1

RECHT
Bronnen van het recht
Met bronnen van het recht bedoelen we hoe het huidige recht tot ons gekomen is en hoe
het verder evolueert, of m.a.w. wat ligt er aan het ontstaan van ons recht.
Traditioneel kunnen we daarvoor volgende bronnen opsommen, en die verder gaan
uitdiepen:
de grondwet
de wetten
de gewoonten en gebruiken
de rechtspraak
de rechtsleer
De grondwet:
ontstaan: In 1830 grijpt de Brabantse omwenteling plaats waardoor het Koninkrijk der
Nederlanden ophoudt te bestaan en Belgi onafhankelijk wordt(06/10/1830). In de
daarop volgende maanden wordt Belgi door een voorlopig bewind en wordt een
Belgische grondwet opgesteld door een inderhaast samengestelde commissie. Het
nationaal congres bespreekt de grondwet op enkele maanden tijd zodat deze afgekondigd
wordt op 07/02/1831. De nieuwe Belgische Koning Leopold van Saksen Coburg Gotha,
legt op 21/07/1831 de eed van trouw af aan de grondwet.
Krachtlijnen van de grondwet. De grondwet is de basiswet waarop alle andere wetten
steunen of uit voortvloeien. De grondwet ontstond in een periode van reactie tegen
vormen van absoluut bewind en misbruik van macht. Aldus is de grondwet zeer duidelijk
wat betreft: 1) macht van de Koning en zijn ministers
2) scheiding der machten
3) grondwettelijke vrijheden
1) KONING EN ZIJN MINISTERS
Talrijke artikelen handelen over de macht van de Koning. Uitdrukkelijk wordt geschreven
dat de grondwet dient gerespecteerd te worden en niet kan worden geschorst. De
uitvoerende macht berust bij de Koning. Hij neemt de besluiten (KB) die voor de
uitvoering van de wetten nodig zijn. Geen akte van de Koning kan gevolgen hebben dan
indien zij mede ondertekend is door de Minister. De persoon van de Koning is
onschendbaar. Zijn ministers zijn verantwoordelijk voor het parlement. In het totaal zijn
25 artikels gewijd aan de rol van de Koning op een totaal van 140.
2) DE SCHEIDING DER MACHTEN
De grondwet voorziet uitdrukkelijk dat alle machten uitgaan van de natie(=het volk). De
wetgevende macht wordt uitgeoefend door de Koning, de Kamers van
volksvertegenwoordiging en de Senaat. De uitvoerende macht berust bij de Koning en
zijn Ministers. De rechterlijke macht wordt uitgeoefend door de hoven en rechtbanken.
Elke macht oefent zijn bevoegdheden autonoom uit. Zij gaan in elkaars bevoegdheden
niet tussenkomen.
3) DE GRONDWETTELIJKE VRIJHEDEN
De politieke rechten van de Belgen worden uitvoerig opgesomd, zij situeren zich op het
velerlei vlak:
Belgen zijn gelijk voor de wet
Vrijheid van persoon is gewaarborgd
Geen straf kan worden uitgevoerd of toegepast dan krachtens een wet

2
De woning is onschendbaar
De vrijheid van eredienst
Niemand kan worden gedwongen deel te nemen aan plechtigheden van een eredienst
Het onderwijs is vrij
De drukpers is vrij, censuur kan nooit worden ingevoerd
De Belgen hebben het recht vreedzaam en ongewapend te vergaderen
De Belgen hebben het recht van vereniging
Het briefgeheim is onschendbaar
Het gebruik van de in Belgi gesproken talen is vrij.
Voor het overige handelt de grondwet nog uitvoerig over het grondgebied van het
Koninkrijk en de bevolking, vooral over het feit wie is Belg en hoe kan men het worden.

De wet
De wet is een dwingende rechtsregel,
Opgelegd door de wetgevende macht,
Bekrachtigd door de Koning,
Gepubliceerd in het Staatblad, na 10 dagen
Soorten wetten:
Dwingende wetten: deze moeten nageleefd worden!, zeker deze van openbare orde en
goede zeden. Alle andere overeenkomsten strijdig met deze wetten zijn ongeldig!
Aanvullende wetten: deze wetten zijn slecht geldig voor zover de partijen zelf geen ander
overeenkomsten hebben afgesloten.
Naast de wetten hebben we ook nog de decreten, welke uitgaan van de gewesten en
gemeenschappen.
KB zijn Koninklijke besluiten welke genomen worden ter uitvoering van een wet
ondertekend door de Koning (en ministers).
MB zijn ministerile besluiten genomen door een Minister ter uitwerking van een KB.
Provinciale en Gemeentelijke verordeningen worden goedgekeurd in respectievelijk de
provincieraad en gemeenteraad.
Hoe komt een wet tot stand?
Een parlementslid
Regering/Ministers
Wetsvoorstel
Wetsontwerp
- ter overwegingKAMER
SENAAT
- onderzoek in kamer en senaatscommissie
- openbare behandeling plenaire zitting- amenderen
Goedkeuring/aanvaarding
Koning bekrachtigd(met s lands zegel)
Staatsblad, 10 dagen later rechtskracht
Rechtspraak
De uitspraken van Hoven en Rechtbanken via hun arresten en vonnissen welke
herhaaldelijk eenvormig recht spreken, kunnen bron van recht zijn.
De rechtbanken spelen een grote rol bij de interpretatie van de wetten, vooral als ze
getoetst worden in concrete situaties. Dan gaan ze niet alleen de wetten interpreteren
maar ook uitleggen of aanvullen. Het Hof van Cassatie speelt hierin een belangrijke rol,
de eenheid van rechtspraak wordt geerbiedigd, maar ook het verbreken van arresten bij
procedurefouten.
De rechtsleer
Dit zijn beschouwingen van de rechtsgeleerden neergeschreven in juridische werken.

3
Gewoonten en gebruiken
Bv openbare verkoop: deurwaarder klopt 3x met hamer= koop afgesloten.

De persoon:
De persoon als lid van een gezin:
1. Naam : De voornaam wordt gekozen door de ouders en onderscheidt het kind van de
andere familie leden.
De familie naam van een kind wordt toegekend op basis van wettelijke regels.
Als de moeder van het kind gehuwd is, zal de ambtenaar van de burgerlijke stand het
kind automatisch de familie naam van de echtgenoot geven.
De juiste schrijfwijze van je voornaam en familie naam is belangrijk en het is verboden
aan je identiteitskaart iets te wijzigen. Ook op officile documenten zal de schrijfwijze
overeenstemmen met die van je identiteitskaart.
Vanaf 12 jaar krijgt iedereen een identiteitskaart van de gemeente. woonplaats:
2. De woonplaats is de plaats waar een natuurlijk persoon zijn hoofdverblijf heeft, wat
betreft de uitoefening van zijn burgerlijke rechten, waar men volgens het recht geacht
wordt te verblijven.
Op het wettelijk adres krijgt men zijn aanslagbiljet voor de inkomsten belastingen, zijn
kiesbrief, ... De verblijfplaats daarin tegen is de plaats waar men in werkelijkheid
verblijft.
3. nationaliteit:
De rechtsband die een natuurlijk persoon aan een bepaald land
bindt, noemen we nationaliteit.
Alleen de Belgen hebben in ons land de rechten van staatsburger of politieke recht,
namelijk kiesrecht, het recht om verkozen te worden.
Een vreemdeling kan in Belgi wel overeenkomsten sluiten, in het huwelijk treden,
handelaar zijn, ...
De persoon als lid van een familie:
Bloedverwantschap is de juridische band tussen personen die ofwel van elkaar
afstammen ofwel van een gemeenschappelijke stamouder afstammen. De afstand tussen
twee personen van een zelfde familie noemen wij de graad van bloedverwantschap. De
opeenvolging van graden noemen wij een lijn.
1. bloedverwantschap in rechte lijn:
Bv.: zoon, vader, opa,...
2. bloedverwantschap in zijlijn:
Bv.: zoon en oom,...
Aanverwantschap is de juridische band die ontstaat door een huwelijk en die een persoon
heeft met enerzijds de bloedverwanten van zijn huwelijks partner en anderzijds met de
huwelijks partners van zijn bloedverwanten. Er bestaat aanverwantschap in rechte lijn en
in zijlijn.
De persoon als lid van een gemeenschap:
Voor alle belangrijke rechts feiten in het leven van de natuurlijke personen wordt een
akte door de ambtenaar van de burgerlijke stand opgemaakt. Dit is het geval voor
geboorten, huwelijk, echtscheiding, overlijden,... Deze akte is een authentiek geschrift
omdat het is opgesteld door een openbaar ambtenaar. De aangifte van een geboorte
wordt gedaan door n van de ouders of door beiden aan de ambtenaar van de burgerlijk

4
stand van de geboorteplaats van het kind binnen de vijftien dagen na geboorte. Op de
eerste werkdag na de bevalling moet de directie van de kraaminrichting kennisgeving
doen van de geboorte aan de ambtenaar. Op de keerzijde van deze kennisgeving is de
vaststelling van geboorte gedaan door een geneesheer of vroedvrouw.

DE VOORNAAMSTE CONTRACTEN
KOOPCONTRACT:
Veruit het belangrijkste contract, zowel in burgerlijk als handelsrecht. We sluiten ze als
het ware af aan de lopende band: een krant kopen, cinema ticket kopen.
Definitie:
Het koopcontract is een contract waarbij een partij zich verbindt de eigendom van een
zaak over te dragen aan een andere partij, die daarvoor een geldprijs zal betalen.
Essentieel in de koop is:
- overdracht van eigendom
- betalen van een geldprijs
Wanneer is de koop gesloten?
Wanneer beide partijen zich akkoord verklaren over de zaak en de prijs.
nmaal dit gebeurt, moet er automatisch de overdracht van eigendom volgen alsook de
betaling.
OPGELET!
Wanneer geen geldprijs is bedongen, heeft men een schenking
of een ruil
Overdracht van eigendom kan slechts geschieden door de koop,
schenking of Testament.
Geldigheidsvereisten:
Om geldig te bestaan moet het contract voldoen aan 4 geldigheidseisen:
Toestemming: zodra er toestemming is, is er ook een akkoord over de zaak en de prijs,
en is de koop voltrokken. Wel zijn de wilsgebreken hier van toepassing:dwaling, bedrog,
geweld, benadeling
Bekwaamheid: In principe is de bekwaamheid vrij breed: Al degenen aan wie de wet
het niet verbiedt, kunnen kopen en verkopen. De wet sluit dus de gekende onbekwamen
wel uit. Zijn bv wel uitgesloten: kopen tussen echtgenoten, en ook van voogden,
bestuurders, openbare ambtenaren van goederen die zij moeten verkopen.
Voorwerp: Om een geldige koop te hebben moet er een zaak zijn. Daarenboven moet
deze zaak: - bestaan of kunnen bestaan (huis op plan kopen), (auto kopen)
- in de handel zijn (goederen moeten legaal te verkrijgen zijn)
- eigendom zijn van de verkoper
Geoorloofde oorzaak:
De oorsprong van de koop moet geoorloofd zijn.(het goed mag niet gestolen zijn
Vorm van de koop
Geen enkele voorwaarde is vereist!
Voor onroerende goederen is het noodzakelijk de koop ervan te registreren en in te
schrijven in een register, enkel via authentieke akte. In vele gevallen zal men ook voor
roerende goederen een geschreven tekst opstellen om over een bewijsmiddel te
beschikken.
Verplichting van de verkoper
de levering: de verkoper moet het goed ter beschikking stellen.
De vrijwaring: het genot vrijwaren dat de koper moet hebben om ten volle van het
gekochte goed te genieten, zowel het rustig en vreedzaam genot, als het nuttig genot
van de zaak. Dit omvat ook de vrijwaring voor uitwinning door de verkoper zelf, of voor
derden, of voor gebreken.
Verplichting van de koper
de prijs betalen: volgens de voorwaarden vermeld in contract
zaak in ontvangst nemen: de goederen aanvaarden

De verkoopvoorwaarden:
1. levering
=
De verkoper moet de koper een zaak leveren
die met de overeenkomst overeenstemt. De levering
is de overdracht van de verkochte zaak in de macht
en het bezit van de koper. Ze is de veruitwending van
de eigendomsoverdracht.
HUURCONTRACT
De huurovereenkomst is een contract waarbij de ene partij (verhuurder) zich ertoe
verbindt aan de andere partij (huurder), het gebruik of het genot van een onroerend
goed te verschaffen tegen een bepaalde prijs(huurprijs).Een huurovereenkomst kan
zowel schriftelijk als mondeling worden gesloten.
Inzake de huur onderscheiden we meestal volgende mogelijkheden:
de huur van goederen: huishuur, handelshuur, pacht, roerende goederen, huur van
diensten (taxi, verhuisdienst)
gevolgen:
De huurder moet een prijs betalen en de verhuurder moet het genot verschaffen van het
onroerend goed. Zowel de huurder als de verhuurder hebben rechten en plichten.
Kenmerken:
de huur is een contract onder bezwarende titel= beide partijen beogen een voordeel. De
huurder krijgt het genot van andermans zaak doch moet hiervoor een prijs betalen.
De huur is een wederkerig contract= beide partijen gaan een verbintenis aan, de ene
levert het genot van het goed, de andere betalen de prijs.
Het huurcontract is consensueel: de eenvoudige toestemming van partijen doet het
contract ontstaan.
Tenietgaan:
Elke huurovereenkomst duurt in principe negen jaar. Ze eindigt na het verstrijken van
deze periode op voorwaarde dat n van de partijen ten minste zes maanden voor de
vervaldag het contract opzegt. Als geen opzegging wordt gegeven, wordt de
overeenkomst automatisch verlengd voor drie jaar.
Opzegging is een rechtshandeling waarbij n van de partijen eenzijdig een einde maakt
aan het contract. Het gebeurt meestal met een aangetekend schrijven. De opzegging
gaat in op de eerste dag van de maand die volgt op die waarin de opzegging werd
gestuurd.
1. Opzegging door de verhuurder:
a. persoonlijke en werkelijke betrekking
De verhuurder kan het huurcontract beindigen als hij de woning persoonlijk en werkelijk
gaat betrekken of als er een familielid in de eerste of tweede graad gaat wonen. Hij moet
dan wel een opzegging geven van zes maanden, de persoon moet binnen het jaar de
woning betrekken en er minstens twee jaren gaan wonen. Als de verhuurder deze
voorwaarden niet naleeft, moet hij de huurder 18 maanden huur betalen.
b. verbouwen:
De verhuurder kan op het einde van het derde of van het zesde jaar en met een
opzeggingstermijn van zes maanden het contract beindigen als hij wil verbouwen.
c. zonder motivering:
De verhuurder mag zonder enige reden het contract opzeggen op het einde van het
derde of het zesde jaar als hij een opzeggingstermijn van zes maanden naleeft en een
schadevergoeding betaalt die gelijk is aan negen maanden huur bij het einde van het
derde jaar en zes maanden huur bij het einde van het zesde jaar. Op het einde van het
negende jaar moet hij geen schadevergoeding betalen.
2. Opzegging door de huurder:
De huurder kan op eender welk tijdstip een einde maken aan het contract als hij een
opzegging geeft van drie maanden. Als de opzegging gebeurt tijdens de eerste drie jaar
heeft de verhuurder recht op een schadevergoeding van drie maanden huur bij het
beindigen in het eerste jaar, twee maanden huur bij het beindigen in het tweede jaar,
en n maand huur bij het beindigen in het derde jaar. Na het derde jaar is de huurder

6
geen schadevergoeding verschuldigd. Als de verhuurder de huurovereenkomst niet tijdig
heeft geregistreerd dan kan de huurder een einde maken aan de huurovereenkomst
zonder een opzeggingstermijn in acht te moeten nemen en zonder een vergoeding te
moeten betalen.
3. Andere wijzen van beindiging:
- als het verhuurde goed tenietgaat door toeval
- door gerechtelijke ontbinding als n van de partijen haar verbinte- nissen niet
nakomt.
- door onderling akkoord
Dood of ziekte van n van de partijen maakt geen einde aan de overeenkomst. De
huurder of zijn erfgenamen blijven gebonden.
De huishuur
Inzake het huurcontract kunnen er betwistingen ontstaan betreffende het bestaan zelf
van het huurcontract. Het bewijs van het huurcontract mag slecht geleverd worden door
het geschrift, de eed of de betekenis.
Indien het een betwisting betreft over de huurprijs zal men als bewijs een kwijtschrift
aanvaarden, of ook nog de eed, of zal de prijs door een deskundige geschat worden.
Huishuren kunnen we naar tijd onderverdelen:
huur voor onbepaalde tijd
huur voor bepaalde tijd
Opzegging van de huur: dit hangt af van de plaatselijke gebruiken.
Verplichtingen van de verhuurder
De aflevering (sleutels afgeven) Het belang van een goede plaatsbeschrijving!
Het onderhoud (buitenkant & structurele gedeelten)
Vrijwaring: (het rustig en vreedzaam genot verzekeren), voor eigen daad, voor
andermans daad, voor gebreken aan het goed
Verplichtingen van de huurder
Stofferen van het goed (voorzien van meubelen en huisraad)
Huurprijs betalen (op afgesproken tijd)
Goed gebruiken als goede huisvader en waartoe het bestemd is(nodige maatregelen
nemen om schade te beperken)
Teruggeven in goede staat
De plaatsbeschrijving:
De huurder en de verhuurder zijn verplicht om een plaatsbeschrijving op te stellen. Dit
moet gebeuren ofwel tijdens de periode dat de ruimtes nog onbewoond zijn ofwel tijdens
de eerste maand van de bewoning. Deze plaatsbeschrijving moet bij de geschreven
huurovereenkomst gevoegd worden en zal mee moeten worden geregistreerd.
Het is een document dat gezamenlijk door huurder en verhuurder of door n of meer
deskundigen en in twee exemplaren wordt opgesteld en door de beide partijen wordt
ondertekend. Het beschrijft zo gedetailleerd mogelijk de toestand waarin het gehuurde
zich bevindt. De plaatsbeschrijving is van belang voor de verhuurder omdat hij bij gebrek
aan plaatsbeschrijving de kosten draagt of de bewijslast heeft.

Waarborg:
Als de verhuurder aan de huurder een waarborg vraagt, mag dit bedrag niet hoger zijn
dan drie maanden huur. De waarborg moet bij een financile instelling op een rekening
op naam van de huurder worden geplaatst. De verhuurder verwerft een voorrecht op
deze rekening als de huurder zijn verplichtingen niet nakomt.
DE HANDELSHUUR

7
Bij handelshuur gaat het hem over de huur van commercile ruimtes, zoals winkels,
opslagplaatsen, ateliers enz
Belangrijk is te weten dat de handelshuur vaak gepaard gaat met de overname van een
handelsfonds(daaronder valt alle waarde die we in geld kunnen uitdrukken die de
handelshuur extra waarde geeft: clinteel, uitstraling, bekendheid, expertise, vertrouwen
enz)
Zowel een gewone huishuur als een handelshuur kan eindigen onder bepaalde
voorwaarden=als periode verstreken is.
VERZEKERINGSCONTRACT
Het verzekeringscontract is een wederkerige overeenkomst waarbij de verzekeraar zich
tegen betaling van een premie tegenover de verzekeringnemer verbindt een in de
overeenkomst bepaalde prestatie te leveren er in het geval er zich een onzekere
gebeurtenis voordoet, waarbij de verzekerde of de begunstigde belang heeft dat die zich
niet voordoet.
*Contract ts twee partijen, de maatschappij en verzekerde
*Hiertoe wordt een premie betaald door de verzekerde, om een bepaald risico te
verzekeren
*Als het risico zich voordoet spreken we van een sinister en zal een vergoeding
uitbetaald worden om de geleden schade te herstellen.
Waarom?
Om het verlies van waardevolle zaken te verzekeren tegen mogelijke risicos
Soorten:
verzekeringen van zaken en goederen
verzekeringen van personen
verzekeringen van arbeidsprestaties in dienst verband, dit zijn de sociale verzekeringen
die vallen onder het sociaal verzekeringsrecht.
Geldigheidsvoorwaarden:
Toestemming, geoorloofde oorzaak, voorwerp, bekwaam
Belang
Risico
Volledige verklaring
! Bewijs: enkel via geschrift: De polis. Het bewijs van het bestaan van het contract kan
enkel worden geleverd door middel van een geschrift, de verzekeringspolis. Dit is het
document dat de algemene en bijzondere voorwaarden bevat die de
verzekeringsovereenkomst regelen. De polis wordt ondertekend door de verzekeraar en
de verzekeringsnemer en wordt opgesteld in twee exemplaren, n voor iedere partij.
Kenmerken:
- wederkerig: beide partijen verbinden zich tot iets
- consensueel:
er is wilsovereenstemming van de partijen nodig
- kanscontract:
de prestatie van de verzekeraar is afhankelijk van een
onzekere gebeurtenis
- onder bezwarende titel: elke partij verbindt zich tot het betalen van een
geldelijk voordeel.
Tenietgaan:
De duur van een verzekeringsovereenkomst mag niet langer dan n jaar zijn. Na n
jaar wordt de overeenkomst stilzwijgend verlengd voor een periode van een jaar tenzij de
partijen door een aangetekend schrijven dat minstens drie maand voor de vervaldag van
de overeenkomst ter post is afgegeven, de overeenkomst opzeggen.
Uitzonderingen:
- voor ziekte- en levensverzekeringsovereenkomsten kunnen
partijen gelijk welke duur tijd overeenkomen. Alleen de

8
Verzekeringnemer kan jaarlijks opzeggen.
- na een schadegeval heeft zowel de verzekeraar als de
verzekeringsnemer het recht de overeenkomst op te
zeggen.
Een verzekering heeft doorgaans een van te voren afgesproken contractsduur. Dit kan
een contractsduur zijn met stilzwijgende verlenging (bijvoorbeeld n jaar met
stilzwijgende verlenging van telkens n jaar) of een incidentele verzekering (een
fietsverzekering bijvoorbeeld wordt vaak afgesloten voor drie of vijf jaar. Na de
afgesproken periode vervalt de verzekering automatisch).
Een verzekering met stilzwijgende verlenging kan de verzekeringnemer opzeggen met
inachtneming van de in de polisvoorwaarden opgenomen opzegtermijn. De verzekering
kan doorgaans alleen per contractsvervaldatum worden opgezegd (de verzekeraar mag
ten gunste van de verzekeringnemer hiervan afwijken). De opzegtermijn is wettelijk
bepaald op maximaal twee maanden.
Verplichting van de partijen:
De verzekerde: - te verzekeren risico nauwkeurig en precies omschrijven
- premie betalen en eventueel ander kosten
- aangifte van risicoverzwaring
- voorkomen en beperken van schade
De maatschappij: overeengekomen prestatie uitvoeren wanneer het overeengekomen
risico zich voordoet en vergoeden van alle kosten die gemaakt werden om schade te
beperken
Beperkt aantal gevallen waarin maatschappij kan ontslagen worden van verplichting:
*schade is te wijten aan zware fout van verzekerde
*schade is direct gevolg van een gebrek aan de verzekerde zaak
*schade gevolg van oorlog en oproer
Rechten van de verzekeraar:
*weigeren om te verzekeren
*weigeren om uit te betalen, bv onderverzekering
*de verzekeraar kan nooit worden verplicht dekking te verschaffen als het schadegeval
opzettelijk is veroorzaakt.
Plichten van de verzekeraar:
* bij schuld en zelfs grove schuld van de verzekeringnemer blijft de verzekeraar verplicht
de schade te vergoeden, tenzij voor de gevallen van grove schuld die op uitdrukkelijke en
beperkende manier in de overeenkomst zijn bepaald.
Rechten van de verzekerde:
Wanneer er zich een onzekere gebeurtenis voordoet buiten de wil van de verzekerde, dan
moet de verzekeringnemer dekking aan de verzekerde verschaffen.
Plichten van de verzekerde
* de premie betalen
* schade gevallen aan de verzekeraar melden
* alle maatregelen treffen om de gevolgen van het schade geval te voorkomen of te
beperken.
* elke wijziging van de omstandigheden die een invloed kan hebben op de beoordeling
van het risico meedelen.
Als de verzekeringnemer opzettelijk gegevens over het te verzekeren risico verzwijgt of
onjuist meedeelt en de verzekeraar misleidt bij de beoordeling van het risico, is de
overeenkomst nietig.
Franchise:
Een franchise is een percentage of vast bedrag van de verzekerde som waaronder schade
niet voor rekening van de verzekeraar komt. In tegenstelling tot bij een eigen risico

9
vergoedt de verzekeraar de gehele schade wanneer het schadebedrag de hoogte van de
franchise overschrijdt.
Door opname van een franchise beoogt de verzekeraar de schadelast te beperken. De
verzekeraar hoeft minder kleine schades af te wikkelen. Hierdoor wordt de schadelast
van de verzekeraar beperkt. Daarnaast brengt de afwikkeling van een kleine schade
(bagatel- of kruimelschade genoemd) relatief hoge kosten met zich mee. Daarnaast
hoopt de verzekeraar dat de verzekerde enige voorzichtigheid in acht neemt. Hij kan er
tenslotte niet vanuit gaan dat elke schade zonder meer wordt vergoed.
Een franchise is zeer gebruikelijk bij rechtsbijstandverzekeringen en bij
goederentransportverzekeringen, autoverzekeringen, brandverzekeringen.
Soorten verzekeringen:
Persoonsverzekeringen:
Levensverzekering, ziekteverzekering, zorgverzekering
Schadeverzekering
Brand, familiale
Verplichte verzekeringen bij wet:
auto
arbeidsongevallen
ziekteverzekering(RSZ)
Als de verzekerde som groter is dan de verzekerde waarde, dan is er oververzekering. Als
de verzekerde som kleiner is dan de verzekerde waarde, dan is er onderverzekering.
Brandverzekering= woonverzekering:
deze verzekering dekt naast brand ook blikseminslag en ontploffing, waterschade, storm
en hagel, schade door rampen als overstroming, aardbeving,
Aansprakelijkheidsverzekeringen:
Dit is een verzekering die de schade aan en bij derden vergoedt. Deze schade wordt
veroorzaakt door de verzekeringnemer of zijn personeelsleden/familieleden.
Soorten:
- Familiale verzekering
- Burgerlijke aansprakelijkheid voor voertuigen
- Burgerlijke aansprakelijkheid voor uitbating: dit is een verzekering voor schade aan
derden die ontstaat door dat jij of je personeel schade veroorzaakt door uitoefening van
je job of zelfstandige activiteit.
A. familiale polis:
De familiale verzekering dekt de burgerlijke aansprakelijkheid van alle leden van het
gezin die samen wonen. De ondertekenaar kan optreden in functie van de ouders, de
eigenaar van huisdieren, de eigenaar of de huurder van de woning. De
verzekeringsmaatschappij zal in geval van fout de schade vergoeden die aan derden werd
toegebracht. De familiale verzekering voorziet meestal ook de verzekering van de
rechtsbijstand. Onder rechtsbijstand verstaan we de dekking van de gerechtskosten en
de kosten van bijstand van een advocaat om de zaak van de verzekerde voor de
rechtbank te verdedigen.
Burgerlijke aansprakelijkheid: Gezin neemt de (materile en /of lichamelijke) schade
ten laste die binnen het priv-leven wordt veroorzaakt aan derden.
Indien u, binnen uw priv-leven, aansprakelijk bent voor lichamelijke schade (bijvoorbeeld
verwondingen) of materile schade (beschadiging van goederen) aan een derde, neemt
deze waarborg, met aftrek van een franchise, de vergoeding aan het slachtoffer ten laste.
De waarborg is wereldwijd geldig en dekt de schade veroorzaakt door u of door de

10
personen die onder uw dak wonen, de schade veroorzaakt door uw poetsvrouw of
kinderoppas bij de uitoefening van hun functie of door uw huisdieren wordt vergoed.
B. autoverzekering:
De autoverzekering is verplicht, en dekt de burgerlijke aansprakelijkheid die het gevolg is
van een schadegeval veroorzaakt door het beschreven rijtuig. Die verzekering omvat
alles wat motorvoertuigen betreft, van bromfiets tot vrachtwagen. De
aansprakelijkheidsverzekeraar zal ook moeten tussen komen wanneer het verzekerde
voertuig betrokken is bij een ongeval met een zwakke weggebruiker.

HUWELIJKSGOEDERENSTELSELS
Een huwelijksvermogenstelsel is een stelsel dat door het huwelijksvermogensrecht erkend
is, en dat bepaalt: welke echtgenoot eigenaar is van welke bezittingen, hoe deze
bezittingen beheerd worden, op welk vermogen een bepaalde schuld verhaald kan
worden en hoe de goederen en schulden verdeeld worden bij ontbinding van het huwelijk.
De meest voorkomende stelsels zijn het wettelijk stelsel , het stelsel van algehele
gemeenschap en het stelsel van scheiding van goederen.
Naast het persoonlijk aspect is er bij het huwelijk een belangrijk zakelijk aspect: wat
moet er gebeuren met de goederen van de aanstaande trouwers eenmaal dat zij gehuwd
zijn en hoe gebeurt het verweren, het behoud en het verzaken van goederen in het
huwelijk voor beide partners?
Tegenwoordig spreken we eerder van het huwelijksvermogenstelsel omdat dit begrip
beter de zakelijke banden in het huwelijk weergeeft. Vermogen omvat inderdaad meer
dan enkel goederen, zoals ook het geheel van in geld waardeerbare rechten en
verplichting: geld, kasbons, schulden schuldvorderingen.
Dit huwelijksvermogen aspect is des te meer belangrijk omdat bij een eventuele
scheiding een precieze en eerlijke verdeling moet gemaakt worden van elks bezittingen.
Vrije keuze
In ons Belgisch huwelijksrecht hebben de partners de volledig vrijheid van keuze van
partner en kiezen zij ook geheel vrij de keuze waarop zij hun bestaande en toekomstige
vermogens zullen samenbrengen in het huwelijk.
Zij kunnen daartoe kiezen uit drie stelsels:
wettelijk stelsel
gemeenschappelijk stelsel
scheiding van goederen
Dit alles geschiedt via het al of niet afsluiten van een speciaal huwelijkscontract waarbij
afgeweken wordt van het door de wet voorzien stelsel. In dit contract kunnen zij allerlei
specifieke wensen concretiseren welke hen het beste passen.
Het wettelijk stelsel
In dit geval gaan de huwelijkspartners akkoord met de regeling die de wet voorziet
inzake hun vermogens die ze elk bezitten of zullen bezitten. Meestal gaan ze dan niet een
afzonderlijk contract afsluiten. Het principe van dit stelsel rust op de erkenning van 3
afzonderlijke vermogens: dit van de man, dit van de vrouw, dit welke gemeenschappelijk
is.
Elk vermogen vormt een afzonderlijk bezit bestaande uit goederen, rechten,
schuldvorderingen, maar ook schulden. Elke echtgenoot beslist vrijelijk over het zijne en
gezamenlijk over het gemeenschappelijke.
Eigen vermogen:
In het eigen vermogen komen alle goederen, vorderingen en schulden die elke
echtgenoot had voor zijn/haar huwelijk. Komt ook nog in het eigen vermogen, deze

11
goederen die verworven worden via schenking, erfenis of testament. (persoonlijke
bezittingen, goederen voor beroepsdoeleinden)
Gemeenschappelijk vermogen:
Dit vermogen bestaat allereerst uit de inkomsten die de echtgenoten beroepshalve
verdienen en ook uit de opbrengsten die hun eigen vermogens opleveren (bv
opbrengsten uit kasbons van de vrouw gaan naar de gemeenschap) Verder omvat dit
vermogen ook nog de schenkingen of erfenissen aan beide echtgenoten. Goederen
waarvan niet kan worden uitgemaakt aan wie ze eigenlijk toebehoren vallen eveneens
onder dit gemeenschappelijk vermogen.
De schulden:
Inzake schulden gelden dezelfde regels als voor het vermogen. Iedere echtgenoot
behoudt zijn eigen schulden van voor het huwelijk alsook de schulden die hij of zij
verwerft tengevolge van een schenking of erfenis ten persoonlijke titel. Maar ook de
schulden aangegaan door een der echtgenoten in het belang van zijn eigen vermogen
blijven persoonlijk. Tenslotte zijn er ook nog de schulden tengevolge van een
veroordeling of onrechtmatige daad die persoonlijk blijven.
De gemeenschappelijke schulden zijn:
deze aangegaan door de 2 echtgenoten samen
deze aangegaan door 1 echtgenoot ten behoeve van de huishouding en de opvoeding der
kinderen
deze aangegaan door n der echtgenoten in het belang van het gemeenschappelijk
vermogen
deze welke ontstaan tengevolge van giften, schenkingen of legaten welke
gemeenschappelijk verworven werden
deze welke ontstaan op grond van onderhoudsgeld tegenover bloedverwant in
nederdalende lijn van een der echtgenoten
deze welke niet gendividualiseerd kunnen worden
Rechten van de schuldeisers:
Schuldeisers kunnen hun rechten enkel uitoefenen op het vermogen of inkomen van de
man of vrouw indien deze individueel werden aangegaan.
Voor schulden welke gemeenschappelijk werden aangegaan of als zodanig als
gemeenschappelijke schulden worden beschouwd, kan de schuldeiser het
gemeenschappelijk vermogen aanspreken, hetzij ieders vermogen afzonderlijk.
Bestuur van het gemeenschappelijk vermogen
Hiermee bedoelen we alle daden die ertoe strekken de goederen te beheren, zoals bv
aankopen, verkopen, lenen, schenken, giften en erfenissen aanvaarden, in pand geven
enz In bovenstaande gevallen moeten beide echtgenoten gelijktijdig en gezamenlijk
optreden.
Het bedongen gemeenschappelijk stelsel
In dit stelsel wordt afgeweken van het strikt wettelijke in de mate dat de
huwelijkspartners specifieke wijzigingen kunnen opnemen via een huwelijkscontract, om
hun tegenwoordige en toekomstige goederen in de algemene gemeenschap te brengen.
De scheiding van goederen
In andere gevallen kunnen de huwelijkspartners verkiezen om via een huwelijkscontract
een totale scheiding van goederen te bedingen. In dit geval zal er geen
gemeenschappelijk vermogen meer bestaan, en de goederen dus enkel nog toebehoren
aan hetzij de man of de vrouw.
Opgelet! In dit stelsel kunnen de echtgenoten nog wel gezamenlijke aankopen verrichten,
maar dan zijn ze eerder mede-eigenaar en bestaat er een band van onverdeeldheid.

12
In de praktijk zijn het vooral de handelaars die een stelsel van volledige scheiding van
goederen verkiezen.
ZEKERHEDEN
Zekerheden zijn voorzien in het burgerlijk wetboek om een verbintenis te doen naleven.
Het zijn in feite waarborgen van de schuldenaar aan de schuldeiser.
Men onderscheidt o.m. persoonlijke en zakelijke zekerheden
Borgtocht: Een persoon stelt zich garant van de terugbetaling van de schuld van een
ander.
P: eenvoudig
N: weinig betrouwenswaardig
Pandgeving: Ring, juwelen, schilderij
P: eenvoudig
N: gering vertrouwen
Voorrechten: geprivilegieerde schuldeisers(deurwaarder, belastingen, RSZ)
Hypotheek: Onroerend goed wordt als waarborg in pand gegeven, wordt opgemaakt
met notarile akte.
Inschrijven in register van hypotheken.

DE ZELFSTANDIGE ONDERNEMER
Handelaar:
Vier voorwaarden moeten tegelijkertijd vervuld zijn om van een handelaar te spreken:
persoon: zowel natuurlijk als rechtspersoon
bekwaam: meerderjarig, niet crimineel of krankzinnig zijn (onverenigbare beroepen:
advocaten, geestelijken, alle ambtenaren)
daden van koophandel
gewoon beroep: handelsdaden moeten regelmatig gesteld worden
Ambachtsman:
Een natuurlijk persoon die voor eigen rekening arbeidsprestaties levert waarbij geen of
slechts toevallige levering van waren gepaard gaat. (bv schoenmaker, smid)
Definitie van zelfstandige:
Met het begrip zelfstandig ondernemer kan men zowel een handelaar als een
ambachtsman, als een vrij beroep of zelfs kunstenaar aanduiden. Een handelaar is
iemand die daden van koophandel stelt (= kopen en verkopen met de bedoeling winst te
maken) en dit doet in hoofdberoep of in bijberoep.
Wie kan handelaar zijn?
Twee groepen mogen geen handelszaak starten:
1. personen wiens ambt onverenigbaar is met dat van handelaar zoals:
rechters, advocaten, deurwaarders, priesters, officieren, ambtenaren.
2. de onbekwame: minderjarigen, krankzinnigen, veroordeelden tot
een
criminele straf, een verkwisters mogen geen zaak starten.
Als je een gereglementeerd beroep wilt uitoefenen, moet je een diploma
beroepsbekwaamheid hebben. Men heeft ook een diploma van bedrijfsbeheer nodig.
Vreemdelingen moeten een beroepskaart aanvragen bij het ministerie van
Middenstanden. Voor ambulante handel moet je een leurkaart kunnen voorleggen.
Voorwaarden om zich te kunnen vestigen
Wettelijke verplichtingen die moeten worden vervuld bij de opstart van uw zaak +
instellingen waar je die kan bekomen.
Voorafgaande verplichtingen
Handelsnaam

13
De handelsnaam moet uniek zijn en het mag ook niet lijken op een andere handelsnaam
om verwarring te voorkomen.
Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO):
In Belgi verdwijnt de benaming "handelsregister" om plaats te maken voor
"Kruispuntbank van Ondernemingen".
Wanneer de inschrijving toegestaan wordt, dan krijgt de handelaar een
ondernemingsnummer. Dit unieke nummer bestaat uit 10 cijfers. Dit nummer vervangt
het vroegere BTW-nummer en het vroegere handelsregisternummer.
Het ondernemingsnummer moet steeds vermeld staan op alle akten, facturen,
aankondigingen, bekendmakingen, brieven, orders en andere stukken die uitgaan van
handels- en ambachtsondernemingen.
Rekeningnummer:
Als zelfstandig handelaar of vakman moet je een zichtrekening hebben bij een in Belgi
gevestigde bank, spaarkas, of bij de post. De rekening moet op jouw naam staan. Het
nummer van de rekening en de naam van de financile instelling moet je vermelden op al
je facturen, brieven, bestelbons, enz. doe je dat niet dan kun je slechte betalers geen
nalatigheidsintresten aanrekenen. Je kunt zelfs een geldboete krijgen.
Huwelijksstelsel:
1 persoon kan zonder de toestemming van de andere echtgenoot een
handelsbedrijvigheid uitoefenen. Toch kan een echtgenoot zich tot de rechter wenden als
hij oordeelt dat aan de uitoefening van het handelsberoep ernstige nadelen verbonden
zijn voor het gezin. De rechtbank kan de toelating tot uitoefening van het beroep
afhankelijk stellen van een voorafgaande wijziging van het huwelijksstelsel. Op die wijze
kan vermeden worden dat het gemeenschappelijk vermogen in gevaar wordt gebracht
door het maken van beroepsschulden.
Aansluiting sociale verzekering en ziekenfonds:
Als zelfstandige ben je verplicht om je aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds.
Die verplichting geldt ook als het om een bijberoep gaat. Het fonds int de sociale
bijdragen die je moet betalen en zorgt ook voor de uitkeringen
Beroepsuitoefingvoorwaarden
Vestigingswet:
Iedere persoon die een activiteit wenst uit te oefenen waarvoor een inschrijving in het
handels- of ambachtsgetuigschrift gevraagd wordt, moet een vestigingsgetuigschrift
bezitten. Via dat getuigschrift zal hij/zij moeten bewijzen over voldoende kennis van het
bedrijfsbeheer te beschikken. Dit geldt voor iedere startende onderneming.
Vestiginsplaats
Keuze van een goede vestigingsplaats:
Voeren van een marktonderzoek
koopgewoonte van de toekomstige klanten
bereikbaarheid
parkeergelegenheid
bestedingspatroon van de potentile klanten
de behoefte aan het aangeboden product of dienst
directe concurrenten
Voor en nadelen afwegen bij het keuzeprobleem huren, kopen of leasen van een
onroerend goed
Kopen
Voordeel: * je beslist over je eigen pand, belangrijke borg bij het afsluiten van eventuele
leningen, op gebouwen kan jaarlijks een waardevermindering worden geboekt.
Nadeel: * een belangrijk bedrag is onbeschikbaar, sterke band met vestigingspunt,
eventuele waardedalingen op de vastgoedmarkt.

14
Notarile akte nodig, er is dikwijls een tijdsverschil tussen het opstellen van de akte en
de overeenkomst tussen koper en verkoper. Er kan dan best een onderlinge voorlopige
akte worden opgesteld. Meestal is er dan een voorschot van 10%. Indien bij niet naleving
schadevergoeding of voorschot kwijt. De authentieke akte moet opgemaakt worden
binnen de 4 maanden na het voorlopige akkoord.
Huren
Voordeel: * het contract is opzegbaar, geen dood kapitaal, aftrekbaarheid van de
huurlast, de verhuurder draagt de grote onderhouds- en herstellingskosten
Nadeel:* het contract is opzegbaar, huurindexering, eigenaar doet soms moeilijk.
Dit is een contract dat alleen kan worden afgesloten voor kleinhandel en bedrijven die in
contact staan met de klant.
duur: 9 jaar
opzeg: de huurder kan na 3 of 6 jaar opzeggen mits min 6 maanden opzegtermijn. De
verhuurder kan na elke periode van 3 jaar opzeggen op voorwaarde dat: de opzeg
voorzien is in het contract, hijzelf een handel wil opzetten, een opzegtermijn van 1 jaar.
Verlenging: per aangetekende brief ts de 18de en 15de maand voor het einde van de
huurovereenkomst. De verhuurder moet binnen de 3 maanden antwoorden, zoniet
stilzwijgend akkoord.
Leasen
Voordeel:* na het verstrijken van de leaseperiode beschikt de ondernemer over een
aankoopoptie, waardoor hij door het betalen van een overeengekomen restwaarde
eigenaar wordt, het leasebedrag wordt door de fiscus aanvaard, leasekost is een vast
bedrag
Nadeel:* leasetermijn voor onroerende goederen meestal niet opzegbaar, eigenaar
beslist over verkoop
In vele gevallen vraagt het bouwen van een bedrijfsgebouw een ernstige inspanning. Als
de investering uitermate groot is kan de ondernemer zich wenden tot een
leasemaatschappij. Zij zal op haar kosten het gebouw optrekken en bij de uitvoering
rekening houden met de wensen van de toekomstige uitbater. Nadien verhuurt de
leasemaatschappij het gebouw, waarvan zij eigenaar blijft, aan de ondernemer, die enkel
het gebruiksrecht krijgt.
Wet op de handelsvestiging (= socio-economische machtiging)
De nieuwe wet op de opening van een handelsvestiging is vanaf 1 maart 2005 in voege.
Voortaan moeten nog maar 2 instanties, de gemeente en het nationaal sociaaleconomisch comit voor de distributie, bij de procedure betrokken worden. Voor een
handelsonderneming met een kleine verkoopsopp tot 1000 m moet de gemeente binnen
de 45 dagen na de aanvraag een beslissing nemen. De beslissing moet dan binnen de 5
dagen aan de aanvrager en aan het Comit bekend gemaakt worden. De hele
aanvraagprocedure is dus binnen de 50 dagen afgerond.
Bouwvergunning
Er is een bouwvergunning vereist als:
het bouwen, verbouwen, afbreken of herbouwen van een gebouw of vaste inrichting
bepaalde gebruikswijzigingen aan gebouwen, die de hoofdfunctie van een gebouw
wijzigen bijv een gebouw in agrarisch gebied is omgevormd van hoeve tot woonhuis.
Er is geen vergunning vereist voor onderhoud-of instandhoudingwerken en bepaalde
erg kleine bouwwerken.
Volgende instanties kunnen de nodige inlichtingen verschaffen over de reglementering
inzake bouwen en verbouwen: gemeente en nationaal sociaal-economisch comit voor
distributie
Milieuvergunning

15
Alle activiteiten en inrichtingen die hinderlijk zouden kunnen zijn voor het milieu of
mensen moeten een vergunning hebben. Bijv lichthinder, geluidsoverlast, veestallen,
verfspuitinstallatie, brandstoftanks, Dus bijna elk bedrijf heeft een milieuvergunning
nodig. Deze vergunning kan je aanvragen via de gemeente.
TEGEMOETKOMINGEN
Advies starterdiensten
financile instellingen
bedrijvencentrum
sociaal secretariaat
boekhoudkantoren
beroepsverenigingen
interprofessionele organisaties
kamers van koophandel
peterschap
vlaams instituut voor zelfstandig ondernemen (VIZO)
gewestelijke ontwikkelingsmaatschappijen (GOM)
nationaal instituut voor statistiek (NIS)
balanscentrale
Steunmaatregelen voor starters
Gratis opstart: de overheid neemt de opstartkosten voor een onderneming voor haar
rekening. Deze kosten gemiddeld 300
Via adviescheques: 200 adviescheque van 30 verkrijgbaar waarvan 50% betaald wordt
door de overheid. De cheques kunnen gedurende 14 maanden na de uitgifte gebruikt
worden als betaalmiddel voor het bekostigen van de adviezen. Verkrijgbaar via VIZO
ADMINISTRATIEVE ORGANISATIE AAN-EN VERKOOP
Het koopcontract: meestal is dit de bestelbon
Geldigheid: volgende vereisten moeten voldaan zijn opdat de koop geldig zou zijn:
de partijen moeten vrijwillig toestemmen
de beide partijen moeten bekwaam zijn
het voorwerp, verkochte zaak moet: bestaan of kunnen bestaan, in de handel zijn en niet
door bijz wetsbepalingen verboden zijn, aan de eigenaar verkoper toebehoren
Gevolgen: De verkoper moet het goed of de dienst leveren. De koper moet in ruil geld
betalen. Door het koopcontract ontstaan er rechten en plichten voor de koper en de
verkoper.
De plichten van de koper en de verkoper
Koper: afgesproken prijs betalen op de overeengekomen plaats en tijdstip en de
goederen in ontvangst nemen. Dan controleren. Indien er afwijkingen vastgesteld worden
dient hij dit te melden (leveringsbon of aangetekende brief)
Verkoper: moet de goederen leveren en de koper vrijwaren tegen verborgen gebreken.
De rechten van de koper en de verkoper
Als de verkoper binnen de tussen partijen overeengekomen termijn niet heeft geleverd,
kan de koper na ingebrekestelling van de verkoper, ofwel de ontbinding van de koop
eisen ofwel de inbezitstelling (rechtstreekse uitvoering). De vertraging moet in dit geval
alleen aan de verkoper te wijten zijn. De verkoper kan bovendien tot schadevergoeding
worden veroordeeld, als de koper door de niet-tijdige levering schade heeft geleden.
Bij afwezigheid van een clausule van niet-vrijwaring, moet de koper het bestaan en de
omvang van het verborgen gebrek bewijzen. Hij kan dan de ontbinding vorderen van de
koop door een koopvernietigend gebrek, en zo de zaak teruggeven en de betaalde prijs
terugvorderen of de zaak behouden en een gedeelte van de prijs laten terugbetalen.

16
Rechtsmiddelen van de verkoper bij niet-betaling:
- De verkoper is niet verplicht de zaak te leveren als dat nog niet gebeurd was. Hij heeft
dus een retentierecht of recht van terughouding op de zaak.
- De verkoper kan de rechtstreekse uitvoering, dit is de betaling van de prijs, vorderen of
de ontbinding eisen van de koop en zo de zaak en het eigendomsrecht terugvorderen.
De verkoopvoorwaarden:
kwantiteit:
De hoeveelheid, uitgedrukt in meeteenheden moet leesbaar, goed zichtbaar en
ondubbelzinnig op de verpakking, op het product zelf of op een bordje geplaatst bij het
product aangeduid worden. Voor los verkochte producten die gemeten of gewogen
worden in aanwezigheid van de consument of door hem zelf, moet de hoeveelheid niet
vermeld worden. Wie voorverpakte producten verkoopt waarvan de juiste hoeveelheid
niet is bepaald, moet in de nabijheid van die producten een weegschaal voor controle ter
beschikking stellen.
Prijs:
Iedere verkoper is verplicht de prijs van zijn producten en/ of diensten schriftelijk en
ondubbelzinnig aan te duiden. Bij uitgestalde producten moet de prijs leesbaar,
ondubbelzinnig en goed zichtbaar zijn. Voor bepaalde producten van grootte waarde,
zoals juwelen, geldt deze verplichting niet. De aangeduide prijs van het product of het
tarief van de dienst moet in euro zijn uitgedrukt. De prijs die de verbruiker moet betalen,
moet de totale prijs of tarief zijn, waarin btw en andere kosten inbegrepen zijn.
Prijsvermindering:
Prijs- of tariefverminderingen die worden uitgedrukt door een bedrag of een
kortingspercentage moeten op de volgende manier aangeduid worden:
Oude prijs
24,79 EUR
Nieuwe prijs 18,59 EUR
Vanaf 13 oktober
1. verkoop met verlies:
Het is elke handelaar verboden een product met verlies te koop aan te bieden of te
verkopen. Elke verkoop die slechts een uiterst beperkte winst marge verschaft, wordt
gelijk gesteld met een verkoop met verlies. Het verbod met verlies te verkopen is onder
meer niet van toepassing in volgende gevallen: - bij uitverkoop
-bij opruiming of solden
- voor producten waarvan de waarde snel kan verminderen en
de
bewaring niet meer kan worden verzekerd, bv.: vlees en fruit
- producten die vervaardigd zijn voor een speciale gebeurtenis of
tijdelijke behoeften, bv.: de verkoop van kalenders
2. uitverkopen:
Uitverkopen dient voor de versnelde afzet van een voorraad of van een assortiment van
producten in n van de volgende gevallen:
uitverkoop wegens verhuis
verkoop bij stopzetting van het bedrijf
uitverkoop door verbouwingswerken
...
3. opruimingen of solden:
Dit is een tekoopaanbieding met het oog op de seizoenopruiming van het assortiment
tegen verminderde prijs. De perioden van solden verkoop zijn van 3 januari tot en met
31 januari en van 1 juli tot en met 31 juli.
Verkoopsvoorwaarden:
Kwantiteit
Prijsvermindering
Levering

17
Kwantiteit: hoeveelheid
Prijskorting: handelskorting om het kopen aan te moedigen
Financile korting: korting om contante betaling aan te moedigen
Levering: voorwaarden moeten duidelijk aangeduid worden om wantoestanden te
vermijden of te weten wie aansprakelijk is bij probleem.
Bewijsmiddelen in verband met een koopcontract
Het bestaan kan bewezen worden door:
een geschrift: bv bestelbon, factuur
getuigen en vermoedens: best aangevuld met schriftelijk bewijs
een begin van uitvoering: bv door gedeeltelijke betaling of door een gedeeltelijke of
gehele aanvaarding van de koopwaar
Wijzen van tenietgaan van een koopcontract
Tenietgaan: als de verbintenissen tot voldoening van beide partijen wordt uitgevoerd,
houdt het bestaan ervan op. De verbintenis gaat dan teniet.
Het tenietgaan kan door o.a:
Normaal verloop
betaling
kwijtschelding: verbintenis verdwijnt, bij overeenkomst, zonder betaling vanwege de
schuldenaar
schuldvergelijking of compensatie
Geen normaal verloop
verbreking: als beide terugkomen op het door hen afgesloten contract
ontbinding: als een van beide partijen verbintenissen niet nakomt
nietigheid: als een van de geldigheidsvereisten ontbreekt of niet voldaan werd aan de
essentile vermeldingen van het koopcontract (bestelbon)
Aankoop onroerende goederen
De verkoop van een onroerend goed (woning of grond) gebeurt openbaar of uit de hand
en altijd door tussenkomst van een notaris voor het opstellen van de authentieke akte.
1. openbare verkoop:
Een openbare verkoop gebeurt door tussenkomst van een notaris die de grond of
het huis verkoopt aan de meestbiedende. Bij een vrijwillige
openbare verkoop kan de
eigenaar- verkoper het goed inhouden als
hij het laatste bod te laag vindt. De
verkoop gaat dan niet door.
Volgens de plaatselijke gebruiken heeft de
openbare verkoop plaats in n of twee zitdagen.
2. verkoop uit de hand:
Bij een verkoop uit de hand onderhandelt de belangstellende koper
rechtstreeks
met de eigenaar of zijn tussen persoon. Als beide partijen
het met elkaar eens zijn
wordt een onderhandse akte, compromis
genoemd, opgesteld. Vanaf de
ondertekening van het compromis zijn
beide partijen gebonden door de voorwaarden
die erin vermeld staan.
Binnen vier maanden na de ondertekening moet de akte bij de notaris
opgemaakt worden. Bij iedere verkoop van een onroerend goed is een
notarile akte noodzakelijk om de overdracht van het eigendomsrecht
tegenstelbaar te maken aan derden. De akte moet overgeschreven
worden op
het hypotheekkantoor.
De levering van een onroerend goed gebeurt door afgifte van de eigendomstitels of de
sleutels. De levering gebeurt op de plaats waar het verkochte goed zich ten tijde van het
sluiten van de overeenkomst bevond. Dit is gewoonlijk bij de verkoper.

ONDERNEMINGSVORMEN
Vennootschappen:

18
Een vennootschap wordt opgericht door een contract op grond waarvan 2 of meer
personen overeenkomen iets in gemeenschap te brengen met als doel 1 of meer
nauwkeurig omschreven activiteiten uit te oefenen en met het oogmerk aan de vennoten
en rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen.
Voor- en nadelen van vennootschappen:
Voordelen:
- rechtspersoonlijkheid: vennootschap eigen rechten en
plichten.
- bepaalde vennootschapsvormen beperkte aansprakelijkheid.
- fiscaliteit: belastbaar resultaat, belast in het stelsel van de
vennootschappen
- alle afspraken tussen partners die samen werken in de
zaak staan duidelijk op papier.
- interessante mogelijkheden om voor het overlijden een
goede opvolgingsregeling uit te dokken.
Nadelen:
- Formele besluitvorming en procedures
- meer juridische en administratieve verplichtingen dus
meer kosten
1. NV (naamloze vennootschap):
In een naamloze vennootschap zijn de aandelen aan toonder en dus vrij overdraagbaar,
ze kunnen wel op naam gesteld worden.
Bij de NV is het minimumkapitaal hoger dan bij een BVBA.
Kenmerken:
- minimum twee vennoten
- minimumkapitaal: 61 500 EUR
- notarile akte en statuten + businessplan
- aandelen vrij overdraagbaar
- beperkte aansprakelijkheid
- dubbele boekhouding + jaarrekening
- n keer per jaar: aandeelhoudersvergadering
2. BVBA (besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid):
Een BVBA heeft een besloten karakter, dat wil zeggen dat de overdracht van aandelen
aan strikte regels gebonden is. Het minimumkapitaal is lager dan bij de NV.
Kenmerken:
- minimum twee vennoten
- minimumkapitaal: 18 550 EUR
- notarile akte + statuten + businessplan
- beperkte aansprakelijkheid
- dubbele boekhouding + jaarrekening
- n keer per jaar aandeelhoudersvergadering
- aandelen zijn enkel overdraagbaar met toestemming van de andere aandeelhouders
De naam Besloten Vennootschap komt van het feit dat het steeds bekend moet zijn bij
de aandeelhouders waar alle aandelen zijn (wie ze bezit).
3. EBVBA ( eenpersoons-BVBA):
Iedere handelaar, ondernemer of beoefenaar van een vrij beroep kan ook alleen een
vennootschap oprichten.
Zie BVBA.

19

4. CV (coperatieve vennootschap):
Een coperatieve of samenwerkende vennootschap is een vennootschap die is
samengesteld uit een veranderlijk aantal vennoten met veranderlijke inbrengen. Zij
wordt opgericht door ten minste 3 personen.
Er zijn twee vormen van coperatieve vennootschap:
1. cvoa met onbeperkte een hoofdelijke aansprakelijkheid:
In de cvoa zijn de vennoten persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk voor
alle
schulden van de vennootschap. De schuldeisers kunnen zich ook
verhalen op het
persoonlijk vermogen van de vennoten.
De vennootschap wordt opgericht bij een onderhandse akte. Er is ook
geen
verplicht minimumkapitaal.
2. cvba met beperkte aansprakelijkheid:
Een cvba wordt opgericht bij authentieke akte. De aansprakelijkheid van de
aandeelhouders is beperkt tot hun inbreng.
Bijvoorbeeld: melkerij, veiling bloemen en groenten
Eenmanszaak:
Bij de eenmanszaak is er geen duidelijke splitsing tussen het priv vermogen van de
handelaar en het vermogen van de zaak. Kenmerken:
beslissingen kunnen op een snelle en weinig formele manier genomen
worden.
Winst van de eenmanszaak komt bij de ondernemer zelf terecht, je beslist zelf hoeveel je
ervan investeert in de zaak
Beperkte administratieve en boekhoudkundige verplichtingen
Nadelen:
geen juridische structuur
onbeperkte aansprakelijkheid
inkomstenbelastingen
Bijzondere reglementeringen:
Voor sommige beroepsactiviteiten of ondernemingen is een bijkomende vergunning
vereist. Vb.: voor een autorijschool moet een vergunning gevraagd worden bij het
ministerie van Verkeer en Infrastructuur.
Wet op de handelspraktijken en op de voorlichting en de bescherming van de
consument
De wetgeving op de handelspraktijken beoogt 2 belangrijke principes:
de eerlijke concurrentie tussen handelaars waarborgen
de voorlichting aan en de bescherming van de consumenten verbeteren
Prijs en hoeveelheidsaanduiding:
Duidelijk, schriftelijk, goed leesbaar, per meeteenheid en in euro aanduiden. Ook
moet het steeds in de taal van het gebied waar het product op de markt wordt
gebracht vermeld zijn.
Voorlichting consument
Koopjes:
Ouderwetse, tot een geschonden reeks behorende of verlegen producten verkopen tegen
een verminderde prijs met het oog op seizoensvernieuwing.
Uitverkoop:
Versnelde verkoop van een deel of alle goederen of een deel ervan. Bv bij overlijden,
brandschade, verbouwingen die minstens een maand duren, overname, verhuizing,
stopzetting
Verkoop met verlies:
Is niet toegelaten, tenzij met opruiming, uitverkoop of beschadiging
Oneerlijke handelsprakijken:

20
Gezamenlijk aanbod:
Het is verboden een product of dienst te schenken bij aankoop van een ander product of
dienst. Bv een uurwerk gratis bij het vastleggen van een reis.(Uitzonderingen: 11de
gratis,3 kopen 2 betalen)
Reclame:
Deze moet duidelijk vermeld staan. De voorwaarden moeten worden toegepast.
Vergelijken is toegestaan. Men moet duidelijk zijn dat het om reclame gaat.
Bedenktijd bij aankopen:
De verbruiker beschikt over een bedenktijd van 7 werkdagen waarin hij zijn aankoop kan
annuleren. Liefst per aangetekende brief.
Openingstijden
wekelijkse rustdag:
Een onderbroken tijd van 24 uren, die aanvangt om 5 uur s morgens of om 13 uur en
eindigt op hetzelfde uur van de volgende dag. Vrij te kiezen en voor sommige
beroepen verplicht
zondagssluiting:
In principe mag op zondag geen bezoldigd personeel tewerkgesteld worden. Dit geldt niet
voor personen die werkzaam zijn in een familiebedrijf. De werkgever is zelf volkomen vrij
om zondag te werken. Dit verbod geldt niet voor enkele welomschreven sectoren.
Openingsuren:
Sluitingstijd loopt van 20 tot 5 uur en van 21 tot 5 uur voor de vrijdagen. Afwijkingen
kunnen aangevraagd worden bij het plaatselijke gemeentebestuur
Nachtwinkels:
Gesloten zijn tussen 7 en 18 uur. Niet groter zijn dan 150m en mogen enkel
voedingswaren en huishoudelijke producten verkopen.
Wet op de privacy
Dit is verplicht omdat sommige informatie gevoelig kan liggen en de mensen er niet mee
te koop lopen.
Verplichtingen:
Bij elke verwerking moet een inventaris worden bijgehouden
Iedereen mag vragen waarvoor de gegevens gebruikt worden
Moeten worden beveiligd
Moeten aangegeven worden bij de commissie voor bescherming van de persoonlijke
levenssfeer.
Auteursrechten
Het werk moet origineel zijn en ontstaan bij een natuurlijk persoon. Niet beperkt tot
kunst maar ook reclameslogans, krantenartikels,)
Softwarelicenties: niet meerder malen gebruiken, of X maal kopiren. De auteur van een
boek of de maker van een computerprogramma krijgt een auteursrecht. Alleen de auteur
heeft het recht zijn werk uit te baten en te vermenigvuldigen (copyright). De koper van
software wordt geen eigenaar, maar alleen de rechtmatige gebruiker ervan. De software
blijft immers eigendom van de auteur. De gebruiker heeft enkel een softwarelicentie.
Door aankoop verwerft de rechtmatige gebruiker niet het recht het computerprogramma
of kopien ervan te verspreiden, zelfs niet te verhuren of uit te lenen.
SABAM:
SABAM is de Belgische vereniging van auteurs, componisten en uitgevers. SABAM is een
burgerlijke coperatieve vennootschap (CVBA) met Belgische auteurs, componisten en
uitgevers als leden. Ze behartigt de belangen van haar leden op het gebied van de
intellectuele rechten, int alle auteursrechten voor haar leden in Belgi, en keert deze
rechten vervolgens uit aan de rechthebbenden. De leden van SABAM zijn niet alleen
componisten, tekstdichters en muzikanten, maar ook schrijvers, dichters, tekenaars,
uitgevers, beeldende kunstenaars, architecten, ontwerpers, choreografen, fotografen,
film- en televisieregisseurs, enz.

21
Milieuwetgeving
Voor de uitoefening van sommige activiteiten moet de onderneming een vergunning
hebben. Voor de uitbating van gevaarlijke, ongezonde of hinderlijke bedrijven moet een
exploitatievergunning aangevraagd worden. Daarnaast zijn vergunningen vereist voor het
lozen van afval water, de verwerking of de opslag van giftige afvalstoffen en de opslag
van stoffen die het grondwater kunnen bedreigen. Deze verschillende vergunningen
werden samengebracht in een milieuvergunning.
Bij de milieuadministratie wordt een centraal loket opgericht voor bedrijven. Het Vlaamse
Reglement betreffende Milieuvergunningen (VLAREM) onderscheidt drie categorien:
Klasse 1:
een vergunning wordt afgeleverd door de Bestendigde
Deputatie, bv.: fabrieken van aardappelverwerking tot chips,
kroketten en
soortgelijke producten.
Klasse 2:
een vergunning wordt afgeleverd door het college van
burgemeester en schepenen, bv.: dansgelegenheden met een
totale opp.
van de lokalen van meer dan 300m2
Klasse 3:
de uitbating dient gemeld te worden aan het college van
burgemeester en schepenen, bv.: inrichtingen voor het chemisch
reinigen en behandelen van textiel met een totale drijfkracht van
5 tot
en met 10 kilowatt, opslag van afvalolie.
Om te weten tot welke klasse een bepaalde inrichting behoord, moet men de lijst van
VLAREM raadplegen die een opsomming en een onderverdeling van de inrichtingen bevat
voor het Vlaamse Gewest.

Een bodemattest is in Vlaanderen een officieel document dat sinds 1995 moet gevoegd
worden bij een verkoopakte van onroerend goed. Het is bedoeld om kopers te informeren
over de verontreinigingtoestand van de grond. Dit heeft als doel te voorkomen dat een
nieuwe eigenaar moet opdraaien voor de kosten van de sanering van vervuilde grond.
Het bodemattest is dus een attest dat weergeeft welke informatie de Openbare Vlaamse
Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) over een stuk grond heeft.

VERZEKERING TEGEN ALLERLEI RISICOS

Noodzakelijke: VERPLICHTE
brandverzekering: dekt alles schade aangericht aan gebouwen en aan inhoud
burgerlijke aansprakelijkheid: dekt alle schade aan derde
verzekering bedrijfsvoertuigen: schade aan derden bij gebruik van je voertuig
Wenselijke:
bijkomende ziekteverzekering: terugbetaling kleine risicos: dokter, tandarts
verzekering gewaarborgd inkomen
levensverzekering
rechtsbijstand: alle kosten uit een proces, verdedigt je rechten

SOCIAAL RECHT
Arbeidsovereenkomst:
Een arbeidsovereenkomst is een overeenkomst waardoor een werknemer zich verbindt,
tegen betaling van loon, onder gezag van een werkgever, arbeid te verrichten.
Opdat er sprake zou zijn van een AO moet er dus:

22
ondergeschiktheid bestaan d.w.z dat de werkgever de mogelijkheid moet hebben om
gezag uit te oefenen.
Loon betaald worden, onder loon verstaat men: geld en in geld waardeerbare voordelen
waarop de werknemer recht heeft ingevolge zijn arbeidsovereenkomst ten laste van de
WG, fooien waarop de WN recht heeft ingevolge zijn arbeidsovereenkomst of ingevolge
het gebruik
Zowel het gewone loon als voordelen in natura, opzeggingsvergoedingen en
vergoedingen voor ziekte en kort verzuim enkel en dubbel vakantiegeld moeten
beschouwd worden als loon wanneer ze ten laste zijn van de werkgever.
Naast de AO bestaat het contract van aanneming. Dit is een overeenkomst waarbij de
aannemer van werk zich toe verbindt tegenover de opdrachtgever een bepaalde
werkprestatie te leveren op een zelfstandige wijze => geen ondergeschiktheid
Ontstaan en duur van de AO
De AO is een consensueel contract. Het kan uitdrukkelijk (mondeling of schriftelijk) of
stilzwijgend worden gesloten. Wanneer er geen schriftelijk contract, is het getuigenbewijs
toegelaten, onafhankelijk van het bedrag van het geschil. Voor sommige A0 is een
geschrift vereist.
proefcontract
overeenkomst van bepaald of bepaald werk
overeenkomst van studentenarbeid
overeenkomst van deeltijds arbeid
overeenkomst met concurrentiebeding
vervangingsovereenkomst
soorten:
1. ingedeeld op basis van de duur van de arbeidsovereenkomst:
Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd: als de partijen geen duurtijd bepalen,
dan is de AO gesloten voor onbepaalde tijd. Dit geldt ook voor alle gevallen waarin geen
schriftelijke overeenkomst werd opgesteld. Een AO kan nooit voor het leven gesloten
worden. Bij een AO voor onbepaalde tijd moet elke partij de overeenkomst dus eenzijdig
kunnen beindigen.
Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd of voor een duidelijk omschreven
werk: dit is een overeenkomst waarbij de partijen duidelijk het tijdstip bepalen waarop
de overeenkomst begint en eindigt, of een overeenkomst die als voorwerp de uitvoering
van een wel bepaald werk heeft waarvan de omvang en de duurtijd kan worden geschat
door de werknemer.
Deze overeenkomst moet schriftelijk worden opgesteld. Als het werk wordt verdergezet
na het verstrijken van de termijn, dan gelden voor deze overeenkomst dezelfde
voorwaarden als voor de overeenkomst voor onbepaalde tijd.
De vervangingsovereenkomst: de vervangingsovereenkomst is een
arbeidsovereenkomst waarbij een werknemer wordt aangeworven ter vervanging van een
andere werknemer van wie de arbeidsovereenkomst is geschorst, bv. door ziekte,
arbeidsongeval of zwangerschap. Er moet een schriftelijk contract worden opgesteld en
de duur van de vervangingsovereenkomst mag niet meer bedragen dan twee jaar. Wordt
deze termijn van twee jaar overschreden dan gelden voor die overeenkomst dezelfde
voorwaarden als voor de overeenkomst voor onbepaalde tijd. Van de mogelijkheid tot
een vervangingsovereenkomst kan gebruik gemaakt worden in alle gevallen van
schorsing, behalve bij gebrek aan werk door economische oorzaken, slecht weer, staking
of lock-out.
2. indeling op basis van de omvang van de arbeidsprestaties:

23
Voltijdse arbeidsovereenkomst: voltijdse arbeid is de arbeid met een arbeidsduur die
gelijk is aan degene die door de arbeidswet of door een bevoegd paritair comit
vooropgesteld wordt. Een voltijdse arbeidsduur betekent volgens de wet in principe 38
uren per week en acht uur per dag.
Deeltijdse arbeidsovereenkomst: deeltijdse arbeid is de arbeid met een arbeidsduur
die korter is dan deze die voor opgesteld wordt door de arbeidswet of door de paritaire
comits. De arbeidsovereenkomst moet schriftelijk worden opgemaakt en moet de
wekelijkse arbeidsduur (de deeltijdse arbeidsregeling) en de juiste dagen en uren waarop
wordt gewerkt (het arbeidsrooster) vermelden.
3. indeling op basis van het verrichte werk:
Arbeidsovereenkomst voor werklieden: dit is een arbeidsovereenkomst waardoor de
werknemer zich verbindt hoofdzakelijk handarbeid te verrichten.
Arbeidsovereenkomst voor bedienden: dit is een arbeidsovereenkomst waardoor de
werknemer zich verbindt hoofdzakelijk hoofdarbeid te verrichten. Het bediendestatuut is
voor een werknemer over het algemeen gunstiger dan het werkliedenstatuut.
Arbeidsovereenkomst voor handelsvertegenwoordigers: dit is een
arbeidsovereenkomst waardoor de werknemer zich verbindt clinteel op te sporen met
het oog op het onderhandelen over en het sluiten van zaken, verzekeringen
uitgezonderd.
Arbeidsovereenkomst voor dienstboden: dit is een arbeidsovereenkomst waarbij de
werknemer zich verbindt in hoofdzaak huishoudelijke handarbeid te verrichten in verband
met de huishouding van de werkgever of van zijn gezin.
Schorsing
De schorsing van de AO betekent dat de werknemer tijdelijk en buiten zijn wil om niet
kan werken. De werkgever moet dan in principe geen loon uitbetalen, maar de WN
onmiddellijk opnieuw in dienst nemen na het verdwijnen van de oorzaak van
arbeidsongeschiktheid.
1) Mogelijke oorzaken: De wetgever voorziet een hele reeks gevallen waarbij de AO kan
geschorst worden, hetzij geheel of gedeeltelijk en ook al of niet met behoud van loon.
Belangrijk is dat de AO niet eindigt. Indien er loon moet verder uitbetaald worden is dit
voorzien door de arbeidswet, een CAO, het arbeidsreglement of de arbeidsovereenkomst
zelf.
Schorsing met behoud van loon
onvolledige werkdag
zwangerschapsverlof
politiek mandaat
studieverlof
klein verlet
ziekte of ongeval
jaarlijks verlof (bedienden)
zoeken naar andere job (bij ontslag)
gezondheidsonderzoek
zetelen in OR
arbeidsongeval of beroepsziekte
feestdagen
technische storingen of weersomstandigheden
Schorsing zonder loon
overmacht
faling van de firma

24
vrijwaring van het leefmilieu
zetelen in arbeidsgerecht
militaire verplichtingen
sociale promotie
klein verlet
Enkel voor arbeiders:
technische stoornis
slechte weersomstandigheden
staking/lock- out
jaarlijks verlof
Recht op behoud van loon
Wanneer de werknemer zich op het werk aanbiedt maar er niet kan werken wegens
omstandigheden los van zijn wil geniet hij voor die dag zijn volle loon. Hetzelfde geldt
ook voor het te laat komen onafhankelijk van zijn wil.
Recht op behoud van loon wegens ziekte
Ingeval van ziekte van de WN of een ongeval wordt deze in principe een maand verder
loon uitbetaald. De regeling is echter verschillend naargelang het gaat om arbeiders of
bedienden.
Arbeiders:
CARENTIEDAG: deze geldt enkel voor arbeiders. Hiermee bedoelen we de eerste dag van
afwezigheid wegens ziekte die niet betaald wordt, tenzij deze afwezigheid groter is dan
14 dagen.
Gewaarborgd weekloon/maandloon voor arbeiders
Principe: Wettelijk is er nog steeds het gewaarborgd weekloon voor arbeiders; dus 100%
loon voor 1 week. Daarenboven betaalt de patroon voor de 2de week krachtens een CAO
60% van het loon, en dit begrensd tot max het RIZIV plafond en dus enkel voor 5 dagen.
Aanvullend betaald de patroon daarbij nog een supplement voor de 2de, 3de,4de week (en
stuk 5de week=2dagen)
Gewaarborgd maandloon voor bedienden
Tijdens hun arbeidsongeschiktheid wegens ziekte of ongeval worden de bedienden max
n maand wedde volledig uitbetaald.
Einde van de arbeidsovereenkomst
De AO kan beindigd worden in de gevallen door de wet voorzien, te weten
-opzeg door de werkgever
-opzeg door de werknemer
-opzeg wegens ziekte of ongeval van de werknemer
-het verstrijken van de bepaalde tijd of bepaald werk
-door een zware fout van de werknemer
-door overmacht
Einde van de AO door ziekte of ongeval
Indien de ziekteperiode langer duurt dan 6 maanden mag de werkgever een einde maken
aan de AO. Daartoe moet hij een vergoeding uitbetalen gelijk aan de normale duur van
de opzeggingsperiode.
Einde van de AO door opzeg
Opzeg door de patroon: Ingeval de AO opgezegd wordt door de patroon moeten er
bepaalde, wettelijke termijnen gerespecteerd worden, alsook bepaalde vormen in acht
genomen worden.

25
A. VORM
In de opzeggingsbrief moet steeds vermeld worden op straf van nietigheid:
de aanvangsdatum van de opzeg
de duur van de opzeg
B. PROCEDURE
De opzegging zelf kan gebeuren op 3 manieren
de ene partij laat de andere een schriftelijke verklaring ondertekenen Opgelet! Niet voor
akkoord maar voor kennisname
de opzegging betekenen via deurwaarder
de opzegging geven per aangetekend schrijven= effectief 3de dag na afgifte post.
C. TERMIJNEN
voor lagere en uitvoerende bedienden
0-5 jaar
3 maand
5-10 jaar
6 maand
10-15 jaar
9 maand
15-20 jaar
12 maand
20-25 jaar
15 maand
voor kaderleden en directieleden
De duur van de opzegperiode wordt vastgelegd in onderling overleg ts patroon
en bedienden, maar mag nooit minder zijn dan barema in a) Ingeval n der
partijen niet akkoord gaat zal de arbeidsrechtbank beslissen op grond van een
soort ontslagrooster (formule CLAEYS III)

Opzeg door bediende zelf

In dit geval is de opzeggingsduur voor de bediende gelijk aan de helft van de duur welke
de patroon had moeten geven.
Opmerking:
tegenopzeg => verkorte opzegtermijn = 1 maand
ontslag bij normale pensioengerechtigde leeftijd. Hier volstaat een opzegperiode van 6
maanden zo de bediende meer dan 5 jaar in dienst is
in vele gevallen zal men liever uitbetalen
opzegperiode gaat steeds in 1ste van de maand die volgt op de opzeg
tijdens de duur van de ontslagperiode heeft de bediende recht op 2x dag om een
nieuwe job te zoeken
Opzeggin van arbeiders
< 6 maand
< 20 jaar
> 20 jaar

Patroon
7 dagen
28 dagen
56 dagen

Arbeider
3 dagen
14 dagen
28 dagen

Opzegging wegens zware fout (arbeiders & bedienden)

Ingeval een zware fout mag een AO onmiddellijk worden stopgezet. Zowel bij
arbeidscontracten van onbepaalde als bepaalde duur en bepaald werk.
Wat is een zware fout?
Ernstige tekortkoming van werknemer waardoor elk verder werken met de patroon
onmogelijk wordt gemaakt. In vele gevallen zal de arbeidsrechter deze feiten beoordelen
of zal dit duidelijk omschreven staan in arbeidsreglement.
Procedure:
De patroon moet binnen de 3 dagen nadat hij KENNIS heeft van de feiten dit per
aangetekend schrijven meedelen aan de werknemer. In de brief moet duidelijk staan om
welke reden de AO beindigd werd.

26

HET ARBEIDSREGLEMENT
Het AR is een geschreven reglement waarin de arbeidsvoorwaarden vermeld staan, die
toepasselijk zijn op alle arbeiders van een onderneming, of op een bepaalde categorie
van werknemers, of een bepaalde afdeling van een onderneming.
Op wie van toepassing?
Enkel toepasselijk op werkgevers en werknemers van private sector.
familieleden in familiebedrijf, dienstboden, varend personeel, medici in opleiding
Opstellen van arbeidsreglement
In ondernemingen met een ondernemingsraad zal het AR worden opgesteld door deze
raad. Dit ontwerp wordt aan de werknemers ter kennis gebracht in de onderneming door
aanplakking op een zichtbare plaats. De OR stemt het ontwerp al of niet met de
voorgestelde wijzigingen. Het AR treedt in werking 15 dagen later. Indien geen OR =>
stelt werkgever het AR op. Dit moet eveneens bij aanplakking ter kennis gebracht
worden.
Inhoud arbeidsreglement
Samengevat kunnen we zeggen dat in het AR de algemene arbeidsvoorwaarden staan,
specifiek voor een bedrijf of deel ervan, en algemene nuttige inlichtingen.
a) arbeidsvoorwaarden: - begin, einde van de arbeidsdag: de rusttijden en dagen waarop
gewoonlijk niet gewerkt wordt.
de wijze, tijdstip en plaats waarop loon wordt uitbetaald
opzeggingstermijnen en gevallen waarbij de overeenkomst zonder opzegging kan worden
beendigd
rechten en plichten van het toezichthoudend personeel
straffen die aan WN kunnen worden opgelegd; aard van de straf, bedrag van de
geldboete, strafbare handelingen
b) nuttige inlichting
plaats van de EHBO kast, en de plaats van tewerkstelling van de personen die ermee
belast zijn
datum van de jaarlijkse collectieve vakantie
namen van de leden van de OR, comit veiligheid en gezondheid en
vakbondsafgevaardigden
adres van arbeidsinspectie
adres kinderbijslagfonds, vakantiefonds, verz arbeidsongevallen
dagen ter vervanging van feestdagen
naam contactpersoon bij ongewenste intimiteiten

Wettelijke bescherming loon

Wetgeving ziet toe:
hoe het loon moet worden uitbetaald
waar het loon moet worden uitbetaald
welk gedeelte van het loon mag worden ingehouden
in welke vorm moet/mag het loon worden uitbetaald
Wat is loon?
Het omvat niet enkel zijn contractueel week- of maandloon, maar ook nog alle premies,
fooien en in geld waardeerbare voordelen. Het loon moet in geld worden uitbetaald, dus
niet in natura, tenzij max 1/5 van totale brutoloon.
De wetgeving voorziet verder dat dit loon regelmatig moet worden uitbetaald. Voor
arbeiders minstens om de maand. Als algemene regel geldt dat de uitbetaling moet
geschieden ten laatste de 4de werkdag na de arbeidsperiode waarvoor betaald wordt.

27
Bij elke uitbetaling moet een afrekening worden bijgevoegd waar werknemer detail kan
controleren.
loon in natura
direct loon en indirect loon
minimum maandloon (barema)
inhouding op loon
in totaal mag niet meer dan 1/5 worden ingehouden
AFSTAND= WN staat vrijwillig af
BESLAG= gedwongen afhouding opgelegd door vonnis
Arbeidsduur
Onder arbeidsduur verstaat men de periode dat de WN ter beschikking staat van de WG.
Dus niet alleen de tijd dat er effectief gewerkt wordt;
Grenzen van arbeidsduur
De arbeidsduur mag niet meer bedragen dan 8u/dag en 40/ week
Arbeidsduur moet minstens 3u bedragen
Arbeid moet gepresteerd worden ts 6u en 20u
Uitzonderingen:
Arbeidsdag mag 9u bedragen indien er naast de zondagsrust ook nog minstens dag
rust wordt toegekend. De arbeidsdag kan ook 10u of 11,12u bedragen in speciale
gevallen. Door een CAO kan de wekelijkse arbeidsduur verminderd worden.
Overuren
Supplement van 50%, overwerk op zondag of feestdagen 100%
Speciale regimes
hospitalen
vrijdagnamiddag vrij
opeenvolgende ploegen
continubedrijven
ongevallen en natuurrampen
balansen en inventarissen
dringende bestellingen
diverse afwijkingen
Wet op zondagsrust
Per week moet er minstens n rustdag voorzien worden; meestal zal dit de zondag zijn.
WN die op zondag arbeiden hebben recht op inhaalrust tijdens de zes dagen die volgen
op deze zondag.
Betaalde feestdagen
Wettelijke feestdagen: 1 januari, 1 mei, pinksteren, OLH, 21 juli, 15/08 OLVH , 1
november, 11 ,november, 25 dec.
Feestdagen die samenvallen met zaterdag of zondag:
In meeste gevallen wordt deze gerecupereerd de maandag die er op volgt, als het
zaterdag is meestal dag naar keuze
Vrouwen en jeugdarbeid
Traditioneel werd vrouwenarbeid beschermd via:
het verbod om nachtarbeid te verrichten
bescherming van het moederschap
verbod om bepaalde arbeid te verrichten

28
Een CAO afgesloten stelt uitdrukkelijk het principe van gelijke beloning en gelijke
arbeidskansen zonder onderscheid van geslacht.
Absolute verbod voor kinderen in loondienst onder 14 jaar vanaf 16 kan men deeltijds
werken. Uitzonderingen voor culturele, wettenschappelijke, artistieke uitvoeringen via
toelating inspectie.
Gezondheid, veiligheid en hygine
Elk patroon moet zorgen voor deze dienst in de werkplaats
ARAB(Algemeen reglement voor arbeidsbescherming)
Verkozen comit vanaf 50 WN
Arbeidsinspectie
Arbeidsgeneeskunde
De sociale zekerheid
De RSZ (Rijksdienst voor Sociale Zekerheid) is een instelling die de werknemers- en
werkgeversbijdragen int en ze verdeelt onder de instellingen die belast zijn met het
beheer van een bepaalde sector en het uitkeren van de vergoedingen aan de recht
hebbenden.
Doelen:
1. Het welzijn van de werknemers bevorderen.
Dit gebeurt door de werknemers te verzekeren tegen de risico's van hun bestaan:
ziekte, ouderdom, werkloosheid.
2. Alle mensen over een voldoende inkomen laten beschikken om te kunnen
voorzien in hun eigen levensonderhoud en in dat van hun gezin. Dit
inkomen moet gewaarborgd zijn voor alle mensen, ook wanneer ze door bepaalde
risicos worden bedreigd.
3. De werknemer beschermen tegen de willekeur van de werkgever.

29
Organisatie

30
Kenmerken
het stelsel steunt op solidariteit
Alle werknemers en werkgevers dragen bij
De sociale verzekeringen zijn verplicht
n instelling, de RSZ, beheert het stelsel
De werknemer is begunstigde, alsook zijn rechthebbenden
Indeling
ziekte, invaliditeit: RIZIV
ouderdom, pensioen: RPW
werkloosheid: RVA
kinderen: RKW
verlof: RJW
ongevallen op het werk: FAO (Fonds arbeidsongevallen)
ziekten opgedaan op werk: FBZ (Fonds beroepsziekten)
De financiering
De financiering van de sociale zekerheid komt dus hoofdzakelijk van de bijdragen van de
werkgever en werknemer. In sommige sectoren is het enkel de patroon die bijdraagt.
Naast de maandelijkse bijdragen is er ook nog een jaarlijkse bijdrage van de vakantie
van arbeiders.
Berekening: De RSZ bijdragen worden procentueel berekend op het brutoloon. De
werkgever is tegenover de RSZ aansprakelijk voor de betaling van alle bijdragen. Hij
moet de vereisten inhoudingen bij elke betaling van het loon aan de werknemer
verrichten. Het bedrag van de bijdragen wordt bepaald in functie van de bijdragevoeten
(dit zijn de percentages van het werkgevers- en het werknemersaandeel) en het loon. De
bijdragen voeten zijn voor elke sector van de sociale zekerheid wettelijk vastgesteld.
Meestal betaalt de arbeider 13.07% op 108% van het brutoloon, en de bediende 13.07%
op het brutoloon.
Voor de berekening van de bijdragen voor de werklieden moet het brutoloon eerst
vermeerderd worden met 8%. Dit percentage dat eveneens onderworpen is aan RSZbijdragen komt overeen met 4 weken gewoon vakantiegeld, uitbetaald door vakantiekas.
De bijdragen voor de jaarlijkse vakantie van de werklieden is opgenomen tot beloop van
6% ze vertegenwoordigt het aandeel dat per kwartaal verschuldigd is. Daarnaast dient de
werkgever jaarlijks nog een bijdrage te betalen van 10.27% op de lonen van het vorige
jaar. Voor de jaarlijkse vakantie van de bediende dient er geen bijdrage te worden
betaald, omdat het vakantiegeld door de werkgever rechtstreeks aan de bediende wordt
uitbetaald.
Verplichting werkgever:
aansluiten bij RSZ
kwartaalaangiften
betaling der bijdragen
soorten
- RIZIV
- RVA =
- RKW =
- RP =
- RJV =
- FBZ =
- FAO =

uitkeringen:
= Rijksdienst voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering
Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (voor werklozen)
Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers
Rijksdienst voor Pensioenen
Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie
Fonds voor Beroepsziekten
Fonds voor Arbeidsongevallen

Arbeidsongevallen

31
Begrip:
Als een werknemer een ongeval heeft tijdens het werk, zou hij een schadevergoeding
kunnen eisen van de werkgever. In dit geval zou hij een fout, nalatigheid of
onvoorzichtigheid moeten bewijzen. Ook zou hij de geleden schade moeten bewijzen.
De werkgever is aansprakelijk voor elk ongeval dat de werknemer overkomt tijdens en
door de uitvoering van de arbeidsovereenkomst of op weg van en naar het werk, en dat
een lichamelijk letsel tot gevolg heeft.
Er wordt verondersteld dat er een ongeval gebeurd is als er een letsel is en er zich een
plotselinge gebeurtenis heeft voorgedaan. Als het ongeval het gevolg is van de
lichamelijke gesteldheid van het slachtoffer, dan is er dus geen sprake van een
arbeidsongeval.
Het ongeval moet voorkomen ofwel tijdens en door de uitvoering van de
arbeidsovereenkomst, ofwel op weg van het werk naar huis of van huis naar het werk.
Een omweg is gerechtvaardigd als hij veroorzaakt wordt door een wettige reden, bv.: om
collegas op te halen of thuis te brengen in het kader van carpooling. Materile schade en
morele schade worden niet vergoed.
Werking:
De werkgever is verplicht een verzekering te sluiten om zijn aansprakelijkheid voor
arbeidsongevallen te dekken. Als hij geen verzekering heeft gesloten, is hij automatisch
aangesloten bij het Fonds voor Arbeidsongevallen. Dit fonds wordt gefinancierd door een
bijdrage op het loon die de werkgever moet storten aan de RSZ (zie hoofdstuk RSZ). Elk
arbeidsongeval moet onmiddellijk worden aangegeven door de werknemer aan de
werkgever en aan zijn ziekenfonds. De werknemer laat het lichamelijk letsel best
vaststellen door een arts zodat er een medisch attest is. De werkgever moet ieder
ongeval aangeven bij zijn verzekeraar binnen de 8 dagen vanaf de dag van het ongeval.
De aangifte moet gebeuren met een formulier van het FAO of elektronisch via de website
van de sociale zekerheid. Bij de aangifte moet een medisch attest gevoegd worden. De
werkgever die geen arbeidsongevallenverzekering heeft gesloten moet het ongeval
aangeven bij het FAO. Als de werkgever geen aangifte doet bij het FAO, dan kan het
slachtoffer zelf die aangifte doen binnen de drie jaar na de datum van het
arbeidsongeval.
Vergoeding:
1. vergoeding voor arbeidsongeschiktheid:
Tijdelijke arbeidsongeschiktheid:
Als de werknemer volledig arbeidsongeschikt is, dan betaalt de werkgever de eerste 30
dagen het gewoon loon. Vanaf de 31ste dag betaalt de verzekeraar aan de werknemer per
kalenderdag 90% van het gemiddeld dagbedrag. Het gemiddeld dagbedrag is gelijk aan
het brutoloon van de 365 kalenderdagen die aan het ongeval voorafgaan, gedeeld door
365. Bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid wordt het percentage van de
arbeidsongeschiktheid vastgesteld. De verzekeraar betaald jaarlijks dit percentage van
het basisloon.
Bestendige (blijvend) arbeidsongeschiktheid:
Bij volledige arbeidsongeschiktheid betaalt de verzekeraar 100% van het gemiddelde
dagloon. Bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid betaalt de verzekeraar een percentage
van het basisloon dat overeenstemt met de graad van arbeidsongeschiktheid. Vanaf een
overeenkomen of door de rechtbank vastgestelde datum loopt er een herzieningsperiode
van drie jaar. Gedurende die periode kan de graad van arbeidsongeschiktheid worden
herzien.
2. vergoeding wegens overlijden:
Als de werknemer overlijdt, betaalt de verzekeraar:

32
- een uitkering voor begrafeniskosten
- een jaarlijks bedrag (een percentage van het gemiddelde dagloon) dat afhankelijk is
van de graad van verwantschap tussen het slachtoffer en de rechthebbende, voor de
echtgenoot is dat 30%.
3. vergoeding voor geneeskundige zorgen:
De verzekeraar betaalt alle kosten terug.
Beroepsziekten
Begrip:
Een beroepsziekte is een ziekte die rechtstreeks het gevolg is van de uitoefening van een
beroep.
De lijst van de ziekten die als een beroepsziekte kunnen worden beschouwd en dus
aanleiding kunnen geven tot een schadeloosstelling, is gepubliceerd bij koninklijk besluit
(KB). Aldus moet de werknemer bewijzen dat zijn ziekte voorkomt op deze lijst; hij werd
blootgesteld aan het risico dat zulk een ziekte veroorzaakt; tewerkgesteld zijn in een
soort onderneming welke op de lijst voorkomen.
Werking:
De werkgever betaalt zijn bijdragen aan de RSZ, die het bedrag overmaakt aan het Fonds
voor Beroepsziekten (zie hoofdstuk RSZ). Dit fonds verricht de betalingen aan de
rechthebbenden.
Vergoeding:
De uitkeringen die worden gedaan door het Fonds voor Beroepsziekten komen overeen
met deze die voorzien zijn in de wetgeving op de arbeidsongevallen (zie hoofdstuk
arbeidsongevallen).
Begrip cao
De cao is een akkoord dat gesloten wordt tussen n of meer werknemersorganisaties en
n of meer werkgevers. Daarin worden de individuele en collectieve betrekkingen tussen
werkgevers en werknemers in ondernemingen of in een bedrijfstak vastgesteld en
worden de rechten en verplichtingen van de contracterende partijen geregeld. In een cao
kunnen onder andere de arbeidsduur, de duur van de jaarlijkse vakantie, de duur van de
opzegtermijn en de vergoedingen wegens ziekte vastgesteld worden.
Een cao kan worden gesloten tussen:
- n of meer werkgevers en n of meer representatieve werknemersorganisaties
- n of meer representatieve werkgeversorganisaties en n of meer representatieve
werknemersorganisaties.
Soorten caos:
Collectieve arbeidsovereenkomsten kunnen op verschillende
onderhandelingsniveaus worden afgesloten:

Binnen de onderneming zelf. Een cao is van toepassing op alle werknemers van
de onderneming.
Op het niveau van een bedrijfssector. De sectorale cao's worden afgesloten
binnen een paritair comit of subcomit. Het gaat om akkoorden die van
toepassing zijn op alle werkgevers en werknemers waarop dit paritaire
(sub)comit betrekking heeft.
Binnen de Nationale Arbeidsraad. De werkingssfeer van de cao strekt zich uit tot
verschillende bedrijfstakken en het hele land. Bovendien kan een cao
worden gesloten binnen een Nationale Arbeidsraad voor een bedrijfstak die niet
ressorteert onder een paritair comit of wanneer een paritair comit niet werkt.

33

SOCIAAL STATUUT VAN DE ZELFSTANDIGE

In hoofdberoep: Als zelfstandige in hoofdberoep moet je in Belgi een beroepsbezigheid
uitoefenen zonder dat je verbonden bent door een arbeidsovereenkomst of een
overheidsstatuut. Hiertoe behoren:
de uitbaters van een eenmanszaak
de vrije beroepen
zaakvoerders en bestuurders van een vennootschap
de werkende vennoten
In bijberoep:
Als je loon- en weddentrekkende bent in hoofdberoep of een uitkering geniet of
gepensioneerd bent EN een zelfstandige activiteit uitoefent. De beroepsinkomsten
moeten wel beperkt blijven.
Helpster:
Je kunt een zelfstandig bijstaan of af en toe vervangen. Je bent dan helpster van een
zelfstandige. Hij mag echter geen ondergeschikte zijn. Meestal zijn het enkel gezinsleden
die helper zijn. Indien je geen familielid bent wordt je als werknemer beschouwd als je:
voor 1 zelfstandige werkt en continu onder zijn leiding staat
je niet vrij kan beslissen over je uren
je maandelijks een vast inkomen krijgt
je met het gereedschap, grondstoffen en producten van de zelfstandige werkt
Helpende echtgenoot:
Je mag hem helpen en je bent niet onderworpen aan het sociaal statuur. Je kan je
aansluiten bij het sociaal verzekeringsfonds van je partner maar enkel voor
arbeidsongeschiktheidsverzekering.
Arbeider/bediende:
Als werknemer ben je verbonden door een arbeidsovereenkomst. Een zelfstandige is niet
gebonden aan een arbeidsovereenkomst.
Een arbeider verricht handarbeid en een bediende verricht hoofdarbeid.

34

RSZ-bijdrage

Zelfstandige
22% op nettoinkomen

Arbeider
WN:
13,07% op 108%
van het brutoloon

Bediende
WN:
13,07% op 100%
van de brutowedde

WG:
38% op 108% van
het brutoloon
Ongeveer 52% op
108% van het
brutoloon

WG:
34% op 100% van
de brutowedde
Ongeveer 47% op
100% van de
brutowedde

Besluit: De arbeider betaalt het meest RSZ, een bediende iets minder en een zelfstandige
het minst, want die 22% is op het netto-inkomen.

Kinderbijslag
Ziekte

Medische kosten:
terugbetaling
Pensioen
Werkloosheidsuitkering

Zelfstandige
Arbeider
De bedragen zijn ongeveer gelijkgesteld.
Eerste maand
- 7 dagen
niks, vanaf de
gewaarborgd loon
tweede maand
(maar wel
beperkte uitkering carensdag)
per dag
- na 7 dagen: WG
+ ziekenfonds
- na 2 weken:
ziekenfonds
Voor alle drie de statuten is dat gelijk.
Laag pensioen
Alleen als je
zelfstandig
geworden bent na
een werkloosheid
en binnen de 9
jaar na de start.

Bediende
- eerste 30 dagen
gewaarborgd
maandloon
- daarna
ziekenfonds

Hoger pensioen
Hoger pensioen
Ja, als je ontslagen wordt en het niet
jouw schuld is.

35
TEGEMOETKOMINGEN BIJ AANWERVING PERSONEEL
Adviesmogelijkheden bij sociaal secretariaat :
berekening nettolonen
aflevering loonbrieven
de aangifte en de doorstortingen naar de RSZ
opmaak RIZIV bijdragebons
opmaken individuele rekeningen
opstellen jaarlijkse belastingsfiches
indienen aangifte arbeidsongevallenverzekering
je kan er terecht voor arbeidsreglementen, personeelsregister, andere formulieren
Steunmaatregelen bij aanwerving
individuele beroepsopleiding in een onderneming (IBO): geen loon voor werknemer maar
wel uitkering + opleiding, 1 tot 6 maanden, indien voldoen in dienst nemen, werkgever
staat in voor verzekering en verplaatsingskosten. Werkgever 1 vergoeding per uur
opleiding.
Startbanen: werkgever krijgt vergoeding per kwartaal, enkel jongeren tot 26 jaar,
werknemer kan bedrijf na 7 dagen verlaten indien andere job. Voor bedrijven > 50
werknemers verplicht 3% vergroten met startbanen.
Plus- n- twee- drieplan: maatregel ter bevordering van het aanwerven van een eerste,
tweede en derde werknemer, bedrijf krijgt financile tussenkomst van RSZ.

FISCAAL RECHT
Begrip belastingen
In grote lijnen kunnen we stellen dat dit de financile bijdragen zijn van de burgers van
een land in de uitgaven van de staat die zij betalen op basis van hun inkomsten die zij
verwerven.
Zowel natuurlijke personen als rechtspersonen betalen belastingen. Het innen van
belastingen is omslachtig. Het principe is dat er belastingen betaald worden op het
ogenblik dat er een inkomen of winst verworven wordt. Dit gebeurt onder de vorm van
voorheffingen.
Begrip begroting
Onder begroting verstaan we de inkomsten en uitgaven van de staat over een bepaald
jaar. Per periode van een boekjaar worden de financile resultaten en verwachtingen
opgesteld. Periodiek worden de resultaten vergeleken met de begroting. Wanneer de
begroting niet gehaald dreigt te worden moet er ingegrepen worden.
Krachtens de grondwet is er telkens een wet nodig (= de begrotingswet) om de nodige
belastingen te kunnen heffen en de geplande uitgaven te kunnen verrichten. De
goedkeuring van de begroting op het einde van het jaar, eveneens door een wet, dus de
definitieve uitvoering ervan, noemen we de rekeningen van de staat.
Begrotingen worden onder andere gebruikt bij elke instelling die met geldstromen te
maken heeft. Dit zijn onder andere bedrijven, overheden en stichtingen.

Functies van de begroting

36

informatiefunctie: Een begroting bevat informatie die is bestemd voor

vele belanghebbenden en belangstellenden.
Budgetteringsfunctie: Een begroting is een middel om de financile
ruimte toe te wijzen aan de verschillende budgetten en daarbinnen
aan kostensoorten.
Beleidsfunctie: Een begroting bevordert en regelt de discussie tussen
beleidsfunctionarissen over bestemming en herbestemming.
Vergelijkingsfunctie: Bij begrotingen kunt u verschillende periodes van met
elkaar vergelijken.
Soorten belastingen
Directe:
Dit zijn belastingen die identificeerbaar zijn, zichtbaar, geheven aan de bron en jaarlijks
terugkomen; zij worden geheven via een aanslagbiljet:
personenbelasting
vennootschapsbelasting
rechtspersonenbelasting
belasting op automatische ontspanningstoestellen
belasting op spel en weddenschappen
provincie en gemeentebelastingen
Indirecte:
Dit zijn eerder verdoken belastingen welke niet zo direct zichtbaar zijn; ze zijn
verbonden aan losse gebeurtenissen.
erfenis en successierechten
registratierechten
hypotheekrechten
zegelrechten
met zegel gelijkgestelde belastingen
BTW
vaste belastingen: kijk en luistergeld (?) = WEG
proportionele belastingen: roerende inkomsten bv kasbons
progressieve belastingen: bedrijfsbelastingen
De personenbelasting
Belasting welke geheven wordt op de inkomsten van personen, van individuen.
Men onderscheidt volgende inkomsten in personenbelasting:
onroerende inkomsten
roerende inkomsten: bv.: inkomsten uit spaarboekjes
beroepsinkomsten
diverse inkomsten
Op deze bovenstaande inkomsten worden er per soort voorschotten geheven, de
VOORHEFFINGEN
onroerende voorheffing
roerende voorheffing
bedrijfsvoorheffing
diverse voorheffing
De onroerende voorheffing, ook grondbelasting genoemd, wordt geheven op het
gendexeerd kadastraal inkomen en wordt gend door de gewesten. Dat kadastraal
inkomen is geen reel maar een fictief inkomen dat overeenstemt met het gemiddelde

37
netto-inkomen, bv. het nettobedrag dat je gemiddeld zou ontvangen bij verhuring van
een woning voor n jaar.
De roerende voorheffing bedraagt in principe 25% van het brutobedrag (bv. 25% op
inkomsten van kasbons). Voor sommigen roerende inkomsten bedraagt de roerende
voorheffing 15% (bv. op inkomsten van spaarboekjes).
De wet omschrijft beroepsinkomsten als inkomsten die rechtstreeks of onrechtstreeks
voort komen uit een beroepswerkzaamheid. De werkgever die het loon aan de
werknemer betaalt, wordt door de fiscale wetgeving verplicht een voorheffing in te
houden op het belastbaar loon. Deze inhouding noemen we de bedrijfsvoorheffing. Het
bedrag van het bedrijfsvoorheffing is afhankelijk van het belastbaar loon, van het aantal
personen ten laste van de werknemer en van het feit of het gezin n of twee
beroepsinkomens heeft.
Diverse inkomsten zijn alle inkomsten die noch onroerend, noch roerend zijn en evenmin
voortkomen uit de uitoefening van een beroepsactiviteit. Concreet bedoelen we onder
andere inkomsten voor bewezen diensten, opbrengsten uit verhuring van jacht-, vis- en
vogelvangstrecht, uitkeringen tot onderhoud, verhuring van een gemeubeld onroerend
goed, prijzen en subsidies toegekend aan geleerden, schrijvers en kunstenaars.

Globalisatie:
Onder globalisatie verstaat men dat alle inkomsten die een rijksinwoner geniet, worden
samengevoegd dus geglobaliseerd.
Heb je bijvoorbeeld inkomsten uit arbeid samen met ziektevergoedingen en
werkloosheidsuitkeringen en een tweede woning en bovendien ook nog een
onderhoudsuitkering, dan wordt je belastbaar inkomen bepaald door de som van al deze
inkomsten.
Hierop bestaat een belangrijke uitzondering: de roerende inkomsten (intresten,
dividenden, ...) worden afzonderlijk belast tegen een eigen tarief. Ze maken geen deel uit
van het geglobaliseerde inkomen. Ook sommige diverse inkomsten worden afzonderlijk
belast zoals bepaalde meerwaarden op onroerende goederen.
Het aanslagbiljet

38

39

40

DE BTW
Begrip
De toegevoegde waarde is het verschil tussen de verkoopprijs en de aankoopprijs van de
aangekochte goederen en diensten. De producenten en de handelaars innen telkens de
belastingen van de overheid. De verbruiker draagt de last.
BTW tarieven
0%: vrijgesteld van btw: verenigingen , scholen, ziekenhuizen, kortingen van contante
betalingen
6%: verlaagd tarief voor levensnoodzakelijke goederen, herstellingen
12%: verlaagd tarief voor courante verbruiksgoederen en voor diensten die economisch,
sociaal of cultureel belangrijk zijn (margarine, luiers, betaaltelevisie, sociale huisvesting)
21%: normaal tarief voor alle niet andere vermelde goederen en diensten
Berekening
BTW wordt altijd berekend op de basisprijs vermeerderd met de BTW-belastbare kosten
en na aftrek van kortingen. Dit bedrag wordt maatstaf van heffing genoemd. Dit is de
verkoopprijs excl BTW.
BTW-plichtig
Als in het kader van een handelszaak geregeld handelingen worden verricht die in het
BTW-wetboek worden opgesomd, is men automatisch btw-plichtig.
Aftrekregeling
Het btw bedrag dat aan een btw-plichtige werd aangerekend door de leverancier, mag
afgetrokken worden van het btw-bedrag dat de btw-plichtige zelf heeft aangerekend aan
de klant.
De verrekening gebeurt principieel als volgt:
btw betaald aan de leveranciers is terug te vorderen van de btw-administratie
btw ontvangen van de klanten is te betalen aan de btw-administratie
als de aftrekbare btw <verschuldigde btw: wordt verschil door de handelaar betaald aan
de btw-administratie
als de aftrekbare btw > verschuldigde btw wordt verschil door de btw-administratie
teruggestort aan de handelaar.
Administratieve verplichtingen
op vaste tijdstippen moet de handelaar een btw-aangifte invullen
op de facturen voor intracommunautaire leveringen moet de verkoper prijs excl
vermelden, btw tarief aanduiden, eventuele vrijstelling aanduiden
de btw-plichtige moet een boekhouding voeren bestaande uit: aankoopdagboek,
verkoopdagboek, financieel dagboek, inventaristabel
gebruik maken van voorgeschreven aangifteformulier en het verschuldigde bedrag
overmaken
de btw-plichtige moet per kwartaal een listing indienen met een opgaven van
intracommunautaire leveringen
eenmaal per jaar een klantenlijst opmaken van alle klanten die in de loop van het jaar
minstens 250 op factuur kochten.
Alle documenten 10 jaar bewaren.
De verschillende aangiftemogelijkheden
Elke BTW-plichtige moet gebruik maken van de voorgeschreven aangifteformulieren en
het verschuldigde bedrag overmaken aan de diensten van de indirecte belastingen. Het is
ook mogelijk om de aangifte via het internet doorsturen naar de overheid.

41
De bedrijven maken een vergelijking tussen aftrekbare BTW en te betalen BTW. Als de
aftrekbare BTW groter is dan te betalen BTW, dan moet de overheid het verschil
terugbetalen. In het omgekeerde geval zal de zelfstandige het verschil aan de overheid
moeten betalen.
Jaarlijks moeten belastingplichtigen ook een lijst opmaken waarin ze aangeven hoeveel
goederen en diensten ze hebben geleverd. Deze aangifte moet ten laatste op 31 maart
worden ingediend. Er moet geen melding gemaakt worden van de belastingplichtigen aan
wie in de loop van het jaar goederen werden geleverd voor een bedrag kleiner dan 250
EUR excl. BTW.
Vanaf 2010 moeten alle bedrijven hun BTW-aangifte elektronisch invullen en indienen. Dit
is nu al zo voor de grote bedrijven.

Fiscaal statuut van de zelfstandige

Met het begrip zelfstandig ondernemer kan men zowel een handelaar als een
ambachtsman, als een vrij beroep of zelfs kunstenaar aanduiden. Een handelaar is
iemand die daden van koophandel stelt (= kopen en verkopen met de bedoeling winst te
maken) en dit doet in hoofdberoep of in bijberoep (om handelaar te kunnen zijn in
bijberoep moet men minstens nog voor 50% ergens in dienstverband werken).
Je hebt als zelfstandige in hoofd- en bijberoep 3 mogelijkheden:
de personenbelasting wordt geheven op het werkelijk inkomen
de personenbelasting wordt geheven op een forfaitair inkomen
vennootschapsbelasting

Zelfstandige in hoofdberoep en bijberoep:

De tarieven voor zelfstandigen in hoofdberoep en in bijberoep zijn dezelfde. Naargelang
de gezinssituatie zijn er belastingsvrije sommen voor de echtgenoot, de kinderen en
eventuele andere personen ten laste. Bij een zelfstandige in bijberoep worden de
inkomsten uit hoofd- en bijberoep samengeteld. Meestal wordt het bijberoep dan
onmiddellijk belast tegen een vrij hoog tarief.
Voorafbetalingen:
Een belangrijk verschil tussen een zelfstandige en een loontrekkende is dat bij een
loontrekkende automatisch de bedrijfsvoorheffing afgehouden wordt. Bij een
loontrekkend wordt immers bij elke uitbetaling een deel van het loon afgehouden voor de
belastingen. Een zelfstandige kent die automatische afhouding niet. Aangezien je je
belastingen later betaalt dan een loontrekkende, zal je een vermeerdering van 6,75 %
opgelegd worden. Wil je een vermeerdering ontwijken, dan moet je voorafbetalen. Er zijn
hiervoor vier vervaldagen voorzien:
- op betalingen voor 10 april krijg je 9 % vermindering
- op betalingen voor 10 juli krijg je 7,5 % vermindering
- op betalingen voor 10 oktober krijg je 6% vermindering
- op betalingen voor 20 december krijg je 4,5 % vermindering.
Als je teveel betaalt, geniet je van een bonificatie. Die bedraagt de helft van het
verminderingspercentage. Bij een startende zelfstandige in hoofdberoep mag men
gedurende de eerste drie jaar geen vermeerdering toepassen. Je geniet wel van de
bonificatie.

42
De belastingsaangifte:
Een onderneming is verplicht een aangifte in te dienen vanaf dat de jaaromzet hoger ligt
dan 5580 EUR. Belastingplichtigen met een jaaromzet minder dan 1 000 000 EUR excl.
BTW kunnen kiezen voor een driemaandelijkse BTW-aangifte in plaats van maandelijks.
Belastingplichtigen met een jaaromzet van 1 miljoen euro excl. BTW, hebben nog een
bijkomende verplichting, ze zijn verplicht bepaalde boeken bij te houden:
- boek inkomende facturen
- boek uitgaande facturen
- boek van uitgaven
De aangifte en de betaling van de BTW gebeuren driemaandelijks, uiterlijk de 20ste van de
maand die volgt op het kwartaal. Elk kwartaal moeten ze een voorschot betalen, het
bedrag van dit voorschot is gelijk aan 1/3 van de belasting die verschuldigd was voor het
vorige kwartaal.

43