1-1-2 Inzinjersko-Geoloska I Geotehnicka Istarzivanja I Ispi

Bosna i Hercegovina
Sarajev
DIREKCIJA CESTA
FEDERACIJE BiH
Javno preduzee
PUTEVI REPUBLIKE
Banja Luka
Sarajevo
SRPSKE
SMJERNICE ZA PROJEKTOVANJE, GRAENJE,

ODRAVANJE I NADZOR NA PUTEVIMA
KNJIGA I: PROJEKTOVANJE
DIO 1: PROJEKTOVANJE PUTEVA
Poglavlje 2: INENJERSKO-GEOLOKA i GEOTEHNIKA
ISTRAIVANJA i ISPITIVANJA
Sarajevo/Banja Luka
2005
Smjernice za projektovanje puteva
Ininjersko-geoloka i geotehnika istraivanja i ispitivanja
SADRAJ
2.1
2.2
UVOD ............................................................................................................... 3
SVRHA PREPORUKA ......................................................................................... 3
2.2.1
2.2.2
2.3
PRISTUP IZVOENJU GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA ......................................... 5

2.3.1
2.3.2
2.3.3
2.3.4
2.4
SADRAJ IZVJETAJA - OPTE.......................................................................... 10
VRSTE I OPISI ISTRAIVANJA ......................................................................... 12

2.6.1
2.6.2
2.6.3
2.7
PRETPRIPREME NA ISTRAIVANJA ...................................................................... 7

PRETHODNA ISTRAIVANJA ............................................................................... 7
GLAVNA ISTRAIVANJA...................................................................................... 8
DOPUNSKA ISTRAIVANJA ................................................................................. 9
GEOTEHNIKA PRATNJA STANJA OBJEKATA NAKON IZGRADNJE......................... 10
SADRAJ GEOTEHNIKIH IZVJETAJA ............................................................. 10

2.5.1
2.6
KABINETSKI RAD PRIKUPLJANJE POSTOJEIH PODATAKA .................................. 5

TERENSKI ISTRAIVAKI RAD ............................................................................ 5
LABORATORIJSKA ISPITIVANJA .......................................................................... 6
RAUNSKE ANALIZE........................................................................................... 6
TIJEK GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA ................................................................ 7

2.4.1
2.4.2
2.4.3
2.4.4
2.4.5
2.5
SASTAV PREPORUKA.......................................................................................... 3
FAZNOST GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA I RAZINE PROJEKTNE DOKUMENTACIJE 3
PREDVIEN OBIM GLAVNIH GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA ............................... 12

GEOMEHANIKA ISTRAIVANJA........................................................................ 16
OBEZBJEIVANJE KVALITETA IZVOENJA GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA........... 19
DODATAK ....................................................................................................... 21
2.7.1
2.7.2
2.7.3
2.7.4
ISTRANO BUENJE......................................................................................... 21
METODE I POSTUPCI ZA IZVOENJE GEOMEHANIKIH LABORATORIJSKIH
ISPITIVANJA.................................................................................................... 26
IZVJETAVANJE O GEOTEHNIKIM ISTRAIVANJIMA ......................................... 33
SADRAJ GEOTEHNIKOG ELABORATA ............................................................. 34
RS-FB&H/3CS DDC 433/04
knjiga I - dio 1 poglavlje 2
strana 1 od 35
2.1
UVOD
Preduslov za izradu dobrog projekta su uz precizan geodetski snimak terena kvalitetna

geotehnika istraivanja. Za oblikovnu i sadrajnu uniformnost izvoenja i dokumentiranja
spomenutih istraivanja grupa iskusnih geologa i geotehniara pripremila je opis pojedinih
radova, koji su kod geotehnikih istraivanja nuno potrebni. Na taj nain pripremljen je i
pismeni dokument koji pojedinim izvoaima omoguava ravnopravna polazita,
kvalitetniji rad i pouzdanije rezultate. Uz spomenuti pripremljeni dokument investitoru
omoguava i pripremu kvalitetne konkursne dokumentacije za razmatrana istraivanja.
V Preporukama su izmeu ostalog smisleno uvaavani standardi Eurocode, koji se u
posljednje vrijeme uvode u graevinsku i geotehniku praksu.
2.2
SVRHA PREPORUKA
Preporuke su zamiljene na nain da u prvom redu slue kao pomo i vodilo onome koji
priprema projekt geotehnikih istraivanja kako u fazi konkursa tako i u fazi izvoenja, a
kasnije su pomo prije svega izvoau spomenutih istraivanja.
Osnovna svrha preporuka je definirati vrstu, obim i nain izvoenja pojedinih istraivanja
u ovisnosti o:
o geotehnikim uslovima terena gdje e se raditi trasa ceste sa pripadajuim objektima i
o faze geotehnikih istraivanja odnosno razine izrade projektne dokumentacije.
Meutim, "inenjerska presuda" u pogledu vrste i koliine istraivanja u osnovu je pravo i
obaveza odgovornog geologa i geotehniara, pri emu ova presuda ne smije odstupati od
bitnih zahtjeva, postavljenih u ovom i ostalim slinim dokumentima. Na kraju, ali ne i
posljednji cilj ovih preporuka je i ograniavanje subjektivnog uticanja onoga tko priprema
projekt istraivanja na koliinu i vrstu istraivanja. Odgovorni geolog i odgovorni
geotehniar su lanovi projektne grupe, koji pod vodstvom u skladu sa zakonom
imenovanog odgovornog projektanta odreenog objekta (ili koordinatora projekta)
pripremaju geotehnike uslove za gradnju objekata.
2.2.1 SASTAV PREPORUKA
Preporuke su sastavljene od glavnog (sadrajnog) dijela i dopunskog dijela (dodaci).
Sadrajni dio predstavljen je u pet poglavlja koja sadre:
o osnovnu svrhu za pripremu dokumenata
o pristup izvoenju geotehnikih istraivanja, koji obuhvata poetni kabinetski rad,
terensko istraivaki rad, laboratorijska ispitivanja i raunske analize
o tijek geotehnikih istraivanja, koji ovisi o fazi odnosno projektnom nivou za koje
se izvode geotehnika istraivanja
o sadraj geotehnikih izvjetaja i elaborata
o opis pojedine vrste istraivanja i predvieni postupak izvedbe.
Preporuke su dopunjene sa dodacima (poglavlje 6), koji sadre sa vaeim propisima
usklaeni nain izvedbe pojedine vrste istraivanja. Dodatke treba usputno dopunjavati i
prilagoavati strunim potrebama.
2.2.2 FAZNOST GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA I RAZINE PROJEKTNE
DOKUMENTACIJE
Racionalan pristup kod dobivanja podataka o sastavu tla i uslovima predviene gradnje
formirao je pravila geotehnike struke, koja su nala svoje mjesto u suvremenim
evropskim i ostalim standardima. Tako formulirana pravila dijele istraivanja u tri faze,
koje si slijede na sljedei nain:
strana 3 od 35
Tabela I:
FAZA ISTRAIVANJA
prethodna
istraivanja
glavna istraivanja
dopunska
istraivanja
SVRHA
generalno upoznati geoloku grau terena, to bi nam
trebalo omoguiti:
odabir najadekvatnije vrste gradnje
odluku o adekvatnosti lokacije planirane gradnje
odrediti prethodni plan za temeljenja objekta odnosno naina
gradnje geotehnikih objekata
definirati vrstu i obim istraivanja u sljedeoj fazi uz
potovanje idejnog plana objekta
dobiti sve potrebne geoloke i geotehnike podatke za
cjelovito planiranje trase AC i temeljenja objekata
dopuniti fond podataka iz prethodnih faza, npr. u
slijedeim sluajevima:
kada analiza do tada steenih podataka ukazuje na njihovu
nepouzdanosti ili nedostatke
promijenio se plan ili lokacija objekta
promijenili su se odnosi na terenu
Uz te tri faze poznajemo i:

o
Pretpripreme za istraivanja, koje su potrebne za izradu konkursa za prethodne faze

istraivanja. U pravilu ih izvodi struna sluba naruioca.
Tekua (pratea) istraivanja koja se vre u skladu sa izvoenjem geotehnikih
graenja (karakteristino kod tunela i dubokih usjeka, uslovno i kod izvoenja iskopa
za temelje i slino).
Kontrolna istraivanja, sa kojima potvrujemo projektne pretpostavke i kontroliemo

kvalitetu izvrenih radova.
Interpretacija svake vie faze istraivanja mora ukljuivati i sve spoznaje prethodnih faza.
Vaee zakonodavstvo i praksa kod planiranja autoputova predviaju projektiranje u vie
faza (studije varijanata, idejni projekt, projekt za graevinsku dozvolu, projekt za konkurs,
projekt za izvedbu, projekt izvrenih radova). Povezanost faza projektiranja sa fazama
geotehnikih istraivanja je kod planiranja kolnika slijedea:
Tabela II.
FAZA PROJEKTA
studija varijanata
FAZA GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA

prethodna istraivanja
idejni projekt
glavna istraivanja
projekt za graevinsku dozvolu

projekt za konkurs
dopunska istraivanja
projekt za izvedbu izvoenje

projekt izvrenih radova
strana 4 od 35
usputna (pratea) i kontrolna istraivanja
2.3
PRISTUP IZVOENJU GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA
Geotehnika istraivanja preporuljivo je izvoditi u navedenom redoslijedu i sa opisanim

sadrajem:
2.3.1 KABINETSKI RAD PRIKUPLJANJE POSTOJEIH PODATAKA
o
Kabinetski pregled tijeka trase ili/i plan a objekta
Pregled postojeih geolokih i morfolokih karata i geodetske temelje
Pregled mogue ve postojee geotehnike dokumentacije (npr. izvjetaja o

prethodnim fazama istraivanja)
Dobivanje i pregled dokumentacije o moguim proteklim radovima u blizini
Pregled podataka o ponaanju postojeih relevantnih objekata u blizini
Dobivanje i pregled stereoskopskih parova aero snimaka i ostalih daljinskih podataka
Dobivanje i pregled geotehnikih podataka iz postojeih digitalnih baza podataka
2.3.2 TERENSKI ISTRAIVAKI RAD

o
Pregled i rekognosciranje terena (cjeloviti terenski pregled uticajnog podruja tijeka

trase u odgovarajuoj irini; detekcija karakteristinih morfolokih, geolokih,
inenjersko geolokih, hidrogeolokih i ostalih pojava)
Geoloko kartiranje u uticajnom podruju trase (strukturno-geoloko, hidrogeoloko i

inenjerskogeoloko kartiranje)
Detaljno geoloko kartiranje ueg podruja trase (strukturno-geoloko, hidrogeoloko i

inenjerskogeoloko kartiranje)
Istrani iskopi i (iskop, popis, uzimanje uzoraka, izvoenje geotehnika mjerenja u

jamama)
Istrano buenje (izvoenje, praenje parametara buenja, popis jezgri, RQD,

uzimanje intaktnih i oteenih uzoraka, izvoenje geotehnikih istraivanja u
buotinama (SPT, KS, presiometar, karotaa, geofizika mjerenja), oprema buotine
za daljnja praenja piezometar, inklinometar)
Geomehanika ispitivanja (izvoenje mjerenja i vrednovanje rezultata):

- Standardno penetraciono sondiranje - SPT
- Terenski opit smicanja krilnom sondom - KS
- Sondiranje dinamikom penetracijom - DP
- Sondiranje statikom penetracijom - CPT
- Presiometar
- Dilatometar
- Mjerenja deformabilnosti sa krunom ploom
Hidrogeoloka ispitivanja (izvoenje mjerenja i vrednovanje rezultata):

- Mjerenja piezometrikih razina i odreivanje struje podzemne vode
- Izvoenje i vrednovanje mjerenja pumpanjem i naljevanjem
- Uzimanje uzoraka podzemne vode za hemijske i bakterioloke analize
- Ispitivanja obzirom na tip vodonosnika i potrebne zatite podzemne vode
Geofizika ispitivanja(izvoenje mjerenja i vrednovanje rezultata):

- Izvoenje i vrednovanje mjerenja na terenu (geoelektrika, geoseizmika, georadar i
prema potrebi i ostale)
strana 5 od 35
Izvoenje i vrednovanje mjerenja u buotinama (karotaa, izmeu buotina,

izmeu povrine i terena)
Druga terenska ispitivanja (izvoenje mjerenja i vrednovanje rezultata):

- Geodetska mjerenja
- Inklinometarska mjerenja
- Piezometarska mjerenja
- Ekstenziometrika mjerenja
- Statika i dinamika probna optereenja ipova, probno pobijanje ipova
- Druga posebna geotehnika mjerenja (mjerenja napona u tlu, mjerenja
-
napredovanja pukotina, mjerenja vibracija i drugo)

Izvoenje iskopa za sonde i testnih polja neposredno prije gradnje nasipa (potreba
za poboljanjem osnovnih materijala, upotreba specifinih materijala, upotreba
novih tehnologija )
Ispitivanja geotehnikih sidara (test djelominog i potpunog optereenja sidara,
odreivanje elektrinog otpora)
2.3.3 LABORATORIJSKA ISPITIVANJA

o
Pregled dostavljenih uzoraka

laboratorijskih ispitivanja
izrada
detaljnog
programa
geomehanikih
Ispitivanja zemljanih materijala

- Identifikaciona (klasifikovanje) ispitivanja
- Odreivanje volumenske teine
- Ispitivanja parametara vrstoe
- Ispitivanja deformabilnosti
- Ispitivanja propusnosti
- Ispitivanja upotrebljivost za nasipe
- Osnovna kemijska ispitivanja zemljanih materijala
Ispitivanja stijena
- Priprema uzoraka za ispitivanje
- Klasifikovanja i identifikacija stijena (petrografska i mineraloka ispitivanja)
- Ispitivanja parametara vrstoe
- Ispitivanja sposobnosti bubrenja
- Ispitivanja deformabilnosti
- Ispitivanja upotrebljivosti stjenovitih materijala za preradu u kameni agregat
- Ispitivanja upotrebljivost za nasipe
Laboratorijska geoloka ispitivanja

- Paleontoloka
- Stratigrafska
- Sedimentoloka
- Rendgenska
- Druga
2.3.4 RAUNSKE ANALIZE

o
Povratne analize za verifikovanje dobivenih karakteristika

- Povratne analize stabilnosti podruja puzanja
- Povratne analize dokumentiranog ponaanja relevantnih objekata u blizini lokacije
planirane gradnje
Raunske analize za geotehnike izvjetaje

- Analize globalne stabilnosti
- Raun nosivosti tla
strana 6 od 35
2.4
Raun slijeganja i njihov vremenski razvoj

Numeriko modeliranje (MKE, MRE, DM )
Druge kompjutorske analize zavisno od prirode projekta
TIJEK GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA
U nastavku je detaljno opisan adekvatan tijek pojedinih faza geotehnikih istraivanja.

2.4.1 PRETPRIPREME NA ISTRAIVANJA
2.4.1.1 Svrha
o Prethodno vrednovanje projekta i geotehnikih uslova sa stajalita planiranih
o
geotehnikih istraivanja
Cilj ove faze je priprema konkursne prethodne faze geotehnikih istraivanja
2.4.1.2 Izvoa
o Struna sluba naruioca
o Istraivaka institucija (naruuje naruioc - po potrebi)
2.4.1.3 Potrebne podloge
o Posljednja verzija projekta (situacija, uzduni prorez, popreni prorezi)
o Arhivski geotehniki podaci (ako su na raspolaganje).
2.4.1.4 Faze i metode istraivanja
o Odabir metode kabinetskog rada (vidi 2.3.1)
o Pregled i rekognosciranje terena (vidi 2.3.2)
2.4.1.5 Zavrni dokument
o Projekt prethodne faze geotehnikih istraivanja.
2.4.1.6 Revizija
o Kod posebno zahtjevnih (geoloko, morfoloko, geotehniko) trasa AC treba izvriti
struni pregled projekta prethodne faze geotehnikih istraivanja.
2.4.2 PRETHODNA ISTRAIVANJA

2.4.2.1 Svrha
o Dobiti osnovne podatke o sastavu i karakteristikama tla (vidi tabelu I)
o Dobiti odgovarajue podatke za izradu projekta glavnih istraivanja
2.4.2.2 Izvoa
o Istraivaka institucija sa odgovarajuim referencama sa podruja geotehnikih
istraivanja

o Zadnja verzija projekta (situacija 1:1000, uzduni prorez 1:1000/100, popreni prorez
o
i)
Arhivski geotehniki podaci (ako su na raspolaganje).
2.4.2.4 Faznost i metode istraivanja

o Odabir metoda kabinetskog rada (vidi 2.3.1)
o Geoloko kartiranje (vidi 2.3.2)
o [Odabir ostalih terenskih istraivakih radova i laboratorijskih ispitivanja]
U ovisnosti o predmetu prethodnih istraivanja dokument moe biti:
o Izvjetaj o prethodnim geotehnikim ispitivanjima za trasu ili objekte ili
o Komparativna geotehnika studija tijeka trase.
strana 7 od 35
2.4.2.6 Revizija
Zavrni izvjetaj je predmet recenzije strune slube naruioca i/ili vanjske revizije.
2.4.3 GLAVNA ISTRAIVANJA
2.4.3.1 Svrha
o Dobiti sve potrebne podatke o objektu i karakteristikama tla (vidi tabelu I)
2.4.3.2 Izvoa
o Istraivaka institucija sa u konkursu traenim referencama
Potrebne podloge i postojea dokumentacija
o Zadnja verzija projekta (situacija, uzduni prorez , popreni prorez i, plan objekta)
o Izvjetaji o prethodnim geotehnikim ispitivanjima
o Drug podaci, koji mogu uticati na projekt istraivanja i uslove gradnje odnosno
temeljenje objekata, kao na primjer:

u sluaju objekata: optereenja temelja,
u sluaju nasipa: podaci, koji mogu uticati na odabir materijala za nasipavanje
(poplavljivanje podruja, raspoloivost materijala iz ka, prioritet odabira bonih
oduzimanja,...), raspoloivo vrijeme konsolidacije
posebni zahtjevi odgovornog voe projekta ili odgovornog projektanta
2.4.3.3 Faze i metode istraivanja

Glavna istraivanja u pravilu obuhvataju vrlo razliite aktivnosti, koje su vremenski
suovisne, meutim, tekui rezultati mogu uticati na korekcije u detaljima projekta
istraivanja.
Predviene su tri jasno odreene faze, ije graninike odvojeno predstavljaju zavrni
dokumenti. Naputanje predviene faznosti mogue je u sluajevima jednostavnih
objekata ili kod geotehniko nezahtjevnih lokacija, to mora biti posebno navedeno i u
konkurs za istraivanje.
Prva faza:
Cilj: upoznati geoloku grau terena i geotehnike karakteristike tla do te mjere, da
je mogua izrada detaljnog projekta terenskih i laboratorijskih istraivakih radova i
raunskih analiza.
Metode:
Metode kabinetskog rada (vidi 2.3.1)
Detaljno geoloko kartiranje (vidi 2.3.2)
[Odabir drugih terenskih istraivakih radova]
[Odabir laboratorijskih ispitivanja (vidi 2.3.3)]
[Odabir raunskih analiza (vidi 2.3.4)]
Zavrni dokument: Prijedlog projekta glavnih geotehnikih istraivanja
Revizija: Prijedlog projekta ocjeni struna sluba naruioca.
o Druga faza:
Cilj: upoznati detaljnu strukturu prostora i fizike karakteristike svih karakteristinih
materijala na osnovu izvoenja svih istraivakih radova, predvienih sa
potvrenim programima. Rezultati ove faze, zajedno sa prethodnim, moraju
omoguiti kvalitetan projekt planiranog objekta.
Metode (dodatno k 1. fazi):
Odabir terenskih istraivakih radova s obzirom na vrstu objekta i tip tla(vidi
2.3.2)
Odabir laboratorijskih ispitivanja u pogledu vrste objekta i tipa tla(vidi 2.3.3)
[Odabir raunskih analiza u pogledu prirode projekta (vidi 2.3.4)]
Zavrni dokument: Izvjetaj o rezultatima glavnih geotehnikih istraivanja
Revizija: Izvjetaj ocjeni struna sluba naruioca.
strana 8 od 35
Trea faza:
Cilj: Analizirati rezultate svih izvrenih istraivanja i odrediti uslove izvedbe
geotehnikog objekta odnosno uslove temeljenja objekta. Zavrni dokument

predstavlja vezni element izmeu rezultata istraivanja i projektanta.
Metode:
Odabir raunskih analiza ili empirikih metoda u pogledu prirodu projekta (vidi
2.3.4)
Zavrni dokument: Izvjetaj o uslovima gradnje odnosno o uslovima temeljenja
objekta
Revizija: Izvjetaj ocjeni struna sluba naruioca.
o
Zavrni dokument
Zavrne izvjetaje ine dva dijela. Za traso su to:
Izvjetaji o rezultatima glavnih geotehnikih istraivanja za trasu
Izvjetaji o uslovima gradnje autoputa
Zavrne izvjetaje za objekt ine:
Izvjetaji o rezultatima glavnih geotehnikih istraivanja za objekt
Izvjetaji o uslovima temeljenja objekta
Revizija
Zavrni izvjetaj je predmet recenzije strune slube naruioca i/ili vanjske revizije.
2.4.4 DOPUNSKA ISTRAIVANJA

2.4.4.1 Svrha
o Dopuniti fond podataka iz prethodnih faza istraivanja (vidi tabelu I)
2.4.4.2 Izvoa
o Istraivaka institucija sa odgovarajuim referencama (prema mogunosti ista
institucija koja je vrila glavna istraivanja)
Potrebne podloge i postojea dokumentacija

o Zadnja verzija projekta (situacija, uzduni prorez , popreni prorez i)
o Izvjetaj o prethodnim i glavnim geotehnikim ispitivanjima
o Podaci o promjenama projekta i ostali razlozi, zbog kojih se izvode dopunska
o
istraivanja
Posebni zahtjevi odgovornog voe projekta ili odgovornog projektanta

o [Odabir metoda kabinetskog rada (vidi 2.3.1)]
o [Detaljno geoloko kartiranje (vidi 2.3.2)]
o [Odabir ostalih terenskih istraivakih radova]
o [Odabir laboratorijskih ispitivanja (vidi 2.3.3)]
o [Odabir raunskih analiza (vidi (2.3.4)]
U ovisnosti o predmetu dopunskih istraivanja dokument moe biti:
o Izvjetaj o dopunskim geotehnikim ispitivanjima za trasu
o Izvjetaj o dopunskim geotehnikim ispitivanjima za objekt
2.4.4.5 Revizija
Geotehniki izvjetaji moraju biti struno pregledani. Nain pregleda odredi struna sluba
naruioca.
strana 9 od 35
2.4.5 GEOTEHNIKA PRATNJA STANJA OBJEKATA NAKON IZGRADNJE

2.4.5.1 Svrha
Kada govorimo o geotehnikom praenju stanja objekata, imamo u mislima kako zemljane
objekte kao to su usjeci i nasipi tako i sve armiranobetonske potporne ili potporne
konstrukcije (gravitacioni zidovi, sidreni zidovi, zidovi na ipovima, razliiti zidovi od
montanih elemenata i stjenovitih gravitacionih zidova) i temelje premostivih i ostalih
zahtjevnijih objekata.
Osnovna svrha geotehnikog praenja je provjeravanje funkcionalnih sposobnosti objekta.
U sluaju promjene stanja treba pravovremeno poduzimanje mjera sa dodatnim
geotehnikim zahvatima u duhu dobrog gospodara i obezbjeivanja prometne
bezbjednosti.
2.4.5.2 Izvoa
Izvoa moe biti poduzee ili drutvo, koje sa pozitivnim referencama dokae
osposobljenost za izvoenje i interpretaciju odgovarajuih geotehnikih, geodetskih i/ili
ostalih potrebnih vrsta mjerenja i na temelju rezultata mjerenja izradu odgovarajuih
analiza i geotehnikih izvjetaja o stanju objekta.
o Projekt za izvoenje objekta (PZI) i projekt izvrenih radova na objektu (PID)
o Izvjetaje o glavnim geotehnikim ispitivanjima
o Geotehniko izvjetaje za objekt (nivo PZI)
o Projektni zadatak za izvoenje geotehnikog praenja
o Pregled postojee projektno-tehnike dokumentacije
o Izvoenje zahtjevnih mjerenja na objektu
o Interpretacija rezultata mjerenja
o Izrada izvjetaja sa prijedlogom mjera i/ili daljnjega praenja
o Zavrni izvjetaj o geotehnikom praenju stanja objekta . u periodu .. sa
prijedlogom mjera i daljnjih mjerenja
2.4.5.6 Revizija
Izvjetaj o geotehnikom praenju stanja objekta nakon izgradnje mora biti struno
pregledan. Nain pregleda odredi struna sluba naruioca.
2.5
SADRAJ GEOTEHNIKIH IZVJETAJA
S obzirom na to, da je geotehniko izvjetaje zavrni in cjelokupnog istraivakog rada,

njegov cjeloviti i pojednostavljen sadraj vaan je za sve daljnje korisnike izvjetaja
(projektante, naruioce, nadzorne inenjere i izvoae). U tu svrhu su u nastavku
zapisane preporuke o sadrajnom dijelu geotehnikog izvjetaja.
2.5.1 SADRAJ IZVJETAJA - OPTE
Generalno uzevi, geotehniki elaborat mora imati bar tri sveske: za trasu, mostove i
tunele, ako ih ima. U specifinim sluajevima rade se zasebne sveske elaborata za
pozajmita lokalnih materijala, za dijelove trase sa dubokim usjecima, visokim nasipima,
klizitima i slino.
Za postizanje odgovarajue kvalitete geotehnikih istraivanja i njihovo predstavljanje u
Geotehnikom izvjetaju (elaboratu) o sastavu tla i uslovima gradnje , treba uvaavati
sljedee upute:
strana 10 od 35
U izvjetajima je treba dosljedno odvojiti podatke dobivene sa istraivanjima od

interpretacije. Rezultati istraivanja neka se daju u odvojenim poglavljima u poetnom
dijelu izvjetaja, a interpretacija u zavrnim poglavljima. Na istim injenicama je
mogue izraditi razliite interpretacije uslova, a od toga su ovisni prijedlozi izvoenja
razmatranog objekta.
Za zakljuke, koji se temelje na rezultatima istraivanja, treba izraditi pouzdanost istih.
Openito pouzdanost prognoze ovisi o kompleksnosti terenskog objekta, broju i
kvaliteti istraivanja. Pojedini zakljuci mogu se oslanjati na vrstim dokazima ili samo
na hipotezama. Svaka faza istraivanja zahtjeva potrebnu pouzdanost prognoze. U fazi
glavnih istraivanja mora biti pouzdanost dovoljna za cjelovito planiranje gradnje AC i
temeljenja objekata.
Treba uvoditi nove metode istraivanja, statistike metode za obradu i interpretaciju
podataka, nove kompjutorske programe za izraune i grafika predstavljanja i slijediti
propise (prije svega EUROCODE) i standarde za pojedina istraivanja (CEN, ISO..)
Rjeenje, prijedloge i prognoze u izvjetaju je treba podnijeti u obliku, koji je razumljiv
projektantu, a prema mogunostima vie u grafikom obliku. Tako na primjer kod
odabira trase koja najbolje odgovara za AC teren treba kategorizirati prema
primjernosti za gradnju (od adekvatnog do neadekvatnog). Struni podaci uih struka,
koje su razumljivi samo strunjacima te struke moraju biti obraeni samo kao
pozadina i ne smiju biti u prvom planu u zavrnoj prognozi.
Detaljno odreivanje sadraja nema smisla, jer bi u tom sluaju podnosiocu izvjetaja
oduzeli potrebnu slobodu, odnosno, obzirom na razliite geotehnike terenske uslove
odreene bi take izvjetaja bile previe naglaene, a druge premalo. Definiranje
odgovarajueg sadraja sa naglaskom na najvanije utvrene karakteristike terena je
vana komponenta izvjetaja, koji odreuje kvalitetu pristupa ispitivanjima, njihovu
interpretaciju i zakljuke.
Openito svako izvjetaje mora sadravati sljedea poglavlja:
o
o
o
o
o
UVOD: (naruioc, broj ugovora, datum ugovora narudbe, opti podaci o objektu, faza
istraivanja, cilj izvjetaja)
PODACI O DOSADANJIM ISPITIVANJIMA I LITERATURNI PODACI NA
RAZMATRANOM TERENU I OBJEKTU: (podnijeti dosadanja istraivanja i njihovu
interpretaciju obzirom na sadanja istraivanja i dosadanja iskustva kod gradnja za
sline objekte na ovom prostoru ili istim stijenama)
PODACI O IZVRENIM TERENSKIM I LABORATORIJSKIM ISTRAIVANJIMA (podaci
moraju biti navedeni u to razumljivijem obliku, a prije svega u tabelama, grafikonima
i kartama, laboratorijski rezultati su u prilozima)
INTERPRETACIJA ISTRAIVANJA: (sadri izradu geotehnikog modela terena sa
ocjenom njegove pouzdanosti)
GEOTEHNIKI USLOVI IZVEDBE: (detaljno su odreeni geotehniki uslovi izvedbe
trase ili objekata)
ZAKLJUAK: (naglasak glavnih zakljuaka u izvjetaju i prijedlogu za daljnja
istraivanja i mjere)
U dodatku ovim preporukama je prikazan uzorak sadraja geotehnikog izvjetaja.

Navedena su pojedina poglavlja i prilozi, koje obino sadri pojedino izvjetaje. Obzirom
na fazu i cilj istraivanja i kompleksnost geotehnikog objekta i zahtjevanosti objekta
treba u geotehniko izvjetaje ukljuiti i ona poglavlja, sa kojima se mogu zadovoljivo
odrediti uslovi gradnje.
strana 11 od 35
2.6
VRSTE I OPISI ISTRAIVANJA
Za lake razumijevanje, planiranje i voenje projekta geotehnikih istraivanja u nastavku

su napisane pojedine vrste geotehnikih istraivanja sa kratkim opisom.
2.6.1 PREDVIEN OBIM GLAVNIH GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA
2.6.1.1 Terenska istraivanja
Na osnovu spoznaja prethodnih istraivanja treba pripremiti projekt glavnih istraivanja.
Obim istraivanja ovisi o:
o stupnju prethodne istraenosti terena,
o vrsti tla
o planu, veliini i vanosti objekta,
o predvienih optereenja materijala,
Kod planiranja istraivanja treba uvaavati vaee tehnike standarde i vlastitu strunu
ocjenu i iskustva.
Obim istraivanja treba prilagoditi tekuim saznanjima.
Minimalni zahtjevi za obim terenskih istraivanja prema EC-7 za geotehniku kategoriju 2
(najrairenija kategorija) su sljedei:
o
Za vee objekte predvidi se mrea istraivanja, obiajno na meusobnoj udaljenosti 20

40 m. Kod toga je dio buotina ili usjeka za sonde mogue nadomjestiti sa
penetracijskim ispitivanjima i geofizikim mjerenjima.
Za takaste i trakaste temelje treba ispitati tla barem do dubine, koja iznosi 1 do 3
puta irinu temelja ispod kote temeljenja. Barem dio istraivanja treba izvesti i dublje,
kako bi bio mogu precizan raun slijeganja i prognoza moguih problema u vezi sa
podzemnom vodom.
Za temeljnu plou je dubina istraivanja jednaka barem irini ploe, ako nismo prije
naletjeli na stijensku osnovu.
Kod temeljenja na ipovima treba ispitati tla barem do dubine pet promjera ispod dna
ipa.
Kod grupe ipova treba ispitati tla ispod kote temeljenja barem do dubine manje od
obije dimenzije pravougaonika, kojeg tvore ipovi u grupi.
Za nasipe i deponije treba ispitati tla sve do dubine, koje znaajno doprinose
slijeganjima (do dubine, ispod koje bi dobili manje od 10 % ukupnog oekivanog
slijeganja). Kod nasipa tipian razmak izmeu istraivakim mjestima je od 100 do 200
m.
Za usjeke treba je tla ispitati barem do 40 % dubine usjeka ispod dna usjeka ili
minimalno 2 m ispod dna usjeka.
Minimalni zahtjevi obzirom na istraivanja podzemne vode prema EC-7 su slijedei:

o
o
o
promatranje nivo podzemne vode u buotinama i piezometarima u redovnim

vremenskim razmacima,
utvrivanje moguih artekih pritisaka podzemne vode i posebnosti, kao to su
zatvoreni vodonosnici i njihanja zbog plimovanja,
kod planiranja dubokih usjeka (graevinskih jama) treba u sluaju opasnosti od
hidraulikog loma tla ispitati tlo barem do dvostruke dubine usjeka, a kod tla sa
malom volumenskom teinom i dublje.
2.6.1.2 Laboratorijska ispitivanja

Kod planiranja laboratorijskih ispitivanja treba uvaavati vrstu konstrukcije, stratigrafiju
strana 12 od 35
osnovnog tla i karakteristike zemljanog materijala i stijenskih masa.

Vrsta i obim ispitivanja se moraju uvijek prilagoavati zakljucima terenskih istraivanja i
iste nadograivati i dopunjavati. Prije nego se zapone sa s izvoenjem laboratorijskih
ispitivanja, treba okvirno poznavati karakteristini profil tla - stratigrafiju terena i one
slojeve, koje su relevantni za danu konstrukciju.
Ispitivanja moraju biti planirana u tolikom obimu, da je mogue odrediti karakteristike svih
karakteristinih slojeva, koji nastupe u tlu.
Laboratorijska ispitivanja se moraju sadrajno i koliinski tekue prilagoavati rezultatima
prethodnih ispitivanja. obzirom na prethodne rezultate treba ispitivanja dopunjavati ili
nadograivati sa preciznijim metodama.
2.6.1.3 Geoloka istraivanja
Strukturno geoloka istraivanja:
Zadatak strukturno geolokih istraivanja je rjeavanje i objanjavanje geoloke strukture
terena, kojeg prelazi autoput sa pripadajuim objektima. U tu svrhu treba uvrstiti
utvrene litoloke jedinice u grupe prema osnovnim karakteristikama i utvrditi odnose
izmeu razliitih litolokih jedinica/grupa (normalne, tektonske,...). Ti podaci slue
hidrogeolokoj i inenjersko geolokoj interpretaciji prouavanog terena.
Zavrni cilj strukturno geolokih istraivanja je naznaiti mogue uticaje strukturnih uslova
i procesa na teinu ili ugroenost gradnje (npr. mogunost globalne nestabilnosti na
tektonskom kontaktu).
Inenjerskogeoloka (IG) istraivanja:
Osnovna svrha IG istraivanja:

o
o
interpretacija utvrene geoloke strukture (sastava tla) za odreivanje uslova

izvoenja objekata u razliitim fazama istraivanja,
interpretacija (u laboratoriju ili i SITU) utvrenih geomehanikih karakteristika,
geofizikih i ostalih podataka iz lokalnih takastih vrijednosti u cjelokupni istraivaki
prostor odnosno u pojedine litoloke jedinice.
Osnovni pristup radu:

Utvrene strune geoloke podatke treba predstaviti na nain, da su direktno upotrebljivi i
jasno razumljivi za geomehaniare, projektante, investitore, , to jest bez suvinih
geolokih, strukturnih, IG, HG strunih podataka.
Podaci, koje trebaju obuhvatati IG istraivanja:

IG
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
karakteristike:
oblik terena
morfoloka karakteristinost pokrajine
nagib prirodnih padina
rastlinje (obraslost terena)
osjetljivost na djelovanje eksogenih pojava:
- raspadanje
- prosjena raspucanost
- erozija
- klizljivost
karakter pukotina
prosjene debljine degradiranog sloja degradiranog materijala i
vrste degradiranih slojeva degradiranih materijala
naini raspadanja i degradiranja
ocjena stabilnosti terena
vrste pojava naruavanja prirodne ravnotee
strana 13 od 35
o
o
o
hidrogeoloki uslovi (detaljnije u sljedeem poglavlju)

propusnost za vodu (detaljnije u slijedeem poglavlju)
zatita okoline (uticaj povrinske odvodnje sa kolnika na kvalitetu podzemne vode)
Ocjene geotehnikih karakteristika inenjerskogeolokih jedinica:

o klasifikovanje stijenskih masa (opisno i u jednoj od numerikih oblika, npr. RMR,
GSI,)
o klasifikovanje zemljanog materijala
o vrstoa (jednoosna tlana vrstoa)
o vlanost
o elastinost
o plastinost
o vrstoa na smicanje
Uslove gradnje i ostalih zahvata u stijene: (ocjena uslova gradnje pojedinih kolnikih
objekata):
o kategorija iskopa (za degradirani sloj, za stijensku osnovu )
o nosivost tla
o osjetljivost na slijeganja
o uslovi izvoenja dubokih usjeka
o uslovi izvoenja visokih nasipa
o upotrebljivost iskopanih materijala za ugradnju u nasipe
Seizmike karakteristike:
o uvrtavanje tla prema propisima BiH
o uvrtavanje tla prema Eurocode 8
2.6.1.4 Hidrogeoloka istraivanja
Svrha hidrogeolokih istraivanja usmjerena je u rjeavanje dva podruja i to:
Zatitu ceste od podzemne vode
Pravovremena i kvalitetna prognoza hidrogeolokih prilika potrebna je za ispravna
projektna tehnika rjeenja pri gradnji u uslovima uticaja podzemnih voda na konstrukciju
kolnika.
Zatitu podzemne vode od uticaja sa kolnika
Podzemna voda je komponenta okolina koju je potrebno kvalitetno obezbjediti prije svega
na onim podrujima gdje autoput indirektno ili direktno utie na kvalitet podzemnih voda.
Ova podruja odreena su propisima kao bezbednosni pojasevi i kao potencijalni vodeni
izvori.
Osnovni pristup radu

Hidrogeoloka istraivanja moraju biti izvrena i interpretirana na nain, da za potrebe
odgovornog projektanta i/ili geomehanika jasno, razumljivo i nedvojbeno prikau
kvalitativno stanje vodonosnika, nivo podzemne vode u duem hidrolokom periodu,
pravac i brzinu toka podzemne vode, ranjivost, osjetljivost i izloenost vodonosnika i
ostale hidrogeoloke karakteristike, koje utiu na odnos izmeu podzemne vode i
autocesto kao graevinskog zahvata i kao stalnog izvora zagaenja.
Predloeni program hidrogeolokih istraivanja i sadraj elaborata o HG ispitivanjima:

o Regionalni pregled geolokih uslova
Izvede se kratak pregled geolokih uslova, koji se nadovezuju prije svega na
hidrogeoloku problematiku.
o
Regionalni hidrogeoloki pregled

U toj fazi istraivanja provjeri se regionalne hidrogeoloke uslove , to je pravac struje
podzemne vode, debljina nakvaenog i nenakvaenog sloja u prostoru. Pregledaju se
strana 14 od 35
rasprostiranja hidrogeolokih karakteristika (koeficijent propusnosti, transmisije,

poroznost), podnesu se i osnovne karakteristike bilance vodonosnika.
o
Hidrogeoloka mjerenja
Hidrogeoloka mjerenja izvode se u skladu sa odredbama projektnog zadatka i u
ovisnosti od hidrogeolokih injenica (propusnost, transmisije). Mjerenja obuhvataju
prije svega:
- provjere crpljenjem,
- provjere nalijevanjem,
- mjerenja nivoa podzemne vode u piezometrima.
Pregled sigurnosnih pojaseva i druge vodoopskrbe iz podzemne vode:

U okviru ove faze istraivanja izvede se pregled svih odlukama prihvaenih sigurnosnih
pojaseva i ostalih nezatienih izvora vode. Uz to se podnesu i hidrogeoloke injenice
koje odreuju pojedini izvori vode (izdanost bunara, zaliha podzemne vode itd.). Sa
hidrogeolokog stajalita upozori se i na problematiku zatite kako je zahtjeva
pojedina odluka.
Pregledni opis / prognoza hidrogeolokih prilika uz trasu:

U elaboratu o hidrogeolokim ispitivanjima prikau se hidrogeoloki odnosi, koji e
vladati uzdu trase. Pregled se podnese sa pripadajuim intervalima stacionae ceste.
Klasifikovanje hidrogeolokih prilika uz trasu

Pregledan opis hidrogeolokih uslova vaan je kod projektiranja tehnikih mjera za
zatitu podzemne vode i ostalih tehnikih rjeenja za zatitu od podzemne vodo.
Klasifikovanja se izvede na temelju smjernica i uputa, koje su u upotrebi za tu svrhu.
2.6.1.5 Geofizika ispitivanja
Svrha geofizikih ispitivanja

Osnovna svrha geofizikih ispitivanja za potrebe geotehnikih elaborata i ostale projektne
dokumentacije je izmeu ostalog:
o stei osnovne informacije o geolokom objektu podruja, gdje e se graditi put
o ispitati adekvatnost geolokih profila, koje su steeni na osnovu povrinskih i/ili
lokalnih podataka iz buotina/raskopa
o dobiti kvantitativne podatke o fizikalnim karakteristikama stijenske mase i zemljanih
materijala
o odrediti optimalna mjesta buotina za dobivanje ostalih reprezentativnih podataka
(inenjerskogeolokih, geotehnikih i sl.)
o odrediti mjesta buotina za provjeravanje odreenih anomalija
o stei osnovne podatke za prihvaanje strunih i/ili ekonomskih odluka
Pristup geofizikalnim istraivanjima

Pristup planu geofizikalnih ispitivanja treba ii prema sljedeem redoslijedu:
o definisanje problema od strane naruioca (projektant, graevinar, geomehaniar,
hidrogeolog, inenjerski geolog i dr.)
o pregled postojee dokumentacije o istraivanoj lokaciji (lokacija, topografija terena,
stanje u prirodi, podaci o buotinama, geoloki profili i sl.)
o definisanje zahtjeva naruioca (najbolje u optimalnom i minimalnom obimu)
o okviran dogovor o mogunostima izvoenja geofizikih ispitivanja i rjeavanja
problema (koje podatke e geofizika ispitivanjapouzdano obezbjediti, koje e
obezbjediti uslovno a koje nee moi stei, predvieni kvalitet geofizikalnih podataka i
sl.).
U ovom dijelu obavezno sarauju naruioc odnosno korisnik(ci) i izvoa geofziikih
ispitivanja.
strana 15 od 35
Odabir geofizikih metoda:

o
o
o
o
o
Geoelektrike metode
Seizmike metode
Elektromagnetske metode
Karotana mjerenja
Utvrivanje tehnikog stanja buotina
2.6.2 GEOMEHANIKA ISTRAIVANJA

2.6.2.1 Terenska ispitivanja
U ovom poglavlju dajemo pregled i karakteristike terenskih geomehanikih ispitivanja.
Navedena ispitivanja predstavljaju odabir iroko koritenih ispitivanja, meutim, ovaj
prikaz nikako ne obuhvata sve poznate metode. Mogua je upotreba i ostalih metoda
obzirom na karakteristike projekta i opremljenost istraivaa i slaganje sa naruiocem
ispitivanja.
Za svako istraivanje je navedeno: cilj, oprema, izvoenje (s referencom na standard),
vrednovanje rezultata, nain izvjetavanja o rezultatima, vrsta tla za koje je ispitivanja
primjereno, primjeri tipinih projekata za koje se koristi metoda i eventualne napomene.
Uzimanje uzoraka
Cilj:
Oprema:
Izvoenje:
Vrsta tla:
Vrsta
projekta:
Vrednovanje
rezultata:
Izvjetaj o
istraivanjima:
Standard:
Napomene:
Izvoenje laboratorijskih ispitivanja

Odgovarajui ureaj za vaenje jezgre (vidi dodatak 6.1), cilindar za
spremanje i transport uzoraka, oprema za hermetiko zatvaranje
cilindra
Eurocode 7-3 (poglavlja 12 i 13)
Sve vrste tla
Sve vrste projekta
(laboratorij)
Popis uzoraka sa osnovnim podacima (vidi dodatak 6.1), oznaka u
popisu buotine
EC 7-3, EC 7-2
Postupci uzimanja, transporta i pohranjivanja moraju odgovarati
vaeim standardima obzirom na kategoriju uzoraka odnosno vrstu
ispitivanja, koja elimo izvoditi na uzorku
Terenski opit smicanja krilnom sondom

Cilj:
Oprema:
Izvoenje:
Vrsta
materijala:
Vrsta
projekta:
Rezultati:
Vrednovanje
rezultata:
Standard:
Napomene:
strana 16 od 35
Odreivanje nedrenirane vrstoe smicanja i osjetljivosti koherentnih

slojeva u osnovnom tlu
krilna sonda, poluge, oprema za rotaciju i mjera poluga
Eurocode 7-3 (poglavlje 8), JUS?
koherentne zemlje u itkoj do kruto-plastinoj konsistenciji
nosivost tla u nedreniranim uslovima (stabilnost nasipa, nosivost
osnovnih materijala), bezbjednost privremenih usjeka
Nedrenirana vrstoa smicanja, osjetljivost
Eurocode 7-3 (poglavlje 8, dodatak G)
EC 7-3 (poglavlje 8), BS 1377: Part 9
Rezultati ovise o vrsti tla.
Treba izvesti niz uzastopnih mjerenja na razliitim dubinama, kako bi
dobili profil nedrenirane vrstoe smicanja sa dubinom.
Sondiranje standardnom penetracijom (SPT)

Cilj:
Oprema:
Izvoenje:
Vrsta
materijala:
Vrsta
projekta:
Rezultati:
Vrednovanje
rezultata:
Standard:
Napomene:
Odreivanje relativne gustoe, vrstoe smicanja i deformabilnosti,

prije svega nekoherentnih osnovnih materijala, uslovno i ocjena
nedrenirane vrstoe smicanja i prikupljanja koherentnih materijala,
ocjena kvalitete stijena
Oprema za buenje, no, grede, standardni uteg na vodilici
Eurocode 7-3 (poglavlje 5), BS 1377: Part 9
Nekoherentnq tla (uslovno koherentne zemlje i meke stijene)
Nosivost i slijeganje plitkih temelja na nekoherentnim materijalima
ocjena nosivosti tem.ploa u nekoherentnim materijalima,
gradnja usjeka i nasipa na nekoherentnim materijalima, likvefakcijski
potencijal
Relativna gustoa, ugao smicanja, slijeganja temelja, (ocjena
nedrenirane vrstoe smicanja, elastinog modula),
Eurocode 7-3 (poglavlje 5, dodacima D)
Oprema mora biti umjerena obzirom na prijenos energije u grede.
Oprema mora osiguravati barem jednaku visinu pada zabijala
(automatski okida).
Upotreba konusa nije standardna i nije pouzdane korekcije.
Upotreba na dnu iskopa za ipove (promjer >15 cm) nije standardna.
Sondiranje statikom penetracijom (CPT)

Cilj:
Oprema:
Izvoenje:
Vrsta
materijala:
Vrsta
projekta:
Rezultati:
Vrednovanje
rezultata:
Standard:
Napomene:
Klasifikovanja tla, odreivanje relativne gustoe, vrstoe smicanja i

deformabilnosti koherentnih i nekoherentnih tla
Instrumentirani iljak i plat, oprema za utiskivanje i oprema za
komunikaciju i registrovanje/uvanje podataka
Uz otpor ispod iljka i otpor uz plat esto mjerimo i porni tlak (CPTU
test): postoje i ureaji sa mjeraima seizmikog valovanja, parametara
okoline (temperatura, pH,...)
koherentna i nekoherentna tla
nosivost i slijeganje plitkih temelja na nekoherentnim materijalima,
nosivost plitkih temelja u koherentnim alama (nedrenirano stanje),
nosivost greda,
gradnja ka i nasipa,
vremenski razvoj slijeganja (konsolidacija) CPTU test
likvefakcijski potencijal
klasifikovanja tla, relativna gustoa, ugao smicanja, nedrenirana
vrstoa smicanja, osjetljivost, elastini modul, koeficijent konsolidacije
odnosno propusnosti, slijeganja temelja, nosivost greda
Eurocode 7-3 (poglavlje 3, dodacima B)
Oprema mora biti odgovarajue umjerena.
Prednost ispitivanja je kontinuirani profil (dubina, vrijeme) mjerenih
veliina
Sondiranje dinamikom penetracijom

Cilj:
Vezni profil otpornosti tla protiv dinamikog penetriranja konusa.
strana 17 od 35
Oprema:
Izvoenje:
Vrsta
materijala:
Vrsta
projekta:
Rezultati:
Vrednovanje
rezultata:
Standard:
Napomene:
Konus, grede, oprema za utiskivanje (uteg na vodilici)

nekoherentna tla (uslovno koherentna tla i meke stijene)
nosivost i slijeganje plitkih temelja na nekoherentnim materijalima,
ocjena nosivost greda u nekoherentnim materijalima, gradnja usjeka i
nasipa na nekoherentnim materijalima, potencijal likvifakcije
relativna gustoa, ugao smicanja, modul sakupljanja (sve na osnovu
lokalno utvrenih korelacija)
Eurocode 7-3 (poglavlje 6, dodacima E)
Postoje brojne inaice opreme (oblik i veliine konusa, masa i visina
pada utega).
Oprema mora biti umjerena obzirom na prijenos energije u grede.
Oprema mora osiguravati barem jednaku visinu pada zabijala
(automatski okida).
Mjerenje deformabilnosti presiometrom

Cilj:
Oprema:
Izvoenje:
Vrsta
materijala:
Vrsta projekta:
Rezultati:
Vrednovanje
rezultata:
Standard:
Napomene:
Terenska mjerenja odnosa izmeu naponima i deformacijama,

dimenzionisanje plitkog i dubokog temeljenja
presiometarska sonda, grede, kablovi, kontrolna i mjerna jedinica,
izvor tlaka
Eurocode 7-3 (poglavlje 4), NF P 94-110-1-N
koherentna i nekoherentna tla, meke do srednje vrste stijene
nosivost i slijeganje plitkih temelja,
nosivost i slijeganje greda,
gradnja tunela
granini tlak, presiometarski modul za optereenje i rastereenje,
nosivost i slijeganje plitkih temelja, nosivost i slijeganje greda
Eurocode 7-3 (poglavlje 4, dodacima C)
Eurocode 7-3 (poglavlje 4), NF P 94-110-1-N
Izmjereni presiometarski modul zbog kompleksnog naponskog stanja
u okolini sonde (radijalni tlak, tangencijalno natezanje) nije elastini
(Youngov) modul.
Broj i raspored ispitivanja sa dubine mora biti takav, da odgovara
metodologiji za analizu predvienog naina temeljenja.
Mjerenje deformabilnosti dilatometrom

Cilj:
Oprema:
Izvoenje:
Vrsta materijala:
Vrsta projekta:
Rezultati:
strana 18 od 35
Terenska mjerenja vrstoe i deformabilnosti glinenih tla i tla od

sitnog pijeska; mjerenja stanja napona u materijalima
ploasta dilatometarska sonda, grede, oprema za utiskivanje sonde,
kontrolna i mjerna jedinica, izvor tlaka
Eurocode 7-3 (poglavlje 9)
koherentne i pjeane zemlje (postoji i cilindrini dilatometar za
stijene)
nosivost i slijeganje plitkih temelja,
nosivost i slijeganje greda,
gradnja tunela
stratigrafija materijala, nedrenirana vrstoa smicanja, edometarski
modul
Vrednovanje
rezultata:
Standard:
Napomene:
Eurocode 7-3 (poglavlje 9, dodatak H)

Eurocode 7-3 (poglavlje 9)
2.6.2.2 Laboratorijska ispitivanja

Detalji metoda i postupaka vidljivi su iz priloga br. 2.7.2. Rezultati geotehnikih
laboratorijskih ispitivanja moraju biti navedeni u Izvjetaju o laboratorijskim
istraivanjima sa detaljno opisanim principom ispitivanja, postupkom izvedbe pojedinog
ispitivanja, moraju biti navedeni mogui izvori, prema kojima se ispitivanja obavljaju i
korelacije, odn. usporedba vrijednosti sa drugim klasinim metodama.
2.6.3 OBEZBJEIVANJE KVALITETA IZVOENJA GEOTEHNIKIH
ISTRAIVANJA
Kod izvoenja terenskih i laboratorijskih istraivanja/ispitivanja moraju biti ispunjeni
osnovni zahtjevi obezbjeivanja i kontrole kvaliteta i jednakosti izvedbe. Osnovni kriteriji u
sistemu kvaliteta koje izvoa terenskih i laboratorijskih ispitivanja mora ispunjavati, su
sljedei:
1. Jasno mora biti odreena linija voenja projekta geotehnikih istraivanja i
odgovornosti svih pojedinih izvoaa u projektu istraivanja.
2. Istraivanja mogu izvoditi samo odgovarajue osposobljeni kadrovi.
3. Kod izvoenja istraivanja moe se koristiti samo tehniko besprijekorna oprema,
koja ispunjava zahtjeve referentnih standarda i propisa.
4. Sva mjerna oprema mora biti umjerena i redovito kontrolisana kod za to ovlatene
institucije.
5. Podaci o opremi, tehnikim karakteristikama opreme, potvrde o umjeravanjima i
uputstva za rad sa opremom moraju biti dostupni i na raspolaganje Naruiocu, ako
isti to trai.
6. Za sva istraivanja, kako terenska tako i laboratorijska, treba voditi Zapisnike o
istraivanju. Obavezan sadraj zapisnika u pravilu je odreen sa relevantnim
standardima, odn. uputama za rad. Svi zapisnici moraju biti tekue ispunjavani i
pohranjivani u originalnom obliku u okviru dokumentacije o istraivanjima.
7. Svi zapisi moraju biti voeni i pohranjivani na nain, da je iz njih mogue bez
sumnje preuzeti podatke o izvoau istraivanja, o cjelokupnom tijeku istraivanja,
o moguim smetnjama i vanjskim faktorima, koji mogu uticati na rezultat i podatke
o tome, da li se je istraivanje izvodilo u skladu sa zahtjevima standarda.
8. Istraivanja se moe izvoditi samo u takvim vremenskih uslovima, odn.
laboratorijskim uslovima, da isti ne utiu na rezultat istraivanja. Iz radnih
zapisnika moraju biti jasno vidljivi podaci o vremenskim uslovima i temperaturi
prilikom izvoenja terenskih istraivanja, odn. podaci o mikroklimi u laboratoriju
prilikom izvoenja laboratorijskih ispitivanja.
9. Svako terensko ili laboratorijsko istraivanje mora imati taan identifikacioni broj,
koji omoguava praenje cjelokupnog radnog postupka od poetka do kraja.
10. Kada naruioc tako trai svi uzorci moraju biti ifrovani.
strana 19 od 35
2.7
DODATAK
2.7.1 ISTRANO BUENJE

2.7.1.1 Ciljevi buenja
Ciljevi buenja za istraivanje tla i/ili stijene su:
o
o
o
o
o
dobivanje uzoraka tla za vizuelni (geoloki i geotehniki) popis i klasifikovanje i

laboratorijska ispitivanja za identifikaciju i klasifikovanje
dobivanje uzoraka tla za laboratorijska ispitivanja geotehnikih karakteristika
odreivanje nivoa podzemnih voda
priprema buotina za mjerenja u buotini i
priprema buotina za ugradnju opreme za promatranje.
2.7.1.2 Tehnologije buenja

Najei nain buenja kod geotehnikih istraivanja je rotaciono buenje sa alatima za
vaenje uzoraka razliitih duina. Taj tip buenja je relativno brzo i iroko upotrebljiv.
Rijee se kod geotehnikog istraivanja upotrebljava buenje sa nabijanjem. Spomenuto
buenje se upotrebljava jedino za plie buotine i u sluaju koherentnih tla. Dobivanje
uzorka je brzo i jednostavno.
Kod geotehnikih istraivanja, gdje se javlja vrsta stijenska masa i u sluajevima gdje je
potrebno intaktno uzorkovanje (tuneli, zasjeci, usjeci), se upotrebljava tako zvano
strukturno buenje. U tehnolokom pogledu se radi o rotacionom buenju sa wire-line ili
vie-stijenskim alatom za vaenje uzorka uz upotrebu isplake. Dobiveni uzorak je
vrhunskog kvaliteta. Slabost strukturnog buenja je u dugotrajnosti buenja, to utica na
cijenu, koja je obino dvostruko via od cijene klasinog rotacionog buenja.
Osim spomenutog se za geotehnika istraivanja upotrebljavaju i sistemi bez dobivanja
jezgre sa rotacionima i udarno-rotacionim dlijetima. Navedeni nain buenja se
upotrebljava u sluaju poznatog geolokog sastava i slui za ugraivanje cijevi
inklinometara i piezometara. Prednost buenja je u brzini i time niski cijeni. Taj nain
buenja omoguava i orijentaciono odreivanje geolokog sastava tla.
2.7.1.3 Oprema za dobivanje uzoraka
Uzorke je mogue dobiti prilikom svakog buenja, dok kvalitet uzoraka i njihova
upotrebljivost ovisi o tehnologiji buenja i opremi za uzimanje uzoraka. Za istraivanja tlau
pravilu se upotrebljavaju uzorci, dobiveni sa cilindrima ili alatima za vaenje jezgre.
Cilindri sa tankim stijenkama

Cilindri sa tankim stijenkama su cilindri od tankih cijevi sa glatkom (obraenom)
unutarnjom materijalom. Na donjem dijelu imaju cipelu sa rezaem, a dijele se na
otvorene cilindre i cilindre sa batom. Oblikovani su na nain, da je oteenje stijene kod
uzimanja to manje.
Dimenzije su standardizirane i najbolje je upotrebljavati iste standarde kao i za
laboratorijska istraivanja.
Uzorci se uzimanju sa dna buotine na nain, da se cilindar sa statikom silom, t.j. bez
trzaja, utisne u stijenu. Uzimanje uzoraka sa cilindrom je mogue u kombinaciji sa bilo
kojom metodom buenja. Prije uzimanja dno buotine mora biti oieno, a eventualne
nestabilne stijenke osigurane. Osiguranje stijenka buotine (zatitna kolona ili sredstvo za
ispiranje) ovisi o tehnologiji buenja i stijeni u nestabilnom dijelu.
Cilindari sa debelom stijenom

Debelostijeni cilindri su od cijevi bez posebne obrade unutarnje materijale. Na donjem
kraju je cipela sa otricom. Uzorci se uzimaju sa dna buotine tako da se cilindar zabije u
strana 21 od 35
stijenu. Buotina mora biti izraena isto kao i za uzimanje uzoraka sa tankostijenskim
cilindrima. Kod uzorkovanja sa debelostijenim cilindrima struktura stijena u pravilu se
promijeni
Alat za vaenje jezgre sa jednom stijenom

Alat za vaenje jezgre sa jednom stijenom je cijev sa hvataem jezgre, krunom i glavom.
Tenost za buenje tee izmeu jezgre i unutarnje stijene alata za vaenje jezgre i prolazi
uz unutarnju stijenu krune. Jezgra je izloena eroziji tenosti za buenje i mehanikim
uincima rotacije alata za vaenje jezgre.
Alat za vaenje jezgre sa dvije stijene

Alat za vaenje jezgre sa dvije stijene ima dvije koncentrine cijevi, hvata jezgre, krunu i
glavu. Alati za vaenje jezgre sa dvije stijene se dijele na:
o alat za vaenje jezgre sa rotirajuom unutarnjom cijevi i
o alat za vaenje jezgre sa nerotirajuom unutarnjom cijevi.
Kod prvih unutarnja cijev rotira zajedno sa vanjskom, dok kod ostalih ne rotira. Tenot
za buenje tee izmeu obije cijevi i izlazi kroz kanale u kruni. Kod alata za vaenje jezgra
sa rotirajuom unutarnjom cijevi jezgra je zatiena od erozije tenoste za buenje, a kod
nerotirajuih unutarnjih cijevi i protiv mehanikih uinaka pri rotaciji alata za vaenje
jezgre. Za istraivanja tlau pravilu se koriste alati za vaenje jezgre sa nerotirajuom
unutarnjom cijevi.
Alat za vaenje jezgre sa tri stijene

Alati za vaenje jezgre sa tri stijene su analogni alatima za vaenje jezgre sa dvije
stijenke time da imaju u unutarnjoj cijevi uloak (cilindar) za jezgru, t.j. treu cijev. Uloak
predstavlja zatitu jezgre i slui kao ambalaa kod skladitenja i transporta. Uloci su u
pravilu od prozirne plastike kako bi bio omoguen pregled jezgre da se sprijei mogunost
bilo kakve promjene.
Alat za vaenje jezgre sa gumenom cijevi

Alati za vaenje jezgre sa gumenom cijevi analogni su alatima za vaenje jezgre sa dvije
stijene time da imaju na posebnom tuljku jo mekanu i elastinu cijev. Cijev se napne oko
jezgre odmah kada ista ue u alat za vaenje jezgre. Cijev se produuje na nain da se
skine sa tuljca. Elastina cijev, napeta oko jezgre obezbjedi da su komadi jezgre u
jednakom meusobnom poloaju kao to su bili prilikom ulaska u alat za vaenje jezgre.
Alat za vaenje jezgre Denison

Denisonov alat za vaenje jezgre je alat za vaenje jezgre sa tri stijene sa produetkom
na unutarnjoj cijevi i ulocima (cilindrom) za jezgru. Produetak ima reza, koji je ispred
krune. Unutarnja cijev se utiskuje u stijenu, prije nego to na nju djeluje kruna i tenost
za buenje. Dobivena jezgra je slina uzorku, dobivenim sa cilindrima sa tankim
stijenama. U sluaju, da su u odsjeku vaenja jezgri uloci od krutih stijena, treba
prekinuti vaenje jezgre i probuiti kruti dio sa drugim alatima za vaenje jezgre.
Alat za vaenje jezgre sa unutarnjom cijevi za dodavanje

Alati za vaenje jezgre sa unutarnjom cijevi za dodavanje imaju slino kao i Denisonov
alat za vaenje jezgre na unutarnjoj cijevi produetak sa rezaem i uloak (cilindar) za
jezgru. U glavi alata za vaenje jezgre je opruga koja omoguava podeavanje sile na
unutarnju cijev i time pritie no na stijenu. Kada otpor (krutost) stijene premai
odabranu vrijednost, unutarnja cijev se pomakne u alat za vaenje jezgre i nakon
prelaska u meku stijenu opet izae. Kod ovih alata za vaenje jezgre nije potrebno
prekidati buenje zbog promjene krutosti stijena. Dobivena jezgra je slina uzorku,
dobivenim sa cilindrima sa tankim stijenkama. Poznati alati za vaenje jezgre sa
unutarnjom cijevi za dodavanje su: Mazier i Triefus.
strana 22 od 35
Alat za vaenje jezgre Laskay

Alat za vaenje jezgre Laskay je alat za vaenje jezgre za spiralu na upljoj gredi. Cijev
jezgru sa cipelom i ulocima za jezgru je na gredi u upljoj spirali i sa rotacijom spirale
utie u stijenu. Reza cijevi za jezgru je ispred spirale, slino kao i kod Denison alata
vaenje jezgre ispred krune. Dobivena jezgra je slina uzorku, dobivenom sa cilindrima
tankim stijenama.
za
se
za
sa
Alat za vaenje jezgre Wire-line

Wire-line alat za vaenje jezgre je alat za vaenje jezgre sa dvije stijene, ija vanjska
cijev je istovremeno i greda za buenje, a unutarnja (cijev za jezgru) ima trn i zatvara.
Zatvara je za povezanost cijevi za jezgru sa gredom, a trn za povezanost sa elinom
sajlom i zatvaranje zatvaraa. Kruna za buenje je na gredi za buenje. Cijev za jezgru se
sputa i podie sa elinom sajlom na nain, da za pranjenje alata za vaenje jezgre ne
treba izvui sav pribora. Wire-line alati za vaenje jezgre primjereni su za vaenje jezgri
duih odsjeka to bitno smanjuje vrijeme za manevre.
Alati za orijentaciono vaenje jezgre

Sa alatima za vaenje jezgre za orijentaciono vaenje mogue je dobiti orijentacionu
jezgru. Alati imaju multi-shot ureaj za mjerenje pravca. Poznata su dva sistema takvih
alata za vaenje jezgre i to:
o
o
sa noevima i
sa gumenom cijevi.
Kod alata za vaenje jezgre sa noevima ovi izgrebu (oznaavaju) uzorke po duini, to u
skladu sa podacima o pravcu uzorka i poloaju buotine omoguava orijentaciju svakog
komada jezgre.
Kod alata za vaenje jezgre sa gumenom cijevi ista je povezana sa ureajem za mjerenje
pravca. Gumena cijev se napne oko jezgre odmah kada jezgra ue u alat za vaenje
jezgre i ne moe mijenjati poloaj jezgre, odnosno pojedinih komada iste u cijevi. Na
osnovu poznavanja pravca gumene cijevi poznat je i pravac jezgre prilikom ulaenja u alat
za vaenje jezgre i obzirom na poloaj buotine i poloaj u sloju prije uzimanja.
2.7.1.4 Uzorci zemljanih materijala
Uzorci tla dijele se na: neoteene, oteene i mijeane. Osnova za podjelu su parametri
tla u uzorku u usporedbi sa parametrima na mjestu uzimanja.
Neoteeni uzorci
Tla u neoteenom uzorku ima jednaki sastav, strukturu, poroznost i sadraj vode kao
zemljana tla na mjestu uzimanja. Uzorak je neoteen, dok se neki od navedenih
parametara ne promijeni. Neoteeni uzorci zemlje su identini uzorcima klase A prema
Eurocode 7.
Neoteene uzorke dobiva se u koherentnim materijalima i iznimno u pjeskovima. Za
uzimanje u pijesku esto su potrebne posebne tehnologije i oprema. Neoteene uzorke
mogue je dobiti sa:
o cilindrima sa tankim stijenama
o alatom za vaenje jezgre Denisom,
o alatom za vaenje jezgre sa unutarnju cijevi za dodavanje i
o alatom za vaenje jezgre Laskay.
Cilindar ili uloak sa uzorkom treba odmah hermetiki zatvoriti, te ga odgovarajue
uskladititi. Postupanje sa uzorcima mora biti takvo, da se sprijei oteenje stijene, to
znai bez vibracija i bez bitnih promjena temperature.
Oteeni uzorci
strana 23 od 35
Zemljana tla imaju u oteenom uzorku jednaki sastav, redoslijed slojeva i sadraj vode
kao i zemljana tla na mjestu uzimanja uzorka, meutim, promijenjeni su struktura i
poroznost. Na oteenom uzorku je mogue identifikovati in-situ redoslijed slojeva ili
sastav tla. Uzorak je oteen, dok se neki od navedenih parametara ne promijeni.
Oteeni uzorci tla su identini uzorcima klase B prema Eurocode 7.
Dimenzije oteenih uzoraka ovise o cilju ispitivanja, odnosno o potrebnoj koliini uzoraka.
U pravilu bi promjer uzorka trebao biti 5 do 10 puta vei od promjera maksimalnog zrna u
tlu, iz kojeg se uzorak uzima. Oteene uzorke zemljanih tla mogue je dobiti sa:
o
o
o
o
o
cilindrima sa debelim stijenkama (zabijanje)

dvo i trostijenim alatima za vaenje jezgre
alatima za vaenje jezgre sa gumenom cijevi
Wire-line alatima za vaenje jezgre i
cijevima (buenje zabijanjem)
U koherentnim zemljanim materijalima, a prije svega u glinama, mogue je dobiti

oteene uzorke i jednostijenim alatkama za vaenje jezgre i buenjem na suvo t. j.
bez tenosti za buenje. Kod takvih uzoraka spoljnji je dio jezgre jako oteen, a moe biti
i osuen.
Kod pranjenja opreme uzorke treba obezbjediti kako ne bi dolo do dodatnog oteenja
stijene, mijeanja uzorka ili promjene duine. Dijelove uzorka, predviene za ispitivanja,
kod ega je vaan sadraj vode, treba hermetiki zatvoriti, najbolje sa parafiniranjem.
Kod buenja sa alatima za vaenje jezgre u pravilu je potrebna 100 % koliina jezgre
(volumen), odnosno minimalno 80 % u svakom manevru.
Promijeani uzorci
Zemljani materijal u promijeanom uzorku ima potpuno drukiju strukturu i drukiji
raspored slojeva i sastojke od zemljanog materijala na mjestu uzimanja. Promijenjen
moe biti i sadraj vode. Iz promijeanih uzoraka nije mogue pouzdano identifikovati insitu redoslijed slojeva. Promijeani uzorci zemljanih materijala identini su uzorku klase C
prema Eurocode 7.
Promjer buotine za promijeane uzorke ovisi od cilja ispitivanja i potrebne koliine
uzorka. Promijeane uzorke je mogue dobiti sa:
o jednostijenim alatima za vaenje jezgre i buenjem na suvo, t.j. bez tenosti za
buenje
o spiralom (kratkom ili dugom) i/ili
o udarnim buenjem.
2.7.1.5 Uzorci stijena
Vane geotehnike karakteristike odreene stijenska mase su: stanje (raspucanost ili
zdrobljenost i stanje degradacije), struktura (tekstura), vrstoa i deformacione
karakteristike. Ove karakteristike je mogue odrediti pregledom i laboratorijskim
ispitivanjima odgovarajuih uzoraka.
Dobivanje uzoraka stijene ovisi o cilju ispitivanja i vrsti i stanju stijene. Uzorci stijene
dijele se na neoteene, oteene, promijeane i orientisane. Osnova za podjelu su
parametri stijene u uzorku i stijene na mjestu uzimanja.
Neoteeni uzorci
Stijena u neoteenom uzorku jednake je strukture i sadraja vode kao stijena na mjestu
uzimanja tako da su jednake karakteristike vrstosti kao i deformacijske karakteristike.
Neoteeni uzorci stijene identini su uzorcima klase A prema Eurocode 7.
Iz zdrave i djelomino raspadnute i raspucane stijene mogue je dobiti neoteene uzorke
sa:
strana 24 od 35
o
o
o
dvo i trostijenim alatima za vaenje jezgre

alatima za vaenje jezgre sa gumenom cijevi i
wire-line alatima za vaenje jezgre.
U jako degradiranoj ili zdrobljenoj stijenskoj masi je osim sa navedenim alatima za

vaenje jezgre neoteene uzorke mogue dobiti i sa cilindrima.
Minimalni promjer uzorka ovisi o stanju i objektu stijene. stijenama sa diskontinuitetama
isti ne bi smeo biti manji od 76 mm.
Dijelove jezgre za neoteene uzorke treba hermetiki zatvoriti i sa njima postupati tako
da ne doe do promjena u uzorku.
Oteeni uzorci
Stijena u oteenom uzorku podijeljena je na pojedine komade prema glavnim
diskontinuitetama, dok su udio i pojedini sastojci jednaki kao u stijeni na mjestu uzimanja.
Na oteenim uzorcima nije mogue utvrivati parametre stijene kao cjeline, ve samo
parametre pojedinih komada. Na oteenim uzorcima je mogue utvrditi glavni raspored
diskontinuiteta. Oteeni uzorci stijene su jednaki kao uzorci klase D prema Eurocode 7.
Oteene uzorke je mogue dobiti istim metodama kao neoteene (t. 6.1). Iz zdravih
stijena ih je mogue dobiti i sa jednostijenim alatima za vaenje jezgre, dok se iz jako
raspadnutih ili zdrobljenih vade udarnim buenjem.
Za ispitivanja kod kojih je vaan sadraj vode uzorke treba hermetiki zatvoriti.
Promijeani uzorci
Stijena u promijeanom uzorku je zdrobljena i ima drukiju strukturu od stijene na mjestu
uzimanja. Iz promijeanih uzoraka je mogue utvrditi vrstu i teksturu stijene, meutim,
nije mogue utvrditi diskontinuitet i granice izmeu slojeva.
Promijeane uzorke je mogue dobiti sa:
o jednostijenim alatima za vaenje jezgre
o perkosionim buenjem sa reversnom cirkulacijom i
o udarnim buenjem.
Promjer buotine za promijeane uzorke ovisi o potrebnoj koliini uzoraka.
Orientisani uzorci
Uzorci ili jezgre su orijentisane ako je mogue odrediti njihov poloaj u zemljanoj kori kao
to su ga imali prije uzimanja. Iz orijentisanih uzoraka je mogue odrediti pravac i upad
slojeva, kliznih ploha, pukotina i slino. Orijentisani uzorci su vani za odreivanje
geolokog objekta (strukture) na istraivanom teritoriju. Za interpretaciju potrebni su i
podaci o pravcu i otklonu buotine.
Orijentisane uzorke je mogue dobiti sa alatima za vaenje jezgre za orijentisano buenje.
2.7.1.6 Struna dokumentacija o buotini
Struna dokumentacija o buotini za istraivanje tla obuhvaa dokumentaciju o:
o buenju
o vizuelnim pregledima
o ispitivanjima u buotinama
o laboratorijskim ispitivanjima za identifikaciju i klasifikovanje i
o geotehniki profil buotine.
Dokumentaciju o buenju vodi izvoa buakih radova. Dokumentacija mora sadravati
podatke o:
o lokaciji: objekt, oznaka i koordinate buotine
o maini za buenje i alatu
o tenosti za buenje: vrsta, sastav, gustoa i viskoznost
strana 25 od 35
o
o
o
o
o
o
o
buotini: promjer, dubina, zatitne cijevi

jezgri: interval uzimanja, % jezgre
uzorcima: oznaka, dubina, nain uzimanja
mjerenjima u buotini: vrste i mjesto mjerenja
parametrima buenja
promatranjima izmeu buenja: gubitak tenosti za buenje, kaverne, pojave slojnih
fluida i
nivou podzemne vode, ako tehnologija buenja to omoguava.
Parametri buenja ovise o metodama buenja. Kod rotacionom buenju ti su parametri:

o optereenje alata za buenje
o brzina rotacije
o pritisak i protok tenosti za buenje i
o napredovanje buenja.
Parametre buenja je mogue stei samo za vrijeme buenja i to zapisivanjem podataka iz
instrumenata ili sa automatskim ureajima za registrovanje (MWD Measurement while
drilling).
Vizualne preglede jezgre, estica i uzoraka moraju obaviti za te poslove osposobljeni
radnici koji posjeduju odgovarajua znanja iz geologije
Pri izradi geotehnikog profila buotine treba koristiti podatke iz sve navedene
dokumentacije.
2.7.2 METODE I POSTUPCI ZA IZVOENJE GEOMEHANIKIH
LABORATORIJSKIH ISPITIVANJA
2.7.2.1 Uvod
Geomehanika laboratorijske ispitivanja se izvode sa ciljem da se njima dopune i
nadgrade podaci terenskih istraivanja. Program laboratorijskih ispitivanja je plan
ispitivanja kojeg zajedno izrade odgovorni nosioc ispitivanja i inenjer u geomehanikom
laboratoriju, pri emu moraju uvaavati karakteristike tla i objekata s jedne strane i
kvaliteta klasu uzoraka i adekvatnosti uzorka za izvoenje pojedinih ispitivanja s druge
strane.
2.7.2.2 Glavne grupe ispitivanja
Laboratorijska ispitivanja se obzirom na plan i parametre, koji ih odreuju, dijele na
slijedee glavne zaokruene grupe ispitivanja:
Ispitivanja za klasifikovanje i identifikaciju zemljanih materijala

Sa tim istraivanjima odreujemo osnovne, tzv. elementarne ili indeksne karakteristike
materijala, na osnovu kojih se moe tano opisati zemljani materijal ili stijena i na taj ih se
nain moe uiniti prepoznatljivima korisniku. U tu grupu spada odreivanje slijedeih
parametara:
o vlanost,
o volumenska teina,
o volumenska teina bez pora i upljina,
o zrnatost strukture
o Atterbergove granice plastinosti,
o druga specijalna ispitivanja, npr. osjetljivost za smrzavanje, indeks gustoe
Kemijska ispitivanja zemljanih materijala i podzemne vode

I ova ispitivanja spadaju u grupu klasifikovanih ispitivanja. Sa njima utvrujemo
karakteristike zemlje, koja bi mogla zbog svoje kemijske strukture uzrokovati nepoeljne
uinke na betonu, eliku ili na samu zemljanu materijalu kada ista predstavlja osnovno tlo
za objekt ili je iz nje izraen zemljani objekt. Meu najkarakteristinija kemijska
strana 26 od 35
ispitivanja, koja se vre u geomehanici kod gradnje kolnika spada odreivanje slijedeih
parametara:
o
o
o
o
sadraj organskih tvari, karbonata i sulfata

PH vrijednost,
sadraj hlorida,
druga specijalna ispitivanja, npr. kationska izmjena, plavi test metilom i sl.
Ispitivanja stiljivosti i bubrenja zemljanih materijala

To su ispitivanja pomou kojih odreujemo stiljivost, bubrenje i opasnosti od pojava
kolapsa uzorka tla u edometrima, gdje je testirani uzorak bono ogranien a optereenje
se vri vertikalno, prema stepenima i uz istovremeno omogueno dreniranje vode u
vertikalnom pravcu.
Cilj ispitivanja stiljivosti je odreivanje deformacionih i konsolidacijonih karakteristika tla i
time ponaanja tla u uvjetima optereivanje i rastereivanja.
Cilj ispitivanja za odreivanje kolapsa zbog bubrenja je ocjena kompresijskih parametara
nesaturisanog tla i procjena dodatnih volumenskih promjena, do kojih dolazi prilikom
saturiranja.
Ispitivanja parametara vrstoe zemljanih materijala

To su ispitivanja sa kojima se odreuje nedrenirana vrstoa smicanja, efektivni parametri
vrstoe tla i porni tlaci za potrebe ocjene nosivosti i stabilnosti tla. Meu najee
koritene metode ispitivanja spadaju pored indeksnih opita (depni penetrometar,
laboratorijska krilna sonda, laboratorijski konus, jednoaksijalni opit pri nespreenom
bonom irenju, nekonsolidisani, nedrenirani kompresioni opit):
o opit direktnog smicanja i
o opit triaksijalne kompresije.
Ispitivanja propusnost zemljanih materijala

Sa tim istraivanjima odreujemo koeficijent propusnosti tla za potrebe ocjene zoka vode
u tlu, za potrebe ocjene dotoka vode u graevinske jame ili za proraune vremenskog
razvoja konsolidacije. Meu najeim metodama ispitivanja su opiti u u permametru sa
konstantnim ili padajuim pritiskom vode
Ispitivanja zgunjavanja, odn. ugradivosti prirodnih materijala

Sa tim istraivanjima ocijenimo sposobnost zemljanog i stijenskog materijala za
mehanika zgunjavanja i karakteristike tla u zgusnutom stanju. Kada su karakteristike tla
takve da mehaniko zgunjavanje ni mogue, standardnim se metodama pridrue metode
sa kojima istraujemo sposobnosti poboljanja zemljanih tla sa aditivima anorganskim ili
organskim vezivima. Meu najee koritene postupke ispitivanja spadaju:
o Odreivanje optimalne vlanosti i maksimalne gustoe prema Proctoru,
o Odreivanje CBR indeksa nosivosti,
o Odreivanje optimalne vlanosti sa cementom ili drugim vezivima stabiliziranih
zemljanih materijala,
o Odreivanje tlane vrstoe sa cementom ili drugim vezivima stabiliziranih zemljanih
materijala
o Odreivanje vremenske otpornosti zemljanih materijala
Druga geomehanika laboratorijske ispitivanja zemljanih materijala

Meu posebna geomehanika laboratorijske ispitivanja spadaju i ispitivanja koja nisu
obuhvaena u gore prikazanim opisima i sa kojima opisujemo karakteristike zemljanih tla
sa specifinim karakteristikama, kao to su npr. rastresita tla, jednolino graduiran
pijesak, prekonsolidovane vrste gline, dijatomejske zemlje ili karakteristike i ponaanje
zemljanih tla u kombinacijama sa ostalim materijalima. U takvim sluajevima je odabir i
strana 27 od 35
izvoenje postupka preputen odluci geotehnikog projektanta, dok mora biti sam
postupak detaljno opisan i dokumentisan.
Ispitivanja za identifikaciju i klasifikaciju stijena

Namjera: idetifikacija i opis stijenskog materijala na osnovu mineralokog sastava,
geneze, strukture, sklonosti troenju i osnovnih karakteristika (vlanost, volumenska
teina,). Opis se moe vriti na uzorcima prirodne stijene sa jezgre buotina ili drugog
izvora ili na stijenskoj masi na terenu. Pre uzorkovanja je potrebno stijensku masu
(prezentiranu u buotini ili na terenu) zonirati u pojedine kvazihomogene zone i za iste
odrediti karakteristike inenjerskogeoloke parametre kao npr. RQD.
Ispitivanja stiljivosti i bubrenja stijena

Cilj ispitivanja stiljivosti je odreivanje deformacionih i konsolidacijonih karakteristika
stijenske mase i time ponaanja tla u uvjetima optereivanje i rastereivanja.
Za potrebe projektovanja dubokih usjeka ili tunela je potrebno izvoditi opite za
identikovanje, potvrdu i kvantifikovanje eventualnih pojava bubrenja. Ispitivanja se
obavlja u sklopu standardnih ili modifikovanih opita stiljivosti.
Ispitivanja za odreivanje parametara vrstoe stijena

Meu najee koritene metode ispitivanja spadaju:
o
o
o
o
o
Monoaksijalni opit deformabilnosti

Point load test
Direktno smicanje
Brazilski opit
Triaksijalni opit
2.7.2.3 Klase kvalitete uzoraka

Uzorci zemljanih materijala, koji su namijenjeni laboratorijskim istraivanjima, rasporeeni
su u pet (5) kvalitativnih klasa obzirom na to koliko su njihove karakteristike ostale
nepromijenjene. Klasa kvaliteta uzoraka i adekvatnost uzoraka za laboratorijske ispitivanja
prikazani su u donjoj tabeli (prema Eurocode 7, dio 2):
Karakteristika tla/Klasa kvaliteta
Veliina zrna
Sadraj vode
Gustoa, relativna gustoa, propusnost
Stezanje, vrstoa smicanja
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Redoslijed slojeva
Granice izmeu slojeva, grubo
Granice izmeu slojeva, detaljno
Atterbergove granice, vol.teina zrna, sadraj organskih
tvari,
Vlanost
Stiljivost, posmina vrstoa
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Nepromijenjene karakteristike zemljanih materijala
Karakteristike koje moemo odrediti
2.7.2.4 Metode i postupci za izvoenje laboratorijskih ispitivanja

Radni postupci i oprema za izvoenje geomehanikih laboratorijskih ispitivanja propisani
su sa nacionalnim standardima i razliitim preporukama, odn. smjernicama. U pravilu se
razliiti nacionalni standardi meusobno neto razlikuju to moe uticati i na rezultate
ispitivanja. Eurocode 7 se oslanja na britanske, BS standarde, ali ne u svemu.
U Izvjetaju o laboratorijskim istraivanjima treba obavezno navesti metodu prema kojoj
strana 28 od 35
je istraivanje izvreno. Kada se istraivanje izvodi tano prema propisanoj metodi, nije
potrebno opisivanje ispitivanja. Kada je kod izvoenja ispitivanja dolo do odstupanja od
standardnog postupka ili je istraivanje izvreno postupkom koji nije openito prihvaen,
treba precizno opisati nain izvoenja ispitivanja.
U tabeli u nastavku je prikazan pregled standarda koji propisuju postupke laboratorijskih
ispitivanja. U tabeli su kao upotrebljivi jo uvijek navedeni i oni JUS standardi koji
omoguuju izvoenje jednakih i sa suvremenim europskim standardima jo usporedivim
postupcima ispitivanja. Gdje JUS standarda nema ili su potpuno neprimjereni, u tabeli su
navedeni standardi prema kojima se preporua izvoenje laboratorijskih pretraga.
Tabela: Popis standardnih metoda za izvoenje glavnih laboratorijskih ispitivanja
zemljanih materijala
Oznaka standarda
Zap. (potpuna ili
br. djelomina, take,
poglavlja) ili oznaka
nestandardne metode
ispitivanja
1
JUS U.B1.001/90
JUS U.B1.003/90
JUS U.B1.010/79
JUS U.B1.012/
1980-02-21
JUS U.B1.014/88
JUS U.B1.016/
1-VII-1968
JUS U.B1.018 /
1980-07-30
JUS U.B1.020 /
1980-07-30
DIN 18132 /
Dezember 1995
10
JUS B.B8.039 /
1982-08-07
11
BS 1377 / 1990
Part 3
taka 3
Naslov standardne ili

Kalibracija
nestandardne metode
ispitivanja i eventualne veze opreme*
sa drugim standardima ili
metodama
Klasifikovanje zemljanih
materijala
Terenska identifikacija
zemljanih materijala
Uzimanje uzoraka zemljanih
tla
Odreivanje vlanosti
DA
uzorka tla
vage, pei
DA
Odreivanje volumenske
Vage, Pei
mase tla bez pora
Piknometari
DA
Odreivanje volumenske
Vage, Pei,
teine tla
Cilindari
Odreivanje
DA
granulometrijske strukture
sa areometrisanjem
Vage, Pei,
sa Andreasenovom pipetom Sita
DA
Odreivanje konsistencije
Vage, pei,
zemljanih tla
zdjelica
Penetrometar
Bestimmung des
DA
Wasseraufnahmevermgens
Vage
(Odreivanje upijanje vode
Pei
zemljanih tla)
Temperatura
(determination of the water
absorption)
Priblino odreivanje
zagaenosti organskim
materijama
(Determination of organic
impurites. Colorimetaric
method)
Soils for civil engineering
purposes
Part 3. Chemical and
electrochemical tests
Determination of the
Napomene
Izotopna sonda prema

ASTM
strana 29 od 35
Oznaka standarda
Zap. (potpuna ili
nestandardne metode
ispitivanja
12
BS 1377 / 1990
Part 3
taka 9
13
BS 1377 / 1990
Part 3
taka 6.3
14
JUS U.B1.022/68
15
JUS U.B1.024/68
16
JUS U.B1.026/68
17
JUS U.B1.028 /
1-I-1970
18
JUS U.B1.029/71
19
BS 1377 / 1990
Part 7
taka 7
taka 8
Part 8
taka 7
taka 8

nestandardne metode
Kalibracija
metodama
organic matter content
purposes
Determination of the pH
value
purposes
carbonate content
Odreivanje promjene
zapremine tla
Odreivanje sadraja
sagorljivih i organskih
materijala u tlu
Odreivanje sadraja
karbonata u tlu
Ispitivanje direktnog
smicanja u tlu
Ispitivanje smicanja u
triaksialnom aparatu
purposes
Part 7. Shear strength tests
(total stress)
unconfined compressive
strength
Napomene
Pufarne
otopine
SE NE IZVODI
DA
Vage, Pei
DA
Dinamometar
Mikrometar
BS standard ne
poznaje nedreniranog
ispitivanja.
Nije upotrebljiv,
odgovara BS
DA
Volumenometri
Mjerai
pomaka
Mjerai tlaka
undrained shear strength i
triaxial compression without
measurement of pore
pressure (definitive
method)
(effective stress)
Consolidatet-undrained
triaxial compression test
with measurement of pore
pressure
Consolidatet-drained triaxial
compression test with
measurement of volume
change
DA
strana 30 od 35
Oznaka standarda
Zap. (potpuna ili
nestandardne metode
ispitivanja
20
21
BS 1377 / 1990
Part 7
taka 6
JUS U.B1.030 /
1-VII-1968
22
JUS U.B1.032 /
1-I-1970
23
BS 1377,
PART 5,
PART 6
24

nestandardne metode
Kalibracija
metodama
purposes
(total stress)
Determination of residual
strength using the small
ring shear apparatus
Odreivanje pritisne
vrstoe u tlu
(Determination of
compressive strength of a
soil)
Odreivanje stezanja u tlu
(Determination of the onedimensional consolidation
properties)
ISPITIVANJA
SKUPLJANJA i
BUBRENJA MORALI BI
USKLADITI SA BS
JUS U.B1.034 /
1-I-1970
Odreivanje koeficijenta
vodopropusnosti
JUS U.B1.036/68
Odreivanje kapilarnog
podizanja
26
JUS U.B1.038/68
27
DIN 18127 /
Februar 1993
28
JUS U.B1.042 /
1-I-1970
Napomene
Dinamometari,
Mikrometari,
Prijenosni
omjeri
DA
Dinamometri
Mikrometari
to prije prei na
BS
DA
Prijenosni
omjeri
Mikrometri
PANJA !
Oprez kod
ispitivanja
stiljivosti. to prije
prei na BS
DA
DA
Kapilare,
Volumometri
PANJA!
DA
kapilare
U SLOVENIJI SE NE
IZVODI IAKO BI SE
MORALO
NEUPOTREBLJIV,
zamjenjuje DIN
Odreivanje optimalne
vlanosti prema Proctorju
Versuche und
Versuchsgerte
(Proctorversuch)
(Proctora provjera)
(Determination of maximum
dry density and optimum
moisture content)
Odreivanje kalifornijskog
DA
Dinamometri,
indeksa nosivosti
(Determination of the
Mikrometri
California Bearing Ratio)
Odreivanje CBR vrijednosti
u laboratoriju
Odreivanje CBR vrijednosti
za nosive slojeve kolnikih
konstrukcija za koje je
propisana zbijenost 95 %,
od optimalne zbijenosti
prema modifikovanom
Proktorovom opitu
VODOPROPUSNOST
u EDOMETRU NIJE
PREMA
STANDARDU I VIE
JE NEMA U BS. to
prije prei na BS
PANJA !
VIDI DIN 18127
strana 31 od 35
Oznaka standarda
Zap. (potpuna ili
nestandardne metode
ispitivanja
29
JUS U.B1.044 / 69
32
JUS U.B1.048 /
1-VII-1969
33
JUS U.B1.050 / 69

nestandardne metode
Kalibracija
metodama
Odreivanje kapilarne
vodopropusnosti i
kapilarnog dizanja
Odreivanje optimalnog
sadraja vode cementom
stabilizovanog tlA
(Determination of optimal
water content of a soil
stabilized by cement)
Odreivanje otpornosti
cementom stabilizovanog
tla prema mrazu
Napomene
NE IZVODI SE
PANJA!
VIDI DIN 18127
NEADEKVATAN
Obavezna je kalibracija opreme. Uz obavezne poetne kalibracije potreban je i periodini

pregled i kontrola mjerila. Obim kontrole mjerila i opreme, kojeg odreuje Eurocode 7,
obiman je i znai veliki finansijski teret za male komercijalne laboratorije.
Do prijema odgovarajueg BS standarda preporuujemo slijedeu minimalnu uestalost
kontrole mjerila:
Vage: svake 2 godine
Dinamometri i el. mjerai sile: svake 2 godine
Mikrometri: poetna, zatim vlastita svakih 6 mjeseci sa etalonom
Elektronski mjerai pomaka: svake 2 godine
Volumenometri: vlastita kontrola, svakih 6 mjeseci
Suare: poetna, zatim vlastita kontrola, svakih 6 mjeseci sa kalibriranim termometrom
Klasifikovanje i opisivanje uzoraka

Opis uzoraka i klasifikovanje zemlje osnovni su podaci laboratorijskih pretraga kojima se
nadograuju terenski opisi jezgri buotina. Pri opisivanju uzoraka treba koristiti podatke
obavljenih ispitivanja i zakljuke makroskopskog pregleda.
Glavni opis uzorka obuhvata podatke:
Primjer:
Vrsta tla:
Stanje gustoe i konsistencije:
Boja:
Dobro graduisan ljunak, zaobljen

Srednje gusto
Siva
Pomoni opis obuhvata:

Vana opaanja:
Sastav zrna:
Druge posebnosti:
Zrna do 30 mm
Zrna od kvarcnog pjeara
Zrna vidljivo isprana, glatka
Opis se moe dopuniti i sa drugim podacima ako su isti vani za razmatrani materijal. Pri
opisivanju zemljanih tla je potrebno izbjegavati specijalne nazive koji su inae poeljni kod
drugih grana geo-nauke, npr. deluvijalni ljunak, argilitna glina isl.
strana 32 od 35
2.7.3 IZVJETAVANJE O GEOTEHNIKIM ISTRAIVANJIMA

2.7.3.1 Openito
U ovom dodatku navedeni su zahtjevi glede izvjetavanja o pojedinim geotehnikim
ispitivanjima. Prikazani su uzorci formulara za upisivanje vanih podataka za vrijeme
ispitivanja.
Osnovni podaci koje treba navesti za svako istraivanje, su sljedei:
o naziv poduzea koje izvodi istraivanje
o naziv lokacije (gradilita)
o broj pod kojim se vode istraivaki radovi (radni nalog, br. ugovora,...)
o oznaka buotine, sonde
o vrsta ispitivanja sa referencijom koritenog standarda
o datum ispitivanja
o koordinate buotine (sonde)
o kote terena
o metoda buenja i promjer buotine (za ispitivanja koja se izvode u buotinama)
o podaci o kalibraciji opreme (datum i broj certifikata, kalibracijske konstante)
o sva odstupanja od standardnog postupka, napomene operatera
o ime i potpis operatera i rukovodioca istraivakih radova
2.7.3.2 Uzimanje uzoraka
Za svaki uzorak treba u duplikatu ispuniti donji obrazac. Jedan primjerak prilae se uz
uzorak dok se drugi spremi kao referencija za primjer oteenja originala. Uz to treba uz
uzorak priloiti jo i jedan ili vie listova sa brojem uzorka (ovisno od naina uvanja,
rukovanja i transporta, da se pouzdano sauva barem jedna oznaka).
Prema donjem predlogu istraivako preduzee moe izraditi blokove sa numerisanim
listovima (duplikati imaju isti broj). Isprekidana linija oznaava mjesto perforacije.
Br. 0001
PODACI O UZORKU
Br. 0001
Lokacija (gradilite).............................................................................
Datum:...............................................................Tip
uzorka:........................................
Buotina:.............................................................Dubina:.......................
Br. 0001
Br. uzorka:..............................................................
Napomena:
Br. 0001
Ime i potpis:
strana 33 od 35
2.7.4 SADRAJ GEOTEHNIKOG ELABORATA

2.7.4.1 GEOTEHNIKI ELABORAT ZA IDEJNI (GLAVNI) PROJEKT PUTA
SVESKA 1 ELABORAT ZA TRASU:

1.
UVOD
2.
VRSTE I OBIM ISTRANIH RADOVA
2.1.
2.2.
2.2.1.
2.2.2.
Pregled ranije izvedenih istraivanja

Istraivanja za projekt puta.
Terenska istraivanja
Laboratorijska ispitivanja
3.
PRIKAZ OSNOVNIH REZULTATA ISTRAIVANJA
3.1.
3.2.
3.2.1.
3.2.2.
3.3.
3.4.
3.5.
3.6.
Geomorfoloke karakteristike terena

Geoloka graa terena
Litostratigrafski sastav
Tektonski sklop
Hidrogeoloke karakteristike terena
Rezultati ispitivanja fiziko-mehanikih karakteristika uzoraka tla i stena sa
prognozom svojstava stenskih masa u klopu terena
Savremeni geoloki procesi i pojave (klizita, odroni, erozija idr.)
Seizminost terena
4.
ANALIZA GEOTEHNIKIH USLOVA ZA TRASU
4.1.1.
4.2.
4.3.
4.4.
Opis trase sa rejoniranjem i geotehnikim modelima za svaki rejon

Izbor parametara za geotehnike proraune
Uslovi izvoenja useka i zaseka
Uslovi izvoenja nasipa
Specifini problemi trase (zatita od povrinske i podzemne vode, deonice na malo
nosivom tlu, na nestabilnom terenu)
Upotrebljivost lokalnih materijala
4.5.
4.6.
5. ZAKLJUCI
6. PROGRAM ISTRAIVANJA ZA SLEDEU FAZU PROJEKTOVANJA

7.
OSNOVNI GRAFIKI PRILOZI:

-
Geoloka i inenjerskogeoloka karta

Puduni inenjerskogeoloki profil du trase
Karakteristini popreni profili (obavezno na lokacijama svih useka i nasipa, svih
klizita i malonosivih tla)
Rezultati laboratorijskih ispitivanja, terenskih mjerenja, buenja, geofizikih
ispitivanja i sl.
SVESKA 2 ELABORAT ZA MOST (MOSTOVE):

1.
UVOD
2.
VRSTE I OBIM ISTRANIH RADOVA
3.
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
PRIKAZ OSNOVNIH REZULTATA ISTRAIVANJA NA LOKACIJI MOSTA

Osnovne geoloke karakteristike terena
Fiziko-mehanika svojstva tla i stena i izbor parametra za proraune
Savremeni geoloki procesi stabilnost terena
strana 34 od 35
3.5.
Parametri seizminosti za lokaciju mosta
4.
ANALIZA GEOTEHNIKIH USLOVA GRAENJA MOSTA
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
4.6.
4.7.
Osnovne konstruktivne karakteristike mosta

Geotehniki modeli terena na lokaciji izbor naina fundiranja
Uslovi iskopa temeljnih jama
Stabilnost objekta
Specifini problemi trase (zatita od povrinske i podzemne vode, deonice na malo
nosivom tlu, na nesatbilnom terenu)
Proraun sleganja
Preporuke za zatitu i osmatranje objekta
5.
ZAKLJUCI
6.
PROGRAM ISTRAIVANJA ZA SLEDEU FAZU PROJEKTOVANJA
7.
PROGRAM OSMATRANJA TOKOM GRADNJE I U EKSPLOATACIJI
SVESKA 3 ELABORAT ZA TUNEL (TUNELE):

1. UVOD
2. VRSTE I OBIM ISTRANIH RADOVA U PODRUJU TUNELA
3. PRIKAZ OSNOVNIH REZULTATA ISTRAIVANJA NA PODRUJU TUNELA
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
3.6.
Osnovne geoloke karakteristike terena

Tektonski sklop, ispucalost, parametri ispucalosti
Fiziko-mehanika svojstva tla/stenskih masa i izbor paerametra za proraune
Savremeni geoloki procesi stabilnost terena
Parametri seizminosti za lokaciju tunela
4. ANALIZA GEOTEHNIKIH USLOVA GRAENJA MOSTA

4.1.
4.2.
4.3.
4.3.1.
4.3.2.
4.3.3.
Prognozni profil terena du trase sa geotehnikim zoniranjem

Geotehnika klasifikacija stenskih masa
Analiza uslova graenja po geotehnikim zonama
Uslovi iskopa
Razrada profila fazni iskop tunela
Privremena stabilnost iskopa (analiza kinematskih mogunosti pojave lokalnih
blokova, naponsko-deformacijska analiza iskopa bez podgrae i sa primarnom
podgraom
4.3.4. Trajna stabilnost tunela
4.3.5. Prognoza dotoka podzemnih voda i predlog naina zatite
4.3.6. Prognoza pojave tetnih gasova i predlog naina zatite
4.3.7. Analiza uslova graenja portala i preduseka

4.4.
Mogunost korienja materiala is iskopa i upotrebljivost lokalnih materiala za
gradnju tunela
4.5.
Uticaj izgradnje na okolni teren i objekte (uticaj vibracija od miniranja i rada
maina, promene reima podzemnih voda, sleganje povrine terena, uslovi
deponovanja materiala iz iskopa)
5. ZAKLJUCI
6. PROGRAM ISTRAIVANJA ZA SLEDEU FAZU PROJEKTOVANJA
7. PROGRAM KARTIRANJA I MERENJA TOKOM GRADNJE I U EKSPLOATACIJI
strana 35 od 35

1-1-2 Inzinjersko-Geoloska I Geotehnicka Istarzivanja I Ispi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1-1-2 Inzinjersko-Geoloska I Geotehnicka Istarzivanja I Ispi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bosna i Hercegovina

SMJERNICE ZA PROJEKTOVANJE, GRAENJE,

Smjernice za projektovanje puteva

Ininjersko-geoloka i geotehnika istraivanja i ispitivanja

PRISTUP IZVOENJU GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA ......................................... 5

SADRAJ IZVJETAJA - OPTE.......................................................................... 10

VRSTE I OPISI ISTRAIVANJA ......................................................................... 12

PRETPRIPREME NA ISTRAIVANJA ...................................................................... 7

SADRAJ GEOTEHNIKIH IZVJETAJA ............................................................. 10

KABINETSKI RAD PRIKUPLJANJE POSTOJEIH PODATAKA .................................. 5

TIJEK GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA ................................................................ 7

PREDVIEN OBIM GLAVNIH GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA ............................... 12

RS-FB&H/3CS DDC 433/04

knjiga I - dio 1 poglavlje 2

Smjernice za projektovanje puteva

Ininjersko-geoloka i geotehnika istraivanja i ispitivanja

Preduslov za izradu dobrog projekta su uz precizan geodetski snimak terena kvalitetna

RS-FB&H/3CS DDC 433/04

knjiga I - dio 1 poglavlje 2

Ininjersko-geoloka i geotehnika istraivanja i ispitivanja

Smjernice za projektovanje puteva

Uz te tri faze poznajemo i:

Pretpripreme za istraivanja, koje su potrebne za izradu konkursa za prethodne faze

Tekua (pratea) istraivanja koja se vre u skladu sa izvoenjem geotehnikih

Kontrolna istraivanja, sa kojima potvrujemo projektne pretpostavke i kontroliemo

FAZA GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA

projekt za graevinsku dozvolu

projekt za izvedbu izvoenje

usputna (pratea) i kontrolna istraivanja

knjiga I - dio 1 poglavlje 2

RS-FB&H/3CS DDC 433/04

Smjernice za projektovanje puteva

Ininjersko-geoloka i geotehnika istraivanja i ispitivanja

PRISTUP IZVOENJU GEOTEHNIKIH ISTRAIVANJA

Geotehnika istraivanja preporuljivo je izvoditi u navedenom redoslijedu i sa opisanim

Kabinetski pregled tijeka trase ili/i plan a objekta

Pregled postojeih geolokih i morfolokih karata i geodetske temelje

Pregled mogue ve postojee geotehnike dokumentacije (npr. izvjetaja o

Dobivanje i pregled dokumentacije o moguim proteklim radovima u blizini

Pregled podataka o ponaanju postojeih relevantnih objekata u blizini

Dobivanje i pregled stereoskopskih parova aero snimaka i ostalih daljinskih podataka

Dobivanje i pregled geotehnikih podataka iz postojeih digitalnih baza podataka

2.3.2 TERENSKI ISTRAIVAKI RAD

Pregled i rekognosciranje terena (cjeloviti terenski pregled uticajnog podruja tijeka

Geoloko kartiranje u uticajnom podruju trase (strukturno-geoloko, hidrogeoloko i

Detaljno geoloko kartiranje ueg podruja trase (strukturno-geoloko, hidrogeoloko i

Istrani iskopi i (iskop, popis, uzimanje uzoraka, izvoenje geotehnika mjerenja u

Istrano buenje (izvoenje, praenje parametara buenja, popis jezgri, RQD,

Geomehanika ispitivanja (izvoenje mjerenja i vrednovanje rezultata):

Hidrogeoloka ispitivanja (izvoenje mjerenja i vrednovanje rezultata):

Geofizika ispitivanja(izvoenje mjerenja i vrednovanje rezultata):

prema potrebi i ostale)

RS-FB&H/3CS DDC 433/04

knjiga I - dio 1 poglavlje 2

Ininjersko-geoloka i geotehnika istraivanja i ispitivanja

Smjernice za projektovanje puteva

Izvoenje i vrednovanje mjerenja u buotinama (karotaa, izmeu buotina,

Druga terenska ispitivanja (izvoenje mjerenja i vrednovanje rezultata):

napredovanja pukotina, mjerenja vibracija i drugo)

2.3.3 LABORATORIJSKA ISPITIVANJA

Pregled dostavljenih uzoraka

Ispitivanja zemljanih materijala

Laboratorijska geoloka ispitivanja