 25. 547, 25.
549,20. 550,15. 558. 575,25. 576,35.
578, 15. 665, 40. 666, 30. 755, 10.
769, 30. 813, 10. 818, 20. 821, 10.
988.25. 993. 1045,20. 1047,40. 1048,5.
1049,30. 1050,45. 1202,35. 1437,20.
Tharinum
Tecke burg
Tectardus
Sunima Ripa
556, 30;
407,15; Thourin 1150,35;

556, 30.
Simon.
1150,25.
visini 329, 20. 510, 35. 590. 973, 15.

974,10. 1015. 1016. 1033,10. 1082,1.
Tatre: Bonfranciscus.
Sumaquen. abbas: Albertus.

Sumerahusen 374. 375, 5.
de Sumerow: lohannes miles.
de Sommaripa pars v. Laude; de
Tervisium, Tarvisium,
Trivisium,
Trevis, Trevigium, Trivisani, Tre-
Tartarus: Angelus.
Tartona r. Terdona.
Tarvisium r. Tervisium.
ludaei.
v.
Termignon
Tervisina, Trivisina Marchia 385, 5.

614,1. 1016,20. 1018. 1024,1. 1267,30.
Vallis.
de Tarse dras 1171,
Suicow V. Zwikowe.
Sulcinum v. Soncinum.
de Sultz comes: Hermannus.
fil
Terracia Terrasse 733,
lippus.
Suessionen. monasterium: S. Medardi; a rchidi aconus: Petrus

de Latilliaco (II); de Suess. P.
Sufredus v. Sofiredus.
Molin waiter 1167,45.

Terius de Anterminellis 1422, 15.
Thiri
Terra Sancta
Tancredus de Vergellensibus nuntius

Pergami 978,35.
Tani de Ubaldinis filius: Franciscus.
Tanii Hugueti: Albizius (Habizo).
Strubingerius: Wei-nherus.
Sultz dioc. Basilien.
monasterium:
Terius, Teri, Thiri de Villecon camTadeus de Ubertia 926, 35.

bi-elain le roy 1172. 1186,45.1187,
Tadeus Xitatus sindicus Modetiae
40. 1191,10; Terius deLenson came441,30.
rarius 1146, is Teri de L^ssen cameTallevent messagier 1162, 10. 1188,25.
rarius 1147, 1; clerc de Thiri de V.
1186,10.
Tanagrus fl. 496, 30.
de Tancredis: Dondedeus.
Tancredus comes de Mutiliana (Mudiglana) 929, 15. 932, 35. 950, 40.
de Strazberg comes: Otto.
Strenolanum 1284,
Petrus.
Pauli;
Bonsignore Orlandi.
896; StrataMadii 897, i.
la Strada:
Stromeyer
ecclesia:
S. Martiani; capitaneus: Grobus de
Patientis; potestas: Oppetio de
Bemaregio; vicarius: Marchixetus marchio de Malaspinis; Terdonen.: Castellan de Curol.
978,25. 979,35. 1036,45.
de
Hertnidus
Wildonia.
Tedischus de Tedischis not. 635,
35.
von Tegervelt: Cunrat, Rudolfus.

von Tegemowe Walther.
de Tesinesio homines 510, 45.

Testar li contes v. Dietherus comes
de Katzenellenbogen.
de Thetingen miles: Henricus.
Teutonia, Theotonia, Theotonici,

Theutunici 86, so. 157, 10. 256, 40.
1249 (Deuthonia). 1300, 30.
559.
in Tella teloneum 168.
1312,5; gens 1363, 15; comitiva
1364, 10; Tutschiu lant 1121, 15.
de Telesprunne: Bernoldus.
1123, 5 Theutunicaepartes 1132, 10;
Templarii 266. 267. 621,5. 1085,5;
in Theotunico scriptum 131, 10.
magister 266.
132, 15 Dsutsch fridbrief 1223, 45
Templi militiae domus 152, 35 ordo
Theutonici in Provincia 838, 5;
196, 1 bona in Francia 470, 5.
Alemannia, Germania,
r. etiam
Tegerscher dictus 1257,
Tegningen
648,
35.
5.
191,
is.
de Surdis: Anthonius.
Surinc: Philippe.
Susatum, Susatien. 1214.
1228,35.
1230; consules 1228,20; denarii
1229,10. cives: Albertus de Pal-
Romanum impei-ium.
de Tengen nobilis 667, 20; de Tingen
le segnour 1177, 20; de T.: Cun- Theutunicorum
domus S. Mariae
radus.
Theutonici fratres 394;
1.52, 35;
Femer,
Hospitalis S.Mariae Theotonicoram
de Tercago: Raymundus.
magistri et praeceptores per AquiTerdona, Derdona, Tartone, Tortone
sole, Eppinc, Robertus

Wulfardus.
Sutphanien. op. 372, 20.
Sutre 1159,1. 1170,16. freres: Me-
neurs.
Suze V. Secusia.
Swevia, Swaben 42,
5. 215,5. 277,.
281. 1121. 1292,15. advocatus
proviucialis: Dietdegnus de Cas-
tello.
S. Swiberti
Werden.
eccl. 286, 20.
313. 327. 328,5. 383,30. 387,25. 507,20.

510,20. 534,25. 674,5. 675,20. 976,25.
980,1. 1000,15. 1001,30. 1036,45.
1070, 25. 1081, 10. 1146, 35. 1429, 20;
domus
Luchini
de
Guidobonis
313,25; de Tartonne Tabe 330,35;

nomina civium 313, 20; nomina
consulum 694, 30; nomina syndicorum 507, 15 vicarius, vicariatus
;
legen. prov. 544.
Theutun. fratrum commendator per

Austriam: Henricus Manstok.
Teutonicae domus in Bughein fratres
1253,
35.
Theotonici fratres apudEnsidel 248,5.

Hospitalis (S. Mariae) conventus in
Lutrea 247, 35.
IJfDEX NOJimUxM.
Hospitalis S. Maiiae Theotonicorum
raagistri et praeceptores per Mediolanen. prov. 544.
Theuton.ord.commendatorinRodemberg: Hel-n-icus de Goltbacn.
Theuton. ord. commendator in Spira

et Wizzemburg: Ber. de Gepzenstein.
1513
Tebaldutius: Falcutius,
Thedaldi castr. 275, 10.
Diethelmus
304,
35.
890,
651,
15,
Tignanum plebatus
Augiae
abb.
ramus
Ticineli
Maioris
S, Petri in Bussolo comitatus Florentiae 871,30;
V.
25,
S.
Romulus.
Diethelmus, Dietdegeno, Dietdegnus, Tiliae fons v. Geilnhusen,

Ditegen de Kastel (Castello) 68, 20. Tilis de Filipensibus de Urbeveteri
potestas etcapitaneus Aretii 524,25,
1123, 35. 1417. 1418; lantvogt ze
600, 15
nomina iudicum et socioNurenberch 180,35; advocatus pro;
Theotonicus: Ermannus mag.,Iohannes iudex.
vinc. Sweviae 766. 1139,

1141. 1142,1. 1236,25.
10.
1140.
rum
601,
Tyneosus: lacobns,
Th. comes de Honstein .36, 20.
Dietherus archiep. Treveren. 86, 35. Tingen v. Tengen,
Th. magister curiaeNuenhove 249,i5.
104,15. 108,30. 120,20. 122,35. 148, 1. de Thyrberg: Rudolfus.
151,30. 152,5. 12421246; elect.
Thebanus archiep. Ysnardus.
de Tierstein comes 1258, 20, grafTreveren. 80, 10.
Walraf.
Theod- Thie- Tlie- Thi- Diet- Dlt- Dietherus, Ditherius, Ditardus, Thi- Tyrolis et
Goritiae comites v. KarinDie- Ditardus comes de Katzenelnbogen
thiae duces.
(Caceleneboche) 409, 15. 694, 20.
Theobaldus ep. Leodien. (ev. de Liege)
Titius, Ticinus, Tyzo de CoIIe ani737,10. 741,1 (Tectardus). 781, 30
426. 429. 434.15. 442,35. 454,45.
basator, nuntius 'Heinrici VII. imp,
(Ticardus). 817, 25.
:
463, 20. 464, 45. 465, 20. 467, 10.

481,40. 482,15. 486,40. 488. 490,35.
491. 493,25. 494. 499, 30. 501, 40.
502, 10. 503, 40. 520, 35. 521, 10.
524,10. 526,1. 534,5. 537, 15. 538.
539,40. 540,30. 561,35 (de Lege).
564, 15. 567, 30. 568, 30. 569, 35.
577, 20. 587, 20. 589, 15. 594, 25.
601, 20. 631, 40. 681, 10. 684, 10.
687,40. 690,30. 70.5,1. 719,40.738,5.
743, 35. 769, 25. 856, 10. 1038, 10.
1174. 1192. 1430,10 (ep. Legien.);
consiliarius HeinriciVII. reg. Roman. 442, 35; arma 1089,25. cam-
820,
(Deytherus);
Testar
1.
836,
15.
contes
1279, 20; consiliarius Heinrici VII.
reg. Roman. 443, 1 (Catelenemo)
25
V.
br.
ludaei.
Diether der
896. 973,
li
ord.
von
Citel ze
974,
40.
1293,
4o.
Tizionorum pars, Tiôns, Tichioni

v.
Rude
15.
de Tyva: Guabriel,
Vercellae; de Ticzionibus:
ricus,
Hen-
Richardus.
Brunnebach 1111, 1. 1128, 15. 1129. deTokkenburch, Toggenburg comes:

Fridericus.
Thilemannus Huedestoc armiger de
Todi r. Tudertum.
Schawenberch 1243,25.
Tholosan. dioc. clericus: Fredolus de
Dilmannus de Sowelnheim 159, 1.
Falgayranis.
Thieleman d'EirIon (Erlon) huissier
Tolphiae comes, regni Siciliae eame1173,40. 1177,45. 1188,10.
rarius 689, 35.
Thieleman (des palefrois) 1167, 20.
Thomaellus
1070,25.
Thieleman
deSteinzel waiter 1168, 1.
brelain: Manais; capelain de
Taumoine: Dimence; clerc: Ba- Dietericus,TiImannusfraterburgravii ThomainusRichardi deSpinulis 1029.
duin; keu: Tribolet; varlet:
de Landskrone cler, 1400. 1401. Thomayni Rotarii domus v. Asti.
Kokar.
Theobaldus
1402.
S. Thomae Argentinen. canonicus:
de Lothoringia, dux Thiderich burchgreve von AldenHeinricus de Hugwilre,
Lothoringiae 51, 20. 163. 186. 187.
S. Thomae contrata v. lanua.
berghe 1238,5.
371,30. 372,15. 388,15. 389, 1.
Theodericus comes Clevensis 24, 5. Thomas card. presb, S, Sabinae 384, 35.
Theobaldus comes de Phirreto (Fer43,35. 44,15. 104,1. 124,5. 125,1, Thomas ep, Verdunen, 1249, 30.
retarum, Pfurte) 44,45. 51, 20. 186,
126,45. 129.
Thoraas not. 700, 10.
40. 1104. 1105. 1258,40.
Theodericus dominus de Isenburg
Tomas de Belvedere 926, 25.
Diepolt von Bernhusen 1102, 15.
217, 15.
Thomas de Montrosono 424, 45.
Dyepolt von E^-chelberg 176, 25.
Dietricus de Pilichtorf marscalcus
Thomas de Septemfontibus (Septem
Theobaldus de Hastinburg (Hasem280,10. 598,40. 1119,30. 1124,35.
Fontanis) miles camerarius Heinburg) nuntius Alberti regis 163,5.
Theodericus de Vristorp 24, 10.
rici VH. 660,5. 737,15. 744,i.
190,
25.
597,
5.
Diederich von der Schleiden
1446, 20.
Theobaldus, Tebaldus de Belloviso
933. 1. 950, 45; Thebaut de Belvoir TheodericnsdeWickedemiles 1214,25.
chevalier 1276,
Diterich: Cunrat.
15.
Thebaut de Lierval chevalier 1277, 20.

Thebaut d'Ottenges chevalier 1278,5. Theodorus marchio Montisferrafci 435.
436. 454.45. 463,20. 481, 40. 482, 15.
Thibaut de Hans clerc le roy 1172, 5.
503, 25. 687, 40. 690, 30. 695.
1183,5. 1194,5.
Thibaut Craith waiter 1167,45.

Thibaut do char madanie 1167,
1.
Tebaldi: Duccius.
Tebaldus de Guarinis de Fabriano

potestas Pisan. 65.5,45. 666;
offlcialium 656, 35.
no-
mina
Tebaldus de Brusciatis de Brixia

622,623; T,BrusatusmiIes661,30.
66.3, 15.
Theobaldus deS.Eustachio, Thiebaut

de
S.
Eustase Roman. 788,
1173.
117,5,35,1176. 1178. 1180,10.1182,30.
Thebaldus
fr.
Hugolini
10.
de Vichio
militis 310,10. 311,40.313,20. 314.

316, 1.
LL.
CONSTITUTIONES
TV.
696.
697. 728, 20. 976, 25. 978, 25. 979, 30.
980,5. 1036,35. 1083,20. 1431,25.
1434,5. 1447; marchideMonferrare
1152,40.
Thierris, Thiri
v.
Teiius.
Tybur, Tybury, Tybre 840,
35.
843.
844,1. 847,30. 848. 850, 30. 1052,30.
1175, 30. 1179, 5. 1184, 25. 1185.
1186. 1187. 1189. 1190. 1194, 40.
1423, .TO; hortusfr. Minorum 843,1.
747,5.
762, 35.
781, .30.
926, 25.
929, 15.
990,25. 1069,25. 1077,35. 1089, .5.
1153,40. 1156. 11621165. 1167.30.
1173,45. 1174. 1175,20. 1180 1184,
30. 1185.25. 1186,15. 1187. 1188,20,
1191,10. 1195,20. 1279, .35 {male de
Sexfontaines).
Thomas
d'Eirions 1179,36.
Thonias de Nicorvo com. palat. de

Lomello 495. 496, 10.
Thomas
Pelifonus vicarius Burgi

Donini 534, 36.
Thomas de Ildono vicarius Modeciae
S.
535,
5.
Thomasinus de Uliveriis
iudex
Parmen. 763, 20.
Thomasinus de Enôla de Pamia
ecclesia, fratres: Minorum; de

vicarius Asten. 534, 25.
Tybery: lehan.
Thomasii: Cola,
Thyberus Menthocius vicarius GuiThomasius (Masus) Aglonis de Aleis
donis de la Ture 315.
1262, 1263,
Ticardus i', Dietherus,
Thomasius Esculus procurator domiThich: Heinricus,
norum de la Turre 627, 10,
190
INDEX NOMINUM.
1514
Thomasius de Florentia telonearius
episcopi: Balduinus, Boemundus,
gros 20,
35. 241, 10. 285, 15. 293, 15.

641. 676, 5. 718, 4o. 720, 30.
721,15. 722,20. 1055. 1145. 1172,35.
1187,10. 1269,1. 1271,40. 1273, 10;
grossi de tempore S. Ludovici
639,15; Turonen. parvi, Tournois
petis 206, 15. 207, 35. 221, 10. 1182,
30. 1244,5.
decanus: lohannes;
Dietherus;
in Ludenstorf 734,35.
528,
Petrus Anselmi de
de Treviris: lohannes
Tremeteyt; de Treves: Ugo, Piere.
914, 20.
de
Trez turris 494,2;.; v. eiiam TreTonda castr. (8. Miniato) 1066, lo.
senum.
nobiles
Tuneburk
Toneburg,
de
Tribichon v. Roma.
1240, lu. nobiles: Conradus, Hermannus (I), Hermannus (II), Wer- Tribolet keu mons.de Liege 1179,25.
Thomasus Lamberti de Castello Anselmi not., scriba communis Pisani
1193,
messagier
35.
Tonsus nuntius 1297,

Tonsus: Franeiscus.
Griifone;
de Turre doininus
v. Viennen. comes.
de la Turre pars Guelfa Mediolani
Triceum 1064.
1053, 5; illi de la Turre 1016;
Tempereur Tridentum, Tridentin. 510, 30; eccleceux de la Tour 1001, 20; nomina
dominorum in Indicem non resia 339, 5. 650, 35; eccl. advocati
cepta 461. 462. 627, 10. procuepiscopus:
V. Karinthiae duces.
nerus.
Thonniel
notarius:
35.
rator eorum Thomasius Esculus;
Heinricus.
von Topel: Wych.

de Tore dominus 1256,
15.
Trinacriae rex
de la Ture: Continus.
Francischinus, lohannes, Lombardus, Montinus, Passarinus, Symoninus, Guido, Guillelmus Rubeus,
Zonfredus.
Trinquerii deBuedio filius Conraldus.
35.
Torigianus de Cerchiis 926,
de Turri
Fredericus.
de Tripoli de Robertis: Girardinus.
35.
Torinus: lohannes.
Tornielli v. Novaria; Torniellus: Loterius, Obecinus.
Trisatus: Guido.
Torta: Henricus.
Thorus Plebani (de
Trivillium, Trivilium Treviglio 628, 25.
Tuscia, Tusci, Touscaine, Toscane
1149,10; Trivilium
81,10, 83. 85,35. 89. 1,57, 10. 158, i.

170, 20. 210, 6. 259, 5. 377. 380, lu.
383,30. 385. 387,40. 401,30. 413,45.
414,5. 522. 523,5. 537,35. 543,5.
Torri) 863,
de la Tosa
S.
Martino de
650,
de Tosinghis.
i'.
1011,
20.
530,
30.
20.
531,
5.
563. 564.
566. 584. 1145,15; Trevil 1001,45.
rinus.
3u.
de Touvers: Hugo.
Trabaria: Massa.
Traiecten.
t>.
1063,
10.
de Turri: Nicolaus.
de Turricella: Luchetus.
Tribichon.
r.
casti-.
Grassum
de Tosinghis, de la Tosa: Baschiera.

Tosolatus de Ubertis de Florentia
Traciaten.
Trisinae
;)5.
Toscanelle 1193, w. 1195,30. freres:

Meneurs; de T.: Franciscus Qui-
990,
Trisbuchon
Trotus
Roberzonus.
von Truhtmotzhein
de
la
Tuberella: Albertus.
Tudertum,
Tuderte,
Thode
Todi
341, 25. 345, 5. 397, 10. 918, 15. 919.

1070. 1175, 5. 1184, 30. 1185, 40.
1186. 1189. 1191, 1. 1193; conte
919,45. 1187,20; episcopus 841,10.
1079,25. freres: Augustins, Meneurs, Preceurs; deT.: Angelinus,
Traiectum inferius 42,15; praeposiAnselmus (Anselmuce), Chastau,

tura220, 35. ecclesia: S. Servatii;
Ciccolus Ribaldi, Petrus.
praepoGuido;
episcopus
situs: Henricus de Spanem (Tra- de Tugenden, Tungede: Andreas,
:
Fridericus.
ciaten.).
558. 587, 40. 588, 1. 604, 15.

613. 619, 10. 655, 5. 698. 700, 40.
702,15. 703,45. 710,15. 758. 759.
775,10. 780. 782,15. 783. 784,25.
786. 796,15. 805,30. 837,35. 838,25.
839,5.
840,5. 855. 926, 10. 933.
951, 15. 955. 974, 25. 976, 30. 981, is.
982, 5. 984, 30. 986, 45. 988, lu.
991,20. 992,25,995,40. 996,25. 997.
998,20. 999. 1002,40. 1003, 1. 1004.
1006,25. 1014,1. 1016,20. 1018,20.
1025, 5. 1050.
1065, 1. 1181, 10.
1198, 20. 1199. 1300, 25. 1303, 35.
1332, 40.
1317, 35. 1319. 1331.
1335, 35. 1339, 40. 1356, 5. 1357.
1427, 25.
1361.
1362.
1368, 40.
1430, 15. 1431, 1. 1434. 1435, 25.
1450, 30; ambaxiatores
1436, 20.
604,20; Guelfes de Toscana 983, 10;
comunia partis Guelfae 849; TusciaeGibellini 1363. 1364,25. 1371,
30; inquisitor haereticae pravitatis
5.55, 25.
Sifrit.
Tullum 62. 72, 15. 76, 25. 77, 20. 389, 1.

Traiectum Trajetto 849, 30. 850, 1.
Tullen. eccl. archidiaconus de
Traveraunde castr. 1125,15.
Lineyo: de Guerdia; episcopus:
de messer Tramon: Piere.
lohannes; scolasticus: lohannes
Tranchedinus de Pinchilinis not.
de Molans.
Parniae 506, 30.
Tungeren. canonicus: Arnoldus de
de Tranghetinis Alexander.
Gimenig.
de Travedona: Ambrosius.
Ture Cennis nuntius Florentin. 1262,
:
Travinus: Bernardus.
de Treb.:
40.
lo.
Trebyanum
1059,
Trebicon
Tribichon.
r.
894.
Tremezzo
eeclesia:
(Como)
893.
Tremoniense
v.
oppidum
284,25. 362,30.
ludaei.
Laude; de Tr.,
Trezo, Trez: Fanonus (Fanon).
de Treseno pars
Trevil
v.
v. Trivilliura.
Trev)renses,Treveren. 108,25; denarii

1243,30; diocesis 1069,5. 1201, 15.
1202, 5; ecclesia 19. 20. 221,5. 240.
241, 5. 527, 30. 528. 835. 903. 1243.
1244,30. 1245. 1246,10. archi-
diaconus:
Gerardus;
abbatissa: Elizabeth; praepolohaunes prothonotarius

von Zurich: Rodeger der Manesse.
situs:
21,1.5. 75. 76. 219,26.
367,25. 1214;
1136, 35.
1137, 5.
306, 1. 924. 1.
1256,5. 1290. 1291. 1407, 15; gewicht 1291, 20. domus: Minorum
;
S. Laurentii.
Tremeleyt: lohannes.
Tremonia,
lo.
116,35. 175,20. 185,10. 238,15. 297,40

(Churich). 298, 40. 303, 40. 304.
10.
de Trebio: Fucius Mathei.
Tremedium
1263,35.
Tureguni, Thuregum. Zurich 51,
archi-
Thurgoya
304,
Thuringia
Carolus
I;
Mantua,
v.
S.
lanua, Lombardia,
patrimonium,
Petri
^
I
Venetia.
Tusculanus card. episcopus: Beren-
15.
garius.
169, 10. 272. 274.

725, 10. 735,1. 1116, 10. 1260, 1;
lantgravii, lantgraviatus 133, 20.
194. 195. 272, lo. 1113,25. 1114.
133.
1115.1116.1118,1.
lantgravii:
Albertus, Fridericus.
de Turnon.
84,25; paciarii 1325,25; Tuscana

provincia 783, 40; societas, liga
558, 30. 784, 40. 786, 25.
555, 10.
vicarius 780,5.
vicaria,
874, 5;
palatini:
comites
1433, 5.
Aghinolfus de Romena, Karolus,
Guido comites de BattifoUe, Guido
Novelli; legatus: Arnaldus card.
vicarius generalis:
ep. Sabinen.
Guillelmus.
Turonenses, Tournois (moneta) 902,20.

920, 5. 1074, 15.
1299; Turonen.
1089, 40. 1251, 1.

grossi, Tournois
der Tuse
Eberhart.
Thuwingen grave: Goze.

Tyralinus de Tyralis,
"neta)
1271.
1272,35.
Tyralla (mo1273, 15;
ef.
INDEX NOMINUM.
Ulricus de Arco 650,
Ubalcl-
Olrieus Griga
507,15.
Hubald-
r.
1515
923.
de Crema.
in Vallis Grevis liga vicarius impera-
Dugneyo.
Unarcus de Waldenberg 1118, 10.
Ungaria 210,10; rex 167,i5; episcopi
et barones 167, 10; reges: Karolus,
Otto, Wencezlaus III.
de Ultramontibus
de Ubines: Lichoines, Pierre.
Uchtingen 1107,
1108,
30.
15.
Unna
Odo archiep. Bisuntin. 1240, 35.

Odo ep. Aquen. 493, 30.
Udo de Waldecke miles 1243.
Urach
Utienheim, Uiienkeim Iffiglieim 160,15.

374. 375,
de Ughis
deUrbeveteri Buctius Nini, Petrus

Guidonis, Scone, Tilis de Filipensibus.
Ulberger: Heinrich.
Ursini de Urbe, Ursi
Ulentaler: Chunrat.
Uliveriis
domus
Oliveriis.
v.
Ulraa, Ulme 39,25. 68,25. 69,45. 166,40.

191,15. 192,5. 238,30. 1231. 1232.
1266, 5. amman: Hainrich; von
Ulme: Cuncelman.
Ulmenshem
246,
is.
248,
30.
Ulricus ep. Seccovien. 44,
praepos.
in
40.
Spalt
138,
20.
646,
10.
1.
can.
eccl.
ducum Saxoniae
Ussen r. Villecon.
Uthendinc 1245, 30.
Utersheim 727, 15.
Utinguen v. Ottingen.
Utinum castr. Otin
329,
216,
Ulricus comes de Helfenstein 169,
20.
192.
Ulricus comes de Schelkelingen 35,45.
CWingenberg
Udim
323,
5.
in In-
15.
latimim.
69, 40. 138,
Ulrich
5.
Schonenwerde 1098,
de Waltse
25.
amman
(Walsse)
168,
45.
280,
68,
25.
20.
10.
von Wizenburg 1095.
1106.
Vaccha: Willelmus.
de Vaga: Tomasius, Frederigolus.
de Vayo: Guillelmus, Nicolaus.
de Valboneys dominus: Guigo Alamandi.
"
404. 405,25. 510, 20. 856, 15.

987, 5.
1435, 35; nomina
ambasiatorum 405, 20 nomina ci1.
vium 312,35. ecclesia: S. Mariae;

potestates: lohannes de Porta,
Lauden. Zifredus de Gambolato
de Papia; syndicus: Milanus
Hermans
Dracona.
Valencia Hispania 1428, 30; lo bisbe
1426,30; r. Aragoniae rex.
Valentinen. civesFa7en<;e913,5; comitatus 515,1; comites: Aymarus(I).
Aymarus(II); Valentinen. et Dien,
epis.copus: Guilelmus.
S. Valerii prior: Petrus.
Ulrich Benste 1269.

Ulrich
swester
sun
des
brotbecken 1099.
de Valerio: Ranceginus.
Andegaven.
comes:
Ulrich Liebelose von Butikon 1112,20.
Valesiae
et
Karolus.
Ulricus Pruescbinch 36,
de Vâlesio: lohannes Torinus.
5.
Ulrichen vonRegensperg sun Lutold. Valiart: lehan.

de Vallario: Lanfranchus.
Ulrich Rieme 1099, 10.
:
Llrich von Sande 1110,
Ulrich der Zolner

1100,
5.
not. 1275,
Garfagnanae
30.
de Vapro: lohannes Canutus.

de Varadeo lacobus.
:
de Varas; Girardus Guespa.

de Vargniana: Bartholomeus.
Varin: Podiura (Puey).
Vasionen. dioc. 581, 15. 613,25. 790,20.

791,15; V. Malausana.
Vasi
!'.
de Guaschis.
eccl. v. S. Evasii.
Vegevelia v. Vigevinum.
de Vegleno castr. dioc.
Vajano Cremasco 583, 25.
Brixien.
Veilleti: Viviandus.
Velezzo Lomellina? 510,35.
Veltelini terrae vallis 1011,20.
Ulricus de Hanowe 98, 30. 99, 5

advoc. prov. perWetrebiam 134,30.
Ulrich von
Vannes r. lohannes.
Vante de Castilione
Velocium
Ulricus
de Valperga comites 510,40. comes:

Arduynus de Marczonasco.
de Vedano: lohannes.
dicem non recepta 949,
403.
926,
68, 2c. 69, 40.
138,25. 168,45. 1119,30; advocatus

in Sigemeringen et Meingen, miles
Alberti regis Romanorum 71, 5.
Uh-icus de Cappella 36,
S. Pietro.
de Vendac: Hugues.
Venicinen.
Veneysini
,
705,
20.
469,
coraitatus
5.
Veneris: Portus, Ronchetum.
de Venes: Roul.
Bykenbach Valentia,VaIeincheFafena312. 327,1. Venetia, Vinetiae, Venise, Veneti
15.
Ulricus de
de
Vellerutus: Bertholomeus.
oris 194,30. 360,5.
de
r.
Burgum.
Vallisumbrosae ordo 385, 15.

Vallisumbrosae monast. syndicus
Fraucius conversus.
S.
35.
Ulincus lantgravius Alsatiae inferi-
dominus
Vallis Tarri (Tarii):
de Vastis
30.
Uh-icus syndicus monast. Disertinen.

dioc. Curien. 627, 10.
Ulricus
1132,
1429.
de Usenberch, deUsemberg: Burkart,
Uzanum nomina bannitorum
Ulricus pastor in Louenborg, nun-
10.
Ursinorum
780.
1430,5. 1432; nomina Ursinorum

777,1; de Ursinis: Dumfrancischus
de Mont'?, Franciscus card. diac.
Ulricus de Rammescho
Constancien. 71, 20.
191,
filii,
777.
Hesso.
Uirich bischop von Nuenburch 1238,1.

Ulricus
1133,
775,10.
Naldus de Ghei-ardinis.
Vallis Herae Val d'Era
Vallis Uterina abbas ord. Cistercien.

dioc. Spiren. 153, 30.
de Urbech: Henningus.
de Urbino: lohannes Petri.
i'.
Hug-
tius
25.
vallis 597, 30.
341,25. 397,10. 839,20. 874,5. 10O7,i5;
Hug-
Ugo, Ugolinus, Ugolottus, Ugutio
toris:
v.
Urbs Vetus, Urbevetero. Orbevieto
5.
v.
367,
munega
Novariae
Ubenhusen monast. ord.Cistevc.922,20. Ultramontani 1433.

Uberlingen 677.
Ubert- V. Hubert-
Camonica 1149, 15; Valcha535,1. vicarius: lohannes
Vallis
35.
sjmdicus
1.
Vallaris
v. Vilariis.
von Wendingen de Valle:
S.
Martinus.
Vallis: Burmensis.
168,15. 185,5. 208.40. 209,30.210,5.

213,45. 27.5. 308,25. 323,25. 324.
325,1. 329. 510,25. 517. 518. 519,25.
520. 823, 1. 973. 974, 40. 975, 5.
1015. 1016. 1024,1. 1033. 1034.
1083,25. 1297,35; nomina Florentinorum citatorum in Indicera non
recepta 97,3. 976; PaduaniinVenetia 1005; Tusci inVenetia 974,25;
nomina ambasiatorum 517,15; dus
129,5,5; nomina mercatorum 185, 20;
de Venetiis duchatus auri 1271, 35;
1273,10; floreni parvi 641,30. den.
grossi, Viniciains 717,26. 718,5.
720, 30. 721, 1. 1271, 40. 1273, 10;
claustrum: S. Salvatoris; de
Castellae;
electus
v.
Venetiis
duces: Marinus Georgius, Petrus

Gradonicus; de Venise: Lienart.
Venturae filius: Crescinus.

Venturinus de Fundutis 1149,
15.
Venuti: Leolus.
Veraczinis, Veragine burgum Varazze
1060,15. 1061,40.
de Veran: Manuel.
190*
;;
:
;
INDEX NOMINUM.
1516
Vercellae,Vei-ceil,Vei-cellen.,Verceux
307. 326,2,'i. 331,5. 383,30. 387,25.
446, 3s. 447. 450,10. 452,. 507,35.
510,15. 535,1. 728. 977, .s. 980, i.
1054. 1065, i.
1053, 25.
1000, 25.
1082, 10. 1146. 1147, s. 1151, 5 (Verhospitium
1411
1413;
seaus).
Paulini de Ast 452.45; Advocatorum et Ticliionorum |)artes 445,35;
Advocatorum pars 447,45. 1411,20;
lesTifons, Tizionorum pars 1000,25.
1411,20; noraina civium in Indicem non recepta 444. 445. 1412.
1413. Ticionorum partis ant i anu s
de Viallo: Philippus.
v. Vienna.
Villa de Riva 1034,
de Vianne: lehan.
Villarien. abbas: Heinricus.
Vianna
deVyano
milites:
35.
1035,
20.
Villanus Crivellus Mediolanen. 631, 2,5.
Guydo, Franciscus, de
Vilariis, Vallaris, Villerio. Villa-
Amedeus.
Vicane ad lacum Cwiianum? 328,5. de Villecon: Terius (Thiri).
de Villesavoir: lehan frere.
de Vicariis: Paulus.
Vicecomitum nomina in Indicem Villianum ad lacum Cumanmii 894, 30.
non recepta 4G3 v. Mediolanum S. Vincentius dioc. Pisan. (Campiglia
MaviUima) 1089,5. 1158, 15. 1171,5.
Vicecomes, de Viceoomitibus: Galeatius, Matheus (Mafeus, Manfeus). S. Vincentii eccl. Grabadonae 892, 10.
Vicentia, Vincentia, Viceinche 329,i5. S. Vincentii de Manso eccl. dioc.
330, 5. 510, 25. 588. 589. 624. 726.
Richardus; conventus; de CarAgenen. canonicus: Guillelmus
981. 982, 25. 996. 1016. 1018, 3o.
Praedicatorum
domus
mino
Lamberti.
1036, 35 episcopus 955, 45. 982, 40.
ecclesia: S. Andreae; canoniViniciains v. Venetia.
1081,20; liber bannitorum 624,35;
cus: Manfredus de Mirolio; epivicarius regis 588,40.726,1. epis- Viqueriae burgum 626.
scopus: Hubertus: potestates:
copus: Antigradus; poesta: Viromanden. ballivus 1250, 35.
Berllio Ravoyre, lohannes de ConNicole de Luce; vicarius: Cane de Virsun v. de Arschot.
Paxius de
garezio
s nd i c i
de la Scala; de V.: Ognibene de
Cremona, Willelmus de Serrate,
Viscarins 1001,5; de Viscarino, VistaGuarisio.
Guizardus de Muscis; vicarii:
rino: Bassianus, lacobus.
BrixiUgo
de
Berllio de Rayvore,
Vyceus de Cocona[to] 503, 40.
rio
Guydarellus.
acho; vicarius generalis: Philippus de Sabaudia; de V.: Franciscus de Quinto, Henricus de Ticzionibus, lacobus de Burgaro,Iacobus,
lohannes Bonomi Piscatoris.Petrus,
Symon Advocatus de Colubiano,
Guielmus de Camollis; amici v.
Syinon de Colubiano.
Vercellinus de Stutariisnot.Vercellen.
507,
Visini: Mal.
hominum nomina 868, 40.

de
deVicho, Vichio,Vicco: Hugo (Hugode Vicchio
linus).
Verdunum 12.50. canonici:
Vicus Vico di Montefiesole ecclesia:

S. Nicolai.
lofredus Vicomercatum,Viomercatum
1149,
de V.: Guillelmus.
25;
de Asperomonte, Petrus Barrerie;
episcopus: Thomas; deV.:Henricus.
de Vergellensibus
Vercellensibus:
Verius Mini Borestauri deAretio not.

525,
40.
30.
Mariae
S.
174,
35.
622,
5.
716,30. 742,35. 907,40. 913,5. 1424,40.

1426,40; ecclesia 1040,40; concilium
603,25. 621. 1085;

Viennae dalphinus 174,40; Vienois
den. 1150. 1151, 1; diocesis 152,4o;
provincia 468, 5
regnum 575, 35
sol.
esperonati, Vienins 717, 20.
718,1. 720. 721,1. abbas: S.Anto571,30. 599,15.
Vermilius, Vermellus de Alfanis de

Florentia 660, lO; creditor Alberti
regis 94,35 thesaurarius et nuntius
eiusdem 170,i5;ambas.HeinriciVII.
imp. 954. 981.5. 994. 995,25. 996.
1179,45.
1185, 5.
1191, 15.
1432, 5;
Vitriaci ballivus 1250.
Vivae: Petrus, Nerius.
Maria.
S.
Vienna, Viana 152,
1158,35. 1170. 1171. 1177,10.

1181, 10. 1182, 15. 1184.
1186,5. 1187. 1188. 1189,20.
1193, 40. 1195, 30. 1196, 5.
de V.: lohannes Nutii.
di de S. Vitour: Perrot de Genevre.
Paga-
633,35. 706,20. 708,15. 712,io. 7l5,io.
Verius lohannis syndicus

de Septignano 859, 10.
de Vico Pisano, Vicco Pisain

nellus (Paguanex).
de Victoria:
Loste, Philippus, Sofifredus.
lohannes Chirici.
S. Vitali:
Vitalis Miehael ambas.Venet.517, 15.

Vicchium Abbatis v. S. Angelus.
Vicchium Lambardorum castrum Vitalis: lacopus.
Viterbium, Viterbe 839,20. 1153.
Vicchio Maggio 865, 5.
de Vico Argeris: Anthonius Henrici.
35.
Vitalianis: Milvius.
de
Vivarien. cives 913,

Ludovicus.
5.
episcopus:
Viviandus Veilleti de Chamberi not.

511,10.
Viviani: Petrus.
Wivianus de Doi-na (iudex) 854,
30.
Vivianus Bardi syndicus S. Donati

de Lamole 870.
Volerandus v. Walramus.
998, 30. 999, 5.
nii; ar chiepiscopus: Briandus; de Vulparia: lacopus Burnaccii.
Verona 168, 15. 170, 20. 329. 431,5.
Viennen. et Albonen. comes: lo- Vulterra, Volterre 874, 15. 884, 5.
497. 508, 5. 510, 1. 529, 30. 534, 25.
hannes Dalphini; dalphinus:
933,30. 935. 936,30. 1166, 30; nomina
620. 954, 1. 981. 982, 25. 995, 25.
Humbertus; diocesis v. d'Anjo.
locorum civitatis in Indicem non
996. 999,15. 1016. 1036,35. 1081,15. Vierus rector S. Mariae de Septigrecepta 884; Vulterran. diocesis
;
1148. 1172,20.
1429,15;
episcopus
955,45. 982,40_; Veronen. solidi 168;

nomina syndicorum 508, 5 vicarii
1145,35. vicarii: Cane de Scala,
;
Vanni êni; de
Albertus de
Lambertellis?, Albertus Salvabeni
de Culcerellis, Nicholaus de Altemanno; v. de la Scala.
V.:
nano 859, 10.

Vigevinum, Vicivinum 315; Vigeve
327, 25 Vegevelia 510, 20; palatium
novum 315, 20; de V.: Ubertus
CoUus.
;
Vigintiiuilium
Vintemilia
comes: Franciscus.
,
Vignandraldum 1201,
da Versigny: lehan.
Vignone v. Avinio.
Versilia, Versigia 882,25. 1004; nomina locorum in Indicem non Vigolonum 1072,20.
recepta 882. 883
Versille
v.
Luly-
Vigorosi
510,
34,20; episcopatus 883, 15;

locorum episcopatus in
non recepta 883. 884.
Vulturis potestaria 1031,5.
25.
35.
Gherardinus.
W. Ou.
W. dominus de Mandelscheit
1244, 35.
1245.
Guabriel
Gabriel.
v.
von Wachenheim
Arnolt hern Ge-
Kune
Kisteln, lohannes
hern Nibelunges sun.
rin sun,
sana.
Vilane Avigliana 1150, 35.

de Verulis: lohannes magistri Petri. Villae Bagilicae pleberium 880, 10;
de Vezour deveria 74,35.
vicenomina locorum in Indicem non
comes: Aymo dominus de Faurecepta 880.
coingny.
Villaenovae dominus: Aymarus de
de Via: Petrus.
Bellovidere.
nomina
Indicem
Wada
castr.
1028,
20.
Wafler: Heinricus.
de
Wagemberg dominus
de W.: Pilgrimus.
1258, 40;
INDEX NOMINUM.
Waibelingen, New- 4,25.
Guaillardi Guido.
de Gualandis r. de Galandis.
Walkenredense monasterium
isn
Gualterius cursor 1146, 40.

Gualterius de Manna iudes Messan.
1444,
36,
20.
40.
Gualterius de Becharia 1149,
15.
Weizzenbach
168,
30.
Guelfi, Guelfa pars, Guelfes 473,35.

555,10. 559,20. 604,i5. 715,35. 782,io.
783,10. 784,25. 786. 789,30.1066,40.
1301, 25. 1429, 10. 1433. 5; G. pars
Gualterius, Walterus de Curte PaWalkenstein i: Valkenstein.

Mediolani v. de la Turre;
etiam
pien. 487,40. 488,20. 489, 10. 1149, 15
lanua, Pontremulum, Saona,Tuscia.
Walker von Bisingen ritter 175, 2.1.
vicaiius generalis regius Cumarum
de Waldecke eomes: Henricus; de
890,30. 891,1. 892,40. 893,25. 895,25. deWellemberg: Heinricus.
W. Henricus, lohann, lohaDnes Walthusen 176, 40. 177, i.
Wencezlaus II. rex Boemiae l,io. 2.
Boso, Udo, Willelmus.
3. 7,5. 16. 17. 32. 122,:io(etPoloWaltsassen. monast. oi-d. Cisterc.
niae). 148, 1. 162, 1. 165, .35. 167.
Waldemarus. Woldemarus marchio
1127; abbas 804,25.
172. 179.20. 183. 389,25. 1225,25.
de Brandenburg 217, 40. 218, 20.
1226,20 (et Pol.). 1248,25. filius:
225. 227. 228.25. 229,30.230. 231, 10. de Waltse, Walsse Eberhardus, Fridericus, Heinricus, Uh-icus.
Wencezlaus III.; filiae: Anna,
233. 239, 35. 348, 25. 349, 5. 353, 40.
Elyzabeth, Margareta.
364. 40. 374, 25. 1085, 25. 1120, 30. Waltshut, Walleshont op. 68,5. 71,30.
1237,15. 1238; sigillum 268,5.
Wencezlaus III. fil.Wencezlai 11. regis
Guambacurta r. Gambacurta.
de Waldenberg castellani 1229, 20; de Wangen:
Boemiae 172. 173. 183.1226,20;
Fredericus.
de W.: Unarcus.
rex Ungariae 1249, 10.
Guangualandis v. Gangalandis.
Waldstet r. Silvanae civitates.
Waras deWycquelin chevalierl279,2o. von Wendingen: Ulrich der Zolner.
Gualfagnana r. Garfagnana.
Wenze von Monsheim edelkn. 334,30.
de Guarinis: Tebaldus.
Guallardus r. Galhardus.
335, 45.
de Guarisio: Ognibene.
Walramus de Lutzelenburg frater
Werbelin 218, 10.
Heinrici VII. reg. Roman. 220. Warmbach villa 1256, 35.
Guerche: lehan.
221,35. 222, 15. 304,35. 334, 15. 409, 40. Warmsbach 247, 15.
Werde castr. iuxta Nussiam 20, 35.
424,40. 425,10. 426, 40. 434, 15. 443, 1. Warmundes son
Cunrat von Niperk.
praepositura
i'.
445,10. 4.54,45. 456,20. 459.30. 460, 30.

463,20. 464, 4s. 465, 20. 487, 1.489, 10.
490, 35. 491. 493, 3o. 494. 503, 40.
512, 1. 514, 25. 526, 1. 534, 1. 540, :
(Galleranus). 561, 40. 564. 15. 569,35.
587,20. 593,25 ( Wallerandrus). 594, 25.
621, 20 (Galejrandus).
1085, 20 (Volerandus).
1038, 10.
1145, 40.
1146,10. 1412,35; comes de Luzelburg 351 (Wolframus) consiliarius
;
24,
Warsten 1228, 40.

von Wart: Rudolf.
Wartberg castr. 1260, lo.
Wartperch castr. prope Herriden
648,
30.
de Wartemberg: lohannes.
de Wartenvels: lohannes, Nicholaus.
Guasatus: Ambroxius, Francinus.
Guaschis. deGaschiis, Guaciis: Bassi-
10.
219,
25.
220,
127,5.220,35.
ecclesia:
S.
Swi-
canonicus: Heinrich von

Tuseburg; praepositus: Cunra-
berti;
dus.
Werde ad Danubium 191, 15.

Werde villa prope Niirnherg 96, 20.
Werde Spirgmvia 246, 30. 248, 40.
de Werdemberg comites Hugo, Ru:
dolfus.
Rudger von Ditenze Werdenvels

Walraf graf von Tierstein 1107,25.
anus, Bonifacius de Alice.
hoven.
Walramus de Valkenburc dominus Guasco: Arnaldus de Cantalupo,
de Munjove 5. 18,35.44,15.110,10.
de Guerdia archidiaconus de Lineyo
Arnaldus Pelegrua.
:
129,
10.
de Guasconibus: Mussus.
de Guasconio: Bonafusius.
Galteroti: lacobus.
in eccl. Tullen. 198,
35.
Werie 1228,40.
Gualterottus: Ranerius.
Guaschus de Calcinaria Terdonen. Wernhardus de Schowemberch 36, 1.
Waltherus mag. prothonotarius Fre313, 20.
Wernerus de Toneburg praepos.
derici marchionis Misnen. 1237, 20.
Aquen. 1300.
Wasenberg et eius mater 249, 1.
Walterus notarius Philippi domini Wasichen
Wernerus praepos. S. Mariae ad
101,25. 355, 30.
de Falkestein senioris 1267,
lo.
Wasselnheim 232. 233,

Waltherus de Castello 280, 10. 1418, 10.
Guastalla 758, 40.
Walther von Eschebach 282, 1.
Wasungin 1235, 30.
Waltherus (I) de Geroltseck advodeWatrelos: lehan.
catus provincialis 827, 5.
30.
(II)
de Geroltseck iun. Guatus: lacominus.
Waudy Vaud dominus: Ludovicus
de (jarosec sir 1278, 25.
de Sabaudia.
Gnalterius, Watier de Lyerni (Lierne) dioc. Cameracen. miles 1069,5. de Vaulpuede Walpode sir chevaUer
Waltherus
827
1156.
1164, 40. 1175, 10. 1188, 5.

1197,35; Vautier de Laerny chevalier 1279, 1.
1279,
15.
Guavium
v.
Gavinm.
Guecelo de Camino comes Ceneten.

et capitan. gener. Feltri et Beluni
1087. 1295,30. familiaris: Ar-
Walther von Bullingesbach 1107, 10.

Walterus de Butichon 68, 20.
dengusdeArdengis; procurator:
Walther von Matzenhein 103, ii.
Odoardus.
Walther von Rotenlem 1107,35.
vonWederden: Hermanne.
Walther von Tegernowe 1108, t.
Wege dioc.Argentinen. 232,10. 233,25.
Watier de TEscaut (Escade) mareWegelnburch 247, 20.
scal 1168,25. 1170,40. 1181,5.
Walther Sporlin von Friburg 1098. Weydn opidum 1, 15. 2, 10.
Weigel vitztum von Amberch 1293,io.
Watri de le pannetrie 1156, 5.
Watier varlet
Septfontaines
Thumas de Weigenheim 160, 15.

Weinheim 1446, 15.
1186,40.
mons.
Gradus in Colonia 217, 15.

Wernherus supprior Praedicatorum
Argentinae 90. 153, 30.
Guarnerius Neri not.Florent. 1417, 15.
Wernherus comes de Homberg,
comes,
Guarnerius
Warnerius,
Warnier conte
304.40. 528.30; capi-
taneus generalis Lombardiae 730,30.

731, 25. 921. 922. 976. 977, 10. 978.
979. 980,15. 981,20. 982. 994, 4o.
995. 999,25. 1001,5. 1006.25. 1007,35.
1011,10. 1035,40.1054. 1064. 1431,25.
1434, 5.
Wernher von Berghein 1107, 35.

Wernherus de Randecke 334, is.
Wernher vogt von Tecke 191,
15.
192.
Wernherus Strubingerius Ratisponen.

331,
30.
Weraher des Wurchelers swester sun

1099.
de Werningerode comites: Albertus,

Fridericus.
INDEX NOMIMUM.
151S
We.-alia 98.25. 110.25. 220, lo. 286,35.
835,15. 902,30.903; teloneum Reni
835,
35.
S.
Guespa: Giravdus.
Westerhove castr. 1226, 30.
Westphalia, Westvalya
Westhoven
.s
civitas 1229,
dioc. Lunensis. 904,
45.
122.
curtis 21, 15. 121.

219, 25. 362, 30. 363, 5.
Guidonis eccL Spiren. praepositns:
Guido
Guido
ep. Aretin. 1303,
Guido
ep. Traiecten. 201,
20.
ep. Asten. 417, 20. 420,35. 429.

487,35. 489,10. 490,35. 491, 10. 494,25.
504,5. 526,1. 561,40. 1036,45.
45.
Guido de
la Ture capitaneus Mediohin. 314. 315. 317,5. 383,25.

387,25. 461,15. 462,40. 467, 1. 5.38.
539. 591,25. 593. 604, 15. 654, 10.
698,30. 700,30. 702,5. 1063. 1064;
Guido de Turre et fllii 559, 5.
filii: Francischinus, .Symoninus;
vicarius: Thyberus Menthocius.

Guido Savina de Folliano potestas
10.
Guydo de
5.
Florentiae 838,
20.
Guido archipresb. Aretinus 660,
499,
711,10.
Westingha v. Vinstinga.
Westmonasterium 814, 3P.
AVethege bisehop von Misne
1026. 1027.
40.
202,
Gvrido thesaurarius Leodien. 43,

44,
25.
1057,10. 1449. 1450.
Otto.
ducatus,
terra 76. 77. 367,25. 1214.1227,30.
marscalcus
1228. 1229. 1230,10;
1215,10.1228.1230; sigillum 1229,30.
duces: Colonien. archiepiscopi;
dux r. Sasonia.
123,
Wydenbrugen.
Guidi: Nardus.
30.
20.
Aginulfis syndicus Reginus

500, 10.
Guido comes Flandriae, marchio Guv de TAutel de la compagnie de

Namurcensis 5, 20. 18. 38. 39, 40.
Mach 1153, 5.
1238, i.
40. 41,1. filii: lohannes, Gwido. Guido de Cagno de Cumis 314, 40.
Wetflaria, Wytflaria, Wetzelaria 98. Gwido fiL Gwidonis comitis Flan323, 5.
101,10. 122,25. 752,30. 753,25.
driae 39, 40; Guido de Flandria Guido de Canali ambas.Venet. 517,i5.
frater lohannis comitis Namurcen.
Wetrebia, Wederben. Wetterau advoGuido de Caprona 1023, 25. 1067.
203. 236, 5. 2,55, 5. 258. 259, 35.
catus 736,1; denarii 923,25. ad260, 40. 262, 1. 264, 20. 304, 35. 351 Guido de Cuchinario de Monfen-ato
Tocati provinc: Eberhardus de
vicaiius Parmae 534, 20.
(comes). 393, 30. 394, 30. 409, 40.
Bruberg, Ulricus de Hanowe.
426,40. 429. 445.10. 447,25. 449,40. Guido de Faxio miles 1023, 20.
in Wettingen abbas ord. Cistercien.
450,10.454,45.459,30. 460,3o. 461, 15. Guido de Franzesibus filius: Albizzus.
dioc. Constantien. 153, 3o.
Wezze: Heinrich.
Wi. frater praepos. eccL
1270,
in Selbolth
10.
463,20. 464,45. 465,20. 466,io. 467, 10.

478,10. 482,35. 483.25. 490.40. 491, 10.
552,15. 553,10. 581,10. 642, 10. 660,5.
666,25. 675,30. 676. 1145,40. 1412,35;
comes Zelandiae
Wic- Wig- Wi- Oni-
Glii-
Wipertus de Zimmern miles
et
377, 30. 380, 5. 551, 15

scalcus regis 534,i.
filii
1137,15. 1138.
Ghibertus de Corrigia civis Parmen.

710,15. 758,40. 759. 760.
997,46. 1000, 25. 1032, 15.
761,35.
gener:
lohannes Chirici.
Wicboldus archiep. Colonien.
8, 25.
11,
18,
10.
10.
20. 21.
7, i.
22, lo.
24,20. 25. 35, .55. 43,3,=.. 44,i5. 47,i5.

48, 1. 61, 35. 75, 30. 76. 77, 15 (dux
Westphaliae). 80. 86,35. 97,i. 104,i5.
105.
120,20. 122,25.
123132. 133,10. 148,1. 151,30.
152,5. 179,10. 219,15. 220,30. 361,35.
1201, 20. 1214.
1215, 10. 1242, 5.
1244, 25. 1245, 10. 1246, 25.
108,30.
116.
Wych. von Topel
1124,
338,
35.
Guitardi. Cuiardi de Sallegio filius:
339, 30.
falso luare25.
Guidonis Madii
Guido
Pellarii
filius:
Petrus Madius.
miles Pisan. 990,30.
Guydo Spinula
synd. lanuae 526, 10.

Guido Trisatus synd. Cremae 507,25.
clericus: Guydo de Vyano miles
449,35. 451,5.
de Guidobonis: Luchinus.
Guido comes S. Pauli buticulavius Guidonis: Petrus, Rainerius.
Franciae 59, 35. 63, 20. 65, 25. 66, 6. Guidottus archiep. Messanen. 1444,35.
214, 5. 578, 20.
Guidottus lohannis de Cixero loci
de Herba dioc. Mediolanen. not.
Guigo de Rossillione dominus d'Anjo
591, 40.
dioc. Viennen. miles 1252.
Guigo de Bellovidere dominus dicti de Guidozanis: Bartholomeus, Guiducius, Guilelmus.
loci 632, 30. 633, 30.
Colardus;
Guido
iudex: Francischus.
Delflni, Dalflnus
Albani-333,25.
434,
dom. Montis Guiducius Guilelmi de Guidozanis

15.
437.
443.
463,20. 464,45. 465,20. 478,io. 482,35.

483,25.484,25.491,20. 494,io. 526,5.
587,20. 1038,5. 1146,10. 1447,30;

consiliarius Heinrici VII. reg. Roman. 443, 1.
Guido (Guigo) Alamandi

de Valboneys 633, 15.
Menasinus.
dominus
archipresb. 1299,
5.
Guiduccius Miglioris de
de Torri 863, 35.
S.
Martino
Wienna, Vienna
2,45. 4, 10. 137.

138,25. 168,45. 182,25. 183,1. 1121,35.
1123.
1122,35.
251,
1267,30;
denarii
20.
Guifredus
loffridus.
i'.
Guy de Grolea chevalier 1277,

Wigandus de Buches scultetus FranWichardus archiep. Salzburg. 1134,io. Guigue de Morestel chevalier 1277,5.
magister forestarius
kenforden.
Guichardus de Clariaco dom. de Guys dou Seyxl chevalier 1276, 20.
forestae Kunigesforst 840,25. 1175,15
Ruppedecluey mil. 406, 10.
(Boucheses). 1279, 25 (Buique).
Guy dou Says vicaires de Lunisana
Guizardus de Muscis syndicus Ver1007,25. j u g e s Barricus de Lingua Wigenheim 374. 375, 5.
cellarum 507, 35.
de Vaca.
Guigo, Guigue r. Guido.
Wigmannus de Hervordya 1228, 15. Guido Guaillardi officialis curiae
Wildecke castr. 1116, 1.
Guiradus de Albariis de Bononia
Bisuntinae 1241, 20.
deWildonia: Hertnidus.
presbiter 905, 15.
Guidones comites Gibellini conti Wile Weilda-stadt 191, 15.
de Wick Hugelinus v. de Vichio.
auidi 1300, 25.
Wile in Thurgova dioc. Constantien.
de Wickede: Theodericus.
Guido de Battifolle com. palat.
304.
Wikkersheim parrochia dioc. HerbiTusciae, conte de BotafoUe 1179,40.
Wilen 1259,20.
10.
polen. 1137,20. 1138.

filius: Karolus.
de Wycquelin: Waras.
Guido comes Montisfereti potestas
Pisan. 713. 714, 1.
de Wida advocati: Heinricus senior,
Henricus iunior, Heinricus.
Guvdo de Coconato comes de Reyate
Gydacius de Sparoaria, Sparogaria
437, 45. 438, 40. 695. 696, 1. 697, 15.
com. palat. de Lomello 495,20. 496. Guido Noveni com. palat. in Tuscia,
Guydarellus fil. Francisci de Vyano
NovelUis comes vicarius Ripariae
miles 449,
35.
451,
5.
orient. distr.Ianuae et gener. capit.
Guilenzanus de Fantibus 685,

von Wilhein: Heinrich.
Willeame v. Wilhelmus.
20.
Guillelrai: Muletus, Petrus.
Guillelminus
852,
Uguccii
de
35.
de Guillelmis: Benevenutus.
Cortona
INDEX NOMINUM.
Wilhelmus
1305,
circl.
presb. S. Caeciliae
Gwilhelmus
348,
L'5.
de
1519
Montebello
miles
5.
Guilelmus de Romoreno 1031,40.

Guilelmus Rubeus de Turre de Me-
Guillelmus de Pergamo canl. diac.

S. Nicolai in carcere Tulliano (')06,io.
1301,5; card. de Pergamo 978,45.
Guilelmus ep. Baiocen. nuntius regis
Franeiae 468, 2i. 469-475.
Guillelmus de Nogareto, Nugareto

diolano 631, 20.
miles nuntius regis Franciae470,40.
Guillelmus Soarrerii 1426, 30.
471
475. 531,30. 533,6. .579,1.
604, 5 (Lagaretoni); cancellarius Guilelmus de Septimis 1285, 45.
regni Franciae 771, 10.
Willelmus de Serrata iurisper. sindi-
Guilelmus ep. Gratianopolitan. 913, 5.

Guilelmus ep.de OrengiafAurasicen.)
Guillaume
913,
5.
Guilelmus
ep. Valentin. et Dien.

337,35. 515,1. 831,20. 913,5. 1040,.
Guillelmus
Wacen.
abb.
437,
S.
Fermelii
dioc.
35.
Guillelmus abbas Locedi (de Lucedio)

ambasiator HeinriciVII. imp.973,15.
974,40. 1293,40.
Guillelmus Lamberti ean. S.Vincentii

de Manso dioc. Agenen. 581, m.
Guillelmus Accursi sacrista Caturcen.
260,
1276,
30.
la
Palicy
1426,
Guilleluius de Ughis 1023,
Guillelmus de Vayo
25.
40.
Astensis
civis
420.
Guillelraus de Vicomercato sindicus
Samour
de
chevalier
Mediolanen. 463,
45.
464,
40.
40.
Guillelmus de Turnon. dom. Contaguyeti mil 406. 10.
Willelmi militis de Waldecke
filius:
Henricus.
Wilhelm Schade edelknecht
334,
Guilelmi de Guidozanis
lomeus, Guiducius.
filii:
Bartho-
Guillimanc de Curri chevalier 1278, 35

Guilleman, Gheleman marescal
1177, 20.
1181, 5. 1184, 10.
1191,10. 1193,25. 1194,45.
30.
45.
Willeheln von Schonnenberg 1290,30.

Wyllemmus (de Sundirn) 249, 25.
cler. 889,25.
Willelmus Vaccha 1035,
1.
Guillaume
1276,
cus Vercellen. 446.
chevalier
Guillelmus de Plasiano (Plesiano)

miles nuntius regis Franciae 531,30.
533,5. 705,20; de Blenoscb 1425.
335,
Willielmus
de
40.
Guilleman botellier 1155,
1188.
35.
in Willer Weil sororum monasterium

Willelmus praeceptor S. Antonii de
Willeame des palefrois le roy 1164,30.
Chamberi 633.
ord. Praed. 643, 35.
Guillelmus Benvenuti de Cortona Guillaumes du Beqiners Bononien. de Wylnow coraes: Heinricus.
iudex
not. et iudex 748.
1007,
Guillelmus
Laurentii not. 1438,

filius: lohanninus.
lohannis
de
Castellione
30.
..
de Wylre,
248,
35.
Munichwilre
245,30.
15.
Guielmus de CamoIIis de Vercellis

1453.
Wylrebach 245,35. 248,20.
iudex vicarii Pergami 565, 15.
Gulielmus Magantellus iil. Arnulfi
Wimpina, Wimpfen46, 20. 165. 191,15;
Guillelmus
fisicus Amedei comitis
Magantelli not. Modetiae 442, 20.
de W.: Fruraoklus.
Sabaudiae
635, 30.
Guillielmus de Mercato not. Cremen.
Windesheim area loselini ludaei
Guillelmus Bellandus Albinganen.
507, 25.
Guillelmus rex
Romanorum
1071,5.
Wilhelmus comes Hannoniae

201. 202,5. 203. 297,25.
200,
20.
frater:
lohannes.
Wilhelmus comes de Monte
24,
5.
97,23. 98,5.
Wilhelm graf von Montfort

1258,
1127,
1419,
1414,15.
variae 507,
15.
Guillelmus de
1.
40.
10.
Guilelmus Bruxatus, de Brusati de de Winsperg: Conradus (I), Conradus (II), Engelbardu.s.

Novaria 538, 20. 539. 541. 631, 15;
aniici de Novaria 539, 35. 541, 10. Wintberg castr. 1227, 10.
Guillelmus Caballatius syndicus No- Winterahusen 374. 375, 5.
Campo
S.
Petri
de
Winterberg 1228, 35.

von Winterowe Friderich.
:
Padua
323,5.
Guinzanus: Maracius.
Wirnt von Meren 1097.
Willelmus de Mauritania, Mortania, Guillelmus deCarinaYporien. 310, 15.

dominus de Dossemer 38. 39, 40. Guillelmus de Casanova mercator Wirtemberg graf:
Eberhart.
Avinionen. 713. 714, 1.
Guillelmus de Rocha dictus Branchas
Wirtzeburg v. Herbipolis.
Guillelmus de Cavalcabobus de Credomicell. 406, 35.
Guirricus 1149, 41J; Huyn-i Landier
mona 592, 40. 623, 1.
Wilhelmus de Akers (Ackers) 164.
chevalier 1278, 30.
Guillelmus
Farebordonus
syndicus
165, 1.
270.
269, 25.
nepotes:
Hurri de Loray chevalier 1276, 30.
Bergami 507, 20.
Godelmannus, lohannes.
Guillaumes li Bastars chevalier Guilelmus de Flisco synd. lanuae Wisera fl. 1228, 2s.
1277, 6.
Wizzenburg in Sinrqoivia 244 20.
526, 10; comes lanuae 681. 682.
249,40. 250,1. 1132,i"o; vetus civitas
Guillelmus de Briort, Briordo miles Guilelmus de Fulgosiis 1286, 5.
247,20. 249,40; subadvocatus 249,40.
434,20. 511,5. 1038,5.
Guilelmus Gardinus iurisper. 429, 35.
ab bas: Aegidius; v. Theuton. ord.
Willeame de la Chaseng. chevalier Guillelmus Glacerii iurisper. 406, 35.
,
conimendatores.
Guillelmus lohannis Alserii, de Al- Wizzenburch inpago Nordgau
180, 35.
Chassagniac
chevalier
cheriis sindicus Pergaraen. 477.
649, 20; nemus 1135, 15. ammann:
an
idem
1276,30;
ac praecedms?
Guillelmi de S. Martino domus v.
Heinrich von Salach, Ulrich.
Guilleame Dusages 1161, 40; comYporegia.
de Wizzemburg (Berjw)
lohannes,
pagnons 1161, 40.
Guillelmus de Montemerlo Terdonen.
Petrus.
Guillaume Filz Garin chevalier
313, 20.
1179,
5.
Guillaume
1276,
WoderghejTu
25.
G(uillelmus) Olomar ambasiator re-
Willeame de Flascy chevalier
1179,5.
gis Aragoniae 1423, 15.
GuillelmuSjWilleame de Fordes miles Guillelmus de Orio 1420,25. filius:
1007,40. 1155,36. 1156. 1171,45.
GuillaumedeForge chevalierl279,
an idem ac praecedens?
Willeame de Gler 1178,30.
Guillelmus de lanuilla 660,5.
Ricardus.
10;
Guillelmi
314,
Wolf vom
Oteleti
Laudae
40.
Guillelmus de Pusterla miles civis

Mediolan. 481.
15.
30.
177,
10.
Wolflinus: lacobus.
Wolfrani von Bernhusen

177,
domus
42,
Stein ritter 175,
ritter 175,25.
10.
Wolfstein
castr.
164.
269,
25.
270.
castrenses: Wilhelmus
de Akers et nepotes, Georgius
comes Veldentziae.
732,
15.
INDEX NOMINUM.
1520
Wormatia, Wormatienses, Wormiss
50.
98,
35.
108,
25.
115,
120,
10.
Z.
der Zeringer von
^.
30.
episcopus: Eberwinus; eccle- de Zabulis v. de Cabollis.

siae praebendandus: lohannes Zaccarias papa 1312.
Tremeleyt; in Wormatia: Leo Zafredus
de Pistorio
Soffredus.
Nuwcnburg
1108,1.
Zeva: lohannes.
de Zezzinchem miles: Cuno.

îbenen., de êneva
v.
Gebenen.
:.
Berner.
AVuroheler: Marquart; des Wurchelers swester sun: Wernher.
Wurger: Berhtolt.
Wurinsac Niclaus.
Wuste relicta de Hirde
Zambelinus
Zanatarellum
Zanaterellum
Zaninus Schotus 1285,

250,
i.
Zaria
fl.
498,
castr.
de
Waif: Albertus.
Wulfardus Eppinc
Zedel: Volzo.
civis
Susatien.
1214,30.
castellani
1229,
de W.: Bertoldus de Buren.
20;
^'ûro, Sauro,
(Nicholosus).
Sou:
Zifredus de Gambolato de
potestas Valenciae 312.
Zyler
fl.
168,
Nicholaus
Papia
30.
Zmylo de Obersezz
Znoyma
1226,
5.
183,25. 184,30. 1124,5. 1125,1.
Zehe: Heiniich.
der Zolner: Ulrich.

Zonfredus de la Turre potestas Modetiae 440,25. vicarius: lacobus
de Varadeo.
Zeltanch 284,25.
de Zordano: lohannes.
der Zendelin
Zovingen 12.56, 35. 1259, 1.

de Zucharello: Antonius Ubertus.
in Cedlitz, Zedlicen. monast. abbas

709. 1123,20.
Art.
Zenellus: lohannes.
20.
Zimberheimer: Cunrat.
de Zimmern: Wipertus.
35.
25.
Wratizlavia, Bretzla 172,40. hertzog:

Bonislaw.
Wunnenberg
syndicus
lo.
1283,30. 1285,10. 1287.
de
Bornodo
de
Brixiae 508,
Zibide (Lomelliva) 496,
Zurich V. Thuregum.
Xanctonen. archidiaconus: Bernardus S. Zenonis abbas 1150, 5.
Royardi; v. etiam Alnisien.
Zenus (Zeno, lenus, Genu): lohannes von Zwainbruke grave: Heinrich.
Xitatus: Tadeus.
(Vannes), Petrus.
Zwikowe, Suicow 2, 10. 1116, 35.
;;
INDEX RERUM.
SCRIPSIT RICARDUS SALOMON.
Maior mtmertis paginam, minor
abatuta moneta
v.
moneta.
cui-iae
abbas. princeps imperii 52, 35. 390,

35.
populi lanuae 679, 5.
736, 5
;
680, 15. 683, 35. 40. 684, 25. 689, is.

693, 15. 705, 5. 765, 25. 823, 25. 960.
25. 970, 35. 1036,40. 1059, 2o; populi
Albinganae 1415,io Saonael061,25.
;
abbatissa princeps imperii 49,

187. 188,
5.
186.
1.
aberaeht, aberaht 30,
35. 40.
abiudicare, abiudicatio 43.
lO.
172,
35.
comitis
litieas qiiittas indieat.
palatini
1449, 35
causae 1385, 1. 5 iudiciorum 1247,

20; publica 432,25; curiae vicarii
1450,10; acta et gesta Henrici
;
regis 655,40. 710,20. 757,20.
actare
arma
1146,
1.
actio 40, 10. 20. 48, lo. 194, 30. 197, 25.
282, 35.40. 287, 25. 367, 45; actionem
movere 598, 5. 887, 30; actiones et
causae propositae, motae coram
rege 118, 15. 391, 35; renuntiare actioni 1116, 1
actiones remittere
392, 1 ; actio in factum ex. gr. 2,
35.
510, 45. 915, 30; actio rerum
ammotarum 1398, 5.
;
den schaden ablegen 1124,

1222,40; mit der zwigftlt 1223,i.
ablegen.
40.
absida apsis 611.
30.
absolutio, absolvere. a cautionibus

138, 5 ; ab homagiis et iuramentis
87,40; a fidelitate 1213, 10. 1348,
40. 1357, 1. 35. 1360, 10. 25; a iudicio
curiae regiae 678, 15. 20; a sententia
18, 40. 19, j. s. 36. 30. 154, 10. 172, 10.
331, M. 35. 678, :. 5; a penis, mulctis, condampnationibus, sententiis
1413,40; a serviciis 3, 40; redimere
et absolvere castrum 21, 5.
absrot 251,
25
c/.
accordamentum
accusa 1017,
moneta.
671,25.
actor 77, 5. 92, i. 466, 40. 492,

1. 5. 513, 20. 516, 30.
actorius 851,
501,
adrairaldus, admirallius, admiratus,

amiratus, ammiratus, amirail 1431,
per mare 779,35;
15.
1435,5;
gualearum
970,i; suprerausetgene-
Romani
imperii per mare 822,

823, 10. 824, 30. 825,5. 970, 1. 5;
eius vices gerens 1007,6. 1027, i;
eius officium 822, 30. 823, 10. 826, 1.
1080,10; regis Siciliae 1030, 30;
communis imperatoris et regis
Siciliae 780, 35; Romanae ecclesiae
78,1. 1441,15.
ralis
25. 30.
admittere.
25.
in
regem
85, 40
in elec-
ad electionem 217, 5. 229,

35. 1246,25; ad
otficium advocati
85,40; ad actum legitimum 936,
15; ad habitationem et eivilitatem
tione,
electionis 217, 30; actus legitimi 197, 25. 936, 15 verba et actus
partiales 462,5. 491,35. 500,25. 513, 1.
516, 10.
adcommandare 1275, 10.
actus.
addicere. aliquem damnationi 24,

V. adiudicare.
adextrare, adextratio 611,
20.
15
1044,
mandatum
admovere amovere
adoptivus
10.
administrare. ut rex 87,
10.
10;
35. 40.
adorare ydolum 266,
20.
613,5.
adiudicare. comitatus adiudicati et

addicti regi per sententiam 43. 10;
morti adiudicatus 77, 1; adiudicandi et assidendi officium 761, 15.
1020, 30.
adiutorium manuale 182,
39, 40.
422,
filius 984, 10.
adscriptitius 1247,
adinventicius 553,
10.
acht, achte, aebt, ahte 176, 4C. 1216,

25. 1219,10. 1220. 1221,1. 1223,25;
dun in die aehte, ze aeht tun, in
die aht getun 20, 5. 27. 1. 35. 28, 1.
30,5. 31,5. 1091,20. 1097,25. 1104,
35; uz der aeht laazzen, lan 27, 35.
28, 1. 29, 25. 40. 30, 5. 1220, 20. 1222,
35.40; reichs acht 1126.1; a. und
anleiti versprechen 1109, 30;
a.
und ban 31, 15; aeht und pflatz
10.
admiratia, -cia 824,2*.

826,15; admiralliae, admiraciae,
ammiralliatus officium 1013, 25.
1014,2.-.. 1080,25. 1437,20;
Tofice
de admirallie 1007, 5.
admirallia,
30.
advena 85, 10.

adventagium 673, 1.
advisamentum 1028, 1.
advocare. advocandi officium
1020,
936,
20.
30.
advocata
6.
Maria
568,20. 569, 20.
officium
advocatia 749, 20. 787, 10. 924,6.25;

ex. gr. 822, 30.
coenobii, monasterii 96, 20. 163, 10.
administratio. imperii 189, 5. 411, 30;
de Augusta 169, 20; Elsatiae
16
legitima 433,5; regia 146,6. 147,
899,1,'.; in Faucibus 11391141;
1126,f.
achtbach.aehtbuch 30,35.
10. 149, 5. 150,5; comitatus plenaria
Spirgowiae 247. 337, 20; provin1112,1.
aehter 29. 1220, 10.15;
252,35. 254,5; temporalium 186,
cialis inferior 749, 30; Bopardiae et
aebtig 31, 10.
geecht 1235, 10.
15. 40.
188, 1.
235, 35. 236, 10. 30.
Wesaliae 286, 35 ci vitatis TuUensia
acquictamentum 407, lo.
feodorum
regalium
290,25. 291,1;
389, 1: oppidi Wile 304, 15. 25;
per sex septimanas indulta 292, 5;
acroisan.s. tousjours acroisans semper
Assindensis
Aquensis
220, 10;
bonorum 470.5; victualium 120, is.
atigtishts 297, 20.
30. 35. 220, 5. 284, 25. 30. 365
acta 87, 25; ambaxatorum imperatoris

997,5.999,15; c/". registrare; a. imperialisaulae 1087, 10; curiaemaleficiorum civitatis lanuae 1057, 40;
LL. CONSTITTJTIOXES IV.
administrator
(rex) 188,
301, 15.
20.
ammistrator
25;
iraperii
administrateur
administratrix monasterii 163.
219,
369; eiusdem iura et redditus
367, 20 a. imperio resignata 1239,
a. seu ballivia Burgun15/20. 25;
diae 252, lo.
;
191
INDEX RERUM.
1522
iidvocaticium ius 1254,
advocatus 248,
su. 40
2C. 40.
prolocutor, pi-o761, 25. 936, 20.
ciiratw: 194, 35.

1020, 30. 1065, 26. 1.382, 20; officialis,
index: 185, i.-i. 835, 15; a. regalis
304, 30. 646, 20. 709, b ; ducura Austiie 169,30; de Amatia 1011, 10.
1012,1; de Baden 1256, 3r,; Coloin
Ensiciishein
niensis
133, 5
12531258; de Gera 1117,1.^25;
in Krenkingen 1253, 10; in Mosebach 165, is; de Plawe 1117, l-i.^s;
albus.
in albo publico proponere
700,25. 30; albi Hallenses 251.
alienare, alienatio.
alienare bona,
iura imperii 194.40. 288. 289; v.
bona feuda 288. 289. 956, 25. 959,
25. 963, 10. 1078, 20.
;
allectivus 231,
35.
allegatio m-atio 139,
alliance, allianche, aliance, alloiance

5,45. 200,25. 201,40.45. 202. 302,5.
303, 5 cf. alloijes.
;
Sigemeringen et in Meingen allodium, terra allodialis 220, 5. 645,

5. 923.25. 1243-1245. 1246, lo; a.
71,5; de Wida 116,26. 1117,16.25.
purum et francum 583, 25 in a.
1237,10; gubernator et a. de Bopardia et Wesalia 287, 6
a. adconvertere 899, 20.
in
99,
304,
354,
393,
480,30. 628,1. 644,5. 727, 1.5. 749,
16. 750, 40/45. 766, 10. 20. 787, 5. 827,
5.
898, 6. 917, 30. 924, 10. 1264, r,.
1416,1; eius substitutus 354,35.
649,10. 787,5. 887, i; eius districtus 134, 35
a. generalis et rector
98, 30. 35 ; a. provincialis Alsatiae
121, 5. 25. 122. 133, 6. 296, 35. 737,
10.816,5.900,1.26. 901,5 ;Augu8tensis
et (superioris) Sueviae 169, 20. 306,
20. 1139,10.25.
1140,1.3.5. 1141,15.
40.
5. 15.
35.
10.
1142,1; Burgundiae 252,5;

in
Niirnberg 646, 16. 648, 25. 649, 10.
1133,
Spirgowiae 244,
246,
20. 35.
632,5. 1132,10. 20; Wetrebiae 134, 30. 721,35. 736, 1; cf.etiam

10. 3.37,20.
Indicem nominum
Burgelon
de
Veldentzia, Geroltseck,
Castello,
Habspurg, Helphenstein
Hohen-
loch, Isenburg,
alloiiet,
alloijes,
alloyet
alluviones, aluviones 457,
almende, latinc almenda
arpes 83,30. 478,
alpes,
712
Addenda;
inter
nominum
80,
35.
passim.
82,
40.
229,
4o.
230,
15
et
pax cf. subadvocatus.

aedificium ligneum pro homagio recipiendo eonstructum 464, 1.
aerarium, erarium, errarium, herarium.
r.
imperiale, regale 523,
30.
cf.
653,
30.
ambasciata, ambasiata, ambassata,

ambassiata, ambaxata, ambaxiata
1205,
1. :.
amman, amptman, ammechtman
28,
10.29,15. 175,20. 176,45. 1233, 30.

1234,5.35; ze Costentz 1291,6; von
Ravensburg 1126,35; ze Ulme 1231,
35. 45. 1232, 10; ze Wizenburg 1095,
20.36. 1106; des rikes ammechtman
rex Bohemiae
vicarius
imperii
1238,5; cf ampt.
1185,25;
cf.
elemosinarius.
amovere. of ficiales 23, 40. 254, 1 rex

per imperii
principes
amotus
;
93,
40.
amphora mensura
ampulla 611,
aggregare
ampt
r.
agnus Dei. argenteus

plombo 1090,5.
1090,
agricultor, agricultura 492,
agustus angustus 495,
5;
de
912,
10.
35.
cf.
40.
40.
in-
antworden, antwurten,
antwtirten
1219, s. 1221, 40; mifc

geschrift, mit scbrift 126,15; ze
hove, in unsern (regis) hof 175, 26.
1093,15. 1100,6. 1104,1. 1106,20;
ze rehte 180, 5.
anulus 1090,
1. 5.
ancianatus 693, 1. 743, 10. 20; anziania, anîania 1282,35.40. 1283, 1.

1285,
5.
anziani,
ancziani,
anciani,
an(,;iani,
ancyani, antiani, gallice ancien,

anxians 271, 1. 10. 274, 40. 275, 1 et
passim; consilium ancianorum et
1; cf.
curia.
10.
apertus r. castrum, feudum.

aperta fisco 1316, 20.
terra
approbare,
approbatio.
vocem
electionis
approbare
alicuius 1246,
25
notarium 959, 20; mandatum 39,

40; consuetudinem 902,1.5; consuetudo approbata e.v. gr. 7, 6. 638,
15. 1402,20; approbatio regis Ro-
manorum
87,
10. 16.
35.
150,
per papam,
140,
1.
ecclesiam
146, 35. 147, 5. 149,

258, 10. 259, 46. 260, 5.
263, 45. 265, 10. 15. 269, 40.
21.
262, 30. 35.

319. 26. .377, 15. 20. 379. 385, 25. 30.
399, 1. 400, 35. 411, 10. 30. 413, 25.
472, 25. 553, 1. 608, 5. 612, 16. 614,
20. 772, 5. 10. 773, 35. 775, 1. 1199,
25. 1207, 20. 1209, 5. 1339, 20. 1382, 1.
1443,15; V. confirmatio; processus
approbationis electionis 472, 40
rex per principes electores electuî
et approbatus 104,25. 10.5, 30. 230, 20.
922,
1;
facinorosi.
25.
r.
pedagium.
aquila, aigle 805, 30; a. imperialis

in ceptro 1089, 5
89, 1. 143, 1. 5
a. rirens in cxpeditione imperatoris
cmiducttts 1188, 15. 1196, 1; cfljon,
;
5.
anlait, anlaitte, anleite, anleiti, anleuti 30. 176,40. 638, 20. 1105,15.
1224, 30; die a. versprechen

1109, 20. .30; c/". acht; anlaiten, an25.
regis audientiam 16, 30. 678, 10.

ad sedem apostolicam
1071, 16;
42,30; a sententia 1058, 10; appellationes civilium causarum 566, 30;
iudex appellationis 1056, 1. 5.
aqua. aquarumlibertas 107,30; usus
357,45.
aniversare annirersarium 1192,
aisses, aysses asciae 1 181, 15. 25. 1 182,35.
1028, 40. 1029, 1. 5. 1058,

1059,40; gdllice alberc 971, 30.
angaiiae
animadvertere 106,20. 178,6. 254,
25.
albergum (= domus, gens) 692,

5.
894,
612,45.
angaria 531,1. 564,6;

debitae 1116, 40.
angewinnen
is.
ai- V. ei-
693,
15.
175,15; hintz Eystet 181,1;

ze Ezzelingen 176, 15; cf. amman.
collegium.
1. 5.
in-
affinis, afflnitas 186,30. 187,io. 739,35.
agnati 734,
antworten,
h.
et
35.
15.
antiquiores homines. apud a.

quisitionem habere 164, 10.
10. 35.
,30
40.
anni
554, 35. 602, 10. 738, 45. apostasia 266, 10.

passim; publica 399, 1; apotheca pannorum 1432, 10/15.
ambassatio 469, 1
ambasciatores,
appellare, appellatio 16,30. 42, 20. 30.
anibassiatores, ambaxatores, amba727,1. 959,16. 1056,5. 1057,40.45.
seurs 90, 36. 307, 1. 994, 10 etpassim.
10.58,10.25. 1414,30;
ab alicuius
amho pulpiitum(i\Q,io. 611, 15. 613,5.
audientia 1071, 15; ad i-egem, ad
320,
754,
camera 760,25. amoine, aumosne 1151. 1152, 1. 5.

1162, 40 et saepius.
aes.
commune 428,45; pena aeris
amonier 1163, 10. 1164, 1. 1167,5.40.
530, 15. 897, 30.
affigere cartas ostiis ecelesiae 1045,
10;
ansprechen
apaissieres paciarius 983,
665,5; a. imperii et
aetas. aetatis venia 69,6 aetas minor

196, 36. 197, 1. 217, 5. 697, 10; beneficium minoris aetatis 437, 25.
ansprache,
5.
115,26. 171,25. 172,20.181,5.1219,

5.15. 1220,25.
consulum 1298,
40.
1193,
48,
20.
Indicem
alta segnoria 1039, 1; iurisdictio alta et bassa &k. gi: 583,

alte et basse, de alto et basso
30
43. 35. 56, 25. 64, 5. 420, 15. 525, 10.
546,15. 550,40. 630,30.
amandes
5.
anvertigen 1222,40.
altus.
altoritas 858,
annus. a. et dies 20,

primi fructus 339.
20.
Alpes.
Coloniensis 133,5; rex, imperator

et defensor Romanae ecclesiae
496,
1. 5.
358,io. 901, 15.
Liechtemberg, Lyningen, Strazberg, Winsperg; a.

ecclesiarum Aquilegensis, Tridenambula 1444, 5.
tinensis etBrixinensis53,3o; Assinamenries amoindries 202,
densis perpetuus 219, 35. 364
367;
a.
201. 202;
alliance.
cf.
20.35.
anspraeh,
10.
vocatiae 247, 6
a. terrae 480, 5
a. provinciae, provincialis 97, 25.
anleuten 1094, 20. 25. 1095,

1097,15. 1100,20. 1104,25.30.
1105.
1106. 30. 1107, 10. 1110, 1.
1126,35; anlaiter, anleiter 30, 30.
1096,1.
leiten,
ours.
aquilenei,
aquilins
moneta
717,
25.
718,6. 720,30. 721,1.
INDEX RERUM.
avatrum.
25.
arb-
aratro destrui 658,
a. pati,
935,
1020,
25.
et potestatis 1298, 5. 10; a. dominorum, qui coronationi Heinrici

imp. interfuerunt , descripta 1276.
1280, 5.
1.
etiam aub-
V.
avbiter
arbitrator.
v.
arbitralis sententia 40.
arbitramentari 1281
1288 passim.
arbitramentum 427,
1280,
is.
arbitrare, arbitrari 183,
30. 35.
428,
i.
25.
arbitrator, arbiter, galJice arbitres

40. 43, 40. 44, 5. 10. 46, 5. 182, 4o. 45.
492, 20. 597, 1. 5. 767, 20. 983, 10.
1280,25. 1287,5.
arbitrium 44,
56,
10.
58,
30.
64,
40.
15.
66, 10. 226, 15. 394, 30. 35. 422, 20.

423, 1. 492, 10. 897, 30. 991, 40. 996,
25. 997, .1.
archicancellaria
Gei-maniam
per
imperii
sacri
13, 15.
communis
episcopi 1089,25;
10; a.
1523
14,
4fl.
15,
10.
30.
armalia commeatus 1030,
5.
armare gualeas, armer nne gualie

755,15. 969,35. 970.971,15.20. 973.
974,1. 1168, 15. 1430, 15. 20. 1431, 20.
armarium communis Laudae
514,
40.
1013,
15.
1030,
1.
724,35.
armata gualearum
1014. 1027,
1031,45.
classis
1029,
5.
20.
armatura r. arma.
annatus Armierung 970,
armbvost 1218, 30.
rarme
1'dme 1161,
aula imperialis, regalis, regia 39,
c.
amoine.
aurifaber, aurifex, orfevre 572,

887, 25. 30. 1181, 1. 1184, 10. 1187,
aurifodinae 653,
1.
40.
138, 10. 320, 30. 568, 5. 700, 15. 25.

701, 10; maior 700, 5.20; aulae proceres 138,5; r. acta, auditor, cancellarius, capellanus, iudex, notarius, prothonotarius, vasallus; a.
papalis 609, 40. 612, 1 ; a. ]ncta
palatii 561, 35.
aumosne
10.
1166,
20.
aulae regalis, imperialis

506,1. 520, 35. 521, 10. 568, 5. 726,
20.
855,1. 957,25. 963,35. 1058, 1.
1076, 5. causarum civilium aulae
regis generalis cognitor et auditov
505, 45 ; a. palatii pontificis 567,
15. 568, 5; a. contradictarum 603,45.
palatii,
20.
45.
20.
aurum. a. quod lavatur in ripis fluarmiductor 6, 20.

minis456,40. 457,i.5; auri levamen
armigeri ex. gr. 249, 20. 751, 20. 1244;
496,30; redditus 457,45. 458,25.45.
gens amiigera 785.
authenticum, autentichum, auctenceller in Tutschen landen 3, 5. 14, armoier, armoieur 1162, 1.
1180,40.
ticum, hautenticum 656, 30. 710.
10. 15,25. 43,1.
93,25 et passim;
1184,5
724, 45. 857,20.25; forma authentica
eiusdem ius cancellarium, protho- armures de fier 201.
418, 40.
notarium, notarios instituendi et
arnensia 782,3o. 783,25; arnoisl006,25.
destituendi 224, 1; a. per Italiam
avaria 960, 35.
25,1. 43,35. 61,35 et passim; erz- arpes i: alpes.
avere, havere res familiaris, facuUas,
224,
1. 5.
238,
30.
336,
30.
archieancellarius saeri imperii per

Germaniam, des richs archican-
kanzler des R. riches in Italy 124,30

passim; eius substitutus 370, 25;
a. per regnum Arelatense 1280, 25.
et
archivum, -va, arcivum. Romani im762, 15; ecclesiae Romanae

146, 20. 149, 15. 151, 5. 382, 40. 383,
10. 609, 25. 613, 15. 771, 30. 774, 10.
797,35. 799,6. 1210,40.
perii
area
v.
census.
aregagium
arregagium
arrerage
1147,15. 1148,25.
arenga,
421,
40.
15.
690,
arengum
425,
25
20.
contio 419,
681,
693, 35 ;
arengare 85,
35.
cf.
682,
20. 25.
10.
687,
arrestare, arestare, an-ester, arrestatio, arestatio 77, 1. 5. 86, 15. 293, 10.
428, 30. 636, 30. 637. 713, 15. 752,
5. 10. 846, 20. 924, 30. 980, 20. 989, 15.
1005, 10. 15. 1021, 1. 1032, 35. 1033,
25. 1153. 1163, 40. 1436, 45.
arruptus. ex aiTupto procedere 84,

30.
85,
5.
6oa428,35. 684,5. 1015,25. 1032,40.

1033,20. 1087,25. 1271,>o. 1272,15.35.
1273,35. 1450,25; avere de peys

733, 15 ; gallice les avoirs 327, 25.
avoare, avoatio 341,

397,
1.
20.
1210,
ayframentum
584,
345,
15. 35.
20.
artes (civitatum Italiae) 558, 25. 682,

35. 686, 10. 747, 30. 35. 783, i. 784, 1.
837, 10. 838, 20. 1262, lo. 1263, 5.
1300,15. .35. 1301,15.
babannique baniis 329,
30.
babulum pabuliim 1257
1259.
avticulum pacis 466,
bacins bassins 1164,
35.
1229,
10.
10.
parlamentum. assagium, assaium examinatio 640, baculus. per baculum, baculi traditionem consignare 745, 25 reddere
30. 35. 718, 15. 25
assayatov 641, 10
c. devestire, inet tradere 426, 25
cf. moneta.
;
20.
1. 15.
10.
argentifodine 653,
20; cf.
minera.
assecurare, assecnratio730,i5. 1267,30.
argentum. examinatum 98.5. 288,i;

assensus, assentire
finum 639,20. 717,20. 718,35; purum,
mixtum cum den. Bohem. 251, 15;

in plata 640,5; de billione 640, 5;
de
billione
basso 639, 35; cf.
moneta; l'argent de le botellerie
1170,35; de cusine 1186, 20.
arma, armatus.
35; servire in
arma portare 1061,

armis 1244, 1; venire
cum rege ad arma 503,25; equites

armorum, in armis, armati, gens
equitum armatorum 534, 30. 755,
974,25. 982, 5. 1447;
armati in dextrariis 393, 30. 894,
25. 407, 15
gens armata, gentes de
armis, gens d'armes, homes d'armes,
homes armes 309, 30. 311, 15. 323,
35. 324, 25. 326, 10. 327, 35.
924, 30.
934, 20. 972, 10. 1001, 35. 1002, 20.
1006,10. 1036,30. 1169,40. 1170,1.
1188,40. 1194,25; cum gentibus et
armis 312, 20. 321, 35; dextrarius
15.
756,
10.
ad arma, equus armorum, cheval

d'arme3 438,
1194,45.
30, 696, 25. 40. 928, is.

1447,15. 1451,30; arma
Wap2ien, armatura: imperatoris

picta super portas civitatis 1298,
v.
consensus, con-
15.
1296,
principes regi
21,25; c/. adiudicare.
assidere.
assignamentum 1054,
30.
assidentes
moneta 717, 25. 718, 5. 720,25. 721, 1.

bahus
bahuts Truhen 1168, 25.
1181,40.
bailia. baylia, balia, balya, ballia,
ballya, balivia, ballivia 252, 10. 15.
35.
15.
associare, asociare, adsociare regem,

imperatorem 503, 35. 530, 10. 695,
15. 696,25. 1012,3.5. 1447,10; adsociatio regia 695, 20.
astantes, assistentes (in iudicio) 43,

10. 47,15. 49,10.15. 304,25. 371,35.
372, 15.
aubalestiers, aubalestres, arbalestres

1002,25. 1175,15. 1176,10.15. 1178,
10. 1179,1.45. 1180, 1;
cf. balista,
balistarii.
419, 1. 35. 420423. 425, 15. 427, 20.

428,10. 429,5. 430,10. 435, 10. 444.
445,
5.
453,
10. 40.
461,
488,
10.
baillivus, balivus, ballivus 254, i;

regis Franciae 470, 1. 1250,25.35;
ducis Lothovingiae 389, 5 comitis
Sabaudiae 252, 10. 633, 5. 787, 10. 15;
Dal])hini 633, 5.
5.
papae 84
cf.
30
publica
appellare.
auditor
506,5. 831,35. 989,45. 990,1; sacri
audire causas
16, 30. 173, 20;
balatorium, ballatorium 623,40. 660,5.

(balaya), abl. sing. balay, plur. balays
carbuiieuhis 1089,
10.
191*
20.
503, 10. 525,15. 659,25. 681,35. 682,i.

687, 25. 693. 15. 704, 35. 731 30. 858, 4o.
866,35. 962,20. 1027,15. 1057,10.
1282. 1283,10.30. 1285,35. 1286
1288. 1410, 30. 1411, 30. 1412. 1414,
35. 1415, 5.
auctorizare 109,
audientia.
145,15;
sitzen
sin,
bagatini, gallice bagatins, pacatins
15.
assetamentum, assetare 1054,
assisia 70,
und haeblich
28,5. 161,10.
sentire.
assessor 601,
vestitura.
baeulich
1090,
1.
;;;
;
INDEX NOMINUM.
1524
balista, balistra 1003,
30.
1257, 3o; cf.
aubalestiers.
balistarii 100,
i. 896, 20; b. peequites 279,45; cf.
333,
i.
dites 508,35;
aubalestiers.
batiffol 1002,35.
borc,
batinet 1164,
banchum iudicis 892,

bannum, bannus, pan,
25.
930,
89.5.
gallice le
30.
10.
botschaft werben 1218,
man
180,
15.
40. 172. 447, 30. 45. 454, 15. 492, 30.

501. 5. 502, 30. 503, 15. 513, 25. 516, 35.
521^ 35. 522. 523. 590, 4o. 592, 10.
731, 10. 35. 762, 15. 929, 5. 961, 15.
971. 35. 1057, 45. 1070, 25. 1284, 40.
1413,35. 1421,25. 1452,40; gladii
potestas quani vulgaris elocutio
behalten, behusen, behofen 31,
beheiraten 1218,
bekumbert
124,
bracceagium 670,
66, 30.
25.
den pan nominare consuevit 178,io:

bannus imperialis, imperii, regalis, berg, berk 166, 20. 25 cf. burg.
ban emperial pfoscriptio 293, 20.
bema perna 1257, 40.
309,40. 311,25. 312,30. 322,5.326,15.
1443, 40; subicere sentencialiter bertesse Zinne 1173, 25. 1182, 30.
banno regali, quod vuigariter dici- beschatzunge 176, 30.
;
ne 1105,
aeht und ban 31,
35;
15;
Hader
201,
20. 25
c/'.
674,
banniment
bannimentum,
704,
45.
522, 40. 523, 25. 603, 10.

629, 1. 701, 1. 702, 35.
15. 704, 10. 801, 10. 825,5. 838,5.
971, 35. 980, 15. 995, 10. 1014, 30.
1057,40. 1061,15.35. 1065,30. 1070,25.
1281,20. 1355,30.35.1420,1.5. 1421,30;
bannitio 1057, 40; de libris bannitorum cancellare 624, 35.
1.
6-24, 30.
bannitor regis et communis lanuae

700,15.25. 701,
in.
barataria 746,25; baratatio 1328,
40.
barberius, barbier, barbitonsor 747, 5.

1147, 15. 1186, 5. 1187, 40. 1192, 35.
1194, 5.
barera 1430,
5.
bai-milum 1090,
regis, imperatoris, regni,

iniperii 1, 35. 19, 1. 41, 5 et passim;
regni Bohemiae 184,i. 349,2i. 1265,
30; regis Franciae 470, 1
Lonibar;
15
Ungarie 167,
Siciliae 1430,
10;
regis
30.
barones coramunis Astensis 416,

baronia 83. 30. 411, 25. 433, 25.
barra,
1249,
barre
823,40.
1172
basilicarii 611,
r.
bolengier 1194,
ex. gr.
2,
892,
10.
45,
regni, regis
10.
132, 5.
emimerata 160.
84,
40.
25.
2^.
277, 30;
35.
ex. gr. 84, 20. 156,
burc,
burk, burgium,
bourc
burg,
gallice borc.
125, 15. 20. 177, 5.

232, 40. 45. 275, 15. 316, 40. 317, 10.
430, 15. 25. 440, 20. 442, 25. 559, 10.
566, 10. 584, 30. 625, 20. 626. 659, 10.
731, 1. 5. 891. 5. 892, 5. 893, 3s. 894,
905,5.
5.15.
935,35.40.
1002,35.
1060, 15. 1063, 35. 1064. 1073, 20. 30.

ledig
1248,5. 1284,25. 1421,20.
b. 166,25.
burcgraschaf, borkrafschaft, burgra-
104,35. 134,35. 135,30. 274,5. 360,30.
1124,25; castri Cochem hereditarii

Inircgravii 19,40; von Gors 1124,25;
burgravii in
imperii
perpetui
1118,
dissensio de
1119, 5;
10. 30.
bonis inter imperium et Argentinensem ecclesiam mota 232, 1 b.

in pignore tenta 2,6.
i. obligata,
111,10. 297,1; absolvenda, recipiredimenda,
enda, recuperanda,
repetenda, revocanda, i-estituenda
119,10. 13.5,30.40.297,1.
1118, 15. 25. 1119, 5; exoccupata 160,25; b. ad imperium devoluta 283,20; b. propria imperio
bona ecelesisitu apta 250, 15.
astica 151 35. 152, 10. 831, 1.
bona
bona feodaiia v. feudum.
2. 111,10.
360,
30.
14, 10. 73, 20;
mercatorum
185,5.20; mobilia, immobilia

ex.gr. 538, 3c. 592,25. 623, 30. 936,5;
parentum, paterna et materna
196,25. 197, 3u; Templi 470,5.
bonorum obligatio ex. gr. 493, 10.
15.
52,^,20.
basum
1.
= litterae papae 604,
295, 35 nominatim
374, 30 b.i. in terraWestfaliae sita
367,25; b. ab imperio dependentia 284,30; descendentia 278,25; b.
quae ab imperio possidetis 119,io.
b.i. alienata, deperdita, detenta,
distracta, occupata dc. 2. 62, 10.
86,
altus.
bastardus 496,
25.
bona imperii, imperialia,
ludeorum
columnae.
bassus
1182.
10.
bases imperii principes 53,

cf.
10.
35.
barrile 1090,
640.
30.
1271,20.25. 1272,40. 1273,1.
10.
barones
diae 584,
boista, boistia 639,
boHonum
10.
;
4,25. 114. 115,40.

25.
20. 35.
des
30.
burgum, burgus,
20.
bizeichen exemplum 356,

bannire
banire, bampnire, gaUice
bannir 172, 35. 422, 10. 15. 497, 30. 35. blava bladmn 894, 20.
498,
623,
703,
15;
158,25; bulla cerea 967,5.
burc,
cange boeones.
bisexte 1155,
bresten 175,35.40.
aurea regalis
cf.Thir
15.
937,1. 971,40.
bulla ^Jassi!
b.
moneta.
billones seu bofoni 505, 40;
35.
496,
40.
buletta 857,
641,35.40.
banneria 1012,
35.
des rihters offen b. 30,

gerichts b. 176, 40.
buca 456.
639,35. 640,5.
billio
breste 192,45. 193, 1
1233,
1.
baetel, baetelgut 248.
brotbeck 1099,20.25.
1220, 20; ze banne tSn besthovet 248.

den ban komen, uz dem bette hede 736, 35.
banne lazen 129, 25; des baubstez bezigen man 1221, 20.
banban excommunicatio 28, 25.
bidermann 1221, 20.
miliare 638, 15. 20;
baennig 31, 10.
banna iura 665,5.
panholtz 1224, 1 panstat 1218,20.
brenner 1218,
1
incendium.
1218,
cf.
brollium 1420,35.
1.
31, 5; in
num hannmn
129, 15. 192, 20. 1216, 20. 1222, 25.

1232,40.45. 1233,1; verholn brennen
briga, brigua 256, 20. 573, 5. 696, 30.

1004,5. 1281,30.35. 1429,20. 1431, 40.
bann
oiTen
40.
30.
brief.
35.
bescoctus panis 1013.

bestein
1164,
brennen, brant, brand, braynd 29,25.
breviare 635,
pertur 'dun in die achte' 20, 5

petuusbannus iraperii975, 15; ben-
5.
1.
braconier 1163,5. 1172,5.
40.
222, 10 ; minoius beneficii

ris aetatis 437, 25;
beneficiaappellationum 566, 3o.
tus 1088,15.
60,
1233,
15. 30.
botellier, boteIleriell55-1197passJ.
10.
15.
beneficium ecclesiasticum 339. 1406, 1

residentia beneficiorum 199, 15; b.
iuris
30,
botelles d'estain, de stain

1168, 25.
5.
begraben, lebnd 1222,
16,
burc.
bedellus 246,
35.
bant
r.
baustes 1182,
begeben
ballones 1149,35.
bourc
borletum 895, 10.

boten des rihters
30.
871,10;
c/'.
15
vonAldenberghe 1238,5; zeBrunne
Greifenstein 166, 35 b. de Landskrone 1400, 30. 1401,6; de Meydeburg 172,40. 1124,20; de Nuremberch 35,45. 96, 10. 15. 646,i6. 1044, 15.
1133, 5; eius officialis 96, 15; b. von
Rineck, Revneck 129, 10. 1446, 10;
;
castri
burgen, purgen, burger
castren114,30.
fideiiissores
136. 137, 1. 10. 176,30. 177, 1. 335,

336.5. 1092. 1123,35. 1124, 3i'.
1220,30; cf. burgschaft.
burgenses 223, 30. 224,40. 232,
burger
c/'.
burchman. burgman 29,1.5.

burdaun 1218. 30. 4u.
privatio
cf. gut.
232;
15.
5;
ses.
1. 35.
vacatio 49,
Rinvelden 12531259.
burchlehen, ledik 645,
hypotheca; bo-
norum permutatio
153,
ze Kolne 127, 1; burgraviae

comitia in Nurenberch 96, 10.
burcgravius, burggravius, burgravius,
purcravius. purgravius, burgraf,
burgrave, burkreve 2,30. 17,5. 358,i5
via.
751,
20.
1228,
cires passim
innemen
45.
40.
40.
233,
15.
vri
burger 127, 15
ze burger 28,
10.
^l
INDEX EERUM.
burgermeister, raeister 101,20. 102,25.
103,
356,
35.
3s.
736,
1103,
35.
i5.
burgschaft
lo.
336,5. 1221,20.
burgen.
137,
cf.
bursa 1075,
35.
1090,
imperii
buticularius Franciae 578,
calamus 1016,
calamarius
10.
10.
symbolum
inrestiturae
3u.
calchearius 743,
calenges
15.
calumniae
iure 203,
in
10.
1155,40. 1161,25. 1162,30. 1169,1.25.

1170,1.10. 1179,20. 1183,40. 1185,25;
imperatoris 825, 30. 990, 25. 1086, 30

regis Franciae 214, 15. 414, 15. 531,
578,
260,
261,
35.
.581,
1.
35;
35.
737, 15.
762, 45.
903, 30.
609, 30.
1039,20. 1077,35. 1302,30; papae
260, 10. 25. 268, 25. 468, 3b. 469, 10.
471. 472. 552, 1. 606, 5. 610, 15.
1146,40; cardinalis c. 476, 30; c.
summus regni Bo1226, 1; c. archiepiscopi

Coloniensis 217,i5 Franciae 299,io.
300, 1. 302, 40. 532, 10. 578, 1. 665,25.
779,40; regni Siciliae 689, 35; Urbis
hemiae
c.
camarlingus, chamberlengus, cambellanus, -ius, cambrelain, -ein,

chamberlen 1153,15.20. 1154, 10.
5.
Austriae 36,5;
actiones
calix 611,15. 612,45.
533,
20.
.10; sigillum 558, 15.

camera
caraera Urbis 777, 45.
armarii communis Laudae 514, 40.
gabella.
r.
castrum Orgie 884,
camerarius, chambeiier 217, 15, 1146,

15. 1147, 1; regis, imperatoris 93, 10.
caesar imperator 1071,
30.
castrum
30;
imperatricis,
mercator 84,
25.
20.
724,
1247,
c.
6;
camera secreta regis 442, 35.

caraera papae 613, 20; eiusdem
clericus
1.
bustus corporis truncxts 623,
cabella
668,
burgesia 1250,20.
1222,
Donnini 330,
S.
Sonzini
chambre deTempereris Vigevanum

oppidum 315,10. 327,25; c. vicarii
1291,5.
gum
1525
45.
camera, camara, cambre, chambre,
777,
45.
campanae sonitus in convocanda

tione 309,20. 311,5.
sim;
cf.
312,
10 et
coi-
pas-
cornu.
canapis filum 1047,20.

cancellare de librisbannitorum 624,35.
cancellaria, gallice cancellei-ie 73, 20.
370,20.25. 371,5. 1078,5. 1183,5.
communis
curiae regiae 622, 1
Aretii 601, 15; communis Pisani
710,25. 757,25. 914,20.
catalanice cambra 1164, 10. 1165, 20.

1167, 25. (cf. Emend.) 1170, 40. 1171,
40.
1186,30. 1187. 1188,25. 1193,
10.20. 1425, 15; c. quam rex inhabicancellarius, canzellarius, cancelier,
tat vel sintile 426, 35. 449, 30. 488, 30.
caneeliers, chancelier. regisl41,')
10.
495,
5.
489,35. 491,5. 494,1.
200,10. 250,30. 284,20. 288. 339,5. 399,
25.
is.
540,
502, 10. .503, 20. 537,
5. 25. 400, 20. 425, 10. 434, 15. 437.35. 40.
793, 30. 1047, 15. 1048, 20. 1155, 40.
443, 1. 465,20.478,10. 552, 16. 574, 30.
regis,
c.
1303, 25. 1304, 5.
603,5.40. 622,1. 666,2.5.681,10. 684,i5.
imperialis,
regalis, imperatoris,
1144,15. 1145,20.45. 1146,5. 1147,10.
imperii Kammer 77, 15. 452, 25.
1148,1.20. 1152, 25. 1153,45. 1162,40.
457,5. .501,16. 514,15. 563,20.35.
1168,45. 1176,40. 11 83, 10. ,35. 1240, .5.
592,25. 623,30. 628,25. 629, 10. 631, 1.
1257, 20. 1447, 30; regis et imperii
658, 35. 659, 15. 668, f.. 703. 3o. 35.
per Italiam 371, 10; imperatoris
704, 5. 758, 40. 760. 761, 1. 827, 35.
376, 45. 407, 5. 810, 35. 817, 50. 819,
828, 35. 850, 25. 35. 852, 25. 893, 1.
35. 830, 5.
926, 25. 984, 36. 1038, 5.
895, 35. 902, 20. 906, 5. 914, 35. 45.
1046, 40. 1048, 20. 10.55, 20. 1074, 10.
935, 40. 936, 10. 40. 963, 45. 985, 15.
1075, 10. 1077, 5. 1082, 5. 1084, 5.
1015, 15. 20. 1020, 5. 1065, 25. 1066,1.
1188,15. 1191,25. 1193,10.45. 1195,5.
1069,10.20. 1073.20. 1187,30. 1296,i.
1197, 20 aulae regiae, regalis, im1437,1. 1439,15.35. 1440,20. 1451,
perialis 14, 15. 36, 10. 69, 40. 138,20.
25. 30; fisci seu regni 1420, 10. 1421,
224, 1. 304, 40. 346, 10. 2... 368, 5.
caraerae
imperialis
officium
35;
418,16. 438,15. 531,5. .564,2,5. 650,
1302; iudex et consiliarius camerae
30.
709, 35. 737, 10. 738, 5. 810, i.
15.
camei-ae gentes 902,
686,40;
815, 40. 893, 5. 895, 40. 929, 25. 1039,
985, 10; notarii, notare de le c. 432,
25. 1078,5. 1267,10; regniBoheuiiae
6.59,25.30. 668,
30. 540,35. 655,40.
52, 5; regni Franciae 771, 10; regis
15. 688,40. 690, 20. 704, 40. 710, 20.
Trinacriae 1444, 35; comitis Sa747,1. 762,45. 763,35. 856,35. 857,
baudiae 636,40 ;communisIanuensis
15.2. 932,30. 933,5. 950,30. 969, i.i5.
679,35. 681,6. 1058,15; communis
990,40. 1076,5. 1194,1; in notac/'. thePisani 744, 10. 1169, 25.
rium camerae recipere iuratum
saurarius.
432, 30; notarius et officialis c.
canne 1164, is.
926,35; c. scriba 581, 30; publicus
canon 15, 5. 154,10. 401, 10. 25. 630, 10.
688,5. 691,1. 697,20; c. servi Lidaei
821, 25. 1309, 25. 35. 1312, 5. 1314, 1.
749,20. 1135,30; c. registrum 928,
1315,2.5. 1316,35.40. 1317,5. 1319,
cauiera
15. 25. 1017, 16. 1451,35.40.
15. 1328, 35. 1334, 1. 1368, 6. 1393,5.
chambre
imperatoris.
imperii,
1444,20; papa canon animatus in
d'empire Kammergut: Modoetia
terris 1325, 1.
civitas
Crema
civitas 316,40. 441,35;
;
Pontremulensis civitas 1002,

35; castrum S. Quirici 885, 20; Bur-
317,.30;
canonicatus 392,20. 537,35. 538,1. 889,

20.
108,5,25.
canonicus, -a, -um v. electio, ius,

canonicus ecclesiae ex.
sanctio.
gr. 317,10. ,581 20. 1420. 1421:
canonik, kanunige 130,4". 1102.30;
âHice canon, canone 1179, 15. 1184,
25. 1187,15; canonici regulares 249,
in canonicum recipere
610, 15. 797, 4n. 888, 20. 889, 5. 1400,
canonica
30. 1401. 1402,5. 1404,20;
1420, 15. 1421 a canonicis S. Petri
receptus in fratrem: imperator 610,
15. 797,40.
10.35. 250,5.
canonistae 1310,
1315,
20.
cantilenae publicae 1364,
30.
10.
cantor 198,20. 581, 20; scola cantoruin

S. Petri 610,
35.
capa serica 611,
1.
capella, cappella, gallice capelle 447,

30. 1182. 1413,30. 1417,10.15.
capellania 1084,
25.
capelain
cappellanus
capellanus
papae 255, 10.
145,10. 1179,20;
,
260,30. 342,40. 343,35. 345,45. 346,

39.5,20. 398,5. 439,25.
20. 383,20.
543, 35. 544, 5. 546, 30. 551, 20. 570,
2.5.
608,35. 611,35. 615,5. 616,25.
808,10.40.1209,25. 1318,40; magnus
c. papae 411,40; cardinalis 1170,35;
c. et notarius legati 810, 30. 811, 1
electi 346, 10.
c. episcopi 310, 10;
569,40; regis,imperatorisl98. 199,5.
226,40. 747,5. 1168,20. 1176,35.40.
1181,40. 1183, .5. 1197,25. 1400,25.
1401, 1. 20. 1402, 1. 1404, 35. 1406,2.5;
imperii
aulae imperialis 610, 45
capellani familiares et domestici
1239,20; c. reginae 1147, 40; comitis
245,35. 248,20. 1183,10.
;
inimicitia
capitalis
poena 1020,
42,
5.
307, 35;
10.
capitanaria 703,
25.
704,
20.
capitaneatus, capitaniatus 17, 10. 745,

921, 20. 1142, 35. 1143, 10.
25. 30.
1408,35. 1422,10.
capitaneus, capitain 272.731. 1003, ao.

10. 1363,3.5.40; genecivitatum Feltri et Belluni
diocesis et episcopatus
1087 1
Lunensis 904, 25. 1449, 10. 20 eccle-
1005,10. 1118,
ralis:
Romanae
1441, 15: ligae

730,35. 731,25.30; raarchiae Terc. civitattm
visinae 1267, .30.
Italiae: 84,25. 86, 5.10. 274, 4o. 275,i.
313, 15. 25. 314. 318. 320, 5. 325, 40.
327,16.30. 328,10. 376, 40. 382, 30.
383, 25. 387. 389, 15. 20. 402, 10. 416,
15. 420, 35. 431. 479, 16. 506, 15. 524,
10. 30. 600, 15. 20. 601, 15. 655, 5. 669,
704,15. 713,10. 714, 1.
30. 689,15.
siae
78,
1.
745, 26. 35. 762, 35. 784, 1. 838, 20.

1262. 1263. 1275,20. 1805, .5. 1407,
25.
1408, 35. 1409, 10. 1422, 5. 10.
1432, 15; capitanei curia 1262, 35.
1263,30; c. populi Astensis 416, 15.
420, ;)5; Laude 318,25.45; Pisani
745, 25. 35. 762, 35; c. populi Pisani
et c. generalis Pisani communis
561, 1; c. societatis mercatorum,
paraticorum et populi Placentiae
c. exercitus 837, 10;
319,20.35.
comestabulus seu c. gualearura

1013,20; c. guerrae Lulisanae 972,
INDES RERUM.
1526
1026,30. 1041,35; lector et
274, 5. 1014, 5; c. et
vicai'ius terrai-um imperii 16, 25.
17, 10; c. talliae 558, 40.
10.15.
capitaneus
capitauia 342,
1. 345, 25. 397,

1027,25. 1210,20.
40.
capitularia
35.
422,
communis Mediolani
651,
15. 20.
capitulum
412, 40; capitula

pacis 428, 15. 20. 1063, 25. 1065, 10
Decretorum 154,45; civitatis 422,
20. 959, 20. 45. 960.
ecclesiae ex.
gr. 123,40. 544,20.25. 1420, 15; c.
Aquense capellani regis 1400, 25.
1401,1.20. 1402, i; c. generale ordinisCisterciensis 198, i; c. ordinis
Templai-iorum 266, 20. 40.
145,
5.
captio 790,40. 791,

vare 138, 1. 10.
25
846,20;
1.
capti-
XL
capita de
(Venetia) 330,
410, 30.
caput aniputare 623,
capitis mutilatio 989, 5.
caput.
45.
;
caracta,
karatta
quaracta
640, 15.
641,1. 718,35; gen. caracteris 641,5;
gallice caracte 721, 10.
,
caracter, karacter 49,35. 96,25. 251,30.
caraniques 1007,
carbo 671, 30.
carcer 693,
20.
694. 745,
30.
1436,
15.
15
non ad poenam sed ad custodiam

deputatus 664, 10.
carceratus propter crimina
pro debito 694, 1. 745, 20.
carculus
i. e.
calculus 509,
cardinalatus 558,
cardinalis.
15.
1072,
693, 30;
10. 45.
10.
collegium, coetus cardi-
nalium 106,
25. 256, 20. 25.

400, 25.
806,10.30; cf. familia; c. camerarius 476, 30.
carrata 241. lo. 246. 247. 249, 30.
285, 15. 528. 15. 722, 20; carratura
584, 20.
carta ex. gr. 310, 10. 467, 35. 1205, 15;
cartula 223, 15.
cassare monetas 674,
cassina cupata 1420,

castella
224,
ad
30.
imperium
castrametari 93,
896,
35.
cesalia 671,
10.
eastrenses 13. 15. 223, 40. 246, 35. 40.

287,10.25. 336,30. 735,25. 751, 20.
1230,1. 1261,1.5; in imperii castrensem
assumere, conquirere,
recipere 164, 25. 165, 10. 250, 10.
269, 25. 270, 35. 599, 30. 645, 1. 20.
708,30. 1009,40. 1417,35; castrensium residentia personalis250,i5.
castrense feudum 270, 5. 1244, 30.
1245,35. 1417,35.40. 1418;
c. f. a
rege et imperio tenere 159, 1.
praedia, bona nomine
270, 20
e. f. a rege et imperio possidere
16.5, 15.
250, 15.
599, 35.
645, 25.
709,1. 1010,5; praedia nomine c.
f. deservienda
164,35; c. f. deser;
viendum
709,
c.
translatum
f.
castrensia feoda que vuigariter ledik burchlehen dicuntur

645, 5.
castrense ius 246, 10.
159,
casure Obergeivand 1182,
141, 10; c. fldei

800, 15
causae civiles 505,
45. 566,30.
1042,30. 1043,30; cf.
audire; causae civiles et pecuniariae 959,io; criminales et civilesl6,30.
788,5. 831,30. 959,15; maiores et
minores 831, 30; Dei, ecclesiasticae,
ad forum ecclesiae pertinentes,
spirituales, ad saeculare iudicium
20.
pertinentia
non trahendae 15, 1. 5. 223, 30. 678,

15.
in causam trahere 1138,5.30;
causam movere 627, 10 coram curia
regis 118,1.5. 391.3.5. 504,5; sustinere in curia Romana 1147, 20;

terminare 173,20. 514, 20; diffinire
causam super possessorio et petitorio 466, 40. 492, 10. 501, 1. 513, 20.
516, 30.
i: acta, iudes.
cautio 38,
15.
39, 1. 57, 30. 65, 10. 30.
132, 10. 15. 138, 5. 225, 10. 428, 40.
538,30. 775,20. 1042,3,5. 1044, 20;
fideiussoria 138, 1. 288, 5. 1042, 30
iuratoria 1328, 35.
cavalcare 759,20.
cavalcata cabalcata 153, 35. 437, 20. 673, 20. 957, 20.
,
40.
10.
castra passitn ; c. imperii 24. 34, 20.

169, 25. 193. 242, 25. 35. 245, 1. 269,
25. 270, 35. 285, 35. 40. 295, 35. 296.
599, 30. 708, 30. 827, 5. 10. 899, 25.
903,10. 1042,35. 1044,15. 1229, 15;
c. ligia
1229, 13; castrum regi
apertum 296,25; c. construere, erigere, munire, reaedificare, reaptare
34,20. 117,35. 179.624.1.5.736,5.10;
castrorum praedonum obsidio et

destructio 31,35; castri hereditarii burcgravii 19,40; potestas et
rector 759,15; curia et commune
862; familia 1256,5.25.
ceburium ciborium 776,
35.
cedula, sedula 470, 40. 557, 25. 779, 30.

913, 25
c. litteris interclusa
546.
;
550,
551,2,5. 552,5.
,35.
cellerarius
nis
250,
domus
Moguncia
in
lohannis
S.
ordi-
lerusalemitani
30.
v.
senator, senatus.
cendal Zindel 1193, 20.

censura ecclesiastica 385,
census, gallice cense
10.
602,
camera.
chancelier
v.
cancellarius.
chareton 1166,
chastelain
20.
castellanus.
v.
chauz Kalk 1173,20.

chaz traree 1181.
chemoures 329,
cheval v. arma.
chevalier 206,
10.
35.
207,
chirichgeriht 1218,
uxw
ehonn
1223,
35.
329,
20.
10.
25.
chunschaft,chuntschaft 181 ,20.1221,20.
chur
kore.
V.
25.
eingulum militare 320,
35.
argentei Schrotlinge 251,25;

qui zeyn dicuntur 251,35; ef. mo-
circuli
neta, rota.
circumstantes 37,
citadinus 671,
35.
350,
35.
351
20.
5.
citare, citatio 86,10. 700,
10. 701, 10.

855,1.5. 856, 25. 987, 35. 1373, 30.
1374. 1375. 1386 1392 jsassw!. 1414,
30. 1434, 20; c. ad regis praesentiam
41,35. 163,35. 700,16,20;
citatio
generalis 1386,i; citationis litterae
138, 5 edictum citatorium 1374, 5.
1375,40. 1391, .35. 1392.
;
montes, citramontanus 419, 10.

546, 10. 550, 35. 588, 1. 608, 15. 614, 35.
990,20. 1023, 20. 1024,35. 1127, 20.
1128, 30. 1130,15.40. 1132,5.30. 1133,
15.30. 1134, 5.25. 113.5, 10.25. 1137,15.
1138, 1.25. 1140,30. 1142,15. 1145,5;
dissit des gebirges 1129,5; cûltra
montes, vicaria.
citra
civespassi/K; civitatum imperii 17,5.

109,40. 194,40. 195,1.5. 389.5; nostri
(regis): in Berno 833,15; in Ezzelingen 752,30; in Lubegge 113, lO;
in Niiremberg 361, i; Solodrenses
1010,45; de Uberlingen 677, 30. c.
ad iudiciuui extra civitatem non
trahendi 331, 25. 30. 1133, 25

ad
iudicium regalis cariae non evocandi 21, 40. 45; a iudice curie non
iudicandi 50, 15. 354, 20; qui pfalburger nuncupantur 232 45. 233, 35.
c. regni Bohemiae 350,35.40. 351
originarii civitatis lannensis 958,30.
v.
;
30;
contractus
cf.
civilis V. causa,
15.
honor, ius, obligatio,
sanctio.
civilitas 1044,5; cf. admittere.
imperii, nostra (regis), ad

pertiuens, regi immediate subiecta 17,6. 107, 40. 109,40.
civitas.
imperium
113,
274,
1.
162,20. 194,40. 195,20. 224,40.
1. 5.
334,
1.
389,
5.
480,
1.
604,
1.
1211, 15. 20; Germaniae

Bohemiae 349. 25.
15; regni
350,1.15. 390,10.20; ecclesiae Ro911,
104,
sceptrum.
bulla.
cerca inquisitio 961, 1.

cerneda, cernuta 673, 20.
civilegium 1264,
censuales
1366,
censualis 492, 25.
40.
246. 247.
520, 5. 923, 30.
2, 15.
492, 25. 30. 519, 35.

1001,40. 1253,35. 1254; c. debitus
non solutus 520, 1; c. retentus
520,10; c. arearum 1253, .'io. 1254,
15. 35.
ecclesiae
Romanae
cera 77,
1.
cenator, cenatus
ceptrum
1090,
chambarlengus i\ camarlingus chamberier v. camerarius; chambre v.
cimiterium 292,
causa phihsophice
470,
30. 40.
chamahe Kamee
1.
958,35. 1296,40.
35.
castellania 957, 20. 963, 35. 1031, 40.

1061, 5.
castellanus, chastelain 2, 30. 254 1
331,5. 510,40. 624. 633.5. 674,i5. 720.5.
787,10.15. 970, 35.40. 1026,10. 1027,'i.
1042,3.5. 1044,1.5. 1061,5.45. 1229.
1230, 10; in castellanum conquirere
75,
;;
35.
45.
vetusc.inWyzzenmanae 603,10.
burch 247,20. 249,40. 250, 1; modica
INDEX RERUM.
1527
V. advocatia capitaneus,
columnae imperii lyrincipes 186, 5. ao.
capitulum, coiumune, consiliuui,
187,3.5. 1113,20. 1134, 10; cf. bases.
consuetudo, consules, credendarii,
com, con cum 998, 35. 1449.
curia, gubernator, iudex, magister,
notarius, officialis, populus, potes- comes, gallice cuens 2MSsim; comites
c. 318,30.
tas, rector, scriptura, sigillum, uni-
versitas, vicarius; cf. anziani,civps.
clage, clilage, klage, 129,20.1094

1097. 10991101. 1104. 1106, lo. :!..
1108.30. 1109,35. 1110,5.10. 1111.
1121,10; clager 30, 15. 35.
Alamanniae 401,20; c. dictus dir

marcgrave 249, 4u; c. palatii 1274,
Lateranensis
palatinus
495,20. 496. 1071,6. 1072,5. 1073,
15; c. Ind. nom. de Lomello; c. p.
Rheni passim; Saxoniae 1227, 5.
1260, 1 Tusciae, in Tuscia 307, 35.
904, 25. 1247, 16. 1449, 20.
c. Hiisutus, Irsutus Rauqraf 35, 46. 43,1.
6;
()10,20; c.
clamor 1228,50;
claret 1194,
704,
1195,25.
15.
domus
claustrum.
wapenscrey.
cf.
1076,
infirmorum
i ;
40.
118,25. 244,36. 247.25.3.6. 248,1.

1132,15; c. Silvester WildgrafW^.ii.
comesacio
5.
clericus, gdllice clerc, plur. clers ex.

gr. 123,40. 193, 40. 206,35. 641,5;
regis, imcf. feudum, habilitare
;
peratoris
271,25.
810,35.
929,
700,
commessaciones.
comestabularius Franciae 214,
v.
v.
conestabulus.
comitatini 948,
950,
20.
25.
scriptor 1005, 25
et thesaurarius
666,25/30; c. reginae, imperatricis,
clerc madarue la royne 1146, 5. lo.
1150, 15.
c. magistri curiae 1146,
20: clerc de le cusine 1165,25; de
le marescalie 1178, i; de le tresorerie 1196, 20.
c. camerae papae
581,35; regis Pranciae 71,10.26;
comitisFIandriae.5,25..3o; Sabaudiae
clericalis habitus 1060,25;
1148,1.
mitra 610, 40. 798, 5.
r. electores.
;
clientes 178,25. 589,
clusa 168,
fornax.
minus Ducange
cofinellus sciinium
1089,5. 1090,5.
v.
Halsband
collateralis 49,
10.
280,
10.
40.
tallia.
collegia, collieges 524, 1. 959,45. 960,

20. 961,5. 965,35. 966,25; sacrum
collegium 776,5; v. cardinalis;
collegio principum (imperii, elec-
torum) aggregare
5, 1. 35, 30 coUeecclesia collegiata 646,10.

;
colligatio, conligatio 140,
214,
35.
730,
coloni
332,
15.
873,
1442,
5.
30.
150,
25.
35.
coWoquinm parlamentmn
40.
v.
571.
homagium super
administratio.
c.
c.
603,
5.
comitiva
10.
comitia 68,1. 71, 10. 1270, 20; burgraviae in Nurenberg 96, 10.
97,6. 158, 10. 198, 1..5.
295,30. 323,36. 333,1. 339, 20. 373, 40.
381, 20. 386, 16. 387, 45. 505, 1. 530,
10.15. 564,36. 566,1. 615,25. 669,5.
676,1. 696,25. 715,35. 837,30. 838,25.
839,25.908,20. 911,10. 931.16.955,35.
974,16. 977,6. 982,20. 995,30. 996,2,6.
997,1. 998,35. 1054,5. 1086,io. 1433,2o.
conmande de
tenir en
35.
civitatis Coloniensis
123,
36.
10;
civitafum
Bisuntinense 907,
132, 40;
passim.
Italiae
(gen.)
armarium
514,
40.
724, 36: armatura 1298, 6. lo; bannitor 700, 15. 26. 701,10; cancellaria
601,15.710,26.757,25.914,20; c/'. curia,
notarius, officialis, scriba; communis cancellarius 679,35. 681,6. 744,io.
1058,15; capitularia 651,16; castra

425, 30. 426. 524, 10; consilium generale 317, 40. 679,5. 684,25; consiliarii 524, 10
curia 1271,6. 1272,
25; dictator 490,5; domus 405,20.
478,5. 503, 35; domus palatii 511. 6;
guberuatores 679,5. 683,35; iudes
causarum palatii 890, 30. 891, lu.
892, 16. 893, 25
libri 422, 35. 651,
4,
1.
191,36.
25.
1227,
ordinis Theutonici 93, 10.

1260; provincialis fratrum Theutonicorum per Austriam 93, 10.
36.
1247,
30.
commercium
106,
5.
commessaciones 306,
1.)
{cf. ibid.
not.
649,20. 1136,6.
40;
regis
254,25. 291,5.
commissio
20, 35. 343, 40. 46. 394, 5. 10.

418,30. 421,16. 604,40. 710. 729,1.
778, I. 789, 30. 797 et saepius; bonorum imperii 16.26. 53,io. 160,16.30;
administrationis principatus 186,16.

comitatus 252, 30. 253.
188, 1;
de oppido facta
291
254, 10.
civium
76, 20;
21, 10.
75, 30.
gubernandorum 349,6; capitaneatus 17,6; advocatiae 163, 10. 169,
20. 337, 20; vocatiae regis Bohemiae
16, 5; de electione regis facta 226,
40. 1085,25; vicium, vocis in electione 3,10. 229,35; potestatis eligendi 209,20; coronationis 411,5.
;
322,
10.
1284,36.
1288,1;
585,
20.
banni-
libri
torum
624, 35. 1070, 25; notarius

408,20. 490,5. 679,36. 681,5. 1058,
15; notarius palatii 892; officiales
85, 5. 422, 30. 960, 1 ; ordinamenta
1262, 30. 40. 1263, 30. 35
palatium
ex. gr.
403, 30. 659, 10. 897, 40.
1003, 35. 1297, 10; palatium maius
;
(Cremonae)591,36; palatium minus

(Tervisii) 1293,30. 1295,6;
palatio859, 5.
10; potestas 316,6. 317,40.45. 416,
15. 679,5. 680, 1,6. 684,20.2.5. 698,25.
797,40; praeco 525, 30. 1271,5. 1272,
20.
1273, 35;
rectores
465, 45.
registrum 566, 40 scriba
698, 25
palatii 892,36; scripturae 422,35;
statuta 566, 30. 1262, 30. 40. 1263,
30. 35; tubator 506, 30; vicarius 524,
10. 897, 20.
lum 1274,25; parlamentum
communitas
36, 40. 152, 40. 232, 4u.

307, 16. 382, 30. 407, 30. 459, 10. 507.
508. 554, 10. 556, 36. 618, 10. 15. 620.
704, 1. 757, 10. 903, 1. 965, 30. 979, 30;
gallice communite 966. 25.
compagnie 150, 2,6. 40.

c.Romaniae 1013,35.
1153,5.1169,20;
comperativus 1373,
compitare 247,
3s.
15.
248,
25.
de legitimo complexu
complexus.
editus 1363,
20
commissarius 602,26. 798,
communantia
15.
compagnia,
ordinis Hospi-
talis,
1418,
colecta 447,36.45. 454, 16.

462, 20. 492, 36. 501, lu. 502, 35. 503,
15. 513, 25. 516, 35.
564, 5. 629, 20.
728, 1: 835,15. 960,36. 1071,36.40.
1296, 40. 1413, 35; cf. exactio, stura,
35.
commeatus 469, I6.

commendator domus
coUecta,
gium
43, 25
1'enpire 326,
283, 10. 509, 10;

Ko}ifcrenz" 604,i.io. 793, 30. 1423,i
c. et investitura 280,25. 281, 10. 30.
283,25; provisio et c. 286, 20; cf
1440,30; c. thelonei 12,5.36.
45.
catus, adiudicatus, addictus 43, 10;

ad regem imperiali iure pertinens
26.
1194,
5.
dia, Selandia,Valcntinen.;c.abiudi-
commande.
audire.
cohaerentia 1410,
coheredes 196, 25.
collatio 68,
281,1.
215,16.
15.
1.
Mediolanum, deMonte, Pergamum,

Pisae, Pistorium, Provincia, Sabau-
comitiva 93,46.
1061,5.
20.
30.
v.
coelectores 205,
283, 15. 369, 5.
coler
ius,
v.
40.
comitatus ex. gr. 209,25. 2.52 sgg.; r.

1183,5; regis c. bannitor
i5.
Ind. nom. Asti, Bachgowia, Burgun25. 701, ui; et capellanus 1406,26;
dia, Cameracensis, de Kyburg, Cil,
et consiliarius 771, 5; esemptus
Florentia, Habspurg, Haynnonia,
199,15.20; et familiaris 771, 4o; et
Hollandi.i, Laude, Lutzelemburg,
cognitor
communia
35; commune
communis
adiect.
populus, strata.
civitatum 152, 40. 191,
pas,
leges,
clenodia 1089,
coctura
communis, comunis
5.
comportatio 596, 30.

compositio pax ex. gr. 43, 30. 767,
20. 1114; finalis 1074, 10; generalis
132,5; compositionis forma 120,20;
litterae compositionis 132,15; compositores
e.x.
gr. 43, 4o. 46,5. 1280,25;

alqo. 151, 35. 152,
componere cum
15.
1241,1.
compromissum
59,20. 64,
.6.
20.
compromis
70,10. 298.
40.
56.
299.428,
5. 10. 461, 10. 532, 25. 533, I6. 599, 1.

604,35. 654,36. 728. 790,io.i6. 846, 15.
1149,26. 1280,36. 1286,40.45. 1400,16.
1409,6. 1416,30; littere
compromissi
40,20; compromissio 44,
30.
compromittere
40, 10. 298, 15. 299, 15.

532,1. 533, 10. 545,5. 654,35. 1083,
20. 1409, 5,
iu arbitros,
1416, 30;
compositores
789,
790,10;
de alto et
182, 40.
alte et basse,
10. 15.
INDEX RERUM.
152S
basso
43,
in
630,
546,
10.
550,
15.
40.
30; cf. altus.
r.
sors.
305,
306,
35.
i.
985,
trahendae 298,
299,
20.
computatio cum congruitas 143, 10.

congiunta persona 904,
faeienda
imperatoris
finalis facta per thesaura920, 5
rium et gentes camerae regis 902,
gentibus
15.
confoederatio pacis 110, 30. 214, 35/40.

1216,40; inter reges Franciae et
Alamanniae concordatae 70, 30 con;
damna
coiuputare.
20.
compositores
arbiti'Os,
525,
30/3S.
connubium
57,
conpara 958,
10.
20.
20.
1.
1.
computus, compotus, conputus 426,io. conpater 73, 15. 25.

676,1. 10.54.45. 1055,1. 1144, is; conprinceps 365, 1. 25. 368, 20. 369, 5.
iinalis 675, 30; coram imperatore
1242,5. 1246,25. 1247,5.
factus coram
faciendus 980, 20;
conquirere v. castellanus, castrensis,
exigendus a
cancellario 1084, 5
homo, vasallus.
yioario 1026,30; a magistro mone;
tarum 1026,
35.
concanonicus. in concanonicum recipere 1402, 25.

conciliuni, conscilium 399, ,10. 476,1.
621. 622,1. 711. 808, 10. 1085, 1. 10;
Efenerale 209,5. 258,20. 262,35. 265,15.
'339, 15. 413, 35. 470, 25. 542, 40. 571.
599, 15. 603, 25. 40. 608, 15. G14, 30.
714, 25. 35. 715, 2:.; provinciale 621,
5
V.
consilium.
concivis 591,
concivem
211. 600, 20;

recipere in
1042, 20,25. 1264, 5; in
concives et societatem ludaeorum

civitatis
1009,
15.
concomitari 307,
15.
concordiura 1431,
condevoti 784,
potior conditio occupantis ex. gr.

832,
1.
condicium 564,
78,
1408,
5.
1.
1367,
10. 20.
gr.
69,
25.
371. 372.
10.
368,
369,
princi9. 32,
35.40. 35,25. 65. 69,5.35. 121,30.
122, 5. 20. 123, 1. 10. 232. 5. 30. 233,
20. 277, 40. 280, 25. 281, 10. 30. 282,
35. 40. 283, 25. 353, 20. 354, 5. 364,20.
365. 368, 30. 391, 15; arehiepiscoporum 209,15; electi electioni impertiendus 7, .30. 10, 1. 33,1. 803,5;
reginae 69, 1
capituli 232,5.15;
cf. consentire.
367,
1.
pum
5.
electorum
20.
5;
7, 25.
1, 30.
5.
conditor iuris 1321,
ex.
81, 35; regis 135,
15.
862,
1.
assensus
consensus,
21,25.35. 33,30. 51,25. 62,10. 75,30.
30.
conditio. servitium et c. eontentae in

registro (imperatoris) 1069, 10. 20;
conditiones personae electiin regem
258,5; homines conditionis 1250,
20 (cf noiam ibid.) non sit melior,
92,
373,1. 1418,35; principis 956,25.

963,10; principum, pr. imperii 20,35.
25.
conditionare 520,
consecratio. regis electi 11, 10. 87, 15.

219, 20. 230, 25 imperatoris 255, 20.
257, 25. 258, 15. 260, 5. 262. 264.
265, 10. 20. 269, 40. 377. 379, 40. 380.
385, 25. 35. 386, 5. 399, 20. 400, 35.
411, 5. 10. 412. 413, 25. 30. 414, 5.
479, 20. .543. 567, 20. 568, 15. 25. 569.
570, 15. 803, 5. 814, 20.
1049, 20.
1207,20. 1208,25. 1209, .5. 1325, 40.
1.371, 10. .10.
1372. 40.
1373, .5. 15.
1382, 1. 1443, 15; spiritualis 412,25;
cf. coronatio.
20.
consentire
assentire 34, 1. 208, 45.
374. 15. 30. 375, 5; c. in aliquem in
,
conductus, gaUice condut 52, 15. 220,15.

913,15. 1170,15.1180,1.1192,45; Gesecurus, conductus
securitas 51, 30. 235, 5. 241, 10. 331.
30. 528, 20. 544, 15. 1264. 25
imperii
97, 5. 10. 198,5. 23.5, 1; officium conleitsgeld 100,35;
regem
eligendum
3, 10.
229,
40.
230,5; electioni de se factae 7,35.

10,
5.
262,
32,
10.
45.
264,
146,
5.
149,
5.
230,
20.
30.
ductus civitatis lanuensis 1059,20.

littera conducticia 872, 35.
cf.
comitiva, ducatus.
conestabulus.
regis 746,35;
nistable 1173,1
populi
'.comestabularius.
10. 15;
c/'.
gonfalo-
nerii.
confesseur.
regis,
604, 25.
1187, 40;
Franciae 606, 1.
5;
conseignare
418, 35. 40.

1271. 1272,
35. 1273,1; feudum 449, 40; feuda
coram notario 449, 10. 25. 482,
15.
483, 30; bona imperio 1010,
35/40; officia per baculos 745, 25.
573,
10.
761,
impe- consiliares
regis
45.
977,
5.
confinia imperii 226,
15.
239,
1.
confirmatio regis, imperatoris per

papam 319,2.5. 1316, 20. 1345,1,5.25.
v.
confirmeren 130,
consiliarii
consciliarii,
cunsciliarii 152, 40. 1288, 10. regis,
,
imperatoris 5,20. 90,30.91,40.238,
sub confinium vocabulo 559,
13691373;
consignare,
15.
consiliator 1003, 2s
consilium, conscilium, gallice consel, conseauz.

1. Ratschlag, Entsclmdung.
c.
archiepiscoporum,
baronum,
civitatnm,
comitum,
electorum, episcoporum, fidelium,
nobilium, principum, procerum
imperii 49,30. 73, 16. 75, 30. 116,25.
168,10. 191,35. 233,40. 281, 1. 20.
332, 15. 352, 30. 362, 1.
368, 20. 389, 20. 25. 505, 1.
15. 592, 15.
2. Ratsversammlung 152,40; c. regis. imperatoris
448, 10.35. 534, 5. 557, 20. 559, 1. 600,
35. 968, 40. 969, 15. 1060, 30. 1155, 1.
1190, 1. 25; proponere in consilio
imperatoris 968, 35. 40. 969, 1. 1005,
5; faire de son (imperatoris) conseil 1076,25; cf. 443, 10. 1008, 10;
iurare c. imperatoris 1055, 20.
c. regis Franciae 472, 6. 474, 35. 475,
10.30; civitatuui: Coloniensis 105,
10. 123,35; Northusensis 1068, lo;
Bisuntinensis 907, 10
Italicarum
ex. gr. 84, 30. 275, lu. 423, 1. 584, 5.
752, 1. 896, 5. 30. 1036, 40. 1282, 15.
1408,40; cf. anciani, consul, credendarii, decuriones, quadraginta,
sapientes, trecenti; c. generale civitatum Italiae 314, 1. 317, 40. 403, 30.
486,5. 524, 25. 30. 565, 30. 600, 15.
679, 5. 684, 25. 747. 1059, 45. 1060,
1.
1281, 25. 1282. 1283, 5. 1286, 25.
publicum et ge1288, 10. 1448, 10
nerale communis Pergami 565, 30
c. maius civitatis Brixiae 320, 35.
28.3, 15. 35.
367,
584,
5.
40;
Paduae 585,25;
Yporegiae 310,
consistorium
c.
privatum
20.
concistorium, catalanice consistori. papae 414, 20. 602,

15.
812,20. 1424
1428. 1432,25;
publicum sollemne 259. 30. 262, 5.
264, 25. 338, 30. 377, 10. 379, 30/35.
413,40. 476, 20. 543,10; ge.nerale
259,40; secretum 1432, 40: privatum
470,30; principes, barones, nobiles,
ministeriales et milites (regis) consi,storio astantes, assistentes 47, 15.
49,10; c. iudicii (regalis) 18,40.
,
confessor,
ratoris
confinis,
firisgoj"am 173,
lanuae 693, 15. 20; c. seu capitaneus

gualearum 1013, 20; gaUice coconfanonerii 1283,
conservator pacis 1215, 25. 35 communis 97,25; in Tuscia 1199,5;

quinque pacis conservatores per
regalis camerae 686, 40;

regis et comitis Sabaudiae consiliarius et iuratus 434, 10; consiliarii
regis Bohemiae, vicarii imperii
1133,25. 1135,10.30.1142,20.25; ducis
Austriae 1119, 30. 1265,35; archiepiscopi Coloniensis 221, 10; regis
Franciae 414, 5. 475, 35; regis Siciliae 715, 25;
civitatum Italiae
330, 45. 403, 30. 404, 20. 410, 30. 422,
5. 25. 425, 15. 441, 25. 442, 5. 453, lo.
506, 15. 524, 10. 585, 20. 25. 586, 30.
40. 600, 20. 659, 30. 679, 5.
684. 25.
691, 20. 703, 40. 747, 35. 40. 1018, 20.
25. 1019,40. 1020,10.1408,40.1409,
10.
1414, 10. 1422, 10;
terrarum
761, 5 c. tam publici quam privati
communis Astensis 422, 40.
siliarius
approbare.
35.
confiscare. confiscatio 411, 25. 592, 25.

623,30. 659,15. 662,20. 665,5. 703,
39. 935,40. 936,10.
1015, 15. 1065,
25. 1341,10.
303, 30. 317, 35. 45. 346, 10. 430, 1.

439,25. 443,40. 449,5. 520,35. 521, 10.
559,1. 577,1. 580,15.20. 581, ,5. 624,
10. 25. 625, 10. 649, 1. 658, 5. 682, 5.
687,10. 701,5. 702,30. 704,35. 717,
10. 726,20. 740,30.40. 759,35. 771,5.
25.
848,35. 1055,25. 1057,1.1072,5.

1073,15. 1077,15. 1078,15; nomina
442, 35443, 10. 449, 5 eorum iuramentum 443, 15 imperatoris consiliarii layci secreti 1032, 20
con-
consortes
feudi
imperialis
434,
35.
consortium principum imperii 35, 30.

conspirationes 824,5. 1018,S5. 1435,25.
constangiae expensae 240, 1

consteng. aVbrev. 1151,25.
gallice
INDEX RERUM.
constituta synodica 141,30.
contragagiare 1250,
constitutio, constitutiou.
nova novella 495, 35; imperialis: in corpore
iuris inserta 800, 30. 801, 25; contra
haereticos, sacrilegos edita 800, is.
regalis de civibus
25. 801,10.25:
contrariari 421,
qui pfalburger dicuntur 480, l

generalis papalis 1325, i
papalis
contra haereticos, sacrilegos edita
800, 15. 25. 801, 15. 25; constitutiones
feudorum 435, i.
;
consuetudo,
consuetudines 76,
30.
1529
25.
1085,
5.
contrata, contratta, contracta 442,
20.
464,10. 694,15. 697,10. 711,5. 719,40.

859,45. 874,10. 875,15. 978, 30. 989,
1.35. 1066,10.45. 1074,35. 1420,15.
1428,1. 1436,25.
contumacia
ex. gr. 447, 35. 454, is.

462,20. 501,10. 502,30. 637, 40. 662,5.
663,5. 963,40. 988,1.141.3,35.
convenire aliquem 352,35. 353,15.35.

5. 40.
104. 30. 232, 40. 523, 30. 35. 958, 5. lo.

959,25; antiqua, approbata, bona,
honesta, laudabilis 5, i. 7,5. 8,30.35.
43,25.30. 123,30. 124,1.132,35/40.45.
187,15. 190,15.196,35.416,45.417,10.
563,30. 611,40. 638,15.20. 743, 40.
799,10. 1402,20; cf. approbare; c.
imperii 1404, 1; curiae imperialis
824,10. 920,30. 1011,30. 1141,5;
regni Franciae 1250, 20; civitatis
188,30. 492,15. 585,25. 630, 20. 902, 1.
959, 15. 20. 985, 25; ius et c. 5, 1. 7, 5.
8,30.35. 25,5. 43,25.30. 77. 93,25.
178,25. 196,35. 243,15. 262,5. 264,
30.
c. contra imperialis celsitudinis libertatem inducta corruptela
corara iudice 223,35.45.
1071,25;
751,
15.
ration, gaUicc cors 959,45. 960, 20.

961, 5. 965, 35. 966, 25;
corpora
gualearum 1014, 30.
correctio facta in litteris,
correctae 384, 25. 30.
cortosies 1163,
d'or 1185,
court
intuitus, possessio, prae-
dia.
apographon 214, 5. 20. 473, 5.

480,5. 708.10. 724,45. 782,35. 791, .30.
copia
c.
1083,5.
1140,5.
1441,30;
sigilli 44,30.
coqueliar cochkar 1089,
lo.
coquinae
cusine.
regalis, imperialis magister, coquinarius 160,25. 305, 1. 1137,30; v.
coquina,
20.
curia.
V.
crapaudina lapis Krotenstein 1090,:.

11,
1048,15.
15.
regem
20. 25.
v.
gallice
7, 10. 8,35.40.
19, 25. 20,
-M. 22, 10.

25,25. 32,3.5. 42,5. 220,35. 224,i5.
243,15. 361,2.5. 1042,40. 1369,26.30;
12, 25.
10. 35.
imperatoris 1381,
1382, 1. 5; regis
295, 1 ; principis
433,15; cardinalium 474,45; iudicum 984,15. 1071,15; scabinorum
notariorum, tabfc!lionum
23,20;
984,15. 1071,20.
Bohemiae
credendarii
294,
25.
20.
credentiarii
civitatis
416, 15. 40. 422, 25. 423, 30. 485, 10.
486. 487,1. 50.5,20.25. 1411,25.
nom. Nortemberg; cusine

1162-1188; argent de lec.1186, 20; credentia
Ind.
vocatur
c.
coupe 329,10; a tonnleique 330,1;
creatio. regis, in
conversi 36,
convertere
quae
cortina.
platea,
609, 35.
litterae
95,20. 212,30. 1247,2o. 1448.
clerc de le c. 1165,25; harnas de

sub clausula de c. 78, 15; i'. litterae.
dicenda 76, 5.
c. Pisanorum,
le c. 116.5,25. 1171,5.
credere. alicui officium 37, 20; credinotariorum civitatis Pisanae stihis
Pisanus 540, 40. 710, 45. 744, lo. coracini Karauschen 1150, i.
tum principale 492, 25.
757, 40. 848, 1.
corarius 743, 15.
creditor Gldtibiger, Banhier 306, i.
426,10. 492,25. 727,15. 766, 15.20.
consulatus v. officium.
corier 1162 sqq. passim; v. cursores.
consules,
consulles.
1265, 35;
i-egis
civitatum ex.gr. 17,5. 244, 2o. 529,5.

5.
924, 5. 1132, lo. 1298, i. lo.
Ind. nom. Anewilre, Auf kirchen,
761,
r.
cornu ad consilium
adhihitum 1414, 10;
coioies
Biemen 1181,
1266,40. 1285,25;
congregandum
orepes 1166, 15.
campana.
40.
1186,
rum
et
consulum 1298,
i;
contadinus 671,
20.
contestatio
509,25. 627,
litis
1247,35; contester
contracambium 961,
li
c/'.
15.
plaiz
curia.
966,1.
966,30.
10.
contractus, contrahere 296, 1. 518, 40.

519,1.5. 658,20. 664,20 contractus censualis seu fictalicius 492,25 c.matri;
monii,
contrahere
matriinonium,
sponsalia, sponsalicia 65, 5. 25. 68,

630, 10. 20. 775, 25. 812, 10. 820, 5.
10.
20.
826,1.1027,35; contractus mulierum et minoruni aetatis 196, 35.

197,1.5; c. mutui 590,10
permutationis232,25; nominatusetpurus,
:
innominatusvelephiteoticus520,io;
procnrationis 864, 20; usurai-ius, in
fraudem usurarum factus 492,

LL. C0NSTITTJTI0NE3 IV.
25.
crida 746,
15.
cridare
Bernum, Bisuntium, Bopardia, Ca- corona, coronell91,io; regalis32, 5.

meracen., Kemniz, Colonia, Confluentia, Constantia, Dobelin, Egra,
Erfordia, Ezzelinga, Frankenfurt,
Frideberch,
Frisia,
S.
Gallus,
Geilnhusen, Germersheim, Hagenbuch, Hallae, Landowe, Lubekke,
Lutkirche, Lutrea, Monasterium,
Mulhusen, Northusen, Nurenberch,
Oppenheim, Papia, Placentia, Rodenburg, Scafusa, Sleczstat, Selsa,
Synziche, Solodrum, Spyra, Susatum, Tervisium, Tremonia, Turegum, Wesalia, Wetflaria, Wizzenburg; c. milituni 407,30; societatum
747,30.35; magister consulum 1118,
20.40. 1125,15; consilium anciano-
fidelis et c. 94,3,5.
cf.
10;
regni Italiae 316, 45. 439.

ferrea
e.
441,40. 479,10;
laurea 572, 15.20; Modoetia sedes et
c. regni Italiae 441,35; imperialis,
Romani imperii 255, 20. 257, 25. 269,
40. 319, 30. 377, 15.25. 379,40. 380, 1.20.
38.5,25.:w. 386,5. 399,15. 412. 413,25.
433,1. 470,10. 472,25. 473,45. 532, 10.
543,1. 566,30. 611,10.15. 613,1.5.
775,25.30. 789,30. 985,25. 1207,25.
c. Heinrici inip.
1209, 5. 1247, 20
1307,15.20; r7cscripta 1089,10; reginae
ferrea,
440,5.
35
cf.
gridata.
monetam
641. 642,
1.
crimen. maiestatis, laesae maiestatis,

legisluliae maiestatis,crime de lese
majeste 87,25. 94,5. 623,i5. 664,20.
702,5. 760,30.40. 761,1. 824. 855,i5.
965,30. 966.20. 988,45. 989,5, 1014
1020.
1046,20. 1211,25. 1313,40.
1333,15. 1336,10. 1374,10. 1376, 20.
40. 1377, 10. 20. 13901398. 1420, 5.
1436, 26. 30 cf. laesio, reatus, reus;
;
c.
legis Corneliae
V.
carceratus.
de
siccariis 623,i5;
611,25; regis, regni Bohemiae 32,5.

167,20; rex Boheniiae in c. ministrare
in
pincernatus non
nigra et alba 474,
debet
officio
32,10.15;
c.
10.
coronatio, coronation, coronement.

regalis.Aquisgrani factall,i5. 18,io.
87,1. 92,40. 146,5.10. 147,5. 149,
5.10. 150,1.5. 219,20. 221,35. 222,
5.20. 234,10. 722,15; expensae in
ea factae 239,40; c. Lombardica, Mediolani facta 439. 441,4o. 479,40. 480,
imperialis, Romae facta
20. 603, 15
;
2)racsertim 258265. 411414. 567

571.602-618.714-716.769775.
792799. 803-814. 13141325.
1365-1373.14291431; possibilis
quam
Petro
930,15;
25
cf. consecratio,
iuramentum, sacramentum, unctio;
Bohemiae 213, 20. 295, 1.
c. regis
regis Siciliae 412, 15.
in
temporalis 412,
alibi
S.
;
corpus, cors. Decretorum 156,io; iuris,

de droit 800, 30. 801,25; c. Korpo-
criminalis
v.
causa, sententia.
crisma sacrum 769,

515,
35.
dbl. plur. critis piômulgatio
(crita?)
;
cf.
crida.
croccia Kriimmstab 776,
35. 40.
crux. pro reliquiis asservandis 1090,

10; in pomo aureo regis posita
1089,5; crucem predicare 1051,
cugnie cognee 1178,
20.
10.
cunius monetae 1056, 40.

curatores 1071,
20.
1247,35.
curia, court, catalanice cort 865,40. 870,

35. 1434, 25. 1449,40; principis Romanorum 1308, 20; regis, i'egalis, i-egia
14, 15. 40, 10. 46, 10. 60. 20. 66, 25. 30.
93, 15. 97, 5. 118, 20. 119, 5. 188, 20.
198,15. 203,10. 224,5. 235,35. 236,

287,10. 293,20. 418,40. 497, 15.
504, 10. .598, 30. 604, 25. 626, 36. 703,
5. 10. 751, 10. 15. 752,10. 788, i. 957,35.
963,45. 1157,10. 1159,20. 1161, 1. 1164,
20. 1179,35.
1302,30; imperatoris,
imperialis 376, 45. 497, 15. 804, 1.
35.
192
;;
INDEX RERUM.
1530
968, 40.
936,45.
869,20.30.
831,25.
1005, 5. 15. 1019, 10. 1071, 25. 1082,5.

1142,20. 1212,25. 1293,35. 1294.
1295,20.25. 1297,1. 1298,10. 1302,
30. 1308, 20. 1430. 10; magna 625, loj
court do jourde Pakes 1164, ij; cur
curia 1079. 10811085; c. regi.s
Siciliae 1434, 15 ius curiae (regalis)
288,1; curia vicarii 1142,15; v.
iudex,
con.suetudo
cancellaria
luagister,
iustitiarius
iudicium
marescalcus, notarius, officiales,
protonotarius,
proceres
pares
registrum, sigilluiu; curia generalis, solemnis 4, i. 32, 5. 51, 25.
,
105,25.30. 109,35;
Romana
c.
84,30.
91, 40. 95, 25. 112, 10. 145, 15.

225,5. 319,25. 468,10. 517, 30. 552,25.
35. 555,20. .557,1. 558,25. 602,io.35.
85,
5.
603,45. 604,25. 610,45. 611,35. 782,40.

785, 30. .35. 829,20.30. 839,3o. 982.io.i5.
1015,40. 1047,20.30. 1147,20. 1162, 1.
dalphinus Viennae 174,40;
cf.
Ind.
defectus natalium 197,25; cognitionis
cf.
defensio. imperii, regni, reipublicae

241,1; fidei catholicae 196,1; ecclesiae Romanae, spiritualis potestatis 139, 20. 209, 10. 15; ijacis
generalis 98, 10; prosecutio et d.
iuris 60,25. 66,35; d.viaruni 168, 30:
civitatis348,30. 1282,35.1283,1; d.
paratichorum seu populi vel communis Placentiae 1282, 40.
causarum 900,
nom. Dalphinus..
damagielUi demoiseUe
1148,
15;
domicella.
damaticleâ/?!'cprodahnatica 1182,1.
dampnatio vitae, rerum

24,
et honoris
15.
dampnuui, damnum. dampna computare 305,
dampna
306, 1.20;
35.
et interesse 636, 35. 915, 20; usurae

et dampna ludaeis solvenda 643,
25.
649,
749,
5.
danesmani 322,
20. 25.
10.
Lutzelburgensis 293,
datium, dacium 670,
debitio 509,
debitor 86,
920,
30.
673,20. 1298,6;
1.
531,
704,
10.
10.
cursales, cursaria 959,
1165,
1163,
40. 45.
30.
1148,20.25.
1430, 1.5;
regalis 60,
20.
corier.
curiae
66.30;
Pisanorum, notariorum civ. Pisanae stihis Pisanus 540, 40. 656, 40.
1076, 5. 1422, 25.
t: moneta.
curtis 21,15. 219,2.5.30. 220, 1. 5. 362,

20. 30. 363. 364, 20. 365. 367 et sae-
pius;
cf.
imperio
attinens
363,5.20;
cusine
).
coquina.
96,15;
sigilli
regii 370,
monetae G39. 640,
20.
35.
cyphus, ciphus 1089,

cytron 1177,45.
371,
10.
1.25. 641,5.
674,20.30. 717,30. 718,1.5.

forestae 840, 25. 30.
custus 209,
berancia, delivrance 639641. 717,

30.35. 718. 719,20. 721,10; cf. moneta.
deliberatio, (/aZ/. deliberation Beraiung ex. gr. 229,5. 366,35.
1000, 1; ingressus et egressus ad
imperialem deliberationem (principibus patens) 352, 30. 353, 10. 30.

deliberare liefern, abliefern 641,
10.15. 647,25. 685,5. 718,25. 1268.35.
719,25;
denarius ex. gr.
15.
717.
718. 1420, 20; denarii, deniers Geld
207, 30. 1067, 10; denarii de auro
(Augustarii) 640, 10. 20. 718,30.35;
(grossi) de argento, deners (gros)
d'argent 641,25. 717, 15. 40. 720; d.
fortes 639,20.671,36; debiles, minuti 639, 20. 640, 5.20. 671,35; terczeli 719, 1 impferiales, imperialium,
deners emperiaux 639, 25. 671,
30.40. 672,5. 717,25. 718. 721.5;
imperiales veteres 720.15; franci
639,35; deniers paparons 1158,25.
40; Basilienses 1253
1259; Boliem.
251,20; Colonienses 73,20. 159,15;
Erfordenses 272, 15. 40; Gebennenses
394,25. 652,30; Wiennenses 251,20.
20,
3.33, 30.
35.
denominatio regia a papa ascribenda

electo 377, 15. 20. 379, 40. 385, 25. 30.
399,1.15. 400,35; cf. nominatio.
ad denuntiatio
v.
nominatio.
deoccupare 195, 5.
depauperatus 240, 35.
depositio 603, 1; principum saeculariuni 1355, 40
v. theloneum.
nominatio.
depraedatores 959,
decretum
15.
656, .30.
35. 710,30.35; electionis regis 8,1.
15, 30. 230, 30. 35. 258, 5. 262, 15.
264, 40. 267, 35. 268, 40. 269, 1. 30.
377,15. 379,35. 413,15. 472,i5. 607,
19,
5.
57, 25.
65,
6.
45608,1. 614,15. 1208,30; decre1071,
35.
69,1.35. 485, 15.

1247, 35; corpus
20.
derictum
drictum
30.
,
dritum 738,
958,5.10. 964,15; dirictibus 1025,
25.
10.
derobare, derober, derobatio 497,35.

1(X)6, 25.
559, 10. 701, 1. 856, 30.
1058,45. 1062,45. 1170,20. 1171,20.
1285,40.45; derobbarius 422, 10;
cf. disrobare.
deservire feudum 2, 35. 164, 35. 194,

Decretorum 1,56, 10; capitula De270, 5. 25. 709, 1. 1010, 1. 1418, 1.
cretorum 154, 45; decreta et decretales 1355,
decuriones
505,
destrare comitari 609,
20.
decumani 1420,
15.
civitatis
Papie 485,
10.
r.
10.
deub V. diep.
Daeutsch 1223,45.
devanchier, devancier, devantierT w'-
moneta.
defalcare 21, 1. 334,5. 529,

1123,25. 1299,30.
5.
35.
detractores imijerii 112,
1421.
20.
defacere
20. 25.
258.
demonstrare bemsen 250,
259,
45. 260, 5.
262, 30. 265, 10. 269, 40.
377,25. 380,1. 385,35. 400,3.5. 413,
25. 773,35774,1. 775,1. 1049, 15;
electionis canonicae 1049, 15; v.
656,
custodia 168,30. 664, lo; forestae 840,

30; ludaeorum oppidi21,i5; portae
custos.
imperium obtinendum
tum interponere
curia.
electi
sufficientiae
declaratio.
:)0.
equus
cursir
cursus.
advocatus.
V.
de\ihera.re peîdere , deliberatio, deli-
cursores 1146.
(populi)
Aretii 88, 25.
524, 25. 30 Cortonae 747, 35. 748, 1
Florentiae 784, 1. 838, 20. 1262, 10.
Italiae:
5.
cursier,
defensores
1382;
1263,5;
25.
36.
15.
15.
dapifer. de Diessenhofen 280,io. 305,1
dacita 960,
defensor
civitattim
1208,30. 1212,25.35. 1424,15; cf. debitum. principale 306, 15 respondere de debitis 86,15; solutio decausa. ministeriales, officiales; de
bitorum 240, 10; in sortem debiti
cur. nota in Ktteris papalibus 80,
cardinalis
computare 352,5; carceratus pro
15.
378, 40
c.
86, 30.
debito 694, 1. 745, 20; debitum,
legati 439, 35
c.
cf. regestrum
Coloniensis 47,35.40; cf. officialis;
quod ab imperio debetur 363, 30
c. communis Papiae 1271, 5. 1272,
in debitis ludaeis obligari 305, 30.
643,25. 749,20.25; debita ludaeorum
25; c. et commune 862, 15. 25. 866,
15.20; cancellariae Pisani commuoccisorum archiepiscopo Magunnis 710,25. 757,25; capitanei 1262,
tino cedentia 37, 35.
35. 1263,30; comitis palatini 1449,
decanus. capituli 109, 20. 30. 284, 20.
potestatis 1293,35.
1294, 20;
35;
410,40. 417,20. 646,10. 1133,i. 1137,20.
potestatis. antianorum et consu1400,25. 1401,1.20. 1402,1. 1440,:i0;
lum 1295, 5. 1296,20; maleficiorum
christianitatis 245, 26. 248, 5.
civitatis lanuae 1057, 40; curia
dechevance deceptio 202, 20.
curtis
49, 25.
160, 15.
249, 15. 20.
250,1. 374. 375,5. 832, 20. 1094,35.40; decima 246, 1. 892, 10; ecclesiarum
Alemanniae 209, 30; decimae et
c. coelestis 320, 30. 770, 30.
cf.
fructus beneficiorum ecclesiasticurtis, hof.
corum primi anni 339; cf. 1052,5;
curialis. curiales 147, 1. 149, 45. 468,
ad ecclesiam ratione parrochiae
10; curialis modus 1027, 35. 1030, 25;
spectantes 1137, 20; decima pars
curialiter 151, 40. 152, 15. 756, 15.
de sturis ludaeorum archiepiscopo
1031, 10. 1033, 1. 1200. 20; curialitas
Maguntino cedens 14, 10. 73, 15.
1301,25.
224,5. 238; decimae feodales 892,io;
currere. ad paria 1360, 20 r. moneta.
forestae 394, 5 d. pro Terra Sancta
cui-s 1174, 35.
collecta 209, 5.
v.
10.
722,25.
gcingcr 203,
deveria 74,
35.
10. 15.
301,
30.
INDEX RERUM.
per tTiiditionem liaculi se
d. 42t3, 25; cf. investitura.
tlevestire.
de.Ktrarius, destrarius 168,
20. sri. 272.

279, 4,-.. 295, 30. 333, i. 2.-,. 393, 30. 35.
564,40. 566, .s. 598.20. 833,5. 1139,
15.1140,35. 1141,25. 1148,20. 1257,5;
magnus 334, 20. 394, 25. 407, 15.
563,1; ad arma 438,30. 696,25.40;
falleratus 1228, 30. 35.
diadema, dyadema. imijerii, imperiale passim; diademata regi et

reginae imponenda 612,30.40: cf.
mitra; d. regale regni Siciliae
715,
20.
dictare instrumenta 434,

dictamen 1411, 1.
dictator
v.
1411, i;
10.
notarius.
burg) proverbialiter 140,

1218,
20.
30.
1219,
15.
dienstman, dienstmann,
54,
40.
1217,
15.
1.
dinstman
26,40. 27. 29,1.5. 50,3,5. 51,
855,
1.
191,25.
dinisthaft gut
15.
diep, deub, deup 29,35. 1221,15.25;

diui fiirtnm 1224,3.5.40; diubigez
gut, deuf res fiirtiva 29, 30. 35.
1221, 25.
dieta 106,5. 412,5.
diffamare 948,
25.
diffidamentum 937,
30.
1065,
1443,
1068,
30.
10.
1436,
30.
1442,
35. 40.
diffinitores 831,
35.
dilapidatio imperii 62,
1. 10.
dincbsteten 1218, 10.

dingen. pfenning d. 1218,
,
dinckhof 101
1.
dinumerosus 1296,40.
discomputare 902, 20. 985,
45.
15. 30;
derobare.
c/".
447,
10.
1.
1379,20; sacrae
theologiae830,io;decretorum.n0.5,45.
591,35. 632,30; legum 27.5,35. 40,5,30.
443, 5. 10. 465, 25. 478, 10. 491, 10.
562,1. 591,35. 594,25. 703, i. 1056,1;
in iure civili 1315,5; utriusque
1019,
Hcentia doctorandi
288, 30. 289, 20. 843, 20. 1040, 10.

1078,20. 1241,10.15. 1356. 1368,45.
fundi 492, 15; pacis 1228, 10; domini de maleficiis(Tarvisii)1297,i5.
domus
74,35; habitationisregis 426,35.

437, 40. 449,1. 30. 450,io. 478, 5. 696, 10.
1447,25; cf. camera; d. archiepiscopalis, episcopalis: Avinione
469, 10.15; lanuae 684.10; Mediolani
461,15. 486,40. 488,20.
489,35.
493, 25. 502, 10.
.503, 20.
537, 15.
539, 40
Novariae 453, 5. 454, 45
oommune;
cf.
beatae Mariae
Theutonica, Ca-
d.
Theutonicorum
latravensis, Hospitalis S. lohannis,

militiae Templi v. cellerarius, com-
magister, preceptor;
fratrum Praedicatorura Aviniouensis, ttbi palaiiicm papale 259, 25.
469,10.15; in Esslingen 292,25;
lanuae 704,40; Vercellensis 447,
20. 30;
fratrum Minorum burgi S.
Donnini 325, 25; fratrum S. Antonii
in Frankenfurt 350,35. 351, 15.
d.
donatarii 1385,
cf. claustTiûm.
30.
tias 38, 40. 55, 10. 57, 20. 64, 40. 67,
40.
68, 5. 111, 10. 220, 40. 738, so.
739,10.20. 820,10.25. 821.
dorfgerihte
180,
181.
35.
1218,
15;
30.
dormitoriura 704,40.
dos 38, 40. 57, 40. 58, 35. 66, 10. 70,
415,5. 471,1. 473,20.25. 630,
738,25.
825, 35.
739,10.20.
dotalitium
38, 40.
58,
69,
35.
820,5.25.
15.
20.
821.
documenta legitima
10.
39,
989,
25.
40.
182,
1239,
45.
20.
domicella,
damoisele 59, 10. 60. 61.

66. 67, 1. 20. 70, 20. 25. 349, 25. 350,
1.15. 1400,1.5; c/". damagiella.
domicellus 406,35. 410,3o. 497,3o. 572,25.

754,10. 960,40. 1274,25. 1281,25.
conductus 220,
64,
20. 35.
65,
40.
473,
20.
55,
15.
.57, 20. 35.
66, 10. 67,

738, 30. 820,
15.
15.
ductores (mercium) 652,
Alamanniao
e.
401,
eawe
duces
20.
unde reht nemen
282,
(proscTibendis)
^
1.
rose 1171,30. 1188,i;
e.
violes,
orenges 1188, 1.
ebdoniodalia 373, 5.
personam unam ponere in

ecclesia cathedrali 602, 30; regalia
ecclesiae recipere 191, 40. 829,25;
e. vacans 224, 20. 1052,5. 1403,
15;
ecclesia.
i\advocatus, bona.decima.feudum,
fideles, gastaldi, investitura, ministeriales, principatus, rector, thesaurarius, vasallus.
ecclesia
Romana (:. admiraldus, advocatus,
approbatio, archivum, capitaneus,
census(censuales), civitas, defensio,
iurisdictio, ius,
tronus,
patrimonium, papomerium, pugil,registrum.
terra,
vasallus,
rius.
vesillarius,
militans 85,
eccl.
vica-
25.
ad iudicium saeculare
ecclesiasticus.
non trahendus
beneficium,
13,
336, 30
15.
v.
bona, causa, censura,
dominus,iudex,iurisdictio,potes!tas,
princeps, sententia.
edelknehte 334,
955,
335,
30.
15. 20.
parjamentum celebrandum
edicere
15.
edictum 856,35. 857. 904,
10;
impe-
riale 815,25; regiura 21,45. 199,5.

25. 590, 35. 649, 10. 763, 20; regis
304,
Trinacriae 1444, 20 iustitiarii curiae regis 21,45; citatorium 1374,

5._ 1375,40. 1391,35. 1392; publicura
856,25; peremptorium 768,35; pub;
lice propositum, positum 703,5.

855,10. 857,10. 903,35. 901.5. 931,
15.35; vocatio generalis per edictum facta 1385, 20.
editalis
leges.
v.
edomada
975,
976,
10.
efforcium 1004,
20.
10.
1445,
15.
ebaft, ehafte, eheftigA not 27, 10.

103, 15. 176, t. 5. 177, 10. 15. 357, 20.
1218,10. 1219,20. 1220,45.
ehaft
taidinch 1224, 40.
ehalte 1223,
357,
20.
aigen 26,25. 102,45.

5.
1233,
40.
50,35; aigen
lo.
lute
26,
40.
40.
1292,
15;
171, 10.
altes aigen
man, aigenman. aigen

27,
1.
28,
10.
1218,
20.
1221,35; aigensgewer 1221,25.
dragie 1160,25.40. 1161, 1.

draperius 679, 35. 68.5, 20.
paire de d. 1168, i. 1177, lo.is;
tondeur de d. 1165, i; d. do Tarse
dras.
ein.
ainmfitichlicher erwelter chflnick, ainmiitiger kunech 1232, 5.

1233,25; ainschilter ritter 1221,5;
ainsezzen man 1218, 5.
eit,
1171,10.
ait
e.v. gr. 26,25. 192,20. 1098,

1236,10;
des eides erlassen
durch erberkeit (clericos) 103, 25.
357,35; helfen mit dem eidel098.25.
25.
dristunt
35.
duplex ewciziitigig 747, 15.

dux 1,10. 3. 4,40 et 2>assim;
eigen,
821.
35.
domesticus 730,
322. 843,20. 848, 15: ecclesiasticus, saecularis 105,35; feudi

47, 20. 48, s. 10. 49, 30. 92, 40. 183, 20.
321,30/35.
dorfstete 1223,
1.322,1.
iuris 1039,15.
temporalis 1019;
in temporalibus)
(=
40.
districtuales 419,
doctor 412,35.
415,30. 490, 10.45.

535, 20. 561, 5/10.
583, 1. 748, 10; d.
25.
dissidentes oives civitatum Italiae

ex.gr. 461,40. 502,30. 516,5.
distornare 1087,
408,25. 409,25.
525, 1. 526, 20.
573,30. 582,20.
perpetuus vel
donatio. Constantini 473, 1. 13-50,35;

inter vivos 2, 30. 49, 5. ,583, 25. 733,
10. 1058, 10. 1453, 25
propter nup-
15.
discrasiatus disgraziato 212,
disrobare 657,
1315,30. 1338,25; papa dominus

imperatoris, regis, iniperii 143,30.
155,20. 1360,5; primus d. 444,5;
d. sine medio, immediatus 404, 25.
Austria
tiom.
r. Itid.
Karinthia, Stiria, Venetia, West-,

phalia; v. electio, feudum; ducatus
dominus. imperator dominus mundi
d. viridarii 762, 30.
355,
35.
1102,20.35.
ducatus passim;
mendator,
dignitas imperatoria, imperialis, regia passim; imperialis partium

Italiae 479, 10
augustalis 204, 40;
militiae 989, 45; senatoria 699, 20.
dinghof
spirituale
240,10; temporale 240, 10. 385,5.
614,1 directum 46,30. 208,40. 433,30.
1039,1. 1040,10. 1340,35. 1341, 15;
utile 1039,1. 1341,10.15; thelonei
21,1; dominii ius 232,45. 1357,40;
interpolatio vacatioque 208, 25.
25;
1.
diffidare 936,5. 989,5. 1013,30. 1014,

10.
ex. gr. 14, 35. 69, 15. 168, 35;
donius dominicae 80,
temporalis
dictum Rudolphi comitis (de Habsdiener 1217,
dominium
1531
i-.
gelten.
droituries 326,
15.
192*
INDEX RERUM.
1532
eitgenossen des frides 102,
25. 3o.
356,
election,
electio,
regis
tim
electio
eligere.
RomaTiorum passim
310, 203-231);
{praesereligere
(Kiirspi-uch) 229,45. 230, is; Rudolfi

Frankenfurdensis
regis 398, 4o;
722,15; canonica 7,45. 215,1. 608,
5. 614,20. 1049, is; canonice quasi
divinitus celebrata 7, 25. 9, 35; conconcors, legitima, unanimis,

corditev, in concordia, legitime,
rite, unauimiter, una voce, voto
unanimi celebrata 6, is. 7, 25. 45. 9.
85, 40. 94. 15. 104, 25. 143,

146, 5. 147, 5. 149, 5. 150, i.
30. 218, 25. 219, 20. 262, lo. 15.
30. 40. 269, 30/35. 377, 10. 379, 36.
25.
411, 30. 607. 40. 614, lo/is.
1 ; discors, discorditer, in dis-
32, 45.
10/15.
215,
264,
385,
803,
cordia
227,
rum
norum
lingua
celebrata 219, 20. 222, 1.

iterata 87, 6 reges Roma;
consueverunt
eligi
Germanica 1372,
de
sola
electio ius tribuit imperandi 1311,
35, 40; electio imperatoris, iniperialis 208, 20. 803, 1. 814, 15; cfAB72,
15; electionis dies, locus 7, 15. 9.
32, 40. 92, 35. 204, 25. 229, 1. 5. 230, 1
tractatus electionis, de electione
7,15/20. 9,16. 204,20. 213,10. 229, 10.
ius eligendi, electionis, in electione habitum 3,io. 5,i. 35,25. 228,25.
(cf. Emend.) 229. 2.30. 232, 5. 258, 1.
277,40; residens apud aliquem ex
20;
verasuccessione progenitorum 217,

25/30;
ratione ducatus 25, 5. 216,
40
217, 1; ab apostolica sede con-
cessum
80,
82,30/35.
155, lo/is;
eligendi iure privare 209, 5; potestas eligendi 5, 1. 205,5. 209;
electionis vox, votum 3, 10. 92, 35.
30.
205, 5. 225. 30/35. 229, 15. 262, 5.

264, 25. 377, 10. 379, 35. 413, 20. 607,
40. 614,15. 1246,25; votum, vocem,
habentes, obtinentes
3, 10. 35,
262, 5. 264, 25/30. 269,

30/35. 277,40. 377,10. 379,35. 413,
20.
607,40. 614,15. 1418,35; ad
quos electio regis, ius eligendi
pertinet 8, 35. 32, 30/35. 94, 15/20.
146, 1/5. 149, 1. 232, 5. 258, 1/5. 1202,
imperialis spectat electio
.5/10;
803, 1. 814, 15; qui ius et potesta92, 35.
25.
35. 45.
tem optiuent eligendi
5, 1
incumbit electio 802,
35;
quibus
bezigen mit zwein ersamen
ersam.
mannen
30,
cundum Deum
eligere 104,
30.
et
consuetudinem
v.
admittere,
approbatio, commissio, consentire,

decretum, electores, electus, evoeare, expensae, iuramentum, kore,
protestatio, publicare; cf. Ind. nom.
Romauum.
electio
advocati
ecolesiae 364, 5. 366. 367 arbitrorum 580,15.25; capitanei 524, 10.
14.32, 15;
consiliariorum 422, 5;
defensoris ecclesiae 209,io; officia-
30.
archi-
V.
escheyta 433,
|
1038,
35.
665, 1. 780, 20
potestatis 422,5; rectoris .524,10.665,1;
seuatoris 699,25; septimanariorum
descripta 691692.
electores
lo.
regis
30.
esmallius, esmaltus 1089,
tatus 1089,
10. 20.
1090,
25
esmal-
5.
ecclesiastici et saeculares 80, 30. 82, 30/35.

87, 35. 94, 15/20. 146, 1. 149, 1. 155,
15; quattuor laici et tres clerici
tres
archiepiscopi
139, 35;
et
esperoni deaurati militiae insigne 508,

35.
esperonati Viennenses moneta 717, 20. 718, i. 720, 15.
quattuor duces209, 1; ecclesiastici,
essentia 155,
praelati
estain
45.
208,
226,
45.
laici 208,
collegia, consensus, con-
v.
silium;
Ind. nom.
cf.
Romanum.
electuares Latwergen 1171,
30.
regem Romanorum, erwelter kunig ex. gr. 7, 35. 342, 45.
electus
in
804,
35.
1233, 25; cf. eligere; in
intitulatione 11,5. 231,25. 233,20.40.
258,1. 342,45. 395,25; cfb,2o;

esleu roy, en roy d'AIIemagne 203,
10. 20. 207, 30
electus in imperatorem 259, 40. 45. 267, 35. 609, 30.
771,25; ad apicem imperialem
661,15; rex et imperator eleetus
e. in regem Bohemiae
429, 40.
.365, 20. 368, 35.
e.
e. in episcopum 259, :)0. 346, 10. 15. 384. 15.
444. 15. 25. 447, 25. 531, 30. 533, 5.
544. 546, 30. 569, 5. 40. 570, iB. 40.
608,35. 615,5. 1411,20. 1440,30.
;
elemosinarius imperatoris
ef. amonier.
1146, 40;
eloz 26,
cf.
27,
30. 40.
359, 10;
35.
esmeralda 1089,
10.
157,
5.
emenda
30.
stain.
v.
estandardum regis Trinacriae 1013,

25.
1014,
10.
estrain
v.
5.
strain.
etafer 1222,
30.
eveschiet eveche 1001,
Hmend.)
30. (cf.
evocare. adelectionem230,i adpraesentiam regis, imperatoris 41, 10.

1 143, 1
papae 92, 5 ad excusationes coram rege et principibus
exponendas 93,25; ad iudicium
76.5,15. 1043,30.
1125,15. 1261,5;
ad iud. regium, regalis curiae 21,
45. 373,20. 1261,5;
cf. 768,35; cf.
;
edictum.
citare,
exactio, -ones 100, 35. 105, 15. 108, 3o.

40. 109, 5. 185, 5. 529, 30. 531. 1. 629,
20. 753,5. 835,1.5.30. 903,10. 1201,
15.
1419,10.15; ludaeorum 14, 10.
73. 224, 5
fornacibus impositae
1062, 20.
exactionare 224,
307,
1.
reht-
loz.
embole
1090,
estatuz statuta 1006,
25.
exactor theloneorum 101,5.
1.
1051, 30; curiae regis debita
293, 20
bonorum bannitorum
1420,
109, 10;
1421, 30; cf.
1.
Romanorum
7. 5.
463,10. 493,1.10. 501,30. 513,35.

514,5. .517.1. 660,25. 790,15. 1413,2.5.
empereur, emijire
imperator, impe-
i:
rium.
emperium pro imperium

emphyteusis
1000,
emplastres 1165,
bellica
honor portandi ensem impeper Lombardiam 496,
ratoris
V.
investitura
cf.
churfflrsten 31,2; pr. el. imperii

1,26. 93,40. 121,20; principes Alemanniae, Germaniae ius. vocem,
Romano-
703,
936,5.25.
1436,3o.
25.
v. emenda.
excommunicare,excommunicatio20,5.
excessus
22, 35. 92, 5. 94, 10. 229, 10. 439, 25.

excommunicationis sen735, 25
tentia 154, 10. 350, 40. 351,20. 385,
;
30.
gladius.
735, 25. 30. 845, 1. 1052, 15. 1204,

1355,35. 1356,1. 1361,40; ultra
annum et diem in excommuni10.
enthalten 359,
entweren
176,
5.
35.
40.
1220,
35. 40.
ephiteoticus emphyteuticus 520,
94, 20. 147, 5. 1.50, 5. 204, 25.

208,35. 209,5.30. 211,1, 213,10.15.
216, 40. 230,5. 20. 1381, .w. 35; gallice
eliseurs 5, 40; el. principes passim;
voces in electione regis
1175,25. 1179,35. 1181,16.35. 1182,40,

ensis.
761.
759,10.20.
760,1.
989,5.
1020.
1065,30.
1442, 10.
exceptiones ex. gr. 2,35. 511, i. 915,30;

exceptio dilatoria 1327, 15; cf. ius.
1166,15.
30.
engien ingenium 202 machina
exbannire523,i5. 702,5. 703,40. 704, 1.
exbannimentum
5.
inph-
r.
catione perseverare 20,
10.
8,
30.
lium 524,
urteil
anlait
e. excessuum
1255, 5.
examinatio. personae electi in regem
emendatio equorum 920, 30. 985, 10.
87,15. 258,5. 262,15. 264, 4o; decreti
emologare, omologare 183, 1. 430, 10.
electionis 258, 5 notarii 959, 20.
in electione
20.
446, 10. 20. 454, 25. 40. 462, 30.
V. argentum.
225, 30/35. 229, 35

vices gerere 227, 1. 229, 30
electioni se ingerere 217, 10; non se;
30.
1129,15. 30;
vicesinelectionecommittere.transferre, transfundere 3, 5. 5, 1. 216,

20.
357,
25.
1111.
180,1.
erz-
103,
mit gesammenter
erteilen.
5.
oquitatura
10.
306,
755,
15.
985,
excoriatio 107,
excredere 1042,
1450,25.
mau
180,
erlos 103,5. 356,
cf.
bann,
1.
15.
359,
10.
40.
10.
equus. restaura equorum 676, 1; e.

perditus 920,6; t'. arma, emenda.
ergeben
5;
proscriptio.
epitogium 1298,
25.
executor 392, 15. 20. 1449, 15. 4o; regis

super gratia eidem a papa facta
deputatus 392,15; imperator nou
est nisi exequtor et minister papae
in temporalibus 1347, 5/10.
INDEX RERUM.
exemplai-fi gallice 1180,30.
facinorosi,
232,40; esemptus
1339,20; clericus 199, 15.20. 544,1.
exemptio
254,
110,1.
1.
homines
f.
290, 5;
cf.
16, 30. 178,

aniniadvertere.
testamenti
1296,40;
factio
1533
658,
5.
15.
feudatarius, feodatarius, pheudatarius
pheudotarius, f. homo 119, 30. 253,

381,15. 595,10.843,20. 989,30.
45.
35. 1075, 1. 1213, 10. 1437, 10. 15.

664, 20.
exercitus 111,35. 149, 20. 437, 20. 566,
650, factor monetarum 639, 15.
35. 584.30.35. 587,20. 623,40.
feudum, feodum. pheodum, gallice
10. 651, 1. 662, 10. 45. 673, 20. 698. 25.
fie, fief. f. imperiale,
ab imperio,
facultates communis 1282, 30. 1288,20.
700, 30. 728, 5. 746. 780, 10. 15. 837,
imperatore, rege obtentum, confaldestorium 609, 40.
10. 896,10.15. 897,1. 957,20. 1013,
cessum, dependens vel simile: pas45. 1086,10. 1212,10. 1296,40. 1431, falleratus phaJerattts r. destrarius.
sim. ex. gr.: advocatia 1239, 15;
30. 1432,15; generalis 565,45. 924, falsarii litterarum 470, 15.
adv. coenobii 96,20; baronia 433,
30. 955,15.20; exercitus instauratio
25.
1038,20; bona 183,20. 221,20.
falsch slahen 28,45; v. moneta.
extranei, fori72, 35. 116, 20. 30;
242,35. 484,35. 644,10.
1134,35;
falscher falsarius 28,45. 29, 1. 357, 4Ctani, sequentes exercitum 746 cf.
burgum 1073,25; castrum 96, 10.
famelici 701, 25.
forensis.
20. 193,35. 221,15. 242, :)5. 296, 20.
758, 40.
763, 40.
433, 30.
583, 30.
exfortium 782786. 837,20. 838. 840,1. familia 235, 1. 239, 40. 410, 30. 566,15.
625, 4u. 626,1.5. 646,10. 762,5. 1148,
827,5. 905,30. 1038,15. 1066. 1078,
1040,25. 1050,45. 1443,45.
5. 1264, 15.
1388, 5. 1406, ;w. 1450,
f. castrense 159, 1. 164, 35. 250,
15
exheredatio 993, 20.
645, 5. 709, 1.
25; papae 469, 10; cardinaliura 469,
15. 270, 5. 20. 599, 35.
exilium 655, 15. 661, 30. 664, 10.
episcopi 499,10; nuntiorum
burchlehen; civitas
10;
1010,1;
cf.
papae 544, 15: regis, imperatoris
exititii pars extrinseca ciritatis Italiae
433,25. 1024,15. 1035,20. 1036,25.
603, 25. 604, 25. 704, 15. 762, 1. 937,5.
1037,15. 1038,20. 1440,10; comi502,20. 1407,25.30. 1408,35.40. 1422,t;
957,35.
983,45.
vicarii
1021,30;
tatus 277,40. 281,5.20. 1035, 20.
cf. extrinsecus.
960,40: magistri monetarum 67.5,5;
comitia bur1036,25.
1037,15;
proventus et e.
exitus. redditus,
castri 1256, 5. 25.
custodia portae
graviae 96, 10
253, 45.
96,10; ducatus 92, 40. 183,35. 277,
familiaris, faniiliarius 257, 20. 1146,
exoccupata bona imperii 160, 25.
40. 281,5; forum salis et piscium
;io. 1148, 10. 1374, 1. 1386, 15. 1388.1;
288. 289; gardia monasterii494,io;
expeditio 1003,5; negotiorum 38, 15.
regis, imperatoris 37, 35. 78, 20. 95,
honor curtis 457,45. 458,25; meregia
litterarum 384, 20
968, 35
35.
153,35. 154,5. 339,30. 410, 10.
rum et mixtum imperium 433, 2 >.
3,45. 221,5; Bohemica 1257, 10. 25.
418,30. 497,30. 546,5. 547, 30. 40.
1038,20; ludaei
583,30.
496,25.
1258, 15.
550,30. 577,10. 666,10. 673,1. 719,
221,20; iudicium provinciale 96,15;
5. 10. 720, 10. 762, 5. 994. 10. 998, 30,
expensae. electorum in electione facihalsgeriht
sanguinis,
iudicium
1021,30. 1025,1. 1146,23.25; domeendae 19, 25. 219, 10. 45. 221, 10. 222,
159,35. 178,1; iura imperii 958,25.
sticus 730, 10. 1239, 20
capellanus
35. 224, 10. 226, 15. 240, 40
in coro960,1; iurisdictio 178, 1. 221, 15.
747, 5. 1239, 20; clericus 771, 40;
natione 239, 40; e. regis pro re242, 35. 433, 25. 457, 40. 458, 20. 958,
consiliarius 439, 25. 577, 1. 580, 20.
formatione Lombardiae 461, 1 e.
25.30. 1038,20; lacus 457,45. 458,:5;
726,20; magister monetarum 674,20.
litis 513, 20. 516, 30.
leva 433,25. 1038,2o; marchionatus
1271,10. 1272,25; medicus 910,20;
expulsus r. extrinsecus.
183.35.436, 1. 695, 10. 1438. 1439 moprothonotarius et vicecancellarius
estirpationes nemoris 360, 30.
lendinum 887,5.25; moneta 494,
secretarius 255, 10;
90, 30. 91, 40.
;
extorquere 247, 35. 40. 248, 1. 5 telonea, pedagia, extorsio pedagi-
thesaurarius
orum
107,
100,35. 101,1. 105,25.30. 106.
extraneus
r.
20.
nuntiorum
40;
exercitus.
extrinsecus. pars extrinseca, morans

extra commune, extrinseci, estrinsechi, extrinsici, expulsi, forinseci,
forisiti, gallice foresis, foressis civi-
tatum Italiae 306.
307. 316. 20.

830.35. 331,10. 447,45. 451, 30. 40.
452,5. 479,5. 487. 488, 1. 489, 1.15.
492. 499,35. 500,15. 502, 20.30. 511,35.
512. 514,1.10. 515,35. 516,1.5. 522,
10.35. 523,10. 555,25.622,15.654,25.
656, 20. 657, 5. 676, 25. 30. 758, 15.
994, 35. 1016, 5. 1032, 15. 1053, 5.
1060, 15. 1061, 45. 1280, 30. 1284, 25.
1287, 20. 1289, 1. 1305, 5; cf exititius, intrinsecus.
'
35.
exulare
446, 1.
447, 35.
454. 10. is.
462, 10. 492. 500, 30. 501. 10. 502, 30.
503,1. 513. 10.25. 516,20.35. 758,
10. ;io. 937, 5. 1018, 5. 1413, 35; exnles
758, 15. 762. 1. 5.
legatorum
vicium monetarum Hausgenossen

1
673,
30.
familiaritas 60.3,45. 989,
famulus
-um
fauctio 531,
746,
feaus
febilis
moneta
1272,
10.
35.
10.
.30.
992,
fabricare, flabricare
720,10.
1272,
1262,20.
faciebatur 1376,
15.
1273,
760,
3o.
30.
1019,
1336,5. 1374,
1316,20.
posse 583,30; possessiones 18, 2u.

234.16. 1078,1,5/20; praedia 164,35.
165, 15. 645, 25. 899, 25. 922, 1. 1010,
40; principatus 23, 20. 35,25. .52,35.
redditus 96,20.
183,35. 1134,15;
221,20. 242,35. 369,20.25. 457,45.
458, 25. 495, 1 ; regnum Bohemiae
183, 35: terrae 18, 20. 72, 25. 30. 221,
15.
234,15. 242,40.1212,30; telonea 168,5. 372, 20; vicecomitatus
1241,5; villa 96,20. 433,25. 736,30.
feuda
737,1. 1038,20. 1078,15.
regalia 52, 35. 186, 10. 187, 40. 191,
909,5: regalia
40. 235,30. 292,5.
feodalia 236, 10; feudum concessum

a sede apostolica: regnum Siciliae 1045, 10. 1212, 30. 1320, 5. 1328,
1353. 1366.25; ab ec1. 1340.25.
clesia Treverensi 12431246,10;
ecclesia Leodiensi 1 18, 20. 35.
119,35; ab episcopo 648, 30; a coinfeodare, infeomite 41, 35.
ab
;
feras capere
15.
42,30. 72,5. 219,3,5. 1134,

feudo30.35; infeudati 2, 15. 30.
rum concessio, collatio, donatio
52,35. 72, 25. :to. 166,35. 168,5. 178,
10.
186,10. 187,10/15.40. 277,40
283,20.40.
280,25. 281,10.
278,1.
289, 23. 494, 35. 583, 3o. 664, 45. 736,
datio
lo.
669,
641,
20.
feriae 85,
10.
ferrage des chevauz 1164,45. 1166,15.
5.
35.
Vierdung 288,
feudalis v. feudum.
ferto
30.
20.
1271,
monetam
1263,15.
10.
1392,30. 1393,30.
ferame 1188,
5.
523,
fideles 206, 35. 297, 20.
fellonia. felonia 7.59,
15; mons 166, 35; munitiones 173,5.

221.15. 242,35; officia 18,20. 96,20;
oppidum 96,20; pecunia 481, 40.
899,23. 1007,35.40. 1069,5.15; pedagium 433, 25. 494, 15. 496, 15. 764,
30.
1038,20; piscationes 496,15;
favoratores
feaulez
1314,
25.
3o.
1.
favorantes,
1004, 30.
40.
40.
185, 20. 1450,
5, 30.
fatuus, -a,
1135,
I5.
regis,
iniperatoris 699, 10. 954, 15. 1297.

30 ; archiepiscopi, episcopi 603, 45.
872; marchionis 1070, 20; cpmitis
42,35. 1086,30. 1301. 1302,15; nobilis
viri 723, 15.
familiares ad ser-
fera. tertia fera 96, 20
fabrica 96,
regis
f.
regis Franciae
regis Siciliae
15.
549, 25. 35. 578, 30

715,25. 989.40; reginae lerusalem
1307,10: jiapae 84, 30; legati 809,
10. 40.
extraiudicialis 1374,
170,
78, 15;
Aragoniae
1.
INDEX RERUiM.
1534
737, 1. 760, 4.-.. 7(34, 30,3s. 827,
905. 40. 927, 30. 958, 25. 960, i.
30.
-,.
10.
1005, 30. 1007, 3.".. 40. 1015, 30. 1024,

1033, ar.. 103.5, 20. 1036, 25. 1037,
i.-,.
15. 1039, 1. 1064, 1. 1066. 1069, 5. 15.
1073,25. 1134,15; cuni vexillis et
per
sollemnitate debita 35,30;
ceptrum regium 52, 35; pro pecunia

962, 5 de camera regali 758, 40.
feudorum investitura 52,35. 186, 15.
188,1.278,5. 281,10.25/30. 433,20.

448, 15. 20. 449, 15. 450, i. 457.
459, 1. 460, 1. 5. 481, 20. 482,
30/35. 483, 1. 40. 484. 495. 5. 496, 40.
45. 562. 583,25. 596.1.5. 899, 30. 928,
35. 1010,40/45. 1025,20. 1038. 1039,40;
de symbolis v. investitura; receptio
ex.gr. 2, 3-,. 235,35. 715,4,5. 899,25.
1243,15 administratio per sex septi436,
458,
5.
4-.
manas indulta 292, 5 augmentatio, augmentum, emendatio, melio;
221, 20.
242,40. 270,5. 286,1. 388, 20. 433,
30. 1214,5; diminutio 372,25; alienatio 288, 30. 289, 15. 2'\ 956, 25.
959, 25. 1078, 20 translatio 135, 15.
ratio
19.3.5.
21,
1.
219,4.5.
270, 10. 20; vacatio 49. 15. 72,

10. 183,20. 389.25; successio 47.15.
perditio 288, 30. 289, 20. 1333, 5
20
poena 1449, 30; attractio, revocatio
ad propvietatem domini 48, 5. 135,
20. 540, 15; devolutio 41, 35. 927, 40.
feudum consignare 449, 10. 25.
457,3.,. 482,15. 483,30; vendicare
288, 35. 289, 20
cf. deservire, recognoscere, resignare, retinere.
1.59, 5.
f.
;;
iustum
(rectum)
et
antiquum
448 4e0. 483. 484. 496,45. 562.

596, 5 ; ligium et gentile 583, 40;
gentile, nobile 434, 40. 583, 25. 30.
905, 40. 928, 35. 1440, 10/15; gentile,
nobile, rectum, antiquum, paternum , avitum , proavitum 433, 26.
436,1.20. 451,20. 4.58,15. 1038, 20.
perpetuum,
1073,25. 1438,20.25;
fie
perpetuel 1064. 1. 30
apertum 183, 20. 433, 35. 436, 30.
redditus feudales, feodati 246, 10.
369,20.25. 921,.35; terrae et decimae feudales 892, 10.
dominus
feudi V. dominus; consortes feudi
434,35; ius feudi. feudale 41, 35.
172, 25. 369, 25. 566, 30.
1066, 1.
1114,15; cadere a iure feudi 1357,
40; poena feudi 1434, 20; lex feodalis 1393,20; natura feudi 435,1.
1393,10.20; clericus feudum habere
non potest 193, 40. 194, 1; cf. habi;
litare.
Consuetudines feudorum
435,1;
Summaususfeudorum(Odo-
fredi) 519, 30.
492, 25. 891894. 1420, 40.

1421, 15. 20; contractus fictalicius
492, 25.
fictum
fideiubere 4.52, 40. 486, 25. 634, 5. 683,

25. 687,1. 141.5,10; fideiussio 239,
35. 506,45. 978,10; fideiussores 44.
138, 5. 15. 305, 35. 306, 15. 20. 40S, 30.
631. 634, .5. 643,25. 649, .35. 683, 20.
686, 40. 860, 40. 865, 30. 961, 15. 20.
978, 10. 1003, 20. 1057, 1. 1136, 1.
1448, 20; cf. gewer; fideiussorium
2S8, 10
cautio fideiussoria 138, 1.
288,5. 1042,30.
;
regis, imperatoris, imperii,

ecclesiae jjassij; fidelis et creditor
regis 94, 35.
fideles
fidelitas, fedelitas.
num
tlumen tollere de cursu 1015,

fodere v. minera.
fodrum 158,
10. 496, 15.

.501, 10. 516,
564, 5. 10. 626, 5. 629, io. 673, 15.
728, 1. 1285, 20. 1288, 5. 1414, 25.
ad domi-
vasalli
35.
papae
imperatori,
domini subdito debita 1360, 1; im1356,
5;
foiage 1189,25. 1190,1.25. 1195,
perialis 959,30.
fidelitateastringi,
teneri. ligari ecclesiae 1355,15.45;
foraie 1271,
619, 40. 620, i:5.

700,30. 1018,25. 1084, I.
fidelitatcm facere, praestave

76.5. 85,35. 189,1. 220,1. 435, 1.
448,20. 449,20. 450. 451..5. 457, 30.
460, 10. 481, 25. 483. 5. 493, 20. 494, 1.
526, 20. 562, 25. 583, 40. 668, 15. 832,
974. 1241, 5. 1438. 25: iurare
25.
482, 40. 595,10. 622, 15 cf. osculum;
fidelitatemacceptare,recipere254,i.
fidelitatis
405,10; t'. absolutio.
18,20. 21, 10. 35, 1. 194,
234. 20.
195, 1. 5.
1242, 30/35;
alicui vice regis et imperii praestandum 76; iuramentum, sacra1.
35,
57,
92, 40. 153,
40.
1057,
nomine
regis et iraperii ab
190. 25. 224, 5. 1247,
20. 1407,10; rpgis papaepi-iiestitum,
praestandum vel non praestandum
146,15. 149,15. 255,20. 269,5. 843,25.30.
848,20.25. 12071211. 1319-1323.
1329,35. 1334,15
20;
custodia.
961,
15.
20.
40. 45.
20.
forestarius 246, 10. 248, 10. 360, 20. 25

magister f. 840, 26 ; subforestarius
et custos forestae 840, 25. 30 ; scabini forestarii 245, 25.
1.
receptum
alio
c/".
forestationes
foresterius Italis fmestiere 1271, 10.30.

1272,30. 1273,5.
forier 1155,
40.
forinseci
extrinsecus.
v.
forisiti fuorusciti v. extrinsecus.
foritani 746,
20.
capitaneo praestitum 17, forma auctentica 418,
593,40;
15.30;
extrinsecus.
v.
96,20; decima 394,5;

forestare,
65, 1.
155, 40.
177,40-178,1. 191,40. 194, .5. 350,
40351, 1. 351,20. 417,10. 435497.
526, 20. 562, 26. 573, 35. 583, 40. 668,
i5.6&0,io.681,i.3o.715,2,5. 716. 737,1.
748,20. 827,10. 829, 1.2025. 899,35.
906,1. 922,6. 928,25. 984. 10. 1010,
5.40. 1037,20. 1348,40. 1360,10.25.
1361. 1364.1.5.1372,5. 1374, 10. 1397.
1410,30. 1414.20. 1416,30. 1439,30.
1440,15. 1452,1.30; novumetvetus
87,
20.
35.
foresta, forestus 68,1. 96,20. 840,25.30.

1135,6.1259,25; forestae, -ti officium
homagium
10.
forefacere 629, 26.

719, 30. 723,
780,25; forfaitures 1192,5.
foresis, foressis
40.
68,
ac.
forensis mercator 957, 30. 963, 40;

forenses sequeutes exeititum 746,30.
30.
698,
foreas de trompes 1161,
2, 30.
1.
1272,36.
15.
forbannire
imperio 190,40; lantgiavio 195.5.
mentum
36.
1366,20.25.1368,15
gr.
478,16.
40
1048,30.
publica ex.
1383,35; v.
fidelitas.
exactiones fornacibus pro

qualibet coetura impositae 1062,20.
fornas.
fornire,
furnire,
673,
26. 45.
fornimentum
672,
15.
forma fidelitatis fortalitium, -tia, fortilitium, fortellecf 807809.

cium 208, 25. 406, 35. 430. 20. 25.
760, 40; novaetvetus 437, 15. 449, 1.
456,5. 460,25. 478,1. 482, 10. 483,
25.
491, 1. 525, 5. 574, 20. 600, 35.
668, 15. 745, 1. 828, 10. 830, 1. 852,
20.
92.8,30. 1038,35. 1088,1. 1414,
20. 1438, 26. 1452, 5.
658. 35. 659, 10. 682, 1. 683, i5. 684,

10. 686, 35.
777, 30. 790, 35. 791, 6.
846, 20. 30. 847. 870, 35. 935, 40. 997,
4t. 100.3,30. 1004,30. 1020,1. 128.3,
35. 1284, .6. 1300,30. 1430,5.
cathoIicapossMH; Maumettioa fortia 89, is. 423, lo. 498, 15. 592, 3C.
704,10. 761,5.45. 838,5. 846,35.
822,10; recta, fois droite 800,5.
896, 20. 936, 15. 989, 6. 1020, 10.
801,5; causa fidei 470,20. 800,15.
1284, 1. 10.
1283, 30. 40.
1285, 16.
f.
praestita eorporalis 43,40;
1287, 30. 1290, 1. 1436, 36.
loeo iuramenti praestita 15, 1.
223, 10; fidei debitum infringere fortificare 737, 5.
fides.
195,
10.
47,
in bonis
successio
filiae
15. 20
bona paterna
feudalibus
et
ad filiam devoluta 196,

finger
r.
fabricare.
forures 1192,
35.
1. 5.
935,
20.
1064,50;
40.
fournigement 1189,6.
im-
peratoris, imperii 623,30. 664,15.35.

665. 1.
760, 35.
831, 1.
1016, 30.
1020,5. 1065,30. 1420,5; r. procurator; iura fiscalia 432, 15.
i'.
foruoyer ^foris viare" 971,35.
fossatae 995,
20. 25.
vinger.
fisicus, fixicus, fisecijen
materna fossatum 923,
fiscus 1316,15.20. 1444,10; regis,
flabricare
MarM 272, 4o. 288. 289. 670, 1

alienatio, translatio, transpositio
fori 288. 289; f. septimanale 836,
Gericht ex.gr. 15, 1. 511, i.
26.
1349. 1350.
forum
figura iudicii, figure de jugement

41,30. 48,5. 49, .5. 466,40. 492, lo.
501, 5. 513, 20. 516, 30. 669, 35. 711, 1.
726,40. 831,40. 937,1. 965, 30. 966,
25.989,20. 1021,5. 1093,25. 1281,
40. 1437,1.
v.
physicus.
frag.
stille
frag 1217,45.
franchesia, -isia, -issia,
-itia,
frankitia
188, 30. 430,10. 658,35. 673. 10. 675,5.

703.36. 760,25. 761,10.20. 936, 10.
970,
25.
1020,
1.'.
25.
francus 322, 10; villa franca 23, 20j

allodium francum 583,25; denarii
INDEX RERUM.
1535
de franco geleite, geleitte, gelaitte, gelait, ge5. 254, 1. 1275. 15. 1309, 20. 1311. 15.
laeit, geleide, gheleyde 28, 35. 29,
1379,6; cf. bannum.
1.5.
125,10.
129,;i5.
1217,25.1228,1. glarea 457, 1. 5.
frid, fricle
lantfrid 101103. 355
496, 15. 25. 563, 20.
von
1234,35;
dem riche 28,20; un357. 12191225; e/'. eitgenossen,
gonfalonerii 524,25.30; cf, confanorecht
pas. rihter.
g. 129,30; g. abtun, ablazzen
fi-anci 639,
640,
719,1.5;
:i.i.
.5.
man 1217,
fridbraecb, fnedbraech(er)
12191224.
25.
fridbrief 1223,
4:..
fridezol 12.
varnde,
fr6mede lite,
wesende 102,
356,
30.
blibende,
40.
fructus 2, i.i. 121,10. 159,20. 428,35.

411.
1420,10. 1451, 20.30; pendentes
492,10; V. decima; c/'. annus.
frunire 1014,
funes tenere in collis 655,

lo
25.
diep.
936,
5.
36,
15.
1020,
lo.
furgezoch 1222,
30.
furst,
894,
20.
ex.gr. 113,30.
forst
1120;
137,
lo.
princeps.
c/'.
ffirvanch 1224,
futern 1221,
l'u.
30.
fux ostium llwninis 958,
959,
25.
10.
gabella, cabella
659,5. 670, 1. 935,

964, 40. 1064, 25. 1286, 10;
gabellatura 626, 5.
35.
958,
1.
(gagiura:) gagis
1146, 15;
gages, wages 1151 sqq.
galea, gualea,
graf, grave, greve ex.gr. 175. 1091
gemaelde (monetae)
graviosus, -a, -uin 970,25.
28,
45.
genoz, genozz 27,

1222,
gallice
galUce
15. 40;
cf.
10. 15.
1220, 15. 20.
iibergenoz, under-
gualie 690,
1.
755, 15. 838. 10. 969,35. 970. 971, 15.

973. 974, 1. 988, 10. 989, 25. 1013.
1014. 1027, 5. 1029, 20. 25. 1030, 1.
1045, 25. 1062, 30. 1427, 10. 1430.
1431. 1433,10.25. 1434,30. 1436, 15.
1437, 10; V. stolium;
Helm 1140,
15. 1141,25; galeati 1139, 15. 1140,35.
15.
gardaroba imperatoris
garnimenta 1054, 5.
gast 102,
30.
356,
40.
ecclesiae
226,40. 1085,i5.
359,
5.
891, 40
gastal-
diones et supragastaldiones scolarum populi civitatis Tarvisii 1296,

20. 25.
1297,
gazaphilacium 794, 3o.

gebirge
Alpes 334, 35.
335,
20. 25.
1110,3-.. 1126,
cf.
moDS
et
35. 1128,16. 1129,5;

Ind. iwm. Lombardia.
geburde 191,20. 192,25. 193,1.5.

gedinge 176, 30.
gedingen 1098, 20. 1224, 25.
gelaubhaftig.
671,40. 672,5. 717, 718,
geraten an daz riche 1111, 35.

geriht, gerihte, gerechte51,i. 101,45.
102,10.45.
136,10.
180,5. 356,25.
1098,5.20. 1128,
15.20. 1219,1.15;
ein g. besitzen
357, 40; g. versagen 161, 15. 20; g.
5.
359,2.5.
4f.
vinden 161, 20;
bi
guetem
g.
vangen
136,15; geistlich g. 1129,i.i5; weltlich, werltlich g. 29, 1.5. 1129, 15.

1220,25; unders g. 50, 30. 51, 1; g.
des kunigs, des hoves, ze hove
161,10. 1105,2.5. 1109,1; cf. 1098,.5.
hofgericht; ze g. sitzen an
cf.
kuniges stat 1091, 20. 1095, 30.
1097,5. 1099,30. 1100,20. 1102,15.25.
1104. 1105,1. 1108,30. 1110,35; g.
ob der Ens 50,30; uf dem Meinevelde 54,15; gerihtes briefe 176,40;
insigel 161, 20.
geschrift.
5. 10.
mit
g.
1222,
10. 15.
antworden
126,
gridata 673,45;
grindin.
ius
bringen mit siben

gelaubhaftigen mann 1220, 40.
)'.
e.
Heinrici
regis
v.
16.
-a, -um 1450, 5.

guastum 1289,10; guastare 1003,40;
guastatores 896,
gubernare
15.
cf.
gezig, gezig,
1098, 15. 30.
gladius insiîne
regis
civi1.
gubernatio. civitatis 98, 35. 287, i.

389,1.423,1. 1282,3.5. 1283, 1; imperii 209, 40. 663, :i5; regni 151, 20.
527,
40.
gubernator, gubernatores.
civitatis
287, 5. 319. 20. 679, 5. 683, 35.
684,25; civitatis et comitatus 254,
88,
25.
25;
regnorum 1142,35; gouverneur
301,
15.
ex. gr. 45,
30.
200,
viva 695,
307, 35.
825, 25.
35. 1080,
3o.
35. 40.
1012,30. 1013,30. 1073, :io.

1427,10; guerrae solitae
5.
gueriare 994,
40
cf.
Alecapitaneus.
35.
528,
I5.
gult, gult 180, 35. 1217, 20. 1218,

1220,25. 1224, 5.1.5. 1233,40.
25.
s.
gut, gfit, guot54, 15. 103,15. 176,25.

357,25. 1102, 30. :i5. 1221, 40; varendez 26,2.5. 115,40; trukenes 1269,
25. 30; des riches 124, 35. 40; cf. 115,
25; cf.
bona.
i. e.
gewaere
28,
45.
25.
359,
ad actus legitimos et
honores 197, 25; clericum
habilitare.
ibid. not. 2.
geziuge
civiles
10. 40.
ad feodum tenendum
habilitatio 194,
giselschoffte 1233,
vast-
cf.
tatera 348, 30; provinciam 505,
aigensgewer,
lehnsgewer, gwaer
satzunggewer 122 1,25; c/^.entweren.
26;
fideiussor 1221,
20
nomine
vice,
guidagium, gwidagium 241,
1109,20. 1110,20. 1220,40. 1221,40;

gewalt und g. 358, 10. 1112, 20;
nutz und g. 1221, 40; nutzeliche g.
1095,3,5. 1105, .5. 10; stille g. 1221,
gewer
5.
1241,10.2.5.
manniae 209,
acta.
gestor negotiorum imperii 76,

gestorio noraine 1416, 15.
356,
5.
vadiare sponsionem facere
guerra, gwerra, gerra, gallice guerre,
per consilium impe-
1.
guarnitus,
werre
5. is
10.
35.
15.
5.
969, 15;
20.
dicitur g. 247,
gruntrflr, gruntvSre 355,
guadere
1026, 30;
ratoris
cf 673,
quod
Pragenses, grozze
Prager pfenning ex. gr. 279, 10. 20.
1123,35; grossi Turonenses ex.gr.
20, 35. 528, 15. 1055, 5. 10.
r. denarius: cf. moneta.
gesinde 29,
gesta 432,
640.
720,
grossi
gesezzen raan 1220,30.

1.
40.
10. 20.
25. 30.
grossus.
5.
genuflexio 145,5. 612,5.
geytes 187,20;
15.
]}assim.
gritraanni 109,
garda, gardia, guardia 188, 25. 1062, geswistergede 1269, 20.

15.
1243,25. 1244,20.25. 1245,20; gewalt 51,5. 1221,30; V. gewer.
monasterii 163, 10. 494, 10. 15.
gewer 127,5. 176,35. 357,45. 358,
gastaldi
1112
granus, granum, grain 639,
10; imperatoris 1445,

grossare 667,
arma, camera.
V.
geschrai 1218,
20.
galiot armet 1168,
20;
3.57,
fursprech, viirspreche, vorsprech 359,

10. 1101,15.25. 1224,25. 1269,25.
40.
gelten, vergelten. zwivalt, zwivaltig,

zwir. rait der zwigiilt 27,1.20. 29,30.
1219, 15. 1220, 10. 1221, 5. 30. 1223,
40.1224,1; dri.stunt 29, 2.5. 1223,20.
1224, 5.
gentilshomnies 331,
furgebieten, furgebot, furgebot27,30.

30.1096,10. 1097,10. 1098, is. 1104,
10.15. 1220,30.
furmentum
nerii.
graduale 610,
35.
gens. regis 539,
lo.
furtum
c/'.
761,
25.
geleitslute 1234,
genoz.
3:..
fur 36, 25. 422,

422, 10. 1398, 5
furca 623,
brechen 1217,20.25.
124,40.45. 125:
35.
reginm 609,
habitus clericalis 1060,

15.
610,
612, .35.40. 798,5. 1443,20; cf.

ensis; temporalis ex.gr. 6,25. 82,
35.
1346,15; spiritualis 1346,15;
194,
1.
10.
haces haclies 1178,
25.
10.
40.
uterque 1310,
10. 15. 1340, I5. 1346,

gladii potestas 80, 35. 82, 35.
146, 40. 149, 40. 154, 40. 155, 15. 178,
15
haeblich
r.
baeulich.
haeresis, haeretica pravitas 84, 25.

85,30. 196,1. 266. 340,25. 344, so.
396,5.401,6. 818,20. 821, 10. 822
haeretici,
10. 1198,25.
1210,1.
INDEX RERUM.
1536
gallicc hereges 8G,
20. 340, 25. 344,

3S6, 10. 800, 10. 15. 801, 10. 15.
1210, 1. 1379, 25 ; haereticum facinus 190, 5.
20.
haimsfichung 1217,
haimsfichen,
30.
bovevihter (vegalis) 28, is. 30.

1110 passim. 1126, 15; vicavii
imjêrii 1111, 30. 1112, 15; cf. iudex.
hof-,
1092
hoh man
27,
5.
hohzit 1223,5.
bospitiura 601, 20. 724, 45. 1023, 15.

1420,35.45; magister bospitii imperatoris 990, 25; hospitia civitatis
Astensis 427, 10. 35; bospitium Spinulorum (Savonensium) 1061, 1.
host-
1221, 1.10.
hyretage
hoirs
halsgeriht 159,
35.
178,
heredes 203, 10. 20;

hereditas 201, 35. 202, 6.
5.
hanas, hanaz, hennas coupe 329,30. holt, holde
.54, 10.
835,
1223,
15.
etiam ost-
V.
hostia 1303,
25.
hostis publicus 1225,
35.
35.
1442,
10.
hfib mausus 1222, 5.

homagium.honimage, ommage, fidelihanelare jrro anhelare 414, 1. 1048, 5.
tatis h., homagii iuramentum, sacra- huisserie 1165, 25.
mentum 201,35. 203,10. 210,1; facien- husen, housen und hoven 282,15.
hant abslahen 1218, 35. .
dum, praestandum, iurandum, ve1233,5; husen odev heigen 1235,5.
hantfeste, hantveste 125, 30. 35. 1096,
330,1. 1161,40. 1162,5. 1197,30.
cognoscendum,factum,praestitum, hypotheca, ypotheca, ypotheka, yporeeognitum regi, imperatori, imteca, ypotecha, ipoteca 178, 20.
20. 25.
hantfrid 27. 1219.
perio
hantwercher 1223, 30.

harnas, harnaz armattira, arpparatus
1161,30. 1164. 1165,20.25. 1169
1171; harna:?ch 1218. 1224,25.
hasta
investitura.
V.
hauptschuld 30,
40.
haweaz hoyau, lu>ue

heames 1164,20.
dem
helfen mit
1178,
eide 1098,
10.
25.
hennas v. hanas.
herarium v. aerarium.
herbergen 176,40. 177, i; mit gewalt
1221,
30.
descendentes, collaterales
49,5; qui vulgo dicuntur leinen-
heredes.
herben
48,
5.
heveditarius,
-um
-a,
i:
burcgravius,
hereditarie remanere 69,
ius.
tenere 598,
1.
hereditates vecuperandae 500,
hereges
v.
10;
45.
35, 35. 87, 40. 92, 40. 178, 1.

195, 6. 203, 20. 236, n. 435, 20. 448,
20. 449, 20. 450. 451, 10. 457, 30. 460,
10. 481, 25. 483, 5. 548, 25. 30. 549, 1.
550, 35. 579, 30. 35. 595, 10. 605, 1.
668,15. 715,2'. 716.827,30.829,20.
832, 25. 906, 1. 928, 25. 984, 10. 1010,
5.
1037, 20.
1050, 1. 10.
1077, 25.
1241,5. 1407,15. 1452,1.30; alicui
vice regis 76. 1407, 15. regi Bobemiae 351,1. 20; sorori regis Franciae 57, 20. 60,1. 68,10; lantgravio
Tburingiae 194,40. 195, 1; archiepiscopo Coloniensi 21, 10; Trevevensi 1242, 35. 1244,40. 1246, 1; recipiendum, receptum a vege, im-
peratore
18, 20. 76,
10.
209,
35.
234,
899,35. 922,5; ab alio nomine

regis 190, 30. 253, 45; iniuste requisitura
legium,
35,1;
ligium,
hommage liege 87, 5. 1010, 40.
1025,20. 1251,5. 1439,30. 1440, 15.
recipere ad homagium, reeevoir
en hommage 203. 301, 30. 548, 20.
579, 25 ; in homagio teneri 46, 40.
herr54, 15. 125,15. 175, 20. 1218,30; homicida 422, 10. 1060, 20.
dominus feudi 359, 15. 1111, 30;
homicidium, omicidium 248. 249,
herren not 103, 15. 357, 20.
282. 283. 284, 1. 422, 10.
30,
{h)ierarcha 85,25; (h)ierarchia cae-
hyretage
v.
hoirs.
iacere Einlagcr halten 98,
10.
ydolum adorare
ydolatria
1425,
ydonei
266, 20
5.
viri 46,
igenote 334,
5.
40.
ignobiles 71,
10. 30.
illegitimus 197,
25.
ymago. ymaginem pingeve
ymaginarii
37,
1256,15.
regis
praesentiae
20.
imbviviatura 1421,
15.
immediatus, -a, -um. ab imperio

mediate vel immediate dependentia 221, 20. 242, 35. 285, 45 imperio
immediate in temporalibus subesse
40.
367,1; civitas imperatori immediate subiecta 911,35; immediate

eolligatus imperio 110, 1; c/'. dominus, homo.
fidelitas.
cf.
hiemeligeit 130,
20.
haeretici.
hestas, hestauz Jawc 1176,25. 1188,io.
406, 25. 442, 10. 486, 25. 495, 35. 525,

25. 687,30. 739,15. 748,25. 820,25.
S\il 811 pnssim. 1140, 1. 1141,20.
1297,10. 1408,20. 1409,25. 1415, 10.
1417, 10. 1448, 30.
ypotekare
1139, 25.
622, 30.
623, 25. 624, 30. 673, 25. 901, 35. 925,
30. 987, 20. 1060, 30. 1061, 15. 1284.
30. 1287,40. 1436,5.
immunis a
collectis
etc.
1296,
40.
1419,10.
homo. homines imperii 921, 3o. 1016, immunitas, imunitas, inmunitas 430,
regni Bohemiae 349
10. 673, 10. 965,1. 1282, 30. 1286, 20.
35;
351;
30.
imraunitas ludaeorum
homo ligius, legius 119,30. 494, 15.
1436, 25;
Spivensium 1009, i; immunitates
583,35. 899,15. 1010,30. 1212, 40.
historiae, hystoviae.
veteres 813,35;
reales et personales 964, 35.
1241,5; immediatus b. 1. 1395,5;
Langobardorum 819, 45.
conditionis
h. conditionalis 1250, ympen vas apiarium 1220, 30.
lestis 813,
15.
hindevsazzen, -saezze, -sezzen 127,

1223, 35.
histrio
20.
instrio.
v.
hSbetman
334,
honeratus oneratits 733,
35.
honov
hobgfite 1092,20.
hove 1094, 1. 20. unser (regis),

des kuDges, des viches h. 30, 1. 15.
hof,
161, 10.
176.
1102, 1. 1108,
1098, 5. 15. 1101, 20.

1112, 15 gebotten
h. 26, 20; nnsevs hoves veht 136,40.
137,15; hoves (=dinckhoves) reht
1102,30.35.
r. antwovten, tag;
10.
cf.
cuiia.
hoven
v. husen.
hovemaistve magister curiae regalis
1156,
1175,
1162,
5.
1.
35.
1173,
25.
hofgevicht 1125,
hof laeut
30,
30;
1.
hofphaffe 1217,
=
ii.avma,facinovosi,feudatavius.
15.
cf geriht,
5. 40.
24,
15.
80,
30.
183,
15. 35.
496,
15. 25
honoves impevii 986, 25 ab
impevio babiti 925,20; honor, bonores regis, regii 93, 40. 143, 15.
;
321,40; honor processionis, sessionis, nominationis, scripturae archicancellario perGermaniam debitus

honoves avchi15,25; cf. 14,10;
canceilaviae 224,1; honores civiles
197, 25; cf. habilitare; honor et
dignitas militiae 989, 45; honor
curtis 457, 45. 458, 25 honores hominum 496, 20.
;
imperium; cf. pomerium.

hospitalitates quae dicuntur geytes
hortus
V.
187,
20.
hospites ludaei 836,
25.
imperator,
impperator,
inperator,
empereur jjassim; cmpereres
15.
1189,i.
legibus solunon subiectus

987, 30.
925, 35. 934, 40.
991, 40.
1390, 1. legibus alligatus 519, i.
solus princeps monarcha 813,15;
monarcha omnium reguni et principum 139,35; a sede apostolica
vecipit gladii potestatem 82, 35.
155, 15. 1379, 5 de imperatove perpetuo providere 209,25; sanctus i.
1372, 1 Albertus Romanovum imperator vel res (in formula) 198, i.
1190,15.35. 1192,20;
tus, non astrictus,
i.
r.
admiraldus,
advocatus, arma-
tura, camavlingus, cameva, camevarius

cancellarius , capellanus,
clericus, computus, confessor, confirmatio, consecvatio, consiliavius,
,
consilium, coronatio, creatio, curia,
INDEX RERUM.
tlominus. electio, electus, elemosinarius, ensis, evoeare, executor, familia, familiaris, fideles, gardaroba,
hospitium, iudex, leges, mai-escalcus, medicus, notarius, officialis,
palatium, pallium, pana-
ostiai-ius,
parlamentum
potentia,
promotio, registnim, sapientes,
scriptor, servire, signum, successio,
tribunal, vasallus,
thesaurarius
terius
viearius.
imperator
Graecorum,
Constantinopolitanus 209,10. 401,10.

imperatorius 610,
910,
768,
40.
25.
907,
35.
5;
cf.
10.
327,25.
camera.
aerarium, aquila, aula,

bannum, bona, camera, constitutio,
coquina, corona, coronatio, curia,
imperialis
r.
deliberare
diadema
feudum,
electio,
dignitas,
fidelitas.
infula,
insigna, iustitia, leges, moneta,

monetae:
potentia, sceptrum.
imperiales 509, 10. 641, 20. 718,1.
librae
1271.
1272, 30.
1273, 5;
imperialiuin 467, 1. 495, 1. 501, 5.
516, 30.
530, 15.
630,
513, 20.
2.S.
oppidum, pincerna,
princeps , principatus,
proditor
proprietas , protectio,
rebellis, redditus, regalis, respublica,
servitium, silva, status,
subditus, successio, terra. ten-i-
interesse suhst. 509,

25. 915, 20.
torium,
interpretativus 1374,
rius, officialis,
populus
tutor,
vacatio, vallis,
vasallus, vicaria, vicarius; cf. rich;
cf. etiam Iiid. noin. Roraanura.
irapignoi-are, irapignoratio, inpignoratio 111,10. 224,30. 695,30. 766,15.
1139,25. 1140.
imponere
petitionem,
telonea, vectigalia 73, 30.

285, 15. 373, 5. 470, 5. 734,
20. 924,10; milites 505,30; impositio 108, 40. 505,30. 673, 20. 960,35;
impositores teloneorum 101,5.
640,
25.
641,
718,
20.
i;
solidi
108,
35.
incastellatus 1128,
incendium 153,
1287,40;
inducere
cf.
v.
25.
360,
35.
30.
30.
611,
936,1,5.20.
infideles
20.
10.
664,
800,
1020,30.
15.
10.
in-
infidelitas
1.
infula imperialis 435,5. 479,40. 480,

20. 661,15. 931,10. 1379,5; infulatus 1018,40.
imperium, inperium, empire. domini

par; i. temin vassallo 1376, 25
inhabilitates 194, 5.
porale, teiTcnum 1310, 15. 20. 1314,
merum et inicere oculos in aliquem eligendum
35; caeleste 1310,15.
7, 25. 9, 30. 32, 45.
mistum (mistum) iraperium 83, 35.
;
i'.
404, 30. 408, 25. 409, 25. 415, 30.

430,20. 433,25 et saepius; merum
i. 430, 25.
i. populi Bomani in
inimicus imperii 642,
innemen ze burger
30.
643,
20.
80. 82, 30. 139, 30. 140,

146, 1. 149, I. 155, 10. 209, 10.
401,15. 804,30. 1312,30. 1379, 30;
de Gei-manis in alios 140, 10. 15;
transitus ad Romanos 802,25. 8U4,
sacerdotium et i. 261, 25. 30.
30.
378, 1. 380, 25. 399, 20 et saepius;
sacrura i., sacnim Roraanum i.
10.
passim; (Romani) imperii alumni,

provinciae
hortus,
poraerium
10.
dimem37, 1. 1
profiteri 107,5;
per sententiam 118, 15.

759, 35;
350,35. 351,20; de iuribus regis et
imperii 2.52, 30.
inquisitio 85, 5.
164, 10. 394, 5. 10. 579, 35. 604, 5.
644,10; scriptum inquisitioni.s 698,5.
701,5. 85.5,15.20. 988,5. 1018,45.
1019, 6.
inquisitor haereticae pravitatis 84,

25.
266,
columnae, conductus, confinis, consignare, consuetudo, corona, curtis,

defensio, detractores, diadema,
dilapidatio, electores,
feudum,
fi-
deles, fidelitas, fiscus, gubernatio,

homo. inimicus, iurisdictio, ius,
iustitia, leges, marescalcus, mem-
brum
ministeriales , monetarii,
negotium, nemora, uobiles, nota,
LL.
CONSTJTUTIONES
IV.
229,
alqm. cligen-
25.
invaren 126.
1124,
unctio.
v.
1218,
35.
cf
25;
intrare.
inventarium, inventorium 70,

1089,
5.
267,
5.
investitura 18, 25.

178, 10.
184, 25.
234, 20. 280, 25. 281, 10. 30. 283, 1.
25. 284, 5. 432, 40. 433, 30. 40. 434, 40.
438, 10. 20. 448451. 458, 45. 459,
35. 481, 25. 40. 482, 40. 485, 35. 494,
20. 495, 25. 562, 20. 737, 1. 827, 5. 10.
832, 25.
1005. 25. 1025, 35. 1038.
1039, 5. 45. 1085, 1. 1114, 15. 1239,
25. 1397,35. 1410,25. 1421,10. 1438.
1439,30; y. feudum; i. clerici 193,
35. 194, 10; absentis 1407, 10; i. de
ecclesia 1403,2o de pecunia 827,35
20.
requirenda
715, :;
595,10. 963,10; hurailiter postulata
448,
i.
15
a praelato habita 519,
35.
principum per sceptrum regium,
imperiale 35,
30.
52,
35.
53, :i5 54,
1.
278, 1. 281. 10. 25. 433. 15. 25. 457, 25.

35. 493, 30. 829, 25. 1038, 15; sceptrigeris raanibus facta 1134, 15; regis
Bohemiae per sceptrum regale cum

hastarum vexillatarum porrectione
cura vexillis concedere
comitis per sceptrum
imperiale 1025, 20; per traditionem
baculi per baculum 426, 25. 436,
15. 483,40. 495,5. 583,25. 928,35.
984, 15. 1010, 40. 1069, 30. 1452, 10
per virgam 448, 20. 449, 15. 450, 5.
481, 25. 899, 30. 906, 1. 922, 5. 1438,
184, 5;
cf.
35, 30
i.
insigel
v.
geriht.
bratio 91, 10; R. i.

de R. i. exbannire 936, 5. 989, 5.
r.
administratio, adrainistrator,
admiraldus, archicancellaria, -rius,
archivum, bannum, barones, bases,
bona, burcgravius, camera, cancellarius, capellanus, capitaneus,
castella, castra, castrenses, civitas,
15. 20.
comitatuum
Fori luUi, Istriae
invaren.
28,
innominatus contractus 520, 10.

imperatorem translatum 1.^23,i5.
imperii translatio de una natione inphvteosis emphyteusis 492, 30.
in aliam 1366, 20; de Graecis in inquirere 56,20. 64,5. 196, 20. 247,35.
Germanos
15.
intrinsecus. pars intrinseca, intrinsecha, intrinseci civitatum Italiae

447,40.85. 451,30. 479,5. 488,1.492,
25.30. 502. 503,10. 511,20.512,30.35.
515,25.35. 522,10.35. 523,10. 622. 623,
f. 625, 25. 650, 35. 654, 30. 656, 5. 20.
758, 15. 1032, 15. 1061, 45. 1280, 30.
1285, 20. 1289, i; cf extrinsecus.
10.
pagani 174,30;
Untreue 221,
936,
civitatem ad iacendum
(Einlager) 9S, 10; obsequium 649, 5;
inunctio, inungere
5.
infamia 539. 658, 15. 662,

992, 25; perpetua 761, 5.
i'.
671,30.40. 672,5. 717,25. 718.

720,16. 721,5; grossi imperiales
639, 40. 717, 15. 1271, 35. 1273, 5;
imperiales terciori 717, 40.
20.
intrare.
dum
25.
25.
580.
3o.
intestabilis 592,
835,
35.
30.
intuitus conversio in
famis 592, 20. 990, 1.

imperialium 508,351 640, 5; denarii
imperiales, deners eraperiaux 639, infeudare
feudum.
25.
interprisiae 70,
locus
15;
636,
15.
interpolatio domini 20S,
intronizare 774,
possessio.
indumenta regalia
801,10.
1284,
brennen.
indutiae 1310,
1319, 35. 1325, 20. 1331,

interdictus 1082, 20.
cf.
exactionem
sturas,
30.
imperatrix, empereris 315,

1146,
1537
insigna, insignia 1003, 30; imperialia

610,1.5. 615,20. 619,15. 811,25.30;
regia 94, 20; officii cancellariae
371,15; oboeditionis 186,io. 187,40.
instrio histrio 9.53,
25.
1364,
10. 25.
.30; i. Urkunde: publicura ex.gr. 81. .15. 231, lo. 688,10.

1087,25; instnimentorum productio
891,15. 894, 10. 1414,30.
641,20. 1257,
etc.
cedula, copia, litterae

interclusae 213, 5. 30.
383,25. 546. 550,35. 551,
708, 10. 782, 35.
litteris
214, I. 20.
25. 552, 5.
interdicere 678, 1 interdictum 89,

1045, 35. 1052,
38.5, 10. 603, 15.
;
25.
1439, 30. 1440, 15 ; per traditionera ensis evaginati 562, 15 de
officiis iurisdictionis et tabellionatus cum calaraario ac penna
1247, 30.
;
30.
instrumentum Werkseug 275,
interclusus:
25.
is.
iocaUa 1026,
15. 20;
iter.
ef.
40. 1054,
jueaz.
5.
1307,
30. 40.
iubilaeus 523,
ludaei
1089,
stratae et itinera secura tene35. 964, 1

iter publicum
antur 957,
497,
5.
v.
5.
Ind. nom.;
hospites.
193
cf.
custodia,
;
;
INDEX RERUM.
1538
cx. gr. 77,5. 574,35.
585, 15. 765, 15. 831,35. 989, ; sae223, 40/45.
178, lo.
15, i.
cularis
ecclesiasticus 678, 15.
1334, 5. 10;
1334, 5.10; provincialis 638,15. 678;
iudices terrae Ostfrisiae 109,35;
civitatis Coloniensis 105, 10. 123,35;
Lubicensis 349, 5 Moguntine sedis
civitaium Italiae ex. gr.
1265, 1
407,30. 601,15. 1296,15; iudex uialeficiorura in terra Cortonae 747,35;
appellationis ibidem 1056, 1. 5 causaruuj palatii comraunis Cumarura
890 895; iôtestatis Iporegiensis
iudex, iudices
iugum
25.
960,
lo. 15.
1031,
5.
20.
iuramentum passim; publicum

35;
incidere in
401, 20;
i.
360,
electi
i.
tempore electionis praestitum 809,

regis tempore coronationis
impei-iahs papae praestandura 259,
35;
958,
iuncta 1420,
45.
610,5/10. 796,5/10. 1322,5;
binorum 23,20.25;
homagium.
iuvare
v.
sca-
t\ fidelitas, fides,
homagium, pax.
fidelitas,
qui Saonensis
civitatis praesunt regimini 765, 15;
primicerius iudicura Romanorum
610, 20; iudex comiti.? Sabaudiac
regis, imperatoris,
i.
787, 10.
noster, iuges le roy,
regalis,
310,
5. 15
iudices
rempereur 13,20. 336,35. 710, 10. 15.

711,10. 980,15. 1076,35. 1078,1. 1153,15.
1274,5.1275,5; i.etconsiliariusregis,
imperatoris 682, 5. 687, 10. 704, 35.
848,35; i. et officialis imperatoris
857, 5; aulae regiae, imperialis,
nostrae i. 560, 10. 627, 10. 703, 5.

759,35. 763,35. 1032,10. 1039, 15;
i. et auditor 957, 25. 963, 35. 1057.
1.
1076,5; iudices aulae maioris
700, 5; i. curiae regalis, nostrae
50,15. 354,20. 373,20. 391,35. 751,
15.
1103,5; magnae 625, 10; cf.
hofrihter.
i.
et consiliarius rei. pacis
galis camerae 686, 40.
per Saxoniam 1226, 3o; marescalci
961, 15; specialis (de raubariis)
super bonis rebel957, 40. 964, 5
lium 980,15; juge de forfaitures
i. competens 42, 1. 830,
1192, 5.
35; ordinarius ex. gr. 323, 10. 984,
15. 1071,20.1362,1; ordinatus 197,
delegatus sive subdelegatus
1
1058, 1 ; papa summus (supremus)
iudex ex. gr. 1354, 35. 135,5, 45.
1361, 5 cf. banchum, tribunal.
iudicare 15, 1. 77,5. 96,15. 97,25.

223,35. 351,1.30. 354,20. 761,15;
sententialiter 37, 35; ad paria 1357,
iudicatum solvere 406, 25. 30.
25
495,35. 506,30. 1415,10; res iudicata 40, 30. 1058, 10; par in parera
non habet arbitrium iudicandi
;
991,
40.
cautio.
v.
iures nigrae les
20.
756,
35.
joux noires
= gran-
des forHs de montagne (Gaiichat)

653,
20.
juridicion ex.
637, 1. 958,26. 1442, 10;
simplex 590, 1. 30. 628, 25. 754, 10.
plenaria 186, 13. 188, 1.
928, 40;
728,6. 1072,20; omniraoda 404,30.
408, 25/30. 409, 25/30. 415, 30. 452, 15.
455, 25. 477, 15. 40. 485, 30. 490, 10.
499,40. 511,30. 525,10. 561, 10. 573,
36. .582,25.
583,5. 585,35. 586, 40.
600,30. 653,25. 744,30/35. 852,10;
alta et bassa 178,20. 583, 30; ordinaria 1247, 20. 23. 1248, 1; voluntaria 1071, 15. 2j. 1247,25; teraporalis,
in teraporalibus 1015, 30.
1019, 30. 1138, 15. 1346, 4u. 1347, 1. 5;
perpetua et temporalis 1436, 3o;
teraporalis doraini in vasallis 843,
20. 848, 15. 1368, 45 ; vulgariter halsgeriht dicta, juridicion de sanc
178, 1/5. 1064,35; maleficiorura 746,
20; in temporalibus et spiritualibus 1347. 1348; eoclesiae, ecclesiastica 1138, 15. 1354, 30; in spiritualibus 1372. 1
imperii, regis
219,25. 780,15.35. 992,6; imperialis
marescalci 746;
1378,25;
vicarii 892, 40. 895, 25.
iurisdictio, iuridictio,
gr.
89,15.
iurisperitus, iuris iieritus ex. gr. 62,5.

314,10. 891,10.15. 1048,25; utriusque iuris peritus 632, 30. 660, 20.
679, 10. 15.
25.
iura 209,46. 511, 1; advocatiae

Assindensis 367, 20 advocatitium
1254,20.40: quod vulgariter dicitur
ius,
iudiciuni passim
saeculare 13, 15.
15,5. 336,30; provinciale 678, 5.10;
provinciale in Nflrnberg 96,i5. 1042,
40.
1043,1; villae 180,25. 290,5;
regium ex. gi: 18, 40. 336, 15. 1261,
5; curiae regalis, nostrae 21,45. 60,
15. 61,1.
66,23. 67,1. 287,25. 293,
15. 373,20. 391,40. 634,40. 678, 15;
i. sanguinis quod vulgariter halsgerichte dicitur 159, 35.
ad
alienum i, non trahi vel simik 13,
15. 287,25. 331,25. 336,30. 678, 10.
1.5.
765, 15. 1042, 30. 1133,25; cf
evocare, vocare; iudicio praesidere
96,15. 138,10;
translatio iudicii
159,35. 160,1; r. figura.
jueaz, juweaz, juweas iocalia 1179,
46. 1181,45.
1182,20.25. 1192,40;
;
servanda, defendenda, defensanda,

manutenenda, recolligenda recu,
iuratus 254, 1; notarius 432,30; nuntius 911,20. 975,5. 976,10; consiiurati pacis
liarius et i. 434, 10
117,35. 1228,15; operarii et monetarii 670, 30. 35. 673, 5. 10.
iurista 1065,
iudicatus, -us 704,
cf. iocalia.
iuratorius
247, 10; haereditarium 43, 30. 47, is.

172.25. 196,25. 280,30. 282284:
hunianura 1363,1; iraperandi 1311,
ius,
iura imperii 16, 3u.
35.40;
25, 25. 35, 1. 45, 40. 75, so. 76, 20. 25.
134,35. 135,15. 165,35. 2,52,30. 253,
30.
263,45. 457,1. 689,20. 75.5,25.
795,10/15. 842,35. 1016,5. 1118, 10.
ad iraperium spectantia
1437, 25
688,30; alienata, distracta, lacerata, occupata, acquirenda, con-
14,
371, 15;
224,
73, 15.
beneincii
10.
1.
370,
8,
7, 20.
1.
119, 10. 135, 35. 141, 1.

143, 30/35. 144, 40. 145, 5. 156, 35.
252,30. 288,35. 289,20. 629, 20. 755,
ius
25. 1018,1. 1087,45. 1145,25;
metroimperiale 43, 25. 189, 1
politicum 614,1; natuiale 1213, 20;
operandi et monetandi 673, 10
palatii 895, 10; principum 35, 30.
123.26. 132,35.352354,1; proprietatis 644, 10; quaesitum 957,
iura realia 1021, 20: ius
1.10;
regale 496, 30; iura regalia 1407,
10; regis Alemanniae 469,40; regni
141,1. 145, .5. 156,35. 253,20; temporale 1016, 40; utrumque 429,30.
715, 25. 738, 16. 20. 778, 40. 779, 10.
iuris conditor
781, 15. 1039, 15.
1321,20; deceptiones, defensiones,
9, 25.
116,
25.
exceptiones, excusationes ex. gr.

222,10. 416,35. 452,30; disoussio
173, 1; ordo 704,30. 762, 20. 769,5;
remedium
107,
66, 30.
60, 25.
10.
438,35; sollempnitas 232,25. 1436,

25.
ius suum petere 7.52, 10; per
viam iuris inquirere 196, 20 ius
reddere 85, 10. 701, 10;
dicere,
iuri parere, stare 352, 40. 353, 15.
373,20. 751,15; ius suum probare
25,10. 217,10; ius deficit 223, 40
iuri renuntiare 69,5. 1116, 1.
V. corpus, doctor, electio, feudum,
patronatus, professor, successio;
cf. recht.
iustitia imperialis 1378,25; ordinata

15,5; iustitiae regni et iraperii 253,
20; exercitium iustitiae 85, 10. 178,
5
iustitiam denegare 187,
373,
104, 10;
25.
25
commotiones
V.
25.
287,
iustitiae
littera, vexillifer.
iustitiarius, justicier 187, 10. 673,35;

curiae regiae 21,45. 1261,6; Alsatiae 901,20; seculers justiciers 801,
10. 25.
ansprach 172,20; archicancellariae, juweaz

-rii
reformanda
peranda,
V.
jueaz.
26.
appellationum
civilium causarura 566, 30; canonioum 1388, 30. 1389, 1 canonicura et

civile 2,40. 222, 10. 770,40. 792, 30.
1359,30. 1365,20; castrense 246, 10;
civile 2, 40. 352, 30. 353, 10. 30. 824,
15. 1309,5; coraitatus Cameracensis 253,45. 291,5; comrauue 49, 10.
772,10. 1366,30.35. 1368,5; curiae
(Lehnstaxe) 288, 1 divinum 1363,
divinum et naturale 824, 15.
1;
1347,10. 1348,5. 1365,20; dominii
232,45. 1357,40; ecclesiae Roraanae
81,20. 400,15. 1320,5; iura fiscalia
432,15; ius, quod dicitur grindin
;
kaiser, keiser passim; cf. reht, scriba.
keu cocus
20.
1156, 1.10.
1155,35.
1165,
1179,25. 1197,30.
korngiilte 102,45. 357,5.
konig, koning, kunig

ein,
geriht,
hof,
etc.
passim;
kore,
v.
pfleger,
scriba.
kore, k6re, chfir des koninges, des

1292,20.25;
cf.
riches 218,1.5.
elector.
kinne
kumen
359,
15.
251,
25;
r.
nofam
ibid.
;;
INDEX RERUM.
laboi-atores 872,
873,
lo.
5.
laesio maiestatis 104, 25; partium

laesa maiestas 662, 25.
627, 15 ;
1420, 5. 1421, 25 ; laesura 894, 5
crimen, reus.
c/'.
legator
1433,
legatus
1429,
1539
1430,
10.
25.
5.
legatus, leguatus sedis apostolicae

ex.gy. 383, 20. 607, 15. 803, 15. 952, 10.
1265, 20. 1428, 10; cf. Ind. mm.
Arnaldus,Thomas; generalis433,i0;
laici 328, lo.
lai gaUice
eius capellanus, notarius, familiaris
laicus !". consiliarius, elector.
809,40. 810,30. 811,1; 1. a latere,
laine la)ia 1153.
de latere 338, 35. 411, 10. 1049, 20;
lamines qui zeyn dicnntur sive silber
legati imperatoris
cf. 974, 10. 20
1297, 26. 1408
eorum familiares
251, 20.25.
1297, 30.
20.
33,35; allodium liberum 1244,

villa libera 23, 20; cf. francus.
liberare lieferu 206,
10;
15. 20.
imperialis celsitudinis76,5; archicancellarii 14,i0;
libertas, libertates.
ecclesiastica
habitantium
15, 1/5;
oppidi 293,20; patria 33,
tarum
aquarum
et
stra-
:!0;
107, 30 ;
tates revocare 371, 40
372,
liber-
1.
laneus 168,
leger castra 131,
landesherre 50,35. 51,5.
landmarch 1221,
45.
lantfrid, lantfride 2631. 101,35.40.

102.35. 192. 193,1.5. 355,26. 356,5.
12331237; den 1., den

eit uber den 1. sweren 31, 5. 15.
192: den 1. breehen, pruch dez
1216,20.
lantfridez 29,
5.
31,
102,
5. 15.
lantgeriht, lantgerihtte 51.5.
35.
10.
161.
1107,15.30.1108,5.15. 1218,45. 1269.

104,10.
lantgravius
langravius
Alsatiae
109,40. 1227,5;
279,5;
A.
lantgrave
superioris,
inferioris,
dem obern, nidern E., obere,

nidere lantgraven 161, 20. 102, 15.
in
103, 30. 35. 194, 30. 355, 25. 356, 30.

357,40. 360,5; in Brisgowe 1107, 30;
Thuringiae 133, 20. 194. 195. 272.
273,1. 274,1. 279,35. 303, 30. 725, 20.
11131119. 1234,25. 1260,1; terrae
Hassiae 273, 35. 274, 5.
lantgraviatus Thuringiae 194,
35. 40.
11131116. 11181119.
195,5.
lantheiT 1121,
lantlut 28,40. 1291,

dicitur
352,
verlieren 29, 1.
1.
lantrihter
30.
51,5.
10. 15.
sin
1.
1236, 10;
35.
hi,ntvaraer 1223,
legislator 1377,
197,
30.
10.
actus,
r.
ad-
166,25. 171.10. 181.1. 282,1. 3.57,5.

359.10. 1111,30. 1233,40.1292,15;
1. lihen
54, 10/15. 126, 40. 166, 20.
1216,40. 1220,20; enpfahen 1220,20;
verwerren
ufgeben 126,40.
1220,40.45;
vei-nidei-n
1220,40. 1221,1;
feudum.
1291,20; zeNurenberg
lehnsgewer
40.
20;
cf.
feudatarius,
Schnur 1164,
las lacet
lathomi 584,
1217,
gewer.
v.
leinenherben
lem
5.
heredes.
v.
5. 30.
letania 610,25. 612,
20.
leudum 1019,
15.
327,
lie
1316,30.
328.
730,35. 731;
ligamen
ligare
15.
318,
35.
Legierung 1056,40.
\.
ligamentum
leges;
v.
1.
Lombardiae
1435,25;
1.5.
1.
62,
156,
15.
legieren
20.
718,35;
cf. loie.
ligius, legius, liege
feudum, homa-
v.
gium, homo.
ligna. iacentia 96, 20; lignum navis
1027,5. 1431,15; lignum formice
1428, 6 ; grossum 1433, 15.
20.
materna 443, 10; Gualtica

lingua.
969,1; reges Romanorum consueve-
lip.
de
eligi
Germana
lingua
20.
an den
gehen
1.
30,
1220,
1.
35.
contestatio, expensae.
litterae, littera.
lehenman 1218,
180,35; von (in) Elsaz 359. 360,5;

in oberen Swaben 1236, 25. 30.
gamce
35.
1.314, 40.
40.
423, 1.
536,10. 824,5. 855,25.30. 856,i. 859,35.
870,5. 874,5. 986,40. 1018,25. 1433,
lis r.
26,25. 27,i. 28,io. 30,5. 102,45.
lehener, lener 126,

5.
lapides preeiosi 1090,
liga,
1372,
legittimus
lantvogt, lantvoget, lantfoget 192,25.

358,5. 1290,25.
librata terrae 1243,
runt
legittimitas 197,
v.
licentiare 1003,
lineus 168,
30. 35.
legitimatio,
legittimatio
496, 35. 984, 10.
electio, persona, thorus.
von dez RSmeschen kunigez gewalte 1269,15.

lantstrazz 28,
quod vulgo lehen
3,53, 10. 35;
161,
imperialis, tercioli;
Gebennensium denariorum 394, 25
1. Hallensium ex.gr. 160,20. 337,20;
Turonensium parvorum 206, 15.
207,30. 221,5; Wederben. 923,25.
ministratio, complexus, documenta,
30.
plebiscitum
lantreht.
1361, 20; naturae 1342, 25; vetus

vel nova 139,4o; fudaeorura 245, 20.
247,40. 248,35;
Romani imperii
107,35; imperialis 519,1. 653, 30
regia 1323, 15; communis 497, 15;
vulgaris 1316, i; editalis 523,5;
municipales 703, 30
Romanae et
imperatorum 1309, 10; leges et
canones 15. 5. 1309, 25; leges et
consuetudines 588, lO;
res lex
animata in terris 419, 35.
v.
crimen, doctor, feudum, imperator,
professor, provisor.
lex iusta
(monetae) 640,35. 641, 1. 717,25.30.
718,10; de lege 639, 15.40. 640,5. 15.
717. 718,20. 3.5.
legitimus,
1122,15. 1222,35.
1.
1.
leges, lex ex. gr. 1 94,i. 623,15. 773. 1058,

25. 1434,25
a ligando dicta 1353,20.
librae, livres
patentes
e.v.
gr. 1, 30.
528,35. 808,20; clausae 209,6. 1047,20;
more Romanae curiae bullata

quadruplicatae
263, 40. 264, 45;
346,1. 398,15. 613,20. 616,30.45.
617,25. 808,20. 809,5. 810,25; multilettres
plicatae 383, 20. 384, 25.
des alliances 303,5; litterae citationis 138,5: compositionis genei-alis
132,15; compromissi 40, 20;
littera conductitia 872,3; littera,
litterae credentiae, de credentia
72,40. 88,20. 471,30. 705,20. 8l2,20.
908,35. 970,30. 1032,30. 1034,5;
decretum electionis continentes
377,15. 379,35 excusatoriae 1004,45;
falsae 470, 20; super libertatibus
obligatoriae
repetendae 372, i
15.
35.
latro 248,
35.
leunt leumiind 1222,
10.
laureus
corona.
leva colkcta 433,
1038,
v.
represalliarum, represalliorum
1058,40. 1059,1.5. 1064,10.15; laudes
et sententiae latae per iudices
laus,
963,
35.
lansus 465,
45.
lectorium 611,
lectura 45,
466,
1.
r.
26.
1111,30; ledig
man 166,25;
cf.
burc,
burchlehen.
726, 35.
1421, 20;
509, 25.
repudii 1359,30; famosus 1384, 10. 15.
civitatum
-bri 145, 5
libri
liber,
651,
35.
;
libri
communis Vincentiae
15.
1070,
25.
bannitorum
624,35;
cf.
523,25; regestorum civitatis Laudae

liber publicus et libri
724, 10;
i-ationum societatis monetariorum
1262,25. 1263,20.
701,
30.
legare, legatio 49, 10. 15. 135, is. 385,5.
-erum. status liberorum

de libero genitus ventre
liber, -era,
33, 30;
19,
ijroscrip-
littera
;
1284,35.40. 1288,1
181,5. 282,5. 359,10. 645,5. 1094,5.
40
processus et
sententiae 40, 1 litterae sententiae
138,15; in forma represalliarum
1067, 5 vicariatus, de vicariatibus
978, 30. 980,5.10. forma litterarum
84,30. 707; litterae in Theutonico
scriptae 131, 10. 30. 132, 15; (papales)
simplices et legendae, gratiam efc
a
iustitiam continentes 188, 25
cardinali camerarioscriptae476, 30
(regiae) in registris curiae registratae908,25; litterarum correctio
384,25.30; expeditio 384, 20; falsarii
tionis
libellus
422,
principum electorum280,25;
pronuntiationis 980,
20.
aurum.
leges.
Jtaliae
20.
i.
15.
lex
v.
ledich, ledig, ledik, lidig 27,i. 28,30.
legalis 675,
levamen
1119,35;
470,15; inventarium 70,5;

clnsus, par.
193*
t'.
inter-
IXDEX RERUM.
1540
studium 1019,
litterale
litterati viri 930,
lobia 565,
maior stans 1376, 20; sedes maiesta-
30.
tis
lo.
427,
433,
20.
10.
1274,
15.
30.
menage
1186, 10;
Italis nuxsnada 1006, 26.
maisnies
30.
electio, interdicere, theloue-
V.
asticus.
logia 762,
30.
852,
loie ligatus 327,
35.
35.
loketer attschliefien,
loket,
1196,
anTcetten
i.
loterpfaffen 1223,
s.
luminaria duo in firmamento (papa

imperator) 139, 15. 256,
264,5. 387,20. 661,.=..
et
lute,
Ifite
etc.
261,26.
I5.
1166,
lantlut,
schaedelich, sentber.
macellus 246,
maehina
merrain
batir (Godefroy) 1173,

1181. 1182,35.
?,h.
bois
1174,
30.
maisnies t'. mainie.

malandrini 1060, 20.
malatia 1148, 15.
maldrum 245 247.
lu.
584,
657, 30;
15.
lapidibus grossis proiciendis 623,
ein, ergeben, ersam,

v. eigen,
fridbraech, gelaubhaftig, gesezzen,
ledig, schaedelich, sentber, s8n,
ungerecht, unversprochen, vorsprochen.
maneria habitatio 210,
mader
maerchte 1218,
1223,30.
mantum
40.
894,45.
10.
1181.
611,
10.
613,
1.5.
manumissio 1247,
Romani
821,20. 929,15; regis418,3o.

534,1. 561,40. 583,15. 687, 40. 690, 30.
744, 1. 746. 762, 35. 1179, 26.30. 1181 ,5;
imperatoris, imperialis 828,2o. 830,

10. 862,25. 869,20. 870,45. 926.25.
932,35. 950,35. 961,15. 962,30. 990,
25.
1024. 1048,25. 1188,40. 1189,
10. 1194,10. 1438,1,5. 1445; cf. iudex,
iurisdictio; papae 469, 10; regni
Bohemiae 1226,5; Austriae 36,5;
von Besenkeim
1.
mantel, manteaz Schirmdach 1178,

30.
scauz, marscaus 280, 10. 530, 10. 15.

1005,35. 1066,15. 1126. 1234,10;
817819.
dictio.
1180,
imperii (dux Saxoniae) 122,

imperii in partibus
Italiae 550, 5;
imperialis curiae,
magnae imperialis curiae 815, 35.
5.
marescalcus, marescallus, mareschalchus, marascalous

mariscalcus,
maliscalcus, marischalcus, marischalchus, marscalcus, marschalcus; marschalk, marschalch; marescaul, marescaut, mariscal, mari-
15
malefactores 252, 15; maleficus, maleficium 1225, 30. 35. 1226, 10. 15. 1421,
25 cf. curia, dominus, iudex, iuris-
mansum = mansus
40.
217,1; marescalcie 1168,25. 1170,

1178, 1; cf. clerc.
40.
sacri
maneries 654, 30.40. 891, 1. 5. 893,30.40.

mansio 1418, 1; regis 292,25.
275,
1224,30;
20.
man
eigen,
v.
lyon, liwon leo rivens in expeditione

imperatoris conductns 1167, 5. 30.
1170,45; c/". aquila, ours.
mad
30.
crimen, laesio.
cf.
mainie
loce, loche cochkar mafinum il6b,is.

mairhof 1222, 5.
locum tenens, tenens in locum vicarii maiiien, marien.
locus
453,
30.
lo.
locare, locatio 492,
1032,
446,
1. 5.
berg
175,25; de
Landen-
36,5. 68,20. 69, 40. 93,5. 138,25.
168,45; von Bappenhein 1095,5.20.

1097. 1099,10,15. 1100. 1106;. Styriae
36,5; Westphaliae 1215, 10. 15. 1228.
1230, 1. 20; exereitus Francorum
in Romania 1013,45; exercitus
Florentini 837, 20. 30.
margarita 1089,
10.
30.
marinarii 1012, 1. 1013, 5. 10. 1031, 45.

magister, magyster, mayster, gallice
dextera ad pectus tenta
maistre, mestre, teutonice meister manus.
massa 476, 15.
(in
iuramento)
30.
sine
457,
71. 84,30. 94,40. 95,30 et passim;
manu et consensu regis 371, 35. matertera 186, 5. 350,20.
m. in theologia 266, .so. 580, 15.
372, 20. 40; in manus imperii deve- mathier magon 1179,46. 1180, 1.
581,5. 738,45; magister, magistri
nire 1065, 35.
matricula notariorum civitatis lanuae
(civium) civitatis 17, 5. 10(>, 25.
101,20. 108,25. 169,5. 272,30. 286,35.

303. 2... 30. 529, 5. 626, 25. 723, 10.
730,5. 753,1.5. 901,311. 924, .5. 1103, 10.
1132,10. 1214,10. 1227,5; consulum,
consilii 1068,io. 1118,20.40. 1125, 15;
regalis, imperialis
coquinae 160,
25.
curiae regis, imperatoris

71,25. 250,30. 290,5. 443,10. 597,5.
817,25. 820,1. 1146,15. 1147,5; cf.
1446, 20; magnae curiae imperialis
815,35; eius clericus 1146, 20
m.
curiae regis Bohemiae 1142, 15;
curiae dictae zfi dem Nuenhove
249, 15; domus Hospitalis S. lohannis 152, 35. 400, 20; militiae
Templi 152,35; domus Theutonicorum, Hospitalis s. Mariae Theutonicorum 152,35. 544,5; forestarius 840,25; hospitii imperatoris
990,25; magistri ho.stiarii papae
260,30; machinarum 584,15; monetae
monetarum monetariorum,
1137,
30
marca, marcha, teutonice marg, gallice marc. argenti ex. gr.

185, 20.
194,40. 224, 10; silbers ex. gr. 218,
monetae
334, 35.40; usualis
1.
1244,25.
1245,5; monetae Confluentinae

1246,6; Coloniensis. denariorum
Coloniensium 73, 20. 159, 15. 899,
15. 30; sterlingorum 20,35; deMelan
720,
25. 35.
marcata,
721,
10.
marchata
1243
terrae
1246.
mercator.
marchia
20.
5. 25.
66,
10.
38, 40. 55, 15. 64, 30. 65,

68, 10. 70. 71. 35. 414,
415,1.5. 599,10. 604,5. 605,5.

630,20. 737,30. 738,30. 739. 775,25.
781, 1. 812, 10. 820. 821. 826, 1.
1027, 35. 1080, 10. 1083, 5. 1084, 30.
4.5.
1364.
15.
matrona
mauge
752,
35.
iuage 27,
10. 35.
maz, unreht 1224,
marchans, marcheanz 207,35. 1186,35.

1191,5. 1193,25; le roy 1169,1.5;
cf.
959,
matrimonium
633,
5.
1249,
35.
Anconitana 341, is.

345,5.397,1; tho Misne 1238, 1;
12.50, 10. 15;
Trevisina 1024,
medicus
regis,
imperatoris 572,15.20. 913,5; m. ac
marke
1.
mediare 588, 15.

medicans 663,20;
1.
1267,
30.
familiaris 910,
20.
mediocres 1214, 15.

medius, -a, -um. persona media
182,40; f. dominus.
marchio, marcquio, marcgrave, markgreve

Ind. nom. Badem, Bran- mehurement murement 972, 1.
denbui-gen., Cravesana, Guavium, meier 358, 35.
mfinzmeister 251,1. 639642. 670
Hachberg, Landesberg, Malaspina, meineide 103, 10; meineidig, main675. 718,10. 719. 1026,35. 1096,2o.
Mysna Montisferrati
Moravia,
aidig 31,10. 103,5. 356, 15. 359, 10;
1271. 1272;
panettarius regni
Namurcenses, Salutiae; in Italia
mains 1222, 15. 1236, 10.
Siciliae 1301,15; rationalis (regis
m. 45,20.
comes dictus dir
,
!'.
Trinacriae) 1444, 35; scabinorum

953,20; de tents 1169, ,30.
v.
burgermeister.
magistratus 485,3). 487,25. 1434,25.

magnates. Germaniae 87, i
regni
Bohemiae 184, 1; Franciae 813,25;
;
orbis terrae 211,36. 215,35.
maiestas,
niagestas.
dicitur
quasi
membrana, menbrana 1045, 40. -1205,

marcgrave 249, 40.
15. 1247,20.
marchionatus 83, 30. 183, 15. 35; Missnensis 11131116. 1118. 1; Mon- membrum, menbrum imperii 16, 20.
1134. 16.
tisferrati 436, 1. 695, 10; Moraviae
279, 30. 280, 30. 597, 1. 598. 40; Salu- memoriale 1065, 20.
tiarum 1438, 5. 15. 1439, 25.
mensurae exercitus 746, 30.
marchionissa 113,10.
mercadantia, -dia, merchadantia
marescalcatus, marscalcatus 25,
5. 10.
1271,25. 1272,40. 1275,25. 1283,
10.
;;
INDEX RERUM.
mercandia
niercantia,
1030, 5.
mercatale 864,
mercatio 293,
964,
5.
729.
733.
836,
912,
25.
lo.
958,
15.
mercator 51,
25. 52, is. 20. 86, 15. 104,

168,10. 185. 713,10.20. 752,5.
10. 837,35. 839,1. 1214,20. 1227,35.
1264,5; forensis 957, 30. 963, 40;
molta 496, 15.

monasterium
25.
v.
montro 971, 5.
feudum morgengab 1292, 35. 40.
mort 27,35. 282.
mos Lombardicae regionis
496,16.25.
651. 708, ;i5; ab iraperio in

tentum 887.
i.
lO.
molendinum, molandinum
1541
administratrix
ad-
calathts
qtiidam chronologicus 427,
5.
vocatia, gardia.
muance de le monoie 1158, 20.

moneta, uionoie, munsse, munsze, mulier bona feodalia tenens
49, 5
munze, nninzz 28, 40. 251, :w. 494,15.
mulieris successio in bonis feodali51.5,5. 670-675. 717720. 83.5,35.
bus 47,20; cf. 166, :io; mulieres in
publicus 912, 20
caraerae papae
1056,40. 1262. 1263. 1269, 30. 1271
exercitu 746, 30.
v. contractus.
84, 30; m. arcbiepiscopi Treveren1273. 1433,i5..3o; aurea 640,io.2o.
mundualdi
1247,35.
r. capitaneus;
sis 872, 35. 40;
cf.
641, 1. 672, 5; argentea, raonoie
marchans.
d'argent 639, 40. 671,35. 717,40. munire 591,.30. 624,15.
mercatura 51, 25. 210,25.957,40. 964,
720,25; fortis 639,40. 717. 718; munitiones 31,30. 37,20. 172,45. 173, 1.
5. 971,5. 1027,40. 1030,1.
grossa 640,5.10. 671,35. 717,15;
178,10; reaedificandae 179, i; impedebilis 717. 718. 1272, 10. 1273, 30;
rii, ab imperio dependentes etc.
mercatus 241, 10. 528, 15.
febilis 1272, 10. 1273, .so; minuta
135.40. 169,25. 242,
35.
245, 1.
mercimonia 21, 40. 241, 10. 528, 15.
639,15; parva 641,20. 671, 4c. 672,
285,45. 295,35.
563, 35. 1267, 30.
5/10; nova 671,30.40. 672,5/io; vetus
rauntraan 28, 15. 1221, 35.
messor 96, 20.
894,20.40; usualis 1244,25. 1245,5;
miinze v. moneta.
nietropolitanus412,4o;metropoliticus
abatuta 1272,
falsa.
30.
2.=,.
ius.
r.
mezzer, waelscb 1222,
15.
miles jjassjm; ex. gr. 25,
1. 95, 35. 393,

903,1. 1054,30; cum esperonis
deauratis 508,35; regis 71, 5. 1077,
regis Franciae 205, 4ff. 206, 10.
35
regis Fr. m. et cam15.
212, 30
bellanus 578, 45
m. et magister
579,1; comitis 38. 1086, 3o; potestatis 310, 5. 20. 320, 15; m. et socius
potestatis 525, 30. 837, 30; milites
citramontani 1024, 6;
impositio
militum 505, 30. 35
milites cives
133, 5.
militaris r. cingulum.
35.
10;
eontrafacta,
falsche munsze 104, 10. 357, 35/40.
674, 30.40; Confluentina 1246,5;
Coloniensis 220,15 ;imperialis 641,20;
monetarum genera v. albus, aquilenei, bagatini, denai-ius, esperoni,
grossus, imperialis, librae,pfenning,
rufi, solidus.
monetas fabricare,
facere, cudere, mfinzze slagen 28,45.
Templi
152,
minems
1172,
2i.
649,
667,
766, 5. 924,
5.
imperator ra. papae in temporalibus 1347, 10.
626,
25.
10.
ministeriales passim; '. gr. 33,25.

36,40. 736,5. 1139,15; imperii 304,
20; ecclesiae Argentinensis 232,45.
2.33,35; Coloniensis 123, 40. 132,45.
220, 25. 1229, 30. 40. 1230, 10. 15 Maguntinae 13, 15. 223, 40. 336, 15. 30.
1261,1.5; Salzburgensis 1134,15;
Treverensis 287, 10. 25; abbatis 52,
35; abbatissae 186, 15. 188, 1; aulae
papalis 609,40. 611,,35. 612, i.
;
ministrare
v.
gemaelde, granus,ligare,plata, rota,

zeyn
affinare
defacere 1271, 25.
;
minn oder reht

minores
liberi
V.
aetas.
15
missa 603,
15.
missetete 358,
171,
57, 25.
35.
65,
5. is.
69,
10.
611,
15.
30.
10.
mitellum 653, 20.

mitra regi (et reginael imponenda
modus
610,
1288,
5.
1234,
30.
35.
napes, nappes 1172,

natalia.
197, 20.
natalium
5.
1194,
15.
defectus,
nota
25.
672,15.
lex
naturae
contractus
864, 20;
moneta
offieina
nummis
1393,
10. 20.
naturalis
v.
naufragiura
355,
ius, obligatio.
quod
navalium praefectus 611,35.

navazia 1420,
1271,
navigium 209,
1272,
monetarum
40.
673,
10.
privilegia
v.
custos,
factor, magister, officialis, ordinator, praeses, provisor, superfactor.
monetagium
670,
672,
30.
5.
673,
35.
10.
monetarii, monatharii 238,30. 642,i.io.

671
675. 719,1. 1150, 1; iurati
Italiae
670,
673,
30. 35.
sacramento regis
5.
10;
de
et iraperii 675,5;
eorura praepositus 671,1.'.; societas

1262. 1263; v. magister; cf. opera-
35.
40.
1445,
navrer violare 1185,

negotiare 107,
negotium.
monetare 673,
gruntrur
dicitur
5.
cudendis: regis 238,30. 641,35. 674,35.

20.
1342, 25; n.
feudi 435, 1.
35.
30.
10.
Terre Sanctae, passagii,
recuperationis T.S. 204,
15.40. 205, 1.
257,25. 339,20. 399,5. 475,35. 545,25.
547,25. 549,20. 550,16. 575,25. ,576,35.
578,15. 665,40. 755,10. 988,2.5. 993,
1047,40; imperii Constantinopolitani 214,1.5; Templariorum

621,5; electionis regis 152, 10. 155,5.
negotia
157, 30. 204, 25. 229, 5. 10
imperii 16,20. 41,5. 76, 15 et saepius.
25.30.
neraora iraperii: Norimbergense 360.

361,5; VVizzemburgense 1135,15;
Heiligvorst 164, 10. 15; cf. silva.
5.
monitio et protestatio in electione

legenda 229,
231,5.
nepos papae 602,35. 606, 30. 1433,15.20.
mons. ultra montes, oultre les mons, nevage navigatio 1156, 10.
de la les mons, decha 1. m.
in nobiles, gallice nohXas passim; nobiles
1.
missiva 480, 10. 571, 1. 888,35. 1130,

missus regis 196, 35. 197, 1.
15.
20.
.5.
609,
missilia spargere 609,
609,
798,
1285,
10.
nachgebaur 1218,5.
monetae cursura natura.
cridare,
1273,1;
dare 641. 642, 1

moneta currens,
eursus monetae 641, 25. 30. 675, 10.
monile 1090,
30.
964,
rius.
servire.
2,20. 205,45. 590, 10. 15. 958,1.
30.
nahtetzen 1217,
to.
960,
name
1272,5. 1273,2.'.; monetas

cassare 674, 30; taliare 671, 30.40.
672, 1 scindere perforare 674, 30.
67.5,1; foedare, ponderosas facere
minister cintahim Germaniae 529,5.
mutuum
magister.
v.
20.
1056,40. 1262,20. 1263,15; ef. absrot,

assagiura, billio, caracta, caracter,
cesalia, circuli, eunius, deliberare,
746,25.
minae mitellorum 653, 20.

minera argentea 1405, 1.
673,
220,15.357,35.641.653,11.717-720.
militia 111,35. 989,45;

35. 19G, 1.
mfinzmeister
muta
40.
611,
25.
612.
30. 40.
5.
curialis 1027,35. 1030,25.
Italia(m) 279,45. 301,35. 326. 333,

1.25. 334,20. 338,5. 393,30.35; ista
pars montium, citra montes
=m
Germania 309,25. 311, 10. 312,i5.2o.

321. 323,30.35. 324,20; v. vicaria,
vicarius;
in Italia 419, 10. 588, 1;
= Amnione
5^2, 45
montatus 503,30. 534,

1055,
15.
cf.
gebirge.
3o;
montata
imperii ex. gr. 7,5. 49,25.30. 187, lo;

regni Bohemiae 184, 1. 349, 25. 40.
3.50.351.390,10.20; infra Mosam
constitutil07,5; Lombardiae 584,1.'.
in provinciis Fori lulii et Istriae
residentes 36, 40; civitatum Italiae
691, 25. 823, 1. 960, 25. 1027, is.
nobilea feudatarii sive vassalli
V. feuduni, sentontia.
595, 10.
nocentes 23,
25
cf.
395, 20; civitatis 188, 20.

n. et praeco communis
Astensis 429,40; n. iuratus 911.20.
975,5. 976,10.
sehaedelich.
stolicus
586, 30
nominatio regis eligendi (per elec-
tores facienda) 5, 5. 93, -to. 229, 40.

230,5. 263,; n., (denuntiatio) et
declaratio regis electi (per papam
facienda), regia 87, lo. 258,io. 259,45.
260,5. 262,25. 265,5. 377,20.379,45.
385,30. 400,35. 608,5. 614,20.772,6.
775,1. 1209,5; cf. 1432,40; ef deno-
nutz und gewer 1221,

176, 40; i: gewer.
oberrihter 51.
notae doctorum
notaria, galliee notarie 736,

1006, 40.
notariatus
761,
936,
20.
35.
55.
959,
1.
25.
notarius passim; publicus imperiali

auctoritate ex. gr. 310, 10. 581, 30.
860,10.1438,35; apostolica (ecclesiae)
et imperiali (imperii) auctoritate
ex. gr. 268, 10.
717, 10.
1248, 10;
sacrae
praefecturae
auctoritate
776,45; imperiali et alme Urbis
praefecti auctoritate 857, 20; n.
sacri imperii 679, 40
regis, imperatoris ex. gr. 762, 30. 763,5. 950, 30.
1008,25. 1093,25. 1141,10/15. 1419,5;
aulae, curiae regalis, imperialis

626, 25. 904, 5. 1094, 30. 1240, 10.
1253, 10. 1266, 35. 1405, 30
notaire
de le cancellerie 1183,5; v. camera;
n. papae 738, lo. 769, 30. 777,25;
sacri
palatii, palatinus ex. gr.
404,10. 416,20.
legati
1297,10;
809,40. 810,30. 811,1; iudicii provinciatis
1042, 40
consulum et
civium Lubicensium 1125, 15; civitatis Landau 248, 40; Brixie659,2o;
Mediolani portae orientalis 675, 35;
;
Cumanae
1420,15.30
Pisanae
540,40; notares des cambrelains de

Pise 1169,25; palacii communis
Cumani 892; n. et cancellarius
eommunis lanuae 679,35. 681,5.
1058,15; n. ac dictator communis
Cremonae 490, 5 n. (palatii) et
;
ad cameram armarii
communis Laudae 514, 40. 724, 35
officialis
et
iudicis
officialis
1420,
10.
1421,25; societas notariorum civinotarios

creandi, feciendi auctoritas 603, 5.
984,15; notarii examinatio etapprobatio 959, 20.
coram notario
feuda consignare 449, 10. 25.
r.
archieancellarius, camera, matricula, officialis, protocolla, scriba.
tatis Placentiae 1283,io.
notnumft, notnunft 51,

cf. notzogen.
notula 512,
35.
560,
5.
1224, 35.40;
20.
notwer 27, 20. 1222, 25.

notzogen 1222, 15 cf. notnumft.
nova de curia 1428, 15.
;
novalia 164,
nummus
lo.
515,
360,
30.
6.
5.
et naturalis 590,
X5.
nuntius passim. e,r. gr. n. regis,

imperatoris 17, 20. 580, is. 700, 10.
910,40; regis Franciae 5,35; apo-
745,
35.
25.
1334,
adiudicandi et assidendi 761, 15. 1020, 30; admirati,

admiralliae, de admirallie 822,30.
obolus 639,
!
20. 40.
640,
obsecundari 1060,
1136,
25.
30.
649,
20. 26.
de
provenientes
officio
15.
occidere
36,25;
497,
643,
5. 10.
obventus
371,
10.
furem in furto inventum

aliquem in publico itinere
30.
occupare imperii bona, iura, possessiones 274,5. 1018, 1. 1119,5; rerum

imperii occupator violentus 24, 15.
octava mensura 652,
potestariae
principis 217, 30;
publicum 696,35; regale in Dinsberg 270,3.-,; Kaufbfiron 708, 35
Kebelnberg 270, 35; Richenbach
164,30. 270,35; regiminis 244,26;
scultetatus, sculteti 21. 15. 96, 20.
219, 25. 220, 10. 246. 249, 15. 362, 30.
363, 5. 788, 25/30. 833, 35. 898. 1010,
30.45. 1254,35; senatoriae, senatus
700, 40. 1432, 10.; servitutis vel servitii 13, 20. 336, 36; stratoris 613, 5;
tabellionatus 936, 20. 1020, 30. 1065,
30. 1247,20.30.
1248,5; vicariatus,
vicariae 37,20. 85,40. 590,5. 10. 628,
20.30. 629. 1018,20. 1033,1; vicariatus generalis
1130, 20.
1181, 1;
vicariatus Christi 575, 10. 1206;
704,
1.
10.
obstagium 288.
obsequium intrare 649,6.

obsides 632,
1080,10; advocati, advocandi, advocatiael65,i5.899,i5. 936,20. 1020,20.

1065,30; archicancellarii 371, 1.5;
auditoris contradictarum 603, 45
cameraeimperialis 1302,25; cancellariae 370,20.25. 371.622,1. 1078,5 ;capitaneatus, capitanariae704,2o. 745,
25; conductus 1059,20; consulatuum
694,30; foresti 96, 20; imperio attiiudicatus 704, 20;
nens 220, 10;
iudicii 246, 40; iurisdictionis 89.
1247, io. 25; iuristarum
1065, 30
legationis 385, 5
marescalcatus
25, 5.10. 217, 1; notariatus, notariae
pincernatus (regis
959, 15. 990, 1
Bohemiae)
obligatorius 161,30. 1119,35.
32,
745, 25
20.
10. 15;
villicationis 21,
30.
152,40. 185,15. 421,25.

470, 1. 475, 5. 523, 15.30. 564,'io. 703,
40. 748,1.
787,10. 835, 15. 838,5.
1145,25. 1420,10. 1421; regis, imperatoris, imperii 506, 20. 561, 15. 592,
30.
651. 1. 656, 35. 709, 5. 720, 5.
726, 1. 743,25.40. 787, 3o. 788, 1. 856,
20. 857, 5.
957, 35. 963, 45. 967, 25.
979, 20. 40. 987, 5. 10. 1059, 45. 1435,
40; curiae regalis 1241, 20; curiae
imperatoris 1293, 36. 1294, 20; notarius et o. regis, imperatoris 762,
30.
950, 30; caraerae imperatoris
926, 35 ; o. regis Franciae 469, 35.
papae 413, 10. 620; aulae,
45;
curiae papalis 609, 40. 611,35. 612,
communis 85,5.35.
1; civitatis,
422, 5. 30. 485, 30. 487, 26. 524, 10.
540, 40. 659, 30. 665, 1, 669, 30. 780,
20. 907,10. 1018,20. 1019,40; cum
salario vel sine 960, 1
0. cancellariae communis601,i5; ad cameram
armarii communis 514,40. 724,35;
o. burcgravii 96,15; curiae Coloniensis 47, 35
episcopi 1043, 30
super exercitu constituti 584,35;
ad servicium monetarum 673, 30;
magistri monetarum 1271,10. 1272,
25; pacifici 226, 15.
officialis, -es
oleum
805,
168,
20. 25
15.
sacrum
803,
40.
10.
olla 251, 25.
omologare
emologare.
r.
onus, onera 106,
personale
30; reale,
feodo imminentia
673, 20. 728, 1
onera et facul194, 5 ; cf. 3, 40
tates communis 1282, 30. 1288, 20.
;
operagium 670
operare 673,
673.
10.
719,1.5.
operarii (monetarum) 642,
1. lo.
675; eorum praepositus 671,

monetarii.
oppidani, opidani 21. 288,
364,
35.
367,
670
15; cf.
25.40. 293.
15.
oppidum, opidum passim; nostrum

imperii ex. gr. 75,30. 628, 1;
advocatia, ci vitas, rector, scabini,
(regis),
cf.
nundinae, nondinae 519,25. 653,15;

nundinalia 373, 5.
185, 15. 248,25;

646, 20. 649, 10 ducum
Austriae 169, 30; archiepiscopi 21,
45. 221, 1. 241, 10. 287, 25. 30. 528,
15
civitatum 649, 26 paciflci 239,5.
10.
823,10. 826,1. 1007,5. 1013,25. 1014,25.
villarum 121123; v. bona.

obligationes reales et persouales
586,1. 1448,2025; obligatio civilis
portae
20.
obligare, obligier, obligatio, obligacion ex. gr. 1. 132, 10. 207, 10. 40.
525,15. 91.5,10; castri, castrorum
19, 30. 20, 36. 132, 10. 426, 5. 10. 527,
35.
civitatum imperii
903, 10/15;
194,40; curtis 362. 363. 367, 30;
marchionatus Moraviae 280, 30;
officii
scultetatus 362, 30. 363, 5.
1010,30; reddituum 527,35. 1009,40
15.
990,
52,5.
-i
regis 108,
officium, -ia, ofice 85,
1122,25.30. 1124,25.
nota. cf. natalia;

1379, 20.
1020,
nutzegewer
ober man, oberman, uberman 115,
ehaft, herr.
V.
40;
officiatus,
20; iudicandi,
minatio.
n.
INDEX RERUM.
1542
not
officialitas
curiae Coloniensis 47,
40.
scultetus.
ordenemanz 420, 1.
422, 5. 20. 423, 15. 427, 15. 558, 40.
588, 10. 593, 40. 690, 15. 958, 1. 964,
10. 1006, 5. 1262, 30. 40. 1263, 30. 35.
1286, 15.
ordinamenta,
ordinare exercitum 566,
neum,
rectores,
35
officiales
iudex ordinatus 197,
1.
capita524, lo;
INDEX RERUM.
ordinarius 590.1.35. 928,
1336, lo;
40.
iudex
ex. gr. 323, 10. 984, 15.

1071,20; V. iurisdictio, pontificalis.
0.
ordinatio pacis 109, 10. 40. 110, 1; ordinationes antiquae 1331, :o; regis
Franciae 206,
423,
15
1.
15. 20.
diciarius,
25.
iuridicus,
627,
704,
i.i.
iuris
49,
762,
30.
35.
20. 25.
Ind. nom. Augustinus,

Benedictus, Cystercien., Cluniacen.,
Grandiuionten., Humiliati, S. lohannis, Praemonstraten.,Templura,
Theutunicus, Vallisumbrosa.
5.
V.
orenges 1188,
40.
palenthinus
colloquium.
572,
540,
25.
30.
obsculum.
pacis 433, 40.
446, 10. 20. 454, 25. 45. 462, 30. 463,
15. 493, i.ir. 501,20. 35. 513; 35. 514,
1047,20. 1413,
10. 517,1. 1038,30.
25.
1438,30; pedum (pedis) regis
405, 10. 409, 10. 417, 10. 448, 20. 456,
10.
465, 10. 478, 1. 491, 1/5. 574, 25.
594,15; papae (a rege faciendum)
609, 40/45; pectoris 612, 30.
ostis, gallicc ost liostis 958, ss. 1006, 20.
(ostiarius). hostiarius imperatoris903,
magistri
920,5;
papae 260, 30.

(ostium) hostium 857,
hos-
tiarii
1205,
1046,
10.
1.
15.
ours nrsus vivens in expedHione im-
peratmis condiictus 1194,

cf. aquila,
40.
panstat
v.
10.
1196, 1
pacificus
1'.
1199,23.40.
luminaria,
mercator, minister,
ministerialis, nominatio, nepos,
pagamentum
1145,
.5.
pagator 406, 30.

paire de dras 1168,
j)alafrenus 1147,
35.
1272,
lo.
837,
20.
1273,3o.
1.
1177,
10. 15.
palatinus in Tuscia 1449,5; palenthinus Reni comes palatinus Eheni

33, 40.
palatium,palacium, pallatium. regis,

imperatoris,
sacrum 467,
593,
10.
25. 660, 1. 668, 20; V. auditor, comes,

notarius, periti, procei-es p. regis
Trinacriae 1444,45; papale 259,25.
620,5; V. auditor; p. patriarchale
(XJtini)
archiepiscopale,
323,
episcopale 133, 1. 10. 234, 10. 308, 5.
du565, 10. 738, 5. 853, 15. 854, 25
cale (Venetiis) 325, 5 ; potestatis
Pisani 710,40. 757, 40; communis,
in
civitatilms
Italiae v.
IJopuli
;
;.
5.
transmarinum
v.
174,
40.
15. 20.
bona, feudum.
par in parem (non) babet imTerra Sancta proprium p. Redemp76, 10. 1314,36; arbitrium
toris 174, 30.
iudicandi 991,40.
pares 33,35.
15. 816,
253, 45; pares curiae 49, 35. 1336, 5; patronatus ius 232, 20. 815,
15. 20. 1025, 10.
ad paria currere 1360,20; iudicare
paria litterarum 228, 15. patronus ecclesiae: imperator 1331,1.
1357,25.
473,5. 548, 1. 549,35. 552, 15. 605,1.6. pax passim; pi-aesertim 1214
1238;
perium
1.
15.
1083,
paramentum
1.
1085,
25.
1089,
25.
15.
1274,
1.
paramenta
1434, 20;
1.
20.
1196,10.
'
communis, generalis
51,25.30. 98,
107, 5. 25. 109, 10.
104, 15. 106, 36.

191, 30. 35. 479, 30. 40.
117, 35.
480, 25. 35. 481, 1. 634, 40. 1226, ;w.
1229, 40. 1237, li ; iurata 107, 5. 30.
108,5. 110,30. 117,35. 173,5. 1215,
10.
40.
pacis tractatores 1215. 1229,

coniuratores 1226, 30; fractio,
violatio 1199, 20. 1228, 30; turba-
40.
10;
5. 1228,
defectus 104, 10; reformatio 512,
articulum, capitulum,
10.
V.
confoederatio, conservator, dominus, iudex, iuratus, ordinatio, ordinator, osculum, prononciamentum,
sigillum,
servator,
prosecutio,
statuta; c/^.frid^fridbraechjlantfrid,
tores, violatores 31, ;w. 108,

1;
parentatum 1431,
parentela 55,
30.
380, 40. 423, 5.

629, 15. 656, 15.
15.
1. 342, 45.
1051, 35; beati Petri in Tuscia
341, 25. 345, 6. 397, 10; regnum
Romanae ecclesiae p.
Siciliae
speciale, peculiare 1202, 30. 1204, 10;
par.
parchemin, parcemin 1167,5. 1182, 15.

636,
30.
patrimonium ecclesiae 210,
35.
paratici civitatis Placentiae 319,

35. 1282, 40. 1283, 10.
40.
789,
passagium.
paternus
15.
officialis, officiatus.
paga, pacha 506,
1.
partigen 336,
passus 1004,
notarius, nuntius, officialis, ostiarius, palatium, unctio, vacatio,

vicarius, vicecancellarius.
1146,
20.
786,
ultra412, 10. 1324, 10;

Terrae Sanctae 339, 10. 558, 1. 5.
993,20.30. 1048,5. 1437,20; p. tributumpro transitu 673, 20. 958, 5. 10.
964,15. 1307,20.
marescalcus,
1421,6.
bagatini.
paciarius pacis servator

1325, 25.
10.
marinum
841,
783,
partialitas
378, 10.
522, 10. 536, 25. 604,
716,1. 758,10.15.
v.
666,15.40. 825,20. 826. 913,iD. 1053,io.
lyon.
pacificator 1003,
669,30;
fidelitas, iudex, litterae,
papirum
462,35.
parciallis 454, 1.
462,5. 491,3,5. 500,25. 513, 1. 516,
10. 522, 10. 523, 10. 1061, 1; partialii
1061,45.
dominus, familia, familiaris,
papatus Romanus 155,
,40.
partialis, parcialis,
20.
sericus
1080,
r.
10.
papst, baubst; papalis.

v.
approbatio, aula, bannum, camera,
camerarius,
canon,
capellanus,
clericus
confirmatio constitutio,
curia,
10.
partagium 1085,20.
35.
panetrie, pannetrie 1155,35. 1156, 1.

1158,15. 1164,40. 1168,30. 1170,25.
1171,5.15. 1175,1.5. 1187,5. 1194,25.
parabola, parabulla 1271,
pacatin
bannum.
panaterius imperatoris 903,

panatica 1014.
panicuiu 891,30. 894,
464,
25.
20.
463.6. 491,25. 500,20. 502, 30. 512,

.30. 516, 5. 1408, 35. 40. 1409, 10. 1411,
20. 35.
1422, 5. 10; V. extrinsecus,
intrinsecus; p. Guelfa 555, 10. 782,
papa,
osculum,
919,15.
1272,
parrochia 245,
1137,
445,35. 451,40. 453,35.40. 461
1.
35.
930.
5.
originarius 958,
26.
pan, panholtz,
168,20;
apotheca.
1.
914,
20.
palustra 1271,
30.
pars. partes civium cinitatum Italiae
15. 25.
palitz palissade 1194,
559,35. 660,1. 681,35. 682, 10.

40.
690, 25. 693, 35. 743, 30.
5.
745. 859, 6. lo; cf. arcnga,
parochia,
palatinus.
v.
pannus
originale litterarum 162,
35.
25.
687,
744.
790,35. 791,5. 846,35.

847,1. 853,30; v. Ind. nom. Roma;
913,
lO;
pallium imperatoris coronandi 610,i5.
coronationis 609, 30
et
0.
honor processionis, sessionis, noniinationis et scripturae 15, 25 iu-
ordo.
509,
769,
895,
Romanorum
paleficationes 496,
ordinator. pacis 1215; uionetarum

642, 35. 671, 1. 673, 5. 674, 20.
orditura 672,
palatii
Romana, civium
palatium publicum 107,35.

civitatis palburgere v. pfalburger.
consilii
comniunis; iura
palatia in urbe
1543
10. 45.
340,30. 344,25. 396,

599, 5. 692, 40. 738, 45.
10. 536, 25.
739, 35. 740. 741, 30. 742, 10. 25. 754,
781,5. 782,
30. 775,20. 779,30.3.5.
10.2.5. 78.3,10.2.5. 785,20. 786. 812,
20. 825, 35. 826, 1. 15. 1014, 20. 1060,
1210, 1.
25.
1080, 10. 25. 1083, 25.
1445,
5.
20.
parjur 201,
10.
parlamentum, parlement 327,
15. 554,
990,20; regis, imperatoris, ab
indictum,
edictum
imperatore
generale 480, 1. 909, 5. 30. 955,15;
cum principibus, baronibus, comitibus, vasallis imperii colligendum
332, 15; a vicario generali edictiim
1131; p. generale, plenum, publicum civitatum Italiae 421, 1. 558,
paciarius.
pechenhauben
pecium 268. 10.
1218,
40.
pectorale 610,
46.
pectus. tenere
manum
dextram ad
p.
30.
457,
30;
r.
osculum.
pecunia. in feudum recipienda 899,

25; parata, in parato 279, 20. 333, 5.
732,15. 1418,1; numerata 270,35.
509,5. .590,10. 1243,30. 1267, 10;
pecuniarius, ijeccuniarius 428, 10.
780,
15.
959,
10.
INDEX RERUM.
1544
12, i. 30. 51, 30. 105. 106.
108, 30. 40. 109. 168, 40. 2, 5. 333,
30. 361, 30. 433, 25. 468, ;.. is. 470, 5.
494,15. 496. 528,10. 641, 40. 642, 1.
659, 5. 729. 733, 10. 734, 20. 764, 30.
935,36. 958, s. 10. 961, 5. 964, 15.
1043,1. 1064,25. 1066,10. 1201, 15.
pedagium
1252,15.20. 1410,5. 1416,5; teiitonice pedagien, pedayen 127, 15.

130, 35.
30.
pedites 508,
584,
35.
696,
15.
1281,
40.
pharre 181,
pheodum
pondus.
10.
pons
r.
feudum.
philosophus
inoralis
Aristoteles 1370,
655,
5. 10.
picis ^M/xi.s 1090,
pensio 1240,
is.
pensum
30.
671,
6.
de Limpurg
1068,
percusores 1060,
praeangaria.
cf.
15.
de Landeke 305, 6
251, 15; de Nebere
1256,
piscis.
15
151,
10.
153,i5.
1.
5.
perpetuus v. advoeatus, bannum,

burcgravius,
doininus, feudum,
454, 15;
cf.
prae-
1238,
10.
1258.
10.
1226,35.
1133,
lo.
interposita 370,
371, 5
16
legitima 685, 10; media 182,40.45;
solemnis 213, 10.
267,
in p. 640,
personalis v. immunitas, obligatio,

onus, residentia, servitium.
personatus 286,
petitio .509,26;
20.
peys
V.
492,
petitorius
v.
10.
14, 10.
513,20.
causa.
pfant, phant, pant 102, 45. 128, 15.

176,10.15. 357,6. 1224,10.15. 1235,
30 ; pfenden, pfaenten, phenden 29,
25.
102,45. 10.3,1. 357,5. 1223,5.
1224, 5. 15. 1233,1. 12.35,30. 1286, ,W;
pfantung 1217,20. 1224,5; phantlosa, phantlSsa 1255, 25. 1259, 1.
dez clagerz
1.
1224,
p. 30, 15
25;
p.
auf ros
lihen 1218,25.
pflatz 1126,
plebeii 662,
10.
248,
30.
plubicus
865,
905,
1233, 20;
R6mischen riches
birges 1110,
1129,5; (dez
man
gemein
dissit
V.
pfant.
fflr
einen
Italiae 271, 21
413, 30. 475, 40. 699, 26.
778,20. 1309,15. 1432,16; dvitattm
Italiae cx. gr. 85, 6. 422, 30. 970, 35.
1297, 15; V. abbas, capitaneus, defensio, defensor, palatium, rector,
schola.
15. 20.
1.
30.
10.
posse potestas 205,
583, 30; distrk-
30.
641,
35.
possessio ex. gr. 76,
40.
362,
iifs
potestatis
possendo
30.
anni et diei 48,5.
et corporalis p. 905,
p.
10;
10.
816,
tenuta
in posses-
corporalem missio 184,
193, 35. 286, 20.

638, is. 20.
1058,20.25. 1094,35; inductio 428,
1058. 1441,
40. 816, 10/15. 10.35, 25.
possessiones
1;
cf. 1410, 30/35.
imperii 135, 40. 274, 5
pecuniam
in possessiones convertere 1417,
15. 25.
35/40.
possessorius
v.
causa.
potestas imperii,
30.
1323, 15;
imperialis omnibus
1309, 16;
cf.
temporalibus potestatibus anteiens
1443, 10; iuridicionalis jj. principis
1377,5; p. clavium 470,26; ecclesiastica, spiritualis 139. 1311, 5;
temporalis, terrena 139, 20. 25. 813,
v. elec15. 1311,6; laicalis 15,5.
tio, gladius.
imperium
mortis, capitalis ex. gi: 664,

765,35. 1020,10; corporalis 663,
15; aeris 897,30; corporalis et pecuniaria, aeris et corporis, averis
et corporis 428, 10. 530, 15. 1087, 25
banni
imperialis 309, 40. 311, 26.

312,30. 322,6; feudi 1434,20; terrae
1434, 25.
plain iôQr pleinpouwir 206,35.

poestarie
potestas,
v.
po-
testaria.
et p.
139,
potestaria 342, 1. 345,25. 397,35.418,

30. 422, 40. 425, 20. 46. 703, 26. 704,
759,
74.5, 25. 30. 747, 35. 748, 1.
760, 20. 957, 20. 963, 35. 1028, 1.
1029, 6. 1031, 5. 40. 1056, 20. 26. 1057,
1. 25. 1059. 1210, 20. 1283, 1. 5. 1285,
gaUice poestarie 1076, 26.
6
20.
25.
1350. 1351.
1358,25. 1360,35.
ecclesiae: regnum Sici1316, 35; r. imperium.
20.
15.
609,
610,40.46. 612,40. 797,5. 798,5;
cum cruce aurea 1089, 5.
15.
ponderosus
114,
potentia, potestas.
5.
liae 1315,
portier
gallice
25.
posta 692,35.
poena.
pomerium.
partibus
in
40.
35. 1126, 35.

1128, 15. pompa imperialis curiae 804, 1.
riches) pfleger, den pomum, p. aureum (imperiale)
gemainchlichen
chfinich hat 1230, 40.
phant
p. des
des ge-
10.
20. 40.
pflege 192,10.
3li6.
249,
25.
1271,5.
policia, pollicia 1342,
30.
communis 104,25; totus

Alamanniae 106, 15; imperii po-
populus.
10.
poesta,
15.
15.
1.
681,35. 682,25.35.
683,20. 686.16. 687,40. 691,25.35.
693,1. 990,25. 10.59,46. 1060, 1; cf.
de populo 960, 26.
sionem,
861871.
5.
pflecnus, phlegnust, phleknusse 175,

15. 192,30. 1136,30. 1137,1.5.
pfleger, phleger 101,46. 102,i.i5. 103,
10. 20.
1048,
= publicus
pluviale 612,
podium
800,
15.
populares 680,
15;
25.
plebiscitum
quod vulgo dicitur
lantrecht 352, 30. 353, 10. 35.
poer.
5.
247, 15. 1254,

1259, 15.
25.
15.
pleberium 880,
pfalburger, palburgere, phalburgere

28,1. 224,40. 232,45. 233,35.355,35.
480, 1. 5.
dingen 1218,
26.
544. 1025,
Romanus papa ex.

567,
pontificalibus 1082, 15; ordinarium

pontificale 609, 25. 612. 613, 10. 16.
771,30. 774,10. 797,35. 799,5. 1322,5;
pontificale Romanum 1210, 35.
portichus 565,
20.
plebatus 583. 668,
516,
avere.
pfenning.
1258,
1. 10.
20.
pontificalis, -le. in presentia regis uti
995,
plebanus 245,
35.
ludaeorum
petitor 466,40.
1255,
gr. 8, 25. 85,
5.
20.
plateaticum 1307,
plaustrum 246, 20.
35.
pontifex summus,
1195,
platea ex.gr. 311, 40. 641, 15. 926,20;

quae cortina vocatur609,35;publica
persona congiunta 904,20; depositaria
990,
20.
1.
scriptio.
20.
ponticellum 61 1
portenner,
35.
argentum
versatilis
porta argentea basilicae S. Petri 610,
35.
placitum 62, 10. 303,40. 788,
plata
5. 10.
1253
40.
plantatio novella 646,
imperator.
648,
35.
704,
piscium forum 288,25.289,

vivarium 923, 6.
placitare 1227,
652, 25;
15.
Romanus
647,
40.
pissina
plagia 83,
1268,
puli
20.
piscaria 496,
piscina,
5.
corona,.
cf.
15.
20.
periti imperialis palatii 926,15. 935,

v. iurisperitus.
10. 987, 40. 1436, 25
446,
35.
pis Pfdhle 1178,10.
10.
periurium 87,30. 94,
1418,
imperii: rex
p.
ymaginem
pirati 1060,
1.
perede, pheride eqtd 126,
perscriptio
Rom.
10.
pingere
20.
perduelliones 1377,
peroctatus 995,
15.
ex. gr. 2, 16. 586,
pincerna. sacri
Boheviiae 3, 6
de pondere 717. 718.
lapideus
pontacium 673,
1.
pincernatus officium 32, 10;
perangaiia 564,
peregrinus 85,
pignus
30.
ph.
1;
physicus, phisicus, fisicus, fixicus,

phisecin,
phisecijen,
fiseciien
medicus 308. :: 392,20. 526,10. 635,
30. 788, 16. 1147, 20. 1171,30. 1188, i.
1193, 30. 1194, 16. 1195, 25.
picta vioneta parva 639,
pegnonceaz Fdhtwhen 1162, 1.

pegora 1420,40.
penna investiturae symbolum 1247,
30.
;;
v.
moneta.
potestas
passim;
152,36;
civitatum
Italia^:
ex. gr. 84,25. 274,40. 376,
428. 585,20. 6.56. 74.5, 20. 837,26;

997,10. 1070,10. 1262,10. 1306,25;
yallice poesta, povesta 325, 40. 326,
25.30. 327,15. 1005,10; potestatis
40.
;
;
INDEX RERUM.
iudex 310, 5. 15;
assessor 601, i5. 1296,
15; V. aima, curia, miles, palatiuni,
socius, vicarius.
422,5;
electio
iudex
(et)
praeangaria 1264,
10;
cf.
perangaria.
praebenda 392, 20. 537, 35. 538, 1. 889,

5.15. 14001402. 1404,5; non sacerdotalis 1088,
1545
preudes houmes, preudommes 300, principare 89,

25. 30.
primarius
preces.
v.
primatus 156,
primicerius
610,
praeceptor, praeceptores. Hospitalis,

domorum Tenipli beatae Mariae
Theutonicorum et Calatravensis
152,35; Hospitalis aanctae Mariae
,
544, 5; Alemannoin Franconia 534, 10; domus

militiae S. lacobi in Sicilia 1444, 35
S. Antonii de Chamberi 633, 15.
Theutonieorum
rum
praeco ex. gr. 403, 30. 525, 30. 1273,

plubicus (= publicus) 1271, 5
35
vox praeconia 409, 20. 416, 10. 419,
praeconium 703, 15.
20 et passim
1046, 1 praeconare 565, 40. 566, 10
praeconiâre 701, 10. 702,35. 1271,
;
Romanorum
iudicum
20.
35;
primitas 1351,
10.
35.
Romanorum 55,
57,10. 64, 3.S. 67,40. 69, 10. 183,
15. 365, 20. 368, 40. 369, 40. 389, 26.
390, 36. 527, 15. 596, 26. 621, 35. 632,
10. 649,5. 654,10. 725,10. 1417, 30;
Franciae 58,35. 66,5; Siciliae 414,
45. 738,25. 739,1.
740,15. 780,5.
primogenitus regis
10.
812,10; Trinacriae 820,5. 821,25;

ducis Saxoniae 217, 1. 5.
primus
v.
annus, dominus.
1272,25.
5.
pecuniam convertere in p.
nomine possidenda), in
emptionem praediorum 164, 35.
praedia.
(feudi
165, 15. 250, 15. 599,

928. s/io;
1. 899,25.
922,1. 1010,40.
35.
645, sr 709,
comparare
p.
praedones 31. 1228,45.50. 1229,1.

praefeetura 389,
776,
1.
45.
praefectus, prefet 389,5. 479,2o. 1193,

40; generalis seu vicarius 505,1.5;
Urbis 609,35. 611,35. 830, 10. 857, 20;
pi-aefecti
navalium 611,
35.
praelati, prelaten 13, 15. 26. 15, 5. 22,

10. 61,35 et saepius; electores im-
peratoris 208,
45.
praeparamentum
994,
30.
praepositus. officiaJis saeciilaris 254,

monetariorum, operariorum 671,
1
capituli ex. <p: 18, 10. 520, 35.
15
praepositura, proifstie,
646, 10.
profstie, brobstey 127,5. 284,35;
vacatio praepositurarum 220, 35.
1440, 30.
;
praescriptio
831,
1; cf.
462,
15.
492,
5.
830,
40.
perscriptio.
praesentare ad ecclesiam, praeposi-
turam vacantem
1403,20.
pi-aeses provinciae
1440,
30.
97,25. 588,15; p.
generalis Lomburdiae
506, 40. 508. 509. 636, 10 militum
et
clientum 589, 20; imperialis
monetae 673, 25.
et vicarius
prince, principes 139,35.

170, 5. 210, 1. 417, 15. 1355, 40. 1377,
5. 1437,25. 1443,35; simplex 1357,
princeps,
30;
3E.
principes teneni, mundi 139,

144,10. 196,1; Latini 209,45;
imperator solus
15;
monarcha
p.
813,
(Romanus) princeps, Romain

imperator,
prince
rex
143,
10.
204, 20. 205, 30. 800, 25. 965, 25. 966,

16. 1211,35. 1308,20. 1309. 1311,35.
40. 1443, 16. 36 ; 'Romani prinoipes'
bullae initium 1207, 20; p. christianissimus 151, 20;
catholicusque
Achaiae
147,15;
993,15;
regni
Bohemiae
184, 1; Franciae 813, 10.

principes imperii, nostri
35.
(imperatoris, regis) passim, ex. gr.
Coloniensis 75,25. 97,
nus 598,35. 651,
1;
Magunti-
709,20.
725, 5. 1403, 1 ; episcopus Eistetensis 648, 5. 30 ; Gebennensis 652, 25.
726, 10; abbas Fuldensis 390, 35.
736,5; imperii p. et pincerna: rex
Bohemiae
3,
5.
:w.
imperii49,
princeps nostra
113,5.
186
praesidentes
Placentiae
aliquem principem con188, 6.

stituere, creare, principum imperii
numero aggregare rel simile 35, 30.
637,
1.
324,
iurium 324,
40
praevigilia 1267,
prandium
891,
servitiorum
census 520, 5.
45.
et
15.
892,
preces primariae 22. 25, 25. 35. 220,

35.
243, 15. 20.
888, 20. 35. 889, 1.
1052, 10. 1400, 30. 1402, 20. 26. 1404,
1. 1405, 20. 30.
CONSTITnTIONES
IV.
Leo-
regalium principatus 52,

40.
388,
1134,
20.
15.
187,
35.
feudum.
V.
prior, priores.
priores civitatum
Italiae 84, 30. 85, 15. 86, 5. 10. 376,
40. 703,36.
747,35. -748,1. 761,5;
artium Florentiae 558,
25.
783, 1.
784, 1.
837. 10. 838, 20.
1262, 10.
1263, 5. 1300, 15. 35. 1301, 15 ; cf
subpriores.
texitonice
priore
125,15.
prisia 529,30.
prisonier 1179,
privatus, -a,
25. 30.
-um
t'.
consiliares, con-
silium, consistorium, scriptura.
privilegiare
371,35.40;
concedere 651,
privilegiate
15.
privilegiuni, privilegia.
ab imperatoribus ecclesiae Romanae concessa 808, 40; fori 511, 1; immunitatis et franchi.siae 673, 10; monetarum 673, 10 ; privilegia declarantia, quod pfalburger liceat
retinere 480, 5
data sine manu
et consensu regum 372, 40; privilegia consignai-e 418. 35.40; repetere
et requirere 372, 30 ; revocare 364,5.
366, 30. 40. 367, 1.
proavitus
v.
feudum.
probationes 182,45.
probi viri 953,
20.
procedere. ex arruptc 84, 30. 85, 5

ad electionem, in electionis negotio 211,5. 40. 229, 6. 230, 5.
proceres
regis,
imperatoris
ex. gi:
592. 15; aulae, curiae regalis ex.gr. 43, 10. is. 138,16; sacri
palatii 689, 10.
73,
15.
processionaliter 609,
30. 35.
610,
40.
proces 16, 40. 39, 20; processum habere, exbibere in publica forma 1383, 1. 1385, 35; littera
processus et sententiae 40, 1 cartae seu membranae processuum
1205,16; prooessus irritare, revocare 42,1.25. 84, 30. 188,35. 190, 10.
293,15/20; p. habitus, inchoatus in
curia regis 40,5. 1005,5; cf. 1005,15;
p. approbationis electionis regis
processus,
186, 36. 40. 433. 15. 1038, 10; aliquem

iuribus principum adaequare, alicui ius, iura principum concedere,
472, 40.
conferre35, :)0.352 354, i; investire procuratio 403, 25 procurationes 158,
tamquam principem cum sceptro
natura contractus pro10. 544, 35
v. abregali 433, 20. 457, 25. 35.
curationis 864,20.
bas, abbatissa, approbare, collegia,
consensus, consilium, consortium, procurator, procureur. p. seu (et)
nuntius, syndicus; procureur ou
depositio,
electores,
deliberare,
mesage 39, 40. 40, 15. 55, 10, 90, 35.
evocare, investitura, ius, litterae,
et
91,15.20. 92,1. 188,20. 206,35
officium, parlamentum, rex, senpassim; p. in audientia papae 84,
tentia; cf. furst.
precaria 247, 10. 894.40. 1419,16;

precario possidere 915, 15.
LL.
5.
1.
lo; p.
6.52, 1.
(regis),
pniestatio
ducatus Austriae 69,
diensis 23, 20;

ecclesiae Romaricimontis 388, 20;
eccl.
Sekoniensis 186, 15
monasterii Turicensis 188, 1.
constitutio, investitura in principatum 433,16. 1038,
concessio, collatio feodorum,
10
371,35; principes Rosubiecti

imperio 767, 5;
principes tamquam bases, columnae imperii 53, 25. 186, 5. 30. 187,
36. 277,30. 1113, 2u. 1134,10; prioies
inter principes:
archicancellarii
15,30; principes ecclesiastici, saeculares ex. gr. 80. 30. 105. 1355, 40.
regis, imperatoris prineeps et
affinis 186.30. 187, 10; p. et compater 73,15.25. 133. 2S; p. et consiliarius 625, 10. 649, 1. 1077, 15.
1078,15; p. et familiaris 37,35; p.
archiepiscopus
secretarius :
et
12. 123,25.
mano
praesidatus,praesidiatus508,4O. 509,15.
societatibus
eivitatis
1283, 10; iurisdictioni
saepius;
terra principis 183.
184,5. 187,10.
188,1. 236.10.30;
348, 5. 1054, 15; pr. imperii 165,
et
15.
primitiae coronae Italiae 479,
20.
15.
principatus potestas principalis 85,

20.
92,25. 106,20. 123,25. 132,35
194
INDEX BERDM.
1546
procuratores electorum 213, lo;
per procuratorem respondere 391,
30;
p. fisci 980,1. 982, ao. 1024,1.

1027,25. 1032, 10 p. f. in Lombardia et Marchia generalis 1274, .i;
p. domus S. lohannis 251, 5.
36;
procuratorium
ex. gr.
40, i.
nomine 25,
jorocuratorio
42,
10. 15
et
255,
25
40,
5.
5.
passim.
20.
936,
pvoditor imperii 539,
989,5. 1019,30. 1211,25. 1436,30.
.i.
productio
testium
470,
20.
627,
;..
1.5.
891,20. 894,10.
sacrae theoloprofessor, profexor.

iuris civilis
giae 738, 15. 848, 35
1039,15. 1444,40; legum, legalis
scientiae 298, 10/15. 307, 1. 40. 485, 2o.
487,1. 488,35. .511,5. 518, 40. 532,
15. 560, 30. 660, 10. 694, 20. 698, 20/25.
726, 15.
738, 15.
759, 35.
701, 30.
1408, 5; utriusque iuris 429, 30.
715, 25. 738, 15. 40. 778, 40. 779, 10.
;
781,
15.
Eomanum imperium
profiteri
prologus 1047,
5.
in
209, 20;
regem Romanorum, ad regnum,

ad regale fastigium
re? simile 13,
10.
14,5. 55,25. 150,35. 158,20. 213,20.

215, 45. 216, 5. 224, 15. 35. 240, 35.
527,40. 748,5; regis Romanorum
470,40. 471,30. 472,35. 1371, 15; in
imperatorem, ad coronara imperii,

ad imperialis fastigia dignitatis vel
simile 218, 25. 255, 25. 473, 45. 545,
25.3.5. 547,35. 548,30. 550,15. 577,
6. 578, 25. 579, 35.
772, 5. 10. 1372,
16; rex Romanorum in imperato-
rem (futurum) promovendus

4, 40
5, 1. 5,
5.
7, 25
et
3, 5/10.
passim; in
regem Boheraiae promotus 352, 5.

prononciamentum pacis generale
1280,
(in iudicio)
350,
35. 351,20; i'. actio, albus, consilium, edictum, sententia.
194,
35.
imperii 135, 1. 795,

1118,10; ecclesiae 81, 20. 400,
proprietas.
prorogatio.
10/15.
15.
termini
137, 35. 214, 1.

236, 10. 20. 263. 1. 1050, 1. 5; temporis officiorum 960, 5; vitae iudicati
77,5.
proscribere, proscriptio 36,25. 172,

35. 331,26. 678,1. 735,25.30.
765,
35. 1133,25.1215,25. 1225,30.1226,
regia
10;
proscriptio 1265, 10; prosoriptionis litterae 19, i; sententia
43,16. 118,20. 678. 1265,10; p. s.
irrita et inanis, revocanda 36,25;
absolutio proscriptionis, a proscriptione, proscriptionis sententia
18,40
19,1.6. 36,30. 331,30.35.
678, 5.
prosecutio pacis 110, 10; prosecutores pacis per regem deputati

110,
196,
25.
(specialis) regis,
impera-
imperii 97, 5. 10. 198, 5. 235,

272, 5. 277, 15. 568, 20. 646, lo. jo.
647, 1. 704, 1,5. 764, 15. 815, 20. 984,
40. 1405, 5 ;
archiepiscopi Trevetoris,
sententiahter 39, 20. 47, 15. 48,

49,5; ius quaesitum 957, 1. 10.
protocolla, prothoeoUa notarii 1384,30.

1438, 35. 1453, 15. 30.
cipum Eomano subiectorum imperio 767,
5.
etiam car-
v.
quareaz,
quarreaz 1174,
1179,30. 1182,30.35.
protonotarius, prothonotarius 1258,35;

regis, aulae regiae, nostrae 193,25.
224, 1. 511, 10. 781, 30; cf. archicancellarius; p. et vicecancellarius
90,10.30. 91,40. 94,40; sigillum regis
in potestate prothonotariorum retentum 194, 15; p. marchionis Misnensis 1237, 20.
quarterium 718,
provincia 97,25. 158,i. 169,
quittare 46,
223,20.
10.
385, .5. 588,15. 614,1. 783, 40. 881,6.

882,5. 905,40. 989. 1264,5. 1436,25.
1437, 1. 1443, 15 provinciae mundi
1316,30; p. Alsatiae 900, 1; Fori
lulii et Istriae 36, 40. 37
Forcalquerii et Pedemontis 784, 1; Lombardiae 504, 30. 505, 1. 506, 40. 758,
35. 1275,5. 1435,35. 1448,20; Marchiae 1275,5; Thuringiae 169, 10;
Tuseiae 81. 8385. 1198, 20. 1199;
p. ecclesiae: Aquilegensis, Medio-
i.
quaestio, quaestiones^jassmi. q. coram auditore aulae regiae mota

506, 1; causae et quaestiones prin-
quar-
897,
25.
quasipossessio 519,
3o.
1178,
5.
25.
25.
longum tempus quae dicitur

treugua et in breve tempus quod
dicitur indutiarum 1310, 5.
quies in
quindena 100,
1.
332,
474,
15.
40.
628,
30. 35.
132,
quitus 131,
35. 40;
10. 30.
20.
lanensis544
cf.
advocatus,praeses.
advocatia, advocatus,
commendator, concilium, iudex,
iudicium.
provincialis
v.
regni Alamanniae 210, 25.

211,25; in ecclesiis 537, 30. 538,i;
abbatissae 889, 20. 25; unius personae 888, 15; dignitatum et per-
provi.9io.
sonatuum
286,
20.
pubertas 69, 35.

publicare 210, 10;
42, 30.
publicatio
tionis 230, 20; scripti 1040,
elec-
40.
reysa 224, 15. 335, 10. 20.

der rais haubtman 1220,5.
l"aisen, reise,
1220,
5;
rancura 453,40. 461,20.
rankor 45, 30.

rapina 104. 106,
959,
107,
5.
Ranfe
rastelier
rat,
so.
109,
40.
30.
raptus virginum 673,
von
rat.
1166,
25.
15.
Basile
101, 20;
von
Colmar
359,30. 736,35; ze Costentz

1291, 5; von Lflbecke 1103, 15; von
Spire 334,25. 335,15.35; von Straz-
burg
101,
20,
ratater 1162,
10.
ratgeben consiliarii 1231,35. 1232,

25.
provisor.
legum 205, 40; monetarum
642,36. 671, 1; pacis 97,25; regnorum 1142, 35.
1233,
20. 30.
1234,
lO.
1.
ratificatio electionis 33,
1.
140,
20.
ratio Bechenschaft 426, 10. 924, 10.

1026, :!0. 35; libri rationum 1262,25.
1263, 20.
raub, roub, roup, rub, royf 129,

192, 20. 1216, 30. 1219, 6. 1221,
15.
25.
1232,40.46. 1233,1. 1235,25. 1236,40.
-a, -um, plubicus v. acta,

raubaria r. robaria.
ambasciata, cantilenae, consiliares,
raeubigez
rauber 29, 30. 35. 1233, 5.
consilium, consistorium, edictum,
gut 29, 30. 35.
forma, hostis, instrumentum, iter,
iuramentum, liber, mercator, nota- realis 1356,10; v. immunitas, ius,
obligare, onus, servitium.
rius, officiura, palatium, parlamentum, platea, praeco, scriba, reanezon ran(on 1006, 25.
scrineta, spolium, strata, via.
reatus. legis luliae laesae maiestatis
imblicus,
pugil ecclesiae, Crucifixi rex

143,
35.
210,
pulpitum 610,
pulvis 672,
20.
purcravius
r.
10, 25.
40.
rebellis, ribellis, (lallice rebelle 16,35.
30.
burg 1217, 30.

putirum butyrnm 1257,
1259,
401,5. 411,25. 538,

980, 15; r. imperii, regis
(imperio, regi) 539,16. 540,6.20.
declaratio qnis
564, :i5 et ^MSsim
sit r. i. 967. 968: cf 980,30.35.
31,35. 187,20.
25.
burcgravius.
pfirig
pyer
1017.10. 1019,5. 1023,40; periurii

10. 151, 1. 153, 15.
94,
1258,
10.
16.
cerei-isia 1121, 25.
quadraginta. capita de XL(Venetiis)

330, 45.
410, 30;
consilium
XL
(Tarvisii) 1295,
544,
30.
15.
10. 15.
protectio.
1.
1.
provocatio sedis apostolicae
15.
proponere
1283,
protestatio (in actu electionis) lecta

229. 231,5; imperatoris super iuramento papae praestito 809; p.
singularis quae vurzicht dicitur
107,
25.
promovere
promotio,
protectio officium
in civitate Placentina 1282, 35. 40.
rensis 584, 35;
5.
quadriga 333, 30.

quaerere in sententia, persententiam,
rebellio 43,15. 109,40.165,3,5.411,35.

591, 15. 592, 1. 1064, 30. 1431, 35.
1436, 20.
receptio, reception,recipere. proventus, redditus, sturam, thelonea

etc. ex. gr. 12, 1. 30. 105, 10. 113, 5.
924,15; coronam, diadema, coronationem, sollemnitates 153, 10.
262,10. 264,:io. 269,40. 399,15. 412,
;;
INDEX RERUM.
472,
40.
555, 20. 568,

608,40.615,10;
25.
oTlj.^.sti.
5G9,
15.
15.
fidelitatis
iuramentum, sacramentum 497,
1.
737, 1. 827, ic. 829, 1. 899, 3s. 922,,=..

1247.20; investituram 481,25. 495,
r. in
25. 562, 20. 595, 10. 715, 30.
in hominem
prineipeni 186, 3.=.
in notarium 432,
959,20; in clericum et scripin
torem imperatoris 1005, 25
legium 1241,5;
30; cf.
burgenses qui palburgere appellantur vel simile 224, 40. 232, 45.
233,1; ad habilitationem et civiliin protectionem
tatem 1044, 1
(regis et) imperii (specialem) 97,
;
198, 5. 235, 1. .563, 20. 646, 15. 40.

647, 1. 764, 15. 1405, 5 in cameram
imperii 668, 5.
v. burger, canocastrensis,
concanonicus,
nicus,
5.
concivi3,feudum, homagium,testes.
reeeptores theloneorum 109,
rechenuDge
175. 176. 177,
10.
2.1.
reht ex. gr. 127, 20. 357, 45.

altes r. 125. 1224,40;
1219,20;
recht,
burger
28,
r.
gerihtes
hoves
4,25;
10
r.
gaistliches
50, 30
r.
29,
gmains
r.
unsers
1102, 30;
(regis) hoves r. 136, 40. 137, 15; der
rechtes
keiser gesriben r. 282.
gestaten 114, 6. 15. 115,25; reht
nemen 30,25. 136, 20. 171, 3o; ze r.
sten 137, 1. 20. 1219, 1.
cf. minn.
rehtluz 26,30.40. 27,35.
r.
recognoscere feoda ab imperio deteconsignare et r.

nere 388, 20
v.
castrum et villam 449, 40.
;
recompensa, recorapensare
pensatio 348,5. 639,
cancellario competentes 370. 25; de

olficio
cancellariae provenientes
371,15; advocatiae 367,25; feodales,
feodati 246, 10. 369, 20; in feudum
recepti,
tenti,
feodali
titulo
possessi
369,25. 495, i. 921,35;
auri 456, 40. 457. 458, 25. 45.
reformatio.
30. 40.
H4,i et i)asim;
419, 40 et passim;
7,10. 8,35.40. 135,30.
pacis 512,
35.
10.
refundere, rettbndere 248,
regius
regalis,
v.
rex.
15.
regalia
288,1. 321,40. 388,20. 458,5. 460,

20. 495, 1. 496, 20. 30. 540, 15. 653, 20.
659,1. 829,25.40. 907,25. 908, 10.
910, 30. 1075, 25. 30. 1076, 15. 1134,
;
regalia, id est administrationem
temporalium transmittere
186, 40;
regalia imperii, regni 447, 5. 448,

30. 482, 1.
483, 15. ;m. 30. 535, 35.
561,15.20. 688,30.35. 689,20. 758, 10;
sancti Petri 155, 35.
regale re-
migale 894,
regesta.
4u.
cf. ius.
regestorum civitatis
libri
724,
10.
regina, royne
v.
consensus,
diadema,
25.
717,35. 718.
recordum 469,
25.
rector, rectores 870,5. 1058.20. 1434,25

civitatis, communitatis
oppidi,
,
burgi
133, 20. 232, 4u; officiorum

advocatus provincialis,
270, 35;
generalis et r. 98, 30. 35. 244, 20/25
capitaneus et r. 274, 5. 1014, 5
marescalcus et r. 1013, 45 r. et
vicarius
specialis
provinciarum
37,15; civitatum Italiae 320,30.
321,5. 422, 5. 35. 427, 10. 428, 1. 465,
45.
466,1. 479,15. 485,30. 487,25.
522, 10. 15. 523. 524, 10. 587, 40. 601,
5. 665, 1. 669, 25. 698, 25. 35. 700, .30.
702,10. 703,40. 746,15. 759, 15. 765,
25. 859, 10. 866, 20. 978, 5.
1018, 20.
1019,30. 1020,10. 1061. 45; r.nohiles
civitatis lanuae 1027, 15; artium
civitatis Cortonae 747,30.35; ecclesiae 544. 581, 20. 646, 40. 870, 25.
;
1.
703,
25.
760,
20.
recuperatio
hereditatum
500,45;
Terrae Sanctae 208, 20. 30. 211,30.
412, 10. 818, 20.
821, 10. 1047,
1049, 30. 1050, 45; V. boaa, ius.
recuperator Terrae Sanctae
143,
4o.
gubernator, provisor;
Aleraanniae 57, 30. 65, 5. 210,
v.
Romanorum
7, 10.
r.
25.
16, 10.
et passim; v. bona, defensio,

gubernatio, ius, iustitia, promotio,
rex, vacatio; r. R. peculiare eccle-
32, 30
Romanae
siae
10;
174,
183. 184.
15;
r.
Theuto-
Arelatense 153,
Bohemiae
349351. 389, 25.
archicancellarius;
20.
1;
v.
167,
390,
barones, camerarius, cancellarius, civitas, magnates, nobiles;

Franciae, royaume de France v.
Ind. nom. s. v.; v. cancellarius,
principes; r. Italiae 441,35; Siciliae
20
V.
ecciesiae Romanae 1202,30.

1320,5. 1340,25. 1353; v. camerar. Tusciae 82, 15.
rius
feudum
35.
recursus 21,
20.
101,
5.
redditus, reditus ex. f/r. 2, 15. 527, .30.

1009,45; regis, imperii, regi, imperio debiti, dandi, competentes
relegare, relegatio 522,15. 523. 1018,25.
reliquiae 1090,
remigale
requesta,
gallice requeste 243, 35.

321, 25. 330, 25. 331, 1. 10;
requestas in scriptis tradere 470,
v.
.5.
35. 40.
!'.
per cedulam
requirere.
470,40.
investitnra, privi-
homagium,
legium.
requisitiones 531,
rescriptum 518,
1.
519, 25. 35. 586,

959. 961,10. 963,25.
957,5.1,5.
40.
1.
residentia 214, 5. 233, 1. 259, 30. 1042,

40; personalis beneficiatorum 199,
castrensium 165, 1. 250, 15;
5. 20;
cf 1418,1.
resignare 138, 15. 183,25. 193,35. 827,

5. 899, 25. 1239, 20. 1453, 15.
conquerentibus 60, 20.

de iustitia 673,25; secundum
i-espondere
5.
res publica imperii 411,2).
1251,
30.
370,
1.
676,
1147,
1.
35.
35.
15.25. 1017,15. 1451,35.40; gratiarum

regis Franciae et Angliae 1052,5;
ecclesiae Romanae 383, 10; curiae
cardinalis legati 439, 35; communis
Pergami 566, 40.
niae 157,
Romanorum
30.
registrum, regestrum 472,40. 724,40;

imperatoris, regis, regale, curiae
regis 571,15.752,35. 908,25.95.5,40.
1069, 10; camerae imperialis 928,
211,25;
25.
258, 10. 262, 25. 265, s. 377, 20. 379,

45. 385, 30. 608, 5. 614, 20. 775, 1.
reputatio idoneitatis 87, 15.
restaurum 369,
registrare, regestrare, regestare 439,

35. 514,40. 601,30. 908,25. 955,35.
re999,1.5. 1263,1.40. 1449,35.
gistratio 1, 5.
regnum
10. 25.
1116,i.
familiaris,
40.
15.
libellus.
v.
iustitiam 138,
capellanus, clericus,
69,
282,35. 283,
represalia, -ae, represallia, gaHice

repressalles 465, 35. 40. 466, 1. 5.
524, 1. 636, 5. 637, 40. 638, 1. 959,
40.45. 961,.5. 971,5. 1058,40. 1059,
1.5. 1064. 1067,5.
66, 30;
Laude
10.
rependium 1417,
244,1.
509,
1.
(fem. sing.) 600, 30; regaliae 433,25.

457,35. 460,2.5. 482,5. 483,20. 526,25.
536,5; regaWa (neutr. plur.) 178, 1.
.30
renuntiatio
220,30. 222,
reputare electum regem
imperii, status impevii
civitatis 415,
renuntiare,
repudium
redulgere 248, 5.
refectorium 429,
recom- regionai-ii 611,
25.
reconvenire 452,
rectoria 423,
vel simile 75, ,30. 76,20.

113, 5. 15.
348,25. 349,10. 629,5. 924, 10; archi-
niitra.
homagium.
755,
1547
10.
regalis.
restlig 130,
30.
retinere aliquem de feudis 448, 20.

449, 15. 450, 1. 457, 25. 460, 5. 481,25.
483, 1.
retrocamera 471,35.
retrofeudalia 433,
35.
reus (crimine) maiestatis laesae 662,

1436, 25. 30.
25. 1014, 30. 1020, 1.
1442, 10.
revocai-e
v.
bona, feudum, privilegia,
processus, sententia.
rex, roy; regalis, regius. 139,
1
35.
210,
Romanorum passim; Alamaniae,
roy d'Allemagne 5,5.
201, 1. 202,
203. 208. 209,15. 456,35. 469.
559. 690,20. 701,1.782-786.837
840. 1371,20; mettre roy en Alemaigne regem in Germaiiia instituere 301, 10; rex regno et regiis
40.
per
honoribus privandus 93, 40
sententiam principum regno privatus 6, 10; per imperii principes
amotus 93,40; frcquens mutatio
;
regum Alemaniae
Boheraiae
ex. gr.
r.
209, 15.
32. 5. 10. 213, 25.
349,25. 30. 351,20. 352, i; Franciae, Francorum, roy de France

v. acta, actio,
V. Ind. nom. s. v.
administrare, administratio, administrator, admiraldus, admittere,

aerarium, appellare, approbare,
assidere, associare, auditor, aula,
bona,
cabannitor, barones,
caniera,riu3,
caniera
marlingus
,
194*
INDEX RERUM.
1548
capellanus. citare,
clericus, comitatus,
coramissarius, commissio, conestabulus, confessor, confirmatio, conconsentire, consiliares,
secratio,
consilium, corona, coronatio, creatio, curia, decretum, denominatio,
cancellarius,
cives, civitas,
diadema, dignitas, dorainus, domus,

edictum, electio, eleetores. electus,
evocare, examinatio, executor, expeditio, expensae, familia, familia-
feudum, fideles, fidelitas, gens,

geriht. gubernare, hof, homagium, honor, indumenta, insigna,
iudex, iudicium, iuramentum, ius,
lantrihter, leges, lingua, mansio,
manus, marchans, marescalcus,
medicans, miles, missus, mitra,
monetarii, nominatio,
moneta,
ris,
nuntius,
notarius,
ciatus, officium,
officialis,
offi-
oppidum, osculum,
palatium, parlamentuui, pincerna,

primogenitus, princeps, privilegium proceres, promotio, pro,
protectio, protonotarius,
pugil, rebellis, redditus, registruni,
scribere,
reputare, sacramentum, sceptrum,

scriba, secretarius, sedes, senescalcus, sequela, servitor, sigillum,
strata, thesaurarius, tribunal, vasallus, via, vicaiius, vicecancellarius, vices cf. imperator, regalis.
;
reich (Romisches) ex. gr.

30,4,1. 357, 3s. 1111,3.1; des riches
rich, rike,
hulden
26, 20;
acht,
r.
amman,
aichicancellarius, gut, hof, kore,

pfleger, strata, verweser, vicarius ;
cf.
umb
von wunden
weltlich sache
102, 40. 357, 1
uber die widem 1216,25.
von Spire 334,25; weltliche

30;
1091, 20
eines herren
r. boten.
cf. 50,35;
;
rimare
r.
30,15.
1218,
1. 35.
960, 10. 15. 963, 35. 972.
979, 20. 1002, 30. 1004, 15. 1006, 40.
1026, 30. 1027. 1029, 30. 1031. 1057,
10. 15. 1449, 10.
9.59,
15. 25.
ritter ex.gr. 115,
1273,
10.
10.
1066,
180,1.5. 1221,5.
15.
1271,25.30.
1.
roccha 573,
5. 10.
roncinus, runcinus, ronzinus, roncenus, qdlliee roncin, ronchin 438,

30.
696,25.40. 960,40.45. 1007,15.
1147,25. 1150, .5. 1186, ;io. 1189,25.
1190,25. 1193,20. 1195,1. 1196,10.
1197, 5. 1447, 15.
ross. grosses
334, 35; pfenningaofr.

lihen 1218,25.
ad
473,
1.
40.
1053,
5.
801,
30.
Geriifte crheben 1218,
Hallenses 251,
25.
satisdatio 316,
5.
satzunge 103,
fridez 26,
sacerdotalis 179,
sacerdotium
1088,
20.
20.
1349,
r.
rotani
ponere mtfs
Rad
192, 35
25.
dez
lant-
20.
scabellum 776,35.
scabinatus 23,
renovandum
259,
10/15.
40.
scabini, schepfen 98,
25. 152, 35. 244,

254.1. 1221,15; Bopardienses
286,35. 903,1; Cameracenses 254,
20; Colonienses 105, 10. 123,35; in
Dobelin 1117,25; Leodienses 22.
23; Lubicenses 165, 30. 332, 5. 349,5;
Mettenses 953, 20 Norimbergenses
1042; Tremonienses 75,25; Wesalienses 286,35. 903, 1.
v. magister.
s. forestarii 245, 25.
20.
imperatoris non est

s. subiectonis seu vassallagii
sed
devotionisseu reverentiae ac humilitatis et cuiusdam obsequii 1312,
10; monetarii de sacramento regis
et imperii 675, 5
v. fidelitas, hoscacus latrodnium 673,25
magium.
gallice serment, saireraub.
nient 200203. 1181,35.
scafare 1174, 1.
1317, 40;
40.
20.
sachraub 1224,5; c/'. schachi-aub.

sacramentum. per sacramenta renuntiare 69,25; s. regis tempore
eoronationis
45.
25.
35.
satzunggewaer 1221,25.
15.
imperium.
v.
246,
10.
satz 1122,10. 1218,35. 1219,5.
rustici effecti valvassores 1145, 25.
sabbatismus 1203,
1289,
20.
satisfactio 107,
1235,
35.
25.
20. 25.
5.
3o. 35.
rugen, rflgung 1224,
310,20. 312,40. 313,25. 314,15.

315,15. 317,40. 318.2.5. 45. 321,
45. 323,25. 325,15. 416.1.5. 453, 10.
625. 635, 30. 636, 10. 20. 637, 10. 30.
731,25. 823,1. 994,25. 997,io. 1020,
10. 1282,5.15. 1288,10. 1294. 1432,
25.
s.
sacrilegi 800,
sael
V.
scambia 524,
1.
797,
35.
798,
5.
1090,
1.
sagittamentum 896, schahprant 1218,

schachraub 1223,
40.
sasll66,
1168,25.
15.
1175,
10.
5.
savsire. sasire, gallicc saisir 253,40.

636, 30. 637. 1005, 10. 15.
sal 168,20. 25;
288,
salis
conpara 958,
289,
25.
15;
i;
gabella
10.
aureum cum
897,
5.
v.
man
sallarium, qaTlice salaire

410, 55. 422, 40. 506, ss. 508, 3o. 509.
5. 588, 15. 589, 20. 590, 1. 30. 635, 20.
636,1.5.
641,10. 673, 1. 729,2.5.
25
scacus,
cf.
oder frawe 1236,
5. 10.
beschatzunge
schatzunge,
115,
45.
30.
scheidel 1236,
40.
salarium,
10.
schaedelich, schaedlich dem reiche,

dem lande 30.45. 31, 10. 192,40;
schedlicher man, schedliche leute
192,40. 1217. 1218,30.1220,5.1221,
10.15. 1222,10. 1236,35; schedleich
176,
10.
sala 507,
investitura.
20; sagittarii, sagitarii 563,i. 598,20.
1193,
aquila superstante 1089,
10.
sagium 1056,
schach-
sceptrum, ceptrum, septrum. regium,

regale, imperiale 609, 15. 610,40. 45.
612,
sigillum.
safirus 1089,
cf.
25.
saecularis, seculer v. dominus, elector, iudex, iudicium, iustitiarius,

princeps.
s; cf.
vinger.
scheiden, schiedung 171.
scherig 1217,
35.
40.
scheideman
schidman,
(phir. -lute)
:(,..
754, 10. 960, 1. 40. 972. 10. 35. 979, 15.

1005,10. 1006, .5. 1007,30. 1027,30.
1031,10. 1056,10. 1057. 1062, 15.
1063,1. 1067,10. 1275,2.5. 1281,30.
1450, 25.
115,20. 126. 1122,20.
salma, sauma, sama, somata 168. 652,

30. 729. 764, 30. 1254, 1. 5. 1255, 1. 10;
cf. somarius.
salmariae 653,
schrann 1218,
schriber
gaUice
v.
10.
scriba.
mit
s.
antwurten
126,
15.
schfib 1224,20.
schultheiss
r.
scultetus.
scientia 1357,5; legalis 701,
10.
scisma 340,
sanctiones canonicae et civiles 150,
sanguis,
1124.
schutzen 1218,30.
20.
salmen vang 247,

samisium 1089, 15.
25.
schopf 1221,15. 1236,6; c/.vinger.
schrift.
robaria, robbaria, raubaria 422,io.

523. 15. 622, 30. 62.5. i:,. 673, 25. 957,
40. 964, ]..-,. 979,20. 1061, 15. 1284,
30. 1285,30. 1286,1. 1287, 40.
rota.
rufi
1286,
riparia, ripparia, riperia, gallice rivere, riviere 684, 30. 904,25. 957, 20.
robare 856,
rfiffen
forum
35, 20.
rippatica 496,
rotulus 72,
rubinus 1090, 5.
rubrica, rubriche 800,
sais,
richter ex. gr. 2630. 103.

1216 1224; desbischoves
359,1.
rihter,
35.
sagita 1003,30;
imperium.
rihten, richten.
28, 15
flechten 623, 25 r. lapis rotunda in

basilica sancfi Petri 610, 20; rotae
vel ciiculi argentei 251, 25. 35.
sanc
v.
sanlavle semblabk 203,
25.
iurisdictio.
25.
iudicium,
30.
396, 5. 1210, 1;
scismaticus, -a,-um 196,6. 340,30.
344,25. 396,15. 822,10. 1210, 1.
25.
344,
20.
scola cantorum 610, 35; scolae populi

civitatis Tarvisii 1296, 20. 25. 1297, 15.
scolasticus 62, 20. 72. 73, 1. 383, 20.

913, 1 imperatoris
384. 398, .5. 1318,40.
845,5. 869,25. 870,20; qui consistoriq,
regalis iudicii astiterunt 18,4o; s., scorta escorte 995, 30.
s.viri, cives cii-itatwn Italiae 308, scriba, teutonice scriber, schriber.
sapientes 488,
15.
INDEX RERUM.
notarius et s. camerae regis 581, 30;
not. et canierae regis s. publicus
688,5. 691, ! 697,20; des kuniges,
kaisers s. 1093, 15. 1094, 5. 20. 1291,
5. 20; s. patriarchae Aquilegiensis
communis Albinganae
323, 15;
1415, 30; palatii comniunis Cumani, palatii Cumarum 892, ss.
894, 5. 895,20. 2,i cancellariae communis Pisani 914, 20; obrister s.
(ducis Austriae) 1124,30;c/'. scriptor.
;
1549
sedes apostolica ex. gr. 81, 25. 149, 1:1.

1199,25; r. legatus; s. regalis constructa prope locum, qui in vulgari dicitur Kunigesboum, in ter-
minis
Lurczewilre 159,15;
et corona regni Italiae
villae
Modoetia
s.
441,,35.
seditiosi 959,
sedula
4'31, 35.
scriniarii 611.
imperatoris
scriptor
1005,
25;
cf.
scriba.
scriptum 11,23. 894,

questas
35. 40;
tis
in
10.
scriptis
absentem
1040, 40; retradere 470,
investire in scrip-
cedula 779,
30.
segnoria 639,35. 1039, i; signeur tenporal 330,25. 331, 1.
scriptui-a 15,25.
523,25.
30.
30.
690,
1.
992,5. 1281, ;to. 1371, i.s. 1421,25;

privata 1079,35. 1082,35; scripturae communis Astensis 422, 35;
anticiuae civitatis Laudae 724,
20.
15.
scultetatus
officium.
v.
scultetus, schultheiss, schultbeisse,

schulthess 98, 25. 103, 30. 108, 25.
359, 30.
649, 25.
736, 35.
244, 15.
751,25. 924,5. 1095,30. 1110,5;
in Berno 833, 15 in Bopardia 286,
35 Columbariensis 901, 5; Constantiensis 185, ij; in Ezzelingen 292,
16. 20. 642, 20. 643, 20. 753, 15; Frankenfordensis 840, 25 in Frideberg
;
Landowen
249, 40; de
Meisenbach 245,30. 35. 248, 15. 20;
Norimbergensis 96,15. 20. 273, 15.
752,30; de
646,15.25.
649,10. 1042.
1133,5; in Oppenheim 159, 1. is;
in SIetstat638, 10; in Solodro 787, 5.
1010,45; Tremoniensis 75,25; in
"Wesalia 286, 35; in Wetflaria 752,
360,35.
26;
Wyzzenburch 249, 40;
de
s.
noster (= regis) 96, 15. 159, 1. 15;

archiepiscopi Treverensis 287, 25.
scura 1435,
15.
scutella 251,
25.
secretarii regis 267, 1.

secretarius.
309,1. 317, .35. 45. 580,15; 581,5;
archiepiscopus
secretarius regis
:
Coloniensis 75,
35.
651,
1403,
15.
30.
30.
369,
652,
97, 1;
Magunti-
390,
709, 20.
20. 40.
1.
episcopus
1;
598,
725, 5.
15.
Eystetensis
648,5.30; Gebennensis 652, 25. 726,

10; abbas Fuldensis 390,35. 736,5;
thesaurarius Metensis 255, 10; s.
papae 470, 40. 471,25; comitis de
Wirtenberg 1301, 20.
secretus,
-a,-
um
v.
camera, consi-
liares, sigillum.
secta 340,
25.
344,
475,
40.
cenatus
777, 45
20.
396,
10.
Romanus
cf.
413,
.30.
officium.
senescalcus,
senescallus, senescal,
senechauz 1000, 20; Provinciae 740,
25. 35.
779, 10. 14241426
regis
Trinacriae 818,35. 821,25. 822,35.
regis Siciliae
827,30. 828,1.30;
1434, 10.
sentber, sentper, sentperr, semper
man semperlfite 26, 25. 27, 5. 30.
29,35. 282,5. 1111,35.
692.
40.
sepum axungia Dwcange
246,
sequela regis 381, is.

sequentes. curiam regis 957,
4o.
35.
963,
sequestrare,
1325, 5. 10.
sequestratio
seracium Molken 1257,

1259,
1033,
1258,
15.
25.
10. 15.
15.
seratura Riegel 251,
1.
sergans 11711181.
-um
sericus, -a,
serment
r.
v.
pannus.
sacramentum.
servator pacis 1199,25.

in armis 1244,
1; personaversus Italiam
imperatori 1140,25; s. sive ministrare in officio pincernatus sub
corona regia32, 15; serviens 254,i.
servire.
liter 755, 15. 7,56, 10;
474,
30.
sententia, sententialiter, sententiare

passim. ex. gr. s. arbitralis 40;
condempnationis 648, 30; criminalis
1374,15; ecclesiastica 14, 20;impeinterdicti 89, 25.
rialis 1444, 10;
385,10; suspensionis 385, 10; ?\ exper
communicare, proscribere.
viam sententiae procedere 1385,
20; in sententia, per sententiam,
sententialiter quaerere, exquirere,
inquirere, proponere 39, 20. 47, 15.
48,1. 49,5. 118,15. 350,35. 351,20.
371,35. 372,15. 1268,15; per com-
munem
servitium, servitia, servise 3, 40. 13,

20. 16, 30 et passim.
s. imperii 19,
20. 219,15; esse in s. regis 443, 4.1;
venire ad s. domini 974,1; s. monetarum 673, .30; regi, imperatori,
praestandum
imperio faciendum,
279,40. 310,1. 311,2.5. 312,30. 322,

1.
324,1.40. 634,40. 963, 15; ultra
montes, versus Italiam 279, 45.
1141,25; servitium in registro camerae imperatoris contentum 928,
15.25. 1069,10.20; personale 1021,
personale vel reale 989, ;io.
20;
1437, 10.
servitor regis
servitus 13,
histrio 953,
46,
20.
106,
40.
25.
30.
336,
25.
servus 1247,30; camerae regalis, imperialis; ludaeus 749,20. 1135, 30.
sexta 1028,35.
astantium assertionem et
sententiam invenire 304,25; sen- sextus, -us Stadtquartier 861,20. 937,
tentialiter iudicare 37, 35 sententiam obtinere 138, 10; dictare 138,
20; s. legitime diffinita 47, 15; sententia ab astantibus tamquam iusta
947,
940, 5. 942,
1. 948, 5.
sicalle
secak 894,
15.
laudata et
secretarium.secretorium 602,20. 609,35,
nus 334,
senator, cenator, gallice senatour,

catalanice senador. almae Urbis,
urbis Romae 684, 15. 699.20. 25. 700,
40. 702,20. 769,25. 788,1.5. 817,25.
819, 35. 830, 5. 1179, 35. 1423, 35.
1424.
1425.
1432, 10;
senatoria
dignitas 699, 20; senatoria suhst.
700, 40.
senatus,
1407,10.
septimanarii 691,
ab-
r.
45; cf. forensis.
30.
scribania 1029,6. 1057,25.

scrineta publica
43,10. 138,5; cf 138,10.

solutio, bannum.
approbata
49, 15
cf.
47,15; sententias ferre 172,5. 990,

15; sententiam promulgare 1043, 1;
sententias ferre, conferre, proferre
in scriptis 760, 15. 1064,46. 1434, 25.
1437,20. 1442,10; sententiae littera
40,1. 138,15; sententiam habere,
exhibere in forma publica 1383, 1.
35; sententiae conveniendae, dictandae, pronuntiandae in iure
plebiscito quod vulgo
et
civili
dicitur lantrecht 352, .30. 353, 10.30;
recitatio sententiae 761, 35; cf. 990,
15; sententias ponere in registro
imperialis camere 1017,15; sententia transivit in rem iudicatam
1058,10; a sententia appellare
sententias revocare 190,
1058, 10
10; annuUatio sententiae 1383, i.
sententia principum, comitum,
sigillatio 1213,
944,
25.
6.
946,
1.
20.
15.
sigillum, gallice seel, seal, sael, saial.

maiestatis 2, 40. 3, is. 4,5. 202, 1. 35.
972,1. 1193,5.10 et passim; magnum, maius ex.gr. 44,25.30. 91,
30.
30
10,
secretum 11, 10. 15. 44,

pendens 5, lo. 8, 1.
passim
camerae
s.
40 et pa.isim.
1.55,45;
et
558,15; cardinalatus 558,15; civitatis ex. gr. 17,20; curiae regis

officialitatis curiae Colo194, 15
niensis 47, 40; pacis 1229,1; regni
sigilluin
Bohemiae 365, 40.
;
typarium:
s.
secreti
positum in auro
de uno
safirii
sigilli
1090, 1
custodia 370,20. 371, 10; deportatio
371, 10; impressio cerae ad sigillum
77, 1 ; V. copia, talleur.
;
securitas. cautio et s. 57, 30. 65 10.

viarum
30; s. et pax 104, 10. 168, 5
s. 1264, 25; conductus s. 331, 30; s.
quae gheleyde dicitur 1228, 1.
,
securus, -a,
strata.
-um
v.
conductus,
iter,
signaculum 1428,35.
signum, singnum. in B. litterarum receptarum huic cedulae dignemini
nobilium 6, 10. 18, 40. 24, 10. 40, 26.
ponere singnum vestrum 913, 25.
138,
47,15. 48,10. 49,10.2.5. 119,
.5.
194,30. 195,1. 351,1.25. 371,40;

cf. 118,30; procerum curiae, aulae
10.
miles copertus signis imperatoris

1428,
35.
1550
INDEX RERUM.
silber 251,
20.
silberberge
1109,1.
silva
stain, estain 1164, 40. 1168,2.5.
1101.
1102,
1108,
1.
30.
impeni prope Nuremberg
273,
20; silvam (nemus) destructam et
in agros redactam in arbores et
in silvam redigere 273, 25. 360, 40.
simplex
v.
iurisdictio, litterae, prin-
ceps.
sindicus
etc.
v.
syndicus.
zfl
tode 359,25.
baeul 1223, nJM.
societas,
1216,35-
sotietas
ex. gr. 150, 25. 40.

323,35. 558,30.35. 559,35
Tusciae 555, 10. 558, 30. 784, 40.
786,25; monetarioium 1262. 1263;
ludaeorum 1009,15; societates in

Italiae 319,20.35.
524
26.30.
747,30.35. 128.3,10.15; c/: capitaneus, consules.
socius, sotius.
potestatis
Italiae 525,30.
601, 15.
sotii monetariorum 673,
starium 891,
stat passim,
101,35. 359,
142.5,
subiectus,
.
status nominis et honoris

?. reformatio.
(regis) 143,15;
statutum, statuta 419, 40. 420 1 421

30. 422,5.20.
.588,10. 690, 15. 77o'
985,25. 1065,25. 1286,15.20; regale 52,20; generale seu constitu40.
tiogeneralispapalis 1325,1 st.pacis

1227,15; civitatnm Italiae bSS.M.
;
666,
15.
30. 585, 25. 703, 30. 958,

i
959
964,10. 1262,30.40. 1263,30.36!
1286, 15. ;o; legumet canonum 15,5.
sterlingi
V.
v.
marca.
frag,
1283,20. 1420,40. 1421,20.
momta
ex.gr. 168.
718. 894,20.
.30.
stipendiarii,
1=.
508
35
stipendiati 412,5. 506

925,26. 987,10.15. 999,10!
1028,1. 1211,20. 1249,1.5. 1281,5
10. 1282, 1. 1^83, 20.
1435, 4o. 1436,
1-5. 1448, 20.
25.
40.
stipendium,
25.
22,30. 220,
-a,
400,
1.
1360
stipendia
25. 30.
-um. imperio: personae
cipi,
imperatori 911,
s. ecclesiae 81,
10;
siae .385,5. 614, i.
subprior, supprior.
35.
965
terrae
s.
-5
eccle-
r.imperator.
domus Praedica-
torum Argentinensium
90,io.30.
153
cintatis Co?-<omae 74 7, 35.

748 i'
substitutio 229,1; caita
sJbstitutionis 1298, 26.
30;
substitutus 287, 5. 1056, 26.

1057 >5
advocati provincialis 354 35 649'
'^7. 6 816,5. 887,,; archican-
gualea
suburbium 659,
s.
i.
1013. 1014, 10.30.
891,
45. 892, 1.
sucoessio, successor 46,.30.
184 15mulieris in bonis feudalibus '47'
impeni 208, 20; imperium ex
snccessione parentum habere 208 >5-
papa vacante imperio imperatoris
209,25. .333
successor 1213, 25/30. 1378. 1379 >(>
393,35. 394,25. 505,5. 506. 508, 30.
solutio debiti 240, 1. lo; teloneoram
lus electionis ex successione
pro509, 6. 624, 10. 15. 636, 15. 637, 15. 35.
51,30. 131. 168,40. 372,20.
1013 igenitorum apud aliquera
residet
6.6,1. 833,5. 902,20. 914,30. 920,
cessatio solutionis 492, 30.
217, 25/30.
30. 974,1. 985,10. 1011,25.
solutus 197, 20.
1013,5 succintorium
542, 20.
10. 1014,1.5. 1031,46.
104,5,25.1054
somarius, sommerius, summarius
sufferentia 59. 61. 67. 70, 20.
25. 1203, 5. 1414, 25.
1448, 20. 1451, 15!
sumier , sommier 187, 20. 410 30'
suffragare 48, 10.
stola 457, 35.
1147,30. 1170,5.10. 1176,35. 1177 1'
1180,40. 1181,10.1182,15.25.1183,5.' stolium galearum 1045, 10. is. 1202, 30. suffragium 106,5. 385,15.
sulphaire sulfur 1181,35.
1191,10.1193,1.1450,25.
strain, estrain stramen
1165,35 40
sors 428,35. 492,25; in
1166,15. 1193,15.
Summa usus feudorum 519, 30.
sortem com'^
^''^- 121,10. 159,20. strata, strazze 168, 30. H^^-ô 592 1 summitas 496,40.
Sâ
279,30. 3d2,5. 362,40. 750, 1.
729 5. 1420,40. 1421, 15.20; publi'ca sun, sfin,
30.
sSn 114,40. 115, 30. 4o. 129
835 30. 918,1. 1010,35.
1^27,35; stratae communes 107, 301011,20.
5.36. 130,5. 171,10. 176,30.
1127,30. 1418,10.
177,20!
y^l regiae vulgariter appellatae
358, 30. 40. 359; suneboere man
soudoiers 1002,26.
1042, 20 ; der Rin dez riches frigw
359,30; sunebreche 359, 40.
strasse 1269, 30; stratae et
sourpliz, souspliz 1182.
itinera superbia
Gallicana 139, 35.
secura teneantur 957,35. 964 1
spado 1256,1.30. 1257. 1258,
1. 30.
cf. libertas.
superfactoretsupervissormonetarum
spanbaiich.
instrumentum dictum strazraub
12(1,10. 1272,26/30; magister
et
1223,25 strauzrauber, strazsp. 1257,30.
supravisor et ordinator monetarum
rfiber 28. 356, lo.
673, 5.
spelta 584, 25.
strator 613, 6.
superficiarius 492, 20.
spillaeut, spilman 122,3,
5. 10.
strepitus 466,40. 4fe, 10. 501,1.513, superliminaria
spiritualis, -e 412,26. 1311,
1046, 1. 1205, 15.
20.
'5.
516,30. 669,35. 711,1. 726,40.
1354,
35. Ici59,20;
u.causa, dominium,
a notario annotafa
831,40. 937,1. 965,30.989,20. 1021, superscriptio
gladius, lurisdictio, vicarius;
4(8,10.
5. 1281,40. 1437, i; ordinis
spiiudicarii
ntuaha 1311. 1345-1347. 1354,
627, 15.
supervisor v. superfaetor.
40.
spoliatio, spoliatores
structura 736,5.
185,25. 241, 10
suppa 295,10; suppani 294, 15;
cf
528,15. 1436, .5.
not. ibid.
studiumlitteraletinu-ej-s!'tos Pa(^Ma)ia
spolium 107, 10. ;, 109,40.
1225, 30.
supplicare 42, 15. 959, 15, 1058,25;
1019, 30/;i5.
1226, 10; publicum 107, 40.
supphcatio libellus sripplex 41, 30.
stura, stura, stiura, teutonice
sture
sponsus, sponsa67,35.
supplicium, supplitium ultimum 77,1,
630, lO; spon250,15. 334,5. 667,20. 753,5. 835
sales 68, 10.
15. 30. 903, 10. 917, 35. 924.
620,10. 693,40; extremum furcis
1142, 1. 5!
sponsalia 38, 4p. 55, 15.
inferendum 1065,35.
1419, 15 cii-itatum in festo S. Mar-^
738, 30. 739.
tini danda, persolveuda rel
820. 821,2.5.35; sponsalicia
simile supprisia 56, 20. 64, 6.
630, 10
667,15. 730,10. 752,30.35.753,1 -^5
spurii 197, 30. 496,
supragastaldiones scolarum populi
35.
924,10. 1009,45; Maii, autumpni
Tarvisii 1296,-20.25. 1297, 15.
'
'
V^-
'
10.
cellarii 370, 26.
gewer.
stillus stilus 533,
4o.
^3,15; pnncipes 767,6; terrae

109
35; c/. 563,35.
s. Romano
prin-
subtilis.
solarollum 1299, 1.
soldus, teutonice solt 335. 1224
337,25.
835,16.30.
^^^'"-
subforestarius 840,
subiectio 1312, 10.
5.
80,30;
837, 30;
i;
30.
imperium seu regnum habet
soie 1164,20.
^ 717.
solman 1221,
impeni
gr.
ludaeorum
250,15.
subadvocatus 245. 248. 249,
30.
ex.
15. 35;
subdelegatus iudex 1058, 1.

subditus 57, 25. 68, 10. 1348, 40.
.status
still
640,
20.
status liberorum 33, 30; quicquid
civitatis
familiares nuntiorum imperatoris

954,
15; sotii Tusciae 78-3, 15.
solidus
168,
1254,
224,.5.
1009,5. i^î^V12o4, 20.
stantarium 1431, 10.

stapedium 611, 20. 613,5.
statua 1424,
156,20.
civitatibus
stannum
25. 40.
73 25.30
1124,35.
sivet 1173,30.
slahen.
&
1253,
stallum 746, 25.

standar 1188, 10.
INDEX RERUM.
supravisor
suspendere 229, 10
gendi 209, i; ab
potestatem
eli-
officio 659, 20.

lo.
lantfrid.
r.
swert 1218,30.40. 1223, 15.

syndicus. sindicus, gaHice sindique
ex.
188,
fAJ-.'
1414,
15;
cf.
309, 3.^. 326,

procurator.
20.
15.
territorium imperii 1015,

tertius.
testamentum 658,
1071,
2d.
2s.
936,
1065,25.
20.
quitatem temporis
possunt 724, 10.
thalamus, talamus 610,
15.
taidinrjt 217, 40.
tallerie 1185,
1271,
10.
835,
1188,
25.
528,
10.
10.
241,
10.
509.
15.
temporalis, -e 139, 15. 208,30.412,25.

1311,5. 1354,35. 1359,20; r. domi-
921,
35.
35.
10.
367,
1.
698,
10.
13451347.
15.
321,
101,
1.
103,
45.
104109.
1416, 1. 5; thelo1299,20 quod

fridezol vulgariter appellatur 12;
a rege in diminutionem et solutionem debitorum ad tempus conth. constituere,
stitutum 240, 1.
.3.
1299,
20.
neum hereditarium
instaurare, instituere 12, ip. 40. 101,

1.
104, 23. 185, 5. 223, 35. 240, 10.
373, 5. 652, 30 tenere nomine regis
920, 30; ab imperio 372, 20; cf. 355,
destituere, deponere 104, 10.
5;
105,25.30. 132,10. 220,15; cf 108
109; translatio thelonei 12. 237,
15. 30.
tenuta 341,
45.
345,
20.
397,30. 492,
905,5.
tercioli,
tertiolli, terciori,
terczeli,
tereerreuz 669, 30. 717, 40. 719,

721,15. 1420,20.40. 1421,25.
terminare causam
20.
678,
tonnleique 330,
1.
16, 30. 173, 20. 514,
15.
r.
prorogatio.
imperii ex. gr. 1, 15. 17, 5.

959,5. 1393,35; iurisdictionis regis
ten-a, -ae.
1.
1.
1.
torquere testes 470,
20.
dot 51, 5. 102, 40. 357, 1; zu tode,

ze tod slahen 359, 23. 1216, 35 totslag, totslach, todslag 27, 35. 51,5.
192, 20. 1219, 15. 1224, 35. 4o; totveintschaft 1217, 1.
tot,
tractator
r.
pax.
tractatus
30.
r.
electio.
cartae 463, 40. 467, 35 ct

saepius; r. baculus, devestire, in-
traditio.
vestitura.
trainare 623,
20.
transactiones 518,
transcriptum
transcrit
5, 43.
519,
30. 40.
200,
5.
40.
520.
transcript,
gallice
383,
translatio, transferre 106,
25.
1315,3.
11'.
1419; r. electio, feudum, forum,

iniperium, iudicium, theloneum.
10.
transumptum litterarum
213,3.
trecenti. consilium trecentorum communis Tervisii 1293, 30. 1295.
1297,
15.
treuga, treugua, gallice trive, trieve

67, 2>. 25. 175, 1. 273, 1. 303, 35. 309.
40. 31 i, 20. 312, 26. 316, 13. 20. 322.
323,40. 325,20. 326, 20. 327,35.393,
10. 632,20. 633. 839,25. 841,5. 842.
843, 15. 20. 848, 10. 849. 983, 15. 1015,
25. 1033. .33. 1034,1. 1052,30. 1079,
23. 1132,1.3. 1225,30. 1226,15.1281,
20. 1308, 25. 13101315. 1319, 20.
1323
1328,1. 1342,10.1.5. 1343.
1345. 1. 1348, 40. 1368, 35. 45. 1369,
proro5.10; treugae prolongatio
gatio 59,5/10. 61,15. 67,20. 633, i
quies in longum tempus, quae
dicitur t. 1310, 5.
tesaurarius, thezaurerius,tresorier,tresurier44, 20; regis,

imperatoris 170, 15. 666,30. 697, 1.
902,15. 916,20. 926,30. 932,40.950,
40. 985,10. 1074,10. 1076,1.1084,5.
1089,30. 11531197 passim; vices
triarclir 1165, 15.
gerens inofficio cancellariae sacrae
jmperialis aulae cancellarii 1078,5; tribunal. sedere pro tribunali 788, 1;
locoregisllS, 13. 194,30; inbancho,
thesaurarii (regis Franciae) Pariad banchum pro tr. 895, 1/5. 10/13.
sienses, tresoriers de Paris 206, 5.
930, 35 pro tr. sedens rex, impeecclesiae 43, 40. 231, 1.
10. 207,35;
rator 37, 35. 39, 15. 40. 40, 1. 23. 43,
255, 10. 260, 1. 298, i3. 300, 5. 302,
5. 47,15. 48,1. 350,3.3. 351,35. 371,
5.20. 303,1. 532, 15. 570,1. 576,25.
30. 372, 15. 593, 25. 658, 10. 660, 3.
578.3. 579,20. 580,20. 603,45. 665,
,
terminus
5.
fessor.
13091311. 1316, thesaurarius

1354,40. 1372,5.
tolta exactio 961,
tondage 1165, 1.
tondeur de dras 1165,
tentes 1169,
20.
23, 20. 144,
33.
transire montes, citra montes 389,

35. 403,5.15. 419,10; r.sententia.
mala
30.
176.
theloneum.
indebita, iniqua. iniusta, inportabilia,
30.
extorquere imr. exactor

20.
ponere, receptores, solutio.
nium, dominus, gladius, imperium,
iurisdictio, ius, potentia.
tem- theologia r. doctor, magister, proporalia 22,
r.
33.
tasare, taxatio 224,
tol
transgressor articulorum pacisl229.io.
355,
taule 1176,
lo.
titulus
tytulus. euiptionis 598,5;
feudi, feudalis 23, 20. 34,25. 49,3".
96,25. 168, 15. 644, 10. 921, 35. 1038,25.
nova.inconsueta,
tallia. talia, tallea, talea, talle 185.5.
targes 1181,25.
tirant tyraniius 330,
loneaantiqua,
30.
935, 35.
958, 3. 10. 964, 15. 1065, 25. 1202, 5.
10. 1253. 1254. 1269. 1. 1299; the-
833,5.
35.
980,20. 981,35. 982,25. 999,3". 1285,20.

1288, 5. 1413, .35.
talliatus 980,30.
168,
ZOl, ZOll 2,15. 20,40.
talleur le roy 1161, 30. 1168,i. 1177,5;

de pierres 1186, 15 ; do sael Stempelschneider 1193, 10.
447, 35. 45. 454, 15. 462, 20. 492, 35. 501
10. 502, 35. 503, 15. 505,30. 35. 513.
25. 516, 35. 529,30. 534, 30. 558. 629,
20. 636, 35. 673, 20. 734, 20. 977, 15.
10.
15. 30,
24,15.20.
28. 96,20. 101,1.45. 108,40. 113,35.
124,35131. 132, .5. 168,15.
40.
220. 221,25. 237,5. 239, 40. 240,25.
241,.3. 249,40. 284,20. 285. 333, 30.
364,15. 368, 15. 20.
337,25. 361.
391,15.20. 496. 528, 15.
372,20.
529, 30. 659, 3. 673, 20. 722. 735, 1.
taidincb, taedinck, tading, teiding,

teyding, teidinch4, 25. 1122,5. 20.
1123,35. 1222, 33. 1231, 1. 25. 1233,
15. 1293; ehaft t. 1224,40; teydingen 115,30: ghedeghedinghet ge1.
tina 1420,35.
theloneum, teloneum, telonium, theoloneum, theolonium, teolonium,

teutonice (trabuccus) trabuccis 657,
tolloneum
tholoneum
tol,
672,
25.
tinel 1162,20. 1171,45.
tortis 1163,5.
theloneasticus locus 168,
30.
30.40.
1224,
611,
734,35. 735,1. 833,10. 920,25.
taliare monetas 671,

1,5.
1272,35.
411.
30.
theoloniarius
thelonearius,
tus 197,
tondulura 1299,
613.5. 1438,10.
tag, tak, dack. einen t. bescheiden

115, 1. 136, 20; geben ze reht 1219,
ze hove 136, 40. 137, i5. 1109,
20
35; gebieten in unsern (regis) hof
uf einen t. 175.20; geniain taeg
ze sinen tagen konaen
1219, 6.
358, 10.
tagwercher 1223,
non
haberi
tewerung, tiwerung 1221,
936,20. 1020,30. 1247,20.30. 1248,5.
tabemarius 743,
de thoro lcgitimo procrea-
thorus.
todigme
20.
testes âssi!; testium depositio 1414,

30; productio 470,20. 627,15. 891,
receptio, reception de tes15/20;
moinz 966, 1.30; t. propter anti-
syroppe 1193,30.
tabellionatus 659,20. 704,20. 761,
664,
15.
1167,5. 1169,35.
tertia fera, tertia arbor de

foresto 96,20.
416.
syndicario nomine e.r. ^r. 404, 2.1.30.

1420,5; carta sindicatus 1298,23.
tabellio
15.
tresorerie
1189,1. 1196,20.
25.
20.
suspensionis sententiae 385,

s\reren
780,35; imperiali camerae subiectae 563,35 in fiscum delata, aperta

fisco 1316,15.20; ecclesiae sancti
Petri 259, 0. 603, 10. 841, 5. 10. 1016,
35. 1317,35. 1354,15. 1444,5; terra
desiderabilis Te^ra Sancta 210, 10.
r. advocatus, allodinm, consiliares, feudum, iudes, subiectus.
superfactor.
r.
suscidiuui subsidhim 1016,
1551
INDEX RERUM.
1552
6G4, 30. 688, 35. 690, 25. 703, 35. 704,
35. 760, 15. 762, 25. 926, 20. 932, 15.
25. 990,15. 1019,25. 1023,10; potestas 656, 30. 35. 710, 30. 757, 25. 35.
930,35; iudex 701, 10. 892,25. 895,
1/5.10/15. 1421,40; c/. geriht.
ti'igenium 994,
40.
trihumphator 170,
35.
truchsezz, trfichsesse,
von Chullental 1293,
Ton Dietzenhoven 177, 10. 191,

von Hefingen 175, 30.
10;
192. 1095,6;
tubator 506,30. 1146,35.
tuitio 1254,
tunherren, dSmeherren 103,25. 357,35.

tunica 1298, 5; tunicae dictae wafenrSche 1257,1.
turkeze 1090, 1.
turnhuter 114, 30.
30.
1111,35.
5.
35.
1257,20. 1258,
10.
urceus
religuiarum Ducange
theca
1089,
25.
20.
typarium.thyparium
137,
10.
180,
1.
180,
281,
tyrannizare 497,25; tirannitates 555,
5.
40.
urveht, ik-vecht 129,20. 176,35.
usufructus 361, 1.
usurae 305, 25. 35. 306,
643,26. 649,5.30.
ultramarinus, -a,
1324,
15. 20.
-um
1222,
15. 40.
749,20.25.
1136;
25.
30.
uxoricidium 1359,
uzzoge 192,20.
1.
30.
Tacatio 145,
ultra montes, oultre, outre les mons,

ultramontanus 301,35. 326,5. 333,
1.25. 534,30. 549,1. 556,35. 579,40.
932, 35. 950, 35. 976,40. 982,20. 990,
20. 1023, 20. 1304, 25. 1410, 5. 1433,
1. 4(1.
30. 35.
718,15.
7, lo-
32, 30. 85, 40. 92, 35. 146, 1.

149, 1. 209, 1. 215, 30. 216, 15. 30.
219, 5. 20. 227, 5. 228, 30. 230, 1.
271, 15.
359, 20.
802, 35. 1018, 1.
1199, 1. 1246, 25. 1247, 1. 1347, 6. 10.
1378, 10. 25. 1382, 20
papa imperatoris vacante imperio successor
vel simile 1205, 40. 1213, 25/30. 1378,
8, 30.
vacante imperio supplet ecclesia in temporalibus

1310, 1
v.
sedis apostolicae 222, 5
v. dominium, ecclesia, feuduni, praepositus.
35;
unctio, inunctio, inhunctio, inhung-
uugere, inungere, inhungere

413,1; imperialis, imperii 87, 15.
tio;
255,20. 257, 25. 258,15. 260,5. 262.

264. 265, 10. 20. 269, 40. 377. 379, 4o.
380. 385, 25. 35. 386, 5. 399, 20. 400
35. 411,5.10. 412. 413,26.30.
414,6.
543. 567,20. 568,15.20. 569.570,15.
608. 609, 10. 614. 615, 10. 619, 10
770.774,1.775.789,30.35.792.793.
10. 794, 1. 5. 797, 5. 16. 798.
805, w.
806, 20. 844, 25. 845,40. 1049, 20.
1207, 20. 1208,25. 1209, 5. 1311.
1312,1. 1319,26. 1345,15.2.5.13651368. 1443, 15 imetionis descriptio
610, 25/30.
;
vassaux passim,
449,1. 843,21. 1340,
ex.
36 40
impera-
i/r.
35. 40;'
imperii 18,25.35. 19,
1.
234, 15. 20. 350, 35. 351, 20. 494, 20

565,40. .566,1. 571. 583,35. 710,15!
758,40. 905,1. 921,30. 973, 15. 977,
10. 981,40. 999,30. 1010,30.
1016 1
1319,40. 1333,5. 1374,5. 1392, 30;'
aulae imperialis 434, 35; regis
Aragonum 1429, 1 regis Franciae
72, 40; regis Siciliae 1213, 10; Delphini 1041,15 comitis 899,15. 1071,
30.33; ecclesiae 519,35; ecclesiae
Romanae, sedis apostolicae, papae
81,10. 157,40. 158,1. 342,10. 345
35.
378,15. 380,45. 398,1. 472, 40
473, 5. 741, 35. 1045, 15. 1212, 40.
1320, 5. 1328, 1. 1342, 20. 1396, 5.
1444, 5 ; ecclesiae Aquilegensis 37,
20. 322, 10. 35 ; Coloniensis
123, 40!
;
132,45; Leodiensis 119,30. 120,

1;
Tridentinae 6,50,35; arcbiepiscopi'
episcopi 499, lO. 504. 5. 1229, 40.
c/:dominium;
vastatores, guastatores instrumenta

muris destruendis 584, 15. 896 20.
897, 10.
vectigal 12, 10. 40. 168, 35. 187, 20. 241,

5. 470, 5. 528, 10. 1252, 15. 20.
733,
4o.
1042,
15.
35.
1172,
10. 35.
1.
1176,30. 1197,30.
uncia, unzia, once 671,

25. 1165,15.
pltir.
venationes 1135,15.
veneurs 1163,35. 1168,
imperii, regni
15;
vasallus, fasallus, vassallus, vaxallus,

vassalus, vasalus, vessalus, gaTlice
venalis 272,
257,5. 412,io.
10.
10.
30.
492,25.
utilitates archicancellariae 224,

10.
vasalaticum 566,
1230,10. 1241,10.20.
iurisdictio.
contractus usurarius 492,

utensilia 641,
vasa maritiraa 1045,30. 1203,5.

vassallagium 87, 5. 153, 1. 1312,
V.
15. 20.
10.
libeltaetig 31,
u.
1111. 1129,
15.35; mit gevallern u. 1098, 30.
10.
usagia 411,35.
et jMssitn.
ubergenoz, -zz 1220,

uberwette 177,5.
181,
15. 20.
mit gesammenter
30;
20.
13,35. 14,15.
gallice tirant 330,
161,
35.
10.
1102,
giit.
u.
5.
urlob 335,
cf.
toris, regis,
282,
1259,15.
15.
urteil 136,
twingen mit gerihte 1098,
man
15.
urliugen 28,
tutor 217, 5. 374, 25. 1071, 20. 1238,

20. 1247, 35;
imperii 1251, 25. 35;
tutorio nomine 217, 5. 348, 25. 449,
30. 450, 20. 25.
30
maz.
geleite,
r.
urbor, urbora 1253,
176,
tutela 1238,25.
15. 35
unreht
urkunde. kuntschaft oder ander
turris tx. gr. 46, 10. 15. 494, 25. 935, 20.
1042,35. 1283,35; v.lnd.nom.B,omA.
15,
10.
5.
416, 10. 593, 35. 959, 45. 1214, 10;

u. exititiorum de Luca 1407, 25.
1408,35; u. exercitus Francorum in
Romaniae imrtibus 1013, 45.
unvuge 359,
10. 30.
28,
1235,
356,40;
universitas, u. civitatis, civium, universi cives ex. gr. 57, 20. 108, 5.
1221,
15.
turribula 609,
man
unversprochen
tueles 1172,5.
tuguria 655,
amptman
ungerecht
trompes 1161,35.
15.
ungerait
5.
trinchen vail haben 1222, 30.

trombator, trompeur 748, 30. 1161,
truchsaetze,
druchsetz:
undergenoz 1220, 15. 20.

valvasores, valvassores 46, 40. 253, 45.
1145, 25.
underphant 114, 10.
undertan (des richters) 1222, 10; vang V. sahaen.
underdenich 54, 15.
vanknuzze, gefengnisse 26, 30. 192,20.
ungeltum, ungelt 28, 40. 114, 1. 224, varn. die lantstrSzz 28, 35 uber daz
gebirge 334,35; varnde lite 182, 30,
20. 225, 1. 643, 1. 5. 645, 20.
verbieten (einen) 282,
5.
verburgen 1221, 20.

verhiugnen des lehens 1220,40 1221,1.
versaumen, sich 1218, 20.
verschatz 1269, 20.
vertigen 1102, 20.
25.
vertriben us der
359,
ane gerihte
stat
25.
verwerfen 1221,
15. 20.
vacillatio 402,
vadia 1251,
10.
35.
verzelen 282. 1111,30.35. 1112,
val vallis 876. 877,
valimentum 1450,
valitores 633,
1.
5.
878,
5.
vesten, festen
25.
et
1041,
10. 15;
vallictus, (/allice valet, varlet famulus 1146, 15. 1163, 35. 40. 1164, 1.
1169,35. 1170,30. 1172,40.

1179, 20. 1186, 40. 1193, 1.
vallis imperii 333,
vallum 935,
20.
vicari und v. des Romischen riches uber Tutschiu lant

1120,25. 1122,5.
verweser.
5. 10.
1064,
so.
677,
1178,45.
castra
passim.
vesten auf daz recht

vestent 1221, 30.
1220,
35
vexillarius sanctae Romanae

siae 78,1. 1441, 15.
vesillata hasta 184,

10.
1.
114,25. 115,5
cf.
ge-
eccle-
investitura.
vexillifer, vixillifer. iustitiae civitatis
Florentiae 84,
30.
86,
5. 10.
558,
25.
INDEX RERUxM.
7S3. 1. 784, 1. 837, lo. 838, 20. 1-262,
1263,5. 1300,15.35. 1301,15; iustitiae civitatis Aretii 524, 25.
vicecancellarius noster, aulae nostrae
10.
vexilluiu
35,
1428, 35.
veyes
1003,
30.
30.
1014,
1553
(regis)
30;
15.
1.
90,10.30.
91, 40. 94,40.
95,
cf protonotarius; v. papae 145,

260,25. 474,35. 475,1. 606,5.
vicecomitatus 1241,1.5.
vicedominus
231,
votum
5;
transferre 225, 30/35;
cf. 5, 1.
vox in electione
3, lo. 92, 35. 229, is.

262, 5. 264, 25. 269, 35. 377, 10. 379,
35. 413,20. 607,40. 614,15. 1246,25.
1418, 35.
24,io. 487,35; cf. vitztum.

vrage ove klage, wrag
publica 1330, 40. 1341, 25. 1417, vicepotestas 747, 35.
129, 20.
10. 1436,5; regia 117,40; viarum
vices gerens imperatoris, regis 905,5.
defensio et
seem-itas
1264, 25;
1275, 5; admirallii 1027, 1; cancel- vreithof 1220, 25.
custodia 168,3o; agressores 1060,20.
larii 1078, 5/10; alicuius in elec- vronbote 1223, 5. 35.
vices 1007,
5.
oder klae
via.
viatores 104,
tione regis 227, 1. 229, 30; vices in

electione transfundere, committere
216, 20. 229, 35.
30.
vicaria, (/a?Hce vicarie

o^CMf vicarii 85,40. 509,5. 758,40. 957, 20. 963, 35.
999,30. 1281,15; generalis imperii
citra montes, perAlamanniam 1118,
5. 1127,20. 1128, 30. 1180.20.40. 1133,
vich 1221,45. 1222,1.

vicinantia 893, 35.
vulgares 1316,
victor in processu 492,
1135,10. 1136.5. 1137,25. 1138,

10.35. 1141,1. 1142,5; de Tuscia
1433, 5 ; capitaneatus vicariae 17,
districtics ricarii 905, w.
10; V.
c^. officium.
978,30. 1031,1.5.
vulgaris. vulgariter, in volgari, vulgo

teutonice 20, 5. 178, 5. 196, 25. 232,
45. 233, 35. 352,30. 353, 10. 35; leges
1.
vurzicht. protestatio
in volgari 196, 25.
10.
quae
v. dicitur
30.
victualia 120, 20. 272, 40.

468, 10.
650, 10.
vierencella, vierenzella, vierenzalla,
viernzella. virnzella, vierzella 1254.
wal an der chur dez reiches 1292,

20. 25.
12571259.
walt 101, 35. 355, 35.
viginti quatuor civitatis Aretii 170,
wandarizare pro warandarizare 109,s.
10. 15. 1306, 25.
wandel 50,30. 1217,25. 1218,40.45.
villa 22,40. 23,30. 49,25 et passim;
villae quae franchae sive liberae wapenscrey. clamor qui w. nuncupatur 1228, 501229, 1.
vocantur 23, 20; villarum iudicia
180, 25 cf 290, 5.
warheit 1098, 15. 20.
vicarius, vicharius, teutoiiice vicari,
villanus 648, lo.
webern 335, 10.
gallice vicaire.
regis, imperatoris
wechter 114, 30.
452, 15. 535, 35. 539, 20. 561, 15. villicatio 21, 15.
637, 1. 691, 30. 720, 5. 767, 20. 859, villicus 23.
weisung 1224, 30.
12.55.
vicariatus oO^îs. 590,5.io. 628,20.30.

629. 637,35. 729,30. 979,35. 1018,
20. 1026, 25. 1032, 40. 1033, 1. 1057,
10. 1058.30. 1133,1. 1206. 1434, 20;
litterae vicariatus, de vicariatibus
978, 30. 980, 5. 10 cf. officium.
;
863. 10. 15. 865, 25. 30. 935, 30.

1036.20. 1409,5. 1416,30; regis, imperatoris, imperii citra montes,
30.
v. generalis 353,
648, 10. 11141142
passim; cf. 470, 15; per Germaniam
et regnum Arelatense 389,30; vieari des Romischen riches uber
Tutichiu lant 1120,20.25. 1122,5.
40. 1123,30; per terras Misnensem,
375,
1.
505. 506. 508,25.30. 509, 1. 534, 1.

088, 1. 604, 15. 635637. 779, 35.
780, 35. 1431, 25. 1434, 6. 1448, 20.
25; in Tuscia 157, 10. 158,1.5. 779,
35. 780,5. 20; a sede apostolica in
Tuscia V. generalis constitutus
v.,
v.
40;
vista 469,
CONSTITUTIONES
IV.
29, 40.
widem
1216,
20.
1220,
25.
wismat 1224,
30.
windenseil.
548. 579,
35.
viswaid 1222,
civitatibus Italiae: passii, ex. gr.

407,30. 500,45. 595,15. 625. 724.
LL.
335,
wetten
wijt huit 202,
15.
30. 35.
1259,
20.
25.
1292,
35. 40.
gebirge 1233,
30;
vitztumampt 1292,
cf.
vocatia 16,
dictus w.
357,
45.
5.
102,40. 357,1. 1217,5.30.
wfirfel 1233,45.
yconomus
984,
10. 15.
5.
zaunbrechen 1217,35.
5.
voget, vogt, voyt lOb,
177, 5. 191,
15. 192. 357,5. 1095,5. 1099. 1105, 1.
1216, 20. 25. 1222, 30.
1235, 10. 15
fi-ie
V.
1291, 1; gotzhflser vogte
29,
wunden
magnns
funis
1.
vicedominus.
35.
vivarium piscium 923,
35.
30.
wingfilte 102,
vitztum, vitztum 1112, 1. 1217. 1219,

1. 1224,25. 1225. 1236,30.1293,10;
der herren von Baiern v. vor dem
lis
wendig
pax.
v.
investitura.
viridarium 762,
regis, im-
c.
virgatus 1089,
generalis in singu-
856, 20. 890, 30. 1011, 40. 1271, 5.

1295.20. 1429,25; vicarii ripariae,
riperiarum lanuae 904, 25. 960,10.
15. 972. 1002,30. 1004,15. 1026, 30.
10291032. 1057,10.15. 1449, 10.
V. papae in temporalibus generalis
in Tuscia 1206, lo; cf. 1363, 30; in
.piritualibus in urbe Romana 625,
10; V. potestatis 316, 40. 440,25.
441,25. 442,5. 1296,15. 1297, 15;
V. vicarii 16,35. 1271.1. 1272, 20; clerici 199,20; v. Christi poâ 139, 30.
140, 10. 663, 35. 1443, 15.
v. consiliares, familia, iurisdictio, loeum
tenens.
weltlich, werltlich ex. ff):28,ib. Bod,

10; V. geriht, rihter.
widerbot 1221, 20.

violentia extraiudicialis 1374, 20.
widergeben (clage) 1100. 1106,35.
violes 1188, 1.
widerlegung 1292, 35. 40.
virga argentea 1089, lo. 20. 1090,5. widersache 358, 10.
Orientalem, Plisnensem 17, 10. 30;

16,30; in Lombai-dia 158,1.5.
vacante imperio 85,
1.
scheidel 1236,5.
îolatores pacis
cf.
peratoris
1188,
25.
vinger in den schopf legen 1221, 15.

1236, 5; und der frawen in die
per .\lemanniaui
25/30.
pumes grenates
vin des
vinarius 897,
1.
zerhailen 1231,
zeydelarii 360,
zeyn 251,
1.
25.
20. 35.
zirurgicus 1257,
35.
15. 20.
vogtaj',
vogtaye
vogtman
1218,
vorsprochen
zol V.
29,
15. 25.
zucre, 9ucre 1193, 30; rosat 1160,
20.
man
theloneum.
1235,
zul6ff 358,
30.
1.
5.
votum, vota dirigere
in electione
212, 5. 216, 20. 227, 5. 15. 230, 5 inquisitio votorum 229,35. 230,5.
;
zuwurf 1292,
zwignlt 1217,
15.
.15;
1293.
V.
ablegen, gelten.
zwir, zwivallt, zwivaltig
195
1;.
gelten.
INDEX CHRONOLOGICUS
COMPLECTENS CONSTITUTIONUM TOMOS
IV.
SCRIPSIT FRIDERICUS SALOMON.
itmmte;
nied.
mediante; ex.
exeunte;
c.
cirea; a.
ante; p.
= post;
= mque
ad;
quae asterisco signata sunt, in annotationibus inveniimttir.
TOMUS
Annus
790
mensis
tom.
et dies
nr.
447
446
433
luu. 6
-795
916
921
922
929
932
Sept. 20
Nov.
484
435
2
3
r>
948
lun. 7
lun. 1
951
952
962
Aug. 7
Febr. 13
n
V
964
Febr.W
-965
V
967
n
n
971
981
bct. 29
19
Febr.
Sept. 20
.
1002
1005
Febr.
lan.
lan. 23
T
Nov. 16
lul.
20
26*
381
23
23*
25
24
26
21
22
27
28
Aug. 1
Aug. 12
Dec. 2
-Aug.
Sept.
V
41
1029
1035
Mart. 9
Aug.
Apr. 6
42
451
43
39
44
45
37
46
419
421
47
48
49
50
Mai. 20
Jan. 17
-1035
1036
1037
Mai.
Mai. 28
-1039
-1048
lul.
Apr.
31
32
33
34
437
35
1024
16
486
p. Sept. 1
437*
36
438
38
489
40
1027
17
18
19
29
30
Mart.
C.1041
2.,
-1002
-1041
1001
1020
1022
1023
15
lun. 7
-999
1t
999
Nov.
Dec. 2
nr.
lan.
380
448
448*
449
450
tom.
et dies
1007
-1025
9
12
10
11
mensis
1014
1019
13
14
98.3
992
996
997
998
Annus
5
6
lan.
1046
1047
^
1049
bct. 25
lan.
Apr. 3
Oct. 19
-1050
10.52
'
iun". 1*7
-1056
51
Tl
Aug. 6
27
n
.
1059
j,
Apr.
n
T
n
1060
Apr.
420
52
53
55
56
54
57
382
383
384
385
386
I.
Annus
mensis
tom. I
et dies
nr.
1063?
-1066
1071
1076
Mai.
lan. 24
tt
n
ji
Oct.
1077
1080
Ma'rt. 7
lun. 25
n
Mart.'27'
1084
1085
Nov. 24
Apr. 20
1094
1095
Apr. 20
'
Mart. 7
Apr. 10
15
-1102
1108
1104
"
'
beo. 25
Nov. 17
....
lan. 6
lan.
tom. I
et dies
nr.
c.
1106
Aug.
76
431
-Mai
80
77
78
79
395
lul.
Aug.
-iid'^?
1110
1111
Oct. 22
Mai.
a. Nov.
"
Mart.'7
lan.
Febr. 4
"
12
"
Ap"r. 11
"
424*
424
442
71
-1095
-1099
1100
1102
1107
mensis
Oct. 21
69
70
392
1081
1082
1083
61
68
66
388
889
390
391
lan. 28
Febr. 11
1105
67
in.
1079
422
387
440
441
58
59
60
62
63
64
65
Mart. 27
Apr.
Annus
443
425
427
393
394
394
72
423
426
429
73
444
428
74
75
75*
12
"
"
18
Apr. 13
3
22
27
.
Mart. 23
Ma"i.
,
1112
-Mart.23
1115
1119
a.
Dec. 8
- Oct.
19
-Oct.
1122
n
Sept. 23
r
396
81
430
397
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
398
102
432
399
400
108
104
105
106
107
108
INDEX CHRONOLOGICUS.
mensis
,,
Annus
1122
^
_.
tom. I
,.
et dies
nr.
Nov. 11
109
110
445
401
Dec. 13
-1122?
1123
1125
Mart.'27'
Apr.
Aug.
27.
Oct.
a. lun.
lun. 4
,
1135
1136
luu.
Sept.
Oct. 3
Nov. 6
-1137
'
1138
lun. 24
1146
1147
1148
Nov.
1149
Mart.
Sept. 8
Mai.
Aug. 15
1150
1151
21
Febr.
Aug.
Sept. ex
n
1162
- Sept.
-
452
113
114
115
116
117
402
118
119
120
453
454
121
122
123
124
135
136
125
126
127
128
129
131
132
133
130
134
lan.
lun. ex.
137
138
139
141
142
143
140
144
145
146
147
148
149
150
151
152
Sept. in.
1.54
Mai. 17
n
Mai. 17
s
lun. 1
Oct. 13
ex.
a.
1153
a
1
1154
Tt
~ Febr.
Mart. 23
lun. 14
Inn.
Dec. 5
1155
>2
Tt
.,
Sept. 20
Oct. 15
1156
lun.
1157
3
^
Tl
T)
1158
n
155
157
158
156
413
414
Sept. 17
1.59
-Mart.31
455
160
Mart.
Apr. 6
Sept. 20
Oct.
Jt
ex.
in.
lan. 18
1158
165
169
166
167
171
170
tom.
et dies
nr.
168
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
191
182
183
184
185
186
193
192
187
188
189
190
195
196
n
lul.
Sept. 1
Nov.
^
1159
Apr.
n
Sept. 16
Oct. 23
18
28
ex.
Nov.
ex.
lan. 27
, ex.
1160
- Febr.
-Febr.ll
Febr. 16
rf
ex.
Aug.
'
ex.
lan. 16
lun.
1161
403
"
197
198
153
199
200
201
202
203
204
205
207
206
211
212
213
208
209
-1161
Oct. 18
-Oct.
1161
a.
1162
bec. 25
lan.
Mart.
Apr. 6
Mai. 31
Mai.
lun. 9
n 13
"
26
lun.
"
luf.
210
214
215
216
c. lul.
Aug. 18
217
218
220
221
219
222
223
224
227
228
226
225
229
234
230
231
Sept. 1
Nov. 8
1163
1164
Apr.
Mai. 27
- lun. 21
c.
Nov. 18
1165
lun. 1
,
Sept. 26
Nov.
- Nov.
1167
iui'.
p. Oct. 17
ex.
161
162
163
164
mensis
lun.
tt
111
112
in.
- Aug.
1127
1130
1133
Anuus
232
233
235
236
,
-1
1170
1170?
1171
1173
fl
n
T
lun. 23
lun.
Febr. 14
Mai. 23
29
,
237
238
239
Annus
1173
1174
1175
1555
mensis
tom. I
et dies
nr.
lul.
Dec. 21
Apr. 16
17
,
ex.
,
'
Mai.
-Mai.
n
1176
ex.
-lul.
V
Nov.
^
Nov.
-Nov.
n
n
n
ex.
Tt
Dec. 12
Dec.
-1176
1177
n
n
in.
lan.
lan. ex.
n
a. lul.
lul.
22
22
n24
30
T'
Aug.l
ji
"
j,
Aug. 14
Aug. 14
a.
17
Sept. 17
n
Sept.
Sept.
r>
Dec. 4
1178
in.
,
^
^
1179
n
1180
j,
1181
1182
1183
lul. 7
Febr. 18
Sept. 15
Apr. 13
Apr.
Apr. 18
Mai. 31
Febr. 4
T)
Mart. 14
Apr. 30
-Mai.
11
n
n
lun. 25
lul.
f,
Nov. 22
1184
7)
J)
71
?l
1185
Mart. 15
Mai.
lun. 20
Sept. 22
Oct. 19
Febr. 11
240
241
242
242
244
245
243
246
247
248
404
405
253
249
250
251
252
254
194
258
255
256
257
259
261
262
263
406
264
265
266
267
268
269
274
270
271
272
273
260
275
407
408
409
276
277
278
279
280
282
283
284
285
292
291
287
288
289
290
293
296
295
286
294
297
298
299
300
301
303
Annus
1185
1186
"
mensis
tom. I
et dies
nr.
Febr.
Mart. 1
Mart. 2
lun. 8
'l8
n24
n29
30
lun.
5
6
Dec. 29
Dec.
lul.
n
j)
-1186
1187
Febr.'l9'
Nov. 29
n
n
Tt
1188
^
n
1)
1189
n
30
Febr.
Apr. 23
Mai. 26
Aug. 8
Dec. 8
Mart. 21
Apr. 3
10
18
1190
lul. 11
n
1191
^
^
n
n
n
n
14
lan. 21
jj
Mart. 1
Apr. 12
19
,
Mai. 30
lun. 5
Nov. 25
302
304
305
306
307
308
314
309
310
311
313
325
312
318
315
316
281
317
410
411
412
415
319
326
320
321
327
322
323
324
328
329
330
331
333
3.34
336
337
332
338
3.39
.340
Dec. 4
1192
r)
Febr. 29
Mart. 11
lun. 6
n
T)
lun. 23
lun. 23
lun.
a.
n
n
lul.
Nov. 17
1193
11
1194
H
n
)i
Febr. 4
14
n
lun. 29
lan. 12
n 14
Apr. 20
n
^
Mai. 17
-1194
26
.27
J)
Mai. 18
Dec. 25
195*
341
342
343
344
345
346
347
348
349
416
417
418
350
351
352
353
284*
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
335
1556
Annus
1195
ri
mensis
tom. I
et dies
nr.
Mart. 12
Apr. 12
Aug. 24
Oct. 27
864
36.5
mensis
tom. I
et dies
nr.
Annus
1196
lan. 20
Mai. 15
366
367
luii.
368
869
370
372
Annus
1196
mensis
tom. II
et dies
nr.
447
"
lan. 21
lun. 29
"
p. lul. 12
1198
"
"
'
"
20
lul.
21
J,
2
3
4
5
1200
c.
1201
1202
1202
28
lun. 8
425
23
lan.
6
398
25
luf.
Mart.
Sept. 8
Sept.
Oct. 11
1203
1206
24
7
Mai.
lun.
9
10
10*
1207
1208
lan.
11
Febr. 9
Sept. 14
Febr.
12
13
14
15
Mai. 23
lul. in.
,ex.
Aug.
n
1209
lan. 13
lan.
Mart. 22
Mai. 2
Aug. 18
ji
Aug.
Oct. 4
1210
Mart. 25
lun. 3
lun.
1212
,
T
n
11
)i
It
T
n
Iul.3
Dec.
Febr.
^
^
Mart. 20
Dec.
Febr. 16
lul.
17
lun.
nr.
Mai.2
lul.
tom. 11
et dies
22
16
Mai. 28
1212
1213
mensis
18
19
- ful.
p. Sept.
1199
Annus
26
27
448
449
28
30
29
31
450
32
33
34
35
36
37
409
38
410
411
412
413
39
1214
jj
yt
1215
j,
1216
Febr. 19
Oct. 6
Dec.
lan. 8
Oct. 11
Apr. 17
Mai.l3
Mai. 15
lul. 1
j,
r\
26
Nov. 17
Mai. 18
lul. 22
Sept. 13
Oct. 22
1217
1218
1219
n
1
1220
Dec. 27
Mai. 31
Sept. 25
Sept.
Dec. 31
Febr. 10
Apr. 17
54
416
55
56
n
^
Nov. 10
22
p.Nov.22
n
Tl
Nov. 27
Nov.
T>
Dec.
1221
lan.
Aug.
41
Sept. 26
Nov. 19
43
44
"
Febr. 4
10
Mart. 3
Oct. 28
tom. II
et dies
nr.
Mart. 12
13
276
277
278
279
94
95
96
418
419
Mai.
Febr. 5
n
Febr.
n
Apr. 25
T
^
,,
1224
80
Sept. 20
mensis
1224?
30
r,
1223
62
63
64
453
67
68
65
66
69
70
24
Apr.
1222
61
Annus
1224
71
83
85
86
88
89
84
87
86*
81
90
78
91
92
93
417
275
Annus
1196
1197
meusis
tom. I
et dies
nr.
Dec. 18
lan.
lun. 6
Sept.
376
377
378
379
II.
57
58
59
60
42
371
375
25
Mai.
lul.
- Apr.
lun.
21
j,
23
26
30
26
1]
373
374
lun. 24
51
nr.
53
72
73
74
75
82
76
77
79
40
414
415
Apr.
12
12
451
45
452
46
47
48
49
50
52
tom.
et dies
TOMUS
Annus
mensis
n
n
29
lun. 26
c. lun.
Sept. 24
Nov.
Mart.
Mai.
lul. 4
23
1225
luf.
Dec. 16
28
Febr. 11
Apr. 24
lul. 25
lul.
a.
1226
^
^
1)
28
30
Nov. 1
Nov. 17
Mart. 26
IMai. 20
lun. 10
11
luu.
11
lul.
12
lul.
Oct.
Nov. 26
27
Nov.
1227
lan. 5
^
n
Febr.
Ma"rt.
26
n
n
Apr. 6
^
Aug.
Dec. 6
-1227
1228
n
iun. 21
,
ex.
lun.
"
Aug. 24
97
Annus
1229
290
291
106
107
97*
108
293
294
292
109
110
111
112
113
114
295
115
116
86*
118
119
117
466
tom. 11
et dies
nr.
Febr. 18
-Mart.l7
Mart. 18
p.Mart.l9
^
1230
n
n
Sept. 1
Oct. 5
Dec. 13
a.
Apr. 28
Apr.
lul. 21
,23
280
282
281
98
99
100
283
101
285
286
284
287
465
288
289
lOia
103
103a
102
454
455
103b
104
105
mensis
24
,28
jt
Aug. 23
; 24
27
"
28
II
^
j,
Aug.
71
Sept. 17
Sept.
Oct. 10
-Oet.
1231
lan. 20
n 23
Mart. 9
10
Apr. 20
29
30
Mai. 1
n
,
lun. 2
T
lul.
29
17
lul.
Nov.
Dec. 17
1232
"
139
140
141
142
143
144
145
146
133
134
185
136
298
147
150
149
148
299
299
151
152
153
300
.301
.303
"
131
132
137
138
302
127
128
129
130
"
120
121
122
123
426
124
296
297
125
126
Febr. 22
Mart. in
304
305
306
307
308
309
310
154
155
311
312
157
161
'
Annus
1232
mensis
tom. II
et dies
nr.
Mart. in
,,
,,
')
Mart.
))
)
Apr.
Mai. 10
13
?1
Mai. 14
Mai.
1
1)
-1232
Mai.
1232
lun. 29
1233
Nov. 15
lan. 26
}j
Mart. 6
Mart.
Apr. 10
Mai. 24
lun. 5
i
lul. 12
))
Aug. 14
Aug. 14
1234
Febr. 10
11
)')'
12
13
))
Apr.
Sept.2
Sept.
T)
Oct. 6
Oot.
Nov. 13
ii
))
',]
T)
,.
15
21
Nov.
Dec. 9
17
1235
lan. 29
Febr. 22
Annus
1236
162
163
164
165
158
159
160
166
170
167
167*
168
169
168
171
172
173
174
156
)'
))
ii
')')
24
Aug.
Oct. 31
1236
Febr. 8
Mai.
lun. 27
1)
In tom. III.
lun. 20
Sept. 15
336
235
337
lun.
Mart.
Apr. 10
ex.
))
Mai. 14
))
26
luu.
lun.
Nov.
^^
Febr. 16
22
Febr.
Mart.
Apr. 20
Apr.
lun.
,,
lul.
,,
Aug.
1239
^
,,
i^
25
))
,.
))
))
Sept.
1289?
1240
,,
,,
,^
)J
))
)
lan. 15
lau.
Mart. 16
Apr. 2
8
20
))
Mai.2
11
))
),
22
))
Mai.
,,
Mai.
,,
,,
,)
))
))
Sept. 13
ex.
1241
))
Suppl.
1242
iviart.
Mai. 2
Mai.
lul. 3
lul.
1243
Febr. 11
lun. 26
1244
Aug. 26
Aug.
Sept. 2
23
lan.
Mart. 12
28
))
Mart.
Apr. 30
Apr.
lul.
)
11
nr.
Mai.
Febr.
Dec.
1238
tom.
201
203
204
329
205
330
206
207
208
209
210
96*
212
207*
211
213
214
215
331
216
217
218
219
220
221
222
216*
332
223
224
227
225
228
225
226
334
333
229
280
231
232
233
234
335
,,
1237
313
175
314
315
420
316
176
177
177
178
179
180
182
181
317
318
319
320
321
183
322
184
186
323
185
325
326
327
188
324
73*
187
189
328
193
190
192
194
I96a
279'
196
195
197
198
199
456
200
202
luu.
lul.
)'
191
Mai. 3
lul. 28
Aug. 15
mensis
et dies
a. lul.
25
236
338
237
339
238
340
239
241
240
242
243
244
245
247
248
246
250
249
251
427
Annus
1244
1557
mensis
tom. II
et dies
nr.
Aug.
,,
ex.
1245
Mart
Apr. 30
Apr.
))
))
)
Mai. 6
16
lun.
))
^,
))
,,
17
1)
lul.
)
))
Sept. 22
Sept.
,,
1246
Sept.
Febr 28
Febr.
Apr. 21
))
22
lun. 13
lun. 13
Aug. 13
1247
-1247
1247
in.
lan. 2
Mai.
Oct.
Nov. 19
1
)1
,,
1249
,,
lun.
Aug.
Nov. 8
Nov.
lun.
Febr. 19
1250
,
p.
1250
1251
lul. 1
Dec.
lan.
Mart.
1252
,,
1253
Alart.
25
lun.
lul.
Aug. 4
Febr. 22
lun. 17
Aug. 13
,,
))
j)
jj
21
22
Nov. 18
lan. 8
Mai.
lul. 13
Oct. 6
,,
Nov.
,,
Dec.
',',
,,
1254
j^
^^
1254?
1255
,,
467
399
400
401
264
263
265
262
457
266
346
347
348
350
349
351
267
458
268
352
353
354
ian. 14
Febr. 6
209
270
356
271
272
273
357
358
274
274*
274*
342
459
460
359
360
343
361
362
363
364
865
367
368
366
369
345
428
428
461
429
344
430
370
'"?.^^
et dies
tom. II
Mart. 10
371
372
373
428
431
432
433
374
428
428
375
428
428
428
434
392
393
394
428
376
428
395
435
436
437
438
439
377
378
379
380
381
382
383
384
385a
386
387*
895
388
392
402*
421
441
204
462
463
422
440
403
404
405
423
396
442
443
444
424
445
406
21
,.
luu. 29
30
,','
"
lul.
11
27
Aug. 15
Oct. 14
Nov. 10
1256
lan. 6
Mart. 12
17
18
)j
Mai. 26
lun. 12
Aug. 15
^,
))
Sept. 13
Oct. 2
9
10
a. Nov. 11
Nov. 16
25
26
1)
))
)
))
,,
)'
3.55
ex.
1248
1255
261
lui!
252
253
254
255
258
256
257
259
341
260
Annus
1257
j)
Dec. 15
26
lan. 13
25
lun. 3
))
Aug. 23
))
Oct. 29
1257?
C.I258
1258
1259
1260
1261
....
in.
Oct.
Nov. 14
Mart. 11
Apr.
))
Dec.
))
ex.
-1261
1262
1263
j,
1264
))
1265
))
,,
1266
,,
1267
,,
1268
1269
,,
lun
23
Aug. 27
Nov. 19
lul.
c.
Febr. 1
lun. 21
Mart.' 16
Mai. 15
24
lun. 6
Sept. 18
lan. 7
Mai. 28
Mai. 2
Nov. 7
Apr. 20
,,
Mai. 12
Aug. 8
nr.
.397
464
407
408
389
390
391
446
155S
TOMUS m.
,
^""
1272
1273
"
mensis
toin
Sept. 16
lan. 6
17
Febr. 5
lul. 10
lul.
Sept.
"
"
"
5
6
11
24
it
Dec. 16
619
620
22
21
;)
',',
JJ
c.
1273
1274
iau. 25
>f
,','
jt
-1274
lan.
lan.
jt
1274
26
,1
Febr. 19
))
21
27
.,
ii
28
tl
Mart. 1
14
M
}}
11
11
)}
25
Mart.
Apr. 9
21
,,
"
1}
28
30
Mai. 15
Mai.
))
lun. 1
6
,,
11
lun. 15
C.
,j
lul. 12
ii
-lul.
11
11
Aug.
11
11
11
11
11
1275
18
Aug.
1) in tom. II.
67
68
85
64
1276
Febr.'l5'
76
32
54
55
61
75
77
79
81
82
Mart. 12
13
Mart.
Mai. 15
))
80
83
84
85
86
87
33
29
30
))
31
lul.
))
}1
Sept. 2
-12*75
ti
1275
))
t)
',',
))
88
622
601
602
89
90
92
10
13
Oct. 10
[',
20
21
ti
Nov.
93
Dec.
94
95
96
))
)>
)}
11
,,
11
-1275
,,
'.
,,
,j
>
1276
ian'.22
29
Febr.
j,
,,
,,
Mart. 9
If
29
30
Apr. 17
lun. 3
20
97
98
100
101
102
99
38
39
40
41
42
43
103
104
105
106
591
592
593
nr.
111
lul.
110
637
118
119
120
113
114
112
122
115
116
117
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
135
134
142
143
136
137
144
145
146
150
Sept. 19
Sept.
')
Nov. 16
,,
'J
,,
21
26
j,
9)
Nov.
Dec. 3
))
med.
))
30
',',
lan. 18
1277
Febr. 22
Mart. 18
23
Apr. med.
,.
))
ex.
Mai. 6
))
,,
14
p. Mai. 14
Mai. 18
28
lun. 27
lun.
lul. in.
12
j,
p. lul. 12
"
'
lul.
20
27
ex.
Aug. 11
Aug.
,'
Sept. 12
j.
p. Sept. 12
,,
Sept. 25
))
27
- Sept.
Oct. 31
.,
^^
Nov. 11
c. Nov. 11
Nov. 24
Nov. 26
p.
Dec.
c,12'77
-1278
1278
^^
,,
107
108
109
6U3
tom.lll
et dies
c.
91
Oct.
mensis
lul.
))
71
1)
49
50
51
59
621
62
63
110*
23
65
69
66
60
70
72
73
74
Aunus
78
57
58
22
20
646
647
648
25
23
24
26
27
28
34
86
44
649
635
636
35
45
46
48
52
53
47
37
650
56
))
Aug.
17
18
19
Oct. 25
nr.
Dec. 17
12
13
14
15
16
24
24
tom.III
et dies
8
9
10
11
jj
))
nieusis
Sept. 20
Sept. 26
Sept.
Oct. 18
Nov. 19
p. Nov. 19
Nov. 21
p. Oct.
))
4
618
"
"
))
2
3
',',
Aunus
1274
617
11
,,
Oct. 7
"
"
HI
nr.
et dies
"
in.
lau.
2
6
19
lan.
161
Mart. 18
Apr. 25
162
163
186
164
165
166
,,
1278
..
j.
et dies
Mai. 3
,,
,j
,,
1278
171
))
jj
22
29
Mai.
)
11
lun. 5
)
)
24
30
lun.
172
184
185
187
192
188
189
190
191
193
194
195
196
157
200
201
203
204
202
,j
lul. 1
- lul.
197
198
199
205
Aug. 29
206
207
11
11
4
)
208
209
))
11
Sept. 5
p. Oct. 17
Oct.
-Oct.
Nov. 8
))
))
17
22
Dec. 18
-
1279
nr.
170
170*
^,
tom.IIl
167
168
169
,,
151
138
155
153
139
140
158
159
180
152
141
147
148
651
652
156
149
154
638
626
160
181
182
183
mensis
Anuus
21
Febr.u'
^j
1)
Mart. 8
19
Apr. 11
lun. 3
1)
))
17
lun.
Aug. 23
28
210
213
214
215
212
211
173
174
175
216
217
218
219
220
232
221
222
223
224
233
234
226
227
176
235
236
237
238
259
177
260
627
Annus
1279
raensis
tom. III
et dies
nr.
228
178
229
179
231
230
261
262
239
Aug. 29
Sept. 10
12
,,
15
27
Sept.
it
Dec. 7
Dec.
22.5
1280
240
242
243
244
245
246
247
248
249
250
263
264
251
639
252
265
266
253
254
270
274
267
271
256
257
268
270
273
255
Febr. 3
,,
Mart. 27
)j
28
30
,"
Mai. 10
Aug. 24
Dec. 17
23
c.
1280
1281
lan. 5
9
Mart. .5
Mai. 17
20
21
',',
23
24
Mai.
-Mai.
-1281
1281
lul.
11
23
25
11
1t
ji
])
1)
Aug. 2
Aug.
Sept. 3
4
,,
5
Sept.
Dec. 6
Dec. 14
p. Dec. 14
p.
-1281
"
"
670
279
604
282
283
284
269
285
286
258
653
654
655
287
280
281
276
288
289
290
291
292
293
294
295
296
tom.III
et dies
nr.
"
....
1282
,,
.,
1,
ian. 20
30
Febr. 13
Mart. 21
- Mart.
Apr. 5
15
)i
Mai. 15
22
''.
25
lun, 11
,,
lun
,,
lul.
15
17
15
16
22
26
27
!!
j,
lan. 2
11
28
31
Mart. 8
Apr. 7
Mai. 1
371
lul.
Aug. 25
Mart. 29
30
.,
Apr. 16
lun. 26
28
lul. 7
12
13
Sept. 1
Oct. 18
Nov. 22
1286
lan. 23
Febr.
,,
,,
Sept. 19
356
603
342
335
609
Apr. 17
22
Mai. 31
611
lun. 29
336
337
838
331
657
339
343
346
317
319
320
610
658
347
348
349
351
352
612
607
353
354
355
358
344
628
322
345
360
359
323
324
Iul.26
Aug. 20
21
22
27
29
Nov. 28
Dec.2
21
27
29
!,
lan. 1
18
Febr. 18
Mart. 24
30
Apr. 20
Mai. 5
-1283
,','
21
"
,','
"
24
28
"
lun. 1
"
13
22
lul. 11
Aug. 23
Nov. 5
Dec. 27
29
)'
li
Sept. 21
Oct. 13
15
16
17
Dec. 6
n
1287
361
11
lun. 7
1285
325
326
327
328
329
362
332
613
363
374
660
601
364
365
366
367
368a
368b
350
656
369
370
Oct. 1
,,
nr.
.,
"
tom.III
341
1283
1284
mensis
et dies
Aug. 22
,,
12H3
297
298
299
3U0
301
302
303
304
272
306
310
307
311
312
313
314
315
330
594
595
305
316
308
309
318
321
605
606
333
Annus
334
340
"
121
275
277
278
Mai.
raensis
-1281
241
iau. 23
lan.
.,
Annus
1559
9
Febr. 25
a.Febr.28
Febr. 28
Mart. 11
24
25
26
27
)'
51
29
JJ
Apr. 15
29
,,
Mai. 5
9
11
10
373
375
376
377
378
379
596
382
664
372
383
380
381
614
671
386
387
615
615
616
616
388
389
384
629
623
624
665
390
391
393
392
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
385
406
407
404
Annus
mensis
tom.III
et dies
ur.
Aug. 14
Febr. 20
Mart. 15
Apr. 12
1287
1288
)i
r)
26
29
Mai. 25
,,
Sept. 13
Sept. 17
^^
'1
28
Mart. 4
17
Apr. 13
,,
1289
I)
))
Sept. 1
J)
20
Oct. 12
1
))
23
lan. 20
))
1290
)I
Febr. 25
Mart. 3
Apr. 13
J,
a.
n
))
Apr. 24
Mai. 15
18
)>
)>
J)
lun. 1
3
j,
1)
,j
))
,j
))
))
))
))
j,
))
))
))
lul.
))
12
26
))
))
28
))
))
29
31
11
))
I)
Aug. 17
T)
))
j,
))
))
1)
>
))
1)
))
))
))
))
1291
,,
31
Sept. 9
10
))
jj
26
Oct. 21
))
23
Dec. 18
28
lan. 31
Febr. 18
,,
"
i?
2
,j
23
Mart. 3
Apr. 8
9
j,
jj
Mai.4
,,
,,
jj
jj
jj
,j
,j
405
412
413
409
410
666
667
414
415
669
416
417
418
419
420
411
421
422
423
424
425
426
427
448
428
429
430
449
450
451
431
631
.597
59.S
3
6
J)
630
40.S
30
lun. 3
,,
,j
jj
17
jj
jj
20
452
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
599
453
454
455
456
457
458
600
4.59
460
461
632
668
462
463
464
466
156
Annus
1291
mensis
tom.UI
et dies
nr.
luu. 23
lau. 11
465
467
640
468
470
469
471
472
473
474
475
477
478
476
479
480
481
482
483
486
484
485
487
489
490
488
492
493
494
495
496
Mart. 20
491
24
lul. 12
Nov.
29
1292
Dec. 7
Febr. 12
Mart. 25
\pr. 13
27
Mai. 10
"
11
29
luu. 30
lul. 1
l ^
7
15
28
Aug.
Oct. 11
tt
20
Nov. 9
14
18
Dec. 13
1293
Annus
1293
.,
'*
)i
ti
1294
^^
meusis
tom.ni
et dies
nr.
Apr. 15
Mai. 29
497
498
499
633
500
501
503
502
504
505
506
507
509
510
508
522
lun.
Sept. 3
Oct. 22
)t
23
24
Mart. 19
21
Apr. 14
29
lun. 20
10
.,23
Aug. 10
,r 21
lui!
',',
31
)t
Sept. 7
}>
j)
)
10
24
30
Oct. 22
*)
26
Nov. 8
9
12
-Nov.12
- Nov.
12
lan. 9
.,
21
.,
24
Mart. 6
9
21
J)
29
30
Apr. 8
27
Apr.
Mai. 23
,
lun. 27
Oct. 10
,,
.532
1296
nr.
516
533
534
535
536
537
638
526
642
527
528
639
542
543
644
529
540
Annus
1296
mensis
,
lun. 18
27
*t
28
2
Sept. 22
lul.
27
Nov. 5
Nov. 5
a.
1297
lan. 17
Febr. 4
8
jf
Mai. 13
c. Mai. 15
lun. 1
Nov. 13
24
.,
lan. 29
Febr. 19
Apr. 8
14
luu. 14
'
530
545
546
547
548
549
554
550
634
555
556
560
561
562
;;
"
4
8
30
Aug.
17
23
31
lul.
Sept. 14
Oct. 9
13
24
Nov. 5
Dec. 23
-1297
TOMUS
Annus
1298
11
J
))
)
J)
mensis
tom. IV
et dies
nr.
Febr. 12
21
23
26
Mart. 14
Mai. 1
t1
7
a. lun. 23
lun. 23
,j
p. lun. 23
lun. 24
luu. 27
a.l298
1298
23
lul. in.
5
28
,,
Aug. 24
25
28
1
,i
11
1)
570"
586'
3
588'
4
5
589'
690'
1167
625'
72*
6
Annus
1298
mensis
tom.IV
et dies
nr.
Aug. 28
30
Aug.
Sept. 1
6
13
))
17
23
- Sept.
Nov. 11
"
16
8
9
10
11
12
21
23
22
24
25
26
27
In tom. III.
',',
17
19
T.
'.',
20
)}
;;
',',
21
22
1)
Dec. 8
28
19
18
13
20
14
nr.
563
657
658
559
564
565
551
552
553
566
571
572
573
580
574
575
581
582
356
643
583
576
567
662
357
577
584
578
585
568
569
579
644
IV^
Annus
1298
))
mensis
tom.IV
et dies
nr.
Dec. 23
.
C.1298
-1298
1299
)
15
16
17
29
72*
30
31
32
33
35
36
37
38
39
40
663'
41
1051
1185
1186
42
tom.III
,.
et dies
.541
513
523
521
525
531
515
tom.m
,.
et dies
j,
511
512
517
518
641
519
520
521
514
mensis
Annus
1294
1295
587'
lan. 6
7
Febr. 4
18
20
24
26
.,
Mart. 4
23
27
Apr. 1
24
25
))
29
Apr.
Mai. 10
19
a. Mai. 21
Mai. 22
lul. 1
43
34
645'
23
44
46
46
56
57
59
64
64
47
65
66
68
58
48
69
Annus
1299
mensis
tom. IV
et dies
nr.
Aug. 5
25
Aug.
60
61
72
73
74
75
76
77
78
79
95
96
97
62
98
1056
1187
99
100
80
81
82
83
84
85
86
87
)
)1
)
Sept. 5
))
1
j)
Oct. 3
10.52
1256
67
70
1053
1064
1055
71
5
6
8
10
19
20
Nov. 13
23
Dec. 2
4
))
1)
))
j>
)
i29;i
Jj
tom.IV
mensis
Aunus
j.
et dies
nr.
Dec. 8
p. Dec. 8
Dec. 22
*
-1301
101
1302
'-
11
I)
)j
14
26
Mart. 7
11
14
,.
13
Mai. 15
ti
)i
f1
yt
21
})
luii.
)t
a. lul.
lui'.
;)
Aug. 14
1t
,r
17
127
91
Febr. 4
6
,.
19
:,
Mart. 13
18
.,
Apr. 3
,,
"
"
13
10
19
')
,i
11
12
1.305
'
j)
6
10
',',
1?
''
"
"
"
"
lul.
"
lui'.
Nov. 29
"
'
- 1301
20
21
Sept. 5
"
"
20
p. lul.
Dec. 3
31
,,
Apr. 1
Mai. 14
lun. 20
lul. 11
)J
p. lul.
Aug. 21
22
)i
31
Oct. 21
22
23
j)
,,
1)
',',
))
24
))
j)
"
jj
)
()
28
))
Nov. 2
3
9
16
,.
])
1)
Dec.
-1302
j)
1303
lan.
15
23
Febr. 1
Mart. 15
Apr. 17
21
',',
30
it
Mai. 20
',,
25
31
"
ex.
lun. 3
.,
18
lul. 9
14
137
138
139
1195
1159
1063
140
136
132
132*
,.
17
Aug. 14
"
Se'pt.
JJ
1169
1170
141
113
114
115
116
117
118
142
1171
1198
144
112
145
146
148
149
1258
150
151
))
110
24
lul. 4
}j
1.35
106O
1191
1192
1193
1194
1061
1062
55
"
IJ
)J
130
131
lun. 7
)j
1197
1189
1190
109
129
133
134
Mai.
"
J)
)i
1-26
Mai. 6
JI
jj
1196
123
128
ian. 10
27
.54
-1300
1301
iviart.'21
j,
if
122
1168
1188
124
125
Sept.'2
8
,,
Oct. 14
20
Dec. 16
19
)J
>
JJ
53
94
1059
104
p. lul. 7
lul. 13
ur.
Ji
51
52
)J
63
195*
102
103
1057
89
90
92
93
1058
49
50
105
106
108
120
121
ian. 20
Febr. 3
13(X)
et dies
88
1257
tom.IV
mensis
.\unus
15
Dec. 19
155
156
157
158
159
160
161
1259
162
151
147
119
107
143
111
163
164
165
166
1064
1260
168
169
170
152
173
174
175
176
177
178
153
179
1199
180
171
1071
1072
181
182
152
1073
183
184
185
186
172
innus
1561
meusis
tom.IV
et dies
ur.
167
1160
18
187
Apr. 27
1065
Mai. 1
188
189
23
lun. 9
190
191
13
1172
21
192
28
lul. 1
194
3
195
,.
Aug.
196
197
1305 lan. 7
Febr. 6
1200
Mart. 8
198
199
1)
26
1201
Apr. 2
1261
Mai. 17
200
lul. 17
193
154
31
1066
201
Aug. 5
15
201
18
202
.,
a.Aug. 23 1067
Sept. 17
203
jj
20
1068
Oct. 13
204
Nov. 21
1262
Dec. 19
1202
1203
1306 Mart. 20.
Apr. 16
1204
205
17
206
28
1069
Mai. 4
1070
1074
9
lun. 4
207
lul. 9
1205
208
23
1263
25
209
Aug. 29
210
Sept. 8
211
Dec. 23
"
212
25
1161
213
1307 lan. 18
214
Mart. 29
216
Apr. 4
217
10
218
12
220
25
"
225
29
215
Mai. 5
221
7
222
)
223
226
lun. 4
227
lul. 25
"
224
30
1264
-Aug.
1173
Oct. 21
1162
23
1265
31
229
1308 lan. 13
228
Febr. 3
1303
1304
iviart.ll'
Annus
1308
-1308
1308
j)
Febr. 11
21
1207
1075
1076
219
1206
225*
237
238
Apr. 25
Apr.
Mai. 1
11
12
14
1176
239
20
245
p. Mai. 23
1177
Mai. 31
1178
lun. 2
240
9
241
11
)j
.,
j,
))
))
))
))
,','
))
19
11
)1
lul.
J)
lul.
))
Aug. 4
IV.
251
247
252
253
254
257
258
255
248
29
,,
,,
,,
Sept. 20
j)
,,
,,
))
jj
,j
))
))
))
))
30
Oct. 1
21
256
249
260
259
261
262
263 a
263 b
1208
1209
644 >
225*
230
22
25
28
Nov. 10
27
28
Dec. 5
-1.308
,,
.
231
,,
,,
,,
)
))
,,
,,
1309
ian. 11
))
12
14
))
Jt
15
))
17
J)
"
29
30
1) Iii tnm. III.
LL CONSTI'rUTIOJIES
242
243
244
246
250
15
16
))
ur.
))
,',
,.
tora.IV
"f"?'^
et nies
196
232
233
234
235
236
1077
1078
1079
1080
1081
1082
1083
1084
1266
1267
1268
264
267
270
273
265
266
274
275
277
1562
Annus
1309
"
mensis
tom.IV
et dies
nr.
276
279
280
1309
13
281
1310
28
282
283
284
285
1085
286
268
287
1086
269
Febr. 6
7
'.]
;,
Febr. 28?
Mart. 8
15
Apr. 1
>
)?
a. Apr. 9
Apr. 10
Mai. 15
30
2
3
,.
8
j)
.,
it
..
.303
15
24
2
ii
.,
18
))
26
}
i;
))
))
))
))
1)
))
))
})
))
))
;;29
Aug.
p. Aug. 11
Aug. 25
,r 26
))
))
Sept. 1
))
))
))
13
16
17
))
))
})
))
))
))
))
))
))
18
10
.322
28
',',
))
Ocl
))
))
))
))
13
))
))
t)
)'
))
))
..
29
Nov. 5
29
Dec. 3
28
))
302
291
309
310
311
312
313
314
315
316
317
319
320
318
26
301
323
324
325
327
328
329
330
331
333
^^
r.
272
1210
306
1087
307
294
295
296
297
298
299
1088
808
300
321
271
289
290
293
luii.
lul.
^"""^
326
1089
1090
334
335
1091
292
1211
336
337
341
mensis
tom.IV
et dies
nr.
332
278
288
338
lan. 1
342
3
343
1092
14
1093
23
1094
1095
24
1102
26
344
31
845
346
Febr. ex.
1212
p. Mart. 8 1213
Mart. 10
339
347
13
27
348
!,
349
Apr. 2
350
20
351
26
355
29
356
Mai. 1
357
)
1272
3
361
10
380
12
358
14
1174
))
381
))
362
26
359
28
1175
))
363
31
lun. 1
364
365
2
366
8
382
))
367
10
387
368
11
388
,"
369
16
370
20
371
21
366
22
352
23
353
26
- luu. 26 372
354
luu. 27
373
390
392
374
29
1273
30389
ex.
395
lul. 2
360
12
375
14
396
13
376
20
377
398
25
399
400
Dec. 31
.
Annus
1310
,^
)
))
1)
',',
))
)
))
))
))
)
)1
))
))
)J
))
)
))
)
))
)J
))
))
))
)
))
))
))
))
))
))
))
mensis
tom.IV
et dies
nr.
26
28
Aug. 1
4
p. Aug. 4
Aug. 17
lul.
12
))
))
,.
))
)j
13
',',
))
',',
))
16
))
))
17
18
19
))
20
?)
))
,','
))
22
24
Oct. 4
8
',',
))
11
12
))
?)
))
))
"
))
27
))
T)
))
))
401
17
))
',',
402
404
405
))
J)
))
- Oct.
29
))
Oct. 30
))
ex.
Oct.
))
et dies
Nov. 3
,,
Nov. 9
Nov. 9
a.
.379
Nov.
14
15
16
',',
18
!!
20
23
24
25
','.
in.
442
443
304
305
444
438
445
446
385
448
380
447
439
449
450
440
441
454
451
452
453
1274
1276
410
432
457
458
459
461
455
456
466
tora.
IV
nr.
460
462
463
465
464
468
469
477
470
477
471
478
472
479
480
473
481
482
483
29
Dec. 3
',',
9
12
15
"
16
',',
17
431
))
mensis
))
))
1310
393
18
408
409
19
411
29
30
383
394
))
- Aug. 30 391
Sept. 1
384
412
))
435
))
436
))
437
)'
1275
))
9
-^
413
j)
414
j)
415
416
))
417
I
418
))
419
))
340
3
420
423
4
424
5
425
426
))
427
))
428
))
429
)
430
)
421
6
1214
)J
))
403
397
407
378
Annus
',',
18
a. Dec. 19
Dec. 19
^,
T,
',',
20
j)
22
23
24
)t
25
26
27
28
;;
30
31
ex.
-13'il
1311
in.
lan. 1
,.
,,
ex.
,,
484
1308
487
474
474
475
476
467
464
488
491
492
1277
488
489
498
1277
493
494
495
496
497
490
1278
502
499
503
506
1099
1100
1101
500
501
507
513
508
514
485
516
509
460
510
511
522
517
1215
561
1216
512
523
524
Annus
mensis
tom.IV
et dies
nr.
lan. 3
1311
",
.,
;)
!J
!1
',',
I?
!',
512
526
486
532
527
518
519
504
1311
?;
",
.j
9
10
11
528
542
529
.546
!!
"
ij
12
!J
!!
J)
J
",
!J
14
JJ
JJ
!J
"
15
!J
!!
!1
".,
JJ
;I
J!
JJ
"
'
!!
"
"
JJ
!J
JJ
"
"
"
''
!1
!J
JJ
:
16
17
505
530
586
543
548
549
533
534
544
545
550
554
555
556
557
537
531
558
"
18
551
515
19
20
559
j,
538
21
562
22
1217
",
23
563
564
"
565
24
552
25
1,
1283
",
26
566
1102
",
1103
27
567
28
1309
29
568
30
.1
1279
Febr. 2
569
3
570
572
4
Ti
553
8
573
9
574
576
14
577
578
med.
579
",
20
580
21
547
581
24
26
575
582
aJFebr.^T
583
Febr. 27
28
586
jj
587
560
Febr.
.588
Mart. 4
1306
Mart. 4 ?
mensis
tom.IV
et dies
nr.
,j
,)
592
593
539
584
540
598
12
4.33
Mai-t.
>)
?T
j)
))
.,
V
?;
?)
.,
:J
j
))
!!
))
)
:)
)>
)j
1)
)
))
))
!)
TJ
))
r)
,j
?!
))
))
))
))
'^
I)
jj
?)
))
.j
))
))
;)
))
))
)
!)
IJ
T)
!)
T)
?)
:j
1280
599
19
571
20
600
27
a.Mart.30 594
595
Mart. 30
1109
"
31
585
601
))
597
Apr. 1
1104
541
2
;,
596
5
602
12
603
15
604
17
605
)}
606
19
609
))
607
p. Apr. 19
608
610
Apr. 21
611
22
603
24
1179
28
.,
1150
Apr.
612
Mai. 1
619
3
620
))
621
j
1117
4
613
8
614
622
))
624
"
629
10
630
631
632
"
623
20
406
22
.,
625
lun. 6
633
7
626
9
627
"
628
10
615
14
635
15
636
637
"
639
16
616
17
617
))
638
640
641
p.iuD. 17
642
"
643
644
lun. 19
645
"20
653
646
22
647
535
!!
J)
Annus
))
-li^
Annus
1311
})
))
1563
mensis
tom. IV
et dies
nr.
lun. 22
lun.
30
lul. 1
))
J)
),
f)
)}
l 6
))
,)
),
13
14
15
.j
))
))
))
jj
))
20
19
654
1307
656
657
1151
648
658
659
634
649
660
1118
660 a
661
662
663
640
618
664
))
,1
)?
22
))
23
T)
31
-1311
1311
lul.
Au^. 4
,:
10
))
))
"
))
.,
))
))
)j
))
))
))
,,
))
))
,,
-)
14
15
18
25
27
28
31
1,
Sept. 4
)T
1,
))
))
})
))
10
"
13
15
,,
11
))
.,
,,
j,
))
J)
",
17
))
))
))
))
))
))
",
1)
))
)J
J)
21
23
24
26
))
,j
30
Oct. 1
1281
1282
664
1218
1149
668
650
669
1119
651
655
1284
670
671
672
1120
673
665
666
674
675
676
677
667
678
682
684
685
686
687
1285
688
692
679
680
681
652
689
))
690
))
691
693
694
695
1286
696
697
698
699
1219
700
701
))
))
))
))
;;
5
7
))
!)
15
17
18
21
);
27
))
))
M
')
Nov.
Annus
1311
!)
mensis
tom.IV
et dies
nr.
Nov. 7
9
13
14
))
",
!)
.,
.,
,j
.,
16
18
20
21
22
" 29
Dec. 12
18
j,
24
;)
jj
))
j,
27
28
29
j)
))
Dec.
))
-Dec.
jj
r
))
))
))
)J
1312
T)
))
,,
in.
lan.l
3
,1
))
))
))
))
1,
!)
),
!)
J)
11
)J
13
J)
))
I)
))
J)
18
22
T)
))
24
j,
))
))
))
))
))
))
))
))
))
27
))
28
,i31
Febr. 2
4
6
,1
13
))
))
J)
Febr.med.
))
))
))
))
Febr. 16
))
I)
.,
!)
))
))
j.
j.
24
,,
ex.
Mart. 10
17
,,
)
,,
!,
!)
))
196*
18
20
1220
702
703
704
705
713
1221
1222
715
706
707
708
709
717
719
718
716
720
720*
721
1722
287
683
520
521
525
589
590
591
710
924
711
723
1725
223
1434
105
1726
106
727
728
724
730
731
732
733
734
735
736
712
714
737
738
740
741
745
746
743
744
747
748
750
742
751
753
754
755
757
749
758
1564
Annus
1312
:j
mensis
tom.IV
et dies
nr.
Mart. 21
22
24
27
29
11
31
))
1,
)'
,j
Apr,
in.
,,
Apr.
?5
j,
1,
11
,,
J)
.,
12
.,
jj
13
',',
I)
)J
^,
Jt
.1
)'
18
20
11
,,
25
Mai. 10
,.
!1
'
JI
"
)>
,1
^t
18
Tf
,1
26
31
ex.
lun. 4
)f
)
I)
a.
1312
1312
8
13
)1
))
,1
J)
,1
T)
))
)>
JJ
)!
"
;,
11
J)
))
J)
,,
))
,,
18
19
20
)J
21
22
24
11
27
1,
J)
-lun.28
JJ
))
-1312
lun. 28
11
))
J*
1312
29
,1
11
11
11
,1
11
11
11
"
11
11
30
lul. 1
11
11
11
11
'1
I)
761
1107
759
760
762
763
764
1288
765
766
752
767
1121
768
770
771
772
773
774
756
769
775
1289
1180
777
781
783
1290
780
779
1291
765*'
788
789
784
784*
790
791
792
793
785
786
787
1122
794
795
1292
1152
1269
1270
1271
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
1224
806
813
814
816
816
817
h> AddencVis
et
Aunus
1312
mensis
tom.IV
et dies
nr.
j,
818
819
820
821
lul. 4
,,
jr
822
823
824
825
826
827
807
808
809
))
j)
'
))
,1
,,
))
.,
11
f)
))
!)
,,
8
9
,^
)J
,1
1,
,^
10
14
,1
18
11
19
20
,1
)?
))
))
?)
21?
11
25
nio
))
llll
))
.,
))
27
31
1,
J)
11
.j
ex.
Aug.
1)
)
))
Aug. 6
Aug. 14
p.
"'
15
17
18
11
,,
I)
))
Sept. in.
Aug.
J)
6
7
J)
11
Jt
J)
1,
,,
,,
1,
,,
M
),
1312
1312
))
))
11
))
11
?)
Nov.
JJ
)J
10
12
20
29
Oct. 3
Oct. 3?
Oct. 6
1,
a.
9
14
17
18
27
Oet. 31
1,
JJ
))
))
11
?J
,1
))
831
828
829
1181
832
833
834
835
836
838
837
11
8
9
emendandis p. 1567.
1112
1113
1114
1108
810
839
840
841
842
1252
843
844
845
1115
1116
811
1126
840
1123
1124
1125
847
848
850
851
776
1293
871
852
1126*'
873
876
877
878
11.54
853
854
879
880
881
855
856
Annus
1312
mensis
tom.IV
et dies
nr.
Nov. 9
))
^j
^.
10
1,
))
1)
11
13
11
14
16
17
25
',',
1,
Dec. 2
4
,1
.,
'
8
12
16
11
18
19
',',
,.
i:
1,
11
.,
11
20
26
29
30
- Dec. 3 1
Dec.
-Dec.
ex.
11
"
-1313
1313
in.
lan.
,"
))
,1
))
a. lan.
13
16
j>
11
17
20
21
.,'
j,
',]
22
!!
23
24
25
.^
',',
,1
27
28
31
.i
,,
Febr. 3
12
tom.IV
et dies
nr.
.,
20
21?
22
..
1,
23
11
)J
11
1,
11
Mart.
,,
11
,^
11
9
13
',',
,,
11
,,
11
17
18
13101
19
131011
1,
21
893
1310 IV
1310 III
900
11
901
1,
p.1313
902
1156
))
1313
1129
1127
1128
870
729
739
778
))
782
)I
830
874
875
"
1153
1155
1248
884
907
885
867
868
893 a
1,
872
903
"
1096
1097
849
908
909
910
911
1130
894
912
886
904
895
.^
11
.^
.,
raensis
Febr. 15
1313
))
.,
.,
857
858
859
860
882
861
862
863
864
887
865
883
888
866
889
890
891
Annus
1131
1283
422
897
896
1132
913
22
11
27
.,
Mart. 27
"
Mart. 29
Mart.
Apr. 2
_^
906
915
916
1157
917
918
1294
1137
1138
1312
919
920
892
921
922
923
1313
927
928
925
926
1134
1158
929
930
931
',',
))
','.
11
',',
9
10
16
18
21
))
22
23
p, Apr. 23
Apr. 26
p. Apr. 26
,1
.,
,.
Apr. 28
..
30
ex.
)
)j
Mai. 2
11
905
1133
1136
914
869
,,
932
933
934
937
939
940
1098
935
941
942
943
936
944
945
1136
1225
1226
1227
1295
1228
898
946
947
1249
1250
1251
949
812
1296
958
959
960
961
963
974
899
950
Auuus
1813
uieiisis
tom.IV
et dies
nr.
Mai. 5
951
964
..
^^
?:
Mai. 6
Mai. 7
j;
j)
T?
T?
I)
JT
..
)J
JI
11
)!
-Mai.ll
,.
]t
)J
J!
Mai. 12
j;
Mai. 16
Mai. 16
a.
jj
'.'.
..
17
18
19
;.
20
.,
p. ilai. 20
- Mai.
21
Mai. 22
1]
;,
.,
;,
23
24
25
27
28
))
11
979
980
1298
1299
1300
969
1229
96G
967
968
948
970
981
971
982
952
975
1230
976
;;
1297
965
In iom.
984
985
972
973
977
978
987
988
986
953
983
989
954
955
II.
meusis
Anuus
tom.
IV
et dies
ur.
Mai. 30
-1313' Mai.
938
956
1139
1140
1141
899*
Mai.
1311
1313
','.
'.'.
31
1313
lun.
iii.
Ivui.
"
.:
3
6
,.
..
II
,
JJ
'.',
\
..
12
..
15
-Iun.'16
lun. 20
'
]'.
1
..
i
..
31
,.
23
lun.
24
Iuu.25
lun. 25
Iun.26
..
27
..
29
..
ex.
'.'.
1
',',
962
938
1142
1143
991
957
994
995
998
999
1003
1301
993
1144
1146
1232
1233
990
1011
1013
1009
1010
1000
1001
997
1145
1014
1017
1018
1019
Anuus
1313
meusis
tom. IV
et dies
nr.
luu. ex.
1020
1021
1022
1023
1024
lOU.
lon;
,,
,,
,,
,,
lul. in
3
4
..
,.
lOl^!
,,
p.'iul.4
,,
lul.
,,
7
..
,,
,:
a. lul.
10
.,
lui'.
10
)j'
)?
'.'.
,_
..
^.
12
14
,j
^,
15
16
17
,.
18
,.
',',
.^
]^
p.lul. 18
^
,,
luf.
20
1004
1234
1005
1025
1182
1026
1027
102S
1030
1031
1032
996
1029
1033
1147
11S3
1034
1035
1036
1314
992
1002
1037
1038
1039
1040
1041
1042
1184
Annus
1313
))
JJ
mensis
et dies
lul.
20
..
27
ex.
p.1313
))
))
1313
,,
-1313
1313
j^
,,
.,
)?
))
,,
j
1313?
1314
-1314
,,
1314
1360
100(i
1(KI7
12.55
..
4
7
.,
10
15
17
24
.;
.,
,,
1235
1013
1044
,,
Aug.
,.
))
IV
nr.
,^
)J
toni.
lOOS
1045
1046
1047
1236
104S
1302
1239
1303
1148
1253
1254
lui'.
,^
o()5
Aug. 27
1050
1240
Aug.
1049
Sept.6
1163
1238
10
- Sept.,10 1237
Sept.ll
1242
14
1243
1244
,^
1245
,,
1241
Sept. y
1304
Oct. 18
1231
1164
Mart. 4
1246
Apr. 12
1165
20
1166
1247
Mai. 5
204*'
lan. 2
ADDENDA ET EMENDANDA.
Haec
Levissimos quosdam typograpJd errores adnotare supersedimiis.
emendare
siipra pag. 712 corrigenda csse monuimits, addcre vcl
quuc iam
vero praeter ea,
liceat
IX lin. S et 9 lege Mart. 27. p. XII ad nr. 1S6 kge Sept. 3. p. XX ad nr. 44.J447 lege
p. XXII ad nr. 502 o05 et nr. 505 lege lan. 11. p. XXIV ad nr. 575 lege Febr. 26.
XXVII 5 lege Aug. 4. p. XXVIII ad nr. 709 lege Nov. 22. p. 5 19 et 36 lege videntur
Pag.
Sept.
p.
16. 20.
1.
1.
p. 20 3 loco
Mart. 27. ad p. 70
iupugnandum.
p. 49 l. S lege Luce.
p. 51 l. IS et 19
XXII Invcntarii esse Connr. 91 monuit v. d. Frid. Kern, numcros XVI
legc
ad p. 77 1.34
33 cf. Finke 'Acta
stitxdionum Imius iomi nr. 333, 331, 617, 010, 015, 354, OIS.
p>- 107 l. 32
Aragonensia' I, 343 nr. 230.
p>- ^" ' ^5 loco 161 lege 191.
p. S8 l. 17 lege XIIII. Kal.
dele 132.
p. 135 l. 14 loco sine autographum tabularii piincipum de
p. 113 1. 23 lege infra nr. 163.
Sahii praebet te.
p. 171 l. 3 emendanda est ad p. 1239 l. 35.
p. 188 l. 31
p. lOO l. S lege Sept. 3.
duce
et
^.
inpign[or]andum
l.
lege
lege
p. 209
19 lege capitis 6;
lege
1.
disponimus, ex.
p. 206
28 post
2S
l.
ita inter [alia] continenciam.

l.
impperatoribus.
p. 227
l.
24
1.
23
l.
29 lege Barrerie.
quod
est [eligendi],
223
p.
22 legendum esse videtiir Brur]nis;
addendum
ius
p. 243
p. 212
lege II''.
2 corrigendum
l.
in transsumpto cxcidit.
p.
super legem [eoruni dixerunt],'
lege servivissent,
p. 218 1.32.
cf.
?.
242
33
est
p. 22S
1.
21
lcge et
Romanorum.
ad p. 274 nr. 311 cf. litteras Clementis V. papae ad candem rem
apud Liserand 'Clement V ct PhiKppc IV le BcV (Paris 1910) p. 438
ad p. 320 nr. .374
2S lcge XXVIII. die.
m: 22 iam pvblicatas.
p. 297 l. 17 lege Roberti. p. 307
autographo interim a nohis ipsis collato praeter leviures correctiones mthographiofis hacc emendanda sunt:
.
de].
1.
2 lege
datas a. 1309. Aug. 15
faaientes,
p. 320
27 lege
l.
ecclesie;
1.
44
civit. Briscie;
43
ita piotius
l.
35 domino corr. ex dominis,-
nr. 377
1.
1.
Ferrai loco p. 330
cf.
omnium quo]d;
p. 323
15 lege Dat., oct. indic.
S kge Sept. 16. 20.
41 militem
/.
corr.
not. 1
p. 435
niimerum notae 2; 1. 43 adde 2)

et 459 1. S lege lan. 11.
l. .io
l.
1.
p. 321
legc soIer[tia
l.
p. 324
5 lege castro.
citato p. 703 not. 2.
23 post nr. 478 adde
p. :iS4
fol. 6.
l.
l.
ex milites,-
media]nte;
43 lege
1.
12 lege
domino nostro; ad
3 lege
33 lege X. Kal. Octobr.
p. 444
1.
summ]i regis tamquam
legatur : prefate vigilis et vigentis [preheminencie
vere fondate ab altissimo [Creatore
imperia[Ie]m;
I.
p. -390
16 verbo suprascriptis adde
1.
Doenniges I. c. I, 14 nr. 11.

p. 440 1. 23 lege fol. 10'.
i). 456
ad p. 497 nr. 542 autographo interim a nobis ipsis collato praeter
levioixs correctiones oiihographicas haec emendanda sunt: p. 497 1. 15 post Regii tolle virgam et pone
pro parte ; I. 24 lege imperatore ; I. 31 post Regii 2ône pro gravibus et enormibus mallefitiis per ipsos
vere commissis in civitate et districtu Regii, quae per dittographiam exciderunt; l. 38 lege gueram,
similiter seinper; 1. 41 lege comeantes; ]] 498 1. 2 lege condictionis; I.
lege possint; l. 7 legc omnifariam,
post ad adde omnem; I. S piimum et delendum est; I. 9 lege suplicent: 1.12 lege teritorio, siiniliter semper
l. 13 kge
posessum; 1. 13 posl furtim pone [abstulerun]t ; 1.17 lege revera; 1.19.20 lege fieri per[mittant
Cf.
uovi]tatem;
I.
20 lege
[in
predicti lcgc supradicti.

loco
Quod
p. 519
dicto castro];
p. .302
I.
bic ponere supersedimus lege

I.
33 lege ammi(ttatur).
kge Primum.
p. 596
I.
I.
22 loco predictis
10 lege Caprona.
Editum
p. ,331
40 loco praecedunt
I.
pi-
tino 'Stoiia di Soncino' 111(1870) p. 42 nr. 32
40
lege
Andrea, Petro;
p. 30S
p. 560
1.
paratam.
a<l
ji.
p. 607 nr. 094
671
1.
lcjie
I.
cf.
cf.
40
lege nr. 4,-
3 lege Otobellis.
I.
34 lege Caprona.
ad p. 397 nr. 630

p. 031 1. 43 lege Fanonus.
sequuntur.
quod dtat Kopp 'Geschichtshlatter' 1, 174 ad nr. 2.

p. 643 1. 13 post regio adde 'R. Acquisto Mariotti'.
I.
est infra p. 1448 nr. 1309.
5 lege Febr. 26.
lege
Reginis; 1.31 lege legiptirais, loco sui
lege
^07
p. .394
I.
15
mandatum executorium,
2>-
^-^S
I.
10 lege Aug.
4.
editimiem apud Fr. Galan-
Citadinus;
l.
21
I.
:iO
lege
Contadinus.
p. 674
lege dominii.
legc aliquatenus.
17
0S2
p. 083
687
19 lege dominium. p. 6SS
33 kge positis.
17 lcge Nov. 22. p. 710
28 lege ass(id)ente;
In tomo IV, 2 pag. X ad nr. 834 kge lul. 19. p. XII ad nr. 882886
nr. 882 lege Nov. 10.
p. XV ad nr. 976 lege Mai. 20. p. XVIII
nr. 1091
3 lege Protestatio. p. XIX ad nr. 10911095
p. 673
1).
I.
1.
1 lege operarii.
I.
p.
l.
I.
et
1.
l.
et
l.
ct
A.DDEXDA ET EMEXDANDA.
lege Oct. 29.
p. 713
mulieribus, extraueis.
regis a. 1S12. Itin.
XVII sq.
menti p.
loco
3<>
1.
747
p.
1567
p. 733L 40 lege Aedificandis. p. 7461.

p. sqq. documentis nr.
7H6 litteras Fridertci
Heniico hge Guidoni.

7 lege barberio.
l.
::i
7.j4
Jef/e
7fi5.
S datas e.v St. V. Bozzo 'Note storidie Siciliane del secolo XIV' (Palermo ISSi) Docuad Begistrum litterariim communis Panormitani 13111312 fol. 44 adiungere liceat:
Fridericus tercius Dei gracia rex

baiulo, iudicibus, iuiatis et universis homiuibus civitatis
Panormi, fidelibus suis
graciam suam et bonam voluntatem.
Ecce nuper liabuimus ab excellenti et serenissimo domino domino Heurico inclito Romanorum
rege semper augusto cjuosdam nuncios eius ad presenciam nostram missos super certis, que nostri nenipe
contingunt exaltacionem no[minis ae] bouum transquillum et prosperum statum uostrorum fidelium
quem mentem nostram [semper] intentam habemus, curam apponimus vigilem et sollicitudinem inremissibilem exercemus. Super hiis igitur generale colloquium primo die prosimo futuri
,
Siculorum, ad
mensis
Messanam
X. indicionis aput
lulii huiiis
volumus
et terrarum Sicilie
esse presentes.
receptis presentibus de melioribus,
deliberate facere providentes, in quo syndicos civitatum

vestre precipieudo
fidelitati
mandamus, quatinus statim
fidelioribus, sufficiencioribus vestrorum syudicos sex
concorditer eligatis et approbetis ac vestrorum
omnium
auctoritate sufFultos
cum
unanimiter et
decreto electionis et
approbaciouis eorum ad predictam civitatem Messane ad maiestatis nostre presenciam

destinetis,
quod eos simul cum
celebracione colloquii presentes infallibiliter habeamus.
Datum Messane, sub parvo

p. 7SS L 23 lege
celeriter
sic
sindicis aliarum civitatum et terrarum Sicilie in predictis terminis et
sigillo nostro secreto, VIII. lunii,
X. indicionis.
ad p. SOl m: SOl notandum est, c.xemL 14 lege Scotto, Bertoleto.

amico carissimo directi fragmentum (usque ad p. S03 L 27 as.sumptioin dtiobus foliis e Jôrmtdario quodam cawellariae Gallicae cxsectis, quae rei priratae
Nov.
10.
p. 794
plaris P. Dei gratia regi Fran(cie)

nis)
adhuc
existere
illie cum 2 potius conveniunt, ad textxim constituendum nihil nori

ad p. 804 nr. 802 interim contulimus Copiariwn Waldsassensem tabularii generalis regni Bawarici, e quo potiores tantum kctiones hie adnotamus: p. S04 L 29 loco pro meritis Jege primitus, eius
delendnm est; L 30 lege degirantibus; L 39 loco immensum lege et suum; p. 806 L 1 lege sancte sedis;
ad
7. 4 loco vel
lege aut; L 5 lege expedirent.
/. 2 post Lucie adde in Silice;
p. 823 L 29 legc 848.
sunt; tamen rariae lectiones, quae hic
addiint.
p. 829
nr. 827
c/'.
infra nr. 1043
stib
(128).
p.
L 3
19. p. 842 L 47
p. 833 l 29 lege Nov. 10.
lege lul. 19.
S-36
lege dii-ectae.
S40 L 2021 loco apud usque 338 lege infra p. 1189 1. 41 et p. 1190 I.
ad p. 850 L 11 notandum est, Nicolap. 844 L 7 loco Ceci lege Ceo ad nr. S41 cap. 1 cf. p. 1366 L 8.
um ipsum fuisse ex gente comitum de Prato.
p. 859 l. 42 lege
p. 853 L 17 Jegendum est nostrum.
ad p. S73sqq. nr. 870 rir cJ. E. DavidsoJm nionet, nr.(l51) sine
citato.
p. 870 l. 29 Jege Guidonis.
dubio esse Piazzanese, nr. (346) Crasciana, nr. (365) esse videri PuJicciano (cf. Beih IV, 685), n. (591)
p. S9S J. 8 et 11 Jege Nov. 10.
SeJrole (cf. Daridsohn 'Geschichte von Florenz' II, 1 p. 170 passim).
p.
j). 950
ad p. 94S 1. 26 sqq. B. DaridsoJin monel, fratres Fini etiam fuisse famiJiae de Bencis ( Bonyis).
J. 35 Jege domino.
Jege
gravosas;
962
1. 1
Jege
concedatur.
970
L
26
ipsius.
1. 32 lege notarii
p.
i>.
p. 971
J.
23 Jege IIII;
J.
28 loco Doris sceux Jegitur in P;
Lau(dem).
est, in (lorso autographorum
addendum est, sigilJum iam
p. 976
J.
2S
Jege
ad
p. 978
manu
J.
34 Burmii
cf.
deus osteux. p. 975

nr. 978. ad p. 983
L 44 Jege
sq.
nr. 942
de Comitibus.
et
943 notandum
nr. 944
j). 9S6
membranaceo reJieto atque in verso nihij
îsque MCCCXIII delenda sunt.
/. 2 lata
I. 1
loco ab eodem Paulo lege manu ut videtur coaeva
p. 1001 J. 32 Jege eveschiet; J. .38 appone signum notae
p. 990 L 17 lege sere.
p. 999 I. 22 lege 933.
p. 1005 J. 5 Jege 933; ad not. 1 iam cf. Supplementi nr. 1297
g verbo vicaire, dele g post rcrbum Melan.
ad p. 1013 not. 2 cf. Finke 'Acta Aragonensia' II, 6SS sq.
p. 1024
1300.
p. 1010 1. 15 kgc Mai. 20.
ut videtur Bernardi de Mercato scriptum esse:
deesse Joro
ad p. 9S3
exaratum esse.
^.
p. 1023 in tiiulo cohmmae lege 1313.

cf iam SuppJementi nr. 1312. 1313.
p. 1074 nr. 1036 autographon denuo contulimus ope imaginis pholographicae Jxnivolentissime transmissae,
itaque haee cwrigere liceat: I. rRecognicio, I.S Marcella, 1.14 uostra, 1.13 nostre consortis, I. 18 flof
p. loSa J. 30
artissime saîptum in loco raso post additum, Turon(ensibus).
p. 1077 1. 40 Jege Rudolfi.
p. 1103 I. 30 pone rirgam post Predicatorum.
lege Berthol(omeo).
p. 1090 L 3 Jege crapaudinam.
I.
13
Jege
933;
ad
nr. 985
p.
1108 L 25
et
28
Jege Oct. 29.
p. 1122 L 3 adde: Bohmer, Reg.
13141347 pag. 337
nr.
378 (Add.
II).
ad p. 1130 nr. 1120 exemplar comiti Flandriae a. 1312. Oct. 14

lege burcgraviatus.
2>- 1125 J. 30
missum, quod ex copia membi-anacea coaera tabuJarii Insulensis 'B. -526 nr. 4965' benivoJentissime nobiscttm
communicarit rir cl. N. ran WerveJce, hic ponimus:
lohannes Dei gratia Boemie et Polonie rex, sacri imperii citra montes vicarius generalis ac
sinspectabili viro Roberto comiti Flandrensi consanguineo suo karissimo
Lucemburgensis comes
ceram in omnibus complacendi affectum.
Inter diversas nostre sollicitudiuis curas hoc non mediocriter insidet cordi nostro, qualiter partes
Alemanie sub nostro felici regimine pacis comodo perfi-uantur. Collocatis siquidem in statu placido
")
quare ed.
lal. i.
ADDENDA ET EMENDANDA.
1568
ac desiderata tranquillitate regnis et terris nostris ad preseus divina favente providentia, quod'ex
officio generalis vicarie per serenissimum dominum et patrem nostrum karissimum dominum Henricum
Romanorum imperatorem.
tum humeris, in instantis
assistentibus principibus, nobilibus et civitatibus imperii, nostris est iniunc-
oportuuitate temporis ad procurandum pacificura statum et
pacem generalem
per Alemauiara, ad quod tua requiritui- personalis preseutia, libenter et efficaciter exequi disponimus,
quo nobis
ut tenemur. Quocirca siuceritatem tuam hortamur et petimus cum effectu iu fidei debito
et eidem astringeris imperio, te monentes, quatinus in epiphauia Domini uunc ventura proxime in
,
civitatem Norembergensem ad tractandum, agendum et ordinaudum una nobiscum et cum ceteris principibus, barouibus et nobilibus imperii, quos ad eundera locum et termiuum similiter vocavimus, de
bouo et pacifico statu partium Alemanie venire nullatenus pretermittas.
Datum Prage,
jj.
1.
J130
1.
3S lege
margine
p. 1169
II.
Idus Octobris, regnorum nostrorura auno secundo.
25 pone virgam post humeris,

de Fordes; 1. -39 lege le keu.
Feb.
legc 1312.
20
l.
lege Sales.
9.
p. 1164
p. 1172
p. 1150
3S
lege
l.
pape.
p.
14 lege le keu,-
et
p.
1167
44
lege
41 lege mineurs;
l.
p. 1179
11S6
l.
virgam post temporis.
tolle
l.
l.
l.
Argny.
Lonci.
lec/e
3.5
hge Wat(ierl.
13
pour autres;
7 lege
l.
1147
1174
p.
l.
/.
p.
1155
p. 1161
38 kge canbre.
6 lege Cancelier.
in
IISO l. 24 dele punctum post d'AIbert.

l. 3 lege
Cuenar; l. 4 lege lo. de Lovain.
p. 1188 1. 38 Jcge marche.
p.
2). 11S3 l. 6 lege Hans.
p. 1195 in columnae tiiulo
p. 1193 l. 27 loco Novembre kge potius Decembre et in margine Dec. 6.
p. 1205 l. 29 loco Aug. 1 lege lul. 16.
p. 1210
add. 1313.
p. 1197 in columnae titulo lege 1313.
p. 1175
1 dele
J.
bourch.
l.
6 lege Chaseng(e).
p.
l 14 lege pontificibus.
p. 1215
virgam post suum.
ad
p. 1240 nr. 1186 cf.
11
l.
lege
marscalco.
p. 1226
6 legc Meseritz.
l.
supra nr. 10531065.
ad
1237 L 16
;).
autograpki iussu praefecti nobiscum communicatam haec adnotamus: l. 6 lege Thuringie lantgravius,
assistitis in orig., l. 12 Grifenberg, Kyrchperg, l. 14 loco seu kgc sive, l. 17 loco vestro kge nostro,
p.
Kalen.
l.
1277 l 20 lege Goutofrey.
31 Ubertinum de Lando.
p. 1283
1.
p. 1279
1.
34 potius kge Prelata.
25 lege licentientur.
ad
p. 12S0
tolle
ad coUationem
p. 1227 nr. 1172
l.
10
20
17 kge Laude,
1.
p. 1296 sqq. nr. 1235 et 123S
l.
interim
contaUmus copias Godicis Trerisani, qui Venetiae in tabidario rcgio scroatur; sed potiores tantum ccrrrectiones hii adnotamus: ad p. 1296 nr. 1235 addit in margine Instrumentum sindicatus ad dominum imperatorem; p. 1296 l. 23 post consulum addit et ultra, loco in presentia kgit due partes; l. 33 loco sereuissimo praebet sacratissimo domino; p. 1297 l. 3 faciendum ddendum est; 1. 16 praebet predicti; ad
p. 1298 nr. 1238 addit in margine protestacio super facto imperatoris, itemjue Hoc est exemplnm infrascripti instrumenti, cuius teuor talis est; p. 1298 l. 24 kgit Gabbus; l. 44 addit et singulis personis
antedictis; p. 1299 l. 1 loco inter kgit iuxta; l. 2 tondolum, Bonvisini; 1. 3 loco uotarii kgit nati;
protestationem nr. 123S sequuntur duae sitniles prolestatioms habitae coram capitaneo et coram vicario
generali episcopi Bononiensis.
p. 129S not. 2 Uge .Servatur in Codice Trevisano fol. 2.52' data d. 16.
m. Aug.
1245 servantur etiam in alio exemplari transsumti sub 1 adhibiti, quod
p. 1303 sqq. nr. 1243
in
e.vstat
tabulario generali regni Bawarici 'Regensburg
Dotninikatiefrkhstef
fasc. 13;
pendet sigilluni
laesum loro membranaceo ; tamen lectiones notatu dignas non praebet praeter illam p. 1304 l. 4 patria.
p. 1316 l. 45 kge Pennaforte.
p. 1325 1. 47 lege c. 1 in VI. de homic.
p. 1335 l. 38 loco 1.
'prece' lege I(ege)
adde
(VI).
ad
prece(deuti).
p. 1362
nr. 1252 et
p.
1340
12-53 cf.
Eoberto d'Angiu (Torino- Palermo 1871)
kge pre
20
foribus,
l.
9 et
1341
l.
l.
20
Questio.
k;/e
G. B. Siragusa 'Uingegno,
Appencl. p.
26 loco per kge propter,
1402 l 16 kge
J.
XXVIII
sqq.
il
p>-
sapere
p. 1371
34 loco idem kge eidem, ut notat
l.
vir
^^^^ "**^'
e
19 loco
cl.
^-
^-5
* l-t
gV intendimenti di
pro
fratribus
K. Wencl-.
p. 1400
lul. 25.
j). 1413 l. 34 lege Rayvor(e).
p. 1424 et 1425 in titulis columnae
kge HEINRICI.
p. 1428 l. 26 lege Apr. 22.
p. 1432 l. 9 lege Colonnenses.
p. 1433
l. 31
kge Boemie.
p. 1434 I. 33 pone virgam post largiatur.
p. 1463
p. 1444 1. 39 kge Palmerio.
pone articulos Bonbellus, Bonconte post articulum Bonavitae, articulos de Bondelmontibus usque Bonfranciscus post articulam Buonconvento.
p. 1473 post articulum Vestinga adde: de Viandin: Niclaus.
p. 1482 ad articulum Homo de Peretulo cf. A. Fayen 'Lettres de Jean XXII' tom. I p. 705 s. r. Peretulo.
p. 1503 in articulo Podius Bonici loco Paggibonsi lege Poggibonsi.
p. 1506 ad Tribichon
c/. Carktta 'Una chiesa dimenticata' in periodico 'Fanfulla della Domenica' Anno XXIV nr. 23 (8.
VI. 1902).
p. 1523 in articulo archicaucellaria adde archicancellaria Italiae 371, 1.
p. 1526 dek
l.
loco
et
p.
ALBERTI
articulum citadinus.
p. 1529 dele articulum contadinus.
^'^
pai-vaviiWI I^V^
DD
uiJLidSU
wr
Monvmienta Germaniae
3
MSLiW.
historica. Legum sectio

IV: Constitutiones et
acta publica imperatorum
et regum
t.4.
pars 2
^^3
CIRCULATE AS MONOGRAPH
PLEASE
CARDS OR
DO NOT REMOVE
SLIPS
UNIVERSITY
FROM
THIS
OF TORONTO
POCKET
LIBRARY

PT 2 Monumentagerm 04 Gese

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PT 2 Monumentagerm 04 Gese

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

I

Digitized by the Internet Archive

2011 with funding from

SOCIETAS APERIENDIS FONTIBVS

CONSTITVTIONES ET ACTA PVBLICA IMPERATORVM ET REGVM.

IMPENSIS BIBLIOPOLII HAHNIANI.

IMPENSIS BIBLIOPOLII HAHNIANI.

Jiin toml quarti parte II. leciori

quinque vohaninihus uhsohita!

piihlid iuris factos esse.

quae in praefatione partis

midavimiis, ApocJias rotionum camerae

thesaurariae Actis pontificum'

in finem totius corporis Constitutionum reiecti sunt.

optime meruerunt vir

1312. pag. 609 sqq. iam edidimus.

huius sectionis curatorem de tomo quarto

Fr. Wilhehn Vindohonensis,

His oninibus gratias referimus

'Neues ArcMv' tomo

Actorum regni Ludeivici IV.

continentis fasciculus prior a. 1909.

Friderici III. partem

prodiit, alter exeunte a. 1911. emittetur.

HAC ALTERA TOMI QUARTI PARTE

Mandata Pisanis missa.

726. Litterae Clementis V. regi directae.

725. Litterae de revocando

726. Litterae de iuramento regis Siciliae per internuntios recipiendo.

Scripta ad res monetarias spectantia.

Edictum de monetis alterum. lan. 13. (P. deest.)

729. Xotitia de cursu

731. Scriptum pro comite Palatino.

1312. Febr. 13.

1312. Febr. 16.

ex. Febr. med.)

745. Mandatiim de restitutione bonorum.

1312. Febr. 16.

744. Concessio telonei.

1312. Febr. 13.

741. Commissio regis.

Ordinatio capitanei generalis per Lombardiam.

739. Scripta pro Opizone de Spinula.

1312. lan. 27.

1312. lan. 24.

1312. lan. 24.

1312. lan. 27.

737. Cassatio compromissi.

1312. lan. 22.

1312. lan. 22.

735. Delegatio iudicum.

civibus de Sinzich missum.

733. Gratia Laudensibus concessa.

747. Maiidatuin teloneariis directum.

episcopo Herbipolensi missum.

749. Mandatiim de castris non aedificandis.

1312. Febr. 24.

750. Concessio feudi.

cum Roberto rege

Reformatio civitatis Pisanae.

1312. Mart. 20.

700. Scriptum tcrtium.

Mandata de solutione pecuniae.