Professional Documents
Culture Documents
NG D NG Chính C A Phóng X Trong CNSH
NG D NG Chính C A Phóng X Trong CNSH
Ab
Th, Au, Mg, Na, Br, As, I hoc nhng yu t a lng nh C, O, N, Ca trong c th. T c th
chn on c nhiu bnh khc nhau v ri lon chuyn ho, hp thu, tim mch, tiu ha, tm thn
2. ng dng chiu x trong iu tr.
Mt ng dng na trong y hc ht nhn l tc dng sinh hc ca tia phng x khi c hp th vo t
chc sinh hc. Ngay t u ngi ta thy r tc dng dit t bo ca phng x v s dng n
trong nhiu phn ngnh khc nhau ca sinh hc v y hc (dit khun v dit t bo bnh). Vi nhng
hiu bit ngy cng su sc v c ch truyn nng lng, c ch dit bo, cc c im vt l ca
phng x, cc yu t nh hng ca mi trng (nhit , nng oxy..) cc phng x ion ho ln cc
mm bnh, t bo bnh. N cng to ra nhng li ch thit thc v lun lun i mi trong y hc. Chng
bao gm:
- iu tr chiu ngoi (Teletherapy).
Bao gm c li dao gamma (Gamma knife), cc ngun kn (kim, ht..) v ngun h (Applicator) s
dng cc ng v phng x pht ra beta cng hoc gamma mm. N bao gm c k thut n gin
iu tr bnh ngoi da hoc k thut phc tp nh a c ngun 90Y vo khi u tuyn yn hay kt hp
vi phu thut a cc ngun x kn vo tn cc hc t nhin.
K thut iu tr p st c ci tin rt nhiu lm xut hin cc phng php mi nh iu tr np
ngun sau (After Loading Therapy), lp k hoch iu tr theo kch thc khi u (Dimentional Treatment
Planing) hoc dng thit b t tin (Gamma Knife) cha cc bnh v mch mu trong hp s.
Ngoi cc ng v phng x c in nh 222Ra, 60Co, 90Y ngy nay ngi ta cn dng nhiu ng v
phng x mi trong iu tr p st nh Palludium - 107, Samarium - 145, Americum - 241, Yterbrium 169.
- iu tr bng cc ngun h (Curietherapy)
y thc s l mt bc tin di v lm thay i v bn cht k thut x tr. Da vo cc hot tnh
chuyn ho bnh thng (t bo tuyn gip hp th iode) hoc thay i bnh l (khi ung th hp th
nhng phn t hu c c hiu) ngi ta choc cc ngun h phng x vo n cc t chc ch (Target
Tissue) b bnh iu tr. Cc ng v phng x cn c a vo cc t chc ch nh vo qu trnh
c hc nh a vo kh ph qun v phi nh s thng kh (Ventilation), vo d dy (nh ng tc
nut), vo cc t bo mu (nh tun hon mu)
Bng cc ngun phng x h thch hp ngy nay chng ta c th iu tr c mt s bnh tuyn gip,
bnh mu, c xng khp, tc mch vnh v nhiu bnh ung th cng di cn ca n.
3. ng dng chiu x trong nng - sinh hc
Vic p dng cc ngun chiu x trong ngnh sinh hc c th t mt trong cc mc ch sau y:
- Tiu dit cc nm, mc, vi sinh vt gy hi:
Lng thc, thc phm c th b h hng, km phm cht trong thi gian ct gi, nht l vng nhit
i. Nhn chung, s hao ht do bo qun thng l 5% v c khi ln dn 60%. Khng phi lc no chng
ta cng x l c bng nhit vi khi lng ln. Dng ho cht c khi khng c kt qu v c th gy
tc dng xu cho ngi s dng cc lng thc, thc phm . Chiu x l mc tiu dit nm, mc,
vi sinh vt, su b gy h hng lng thc, thc phm. Mun vy phi dng nhng liu rt ln. Cc
nghin cu cho thy liu 5.000 15.000 R c th hn ch s sinh trng ca su b, liu 20.000 R c
th git cht c trng su. Liu lng dng trc ht ph thuc vo loi vi khun v mi trng chiu
x. Vi nhng liu ln nh vy ngi ta cn phi quan tm n hu qu xy ra sau chiu x trong lng
thc thc phm. Liu c s phn hu v lm gim cht lng dinh dng hoc lm xut hin nhng
cht c hi mi do chiu x khng? Qua nhiu ln th nghim, ngi ta thy vi liu 7.000 10.000R c
th bo qun khoai ty lu ngy khng ny mm v cng khng gy hi cho sc kho ngi s dng.
Khoai ty ny mm l do qu trnh tng hp acid nhn nhng im sinh trng. Vic chiu xc c th
lm chm qu tnh tng hp ny li.
i vi cn trng gy hi, ngoi vic tiu dit bn thn cn trng bng tia x, ngi ta cn mun to ra
nhng thuc tnh di truyn bt li nh gy v sinh cho cho cn trng c ri tung chng vo mi trng
chng sinh sng. K thut ny c nhiu li ch v vi liu khong 8.000 R c th lm con c mt kh
nng sinh sn, to ra nhng trng ung v do sau mt thi gian, c tp hp cn trung b dit vong.
T trc ti nay, thng khi kh trng dng c y t, ch khu, thuc, vaccin bng ho cht (thuc st
trng, ty ra, cn) v nhit nng (luc, hp, sy, t). Cc cch x l khng phi lc no cng
p dng c v c th lm h hng mt phn hoc ton b sn phm. T sau i chin th gii ln th
hai, ngi ta p dng rng ri vic dng phng x ion ho tiu dit cc vi sinh vt cc sn phm y t
nu trn. Ngy nay, nhiu loi thuc, gng tay phu thut, dng c tim truyn, dng c phu thut
c xut xng sau khi p dng vic kh trng bng phng x ion ho.
Thc ra vic xc nh ci cht ca vi sinh vt y rt kh. Thng thng, ch c th kim tra s "v
trng" ca sn phm m thi. Ly nhng mu vt ca sn phm, trong nhit thun li cho s pht
trin ca vi khun (300C, 370C v 550C). Nui cy tip vo nhng mi trng thch hp. Nu khng thy
vi khun pht trin (mc thnh cc khun lc hoc lm thay i mi trng nui cy vi khun) th c
coi l "v trng".
- Kch thch cy trng, ht ging v gy t bin gen c li to ging mi:
Kt qu nghin cu cho thy, vi mt liu nht nh c th tng thu hoch v thc y s pht trin ca
cy. C th iu khin s sinh trng v pht trin ca cy trng bng cch la chn liu chiu x vo
nhng thi k pht trin nht nh ca cy. S d nh vy l v phng x tc ng ln s phn chia t
bo cy. Chiu nhng liu nh vo ht ging trc khi gieo trng c th kch thch sinh trng nhanh,
chng gy bnh v rt ngn thi gian thu hoch.
Cc ngun ln bng 50Co v 137Cs thng c dng vo cc mc ch ny.
- Phng x ion ho c th gy nn nhng bin i cc cht liu di truyn l AND v RNA, to ra cc t
bin:
Nhng t bin thu c bng chiu x mt s cy trng.
Cy trng Chng
t bin a im v thi gian to t bin u im mi xut hin
Ci u h Regina Thu in, 1953 Nng sut cao
La mch ma ng Jutta c, 1953 Chu rt, nng sut cao
Yn mch Florad Florida, 1960 Khng bnh tn li
La mch ma xun Mari Thu in, 1960 Chn sm
La m NP 836 n , 1960 Dai cung, chu hn, nng sut cao