Professional Documents
Culture Documents
ĐH va VP - Phần 1
ĐH va VP - Phần 1
CHNG I: O HM V VI PHN
CHNG II : TCH PHN BI
CHNG III: TCH PHN NG
CHNG IV: TCH PHN MT
CHNG V: CHUI S - CHUI LY
THA
CHNG I: O HM V VI PHN
1: Cc khi nim c bn
2: o hm ring
3: Kh vi v Vi phn
4: o hm ring v vi phn hm hp
5: o hm ring v vi phn hm n
6: o hm theo hng Vecto gradient
7: Cng thc Taylor Maclaurint
8: Cc tr hm nhiu bin : Cc tr t do, cc tr
c iu kin, GTLN-GTNN trong min ng
1 : Cc khi nim c bn
nh ngha hm 2 bin : Cho D l tp con ca R2
Hm 2 bin f(x,y) l nh x f : D R
( x, y ) f ( x, y ) z
Min (Tp) xc nh ca hm l tt c cc gi tr
ca (x,y) lm biu thc ca hm c ngha
Min (Tp) gi tr ca hm l tp cc gi tr m hm
c th nhn c
1 : Cc khi nim c bn
V d : Tm MX, MGT ca hm f ( x, y ) 9 x 2 y 2
MX l hnh trn D ( x, y ) R 2 : x 2 y 2 9
MGT l on [0,3]
MX
3
f(x,y)
3
(x,y)
MGT
1 : Cc khi nim c bn
x y 1
V d: Cho hm f ( x, y )
x 1
Tnh f(2,1) v tm MX ca f
Gii :
a. f(2,1) = 2
b. MX :
Ta ly na mt
phng pha trn
ng thng x+y+1
= 0 v b i ton b
ng x = 1
1 : Cc khi nim c bn
1 : Cc khi nim c bn
Hnh trn m tm M0(x0,y0), bn knh r k hiu
B(M0,r) l tp
B(M0 , r ) M R : d (M, M0 ) r
2
( x, y ) R 2 : ( x x0 )2 ( y y 0 )2 r
B(M0,r)
M0
r
1 : Cc khi nim c bn
Cho tp D v 1 im M thuc R2. Ta nh ngha 2
loi im nh sau :
im trong : M1 gi l im
trong ca D nu tn ti t
nht r1 > 0 sao cho r1- ln
cn ca M1 l B(M1,r1) nm
hon ton trong D.
im bin : M2 gi l
im bin ca D nu vi
mi r2 > 0, hnh cu m
B(M2,r2) cha nhng im
thuc D v nhng im
khng thuc D.
M1
M2
1 : Cc khi nim c bn
V d : Cho D l phn hnh cu
D ( x, y , z ) R 3 : x 2 y 2 z 2 4
Bin ca D l ton b mt cu x2 + y2 + z2 = 4, do
D khng cha bt k im bin no tc l mi im
thuc D u l im trong. Vy D l tp m
V d : Cho hnh vnh khn
D ( x, y ) R 2 : 1 x 2 y 2 4
Bin ca D l 2 ng trn x2 + y2=1 v x2+y2 = 4
nm hon ton trong D nn D l tp ng
1 : Cc khi nim c bn
O
A
Tuy nhin, D khng l tp m v D cha cc im
bin thuc on OA, OB
Tp D l tp b chn v ta c th ly ng trn ngoi
tip tam gic OAB, ng trn ny cha min D tc l
D nm hon ton trong 1 hnh cu m
1 : Cc khi nim c bn
Gii hn hm : Hm f(x,y) vi min xc nh D c
gi l c gii hn bng L khi M(x,y) dn n M0(x0,y0),
k hiu
lim f ( x, y ) L
( x ,y )( x0 ,y 0 )
hoc
lim f x, y L
x x0
y y0
nu 0, 0 : M ( x, y ) D,d (M,M0 ) ,
f x, y L
nh ngha ny tng t nh ngha gii hn hm 1
bin: Khong cch gia M v M0 gim dn th khong
cch gia f(x,y) v L cng gim dn
1 : Cc khi nim c bn
ngha: Khi khong cch gia M v M0 gim dn th
khong cch gia f(x,y) v L cng gim dn
1 : Cc khi nim c bn
Hm lin tc : Hm f(x,y) c gi l lin tc ti (x0,y0)
lim f ( x, y ) f ( x0 , y 0 )
nu f (x0,y0) xc nh v
( x ,y )( x0 ,y 0 )
2 : o hm ring
nh ngha o hm ring:
Cho hm 2 bin f(x,y), 1 im (x0,y0) thuc min
xc nh ca hm f. t g(x)=f(x,y0); nu hm g(x)
c o hm ti x=x0 th ta gi l o hm ring
theo bin x ca hm f ti im (x0,y0) v k hiu l
f
g x0 fx x0 , y 0 x0 , y 0 Dx f x0 , y 0
x
Ta c:
g x g x0
,x x x0
g x0 lim
x x0
x x0
fx( x0 , y 0 )
f ( x0 x, y 0 ) f ( x0 , y 0 )
f
( x0 , y 0 ) lim
x 0
x
x
2 : o hm ring
Tng t, ta c nh ngha hr ca hm f theo bin y
f
fy x0 , y 0 x0 , y 0 Dy f x0 , y 0
y
f x 0 , y 0 y f x0 , y 0
lim
y 0
y
2 : o hm ring
V d: Trong nhng ngy nng, ta s cm thy
nng hn khi m trong khng kh thp (kh
hanh) v mt m hn khi m trong khng kh
cao hn. Ngi ta t ra khi nim ch s nhit (K
hiu l I) m t s kt hp gia nhit thc t
(T) v m trong khng kh (H). Vy I l hm
theo 2 bin T v H :
I f T ,H
Di y l bng cc gi tr ca ch s nhit I theo
nhit thc t T (0F) v m khng kh H (%)
Lu : Nhit ng bng ca nc l 00C=320F
v quy i 10C=1.80F
2 : o hm ring
H: m
(%)
T: Nhit
thc t (0F)
2 : o hm ring
Ta c:
g 96 h g 96
f 96 h,70 f 96,70
g 96 lim
lim
h 0
h 0
h
h
2
2
g 94 g 96 f 94,70 f 96,70
g 96
3.5
2
2
Ly gi tr trung bnh, ta c gi tr xp x
g 96 3.75
2 : o hm ring
g 96 3.75
iu ny c ngha l khi m khng kh l 70% v
nhit thc t l 960 F 35.60 C
th ch s nhit
tng khong 3,750 F 2.10 C cho mi tng thc t
Tng t, ta nhn hng ng vi T=960, tc l gi c
nh T, v t G(H)=f(96,H)
Tnh o hm G(70) bng cch cho h = 5 v h = -5,
ri ly trung bnh cng nh trn, ta c kt qu:
G 70 0.9
iu ny c ngha l khi nhit l 35.60C v m
l 70% th ch s nhit tng khong 0.90 F 0.50 C
cho mi phn trm m tng ln.
2 : o hm ring
ngha hnh hc ca hr ca hm f(x,y) ti (a,b):
Gi S l mt cong z=f(x,y)
Xt trong mp y=b: C1 l
giao tuyn ca mp vi
mt S th pt C1 l f(x,b), T1
l tip tuyn ca C1 ti
P(a,b,f(a,b)) th o hm
fx(a,b) l h s gc ca
tip tuyn T1
Tng t: fy(a,b) l h s
Ta gi fx(a,b) l h s
gc ca tip tuyn T2 tc
gc ca mt S theo
l h s gc ca mt S
phng Ox ti P(a,b,c)
theo phng Oy ti P
2 : o hm ring
fx 2x fx 1,1 2
H s gc ca tip tuyn
vi ng cong C1 ti
(1,1,1) l - 2
fy 4y fy 1,1 4
H s gc ca tip tuyn
vi ng cong C2 ti
(1,1,1) l - 4
2 : o hm ring
V d: Tnh o hm ring ca cc hm sau:
a. f(x,y)= x 2 y 2
cos
b. f(x,y)=e
x
y
c. f(x,y,z)=ln(x+e ) xyz
x
Gii :
, fy
a. fx
x2 y 2
y
b. fx e
cos
x
y
y
x2 y 2
x
cos
x
x
1
x
y
sin , fy e
sin 2
y
y y
y
y
1
e
c. fx
yz
,f
xz
,
f
y
z xy
y
y
x e
x e
2 : o hm ring
V d : Cho hm f ( x, y ) 3 x 3 y 3 Tnh fx, fy ti (0,0)
Gii :
Nu tnh bng cch thng thng, ta s khng tnh
c hr ti im c bit (0,0). Do , ta s tnh
cc hr trn bng nh ngha
3
3
f (x,0) f (0,0)
fx (0,0) lim
lim
1
x 0
x
x 0
x
2 : o hm ring
x
V d : Tnh cc hr ca hm f x, y , z
y
z1
z1
z x
x x
fx z. . .
y y
y y
x
z1
z1
x
x x
zx
h theo y: x, z l hng s fy z. . 2 .
y
y y
y
y
x
x
fz .ln
y
y
z
2 : o hm ring
o hm cp 2 ca hm f(x,y) l o hm ca o
hm cp 1:
2
o hm cp f ( x , y ) f ( x , y ) f (f )( x , y )
xx
0
0
x x
0
0
x 2 0 0
2 theo x:
2
f
o hm cp
fyy ( x0 , y 0 ) 2 ( x0 , y 0 ) fy(fy )( x0 , y 0 )
2 theo y:
y
o hm cp
2 hn hp:
2f
fxy ( x0 , y 0 )
( x0 , y 0 ) fx(fy )( x0 , y 0 )
y x
2f
fyx ( x0 , y 0 )
( x0 , y 0 ) fx(fy)( x0 , y 0 )
xy
2 : o hm ring
nh l Schwarz : Nu hm f(x,y) v cc o hm
ring fx, fy, fxy, fyx tn ti v lin tc trong min m
cha (x0,y0) th fxy(x0,y0) = fyx(x0,y0)
Ghi ch :
1. i vi cc hm s cp thng gp, nh l
Schwarz ng ti cc im tn ti o hm
2. nh l Schwarz cn ng cho cc o hm ring
t cp 3 tr ln. Tc l cc o hm ring hn
hp bng nhau khi s ln ly o hm theo mi
bin bng nhau, m khng ph thuc vo th t
ly o hm theo cc bin
2 : o hm ring
V d: Tnh o hm ring n cp 2 ca hm
f ( x, y ) sin(e x e y )
Gii :
Hm 2 bin nn ta tnh 2 o hm ring cp 1
x
x
y
y
x
y
fx e cos(e e ), fy e cos(e e )
v 4 o hm ring cp 2
2 : o hm ring
Tng t, ta c cc o hm ring cp (n+1) l o
hm ca o hm cp n
2
xy
3
e
,
f
3
e
2 o hm ring cp 1 : x
y
x y
x y
fxy fyx 2 x 3e x y
8 o hm ring cp 3:
x y
xy
,f
2 3e
f f ,
xxy
yxx
xyx
x y
xy
f 3e
,f
3e
f f
yyy
yyx
yxy
xyy
f 3e
xxx
2 : o hm ring
Ghi nh: o hm ring cp cao hn hp bng nhau
nu s ln ly o hm theo cc bin bng nhau
(khng k n th t ly o hm theo tng bin)
V d: Cho hm f(x,y,z) = xcosy 2ysinz. Tnh o
hm ring cp 2.
3 o hm cp 1:
fx cos y , fy x sin y 2sin z, fz 2y cos z
9 o hm cp 2