Professional Documents
Culture Documents
De Vinculis in Genere - Giordano Bruno
De Vinculis in Genere - Giordano Bruno
DE VINCVLIS IN GENERE
Iordani Bruni Nolani
De vinculo spiritus
naturali
animali
divino.
His absque medicus non est, divinator non est, operator non est, amator non
est, philosophus non est etc. Per haec sunt omnes omnia.
Nihil absolute pulchrum quod vinciat, sed ad aliquid pulchrum; alioqui asini
amarent pulchras mulieres, simiae abolerent filios. Similiter nihil absolute
bonum quod alliciat, sed cum omnia seu universum et ens est ex contrariis, ita
et bonum est ex contrariis; sunt enim alia quae consistunt igne, alia quae aqua
etc.
Se si potesse `a te chiuder l'entrata,
tant' il regno d'amor saria pi`u vago.
Honestum et iustum civile lege videtur esse, et non natura; sed opinio multum
valet ad habitum, ut quasi naturale sit quod appetatur et vinciat appetitum, et
e contra.
Evenit ut idem diversimode dispositum vinciatur et non vinciatur: ut in Venere
intumescentibus vasis et inanitis, in turbato et tranquillo animo; in cibis etiam
idem eidem est amarum et dulce, cum diversimode afficiantur. Et praegnantes
vidi appetere cineres.
Vincire novit qui universi rationem habet et naturam particularis et particularis
dispositiones, habitus et inclinationem.
Quant' il mondo senz' odio et senza morte.
Id quod absolute pulchrum et bonum et absolute vincit est universum, et hoc
ideo nil perdit omnia continens. Et omnia esse desiderant, et non est quod
fastidiat esse in universali et simpliciter, sed hoc vel illud esse.
Cum nullum particulare sit simpliciter pulchrum, nil simpliciter vincire potest.
Est tamen appetitus simpliciter pulchri in omnibus, omnia enim appetunt esse
absolute et ex omni parte pulchra, non simpliciter, quod hoc est impossibile
particularibus; alia enim est pulchritudo unius speciei, alia alterius, alia unius
generis, alia alius. Non tamen specie, quia tota pulchritudo est in tota specie.
Unde licet omnis puella desideret esse ex omni parte pulchra, nulla tamen est.
Unde bene dixit Charidemus mutilatum imperfectumque esse pulchrum quod
corporea natura cernitur; et testatur Zeusis Helena de pluribus Crotoniatis
virginibus < -- >
Item cum pulchritudo in quadam simmetria consistat, haec autem sit multiplex
et innumerabilis numero ad multa supposita, non autem simplex, vinculum
pulchritudinis non erit simpliciter, sed ad aliquid. Immo sicut diversae species,
ita et diversa individua a diversis vinciuntur; alia enim simmetria est ad
vinciendum Socratem, alia ad Platonem, alia ad multitudinem, alia ad paucos;
alii masculos, alii faeminam, alii viraginem, alii mollem adamant.
Ideo stultus amor qui uni alligatur, quia conditiones boni et amabilis sunt
dispersae; ideo plures possumus bene amare: sicut bonum cocum, bonum
militem, bonum philosophum; ita mulierem bene incedentem, aliam bene
loquentem, aliam bene ............., aliam ..... .......... una ...... omnia .... amabili.
Ita nulla est absoluta iustitia nec sapientia quae animum vinciat, sicut nulla est
mensura cibi vel potus quae omnibus sit adcommodata.
Quidquid dicimus de pulchro, idem de purpi per contrarium dici potest.
Quidlibet vincitur pulchro ad se et non pulchro ad aliud aliter et bono; et
fallacia iudiciorum hinc dependet maxime. Videat ergo index.
Sunt quae vinciunt non sui sed alterius ratione, et aurum; nusquam enim per
se.
Est vinculum cathena, ordo, daemon magnus, quo omnia vinciuntur.
Apprehensio utilis, quia bonum est similitudine vel spe vel specie vincit ratione
corporea et incorporea.
Idem dicitur bonum alliciens, pulchrum, animi Vinculum. Hinc deus dicitur
circulorum pulchritudinis seu vinculi centrum, a quo quattuor vinciuntur, ut ab
ipso nequeant recedere ni velint adnihilari. Haec cum moveantur, moventur
ideo circa ipsum in circulum: et ipsum non minus nequeunt destituere, quam
suum quaeque circumferentia centrum. Sunt ergo 4r circuli: mens, anima,
natura, materia. Mens per se stabilis, anima per se mobilis, natura mobilis in
alio non ab alio, materia mobilis in et ab alio. Deus est vinculum et pulchrum
sibi et aliis. Ab hoc centro 4 illa procedentia in idem redire nituntur, et ideo
circuli rationem subeunt.
Vinculum pulchritudinis dicitur actus seu radius boni, primo diffusus in mentem,
secundo in animam, tertio in naturam, quarto in materiam. Hoc mentem
rationum ordine decorat, animam rationum serie complet, naturam seminibus
fulcit, materiam formis exornat. Ideo vinculum hoc est splendor divini nullus.
Qui radius obscure est rerum corruptibilium subiecto, minus obscure in natura,
clare in anima, clarissime in mente.
Vincula sunt morum concinnitas, corporis forma, vocum consonantia, et
caetera quae profluunt et ab aedificiis, a statuis, carminibus, orationibus. Haec
Platoni pulchrum, Socrati excellens animi venustas, Timaeo animi tyrannis,
Platoni naturae privilegium, Theophrasto tacita deceptio, Salomoni ignis
absconditus, aquae furtivae. Theocrito eburneum detrimentum, Carneadi
regnum sollicitum, et aliis aliter.
Vinculum hoc non est corpus, licet in corpore versetur; idem enim hodie
formosum, cras casu aliquo foedum. Unde aliud formosum, aliud corpus, aliud
vinculum.
Id autem est vinculum tum ad partes corporis concinnandas, ratione quadam
incorporea, tum etiam ad aliquid ea ratione trahendum ad corpus.
Vinculum hoc non est moles nec in mole consistens, licet circa molem etiam
versetur; quandoquidem non grandia modo, sed et brevia, formosa videantur,
et saepe grandia deformia, parva formosa, et e contra; et saepe stante eadem
quantitate casu quodam pulchritudo tollitur, eademque mutata pulchritudo
perseverat.
Vinculum hoc est quaedam rei species, quae a re ad animam proficiscitur, non
tamen recedit a re subiecta, sicut ignis qui suam speciem emittens et
comunicans non attenuatur, sicut imago quae in subiecto primo, in speculo, in
intermedio, in oculis.
Vinculum, quod a corpore proficiscitur, nullam habet corporis partem definitam;
licet enim rapiunt dicendi suavitas, oculi, incessus, maxilla et caetera, haec
tamen eodem numero si diversis trib<uan>tur subiectis, non identidem
similiterque vinciunt. Alia quoque ratione nullam habet definitam corporis
partem, quia ex omni parte gratia procedit: unde Plato incorpoream et
spiritalem animae pulchritudinem, licet post raptum universum corpus
gratiosum reddit amantis.
Falsum esse videtur quod vinculum a certa membrorum omnium proportione
proficiscatur cum colorum suavitate; quod si esset verum, aiunt Platonici, solae
res compositae vincirent, nunc autem puri colores, vox una, fulgor auri, argenti
candor ...... Ni citius labitur et senescit quam pulchritudo, nil tardius quam
figura; non ergo idem pulchritudo et vinculum quod figura, immo et manente
eadem pulchritudine et figura praeterit amor, ut accidit quibusdam post
fruitionem rei amatae. Vinculum ergo est in quadam convenientia non tantum
membrorum ad invicem, sed et in quadam rapientis et rapti condispositione, ut
ita dicam. Quandoque enim etsi nil habeamus in una puella quod ratione
arguamus, in alia vero plura, displicet tamen illa et ista placet. Color item per
se non vincit; clarior enim in seniore despicitur, remissior in iuniore vincit.
Non color purus, ut omnino albus, omnino niger, sed mixtus; non vox simplex,
ut acuta vel gravis, sed media; non una currente nota vel tono, sed pluribus.
Nodum istum difficile est invenire; ideo non facile est solvere.
Vinculum ligat spiritum maxime per visum, auditum, per imaginationem.
Vinculum quoddam gratum vincto, quoddam ingratum, sicut quo bubo trahit
mustellam, lupus detinet etc.; incubus spiritum rationalem, daemon
energumenum occupat etc., gallus leonem, mugil navim.
Vinculum non rapit animam nisi liget vinciatque; illam non vincit, nisi perveniat
ad ipsam; non pervenit, nisi per aliqua rapiatur. Pervenit per cognitionem in
genere, ligat per affectum in genere, trahit per delectationem in genere.
Cognitio in genere ' dicimus, quia aliquando nescimus quo sensu rapiamur.
Item expertus sum amare quod audivi, et absens et de non nota specie nescio
quomodo deperibam. 'In genere' inquam, quia per omnes, per plures et per
singulos sensus vincimur, et aliquando sensu indeterminato et non satis noto.
Plato ponit tria vehicula vinculi: visum, auditum et mentem. Vincit enim gratia
per vocem, forma per visum, mores per mentem.
Plura vinciuntur affectu per haec tria, quae vinci consequenter cupiunt actu,
per tactum in genere; unde visibile non vincit oculum, sed per oculum vincit,
per aurem vincit audibile, per mentem ratio.
Quatuor motus sunt vinciendo, prime iniectio seu invectio, secundo ligatio seu
vinculum, tertio attractio, quarto copulatio quae fruitia dicitur. Et haec ni fiat
per omnes sensus, per quos vinculum vectum est, non erit perfecta. Ideo
amans totus vellet migrare in amatum, lingua, ore, oculis etc.
[2v] Triplex amor triplexque raptus Platonicis. Rapit enim ad vitam aut
contemplativam aut activam seu moralem et voluptariam. Prima est a formae
corporalis aspectu ad considerationem spiritalis et divinae erecta, secunda in
sola videndi et conversandi oblectatione perseverat, tertia a visu ad tactus
concupiscentiam descendit. Per primam ingeniosi, per ultimam hebetes, per
mediam medii. Primum vinculum dicitur amor divinus, secundum humanus,
que qui nimis methodice ornat capillos, oculos, motus, gestas etc.
con i guanti piegati
Gratia .... Veneris .................... perfectos, non mutilates, non aegrotos, non
senes non bon........................., non iuvenes senibus ...............
Vinculum si aptum ad generationem vel illi simile consequatur, non sine
actione vel passione Veneris affectu completur.
Ii quibus utitur natura et eam omnino dominam habent, ut bruta, ad masculam
non vinciuntur Venerem: sed qui natura utuntur et.... ipsa suae voluptatis finis,
fors .......... aliquando.
Alio vinculo exosculamur filios, alio patrem, alio sororem, alio uxorem, alio
amicam, alio cinaedum, alio amicum.
A contrariis dispositionibus evenit ut hic vinciatur, amore, alius omnino solvatur
et fastidiat illud idem. Unde patet non idem esse pulchrum et in eadem specie;
simpatiam enim habet hic qua caret ille; ideo pulchrum est huic quod illi
deforme; ideo qui vincire cupit videat quos possit et quomodo possit. Non
ignoret autem causam huius esse satis occultam, item effectus esse
inconstantes, quia hodie consonat quod cras dissonabit, imo et eadem hora.
Omnes a cubili et cibo vinciuntur et trahuntur, sed non ab eodem cubili atque
cibo, neque eodem cibo vesci cupimus mane atque vesperi, aestate et hieme;
fluit enim complexio, fluunt omnia; ideo cum quis vincire potest, quanto primo
potest vinciat et stringat; amor enim sicut et occasio praeceps; ita vinciat
primo, ut semper tentat.
Non eodem vincimur vinculo, quoniam nostra natura non est simplex nec
semper easem. Est igitur sicut Thetis ad Peleum et Proteus etc. Cum ergo
natura multifariam varia sit, alia atque alia idio...... individualique complexione
afficietur; ideo Proteus
fluvius ab Hercule
serpens seu coluber aliter vincitur quam cum leo. Deus simplex a variatione
a......s est, ideo vincire semper gaudet. Caetera variatione gaudent, ideo varie
aliter atque aliter vinciunt; aliter Acheloum virum, aliter anguem, secus taurum
vinxit Hercules.
Quia est omnia gaudet omnibus ille omnia ............................. ...... amor omnia
vel nihil.
Qui ....... vincitur a vinculis minus vincitur, qui a pluribus magis. Haec igitur est
maxima ad solutionem viri a pluribus occupati. Amor perfectus non est plurium.
Amor intensus superlationi comparatur; supereminens autem semper est
unum.
......dus est qui a pluribus vincitur. Quia diversi sunt pulchritudinis gradus atque
disiuncti. Hinc una ratione me urit hic, alia alius ratione. Quod si utraque ratio
aggregaretur in uno, placeret unus ex duobus; si omnes gradus atque rationes
aggregarentur in uno, unus ex omnibus placeret.
Placet invatque vincire, quia amari et honorari iuvat atque placet. Hinc
assentatores adulatoreque vinciunt. Sed si sint cauti, ne ita agant ut
assentationem detegant: magnificent modicas virtutes, attenuent vitia,
excusent accusabilia, convertant in virtutes facinora. Avarum faciat providum
et parsimo...
Quae vincit generosum et laudatum virum, vincto gaudet, et hoc gaudium est
via qua ex eius vinculis ipsa vinciatur. Ultra modum enim vilis est quae
laudatum et egregium virum amantem non redamet; alia ratione si ignobilia
amet aliquis <-->
Multa sunt quae cum pulchra exstant, tanquam bona nos vinciunt, ut equus,
navis, domus, statua, canis, avis, et ex iis turpia sunt mala. At homo pulcher
non vincit ut bonus habeatur, bonus non ut pulcher exstimetur, sed hoc est per
magis vivaciter, quanto vehementius appetit; altius enim summi boni amore
flagrat quod perfectius est quam quod minus perfectum.
Hoc vinculo superiora dicuntur providere inferioribus, inferiora converti ad
superiora, et aequalia invicwm adsociari. Ideo est numen et divinitas in
omnibus supiective, ut universi perfectio.
Hic amor unus est et vinculum unum, qui facit omnia unum. Habetque in
diversis diversas facies; [4v] aliter enim atque aliter alia vinciuntur atque alia.
Hinc illae Cupidinis distinctiones et amoris. Vide amor. Poly. et Natal.
Hoc vinculo rapitur amans, ut in amatum transferri velit, vel totum concipere
amatum et imbibere.
Est vinculum quo volumus habere quae absunt, et est vinculum quo nolumus
amittere quae habemus primum est desiderium et appetitus, secundum est
amoris species complacentia dicitur nobis.
Est pulchri amor quo pulchri fieri volumus, est et pulchri amor quo pulchro
potiri concupiscimus: primo modo amamus id quo caremus, secundo et id quod
habemus.
Duplex amoris vinculum dixit Eriximachus, ulterum quo contraria in
ipsius .......... male concordant, velut in aegrotis corporibus humores, et hic
malus amor dicitur; alterum quo bene, ut in ......... magistratibus, orationibus,
harmonia.
Contemplativi a formae corporalis aspectu divinis vinciuntur, voluptuosi a visu
ad tangendi concupiscentiam descendunt, morales in conversandi
oblectationem trahuntur primi ......, secundi hebetes, tertii medii: primi digni
ethere, secundi vita, tertii sensu: primi .. pavent et fugiunt, secundi haerent,
tertii appropiant.
Sanctimonia, zelus et religio ligant unde quidam sanctus doctor 'A.....................
ideo cavendae; quo enim sanctiores fuerint, eo magis alliciunt; et sub
praetextu blandi piique sermonis ...miscet se viscus impiissimae libidinis, credo
mihi.' Haec ille.
Vincit non solum bonum, sed opinio boni; vinculum tamen semper est cum
quadam adcommodatione proportioneque.
Amoris, amicitiae, benevolentiae, placentiae, voluptatis, charitatis,
compassionis, cupiditatis, cupidinis, avaritiae, libidinis, desiderii vinculum, nisi
mutuum fuerit, facile evanescit. Unde illud proverbium 'sine amore perit amor.'
Catullus Lesbiae nuptae magis vinctus, quod maiore fruendi desiderio
afficiebatur. 'Nitimur in vetitum' aliquid est ............... pro univs complexs
Vinculum fit ex prolifico semine quod ad actum suum rapitur, nititur atque
rapit; ideo hoc emisso secundum partem; perit secundum partem vinculi vis.
Multiplex semen, multiplex Venus, multiplex amor, multiplex vinculum. Unde et
scientiarum et morum concinnitatem in aliis ingenerare concupiscimus. Semen
quo cum quis plenus est, desiderat emittere in alterius viri animam.
Alligator faemina faeminae, puer puero, mas mari, mas faeminae, homo
supernis, aequalibus, infernis, naturalibus, artificialibus. Res rebus, sicut per
incantationem cicada aurea etc.
Amabile et bonum pulchro fusius; ideo plura sunt vinculorum genera quam a
pulchro; imo sunt et a malo et violente plura, quae principium sunt
corruptionis. Pater vincitur filio etiam monstro.
Plures vincit phantasia et opinio, quam ratio, imo et intensius. Multi amant, et
cur amant nesciunt, quia sine ratione amant: non tamen sine causa impellente,
febricitantem vincit amor aquae.
Crates Thebanus dixit 'remedium amoris fames; si haec non sufficit, tempus; si
hoc non sufficit, laqueus.'
Dove l'amor Venereo spinge pi gaglardamente .............. .... pero..............
| ............. l'armi et amori: et questo vale pi che la cupidit del ore ne gl'animi
generosi ... servir questo fece Menelao ...... o Agamon. S il M...o che dona.
Ne distanza di loco ne di tempe
altra affettione
Vincula
Palladis Cup.
Martis phantas.
Veneris auri Cupid.
Cupidinis .......
Saturni
Malefici necromantis.
[87r]
DE VINCVLIS IN GENERA.
DE VINCIENTE IN GENERE.
Artic. I. Vincientum species.
Vincientia per universum sunt Deus, Daemon, Animus, Animal, Natura, Sors et
Fortuna, tandem Fatum. Hoc universaliter vinciens, quod uno non potest
nomine designari, non ligat sub specie et sensu corporis; corpus enim per se
sensum non pulsat, sed per vim quandam in corpore existentem et a corpore
prodeuntem. Manus ergo vinciens metaphorico nomine appellatur, quae
multiplici ad vinciendum praeparatione deflectitur et inclinat.
Effectus vincientis. Art. II.
Hic est quem vinciendo aiunt Platonici memtem idearum ordine decorare;
animum rationum serie numerosisque discursibus implere; naturam variis
foecundare seminibus; materiam innumerabilibus conditionibus informare;
omnia vivificare, lenire, mulcere, excitare; omnia ordinare, procreare, regere,
allicere, incendere; omnia movere, aperire, illuminare, purgare, gratificare,
complere.
Vt arte vinciat. Art. III.
Sunt qui dicant vincientem genus superioritate alium vincire et ab alio non
revinciri, comparis vero ingenii esse
reciprocum vinculum et in quodam qualitatis ordine consistere. [88r] Atqui
iuxta horum sententiam genium sequeretur continue mutari et alterari, sicut
formae, complexiones et species alterantur, quia quem puer vincit, iuvenis non
item vincit; quem vinciebat puella, eadem matrona non vincit. Non ergo ad
unum principium referendum est et simplex, quod aliquid compositum et in sua
natura varium atque etiam ex contrariis consistens vinciatur.
Quem facilius vinciat. Art. VIII.
Homo potissimum vincitur, qui verius homo est, specie dignissimorum, qui
longe placet amplius dignissima sperare quam possidere vilia: horum quippe
possessione facile stomachamur; quaecunque non facile possidemus, ardentius
deperimus.
Ut idem eodem contrariis alligat. Art. IX.
Confusa et quodammodo etiam contraria videntur esse vincientia ab eodem
etiam vincientis genere, ubi contrarii vinculorum effectus et affectus
inspiciuntur. Quem enim (verbi gratia) Cupidinis vincula invaserint, uno
eodemque igne atque laquei sensu videbitur cogi ad exclamandum et
tacendum, laetitiam tristitiam, spem et desperationem, timorem et audaciam,
iram et mansuetudinem, fletum et risum; unde illud
Io che porto d'amor l'alto vessillo
Gelate ho speme e li desir cocenti,
A un tempo agghiaccio e tremo, ardo e sfavillo,
E muto colmo il ciel de strida ardenti.
Dal cuor scintille e da gli occhi acqua stilli,
E vivo e muoio, e fo risa e lamenti;
Ho vive l'acqui e l'incendio n more,
Che han Theti a gli occhi e ha Vulcano al cuore.
Numero
Scala
Multitudine
Genio
Facultate
Coincidentia contrariorum
Diversitate
Medio
Favore seu concursu
Instrumento
Commodo
Differentia
Virtutum varietate
Sede
Praeparatione
Praeparationum diversitate
Conditione
Reactione
Distinctione
Caecitate seu ignorantia
Industria
Armis
Vicibus
Oculis
Lenociniis
Scala
Porta
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
[91r]
DE VINCIBILIBVS IN GENERE.
Species vincibilis. Articulus I.
Circa Deum seu naturam universalem seu bonum universum seu puchrum
absolute, quod est centrum magni mundi, quatuor sunt convertibilia, ita ut ab
ipso, ni velint adnihilari, negueant recedere, nec magis ipsum nequeant
destituere, quam proprium quaeque circumferentia centrum; quatuor (inquam)
in circulum mobilia circa proprium vincientem, ita ut in eodem ordine perpetuo
consistant. Platonicis sunt mens, anima, natura, materia; mens per se stabilis,
anima per se mobilis, natura partim stabilis partim mobilis, materia ex toto
mobilis et ex toto stabilis.
vincire possunt, mulierem vero frequenter omnes viri non ita. Hic gradus et
haec indefinitio, sicut est ab homine ab brutum, ita est a vero homine ad
brutalem, a magis sensato, qui etiam magis afficitur, ad magis quod dicitur in
uno vinculi genere, ad omnia vinculorum genera atque species referendum.
[92r]
Vincibilitatis fundamentum. Art. XIII.
Ratio prima qua unumquoque vincibile est, partim est ex eo quod in eo esse
quod est sibi praesens appetit servari, partim quod secundum ipsum et in ipso
maxime perfici. Hoc est philautia in genere. Ergo si quis philautiam posset in
subiecto extinguere, maximopere potens ad quomodolibet vinciendum et
exolvendum redderetur. Philautia item accensa, facilius naturalium sibi
vinculorum generibus astringuntur omnia.
Vincibilum relatio. Art. XIV.
Contemplari animalium amicitiam et inimicitiam, sympathiam et antipathiam,
cogitationem et diversitatem, et circumstantias horum; et subeat in humana
specie particularia et individua sigillatim, singulas et per universum omnes
aliorum animalium primo, deinde omnium rerum aliarum species ordine
quodam et analogia referre, ut quam tibi vinculorum diversitate opus sit atque
commodo coniicias.
Vincibilium materiae diversitas. Art. XV.
Etsi vincibile omne compositum sit quodammodo, aliud tamen simplex dicitur,
aliud multiplex seu compactum, aliud simplicius, aliud permixtum magis. Hinc
est quod alia pure vinciuntur alia impure, et vincula alia pura sunt alia impura,
ut voluptates et dolores alii puri sunt alii impuri alii commixti, ut Epicuro
voluptas Veneris impura indicatur, quia dolorem et inexplebile desiderium (quo
corpus totum in totum immigrare contendit in frustra) concomitatur, et tristis
eam consequitur lassitudo. Si quae vero essent, in quibus principia nunquam
deficiunt, cuiusmodi fortasse sunt astra et magna mundi animalia seu numina,
quibus defatigatio {non) accidit, et in quibus effluxio et influxio substantiae
aequalis est et eadem, felicissime ipsa sibi in se ipsis sunt devincta.
Qui ergo civiter vincire concupiat, diversitatem compositionum seu
complexionum rimetur oportet, et aliter de heroicis, aliter de ordinariis, aliter
de magis brutis ingeniis consulat, definiat atque statuat.
Vincibilium gradus. Art. XVI.
Quemadmodum ad naturales affectus, minus vinciuntur pueri, ratione qua
natura in illis incumbit in augmentum, et maiore alteratione exagitatur, et
nutrimentum totum ad augmentum et constitutionem individui convertitur.
Item ad XIV annum incipiunt bene vinciri; quamvis enim aetas adhuc ad
incrementum tendat, auctio tamen non est aeque velox atque tanta quanta in
pueris. Viri autem in consistente aetate, ut maiorem habent seminis genitalis
vim, inde magis vinciri posse videntur. Porro iuvenes et adolescentes ea de
causa salaciores esse videntur, et quia novitate delectationis longe magis
ardent, et quia meatus per quos transit semen sunt angustiores et humiditas
cum suaviori resistentia scaturit, unde fit ut venereo pruritu, qui ex tali
conflictu enascitur, delectentur et resolvantur magis. In senioribus vero, in
quibus vires sunt semimortuae et organa et meatus effoeti et semen non ita
exuperat, vincula sunt difficiliora. Proportionaliter se habet omnino in aliis
affectibus, qui cum Venere analogiam, oppositionem et consequentiam
quandam agnoscunt.
Vincibilium temperamenta. Art. XVII.
Ad indignationem, tristitiam, voluptatem et amorem ex merito temperaturae
melancholici vinciuntur magis; ex hoc enim quod magis sunt apprehensivi, et
fortius voluptatem imaginantur. [92v] Unde contemplationi et speculationi
etiam sunt aptiores, affectuum in universitate magis et vehementius fluctuant
et agitantur. Hinc quod ad Venerem attinet, magis propriam voluptatem finem
constituunt, quam speciei propagationem. Istis affines sunt cholerici, quibus
minus pruriunt sanguinei. Prae reliquis minus libidinosi sunt phlegmatici, sed
magis helluones. Stat tamen quod ad obsequium naturae singuli suas habent
partes; vinciuntur enim melancholici maiori imaginationis vi, sanguinei maiori
spermatizandi facilitate et caliditatis temperie, phleginatici maiori humoris
abundantia, cholerici fortiore et acutiore calidi spiritus prurigine et stimulo.
Vincibilium signa. Art. XVIII.
Habet in hac consideratione suas etiam physiognomia partes. Tibias enim
habentes graciles et nervosas, et hircini, qui ad Satyros referuntur, nasum
habentes concavum et obrotundum, suspiriosi et remissi vultus intentius
amant, et licentiam per venereas species magis affectant. Idem sunt placabiles
facile, nec ullos affectus habent diuturnos.
Vincibilium duratio. Art. XIX.
Senes ad vincula sunt tum duriores, tum ineptiores; iuvenes instabiliores et
aptiores; medii vero apte, stabiliter et arte vinciuntur.
Vincibilium reactio. Art. XX.
Mutua gratia parit mutua vincula ; vincula sunt in scommatibus, in histrionia, in
facetia; per haec interdum alioqui turpis et deformis arte vincit eos qui erga
huiusmodi sunt affecti. Adde quod experti sumus in opinione membrositatis et
salacitatis; parta enim imaginatione, puero vel puellae fascinationem iniecit;
unde illud.
Me pulchra fateor carere forma;
Porro me mavult, quam Deus priores,
Si qua non fatui est puella fundi.
Proportionaliter vincula sunt, quibus turpes vinciunt ex opinione animositatis,
strenuitatis, item eloquentiae, solertiae et aliorum huiusmodi, ut ex uno genere
virtutis etiam per aliud genus affectus vincire possint. Non est rara experientia,
[94r]
DE VINCVLO CVPIDINIS
ET QVODAMMODO IN GENERE.
Diximus in his quae De naturali magia quemadmodum vincula omnia tum ad
amoris vinculum referantur, tum ab amoris vinculo pedeant, tum in amoris
vinculo consistant. Per triginta quippe nodi species inducenti facile manifestum
erit, ut amor omnium affectuum extet fundamentum. Qui enim nihil amat, non
est cur timeat, speret, glorietur, superbiat, audeat, contemnat, accuset,
excuset, humilietur, aemuletur, irascatur et aliis eiusce generis modis afficiatur.
Late igitur patet materia et late funditur consideratio seu speculatio, cui ansam
tribuimus sub titulo vinculi Cupidinis; at contemplatio haec a civili instituto non
idcirco longius recedere existimanda, quia amplior est mirifice quam ad civile
institutum.
Vinculi definitio. Articulus Primus.
Vinculum pulchritudinis apud Pythagoricos at Platonicos dicitur fulgor, radius at
actus quidam vel umbra et simulacrum illius saltem atque vestigium: primo
diffusum in mentem quam rerum ordine decoret, secundo in animam quam
nomine (quod ignotum est) explicari potest. Superbum animum vincit humilis
et honorificus; eos enim amat superbus, a quo magnifieri se videt, tantoque
magis quanto a maiore; maius quippe est a magnis quam a parvis magnifieri,
imo et ab istis aestimari contemnere etiam solemus interdum. Vinciens
circumspecte speciem qua superbus superbit tuetur. Alii enim, id est milites, in
robore et strenuitate corporis primas habere volunt; ideo si primas iisdem in
rerum potentia et sagacitate non tribuant, facile ferunt. Qui vero de rerum
cognitione gloriantur philosophi, facillime ferunt si pectoris pro strenuitate non
magnifiant. Idem iudicium est pro aliorum iniectione vinculorum.
[98r]
Vinculorum gratia. Art. XXII.
Gratitudinis speciem concupiscere faciunt vincula. Oritur quippe (ut in uno
vinculorum genere inducam) inter amantes querela, ubi mutuo alterum alteri
debere praesumunt; iudicat amans debitum amatae, ut animam illi ablatam
restituat, ubi in proprio corpore mortuus in alieno vivit; si amans amatae minus
blanditur, queritur haec quasi eam ille curet minus; queritur amans versus
amatam, si * * * [abbiamo aggiunto i segni di lacuna]
Bruno, Giordano Bruno, 1548-1600.
De Vinculis in Genere/ by Giordano Bruno.
1. Christianity -- Controversial literature -- Early works to 1800.
2. Hermetism -- Early works to 1800.
3. Magic -- Early works to 1800.
I. Title.
B783
193 B83.IF
Edited from Vol. 3 of:
Jordani Bruni Nolani opera latine conscriptapta
publicis sumptibus edita...
Authors:
Bruno, Giordano, 1548-1600.
Published: Neapoli : D. Morano, 1879-91.
Description: 3 v : ill. ; 23 cm.
Contributors: Fiorentino, Francisco, 1834-1884.
Tocco, Felice, 1845-1911.
Vitelli, H.,
Imbriani, Vittorio, 1840-1886,
Tallarigo, Carlo Maria,
Notes:
Vol. 1 is in 4 parts; v. 2 in 3 parts; v. 3 in 1 part;
Each part has separate tp and paging (v. 1, pt. 3-4,
v. 2, pt. 2-3, and v. 3 have imprint: Florentiae,
Typis svccessorvm Le Monnier)
Vol. 1, pt. 1-2, "Recensebat F. Fiorentino", pt. 3-4,
"Cvrantibvs F. Tocco et H. Vitelli"; v. 2, pt. 1
"Recensebant V. Imbriani et C. M. Tallarigo", pt. 2-3
and v. 3, "Cvrantibvs F. Tocco et H. Vitelli".
Call No:
193B83 IF
Twilit Grotto -- Esoteric Archives Contents Prev
vinculis
Next
Timeline