ELEKTRK PYASASI SERBEST TKETC YNETMEL

BRNC BLM
Ama, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanmlar ve Ksaltmalar
Ama
MADDE 1- (1) Bu Ynetmeliin amac, elektrik piyasasnda gerek ve tzel kiilerin
serbest tketici nitelii kazanmalarna ilikin olarak yaplacak uygulamalara dair usul ve
esaslarn dzenlenmesidir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Ynetmelik, gerek ve tzel kiilerin hangi koullarda serbest
tketici olabileceklerini, serbest tketiciler ile elektrik enerjisi ve/veya kapasite satn aldklar
lisans sahibi tzel kiilerin hak ve ykmllklerini ve uygulamaya ilikin kurallar kapsar.
Hukuki dayanak
MADDE 3- (1) Bu Ynetmelik, 4628 sayl Elektrik Piyasas Kanununa dayanlarak
hazrlanmtr.
Tanmlar ve ksaltmalar
MADDE 4- (1) Bu Ynetmelikte geen;
1. Kanun: 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayl Elektrik Piyasas Kanununu,
2. Kurum: Enerji Piyasas Dzenleme Kurumunu,
3. Kurul: Enerji Piyasas Dzenleme Kurulunu,
4. Bakan: Enerji Piyasas Dzenleme Kurulu Bakann,
5. TEA: Trkiye Elektrik letim Anonim irketini,
6. Datm irketi: Belirlenen bir blgede elektrik datm ile itigal eden tzel kiiyi,
7. Hazrlk dnemi: Kanunun geici 3 nc maddesinde ngrlen sreyi,
8. kili anlamalar: Gerek veya tzel kiiler ile lisans sahibi tzel kiiler arasnda ya
da lisans sahibi tzel kiilerin kendi aralarnda zel hukuk hkmlerine tabi olarak, elektrik
enerjisi ve/veya kapasitenin alnp satlmasna dair yaplan ve Kurul onayna tabi olmayan
ticari anlamalar,
9. lgili mevzuat: Elektrik piyasasna ilikin kanun, ynetmelik, tebli, genelge, Kurul
kararlar ile ilgili tzel kiilerin sahip olduu lisans veya lisanslar,
10. Piyasa: retim, iletim, datm, toptan sat, perakende sat, perakende sat
hizmeti, ithalat ve ihracat dahil olmak zere elektrik enerjisi ve kapasite alm satm veya
ticareti faaliyetleri ile bu faaliyetlere ilikin ilemlerden oluan elektrik enerjisi piyasasn,
11. Piyasa Mali Uzlatrma Merkezi: TEA bnyesinde yer alan ve ilgili mevzuat
erevesinde, Ulusal Yk Datm Merkezi tarafndan elektrik enerjisi arz ve talebinin gerek
zamanl olarak fiziki dengelenmesi sonucu tzel kiilerin birbirlerine borlu ya da alacakl
olduklar tutarlar hesaplamak suretiyle mali uzlatrma sistemini altran birimi,
1
12. Serbest olmayan tketici: 12. Serbest olmayan tketici: Elektrik enerjisi ve/veya
kapasite almlarn sadece, blgesinde bulunduu grevli perakende sat irketinden
yapabilen gerek veya tzel kiiyi,
13. Serbest tketici: Kurul tarafndan belirlenen elektrik enerjisi miktarndan daha
fazla tketimde bulunmas veya iletim sistemine dorudan bal olmas nedeniyle
tedarikisini seme serbestisine sahip gerek veya tzel kiiyi,
14. Serbest tketici limiti: Her yln 31 Ocak tarihine kadar Kurul tarafndan
belirlenerek yaymlanan elektrik enerjisi miktarn,
1

30 Aralk 2012 tarihli ve 28513 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle deitirilmitir.

15. Tedariki: Elektrik enerjisi ve/veya kapasite salayan retim irketleri,

otoprodktrler, otoprodktr gruplar, toptan sat irketleri ve perakende sat lisansna
sahip irketleri,
16. Tketici: Elektrii kendi ihtiyac iin alan serbest ve serbest olmayan tketicileri,
3
17. Ortak saya: Birden fazla gerek ve/veya tzel kiinin elektrik enerji
tketimlerini lmek amacyla tesis edilen tek bir sayac,
ifade eder.
KNC BLM
Serbest Tketici Kapsam ve Uygulamaya likin Esaslar
Serbest tketici kapsam
MADDE 5- (1) Aadaki koullar salayan tketiciler serbest tketici olarak kabul
edilir;
a) letim sistemine dorudan bal olan tketiciler,
b) Bir nceki takvim ylna ait toplam elektrik enerjisi tketimleri serbest tketici
limitini geen tketiciler,
c) inde bulunulan ylda gerekleen toplam elektrik enerjisi tketimleri serbest
tketici limitini geen tketiciler,
d) Kendi retiminden tkettii miktar dahil toplam elektrik enerjisi tketim miktar
serbest tketici limitini geen otoprodktr lisans sahibi tzel kiiler,4
e) Bir nceki takvim ylndaki tketimi serbest tketici limitini gemeyen ancak,
iinde bulunulan ylda serbest tketici limitini geeceini grevli perakende sat irketine
taahht eden ve balant anlamas veya abonelik szlemesindeki balant gc veya
szleme gc dikkate alnarak hesaplanan tketim deeri serbest tketici limitini geen
tketiciler,5 6
f)7 8 inde bulunulan ylda serbest tketici limitini geeceini grevli perakende sat
irketine taahht eden ve balant anlamasndaki balant veya szleme gc dikkate
alnarak hesaplanan tketim deeri serbest tketici limitini geen yeni tketiciler.
(2) Birinci fkrann (e) ve (f) bentleri kapsamnda serbest tketici nitelii kazanm
tketicilerin gerekleen tketimlerinin bavuru tarihindeki serbest tketici limitinin altnda
kalmas halinde, bu hususun tespitini izleyen oniki ay boyunca tketim miktarlarna
baklmakszn serbest tketici hakkndan yararlanamaz. lgili mevzuat hkmleri erevesinde
elektrik enerjisi ve/veya kapasite satn alr. lgili datm lisans sahibi tzel kiiler,
gerekleen tketimin serbest tketici limitinin altnda kalmas halinde urayacaklar zararn
tazmini iin, serbest tketici limiti ile bavuru sahibinin talep tarihinde tabi olduu abone
grubuna uygulanan enerji tarifesine ilikin bedelin arpm sonucu bulunan miktarn % 10'unu
gemeyecek bir tutar zerinden teminat alabilir.9
(3)Elektrik enerjisi tketimleri tek bir ortak saya ile llebilen birden fazla gerek
ve/veya tzel kiinin tkettii toplam elektrik enerjisi miktarnn serbest tketici limitini
gemesi veya bu limitin geileceinin taahht edilmesi durumunda, bu kiilerin birlikte
serbest tketici nitelii kazand kabul edilir.10
2

12 Kasm 2008 tarihli ve 27052 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle deitirilmitir.
16 Mart 2013 tarihli ve 28589 sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
4
21 Mart 2003 tarihli ve 25055 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
5
21 Mart 2003 tarihli ve 25055 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
6
30 Aralk 2012 tarihli ve 28513 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle deitirilmitir.
7
30 Aralk 2012 tarihli ve 28513 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle deitirilmitir.
8
30 Aralk 2012 tarihli ve 28513 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle deitirilmitir.
9
21 Mart 2003 tarihli ve 25055 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
10
16 Mart 2013 tarihli ve 28589 sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Ynetmelikle deitirilmitir.
3

(4) Serbest tketici kapsamnda yer alan tketicilerin tedarikisini seme hakkn
kullanmalar halinde; ortak veya birden fazla tketim noktasndaki tketici sayalarnn,
Kurum tarafndan yaymlanan teblie uygun ok zaman dilimli lm yapabilen elektronik
sayalar olmas zorunludur.
(5)11
(6) Serbest tketici nitelii ile birden fazla gerek ve/veya tzel kiinin aralarndan
yetkilendirdii bir tketici adna satn alnan tek bir ortak saya ile llebilen elektrik
enerjisi, kr amal olarak tekrar sat yaplmakszn ilgili gerek ve/veya tzel kiilere ait
tketim noktalarna verilebilir.12
Serbest tketici kapsamna giren tketicilerin bilgilendirilmesi ve kaytlarn
tutulmas
MADDE 6- (1) Tm tketiciler serbest tketici olana kadar, bir nceki takvim ylna
ait toplam elektrik enerjisi tketim miktar serbest tketici limitini geen tketicilerin listesi,
blgelerinde bulunduklar datm lisans sahibi tzel kiiler tarafndan, serbest tketici
limitlerinin Resmi Gazetede yaymlanma tarihinden itibaren otuz gn ierisinde, datm
irketinin internet sitesinde gncel ve srekli olarak yaymlanr.13
(2)14
(3)15
16
(4) Serbest tketicilere ilikin kaytlar, iletim sistemine dorudan bal olan
tketiciler iin TEA, datm sistemi zerinden elektrik enerjisi ve/veya kapasite temin eden
tketiciler iin ise datm irketleri tarafndan gncel halde tutulur. Bu kapsamda
oluturulacak veri tabannda kullanlmak zere her bir serbest tketiciye, TEA ve/veya
datm lisans sahibi tzel kiiler tarafndan Dengeleme ve Uzlatrma Ynetmeliinde
belirtilen usul ve esaslar erevesinde bir Serbest Tketici Saya Kayt Numaras verilir.
Datm irketi tarafndan verilen Serbest Tketici Saya Kayt Numaras, grevli
perakende sat irketine bildirilir.
17
(5) "Serbest Tketici Saya Kayt Numaras"nn; serbest tketiciler ile tedarikiler
arasndaki ikili anlamalarn yan sra serbest tketiciler ve tedarikilerin Kurum ve dier
piyasa katlmclar ile yapacaklar her trl yazmada referans olarak kullanlmas
zorunludur.
Serbest tketicilerin hak ve ykmllkleri
MADDE 7- (1) kili anlama yaparak tedarikisini seme hakkn kullanm olan
serbest tketici, bir nceki takvim ylna ait toplam elektrik enerjisi tketiminin serbest
tketici limitinin altnda kalmas durumunda, yeniden serbest tketici nitelii kazanncaya
kadar yeni bir ikili anlamaya giremez veya mevcut ikili anlamasnn sresini uzatamaz ve
ilgili mevzuat hkmleri erevesinde elektrik enerjisi ve/veya kapasite satn alr.
(2) Serbest tketiciler, tketim miktar serbest tketici limitini geen her bir lm
noktas iin ayr bir tedariki ile ikili anlama yapabilir.18
(3) 19 Serbest tketiciler, tedarikilerinin ikili anlamalar kapsamnda taahht ettikleri
elektrik enerjisi ve/veya kapasiteyi salayamad durumlarda, 4/8/2002 tarihli ve 24836
sayl Resm Gazetede yaymlanan Elektrik Piyasas Lisans Ynetmelii hkmleri
11

16 Mart 2013 tarihli ve 28589 sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Ynetmelikle yrrlkten kaldrlmtr.
16 Mart 2013 tarihli ve 28589 sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Ynetmelikle deitirilmitir.
13
8 ubat 2011 tarihli ve 27840 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle deitirilmitir.
14
16 Mart 2013 tarihli ve 28589 sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Ynetmelikle yrrlkten kaldrlmtr.
15
16 Mart 2013 tarihli ve 28589 sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Ynetmelikle yrrlkten kaldrlmtr.
16
30 Aralk 2012 tarihli ve 28513 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle deitirilmitir.
17
8 ubat 2011 tarihli ve 27840 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle deitirilmitir.
18
21 Mart 2003 tarihli ve 25055 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
19
30 Aralk 2012 tarihli ve 28513 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle deitirilmitir.
12

erevesinde, blgelerindeki grevli perakende sat irketinden son kaynak anlamalar

kapsamnda elektrik enerjisi ve/veya kapasite satn alr.
(4) Gerek veya tzel kiilerin, otoprodktr grubu lisans sahibi bir tzel kiinin
orta olmas veya bir organize sanayi blgesinde yer almas serbest tketici nitelii
kazanmalarndan doan tedarikilerini seme haklarn ortadan kaldrmaz.
(5)20 Tedarikisini deitirmek isteyen bir serbest tketici ikili anlama yapmadan nce
bir nceki tedarikisine olan ykmllklerini yerine getirdiini yeni tedarikisine
belgelemek zorundadr. Bavuru sahibinin bir nceki tedarikisinden, borcu olmadna ilikin
belge talep etmesi halinde sz konusu belge, bavuru tarihini izleyen iki i gn ierisinde
bavuru sahibine verilir1.
(6)21 Tketicinin talebi zerine veya tketicinin onaynn ibraz edilmesi artyla
tedariki ikili anlama imzalamadan nce, serbest tketicinin bulunduu datm blgesindeki
datm lisans sahibi tzel kiiden ve/veya serbest tketicinin bir nceki tedarikisinden;
mevcut olmas halinde bir nceki takvim ylna ait tketim miktarlarn, mevcut olmamas
halinde ierisinde bulunulan yla ait tketim miktarlarn, tketim yk erisini ve usulsz
ve/veya kaak elektrik kullanp kullanmadn gsteren bir belge talep edebilir. Sz konusu
talep ilgili tzel kii tarafndan on ign ierisinde karlanr.
Tedarikilerin ykmllkleri
MADDE 8- (1) Serbest tketicilere ikili anlamalar yoluyla elektrik enerjisi ve/veya
kapasite salayan tedarikiler aadaki ykmllkleri yerine getirmek zorundadr;
a) Serbest tketiciyi; tketici haklar, ikili anlamalar kapsamndaki ticari seenekler
ve muhtemel riskler ile talep taraf katlmna ilikin bilgiler hakknda anlama yaplmadan
nce yazl olarak veya elektronik ortamda bilgilendirmek,22
b) kili anlamalar;
1) Serbest tketici kapsamna giren,
2) Sayalar Kurum tarafndan yaymlanan teblie uygun olarak tesis edilmi olan,
3) Bir nceki tedarikisine borcu olmadn belgeleyen,
tketiciler ile yapmak,
c) kili anlamalar kapsamnda taahht ettikleri elektrik enerjisi ve/veya kapasiteyi
anlamann koullar erevesinde kesintisiz olarak salamak,
d) Dengeleme ve Uzlatrma Ynetmelii hkmleri erevesinde Piyasa Mali
Uzlatrma Merkezine gerekli bilgileri vermek,
e) Talep edilmesi halinde; son iki yla ait tketim bilgilerini ve saya teknik
zelliklerinin uygun olduu hallerde tketim yk erisini bedelsiz olarak serbest tketiciye
salamak,
f) TEA ve/veya datm lisans sahibi tzel kiilere, serbest tketicilere ait kaytlarn
gncel halde tutulmasn salayacak bilgileri vermek.
(2) kili anlamalarda ilgili mevzuata aykr hkmlere yer verilemez.
23
(3) Serbest tketicilerin elektrik enerjisi talebini karlayan tedarikiler her yl Aralk
ay sonuna kadar, takip eden yl iin serbest tketicilerle yaptklar szlemeler kapsamndaki
enerjiyi temin edecekleri kaynaklar, tedariki baznda Kuruma bildirir.
(4) Serbest tketicilere ikili anlamalar yoluyla elektrik enerjisi ve/veya kapasite
salayan tedarikiler, son bir yl ierisinde serbest tketicilere toplam sat miktarn ve bu
sata ilikin arlkl ortalama sat fiyatn her yl Kasm ay ierisinde Kuruma bildirir.24
(5) letim sistemine bal serbest tketicilerin ikili anlamalar kapsamnda ngrlen
demeleri zamannda yapmamas halinde tedarikinin yazl bavurusu zerine ve tketicinin
20

07 Nisan 2012 tarihli 28257 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle deitirilmitir.
30 Aralk 2012 tarihli ve 28513 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
22
16 Mart 2013 tarihli ve 28589 sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Ynetmelikle deitirilmitir.
23
12 Kasm 2008 tarihli ve 27052 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
24
8 ubat 2011 tarihli ve 27840 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
21

deme yaptn belgeleyememesi durumunda iletim lisans sahibi tzel kii tarafndan ilgili
mevzuat erevesinde tketicinin elektrii kesilir.25
(6) letim lisans sahibi tzel kii tarafndan elektrii kesilmi olan tketicinin deme
ykmllklerini yerine getirdiini belgelemesi kaydyla iki i gn ierisinde elektrik
enerjisi yeniden balanr.26
Kamuoyunun bilgilendirilmesi
MADDE 9- (1) Bir nceki takvim ylna ait olmak zere;
a) TEA, iletim sistemine dorudan bal tketicilere ait elektrik enerjisi tketim
miktarlarn tketici baznda,
b) Datm lisans sahibi tzel kiiler;
1) Blgelerinde tketilen toplam elektrik enerjisi miktarn,
2) Tedarikisini seme hakkn kullanan serbest tketiciler tarafndan tketilen toplam
elektrik enerjisi miktarn,
(3) Serbest tketici limitini getikleri halde tedarikisini seme hakkn kullanmayan
tketiciler tarafndan tketilen toplam elektrik enerjisi miktarn, her yl Ocak ay ierisinde
Kuruma bildirmek ve internet sayfasnda yaymlamak suretiyle kamuoyuna duyurmak
zorundadr.27
Serbest tketici limitlerindeki indirimlerin belirlenmesi ve yeni limitlerin
yaymlanmas
MADDE 10- (1) Serbest tketici limitine ilikin indirimler Kurul tarafndan;
a) Rekabetin geliimi,
b) lme-iletiim-kontrol alt yapsnn yeterlilii,
c) Piyasa Mali Uzlatrma Merkezinin ilem kapasitesi,
d) Piyasada serbeste mzakere edilerek ikili anlamalara balanabilecek retim
kapasitesi,
e) TEA ve datm lisans sahibi tzel kiiler tarafndan serbest tketicilere ilikin
olarak salanan istatistiki bilgiler,
dikkate alnmak suretiyle her yln 31 Ocak tarihine kadar belirlenir. Bu indirimlere
gre hesaplanan yeni serbest tketici limitleri Resmi Gazetede yaymlanr ve Kurum internet
sayfasnda duyurulur.
MADDE 10/A 28,29
NC BLM
Geici ve Son Hkmler
GEC MADDE 1- (1) Bu Ynetmeliin 5 inci maddesinin ikinci fkrasnn (a) ve
(b) bentleri hkmleri kapsamnda farkl datm blgelerindeki birden fazla tketim
noktasnda elektrik enerjisi temin eden tzel kiiler iin talep birletirme suretiyle serbest
tketici nitelii kazanlmasna ilikin uygulama, 31 Ocak 2004 tarihinden itibaren uygulanr.
GEC MADDE 2- (1) Hazrlk Dnemi sonundan itibaren 3 Mart 2003 tarihine
kadar, bir nceki takvim ylna ait toplam elektrik enerjisi tketimleri dokuz milyon
kilovatsaatten fazla olan tzel kiiler otoprodktr grubu orta olabilir.
25

8 ubat 2011 tarihli ve 27840 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
8 ubat 2011 tarihli ve 27840 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
27
8 ubat 2011 tarihli ve 27840 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
28
30 Aralk 2012 tarihli ve 28513 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
29
16 Mart 2013 tarihli ve 28589 sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Ynetmelikle yrrlkten kaldrlmtr.
26

GEC MADDE 3- (1) Mevcut szlemeleri kapsamnda otoprodktr ve

otoprodktr grubu olarak retim faaliyeti gsteren tzel kiiler, 3 Temmuz 2003 tarihine
kadar lisans sahibi olup olmadklarna baklmakszn ikili anlamalar kapsamnda elektrik
enerjisi ve/veya kapasite sat faaliyeti ile itigal edebilir.30
GEC MADDE 4-31,32
GEC MADDE 5- Bu maddenin yrrle girdii tarihten nce ayn tzel kiilik ya da
dorudan veya dolayl olarak sermayesinin yarsndan fazlas ayn tzel kiiye ait olan tzel
kii altnda talep birletirme suretiyle serbest tketici nitelii kazanarak tedarikisini
seenlerin, bu haklarn kullanmalarna serbest tketici limitinin sfr olarak belirlendii ayn
sonuna kadar izin verilir. Ancak serbest tketici hakkn bu ekilde kullanmakta olan tketim
noktalarndan herhangi birisinin, Kurul onayl perakende sat tarifesi kapsamnda elektrik
enerjisi temin etmeye balamas halinde, yeniden ilgili tzel kii altnda talep birletirme
kapsamna dnmesine izin verilmez.33
Yrrlk
MADDE 11- (1) Bu Ynetmeliin geici 2 nci maddesi Ynetmeliin yaym
tarihinde, dier maddeleri 3 Mart 2003 tarihinde yrrle girer.
Yrtme
Madde 12- (1) Bu Ynetmelik hkmlerini Bakan yrtr.

30

21 Mart 2003 tarihli ve 25055 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
8 ubat 2011 tarihli ve 27840 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
32
16 Mart 2013 tarihli ve 28589 sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Ynetmelikle yrrlkten kaldrlmtr.
33
16 Mart 2013 tarihli ve 28589 sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Ynetmelikle eklenmitir.
31

07 Nisan 2012 tarihli 28257 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelikle deitirilen 7 nci maddenin mlga
beinci fkras hkm: Tedarikisini deitirmek isteyen bir serbest tketici ikili anlama yapmadan nce bir nceki
tedarikisine olan ykmllklerini yerine getirdiini yeni tedarikisine belgelemek zorundadr.