3 re ~ 258 a Pavir Rrery oo: _IN TALMVDIC& ADITLG: NIS FARR AGIN‘EM, : PRapatio, : pt ot . Rpg ON VENT ronden Dime Nerimiliones Cofersevatsle ila o obfelte , Mefeorus A \y i Geeyand canibenyricco haubeieiomteeee tee NAT | {teeiferame pti orm dogs, reid Maigflete ait fn ie cera werivatis ibus cards co minori ntgotio intelligi co daudicari pofuit. Honefiefent, Fragiferasr orn ob egal digna;tametfperofacoimmenfi ice dnerim labors fini, gue ‘Vb muenerofam Voluminurn matttudime longa donteztzumn frien, denfarn’ uerborum te fechttrum cdie _giner muta quidem annoruelufia ad opers complementum depofecreturunamen,cim imperatoria Meifla ‘cut uric mis trrc nvr non icuerseefrageri efi nec oomvine id mumeis quod in orthodexe pice fur robur ue conuertur neligerefasfuerk.. De Tsbwudico compendio, difto Mien circajuod mane Talmudeorum ftudia,tota'y corum machina wertnur aliquid aderescylatifsimam uaftams illorum glaffam spiel tiered guide sebum bored ei turnin ens rel sed ado rindi Malai, que Ted dogmatoin game inst penetralia optabatattingerefaths fore dt fi cLanfulerwrifummalam , cr capita dumtaat rerun deprompfee 70, Quod hattenusin Aegypiy Rabi Mofiexardiamjeylibram Smuatotue,qmibufdan cum flfeui€s Tos ica gloffadecrpisuluiin quedam pralibaminaprepofiero quod odie pergi(potioradeinceprfconi sins erie policendo dum fpercaleta mami finan guibus,quemasmodim crn alisper eal fe dlomagisinterptecationi officio o digetia,quimn uerborumlenecnio,aurium’y duced conflendum daa ris igiurcequin ii Midis prologuium,longo quidem ortiont concen, Aegyptus Rabi Mofetapt, nor bicbreuicomperdio aggrediemur quo Talmudic dogmati intemionomen,cuthor partesymodus doce, cerdo,uilvas devise fins ntoefcat modo © ordine,quo‘Legit exphenationem fe onmtiwm Yfazlierum apa *entun’s magifier Mofes docuerit fumentesexardiam, ve “EGY PTIT RABI MOSIS, IN LipBRVM' MiswN-Aa tos (PROOF MIV WMOSIS DOCENDI MODY.S ET ORDO. 9y R720 itagliterarism Mofis eellam intrauie,difeendl ci? pidinefraterejys Aheron,cui mox aliquam: beats fectinn- Ag culam, cum dajnibus ad eam fpectanibus glol ulis;Mon, fy iH MY! {es expofisi,quibus accepts, fete illicd ad dextra Molisla- terarecepit,& continud duo eiusacceflerunt.gnati: Elia Zarnomine atg ljamar, quibus omnia ad amulsim tradi+ ditMofes,quaz & fratriprimo aperuerat. Exinde alterillo- ‘rum ad finiftram declinabat Mofis,alter ad dexera parentis (iri Aheron: Quo fao,confettim feptuaginta intrabant Seniores:eadem 4 Mofe audicutiquae & Ahieron & gemini eius filij didicerant. Vitimo denig loco rota docilis& ftudiofa Itraelicara multitudo accefsit,quibus fingula}, iam ter Mofis ore et pofita quarto is ipfe recenfuit:[ta qudd cuncta documenta,uiua Mofis uoce tradita,quadrifarie audiuerit Aheron,ter eius filij, bis Seniores,& alioré mul- judo femel.Abeunteigicurinde Mofe,ea, quze acceperat univerfis aftanti- iis Aheron iple refumpfit:quo urig recedente, eadem ab integro tradiderdt Senioribus cxteris auditoribus ambo Ahereonis iilij Eliazar ate Iramatt bus abeuntibus omnia denu6 interprecabantur auditorum mulcicudind feptuaginta Seniores.Quio faum eff,uie Gnguili literarium Mofis ta- bernaculum ingre(si, Legis explanationei quater repetitaleCioneacceperint. | i gra 1 i 4 & ae y! DE: FSEMVDIO‘: DQCTRINA 839 To @r-aB DOCVERIT MOSES. ot | Einceps uero mytug.fefe crudigbat auditorum conuentus , feedulis mandatoram radicalia committendo, &edrunidem fenfa mente acore (iuxta accepta A Mofe dogiata ) reuoluendo trusinandog. Omnia nag (ut Sapiences rradunt) XTingula & communia Legis infticuta,pariter & commentaria tradita funt Moff in monice Synai,Scengpégize(utpore) m datum pratcipit in Leutticls Mofes:{a umbtaculis(inquiensshabitabitis die- bus feptem. Quisaute huiufmodi mandato obftringicur, Sex quibtis, qua- fig forma quance amplitudinis , & quo modo fabricari debeancumbiacula, litera Legis prorlus conticelcit,(ed dreidipfum Mofes aperuiit,docendo eiul- cemiodi preceptum,non formineum genius,non aduérfa ualecudinelaboran- tes,negp iter agentes concerneré.Sic itti¢p rion ex lapidiBus,tion lanfficio, aut ferico, uel alia quauis fupelléctili, noripuluillis, culdira, &id gentis lecti- Rternijs , fedfolum terrae naftentibus umbraculorum regriren fabricarilicen, ‘Oibum quog potum, fornium, continuis diebus feptem,non nifiin umbra- culis fumerefas eft. Eorum vers ainplitudo non minus {it palmus feptei in Tongum,totidem in latum,& inaltitudineth decem. ‘Quemadmodum ita {cenopegi mandatum, dnd crim hisfuis appendicibus, traditum fuit Molt 3 inmonte Synai, fic defingulo fexcentérum & tredecim mandatoram, cum = omnibus acceflorie fibi annexisiudicandum , quod ipla uidelicer radicalia 5 praceptiauditores {criptis acceperint: afinéxa werd, ore expofita,didiccrints re LEGEM LITERIS DEMANDAT MOSES, ‘fanrn, fclcenaobte diem. . Vag quadragefimus Legislationis uotueretar annus, méntis undect= mi Neumenijs,univerfum populam conuocabat in unum Mofes,pro- ximumg obitus (ui diem denuncians admonuit, ut: Sialiquod Legis documentum memoria alicuit:s excidiffer, aucindifcuffam extricandamué -quxftionem aliquam (cum wolueret,in medium proferret:Et prompto ata F “Seneuots animo ,@iipfiam eis repetere & dilucidare uelle, quod utieg Mo- fesipfe,iuxta pollicita ad ulq feptimum durodecimi menfis diem peregit,ob- Aterata queg recenfens,quattionesg omnes abfoluens.Cung iam propitis eius extrema aduolaret dies, Legem Deo traditam (criptts cominittendaat affimmpfir, membranisg tredecies pentateuchi Volumina exarauit d primo adufy ultimum Legis clementumyce quibus, unum cuilibet duodecim tri wuum feruandil, & opere profequédum tradidit. Decimi uers tertium Leut- atum tribui concefsin. Septimaexinde duodecimi menlis die,ad diei meri: iem,montem Horeb fcandens,(efead fuperos recepic, feelicifsimume con: Es. imaviedien. Que confumatio,tamerhi nobis mottalibus prefulgido hoe XY Poorbatisluminewicae in mortemcoinmutatio uifa fuerit, nulla tamé eum }° tipfa morbiinuaferachies, nec diracetigivtnteritus corcuptio, fed in fubli+ Norem & perennis gloria metam gaudnemc meauit empiccrnum. Qy0 PACTO IN FOSTEROS MosIS ; dogma fuccefferit. «> Wm Mofes ultimam claufiffer dieny.,,.docendi & regnandi (ceptrunt Wy tanttulit in lofiam Mofis miniftram , quiomniauiuo Mofis oraculo audita,tradidic Senioribus,Seniores Prophetis,Prophere magne fyna- Ogeuiris, quord exticit nouifsimus Simeon pontifex magnus,qui diceba- atluftus:ls eadé AntignadiSacheo comifit, & hac denicy docédi erie, alter heri Legis expofuic interpretamenta ad uf Rabilehuda, qui obfingularé odtrind & uitae moriig miidiciem fandus omnid ore dicebatur Magifters ‘omnia, Mofis uoce in pofteros transfula,& cia G iuxta éporum, locord, y 4 perlona- pur260 Pavir Rien EPITOME, perfonarumg exigentiam fuerint adie@a,in unum conflauit codicem, quent mifna(quoditeratafonatlectio)appellariuoluit, . TACITAM QY AESTIONEM SOLVIT, ET Q¥ AE SINT 5 ‘bins libri contenta declarat. : ‘E autem in ancipiti cua woluatur cogitatid,& racité cecum quarrites. St Nomntapraience €ontenta Volumine tradita funt Mofiin monte Synai, ‘unde quafo cantum inter Talinudeorumi fapientes difsidij 8 tam mul- tiplex datiag ilfonum afertio? Tu igicur (cir, qudd quicquid Mofis ore tra- dicuim érat,id ab(que ullo difcriminte feruatuin eft pofteris.Eorum werd que non docuerat Moles, quaedani fitht,in quibus nulla eft, eratué, neque fucura controuerfia apud (faélitatum conuentum, Aliqua ueré multis in modis, diffonant,qualtionumé tatiratem fubeunt,in quibuss ali alijs ianixiratio- nibus, alia aliag décéenunit. Omnia denig,,utrem paucis cOplectar,mandata ‘uel conftituta , qué Molaica fundaturin Tegetn quing,,&ea quide larifs ‘dtuiduncur generaPrimi genus, omnia mandata Molis ore expofita cocet- nit, quaquoqud inodo ex litera ferie, autaliqua argumentandiLegecon- ftant.Ecde tali mandatoré genere, aula fuit ungua apud Tatmudeort fyna- gogain c6téntio. Secunda genus fitrit omnia ea mandata,eu decreta,quigtra dica dictitut Mofiin mmoteSynai.Et haec ijpfa licet nullé Legis praicepto, neq aliquo inde argumento conftent, tata amen abfép ulla queftione habencur. Tertium gerius,eft eorutn quiz nbn Mofis ore tradita,fed quad’ fyllogifandi Lege expofita, & proptérea talé fandionit gémis, multimoda opinion for- titur difcrimina:Attamé ea, gig numerofior pars fapientum affirmat,pofteri amplectitur & (eruat. Quartum eft geaus inlticucionit, quas uarijs temporit curriculis fanxéré Prophetg, & preftanres fapientiauiti,non quia lic dictaue- tic Lex, fed uteffent ueluti feptum & propugnaculd Legis,ne facili tranfgref- fu, radicalia Legis madatairrica fierent. Quintumeft genius conftirutiont & confixecudinum eorum, que ad aliquéd Legis expreffum mandacum minus fpectare uidentur, {ed multorum Prophetarum aut fapientum fynodo, uel digeurna confuetudine probarafunt pro communi fradiitarum falute, PRIMARIAS LIBRI PARTES ENV MERA’ toa Vadta igitur his quingy conftitutionum & decretorum compiehenfa Coecnentas, prafensliber Mifnacompendio perftrinxic, quéd autor in ~~ primarias (ex partes diuidi, eascp Sedatim:id eff ordines nuincupariuo~ luit.Primus eft Seder Zetaim:id eft,ordd femencum, qui deterrgnafcétibus, de promifcue fatis,inliciscp, de terry remifsione & eius preputio,de primitijs. ac decimis, alijsqj diftribuendis frugibus tractat. Pars fecunda, dicta Seder Zemanin:id eft,ordo temporum de anni temporibus, de feftis diebus , deg uariaillorum obferuantiz conditione confyderat. Tertia udcata Seder Na- {chimiid eft,ordo mulierum,cGnubflibelli repudijy& omnium corum, qua. inter coniuges uerfantur, uta & ftatuta examinat, Quarta nuncupata Seder Nefikim:id ft, ordo damnoruta, ornnia gina: lites commutationesg, & mu-. tia hominumcommetcia tefpiciyht petttactat, Quinta,dicta SederKedo- fchimiid eff, ordo facrorumi,facrifidorum & oblationuim Legem ritunighex- ponit.Sexta uocata Seder Teharost id eft, ordo expiationum,que pollutio- num,emundationurhg normam& ébferuantiam déclarat.Singulumn infix pet horum ordinum in Maflechtostid eft, codices, codices in capita, capitaitl lectiones patticur, quemadmodumi (uis locis uita cOmite explicabitnus. VNIVERSI TALMV DIG? OPERIS PARTES cisesh intents indicat, elt werd prefente compreheaia Vo!uminc,breniadmodum wet borum contextu, & oBfeuro nimis tradita fun iretlecdu, ita ut om- jum pofteriord ftudioforum indago,taacummodo circa ream hore 5 : intelliw a % a DE TALMVDICA DOCTRINA, 160 inielligentiam uerfecur ,unde in uarijs éius fanctionibus multiplex, & {nex- intabis ferme cxorta itcontentio ideo ilu fuse noifsime Talmudeo- sam fapientum dito Rauafchi,nonnulla in compendium Milna cudete co- mentaria,quortim fummam Talmud (quoi difciplinatio fonat) nuncupare wolut,cuius torairitentio eft lacentem uerborum Mifne aperite fenfuni, & planiorem claufularum reddere intellectum, difsidentes quoque opiniones, autommiind conciliare, aut unam exalterutra probare nititur. Quadriformt deniqute tniuerfa Talmudeorum commentariaconftantinftituto. Primum eitfingula explatare, pe compendium Mifna complecticur, & examinare quicquid ambiguum & tmuttiplex apud gloffographos faerir, ea, quibus quifg inniticur,commemorando argumenta, Secundum quotes circa uer- borum feriem, auteorundem gloffam, uelin aliquo noua conttituto, aut in eaplanationem ipfius Mifnz compilato, opinéonum uarietatem reperit, fir- num in alzeram partium iudicium ratamg,fententiam profert. Tertiumet, quo ¢nunciantea,quax poftcriores Talmudei per {equelam ex prafentis ibrt didiceryntfundamentis,&ea,quibus utuntur argumenta afsignant: Omnfa infuper poft huis compendij editionem fancita adiectag exponunt.Quar- tH.quocolloquia,(eu homelias opportunis inferitlocis , que Pacforis fonatt Setuial'audiuntur concep ltudicra quaedam & longe areco rationis tra- thite aberrantiauidencur, Siuero ad eum, quiinnis & {ub enigmate, typum latitat, peffpicatius quis métem adhibeat, fublimia fane & recondita fapien- tizpenttrabit oracula, quze enigmatis & allegoriee uelamine circumte@a traduntur,ne hallucinatores , atque igrobile ul gus ueritatis facramenta in- quiner,polluatc; immundum munda. Tum etiam ad hoc,utfyncere ueritatis ‘upidi,X ingento ualidi enixius ad rerum arcanarum contemplationemui- resaccingant, & accuratitis mentem ad fuperos atc xternae fapientizelumis natollant. Hactentis igitur ea,quaein huius libri Praefationem, locupletiori fermone Aegyptius Rabi Moles expofuit, nos paraphraftice,& concifa ora- tionecomplexi fumus. Nunc uerd ad preecipua, & frugifera quedam exlibrt Senatorum gloffa decerpta,cczleftium nutu explicanda accedimus. DE GLOSSA CODICTIS SENATORVM, DICTI SANHE- . bus, quis taliaurripuerit indignabundus requiric,quis ci uterg feinfcios fas Gi, infontesg caufantur,loripes quidem,quod ei nulla fit gradiendi poteftas, alceruerd quod fic orbatus luminibus : Perfpicax autem confideratusgy pa>. terfamiliasiam con(cius facti,utrumg, redarguit, quod tamerfi neuter lord, * divifim actor fuerit delicti, ambo tamenin unum, iuncimg) tei fitcriminis. Quapropteralcera alteri {capulis infidere faciens, fimul paznam luere cogit, qui fimul perpecraruncdelictum Sic itag jpfe mundi opjlex,iudex & arbitee zquus,animam corpori adfociabit nouifsimé,ut qua mutua ope pruaricas tifunt, paritcr plectacur, fappliciumg reportent.Percontatus eft rurtum Any, toninus : Propter quid Sol oriturin oriente,pergatg in occafium. Cui Rabit Eadem utigp{taret quarto, fi per oppoficum ab occafu,Soluergeretin ort. Antoninus werd:Porilsima inquit,quaftiomea eft:Curnam deicédat Sol in coccafum. RefpddetRabi:propterea petit occafum, ut aluré pacemg fizo di- ¢atcreatori,ipfame adoret, quod (cribitur:Et ce cceli militia adorat-Ad quod. Anroninus:Curinquic,quaelo, nd facis eft Soli medium petere cozli? & mox, pace data abeat*RefpodetRabi:Hocita fieri ppter operarios ixercp agentes. RICIVS. Nhhuius didti intelligentiam , aitRabi Salomo: Siex abrupto de medio cali Sol abirer, operarios iterg; agentes fubitanex tenebra, noctisg cali- gines apprchenderent. Rabi Salomo:Hic folito more,non (piritum, fed li- terx umbram fequitur,aemo fiquidé tam rudis,tam expers intelligentix qui diceret:Airchitalmudiftam adco infulfum & ludicrum dediffe refpofum An- tonino,uir6 alioquin fapienti, & folertifsimo nature, fublimiumag rerd inda- gatori:Venim apiens iltc Talmudeus (Prophetico & Euangelico more)ipfa: wreritatis (acraméta, parabolico welamine,quo in fronteinanes quidé fabelle,» & quafi uetularum deliramenta oftendit.In feceffu uerd alta & recondita ue- ; dtatis pandit oracula,quemadmodum ex prafenteipfius Rabiad Antonina. | typo clicere, Kindeadalia Talmudeorum znigmata argumentum fumere’ VeecERtigicur prima Antonini quaftio de cceli motu,cur circulatis fic, & no rectus. Veignis clementum, quod {urfum petens,non feexinde deorfum re- torquet. Quiod indicat Antoninus, cuim ait:Potifsima quaftio mihi eff,cur'= mam deicendat Solin occafum,fuppte, Bcnon maneatin medio corli.Secun- da,cur circularis fit X non progrefiurus, utanimantium caducorum motus, quod inauit Antoninus dicendo:Cur mox pace data non abeat.Ad hecigi- turinterrogata,biformem caufam , quain citculd fertur catld, Rabi ipfe alsi- gat; qui etiam unanimis Peripateticorum (chola affirmat. Prima caufaelt, ‘uccoclum afsimilecur Creatori, qui immenfa fua uirtyre fimul uniuerfa com- plecticur & a.nbic, quod & codum afsidua fia uertigine imicari & erage ea . renit264 PaviLr Ricit EPITOME, * ” renititur. Ethanc quidem imitationem Rabi, pacem dare & adorareappe- lat,quod ola fimilitudo & imitatio pacem acunionem, nexumg)rebus mi- niftrar:Alia autem circuilationis caufa eft, uccuncta huius caduci orbismo- bilia(qua exeo quéd afsidua operatione & motu aguatur, operarigs tocar) utomntia genita X cortuptibilia, que proprerea itinerances appellat, quod perpetuo tramite , ab{e ulla intercapedine a yeneratione incorruptionem proficifcuntur: hcinquam corruptibilia per afsiduum Solis aliorumg fy derum motum in deficiente generatidnis icifsitudine confiftunt: Atsiduus: autem motus nullus , aifiqui circule fertur, iuxta natura: ordinem dari po- tuit.Scité igitur refponder Rabi; qudd dandi pacem, feu adoraiidl gratia, & propter operarios itinerantesc Sol afsidud gyro circumublisitut. : TALMYD. ~ ‘Terum interrogatur ab Antoniné Rabi: Anin ipfo conceptu,uel plafmay Jus hora,quarcirciter quadraginta dies tardior eft hora conceptus, anima infundarur hhumanacRelposdetHora plafmationis.Cui Anconinus: M- rabile,inquit,& incredibile di@tum,quadoquidem carnes, non faleconfper- fas,uix triduo ab{cg purredine feruaricernimus (fupple, nedit quéd ipfa fan guinea & embrionis maffa quadraginta dleri (pacio abit fpiricu & anima, falis uicem gerenté,claufis utfceribus feruari polsic. ) Cefsitiggirur Antonino Rabi,& in ipfo conceptus momento ahimam infundi adiifit, & ideo ueram huius quel intelligentia fe ab Antonino didiciffe fateri non puduit. Qua. ritinfaper Antoninus:An plafmatis uel potitis natiuitatis hora,humanz cb- cupi(centi urrepat fomes ¢ Refporidet Rabi:Hanc pla(matis hora furrepe- re.Atille:Sires feica haberet, uttucentes, ftreperer utigp ftatim fozcus, wimg matrisinferrecuifceribus , & continuo plafaiaté peracto uulua erutnj Cefsic icerum,& fe huius quocy examinis rectam iptelligétiam Aatonini di. amine penetraffe afferuit.Refurgentes cum languoribus fuis refurgent,{ed eucftigio curabuntur,& bonam ualetudinem refument.In nihilo, inquit Sa muel,differt farcultim Me(ie(quod fucuruin fcitlum uocant) afeculo pra fente, nifi qudd nulla cunceritimperatoria poteltas. Tradidit Rabi Eliazart Eum, qui fentiapolle xquiparadum effe ili, quifan@uarij domi conftru- Gam & coriuiderit.(Ricius.Rario eft, quia spirits Dei ueluci fanctuart do~ mum, fapientem iniabitat) Talmud. Is externis quog preeftabit opibus:Qui ers (ciencia caruerit,euagabitur exul perorbé,& nulla in illum pietatis ratio hrabéda eri. Quigg eidem alimenté fabminiftrat nil reportabit nifi erumnast fapienti autéftudiofo, quiopem non tulerit,fuccelsibus perpetud carebit. ‘Qui fumpto cibo nufiam in menfa buccellam telingiaie, nullum profperi- tatis uidebit euentum.Qui fallaxelt fermone , idolacra reputabitur. Quipu- denda fua infpexerit,arcus feu nerui eius robur profierneiur. Mitis eftofem- per,femper tutus eris. Hac Rabi Bliazar. Scribitur,ucait Rabilofiasinfernus (uel epulchrum) & os wulua, quia quemadmodum uulua introfumit, rur- famg introfumptum depromit fic & fepalchruim in fe mortuos recéndit,8& eofdem uita reftituit. Que quidem tite reftitutio magna fiet tubz refonan- tia,ficut & uuluzx partus demonftrattquod enim hac clancultimiin ipfo con- ceptuyinzrofumplit,tehementi quidem ftrepitu parturiendo depromit: Se- pulchrum ergo, quos uodiferatione & plangort fonitt fufceperat, quomo- do eofdem dangorum refonantia non proferets Tradidit domus Elizilutt, qui refurgent , non redigentur deinceps in pulwerem , quod fi interroges, mille ergo annis, quibus ihnouabicus mundus, quid’ nam adturi fintiufti, quirefurgen«¢Retpondetur: Sanctus qui eft benedicus Deus, illo tempotis interualto juftis adinftar aquilarum-adijciet alas, quibus interea fuperfacte ferentur aquarum, S RICIF S,Rare i DE TALMVDICA DOCTRINA. 265 RICIVS. Vie,domus Elize , znigmati alludereuidetut illud Apocalypfis: Bere- gnauerunt cum Chrifto milleannos : cateri mortuorum non uixerunt ~~ donecconfamentur mille anni. Et pauld poft: Bruidi, inquit, coum nowum & terramnoua. Diuus uerd Aurelius Auguftinus hoc Apocalyplis dium fpiricalem potitis quam corpoream innuere refurrectionem ceniuit, quam forte & ipfe Talmudeus infinuare hic uoluic. RICIVsS. ‘Vontam uerd iuniorum Iftaélirarum peruicacta,ex falfa &¢erronea llo- ram deMefsia intelli gentia trahit originem, cumg in nullo Talmudici codicis loco tam uarius,locuplex, & orthodoxeueritati confentaneus deMefsia fadtus eft fermo,quam ere eens sIdcirco paulifperhic immorandum, & nonnulla Talmudica de Mefsia themata explanandacen- fai, quibus iuniorum infipientiam,& affetatam(qua omnium malorum ra- dixet) ignorantiam,plan€ dijudicare poteris. Plurimi enim(ut alibi differui) pri(corum Talmudeorum tametli Legis amulatores extiterine,{eduld tamen orthodoxam ( ut Apoftolorum adibus colligimus ) Chrifti fidem ample- Guntur,&colunt. TALMV D. ; Cribitur deMefsia codice Senatorum,capite Helek:Et requiefcerfuperi- plum Spiritus Domini, (piritus fapientize, & replebiteum fpiricutimoris, Domini(Hebraice legitur vaberiho quod molare & odoramenti fonat) unde Rabi Alexander audiendum effe uoluit,quéd mandatori farcina, & x- rumnard multicudine , quafi molaris lapidis pondere Deus onerauerit Mef- fam. Rauaid (criprum effe cenfuie, quo intelligarur Mefsiam quafiodorana quodam certitudinem rerd deprehenfurum:unde ftatim fubnectitur:Non fe- cundum uifionem oculord iudicabit neq fecundum auditd auriti arguet, & ideo dum retroactis temporibus Barchuftua duobus cum dimidio annis re- gaum obtinuerit, Me(siamgpia@auerit: Conueneruntin unum, & confilium inierunt fapientes ferutantes,, uerus'ne an pfeudoMelsias effet Barchufiua, cumg fifa (uxta Prophetarum oracula)ueritatis agnitionem quafiodo natu cOprehenfurum intellexerint, & idipfum in Barchufiua minime uerum efecognouerint,pfeudo iudicarunt Mefsiam,& reum morte. \ RICIVS. : ‘Nfufam hicfapientize plenitudinem , pa(sionemg Mefsiz palam Talmu- Jicas enunciat. Infufam quidem fapientiam Rauaoftendit afferendo, Me- fiam non auditu, nec uifu, fed odoratu rerum certicudinem deprehenfurit. Quianoa perhumanam do@rinam,que auditu perdi(cicur,neqs experimen- to,quod gignitur uifir, fed folo odoratu, qui tenui & tatente quodam (piricu peragicur. Pa(Sion@uero Rabi Alexander explicat, proutpalam eius di@um, inlpicienti conftar,Barchufiua eftille ldaorum dux, quem Eufebius quarto ice hiftori Barchocabamuocat. . TALMVD, NtetrogatRau Menahemus ipfirm Rabi:nunquid audijffer,quando uen- unas efferfilius cafuss' Cui Rabi, Quem nam guste filium cafus appellast Refponder, Mefsia. Acille,pape,inquit, flit calus Mefsiam uocas: Equidé aitMenahemus uoco,quod: Gribicar:In dieillafufeitabo tabernacula Dauid quod cecidit. Ad interrogata denicp Rabi refpondens: Sculd,inquit,quo ue aitfilius Dauid,pauci' fant ftudiofi fapientix,& gemitu atc mozrorein tabé, aridumg rediguntur uires, & (pecies hominum, multiscy modis anguftia, & diriconingunt euentus,& nondum uno tranfadto,mox irruit alter. : ; z RICIVS.266 Pavir Ricit EPITOME, RICIVS., ‘Nclariorem pradictorum dicendorumg intellectum attende. Geminus Jeecundum fidem orthodoxam Mefsiz feu Chrifti aduentus creditar. Pri- mus, qui iam praterijtad redimendum. Secundus, in fine feculi futurus, ad iudicandum. Quo uidelicet fecundo aduentu,ludzorii(utApoftolus do- cuit) fururam falutem admittimus. Si igitur omnia hicinterpretanda de Met. fie aduencu themata confyderas, liquido intelliges ea omnia ferme atteftari, Chriftiaut practerijffe aduentd,auc fureurum ad confumationem feculi. Pra- fensigitur di@um de quouis horum aduentu,audire licet,quod fapientiz de- fectus,tribulatio, triftesgs rerum euentus etiam in primo fuereaduentu, futu- rig {untin nouilsimo,quemadmodum & fequentia Talmudeorum didtade- clarant.Confentaneum infuper uidetur, Talmudeum appellare. Mefsiam f- lium cafuus, quo Chrifti pafsionem refurrectionemg delignet , quemadmo- dum & ip Cbeift ore ueritas proculic: Soluite cemplum hoc, & in tribus diebus excitabo illud, TALMYD, ‘N hebdomada(ut tradunt magiftr)aduentus filij Dauiid,primo eius anno Tldimpteearquod {cribitur:Pluam fuper ciuitatem unam,&e faperaliam ng pluam. Secundo,famis pramittuntur fagite. Tertio, horrenda iam fames impetit,& mors irruit in mares,fozminas,paruulosq,necnon & in iuftos pre- clarosg facinore uiros , denigratue & obliuioni datur Lex. Quartus annus inter ubertaté & penuriam uoluitur.Quinto,ubertas faturitasg opipara,atg omnigena laticia,& ftudiofis reftituitur Lex. Sexto,uociferationes.Septimo bella,in cuius exitu uenit filius Dauid, Interrogante auté Rabi lofepho, aim perplures itiufmodiiam cranfacte int feptimaner,curnonda uenitfilius Da- uidzAd hoc refpondet Abaig,inquiens: Fuertit ne uociferationes in fextos& feptimo bella’ fueratnetalis ad amufsim horum fuccelsior Quod exprobra- ueruntinimici tui Deus,quod exprobraueruntueftigia Chrifti tui. RICTIVS. . ‘Oc de Mefsia di@um, fecundo ad finem feeculi aduentu futurtm tlde- Her, quod & ipfa Euangelica ueritas plan€ docuit: Audituri ,inquiens, eftis praelia & opiniones(id eft,uociferationes preliorum.: Vnum inft- per attentione digntanimaduerte,ubiin huius di@ti extremo additur: quod exprobrauerunt inimici tui Deus, fatetur ueritate coadus Rabi Salomo, in perfpectum fibi eflead quid adiecta fic eiufcemodi Pfalmographi claufula, cam nihil in eius intelligentiam Talmudifta explanet, Firmiter autem exilti- mandum eff,aliquos Chrifti fideles,de prifco Talmudeorum conuentu,hanc adieciffe claufulam, qua Iudaorum in Chriftum exprobrationem contem- ptumg),& primum precerijffedefignarent aduentum. TALMVD Enfuitconuentus Rabi ludz feculum quo uenitfilits Dauid, domum oncilij conuerti in proftibulum,deuaftari Galileam & Gyblin confini} incolas profugos fieri,d ciuitate in ciuitatem uagantes , nec eft qui mile- teatur illorum, {cribarum fapientia haberur contemptui,& wilipendio dantut ui Deum timent, abhorrent delicta,uniuerfum genus hominum impudés feimpadentia canis,& nulla denig ore uel opere veritas coficur, ut fenbiturt Factaeftueritas in obliuione,& recedens & malo patuitpradz. RICIVS. Quite domo, Galilea, Gyblin, dec confinij incolis,&ludzo- rum fapfentibus, hic faéta eff mentio :Ideo primum Mefsiar aduentum innuereuidetur,quéd confilaria domus Galilga, Gybli, confin}n- : is cola )DE TALMVDICA DOCTRINA. 167 cole tempts quo obtinuerunt regnandi {ceptrum luda defignat. Similicer necfapientes, neg (cribse funt mods Judzorum , necfuturi funtin pofterum nifimodico forfitan temporis curriculo, ad ultimum Chrifti aduécum , quiut fuperiis commemorauimus,ludzis in occafionem erit falutis. TALMVD. #culum , inquitRabi Nehorei, quo uenitfilius Dauid, iuuenesimpro- S perio afficient feniores, &X maiores natu con(pectum ueneranturiuniord, infurgic filia in matrem, nurus in foctum, nec pudore cohibetur filius co- % ram parente,& impudens denigp fic genus hominum impudentia canis . Sx- = culum,ait Rabi Nehemias,quo uenit filius Dauid, magna erit procacitas ho minum, annonze caritas ,infidias & dolum pariet, fructum proferent uineta, ‘magni attamen erit preci] merum,uniuerfuma regnum conuerteturin hare- fim, nec maiorum ulla proderit correptio. Tradideruntmagiftri dicentes,(cri- bitur: Videbit,quéd infirmata fic manus, feflicet quod manus inualefcet pro- ditorum, uel alio fenfir, quod deficient {tudiofi fapientize: Alioiterum fenfu, quoufg euanueritdeloculo nummus : Aliofenfur quoufg nullaampliisre- + demptionis {pes adfit. Quando reperit Rabi Zeéara magiftros deaduentu. es fil Dauid differentes, obfecrauit, nenimis in longum eius traherent aduen- st tum, quod tria funt,quorum repentina fit apparitio,uidelicet Melsias, fortui- ‘arelinucntio,uiridisg lacercus. RicIvVs. ‘Oc Kueritas orthodoxa affirmat: Veniet, inquit, fuper tos repentina Pp dies illa. Et alibi: Ne cuim ueneritrepenté inueniat uos dormientes.Sii- gitur ci Euangelica doctrinahgcipfa contuleris omnia concinna,& ad. feculi confumationem,fecundumg Chrifti aduentum futura perpendes. TALMYS D. Exmillia annorum, inquitRauKatina, petduratmundus,& mille annis 7000. Sent defolatio,quod (cribitur: Etexaltabitur Deus folus in dieilla ( pro die milleaudiuncur anni,quord fumma unicé conficit diem Domini.) Abaie ,ooo.emidit etd annorum bis mille fucuram mundi defolationem credidit, quod cribi- unicemDomink tur Viuificabit nos poft duos dies , & in die rertia fuleitabitnos,& uiuemus: cam facunt, Adfipulatur dicto Rau Katinz traditio apiétum afferentium, fingula fepte- ta(au@ore Mofe)unum feptimé remittere annum, & fic feptena millia fepti- ‘mum millefimum remitcunt, quod (eribitur: Et exaltabitur Deus folus in die i illa, Ec(cribitur:Pfalmus catici diei fabbati: id eft, diei qui totus eft fabbatum: 1 &feribicur: Quoniam mille anniin confpectu tuo ficut dies hefterna. . RICIVS. Efabbatifmo & fex diebus miidi reuolutionis fecundo de Ciuitate Dei | Auguitinus differuit, nec alienam reijciendamviie hanc fententiam exi- ftima, fed prophanam & ludicram iudicat pofitionem illorum , quiin feptimo carnis. oblectamenta fenfuumg pollicenturillecebras.Aitenim pra- fatoinloco AuguRinus Opinio quéd fex millibus annorum (canquam fex diebus) implecis, (equatur neluc fabbatifeptimus,in annis mille poftremis,eC fetarcumey tolerablis,aliquae delicizefpiticales nll fabbaco afuturee(an- 3 Gisper Domini prafentiam crederétur. Nam etiam hoc nos opinati fuimus y tliquando,fed ciim eos,qui tunc refurrexerint dicant: immoderatifsimis cat- nalibus epulis uacaturos,in quibus cibus fitantus & potus, utnd fohim nul lammodeftiam teneant,(ed modum quog ipfius credulitatis excedant,aullo modo ifta poflunenifia carnalibus credi. Hac Auguftin.Quibus innuitTal- ‘tmudicum illud deLeuiatan, & magno fylueltrig boueznigma, qua paran- dafuntiuftis ad cSuiuendum epulandumg in nouifsimis ,uenim qui di@o- Za cum268 Pavir Ricit EPITOME, rum fenfa trutinat,intelliget,quod Talmudeus in his allegoriam(ut upri cde memorauimus)n6 literalem intellecta intendit, quemadmodum & ipfa Ve- titas fpiritales delicias per conuiuia,epulas,& nuptias Chrifti ore circiloqui- tur. Epulemur,inquit Apoftolus,non in fermentosfic & in Apocalypfi feribi- tur: Si quis audierit tiocem meam, intrabo ad illum, & coenabo cumillo,&i- femecum. Et illud lohannis: Ego cibum habeo manducare, quem uosne- (citis. Alienum igitur ne credideris uetus Talmudeorum dogma fpiritaliare- rum facramenta uario allegoriz & typi uelamine obtecta tradidiffe. TALMVD, Ex millia annorum, inquit, conuentus Eliahu perfiftet mundus, quorum duo millia inane,duo millia Lex,8¢ duo millia Me(sias,ueriim ob delido- rum noftrorum multitudinem,decft id quod deeffe uidemus. Vo & folida quidem Euangelice veritatis fundamenta hic Talmudeus Dininuat.Prigumqued Legis iam defierie obferuantia.Secundum iam MeGsize praterijife aduenta. Primum palam explicat, dum Legem duo millia duntaxatannorum feruandam enunciat, quorum terminus tamprae- terijtiuxta Talmudeorum computum ante mille trecentos & triginta circiter annos. Etlicet 4 uerbiincarnatione,ad hunc ufg diem , feptem & criginta ul- tra mille quingentos tranfacti fint anni,Legis tamen obferuantianondumo- mnino explota,(ed permiffa erat in Ecclefize primordio,ufquead Conftantint Magnitempora, quod cum Talmudeorum hiccdputo de Legis abrogatio- neplan€ conuenire uidetur. Secundum quog ueritatis fundamencum, pro- bat Talmudeus afferendo:duo annorum millia cempora fore Mefsig,fampto exordio, a tempore quo Legis defierit obferuantia, uidelicet ad finem quart &initium millenarij quintiundeeadem erit (ura annord Mefsix,& abro- gationis Legis. At quia gentium, & fidei non erat plenitudo, nifi cum omni- no ewacuata fuerit Legis obferuantia,idcirco non cOnumerantur Mefsizetem poribus anni, quibus nondum omnino Mofaica ceffauerit Lex. Computant igitur era Melsize tempora d Conftantino ad hunc ufque diem, uidelicetan- nos circiter mille trecentos & triginta. Cui confonatillud A pocalypfis,quod Deus pafcitmulierem (id eft, Ecclefiam fanorum ) diebus mille ducentis& fexaginta. Quod autemin litera fubnectitur: Etob deli@orum noftrorum multirudinem,deeft id,quod deeffe uidemus,non fuit eiufiem conuentus B« liahu di@um, fed id aut compilator,aut quiuis exiunioribus Talmudiftisne MeGize aduencum practerijfle cogeretur admittere, perperam hanc procul- dubio claufulam adiecit. Vbi autem duo millia enunciat inane, non eft fen- fas, quéd duo millia annorum fit omnimoda creaturarum carentia & uafti- tas,alioquin euidenti contradi@ione feferefelleret Talmudeus,quod mands dicere fex millia perduraturum , & de eifdem fexmillibus duo millia uaftita- tem allerere idem eft acfi dixitfet, mundum {ex millibus annorum , & mun- dum quatuor tantim millibus annorum duraturum. Sed ideo mundum duobus millibus annorum dicit inane, quod indocile & incompofitum erat circa mundi primordia genus hominum,abfque Lege,morum culeu,& quo- cunque politico regimine. Proinde ac fi fruftra arque inane fuiffer uniueram mortalium genus, iuxta illudMofaicum: Pecnituit Deum quéd hominem feciffet in terra: Illud enim inane dicimus, quod proprium finem & praefocam fibiperfectionis metam non affequicur. TALMP D. Vndus,proutab Eliahu didicit pius Rau Iehuda,permanfurus eftnoa minus iubileis o@uagintaquinque, & poftremojubileo uenturus eft filius Dauid. Rau lofepho recéfuit Rau Hanan,{e hominem inueniffe, VolumenDE TALMVDICA-DOCTRINA. 269 Volumen Affyrio charactere &¢lingua fanéta conferiptum manu gerentem, quiinterrogatus, unde Volumen ifiud ad ipfum perueniffecRe(podit: Dum ftipendiarium militem ageret Romane cohortis, id in Romanorum gazo- ' : philactjs inueniffe, quo quidem Volumine (criptum erat d mundi creatione ‘anno ducentefimo nonagefimo primo ultra millenarium quartum deficiet mundus, eruntej partim draconum pralia, partim bellaGog Magog: refi- » duumuers dies erunt Mefsize. Necipfe conditor mundi innouabit feculum, nififeptem millibus annorum tranfactis. Verum RauAha, quing annoru millibus tran{actis,dictum effe contendit. 5 RICIVS. a & Vbileus quinquaginta continet annorum fpacium draconum pralia & ToctaGog & agg pluribus in locis commemorat in Apocalypfi Ioan- nes: dum autem Eliahu affirmat,o@uagintaquing iubileis permanfurum mundum,nonconntimerat annos primorei}.quibue quali fruftra arqueina- nem (ut paulo ante) ob tanta mortalium {celeramundum appellant, fic pa- rum diflentireuideturd dicto priori: Pari Lege quando hic dicit Talmudifta: Deficiet mundus, fenfus eft,declinabithominum genus in malum.Sic &iple RauAha, poft quinqueannorum millia mundum innouandum prafumit, non computando duo millia priora. Mundi enim innouatio, fecundum Rau Katina, fit poft fepcem annorum millia: E’quibus fi duo millia,quibus durabatinane,dempferis,millia remanebunt quing. TALMYD. Laufila ifta,inquit Rabilonatan,penetrat,& ad abyffum ufquedefcen- dit,adhucuilio ad tempus certum, proferetcp ad finem & non mentie- tur,fimoram fecerit, expecaillum:quiaueniens weniet,& non retarda- bit Hacc enim dicta,non eo modo intelligenda funt, quo interpretancurMa- giftiillud Danielis ule ad tempus,& tempora,& dimidium temporis. Tem- pasinquitRabi Salomo, quadringentos Aegyptiace captiuitatis annos de- ignatstempora uerd genlinatum Aegyptiace captiuitatis {cilicet o@ingen- torum annorum tempus oftendit. Dimidium autem temporis annosindicat dacentos , quifimul mille quadringentorum annorum fummam conftituae. Hacille. Neceomodo intelligenda eft claufula, quo Rabi Samlaiillud Pfal- morum expofurit: Cibafti eos pane lachrymarum, & porum dediftieis in la- + chrymis tertio: feu menfura (fenfus eft,inquit Rabi Salomo) captiuitatis ter- tiz-duratio, in triplo eft temporis duarum captivitatum praecedentium: Ae- gyptiaca enim captiuitas crat annis quadringentis, Babylonica feptuaginta, quibus in unum redactis, ter repetitis, mille quadringérorum & decem an- forum fimma relultat. Fare Rabi Salomo. Neg eo modo intelligenda fine daufulse uerba, quo Rabi EKiua accepit iliud Haggei:Adhucunim modi- cum eff, X ego commouebo coclum & terram, RIcIvs. Abi Ekiua Archipharifeus,magni teftimonij & fapientig uir,quendam Rocenonosereribvrehuttage (qui parm poft Chrifti Saluaroris tem- pora, Hadriano in:perante regale ibi(ceptrum adfumpfic) arbitrabatue leMefsiam hoc Haggei oraculum de eodem Barchufiua waticinium effe exiftimas, qui ramen tertio regni fui anno truculenta & miferabili clade pro- Aigatus eft. Ecficipfe Rabi ERiua quantumcung;fapientia & uite mundicia Pollens, eodem erroris piritu, pfeudoMefsiam Barkufiuam tanquam A uerum Saluacorem coluit,quo & uerum Mefsiam lefum Nazarenum Pfeudoprophetam iu. + dicauerat. 230 TAL270 Pavir Rictr EPITOME, “TALMY D. Mnia,inquitRau,limitata aduencus Mefsie tempora tranfactafunt,nee O aliunde res ipfa dependet,nifi pcenicentia & operibus bonis: Adftipu. latur affertioni Rau Rabi Eliafatis fententia, dicentis : Si poenitentiam egerit Mracl , futuraeritillius redemptio : Si non egerint,nulla erit fpes(alutis, Ad quod refpondit Rabi lofita: Si pcenitentiam non egerit Ifaél,nulla quidé eritillis redemptio,ueruntamen fandifsimus , qui eft benedicus Deus, atro- cem feuientég in illos impijfsimi Hamon inftarregé conftituet, cuius imma- nitace & poenarum formidine denig; conuertenturad bene pie agendum. RICIVS. Alam hicdocuit Talmudifta, omnialimitata tempora & ex confequen- te primum Mefsie praterijfle aduentum:, quodg} Iffatlitarum redem- ptio fola poenicentia & conuerfione furcura fir, & magis impulfit ac met, quam ueritatis amore, quod & noftra hac tempeftate pluribus Ifraélitarum contiagereuidemus, idgp crebrius futurum eftin pofterum, nec ab re. Nam quemadmodum ad literarum ftudia, non quidem uirtutis amore, fed xenio- is & ctepundiorum blandimentis alleCtus , aut feral minis territus impelli- turadolefcens, fic & paruulos cxcutientesq} in Chrifto lefur altero horum modorum erudire,Xad uere pietaris culcum inftiruere oportet. Sicut X Mo- fes uattum radem¢ Ifraélitarum populum fenfibilibus & corporeis potiis quam aterni fxculi delicijs allexit, & aduerum Dei cultum transformauit, cllislactiscp fluenga magi, quim ccelorum regna pollicitus . Sic denique ilorum (fecundum Talmudicam traditionem ) {peranda eft reftauratio, non quidem orthodoxe: pietatis defiderio ex peruicacia & den{a illorum mentis~ caligine, fed meru & formidine poenze, qui tamecti mundanus & feruiliscit- caprimordia fuerietimor, fiet amen exinde coclefti {piricu patrocinante fli lis,(edulusgp acerna veritatis amor. TALMYD. . TatuitRau Aba, nullum de redemptione clarius effe uaticinium , quia illud Ezechielis: Vos autem montes Ifraél ramos ueftros germinetis, & fudum ueltrum efferatis populo meo Iffaél. Eadem Ifraélis redemptioe uidenter fecundum Rabi Eliazarem colligitut ex illo Zachariae: Ante isi Jos merces hominum non erit nec merces iumentorum, necintrocunti,nep exeuntierit pax pre tribulatione. Samuel tradidie, non wenturum effe flim Dauid, quoufque magna & incolerabilis annonce fueri¢ charitas. Non wen turus elf, fecundum Rabi Henina, filius Dauid , quoufe nec pifcifculus qui dem inueniti pofsit,qui opem ferat egroranti. RICIVFS. ‘Ac omnia fiue ad literam fiue-fecundum allegoriam intelligas ,expe- Hane: fantad confummationem feculi. TALMYVD, TatuitRabi Hama,non venturum filium Dauid,quoutquedefinat regal Sramufeutus delfraél Zeri ex (ententia Rabi Henina, recenfuie non futu- rum filium Dauid,quoufque definant elaci {piritu ex Ifraél. Exfecundum Rabi Samlai,authore Rabi Eliazaro , non uenturus eft filius David, quoulp definat & iudices & apparitores omnes de Ifraél: Non redimetur inquit Vla, Ifraél nifi per iufticiam. Si generationem,, inquitRabi lohanan, aut facculum uideris quod grauibus perpetuiscp zrumnis affligitur . Si uides generationé, in quam pracipiti euentu & quali correntis impetu irruunt angultigexpeta illum,DE TALMVDICA DOCTRINA, ot filum, Idemaits Non uenit filius Dauid , nifiin generatione uel omnimodé {ufta,uel palsim reproba. Rabi Alexander authore Rabilofire interrogsare: Quanam recta intelligentia, illud Danielis: Ecce cum nubibus ceeli q; lushominis ueniebat, conciliar posit cum ito Zacharie: Pauper & equ tans fuperalinum. Ad hoc ip(e refpondic: PrediGtarum claufuilarum fenfum + effe,i mundi & benemerentes fuerint,ueniet cum nubibus ceelisfin minuis,e- quitans rit fuper afinum. RICIVS. 5 Vin regnadi {ceptrii,iamdiu antea, uidelicet pauls poft Dominice pat Cions Sempora funditis ablaca fit, primum Mefsia praeterijfle aduent faceri oportet.Duo nama hic Melsia oftendétur aduentus: Primus,ob culpam delicti fic in habitu pauperis & feruii ad redimend@. Secundus,deleca iam culpa originis,erit cd nubibus coeli & imperiofa maieftate, ad iudicandii. Concomitanter uerd fecundus ille aduentus ludzis eritin redemptionem. TALMVD. Rridebat Samuelem Rex Sabar,dicendo:Mefsiam uos uenturii affevitis fit eration: 0 autem celerem fi libueric phaleriscp infignem polliceerilli ‘equum.Cui Samuel: Afinus ne,inquit, tibi eft centicolor,qualis crit afinus Mefsize? Rabilofire, Eliam ad hoftium ftancem paradili, interrogat, Qi douencurus efler Mefsias Refponder Elias: Quando placitum huic Domi- nonoftrofuerit, afferuitg ipfe Rabi lofue duos fe tunc widille, & trim au- diffe eloquium. : RIcIVs. Rinitatis in unitatemyfterium apertéhic Talmudifta enunciat,quando- quidem unum tancim Dominum noftrum Elias indicat. Ipfeuerd Rabi duos (e uidiffe,& trium audijile cloquia affirmar. Vilixaucem duos, tres uueré auditu nouilfe dixit,ex eo forlican,qudd certia & fancti Spiritus perfona Glafide, qu ex auditu eft, deprehenditur.Alix uero duz quoquo modo (ut Theologi tractant) rationeinueftigari poffunt: Vel qudd duabus duntaxat peronis mifsio ad{cribenda eft: Patris autem perfonx minimé. Sed altioris wee funt indaginis, K extra propofici noftrilimites. Satis tibi fit accepil%e, ‘quomodo Metsiam, quem Dominum noftrum appellar, crinum & und Tal- mudeorum fententia affirmat.Perafinum, typicé audiendum rerum omaium mobili Chaos, Materia & hylen, quam unus equitar, ei: dominatu:, in quo nullus peccati eft fomes,Mefsias. Eilla eft centicolor, terminatwm certumgs proincerto accipiendo,quod omnium colorumid eft,formarum fenfibiliam Uarietatem uicifsitidine quadamadfumit Hyle, . TALMVD. Dem Rabilofue,iterum inueniendo Eliam ftantem ad oftium {pecs Rabi JSinons Ben lohai,interrogauit quando uéturus effet Mefsias? Cui Elias: Vade,inquit,& ipfummetinterroga. Scifcicanti atic Rabi, quonam inloco euminueniam? Refpondet,ad oftium Rome.Cui Rabi,& quonam fignacu- lohuncipfam ab alijs difcernam ¢ Refpondet: In medio confidet pauperum danguentum, quorum finguli omnes fib plagas codem tempore oluunt omnesg iterum und reuinciunt.Solus uerd Melsias figillatim unam foluit,& eandem mox medicamine appofico circumligat, ne li extemplo accerficus fueri, {cilicet ad redimendum, plurium plagarum ligamine occupatus , mo- tam facere cogeretur. Rabi igitur Mefsiam adcundo falicandogg: Pax, it gui abi Ma ifter eruditorcp meus. Cuirefpondit Mefsias: Pax fuper te fill i. Atille: Quando, inquit,rencurus es Domine? Refpondit:Hodie. Ra- biitaquerefponfo habito,ad Eliam retertitur, quem ctim interrogaret lias, quid’nam fbi retuliffer Mefsias ¢Refpondit, dicens: Pax tibi fil Leui:his, Z 4 quit272 Pavir Ricrt EPITOME, quit Elias, uerbis tibi und cum parente fpem firmam dedit futuri feeculisTune mentitus, inquitRabilofue, eft Mefsias, quod hodierna die fe wéturum pro- mitrens non uenit. Cui Elias:Sic eius audiendus eft fermo,hodieuencurus fi uocem eiusaudieritis. RICIVFS. Roximum antehoc Rabilofuenigma diuinitatis: iftud werd humani- Pas potitis myfterium declarat. Tu autem attende, cim fzpitis Talmu- difteefe Eliam uidiffe, & cum eo habuiffe colloquia proferunt, noneftil- forum fenfus de ipfa perfonali praefentia Eliz, fed de fpinitu, & genio (utuo- cant) quo ueluti padagogo in fingulis admirandis fais operibus ducebatur Elias: Spiritum inquam,de quo quarto Regum legitur:Requieuit (piritusE- Tie fiaper Elfeum. Eedeleribie euangelilta Toannem Baptiftum preecefsiffein fpiricu & uirtute Eliz. Erat infuper apud Talmudeorum & prifcos Cabaleo- rum fapientes facultas, (€le quali in extafim mentisq} prouocandi exceffum, quo multiformes offerebantur imagines, interdum Eliz, ndnunquam ange- Torum aliorumg rationalium paricer & irrationalium forma,quibus abfcon- dita fapientie nonnunqu’ fururorum prafagia , &id genus arcana autaper- téautfub quodam aenigmatis telamine tradebantur Verum vero corporeis excernisg fenfibus Eliam , aut quemuis angelorum prifci fanori uiderint, dehocnil certiin praefentiarum enunciandum cognoui. Ad ipfius igitur Ra bilofirereuertendo xnigma,dicendum:Quod palamex eo colligimus,geni- tumiam effe Mefsiam,ciusg fedemlocatam Roma: Etnondumueniffecum nubibus coeli,fed inter pauperes elanguentes: Quodg redimit quotidie om- nem, qui eius uocem audierit. Quid autem per plagard circumligaminadefi- get, qua alij elanguentium omniainunum foluunt, & iterum fimul reuin- ciunt:Mefsias uero pedetentim unam, & deinde aliam abftergit & circumli- ¢. Quid infuper typi latitat ubi refert fe inueniffe Eliam ad oftium {pecus Rebisimonis. ‘Quid & in fingulis ferme huius enarrationis claufulis defi- gnetur arcani, id alfjs ftudioforum, utingenij perfpicaciam exerceant, penfl- tandum relinquo. TALMYD. Neerrogantibus difcipulis ipfum Rabiofi, quando uenturus effet fiius Dauid? Refpddit: Sulpicor,fiid uobis aperuero,quod ad rei certicudinem petituri eftis d me fignum. Acilli: Nullum inquiunt,abs te figna peremus. TuncRabi: Venier, inquit, filius Dauid quando hac porta (fellicet Roma) corruet,& reftaurabitur,iterumg corruer,& reftaurabitur , &ab integrocor- ruet,neceius tunc complebiturreftauratio quin ueniat Melsia. Tunc difcipu- J:Signum,inquiunt,da nobis, quo ita ut narras fururum iudicemus.Refpon- dec: Non’neiam primim nullum uos fignum petituros dixiftis ¢ Tuncillit Darecamen rogamuslibeat. Dedit igitur praefagi fignum, quod in fangui- nem conuertentur aquaz {caturientes de (pecu pamies ( {cilicet quo flumene- rumpitlordanis )idg factum eft, & eueftigis coiuerf funt aque in fangui- nem. Nonuenit, inquit Rau, filius Dauid, quoufque iniquitatis regnum {- uiacin I{taél menfibus nouem, quod feriptum eft: Proptes hoc dabiteos uly ad tempus,in quo parturiens pariet. 5 RICITS. . Niquitaisregnum,eftregnum Gog Magog. ial ued dciruromns fyn cerus orthodoxz pietatis culcor,ucillud Apoftoli: Non omnes qui ex cit- cumcifione funtIfraél, hifuntlfraélite. Etquod modicum duraturafitre- i iniqui poteftas, ipfa Euangelica teftacur Veritas, inquiens: Nufi breuiati fri fent dies illi,non fieret falua omnis caro. Solida infuper hic Talmudicade diuinicateiuncta humanitati Mefsighaberur authoritas:claufula enim,quam ‘almu- -BE TALMVDICA DOCTRINA, 273 Talmudifta in medium profert,ef Michez praefagium : Ettu, inquiés, Beth Jeem effrata paruulus es in millibus luda, ex te mihi egredietur qui fitdomi- natorin Ifraél,& egreflus eius ab initio d diebus xternitatis: Non nifixterna fil generatio intelligi potuit. Egreflus uerd ex te,{cilicet Bethleem , human generationem defignat. Quz autem Rabi ofi,de portaRome,quéd terruet, terq ance MeGsig aduentum reftauranda fit,ipfa Romanorum gefta,& rerum doceat euentus . Per portam uniuerfam urbem uaftandam intellexit, licet & hocarnigmate poriis quam literali intellectu audiendum widetur. _TALMYVD. Pto,inquit Via,irt teniat Mefsias, fed eundem itidere non cupio. Sic & Rava eniaginguie Melia, juem tamen minime uidere defidero. At Rau lofephus: Veniat,inquit,Mefsias, & utinam ad afini eius fterquili- niadegendi mihi daretur facultas. RICIVS. ‘On optant Via & Raua uidere Mefsiam,iuxta illud Propheta: Vz de- fyderantibus diem Domini: Ad quid ea uobis:dies enim ifta tenebre & non lux, utillud Buangelij : Erit enim tunctribulatio magna. lofephus ee carnali minimé perculfus formidine , {piritalem mundi uidere optat lucem. TALMYVD. Varritur quod nomé fit Mefsiz,cSuentus Rabi Sila,refpondet:Sila no- men eius , quod {cribicur: Quoufg ueniet Sila: Latine,quoulg ueniet ‘qui mitténdus eft. Conueritus Rabi lanai dixerunt,lenum eftnomen e- ius, quod (cribitur: Sit feu erit nomen eius in fecitlum ante Solem Iénum (id efthliacio) nomen eius. Couentus Rabi Henina ftatuertnt, Heninaeffe no- men eius,quod (cribitur: Non dabo uobis Henina,Latin€,mifericordiam.A- Wjafferunt, Menahen filius Ezechize nomen eius,quod feribitur:Quonialon: geteds eft ame Menahem ( Latin€ confolator) conuertens animam means abanan, plage de domo Rabi nomé eius affirmant,quod feribicuNos aut= tem reputauimus ipfum plagatum, percuffum Deo &affidums RICIVS f Efsize quinquefunt ad(cripta hicnomina, qui mittendus eft, qui fil tur,Mifericordia Confolator,Plagat uz omnia fi aduertis, Chri- ftilefufaluatoris myfteria infinuant: Erenim ex e0,quéd illud Efaiz o- raculum (Veré,inquiés,languores noftros ipfe tulit,& reliqua)deMefsiaau- diendum effe, Talmudeus affirmet, facile iudicarelicer, quancafitiuniorum ludzorum infanfa, quod huncluce clariorém uerborum contextumad alie- num, &literg & Talmudeorum traditioni diffonum, intelleum retorquent, quemadmodum locupletitis id alibi expofui. TALMYVD. ‘Npofterum (ut cenfuit Rau lehuda.) Exurgere faciet Deus benedi@us a- Tire Dauid, quod (cribitur:Seruient Domino fuo,& Dauid regi fro quem fufcitabo eis, Dehoc auté dubirado Rau popa interrogabat Al aie Qui nam feri pofler,futurit effe regem Daud’ cm fcriptum fic: Et Dauidferuus meus, princeps eorum in perpetuum. Si princeps, ergo non Rex. Refpondet Abaie:Rex erit fecundus,ut folet apud Cfarem princeps,Cafarappellari e- gundus : Proculicin concione Rabi Samlai, {criptum eft: Va defiderantibus diem Dei,ad quid’ nam uobis eft dies Deis tenebrae enim ifte & nonlux. Id autem (inquic lleRabiyuefpertilionis & galli, qui ambo lucem praftolantur; iciexemplum refere. Redarguit enim uelpertilioné gallus,quod iam orbara luminibus274 Pavuir Ricit EPITOME, Juminibus incaffum expectet lucem , quemadmodi haretico deMefsize ad tuentu quarenti,tefpondit Rabi Aubu,uenturum effe Mefsiam,quando ope- tienc tenebrae impios,utlegitur: Ecce tenebrae operientterram & caligo po- pulos. Mefsiz anni, Rabi Biazaris fententia, fururi fant quadraginta, quod feribicur: Quadraginta annis affumam generationem ipfam. Staruic autem Rabi Eliazar Azaricefilius annos Mefsiz futurosfeptuaginta. Quod {cribi- tur: Etdie illa in obliuione rit Tyrus inter ciuitates feptuaginta annis ficut dies regis unius , precipui{cilicetregis , qui rexeft Mefsia. Rabi uerd annos MeGiz, feculis feu generationibus tribus duraturos aiferuit, quod (cribitur: ‘Timebuntte cum Sole & ante Lunam in gencrationem & generationes Ra- bi Hillel nullum futurum Mefsiam Iftaéli afferuit, e6 quod eius iam cranfa- Gum fitimperium tempore Ezechia. Hunc autem coarguit Rabi lofephus: Ignofeat, inquiens, Dominus Rabi Hillelli: Regnauitnamgs Ezechias ftan- teprima fanctuari domo:de Mefsia aucem uaticinatus eft Zacharias tetnpo- réfacratze domus fecundz, dicendo: Exulta fatis filia Syon : Jubila filia Hie- rufalem: Ecce rex tuus uenietiuftus & faluator. Alius,ex Rabi Eliazaris fen- tentia tradidit,quadringétos fore Mefsiz anos, quod (cribicur: Latifica nos, ficut dies quibus afflixilti nos,& annis quibus uidimus mala(uidelicet in Ae- 'yptiaca captiuitate,, cuius anni erant quadringenti.) Scriptum eft enim:Et ubijcient eos feruituci, & affligent eos annis quadringentis. Acfecundum Rabi,dies Mefsiz trecenti & fexagintaquing, {unt anni ,iuxta numerum die- rum Solis. Quod feribitur: Quia dies ultionis in cordemeo,& annus redem- ptionum mearum uenit, Hicautem (ut ait Rabilohanan) {cribiturincorde meo, quafidixerit:Cordi meo hoc reuelaui arcanii: membris autem meis mi- nimé. Ec fecundum Rau Lachis , fenfus eft : Cordi meo reuelauizangelis auté miniftrantibus minimé. Abime, dies Mefsiz feptem millia annorum cenfuit, quod (cribitur:Et gaudio fponti fuper{ponfam gaudebit fuper te Deus ruus, ‘aleuerd gaudium fieri confueuit diebus cOuiurj feptem :RetulitRaulehu- da, ex Samuelis fententia, tot futurds dies Me(siz, quot dies praterierunta mundi primordio,ad illum ula diem. Quod feribitur:Vt multiplicentur dies ueltri,& dies filiorum ueftrorum fuper terram,quam iurauit Dominus patri- bus tuis dare eis ficut dies coli fuperterram . Statuit Rau Neheman , torelle dies Mefsiae quot 4 diebus Noé ad diem illum. Quo di@um eft, Efaiz ore: Sicutdies Noé iftud mihi ficiuraui,ut non irafcar tibi,&X non increpemte. RicirIvs. VadratRabilohannams affertioni illud Euangelij: De die atitem iffa - SXhora,nemo {cit,neg angeli ccelorum,nifi folus Pater. De diebus ait, annisp Melsiguaga Xmeteiformis.ue audiuiltief Talmudeorum tra- ditio:eidem tamen omnes innituncur fundamento,quéd anteconfummatio- nem fxculi reftaurandum,& aliquot: semparis curfu fub Mefsiar imperio du- raturum fitregnum Ifraél. Quod utig & fides orthodoxa minime refpuit,fl- ua tamen reucrentia fecretord: Nam ex Apoftoli ad Romanos fententiacom- pertum habemus,ludgorum ad fecundum Chrifti aduentum futuram faluté: quaautem Lege,& quanto temporis fpacio , ante faeculi confummationé fu- turum id fit, nulli fapientum (efte uigefimo de Ciuitate Dei Auguttino) pet- fpedum fuilfeagnouimus,necfatis exquifitum eft, quamdiu duracurdificiu- dicium difcufsionis: Quapropternihil prohibet, qutm Ifraélitae , quos natu- - rales Apoftolus ramos tocat,cumi naturali fuerint inferti pinguedini,pouoré gradum artingant falutis, quam hi ce ex gentibus oleaftri, diuina miferatio- ne foci facti funt naturalis oliuta : Etexmebris meretricis facta funtmembra Chrifti, in quori plenioré: intelligent Apoftoli ad Romanos undecimodi- @aattende,& feduls tecum reuolue, Licetigitur eidem infiftant fundaméo, quiDE TALMVDICA DOCTRINA. 275 quiconfummationis farculi tépora calculant:uario tamé medio, & coniectu-; tis potitis quam folida ueritate hxc ipa recenfent. Vnde &X Auguttinus uice-. fimo de Ciuitate libro, fcribit: Hic,inquiens,quaeri foler,quando iftud (id eft, nouifsima Antichrifti perfecutio, & eiufdem per Chrifti prafentia extinctio) erit,importun€ omnino , quos tamen,, {cilicetannos, ali) quadringentos,altj quingentos, alij etid mille ab afcenfione Domini, ufg ad eius ultima adueni- tum copleri poffe dixerunt, conie@uris quippe utuncur humanis, non ab eis certum aliquid dé Scripture canonicx authoritate profertur: omniti uerd dé hacrecalculantid digitos refoluitille qui dicic:Non eft ueftréim fciretempora 4 &momenta,quz pater in fua poluit poteftae. Haec Auguftinus.Nulla tamé . magis cOcinit & rerum ordini & Motaico enigmatinecnon & fyderi curfui, quam fabbatizantium affertio:fed dehis alibilatids-Hlactenus deMefsia SEQVVNTVR NONNVLLA RELIQVA baius capitis, memoratu dignas - TALMVD. ItRabi Hiabar Aba: Omnes Prophetz de folo Mefsiz uaticinati funt tempore.Idem Rabi: Vniuerfa,inquit, Prophecarum uaticinia folim dé * petnitentibus dia func. luftorum autem fantortimg uirorum premia oculus non uidit Deus praterte. Rabi Ahuuerd cenfuit gradum feulocum ny pornitentis,nd polleatingere etiam fumma iufticia X probitate uiros.Que- ce _ titurquid'nam ficid quod oculus non uidit? Refpondet Rabi lofue: hoc effe tuinum fis feruatum racemis, a {ex diebus primordi: afferie uerd Reslakis, quod oculus non uidic effe Eden (id eft, uolupratem){i autem quaris ubinam politus fuerit Adam? Refponder: non in Eden, fed in ipfo horto. Diceres, E» den & hortus non’ne idem defignant? negatur. Quiafcribitur: Er fluuius e+ grediebat de Eden ad irrigandum hortum, . . RICIVS. Abile(ue(qui paulé ante de Mefsia commentatus eft cum Elia.) Nune quog fpirivalis fucuri faeculi delicias, fub typo uinG fuis a feculi primor- dijs feruarum racemis appellat.Per uinum fupernam, qua fruemurin po fterum,Dei fapientia defignans, quam oculus non uidit Deus preter te.luxta illud Apoftolis Loquimur Dei fapientiain myfterio,quze abfcondica eft:ficut Gcriprum eft: ‘Quodoculusnonuidijnecaurs audiutt-Hancautem fapientia uinum 4 creationis principio feruatam effe in fuis racemis aflerit Talmudeus, ad differentiam humana: fapientia,que iam expreffa elt, & multiformi phan- tafmacum inquinamento corrupta: Vndepeccatum Eure, nil aliud fuilledo- centCabalei ,nifi quod uuas expreflerit marito: {ex enim dies primordij, fex gtadus rerum corruptions & motui fubiacentium oftendic. Septima autem. dies eft fabbati,& quies,nulli coreuptioni,nec alteritati obnoxia. Hecigitur fecundum allegoriam Cabaleorum more accepta, fublimia quidem , &re- condita ueritatis infinuant facramenta, quod pari Lege de pluribus , qux fe- quuntur,illorum dictis iudicandum. . TALMVD. ViLegem,inquit Rabi lofie,didicit,X eam né tepetit, fimilituding re- fert feminantis qui non metit. Rurfus qui Leg? didicit, eamq obliuio- neabolerifinit,fimilis eft mulieri, que cdi peperit fobolem,mox repo- hitad tumulum.Singulis homing, inquit Raua,follicitudo laborg incumbité felix autem ille quiin Lege laborem (uum fortitur. Qui negociatur, ait Rabi Alexander,in Lege, Legis amore,is pace! fspeena Sta conciliat. Etreputa- bitur (inquit Raa ) ac fi habitaculum fibi ftruxifferinter caduca fimulatcs in fuperis: Is etiam, inquit Reslakis,uniuerli quali orbis propugnator erit. Atcp isip(e(inquit Leui)redemptionis tempus accelerat. Qui proximi {ui filit'ad Legemt276 Pavii Ricit EPITOME, Legem inftituit.Is,inquit Reslakis, ciu{é propagator repuraduserit. Quin ims tanquam Legislator,ut ait Eliazar,iudicabicur. 5 RICIVS. Er Legem hic nonliteram, fed quiiintis latitat fpiricum Talmudeusin. velligis iuxta illud Pfalmographi: Reuela oculos meos , & confyderabo mirabilia ex Lege tua. TALMYD, Cribiturlibro ben Sira,tenuis baba fagacem oftendit: ftolidumuers den fior. Qui in calicem {ufflat ( uidelicet ut fpumam depellar) non fitit. Qui obfonium cum paneuefcendum petit, amoue illi & panem (quiané efu- rit)Bifurca barba uirum,quo nemo aftutior,demonftrat. Mulier iniqua, lepra , eft marito,quam domo eliminet,& delepra fanabitur. Mulier decora falus eft iro, numerusg dierum fibiin duplo reputabitur. A’ {peciofa foeminaneir- retiaris, auerte lumina , neccum eius marito epula,potumg frequenta:muld enim fpeciofa mulieris facie pereunt, Muhtorum ingreffum indomum tuam nepermiferis. Sint tibi amicorum tues. Arcanum uerd tuum uix€ millibus uni reuela. Etiam a recumbentein iinu tuo, oftia cuftodi oris tui. Ne contrifteris in craftinum, quod nefcis quid uehatdies. Triftes funt dies noes pauperizhumile enim elt rea eius(qué deficei in alum ftruendi poteftas)& alioré ommum uinetis celfior winea eius (quéd pr inopia montis cacumina colit) unde aliorum tectorum pluuisein ius recta ftillancieius uero uineti cultura,& (ataiam terra,uentord impulfirin aliord uineas irruit. Hac omnia exlibro ben Sira, quem inter apocrypha Tal mudeinumerant.) Qui pro fanando wulnere exorcifmum cum fpue murmur fat,partem non habet futuri feeculi, quéd facrainquinat Dei nomina {putiex- crementum. Sabbati die,ut tradunt magiftri, (erpencum {Corpionum¢ exor- cifmos proferrelicet: Damones autem {cifcitari nephas. Acfecundum Rabi Tofi,alijs quog preter diem fabbati damonum (cifeitatio euitanda.Rabiued Huna,hancRabilofifententiam minime probat: Nec ipfe Rabi Poli damo- num minifterium alia de caufa euitandum cenfuit,nifi propter imminenspe- riculum. Quemadmodum Rabi Ifaaccontigiffe dicunt: Is enim, ut dmonis inipfam irruentis noxam euaderet,cedri arbore abforptus eft,quae patéteex- indehiatu eundem evomuit. Statuerunt magiftri,inter damonum genera,o- lei & oui, principes {cifcitari fas efle, uerum mendacio fepenumerd id genus fallic{cifcitantem . Exorcifte murmur ipfum proferre folenc, in oleum ualis, non autem in oleum , quo illinica eft manus: unde permiffum eff'uti ad inun- Gionem oleo manus,non autem oleo uafis.Rabi namg; Ifaac Samuels fuius, cm ad hofpitium diuertens,hofpes oleum attuliffet in uafe,& cum co faciem linijffer,ilico pituite bilises carbunculis (catebat uultus. Cui ad ford excun- ti obuiamulic: Te {piritus,inquit,afflauit Hamas,eundemg mulieripfand- nihil actitando mox fanitati reftituit. Qui aliqua creatorum ad proprié'com- modum neglecta benedictione utitur, is (urdocuitRau Henina)a Deo& ab Ecclefia Iftaél id extorfiffereputabicur,quod fcribitur: Qui rapit aliquida atre & matre particeps uiri fubuerforis eft: pater enim Deum fancifsimum Rgnificanyae {cribicur: Nunquid non ipfe eft pater tuust qui pofleditte. Sic & mater Ecclefiam defignat fraél, iuxtaillud Salomonis: Audi fil difeiplinam pattis,X nedimittas Legem matris tux. Quarritur, qualis’ nam fuerit fpiritus ille,de quo fcribitur: Egredior & ero (piritus mendaxin ore omnium Prophe tarum eius.RefponditRabilohanam:Spiritus erat Naboth I(raélis cui ucait Rauina) Dominus dixit egredere de pariere meo,quod (cribitur: Quiloqui- turmendacia non reparabitur in con{pectu oculorum meorum.Ad hoccon- uertitur illud Rau popa, utin adagio eftQui nimia ultionis cupidine uinci- tur,propriam domum fabuertit. RICIVS.DE TALMVDICA’ DOCTRINA, 277 RIcIVs. ‘Agnum & ccelefti de anfma corporis uinculo foluta arcanum hic tan- gitur. Naboth enim Ifraélica,quod uineam darerenuerit Regi Achab, lapidibus per Reginam Gezebel (ut 3. Regum legitur) interemptus. eft, &¢quiain ipfo uitx extremo animaeius cumardente ultionis defyderio, émigrauerit, factus fuitad explendam uindicte libidinem fpiritus mendax. inoreProphetarum. Qua autem ratione,& quo ueritatis teftimonio id cré- dere fas fit, mylterium oftendit Phitoniff {cifcicantis Samuclem, qui fpiritus, uerax eratad Sauil,quemadmodum Naboth fpiritus erat mendaxad Achab, fed Samuel, utptimo Regum exprimitur, quadam cum inquietudine: Na+ both uerd fumma cupidine idipfum peregit. TALMYVD. Vatuor, inquitRau Hifta, hominum fpecies excludunturd facie glo- Qieini@cumloquentiam mendacia,adulatorum,& firfurronum.Scri- bicur:Non eueniet tibi malumiid eff,tenon perterrebuntinfomnia, & prauzecogitationes noctumnze, plaga non appropinquabit rabernaculo tuo quddnullus tibierit gnatus, uel difcipulus,in publicum preuaricator, qua- lis Nazareus erat lefus, : RICcIPs. Voniam delefu Nazareo hic, quemadmodum tarijgin Talmud locts, Quenie fa@aett, qui exnominis (ymbolo lefuum Saluacorem noftrum ‘widerurinnuere, X hacftulta & letifera prefumptio ludalceinfanie anfam prebuit obtrectandi & blafphemandi fupercceleftia orthodoxz pie- tatis facramenta.Idcitcd de eiufcemodi Nazareo lefis hiftoriam, quam pauld inferiis in hocipfo capite Helek Talmudifta commemorat,hic ftatim fubif- ciendam duxi,quo plané intelliges, quam euidenti equiuocationis fallacia, - &inemendabili decipiancur errore:legitur enim paulo polt, TALMVD Ecet (uttradunt magiftri) finiftra manu repellete: dextra trerd allicere Jdelinguencem, non ut Heli(eus qui utri{cs manibus pepulie miniftrum fuum Gehefi: Neg ut Rabi lofue Ben Praheia, quifimul una & aleera manu Nazareum repulitlefum. ‘Cum enim lannai Rexin furoremadactus, trucidariiuflerit magiftros, abije Rabi lofi figam arripfens in Alexadriam Aegypti.At paulo polt deferuefcente fam Regis furore,ad cundem Rabilo- faam re(cripfit Simon Ben Sdta denunciando,qudd tempus expoftularet,ut fanctam repeteret Hierufalem : Cuius montis parens mox iter Hierufalem werfus arripuic: Cung in ipfoitinere {plendido quodam receptus fueritho- hitio,dicebat: O' quam decorum & quam oblectabile hofpitium iffud. Tae Iefus dehofpitij matrona magiftrum loquentem exiftimans: Oculos,inquit, habet (qualidos, feu rotundos. Cui Rabi:Vir{celefteinquit,de cali ne curpi- tudinecogitas? Aceueftigio, quadringentarum tubarum concrepitu eum + anathema proclamari iufsie, qui & fifaepenumerd ab eoueniam, ing prifti- ‘num difcipulorum numertim refumi popotcerit, minime tamen ad indulge. dum inclinari potuft magifter.Pauld denig poft(dum Rabi ipfe orationiua- caret & leCioni, audi (raél ¢ ) lefus ad magiltrum ab integro accefsic,qui ci plicatoiam anima , petent{s uoto condeleendereinfieuiler » eigg manibus Auraret,ut ufqpad finem leCtionis moram traheret:lefis autem manuum hu tum , quafi repulf & indignationis fignum exiftimans, protindsindigna- bundus dans terga abije.. Teeontinud latericium erexit lapidem , eurng ido. latriz culeuadorauit.Quem aim Rabi folicito animo ad peenitentiam,& ad Vere pietatis cult hortaretur,pertinaci fronte renuit:Afferendo fe didiciffed ; A magiftro,278 Pavir Rictt EPITOME,. magiftro , quod quipopuli mulcitudinem ad preuaricandum inducit, outa {ili poenitendi relinquarur facultas. Maraucem recenfuit Iefum Nazareoum magica exercuille, facinora inftigalfe, & d uero creatoris cultu auertifle mul sirudinem Ifradl. RICIFS. Vod autem delefu Nazareo pa‘To fub Pontio Pilato,Saluatorenoftro hicminimé fermo fir, facilé erst cognof-ere,quando Ponti Pilatitem- porad lanai Regi temporibus ionge, X ultra cent anos difiaremon- ftrauerimus.lannai enim(ut codice berachos,capite matuting orationis tradi tur)eratlonathan Simonis Machabgi filius,qui & Hyrcanus (ucdecimo ter- tio antiquitatum lofephilegirur) nuncupatus eft: Si igirur ab Hyreano, feu Tonathan Machabeo, feu Iannaiad Herodem Pontiumg Pilarum tempora colligis,circiterdecem & centum annorum interftitium reperies,undefacilé reuinces,non eundem effe lefum Nazareum auditorem Rabi lofue,&Iefem Nazareum paffum fub Pontio Pilato Chrifium & Domindnoftrim. Efo, uccacaiuniorum Iffaclicarum peruicacia cStendit, quad lefum Saluatorem ‘Talmuditta hicinnuat, confentaneum ramen eft, ipfum Talmudiftam errore decepium fuiffe. Quemadmodum & ille Architalmudcus Rabi Ekiua,infi- gnis apientia & uitx celebritate omnium teftimonio uit, qui Pieudomelsii, Urpauld antécommemorauimus, taquam werum humani generis Reftaure- torem coluit, & eadem fallacia X ignorantiz caligine Chnftum Nazarené uerum mundi Redemprorem, Pfeudomefsiam iudicauit. Nal igitur enirage cum caxcus cgco ducatum preftat, {'ambo in foueamcadant. TALMF D. VarituriRabiSimone, quando fenbicur: Auferturab impijs lux, & Qiteschiam excelfum confringerur: Quid eft quod literaain ¢ dictionis - mey2772 (id eft, ab imprjs) extra aliarumliterarum pendat feriem. Re- {ponderur, quéd qui in hoc infimo &X caduco orbe, inops fuerit,inops quo- que redderur in fuperis. RICIPS. Vando Ain 5 litera per fencopam tollicuré medio diGionis Merfaim (utin predicta ciauSula Hebraico exemplan legitur) remanet Merefim, ‘& cunc dictio, non impios fed inopes fonat, mopia uidelicet mentis. Quando enim mens ip‘ humana erpefair, & caduce machin puchricudi- nem minimé contemplatur, nec confyderat,inops efficicur,Signarus rerum arcanarum in fuperis: Vinde in impiecaré,S¢in hutus fucusig; Geculi eniferiam labicurinuifibilia enim Der,inquis Apoftolus, 4 crearura mundi, perea faGafunt, maniiefta conipiciuntur: Quiigitur manifelta, quae (enfuiin hac caducorum machina fubiacentnon adueriit,is utige nec inuifibilia in fuperis penecrare merutt. Tuaurem attende, quot in ipfo feribend: modo, & Hebra- carum literarum contexcullatitent chanimata, qua cx folo Hebraico exem> plari doceri Sintelligi potfuss. TALMVYD. . Vo Ifratlicarum (utrecenfucre Magiliri de folertia & perfpicacia flio- rum Ifrael commentantes ) capti erantin monte Carmel,quorum intet reliquaitinerana colloquia dicebat unus alteri:CGiecto qui nos preiuit camelus,in altero oculorum careatlumine,& in una.quia onultus efi,lagens deferatuind,in altera oleum: duord infuper qui duGant camela,.unus lfradi- ta,gentilis et alter: Tac caprorillord fequés uefaicia,X autcule Hem, inquit,dure ceruicis popuie unde nan: X qua temeraria cOiectura bee peruos narrara prefumitis: Refponder, g in uno oculord camelus careath- mine,ex hoc perpendimus, @ is in uno duntaxat ui & cramitis latereherb depafcinat,DE TALMVDICA DOCTRINA. 279. depatcitur, alio werd latere minimé. Rurfus,cim guttularum delagenis ftil- Lintium,has quidem ad profundum ufq demergi,illas uero fuperferri cerni- mus,unamided olei,altera uini effe lagenam comprehend(mus. Horduerd quidudtant camelum, quoniam unum impudenter in ipfo tramite, alterum uerd extra femitam, &latibulo uentrem leuare con(peximus , unum gen- tilem,alterum Ifr4élitam cognouimus.Captor autem dehacre certisr fiericu piens,dat(ein pedes,& camelum,eiusc comites celeri pafla fequitur, qui ut iuxta captiuord dicta rem ipfam ad amulsim fic effe, rantamg eorum perfpi- caciam fumma ct admiratione cognouiffer,ambos ofculo pacis falutat, mu- neribusc & libertace condonat,atg ci gloria, honore pattio folo reftituit. DE ALIIS VIBVSDAM CAPITVLIS Eu digha excerpra, Viillata fibi improperia filentio pertranfit,mille,qua ei imminent, mae Q: tranfibunc.Seprem lubrica non precipitantinnocentem.Atuno ob- uiturimpius. ‘Bum coniugum feruet amor, fuper gladij laminaaccu- bant,quo tepente,¢os fexaginta cubitord cubile non patitur.Scribitur: Rex injudicio erigit terram, & uir primitiarum difsipat eam: quafi dicereue- licludex, qui opfbusuttex abundat, erigit& roborat terram:fi autem indps. (utSacerdos qui primittarum médicitate uiitat)fuerit,difsipabiteam. Qui improbum in urbe tudicem conftituit, perinde ac fiidolG colendum plantat-, Getin raél,repurabicur.V rbem,cui uni ex his decem defuerit,nullus fapiens inhabitet,uidelicetiudicti collegium, eleemofynaré promptarium, Ecclefia- fice ¢des, balneum locus ad requifita natuta,medicus, flebotomator,{criba, thicéllarius,eruditorinfantium. Eo tempore quo duxerat Pharaonis filiam Silomo,de(cédic Gabriel, & harundiné mariinfixie, unde exorcus eft fcopu- lus faper quo ftructa eft magna urbs Roma.Primo ait Marfiscrat Tradita elt Lexlfraéli,charactere Hebraco,idiomate uerd fancio,que ‘Efdre temporibus inAramedidioma, & Affyrios mutata eft characteres. Paul6 uers poft, cha- naderes Affyrios recinentes, fan@um elegerunt ibi idioma, Hebraum cha tadterem,Arameumd idioma relinquentes idiotis.Per idiotas audiuntur,(e- cundum Rau Hifta,Chufini populi,qui fimul creatorem timent,& idolaco- luntRabj uerd affirmand primordio eifdem, quibus & nunc (cribicur chara- cribus, datam & con{criptam fuiffe Legem. Ex Ifraélicarum ueré prauari- cationein aliud mutatam effe Scriptura genus, quibus iterum peenitentia. duGis priftinum reftitutum effe characterem. Rabi uerd Simon Eliazaris fi- ius,nullo unqua tempore necloquendi neg {cribendi modum mutaré fuilfe aferuit Mulier,inquit Rabi Samuel informe quiddam eft,& propterea nui mortalium adeo ftabili adharet fordere, ficut illi,qui eam formati organim- uefecerit, quod per primum uirum, maritumg perficicur: Necuirmoritur nil uxori,neq uxor nifi marito.In adagio eft,tametfi feptennio feuiat palsim. perorbem fames, minimé tamen oftium tangit uiri quauis arte periti. Qui-* cungaddit minuit. Dies qui diuitijs n6 fruitur,mus eft fuper aurum accu bans. Quod in literaria fchola tra@ant fapientes, proderenefas. Vnde quen- dam difcipulorum,qui nonnihil arcani,ante duos cé uiginti annos, in Itcera- Hoconobiorraditi prodiderat , protinis expulit & eliminauit Rau Ami.. ledicus Tyris noi Nullam inquit uaccam, neg porcam Alexadria ab- duci patiuntur Aegypti, quin primo ef uuluam,ne concipiat,eruncent.Scri- biur'Vnum loquutus at Deus » duo uerd audiuimus:quia exuna eademag fac eloqui claufula waria documenta accipimus:ex pluribus uerd claufitlis, ‘unquam unum idemc intelligimus. Mulier erectis ftans pedibus inhabilis ettedconceprum¢ Saltiliellem nihilominus Serubabellis parentem Babylo- nia carcere hac Lege conceptum affirmant.Et propterea, Secubabel nuncu- A 2 — patur,286 -Pavit Riciy EPITOME, patur, quod feminatum, genitimuefuerit Babyloni¢?Cui proprium eratnoz men Nehemias Hachaliz filius. Vinum & fecretum,cé unum intratalterum ‘egrédicur. Mortabium facies (ut traduntMagiftr’) non eandem ad amutsim fOrtiunturimagin€, nedum unus alterius uxoré uel domicilium uidetfplen- didum, Gibi uendicet, & faum effe contendat. Quibus uerd potifaimi (iuxea ncentiam Rabi Meinfinguli homind,unus ab alio differuntt, func tria, uox, effigies & cogitatio. Mundi conditor Deus, fexta die ultimam creaturam fa- bricanit hominem:Architriclini inftar,qui prius ccenaculo ftrato,aptatamé- fa,& opipare iam cundiis paratis,cOuiuas ultimo loco introducere folewCui allidieillud Salomonis dicens: Sapientia mulierum adificauit fibidomum,. exciditcolumnas feptem,immolauit ui@imas‘iras,mifcuit uinum & propo- fait menfam fuam,mifit ancillas fuas.Heec fbi, Mutierum name fapienti dificans dom@,menfuram feu metrum oftendit conditoris,quo condidi urerfa, Columnas quas excidit feptem, feprem fime dies primordi, uictimay, limphatum winum,& menfa,funt maria,flamina,& quicquid in huius Gecutt ufum denit: Ancillze, quas mifit, fant Adam & Eua. Terra qua fabricatuseft prothoplaftus Adam ex uniuerfa terreftri machina ( ucplacuit RabiMeit) coaceruata eft,tefte illo Pfalmorum:Informe meum uideruntoculi tui-Ocult autem Domini,utalibi (¢ribitur,in uniuerfum terrarum orbem ferdicur. Raw ‘Ofia primi Adz corporis truncum, de terra Babylonix, &eius caput,deterra Tfaél, reliqua corporis membra, de alijs mundi regtonibus compacta céfuit, ‘Duddecim, tnquit Rau Aha, hore funt diei, quarum prima coaggeratafuit terra Adz: fecunda factum eft informe:tertia protenfa fant membrat quarta iniea eft eianima: quinta affarrexit in pedes: fexta nomina rebus impofuie feptima data eft fibi connubio Eua:o@aua thorumafcenderunt duo,defcen- deruntuerd quatuor: nona traditum eftfibi praceptum, cuius prauaricatot decima horatactus eft: undecima iudicabatur: duodecima denig patadifo deirudebattir, & abit, ucfcribicurrHomo in honorend perno@auit. Nullam in hominem itim habét beftia, nifihomo appareat ueluti{umentum , quod (cribitur: Similis fa@tus iumento defolatus. Prothoplafti Adz ab uno adal- térum mundi extremum, ftataree magnitudoerat:ca autem praeuaricator fa- tus fuerit, eum creator per manuum feprapofitionem in minus redegisAt fecundurh Rabi Eliazar, prothoplaftus fra proceritate pulfabat firmamen- cum:Primi Adz, Arameo idiomate(utplacuit Rabilehuda)fermo erat.Cul, utcraditRefchlakis, gloriofus mundi conditor omnium feculorum genera. * ‘tiones,& quolg ueritatis & fapientiz uiros oftendit.In herrefim (iuxtafenté- ‘tiam Rabilehuda)lapfus eft primus Adam. Ac, fecundum Rabi lfaacin hoe deliquit, qudd enutriverit praputium, Rau Neheman bunc deliquifte affi- ‘mat, quod primam omnitm rerd refpuerit originem : Efdem facrarumlite-, rarumlocis, quibus hareticorum prauitas proteruire, & ad alienam fenfirm lireree fonum retorquere niticur, ftatim re(pontio fubrectitur, qua illord per- wicacla retunditur Seribitur(atpote) faciamus hominem ad imaginem no- ftram:Quo deorum pluralitatem heerefis contendit:id autem falfam conuia. citur exeo, quodmox litera fabnedits Ee creauit Deus hominem ad imagi-* nem fam, quod expreffam Dei unitatem infinuat.De his hactenus,equitut ‘compendiolum Mifchngit codicem Senatorum,didum fanhedrim. COMPENDIVM MISCHNAE IN CODICEM SENATO- 1rum,diltums fanhedios: prime ,qnac & qusbusSenatorumor- dinibusfint indicanda tnfinuat. CAP. h ‘Onim qu iniudicium ueniunt, quedam 4 mibus diffiniuntur iudid- «fF bus, utea que bona concernunt Mammonis. Alia iudicantur perfenatd ‘unius & uiginti confulum,uefunt ea, que perfonam criminaliag iudicia tefpiciunt. Alia iudicantur per magnum Herofolyma unis & fepruagine enacorumDE TALMVDICA-DOOTRINA, 28 Senatorumconfilium, uteaque: ad unius sribus multitudinem, Pfeudopro- pheetntelad magnum Ponsificem fpectant.. Aliaptimo trium cra@ancur, conlilio,euentilanturg exinde per quing, abfoluuntur deni, perfeptem, ut menfis embolifmi & annorum computus.Alia,ucmanuum impolitio,adiu-. diciaria Senatoriaue infignia conferenda, aguncur per quing. Aliaiudican-, turddecem; in quorum numero unus computarur Sacerdos , utvienalium feuredimendorum agrorum precia, & cateraid genus. QVIBVS OBSTRINGITVR, ET 4 QVIBYS IM. munis fit Pontifex magnus, Rex. CAP. IL. Ontifex magnus iudicat & iudicatus. Teftimonium dicir, & de eodici- Par Difcalciationis Legi cum defuncti fratris fui uxore , obnoxius eft. quemadmodum £¢ racer defundti, eandem Legem ci Pontificis uxore adimplet,_Defuncti Pontificis uxor fociatur connubio Ponuificis fratri, fra- tris uerd defuncti uxor non iungitur connubio Pontifici.Pontifex nd comi- ‘anus funus , necad filicernium feu funebre epuld,humi ut caterilugentium, secumbit, fed paruze infider fediculz ,cuncta multitudine humi confidente. Rexuerd non iudicat,& minime iudicatur.Nullum dicic teftimonium, neq deco diciturs Difcalciationis Legem non fubit, quam etiam cif eiufdem de- fundti regis uxore frater minime obferuat.Non iungitur matrimonio defun- Giffatris,nec fracer defundti regis uxori,alterius camen regis dereliGtae idug élociarilicet. Funus pro arbitrio comitatur,adg funebre epulum in fub- (quod cubile fortune: nonnull uocant) recumber, uniuerfa multitu- doreftier humai.Bella gerit arbitraria,magniSenatus con(enfu. Macerias (ut patens fibi fiacirer)& guafcuncp fMtruéturas diruit pro nutu.De militum pre- dajpfein primis fibi partem releruat. Plures quam decem & octo uxores nd ducat. Equorum copianon maior fit,quim equefttis cius ordo requirat.Ac- geniquos & auri cumulum aggregare non fit (ollicitus, nifi proutmilitiz, reipublicee ufus depofcit. Legis pentateuchum fibi con{cribat,quem fect foristetineat, & in caltris,ac domicollo appenfum referuet. Regis in equitare equa.eiusg infidere folio. nonlicet,regal quog uti (eptro netas.Regem ca- pits abradentem capillos, & in balneo nudum neq adire,neqp incuert licet. QraLr PACTO ELIGENDI SVNT IVDICES. ET Que bug modis fieri pofint reprobi teftes or indices: Et qua Legeexa- “ minandi fine tefles. CAB. Il. ‘Nindicis mammonis , qua definiuntur a tribus, uteruis litigancium,und digitindicé,&X ambo iudices eligune tertinm. Quéd{ilitigantes proprit, aut alreralteriuis parentem, imo & inertes rudesgp bubulcos in iudices ad- miferint, non daturillis poftlatam fententiam recufandé iudices, aut repro-? bandifacultas. Reprobi atem fiunr,quicung impierads, aut turpis, feu ia, tuftilacy nota tanguatur,uidelicet qui talorum ludum, qui foenus aut uena-) (osiuacolumbarum yplatum, quigs remi(sionis anno mercatur fruges, & fi, ‘lia exercet:horum enim nullus({inulli aio magifterio uel arti ftuduerit)ad ‘udicandum, & teftimonium perhibendum admitritur.Confanguineis quo- &affinibus, neciudicaceneque teltimoniumdicerefaseft, Sodales & feliclimon um quidem dicypt, iqdicant werd minimé. In teftium uerd. ‘$Amine, primo in feceflium -uacatur grandguior, ignitate praftantior,, sinili ex uifu,uel debitoris ore mutui certicudinem affiemer, irritum eius ha teftimonium:Primi autem teftis perato exaaning, fuccedic alter, cuius, &Gahididiis concingnt priotis,mox rem ipfam difcutiunt indices, & iuxta Piutium fententiam iudicitim abfoluunt.Larauers fepsentia debitori,trigin- tsdiecumad oppongndum fpacium relinquitur:qyibyssranfacis, nihilde- Fone . A incepsate Pavur Ricti EPITOME, . in oppoficam fententize ade{tcitur. Pari Lege quam debitor,abfoluta. dam fententiainterrogatus: Analiquid adcontradicendumhabeat ¢ finihil quod opponat fehabere refponderit: exindeuerd fiquomodoliber aliquid inaduerfum fencentiais conftare fecerit,nullatenustate iam fenventizt uigo- com refcindere poterit. QU AE INTER MAMMONIS, BT PERSONARVM IWDIe tinm difcrimina. Qytofenaterum modns,y Orde, CAP.TITE Ammonis caufz iudicanrurdtribus, perfonarum uerd feuanimarum AV | a@iones per erium & aiginti fenacutn dijudicantur. Ecin caufismam- ‘monis nihil intereft pris fententiz proferantureorui , quicondem- nant,uel eorum qui iuftificant.In-his aatem qua perfonam (feu criminaleia- ditium) concernunt, priis fententizepronuncianturiuftificantium, ‘exinde ‘eorum qui condemnant. {llic five ad iuftificandum, fie ad condemnandum = atis eft unias fuperantiat Hic ueré unius faperantia iuftificat,duorum werd. condemnat. Ilic lata iam fententiahaud fecus ad consdemanduum gum tu. fftifcandum opponere licets Hic werd abfolutafentéria fohim adiuftificanday non‘autem ad condemhandé obijcere admitticur. Ibi dataeftomnibus qua- culumcuma iarifpericis aeons docendiue, aque ad condemmands ficatadinftificandum, facultas, Hic Gerd, id folum adiuftificandum permit- tic Ibi eidem qui fualitad condemnandum, fas eft, ut exindefuadeat iuftifi- ‘candum Sic ediuer(6, qui prime fuaferaciuftificandem,poreritdeinceps do- ctread condemnandum. Hicuerd-¢i qui femel docuit iuftificandum, mini- melicetfuadere exinde ad condemnandum. Ibjexamen peragitur hucedi- ‘urna, proferturg fententia rempore nocturno.Hicuerd folum dtuma luce 8 ‘examina & fententias abfoluere fas eft. Ibi eadem die caufas difcuttunt,&im ‘quoduis oppoiizorum fextendamferime Hicutrd eodem die examen perae gitur,& iuftificatrix fententia pronunciatur, condemmatricem ers fenten- Gam pottera, non examinis die abfoluunt. Quo factum eft, uefabbati, 8 cuiufcunque folennis diei profeftercaufarum inhibeantur examina.in expia- -tionum pollutionumgp ritibus definiendis, primé propriam fententiamex- plicat potior! nomineiudex: Inéudicijs werd perfonam znienarnrefpicica= _ ‘tibus, prim pronunciatfenrentiam, dtgnitare & faptentia pofteriot. profeliti, eciam & (puri idonei fine caufas determinaremammonis,animard werd iudicia abfoluuatduntaxat Sacerdotes & Leute, necnon& Sacerdo> tumaffines Ifradlit. Senatoribus tonfedendi mos erat femicirculi inftar,ut fefe mutus intuerentur profpectu,duobus(uno fcilicet 4 dextris Senatorum? altetod finiftris)afsiftentibus (cribis, condemnantium & iuftificantitem for pricarttibus dicta.InSenatorum Bafllica tres alij aderavit ftudioforum (apie tiz ordines ; qui omnes iuxta cuia(cp praceltentiath gradatim confidebant fhumi,ex quibusnonnalli ad Senatorium (dum res expoftularetjorditié pro- mroucbanturitaquéd uno de prio trium ordirium in Senarorum ordi faffedto, alius ex fecundo ordine locuih fubibat cooptatt in co! Sena’ torum;mox & alter ex tertio ordite locum fupptebat ini fectmmdo, & alias de> #oum de populari affumebatur cohuenny, quitiicés ayeret inordine teri: Quo fadtum erat;ut uno de Senarorio didine amoro,finguli aliotiitriam ot dinum, uno gradualtiis confcenderent. Terrorincutiendus eft reftimoniant dicentibus in caufis perfonalibiss, né fola efdmatione (quantticung pateant indicia) nec alcerius teftimonif ore; wel vieredici hiominis relatu, fed {ola wits certicudine atreftari ptefisimat, detigorofog exatnine, quo Mort diftatiends; evenciladag fant dicta, premonitilintoporret:quodyy 15 g0 nfrnirtt inrerual- bo diftantiurdicta perfonalia,diudicys mamonii/ Quin Glid reftimonio que- plam codemnat mamonz,purgabtrat quid® d culpa;fiamonis frien’ fev tueritinnocentiinforitisuerd Beigua Gites iba berate tO 7 ef doteftisDE TALMVDICA DOCTRINA, 2b ‘ddteftts in zternum.Qui enim unicam ltaélite perdit,aut unicam fertiat ani imam, perinde ac fi nitindi machinam perdidiffer,feruaffecdeiudicabicur. Ma ximaineffabitig lade digna eft diuina fotertiashomionamg fino modulo inqumeradepromat numifmata, eandem adamufsim fingulaeffigiem refe- runt Ipfeuerd omnium feculorum conditor,uaftum & immenfum mortali- um genus unico prothoplafti Adz modulo effinxit, quorum necunus qui- dem aleerius precié adumbratimaginem. QVA LEGE EXANYNANDI SYNT TESTES, proferendad, fitin ikdicig femtentia, CAP. VY. Eptem inquifitinibus examinancur ceftimonit dicentes,uidelicet:Quo iubilelfeptenario,que anno, quo menfe,qua menfis & qua hebdomada M die,quatora diei,£¢ quo in loco fatum uiderint. Intercogantur infuper, an fceleris reum cuias eflet cognouering eumrg ut abftineret d crimine prgmo. nuerint:Et de idolatria interrogantur,quod idoloré,& quo cultu adorauetic. Inquifitioné & interrogariond non eadem Lex elt. Si.n.inquifitioné aliquam, fe uns ceftium nelcire refponderit,irrité eric teftimoniéInterrogationem ue 10, frumurs,imo & dug teftid fe ignorare afferuerit,ualidum nihilominus acce ptabileg erit teltimonium:A pud interrogationes tamé,pariter & inquilitio- nes fialreralteri contradixeritdand eritteRimonit: Siunus reftium aliquid adiuftificandd,uel quifpid de ordine ftudioforum fapientiz nonnihil ad con demnandi in medit proferre u¢lit, nondaturillis dicendi facultas. Siuerd unus deillori ordine,{e aliquid, quod iuftificet,diura (paponderit,daturil, Nia cg mox inter Senarord con(eflum fedé collocanr,neculgy ad canfiy, mationem illius dieiullum deSenatoré: collegio abirefinunt,quifiaudicn di gia protulérit,au(culcabicur ill, quemadmodum & ipfimer quiiudicio expa nitar adhibendg funt aures, {iad faiiuftificationem auditu dignacommemo ret.Si igitur ea,quae fatis (unt ad iuftificandum attulerint,{tarim immunis re> LinquicurSin werd minus ufficignter ad iuftificanda declarauerint, in pofte- cam diem fntentiz pronunciatio eo feorfam bini,trinigy, Senatonum rém ipfam integra ila: peuoluunt, uino abftinentes tora die Mia, nodtug, &cenui uicticantes alimento:Matutino tempore prztorium rur {usingeetsi proferunt fententiam , & primé qui iuftificant, exinde quicon- démmant « "Nec illi, qui prids iuftificauerit, fas eft ut deinceps condent- néblicéetamenilli,qui psidie condemnauerit,ut pofteradieiuftificet. Sijgi- tur exuigintitrium fenatorum conuentu duodécim fuerine iuftificantes, 8 undgcim qui cédemnant, ftatim impune abfoluicur. Si autem ediuerfo duo- decir fant qui condemnant,& undecinrqutiuftificenc, autundecim iuftihi- cantes,uinidécim pariter qui condemnaht,& unus {ele ancipitem, ignaruma) ferendefententiz affirmar, tunc geminatim adufg feptuaginta & unum fu- peradduntur priori numero fenatores , quorum fi triginta fex fuerintiuftifis canres,& ‘riginta quing qui condemaantiuftificantem {ententiam pronun- ciant.8i autem triginta {ex fuerint qui condemnant triginta Scquing quia fhificqat,cuncincer{e rem ipfam penfitant, atg reuoluunt, quoulg unus de: pig condemnancium fententia adhatéat (uflificantium. . “QYALEGE POST LATAM SENTENTIAM °° * = indiciam exeyhunter, GAP. FI. . Bfolutain condeninationé fenttentta,mox. pretdrio ad fupplicij X cat nificiaze locé moricurus duciturs Acque interea pratori| ianitorliritea, ; came re)lédarentcur,in fignurh manu gerit.Alius werd ptocul d pree- eq torip inl ud, €0 tamen interuallo, quo uidere pofsitianitoré, qui cit lin- Sais.ad prretorm any’ profpedtat, utfi eo téporis fpacio, quoad {upplicit re. . Ag usducttuir,284, Pavitt RICit EPITOME,: + ‘us ducitur,quis ad condemnatiiuftificationem,nonnullaiuris monitainme, dium producer prafamerel ico rolleretin Gignum lintea,quibus, quiinG, det equo profpectis,confeftim iudices lictoresq commune taceret, ut pauli. fper gradum [ifterent,condemnaricp fupplicium (ufpenderent. Sicutig Xi- ple mortis fubiturus fupplicium , fi quicquam adfuiiuttificationem fedidu. tum promittat,etiam iteratis quatuar & quing uicibus reducicur ad pratorie um,dum modo auditu dignum pronunciet.Si igitur quid fufficiens ad iufti- ficandum ab eo acceperint,in contrarium wertung fenteriam , & quem pauld anté dignum morteiudicauerant,nuncimpuné abfoluunt.Si werd nil iuridi- cum ad iuftificaridum deprehenderint,iterum ad fupplicitum reum educunt, preeunte precone, qui promulgatclamitando, huncreum duciad lapidan, dum ob tale commiflum ab eo crimet taiumtaliumie teftimonio. Siquis nonnihil ad eius iuftificationem fe habere prafimmat, accedat, & in medium proferat. Cuma} ad carnificina-locudy decem feré cubicorum interuallo pete uehiat,commonetur ut c6fefsionem (prout folentiudicio morituri) peragat. Onnnes enim qui corifitentur,partem habent furtri feculi,qui fi confitendir tum ignorat , fatis erit dicere, fitmihi mors omiium peccatorum remifsio. Quumg propiis quatuor.Ceubitorum fpacio ad camnificinze locum uenerit, guncfi mafculus eff,nudus, & femorecanriim teussfifoemina, ucfte indura producicur. Lapidationis uerd locus, {trudtus erat geminata hominis ftawma _teditior folo, quo unius teftium impulfu preecipitabarur reus , adfubftratam huimifilicem quo pracipitio fi nondum expirauerit,continuo alter teftiumis ruebat ineius precordia cum filice,quoictu fi necdum monticefleritzuniuers fatunc aftancium multitudo lapidum tatu mortis intulit complementum. Seiiatorum callegio minimé licebat eddem in die-ad mortem condemnare plusuno. Lapidibus tam obrutus confeltim.apptndebatur paributo mas.f, 46 foemina Sufpédi uerd modus etaruttignus infigererurhumo,cuius fam mitati femifurcatum infertumligneolum erat,quocomplicatis manibus ipo fafpendebatur reus:At Rabilofi tigno(macellatorié more ) innixopparietifis: radium fieri uoluit Su(pendio peracto patibulo cadauer deponitur, feos im cum reliquis iudiciali fupplicio énteremptis , tumulo condicur quouly abfumpta fintcarnes tuncnuda cotle@a offa proprio parioue pull re ponuntur.Exinde demortuiconfanguinei affinesp iudices & teftes adeunt, eis dantuerba falutis,declarantg (e nullum pro illata morteodium aduer~ fas cos gerere:quia recto iudicio SX ueridico teftimonio cuncta peradta dle planécognofeant. : DE QVATVOR IVDICTARLAE MORTIS GENERE rut, qui delinguentinm lepidibus interimumtar. CAP. Ih, Vadruplici genere fpplicij iudicat Senatiis,lapidibus , incendia, glad dio, & laquel fuffocatw.Lapidand! aie ritum, iam pauld anté dicta ofte ‘dunt.incendij werd Lex eft, ut fimo adufcp afcellas intrudatur reus) ct- dus collo durum injjciuntlinteum,teniori finteo circtmuolutt; exinde duo, unus.Chinc,altendftinc Hintei tringunt circumflexum, quote {pirandi neces firare coactus os fuit hiatuaperiat, ctii moxcandens metalli ie imhieicury i precordia & uifcera penetrans,illies fpiritd uitg exurie & ardoye cofuamit. jladij att mors capitis ampuratuinhigitur. Laqueifuflocatus, duro quog Kinteo circumuoluto leniori peragit no folitadulg oris hiatit, fed quoad ex- tinguatur(ueluti conchufa flama)uita fpiritus.Alij uerd alio &¢alio mortis 5 demnanturfupplicio.Nalapidib.obruitur,qui c& matré,cum nowerca,hurth, atg iumento incerftum flagitiuma petpetrauit. Sic& blafphermis, & qui de feminefito offertidolo: Motech gu (eileitanirfpirivam Ou, & ledahi,fabbatt prophanator qui parentib.maledixit,difponfate pull ‘orrupror inhigetor adiDE TALMVDICA. DOCTRINA, 295 adidolorum cultum,ciuitatis auerfor,maleficus, & filius preuaricator: Male- ficum uocahtnon preftigiatorem, qui fenfus illudit:(ed qui mala facinorare- ipfaexercet. DE IMPIORVM, ET IVSTORVM MORTE, defomno,viio,& quiete,qhiG quomodo protegendi fant infontes ab impictate perfequentis, CAP. VIII. lias praeuaricator non omnino exipfa mftanti culpa tradicur morti, fed ad flagitiofiora prarcauenda in pofterum. Mors enim impiorum & {iba preftabilis eft,8¢ mundo. Ediuer(6 iuftorum mors & fibi & mundo da- ‘um parit.Somnus uinunicp impiorum fibi prodeft & mundo:luftorum ue~ econtrarid. Tranquillitas itnpiorum fibi & mundo nocer,iuftorum uerd qiesinauram wand inequos aq aut otrlend autnna ralisturpitudinis libidine,feu defponfatam, ftuprandi animo perfequitur,eti- am(fifecus fieri non potfer)cum intericu & nece perfequentis. QVIINCENDIO, QY1 GLADIO CONDEMNAN- di,qui abfy, iudiciaria fententiainterimendi. CAP. LK. * ‘Vdicantur inc€dio,qui matrem cum filia, qui Sacerdotis filid,qui propria, Jecizo is iliam, qui faam,uel uxoris neptent,qui focrum, uel profocrum. cognouerit.Gladio interimuntur, homicidajuiri auerfores, qui ad idola co lendaurbem coinquinant. Homicida uerd minimé plecticur gladio, nifiis, quemiugulauit,fuerit Iftaétira,tamecfi uno tantim mente natus, quem tamé hon ex euentu, {ed {tudio,& his telis uel iaculis que apta {unt pro morte infe renda.Qui duorum generura mortis reus eft,altero grauiori.(canaim affici- tur. Qui pro mortifero.{crimine, femel quadragenis uno minus uerberibus pena uit, & in idem ab incegro crimen prolabicur,etiam homicida, cuius inus non omnimodis teftimonij cOditionibus conttare poteft,tales ad an- gultum,& wixhomunculi tature, intruduntur ergaftulé,quo nec accubare, eg federe fed pedibus tantiim farepobi ces nil, preterordeum alimen- tipermicticur, quoulg uenterintumefcat, & wifcera erdpant , ac miferadenig morteintereat. Hominem qui turribulum,aut id facrorum uaforum genus farto furripuerit,uel Tetragrammaton nomea blafphemaueric, eueftigis in- terimerelicet cuicg pietatisemulo. Flamen qui pollutus facramenta tractat, nonadduciturad iudiciuum,fed eum electi Sacerdotum foris extra atria tem- Bllexerebranc, Alienigena, qui in fan@tuario facra miniftrat, non humani, fed diuiniiudicij morte condemnabirur. QUI LAQVEO SV FFOCANTVR, ET DE tripleci Hierofolymitano Senatu. CAp. X. Aqueo faffocarur,quiterberat parentem,qui hominem I(raélitam furto Lathe fenarur rebels fenexpleudoprop eta, idolordiuares,adulter,& teftes qui aduerfus Sacerdotis filiam falfum de fornicatione perhibent teftimonium,& quiipfam Sacerdotis filam coinquinat. Tres Hierofolyme erant enatorum ordines:unus ad oftium monticuli domus fanuarij : alius ad oftium atrij:tertiusin ipfo atrij penetrali quadratis{ftructo lapidibus. Et quicquid ambiguum, extricandumg erat per uniuerfum conuentum Ifraél, Primo referebatur ad Senatum,in oftio monticuli agentem:qui fi minus ide- nodarenouerit,ad fecundum in oftio atti procefferunt ordinem:quifi nec le plecaufam definire poterit,tunc omnes pariter adibae tertium, qui in acrij pe- netralibusftjuem magnum Senatorum ordinem uocant, cuius traditionibus &decretis, ab(cp ulla contranitentia praftabancobfequium tota multicudo fynagoga liraél. i : . CART282 Pavir Rictr EPITOME, ™N CAPYT VNDECIMYM DICTYM HELEK, Qui fintpartem non habentes futuri faruli:Et depanavrbisanerfa. Mnis Ifraél partem habet fururi feculi Scribitur enim:Et populus tus lomnes iuftiin perpetuum hiereditabunt terra. Sunt autem futurifrcu- liexpertes,hi,qui mortuorum refurrectionem,ex Lege con ftarenegit. Infuper & hi,qui Legg de colo tradicam effe renuunt,quicp Epicureord fen- tentis adherent: Rabi Ekiua quog dixit,eum partem non habere futuri f- culi,quifanandiuulneraexorcifma,facrumd Dei nomé cumfpute murmu- ratputa dicendo:Omnem languorem, quem "poll in. Aegypronon| nam, aperce:quoniam ego Deus Tetragramaron fanatoreuus. Rabi Saulexdu. ficétiam eum,qui nomen Tetragramaton fuis,quibus {cribitur , charactetib. pronulerit. Tres reges & quaiuior {unt idiote,qui non funt participes futurile culéReges uidelicetlerabam, Ahab, &. Menallé. Rabiuerd lehudaregem. Menaffe partem habere futuri (cul afferuit,quod (eribitur:Deprecatusg ett eum& exaudiuit orationem cius,reduxitg ipfum Hierofolymam in regaum faum.Ad hoc aduerfarij refpondent,huncin regnum quidem faum reduxit- fein fururi uerd feecul uitd minime. Quatuor werd idiotae fisnt,Palaa, Doeg, Echitophel, Geheli. Generatio,quax aquarum clade interijt,parté rion habet fututi feculi,quod (cribit lon permanebitfpiritus meus in hominein2- terum: Qua i dixerit:Eius nec iudicit erit,nec {piritus.Generatio,cuius con fuGze & difparcite erantlinguz,partem ron haber fururi feeculi, quod fcribié: Difpergebateos exilloloco fuper faciem uniuerfz terrze. Paulo poftfubdit inde: Difperfitinquiens eos Deus fuper faciem uniuerfze terra: Eos enim pre fenti difperfic feculo,& exindein feculo futuro. ViriSodomite parrem noa habent futuri Gecuti,quod fcribitur: Viri autem Sodomitz pe(simi erant, & peccatores cord Deo nimis. Pefsimni quidem erantin hoc feeculo,& peccato- tes aimis in feculum futurum, in iudicio attamenrefurgent. Rabi Nehemia werd neutrum hari generation@ in iudicio refurtectura cOtendit,qd{cribitur Ideo n6 refurgétimpi in iudicio,& peccarores in coztuiuftors.Non refurget impi-.generatio diltuij,iniudiciotEt peccatores in ccetu iuftorum.é.uiri domita.Ad hocilli refpondent:Non utig refurgentin cou iuftorg, werd in ccetu ref impiord.Exploratores terra Chanaan, part nd habentfuru- ri feeulge Cr etrahates terrae, effet mala morwui funt,atcp petculsl in con(pectu Dei,mortui quidé funt in hoc f¢culo,& percutsi in fururo.Genera tio proftrata in deferto,nd haber parté futuri Geculi,necp refurgée(iuxta docu métaRabi Ekiua)in iudicio,quod (cribié:In folitudine hac: daicice &ibimo riencur. Rabiuerd Eliazar, dehacipfa generatione dicté effe cenfirtt ilud Pfalmori:Congregate mihi fanctos meos, qui decidat foedus med fuperfacd ficidt. Couenticuld Kore ( {cilicet feditioné excitantis aducrfum Mofen) non refurget,necafceédet nouifsime,quod (cribif:Er operit eos, perierdirg deme- dio multitudinistoperti.n. fant humo prafenti feculo,perierunte de medio multicudinis feculo futuro. Rabi uerd Eliazar dehis enunciaté exiftimaril- fud Regi: Deus mortificat & uiuificat,deducit ad inferos,& reducit. Decem trib. quos in cranfmigratione miferit Affyriord Rex Sanherib ) no reuertent inv pollen prout tradidtRabi Ekiua,quod (cribié : Er proieciteos in terram. aliend,ficut dies hodierna,qua.n.praterijedies ampliis nd reuertitur. Senfit ait Rabi Eliazar,quemadmodi dies conuerticur in tenebfas, tranfitcp rurfas inlucem, fic & decé tribus que nunc degentintenebris nouifsime refurgent inlucem.Viri urbis ad finwulachrorum cultum auerte, pattem no@habent ruriGeculi,quod (ribitur: Egret func fill Belial de medio tui, X auerterunt habitatores urbis fua: minimé autem iudicandi {unt mort, nifi illius urbis autDE TALMYDICA pocTRINA, * 287 aueriincolx,8¢ qui ciu(dem tribus,plurimagf pars urbisfuerintintep auer- foresuirinon Kerinine:quodh foeminz,aut pueriuel non urbis incolz , aut minorurbs auerte pars rifolet mulritudo auerfa, quorum finguli celtimonium admonitionemg duorum expoftulant: Ecin hoc grauior erat prittarord quém multicudinis poena, g priuatorG punitio fo lalapidatione agebat abfcp ppecuniaria mula: Multcudouerd gladio iudi- catur,cdiamifsione opum. lucrint,tunc auerfi no ea iudicantur Lege,quaiudica fed ranquam priuatim delinquétes, condemnantur, finari| & ueCores,qui doco in locum uagatur, tuendifunt ab infli@u urbis. auerfg, quod (eribitur: Delebis ed & omnia qu inillafune,eiuscp pecora in ore glad sunde colligitur,quéd iuftord res, quae repertefuntin urbe peredit:qua ait foris fterint,eruanturincolumes.impio- rumuero & quaeforis , & quar incis funt,difperduncur opes,quod (eribicurt niuerta illoram fpolia congregabis in medio platearum eius: Si auré pla- uubs ipfa caruerit,ftruenda eft:quod fi extra urbem placea fuer, fpolia il- mania {unt afferenda,quod {cribitur:l gne cremabis urbem,& uniuerfae- ° volia,utholocauftu exprimitur,fpolia eius,fpolium facris dedicatum,exclufum faluumd effe titSanxeruntideircd,confecratain Urberepersefe redimenda:Etquéd itiz (eilicetnondum Sacerdoti oblatz ) m confirmas Domino Deo tuo.Ex eo uerd,quéd li- pontanee putredini fine retin ida. Decima fecundar,& A giographica Volumina abfcondéda, ne ue- ufum. Docuit Rabi Simon dictum effe:Confumas utholocauftum aino Deo tuo.Quo oftendat quéd ille,quiurbem auerfam recto iudicat opiates fi confumatum & placabile obrutiffét holocauftum repu ur Scribitur exinde: Sitcp cumulus fempiterns nd adificabitur amplitis, Anefas icin eo locohortos, aut:pomaria colere,prout fenfic Galilgus ilofi Rabi ueré Ekiua affirmat,exeo quod legitur:Non gdificabituram hon cuiulg ftruCturze inhibitio audienda fit,(ed ea duntaxar,quz fimi- fabric priori, hortos aut uel pomaria illic colere nihil prohibet. Sub- Aturclaufula : Nonadhzrebitdeillo Anathemare quicquam inmanu quod quamdiu munduminhabitantimpj,ira furorg uerlatur in feculo, “as pulfis eli inatisqj mox colluntar snguftizr furores, & ira, ac tran-* lapacedegitur pafsim perorbem.:.- >» SENATORVM COMPENDII FINIS. Pavor Ricrt, i TER FRINO DOCTRINARVM OR MINE, DE'QVE VNIVERSI PERIPATETICI DOGMATIS COHARENT 4 cergtericatis ftudiolos, DE NOVENARIO ORDIN? Ensrartscontemplationon ef uerboruns accumula, nec pep rtignum mitudisffcipt inrenentois uilenrcontenplanle maditzce ingore, rors re Prime eet Teecier renin tleseenns ones fumere wold breui Compédio peregee re fiperam nataconabor Nee wfquan mea quidemnouitinteno.codiewm diatere pilatcta, a taem explanare proponimus. Quippe ut reflwm futpfias,c> obliqui inde offic cr ipfa expofia fife fleas cnforam praftat. Quoniam ue buins exer negotios engi mde idpfum aatauerboryncontetum expla aborpriscamen guid dori quid ordo, quteiew . ‘filet profliaquoceplea deni nde rin cater ordo,pancs fend, Grine,Prefatio. brem deordine do ivina, bn cvs ineligitiaperplares Neotericimifee quia Galenus in Microsechtor + -Qvip.Com.n4. 288 Pavir Ricit CoMPENDIVM, QVID DOCTRINA ERP a] OCTRIN Aquantiim adnos & rei naturam {pectat, ef NSH habicus intellectiuus ex pluribus (cibilibus aggregatus, quem uoce & (criptis,uelutifignaculis quibufdam expli- 4 camus.Dico ex pluribus (cibilibus: quia ficut ex unatan- “y cum geometriz conclufione habita non fimpliciter nun- 4 cupamus, geometram,quemadmodum nec ipfam conch a fionem geometriam, fed gemetricam pronunciamus ne- queexadu docendi unam numero conclufionem,dicimus abfoluta appella tione Dodtorem.Sicutig necunicam demonitratam conclufionem docti- nam ocitamus:Ratio eff Quod appellationem fumit habitus ex actu, a€tus exobiecto:Etquemadmodum obie@um non dicitur,nec eft fimplicitertale, “exeo quéd fecundum minimam fui pattem taleexiftar, fed quod fecundum ‘omnes,utplures eius partes fitrale,non dicitur exempli gratia febricitans cu tatus,e6 quod naufea,palsio, & rigoris impetus ablatus lit,fic quidem necis, quihxcabftulit,autauferendi Legem nouit,curator & medicus.Sed curatus dicecur:quia & fitis & capitis dolot,appetitus, aliaruma uirtutum lafio, de- mum &extraneus quiintis precordia & wifcera occupat, ardor euanuit, Et qui ciufcemodifynchomata ,& langurorem pepulit,aust pellere nouit, uere cu rator & medicus uocari meruit. Siigicurnominibus utendum eft, ucplures fapientesie utuntur,confequens erit,quotiens dodrinz nomé fimplici pro- latione legimus,non unius , (ed plurium conclufionum habitum referamus, walem(utipfa uerborum feries oftendit)Galeni hic fermo probat,prefertim ébi:Facilé enim memorabilia funt fatis extermini diffolutione omnia'Sienim & unica conclufionis conceptum dottring appellaffet, abfonum efferdice- r¢,facilé fant memorabilia omnia.Quippe fyncategoremaomnia,non folim ‘uaum, (ed plura (cibilia oftendit. Rurfus quum unius,in quantum unius2- qualis fit memoria tenacifas,non maior eflet memorandifacilitas ex diffini-, iu quimextefolutiuo , & compofitiuo doctrine ordine,cuius oppofitum. ibidem Galenus docuit. Hinc primtim detegitur manifeftus illorum error, qui per ordinem doting folim demonttrandi, diffiniendig, uiam audiend& ‘exiftimant: Cuim enim modus demonftiatidi,ac iffiniendi cireaunamnu- mero conclufionem exerceri pofsit,nil prorfus obftabit,quin zequalis firme- morize facilicas in ordine to pofitiu, fefolutivog ficut indiffinitiuo,ed qudd unius conclufionis fruedemottrgta, fina diffinita fir, firmam ftabilemd con- céptum parit, Galeays autem memoria faciltcare folijm diffinitiuze dodring” tribuit:Infaper ex hoc quéd dodtriha plurium (cibilium habicum monftrat, non érit precipuus ordo doin modus demonfitandi, talis fiquidemor- do folim quarlitum refert ad medium non autem plurium (cibilium uel que fieorum ad truicem habitudjnem cqnfyderat, quibus fimpl'citer do@rine nomen accommodari ftendimus,quemadmodum paulo poft clarits intel- ligerepoteris. . QV ID ORDO Br Poe E1vs KECESSE ° fas atqne preftantia. Eee Rao eft conga aliquorum ‘proportio fecundum prius & pofterius. [Omnis enim ordinatio,uc.o¢tauo phyficorum Ariftoteles docuitpror, ~~. portio quaedam eft.Ecinde partibus animalium primo {cribiturs Om-. nia que natura confiftunt,quodam ordine difponuntur, ut primum hoc de-+ inde illud fir. Congruam auté dico,proportionent:quia & inordinatio'quo-> quealiguorum proportio eft, congtua wets minime.Ordinis autem! inecefsi:* caren