Birincil ve Nihai Enerji Younluu

Bilindii zere enerji younluu kavram enerji verimlilii gstergelerinden birisi olup, enerji
tketiminin (tep, joule) finansal bir gstergeye (Gayri Safi Yurt i Hasla-GSYH, Katma Deer
vb) oran olarak tanmlanmaktadr. Enerji younluu; herhangi bir teknik veya fiziksel gstergenin
(zgl enerji tketimi, enerji tketimi vb) herhangi bir faaliyetin verimlilik dzeyini aklayamad
durumlarda bir enerji verimlilii gstergesi olarak kullanlmaktadr.
Birincil enerji tketiminin GSYHya oranlanmas sonucu hesaplanan younluk birincil enerji
younluu, nihai enerji tketiminin GSYHya oranlanmas sonucu hesaplanan younluk ise nihai
enerji younluu olarak adlandrlmaktadr.
Birincil enerji younluu blgesel ve lkeler baznda bir birim GSYH yaratabilmek iin ne kadar
enerji gerektiini len bir enerji verimlilii gstergesidir. Sz konusu gstergenin dzeyi lkelerin
veya blgelerin ekonomik yaps, enerji tketim yaps, iklimsel koullar ve teknik enerji
verimliliini gstermektedir.
Enerji younluu eilimi ekonomi ve sanayideki yapsal deiiklikler, enerji tketim yapsndaki
deiimler ve nihai kullanclarn kullandklar ekipman ve bina sektrndeki verimliliklerden
etkilenmektedir. Genel olarak bakldnda gvenilir bir gsterge olarak deerlendirilmekle birlikte
kayt d ekonomi orannn yksek olduu az gelimi ve gelimekte olan lkelerde enerji
younluu analizleri yaplrken dikkatli olunmas gerekmektedir.
lkemizin 2000-2013 dneminde yllk bazda birincil enerji younluu indeksi %1,5, nihai enerji
younluu indeksi ise yine ayn oran olmak zere %1,4 orannda azalmtr. Bir nceki yla gre
2013 ylnda birincil enerji younluu indeksinde %2,3 orannda azalma, nihai enerji younluu
indeksinde ise %3,4 orannda azalma grlmektedir. 2000 ylna gre bir karlatrma yapldnda
birincil enerji younluu indeksinde %18,2, nihai enerji younluu indeksinde ise %18,8 orannda
iyileme sz konusudur.
Grafik 1ve Grafik 2de yllara gre birincil ve nihai enerji younluu indeksinin art/azal
oranlar grlmektedir. Sz konusu younluklar hesaplanrken 1998 bazl yeni GSYH serisi
kullanlmtr.

Grafik 1 Birincil Enerji Younluu ndeksi Geliimi

Grafik 2 Nihai Enerji Younluu ndeksi Geliimi