150.

MT S CNG NGH SAU THU HOCH TRI CY

150.1. HIN TRNG V CNG NGH SAU THU HOCH TRI CY
NC TA
Vi iu kin kh hu nhit i thun li, tri cy Vit Nam, rt phong ph v a
dng v chng lai (xoi, su ring, mng ct, nhn, thanh long...). Nhiu loi rau qu
nc ta c phm cht rt ngon, rt c a chung trong v ngoi nc. Nhu cu th
trng ngoi nc v tri cy kh ln nhng cc nc nhp khu tri cy yu cu phi
cung cp s lng ng thi cht lng n nh trong khi pha Vit Nam cha p
ng c cc yu cu ny. Trong khi , do nhu cu trao i v hp tc giao lu gia cc
quc gia, nht l sau khi Vit Nam gia nhp t chc Thng mi th gii WTO, cc ging
cy v tri cy nhp ni ngy cng nhiu v ang lm tng thm hng v cho tri cy
Vit Nam, ng thi cng to nn s cnh tranh th trng gay gt hn.
C th nh gi hin trng lnh vc sau thu hoch tri cy nc ta mt s im
sau:
- Thiu nghin cu k v ch s thu hoch tri cy: ay l mt ch s quan trng,
nhng ch c mt s c quan nghin cu bc u thc hin i vi mt s tri cy tri
chnh.
- Cng ngh thu hoch, sau thu hoch (x l, bo qun, vn chuyn...) lc hu v
thiu u t c s vt cht km theo (kho lnh chuyn dng CA, thit b ra, x l,
bung chn, bao b, ng gi, vn chuyn,,,). C nc mi ch c vi c s nh s ch,
ng gi t tiu chun xut khu.
- Tn tht trong qu trnh thu hoch v sau thu hoch cn kh ln (c khong
25% v khi lng,cha k n tn tht v cht lng).
- Do din tch trng tri cy manh mn, cha c quy hoch tng th vng tp
trung cha c nhiu ging mi c gii thiu p dng, nht l vic p dng quy trnh
sn xut hng thc hnh nng nghip tt (GAP) cha c ph bin rng ri.
- Nng dn v cc thnh vin trong h thng cung ng cha c hun luyn v
hng dn y v k thut thu hoch v x l bo qun, nn tri c chn khng
ng u, tri d b mt nc, nhim vi sinh vt, qu nhiu d lng thuc bo v thc

vt ...nn vic thu mua, x l tri cy m bo s lng v cht lng ng u gp kkh

khn, nh hng n vic kinh doanh nht l xut khu.
- Hin nay chng ta cha c quy nh trong cht lng rau qu sau thu hoch,
c ban hnh thnh nhng tiu chun bt buc. Nhng quy nh v cht lng tri cy
hin nay vn ch yu c xy dng trn c s theo s tha thun gia nh vn v nh
thu mua tri cy.
- iu kin kim sot v sinh an ton thc phm v d lng cc cht c hi khi
x l tri cy cha c ch . c s vt cht cho cng ngh x l, bo qun v ch bin
ti vng nguyn liu cn thiu thn.
- Cha u t thch ng cho vic nghin cu ging v cng ngh sau thu hoch
cy n tri.
- Bn cnh , h thng c s h tng nng thn (ng ni b, knh rch, in
nc, thng tin lin lc...) cn yu km, v ang lm hn ch kh nng pht trin, tiu
th sn phm tri cy.
Trong thi gian gn y, vn nh trnh trn thng trng ngy cng gay gt.
Cc loi tri cy vi y chng loi t nho, to, l ...ca M, c, Trung Quc, chui
ca Philipin, n su ring, xoi ca Thi Lan, i Loan v. v...ang c nhp v tiu th
trn th trng Vit Nam. Ngi tiu dng thng quan tm n cht lng,bao b v gi
c ca mt hng tri cy m h mua. Vic xy dng v tn vinh thng hiu tri cy Vit
Nam cnh tranh l vn ht sc cn thit v cp bch. Nu khng tri cy Vit Nam
s mt ch ng ngay trn th trng ca chng ta v cng khng th cnh tranh th
trng ngoi nc.
Vic gii quyt c tng bc nhng vn nu trn khng nhng s lm gim
tn tht sau thu hoch, duy tr gi tr dinh dng cht lng tri cy, m cn lm c s
pht trin ngnh tri cy mt cch bn vng, phc v tiu dng trong nc v tham gia
xut khu, c bit l lm tng thm thu nhp ca ngi nng dn, lc lng lao ng
hin cn chim khong trn 70% dn s Vit Nam.
150.2. TIN B K THUT X L, BO QUN MT S CY C TH
MNH CNH TRANH
150.2.1. Quy trnh k thut thu hoch, x l v bo qun thanh long
a) Thu hoch:

+ T nhng thay i sinh l sinh ho trong qu trnh chn. Thanh long nn thu
hoch trong thi gian t 28 - 30 ngy sau khi hoa n tri cy c cht lng ngon v
bo qun lu hn cho xut khu cc th trng chu u. Thu hoch t 32 - 35 ngy sau
khi n hoa cho th trng trong nc v trong vng.
+ Thu hoc lc sng sm, chiu mt, trnh nh nng gay gt chiu trc tip vo
tri lm tng nhit trong tri, mt nc nhanh, nh hng n cht lng v thi gian
bo qun.
+ Dng c hi bng ko ct ta cy sc bn, khi ct tri xong b vo gi nha.
+ Sau khi hi thanh long trong bng rm mt, vn chuyn ngay v nh ng
gi cng sm cng tt, khng lu ngoi vn.
+ Khng tri xung t trong khi trnh nhim nm bnh gy hng cung
khi bo qun.
+ Khng nn cht y gi khi vn chuyn, bao lt k trnh tn thng do va p.
+ Khi vn chuyn n nh thu mua, gi phi c lt lp giy, l v bao ph trn
mt trnh va p, nng chiu trc tip vo tri.
- Nhng im chung cn ch sau y m bo cht lng cung cp cho nh
xut khu.
+ Yu cu v cht lng tri ca cc nh nhp khu l: tri cy mu ti v
ng u, tai tri mu xanh v cng.
+ Khi s dng cc cht iu ha sinh trng thc vt (cc cht kch thch) v
thng dy, tai cng v ln. Nu khng s dng cht kch thch th v mng, tai nh v
mm, tri nh hn. Tri c s dng cht kch thch bo quan lu hn.
+ Tai tri b bin i mu vng v ho nhanh nu bo qun khng thch hp. Khi
bo qun nhit lnh qu (<5C) tri b tn thng, v tri bin i thnh mu nu
v tht tri bin i t mu trng thnh mu trng m.
+ Nu gi tri qu lu trn cy, tri d b nt, tht v tai mm, bin i mu v
chu lnh km.
b) X l v phng tr bnh.
+ Cc loi nm bnh sau y thng xut hin sau khi thu hoch: Aspergillus
avenaceus; Aspergills awamri; A. clavalus; fuaritum; penicillium charleri.
+ Bin php phng tr.

Nhng tri trong dung dch carbenadazim 500 phn triu (500ppm) trong mt
pht.
+ Cch pha: Ly 0,5g ram pha trong 1 lt nc khuy u.
+ Cch s dng cc cht kch thch gi tri ti lu hn nh phun GA3 (a xit
giberrelic) vi liu lng 30 - 50 ppm)
c) ng gi v bo qun vn chuyn.
+ Phng php iu chnh thnh phn khng kh (MA); nguyn tc phng php
ny l lm tng nng kh carbonic v gim oxygen trong khng kh - ung quanh tri
lm gim cng h hp ca tri. Tri c bao bng bao polotylen c c 20 30
l bng kim v hn kn bao. K thut ny kt hp vi nhit lnh (5C), thanh long c
th bo qun ti 42 ngy.
+ Tri ng trong thng carton c vch ngn, ch vch ngn ng qu cht
trnh phn gy tai ca tri.
+ iu kin vn chuyn: Thanh long nn c vn chuyn lc tri mt, tt nht
trong nhng containor lnh 5C v thng kh 20 - 25m3 / gi.
+ iu kin bo qun: Nhit 5C, m 90%.
150.2.2. Bo qun xoi
Xoi c trng ch yu cc tnh pha nam, tp chung cc tnh Tin Giang,
ng Thp, Hu Giang...Cc ging c cht lng ngon ang c trng ph bin ng
bng Sng Cu Long l Ct Ha Lc, xoi thm, xoi bi. Ngoi ra, hin nay ging
xoi Nam Dok Mai ca Thi Lan cng c trng Bnh Phc. Ngoi vic dng ch
yu l n ti, xoi c th ch bin lm xoi sy, nc qu ng hp, mt, thch, bnh,
kem...tri xoi sau thu hoch c nhng c im sinh hc sau y cn ch p dng
cc bin php k thut bo qun v ch bin thch hp.
- Xoi thuc nhm tri c cng h hp tng cao (c nh h hp) trong qu
trnh chn v vy thng thu hoch tri ga, cn xanh v tri tip tc chn.
- Xoi c ngun gc vng nhit i v vy d b tn thng lnh nhit
thp.
- Xoi d mn cm vi cc loi khi etylen acetylen, thc y nhanh qu trnh chn.
- Xoi d b h hng sau thu hoch do nm bnh nh bnh thn th, bnh m
en, thi cung...

- Xoi d b tn thng v do m bm dnh vo.

- Thi gian bo qun xoi rt ngn.
- Xoi giu sinh t Av B.
X l bo qun sau thu hoch:
- Khi thu hoch, ct cung di 15 - 20 cm, trnh m xoi chy ra dnh vo tri
ng thi ngn bnh thi cung. Khi ngt cung ngc tri hng ln cho m xoi
chy xung. Cc gng c lng m khc nhau v mc ly nhim khc nhau: xoi
thm v xoi Thanh Ca thng b nng nht. Xoi ct Ha Lc v xoi Bc b nh hn.
- Tri thu hoch vo lc tri mt, khi hi tri trong bng rm, trnh nh nng
chiu trc tip vo tri v chuyn v nh ng gi cng nhanh cng tt.
- Tri nn c x l nm bnh bng benomyl nng 0,1% nhit 50 -52C.
Ch kim tra nhit trnh tn thng tri do nhit. Thi gian 3 - 5 pht.
- K thut chn c 2 phng php: Phng php kn v phng php lin tc.
C hai u x dng khi etylen nng 1- 3 ppm hoc acetylen nng 500ppm
trong thi gian 16 - 24 gi. Phng php kn l phng php a mt lng kh c
tnh ton theo nng vi th tch bung chn. Phng php lin tc c x dng mt
dng kh v mt ng h c van t ng ng m cho kh vo ty theo nng bn
trong cao hoc thp hn nng cn chn. Cc phng php ny c u im tri chn
ng u, c th iu chnh nng , nhit mu sc tri chn p. Ngoi ra c th
nhng trong dung dch ethrel 500 - 1000ppm chn xoi. tri chn c mu sng
p cn khng ch nhit chn t 25 - 27C. Hin nay cc nh thu mua xoi bn hay
x dng t n (carbar calci) chn xoi. Carbar calci phn ng vi hi nc trong
khng kh to kh acetylen do nng kh acetylen khng ng u, ni gn t n
nng kh cao tri chn nhanh, ni xa nng kh thp tri chn chm hn v vy l
hng chn khng u. Phng php chn xoi rt quan trng trong ch bin mu sc v
ngt ng u.
- Xoi nn c bo nhit 13- 15C, thp hn nhit ny xoi d b tn
thng nng mt hng v. Xoi c th p dng k thut iu chnh li thnh phn khng
kh vi thnh phn O2 v Co2 s dng bao b c thm kh 4000ml Oxygen m2/ gi
bo qun 10C c th ko di 4 tun.
150.2.3. Bo qun v ch bin ti thiu su ring

Sau khi thu hoch, nhng thay i sinh l ha ca tri su ring c nhng c
im sau cn ch khi p dng cc bin php x l bo qun:
- Tri c cng h hp cao tiu th Oxygen nhiu, sinh nhit cao v thuc
nhm c nh h hp v vy c th thu hoch lc tri gi v tri tip tc chn sau khi hi.
- Tri d b nt c th do s mt nc trong iu kin nhit cao v m thp.
- Bnh gy thi qu l bnh ph bin nht ca su ring sau khi thu hoch.
- Tri d b tn thng lnh nhit di 15C.
Ch bin ti thiu:
cung cp cho ngi tiu dng su ring vn cn hng v ti, gi nguyn
lng dinh dng v m bo v sinh an ton thc phm, ngi tiu dng x dng tin
li nu khng qua s ch tri kh bc v, mang nng, cng knh v c bit cho xut
khu. Sn phm ch bin ny c qua cc giai on: ra nhng dung dch clor, bc v,
tch mi, phn loi mi, ng gi. iu kin c s ch bin (dng c, nh xng, cng
nhn ...) phi bo m sch s, v sinh tuyt i trnh sn phm b nhim khun.
Dung dch nc clor x dng ra nng 100 - 150ppm v pH 6- 7 thi
gian nhng tri 3 - 5 pht.
Tt c dng c (dao, bao tay...) phi c kh trng bng nc clor .
Gi mi su ring trong hp polypropylen (pp).
Sn phm nn vn chuyn v bo qun nhit 4C.
150.2.4. X l v bo qun nhn:
Nhn trng nc ta c nhiu ging nh nhn Tiu Hu, nhn Xung cm vng
v. v.... khc nhau v thi gian sinh trng, thi gian thu hoch, mu sc, kch thc tri v.
v...tuy nhin trong khi chn u c c im chung sau v cn ch sau khi thu hoch v
bo qun.
Nhn l loi tri khng c nh h hp khi chn v vy phi thu hoch ng lc.
Tri b mt nc nhanh chng v bin i mu nhanh sau khi thu hoch.
Tri d b nm bnh gy hi, c bit men gy thi bn trong tri.
a) Thu hoch:
- Nhn thu hoch ng lc khi tri chuyn mu sng bng, hoc c hng thm
khi brix /18% nhn lu trn cy d b rng, nt tri.

- Nhn c ct c trm, t trong gi, trnh ri xung t. gi tri phi c

che ph trnh nh nng trc tip.
- Thi gian hi vo bui sng sm, tri mt sau chuyn ngay v nh thu mua
cng sm cng tt.
- Trnh cht qu y gi bng cch n mnh xung khi vn chuyn d gy tn
thng qu.
b) Phn loi v x l:
- Ct b tri nh khng t ng knh ti thiu ty theo ging (2,4 cm i vi
ging nhn tiu Hu) theo yu cu ca nh thu mua v tri bin dng, b nt, b su bnh
gy hi.
- X dng k thut xng kh sulfur doxide (SO2) bng bnh cha SO2 lng
phng tr men gy thi, mm bnh v lm mu v tri p sng trng hp dn hn. Nng
SO2 xng khong 2 - 2,5%, thi gian khong 30 pht. Ch tnh ton nng
SO2 s dng trnh qu liu gy tn thng tri, mt hng v v d lng SO2 trong tri
cao qu liu cho php. T l gia trng lng v th tch bung xng t 1/6 - 1/8. Sau khi
xng kh phi loi kh d trong bung xng, phi trnh nhim mi trng v gy c
cho ngi. Khi x dng cng ngh ny phi c s hng dn ca cn b k thut c
chuyn mn trong lnh vc ny. Nhn c xng kh SO2 v kt hp bo qun trong iu
kin nhit lnh th thi gian bo qun c th l 4 tun.
- to kh SO2 ta c th t lu hunh hoc dng acid clohdyric phn ng vi
metabisulfit sodium. Hin nay cc ca hng cung cp kh c bn bnh kh SO2 dng
thun tin hn, c th kim tra phi iu chnh nng xng an ton hn.
- Khi xng kh SO2 mu sc v tri bin i thnh mu vng sng p hn. Nu
xng kh ng k thut mu ny khng ha thnh mu nu trong thi gian bo qun. Nu
x dng liu xng qu cao th mu tri c th bin thnh mu trng.
- phng tr nm bnh thng thng nh aspergillus, Fusarium, Alternaria,
Penicillium c th x dng bng cch nhng trong dung dch benomyl nng 500ppm
trong 1 pht trong trng hp khng x l bng SO2.
- Nhn ng gi vo r nha vi trng lng 10kg/ r, t trn mt mt s l
nhn tng ti tri, hp dn khch hng.
Bo qun v vn chuyn trong iu kin nhit t 3- 5C v m cao 95%.

c bit i vi nhit , cc nh xut nhp khu nn s dng nhit k t ng

ghi nhn nhng s thay i nhit trong sut qu trnh vn chuyn, bo qun t bn
trong kho lnh, containor. Kt qu kim tra c phn tch trn my vi tnh.
150.2.5. Bo qun mng ct
a) chn thu hoch:
xc nh chn ca qu ngi ta thng da vo mu sc ca v qu; hng
lc mi chn, ta lc chn trung bnh v tm sm khi chn hon ton. Qu c mt i hoa
cng cung v c hi c cung. Tht qu tch ri vi v khi qu chn. Phn vin
nghin cu v xc nh c bng mu v chn thu hoch cho mng ct.
b) Thu hoch
Hin nay ngi ta ch thu hi mng ct bng tay, hi c cung cn xanh.
Mng ct sau khi thu hoch c xp trong nhng gi nha hoc gi tre c lt
giy bo hoc l chui ch n nh x l. Qu em i xut khu c ng gi trong
thng c cha nhiu ming xp c khun sn va mt qu hoc trong nhng khay bt
bin.
Qu c nhng qua thuc dit nm, thng dng l thiophanate methil 1000ppm
trong 3 pht.
Nhit thch hp bo qun mng ct l 13C, bao bng bao OTR2000, khi
qu c th tn ti trong kho bo qun 4 tun, ph thuc vo cy trng v chn thu
hoch. m 90 - 95%.
Nm bnh pht sinh trong bo qun bng bao iu chnh thnh phn khng kh
(OTR).
+ iplodia sp
+ Penicillium sp
+ Fusarium sp.
150.2.6. X l v bo qun bi
a) Thu hoch:
Bi c xc nh thuc nhm tri khng c s bt ph h hp (nonn-climaeric)
c cng h hp 30-40 ml/kg/h nhit 28C. V vy loi tri ny khng tip tc
chn sau khi thu hoch, cn phi thu hoch ng chn.

i vi bi da xanh bo qun c lu nn thu hoch vo khong 210-216

ngy sau khi u tri. Tht qu hng, rt t ht, gin, nhiu nc, c v ngt hn chua;
Brx: 10,5-11B0x, chua 0,3- 0,35, t s gia nht v chua (TSS/TA) khong 30.
Mu xanh ca tri chuyn mu xanh nht, ti tinh du trn mt v n. Ngoi ra khi ng
chn phn u tri li ra. Khi chn g vo tri c trng trm. Nhng ch s v cm
quan ny c th tham kho xem l ch s thu hoch bi.
Nn thu hoch vo lc tri mt v nh tay, trnh lc tri nng gt lm cc t bo
tinh du cng d v, khng nn thu hi qu sau cn ma hoc c sng m nhiu v qu
d b m thi khi tn tr.
Dng c thu hoch nh ko ct fn lin gi thu hoch tri, khng c ri
tri xung t, khi thu hach nn mang theo bao tay trnh mng tay lm vt thng trn
tri v dng gi nha loi 20kg. Ko ct nn lm sch khusnr bng natri Hypoclorit
Sodium (NaOCL) trc khi dng. Tt c dng c sau thu hoch phi lau chi sch s
vo ch ngn np.
b) Phn loi:
Bi nn phn loi theo s hng dn trn y trong phn phn loi. Bi phn
loi theo dng hnh ng bi da xanh, trng lng qu v loi b nhng qu h, c vt
cn trng cn, dp, try xc, thm en trn v.
X l vi khun, nm v lm gim trng lng, lm kh, sau khi phn loi bi
c nhng qua dung dch Natrihipoxlorit 1%, kh v sau nhng trong dung dch
Citrashine kh t nhin hoc dng qut thi hoc dng bao wrapping. Nn bao tri
bng li polostiren trnh va chm khi cn chuyn lm hng tri trc khi ng gi bng
thng carton 3 lp chia thnh 6 ngn, mi ngn mt qu hn ch s va chm mnh
trong qu trnh vn chuyn.
c) Bo qun:
Bo qun bi nhit 100C, m 90-95%. Ngoi ra, Phn vin cng
nghin cu thnh cng quy trnh ch bin mt v tr t bi v ang chun b chuyn
giao cho c s sn xut Bn Tre.
150.2.7. K thut bo qun vi
a) K thut x l qu vi trc thu hoch

Lm th no gim t l qu rng, qu nt, lm chm chn qu trn cy trong

mt thi gian nht nh ri v thu hoch v nng cao thu nhp trn mt n v din
tch trng vi l i hi cp thit ca ngi trng vi. Trong nhiu nm qua, Trng i
hc Nng nghip H Ni nghin cu v sn xut ch phm c tn thng mi l
KIVINA. S ra i ca KIVINA mt phn p ng c cc i hi bc xc ni trn
ca b con nng dn.
Ngoi ra, c th s dng mt s cht iu ha sinh trng khc, trong ch yu
l cc cht khng ethylen nh ReTain, SmartFresh vv... x l bng cch phun trc tip
ln cy vo thi im 2-3 tun trc thi im thu hoch, tng cng kh nng bo qun
sau thu hoch.
Tm tt quy trnh s dng ch phm KIVINA cho qu vi:
KIVINA l ch phm dng bt ng gi 3 gram, y l hn hp cht kch thch
sinh trng vi mt s nguyn t vi lng.
KIVINA l ch phm th nghim ca B mn Cng ngh sau thu hoch Khoa
Cng ngh thc phm, Trng i hc Nng nghip I.
KIVINA c kh nng tng nng sut n 15%, tng cht lng qa (kch thc
tng, m qu p, gim t l qu nt v) v c bit l c kh nng lm chm qu trnh
chn ca qu ti 10-12 ngy nu c s dng theo quy trnh tm tt di y:
Phun thuc tr nm, su v b xt hi trc khi hoa n, sau phun KIVINA 4
ln nh sau:
Ln 1: Khi hoa n r (90% hoa c n) vi tc dng nng cao t l u qu; 1 gi
pha trong 10 lt nc.
Ln 2: 10 ngy sau khi phun ln 1, vi tc dng chng rng qu; 1 gi pha trong
20 lt nc.
Ln 3: 30 ngy sau phun ln 2, vi tc dng chng rng qu v tng kch thc
qu, 1 gi pha trong 10 lt nc.
Ln 4: Trc khi thu hoch khong 7 ngy vi tc dng chng nt qu v lm
chm chn; 1 gi pha trong 10 lt nc v c th phun cng vi Viben C hoc
Carbendazim tr nm hi sau thu hach.
Cch pha ch phm:

Ha tan gi ch phm trong 25-30ml cn hoc ru trng cao . Ha tan bng

nc sch cho n khi ch phm tan ht. Sau a ln th tch ph hp vi cc ln
phun (nh hng dn trn) bng nc sch cho n khi ch phm tan ht ri phun
va t chm hoa hay chm qu vo bui chiu mt, khng ma.
Dng n u th pha ch phm n y.
Mt s lu :
Ch phm khng thay th cho phn bn, thuc bo v thc vt.
Khng phun ln ch phm vi cc ha cht khc.
Cy trng cn nhiu nc hn khi c phun ch phm.
C th rt bt s ln phun ty theo yu cu.
b) K thut thu hi, x l v bo qun vi
Mt s c th ca qu vi sau thu hoch:
- Qu v mng, x x, nhiu vt nt nh: Do c im ny m qu vi rt d b
nt trn cy nu tri ma nhiu hay nhit khng kh thay i. Chng cng rt d v
nt khi vn chuyn, phn phi.
- V qu chuyn thnh mu nu rt nhanh: Trong iu kin khng kh kh, di
tc ng ca cc men trong qu, v qu s chuyn mu nu trong vi gi. Chng lm mt
mu t nhin ca qu v lm cho qu rt kh bn.
- V qu tn ti rt nhiu cc vi sinh vt v cn trng gy thi hng v lm gim
gi tr cm quan ca qu. Khi gp m v nng, qu rt nhanh hng v rng khi cung v
c im ny.
- S sn sinh etylen: Vi l loi qu khng c qu trnh chn sau khi thu hach. V
th, nu khng cn bo qun di ngy th cn thu hoch chng vo lc chn hon ton
c cht lng qu cao nht.
Mc d qu vi l loi qu sn sinh etylen v mn cm vi etylen mc trung
bnh nn tc hi do etylen gy ra trn qu nh chn nhanh khng ln. Tuy vy, s rng
qu trong bo qun c lin quan cht ch vi nng etylen trong qu.
- Hm lng cht dinh dng cao: Vi l loi qu c sn, c gi tr dinh dng
cao. Tuy nhin, qu vi chn cng l thc n l tng ca nhiu loi dch hi nh cn
trng, nm mc, chut, di.

- Chn tp trung: Do ra hoa kh ng u nn qu vi chn rt tp trung (cui

thng 6 hng nm). Lc ny tri rt nng, rt m v hay c ma nn thu hoch v tiu th
qu rt cng thng, qu nhanh thi hng, tht thot rt ln. Cng v l do ny m vic
cung cp nguyn liu vi ti cho cc nh my ch bin vi b hn ch.
Cc qu trnh xy ra trong qa vi bo qun:
- Qu trnh thot hi nc: Qu trnh ny ch yu din ra v qu, lm kh v
qu dn n lm mt mu ti ca v qu. hn ch qu trnh thot hi nc, cn
qu ni m (90-95%) hoc bao gi qu bng cc vt liu c kh nng gi m.
- Qu trnh h hp: H hp ca qu l mt qu trnh tt yu. N cung cp nng
lng gip qu duy tr sc sng v cc qu trnh trao i cht bnh thng. Do qu chn
tp trung lc tri rt nng nn qu trnh ny xy ra rt mnh v n gy ra nhiu nh
hng xu n cht lng qu:
+ Sinh rt nhiu nhit lm khi qu bc nng rt nhanh
+ Sinh nhiu m lm cho cc vi sinh vt gy th hot ng rt mnh
+ Lm thay i hng v qu vi do s to thnh nhiu hp cht trung gian ca
qu trnh h hp ym kh nh ru, axit hu c.
+ Lm gim st nhanh chng cc thnh phn dinh dng c bit l ng,
vitamin ca qu.
Phng phng php bo qun vi ti:
Qu vi c bo qun tt nht nhit 1-20C trong thi gian 30 ngy. Nu
bo qun 70C th ch gi c 2 tun.
Trc khi bo qun lnh, qu vi c th c x l bng cc phng php sau:
- Sunphit ha: Kt qu nghin cu cho thy, khi sunpht ha vi ti hm
lng SO2 trong ci t 10-12ppm th c th m bo gi mu v v c th gim t l
thi hng do vi sinh vt.
S sunphit ha c th thc hin bng cch xng lu hunh hoc nhng qu trong
natri bisulphit (NaHSO3).
Thng th sau khi sunphit ha, v qu s mt mu nn nu kt hp x l cc
ha cht trn vi nhng dung dch axit long th kt qu cng kh quan.

Hiu qu sunphit ha cn ph thuc vo gi ca qu. Qu cng gi th bin

mu v cng t. Ngc li, khi s dng SO2 nh l cht st trng cho vi xanh th mu v
s khng tt.
Cc bin php x l khc:
Qu vi c bc bng mng mng (Chitosan, sp, FE)
Nhng qu trong nc nng (45C) trong 30 pht tiu dit mt phn vi sinh
vt gy thi hng v trng su u qu ri bo qun lnh.
Chiu x qu vi liu lng 0,75 1,5 KGy. Nhng tt nht nn nhng vi vo
nc nng trc, sau mi bc bng mng mng ri chiu x th tt. iu c th l
do nc nng kh c vi sinh vt trn b mt qu, hn ch bnh pht trin khi bo qun.
Vi bo qun lnh rt tt nhng khi a ra khi bung lnh mi trng kh
quyn bnh thng th ch sau 30 pht v vi s b nu dn. khc phc tnh trng trn,
khng nn phi by qu ang lnh ra ngay khng kh nng bn ngoi. Tt nht nn c
mt phng bo qun trung chuyn (lnh v kh) gi qu mt thi gian trc khi nhit
i qu c nng ln gn nhit khng kh bn ngoi ri mi m np hp hay ti bo
qun.
Quy trnh cng ngh bo qun qu vi ti c tm tt nh sau:
Vi l loi qu khng c h hp t bin v khng c qu trnh chn sau thu
hoch. bo qun ti, qu vi c th c thu hoch vo thi im 60- 85 ngy sau
khi u qu. Tuy nhin, thi im thu hoch qu cn ph thuc vo mt s cc yu t bn
ngoi trong qu trnh sinh trng v pht trin, c bit l yu t nhit . Nu trong thi
k t lc u qu n khi trng thnh, nhit ca mi trng cao s cho thu hoch
sm, ngc li, nu tri lnh, thi gian thu hi c th chm hn.
- Vi qu:
+ Vi qu c thu hoch khi c hm lng cht kh ha tan tng s t
180 Brix, axit t khong 0,2 %.
+ Vi c thu hoch vo thi im du mt trong ngy, lc tri kh ro, trnh thu
hoch vo lc tri ma.
+ Vi c thu hi v xp vo st mt cch nh nhng, cn thn v tp kt ni
rm mt trc khi c vn chuyn v ni x l.
- Lm lnh s b:

 c ch tc thi hot ng sng ca qu vi (h hp, trao i cht) cng nh s

pht trin ca vi sinh vt gy bnh qu vi c lm lnh s b bng phng php n
gin, chi ph thp l nhng trong nc ang tan trong thi gian 5 pht.
- La chn, phn loi:
+ Sau khi lm lnh s b qu vi c ct ta, la chn v phn loi. Cc qu b
bm gip c hc, cc qu c du hiu b su bnh, c bit l su u; cc qu khng t
tiu chun v chn (qu xanh hoc qu chn), kch thc qu b, cc qu c khuyt tt
v hnh dng cng cn c loi b.
+ Sau khi c la chn v phn loi vi c buc thnh chm c khi lng 12 kg.
- X l ha cht chng nm mc:
+ Sau khi la chn, phn loi v buc chm, qu vi c x l bng cch nhng
trong dung dch Topsin M nng di 0,05% trong thi gian 2 pht
- X l n nh mu v qu:
+Vi sau khi x l ha cht chng nm, mc c tip tc x l n nh mu sc
v bng cch nhng trong dung dch axit long (pH=3,0- 3,5) trong thi gian 2 pht. Cc
dung dch c dng ph bin l axit citric 5% hoc HCL 0,1.
- Lm ro nc:
Sau x l, qu vi c lm ro nc t nhin bng cch trn gi ni thong
mt cho n khi ht nc ng trn b mt v qu.
- ng gi:
Sau khi ro nc, vi c ng gi trong ti PE c c l thong kh, sau
c cho vo thng g (25- 30kg/thng) c lt thm ci xung quanh, y v np thng.
- Vn chuyn:
+ Sau khi ng gi, trong trng hp ni x l cch xa kho bo qun th cc
thng vi cn c vn chuyn bng xe mt v kho bo qun. Trong trng hp ni x l
gn ngay kho bo qun th khng cn cng on vn chuyn trong quy trnh.
+ Do vi l qu c kh nng bo qun rt km, c bit l trong iu kin nhit
v m cao ca ma thu hoch, v vy tt c cc cng on trn phi c thc hin
trong thi gian cng ngn cng tt.
- Bo qun:

Vi c bo qun trong kho lnh nhit 40C, m 85-90%. Trong qu

trnh bo qun cn b tr cn b k thut theo di kp thi pht hin v x l cc tnh
hung pht sinh nh mt in t xut, trc trc k thut vv...
- Ra kho v tiu th:
Qa vi khi bo qun trong mi trng lnh, trc khi tiu th cn tng nhit
mt cch t t trnh sc nhit v hn ch s ngng t nc trn v qu bng cch
ng trong cc hp xp kn, tiu th n u m hp n y.