Ti : Ngun lao ng nng thn Vit Nam

Thc trng v gii php

Tm tt: Nng thn Vit nam c ngun nhn lc di do v tim nng, l ni
cung cp v hu thun c lc cho cc khu th v khu cng nghip. Th nhng
tn ti mt thc t i vi lao ng nng thn th th trng lao ng cn cha
thc s pht trin. cn phn tn v s khai. Bn thn lao ng nng thn cn
cha c ch trng v pht huy. y l thch thc ln i vi chnh sch lao
ng nng thn cng nh cc nh lm chnh sch trc yu cu cng nghip ha
hin i ha nng thn. Bi lun ny nhm h thng li mt s thch thc i vi
pht trin nng thn Vit Nam v nhng bin php gii quyt nhng thch thc
.
Bi lun gm cc phn sau : Phn I cp n thc trang , thch thc i vi
ngun nhn lc nng thn Vit Nam . Phn II l cc phng hng v gii php
trong thi gian ti. Phn 3 l kt lun.
I.Thc trng v thch thc i vi ngun nhn lc nng thn Vit Nam
1. Tnh hnh cung lao ng nng thn nc ta
Vit Nam, i b phn dn c tp trung sinh sng khu vc nng thn,
tnh n nm 2009 c n 70,4% dn s sng vng nng thn. Trong c s
ngi trong tui lao ng l 23.379.785 ngi. T l tng dn s thnh th nng thn ngy mt chnh lch. dn s thnh th tng ln vi t l bnh qun l
3,4%. Trong khi , khu vc nng thn, t l tng dn s ch c 0,4%. y l kt
qu ca qu trnh di dn t nng thn ra thnh th v qu trnh th ha nhanh
chng cc thnh ph ln. C s chuyn bin ny l do tc tng th nc
ta m c th l Khu vc ng Nam B l ni c mc th ha cao nht v tc
th ha nhanh nht. Do , dn s thnh th y chim n 57,1%. Ti
ng bng Sng Hng, mc cng nh tc th ha thp hn, dn s thnh
th chin 29,2%(Vietnamnet).Th nhng tc tng trng vic lm ca c nc
li ch l 2.6% nn tc ng mt lung di c ln lao ng nng thn ra thnh th
1

tm kim vic lm, to sc p vic lm cho khu th. Vn ch lao ng nng

thn chim ti hn 70% lao ng c nc li tp trung ch yu trong ngnh nng
nghip, ni qu t canh tc ngy cng b thu hp v gim dn. Kt qu l nhiu
lao ng mt t hoc thiu t dn n d tha lao ng v thiu vic lm. V th
thu nhp thng thp v tht thng bi tnh thi v v ri ro cao. y chnh l l
do khin t l ngho tp trung ch yu khu vc nng thn.
2. Tnh hnh cu lao ng nng thn
Trong nhng nm gn y, khu vc nng thn, cu lao ng tng chm lm
cho tnh hnh cung cu trn th trng lao ng mt cn i ln.
Ta c bng lao ng ca mt s ngnh trong nn kinh t ( n v l nghn ngi)
Ngnh kinh te

2005

Nng nghip 22800

va lm nghip
1482,4
Thy sn

2006

2007

2008

22439,2

22177,4

21950.4

1555,5

1634,5

1684,3

( ngun tng cc thng k)

Nhn vo bng ta c th thy t l ngi c vic lm nng thn cn thp,tm
khong 7,5 triu ngi thiu vic lm.
T l tht nghip v t l thiu vic lm ca lc lng lao ng trong tui nm
2008 phn theo vng(*)
T l tht nghip

T l thiu vic lm

Chung

Thnh
th

Nng
thn

C NC

2,38

4,65

1,53

5,10

2,34

6,10

ng bng sng Hng

2,29

5,35

1,29

6,85

2,13

8,23

Trung du v min ni pha Bc

1,13

4,17

0,61

2,55

2,47

2,56

Bc Trung B v duyn hi min

Trung

2,24

4,77

1,53

5,71

3,38

6,34

Ty Nguyn

1,42

2,51

1,00

5,12

3,72

5,65

Chung

Thnh
th

Nng
thn

ng Nam B

3,74

4,89

2,05

2,13

1,03

3,69

ng bng sng Cu Long

2,71

4,12

2,35

6,39

3,59

7,11

(*)

S liu s b.

Ngun: Tng cc thng k.

Kinh t trang tri cng nh doanh nghip va v nh nng thn pht trin cn
khim tn, mi ch tp trung cc lng ngh v cng ch gii hn mt s a
phng nht nh.
Bng: s hp tc x nng nghip nm 2008
a im

Tng s

C nc
7593
ng bng 3487
sng hng
Trung du v
min
ni 725
pha bc
Btb
v
duyen hi 2262
MT
Ty nguyn 230
ng nam 135
b
ng bng
sng
cu 735
long
( tng cc thng k)
3.Mt s vn khc

Hp tc x Hp tc x
nng
thy sn
nghip
7277
273
3451
34
647

78

2198

49

219
116

11
19

646

89

Trong s 21,2 triu lao ng nng nghip trong tui lao ng trn c nc,
c 20,7 triu ngi (chim 97,65%) cha qua o to v khng c chng ch
chuyn mn. Theo , trong s 21,2 triu lao ng nng nghip trong tui lao
3

ng trn c nc, c 20,7 triu ngi (chim 97,65%) cha qua o to v khng
c chng ch chuyn mn; ngi c bng s cp, cng nhn k thut chim 1,26%;
bng trung cp chim 0,87%. T l lao ng c bng C, H ch chim 0,22%.
Trnh vn ha v CMKT ca lao ng nng thn lun thp.Tnh hnh pht trin
ngun nhn lc li phn nh mt thc trng ng bun. Kho st thc a (do
AusAid ti tr trong d n nghin cu v ngi ngho BSCL) cho thy c n
85,67% lc lng lao ng cha qua o to. Trong s lao ng qua o to ch
c 0,65% c chng ch, 1% c bng ngh, 0,48% c bng s cp, 2,39% c bng
THCN, 2,57% c bng cao ng, i hc v sau i hc (xp th 8 trong 8 vng)
v 7,24% c qua o to nhng khng c bng cp chng ch. Thm vo cc c
s dy ngh ch yu dy ngh ngn hn (s cp) v cht lng o to cha p
ng yu cu ca doanh nghip s dng lao ng. Nguyn nhn c bn nht l cng
tc dy ngh cho lao ng nng thn cha c quy hoch, cha xy dng c
chng trnh khung, cha xy dng tiu ch chn ngh ph hp vi nhu cu pht
trin kinh t - x hi ca a phng, cha gn vi vic lm v yu cu ca doanh
nghip, v vy dn n tnh trng phn ln cc c s dy ngh tp trung vo o
to cc ngh cng nghip, dch v, kinh t, tin hc, may mc, rt t trng o to
v cc lnh vc ch bin thy sn, nui tm, dch v sau thu hoch, nng, lm nhng ngnh ny c nhu cu lao ng cao. Vic hc ngh cn gp nhiu kh khn
do mt s quan nim ca ngi dn v ca nh hoch nh chnh sch cn cha
hp l
V th trng vn, mng li cc ngn hng Nng nghip v pht trin Nng
thn, Ngn hng chnh sch x hi, qu tn dng nhn dn nhng nm gn y
pht trin v gii quyt phn no nhu cu thiu vn ca ngi sn xut cng nh
cc h nng dn. Tuy nhin s c s cung cp tn dng vn cha pht trin ht n
cc x, ph bin mi n c cp huyn v mt s x nht nh. Nhu cu mn
vay nh ca nhiu h cha c p ng, phm vi ny phc v ch yu l cc t
chc ti chnh vi m ca cc on th x hi hay t chc nc ngoi.S t chc
ny cng ch pht trin mt s a phng nht nh.
Tng s vn u t ton x hi giai on 2008 khong 580 ngn t tng so vi
nm 2007 la 11%; trong u t cho NN, nng thn l chim khong 10,37%.
Tng t cho CN l chim 41,85 %, v u t cho giao thng bu in chim
15,14%). Nu so snh vi s lao ng thu ht vo cng nghip l 1,76 triu, dch
v l 4,2 triu, nng nghip l 3,1 triu trong nhng nm qua, th r rng vic u
t khng mang li hiu qu cho vic thu ht thm lao ng c bit trong cng
nghip. Nu tnh gi tr vn u t cho mt ch lm mi th mt ch lm trong
cng nghip gp khong 7 ln so vi nng nghip. Ch thu ht thm 3,1 triu lao
4

ng ny trong 10 nm l qu nh s vi nhu cu tng thm ca hng nm ca khu

vc nng thn l khong gn 1triu ngi.
Thu ht u t trc tip ca nc ngoi trong qu I/ 2010 t 2,1 t USD, bng
29% so vi cng qu nm 2009. Trong , 139 d n c cp php vi tng s
vn 1,9 t USD (gim 40,9% v s d n v gim 40,5% v s vn so vi cng
qu nm trc); vn ng k b sung ca 41 lt d n c cp p hp t cc nm
trc l 215 triu USD. Vn u t trc tip nc ngoi thc hin qu I/2010 c
tnh t 2,5 t USD, tng 13,6% so vi cng k nm 2009 ( Bo gio dc v thi
i). C vai tr ln vi nn kinh t nc ta hin nay, song s tc ng ca n vi
ngnh nng nghip khng nhiu.Quy m vn u t khng nhiu, u t ch yu
vo vng ng Nam B, cn cc vng khc t v s lng v quy m nh. Ngay
i vi nhng vng trng im v nng nghip tp trung nhiu lao ng, vi s
lng nng sn ln nh ng bng sng Cu Long, ng bng sng Hng cng rt
t (c bit nm 2003 khu vc ny khng c d n no).
Nng nghip v c bn vn l sn xut nh l, manh mn, phn tn, phng
php canh tc cn lc hu, nng sut lao ng thp. Ngoi hn 100 nghn trang
tri, khong 1 nghn doanh nghip nng nghip v dch v nng nghip, trn di
8 nghn hp tc, sn xut nng nghip hin phn tn hng chc triu n v kinh
t h t ch, vi mc din tch t sn xut nng nghip bnh qun mt h ch vo
khong 0,8 ha, bnh qun mt lao ng mi c khong 0,4 ha, bnh qun mt
nhn khu mi c khong 0,2 ha; nhiu vng cn thp hn nhiu. Nng sut
lao ng nng nghip nm 2007 ch t 8,4 triu ng, ch bng mt phn ba nng
sut lao ng chung, do nng sut cy trng vt nui cn thp, t l s dng thi
gian cn t, phng php canh tc lc hu, t l lao ng qua o to cn thp,
chi ph u vo cao... Nng sut la ca Vit Nam nm 2007 t 49,8 t/ha, trong
khi ca Trung Quc, Nht Bn, Hn Quc t 62 t/ha; nng sut ng ca Vit
Nam t 38,5 t/ha, trong khi ca M, c, Php t 80 t/ha...( hi nng dn s
thng 8 / 2008)

II. Phng hng v gii php trong giai on hin nay

1.Phng hng
ng c Ngh quyt s 26-NQ/TW, ngy 5 thng 8 nm 2008 Hi ngh ln
th by Ban Chp hnh Trung ng kho X v nng nghip, nng dn, nng thn.
Trong ngh quyt ny, ch trng v o to nhn lc c c th ho l:
Tng cng o to, bi dng kin thc khoa hc k thut sn xut nng
nghip tin tin, hin i cho nng dn; o to ngh cho b phn con em nng
dn chuyn ngh, xut khu lao ng; ng thi tp trung o to nng cao
kin thc cho cn b qun l, cn b c s. Hnh thnh chng trnh mc tiu
5

quc gia v o to ngh, pht trin ngun nhn lc, m bo hng nm o to

khong 1 triu lao ng nng thn. Thc hin tt vic x hi ho cng tc o to
ngh.
Pht trin nng thn bn vng theo hng cng nghip ha hin i ha, nhn
mnh n s dng cc ngun nhn lc mt cch hiu qu. Vit Nam ra nhp
WTO chng ta cn to sc cnh tranh gia cc mt hng nng sn.Cn ch trng
pht trin cc cy c nng sut cao, c sc cnh tranh trn th trng.
Di c l xu th chung ca cc nc ang pht trin trong c Vit Nam. l
gii php cho ngi lao ng c c hi tm c vic lm tt hn v ci thin thu
nhp.Dng di c lao ng nng thn thnh th vn tip tc tng do c y nhanh
hn v cc khu cng nghip c m rng.Ngoi ra di c cn th hin vn
xut khu lao ng. Nhng pht trin th trnh ca ngi lao ng cng phi
nng cao.
Pht trin cc ngnh dch v trong nng nghip, cc ngnh ngh phi nng nghip,
cc ngnh ngh truyn thng.

2. Gii php
- Tng cng u t cho gio dc o to v hng nghip t bc ph thng ti
khu vc nng thn. u t c v c s vt cht, ln to iu kin thun li
thu ht c i ng gio vin c cht lng v tm huyt tht s vi nng
thn, nng nghip. Trong cn gii quyt ch thu nhp hp l i ng
gio vin yn tm cng tc khng b ngh v b a bn nng thn v
thnh th, b min ni vng su v min xui.Ci tin chng trnh gio
dc, tp trung nhiu hn v o to tay ngh, hng nghip ngnh ngh
phn lung hc sinh nng thn t bc trung hc, trong c s phn loi hc
sinh theo tiu chun hp l hng hc sinh vo cp hc v ngnh hc hp
l trnh lng ph trong o to.
- Hng chnh sch vo vic i ng nhn ti phc v nng thn, nng
nghip, nhm thu ht ngi gii qun l v lnh o v vi nng thn, t
ph b tnh cc b a phng v kch thch s vn ca nng thn trong pht
hin v o to nhn ti.
- Hng chnh sch vo gii quyt tnh hnh dch chuyn lao ng t nng thn
ra thnh th, t nng nghip sang cc ngnh ngh khc vi phng chm o
to tng phn theo thi gian, khng nng vi trong mc tiu o to ton din.
6

- Gim lng cung lao ng.Cn tip tc duy tr chng trnh dn s k hoch
ha gia nh. Vic a chng trnh dn s v k hoch ha gia nh v nng
thn nhm thc hin ch tiu t l tng dn s t nhin l 1,1% vo 2010, t
gim s lng ngun nhn lc
- Phi s dng tit kim v c hiu qu ngun lc t ai.Cn hon thin chnh
sch v php lut v qun l t ai, bin t ai thnh ngun vn quan
trng cho pht trin kinh t v to thm vic lm. Mi a phng phi xy
dng v thc hin nghim tc quy hoch di hn s dng t. Trong nng
nghip phi thay i c cu v din tch cy trng trn c s la chn ng c
cu cy trng vt nui thch hp, phi y nhanh thm canh tng v, nng cao
h s s dng rung t, tng nhanh gi tr sn lng trn mt n v din
tch. Phi tip tc thc hin giao t giao rng cho nhn dn gn t ai vi
lao ng, t rng phi c ch. Hon thnh giao t cho nhng h dn khng
c t sn xut v km theo nhng iu kin h tr v khuyn nng gip h
sn xut v khc phc tnh trng s dng km hiu qu t ai ca cc doanh
nghip nng lm nghip. Trong xy dng th v kt cu h tng quan trng
phi trn c s quy hoch trnh lng ph.
- y mnh chuyn dch c cu kinh t nng nghip, nng thnXc nh chuyn
dch theo hng cng nghip ho, hin i ho nng nghip, nng thn v xy
dng nn nng nghip hng ho ln. V th cn mt l: pht trin mnh cng
nghip v dch v khu vc nng thn. Tip theo l pht trin mnh lm
nghip v thu sn nhm thay i c cu gia nng- lm- thu sn. Trong ni
b ngnh nng nghip cn tip tc y mnh pht trin chn nui, v tt nhin
l thay i c cu cy trng gim t trng cy lng thc, tng t trng cy
mu cy cng nghip. Hai l: cng c th trng c, m rng th trng
mi tiu th nng sn phm v dch v phi nng nghip nng thn. Ba l:
hon chnh quy hoch sn xut nng lm thu sn v ngnh ngh dch v
nng thn theo hng hng ho gn vi th trng. Bn l: pht trin kinh t
nhiu thnh phn.
- Ci tin v i mi c ch huy ng vn, s dng v qun l vn u tMt
mt tng t l u t t ngn sch nhng ch yu cho kt cu h tng cho nng
nghip nng thn. C c ch v chnh sch ph hp nh chnh sch min gim
thu, chnh sch tn dng..., ku gi khuyn khch u t t nhiu ngun
vn khc nhau vo nng nghip nng thn, c bit l ngun vn FDI vn l
ngun vn quan trng thc y s pht trin v chuyn giao cng ngh
7

trong ngnh nng -lm- thu sn. Cn thc y s hot ng ca h thng ti

chnh ngn hng vo khu vc th trng nng thn, ni t l ri ro cao.
- Thc y qu trnh th ho nng thn cng vi vic xy dng cc khu cng
nghip nh nng thnQu trnh ny c thc hin bng vic hnh thnh cc
th trn th t, cc khu cng nghip nh v va, gia tng cc hot ng dch v
nng thn. y l c s cho vic y nhanh qu trnh chuyn i c cu
kinh t v phn cng lao ng nng thn.

III. Kt lun
Tnh hnh ngun nhn lc nng thn, nng nghip hin nay ang to ra sc
p cho cng tc o to v nh hng chnh sch rt ln. Gii quyt vn vic
lm nng thn v vic lm cho lao ng nng thn, nng cao cht lng ngun
nhn lc khu vc ny l iu kin cn a t nc pht trin, trong tnh hnh
cng tc ny cn nhiu bt cp v yu km. ng v nh nc ra cc ch
trng v chnh sch mang tnh nh hng chin lc, song y mnh hn
na, t kt qu cao hn na i hi phi c s hon thin khng ngng cc
chnh sch v c ni dung ln s phi hp ca ton dn.

Ti liu tham kho

[1]

Bo co kt qu iu tra lao ng - vic lm ca B Lao ng Thng binh

X hi, 1/7/2008.

[2]

nh gi vic thc hin chin lc KT-XH, trang Web ca B K hoch

u t http://www.mpioda.gov.vn/

[3]

Thc hin mc tiu chuyn dich c cu ngnh ca ca B K hoch u t,

trang Web ca B K hoch u t http://www.mpi-oda.gov.vn/

[4]

Nin gim thng k vit Nam, Tng cc Thng K, 2000, 2002,

2004,2005,..2008

[5]

Bai dan so Vietnam cua vietnamnet.vn/xahoi/doisong/2009/08/863361

[6]

Lao ng ang lm vic ti thi im 1/7 hng nm , tng cc thng k

2000, ., 2008

[7]

Bi Tng vn u t ton x hi t Qu 1 nm 2010 cua bo Gio dc v

thi i ngy 14/04/2010// www.gdtd.vn/channel/2780/201004\

[8]

S 49, thng 8/2008. Ca Thng tin cng tc hi ca hi nng dn, trang

web //nongdan.vn/bantin/Webthang8/Phi%20Nong.htm

[9]

Lao ng nng thn thch thc v xu th 2010. Ca B L-TBXH. Nm

2010, trang web .isgmard.org.vn/.../Bo%20lao%20dong%20TB-XH-v.pdf

[10]

Bi Quang Bnh - i hc kinh t Nng, S dng ngun nhn lc nng

thn Vit Nam: Thc trng v gii php Ultilization of Human resources in
Vietnamrural area.

[11]

ng Cng sn Vit Nam: Ngh quyt s 26-NQ/TW, ngy 5 thng 8 nm

2008 Hi ngh ln th by Ban Chp hnh Trung ng kho X v nng
nghip, nng dn, nng thn.

10