You are on page 1of 34

Chng 7:

Page 1 of 34

MCH IN T

Chng 7

OP-AMP-KHUCH I V NG DNG
*********
1. Mc tiu
2. Kin thc c bn cn c khi hc chng ny.
3. Ti liu tham kho lin quan n chng.
4. Ni dung:

7.1 Vi sai tng hp.


7.2 Mch khuch i OP-AMP cn bn.
7.3 Mt s ng dng ca OP-AMP.
Bi tp cui chng.
5.

Vn nghin cu ca chng k tip.

7.1 VI SAI TNG HP:


7.1.1 Cc tng gia.
7.1.2 Tng cui.
7.1.3 Mt th d.
Mch vi sai trong thc t thng gm c nhiu tng (v c gi l mch vi sai
tng hp) vi mc ch.
- Tng khuch i AVS
- Gim khuch i tn hiu chung AC
Do tng h s l1.
- To ng ra n cc thun tin cho vic s dng cng nh ch to mch
khuch i cng sut. Thng ngi ta ch to mch vi sai tng hp di dng IC gi l IC
thut ton (op-amp _operational amplifier).
Ngi ta chia mt mch vi sai tng hp ra thnh 3 phn: Tng u, cc tng gia
v tng cui. Tng u l mch vi sai cn bn m ta kho st chng trc.
7.1.1 Cc tng gia:
Cc tng gia c th l vi sai hay n cc.
a/Mc ni tip vi sai vi vi sai:

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 2 of 34

l tng tr vo ca tng vi sai sau c th lm mt cn bng tng tr ra ca


tng vi sai trc. Tng sau khng cn dng ngun dng in.
b/ Mc vi sai ni tip vi n cc:
Ngi ta thng dng tng n cc :
- D s dng.
- D to mch cng sut.
Nhng mch n cc s lm pht sinh mt s vn mi:
- Lm mt cn bng tng vi sai, nn hai in tr RC ca tng vi sai i khi phi
c tr s khc nhau b tr cho s mt cn bng.
- Lm tng c AVS v AC nn (1 c th thay i, do ch nn dng tng n
cc ni c thnh phn chung tht nh (sau hai hoc ba tng vi sai)

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 3 of 34

7.1.2 Tng cui:


Phi tha mn cc iu kin:
- Cho mt tng tr ra tht nh.
- in th phn cc ti ng ra bng 0 volt khi hai ng vo 0 volt.
a/ iu kin v tng tr ra:
c tng tr ra nh, ngi ta thngdng mch cc thu chung.

tnh tng tr ra ta dng mch tng ng hnh 7.3b; Trong RS l tng tr


ra ca tng (n cc) ng trc.

b/ iu kin v in th phn cc:


V cc tng c mc trc tip vi nhau nn in th phn cc ng ra ca tng
cui c th khng 0 volt khi ng vo 0 volt. gii quyt ngi ta dng mch di chuyn
in th (Level shifting network) gm c: mt ngun dng in I v mt in tr R sao cho: E =
file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 4 of 34

RI.

7.1.3 Mt v d:
Op-amp mpc 709 ca hng Fairchild.
T1, T2: Mch vi sai cn bn ng vo.
T3: Ngun dng in cho T1 v T2. in th phn cc ti cc nn ca T3 c
xc nh bi cu phn th gm T6 (mc thnh diode), in tr 480W v 2.4kW.
T4, T5: khng phi l vi sai v 2 chn E ni mass. T4 c nhim v n nh in
th ti im A cho T1 v T2.
file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

3.4k.

Page 5 of 34

T5: L tng n cc chuyn tip gia vi sai v tng cui.


T7: L mch cc thu chung u tin v T8 l mch di chuyn in th vi in tr
T9: L mch cc thu chung cng l tng cui t c tng tr ra nh.

7.2 MCH KHUCH I OP-AMP CN BN:


7.2.1 Mch khuch i o.
7.2.2 Mch khuch i khng o.
7.2.3 OP-AMP phn cc bng ngun n.
Trong chng ny, ta kho st op-amp trng thi l tng. Sau y l cc c
tnh ca mt op-amp l tng:
- li vng h A (open loop gain) bng v cc.
- Bng tn rng t 0Hz n v cc.
- Tng tr vo bng v cc.
- Tng tr ra bng 0.
- Cc h s l bng v cc.

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 6 of 34

- Khi ng vo 0 volt, ng ra lun 0 volt.


ng nhin mt op-amp thc t khng th t c cc trng thi l tng nh
trn.

T cc c tnh trn ta thy:


.
- Zi nn khng c dng in chy vo op-amp t cc ng vo.
- Z0 0W nn ng ra v0 khng b nh hng khi mc ti.
- V A rt ln nn phi dng op-amp vi hi tip m. Vi hi tip m, ta c hai
dng mch khuch i cn bn sau:
7.2.1 Mch khuch i o: (Inverting Amplifier)
Dng mch cn bn.

(7.2)
file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 7 of 34

Nhn xt:
- Khi Zf v Zi l in tr thun th v0 v vi s lch pha 1800 (nn c gi l
mch khuch i o v ng vo ( - ) c gi l ng vo o).
- Zf ng vai tr mch hi tip m. Zf cng ln (hi tip m cng nh) khuch
i ca mch cng ln.
- Khi Zf v Zi l in tr thun th op-amp c tnh khuch i c in th mt
chiu.
7.2.2 Mch khuch i khng o: (Non_inverting Amplifier)
Dng mch cn bn.

Suy ra:

Nhn xt:
- Zf, Zi c th c bt k dng no.
- v0 v vi cng c th c bt k dng no.
- Khi Zf, Zi l in tr thun th ng ra v0 s c cng pha vi ng vo vi (nn
mch c gi l mch khuch i khng o v ng vo ( + ) c gi l ng vo khng o).
- Zf cng ng vai tr hi tip m. tng khuch i AV, ta c th tng Zf
hoc gim Zi.
- Mch khuch i c tn hiu mt chiu khi Zf v Zi l in tr thun. Mch
cng gi nguyn tnh cht khng o v c cng cng thc vi trng hp ca tn hiu xoay
chiu.
- Khi Zf=0, ta c: AV=1 v0=vi hoc Zi= ta cng c AV=1 v v0=vi (hnh
7.10). Lc ny mch c gi l mch voltage follower thng c dng lm mch m
(buffer) v c tng tr vo ln v tng tr ra nh nh mch cc thu chung BJT.

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 8 of 34

7.2.3 Op-amp phn cc bng ngun n:


Phn trn l cc c tnh v 2 mch khuch i cn bn c kho st khi op-amp
c phn cc bng ngun i xng. Thc t, tin trong thit k mch v s dng, khi khng
cn thit th op-amp c phn cc bng ngun n; Lc by gi chn ni vi ngun m -VCC
c ni mass.
Hai dng mch khuch i cn bn nh sau:

Ngi ta phi phn cc mt ng vo (thng l ng vo +) in th phn cc hai


ng vo lc ny l VCC /2 v in th phn cc ng ra cng l VCC /2. Hai in tr R phi
c chn kh ln trnh lm gim tng tr vo ca op-amp. Khi a tn hiu vo phi qua t
lin lc (C2 trong mch) khng lm lch in th phn cc. Nh vy, khi phn cc bng
ngun n, op-amp mt tnh cht khuch i tn hiu mt chiu. Trong hnh a, mch khuch i
o, C1 l t lc in th phn cc ng vo (+). Trong hnh b, mch khuch i khng o, C1
dng to hi tip xoay chiu cho mch v gi in th phn cc ng vo (-) l VCC /2.
khuch i ca mch vn khng i.
7.3 MT S NG DNG CA OP-AMP:
7.3.1 Mch lm ton.
7.3.2 Mch so snh.
7.3.3 Mch lc tch cc.
7.3.1Mch lm ton:
file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 9 of 34

y l cc mch in t c bit trong s lin h gia in th ng vo v ng


ra l cc phng trnh ton hc n gin.
a/ Mch cng:

Tn hiu ng ra bng tng cc tn hiu ng vo nhng ngc pha.


Ta ch l vi l mt in th bt k c th l mt chiu hoc xoay chiu.
b/ Mch tr:
Ta c 2 cch to mch tr.
* Tr bng phng php i du:
tr mt s, ta cng vi s i ca s .

v2 u tin c lm o ri cng vi v1. Do theo mch ta c:

Nh vy tn hiu ng ra l hiu ca 2 tn hiu ng vo nhng i du.

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 10 of 34

* Tr bng mch vi sai:


Dng c bn

Thay tr s ca vm vo biu thc trn ta tm c:

c/ Mch tch phn:


Dng mch
Dng in ng vo:

* Hai vn thc t:
- iu kin ban u hay hng s tch phn:
file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 11 of 34

Dng mch cn bn

s thp. Nh vy khi c Rf, mch ch c tnh tch phn khi tn s ca tn hiu f tha:
, Rf khng c qu ln v s hI tip m s yu.
d/ Mch vi phn:
Dng mch

Vn thc t: gim tp m.
Mch n gin nh trn t c dng trong thc t v c c tnh khuch i tp
m tn s cao, y l do li ca ton mchtng theo tn s. khc phc mt phn no,
ngi ta mc thm mt in tr ni tip vi t C ng vo nh hnh 7.19.

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 12 of 34

7.3.2 Mch so snh:


a/ in th ng ra bo ha:
Ta xem mch hnh 7.20

Trong A l li vng h ca op-amp. V A rt ln nn theo cng thc trn


v0 rt ln.
Khi Ed nh, v0 c xc nh. Khi Ed vt qu mt tr s no th v0 t n tr
s bo ha v c gi l VSat.. Tr s ca Ed ty thuc vo mi op-amp v c tr s vo khong
vi chc mV.
- Khi Ed m, mch o pha nn v0=-VSat
- Khi Ed dng, tc v1>v2 th v0=+VSat.
in th ng ra bo ha thng nh hn in th ngun t 1 volt n 2 volt.
l |+VSat| c th khc |-VSat|.
Nh vy ta thy in th Ed ti a l:

b/ Mch so snh mc 0: (tch mc zro)


* So snh mc zro khng o

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 13 of 34

* Mch so snh mc zro o:

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 14 of 34

c/Mch so snh vi 2 ng vo c in th bt k:
* So snh mc dng o v khng o:
- So snh mc dng khng o:

- So snh mc dng o:

* So snh mc m o v khng o:

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 15 of 34

- So snh mc m o:

d/ Mch s snh vi hi tip dng:


* Mch o:

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 16 of 34

tip dng nn v0 lun lun trng thi bo ha. Ty theo mc tn hiu vo m v0 giao hon
mt trong hai trng thi +VSat v -VSat.

Nu ta tng Ei t t, ta nhn thy:


Khi Ei<Vref th v0=+VSat
Khi Ei>Vref th v0=-VSat
Tr s ca Ei=Vref =b.(+VSat) lm cho mch bt u i trng thi c gi l im ny
trn (upper trigger point) hay im thm trn (upper threshold point).
VUTP=b.(+VSat)
(7.12)
By gi nu ta gim Ei t t, ch l lc ny v0=-VSat v Vref=(-VSat), ta thy khi
Ei<(-VSat) th v0 chuyn sang trng thi +VSat. Tr s ca Ei lc ny: Ei= Vref = (-VSat) c
gi l im ny di hay im thm di (lower trigger point-lower threshold point-VLTP). Nh
vy chu trnh trng thi ca mch nh hnh 7.34.
Ngi ta nh ngha:
VH=(Hysteresis)=VUTP-VLTP
VH=b{(+VSat)-(-VSat)]

(7.13)

Nu |+VSat|=|-VSat|VH=|2b.VSat|

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 17 of 34

* Mch khng o:
Dng mch

- By gi nu ta gim Ei (v0 ang l +VSat), khi VA bt u nh hn Vref=0v th


v0 i trng thi v bng -VSat. Tr s ca Ei lc ny gi l im ny di VLTP.

Tnh VUTP v VLTP

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 18 of 34

- Khi gim Ei t tr s dng dn xung, lc ny v0=+VSat nn:

e/ Mch so snh trong trng hp 2 ng vo c in th bt k vi hi tip


dng:
*Dng mch khng o:
Dng mch

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 19 of 34

Khi VA=Vref th mch i trng thi (v0 i thnh +VSat), tr s ca Ei lc ny gi l


im ny trn VUTP. T (7.17) ta tm c:

bng Vref th mch s i trng thi, tr s ca Ei lc ny gi l im ny di


VLTP. Tng t nh trn ta tm c:

nu |+Vsat|=|-VSat|
* Dng mch o:
Dng mch cn bn nh hnh 7.38

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 20 of 34

, cng l tr s ca VA, gi l im ny trn VUTP.

Nu ta gim Ei t t, n khi Ei=VA mch s i trng thi (v0= -VSat) v Ei=VA


lc c tr s l VLTP (im ny di).

7.3.3 Mch lc tch cc: (Active filter)


C 4 loi mch chnh:
- Mch lc h thng.
- Mch lc thng thng.
- Mch lc di thng.
- Mch lc loi tr (di trit).
a/ Mch lc h thng(Low pass Filter-LPF)
file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 21 of 34

* Mch lc h thng cn bn:


Dng mch

Nu ta chn R2=R1 th |AV0|=1


p tuyn tn s dc -20dB/dec v khi tn s tng ln 10 ln th khuch i
gim i 10 ln tc -20dB. Ngi ta hay dng mch voltage follower lm mch lc nh hnh
7.41. y l mch khuch i khng o, nhng do khng c in tr ni mass ng vo (-)
nn li bng +1.

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 22 of 34

Ngi ta thng chn Rf=R gim dng offset.

* Mch lc h thng -40dB/dec:


Trong nhiu ng dng, ta cn phi gim nhanh li ca mch khi tn s vt
qu tn s ct, c ngha l dc ca bng tn phi ln hn na. l mc ch ca cc mch
lc bc cao.
Dng mch

Nu chn C2=2C1, ta c:

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 23 of 34

mch ny khuch i s gim i 40dB khi tn s tng ln 10 ln ( li gim i 100


ln khi tn s tng ln 10 ln).

* Mch lc h thng -60dB/dec:


t c dc hn na-gn vi l tng-ngi ta dng mch lc -20dB/dec
mc ni tip vi mch lc -40dB/dec c dc -60dB/dec ( li gim i 60dB khi tn s
tng ln 10 ln-gc pha ti tn s ct l -1350).
Dng mch cn bn nh hnh 7.44

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 24 of 34

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 25 of 34

b/ Mch lc thng thng (high-pass filter)


y l mt mch m li ca mch rt nh tn s thp cho n mt tn s
no (gi l tn s ct) th tn hiu mi qua c ht. Nh vy tc dng ca mch lc thng
thng ngc vi mch lc h thng.
* Mch lc thng thng 20dB/dec:
Dng mch nh hnh 7.46
y l mch voltage follower nn AV=1. Do in th ng ra v0 bng vi in th
2 u in tr R nn:

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 26 of 34

Khi tn s cao, tng tr ca t in khng ng k nn AV0=v0/vi=1. Khi tn s


gim dn, n lc no li bt u gim. Tn s m ti li gim cn 0.707 AV0 gi l
tn s ct. Lc ta c:

Ta cng c th dng mch nh hnh 7.48

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 27 of 34

* Mch lc thng thng 40dB/dec:


Dng mch

Do l mch voltage follower nn in th 2 u R1 chnh l v0. Ta c:

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 28 of 34

* Mch lc thng thng 60dB/dec


Ngi ta dng 2 mch 40dB/dec v 20dB/dec ni tip nhau t c dc
60dB/dec.

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 29 of 34

Chn C1=C2=C3=C;

Ti tn s ct:

c/ Mch lc di thng: (band pass filter)


file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 30 of 34

y l mt mch m ng ra ch c mt di tn gii hn no trong ton b


di tn ca tn hiu a vo ng vo.

Vi mch ny in th ng ra v0max t n tr s ti a mt tn s no gi
l tn s cng hng wr. Khi tn s khc vi tn s cng hng, khuch i gim dn. Tn s
thp hn wr lm li gim i cn 0.707v0max gi l tn s ngt thp wL v tn s cao hn wr
lm li gim cn 0.707v0max gi l tn s ngt cao wh.
Bng thng c nh ngha:
B=wH - wL
Khi B<0.1wr mch c gi l lc di thng bng tn hp hay mch lc cng
hng. Khi B>0.1wr c gi l mch lc di thng bng tn rng.

* Mch lc di thng bng tn hp


Dng mch

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 31 of 34

Ti tn s cng hng wr:

T phng trnh (a) ta tm c:

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 32 of 34

* Mch lc di thng bng tn rng


Thng thng c mt mch di thng bng tn rng, ngi ta dng hai
mch lc h thng v thng thng mc ni tip nhau nhng phi tha mn iu kin tn s ct
w2 ca mch lc h thng phi ln hn tn s ct w1 ca mch lc thng thng.
file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 33 of 34

Ta tm c 2 tn s ct l:

Phi chn R1, R2, C1, C2 sao cho w1 < w2.


d/Mch lc loi tr: (di trit-Notch Filter)
y l mch dng lc b mt di tn s no trong ton b di tn. Mch
thng c dng lc b cc nhiu do mt b phn no trong mch to ra th d nh tn
s 50Hz, 60Hz hay 400Hz ca mt.
C rt nhiu dng mch lc di trit, thng dng nht l mc 2 mch h thng v
thng thng song song vi nhau hoc c th dng mch nh hnh 7.58.

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

Chng 7:

Page 34 of 34

Ging vin: Trng Vn Tm

file://D:\My Documents\My eBooks\Study\Cac bai giang ve KT mach dien tu-Viet Nam\C... 1/23/2000

You might also like