You are on page 1of 45

MC CH MN HC

Cc khi nim c bn v cht xc tc d th, cht xc


tc s dng trong cng ngh lc du

B m n l c - h a d u

BI Gi NG

Cc cht xc tc kim loi, cht xc tc axit- baz


c s dng trong cng ngh lc du

XC TC TRONG

Nm c bn cht ca cc qu trnh xc tc trong


cng ngh lc du (xc tc cho qu trnh cracking,
reforming, isome ha, alkyl ha, hydrotreating

CNG NGH LC DU

Nm c cc phng php ch to, nguyn tc la


chn cht xc tc v ng dng trong cng nghip

TS. Nguyn Th Linh


1

NI DUNG MN HC

NI DUNG MN HC

CHNG 6. CHT XC TC CHO CC QU TRNH

CHNG 1. MT S KHI NIM V CHT XC TC

HYDRO HA V DEHYDRO HA

TRONG CNG NGH LC DU

CHNG 7. CHT XC TC CHO QU TRNH

CHNG 2. XC TC CHO QU TRNH CRACKING

HYDROPROCESSING

CHNG 3. XC TC CHO QU TRNH REFORMING

CHNG 8. CC PHNG PHP CH TO, LA

CHNG 4. XC TC CHO QU TRNH ISOME HA


CHNG 5 CHT XC TC CHO QU TRNH ALKYL HA

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHN CHT XC TC V TRIN KHAI CNG NGHIP

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 1

CHNG 1

1.1. Cc khi nim v xc tc trong cng ngh lc du


Qu trnh xc tc l qu trnh lm thay i tc ca cc
phn ng ho hc do nh hng ca cht xc tc; nhng

CHNG 1

cht ny tham gia nhiu ln vo tng tc ho hc trung gian

MT S KHI NIM V CHT XC TC

vi cc tc nhn phn ng v sau mi chu trnh tng tc


trung gian li phc hi thnh phn ho hc ban u.

TRONG CNG NGH LC DU

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Tnh c th
Tnh a nng
Tnh a dng
Tnh khng thay i trng thi nhit ng
5

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 1

CHNG 1

Tnh c th: Mt cht xc tc c hot tnh i vi mt

Tnh a dng: Thnh phn ha hc ca cc cht xc tc

s phn ng nht nh.

a dng, c th l nguyn t, hp cht hay phc cht.

Tnh a nng: Cht xc tc c hot tnh i vi mt s

Tnh khng thay i trng thi nhit ng: Cht xc

cc phn ng ha hc khc nhau.

tc khng b tiu hao trong qu trnh phn ng, cht xc tc

Xc tc axit rn cho cc phn ng cracking, isome

khng lm thay i v tr cn bng ca phn ng ho hc.

ha, alkyl ha, thy phn, hydrat ha


Xc tc kim loi cho cc phn ng hydro ha
dehydro ha
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 1

CHNG 1
Tng tc trung gian: S tng tc gia tc nhn tham gia

Tng
tc trung
gian
Nh
hp
ph

Cc giai
on trong
phn ng
xc tc d
th

phn ng v b mt cht xc tc.


Tng tc trung gian gia tc nhn tham gia phn ng
v b mt dn n s gia tng nng mt s cht trn
b mt xc tc.

Hp ph

Trong tng tc trung gian, lin kt ca cc nguyn t


b mt v cc nguyn t di lp b mt ca xc tc
khng b t hon ton, m hnh thnh hp cht trung

Phn
ng
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

gian, phc cht hot ng.


9

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 1

CHNG 1

Phn ng: l qu trnh tng tc ca cc tc nhn tham

Hp ph: S tng tc v gia tng nng tc nhn

gia phn ng c hp ph trn b mt cht xc tc v

phn ng trn b mt cht xc tc.


Hp ph ha hc: xy ra s tng tc ha hc gia tc

hnh thnh sn phm.

nhn phn ng v b mt cht xc tc

Phn ng xy ra gia tc nhn v phc cht hot

Hp ph vt l l trng thi trung gian trc khi xy ra hp

ng hnh thnh trn b mt xc tc.

ph ha hc. Xc nh c c im ca hp ph vt l

Phn ng trn b mt cht xc tc c nng lng

c th kt lun c mt s c trng b mt, kch thc,

thp hn so vi phn ng cng loi khng c xc

hnh dngmao qun ca cht xc tc.

tc.

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

10

11

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

12

CHNG 1

CHNG 1

Mt s i lng c trng cho kh nng ca cht xc tc

Nh hp ph:
S gii phng sn phm v tc nhn tham gia phn ng ra
mi trng.

Hot cht xc tc (activity): l i lng nh gi


cht rn c phi l cht xc tc hay khng, c c
trng bng chuyn ha v hng s tc phn ng.

13

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 1

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

14

CHNG 1

chn lc ca cht xc tc (Selectivity): L kh nng

Tui th ca cht xc tc: biu th kh nng lm vic ca

thc y phn ng theo mt chiu hng nht nh, dn n

cht xc tc trong iu kin vn hnh qu trnh phn ng.

s to thnh nhiu sn phm mong mun, t cc sn phm

-Tui th ca cht xc tc ph thuc v mi trng phn

ph.

ng v iu kin vn hnh.

- chn lc thng c biu din bng t s gia tc


to thnh sn phm chnh v tng tc ca cc phn ng
xy ra.
(1.1)

- Tui th ca cht xc tc th hin bn c hc v


ha hc.

Hoc xc nh bi t s ca hiu sut sn phm mong mun


q v tng cc sn phm c to thnh qi.
(1.2)
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

15

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

16

CHNG 1

CHNG 1

Cc loi cht xc tc trong cng ngh lc du

- Cht xc tc d th:
Xc tc ng th c th c xc nh cu trc bng cc

- Cht xc tc ng th: l cht xc tc cng pha vi tc

phng php ha l, thun li cho nghin cu ng hc ca

nhn phn ng (thng l dng lng).

phn ng.

Cht xc tc ng th lm vic di iu kin mm hn so

Xc tc ng th c ng dng nhiu trong cng nghip

vi xc tc d th.
Cht xc tc ng th kh thu hi (kh tch ra khi hn hp
sau phn ng).

do cng ngh n gin, thc hin lin tc, d thu hi v ti


sinh.
D bin tnh, c chn lc cao, hot tnh cao, n nh
nhit v thy nhit.
Gi thnh cao, iu kin phn ng kh khn.

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

17

CHNG 1

18

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 1
Hp cht phi tr trong xc tc

- Cht xc tc ng th d th ha:
Hot tnh cao

Hp cht phi tr trong xc tc to h cht xc tc phc vi

Tm hot tnh l ng th

s lin kt ca cc phi t (ligan) vi nguyn t kim loi.

D thu hi v ti sinh
C tnh n nh nhit

Cu trc ca hexol

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

19

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

20

CHNG 1

CHNG 1

S phi tr trong cht xc tc hnh thnh theo cc nguyn l sau:

- Nguyn l tnh in n gin:

- Nguyn l lin kt cng ha tr:

M t s hnh thnh lin kt gia kim loi (hoc ion KL) vi cc

+ Lin kt gia kim loi v ligan l do phn ng ca baz Lewis (ligan)

ligan bng tng tc tnh in ca cc in tch dng tm

v mt axit Lewis (kim loi).


+ S hnh thnh lin kt kim loi-ligan do s nhng cp in t c thn
ca ligan cho orbital trng ca kim loi.
+ Nguyn t kim loi thng c cc orbital lai ha, s lai ha nng cao
kh nng nh hng ca orbital v lm cho lin kt gia KL-Ligan trt t
v n nh hn.
+ Cu trc ca cc phi tr l 8 mt (lai ha d2sp3) i vi phc phi tr 6,
l 3 (sp3) hoc 4 mt (dsp3) i vi phc phi tr 4.
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

21

CHNG 1

nguyn t kim loi v in tch m ca cc nguyn t ligan.


- Nguyn l trng tinh th:

Biu din s tng tc tnh in gia ca nguyn t kim loi v


in t ca ligan gn.
- Nguyn l orbital phn t:

S lin kt gia cc orbital nguyn t ca nguyn t kim loi cha


cp in t c thn trn tm nhng in t ca ligan vi cc
in t trng c mc nng lng thp trn ligan.
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

22

CHNG 1

1.2. Xc tc Axit Baz

(1) Cng cation vo phn t cha no

Cht xc tc axit l nhng cht xc tc c kh nng nhng


proton (axit Bonsted) hoc nhn in t (axit Lewis). V vy,
chng c kh nng xc tc cho cc tc nhn mang tnh baz.
Cc tm axit tham gia vo s hnh thnh cc hp cht trung gian
trong qu trnh chuyn ha ha hc trn b mt cht xc tc l
nhng axit rn.

Qu trnh ny ph thuc vo lc axit v cc yu t khc nh cu t

Phn ng c s tham gia ca cht xc tc axit hnh thnh

lm bn cacbocation, tr ha hc v hng s in mi ca mi

cacbocation theo 4 c ch sau:

trng.
Hydrocacbon c tnh baz yu th cn tm axit mnh.

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

23

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

24

CHNG 1

CHNG 1
Cc phn ng ca cacbocation

(2) Cng proton vo phn t no

Chuyn v in tch:

C7 H16 + H+

(3) Loi b mt in t trung ha


L, R1+: tm axit Lewis, ion cacbeni
mnh
Ion 2,4- dimetyl pentyl

Chuyn v 1-3

(4) D li phn t

25

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 1

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

26

CHNG 1

ng phn ha cu trc

Chuyn v hydrua

Xy ra do s chuyn v nhm metyl dn n s hnh thnh ion cacbeni c

Xy ra gia ion cacbeni v phn t ankan

cu trc nhnh nhiu hn.


Chuyn v nhm alkyl
Hnh thnh v ct t lin kt C-C

Chuyn v 1-3

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

27

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

28

CHNG 1

CHNG 1

V d v phn ng alkyl ha

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Tt mch:

29

CHNG 1

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

30

CHNG 1
V d v phn ng ct mch C C:

V d v phn ng ct mch C C:

V d v phn ng bt cn i toluen

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

31

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

32

CHNG 1

CHNG 1

Cc loi tm axit

S bin tnh, chuyn pha gia tm axit Lewis v


Bronsted trong aluminosilicat

Tm axit Lewis v Bronsted


- V d v cht xc tc dng aluminosilicat
Cng thc ha hc ca aluminosilicat: Na2O.Al2O3.nSiO2
trong n biu th t l SiO2/Al2O3

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

33

CHNG 1

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

34

CHNG 1

Cc hp cht hydrocacbon trong du m

1.3. Mt s thnh phn v tnh cht ca du m


Thnh phn cc nguyn t trong du m:

Cc hp cht parafin

Du m cha thnh phn cc nguyn t bao gm ch yu l C


(83-87%) v H (11-14%), ngoi ra cn c S, O, N v cc kim loi
nng nh V, Ni, Fe, Cu, Ca, Na, As

Cc hydrocacbon

Thnh phn ha hc ca du m:
-Cc hp cht hydrocacbon l nhng hp cht trong thnh phn
ch cha nguyn t C v H.
- Cc hp cht d nguyn t l nhng hp cht ngoi thnh phn
gm nguyn t C v H cn cha cc d nguyn t nh S, O, N.
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Cc hp cht vng no (Naphten)


Cc hp cht thm (Aromatic)

- S cacbon ca cc hp cht hydrocacbon trong du m t C5-C60


(t C1-C4 nm trong kh).

35

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

36

CHNG 1

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 1

37

CHNG 1

38

CHNG 1

Cc hp cht parafin trong du m

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

39

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

40

CHNG 1

CHNG 1

Cc hp cht naphten trong du m

Cc hydrocacbon lai hp

Cc hp cht aromatic trong du m

Cc hp cht d nguyn t

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

- Cc hp cht cha lu hunh:

41

CHNG 1

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

42

CHNG 1
- Cc hp cht cha nit:

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

43

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

44

CHNG 1

CHNG 1

- Cc hp cht cha oxi: gm cc axit (-COOH), cc xeton

Cc cht nha v asphalten trong du m:

(-C=O), cc phenol v lacton.

- Cc cht nha v asphalten trong du m c thnh phn


HC v ng thi cha cc d nguyn t O, N, S, c KLPT
ln c 500-600, c mt trong phn on si cao v phn
cn ca du m.

Phn loi du m theo t trng

Cc kim loi trong du m:

-Du nh: c t trng < 0,828

- Thng tn ti di dng phc ca kim loi v hp cht

- Du trung bnh: c t trng 0,828 < d < 0,884

hu c (c-kim).

- Du nng: c t trng > 0,884


45

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 1

46

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 1

1.3. Cc qu trnh trong nh my lc du


Qu trnh vt l

Qu trnh ha hc
S dng nhit

Phn on

C s dng CXT

Chng ct

Gim nht

Cracking xc tc

Chit

Loi cc

Reforming xc tc

Loi sp bng
propan
Loi sp bng
dung mi
Trn
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Hydrotreating
Hydrocracking
Loi sp
Alkyl ha
Polyme ha
Isome ha

47

c im cc phn on

Kh
Xng
Naphta
Kerosin (nhin
liu phn
lc)
Diesel, Fuel oil
Gasoil kh quyn
Fuel oil nng
Cn chng ct kh quyn
Cn chng ct chn khng

im si (oC)

S nguyn t C

< 30
30 210
100 - 200
150 - 250

1-4
5 - 12
8 - 12
11 - 13

160 - 400
220 - 345
315 - 540
540

13 17

> 615

> 60

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

20 - 45
30

48

CHNG 1

CHNG 1
Yu cu v cc sn phm lc du

Tr s Octan v im si ca mt s hp cht
Nhit si
Hp cht
ON

Sn phm sch (khng cha N, S, O, cc kim loi


Thu nhiu xng hn (ON cao)
Thu nhiu diesel hn (CN cao)
Cc sn phm c gi tr (cc hp cht thm, anken)
t cn

n- pentan
2-metyl pentan
cyclopentan
n-hexan
2,2-dimetyl butan
benzen
cyclohexan
n-octan
2,2,3-trimetyl pentan
metyl-tert- butyl ete
Xng mch thng
Xng nh FCC
Xng alkylat
Xng reformat (CCR)

Bin php p ng ?
S dng phng php chng ct tinh vi hn
S dng cc phng php vt l
S dng cc phng php ha hc
49

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

50

Th trng cht xc tc

Tr s Cetan ca mt s hp cht

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

309
301
322
342
323
353
354
399
372
328

CHNG 1

CHNG 1
n- ankan
n-hexadecan (cetan)
iso ankan
anken
cycloankan
alkylbenzen
naphtalen
-metyl naphtalen
Xng mch thng
cycle oil FCC
Xng nhit phn
Gas oil hydrocracking

62
90
85
26
93
> 100
77
0
100
118
68
67 (MON)
93
82
95
92
99
88

100 - 110
100
30 70
40 60
40 70
20 60
0 20
0
40 50
0 25
30 50
55 60
51

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

52

CHNG 2

CHNG 2
2.1. Qu trnh cracking xc tc tng si (Fluid Catalytic
Cracking- FCC)
Mc ch ca qu trnh cracking

CHNG 2

- Sn xut xng c tr s octan cao, cc olefin nh, phn on

CHT XC TC CHO

nh (LPG, FO)

Nguyn liu cho qu trnh cracking


- Phn on Gas-Oil, cc phn on nng ca qu trnh

QU TRNH CRACKING

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

chng ct du th.

53

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

54

CHNG 2

S nh my lc du hin i

Phn xng FCC hin i:


thit b phn ng ng nng

55

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

56

CHNG 2

CHNG 2

FCC: Thit b phn ng tng si v thit b ti sinh cht xc tc

Cc phn ng xy ra trong qu trnh cracking

Phn ng ct lin kt C-C


Phn ng isome ha
Phn ng proton ha/loi proton
Phn ng alkyl ha
Phn ng polyme ha
Phn ng vng ha, ngng t to cc
Phn ng cracking xc tc

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

57

CHNG 2

58

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 2

C ch phn ng cracking xc tc
Cracking anken to ion cacbeni

Phn ng cracking xc tc n-octan

Cracking ankan to ion cacboni

Ion cacbeni u tin

Hoc nu c mt ca ion cacbeni

Xem xt c ch trn sai u?

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

59

60

CHNG 2

CHNG 2

Phn ng to cc

Phn ng isome ha (ng phn ha)

Ion cacbeni u tin

62

61

CHNG 2

CHNG 2

Ion cacbeni u tin

63

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

64

CHNG 2

CHNG 2

Phn b sn phm cracking nhit v cracking xc tc

2.2. Cht xc tc cho qu trnh FCC

Theo c ch phn ng cracking xc tc:


- Cht xc tc phi c kh nng nhng H+ hoc nhn HCht xc tc cha tm axit
Cht xc tc th h u tin:

Dung dch AlCl3

Cht xc tc th h sau:
Khong st ( x l axit)

- Gy n mn thit b

Aluminosilicat v nh hnh

- C trong nc thi

- Tnh n nh v tnh chn lc cao hn


- Chu mi mn c hc tt hn
Zeolit
-Hot tnh v tnh n nh cu trc cao

65

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 2

- t to cc, n nh nhit cao hn


Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

66

CHNG 2
Thnh phn ca cht xc tc FCC

Xc tc cho qu trnh FCC

Zeolit

Cht mang

RE- USY

Vt liu mao qun

Ph gia

Tm axit yu

Sb, Sn, CaTiO2


MgO, Pt/Al2O3, CeO2
ZSM-5

Tm axit mnh
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

67

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

68

CHNG 2

CHNG 2
Zeolit

Cu trc ca zeolit:
- n v cu trc c s ca zeolit l
nhng t din Si v Al
- Cc zeolit cha cc mng li cu
trc mao qun vi kch thc rt
nh (zeolit cho xc tc FCC c kch
thc mao qun khong 8 ).

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

69

CHNG 2

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

70

CHNG 2

Mt s loi zeolit tng hp ng dng cho sn xut

Cht mang

cht xc tc FCC:

- Cc vt liu mao qun vi kch thc trung bnh (2-

- Zeolit X

50nm) n ln (>50nm)

- Zeolit Y

- Dn cc phn t ln i n tm hot tnh

- Zeolit ZSM-5

- Khuch tn tc nhn phn ng vo v ra khi b mt


cht xc tc
- Chng li s u c cht xc tc

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

71

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

72

CHNG 2

CHNG 2

Quy trnh tng hp cht xc tc FCC


Mm tinh th
Silic v nh
Natrialuminat
NaOH
zeolit NaY
hnh

Ph gia
- Cht xc tin nhm Pt
- Nhm oxit kim loi (MgO, CeO2)
- ZSM-5

Gel natrialuminosilicat

- Ph gia th ng ha kim loi (Antimon)

Gi ha (kt tinh)

Hn hp Zeolit NaY
Lc, ra

NH4OH

Zeolit NaY
Trao i ion

Zeolit H-NaY
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

73

CHNG 2

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

74

CHNG 2

Sn xut cht xc tc FCC

Phn b sn phm ca qu trnh cracking Gas oil

75

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

76

CHNG 2

CHNG 2

Tnh chn lc hnh dng

Tnh chn lc hnh dng

77

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

78

CHNG 2

CHNG 2
Pht trin cht xc tc mi cho qu trnh FCC
Cht xc tc FCC cha ZSM-5:

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

2.3. S mt hot tnh v ti sinh cht xc tc FCC


Nguyn nhn gy mt hot tnh cht xc tc

0.51 0,55nm

Mt hot tnh do thay i cu trc ca cht xc tc

- Sn xut olefin nh (C3=, C4=) lm

Mt hot tnh do s hnh thnh cc

nguyn liu cho ha du v sn xut

Mt hot tnh do kim loi nng

MTBE, ETBE

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

79

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

80

CHNG 2

CHNG 2

C ch ca s mt hot tnh cht xc tc FCC

C ch hnh thnh cc

C ch hnh thnh cc

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

81

82

CHNG 2

CHNG 2

C ch tch t kim loi nng

C ch tch t kim loi nng

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

83

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

84

CHNG 2

CHNG 2

nh gi tnh cht cht xc tc FCC mi

nh gi tnh cht cht xc tc FCC cn bng


MAT
wt %

G.F.

H2
YLD
SCFB

C.F.

SA
m/g

74

3.4

171

1.2

155

Z-SA M-SA
m/g m/g

89

66

Z/M

SA/K

1.3

53

Ni
ppm

V
ppm

3508 822

Ni/V

Na
wt %

4.27 0.24

Sb
ppm

Sb/Ni

42

0.01

UCS RE2O3 Al2O3 CaO

wt % wt % wt %

Fe
wt %

1.76 49.8 0.241 0.58

00- 400K2O MgO P2O5 Pb TiO2 C ABD PV


Umb/
20 40 80 80 APS
wt % ppm wt % ppm wt % wt % g/cc cc/g
Umf
%
%
%
%
0.08 3462 0.151 26 0.75 0.04
0
6
62
56
71

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

85

86

CHNG 2

CHNG 2
2.4. Ti sinh cht xc tc FCC
C ch loi b cc

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

C ch loi b kim loi nng

87

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

88

CHNG 2

CHNG 3

Mt s pht thi kh trong qu trnh ti sinh cht xc tc


v bin php thu hi

CHNG 3
CHT XC TC

- c dch ti liu
- Trao i Tho lun

CHO QU TRNH
REFORMING
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

89

90

CHNG 3

CHNG 3

Nguyn liu cho qu trnh reforming xc tc

3.1. Reforming xc tc

Phn on Naphta ca qu trnh chng ct du th,

Reforming xc tc l qu trnh sp xp li cu trc ca

qu trnh cracking xc tc.

cc hp phn hydrocacbon c tr s octan thp trong

- Phn on Naphta (C5-C12) c vng nhit si t

phn on thnh cc hydrocacbon c tr s octan cao m

30oC 200oC (naphta nng t 90 200oC).

khng lm thnh i vng nhit si ca phn on

Thnh phn ca phn on Naphta:

Mc ch ca qu trnh reforming xc tc

Parafin: n- v iso-parafin

Sn xut xng c tr s octan cao

Olefin: mch thng hoc nhnh cha 1 hoc nhiu ni i

Sn xut ha cht c bn (Benzen, Toluen, Xylen-

Naphten: Cycloankan

BTX)
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Aromatic: cc hp cht cha vng thm


91

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

92

CHNG 3

CHNG 3

Hp cht cha lu hunh trong phn on Naphta:

Hp cht cha nit trong phn on Naphta:

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

93

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

94

CHNG 3

CHNG 3

Mt s phn ng xy ra trong qu trnh reforming xc

3.2. Cht xc tc cho qu trnh reforming

tc phn on Naphta:

Cht xc tc th h u tin: Cr2O3, MoO3/Al2O3


Cht xc tc th h th hai: Pt/Al2O3
Cht xc tc th h th ba: Pt-Re(Ir, Rh, Ge)/Al2O3
- Hp phn kim loi xc tc cho qu trnh hydro v dehydro
ha
- Cht mang Al2O3 (c tnh axit) xc tc cho cc qu trnh
thm ha, vng ha, isome ha.

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

95

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

96

CHNG 3

CHNG 3

Thnh phn ca mt s cht xc tc reforming in hnh

Vai tr ca cht xc tc lng chc


C ch qu trnh isome ha metylcycolpentan

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

97

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

98

CHNG 3

CHNG 3
C ch lng chc trong phn ng isome ha o-xylen thnh

nh hng ca nhit v p sut n qu trnh thm ha cyclohexan

etylbenzen

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

99

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

100

CHNG 3

CHNG 3

nh hng ca t l H2/HC nguyn liu n qu trnh thm

Cc loi thit b phn ng reforming

ha cyclohexan

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

101

CHNG 3

102

CHNG 3

Cng ngh reforming xc tc bn ti sinh (SRR)

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Cng ngh reforming xc tc ti sinh lin tc (CRR)

103

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

104

CHNG 3

CHNG 3

3.3. S mt hot tnh ca cht xc tc

3.4. Ti sinh cht xc tc

Mt hot tnh do s tch t cc

t cc c s dng dng kh tr loi b hydrocacbon,

Mt hot tnh do s u c bi hp cht cha lu hunh

hydro.

Do thnh phn nguyn liu

Kim sot nhit t cc > 450oC


Oxi ha v oxiclo ha n phn tn kim loi trn cht mang

Hnh thnh nhit thp

v hot ha tm axit.

Khi nhit > 400oC hnh

Lm kh

thnh lp graphit Pt-C bao

Kh b mt kim loi nhit 700oC

ph b mt xc tc

Sulfit ha b mt kim loi (0,05-0,06%wt S)


Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

105

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 3

CHNG 3

3.5. Cng ngh ti sinh cht xc tc

3.6. Thu hi kim loi t xc tc reforming s dng

Cng ngh bn ti sinh xc tc

106

- X l vi axit v kim

Cng ngh ti sinh tun hon


Cng ngh ti sinh lin tc (CCR)

Re nm trong dung dch, Pt, Ir trong phn cn rn

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

107

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

108

CHNG 3

CHNG 3

Thu hi Pt:

Thu hi Re

- Ha tan Pt:

Ha phn dung dch ca qu trnh x l axit v kim vi ion


amoni
- X l vi amoni:

- Kt ta mui Pt:
- Nung mui Pt:

- Trao i ion:

Hoc dng qu trnh in ha:

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

109

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

110

CHNG 4

CHNG 4

4.1. Qu trnh isome ha


Qu trnh isome ha l qu trnh ha hc lm thay i cu trc
ca hp cht hu c.
Mc ch:

CHNG 4

Tng ON cho xng

XC TC CHO QU TRNH

Gim nhit ng c ca cc phn on nng


(DO, FO)

ISOME HA

Thu cc sn phm ha cht c bn


Nguyn liu: Phn on Naphta C5/C6, n-butan (phn on
kh), phn on C8 thm t reformate, phn on nng (DO, FO).

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

111

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

112

CHNG 4

CHNG 4
4.2. Phn ng isome ha cc nguyn liu in hnh

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Sn xut MTBE, ETBE t isobuten

113

114

CHNG 4

CHNG 4

Vit c ch Isome ha n-buten trn cht xc tc cha


tm axit

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

C ch phn ng isome ha xy ra trn tm axit

115

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

116

CHNG 4

CHNG 4

Qu trnh isome ha thu p-xylen t phn on C8 ca reforming

C ch phn ng isome ha n-pentan xy ra trn tm axit

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

117

CHNG 4

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

118

CHNG 4

4.3. Cht xc tc cho qu trnh isome ha

Cht xc tc axit: Nhm clorua khan, c tnh axit rt mnh, c

Cht xc tc lng chc:


Pt/Al2O3:

hot tnh cao cho qu trnh.

-Cn lm sch nguyn liu

-Gy n mn mnh, kh thu hi

- Phi clo ha xc tc

Cht xc tc HF-BF3:

- Gy n mn

- Thc hin iu kin mm

Pt/zeolit:

- Gy n mn

-Khng cn clo ha
- Khng nhy cm vi cc hp cht d nguyn t
- C cu trc mao qun (5,2-5,8 )
- Tnh chn lc hnh dng cao

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

119

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

120

CHNG 4

CHNG 4

Tnh chn lc hnh dng ca cht xc tc

4.4. S mt hot tnh v ti sinh cht xc tc

Sinh

vin t nghin cu thuyt trnh

Trao i Tho lun

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

121

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

122

CHNG 5

CHNG 5

5.1. Qu trnh alkyl ha


Qu trnh alkyl ha l qu trnh nhm chuyn ha anken,
ankan thnh isoankan

CHNG 5

Mc ch: tng ON cho xng nh qu trnh alkyl ha cc


n-parafin vi cc olefin.

XC TC CHO QU TRNH

Nguyn liu:

ALKYL HA

- Isobutan (t FCC, hydrocracking, chng ct)


- Propen, buten (t FCC)

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

123

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

124

CHNG 5

CHNG 5

Cc phn ng trong qu trnh alkyl ha

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Cc phn ng trong qu trnh alkyl ha

125

126

CHNG 5

CHNG 5

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

127

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

128

CHNG 5

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 5

C ch phn ng trong qu trnh alkyl ha: c ch ion


cacbeni

129

CHNG 5

130

CHNG 5

C ch trn cht xc tc HF
- Khi mo:

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

C ch trn cht xc tc HF
- Pht trin mch:

131

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

132

CHNG 5

CHNG 5

Cc phn ng xy ra trong qu trnh alkyl ha


- Isome ha alkyl ha:

2,2,4- trimetylpentan

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

133

134

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

CHNG 5

CHNG 5

5.3. Cht xc tc cho qu trnh alkyl ha


Cht xc tc cho qu trnh alkyl ha thng thng s dng:
- Cht xc tc th h u:
H2SO4
10oC
100 (kg axit/tn sn phm)

30oC
0,5 (kg axit/tn sn phm)

-Th h xc tc ngy nay: H2SO4/HF/AlCl3-HCl

Tng qut:
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

HF

- iu kin lm vic: 25oC, 8bar


135

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

136

CHNG 5

CHNG 5

Mt s hn ch ca cht xc tc alkyl ha:

So snh cht xc tc H2SO4 v HF


Qu trnh s dng H2SO4
Nhit (K)

Qu trnh s dng HF

-Cht xc tc H2SO4 c hot tnh cao nhng to nhiu sn


phm ph

277-283

298-313

p sut (bar)

2-6

8-20

Thi giam lu (pht)

20-30

5-20

T l nguyn liu isobutan/buten

8-12

10-20

- Cc cht xc tc kh thu hi, mt mt trong sn xut

Nng axit (%KL)

- Gy n mn mnh

88-95

80-95

Lng axit trong nh tng (%V) 40-60

25-80

Lng cht xc tc s dng


axit/sn phm (kg/t)

0.4-1

70-100

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

- Cht xc tc HF hot tnh thp hn nhng gy nhim v


c hi

137

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

138

CHNG 5

CHNG 5
S qu trnh alkyl ha vi cht xc tc H2SO4

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

139

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

140

CHNG 6

CHNG 6

CHNG 6

Sinh vin t nghin cu

CHT XC TC HYDRO V
DEHYDRO HA

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

141

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

142

CHNG 7

CHNG 7

7.1. Qu trnh Hydroprocessing


Hydroprocessing l qu trnh x l v ch bin du th v

CHNG 7

cc phn on nng bng qu trnh c s dng H2, trong


bao gm cc qu trnh Hydrocracking, Hydro loi asphalten
Mc ch ca qu trnh hydroprocessing
(HDAs), hydro loi kim loi nng (HDM), hydro loi lu

CHT XC TC

hunh (HDS), hydro loi nit (HDN), hydro loi oxi (HDO).

HYDROPROCESSING

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

143

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

144

CHNG 7

S nh my lc du hin i

Mc ch ca qu trnh hydroprocessing
- X l cc nguyn liu, phn on cha nhiu hp phn gy
ng c v mt hot tnh cht xc tc trong qu trnh ch bin
nh asphalten, kim loi nng (V, Ni), hp cht d nguyn t
ca lu hunh, oxi, nit

Nguyn liu cho qu trnh hydroprocessing


- Du chua, du nng, cc phn on nng ca qu trnh
chng ct du th.

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

145

CHNG 7

Cc phn ng xy ra trong cc qu trnh hydroprocessing

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

146

CHNG 7
Phn ng tch loi nit

Phn ng tch loi lu hunh

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

147

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

148

CHNG 7

CHNG 7

Phn ng tch loi oxi

Tch kim loi nng: Cc hp cht c kim cha As, Pb, V, Ni


c by vo cc l trng trn b mt cht xc tc.

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

149

CHNG 7

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

150

CHNG 3

Hnh dng ht xc tc cng nghip

7.2. Cht xc tc cho qu trnh hydroprocessing


Thnh phn ca cht xc tc:
Cht mang: -Al2O3

Pha hot ng: l sulfua ca cc kim loi Mo, W c xc


tin bi Co, Ni, c s dng di dng hn hp ca
CoMo, NiMo, NiW.
-Thnh phn CoMo dng cho qu trnh HDS
- Thnh phn NiMo dng cho qu trnh HDN, HDO
- Thnh phn NiW dng cho qu trnh HDM, HDO
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

151

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

152

CHNG 7

CHNG 7

Phng php chun b cht xc tc hydroprocessing


-Dng mui ca cc kim loi trong pha hot ng tm ln

- a thm cht xc tin nh Co, Ni nhm lm thay i


lin kt gia kim loi v S, to l trng trong mng tnh

cht mang.

th, tng cng s hp ph cc phn t hp cht hu c.

- Hot ha pha hot ng nh qu trnh sulfat ha:

- C th a thm photpho nhm tng kh nng phn tn


ca pha hot ng trn cht mang.
- Cht mang c din tch b mt 120-150m2/g, c tnh axit
h tr phn ng HDT, gim ng cn trn b mt cht xc
tc.

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

153

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

154

CHNG 7

CHNG 7

7.3. S mt hot tnh ca cht xc tc

7.4. Cc yu t nh hng n hot tnh cht xc tc

- Mt hot tnh do thay i cu trc: Di iu kin nhit

-Nguyn liu u: cha nhiu asphalten, nha d gy mt

cao

(400o C,

hot tnh cht xc tc.

6Mpa), tinh th MoS2 v WS2 chuyn pha.

- Mt hot tnh do s hnh thnh cc: Tc hnh thnh cc

- Kim loi nng: gy ng c cht xc tc

tng nhanh khi iu kin lm vic 450oC, 3Mpa.

- Nhit v p sut H2 : p sut H2 tng t 2-15MPa s

- Asphalten v kim loi nng: hm lng kim loi khng

lm gim s hnh thnh cc t 10-40%, cht xc tc n nh

vt qu 50ppb

400oC.
- Tc dng c hc:

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

155

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

156

CHNG 7

CHNG 7
7.5. Ti sinh cht xc tc

-Chu k lm vic ca cht xc tc ph thuc vo nguyn liu

-Ti sinh bng qu trnh oxi ha: dng cc cht oxi ha mnh nh

u vo

O3, N2O, H2O2., dng oxi t cc.

- Ti sinh bng qu trnh kh: Dng dng H2 iu kin nhit


730oC, cc c hydro kh ha to CH4. Thu c din tch b
mt ln hn nhng c th lm chuyn pha ca cht mang.
- Ti sinh bng CO2 : CO2 + C = 2CO
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

157

CHNG 7

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

158

CHNG 8

Tiu lun mn hc

CHNG 8
CC PHNG PHP CH TO,
LA CHN CHT XC TC CNG NGHIP

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

159

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

160

CHNG 8

CHNG 8
8.1. K thut tng hp cht xc tc

Qu trnh tng hp cht xc tc bao gm cc giai on:


- iu ch cc tin cht rn

Mt s n v o c trng cho tnh cht cht xc tc:


- Hot tnh ca cht xc tc (activity), a:

- Chuyn ha cc cht u thnh thnh phn ca cht xc


tc bng cc qu trnh thch hp (phn hy nhit, kim

- Tc th tch dng kh (gas hourly space velocity- GHSV):

ha)
- Thay i thnh phn cht xc tc (bin tnh xc tc)

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

161

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

162

CHNG 8

CHNG 8
- Tc th tch dng lng (Liquid hourly space velocity- LHSV):

- chn lc (Selectivity- S):

- Hiu sut khng gian (Space time yield- STY)

- Hiu sut % (A):

- Thi gian sng ca cht xc tc (Catalyst lifetime- Z):


- chuyn ha % (Conversion- C):

- Thi lu (residence time- t):


Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

163

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

164

CHNG 8

CHNG 8

Cc phng php ch to cht xc tc


Phng php kt ta:

Phng php kt ta:

165

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

166

CHNG 8

CHNG 8
Phng php tm trn cht mang

Cc phng php tm:


- Phng php nhng

ui kh ra khi l

- Phng php phun


-Tm km theo bay hi dung dch
- Tm mui nng chy
Phng php trn c hc

xp cht mang
X l cht mang
bng dung dch
Loi dung mi d
Sy kh v nung

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

167

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

168

CHNG 8

CHNG 8

Ch to xc tc zeolit

Cc nguyn tc c bn trong ch to xc tc
Ch to xc tc kim loi trn cht mang
Xc tc Pt/cht mang:
Ch to cht xc tc oxit kim loi/cht mang
-Phng php ch to: ng kt ta, tm, hp thu
- Tin cht ban u: mui natri, cacbonat, axetat ca cc kim loi
Ch to xc tc HDS, HDN:
-Tin cht ban u: mui ca cc kim loi Mo, Co, W, Ni, Al2O3
- Phng php: tm

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

169

CHNG 8

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

170

CHNG 8

Tng hp cht xc tc zeolit

8.2. La chn cht xc tc cng nghip


Yu cu i vi xc tc cng nghip:

Qu trnh chun b gel v kt tinh zeolit t hn hp phn ng

-Hot cao

Na2O- Al2O3- SiO2- H2O xy ra nh sau:

- chn lc cao
- Nhit khi ng
- bn nhit
- dn nhit tt
- chc rn, bn c hc
- bn chng bo mn: 1-3%/thng (tng si), 10% thng (lp c
nh)
- bn vi cht u c

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

171

- Gi thnh thp
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

172

CHNG 8
8.3. Cc phng php thc nghim trong TH xc tc
Phng php xc nh tnh cht vt l ca cht xc tc

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

173

CHNG 8

CHNG 8

Phng php xc nh tnh cht ha hc

CHNG 8

Phng php xc nh tnh cht b mt cht xc tc

TEM, SEM
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

174

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

175

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

Xc inh cu trc b mt
176

CHNG 8
Phng php xc nh hot tnh xc tc:
- Th hot tnh ca cht xc tc bng h thit b phn ng vi
dng

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

177

Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014

178

You might also like