1.

Osnovni pojmovi u logistici

Logistika
Marketing logistika
Poslovna logistika
Logistika u saobraaju
Odnose se na skupove aktivnosti vezane za
upravljanja tokovima sirovina i materijala od mjesta
proizvodnje do mjesta potronje.

2.Osnovne karakteristike logistike

Logistika je proces:
Planiranja
Sprovoenja
Kontrole
Rije logistika u smislu kakva se danas primjenjuje
upotrijebljena je oko 1800-te godine i vezana je za
odreena pozadinska obezbjeenja odnosno vojna
snabdijevanja.
Grka rije logos, znai:
Misao-zamisliv- plan-isplaniran-izreen
Vjetina raunanja pomou slova (umjesto
cifara), algebra, vjetina pravljenja zakljuaka,
sposobnost zakljuivanja ili
Vojno znaenje nauka koja ui kako se
proraunavaju vrijeme i prostor koji su potrebni
da bi se izveo neki taktini pokret.
Neki smatraju da je naziv dobila od latinske rijei logista,
kojom su
nazivani inovnici koji su obavljali
administrativne poslove u rimskim
legijama.

3.Definisati pojam logistike

Logistika predstavlja proces planiranja, sprovoenja i
kontrole: nabavke, odravanja, skladitenja,transporta,
informacija i prodaje sa ciljem njihovog poboljanja.
Amerika marketing asocijacija AMA 1948.
Logistika predstvlja kretanje i rukovanje robom od
momenta
proizvodnje do momenta potronje ili
korienja
4.ta prestavlja logistika kao nauka
Kao nauka logistika se bavi istraivanjima u oblasti
projektovanja i upravljanja podrkom funkcionisanja
sistema u ostvarivanju njihovih ciljeva, funkcija ili
operacija.To je multidisciplinarna oblast koja
podrazumijeva poznavanje i praenje dostignua:
- Informacionih tehnologija
- Operacionih istraivanja
- Teorije sistema
- Teorije upravljanja i organizacije i dr.
5.Logistika kao aktivnost
U poetnim stadijima razvitka logistike kao aktivnosti (i kao
nauka) dominirali su vjetina i iskustvo (tj. empirija), koji su
u kasnijim stadijima svoje dominantno mjesto morali
prepustiti
nauci,
naunim
spoznajama,
naunim
injenicama, zakonima, zakonitostima, teorijama. To znai
da logistike nauke prethode logistikim aktivnostima, te
da one u interakcijskoj spregi omoguuju optimalna
rjeenja teorijskih i praktinih zadataka u svim sferama
ljudskih aktivnosti.
6.Koji su ciljevi logistike i kako se ostvaruju
Cilj logistike se sastoji u poveanju efikasnosti poslovanja
putem ubrzavanja cirkulacije angaovanih sredstava. Ovaj
cilj se ostvaruje na dva naina:
1. Putem skraivanja prosjenog vremena angaovanja
(npr. eliminacijom prepreka koje uzrokuju zastoje

unutranjeg transporta i saobraaja uopte, primjenom

specifinih metoda).
2. Putem smanjivanja prosjene sume angaovanih
sredstava.

7.Pojam logistikog sistema

Logistiki sistem predstavlja pratei odnosno funkcionalni
dio hijerarhijski vieg nadreenog najee proizvodnog
sistema koji je zaduen za generisanje, praenje
performansi i usklaivanje elemenata podrke u
integralnom obliku.
8.Aspekti logisitkih sistemaPostoje dva aspekta
logistikog sistema:
Institucionalni (poslovno-organizacioni) aspekt

mikro i

makro logistiki sistem

Funkcionalni (tehnoloki) aspekt
Mikrologistiki podsistem je vozni park za sopstvene
potrebe, skladite, kompjuterski centar u okviru jednog
preduzea .
9.Logistiki koncept poslovanja
Najznaajnije karakteristike su :
KOOPERATIVNOST je sloeniji oblik
organizacione strukture preduzea,
podrazumjeva primjenu savremenih metoda
rukovoenja (kooperativne i participativne
metode).
FLEKSIBILNOST obezbjeuje pruanje usluge
uz najnie mogue angaovanje obrtnih
sredstava.
INOVATIVNOST svi nosioci aktivnosti u oblasti
logistike su ukljueni u kontinuirani proces
inovacije i znanja
10.Funkcionalne faze logistikih sistema
Funkcionalne faze logistikih sistema 90-te godine XX.
stoljea
Faza funkcionalne integracije (logistika integrira funkcije u
lancu
Stvaranja vrijednosti)Optimizacijacjelovitihprocesau lancu
stvaranja vrijednostikrozfunkcije poduzea
Faza integracije poduzea (logistika integrira poduzea u
logistikilanac)
integracija poslovnih aktivnosti izmeu vie organizacija
u logistikom lancu(koncept SCM)
Optimizacija procesa u logistikim lancima
Faza integracije logistikih lanaca, globalizacija
Logistika integrira logistike lance u globalne mree
Optimizacija procesa u globalnim mreama
11.Logistika strategija
Strategija je odabrani tok akcija odnosno izabrani plan
realizacije ciljeva pomou kojih preduzee eli da stekne
prednosti nad konkurentima.
Strategija pokuava da:
Ustanovi, generie i integrie znanja i vjerovanja
preduzea i okoline
Oblikuje sloena kretanja u okruenju
Predvidi tok akcija koje su preduzete i koje treba
preduzeti da postavi prioritetne zadatke i
vrijeme realizacije
Savremena strategija uvaava:
Neizvijesnost zbog spoljnih i unutranjih faktora,
Veu sloenost trita,
Prednosti nad konkurencijom,
Globalnu i sveobuhvatnu perfekciju.
12.Formiranje stratekih prednosti u logistici
Formiranje stratekih prednosti, na osnovu:
Poznavanja konkurencije

Principa ansi
Principa koncentracije
Principa konzistencije
Principa istinitosti
Principa aktivnosti
Principa odbrane

13.Potencijali u sniavanju logistikih trokova

Potencijali u sniavanje logistikih trokova:
Optimalno rutiranje vozila
Uvoenje AGVS vozila
Izbor najpovoljnije lokacije skladita
Automatizacija tokova materijala
Automatizacija obrade informacija i upravljakih
sistema
Uvoenje fleksibilnih modela radnog vremena
14.Organizacioni oblici u logistici
Mogui organizacioni oblici u logistici figuriu:
- Linijska organizacija- predstavlja klasinu hijerarhijsku
strukturu sa izrazitom nadreenou po nivoima
odluivanja.
- tabna- tab kao organizaciona jedinica angauje
specijaliste iz raznih odjeljenja preduzea u cilju
upravljanja bez generalnog prava nareivanja.
- Kombinovano tabno-linijska- organizacija kao
kombinovani oblik organizacije funkcionie na taj nain to
linijska mjesta preuzimaju na sebe zadatke upravljanja i
kontrole kao i aktivnosti planiranja koje definie tab kao
savetodavno tijelo na vioj instanci.
- Centralna grupa- je vii oblik nadgradnje tabne
organizacije, bavi se organizacijom i uoavanjem optih
zadataka.
- Odbori (kolegijum)
15.Transportni lanci
Transportni lanac
je skup tehnikih, tehnolokih,
organizacijskih, prostorno i vremenski sinhronizovanih
operacija (npr. pakiranja, signiranja, utovara, pretovara,
istovara, skladitenja robe) u vezi s prevozom odreene
robe koje osiguravaju brz, siguran i racionalan (tj.
optimalan) protok robe od sirovinske baze do potroaa.
Optimalizacija transportnih lanaca zavisi od stepena
razvoja saobraajne infrastrukture i suprastrukture,
tehniko- tehnolokog i pravnog stepena razvoja
saobraajnih sistema u sklopu privrednih i nacionalnih
sistema.Takoe, zavisi i od stepena sposobnosti,
obrazovanosti i iskustva operativnih i kreativnih tehnologa
saobraaja, saobraajnih i drugih menadera.
16.Transportna infrastruktura-Prometna infrastruktura
predstavlja, uz opskrbu energijom, jezgru gospodarstvene
infrastrukture. Infrastruktura transporta, je :
-

Kopnena
Zrana
Vodna
Spoljni/Eksterni :
Drumski
eljezniki
Vodeni
Vazduni
Cjevovodni
PTT

17.Transportna suprastruktura
Transportna suprastruktura- Prometna suprastruktura,
jednako kao i prometna infrastruktura, slui
proizvodnji prometne usluge (kao osnovnoj funkciji) te
reguliranju i sigurnost.

18.Uticaj logisitke na cijenu transporta

Uticaj logistike na cijenu transport:a
Ekonominost iznajmljivanja transporta
Ulaganja u vlastite transporte
Partnerstvo sa prevoznicima

19.Prednosti i mane pojedinih vidova transporta

DRUMSKI TRANSPORT - PREDNOSTI
-Velika gustina saobraajne mree
-Prevoz od vrata do vrata"
-Male, elastine transportne jedinice
-Niski trokovi terminala
-Visoka ukupna elastinost
-Konkurentni trokovi na kratkim i srednjim udaljenostima
-Dobra pouzdanost i urednost
-Komercijalna brzina prevoza
-Fleksibilnost i frekventnost
-Ekonominost, pouzdanost
DRUMSKI TRANSPORT - MANE
- Velika potronja goriva
-Niska produktivnost rada
- Niska efikasnost iskorienja pogonske snage
- Osjetljivost na vremenske neprilike
ELJEZNIKI TRANSPORT
-Velika transportna sposobnost
- Nezavisan od klimatskih prilika
-Niski trokovi na srednjim i velikim odstojanjima
- Visok stepen bezbjednosti
-Pouzdan, uredan, taan i masovan prevoz
-Energetska tedljivost, ekoloka tolerantnost
- Mogunost primjene automatizacije
ELJEZNIKI TRANSPORT - MANE
-Krutost
-Visoka cijena (infrastruktura, oprema, transportna
sredstva)
-Vea potronja goriva po jedinici prevoza
-Manja efikasnost u odnosu na vodeni a znatno vea u
odnosu na drumski transport
VODNI TRANSPORT - PREDNOSTI
-Najnii trokovi
-Najvea transportna sposobnost
-Neograniena propusna mo plovnih puteva
- Masovan prevoz jeftinih roba na velike udaljenosti
-Mala brzina, veliki teret
-Terminal-terminal (pretovar)
-Dominira u internacionalnom prevozu
-Mali koeficijent odnosa vlastite teine i nosivosti
VODNI TRANSPORT - MANE
- Ogranienost rasporedom vodne mree
-Mala brzina
-Podlonost klimatskim uslovima
-Prevoz robe velikih specifinih teina za koje nije bitan rok
isporuke
VAZDUNI TRANSPORT - PREDNOSTI
-Najvea brzina prevoza
-Prevoz u nedostupne lokacije
-Visoka bezbjednost
-Niski ostali trokovi logistike (zaliha i skladitenje)
-Dobra frekventnost
-Sigurnost roba
-Terminal-terminal (pretovar)
VAZDUNI TRANSPORT - MANE
-Nizak koeficijent iskorienja teine
-Veliki gubitak energije
-Velika potronja goriva po jedinici usluge
CIJEVNI TRANSPORT PREDNOSTI
-Visoka pouzdanost
-Veliki kapacitet prevoza
-Visoka produktivnost
-Visoki stepen mehanizacije radova
-Visok stepen hermetinosti
-Neprekidnost toka
-Niski operativni trokovi
-Masovan transport tenih i gasovitih energetskih
-Sirovina

-Brzina i sigurnost
-Mala potronja goriva
-Visok stepen zatite robe
CIJEVNI TRANSPORT - MANE
Korienje istog cjevovoda za razliite robe

20.Kriterij izbora transporta

Kriteriji odluivanja
-Kretanje jedinica robe u masi od mjesta snabdijevanja do
distributivnog centra
-Isporuka pojedinih jedinica robe od distributivnog centra
do potroaa
-Kapacitet / transportna sposobnost
-Brzina transporta
-Tanost i urednost transporta
-Bezbjednost i sigurnost transporta
-Prilagodljivost / fleksibilnost transporta
-Ekonominost/trokovi transporta
21.Pojam skladita
Ui smisao:
Strogo ogranien prostor u kojem se uva roba
iri smisao:
Rukovanje robom-kretanje robe od mjesta
porijekla do odredita
uvanje robe-zatita robe od raznih fizikih i
hemijskih uticaja
Metodologija izbora i primjene raznih sredstava,
raznih postupaka i informacija neophodnih u
radnim procesima u skladitu.
22.Aspekti skladitenja robe
Skladitenje obuhvata sljedee aspekte:
Ekonomski - polazi od injenica da je osiguranje
procesa proizvodnje i procesa robnog prometa
potrebnim zalihama, ekonomska nunost koja
osigurava kontinuirani fiziki tok roba u
proizvodnji, razmjeni i potronji.
-

Tehniko-tehnoloki - sastoji se u tome da se

kvalitet preuzete robe i njena fiziko-hemijska
svojstva, u skladu sa tehnikim procesima o
kvalitetu i u procesu skladitenja, sauvaju i
odre

Privredno-pravni - obuhvata pravne propise i

normativna akta, kojima se reguliu postupci u
skladitima u pogledu prijema robe, rukovanja
zalihama, osiguranja osnovnih i obrtnih
sredstava u skladitima, kontrole nad zalihama,
inventarisanje zalihama itd.

Matematiko-statistiki - ulazi primjena raznih

matematikih i statistikih metoda radi pravilnog
izbora lokacije skladila, unutranjeg ureenja
skladinog i manipulativnog prostora, optimalnog
korienja skladinih kapaciteta, utvrdivanja
normativnih zaliha robe radi optimalizacije
skladinog poslovanja.
Socioloko-psiholoki - istrauje i prouava
ovjeka u procesu organizovanja skladine
slube.

23.Pravila skladitenja
Pravila smjetaja robe
-Skladini prostor podijeliti na 3 dijela: dio za zapaljivu,
eksplozivnu i otrovnu robu, za robu koja trai posebnu
njegu, za ostalu robu
-Eksplozivna i otrovna roba skladiti se u specijalnim
skladitima
-Tea roba stavlja se na nie, a laka na vie
-Lomljivu ambalau drati u odgovarajudoj ambalai i

paljivo rukovati
-Robu koja se uestalije izdaje blie mjestu izdavanja
-Lakopokvarljiva roba stavlja se na vidljiva mjesta
-Na ulazu postaviti plan skladinog prostora
-Roba se skladiti prema nomenklaturi i svaki prostor u
skladitu oznaiti
-Skupocjenu robu zakljuavati i nadzirati

25.Izbor lokacije skladita

Najee su skladita koja imaju povoljnu lokaciju skuplja,
pa je potrebno nai optimalno reenje za lokaciju
Udaljenije skladite zahteva skuplji transport, pa bi utede
u trokovima skladita izazvale poveanje trokova
prevoza.
26.Pojam nabavne logistike
Osnovni zadatak nabavne logistike je da obezbijedi sve
planski definisane koliine materijala neophodne
proizvodnom procesu, ili roba namjenjene prodaji
Ovde se ne radi o primjeni uproenog principa: prava
roba u pravoj koliini na pravom mjestu i u pravo vrijeme,
ve se vie radi o iznalaenju opteg optimuma u
logistikom lancu.
27.Ciljevi nabavne logistike
Odluka o nabavci materijala poiva na ciljevima:
Obezbjeenje kontinualne proizvodnje,
Poveanje produktivnosti,
Redukovanje trokova poslovanja
Ostvarivanje autonomije preduzea
Strategijski ciljevi :
Obezbjeenje opte sigurnosti u ouvanju svih
bitnih potencijala uspjeha i obezbjeenje
sigurnog snabdjevanja
Izvedeni ciljevi :
Poveanje potencijala dobavljaa
Poboljanje informacionog i upravljakog
sistema nabavne logistike
Smanjenje zavisnosti od isporuioca i
obezbjeenje veeg kvaliteta nabavke
28.Istraivanje trita nabavke
Bitne informacije za istraivano trite nabavke su:
Podaci o ponudi (vrsta i koliina ponude, cijena,
vrijeme isporuke, dravni uticaj, regionalna
raspodjela ponuaa)
Podaci koji se odnose na proizvode (razvoj
novih proizvoda, mogunosti supstitucije,
tehnologija izrade)
Podaci o snabdjevanju trita (uee na tritu,
lokacija snabdjevaa, tehnoloka opremljenost,
fleksibilnost, pouzdanost, struktura kapitala,
likvidnost itd.)
Opti ekonomski parametri ukljuujui i prikaz po
djelatnostima (stopa ekonomskog rasta,
poslovanje, obim porudbina, konjuktura,
sezonske oscilacije, kretanje linih dohodaka)
Konkurencija na tritu (volumen potranje,
navike kupaca, ekonomska situacija
Tokovi nabavke materijala (tendencije u trgovini i
kod posrednika)
Pravna ogranienja (posebno u odnosu na
inostranstvo)
29.Vrednovanje-izbor nabavke
Vrednovanje izbor isporuioca
Kapaciteta isporuke
Vrste pakovanja
Veliina pakovanja
Geografska udaljenost,

Referencna lista.

Faza 4. Akcioni planovi

30.Odluka o nabavci
Definitivna odluka izbora podrazumjevas korake:
Multipliciranje stepena ispunjenih uslova po
svakom kriterijumu sa individualno definisanim
teinskim faktorom za svaki odabrani kriterijum
Za svakog isporuioca sumirati predhodno
dobijene vrijednosti za sve odabrane kriterijume.

33.Metode nabavke
Pojaana konkurencija permanentno prisiljava preduzea,
da zbog razlika u cijeni, sve vie ire prostor - trite sa
koga realizuju nabavke
Pomenuti trend namee takoe i pitanje optimalanog broja
isporuioca za odreen dio zbog visokih transakcionih
trokova
Globalni (Global Sourcing),
Iz jednog i/ili vi izvora (Single/Multiple
Sourcing)
Modularni nain nabavke

31.Instrumenti nabavne politike

Politika kvaliteta: kvalitet treba uvijek dovesti u sklad sa
vrstom primjene
Metodi politike: izbor broja trinih partnera, njihova
lokacija, struktura kao i ciklusi naruivanja
Politika cijene i koliina koja se nabavlja: izmeu ova dva
elementa postoji tijesna korelacija, sa poveanjem koliina
moe se ostvariti povoljnija cijena
Politika dopunskih efekata: isporuilac se moe
ukljuiti u obezbjeivanje kredita, pomo u
razvoju novih proizvoda
Politika ekonomske propagande: uvoenje
propagande u javni rad kako bi se obezbedili
bolji uslovi pri nabavci

34.Globalni metod nabavke

Globalni metod nabavke Efekti:
Sniavanje nabavne cijene
Visoka transparentnost trita
Prenos novih tehnologija
Poveanje obima poslovanja
Poveanje sigurnosti u snabdjevanju
Aktivne kompenzacione strategije
Globalni metod nabavke Rizici:
Transportni rizik
Promenljiv novani kurs
Razliito poimanje kvalitetaKomunikacione barijere
Odliv znanja

32.Nabavka PORTFOLIO
Kupovina pomou Porfolio analize podrazumjeva oblik
poreenja moi preduzea na tritu sa jedne strane (kao
kupca) i sa druge strane drugog preduzea (kao
ponuaa), po fazama:
Faza 1: Klasifikacija nabavnog trita
Faza 2: Analiza nabavnog trita
Faza 3: Strateko pozicioniranje

35.Singli ili Multi metod nabavke kriteriji odluivanja

Singl - ili multi metod nabavke :
Odluka odreenog preduzea, da li e primeniti singl
metod (snabdevanje iz jednog izvora) ili multi
(snabdevanje iz vie izvora), zavisi od prednosti (efekata) i
rizika, koji zavise od konkretne situacije.