Phan IV QUA TRINH CUNG UNG TIEN TECHUONG 14 Viéc tao ra bOi s6 tién gui : M6 dau qué trinh cung tng tién té LOI DAN Trong ban tin buéi chiéu ban vua nghe thay rang tuan trudc lveng tién cung Ung da tang 5 ti déla. Tin nay lap tute gay ra mot. chudi phan ung. Cac lai suat cé thé tang béi vi dan chung dy tinh rang viée tang long tién cung ung d6 sé dan aén lam phat ; thj truéng ¢é phiéu c6 thé soi dong bdi vi cae thi trueng tai chinh du tinh mét nén kinh té manh hon trong tuong lai va cdc hang 66 thé quyét dinh @du tu nhiéu hon, trong khi ay ngudi tiéu dung quyét dinh chi tiéu nhiéu hon. Cée nha chinh tri cung sé phan ung véi tin nay : mt sé sé trach cut Fed vi da thuc day lam phat qua vie dé cho hvgng tién cung ung tang Jen qua nhiéu, va nhing ngu@i khae sé trach cut Fed da khéng tang luong tién cung ung mot cach day du nham lai bo that nghiép. Cac bién chuyén trong lugng tién cung ung tac dong dén suc khée cua nén kinh té, do vay tac dong dén tat cd chuing ta, do dé ban cén hiéu lugng tién cung ung duge xe dinh nhu thé nao. Ai kiém sot né ? Didu gi lam cho no thay déi? Vige kiém soat no cé thé duge cai thién nhu thé nao ? Trong ehuong nay va cac chuong ké tip, chung ta sé tra li cho cac cau hai nay qua viéc cung cap mot md td chi tiét va qua trinh cung ung tién té, tite la, ¢ ché xdc dinh mutc cung img tién té.CHUONG 14 - VIEC TAO RA BOI SO TIEN GUI. 415 SS Do ede mén tién giti @ cde ngan hang la thanh phan lén nhat etia lugng tién eung ting, viéc hiéu cde mén tién giti nay duge tao ra nhu thé nao ld bude dau cho viee hiéu qua trinh eung ung tién té. Chuong nay dem Jai edi nhin bao quat vé viée hé théng ngan hang tao ra cde mon tién giti nhu thé nao, Ngoai ra, né thao ta cdc khoi cu trie co ban edn thiét cho cdc chuong sau dé ban hiéu sau sde hon lugng tién cung ung duge xde dinh nhu thé nao. BON TAC NHAN TRONG QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE Su phan bé céc nhan vat trong cau chuyén cung ung tién te nhu sau : 1. Ngan hang trung wong : co quan chinh phi cé chute nang theo déi bao quat he thong hoat dong ngan hang va ¢6 trach nhiém thuye hign vide chi dao chinh sdch tién té. O M5, dé la he théng Du tru Lien bang, 2, Cac ngan hang (cdc té chite nhan tién uti): nhung trung gian tai chinh, ho nhan tién gui ty cde ca nhan va cdc té chic va thyc hian cho vay - cde ngan hang thuong mai, ede cong ty tiét kigm va cho vay, cac ngan hang tiét kiém tuong ire, va cde lién hiép tin dung. 3, Nhumg ngudi gui tién : cae cé nhan va eac t6 chute nm gig tién gui ¢ cde ngan hang. 4, Nhung ngudi vay tién tu cae ngan hang : edc cd nhan va ede té chue ho vay tién tu cde té chute nhan tién guti hoae tur eae t6 chute phat hanh ede trai khoan, ede trai khodn do duge ede td chite nhan gui mua. Trong 4 "tae Nhan", Ngan hang trung uong - He thong Dy tra Lién bang la quan trong nhat. Chung ta trude hét phai higu chute nang cua né nham nghién eutu ky lwong qud trinh cung ung tién té.” TONG QUAN VE HE THONG DU TRU LIEN BANG Hé thong Dy tri Lién bang, thudng goi la Fed hoae Federal Reserve, la ngan hang trung uong cua nuc My. N6 gém 12 ngan hang dy tru lién bang trong cdc thanh phé lén (vi du New York, Chicago, Boston, Dallas, Atlanta, va Sans Franciseo) va ban lanh dao cia hé théng Dy triz Lien bang, dong tru sé tai Washington, D.C, (2) Mot phiin thacslugn chi tidt hom vé cdi tric va hoat ding ciia Led eo & Ching 17-20,-_ 416 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE He théng Du tr Lién bang thuc hign mét vai chite nang co ban : 1, Né chi dao chinh sach tién té bing cach tac dong vao thai dé cu xu eva cac ngan hang, nho 46 tac dng dén lugng tién cung ung. . 2. N6 thanh todn cae sée, tuic 1a, chuyén von gitta cdc ngan hang dé gidi quyét cdc khiéu nai. Cac khiéu nai nay la do viée guti cae séc vao mot ngan hang, cac séc &y aa duge phat ra theo mot tai khoan tai mot ngan hang kha. 3. No thue hign mét chute nang diéu hanh qua viéc dat ra cdc qui tae dé cac ngan hang cé thé hoat dong nhu thé nao. Hoat dong cua Fed va su chi dao chinh sach tién te cua n6 lién quan dén cac hoat dong tac déng dén ban quyét toan tai san cua n6 (tai san ¢6 va tai sdn no). Gi day chuing ta thao luan mot ban quyét todn tai sin don gian héa, n6 chi c6 4 khoan muc co ban cho sy phan tich cia chung ta vé qud trinh cung tng tién té (Chuong 18 c6 ban quyét toan tai san day dd). Dy tear Lién bang (the Fed) ‘Tai sin co “Vas san ny Chong khodn chink phi Déng tién hu hanh Tién cho vay chit khdu Tién dy ca Tai san ng Hai tai san ng trong ban quyét tozin tai san nay : déng tién luu hanh va cae khodn tién dy tru, thudng duge goi la cdc tai san no’ vé tién t9 cia Fed. Ching la mot phan quan trong cua lugng tiéu cung ung Déi vi viée tang mot trong 2 thi hoac ca 2 thy sé dn dén mot sy tang lugng tién cung ving (moi thu khac khong thay déi). Téng tai san ng tién té cia Fed (déng tién hra hanh va tién dy tra) va cdc tai san ng tién té cua kho bae My (tién mat kho bac uu hanh, cho yéu 1a tién kim loai) duge goi la co sé tién té. Khi thao luan co sé tiéo té, chung ta sé chi tap trung tai vao Lai san ng tién té cua Fed, bdi vi tai sin ng tién té cla Kho bac chi len tei khong qua 10% cia co sé tién ndi trén. 2. Khong c6 gl dang nggi bhi bbs qua ce tai sin ner ti8n 12 eala kho bac trong Lac cdo Tuan vi ex sign evi hho bac tehong thd wich eve cung tmg Cac ti vin ay tidn eis no che on kinh t8 do etic han chg eda phap buat (Xem ‘Chuong 18).CHUONG 14 - VIEC TAO RA BOI SO TIEN GLI 47 1. Déng tién dang luu hanh. Fed phat hanh déng tién |eae tam gidy mau xanh 1a cay trong vi tién cda ban cé dong chi Federal Reserve Note (gidy bac cia Dy try Lién bang) ¢ trén cung]. Déng tién dang luu hanh la téng sé long tin dang luu thong trong tay dan chung (ture ¢ ben ngoai edge ngan hang) - m6tthanh phan quan trong cia lugng tién cung ung (Déng tién do cae té chute nhan tién gui nam gig cing la tai san ng cua Fed nhung duge gop vao ede khoan dy trap. Gidy bac Du tre Lién bang Ja cac gidy ng (FOU) tu Fed téi nguoi mang n6 va eung la cde tai san ng, nhung khéng nhu hdu het cac gidy ng, chung hita tra ngudi mang a6 chi bang cae gidy bac Dutry Lién bang, tute la Fed thanh todn cac JOU bang cdc IOU khac. Vi vay, néu ban mang mét ta 100 déla tei Dy tra Lien bang va yéu cu thanh todn, ban sé nhan duge 2 t@ 50 déla, 5 to 20 déla, 10 te 10 dola hoac 100 to 1 déla. Moi ngudi san long nhan cae IOU thy Fed hon so voi tee ban hoae toi, bai viede te gidy bac. Dy tru Lién bang la mot phuong tign duge thia nhan dé trad déi : tite la, chung duge chap nhan 14 mét phuong tién thanh toan va nhu vay tée dung nhy tién (money). Dang tiéc 1a ca téi va ban déu khong thé thuyét phye dan chung rang cdc JOU cua chung ta 1a mot cai gi 46 gid tri hon te giay ma ho viét lén trén. ® 2. Cac khodn tién dy tri, Tat cd cdc ngan hang déu cé mét tai khoan 6 Fed trong a6 cdc ngan hang nam gitt cde mon tién gui. Cac khodn tién dy trit bao gém cdc mén tién gui ¢ Fed cong vii cde tién mat duge lu git cu thé cua cde ngan hang (duge goi 1a tién ket béi no duoe dé trong cde két. ngan hang). 3. Hang mue titn trong ban quydt ton 1&1 sn abi tron chi adi vd dong tide dang uw hanh, ths ba, ting sO tayng, tim dang luw hah trong tay din ching. Vidc déng tign da due Si in tidn Mo in ra khong phat fa tai sin ng cia Fed. Vidy, hay xem ¥ nghia ea vige e6 1 tridu déla pidy ny duye in ra. Raa ttav cho ahimg ngunh kKhée 100 cola vA gid ipi 58 bugng 999.00 doa con laid trong toi hyn, Khesin gxiy ner tr gid #99.900 dda noi trdn khdng lam cho ban gidu lenhay nghéndi va khang (ie dang 4 tea ne nin cia hyn, Han chi dé j din ede ti sin ng 100 doa do 100 dota gify ng dive Iu hinh. Cring ap dyng kip lun area cho Fed doi vidi ca gialy hae Layer Lien hang cla ad. Viche If do tuong ty, thanh phan déng (idn cuia lam tisn cung imig. da nd dire din aghia tho no eang khong quan trong, chi bao ghm dang tia dang lun hanh dv. Ni Khoa’ haw yoin Aut cit ding (ibn aso khdée con chua mhm trong tay dn chong, Su vite ba ding in da due in 1 ohimg Og haa ans nyhia fae khong fa tas sho agciia hat ctr ai va do dé khong thé tic dong son shai dg cae aif eta hit ct ai, Dod, vite 26p nd vaerhnyny tida cung ting khong co ¥ ngbia gl.418 PHAN Iv - QUA TRINH GUNG UNG TIEN TE Cac khoan tién dy tri la tai san cé cua ngan hang, nhung Ia cde tai san ng cia Fed vi cdc ngan hang c6 thé yéu cau thanh toan theo chung bat ctr lic nao va Fed buéc phai thyc hién cdc trach nhiém ng cda minh bang cach thanh toan cde giay bac, Du trix Lién bang. Nhu ban thay, mot sy tang cdc khoan tién dy tri, dan dén mot su tang mue tién giti va do dé tang Iugng tién cung ung. Tién dut tra cé thé duge chia lam 2 loai : tién dy tra ma Fed dai héi cdc ngan hang luu gid (tiém dy tru bat budc) va tién dy tre ma cae ngan hang uu git theo ¥ mudn (tién dy tr qua mire). Vi du Fed cé thé doi héi rang mdi mot dla tién giti tai mot t6 chuc nhan tién gui phai cd mot phan ti lé nao 46 (vidu 10 xu) durge git lam dy tri. Phan tile nay (10%) duoc goi la ti 16 tin dy tree bat bude, Hign nay Fed khéng tra 1ai cho cdc tién du tri. Tai san cé Hai tai sAn e6 trong ban quyét toan tai san trén day cua Fed 1a quan trong vi 21y do. True hét, nhumg thay aéi trong cdc khoan tai san 06 dé dan dén cdc thay adi vé tidn dy tra va tigp sau la téi cac thay déi vé lugng tién cung ung. Thit 2, do eae tai sAn nay (ching khoan chinh phu va tién cho vay chiét khau) dem Jai lai sudt. trong khi cdc tai san ng (déng tién lu hanh va tién dy tra) khong phai thanh toan Idi suét, Fed tao ra nhiéu ti ddla mdi nam - tai san ¢6 mang lai thu nhap, tai san ng khong phai ton kém gt. Tuy rang Fed trao Jai hau het cae thu nh§p ctia minh cho chinh phi lien bang, Fed co chi tiéu mot sé trong dé cho cac “vige cin thiét” vi du dé hé try vige nghién cfu ctia cdc nha kinh té 1. Cae chung khoan chink phu. Loai tai sin nay c6 gém cae tai san ching khodn cia Fed do Kho bac My phat hanh. Nhu ban sé thay, Fed cung cap tién du tra cho hé théng hoat dong ngan hang bang cach mua chitng khoan, do thé, lam tang ede tai san co cua n6. Mot sur tang chung khoan chinh phui do Fed ném git dan dén mot sy tang Jugng tién cung ung. 2. Tién cho vay chiét khdu. Fed co thé cung cap tién dy trit cho hé thong ngan hang ctia né bling cach cho eac ngan hang vay chiét khau. Mot sy tang tién cho vay chiét khau, cuing cé thé 14 mét nguén gay ra su tang htong tién cung ung. Lai suat thu eda cde ngan hang déi voi tién vay noi trén duge goi la lai suat chiét khdu.CHUONG 14 - VIEC TAO RA BOI SO TIEN Gt ag TAO RA BOI SO TIEN GUI : MOT MO HINH DON Voi sy hiéu biét ca chung ta vé cdc chtte nang co ban cda Dy tro Lién bang va vé viée cde ngan hang hoat dong nhu thé nao (Chuang 9), nay chung ta cé cdc eéng cy edn thiét dé gidi thich viée tién gui duge tao ra nhu thé nao. Khi Fed eung cap cho hg théng ngan hang them 1 déla tién gui du tre, thi tién guti tang mét boi sd ctia sé tién nay - qua trinh nay duge goi la tao ra boi s6 tién gui. Chung ta hay bat dau Fed va xem cdc hanh dong cua né lam tang tién dy tra nhu thé nao. Fed cung cap tién gui du tro cho hé thdng ngin hang nhw thé nao C6 2 cach dé Fed co thé cung cap thém tién dy trir cho ha thong ngan hang : 1, No c6 thé cho ede ngdn hang vay tién 2. N6 ¢6 thé mua trai khodn chinh pha 1. Cho cde ngan hang vay tién. Gia sit Fed cho First National Bank vay 100 déla chiét khau. Mot khi Fed thuc hign mon eho vay nay, né lap tite ghi cd sé tin dy vao tai khoan cia First National Bank @ Fed. Tién dy tru cua ngan hang nay tang thém 100 dola, trong khi cae tai scin vay ti Fed da tang them 100 dola. First National Bank Pai-san 6 Tai sia ny Tién dy wo +100 dla | Fidn vay chiét Khdu ta hed: + 700 dela Cung cac khoan dé xuat hign trén tai khoan T cia Fed nhung & ede cot nguge Igi, béi vi d6i vei Fed tién du trix la mét tai san ng (co thé thanh toan theo yéu cu) con tién cho vay chiét khau Ja mot tai san co (mang laithu nhap cho Fed). Ved Tai in cal Tai sin nog ‘Tién du re + 100 déla ‘Fidn cho First National Bank vay chiét khiju + 100 dala i Ban 6 thé thay rang Fed co thé eung cap tién dy trit cho hé théng hoat dong ngan hang bang cdch cho cac ngan hang vay tién.420 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE oO Mua trai khodn chink phu. Viec mua (hoac ban) trai khoan trong cdc thi tru@ng ty do duge goi 1a nghiép vu thi truéng tu do. Gia str Fed mua 100 déla trai khodn te First National Bank dé, va thanh toan cho ngan hang nay 1 séc phat ra tat ngan hang dy tra lien bang New York. Khi Ay, First National Bank guti tam séc nay vao Fed va né duge ghi ¢6 vao tai khodn tién dy tra cua First National Bank. Két qua thie ela nghi¢p vu thi tradng ty do nay adi véi ban quyét toan tai san First National Bank 1a né gidm tai san ching khosin (tai san c6) cia ngan hang nay 100 déla trong khi dy né tang 100 dola tién dy tra cho ngan hang nay. First National Bank Tai sin 06 Tai sin ney. Chimg khoan ~ 10 déla Tién dy tre + 100 dots Fed thay rang tai san ng cia minh da tang thém 100 déla béi vi tién dy tra da tang mét sé nhu thé, tuy vay Fed biét minh dang nam git thém 100 déla trai khodn, no xuat hign 6 c6t tai san cé voi voi tat cdch Ja su tang thém 100 dola chting khodn chinh phu. Tai khodn T cua Fed la: Fed Tai sin cé Tai san ng Ching khodn chinh phi + 100 dola Tién dy ue + 100 dola Ban cé thé thy ring Fed co thé tién hanh kiém soat duge tat ca mic tién dt tru bang e4ch thay ddi tai san chiing khodn chinh phu cua minh (tai sAn ed) qua ede nghiép vy thi truong tu do‘? Voi théng tin nay, nay chung ta xem xét vige mot sy tang tién dy trit co thé tao ra tién giti nhu thé nao. (4). Chuong tip theo sé ai si hon vao vice Fed ding cde nghigp vy thi auing Ur do nhu th ndo d§ Lie dong sao cae khodn tidn dytra, Vi dy, ching ta lam 18 ring mOU nghigp vu thy (runmg Ur do e6 cling mot tic dune di voi che khodn én dir trornéu edc Ui khan duwe mua Wr gidi phi ngan hang chi khOng phat cdc ngan hang.CHUONG 14 - vic TAO RA BOI SO TIEN GU... 421 eS Viéc tao ra tién git: mét ngfn hang riéng 1é Sau khi Fed dé mua 100 déla trai khoan tu First National Bank, ngan hang nay thay ring né cé thém 100 dola tién dy tri. Dé phan tich xem ngan hang nay sé lam gi véi khoan tién du tri bé sung nay, gia sir rang ngan hang dy khong mudn ndm gig tién tra qué mite béi vi né khong thu duge tién lai. Chung ta bat dau phan tich véi tai khoan T sau day : First National Bank ‘Tai sin c6 Tai sin ny Chimg khoan ~ 100 dola Tién dy wo + 100 déla Béi vi ngan hang nay khong co thém tién guti 6 thé phat sée, tién dy tr bat buéc git nguyén nhu ci va ngan hang nay thay rang khodn tién dy tre bd sung 100 dola cia né nghia la tién du tra qué mic cua né da tang them 100 dola. Chung ta hay gia sik rang ngan hang nay quyét dinh thye hién mét mon cho vay v6i s6 tién bang vdi tién dy tra qua mic 100 déla tang them noi tren, Khi ngan hang nay thyc hién mén cho vay dé, né mé mot tai khoan séc cho ngudi vay va dat 96 tién dé vao tai khoan nay. Theo cach nay, ngan hang noi trén thay déi ban” quyét toan tai san qua vidc tang tai sin ng thém 100 déla tian guti c6 thé phat séc v4 déng thai tang tai san co thém 100 déla cho vay. Tai khoan T két cuc la: First National Bank Tai khoan c6. Tai san ny ‘Chung khodn - M0 dota Tién git c6 ung phat see + 100 dola Tién dy tro + 100 dola Tiga cho vay + 100 dola Ngan hang nay da tao ra tién guti cé thé phat séc bang hanh dong cho vay cia né. Do tién guti ed thé phat séc la mt phan cia lugng tién cung ung, hanh dong cho vay cua ngan hang nay thuc té da tao ra tién te. Vi tinh trang ban quyét todn tai san hién hanh cua no, First National Bank van hay con c6 tién dur tr mute ma né ¢6 thé dem cho vay. Tuy nhién, edc khodn du tra nay sé khong 6 lai trong ngan hang 46 lau dai. Negwdi vay noi tran da vay7 422 PHAN iV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE mot mén tién, khéng phai dé no nam vé ich 6 First National Bank, ma dé mua hang héa va dich vu ti cac ca nhan hay ede cong ty khac. Khi ngudi vay tién ndi trén thyc hién cac vy mua hang bang cach phat ra cdc séc, cdc séc nay sé duge guti tai cde ngan hang khac va 100 dla tién dy tru ndi trén sé réi khoi First National Bank. Mot ngdn hang khong thé dem cho vay mot cdch an todn mét sd tién lon hon sé tién diz trt yod mite ma nv co trivde khi thie hign mén cho vay nay. Tai khodn T sau cung ctia First Natieanl Bank la : National Bank ‘Tai san od ‘Lai san ng Ching khoan = 100 dita Tién cho vay + 100 doka Viéc tang thém 100 déla tién du tru noi trén da duge déi thanh mon cho vay bé sung 100 déla 6 First National Bank céng vi mot mon tién gui bé sung 100 déla, viée nay tao ra con duong cho chung téi cac ngan hang khac. (Tat ¢4 cde sée dugc phat ra theo tai khodn ¢ First National Bank gin vao cac ngan hang chit khéng duge chuyén thanh tién mat, béi vi chung ta dang gia sw rang cong ching khong muén nam git thém bat ky déng tién nao). Nay chung ta hay xem diéu gi xay ra cho cde mon tién giti nay 6 cdc ngan hang khae. Viée tao ra tién goi : Hé thong ngan hang Dé don gidn héa phan tich nay, ching ta hay gid sur rang 100 dola tién gui duge tao ra béi mén cho vay First National Bank duge gin tai Ngan hang Ava rang ngan hang nay va tat cd cde ngan hang khac khong ndm git tién du tra qua mite, Tai khoan T ciia ngan hang A tré thanh ; Nyfin hang A Tak sin 6 “Pai sin pe ‘Tidn dy oer + 100 dola ‘Tida gui co thé phia sée + 100 dita Néu ti 1é du tra bat bude 1a 10%, thi nay ngan hang nay sé théy ban than né 6 them 10 dola tién dy trit bat bude va 90 dala tién dy tra qua mite. Do ngan hang A (giéng nhu First National Bank) khong muén gid lai tién du tra quaCHUONG 14 - VIEC TAO RA BOI SO TIEN GU... 423 SSS mute, né sé dem cho vay tt cd mén tién ay. Tién cho vay va tién giti c6 thé phat séc cua né luc ay sé tang thém 90 dola, nhung khi ngwoi vay mén tién nay chi béu 90 déla tién git cé thé phat séc ay, thi tién git co thé phat séc va tién dy tra é ngan hang A sé syt xudng mot lugng bang sé tién nay. Két qua thye su la tai khoan T eda ng4n hang A sé nhu sau : Ngan hang A TA sin oo Tai saa ng Tin dy we + 10d6la | Tidn goi e6 thé phat sée + 100 dota “Tién eho vay + 90 déla Néu mon tién tiéu cua ngudi vay ngan hang A, duge gui vao mét ngan hang kha, vi du ngan hang B, thi tai khoan T cia ngan hang B déi v6i tru’ng hop nay sé la: Ngan hang B ‘Tai san c6 ‘Tai san ny Tidn du to +90 ddla | Tidn giri co und phat sée 490 dota Cac mén tién gui co thé phat séc trong hé thong ngan hang nay da tang them 90 déla khdc, voi téng sé tang 1a.190 déla (100 déla ¢ ngan hang A cong 90 délac ngan hang B), Su phan biét gitta ngan hang A va ngan hang B hic nay khong can thiét béi vi né khong anh hudng den ket qua vé su mé rong chung cia cde mon tién gut. Néu ngudi vay tién tu ngan hang Aphat séc cia minh cho mét ai dé ma ngutti dy lai geri chuing tr¢ Iai ngan hang A, mot su thay déi y nhu thé sé xay ra. Tai khoan T cho ngan hang B sé hoan toan thich hop véi ngan hang A, va cdc mon tién guti cé thé phat séc cia no (ngan hang A) sé tang téng cong 190 déla. Ngan hang B sé muén bién déi them ban quyét todn tai san cua no, No phai gitt 10% cria 90 dola (9 dola) tam khoan du tri bat bude va cd 90% cia 90 dola la lién dy tra qua mue dé cho vay. Ngan hang B sé thuc hién mén cho vay 81 dola cho mt ngvéi vay tién, ngudi dé chi tidu sé tién vay duge nay. Tai khodn T cia ng4n hang B sé la: Ngan hang B ‘Tai san c6 “Fal sin oy Tién dy try +9ddla | Tién git cs nd Tin cho vay + 80 dola | phat sce +90 déla424 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE 2 rn SO tién 81 déla do nguéi vay tién tu ngan hang B tiéu di sé duge gun trong 1 ngan hang khae (ngan hang C), Két qua, tur 100 dola tién dy tra tang them hic dau tien trong hé thing ngan hang, téng s6 tién gui co thé phat sée tang them trong hé théng ngan hang dé tdi hic nay 1a 271 dala, né bang 100 déla + 90 déla +81 dla. Theo ciing mot su lap luan, néu tat cA ede ngan hang dem cho vay tat ed cde khodan tién dy trit qua mui cia ho, sy tang thém cdc mén tién gut cé thé phat séc sé tiép tue (o ngan hang C, D, F v.v...) nhu duge néu ¢ Bang 14.1. Deo a6, mut tang sé tién gui téng cong te 100 déla tién du tra ban dau sé 1a 1000 déla : mute tang la gp 10 lan ; sé dado eda mute du tra bat bude. Néu mét ngan hang (hoae eae ngan hang) chon cach dau tu cac khodn tién dy tru qué mute eda ho vao cdc ching khoan, két qua cing nhu vay. Néu ngan hang Atruée dé da nhan duge cdc khoan tién du tra qua muc cia minh va da mua cde ching khoan thay vi thuc hién e4c mon cho vay, tai khoan T ciia no nhw sau : Ngan hang A Tai sin co ‘Tai san ny Tidn dy we + 10 dita Chimg khoan + Hi dob Tigh gai cd thd phat sée + 100 dole Bang 14.1. Sytao ra ede mon tién gi (uid sik dy tré bat bude fa 10% va e6 them 100 dita tién dy tra) Céc ngan “rhay dai cde khodn hang mon tidn gti mon cho vay lién dy wad A + 100ddla + 90dila + 10ddla B + O0dota + 81 dola + 9 dodla c + Alddla ¥ 72,9 dita + 81 dota D + 72.0 dola + 65,61 dota + 7.29 ddla E + 65.61 déla + 59,05 dila + 656 dola F + 59.05 dola + 43,14 dla + S91 dola Téng cong cho tat — cd cde ngan hang nay +1000,00 dala +904),00 dilit +100,00 dila Khi ngan hang nay mua 90 dola chumg khodn, né phat 1 séc 90 déla cho ngudi ban e4c chitng khoan Ay, ngudi nay, dén keot minh, gui 90 dla nay vao mot ngan hang, vi dy ngan hang B, Cac mon tién geti co thé phat séc cua ngan hang B tang thém 90 dala, va qua trinh m¢ réng tién gui nay giong nha trude. Dit not ngdén hang chon edeh diing cdc khodn tién dy frit qud mite cia minh déEE CHUONG 14 - VIEC TAO RA BOI SO TIEN GUI. 425 ———$— oo SSSSSSSsssSSsssssshE thie hign cde mén cho vay hodc dé mua cdc ching khodn, thi tdc dung di véi vige mé rong tién gui la nhc nhau. Nay ban cé thé thay su khac nhau vé viée tao ra tién gui trueng hop mot ngan hang riéng Ié so voi truéng hop mét hé théng ngan hang nhu mét téng thé. Do mét ngan hang ri@ng Ié cé thé tao ra cde mon tién gun chi bang sé tién du trit qua mute cia n6, né khong thé ty ban than tao ra su mé rong bdi sé tién gis. Mot ngan hang riéng lé khong thé cho vay nhiéu hon tién dy tra qua mite cua n6, bai vi ngan hang nay sé mat di tién du tri do khi cdc tién gui duge tao ra bei tién cho vay d6 tim ra con dudng cua ching dé téi cde ngan hang khac. Tuy nhién, hé théng hoat dong ngan hang voi tu cach inét téng thé, cé thé tao ra mot su me rong b6i sé tién giti bi vi khi mét ngan hang mat di tién du tra qua mue ca n6, thi tién diz tru dé khong roi khéi hé thong ngan hang, mac da chung da chuyén sang mét ngan hang riéng nao dé. Nhw vay khi mét ngan hang thye hién mot mén cho vay va tao ra tién gui, cde khodn du tra mét mén cho vay va tao ra tién gut, ede khoan dy tri ca ngan hang d6 tim duge con duong cua minh dé toi mot ngan hang khae, ngan hang vita noi lat ding chung dé thuc hién cdc mén cho vay thém nia va tao ra tién git thém nia. Nhu ban da thay, qué trinh nay tiép tuc khi su tang them tién dy tre ban du con dua tei mét su tang béi sé tién gui. BOi sé tang tién gui duge tao ra do tang tién dy tru cua hé thong hoat déng ugan hang duge goi la so mhn tién gui don Trong vi dy cua ching ta voi ti le tién dy trv bat buge 10%, sé nhan tién gui don la 10. Téng quat hon, sé nhén tién gui don bang sé ddo cua ti lé tién dy tri bat bugec, duoc biéu thi nhu mgt phan sé (10 = 1/0, 10), do 46 eong thute dé tinh marc md rong boi sé tién gui co thé duoe viet © : AD = x AR (14.1) (5) Khang dive nham sii aban nay vis ahaa Keynes ast dine din audi voi mot sy pha tich ede hude adi tip tuong ty. SO akan dé liga ho mt sirtiay chu nbGn veri pw sw aang Xe din tu, trong khi sO) nbiin tin gui dem tiga TE MOL sy APE Cie Mon Lim BiH ven MO SU Kang vo cic Khon tide dy ER (6) Vide d&a den cong uke ady 1a nhuzsact : ditog 1a 100 dala = Kx 14 YOdake| = AK X 1 6 thd dave viet tui la: AD = AR K[L HUT = ry) Ue ry) Lo ry) al Khi ap diag cong thie tinh tng céa mot chudi vé hyn neu ch tbich 5 Chuumg 4.14.66: sch lap nan wong hii rae, sy thay d6i V8 in get cd thE phat sé il + ST thf = AK x (1-1 valtigp tue alr vay. hide thiie iron, ap 2 age 1 sae T--4) (-ay %426 PHAN 1V - QUA TRINH GUNG UNG TIEN TE gee trong a6 AD = sy thay déi eda téng sO tién giti c thé phat sée trong he thong ngan hang. ry = tile tién du trt bit bude (0,10 trong vi du tren) AR = sy thay di tién du tra déi véi hé théng hoat dong ngan hang (100 dota trong vi du trén) Su thu hep béi sé tién gui Qué trinh tao ra bdi sd tién gui cing sé dién ra theo hwong nguge Tai, tate 1a, khi Fed rut ca¢ khoan tién dy tru khér he théng hoat dong ngan hang, sé cé mét su thu hep boi 6 tién gi, Dé ching minh diéu nay, ching ta hay xem xét hé qua cada mot sy giam tién dy tri trong hé thong hoat dong ngan hang va gia dinh rang cae ngan hang khéng mun nam giv bat ky khoan tién dy tre qua mic nao. Hung dan nghién cou Kiém tra lai sw hiéu biét cuia ban vé viée tao ra bgi sé tién giti bing cach viét ra tai khoan T thich hgp cho mai buée trong qua trinh thu hep bgi so tién gui tru¢e khi ban nghién ctu cde tai khoan T trong bai hge. Chung ta hay bat dau phan tich voi viéc gidm bét 100 déla tién dy tra eda First National Bank (do viéc ban 100 déta trai khodn cho ngan hang nay). First Nationa! Bank thay rang né da bi mat di 100 déla tién dy tru, va boi vi nd van dang khong ném git bat ky khoan tin dy tra qua mic nao, dy tre cua né thiéu 400 dola. Né cé thé thu duge cdc khoan tién dy tre edn thiét bang each ban 100 aéla ching khoan hode bing cach you cdu duge tra lai 100 déla tién cho vay. Khi né ban ching khodn, né sé nhan duge 100 déla tién séc phat ra theo mét tai khoan tai mot ngan hang khae, sé tién séc vita ndi sé duge gui tai Fed, nhu vay Jam tang tién dy tricia n6 theo cing 1 s6 lugng do. Mot cach tuong ty, tién duge tra lai ta mon cho vay noi trén cung sé duge tac ra véi cdc sée phat ra theo mét tai khoan tai mot ngan hang khac. Ca 2 trugng hop, eae khodn tién dy tri ¢ First National Bank sé duoc tang them 100 déla, nhung ngan hang theo d6 cde sée duge phat ra (vi du nhu ngAn hang A) sé mat di 100 dola tién gui co thé phat séc va 100 dola tién dy tru. Tai khodn T cuia ngan hang A hic ay sé Ja:CHUONG 14 - VIEC TAO RA BOI $6 TIEN GUI. 427 or OE eee Ngan hang A Tai sin co ‘Tai sn ng Tin dy tnt +100 dota | Tide g@i ed thé phat sée + 100 dola Ngan hang A nay sé thay rang né khong thé dap.ztng duge sé tién dy tre bat bude cia minh - n6 thiéu 90 déla. Tién dy trit cia n6 cho dén hic nay da sut giam 100 dola, ohung tién dy tra bat buge cung da sut giam 10 déla (10% cua su sut giam 100 dla tién gti c6 thé phat séc), Dé dap ving duge su thiéu hut dy tre nay, ngan hang A sé gidm bét 90 dla tai san cho vay cha minh hoac tai san ching khodn cua minh, lam cho tai khodn T cia ngan hang A tré thanh : Ngan bing A Tai sin cé ‘Yai sn ng Tidn dy we + 10dola ‘Tign giri c6 thé phat ste - 100 dola Tidn cho vay va ching khofing- 90) déla Néu cc sée ma‘ngan hang A nh§n duge do vige gidm bét ede mén cho vay hoge cde ching khodn cua minh da due phat ra theo céc tai khodn # ngan hang B, thi hie ay ngan hang B co tai khodu T sau day : Ngan hang B Tai sin ¢6 Tai sin ny Tién dy wa - 90 dol’ Tidn gui c6 thé phat séc ~ 90 dola Ngan hang B nay 6 mot thiéu hut tién dy tra la 81 dela (90 dola - 10% x 90 d6la), va do vay ngan hang B gidm bet tién cho vay hode chitng khodn cua né theo sé lugng tién nay, nhu vay déng thoi ha thap tién gui cé thé phat see eda mot ngan hang khac mot long 90 déla Qua trinh nay ext tiép didn ra véi mite cde mon tién guti cd thé phat séc trong hé thong ngan hang noi trén thay déi : - 100 dola- 90 dela - 81 déla - 72,90 déla - 65,61 dola - 59,05 dola... = - 1000 dala Ban eé thé thay rang qua trinh thu hep béi sé tién gui doi xuing vi qua trinh tao ra boi sé tién giti.428 PHAN Iv - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE D&n xuat cong thic dé tinh bi sé tién gui Céng thie che viée tinh bai sé tién gui cing c6 thé duge tim ra mdt cach tryc tiép theo phuong phap dai sé. Chuing ta thu duge cling mét cau tra loi véi tinh tueng quan givta mot thay déi vé tién giti va mot thay déi vé tién dy tre, nhung mot céch nhanh chéng hon. Gia thiét rang cac ngan hang khéng gid lai bat ky khodn tién du tra qua mite nao nghia la téng sd tin dy tra bat bude déi vei hé théng hoat déng ngan hang (RR) sé bing téng sé tién dy tra trong hé thong hoat dong ngan hang (A). RR=R ‘Téng sé tién du tru bat buge bang ti lé dy tro: bat buge (r,) nhan véi téng s6 tién gti cé thé phat séc (D): RR=r,* D Thay 7, x D vao RR @ phuong trinh dau tién : rx D=R Va chia ca 2 vé cia phugng trinh vua viét cho 7,, ta cd: 1 D= xR ao) Cho cd 2 vé cua phurong trinh nay thay déi vadung ky hieu A dé biéu thi mot thay déi. 1 AD =——x AR to Day cung chinh la cong thttc tinh boi sé tién gui ¢ phutong trinh (14.1). Vige dan xuat cong thie via néu mang lai cho ching ta mét phuong phap khac dé xem xét vidc tao ra béi sé tién gui béi vino buge chung ta nhin truc tigp vao hé théng hoat déng ngan hang nhu mit téng thé chet khong phai mot ngan hang riéng lé tai mét thoi diém. Doi véi mot he thong hoat déng ngan hang nhu mét téng thé, viée tao ra tién gui (hoge thu hep) sé chi dung laj khi tat ca cde khoan tién dy tr qua mute trong hé thong hoat dong ngan hang a6 khéng con | nic la, he thong hoat dong ngan hang do sé d trang thai can bing khi tong s0 tiénGHUONG 14 - VIEC TAC RA BGI S6 TIEN Gti 429 dy tri bit buée bang téng sé tién dy tre, nhu da thay trong phuong trinh RR = R. Khir, x D duge thay cho RR phuong trinh thu duge (R =r, x D) cho chuing ta biét rang cdc mén tién gut cé thd phat séc phai cao dén mute nao dé ede khoan tién dy triz bit bude bang téng sé tién dy tri, Do dé mét muic tién dy tru cho truge trong hé théng hoat dong ngan hang xac dinh mite tién gui cé thé phat séc khi hé thong hoat dong ngan hang do ¢ trang thai can bang, hoae, néi cach khac, muic tién dy tru da cho dé ean xing voi mét muic tién gui ¢6 thé phat séc da cho. Trong vi Wu cia chung ta, ti 1é tién dy trit bat bude la 10%. Neu tién du tra tang them 100 dola, cae mén tién gui e¢ thé phat séc phai tang téi 1000 déla dé cho téng ede khoan tién dy tru bat buge eung tang thém 100 déla. Néu muc tang cac mén tién gui cé thé phat sée nhé hon mvc nay, vi du, 900 déla, thi vige tang sé tién dy trit bat bude 1a 90 dola sé thap hon mu tang tién dy tru 100 déla, do d6 vn edn ¢6 cde khodn tién du trit qua muce ¢ dau dé trong he thing hoat dong ngan hang nay. Cae ngén hang cé cae khodn tién dy tra qua mic dé sé dem chung ra cho vay, nhu thé tao ra cde mon tién git moi, va qua trinh nay sé tiép tye cho dén khi tat cd cde khoan tién di trut trong hé thong nay duge dung hét. Vige nay xay ra khi cdc mon tién giti ed thé phat séc da tang toi 1000 dota. Chiing ta cing co thé thay diéu nay khi nhin vao tai khoan T cia hé théng hoat dong ngan hang xem nhu mét téng thé nay (bao gém ea First National Bank). Tai khoan T nay Ja két qua cua qua trinh noi trén. He thing nya hang Tai san cb ‘Tai saa any Chimg khodn - 100 dolar “Tién yah cb thé phat sce _ + loo dola Tién dy wit + 100dola Tién cho vay + 1000 dota Qua trinh loai bé cac khodn tién dy tru qua muc bang cach dem chung ra cho vay nghia la hé théng hoat déng ngAn hang noi trén (First National Bank, cde ngan hang A, B, C, D, v.v.) tiép tuc thue hign cde mon tién cho vay lén toi 1000 déla cho t6i khi cée mon tién gui da dat den mue 1000 déla. Theo phuong phap nay, 100 déla tién dy trit can xung voi : 1000 dola tién gui (gap 10 ln sé hreng).430 PHAN WV - QUA TRINH GUNG UNG TIEN TE PHE PHAN MO HINH DON M6 hinh cuia ching ta vé viée tao ra boi sé tién gui duémg nhu cho thay rang Dv tra Lién bang ¢6 kha nang thy hign viée kiém soat toan bO mute tién giti c6 thé phat sée qua viée dat ra ti lé dy tra bat budge va mute tidn dy trit. Vide igo ra tién gui thue té it may moc hon nhiéu so vei diéu ma md hinh don cho thay. Néu tién tu mon cho vay 90 déla cia ngan hang A khong duge dem guri ma duge git ¢ dang tién mat thi khéng c6 gi duge gui ¢ ngan hang B va qua trinh tao ra tid gti dng chét tran dutmg di cua no. Téng 86 tang tién guti cé thé phat séc chi la 100 déla - it hon nhiéu so véi sé 1000 dola ma ching ta da thay phan truéc. Nhu thé, néu mét sé tién tur ede mon cho vay duge dung dé tang 56 tién mat ndm gitt thi cae mén tién guti cé thé phat séc sé khéng tang nhiéu nhu mé hinh cd dang thuon eda chung ta vé viée tao ra boi sé tién gui. Mot tinh hinh khée mita bi bé qua trong mé hinh eda chung ta la khi cde ngan hang khéng dem cho vay hét hodc mua het sé tién diz tr qua mute cua ho. Néu ngan hang A quyét dinh gig lai tat ca 90 dla tién dy tru qua mute cia hg, thi khéng cé mon tién giti nao duge tao ra & ngan hang B, va vide nay cing lam ngimg qué trinh tao ratién git, Téng sé tang tién gui, mot lan nua, chi lA 100 ola, cht khang phai tang 1000 dola nhu trong vi dy cua ching ta. Do dé, néu cdc ngan hang chon viée nam ghz tean bo hay mot phan cde khoan tian dy trae qua muc cia ho, thi vige mé rong ddy du tién gui duge bao truge theo mé hinh don vé tao ra béi sé tién giti khong xy ra. Cae vi dy trude day chi ra mét céch ding dan rang Fed khéng phai la tae nhan duy nhat ma thai do cu xd cua né anh hudng tdi mute tién giri va do do toi lugng tién eung ung. Cac quyét dinh eda cae ngan hang déi voi so tién dy tru qua mute ma he mong muén ndm git va cdc quyét dinh cua nhung ngwoi giti tién déi vai viée nam gid bao nhiéu tién mat déu cé thé lam cho lugng tién cung ung thay déi. O cde chuong sau, chung ta nhan manh thai d6 eu xu va tae dong qua lai cua 4 tac nhan da ndi truée day bang vide xay dung mét mé hinh hién thye hon eda qua trinh cung ting tién té.CHUONG 14 - VIEC TAO RA BOI S6 TIEN G TOM TAT 1. C6 4 tc nhan trong qué tink cung tmmg tidn t¢ (a) ngan hang trung ung (b) cde gan hang (cae (6 chute nan titn git), (c) nhdng ngudi gir tidn va (d) nheng nguii vay didn tir cac ngan hang. 2. Ngan hang trung uumg & Mg lane thong Dy tra Lien bang (the Federal Reserve $: tem), cing duc goi 1a Fed. Né chi dan chint s4ch tién eG, thanh (oan séc, va thye higu cic chic nang diéu hanh. Fed o6 tai sin tién ayy (déag Gén tou hanh va tién dy wa), cc ti san ne dy tao nen phan iin him cua co sch Uidn & , cdc Wi sin o6 cia Fed [cde ching khoan chinh phi va ian cha vay chiét kau {cho cde ngan hang vay) 3. Hed cung cap tite duu cho he nding hoat dong ngan hang bing cdch mua wii Khoan hdc bling cdclt cho edc ngdn hing vay tidn, Mot ngdn fang ricag 12 cri ubé thye hin c4c m6n cho vay (Gi da [én Wri bang sé Gén dy tro qué mie cha mink, do d6 tao ra mot sO tiée giri bang mhu vay. 116 thing hoat CAU HOI VA BAI TAP © EL Thay tra bi cau di sau 13 dun, hay khong ro rang: "Khi motngan hang ky ra mOt so tién mit cda minh va git nd van Fed thi tidn dy ue cila 6 ting ten", 2. Hay cho bict didu gi uly ra cho Cli khodn T céa Fed va cia First National Bank dong agan hang co thé tao ra mot sym rong boi 96 tidn gai bid vi kbi m6i mot ngan hang cho vay va tao ra cdc mén Un gui, ttn dy tri cia ho di wei mOt ngan hang khdc, ngan hang nay ding ching dé thye hign cc mon cho vay va (ao ra cdc mon tién gia them nia. Teong mé hinh den cia. vide tan ra boi so lign gif wong ds cdc ngan hang khong git tai cic Khadn tién dy wo qua mic, DO: sd én gi cd Und phat sce (so nhan tién gti dom) bang si dio cda a te tide dy ur bat bude. 4. Mo binh din cua vige to ra bot 56° tién gai C6 cde kha khan nghiém trong. Vi dy ede quyél dink cia obi iri tidn lang Gén mal cua Ap, bode e c Again hing, ai cdc Khodtn Lida dy uri qua imiec se tut du MOL sy KEM. AUF rong hen eda tin giti so vt mG bind dun bao tuarte. T4144 lac whan - Ted, cdc ngiin hing, nhong ngtnvi gti Gdn va nbomg ngui vay tién 10 cdc ngdn hang déu quan trong vide xéc dinh lung tién cung tng kht Fed bin 1000 dola chitag khndn cho First National Bank ? Digu gi xiy ra cha tién dy (rit cua First National Bank, 3. Néu Fed cho First National Bank vay PE wigu dila va liest National Bank dung tida nay dé miu E rigu dbla trai khod432 @idu gh xdy ra cho titn dy ua cia First Na- tional Bank ? Hay gid} dhich cau a li cla ban bing céch ding ti Khodn ‘I cho Fed va. First National Bank. 4, First National Bank nh§n them 100 ddla dn dy tri, nhung quyé1 dinh khong-cho- vay bai ky so nao trong khoan nay. ‘Ligh gett la duge tgo ra cho toan thé he whéng ngan hang Ja bao nhictu? Néukhdng co cheithich gikhde thi nhing diéu sau day duoc dp ding cho tat ca cdc bai tdp con lai: TEI2 tién die int bet bude 61 voi tién gia co Iné phat séc td 10%, cae ngan hang khong adm git tidn dee int qua mite, varlién mat cra cong ching khOng thoy di. * §, Bang cach ding (i khodn T. hay cho biét c4i gi xdy ra cho Gdn gti co thé phatséc trong h¢ thong hoat dong ngan hang khi Fed cho First National Bank vay mot Khon bé sung Ia | trigu dota. 6, Bang céch dang tai khodn T, hay cho bil céi gi xdy ra cho Wén git co thé phat séc tong he thong hoat dong ngdn hang khi Led bén cho First National Bank 2 wigu dla trai khodn. *7., GiasirFed mua 1 wigu d6la wii Khon ti First National Bank, Néu First National Bank va tdi cd cde ngan hang sis dyng lung tian dy ie ving them do vige trép tao ra chi PHAN ‘IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE dé mua chimg khoan va khong cho vay, didu gi st xdy ra cho lidn gi cé thé phat séc 7 8. Néu Ped mua 1 trigu d6la trai khodn tir First National Bank, nhung 6 mot ti 1 bs sung LI cia hOUky khoan tian giri nko duyc giv lam Gan dy trie qua mic, thi tng sé Wing them cua tide git c6 thé phat séc 1a bao phidu ? (Goi diy ding tai khodn T dé cho mil cdi gi xy ra cho dn dy tra va didn gai cd thé phat sée). * 9, Néu tien dy trt trong bg thdng hogt dong ngan bang Ging them 1 d data do vide vay chiét khdau 1 i dola va titn géi co he phat séc ving them 9 Ui ddla thi vi sao he thing hagt dong ngan hang nay khong cin bing ? Diu gi st isp tue dign ra tong ne thong hoat dong ngan hang nay cho d¢n khi n6 dat duye can bang ? Cho biét tai khoan T ca hg thOng ngan bang nay trong trang thai can bing. * LT Nu Ped gidun uidn dy trarbiing cach han linyng wai khodn ding gid 5 itu dole cho ede ngan hang ti khodn T cia he thoitg hoat dong ngan hing sf nhu thé nao ? Didu gi da xay ra cho mie tidn gift c6 thé phat ste? 12. Néu ui 1@ Gén dy we hit hude doi vei Gdn gti co thé phait sée Ling 161 20% thi bd 36 lign git s¢ 1A hao nhicu khi dn dy tro tang thém 100 dota ?CHUONG 15 Nhiing yéu t6 quyét dinh cua luong tién cung ting LOI DAN Trong Chuong 14 chung ta da phat trién mot mo hinh don eua viée tao ra béi 86 tién giti, né cho théy Fed co thé kiém soat nnic tién giti c6é thé phat sée nhu thé nao bang cach dat ra ty 16 tién gut bat buge va mue tién du tru, Khing may cho Fed la cuge séng khéng don gian viée kiém soat lurgng tién cung ung la mot nhigm vy phic tap. Viéc phé phan mé hinh cua ching ta da cho thay rang cdc quyét dinh cia nhimg nguéi gui tién vé so tién mat ma ho ném gig va quyét dinh cia cde ngan hang vé sé tién du tri qua muc cia ho cling tac dong den lugng tién cung ting ni trén. Dé gidi quyét cic Wei phé phan dé, trong chuong nay chung ta phat trién mt mé hinh hrgng tién cung img trong dé nhong nguoi gui tién va cae ngan hang ¢é ea¢ vai trd quan trong cua ho. Khuén mau dé cho chung ta mét mé ta sau sac qua trinh cung ung tién té dé giuip ban higu sy phitc tap vé vai tro cua Fed. Dé don gian hoa su phan tich, ching ta tach viée phat trién ma hinh néi tren thanh mét vai budc. Trude hét, chung ta sé thay Fed co thé kiém soat chinh xac hon déi véi co’ sé tién te (déng tién luu hanh cong véi tién dy tra trong he thong hoat dong ngan hang) so vei lam ehi riéng cde khoan tién du tra. Nhu thé mo 19-TTRH434 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE ee he hinh ctia chung ta lién hé eac thay ddi cua lugng tién cung wing vei nhing thay A6i cla co sé tién té. Méi lin hé nay ¢6 duge nhé vige tim ra mot sO nhan tién (mt ti 1g lien he su thay déi eda leng tién cung ung véi mot sy thay aéi cho truée cia co sé tién t€). Sau cung, chung ta sé xem xét cae you td quyét dinh cla sé nhan tién té n6i trén. Huéng din nghién céu Mot ly do dé tach mé hinh lugng tién cung ting thanh ede phan 1a dé giup ban tra loi ede cau héi qua vige su dung logic true giac tng bude chit khong qua viée ghi nhé nhang thay déi trong thai d9 cw xut eda Fed, cua nhung ngudi gun tién hoae cha ede ngan hang sé tac ddng dén lugng tién cung ung nhu thé nao. Trong viéc din ra mot mo hinh cia qua trinh cung ting tién té ¢ day, chung ta sé t4p trung vao mot dinh nghia don gian vé tidn té (tién mat cng tién gui c6 thé phat séc) wng voi dinh nghia M1. Tuy cde dinh nghia rong hon vé tién té thong duge ding trong viéc vach chinh sach, 4c biét la M2, chuing ta tién hanh mét phan tich vai dinh nghia Af1 béi vi no it phite tap hon va do dé mang lai cho ching ta mot hiéu biét co ban vé qué trinh cung ung tién ta. Hon thé, tat 4 cde phan tich va cde két qua khi su dung dinh nghia M1 cing thich hop tét nhy vay v6i dinh nghia M2. Mot mé hinh cung ting tién té phute tap hon cho dinh nghia M2 duce xay dung trong phy luc 6 cudi chuong nay. VIEC KIEM SOAT CO SO TIEN TE Cé sé tién té (con go? la tién c6 quyén lye cao) bang éng tién luu hanh (C) cong véi tién dy tru trong hé théng hoat dong ngan hang (R) ‘” Co sé tién té ndi trén (MB) dugc biéu thi la: MB=C+R Chuong 14 da miéu ta viée Fed cung cap eae khodn tién dy tra bé sung cho hé théng hoat dong ngan hang cua né nhu thé nao qua viéc mua cae trai khodn chinh phi hodc cho cae ngan hang vay tién. Chung ta sé thay mat each van tat rang, thyc tai, trong khi eae hanh dong nay chac chan lam tang co 36 tién té, thi t&e dung cia né d6i vei tién dy tri lai kém chac chan hon. Day Ia diéu vi sao cdc (1) Dong tign kina hach gdm cd dng ita Dy sro Lids bang (gidy hac Dy wir Lice hang) vi ding ifn kho bac (che yéu la itn de).CHYONG 16 - NHUNG YEU TO QUYET BINH 435 mé hinh mé ta viée xac dinh lugng tién cung ung va vai tro cia Fed trong qua trinh nay thudng tap trung vao co’ sé tién té chit khéng phai vao cac khoan tién du tra. Cac nghiép vy thj trudng ty do céa Dy tra Lién bang Mit cach ma Fed tao ra cdc thay déi cua co 86 tién t@ 1a mua hodc ban cac trai khoan chink phi thong qua mot nghiép vu thi trueng ty do. Viée mua trai khoan do Fed thuc hién duge goi JA mua trén thi trudng tu do, trong khi viée ban trai khodn do Fed thyc hién duge goi Ja ban trén thi truéng tudo. Mua trén thi truong ty do tu mot ngdn hang. Nhu duge mé ta ¢ Chuong 14, Fed mua 100 déla trai khoan ter mat ngan hang va thanh toan eae trai khoan ay bang 1 sée 100 déla. Ngan hang do hoae sé guti te séc dé vao tai khodn cia minh ¢ Fed hoae doi l4y tién mat, day sé duge coi la tian két. Da hanh déng theo cd4ch nao ngan hang nay sé thdy ban than co thém 100 dola tién du tra va giam 100 dla tai san ching khodn. Tat khoan T cho hé théng hoat dong ngan hang dé bay gid la: Hé théng ngin hang Tai san co Chimg khodn - 100 dita, Tién dy tre + 100 dola Trong khi Ay, Fed thay rang tai san ng cila minh da tang thém 100 déla 1a tién dy tru, déng théi tai sain co ela Fed da tang thém 100 déla chting khoan. Tai khoan T ciia Fed hic nay la: ‘Tai san c6 ‘ai san ng Chimg khoan + 100 dota Tién dy it + 100 dola Két qua thue eva viée mua trén thi trudng tu do nay Ia tién dy tre da tang them 100 dota (sé tién dé mua trén thi trueng ty do), Vi tei lic do khong co thay di nao vé dng tién hn hanh nén co sé tién té cling da tang them 100 dla. Mua tren tht truong tu do hi gici phi ngan hang. C6 2 truong hop can Guge xem xét. Trudng hop thi nhat, chung ta hay gid stt rang 1 ca nhan hay 1436 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE ae céng ty ban 100 déla trai khodn cho Fed rdi gui tam séce cia Fed vao 1 ngan hang dia phuong. Tai khoan T cua cong chung (gidi phi ngan hang) dé sau vu giao dich nay la: Gist phi ngan hang Tai sin co “Pai sdin ag Ching khoan = 100 dala Tién gi c6 thé phat sce + 100 dola Sau khi ngan hang nay nhan td séc 4y, né ghi cé cho tai khoan ca nguoi gti tién néi trén voi 100 dola va sau day gui tam séc ay vao Lai khoan cua minh 6 Fed, do thé cé thém tién du tri. Tai khoan T eda he thong ngan hang trd thanh : #16 thong nyan hang “Vai stip c6 Lai san ny Titndyut + lO0dala | Tién gui e6 thé phit sce + 100 dola Tac dung déi véi ban quyét todn tai sin ctia Fed la 6 ché no da them duge 100 dola chimg khodn trong cét tai san c6 cia no, trong khi dy, no tang théin 100 déla tién dy tru 6 cot tai san ng cua né. Fed ‘Tai sin ect Tai stn nus Chimg khodn +100d0la | Tidn dy utr + 100 d6la Nhu ban cé thé thay trong tai khoan T ¢ trén, khi tam séc dé cua Fed duge gui vao mét ngan hang, két qua thuc cia vu mua tu mt gidi phi ngan hang trén thi trueng ty do la tueng ty voi vu mua tu mot ngan hang trén thi trudng te do. Tién dy tr tang thém 100 déla te vu mua trén thi treong tu do va co sé tién t@ cing tang them 100 déla do. Mat khae, néu ea nhan (hoae cong ty) ay ban trai khoan cho Fed déi té séc cia Fed lay tién mat tai mot ngan hang dja phutong hode tai mot ngan hang Dy trir Lién bang, thi tac dung déi voi tién du trv khac nhau”. Ca nhan ay sé nhan 100 i nga hing iia phinmy thitnh tia mah, thé han quyet bode wi sao clla ngan bang aay s¢ khong hi tac dng bed vi 100 dole tide ket mi ngtia bing ady thant (odn ted s@ hoan toan can sting vi un gir 100 dla iden sée ted Fed, Nhur vay. dh dir wa ctha nd x2 ya nguyen vide khong od tic dung gi di von cai knowin Tela n6. Day Ta did visao tai Khon T etka hg theiag agin hing khong xuat bite 6 day. (2) New o€ nnén ni ten di tim #8CHUONG 15 - NHONG YEU TO QUYET BINH 437 dola tién mat trong khi tai san chung khoan cia anh tagiam 100 déla. Tai khoan T eda cd nhén dé sé la: Gidi phi ngin hang Tai sin c6 ‘Tak sin ny Ching khodn + 100 dol Tién mat + 100 Fed nay thay rang n6 da trao déi 100 déla tién mat lay 100 déla chitng khodn, do dé tai khoan T cua no la: Fed Tai sin co Tai san ny Cac ching khoan + 100 dia | Déng tite fru hanh + 100 dita Két qua thye cua vy mua tren thi trivong ty do trong truong hep nay la tién dy tri khong thay déi, trong khi déng tién luu hanh tang them 100 déla tu vy thua trén thj trudng ty do dé. Nhu vay, co sé tién te (déng tién lu hanh cong cac khoan tién du tru) tang thém sé tién 100 dola tut vu mua trén, trong 46 khi Ay tién dy tri khong tang. Viéc nay khde véi truang hgp ngudi ban nhimg trai khodn néi trén giti tm séc cua Fed vao mot ngan hang ; tréng hop nay, tian dit tri tang thém 100 déla, va co sé tién té cing tang them nhu vay. Su phan tich trén day biéu 1 rang tée dung cia mét vy mua trén thi trudng ty do déi vdi tién dy tra khde di tay theo vige ngudi bin cae trai khodn do git mon tién thu duge duoi dang tien’ mat hode la dudi dang tién giti, Néu sé tién thu duge dy duge git é dang tién mat, vu mua trén thi trudng ty do nay khéng c6 tac dung gi dén tién dy tri; riéu sé tién thu duge dy duge giz dui dang tién gui, thi tién dy trit tang thém sé tién eda vy mua trén thi truéng ty do dé. Tuy nhién, téc dung ctia mét vy. mua trén thi trudng ty do dét vdi cosd dién t@ luén ludn nhu nhuu, du tién thu duge tk vu bin dé duge git 6 dong tién guti hay tién mat, Tac dong cua mot vu mua trén thi trang ty do déi voi tién dy trit la khéng chdc chan hon nhiéu so voi tac dung cua no ddi voi co sé tidn tg. Bun tren thi trudng tu do, Néu Fed ban 100 déla trai khoan cho mot ngan438 PHAN Iv - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE hang hay mot gidi phi ngan hang. co $6 tién té sé gidm 100 déla. Vi du néu Fed ban ede trai khoan dé cho mot e4 nhan, cd mhan do thanh todn cac tai khodn ay bang tién mat, thi ngudi mua d6 trao doi 100 déla tién mat lay 100 déla trai khoan va dua dén tai khoan T nhu sau : i phi ngin hang i sn 6 ‘Vad sina Ching khoan + 1X) dola Tién mat ~ 10 dol Mat khac, Fed da gidm bét tai san ching khodn cua né 100 déla va euing daha thap tai san ng tién té qua viee nhan tién mat dé thanh toan cho cac trai khoan cua né, do vay gidm bet sé long tién luu hanh 100 dela. Fed Thi sin cb Tid sin ner Chimg khoan “100 dola] Déeg tién hu binh 100 dola Tac dung cua viée ban 100 déla trai khodn dé trén thi trong ty do 1a lam gidm bot mot s6 tién bing nhu thé cia co sé tién té, tuy rang tién du tra gid nguyén khéng thay déi. Nhung trang thai khac nhau cua cdc tai khodn trong cae trutmg hgp ngudi mua cac trai khoan do la mét ngan hang hoae nguoi mua do thanh toan cho ede trai khoan ay bang mot sée phat ra theo mot tai khoan tién gui cé thé phat séc tai ngan hang dia phuong cua nguoi ay, déu dan dén eung mét su gidam bét 100 déla trong ca sé tién té, tuy rang viée gidm xay ra do mute tién diz tre da sut giém 100 dola. Hudng dan nghién cuu Cach tét nhat dé ndm duge vide cdc hoat dong thi truong ty do tac dong nhu thé nao dén co sé tién te 1a dung cae tai Ahudn T. Khi su dung cac tai khoan T. hay cé gang kiém tra dé thay rang mot vu ban trén thi truong tu do 100 dela trai kKhoan di cho mét ngan hang hoge cho mét cd nhan (ngudi ay thanh toan cho ce trai khodn 46 bang mét séc phat ra theo 1tai khoan ngan hang) déu dan dén viéc giam 100 déla cua co 86 tién 16.CHUONG 15 - NHUNG YEU TG QUYET BINH 439 — —— — s—P Tu phan tich cua chung ta vé mua va ban trén thi trudng ty do, nay c6 thé dua ra ké luan sau ; tac dung cua céc nghiép vu thi trudng tu do déi vi tién du trir 1a khéng chac chan hon nhiéu so véi tac dung dé di voi eo 86 tién té. Do do, Fed c6 thé kiém soat co’ sé tién té mot cach c6 higu qua hon bing cdc nghiép vu thi trueng tu do so vdi co thé kiém soat eae khodn tién dvtra. Su chuyén tr tign gui sang tién mit Negay cd néu Fed khong tién hanh ede nghiép vu thi trudng tu de thi mot su chuyén tir tién gui sang tién mat cung sé tac dong dén tién dy tre trong hé thong ngan hang nay. Tuy nhién, mét sd chuyén nhu thé sé khong ¢6 tae dung di voi co'sé tién té d6, day la mot ly do vi sao Fed kiém soit nhiéu hon 463 véi co sé tién té so voi cde khoan tién dy tru. Chuing ta hay gia st rang Jane Brown (nguéi di mé mét tai khoan sée 100 dola tai First National Bank ¢ Chuong 9) cho rang 6 tat ca cde ngan hang cde thi quy déu qua lam dung do vay cé ta déng tai khoan cia minh bing cach rut sé du 100 dola thanh tién mat va thé khéng bao gid gui né tar mgt ngan hang nao mia. Tae dung d6i vi tai khoan T eda gioi phi ngan hang nay ta: Gidi phi agin hang Tat san eo Tat sin ng Tidn gi c6 thé phat séc = 100 dola Tién mat + 100 dole Hé thong hoat dong ngan hang nay mat 100 dota tién gin va do dé mat 100 dola tién du tra. Hé thong ngan hang ‘Tai sin co ‘Tai san nr ‘Tién dy wa +100 d6la Tigh gti ob thé phat sce + 100 dota Déi vai Fed, hanh dong cua Jane Brown nghia la c6 them 100 déla dong tién lwu hanh trong tay cong chung, trong khi dé tién du tra trong he thong ngan hang nay da gidm bot 100 déla. Tai khoan T cua Fed la:440 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE Fed Tai san co ‘Tai san ng Déng tién lou hanh + 100 dola Tien du wo - 100 dola Tac dung thuc déi véi cac tai san ng cua Fed la khong c6 ; co sé tién t8 khong bi tée dong bdi su chan ghét cia Jane Brown déi véi hé thong hoat dong ngan hang. Nguee lai, tién du tri bi tac dong. Cae dao dong hén don cua tién dy trot cé thé xuat hién nhur la két qua cia cde di chuyén hin don tu tién gui thanh tién mat va nguge lai. Déi vai ca sd tién té thi khdng gidng nhu vay, khién no la mot bién sé én dinh hon. Tién cho vay chiét khadu Trong chuong nay, cho tdi day, chting ta da xem xét nhong thay déi cua ca sd tién te nhv la chi do cae nghiap vu thi trudng ty do tao ra. Tay nhién, khi Fed cho mét ngan hang mot mén vay echiét khau, thi vide nay cting tac dong dén co 86 tién te. 0 Chuong 14, khi Fed cho First National Bank vay chiét khau 100 dola, ngan hang nay duge ghi c6 vei 100 déla tién dy trut tur sé tién vay dé. Tac dung déi voi ban quyét toan tai sdn cua hé théng ngan hang nay va cia Fed 1a nhu sau : He thong ayaa hang Fed Tai san v6 TAL san cé Tai sin ng Tin dye +100dota | Tigncho vay ‘Tidn clu vay ‘Vitn dye +100 dota chidt Khaw ehiet kha + 100 dik + 100 dota Tai san ng tién té cua Fed nay da tang thém 100 déla va co’s6 tién té cling vay. Ngue lai, néu mét ngan hang thanh toan mét mén tién vay tu Fed, do dé gidm sé tién né vay tat Fed di 100 déla, cic tai khosin T ciia hé théng ngan hang va cia Fed ]a nhu sau He thing ngdn hang Fed Tai san 6 ‘Tai san ny Tai san cd Vai sin ne Tién dar tris - 100 di Tién vay chit ‘Tidn cho vay ‘Tien dy wir khau -100 dokt chi@t khiiu -100 dota -100 dolaCHUONG 15 - NHUNG YéU TO QUVET 8|NH 441 Tac dung thue déi véi cdc tai sdn ng tién té cua Fed, va do dé dBi vi ca $0 tién té, hic dé 14 su gidm bét 100 dola, Chung ta thay rang co sd tién t@ thay doi mot d6i mot voi thay déi cac mon tién di vay tu Fed. Téng quan vé kha nang coa Fed d& voi viée kiém soat co sd titn t8 Két lugn chung rut ra tar phan tich trude day 1a Fed cé thé kiéin soat co sé tién 48 m6t cach tét hon la kiém soat tién dy tra. Tuy vay, trong khi sé tién cla cde vu mua hoac ban trén thi trudng tu do duoc kiém soat mot cach day du nho cdc don dat hang cia Fed cho cde nha buén trén cac thi trueng trai khodn, no khong cé duge sy kiém sodt day du déi vei co sé tién té béi vi né khong thé xac dinh mét cach don phuong, va do dé khéng du bao mét cach hodn hao sé tién ma cae ngan hang vay tx Fed. Du tra Lien bang dat ra Iai suat chiét khau (lai sudt déi vi cho vay chiét khéu) va sau dé cdc ngan hang dua ra quyét dinh héu cé vay hay khong. Téng s6 tién cho vay chiét khau mac dau bi anh huéng béi viee dat Iai suat chiét khdu cia Fed, cting khéng dugc Fed kiém sodt mét cach day di ; nhung quyét dinh cua cac ngan hang cing git mét vai tra nhu cua Fed ™ Do 46 chung ta cé thé tach co’ sé tién té ra lam 2 thanh phan: mot thanh phan Fed c6 thé kiém soat mét cach day du, va thanh phan kia duge kiém soat mot cach kém chat che, Thanh phan duge kiém soat kém chat ché dé la s6 tién cuaca 86 duge tao ra tit tién vay chiét khau Fed. Phan con lai cia co sé (duge goi la co sé tién kh6ng vay) nam du¢i su kiém soat cuia Fed béi vind chu yéu 1a két qua cua cde nghiép vy thi trudng tu do”. Co sé tién te khong vay duge dinh nghta bang cong thitc la co 36 tién té tr di tién vay chiét khau ti Fed : MB, =MB-DL trongd6 MB, = co $6 tién té khong vay MB = co sé tién té DL tién vay chiét khau tir Fed. (3) Fed, giting bat ky mor ngae hang no, cting c6 thé quyat dink 6 hay khdng cho vay, nhu how nda sO titn vay cs Bed. Tuy vay. thine ro 1a dig mii chat sau : Quyc diab eda ahu cia Fed, 6 7 nghia quan trong dé¢ ved lung tidn vay chiat khivu te Hed. (4) Thue ra, c6 nhig khoan mye khac trong han quyal fo wn hang cong gidag hung 18) tae tng y soi ede nghitp ita e6 thd dr hus dunn, shimmy khosin ine khae nay Khong pay kho khan cho fn tg khong vay. dén 46 lon cia co s6 tidn t@ khong vay. [30 téc dyng ctia ching 6% si ew sé ‘yu thi truimg yr do 12 vies nn Fed trong vie kidm soit co s6 ti442 PHAN-IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE Ly do dé tach bigt co sé tién te khong vay (MB, ) khai co sd tién te (MB) la chd co sé tién té khong vay (gan vdi cde nghiép vu thi truéng tu do) nam dudi su kiém sodt truc tigp cua Fed, trong khi d6 co'sé tién t6 chiu Anh hudng cua cdc mén vay chiét khau tu Fed thi khong nhu vay. MO HINH LUONG TIEN CUNG UNG VA SO NHAN TIEN Béi vi Fed cé thé kiém soat co sé tién té mot cach tét hon so véi kiém sot cde khoan dy triz, mét vige lam cé ¥ nghia la lién hé lugng tin cung ung (04) vei eo sé tién té (MB) bang mét mdi tuong quan nhu sau : M=mxMB 5.) Bién cd m la sé nhan tién, no cho chung ta biét lugng tién cung ung thay déi bao nhiéu déi véi mot thay déi da cho ca co sé tién te (4B), Sé nhan nay cho ta biét co sé tién té duge chuyén thanh luong tién cung ung véi béi 56 nao. Bo vi sé nhan tién lon hon 1, nén nguoi ta goi mot each logic co sé tién té 1a “tién co quyén. luc cao" ; mét su thay déi déla trong co sé tién té dan dén mét sy thay doi dela nhiéu hon trong lugng tién cung ung, Sé nhan tién phan anh tac dung doi voi lugng tién cung wng cua nhung yéu te khae ngoai co sé tién t¢, va mio hinh sau day sé giai thich cde yéu té xac dinh tam c@ cua sé nhan tién. Quyét dinh cua nhung ngudi guti tién vé tién mat va tién gd ¢6 thé phat séc ea ho la mot trong cae yéu to tac dong dén sé nhan tién. Mot yéu té khdc la tién dy triz bat bude do Fed ap dat lén hé thong hoat dong ngan hang. Quyét dinh evia eae ngan hang vé tién dy tru qua mute cung tac dong tdi sé nhan tién té ndi trén. Dan xudt sd nhan tién Trong mé hinh cua chung ta vé vige tao ra boi sé tién guti é Chuong 14, ching ta da bé qua cdc tae dung lén viée tao ra tién gui do nhing thay déi trong tai san déng tidn cda cong chving va tai san tién dy tru. Nay chuing ta lien két nhung thay déi nay vao mé hinh qua trinh cung ung tién te cua chung ta bang cach gia su rang mu tién mat (C) va tién du tra qua mic (ER) tang ti 1é voi tién gui cé thé phat séc (D) ; noi khac, di chting ta gia su rang ti le eda cdc khoan muc nay ddi voi tién gui cé thé phat séc la cae hang sé: {C/D) = tilé tién mat - tién gati ¢6 thé phat see. {ER/D} = tile tién du trv qua mu.CHUONG 15 - NHUNG YEU TO QUYET BINH 443 trong do ky hiéu {...} biéu thi ring chung ta dang coi til¢ nay 1a mot hAng sé. Nay chuing ta sé dan ra mét cong thitc mé ta ngudi gui tién, ti lé tién dy tra qué mue duge dinh nghia & trén va ti lé tidn du tra bat buge do Fed dat ra tac dong dén sé nh&n tién (m) nay nhu thé nao. Chung ta bat dau viée dén xuat mé hinh lung tién cung ing véi phuong trinh R=RR+ER né néi Jén rang téng sé tién dy tnt trong he thdng hoat déng ngan hang (R) bang téng cia sé tién dy tru bat bude (RR) va tién du tra qua muc (ER). (Chu y rang phuong trinh nay tuong ting voi diéu kién can bang R = RR trong chuong trude tai dé cdc khoan tién dy tr qua mute da duge gia thiét bing zero). Téng sé tién dy trit bat buge bang ti lé tiém dy tre bat bude (7,) nhan véi sé tién guti c6 thé phat sée (D) > RR =r, xD. Khi thay r, x D cho RR trong phuong trinh thy nhat ta nhan duge mét phuong trinh biéu dién tuong quan cua tién dy tri trong hé thong hoat dong ngan hang vi sO tién giti co thé phat séc va tién dy try qua muc ma ede khoan tién dy tre ni trén ¢6 thé can ximg voi: R=iry xDi+ER Diém mdu chat ¢ day la Fed dai ra ti lé tién dar trt bat bude r,,nhé hon 1. Nhu thé, mét déla tién dy tra cé thé can xing hon mét déla tién gui, va viéc mo rong boi s6 tién giti 06 thé xdy ra. Ching ta hay xem diéu nay dién ra trong thye té nhu thé nao. Néu tién du tra qua mite duge git ¢ zero (ER = 0), tile tién du trix bat bude duge dat dr, = 0,10 va muc tién giti c6 thé phat sée trong hé théng ngén hang nay la 800 ti déla, thi sé tién du tri cdu thiét dé lam ché tyra che cac mon tién gui nay 14 80 ti déla {= 0,10 x 800 ti déla). Khoan tién dy tri 80 ti ddla nay 6 thé c4n xung vdi sé tién giti cé thé phat séc bing 10 ln s6 may, dting nhu & chuong trade, béi vi vide tao ya b@i sé tién giti sé xudt hién, Bai vi co’sé tién té (MB) bing tién mat edng vei tién dy tris (R + C) chning ta cé thé viét ra m@t phugng trinh lién hé s6 lugng tién cua ce sO tién té voi cae mute tién guti ed thé phat séc va tién mat bang cach cong thém tién mat vae ca 2 vé cia phueng trinh trén : MB=R+C=(r,XD+ER+C Mét cach ughi khae vé phuong trinh nay la nhan ra rang né cho ching ta bit. sé tién cia co’ sé tién té 1a can thiét dé can xing voi cde 86 tién guti cé thé phat séc, tin mat va tién dy tre qua mute hién 6.444 PHAN Iv - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE Mot dac diém quan trong cia phuong trinh truée 1a 6 ché mot déla bé sung cua co 36 tién té ndy sinh tut mét déla bé sung cua tién m&t khong can ming voi batky sé tién gui bé sung nao. Diéu nay xay ra bai vi mét sy tang nhu vay dd dén mét su tang tuong ty & vé phai cla phuong trinh do va kh6ng cé thay déi nao dién ra trong D, Thanh phan tién mat cla MB khéng din dén viéc tao ra boi sé tién gui nhu thanh phan tién di tra, Noi mét cach khac, mot su tang co sé tién té thudc vé tién mat thi khong duge nhan lén, trong khi d6 mot sy tang thuée vé tién giti can xing thi duge nhan én, M6t aac diém quan trong khée nwa cua phuong trinh nay Ia ¢ chd mét déla bé sung cuia co sé tién thuge vé tién du tra qua muc, FR khong can xing voi bat ky tién gui hay tién mat bé sung nao, Ly do cua viéc nay la ¢ ché khi mot ngan hang quyét dinh git lai céc khoan tién dy tro qué mic thi ngan hang khong dem chung ra cho vay va nhu vat chung khong tgo ra mén tién mii nao, Do dé, néu Fed rét tién du trit vao hé théng ngan hang va tién nay dug gitt lam cdc khodn dy trit qua mu thi sé khéng cé tac dung nao déi vai tién gui hoac tién mat va do a6 khéng co tac dong déi voi lugng tién cung ung, Noi mot cach khae, ban 6 thé nghi vé tién du tra qua nic nhu mét thanh phan nhan réi cua tién dy tra, né khong duge ding dé can xume voi bat ky tién gui vao (tuy né 1a quan trong ddi véi vige quan ly tinh long cua ngan hang, nhu ching ta da thay 6 Chuong 9). Diéu nay nghia 14 doi voi mot mute tién dy trut cho true, mot sd tién du tru qua mnie lon hon ham y rang hé théng hoat dong ngan hang 46 thuc té cd it tién du tri hon dé can xung véi tién gui. Dé dan ra céng thitc sé nhan tién té theo ti 1é ngudi gui tién (C/D] va ti lé tién du trut qua mute {ER/D}, ching ta viét lai phuong trinh trén day déng thai bidu thi C nhy (C/D| x D, va ER nhu {ER/D} x D MB = r,xD+\ER/D)xD+{C/DixD hode = fr, +tER/D) +{(C/DiHxD Sau d6 chung ta chia ca 2 vé cua phuong trinh ndi trén cho phan trong dau ngoac vudng dé ed duge biéu thitc lien hé cac mon tién giti cé thé phat séc (D) voi eo sd tién (MB) ; ching ta e6 1 D = ee x MB (15.2) Ir +1ER/D} + \C/DI| Su dung dinh nghia luong tién cung ung nhw téng cua tién mat cong voi tién gui cd thé séc (M = D + C) va mot lan nda biéu thi C bang (C/D) xD:CHUONG 15 - NHUNG YEU TO QUYET BINH 445 —_— oe M=D+(C/D}xD=[1+(C/DixD Thay biéu thite cua D theo phuong trinh (15.2) vae phuong trinh tren chung tacé: wee ICID) aas.ay i +{ER { D} + (C/D}) Sau cung, chung ta da dat duge muc dich la din ra mt biéu thie theo dang eda phuong trinh (15.1) truée day. Nhu ban e6 thé thay, ti sé nhan vi MB chinh 14 86 nh4n tién, sé nhan nay cho chung ta biét lugng tién cung ung thay déi bao nhiéu dé dap ung voi mot thay déi da cho cia co sé tién té (tién due lam manh). So nhan tién -m nhy vay 1a bing 1+ /(C/D} nue (15.4) Ir +1ER { D} +/C/DI1 va n6 la mét ham sé eua ti lé ngusi gui tién, (C/D}, tile tién dit trt bat budc do Fed dat ra, ty va ti lé tién dy tra qua muue{EZR/D}. Tuy rang viée dan suat theo phwong phap dai sé vita hoan thanh cho ban thay 86 nhan tién duge eau trie nhy thé nao, ban can nim duge né theo true gide eo ban dé cé thé hiéu va ap dung khai nigm sé nhan tién ma khong phai ghi nhé ne. Truc gidc dang sau sé nhan tién Dé 6 mot cam nhan vé viée sé nhan tién nghia la gi, chung ta hay xay dung mé6t vi du bang sé véi sé ligu thue cia cdc bién sé sau day : T, = tilé tién dy tra bat bude = 0,10 C os tién mat = 400 ti dota D = _ tién gui cé thé phat sée = 800 ti ddla ER tién dy treet qua muc = 0,8 ti dela M = lugng tién cung ung (M1) =(C + D) = 1.200 ti déla Theo edc con sé nay chung ta e¢ thé tinh todn ede gid tri eda ti 16 tién mat - tién gut cé thé phat sée va ti 1é tién gui co ky han - tién grti c6 thé phat séc la bao nhiéu. (C/ Dj = ti le tién mat - tién giti o6 thé phat sée bang . 400 ti dola ————— -05 800 ti data446 PHAN Iv - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE (ER /D) = tile tién dy tra qué mt 08 11 dele = tile tién dy tra quad mic = 800 ti dola = 0,001 Tri sé tinh ra cha 86 nhan tién 1a: 1405 1,500 = oe = = 280 10,10 + 0,001 + 0,5) 0,601 $6 nhan tién té 2,50 cho ta biét ring khi cho ti l¢ tin dy tr bat bude la 10% A6i voi tién gut cé thé phat séc, thai do cu xt cua nhiing nguch gui tién coi nhut duge biéu thi bang (C/D} = 0,5 va cia cde ngan hang coi nhu duge biéu thi bang {ER /D} = 0,001, néu co sd tién té tang thém 1 déla sé dan dén vige lugng tién cung ting (M1) tang thém 2,5 déla. ‘Mét dac trung quan trong eda sé nban tién 1a 6 chd né nhe hon sé nhan tién gui don (10) trinh bay ¢ Chuong 14. Chia khéa dé hiéu bit két qua nay va dé hiéu mé hinh hong tién gti cung tng 1a nhan ra rang day co su morong boi sd tién gui, khong co sy mo réng nhu thé dot poi tién mat. Nhu vay néu phan nao dé cia sy tang “tién duge lam manh" thude vé tién mat, thi phan nay khong tham dy vao viée mé rong b6i sé tién gin. Trong phan tich é.Chuong 14, ching ta 4a khéng cong nhan kha nang nay va do dé vige tang tian dy tra dan dén con sé cue dai trong vide tao ra béi sé tién gui. Tuy vay, trong mé hinh sé nhan tién té hién hanh, mu tién mat chac chan tang khi cd sé tién tg (MB) va tién giti c6 thé phat séce (D} tang, béi vi {C/D/ lo hon zero. Nhu da duoc phat biéu truce day, bét ky su tang nao vé co sé tién té (MB) thuge vé sy tang tién mat déu khong duge nhan lén, do dé chi mgt phan trong lugng tang cua MB lacé higu luc dé can xing voi tién gut cé thé phat séc, phan dé tham dy vao vige md rng b9i s6 tién gun. Mire mé r6ng bdi 36 tidn gti chung phai thap hon do dé vie tang M, khicho truée mot lugng tang MB, la nhé hon so véi mé hinh don 6 Chuong 14 cho thay? —_—__-——— (5) MOLIy do kc lavm 36 nh sin t8 nb em La Gi ch6 /EK /D} fa won phan sd KhOag AG fom hom sero. cho tay fling mol ay ting MA va D dB dn itn ay rq ante whidu hem, S6LSa dy a gua me Hin hr dh ghia Bast fidudy erorduye ding df cfm Kimp wen 66 Gen gill couhé phhit we 9€ khong (ang anitu shernéu Khong o6 Vike nO tren Do dosirtang vdn git cs thé phatsse V3 lume (adn cung img s@ hsp hun va s6 nba tifa tf 38 thé how. Tay ignsdo FER 2) hign nho abu the. khong 0,001, tic éng cua i Hf nay dn so abs tidn t do ral ahd, Nhung. fac ahomg thi ky kha trong lich st 5-46 ER AD) da om hom whic va do dda cimg 66 vale quam wong hem trong vide ha thap s6 whan inCHUONG 15 - NHUNG YEU TS GUYET BINH 4q7 TO Cac yéu té xde dinh sé nhan tién Dé phat trién true giac cia chung ta vé sé nhan tién them nia, chung ta hay xem 86 nh&n tién néi trén thay déi nhu thé nao dé dap ung cdc thay déi cia nhung bién sé trong mé hinh sd nhan tién eda chung ta: (C/D), r,, va (ER /D}. Céch thie ma chung ta sé tién hanh la mot edch thie quen thuge t trong kinh té hoe: chung ta héi cai gi xdy ra khi mot trong cdc bién sé thay déi, gin tat cd ede bién sé khac khong ddi (nghia la ceteris paribus), Nhuing thay doi vé ti Ig tién dig trax bat buge. Néu tile tién du tra bat bude d6i voi tién gui cé thé phat séc tang lén trong khi tat ea cae bién sé khde khong 6i, ceding mot mute tién du triz khong thé can xumg voi mot sé tién gui cb thé phat séc ln dén chimg ay ; can co nhiéu tidn du tra hon béi vi tien diz trit bat buge cho s6 tién giti c6 thé phat séc nay da tang. Sy thiéu hut luc ay nghia 1a cde ngan hang phai thu nhé cac mén tién cho vay cia ho, vige nay lam gidm bot tién gui va “do do giam lugng tién cung ting. Luong tién cung ting gidm so vai muc cia MB, mic dé da git nguyén khong déi, cho thay rang sd nhan tién cuing da giam. Mot cach khac dé xem xét viée nay la nhan ra rang khi r, cao hon, thi mute mé rong bGi sé tién guhi c6 thé phat séc gidm di. Voi mur mérong bOi sé tién giti gidm di do, sé nhan tién phai giam™. Chung ta cé thé kiém nghiém rang su phan tich truee day la dung qua viée xem xét diéu gi xay ra cho sé nhan tién trong vi dy bang sé khi r lang ti 10 dén 15%. Sé nhan tién dé tré thanh : 1+ 050 1,500 m = = =——__ = 2,30 10,50 + 0,001 + 0,50] 0,651 Con s6 nay, nhu chung ta du doan true day, nhé hon 2,50. Su phan tfch via duge thue hién cing ¢6 thé duge ap dung cho truéng hgp trong dé tilé tién dy tnt bat bude gidm. Trong truong hop nay, mite me rong b6i 86 tién gift c6 thé phat. sée tang lén boi vi cung mot mic tién dy tra nay cé thé lam e€n xting cho nhiéu tién giti cé thé phat séc hon, va sé nhan tiém sé tang. Vi du, néu 7, gidm tur 10 dén 5%, khi dién gia tri nay vao céng thuc so nhan tién té (git tt cA cde bién sé khde khong déi) ta duge mot s6 nhan tién 1a: (6) Kot qua nay 66 thE due chung minh theo dai shige mir sau : Khir, Gag, MIUsG ctl xo nha tin tang va do ds sOinhao itn phai gidm. *448 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE 1,500 10,50+0,001+0501 0,581 tri sé nay cao hon tri sé ban déu 2,50. Nay ching ta cé thé phat bidu két qua sau : S6 nhan tién va Leong tién cung ung c6 tuong quan nghich voi ti le tién dy trit bat buge, ry Nhung thay déi vé ti lg tién mai - tién gui co thé phat sée {(C/D}. Tiép theo, diéu gixay ra cho sé nhan tién khi thai d¢ cut xu cua ngudi gui tién lam cho {CJD} tang, véi tat cA cdc bién 96 khae git nguyen ? Mot sy tang {C/D} nghia la nhung ngu¢i gui tian dang chuyén déi mét sé tién gai cé thé phat séc sang tién mat. Nhu da trinh bay truée day, tién gui co thé phat séc tham dur vao viée mé rong béi sé trong khi tién mat khong nhu vay. Do 46 khi tian gti cé thé phat séc dang duge chuyén déi thanh tién mat, 6 mot su chuyén 46) ti mot thanh phan cia lugng tién cung ung tham dy vao su mé rong bgi sé sang mot thanh phan khéng nhu vay. Mu m@ rong béi s0 téng quat gidm xudng va so nhan tién cing phai nhu vay” Viec lap Iuan nay duge khang dinh béi vi dy bang 86 trong do (C/D} tang ti 0,5 téi 0,75. Sé nhan tién hie dy gidm tir 2,50 tai : - 140,75 10,10 + 0,001+0,75) 0,851 ()) Tense thing 9 nim 1990. dyrtro hat bude cals Nine Lita hang vei ten pi v6 ky hyn eOng nh tiba gui o6 thé phat séc. MoLsu cai hién ong phan léch ndi tron dé phir dh tinh trang wie# pen 1990 ta khong phic tap, New ching ta gia suring titn gatos ky band 7) tang U2 YOi te gu es ts pte thi do. d6 C77) 14 mot bang 6 Khi 6 ching ta chi cdo thi nhin ring trogg cae edag thuc te diy t Ie nem dy Weir hae bude, 7, phli duve thay the bai U7, +7, {77D trong 6 5, a Be tem dr hat de doi i tk ga ed ky han. Su hid bdty trae git aang saustthay thé nay la voi mbidO la Gn giti e6 thé phi se €6 [17D] dla tién BeH co Ky ban va mbi {77 dole tide fh c6 ky han nay co lit du with bude Lar, 2/2)f, Nhu ths tng a6 tid dy 9 bat bude maa wie ngan hang ph cécho méi défa titn gttie6 thd phat séc la dibu kit bal bape s,,ctia Feu cng wii sbaida bS sung asy sinh Wi ede mdm tt gti co ky Ra, 7, -(T7D}. Ch ¥ rang aay eng tif he dtr bude eka tide pu c6 KY ha, eae mot sytang ova til? itn guri.cd ky hin - Uh gut ed ud phat sce, / 77 thaw haan ting 58 ide dy tT AC badge che Gi do la vidn gui c6 thd phat séc va nhur thé lim gidnt 68 nbiin tien va luymg ea cung ting. (8) Chimg ado 1, + ER /D] 69 hs hon 1 her um hep aking eae com sO the U1 wn) md wang JZ) Tam shag mfy sua 66 nha cén theo WS nbigu him 90 SHH ns tang U's6 eta s6 niin d6. Sy tang {AD} Lam cho so han vidn gid, *GHUONG 15 + NHUNG YEU TO OUYET BINH 449 SS — Nay chung ta da chttng minh m6t két qua khac : aé'nhan tién va luong tién cung ting cé trong quan nghich vdi ti le tién mat - tién guticé thé phat sée {CiD}, Thay déi vé ti i¢ dig trit qua muic {ER /D}. Khi cac ngan hang tang tai san tién dy tre qua mut eda ho so vai tidn gui c6 thé phat séc, thi hé thong hoat dong ngan hang thyc té co it tién dy tra hon dé can xung vei sé tién ¢6 thé phat séc. Vigc nay nghia la khi cho cing m@t mic MB, cdc ngan hang sé thu hep cde mon tién cho vay cia minh tao ra mot sy sut gidm vé mute tién giti co thé phat séc va mét su sut gidm vé hrong tién cung ung va nhu thé sé nhan tién dé cling sé sut gidm.” Vie suy lugn nay duge chung minh trong vi du bang sé khi (ER /D/ tang ty 0,001 téi 0,005, Sé nhan tién trong trusng hop nay gidm tu 2,50 toi 1+0,50 1,500 = es [0,10 + 0,005 +0,50) 0,605 Chu ¥ rang tuy ti lé tién dy trot qua mute - tién gui co thé phat séc da tang 5 Van, da chi co mot su sut giam nhé cua sé nhan tién dé. Su sut gidm nay nhé nhu thé bdi vi trong nhiing nam gan day ti le (ER /Dj da cue ky nhé, do dé ede thay di cla no chi cé mét tac déng nhé déi voi sé nhan tidn do. Tuy nhién, da co nhing thai ky khac trong lich si, nhat la trong cude Dai suy thodi, hic dy ti lé nay da cao hon nhiéu do dé cae thay déi clia né da time c6 cdc tae dung guan trong déi voi lugng tién cung ung va sé nhan tién hic do. Nhu thé két qua cudi cing cia chung ta van la m6t két qua quan trong. Sé nhan tién va luong tién cung dng cé tong quan nghich voi ti l¢ tién du trit qua mic - tién giti cé thé phat séc. (ER /D}. Cac yéu t6 phy xdc dinh luyng tién cung ung Dé hodn chinh mé hinh lugng tién cung ung, ching ta chi cd nhé lai rang ea 86 tién te dugc tao ra tur 2 thanh phan: (1) co'g6 tidn te khéng vay (MB_J, né duge su kiém soat truc tiép cuia Fed thong qua cac nghiép vy thi truéng ty do va (2) cde (9) Ket qua nay €6 thS dune chitng minh bang i x6 nhus sav Khi /1 /P} Ung, mf so ca sanhan wen tang dod $8 nhén Tin d6 phai gid.450 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE O50 mén cho vay chiét khau (DL), trong d6 cdc quyét dinh cia cc ngan hang gid mot vai trd song song véi viée An dinh lai sust chiét khdu cua Fed. Su dung dinh nghia MB = MB, + DL, ching ta cé thé viét Jai mé hinh Ivgng tién cung ting nh sau: M=mx(MB, + DL (15.5) trong dé sé nhan tién m duge dinh nghia nhu trong phueng trinh (15.4). Nhw thé, ngoai cae tac dung cuia ti 1¢ tién dy trv bat bude, ti 1g tién mat - tién gut c6 thé phat sée va tile tién dy tra qua mic doi vdi long tién cung ving, m6 hinh mé rong dinh ra rang long tién cung ung bi tac dong béi nhung thay aéi cua MB, va DL, Do sé nhan tién la dong, phuwong trinh (15.5) cho chting ta biét ngay ring hteng tién cung ung cé tuong quan thuan voi ca co sé tién te khong vay va cde mén cho vay chiét khau. Tuy nhién van can phat trién tryc gide cho két qua nay. Nhung thay déi trong co’86 tién t¢ khong vay (MB,). Nhu da trinh bay & phan ddu chwong nay, cdc vy mua trén thi trang ty do cua Fed lam tang co sé tién t@ khong vay, trong khi cdc vu ban trén thi trong ty do cua ho lam gidm no. Khi giv tat cd cdc bién sé khac khing déi, mét sy tang MB, phat sinh tu mot vu mua trén thi trudng tudo lam tang sé luong tién cua co sé tién té san sang dé can xing voi tién mat va tién guti do dé lugng tién cung ung do sé tang. Tuong ty, mét vu ban trén thi trueng ty do, né lam gidm MBy, sé thu hep sé luong tién cua co s6 tién te sfn sang dé can xing voi tién mat va tien gui, do dé 1am cho luong tién cung ung giam. Chung ta cé két qua sau: Luong tién eung ung e6 tuong quan thudn vdi co 36 tién @ khong vay, MB,. Cae thay déi vé tién vay chiét khdu ti Fed (DL). V6i co so tién té khong vay (MB,,) khéng adi, cé them tién vay chiét khau tir Fed sé mang lai cae khoan tién df tra bé sung (do dé cé them MB} cho hé théng ngan hang, ching duge ding dé can xing voi nhiéu tin mat va tién gui hon. Néu cdc ngan hang giam vay chiét khau ctia ho, khi tat cd cc bien 36 khae duge git khong di, sé tién eda MB sAn cé dé can xing véi tién mat va tién gut sé gidm, khién luong tién cung ung giam. Két qua sau cung cia chung ta la: long tién eung ung cé tuong quan thudn voi tién vay chidt khdu iw Fed, DL,CHUONG 15 - NHUNG YEU TO QUYET BINH 451 Nhan xét chung Bay gid ching ta co mot mo hinh cia qua trinh cung img tién té trong dé 3 trong si nhing nhan té tae dong - Dy tru Lien bang, nhimg nguoi git tién, va cae ngan hang - truc tiép tac dong dén luong tién eung tig. Dy tre Lien bang Ia mét nhan té tac dong quan trong béi vi nd kiém soat a co sé tian té khong vay (MB,,) thong qua ede nghiép vy thi trueng ty do va ti Ie tién du tra bat bub, ry. Nhiing ngw6i gui tién cd y nghia quan trong béi vi ho quyét dinh tilé /C/D/. Cac ngan hang 1a quan trong do cae quyét dinh cua ho vé ti lé tién du tre qua muc {ER /D}, va do cho vay chiét khau, DL, tu Fed. Nhu ching ta sé thay & chueng sau, nhan t6 tac dong thu 4 (nguoi vay tur ede ngan hang) tham dy mét edeh gidn tiép bang viée tae dong dén cac quyét dinh cia ngan hang vé (ER /D} va DL. Dé giuip dé viée nghién cwu, Bang 15.1 téng két su dap ung cua luong tién eung ting (M1) doi véi eac thay di cua tat ca cdc bién sd nay. Mui tén di len (f) cho biét sy tang lén, trong khi do wii tén di xudng 4) cho biat su sut gidm. Hung dan nghién cu Dé eat thign su hiéu biet cia ban vé qua trinh cung ung tiéa te, hay nghién cutu mot cach tur ti cai lagic ding sau cae két qua é Bang 15.1 thay vi viée chi nhé cde két qua ay. Sau do hay xem liéu ban co thé cau tric bang riéng cia ban trong do tat cd ede bien sé giam thay vi tang. UNG DUNG VIEC GIAI THICH CAC BIEN DOI CUA LUONG TIEN CUNG UNG 1980 - 1990 Dé lam day da sy hiéu biét ctia ban vé qua trinh cung ting tidn te, ban phai hiéu duge cai gi thc ddy nhing quyet dinh cia uhuing ngudi giti tién va cuia cac ngan hang. Nhung true khi xem xét thai do cu xt eda ngan hang va clia ngudi gui tién ¢ Chuong 16, ban sé phai xem liéu mé hinh qua trinh cung ung tién té duge xay dung ¢ day c6 gitip ban hiéu duge cae bién déi gan day cia lveng tién cung ung hay khing.452 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE Bang 15.1, Téng ket : Dip tmg cia lrgng tién cung img doi viii cic thay déi etia MBn, DL, ry, (ER /D). va (C/D}. Thay d6i cia bién so D4p img cfa lugng tién cung img MB, t tT DL t + on T t {ER /D} t v {CD} T L EN Cha 9: Chisu tang Ct ) eda efe bin 6 diye neu ra, te dung sir gidm cia cde bién 56 ddi vor lugng tin cung Ung se ngwc lai viii cde chidu moi ten chi rad cOt the 2. Ching ta xem xét cdc bin déi cua lugng tién cung ung te nam 1980 dé nam 1990, mét giai doan dae biét dang quan tam béi vi mute tang truéng cua hrong tién cung ung 44 bidu 16 sy bién thién 1én khac thudng. Tidila 200 700] 600) L . 1 ft 1 L 1 1 1 79601481 1968~«903~~T9bk~«T9BS «1806 «987 «196619091990 Hinh 15.1, Laqng tidy cung umg (F1) + 1980 - 1990. Hinh 15.1 cho thay cde bién adi cia lugng tién cung ung (M1) te nam 1980 dén nam 1990, véi céc s6 phan tram bén canh dau ngoac cho biét muc tang truéng (mute hang nAm) cho giai doan nim trong dau ngoac dé, vi dy tu thang giéng nam 1980 dén thang 10 nam 1984 Iugng tién cung ung da tang & mu 7,2% mét nam. Tinh chét bién dong cia sy tang truéng tién té trong giai doan 1980 -CHUONG 16 - NHONG YEU TO QUYET DINH 453 — S$. $$ TS 1990 rat 16 rang, dao déng tx 7,2% dén 13,2% va gidm tré lai 3,3%. Didu gi giai thich cdc dao dong sde nét vé cdc mic tang truéng lugng tién cung ting nay ? Mé hinh lugng tién cung ung, nhu dugc trinh bay 8 phuong trinh (15.5), ggi ra ring cde bién 46i cua Iugng tién cung ung ma chung ta thay 6 Hinh 15.1 duge gidi thich do nining thay déi cia MB, + DL (co sé tidn te khong vay cong cdc mon vay chiét khau) hode bei nhitng thay déi cia m (sé nhan tién). Hinh 15.2 vé ra eae bin s6 nay cho thay cae mute tang truéng cia ching trong cing cdc giai doan da duyc dat trong c4c dau ngoge nhu Hinh 15.1. Chi § ring s6 nhain tién m dao dong trong dai kha hep gitia 2,7 va 3,0. Qua toan bé giai doan d6, muc tang trudéng trung binh cua Jugng tién cung ving (7,0%) duge giai thich kha tét béi mute tang truéng trung binh cua eo sé tién té@ khong vay MB, (7,2%). Ngoai ra, ching ta thay ring phan DL hiém khi la mét nguén quan trong g4y ra dao déng élugng tién eung wng béi vi MBn + DL gan bo v6i MBn, ngoai tre giai doan bat binh thudng vao nam 1984 khi tién vay chiét khdu da tang len mgt each manh mé. (Fed da cho Continental Illinois Bank lic ay dang gap khé khan tai chinh vay 5 ti dola). Két lvan rit ra tu su phan tich nay nhu sau : Qua ede giai doan dai, yéuté quyét dink cia nhing bién déi cia Leong tién cung ing la co 86 tién te Rh6ng vay (MB,), co 96 nay duoc nghiép vu thi truéng dg do cita Dy trie Lien bang kiém sodt. Déi voi nhung giai doan ngan hon, sy hién hé givta cde mic tang truéng cia co sé tién t@ khong vay va lugng tién eung ung khéng phai luén luén khit khao, trudge hét la boi vi s6 nhan tién (mj eé nhing dao dong hanh trinh rat ngdn, nhung dao dong nay ¢6 mét tac dong chinh yéu déi véi mute tang truéng cua lugng tién cung ung. Ti lé tién mat - tién gui cd thé phat sée /C/DI, no cuing duge vé trén Hinh 15.2, gidi thich phan én cdc bién déi cia sé nhan tién do. Ti thang 1 nam 1980 tdi thang 10 nam 1984 (C/D) la tuong ai it thay déi. Khong co gi dang ngac nhién fa hau nhw khong 6 xu hudng ro rét nado trong so nhan tién, m, do dé mue tang truéng cua lugng tién cung ung va co sd tidn té khong vay cé dg len tuong ty. Bién déi theo chiéu tang lén cua so nhan tién tur thang 10 nam 1984 dén thang 12 nam 1986 duge giai thieh bi xu thé di xuéng cia ti 1g tién mat - tién gui cd thé phat séc. Su sut gidm cua (C/D} nghia la da c6 mét su di chuyén tur mt thanh phan cua lugng tién cung ving voi su mé rong béi sé it hon (tién mat) sang mét thanh phan khac (tian giti e6 thé phat sée) voi su mé rong béi sé nhiéu hon, do do 56 nhan tién da tang lén. Trong giai doan tir454 PHAN WV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE AeA OO thang 12 nam 1986 dén thang 12 nam 1990, (C/D) da trai qua mét su tang quan trong. Su tang nay sé dén dén mot sy sut giam ca $6 nhan tién béi vi da co mot sy di chuyén ti tién giti c6 thé phat séc (¢6 su mé rong boi sé nhiéu hon) sang tidn mat (6 su md réng bdi sé it hon), Nhu mé hinh cung ung da bdo true, qua thye s6 nhan tién da sut gidm trong giai doan nay va da cé mot su cham lai ré rét cia mu tang truéng tién té. Tidita 3aok 260] ar 266r e20F eoar co 7980 7967 7982 7968 1906 7908 ‘1995 «7987 706 F989 1990 Hinh 15.2. Cac yéa td quyét dinh ciia hryng tiém cung mg + 1980 - 1990, Ngudn 1ai ligu : Federal Reserve Bulletin va Citibase Databank. Tuy viée nghién ctu giai doan 1980 - 1990 cho thay ring cde yéu t6 nhut nhiing thay déi cia tile (C/D) co thé cé tae dong quan trong doi véi lueng tién cung ung qua cdc phan giai dean ngan, chung ta khéng duge quén rang qua toan b@ giai doan bao tram lén cde phan giai doan ay muic tang truéng eda lugng tién cung tng duge lién hé mt each chat ché vao muc tang trudng cia co sé tién té khéng vay, MB, Thuc vay, bang ching kinh nghiém gqi ra rang 3/4 edc daoCHUONG 18 - NHONG YEU TO QUYET BINH 455 dong cua lugng tién cung tng ¢6 thé dupe coi la do nhung nghiép vy thi truong ty do cia Fed tao ra, chinh nhung nghiép vu nay xde dinh MBy. TOM TAT 1. Chuong nay phat wién mot md hinh m0 GA vite iuyng titn cung img duye xc dinh nhu thé nao. Truc hét, chung ta hay xem co ché tién t@ duye x4c dinh nhu thé nao va vi sao n6 dé due kiém soat hon so voi lién dy trirtrong hg thOng hnai dong ngan hang. The 2, ching ta litn hé co sé adn 1G voi lugng (ign cung mg qua vide sit dung khéi nigm vé sé aban tin. nd cho chang ta dict lng tidy cung tmg thay déi buo nhieu khi ¢6 mot thay dBi cba cw s6 ttn te. 2. MOt vu mua trén thi inning ty do lan fang co sO tidn 1 va mot vy ban wen thi turng tudo lam giam nd, Corsé tién @ cong thay déi kiéu mot - mot voi nhong thay doi cba én vay chidt khdu tir Fed. Co sO tit 6 o6 thé duye tich ra lam 2 thanh phan : The abdt, co so uién 1@ khang vay, nim ducti sy kiém soat iryc titp cua Fed di Vind 1a kM qua cia cae nghigp vy thi trudng ty do ; the 2. thand phan due to ra tir tién vay chiét khdu, khong chiu sy kiém Sodt chat ché aia Fed biti vi cdc quyct dinh CAU HOI VA BAI TAP 1. Néu Fed ban 2 wigu doia WAL Khon cho Virst National Bank, di¢u gi xay sa cho. lign dy ta va co sO tidn (@ 7 Hay gitit thich Ua Idi cia ban bing (i khodn T. cla cée ngdn hang déng mot vai wd quan ung wong vige xc dinh thinh phin nay. 3. Luymg tin cung mg no tuong quan nghich dao vii d Ie tién dy ue bat huge, Ty voi tH 1¢ Ldn mat - tide gif od thé phat séc {C/D}, va wi U0 tidy dy ue qua mie (ERY 2D}. NS 66 tuumg quan thudn vii misc tién vay chidt khilu tir Fed, DL, vat veti cer si tién @ khong vay, Af, eo s6 nay duve xac dinh bai cde nghigp vy thi uung ty do eda Fed. Do dé, m6 hinh cung tng tin we chai ¥ den thai dO cu xcda ed 4 tic nhan eda qué Wink cung ime én 1¢ : Fed qua vice dat ra cde It tién dy we bait bude va ede nghigp vy thi tuing ty do: nhimy nguvi gti tin qua cde quyét dinh ci eG thé phat ho vé Gig tien mat - Gdn gui quy¢t dinh cia ho vé dig tion dy ir qua moe va tién vay chidt khdu tir 3: va nhing newt vay tide tiragan hang gién tigp qi cae Wie dong ca ho dn cic quyét dinh eda ngan hang doi vei tf Ie eign dy trirqua mae va di voi Gdn vay chiét khau vr Fed. ngan hang qua *2. Néu Ped ban 2 wigu dola trai khodn cho nha dau tw yring, Ong ndy thant oan chang bang mor cap chwa day tidn mat, didu #1 xdy ra cho Gén dy ud va ed 36 tidn ee 2456 Hay gid uhich tra Joi cua ban bing ai Khodn T 3. Néu Fed cho 5 ngdnm hang vay mot khodn tién 66 sung 100 trigu dola nhung nhong nguii gir tidn nit 50 trigu dla o dang, tidn mat, didu gi xdy ra cho didn dy iro va cw $6 sitn «@ 7 Hay gidi thich wa toi caa ban bang tai khodn T. 4, Hay ua IOi cau sau fa ding, sai, buy khong 16 rang bon 1°. Hay gi "66 nhan lide mbit hig kim Ai thich. 5. Hay tr 101 cau sau [a ding, sai khong ro rang : “Néu dy tre bit bude d lién giri co thd phat séc duye dat 6 mue coro, lung md rong bOi 86 tién git st kim va cing”. Hay gidi thich. hay viii 6, Trang nhong nam Dai suy theai. 1930-1933, tf 1¢ (C/D} da uing rit mynh. Theo ban ditu gi da xAy ra di vari Ig, tién cung tug va vi sad nhu vay 2 7. Trong cudc Dat suy thodi, i 16 {2R/ D} da emg eft mah. Theo ban ditu gi da xay ra d6i vei hugnig tién cung tmg va vi san nhv vay 7 #8, Cac séc du tich khdng ¢6 du utr bal budc va chung duye Hat vao sf da tuyng én cung ung M1. Khi dan cluing di du ich trong mia he va chuyén d6i mol sd Wi khodin cua ho sang sév du ich, didu gi xy ra cho hnng tién cung ting ? Va vi sac nhurvily ? PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE 9. Néu Jane Brown dong li kloan cha 66 @ Hirst National Bank va dang tién ay dé mdi i khoan qui tung ig thi rvong tidn te thi digu gi xay ra cho M1, M2? Va vi sao hu vay ? ¥10. MOL sO nba kink té vim ggi y rang cde dy utr bit bude doi vidi tida giti cd thé phat séc va lién gift 66 ky han phai duye dau ngang phau vi ditu do se cai itn vide kim soat M2. ¥ kign nay c6 ¥ nghia gi? (eqi y: hay nghi vé vige gt xy ra khi én git e6 thé phat se dinye chuyén doi than Wen git co ky han va nguye |i). Str DtING PHAN TICH KINICTE DE DU BAO TUONG LAI 11. Hay dy bao digu gi xay ra cha Tung dn cung img néu Fed Ling ry. 712. Fed mua 100 wigu déla trai khodn lircéng ching va cing ha Unip7y. Didu gi se xay ra eho Img Uién cung ing ? 13. Hay dybio digu gi st xdy ra.cho tuyng Gén cung ang néu co MOL sy Lang manh Ae tide mae Hen et ca thé pit sec ? *14, Néu Ved ban 1 wigu déla trai khaan va cde ngdn hing gidm tit vay chiét khau 1 trigu dla, hay durbiadigu 2 xay ra cho Inmig, én cung img. 15, Néu ¢: bd sung la Eirigu dole td Hed va cong gidm {ER/D), didu gi se xdy ra cho amg in cong, time? e ngan bang vay mdét khodnGHUONG 15 - NHUNG YEU TO QUYET BINH 487 SS SS PHU LUC CHUONG i5 So nhan tién doi voi M2 Viéc dan xudt s6 nhan tién cho dink nghia tién M2 chi doi hoi nhitng cai bién nhé cho sy phan tich trong chuong nay. Dinh nghia M2 la : M2=D+C+T+ MMF trong do. C= tién mat D = tién gut c6 thé phat séc T= tién gui co ky han MMF = chi yéu la cde ed phan von quy tuong tro thi trudng tidn ta, va edc tai khodn tién gut thi trirdng tién t4, cong v6i cc hgp déng mua lai qua dém va déla chau Au qua dém. Mot lan nwa chung ta gid sir rang tat ca cdc bién so ¢ trén tang mét cach tile voi tién gui cé thé phat séc, do dé csc tile {(C/D), (T/D}, va (MMF /D) duge coi la ede hang s6, Thay C béi {C/D} x D, T béi (7'/D} x D va MMF boi {MMF /D} x D trong dinh nghta M2 trén day : M2 =D + ({C/D} x D) + ({T/D} x D) + (\MMF/D} x D) = = [1+ (C/D) + (T/D} + (MMF/D}| x D Khi thay thé biéu thie cia D tur phuong trinh (15.2) trong chuong nay chung tacé” ; L+{C/D] + {7/D} + (MMF /D) [ry + 1ER/D} + {C/D}] x MB (A15.1) (1), Theo su dn xuat ¢ day, 6 rang tang lyyng tidn giti cé thé phat séc MD, khioug bi vic dng béi de agua git Gn {T/D} va {MMF/D) mac da tién gi co ky ban va céc cA phan qu? tuomg try thi teu tidn (2 duge bao gém vao ‘#2. Bay chink la kat qué etia vite khOng c6 diytra bal bude abi voi tin pul od ky hin va cée cS phan quy tunmg tro thj wiring tidn t¢ do dé 7 va MMF Khong xuat hign trong bat ky phermg tinh dn xuat D nae trinke day trorig chuomg nay. 20-77NH458 PHAN WV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE sees stFreee_ SS Dé thay cong thitc nay ham ¥ gi vé sé nhan tién M2, chung ta tiép tue voi cling vi dy bang sé 6 trong chutong nay, vei thong tin bé sung la T = 2400 ti déla va MMF = 400 ti dé la do do (7/D) = 3,00 va (MMF/D} = 0,50. Gia trj thu duge eda sé nhan tién té cho M2 (m2) 1a 1+ 0,50 + 300 + 0,5 5,060 m2= ——————_—_ _ = = 8,32. [0,10 + 0,001 + 0,50} 0,601 Mét dac diém néi bat quan trong cia sé whan tién M2 1a 6 ché nd nam cao hon 86 nhan tién M1 la 2,50 ma chung ta thay ¢ trong chuong nay. Khai niém cot 161 dé hiéu ro su khac nhau nay 14 6 ché mot ti 1é tién dy trit bat bude thap hen déi vai tién gun hoge déi voi mot cé phan vén cua quy tuong trg thi truong tién té c6 nghia la né tham du vao su md rong b9i sd nhiéu hon, bai vi can it tién dytrahon dé can xuing véi cling mt sé tién. Cac mon tién gui cé ky han va MMF co tile tién dy trit bat bude thap hon so vei tién gui cé thé phat sée - zero - va do dé chuing sé ¢6 siz mé rong boi sé nhiéu hon so vdi cdc mén tién gut cé thé phat séc, Nhu thé, mite ma rong bdi sd téng quat déi voi téng tién gif nay sé lén hon so yi mie mé rong boi sé chi riéng cho tién guti c6 thé phat séc, va sé nhan tién M2 sé lon hon so v6i s6 nhan tién M7. DAP UNG CUA SO NHAN TIEN M2 DOI VOL NHUNG THAY DOI VE TILE, NGUOI GUI TIEN VA TI LE THEN DU TRU BAT BUOC Dap ung déi vdi nhitng thay déi vé rp, \C/D1 va {ER (D), Viée lap luan kinh té khi phan tich tac dung cua nhang thay déi vé tile tién dy tri bat bude va tile tian mat - tién gui c6 thé phat séc déi voi sé nhan tién M2 la tuong ty voi vige lap Tuan duge ding cho sé nhan tién 4/1 trong chuong nay, Mét su tang cia Ue tién du triz bat budge, rp, sé Jam gidm muc md rong bdi sé tién git, nhu thé ha thap sé nhan tién M2. Mét su tang ti lé (C/D} nghia la nhing nguei gai tian da chuyén déi tién gut cé thé phat sée sang tién mat va do tién mat khong cé sy mo rong béi s6 tién guli, mite mé rong bdi sé tién guti ting quat doi voi M2 citing phai gidm, déng théi ha thap s6 nhan tién M2. Mot sy tang cua ti 1g én dy tren qua mite, {ER /Dj, nghia 1a cde ngan hang dung it tién dy trut hon dé cAn xuing voi tién girl, do dé tién gui va sé nhan tién 2 giam. Nhu thé ching ta ¢é cung nhting két lufn da tim duge cho sé nhan tién Mi: S6 nhan tién M2 va luong tién cung ting M2 cé tuong quan nghich voi tiCHUONG 15 - NHUNG YEU TO QUYET BINH 459 SSS & tlén dig tra bat buée, ry voi tile tién mat - tién giti cd thé phat sée, {Cf Dy), va ti le tién diz trit qua mic, {ER /D). Dap ting déi véi ec thay doi \T/D) va (MMF /D), Mot su tang cia (T/D) hoae {MMF /D} dan aén mot sy tang cla sé nhan tién M2, béi vi ede ti 16 dy tra bat buge déi véi cae mon tién giti cd ky han va doi v6i cae 06 phdn quy tung trg thi trugng tién té 14 zero va do dé thap hon so vei ti Ie tién du tre bat budge déi voi tién guti co thd phat séc. Ca tién guti cd ky han vacé phan qui tuong tro thj trudng tién té déu tham dy vao su mé rong bdi sé tién gui nhigu hon so voi tién guti co thé phat sée, Nhu thé, mét su chuyén déi ti tién guti co thé phat séc sang tién guti cd ky han hoge sang ede cd phan quy tuong trg thi truong tién t@ déng thoi lam tang {7'/D} hoac {MMF/D} ham nghia la mic mé rong boi sé téng quat sa tang, déng thai lam tang sé nhan tién M2. M6t sy giam eda /T/ D} hoac (MMF/D} sé dan dén mic ma rong bdi sé tién gui téng quat giam di va sd nhan tién M2 sé giam di, dua dén két ludén sau: Sénhdn tién M2 v4 luong tién cung ting M2 cé tuong quan thugn véi cd tt le tién Buti cé ky han - tién giti c6 thé phat séc, [T/D}, va tile qui thi truong tién @ - tién gui cd thé phat sée {MMF{D}. Su dap ung cia s6 nhan tién M2 déi vai tat. ca cac ti le thuge ngudi giti tién va tile tién du tru bat buée duge téng két & Bang j5A1. Bang I5A.1. Vow wit : Pip img aia séuhan tién M12 dé vi nhimy thay di on {C/D}, FER 1}, {TH} va {MMP ID} Thay d6i eda dich sO Dap tng cia sf nhan tn M, Tp t t (C/D} t 4 [ER /D} t L {t/D} T t (MMF/D} T t Ghi chi : Chi gidi thigu ede sy ting ( T } ciia cde bign 80 : ce tae dung cda nheng sie gidm cde bic so Mi vei sO mhan wén se aguce voi nhung ehigu-moi tn neu d cot 2 cba bang.CHUONG I6 Giai thich thai d6 cu xt cia nguoi gui tién va cia ngan hang : mo hinh lugng tién cung tng day du LOI DAN Trong 2 chuong truéc day, chung ta da phat trién theo tung bude ede kign thite can thiét tim hiéu qua trinh cung ung tién. Chung ta trudc het da thay tién guti duge tao ra nhu thé nao, va sau dé chung ta da phat trién mét sé nhan tién trong d6 thai 46 eu xu ewa ngudi géti tién cla ngan hang déng mét vai tro quan trong trong qua trinh tao ra tién gui. Tuy nay chung ta hiéu thai d6 ew xi cia ngudi gui tién va cia ngAn hang co tac dung gi dén lugng tién cung ting, nhung chung ta con chua biét vi sao nhiing nguoi gui tién hoac cdc ngan hang chon cach nay hay cach khde dé cu xt, Chung nay lam day du cho su phat trién mo hinh lugng tién cung ung bang edeh gidi thich thai 49 cu x cla nguii gif tién va cia ngan hang. Tuy kha don gidn vé c&u tric, mé hinh day du da duge dung 1am eo sd cho nhiéu phan tich vé luong tién cung ung do ede nha kinh té thyc hanh thugc gidiCHUONG 16 - GIAI THICH THAI BO CU XU... 461 tunhaa va cua chinh phi thyc hién. Vi du, mé hinh duge dung é ban lanh ago co quan Dy tri Lién bang dé dig bdo phan tich chinh sach. Trong Chuong nay va cde chuong sau, chting ta sé su dung mo hinh do dé tim hiéu nhi¢ng kho khan ma Dy tra Lién bang gap phai trong viée chi dao chinh sach tién té, Mo himh dé sé mang Iqi cho ban cae giai dap d6i voi mot sé cau héi ma nhang ngugi vach chinh sdch 6 My phai tra lei khi xay dyng cae chfnh sach kinh té edia ho : Cae diéu kign cua thi trudng tién té tac dong dén lugng tién cung ung nhu thé ndo ? Du tra Lién bang kiém soat lugng tién cung ung nhu thé nao ? Cac yéu té ndo khién cho vige kiém soat lugng tién cung wing tré thanh mot van dé kh6 khan déi voi Fed ? Cac vu hodng loan ngan hang:xay ra nhu thé nao va tac dung cia chung déi vei Tung tién cung ting Ia gi? Cac dy doan vé tuong lai tac dong dén lugng tién cung umg nhu thé nado ? HINH THAI DIEN BIEN CUA Ti LE TIEN MAT - TIEN GUI CO THE PHAT SEC {CD} Hinh dang chung cua nhung bién déi cua ti 19 tién mat - tién gui c6 thé phat sée, (C/D}, ti nam 1892 duge néu trén Hinh 16.1. Nhu ban co thé thay, c6 mot vai doan ndi bat lén: 1. Chiéu hucng di xudng cua tile nay tunam 1892 dén tan nm 1917 khi nwrée Mf di vao Chién tranh Thé gidi I. 2, Su tang s&c nét eda tilé nay trong théi gian Chién tranh Thé gigi I va di xudng sau dé. 3. Sy tang dée nguge eva til@ nay ma chuing ta thay trén hin, né xay ra trong sudt thi ky cia nhimg nam Dai suy thodi ti nam 1930 dén nam 1933. 025, 1 A 1 ini i L 1. n 832 1900198101980 183019807950 1360 797a 1908 ‘foo Ainh 16.1, Tile titn mit - tién git co thé phan sée : 1892-1990462 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE 4, Su tang tilé nay trong théi gian Chién tranh Thé gigi JT. 5, Su déo chiéu ¢ ddu nhung nam 1960 cua xu hung di xudng ca tile nay va sy tang lén sau dé. Dé la mét vise dang gid, phan tich cua chung ta vé {C/D} phai co kha nang giai thich dugc cdc bién déi nay. Tuy nhién, cdc bién déi nay sé gidp ching ta phat trién su phan tich 46 béi vi ching cung ep cde dau méi cho nhung yéu t6 anh huéng dén (C/D}. Mot phuong phap ty nhién dé di vao su phan tich 36 lugng tai san co lién quan (tién mat va tién gti co thé phat séc) ma dan chung muén nam git, va do dé tile tién mat - tian mii cé thé phat séc, la sit dung ly thuyét Iwong cfu tai san duge phat biéu & Chuong 5. Hay nho lai rang ly thuyét dé dua ra 4 loai yéu té anh huéng dén lugng cdu mét tai sn vi du nhu tién mat hoae tién giti co thé phat s6c :{1} toan bé tiém lye kinh té sn 6 cho cac cé nhan, tate 1a cua cai ; (2) loi tte dy tinh déi yéi mét tai san so vdi Igi tute du tinh déi vei cac tai san thay thé ; (3) mie d¢ khong chde chan hoae iii ro di kém véi Ii tite tar mét tai san nay so voi cac tai san thay thé ; vi (4) tinh long cua mét tai san so vdi edc tai san thay thé. Bi vi cdc yéu to rui ro va tinh Iéng da khang thay déi mot cach doc 1ap déi vei cada cai va Igi tic du kién va dAn dén cde két lugn tuong tu vé cdc bién déi lich st aia (C/D), chung ta sé chi tap trung vao viée cdc yéu té tac dong dén cua cai va loi tute du tinh ¢6 anh huéng déi.vei {C/D} nhu thé nao. Tae dung ciia nhimg thay déi vé cda cai Oéi gi la su dap ung tong déi cua tién mat déi voi tién giti c6 thé phat séc khi ede tiém lye kinh té cia mot cd nhan thay déi? Tién mat duoc sit dung réng rai cho nhiing ngu@i c¢ it thu nhap va it clia edi, diéu dé e6 nghia la lugng cau vé tién mat tang it hon theo ty Ié voi viéc tich Idy eda cai : Newge lai, eae mon tién gut co thé phat sée thuge vé nhung nguoi c6 ctia cai nhiéu hon va tién giti cé thé phat sée 1a it edn thiét hon. N6i cach khac, khi ctia cai tang, tai san tién gut co thé phat sée so voi tai san tién mat tang lén, va sd hrgng tién mat so vei tién gir cé thé phat séc sé giam, lam cho ti Ié tién mat - tién guri co thé phat sée (C/D) giam di. Mot su gidm thu nhap sé dan dén mot sy tang tién mat so voi tién git cé thé phat séc, khign cho {C/D} tang lén, T¥ Ig tién mat - tién guti e6 thé phat séc cd tuong qaan nghich doi véi thu nhap hode cia cdi. Tac dung cia nhimg thay déi vé loi tie dy tinh Phan thit 2 ctia cae yeu td anh huéng dén quyét dink nam gid tién mat hay tién giti cé thé phat séc lién quan dén loi tate dy tinh déi voi tién giti co thé phatCHUONG 16 - GIAI THICH THAI BO CU XU. 463 ——— CO séc so véi tién mat cing nhw eac tai san khac, Ba yéu to ddu tien anh huéng dén Igi tite dy tinh va do dé ti 1é tién mat - tién gti cé thé phat séc'” : (1) lai suat déi véi tién giti cé thé phat séc, (2) ede vy hodng loan ngan hang, va (3) hoat dong bat hop phap. LGi suct déi véi tién gui cé thé phat séc. Theo ban chat cla né, dang tién khong thé thanh toan tién lai, Nguge Jai cde ngan hang ¢6 thé va nhat dinh thanh toan tién lai cho tién gui cé thé phat séc. Mot mic do loi tue dy tinh cia tién gui c6 thé phat séc so véi tién mat Ja lai suat cia no. Khi ]ai suat tang len, ly thuyét lugng edu tai san cho ching ta biét rang dan chung sé mudén ndm gid it tién mat hon so véi tién gti cé thé phat séc, va {C/D) sé sut giam. Nguge lai, mot su gidm suit vé 14i suat sé khién cho {C/D} tang len. Ti Ié tién mat - tién gui eb thé phat sée cd tuong quan nghich déi vdi lai sudt thanh todn cho tién guicé thé phat séc. Gita nam 1933 va nam 1980, cac diéu lé da cam khong cho ede ngan hang thanh todn tién lai cho phan In cdc mon tién giti ¢6 thé phat séc, trong khi trude nam 1933, cdc lai sudt nay 6 mic thap va da khong trai qua cac dao dong quan trong. Tuy nhién, tt nam 1980 dén nay cde ngan hang da duge phép thanh todn mét lai suét batky ma ho chon lua cho tién giti cd thé phat séc, viec nay ggi ra rang dao dong ctia cdc Jai suat nay nay co thé la mot yéu té quan trong anh huéng dén cac bién ai {C/ D}. Cae vy hodng loan ngan hang. Thao juan cia ching ta vé cdc tae dung cua lai suat ggi ra rang chung khong cé 1 tdc dong quan trong nao dén (C/D} truée nam 1980. Ban e6 thé két Iuan rang cac loi tue dy tinh da it quan trong trong viée xac dinh ti]¢ nay trong hau hét lich svt ca nd. Hinh 16.1 mang lai cho ching ta mét dau méi quan trong - rang chuing ta dang xem xét mot yéu té quan trong khi lugng dinh cde loi tite du tinh chi duy nhat bang lai sudt ctia cdc tai san. Sy tang dée nguge lén dé cia ti lé {C/D} da xay ra trong thei ky nhung nam Dai suy thoai 1930-1933 khi hé théng hoat déng ngén hang gan nhu da sup dé. Chuyén ké rng suét trong giai doan nay, dan ching da nhét tién vao cdée ném (1). Nhtng thay 4¢i lai sud cia ti sin thay hd khac (vi du tin phicu kho bac My e6 thé c6 mat tac dung khie Ai voi Jurong cdu lién matso v6i lwomg cu tith gir 66 thé phi séc, dan din mot s6 ide dung di vei (CAD}. “Tuy nhign ching ctr vd tac dung nay 2a yeu ot. Q). Tuy ede ngin hing dé khdng thé thanh loan tidn fi cho cic nnn Gide git eo thé phat sée, bo da cung c&p dich vw cho cdc khach hang c¢ ai khudn see ctia ho. digu nay ed the ding hig ngam latin thanh toan Hai, Dp cae djch ‘wy ndy 44 chi thay 461 cham theo thoi gian, tidn hannh txin Iai higu agdon nay da khong fa | yd t6 chink khigh ‘cho yeu cAu vé ti8a gai o6 thé phat séc dao dong,464 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE ea ghé cia ho thay vi guti chung @ cdc ngan hang, béi vi ho da mat long tin yao cac ngan hang vén nhw mot noi dn nau cho cdc mon tién tiét kiém ma ho phai khé khan méi kiém duoc. Ligu ly thuyét luong edu tai san co thé gidi thich duge hien targng nay khong ? Mét vu ve ng eda mot ngan hang xay ra khi ngan hang a6 khéng edn kha nang thanh todn tra nhing ngu¢i guti tién. True khi thanh lap FDIC vao nam 1933, néu ban co mot tai khodn o mot ngan hang khi ngan hang ay vo ng, ban sé phai chju mét tén that quan trong - ban khéng thé rut tién tiét ki¢m cua ban ra va 6 thé chi nhan duge mot phan nhé gid tri mon tién gai cia ban vao mdt hic nao dé trong trong lai. Su ve ng déng théi cua nhiéu ngan hang duge goi la mot vu hoang loan ngén hang (bank panic) va nhuing nam Dai suy thodi 1930- 1933 da chuing kién mot loat cdc vu hoang loan ngan hang téi t¢ nhat trong lich stt nude My. Tir cudi nam 1980 téi ngay ngimg heat dong ngan hang vao thang 3 n&m 1933, hen 1/3 sé ngan hang 6 My da vo ng. Cae vy hoang loan ngan hang cé thé eo mot tac dung pha hoai d6i voi Igi tute dy tinh cho cac mén tién gui : khi mét ng&n hang co thé vo ng trong mot vu hoang loan, nhung ngudi gut tién bigt rang néu ho co tién gui 6 ngan hang nay, hg 6 thé phai chju cdc tén that quan trong va loi tute du tinh ddi voi cac mon tién gui & a6 6 thé 1a hoan toan am. Ly thuyét lugng cdu tai san bao trude ring nhing ngudi git tién sé chuyén déi tai san tién gui co thé phat séc thamh tién mat each rut tién mat tut ede tai khodn ngan hang cua ho va |C/D} sé tang. Vide nay dung nhu diéu ma ching ta thay trén Hinh 16.1 trong cae va hoang loan ngan hang trong giai doan Dai suy thodi 1930-1933, va m@t quy mé nhé hon nam 1893 va nam 1907 (la nhutng nam ¢6 eac vu hoang loan ngén hang cé nhé hon xay ra) két Juan la: Cde.vu hedng loan ngan hang dua dén mét su ting manh ti le tién mat - tién gui c6 thé phat sée. Cac vu hosing loan ngan hang da la mot nguén gay dao dong ti le tién mat - tién guti cd thé phat séc trong qua khut va cé thé la quan trong trong tuong lai. Hoat déng bat hop php. Loi tuc du tinh cia tién gui co thé phat sée so voi tién mat cung co thé bi tac dong béi mot sé lugng cdc hoat dong bat hep phap trong nén kinh té. Luat phap My cho phép cae vién cong té cua chinh phu xem xét sé sich ghi chép cua ngan hang khi thuc hign mot cude diéu tra toi dc. Néu thuc hién mot hoat dong bat hop php nao do, ban sé khong tién hanh cdc giao dich bing cac séc béi vi chuing ¢¢ thé dé lai cc dau vét va dé 1a mot tang vat manh mé tiém dn chéng Iai ban. Tién mat, nguge lai, khé theo doi hon nhiéu.CHUONG 16 - GIAI THICH THAI BO CU XU.. 465 Li tute dy tinh d62 véi tin mat so véi tidn giti cé thé phat séc la cao hon khi ban thuc hign nhing giao dich bat hep phap. Do a6 khi hoat déng bat hgp phap trong mgt x4 hdi tang lén, viee sur dung tién mat tang lén so vdi tién gui cé thé phat séc va (C/D) tang lén, Cé mét su két hop thuan gitta hoat dong bat hop phap va tilé tién mat - tién giti cd thé phat séc ® Khi nhin vao Hinh 16.1, loai hoat ddng bat hgp phap nao tang lén sa din dén mét sy tang {C/D] ? Pa dau nhing nam 1960, (C/D] bat dau tang - duing vao thdi ky buon ban ma tuy bat hyp phap da bat ddu tang chua tung cé. Do vigc buén ban ma tiy bat hop phap luén luén duge thuc hién bang tién mat, dé cé thé la viée tang mua ban ma tiy cé lién quan dén vide tang (C/D}. Chung cé ung ho viéc a6 la dong tién mat khdng 16 hin nay chay vao ving Nam Florida, trang tam chi yéu cia viéc nhap ma tiy bat hop phap vao My“. Cac hoat dng bat hop phdp khac, mai dam, chg den, ev bac, hia d4o vay mugn, buén bin hang héa an c&p, thué mudn nhan céng bat hop phap - cing cé thé la nguén gay ra ty lé tién mat - tién gui Ién. Mot hang myc bién ddi dang quan tam khac la 2 lan tang tj lé (C/D} trong 2 cuge chién tranh thé gigi, nd dugc kém theo véi su tang cao vé thué thu nhap. Thvé thu nhap duge tang manh vao nam 1917 dé gitip tai trg cho sy tham gia cla nude My vao Chién tranh Thé gidi I. Tuy céc muc thué thu nhap da dugc gidm sau cuéc chién tranh dé, chung lai duge tang manh mot ldn nua trong thoi gian Chién tranh Thé gigi thit II dé tai tro cugc xung aot Ay va khang bao git quay lai cdc mute truéc chién tranh. ‘Viée tang ty 1é {C/D) khi tang cae mie thué thu nhap cé thé duge gidi thich nhu sau : Cac mute thud cae hon thic day sy trén thué. Khi cdc mute thué tha nhap tang thi cd cde ¥ muén manh mé tron thué bang cdc giao dich tién mat. Néu 16 tién mat duge thanh ton cho mét dich vu nao dé (vi du : nhu cho mot lai xe taxi, phuc vu ban, hodc thay thuéc) So thué My khé cé thé ching minh rang ban dang noi bét di thu nhap cua ban, Néu ban duge thanh toan bang mot séc hay thé (3) C6 moe ngaai It cho rang vide nay la surtang (61 pham ngodi ducing. Tid git c6 thé phiit xé¢ cd Iyi hom tin mat Ja nd han hy mat cap thi sir Gn tht khi cm sée cr thé i ham nie so voE Gn that Kh cihen Ladn Mat, Nite vay, nO ngn ml ctip dang tng ton thi lube dy tinh eva tin ont s8 gion so véi ly he dyp Linh etia tiSn gui os thé phat sce ‘va ban sendin giQ it tidn mat hon vo veil to vit es tag phat séc. Su lien he nghich eta heal dong pram phap god dung va {C/D} dove bd qua trong cudin xich nay vi né khong f4 1 agudn quan troag gay dao dong {CA)). (4) Corquan curmg che duce: phdm (he [tug J:nforeement Agency) of uc tinh rang gia tihain Ki ca vide hudn ban ma ty vugt qué 190 ti dita, tira nd tré-thanh méi trong nhdng ngadh kih doeah bin ohal M9. Chang od v8 viee bude han ma tly da tae dong dén (C73) due woh hay trong “Cae xu hing sirdung dang tien” ea Ralph ©. Kimbull. New England Economie Review (September / Octeher L981) pp 43.53,466 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE tin dung thi hay than trong {va trung thuc} khai bao thu nhap ay. Két luan : Cade mute thué cao sé dua dén sy tang (C/D} Vide tron thué thu nhap khong chi gidi thich su tang {C/D} trong 2 euge chién tranh thé gigi, ma cing giup giai thich sy tang {C/D} trong nhung nam 1960 va 1970. Diéu do e6 thé xem nhy dang ngac nhién, béi vi thué thu nhap khong bi tang trong giai doan nay, Tuy nhién, ginh nang vé thug thu nhap hic ay dang tang do hé théng thué thu nhép Mf la hé théng luy tién (khi thu nhap tang, muc thué tang). Mot mue gid tang trong nhitng nam 1960 va 1970 da tang thu nhap danh nghia va da day nhiéu nguéi vao cdc khung bac thué cao hon (mét hién tugng duge goi 14 “trugt khung bac" (bracket creep }. Diéu nay nghia la mie thué thye su da tang mac du biéu thud khong thay déi, Két qua, 14 cd thém nhitng ¥ muén trén déng thué bang cach khong khai thu nhap, va dan ching tranh khéng sd dung cdc mon tién gui co thé phat séc. Noi khae di, loi tie dy tinh cua tién gui 6 thé phat séc da giam va do dé |C/D} da tang lén. + Viée trén thué tang lén va nhang hoat dong bat hop phap khae kh6ng chi nghta 1a 6 mot sy tang vé ty 1é@ tian mat - tién gui e6 thé phat séc, ma con co nghia 1a c6 thém cac thu nhap dién ra khéng cé bao edo cho chinh pha. Két qua Ta mot su gidm bét trong cde sé ligu thong ké hoat dong kinh té, vi du téng san phém quae gia (GNP), la m6t dai hzgng do téng san lugng hang héa va dich vu trong nén kinh té Hoat déng kinh té khong bao cdo nay da duge gan cho cai tén kinh té ngam. Bang chung vé pham vi cda né la ¢ sé luong tién mat tinh theo méi dau dan ong, dan ba, va tré con 6 M9 (duge tinh theo lxgng tién mat tu hanh nam 1990 chia cho 86 dan) la khodng 1000 dala. Vi it ngudi dan nam git dén sé tién nhu thé ; nén e6 kha nang Ja nhiéu trong sé dé duge dung dé tién hanh cac giao dich trong kinh té ngdm. Cac tinh toan vé tam co kinh té ngdm cho thay rang né cé thé vugt. qué 10% hoat déng kinh té téng cong (xem bai doc thém 16.1), Néu diéu nay dung su that, va thu nhap khong bdo cdo c6 thé bj danh thué, thi nude My dé gidi quyét duge van dé tham hut ngan sach chi ngi mt dém ! UNG DUNG GIAI THICH DIEN BIEN LICH SU CUA (C/D} Sy tuong tae vé sé ligu lich sit I¢i ly thuyét luqng cau tai san da gitip ching ta nhan ra duoc cdc yéu té co anh hung dén ty lé tién mat - tién guti c6 thé phat sécCHUGNG 16 - GIAI THICH THAI BO CU XU. 467 Ching ta @a thay rang ly thuyét lugng cdu tai san duge phat trién 6 Chuang 5 cé thé duge su dung aé giup chung ta 6 mot su hiéu biét sau sac vé vide cdc yeu to khde nhau anh hung dén {C/D} nhu thé nao. Dé phan tich evia ching ta vao hoan ednh thai gian khi 46, chuing ta hay phan tich nhiing bién déi cua {C/D}trén Hinh 16.1 theo cae giai doan. Huong dan nghién cu Mot cach rat hay dé kiém tra sy hiéu biét eda ban vé ede yéu té anh huéng 4én (C/D) la gidi thich nhing bién 46) ¢ Hinh 16.1 trude khi tham khao phan nay ctia cuén sach. Su Iuyén tap nay sé mang lai cho ban mét thyc hanh sé dung cdc ¥ tuémg duge phat trién trong phan truce day va sé giup ban phan tich triw tugng d6 duge sang té hon. 1892 - 1917, Su syt gidm chung celia [C/D) trong giai doan nay duge giai thich béi sy tang thém cua cai. Vi tién gui co thé phat séc cé dé co dan theo cia cai lén hon so vei tién mat, xu hudng chung vé viée tang cua cdi trong khoang thei gian ngan nay ham ¥ ring luong tién mat sé tang trudng cham hon so voi hrong tién guti cé thé phat séc va do 46 lam giam jC/D), Su giam ty 1é nay trong nam 1893 va nam 1907 1a do cac vu hoang loan ngan hang gay ra, né lam giam nhat thdi lgi tue dy tinh eda tién gui cé thé phat sée va tang rii ro. Cac yéu té nay dan dén mét su tang nhat théi cua lugng tién mat so v6i tién guti cé thé phat séc Adng thai lam tang nhat thei (C/D). 1917- 1919. Sq tang manh (C/D} khi My tham gia chién tranh thé gigi I duge BALDOC THEM 16.1 Quy mé cia kinh té ngdm Nbw (én goi 4m chi, ngudita rit kh — duy nhdt Run tang (CD} trong gia doan nghien cau va luyng dinh kinh t ngam. Mot dau moi dé do ra quy mo cila nd Ta ty !e én mat - tien gti cé thé phat séc. Trong mOt bao cao viet nam 1977, Peter Gutuman da thao ra mot phueng thuc dé hang dinh kinh ¢ ngdm a6 qua vite nghitn cou {C/D}. Ong ta cha rang sir Lang len cua kinh t¢ ngdm f nguyen nhan tena 1937 don nim 1941, va da tiah quy mo eta 06 vet qui 10% GNP. Phang thie lngng dink noi tren da bi chi wich traie hét vi lt ring (C/D) dang ra. thay d6i gid ur td ng 1937 dén nim 1941 nway ca atu khong co sy phat tide cia Kinh t¢ nga. ‘T ACN, trong mot bak hau 6 én quan cua Edgar Feige, su wiePHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE tinh phan hoat dong kinh t ngim ungm chi con Jon hon ude tinh cla Guiuman. Thye vay, Feige wyén bo ring sy we tinh ca Ong ta ham ¥ cing "phdn kinh té bi che gidu khong béo c4o dé cd quy mo bang nén kinh t€ Canada tn tai bon trong nén kink t€ My". Nhimg ufc tinh gan day hon vé quy mo kinh i ngdm nm trong khodng tir 5 dn 15% GNP. Sy tn tat cla kink @ ngdin wo len & Mg cé anh hug khong 1 76 nhumg hee suc Kin lao d6t vii vide do lung thong ke kinh té. Cac phép thing ke chinh thc dé ndm duge nén kinh dang cing tudng nhanh dén mac nao co thé rat sai Jac néu kinh ( ngdm dang tang len viii mot mac do khdc vei phdn con lai cua nén kinh té Ty I¢ that nghi¢p chinh thac c6 thé bi nét qué ten rit nhidu boi vi nhong ngudi c6 vide lam trong cde hoat dong bat hyp phap c6 thé duyc béo cio ia dang tht nghi¢p. Céc phép thng ke scr si cong 6 thé 1a bj n6i qué Ien néu mot s6 cA han khi kid duye abong mon tidn dang ké trong kinh tf ngdm da bao cdo céemon thu nbap d6 céa ho thifp di rit nbidu. Néu cde phép do kinh t¢ ngam chinh xac hon chang «6 mot cach 10 rang ring phn kinh, t@ nay ( {én tao thi cae nba hoach dink chinh sich c6 thé co mot quan diém hoan toan khde d6i vei vigc Hanh dan nén kinh (énhy thé nao. giai thich bing viéc st dyng thu€ thu nhap dé tai trg cho cugc chién tranh a6. Ter d6, cde nd lue trén thug khién dan chung tranh khéng-dang séc la viée sé khién cho thu nhap cua ho cé thé bi IRS (S¢ thu thué quéc néi My) ndm duoc, hode noi khac di, ¥ muén trén thué manh mé hen da lam gidm loi tate dy tinh cua tién gti c6 thé phat séc dan dén lam gidm lugng cau vé chung. Vide nay lam tang viée si dung tién mat so véi tién guti cé thé phat séc tue la da lam tang (C/D}. 1919 - 1921. Khi thué thu nhap da duge giam sau chién tranh dé, hong cdu vé tién mat so voi tién gun co thé phat séc bit déu gidm tré lai mute cd va viée tang {C/D} da ting dién ra suét thi gian Chién tranh Thé gidi I, duoc dao nguoc lai. Tuy vay, mot cuge suy thoai nghiém trong trong thoi gian tu nam 1920 dén nam 1921 da dua dén sy gidm suit cia cai song song voi viéc tang 86 vu ngan hang ve ng, c4 2 viée trén cé thé da lam tang {C/D} vao thai gian dé. Su gidm suit cua cdi da dwa dén sy sut giam ca yeu cdu vé tién mat va yéu cdu vé tién giti co thé phat séc, nhiing sy co gidn thee cia cai tién guti c6 thé phat séc lon hon cé nghia ld tién gai phat séc giam nhiéu hon so voi tién mat, nb thé lam tang ty Ié tién mat - tién gui cé thé phat séc. $6 lugng cdc vu ngan hang vo ng tang len cding khién cho tién guti c6 thé phat séc it duge va chuong hon vi cdc vy vorng dy lam gidm l9i ittc dy tinh eda tién gir cd thé phat séc, ding thdi cing lam tang (C/D}. 1921 - 1929. Trong théi ky thinh vuong cua nhiing nam 20 vang di. Chung ta cing dy tinh ching kién sit di xuéng cua (C/D} nhu chinh ban than né xde nh4n trong thye té, Viée cita cdi tang dua dén giam (C/D} vi hic ay hong tiénHUONG 16 - GIAI THICH THAI BO CU xt 469 mat tang cham so voi tidn guii cé thé phat séc. 1929 - 1933. Viée giam thu uhap trong thoi ky Dai suy thoi 1a mot yéu té lam tang {C/D), nhung yéu té quan trong hon nhiéu lai 1a ede vu hodng loan ngan hang bat dau tu cudi nam 1930 va da két thie vao thang 3 nam 1933. Viec tang {C/D} wr nam 1930 dén nam 1933 ja yéu chinh trong cuge sup dé kinh té va tai chinh 46. Cae vq hodng Ioan ngan hang nay (tram trong nhét trong lich st My) da ha thap li tue dy tinh cia tién gui, do dé lam tang lugng cau vé tién mat hon tién gui cd thé phat séc. 1933 - 1941. Voi sy ket thute cae vy hong loan ngan hang va viee khoi phye long tin & ching mye nao dé vae ede ngan hang (nhé sy ra dei etia FDIC), ti le {(C/D) giam xusng. Sv gidm nay da duoc lam manh them do sv tang thém eda cai. tuy vay, (C/I da khong tré lai mute truge suy thoai trudc hét vi su mat long tin vao hé théng hoat dong ngan hang My con kéo dai trong tm tu cong ching, Keét qua, Igi tte dy tinh déi vei tién giti da khong tré lai mac trude suy thoai Khién cho {C/D} & muc cao. 1941 - 1945, Khi mic thué thu nhap duge tang lén cac mite chu ting thay dé “tai tro cho cuge chién trong Chién tranh Thégigi I, (C/D] da tang manh. ¥ muén trénh thué dac biét manh ; do d6 lot tues dy tinh cua tién enti cé thé phat sée giam. Céng cuge kidm soat gia ea duge ap dat trong thdi ky chién tranh 46 cting c6 thé la da gop phan lam tang iC/D), bai vi chung kich thich hoat dong chy den bat hgp phap, cdc giao dich eda thi truong nay ¢6 thé duge che gidu bang cach sv dung tién mat. 1945 - ddu nhitng ndm 1960. Sau cuse chién tranh néi trén, ede mute thué thu nhé4p da duge giam chut it nhung khéng trélai duge gan cdc mic truée chién tranh boi vi cdn ¢6 tién dé hé tre cho vai tro me rong cua luc lwgng vi trang My nhu “nhifng canh sat thé gigi” va cho cae chuong trinh xa hoi mé réng nhu cdc chuong irinh phiic Igi, bao hiém that nghiép, phat trign nha 6 va d6 thi, va an toan xa h0i. Tuymét sé sut giam vé {C/D} da xay Ya sau cudc chién tranh nay cé nguyén nhan Ia do gid muic thué, cdc mic thué thu nhap thuong xuyén cao tao ra nhiéu ¥ muén trén thué rat manh mé, va [(C/D} duge gia & mae cao, Su tang déu dan cua cai sau cuge chién tranh nay da thuc @4y tré lai xu hudng sut gidm {C/D}, nhung cae tac dung ciia né da khong du manh dé gidm ti 1g nay xudng dui mute truée chién tranh. Dau nhiumg nam 1960 - 1980. Xu huéng gidm bat dau ti cudi cude Chién tranh Thé gidi II da bat dau dao nguge vao dau nhiing nam 1960 vi mét sd ly do.470 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG THEN TE Quan trong nhat la su phat trién cia kinh té ngdm do sy tang manh cdc vu mua ban ma ty bat hyp phap cting nhu doy mudén trén thué tang lén vé hau qua cia vide “trugt khung bac" (la vige da lam tang cae mufe thué thuc té), Viée tang cae hoat dong bat hop phap da lam giam Igi tue du tinh cba tién git cé thé phat séc, dan dén tang sir dung tién mat so voi tién guti cé thé phat séc va do dé lam tang {C/D}. 1980 - 1990. C6 su tam dung trong xu hueng tang {C/D}. N6 cé thé duge coi nhu do 2 yéu té gay ra: Thur nhat, nhumng sua déi trong diéu hanh hé thong hoat dong ngan hang da cho phép cde ngan hang thanh toan tién Jai dei vei tién gun c6 thé phat séc, vige nay da lam tang Igi tie dy tinh eda chung so vei tién mat. Tu a6 su gidm bet lugng cau vé tién mat da c6 thé cing da ginip ha thap /C/P/, su eat giam thué eda chinh quyén da cé thé da lam gidm bét y muon tranh thué, nh thé cing gép phan lam giam (C/D}. ° UNG DUNG . DU BAO TUONG LAI CUA (C/D} Mot m6 hinh kinh té tét thi khong chi giai thich duge qua khu ma con giuip dy bdo su dap ting ciia cdc bién s6 kinh £8 ddi voi ede suf kién méi. Sy phan tich cae yéu té anh hwéng dén tile tién mat - tién gui ¢6 thé phat séc duge thao ra 6 day 6 duge kha nang d6. Ching ta hay xem xét 2 thay déicé thé cé trong mdi truong kinh té tung Jai va hdi lign cdi ma phan tich ea chung ta dy bao c6 xdy ra cho tile tién mat - tién giti c6 thé phat sée nhu mot ket qua hay khong. Nhirng dy bao nay c6 thé la diéu dang quan tam cho nhimg nha vach chinh sdch, nhitng nguoi Yuén muén biét lugng tién cung wing co thé tae déng nhw thé nao trong méi truong hop nay. Hung din nghién ctu Hay ¢é ging lap luan cho cac du bao 6 day ma khong phai tham khdo noi dung enén sach, Diéu nay sé cho ban mot kha nang thuc hanh tuyét vei vei cdc phan tich kinh té vé (C/D} ma ching ta da phat trién & chuong nay. Ban c6 thé bé sung kha nang thuc hanh bang cach tra lei cdc bai tap & endi. Chuong nay, né eting dé nghi ban dy bao cae bién déi tuong lai ctia (C/Dh. Mot sy tang cdc mite thué dé ean bing ngén sdch. Nhiéu cuge néi chnyén dang dién ra vé vige can bling ngAn sach bang cach tang thné. Dién gi sé xdy raCHYONG 16 - GIAL THICH THAI 86 CU XU. 471 eS cho ti lé tién mat - tién guti c6 thé phat sée néu ede mute thué duge tang lén? Cae mic thué cao sé Jam tang ¥ muén trén thué, Igi tte dy tinh eda tién gitice thé phat sée Nic dy sé gidm, Vige svt dung tién mat sé tang so véi tién gui cé thé phat séc (néu céc yéu t6 khde duge gitt khong déi) va chting ta sé trong dgi mot sy tang (C/D}. Hiy b6 vige thank todn tién lai déi voi cde tai khodn sée. Da uén xay ra su dao déng tién hode lui tu viée ndi ling diéu hanh tdi viée tang eudng didu hanh, Diéu gi xy ra néu xu hudng ndi léng diéu hanh hign nay due dao nguge lai va cde quy dinh duge ap dat dua chung ta quay lai tinh trang 10 nam true (hode khodng d6), trong dé cae ngan hang khong duge thanh toan tién lai cho tién guti co thé phat sée ? Didu gi sé xay ra cho ti lé tién mat - tién gui cé thé phat séc trong truéng hop nay ? Chinh séeh nay 6 nghia 14 Ii tic dy tinh d6i vai tién guti co thé phat sée sé giam xuéng duéi mite hién hanh, va lgi tite dy tinh eda tién gui c6 thé phat séc so voi tién mat sé gidm. Ti dé, tinh chat hap dan cua tién girico thé phat séc so vdi tién mat bi suy gidm nghia 1a tai san tién mat so vdi tian gui e6 thé phat séc sé tang, lam tang {C/D]. ‘Tinh chat hwu ieh cia phan tich true day khéng chi danh cho viée dy bao dap ung cua (C/D} ddi voi cac su ki¢n duge thao luan 6 day. Voi khuon mau nay, nhiéu thay déicé thé ¢6 khac trong moi trudng kinh té cua chu ng ta, nhimng thay dai e6 tac dong dén {C/D} déu 6 thé duc phan tich (mét s6 it duge thao luan trong cdc bai tap & eudi chuong nay). GIAI THICH THAI DO CU SU CUA NGAN HANG Trong Chuong 15 ehting ta da thay rang khi cac ngan hang giam ti le tién dy try qué mite, {ZR /D}, hoac tang tién vay chiét khau tu Fed. , lugng tian cung ing tang lén, O day chiing ta thao ra mét mé hinh cho thai 46 cw xd cua ngaén hang, né giai thich cae yéu té co ban ciia (ER/D} va cdc khoan vay chiét khau tu Fed. Cae yéu té quyét dinh cia @ le tién du tr qua muc, {ER/D} Dé hiéu ede yéu to xae dinh muc (ER /D} trong hé thong hoat dong ngan hang ban phai xem xét chi phi va loi tute cia ede ngan hang khi ho ndm git ede khoan tién dy trit qué mic. Khi chi phi cua vige ndm gid tién dy tri qua mic tang, chting ta trong dgi mic tién dy trit qua mute va tile {ER /D} giam ; khi eae Igi tate cia vige ndm giv tidn du tre qué mui tang, chung ta tréng doi mic tidn dy tre472 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE ar qué muc va ti lé (ER/D]) tang. Ban sé thay ¢6 2 yéu té chinh tae dong dén chi phi va Igi tute dé va do d6 tac dong dén ti le tién dy trit qua muic : lai suat thi truéng va cdc dong tién gin dy tinh nit ra. Mite lai sudt thi truéng. Nhu ban ¢é thé nhé lai phan tich cua chung ta vé quan ly ngan hang ¢ Chucong 9, chi phi cia mot ngari hang cho vige nam gid tién dy tra qua mie 1a chi phi co héi cua né : tién lai dang ra cé thé thu duge tu cde khoaa cho vay hode ti cde chung khodn néu ngdn hang ay mua cac tai sin: nay thay vi gig tidn dy tra qua mic, Dé don gian héa, chung ta gid sit rang cdc khoan cho vay va cde chung khodn thu duge cuing mét lai sudt i, ma chung ta sé gol la lai suat thi trueng. Néu i tang, chi phi co hoi eda viée nam git tién dy trit qua minge tang va ti1é tién dy tra qua mic mong muén véi tién gi 36 gidm. Nguge lai mét sy gidm i sé gidm chi phi co hoi eva tién dy tru quad mite va tile (ER/D} sé tang. Ti l@ tién dy tru quad mic cua he thing hogt dong ngan hang, LERID} cé trong quan nghich vdi lai sudt thi truong i. Mot cach khac, dé tim hiéu tac dung nguge cia cde Jai suat thi truang ddi voi {C/D} las dung ly thuyét lugng edu tai san, né phat biéu rang néu cac loi tute du tinh cua ede tai sn thay thé tang so véi cdc lpi tue dy tinh cda mot tai san, tht {eR} 010) 003) eo? 006 005) hedged mide 1960 IGS 1970 1975 1580 1965 1990 Hinh 16.2. Tite cée khoan tién dy tro qua nic, [ERMD}, va lai sudt (Lai suit qué litn bang). Ngudn tid ligu : Federal Reserve Bulletin va Citibase dutahank,CHUONG 16 - GIAI THICH THAI 86 cu XU. 473 OS lugng cau tai sdn ay sé giam. Khi lai sudt thi truong tang lén, Igi ture dy tinh a6i véi cdc khodn che vay va cde chung khoan tang so véi mu zero cua tién dy tri qua mic, va tile tién dy tri qué muc gidm. Hinh 16.2 cho chung ta thay rang (nhu ly thuyét lugng cau tai san dy bao} co mé¢t méi tuang, quan nghich dao giva ti 16 tidn dy tr@ qua mite va lai sudt thi trugng tieu biéy, lai suat qui lién bang. Trong giai dean duge trinh bay, da co mét xu hudng suy gidm (ER/D} va mot xu hudng tang lai sut qui lien bang. Ngoat ra, cd 1 xu huéng la (ER /D} dat téi ede dinh khi lai suat qui lién bang dang sut dén day va nguge lai, Bang chung kinh nghiém ung hé cho phan tich euia chung ta rang ti lé tién dy tri qua mute ¢6 tuong quan nghich dao voi cdc 1ai suat thi truong. Cée dong tién guti rut ra du tink. Phan tich truse day cua chung ta vé quan ly ngan hang da cho thay rang Igi ich hang dau d6i voi mot ngan hang nam giv tién dy tra qua mite la ché ching mang lai sy bao hiém ede tén that do cac dong tién gui rit ra ; utc 1a chung gitip cho ngan hang dé dang bi cdc dang tin gui rut ra tranh khoi cdc phi tir viée : (1) thu lai cae mon tién cho vay, (2) ban cac chung khodn, (3) vay tur Fed hoac cae cong ty khae, (4) ve ng. Néu cdc ngan hang sg ring cdc dong tién rut ra la dé co thé xay ra (tue la, eae dong tién gui rut ra tang lén) ho sé muén tang bao hiém phong ngwa kha nang nay va sé tang ti1é tién dy trit qua mite. Néi cach khac : néu cae dong tién gui rut ra dy tinh tang len thi Ipi ich du tinh va do do Igi tue du tinh etia viée nm git tién dy tra qua mute tang lén. Nhu ly thuyét lugng cdu tai san bao truge, eae khoan tién dy trit qua mife sé tang. Mat khac, mét su gidm dong tién gui mitra dy tinh sé lam giam loi ich bao hiém cua tién dy tr qua mic va muc tién dé sé gidm. Ching ta cé ket qua sau : Ti ie tién dy trit qué mic, {ER/D} cé tuong quan thugn doi véi ede dong tién gui rit ra dw tinh. Céc yéu té quyét dinh vay chiét khdu Phan tich cua chung ta vé diéu gi xde dinh viée vay chiet khau tu Fed mot lan nita dua theo viéc nhan biét chi phi va loi ich eda vide vay tién tu Fed. Hai yéu té eo ban tac déng dén cae chi phi va Igi ich nay va tiép sau la dén lugng tién vay chiét khau 1a : lai suat thi truong va lai suat chiét khau. Ldi sudt thi trudng va lai sudt chiet hh@u. Loi ich chi yéu cua viée vay tién ti Fed rat rd rang. Véi cdc khoan tién dy trivbé sung, mét ngan hang cé thé cho vay va mua chung khoda, tu dé thu duge lai suat thi truong é. Mat khac, chi474 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE phi chi yéu trong vige vay 1a lai suat chiét khau (ig), la lai suét ma Fed thu khi cho ede ngan hang vay tién ®. Sy chénh léch gida loi ich (tién kiém duge) thu duge trong viée ding vén vay néi trén (/) va chi phi vay von dé (é,) cang Ién thi ngan hang cang vay tu Fed nhiéu hon. Nhu thé viée vay chiét khau c6 tuong quan thugn déi vdi {! - ig}. Méi tueng quan nay cé ham y rhng sO tién vay chiét khéu (DL) c6 tuong quan thudn vdi lai sudt thy tricong, i, vd c6 tong quan nghjch véi lai sudt chiét khdu, ig. beeay eg hoing cach chitP hae Khong tae ‘oars (or tC, Khating cach lai sud? Lap Sub gut titan dai sudP chet khae) Wenig - yo cbitthh ai ae 13 1965 i910 ISIS 1988 1965 1990 Hinh 16.3. Tién vay chiét khiiu va khodng edch lai sudt. (5) "Thigunai* cita vige Fed tir ch6i cho vay va su ket dive tiém dn nhiamg dae quyén vay chisi khiu trong twong [ai (duge thio luan & Choong 9) duge bé qua 6 day héi vi nd kho xae djmh so lunme. Cac thay asi vé tai suai chitt kh, 4g cong co thé co moc ide dung doi véi ti Ip tidn Uurera qua mite, (ER/D). Thiat hai cho mde ngan hang phai chju dumg ondt ding tit giti nitra ting ita khi /g tang. do da vite vay tir Fed 16n kem hom khi mot dong tién edi riltra xut hien, Nhurthé mot sy ang ig lam ding lol ich vila vide nim gidttidn dyin qua moe va {ERD} ting. Tee dung ny ciia lai sud chist khSu A6i voi 1 tien digter qua mite da khong dugc nhdn manh & rong sich may vi 16 duoe coi I ahdCHUONG. 16 - GIAI THIGH THAI OO CU XU. 475 SSS Mot lan naa, chung cv kinh nghigm lai manh mé xée nhan phan tich kinh té nay. Hinh 16.3 cho thay mgt mdi twong quan thuan ré nét giva lugng tién vay chiét khau va sy chénh Jéch gia lai suat thi trudng Liéu biéu (lai suat qui lien bang) va lai suat chiét khau). MO HINH LUONG TIEN CUNG UNG DAY DU Khi su dung phan tich thai do cu xi cua ngudi gui tién va eda ngan hang, chiing ta cé thé dua ra m6 hinh long tién cung ung day dui (11) ;né cé dang Sau; M=mx (MB, + DL} (16.1) trong d6 M = lwgng tién cung ting (tién mat cong voi tién gir cé thé phat sée) 1+ (C/D} Ir, + {ER/D} + {C/D}] m= sOnhantién = MR, = cos6 tién khong vay DL = tién vay chiét khau tu Fed. Phan tich lugng tién cung ung tap trung vao 9 bién sé sau day, ching anh huéng dén lugng tién cung ung qua viée tac déng dén sé nhan tién hoae eo sé tién: Lory = tile tién dy tr bat bude 2.MB, =co s6tién khong vay 3. 1, = lai suét chiét khau. 4. Cia cdi 5. Hoat dong bat hop phap 6. Lai suat adi voi tién guti co thé phat séc 7. Cac vu hodng loan ngan hang 8. Cac dong tién giti rutva du tinh 9. ¢ = lai sudt th; trudng tidu bidu. Cae bién sé : tile tién dy trt bat bude (r,), eda cai, hogt dong bat hep phay, lai sust cia tién gui c6 thé phat. sée, ede vu hoang Joan ngan hang, eac dong tién rut ra dy tinh, va lai swat thi truéng (i) anh huéng dén hugng tién cung ung bang cach tae dong dénsé nhan tién (m) ; trong khi dé cdc bién sé eo s6 tién khong vay (AEB, ) va lai suat chiét khau (é,)) anh hudng dén lugng tién cung ng théng qua viée tac dong dén co sé tién (AfB),476 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE oe OO Cac yéu to quyét dinh luong tién cung ung Dé thay mo hinh long tién cung ung Jam viée nhu thé nao, ching ta hay phan tich xem nhiing thay déi trong méi bién sé nay c6 tac dung gi dén lagng tién cung ung, khi giv tat ¢4 cde bién so khac khong asi. Huvng din nghién cu Sy phfin tich trong chuong nay va trong cdc chung true sé gitip ban cé thé suy ra nhitng tac dung cua ede thay déi trong 9 bién sé nay déi vei luong tién cung tg. Diéu quan trong 1a khong nén nhé mét cdch may mée nhung tac dung nay, ma la sutdyng suy luan true gide dé tim ra su dap ung cia lugng tién cung ting déi véi méi thay déi cua méi mot bién sé. Ti le tién dy tra bat bude dot voi tién gui cé thé phat séc (r,). Néu ry tang, tién dy trix bat bude tang, va nhu vay cing mét lugng tién dy tri khong thé cAn xing véi mot mon tién gui 6 thé phat sée lén nhu cu. Do sy thiéu hut tién dy tra nhu thé, eae ngan hang phai thu hep cdc khoan cho vay cua ho khién cho tién gui bi giam va lugng tién cung ung giam. Cach giai thich sau sde hon Ja & ché mOt sy tang r, lam giam muc md rong boi sé tién gui déng thoi ha thap lung tién cung ung. Néu r, gidm, thi tang mitc mé rong di s6 tién gui va lugng tidn cung ting sé tang. Nhur vdy lugng tién cung ung e6 tuong quan nghich déo déi vdi ti [e tién dy trae bat buée r,. Cosé tién khong vay (MB, ). Mot sy tang MB, {kat qua cia mot yu mua trén thi trueng ty do) lam tang lugng tién cua co’ s6 tién sain sang dé can xuing voi tian mat va tian gifi 6 thé phat séc, déng thei lam tang lugng tién cung ting. Mot suv giam MB, (két qua cua mot vu ban trén thi truang tu do), lam gidm co'sé tién t¢ déng thoi ha thap hrgng tién cung ting. Luong tién cung ung e6 tuong quan thugn d6i vdi co’ sé tién khong vay. Ldi sudt chiét khéu (i,). Néu lai suat chiét khau j, tang, chi phi cua viéc vay mugn ti Fed tang, va sé tién vay chit hau gidm ; co sé tién sfin sang dé can. xting véi tién mat va tién giti co thé phat séc sé gidm, 1am gidm lwgng tién cung ting. Néu é, sut gidm, thi tién vay chidt khau tu Fed va co sé tang lén, va luongCHUONG 46 - GIA! THICH THAI 86 cu XU.. 477 SSS tién cung ung tang lén. Tut dé, long tién cung ting cé tuong quan nghich vdi ldi sudt chiét khdu, i,. Cua edi. Mot su tang cua cai lam tang lwgng cdu tién gui c6 thé phat séc nhiéu hen so véi lugng cu tian mat, nhu vay tilé tian mat - tién gti cé thé phat sée, (C/DI gidm. Do sy chuyén déi tr tién mat (la yéu te khong tham dy vao viée mé rong béi sé tién gui} sang tién git cé thé phat séc (yéu t6 cé tham dy va vide mé rong boi s6 tién gui) mute mé rong b9i sé téng quat tang va lugng tién cung ting tang. Néu ciia cai gidm, {C/D] tang, mute mé rong boi sé téng quat gidm, va lugng tién cung ting gidm. Luong tién cung ting e6 tuong quan thugn voi cua edi, Cae hogt déng bat hop phap. Do tién giti co thé phat sée khién cho hoat dong bat hep phap dé phat hién, néu hoat dong bat hgp phap tang lén. Vi dy do mic thué cao hon dan dén tang cde vu tron thud hose do viée mua ban ma tiy tang lén - Khi dé cé mot sy chuyén déi sang tién mat la thé khong tham dy vao vige mé rong boi sé nhu tién giti cé thé phat séc. Ter dé cé su tang {C/D} va gidm mie mé rong boi so tién gui lam cho lugng tién cung ving gidm. Mét su gidm hoat dong bat hep phap 1am cho {C/D} gidm, mic mé rong boi sé tang va lugng tién cung ung tang. Lugng tién cung ung cé tuong quan nghich doi voi hoat dong bat hop phap. Lai sudt doi voi tién guti cé thé phat sée. Néu lai suat cia tian gui cé thé phat séc tang, thi c6 mot sy chuyén déi tu tién mat sang tién giti c6 thé phat sée bai vi lei tute du tinh tuong déi cua tién mat da gidm. Tu d6 06 sv gia (C/D/ va tang muc mé rong béi s6 tién gui dan dén tang luong tién cung img. Nguge lai, néu lai sust cia tidn gui c6 thé phat séc gidm, {C/D} tang, mute mé rong boi so gidm va lugng tién cung ung gidm. Luong tién eung tung cé duong quan thuGn déi véi lat sudt ouia tién gui ed thé phat séc. Céc vy hodng logn ngén hang. Khi mot vu hodng loan ngan hang xdy ra, nhiing ngudi git tién chuyén déi tién git co thé phat sée sang tién mat béi vi ho dé c6 thé bj tén that déi vei cde mon tién guti cia ho, nhu thé Ii tute dy tinh tuong d6i cua tién mat tang, Vige tang {C/D) do nguyén nhan dé lam gidm mic mé rong béi sé va ha thap Iugng tién cung ung. Khi vy hodng loan dy lang xuéng, nhiing ngudi gui tién quay tré lai vei tién gui cé thé phat séc, {C/D) giam, micare PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE Or mé rong bdi sé tién gui tang Jén, va lugng tién cung tng tang len. Lugng tién cung ung gidm trong mot vy hodng loan ngan hang vd tang khivy hedng loan dy lang di. Cae dong tién rit ra dig tink. Néu cdc dong tién gut nit ra dy tinh tang lén vicde ng&n hang s¢ ring cae vu riit tidn dé xdy ra, ho sé muén c6 them bao hiém dé phong kha nang nay bang cach n&m git thém tién dy tré qua mite. Vige tang ti le tién dy tra qua mic {ER/D} do hau qua cua viée nay ¢6 nghia ja hé théng hoat dong ngain hang do stt dung it tiém du tru hon dé can wing voi tién e6 thé phat séc va mutc tidn gui cé thé phat séc va lugng tién cung ting giam. Neuot lai, néu cdc dong tién rut ra dy tinh gidm di, /ER/D/ gidm. Do do, legng tién cung ung c6 tuong quan nghich déi vdi cdc dong tién guiritra du dink. Lai sudt thj trong (i). Néu lai suat eda tién cho vay va chung khoan (durge tidu bidu bei lai suat thj truong i) tang Jén thi chi phi co hoi déi vei vide nam git tién dy trot qué muc tang va (ER/D} giam. Két qua, ¢6 thém tién dy trit san sang a6 can xung voi tién g Dap img cin lang tién cung vag treng mo hind diy dd. Thay d6i cia Dap tng Tae nhin bien at cat Lap Iwan He thong Dyue or, t 4 Gidn mae me rong boi sO tidn gai Lien bang MB, tT T Co them AfB dé can xing voi Gen mat va Lidn gift co thé phat soe u t 4 DL do d6 6 it MB dé cin ximg vii Dac Nhong nguci Cia chi T {C/D} do dé tang moe mé rong boi gui tién . 86 Uidn gift dng quat Hoat dong bat {CP} Tb dodo giam mic me hgp phap T rOng bOi 86 Lidn gin téng quat Nong ngudi gti Lai suit d¢i vii {CD} L dodé ung mute me tidn va céc tién gi T T rong boi sO titn. gir téng quaét ngan hang 6 thé phat sée Cée vu hoding toan L {C/D} 7 dodd gidm mic ma neda hang T réng boi sO tién gai cng quit Deng tién nit {ER/D} T do dé gitun Uen dy radytinn T L trirdé can ximg D Nhang nguvri vay {ERD} 4 do do ving tién dy wr dé tircac ngan hang i t t can xung vi D: DLT do died va cc i4e nhan kihic them MB dé cin xtmg vei D va C. Chut thick : Chi tein bay cée din 56 voi chidu ing (1), Tae dung ciia ede bids stv vei chidu giim s@ nguge Iai véi cae moi ttn & od he 3.480 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE en Lai sudt thi trudmg, duge biéu thi bai i; tac dng dén lugng tidn cung ung qua tile tién du tra qua mute (ER/D}. Nhu da néu ¢ Chuong 6, hugng cau tién vay (do nhitng ngudi vay tao ra) cé anh hudng dén lai suat thi truong va lugng tién cung ung cing ¢6 anh hung nhu vay. Do d6 cd 4 tac nhan déu 6 vai tro quan trong trong viée xac dinh Z. Bién sé quan trong nhat trong cde bién sé nay déi vdi nhang bién déi cha lugng tién cung ting la co sé tién t¢ khong vay (MB,). Tren 3/4 6 dao dong cua lugng tién cung ting c6 thé coi 1a hoat déng cua Fed trén thi trudng ty do tao ra, chinh hoat déng nay xac dinh MB,. Hai cong cu khac cla Fed 14 1116 tién dy trit bat buge va lai sudt chiét khdu (r,, va é,) thudgng khéng duge coi la mot nguén quan trong gay ra cac dao dong cua lugng tién cung ung nhu MB,, 6 bién sé khéde cing nhu vay. Tuy nhién, nhu ban sé thay trong phan tiép theo, trong mét. 86 thoi ky. Vi du thai ky cula cuge Dai suy thoai, cée vu hodng loan ngan hang va csie dong trén rut ra dy tinh da tumg 1a cde bién sé quan trong nhat tac dong dén lugng tién cung ting. Tei day chung ta 4a hoan tat vide nghién cau mé hinh Iuong tién cung ung. Trong Chuong 14 ban da biét rang lugng tién cung ving la két qua ciia su tuong tae cba 4 tae nhan : (1) Fed, (2) nhung ngudi gui tién, (3) cde ngan hang, va (4) nhing nguei vay tién ti ngan hang. Mo hinh luong tién cung ung day du duge tém tat. ¢ Bang 16.1 cho ban thay cac tée nhan nay tae déng qua lai nhu thé nao va cdc két eye cla nhong hanh dong cua ho lagi. PHAN TICH KY MOT VU HOANG LOAN NGAN HANG Mé hinh luong tién cung tng ma ching ta da xay deng la mot cong cu hitu ich ; ching ta sé dung né trong cae chung sau dé xem xét nhiéu vdn dé nay sinh vé chinh sach tién té tac dung nhu thé nao va né cé thé duge cai thién nhu thé nao. Dé 4p dung mé hinh nay, ching ta hay dung no dé phan tich mot hien tugng kinh té dac bigt dang quan tam - mét vy hoang loan ngan hang, trong 46 motsé1én cée ngan hang va ng euing mot luc. Cae vy hosing loan ngan hang da c6 tac dong manh trong lich su; chiing bi coi la da gay ra mot trong hién tugng teo hep nén kinh té nghiém treng nhat eta nude My, ké ca cuge Dai suy thoai, Su nguy hiém eda cd¢ vy hoang loan ngan hang 4a néu bat trén bao chi moi day, do cde vu hoang loan ngan hang gan day ¢ Ohio Maryland va Rhode Island (Xem Bai doc them 16.2) va do su sup dé cua mét vai té chite hoat dgng ngan hang Idn phat eda Mg - Continental Illinois, First Republic Bank of Texas va Bank of NewCHUONG 16 - GIAI THICH THAI 86 CU XU. 421 England. Mac da hiém, nhung cé thé cé cdc vy hoang loan ngan hang ¢6 tac dong dén phuong phap chi dao chinh sach tidn té béi vi viée ngan ngwa ching di héi mot vai wa tich cyc vé phia Dy trit Lien bang. Do hau hét cdc vy hodng loan ngan hang hic du chi lién quan dén mot s6 rat it cae ngan hang, cho nén tét nhat la bat d4u véi viee xem xét vi sao mét ngan hang riéng biét v6 ng trong mot cuge khiing hoang nhu vay. M6t ngan hang riéng le Trong m6t nén kinh té khéng cé hoat déng bdo hiém tién gui lién bang, mot vu vé ng ngan hang nghia 1A nhiing nguwéi gui tién sé khong doi lai duge day da gid trj tin giti cia ho. Néu nhung nguéi giti tién vi ly do gi dé (khong 6 ean cd hoac ¢6 can ct) nghi ngd rang mét ngan hang co thé vé ng, ho sé lap tite rit tién evia ho. Ngan hang dé mat di cae khoan tién dy tr tham chi cé thé bi tén that do cae dong tién nit ra sau 46. Nhung ngudi git tién khae thay sy viée dé xdy ra cting bat dau phan van vé tinh trang cua ngan hang dé, réi ho cung rut tién cla ho ra. Cang c6 nhiéu nguéi gui tién rit von ra, ngan hang d6 sé cang ¢6 ittién dig tru va cang dé ¢6 thé ve ng hon. Cang dé co thé bi vo ng hon thi cang dé cé nhidu ngudi git tién dén ngan hang doi nit tién ra, Qua trinh tac dong day chuyén nay, gay ra caénh mét vy "dan chung dé xé téi ngan hang doi nut tién", thuong két thu véi sy ve n¢g cda ngan hang do, tre khi cé duge mot cach gi dé dé khoi phue lai long tin cla cong chung. BAI DOC THEM 16.2 Cae vu hoang loan ngan hing gan day & Ohio, Maryland, va Rhode Island ‘Cho vA nhiing nam 1980, phan lon din antec Fund (Qui bao hig tién gai Ohio), chung vantin ring eae vu hoang loan igan— @ Marytand Ja Maryland Savings - Share hang 14 mot chuy¢n cda qua khth vy x4y — Insurunce Corporation (Cong ty bao hie ra sau ch6Ula trong thoi ky Dui say thodi. Lid et + C6 phan Maryland) va o Tuy nhien cac sy kign & Ohio, Maryland — Rhode Island Ja Rhode Island Sharé & va Rhode Island trong nhimg nim gin day — Depasil Indemaity Corporatinn (Cong ty da ching 16 ding cée vy hoang Joan ngin io dim Cé phan & un gti Rhode ls- hang vin cOn {a mdi nguy higm cho site Jand). Kbi cae khodn adn dy uit duye gidr khée cha he ihdng tai Chink, 6 cde quit bau hid nay il hom sé Gdn tan Trong cA 3 tidy bung, ttn gi khang — hal G cde 16 chic duve baa biém bi ver dunre bao hiém bing bio biém tig gi Hy, nhimg ngudé gu Lién d ede 16 che Tien bang ; thay vao 6, ching duve bao ngan hang khac Ja se ho s@ chiu cae Wn lanh bang mot quy bdo hidm woohia G thal Gen poi. Niw phan lich cba ching ta tidu bang : 6 Obio la Ohio Deposit Guar- wong chug may bio inne, calc vy hodng 20-TTNH482 PHAN Iv - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE Joan ngan hang nay (geri abo fai nhong ve oda nhong ndm 1930) xay ra khi din ching bat dau dé xO Wi che 16 chic khae d6 dot rit tidn ra. Vu hoang loan ngdn hang diu Gdn ké ti sau cudc Dai suy thodi da xay rab Ohio sav khi Quy bdo dam tién gin Obio da bj can sach vi cdc 16n that rong vy vo ng cia Home State Savings Bank of Cincin- nati (Ngan hang ti kiém moa nha ido bang nati) vao thang 314m 1885 bi vi cc m6n cho vay 1am tinh wang 161 1¢ (do mot cang ty chimg Khoa vay, cong ty nay da thye hign cde how dong gian Tan). Thong dde Ohio da tuyde bs mat ngay ngimg hnat dong ngan hang, wm Unis ddng cua 70.06 hue Get kidim, nbung ede ngan hang nay sau dé dune mit ci et Tak oho syhd ey cia Dy we Lien bang va cia Hoi ddng ngan hang cho vay mua aba cha Tien bang (CHLBB) saw khi ha 66 duve bao hiém titn gui lien bang, Lith sau d6, vao thang 5 nam 1985, do vite va ny cda 2 ngdn hang ict kigm & cho vay Maryland da una phi sin Mary- land Savings ~ Share Insurance Corpora- tion. Mot hodng foun gdm 100 ngan hing S$ & 1.6 Marytund sau cong dye chin hh béi quy¢t dinh tam thoi cha Théng dic bang nay qui dink mO¢ git han rut tite 1000 déla mot thdag va thay thé bio hiém tién giri te nhan bing mot co quan bio hiém moi dinye thank lap la State - backed deposit Insurance fund (Quy bau hiém tién gui do tiga bang biio tg). Vu hodng loun ngan hang ver ng tai hai phat da xdiy ra # Rhode Isiand vao thang 1 nam 1991, Sau vy vo ny cla mot ngan hang 4 Providence thuge Rhode Island, Thong de tidy bung di bude phdi mya be moe ngay ngimg hog dOng again hing vaa ngay J thang 1, déng cia 45 ngan hang wh va lien hep un dung, Ket qua la sw hat dong ca 1,3 t ddla wong 359.000 Iai khodn & mot tiéu bang chi co F uigu din. Ba agh{ bao lainh cia Thong dic ttéu hang ua cho mdi new gui lida dedc tG chute ve ne 101 da tH 12.500 déla én mat va phan etn ke cout sO dn gui cut ho 105 da Wi gic han duxre bdo higm 100.000 dola, dure nhan chimg chi tm thoi cda tidy bang (khong 00 Jat suat), chimg chi nay st due hoan Ud Gén qua mot vai nam {chdng chi (qn thi nh thé nay da duye phat hanh fn cudi trong tii ky e4c vy hoding foun ngan hang é akong nin 193¢), Phan tide gi vet qud 100.000 dola igi mor agan hang vor ng khong c6 khd nang duge honn tra, Tinh rung kh6 Khan nghidm trong vé kinh té dé ndag len Rhode Island. Mot neunti git Gen C6 611.000 dola tidt kiden dé sinh séng bi ding cimg tai mot Tign higp tin dung 3 North Kingstown, Rhode Island da phat biéu moi Uhing sau khi vy hodng lugn agin hang dé xdy ra log "Vang nay stip sia tet thanh mot think phd ma ncu didu gi dé khoag nhanh chéng xdy ra”.* % Trich dfn theo John R, Wike “Sy sqrhAl [im chdn dong nhimg aginst gat sida ky cna Rhode island. thic ddy mhidu ngudi dOi tidn aig neay ic khée”, (Vear Sicikes Old Stane Depositers in Rhode Island, Prompting Many to Demand Cash Immediately) - Wal Steet Fowmat (anary 28, VATU. PAZ,CHUONG 16 - GIAI THICH THAI BO CU XU. . 483 ee Co thé dya vao chinh ban than sy lo sq va ng cia mét ngan hang dé phat trién né, tham chi day mgt ngan hang manh khée dén vo no. Tuy rang mét 4 nhan ngu¢i gin tién mit ra cé thé 1a mot diéu tét che anh ta, nhung toan bo ngudi gui tién tai 1 ngan hang rit tién ra thi cd thé la tdi té. Nhung ef gang rit tién cba nhiing ngudi giti dan dén diéu ma nhwng ngudi dé sq nhat - dong eta ngan hang va diéu thuc té la ho khong thé dai lai tién gui. Hé théng hoat dong ngan hang Vige vo ng eda mot ngan hang cé thé lam cho nhing ngwdi gui & mot ngan hang khac nghi ngé rang ngan hang eda ho cting ¢6 thé Ja nan nhan cia mot vy dan ching dé x6 tdi dai rut tidn va sé vo ng, déng thoi khdi dong cho toan bé qué trinh dan chung dé x6 téi ngan hang thu 2 doi nuit tién ra. Viée vo ng cla ngan hang thu 2 nay 6 thé gay ra cdc vy dan chuing dé x6 ti ede ngan hang doi rut tién, va toan b6 qua trinh es thé duge nhan lén t6i khi cd mét vu hosing loan ngan hang tron ven trong dé mét sé Ién cde ngan hang ve ng. That ky la, sy mong muén cia ngan hang tu bdo vé minh lai c6 thé lam tang su hodng loan ngan hang. Néu mét ngan hang dang trdi qua mot cdnh dan ehuing dé xo toi doi rut tién ra hoae lo sq né sé gay ra trong tuong lai gan, no cén 6 lugng tién dy tra qua muc dé tranh cdc thiat hai di theo voi cae dong tién nit Ta, Dé tang tién dy trit qua mute trong mot vu hodng loan ngén hang (duge goi 1a “su gianh tinh léng" - “scramble for liquidity"), ngan hang nay phai ban cac ching khodn va doi lai cde mén tién cho vay déng thei git Jai ede khoan tién thu duge do lam tién dy trot qua mite dé bdo vé minh, Viée gianh tinh léng dé gay ra eac dong tién mut ra tur cdc ngan hang khd4e va thu hep bi sé tién gui véi mot két qua thue la cdc ngan hang khac dé cé thé vo ng. Nhu trugng hop nhung ngu@i gai tién, sy mong muén cua timg ngan hang riéng lé ty bao vé minh mac du la vi Wi ich riang t6t nhat ctia ho, cé thé la mot vide gay tac hai cho toan hé théng hoat dong ngan hang. Ce vy dan ching dé xo tei ngan hang doi rut tién va mot vu hodng loan ngan hang ¢6 thé bj chan lai bing cach khoi phue long tin eda nhung ngudi gun tién cung nhu cilia ede ngan hang vao tiém lye cia ho. Khéng co gi ngac nhién trong 181 phat biéu cia Franklin Delano Roosevelt : "chi eo mot tht ma chung ta phai sq hai la ban than sw sg hai", duge dua ra sau khi nuée My da trai qua ¢d¢ vu hodng loan ngan hang nghiém trong nhat trong lich su eda minh.434 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE see OO OE Dé loai bé bau khong khi s¢ hai, cae ngan hang doi khi da lién két voi nha nhim né lute ngdn nga cdc vu v@ ng bang viée cho mét ngan hang thugc lién két dang gap khé khan vay da tién dé séng con trong mot va dan chung dé x6 toi dai rut tién. Vi sao mét nhom cde ngan hang muén cuu mot déi tha canh tranh cé thé sé ly mat mot phdn doanh sé cua ho ? Bei vi dé la viéc lam c6 Igi cho chinh ban than ho dé ngan ngtta mot va heang loan ngan hang, Mét cach khae dé ngan ngva mOt vu hoang loan Ja ngan hang trang ueng cung e&p cdc khoan tién du tra hung manh cho hé théng ngan hang khi ede vu ngan hang vé ng xay ra, sao cho cde ngan hang khae c6 dd tién dy trit dé ddi pho voi ede dong tién rut ra tiém an. Ngan hang trang uong c6 thé lam vige nay bang each tang cosé tién té khong vay (MB,) hoge bang cach cho cdc ngan hang vay khong gi¢i han trong thai gian cé khung hoang do. Néu chinh sach ngan neva cia Ngan hang trang wong duoc céng chting biét ré, thi nhung ngudi gui tién sé khéng thay edn phai rut tién gui cia ho va céc ngan hang sé khong con ean dai Tai cdc mén cho vay dé tao dung cac khoan tién dy tri qua muc cia hg. Chi rieng su biét rang Ngan hang trung uong sé né lye ngan ngita mt vy dan chung dé x6 téi ngan hang doi mit tian thi thudng cdng dd dé chan dung mét vy hodng loan dang trong qué trinh dién ra. Nhu ban sé thay 6 Chuong 17, Ngan hang trung wong M§ tic 1a H¢ thong Dy trt Lién bang da duge thanh lip dé ung pho voi vg hodng loan ngan hang nam 1907. Vai trd dy dinh cho né hic ay 1a n6 sé 1a nguéi cho vay cudi cung trong mét cugc khung hodng ngan hang; tite la, Fed co nhigm vu cung cap tién du tra cho cdc ngan hang khi khong con ai khac muén cho vay, dé ngan nga cae vu vo ng ngan hang. Khong may la, Fed da khong hodn thanh day du vai tr cua minh trong thdi Dai suy thodi (xem Bai doe them 16.3), mét vy vo ng cé hau qua khéc liét cho nén kinh té My. Mot phuong phap sau cang va quan trong nhat dé ngan ngua caéc vy hoang Joan ngan hang Ia thiét lap bao hiém lién bang cho cdc mon tién gui ¢ ngan hang. Néu nhiing nguoi gui tién biét rang ho se doi lai duge du gia tr} tién gut khi cae ngan hang cia he vé ng, su ngs vye mot vu ngan hang vd ng sé khong con - khién ho phai dé xé téi ngan hang do doi rut tién. Sau cdc va hoang loan ngan hang trong thei ky Dai suy thosi, Cang ty bao hiém tién gui lién bang {FDIC} da buéc vao hoat déng tut ngay 1 thang 1 nam 1934. Tu do, hoat dong bao hiém tién gui lién bang da thanh cong trong viée lam gidm ré rét sé lugng cdc vu ngan hang vo ng @ My mac du nbu ching ta da thay ¢ Chuong 11, né cung gay ta mét sé van dé khac.CHUONG 16 - GIAI THICH THAH AO CU XU. 435 Hudng dan nghién ciu Dé kiém tra lai kidn thie cia ban vé mé hinh hgng tién cung wng, hay xem ligu ban 6 thé phan tich (khéng tham khdo noi dung trong sach nay) cdc tac dung cua mét vu hoang loan ngan hang ddi voi lugng tién cung img dya theo thai do cu xt eda ngudi guti tién va eda ngan hang. Cac vu hoang loan ngan hang va lvong tién cung tng Bay gid, chung ta cé thé ap dung mé hinh trudc day dé xem tac dung aia mot vu hoang loan déi vei lugng tién cung ung hic dé sé la nhu thé nao. Khi mét vu hoang loan ngan hang xuat hién, nhitng ngudi git tién sé e6 gang tranh ede tén that do cac vy ngan hang ve ng gay ra bang cach chuyén tién gui eda ho sang tién mat va (C/D) sé tang. Nhu mé hinh long tién cung ung bao trude, muc md rdng béi sé téng quat lic ay sé gidm, va lugng tién cung ung sé gidm. Ngodi ra, cdc dong tién rut ra sé duge du tinh la cao hon va ngan hang sé mudén nam gitt thém bao hiém dudi dang tién dy tru qua muc. Tir dé dura dén vide gianh lay tinh ling (viée nay lam tang tilé tién du tri qua mic {ER /D) nd sa lam Cade khang hodng ad ie o/afong nga 1929 95a 9937 19327933 Hinh 16.4. View gui tai cde wgan hams thineng osai vie my 1929 - 1933.486 PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE gidm sé tién dy trv sdn sang di can xung voi tién gui c6 thé phat séc, va diéu nay cing sé lam cho lugng tiém cung ting gidm. Nhu vay, mét vu hoang loan ngan hang sé c6 nhiing tée dung r&t xdu dén hrgng tién cung ung, Ph4n wng dung sau day xem xét giai doan tdi té nhat trong ede vu heang loan ngan hang ¢ My, giai doan dy bat dau vao cudi nam 1930 va két thiie vao ngay ngiing hoat dong ngan hang thang 3 nam 1933. Khong co gi dang ngac nhién la sy sut gidm lon nhat cia lugng tién cung mg chia ting c6 trong lich su My xy ra cing chinh vao giai doan nay. UNG DUNG NHUNG VU HOANG LOAN NGAN HANG TRONG THOI KY DAI SUY THOAT : 1930 - 1933 Chung ta da dung mo hinh long tién cung tng dé tim hiéu ede dong lye eda mét vy hodng loan ngan hang. Dé thu nghi@m ma hinh nay, chung ta nghién cite mét thai ky lich su dac biét - Cuéc Dai suy thoai. Hinh 16.4 trinh bay cuéc khuing hodng ng4n hang trong thai ky nay bang each cho thay sé ugng tién giti 6 cde ngan hang thuong mai tu nam 1929 dén nam 1933. Trong cudn sach kinh dién cia minh, A Monetary History of the United States, (Lich surtién té cla nude My) 1867 - 1960, Milton Friedman va Anna Schwartz mé td su bat dau cua cude khung hodng ngan hang dau tién vao cudi nam 1930 nhu sau”: Truee thang 10 nam 1930, tién giti tai cde ngan hang thuong mai bi dinh chi (v@ ng) da hoi cao hon so véi hau nhu suét nam 1929 nhung khong ra ngoai pham vi thudng thay trong ca thap ky truéc dé. Vao thang 11 nam 1930, chung da ion hon 2 Jan, sé long cao nhat ghi nhan duge ké tu khi bat dau cé sd lieu hang thang ké tu nam 1921, Mot vu dong dao cdc ngan hang vo ng dién ra, dic biét tai Missouri, Indiana, Minois, Iowa, Arkansas va North Carolina, khién cong chiing rao riét chuyén déi cde mén tién guti cé thé phat séc va cdc mon tién gi co ky han sang tién mat va cung sang ca tién gut tiét kiém buu dign (postal savings deposits) tuy mute dé thép 7) Milton Friedman yi Anna lacobson Schwarte "Lich sirtign 4 etie nine My, 1867 - 1960” (Prineston : Prineston University Press, 1963).pp 308-311CHUONG 16 - GIAI THICH THAI BO CU XU... 487 hon nhiéu. Mét lay truyén sy hai lan rong ra trong nhung ngudi gui tién, bat dau tu cde khu vue néng nghiép la noi da trai qua tae dong nang né nhat eda cde vy ngan hang ve ng trong thai ky "nhitng nam 20", Nhung sy vé ng eka 250 ngan hang véi 180 triéu déla tién gui vao thang 11 nam 1930 da duge tiép néi bang sy vé ng cua 532 ngan hang véi trén 370 trigu déla tién gui vao thang 12 (tat ce cde con sé da duge chinh lai cho dung theo mia), vu v6 ng chan dong nhét 1a vy ve ng vao ngay 11 thang 12 céa Bank of the United States vei trén 200 trigu déla tién gui. Vu ve ng dé da dace bigt quan trong. Bank of the United States la ngan hang thuong mai lin nhat (can cit theo sé tién gifi) da bi vo ng tinh toi hic dé trong lich su nude M§. Hon thé, tuy 1a mét ngan hang thuong mai thong thuong, tén goi cla no da Jam nhiéu agudi trong nude va ¢ nude ngoai xem né theo cach nay hay cach khac 1a mot ngan hang nha nude, do dé sy ve n¢ etia nd da tao nhiéu tac hai dén léng tin so véi sx sup dé cua mot ngan hang cé mét ten Boi it dae bist hon. Vu hoadng loan ngan hang dau tién, tu thang 10 nam 1930 dén thang 1 nam 1931, cé thé thay ro trén Hinh 16.4 vao cudi nam 1930, hic ay cé mot sy tang sé tién gui tai cde ngan hang vo ng. Theo mé hinh lugng tién eung ung, (C/D} s8 phai tang manh ¢ giai doan mé dau ciia eude khuing hoang ngan hang déu tién, Cage khiing hodng hoal dng ngéa Aang cudicang hat thie ng hsang hoot déngngénhére du Tine 192 7930 7937 1942 1933 Hinh 16.5, Tién dy srt qué mite va ti ie 18 1929 - 1933. mat - tién gilt co thé phat sée +488 PHAN WW - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE va ede ngan hang hic ay sé phai cé gang ty bdo vé bang cach tang dang ké ti lé tién dy trit qua mite ctia ho, {ER /D}. Ca 2 su dy bao nay duge tao ra theo cac sf Tigu trén Hinh 16.5. {C/D} da bat d4u tang trong vy hoang loan ngan hang d4u tién (thang 10 nam 1930 - thang 1 nam 1931). Dang chu ¥ hon la hinh thai dién bién cla (ER/D), né da tang gap hen 2 14n ké tu thang 11 nam 1930 dén thang 1 nam 1931. Mé hinh lugng tién cung ung eting bao trude rang khi {ER/D} va {C/D} tang 1én, lugng tién cung ung sé gidm - mat sy bao trude duge chuing ct trén Hinh 16.6 xde¢ nhan. Lugng tién cung ung da gidm manh vao thang 12 nam 1930 va thang 1 nam 1931 vu hodng loan ngan hang dau tién dién ra. a Gabe khing hodng. haat dong agin bang dea tin bd? dau wag 1930 19T 1932 1933 Fink 16.6. M1 va cv s6 tién te : 1929 - 1933. Cec cuge khing hodng hoat déng ngan hang tiép tuc xuat hién tit nam 1931 dén nam 1933 theo kiéu mau thong thuéng ma mé hinh cua ching ta du bao : {C/D) tiép tuc tang, |ER/D) cung vay. Vao cudi cae cuge khiing hodng ngan hang thang 3 nam 1933, lugng tién eung ug (M1) da gidm hon 25% - su gidm vutot xa t&t cA cde dot gidm trong lich st nude My va co thé khong phdi ngau nhién ma no da trang vai surco hep kinh té téi t@ nhat (xem Chuong 8). Dang chu y hon nwa la su sut gidm nay da xay ra bat chap viée co s6 tién té tang 20% - diéu a6 ching minh nhung thay déi vé {C/D} va (ER/D} trong ede vy hodng loan ngan hang quan trong dén mute nao trong viée xac dinh lugng tién cung ung. Né ceding chting minh rang cong vide chi dao chinh sach tién t@ ctia Fed co thé phuic tap vi thai dé cu xu cda ngudi gui tién va ca ngan hang (xem Bai doc thém 16.3).CHUONG 16 - GIAI THICH TRA! DO CU Xu. 489 BAI DOC THEM 16.3 vi 1930 - 1933 xay ra? Co quan Dy unt J.ien bang da hoan toan thu dong trong cdc vy hong tog ‘gan hang wong uhei ki Dai suy Uti vi da khong thyc hidn vai trd dy dinh cho no: "Ngwyi cho vay cudi cing” dé ngin chan ching. Nhin lai qua kh, hai dd cu xtr cla Fed c6 vé kha fa Unemg, nlimg nen nhd ring sy nhin thuc vin dé sau K syvite xy ra luon ding hon sy thdy innic. Ly da ch yu eta vigc Fed Khong, hanb dong Ja 4 chi cae quaa chee | Dy trie .i¢n hang da khong hig darye vic dong xdu ma céc vu ngdn hing vo ay thé 06 d6i visi hung tién cung img va c: hoat dong kink (¢. Friedman va Schwarts tuyén bd ring cac quan chue Dy ut Lign bang “Ua cé xu hing coi cde vu ngan hang ver ng 1a akimg hau qua ding tic cia vite quan Iy ngan hig bose the anh cdc hoat dong ngdn hang khong hode nar ahomg phan my khong tink Khoi di vei su dau cur qua mae tt wes hoac 12 mot bau qua cho hay wh khong ta neuyén nhin cua susup dd kink tev tai chink tong qua trinh Ge hank". Neo ra, cde vy ngan hing ve ey wong ce pia doan dau cla nhimg vu hpang loan ngan hang "da duve tip trung vao trong sd ao Fed da dé cho cdc vu hodng lean ngan hang vao cde nim nibimg again hang nhd va do anh huoag nal trong he thé nhmg ngda hang & cae unk phy da phan niin vé su tén tai cla hung ahG. va sy bien mat eda hang ahd dit co thé duye cot any chuygn dé Frivdman va Schwartz cing chi raring 6 thé la nhan vion chink quyén da dang vai te quan lroug trong sy thy doag cla Ved ong giai dogn nay. Ngdn hing Dy tir Licn bang New York, agin bang mai Wi ndm 1928 con ba lye lung thong tri Wong b¢ thong Dy un Lien bung, da bign ho nigt céich mank ame cho moe chawag uinh day nd tye vé cfc vy mua tren Ui tnnvag cy do dé cung cap ida dy we cho: he thong agin hing trong cdc giai doan hodeig loon y . cde hO mat mank Gong he Dy uit Lin bang a New York New York Bank da bi thu trong da chong tyi quan didn Bunk, shiencba duye hifp cn, haan 6 he thieh thd vist cua sich et ding doe cua ho). TOM TAT 1. Sy tuumg tie gitu 1¥ thayct tuong clu wi sin vas hey kink nghigm dem ki mot khuow mau cho phép chit 4 yéu chu yeu dnb hung itn pit oa thd phat sc: (a) cite € sudt d6i voi Lién gi c6 thé phat vu hoang Joan nedn hang, va d) hogt dong bat hop phap. TH i¢ tiga mat - én git cb me phat séc c6 tuemg quan thuan voi «: hoang toan ngan hang va vid Raat dong bat 6 tung quan nghich dio dO Vai cu atl sual cla Hea git CO thé phi ed tung “ua nghich a voi Hat 6 tung quan thugn dvi vei cde dong ign rit ea dy Unb, Vite vay chidt kha dr Fed 06 tung quan thudi d0t vii cac Iai svat ahi nny va c6 tuung quan aghich doi véi khau.490 3. Mo hinh lugng tin cung img day dd tap tung vao t4c dyng cia 9 yéu 16. Cac ket qua duge t6r tét ong Bang 16.1. 16 cho thdy luyng tién cung tng bj tic dong nhu ihe mao khi c4e yéu uf nay thay d6i 4, Hign tweng hodng Joan ngéin hang sot sang nhiéu rong scdc nguyen tle phan tich lugng titn cung img. Khi lo sy cacngan hang sé vO ng, nhomg nguoi gin én chuyda dét CAU HOI VA BAI TAP 1, Néu ti Ie tién mat én gi co wd plait séc tng tir mic hi¢n hanh cua ad ditu nay 6 thé ham y gi vé sy phat Wién cou kinh te ngdm. 2. Vi sao hinh thai didh bign theo chu ky ciia Iai suat (ting Long cae giai doan phat dat ciia chu ky kinh doanh va gidm trong cdc giai dogn suy thosi) din dén cic bien dOng theo chu ky cda lume tién cung tng ? 3. Hay ua Ji cu saw Ta ding, sai hoe khOng 15 ret : “Ty bio ve co we 1a ty phd hoai trong mot vy hodng Iogn ngan hang” Hay giai thich. SUT DUNG PHAN TICH KINI TE Di DY BAO TUONG LAL #4. Khdc vei cdch thie thuc hia & MY, efc-cuge didu ta coa chinh phi Thyy Si Khong diye dung dn cde $6 nay cla he thong ate Si, ban dy hiio digu gi s@ xay ra U6 Lida mat - tién gin ed thé phat séc ? 5. Hay dy baa didu gh sé xdy ra cho tite tién mat - tidn gui od thé phat séc néu vide hut thudc 14 bi coi 1a bat hgp pluip ? *6, Khi gid tal cd cc yéu Lot khae khong di, hay dy bao ditu gi s¢ xdy ra cho U It titn mat ~ dn gui cé thé phat séc trong 20 nam to néu cu wep tuc tang 7 7, Néu chinh pha khoi phuc lai cic digu 1¢ dé ngan ngua vige thunk todn tign lai cho PHAN IV - QUA TRINH CUNG UNG TIEN TE tién cba ho sung dn mat gay ra su ting manh Ie (CD) va lam uu hep luyng ti¢n cung img. Cac ngan hang. khi cO ging ty bao vé ban than dé phong cdc dong én nit ra do vide via n6i, ting d J¢ tién dy tra qua mac cia ho, [EA/D} déng thoi din den sy syt gidm thor luyng tin cung dng. Day ding Ta didu dign ra trong thoi ky'Dai suy thodi, trong dé luvng tida cung img da 25% (uy ring co sO tign «@ da ting 20%}. lign gui co Ué phdt sée, didu gi se x’y ra cho IG tid nat - tide gui 6 whe phat sée 7 *8. Feu hign vin dang thio lugn vé kha nang Ubarth todn tién lai che Gién dy tri qua mic. Néu digu nay xdy ra, Wak didu gi se xdy ra cho mic {ER/D} ? 9, Neu FDIC hj hai hd, didu gi se xdy ra cho Iveng titn cung Gag vei tu céch [KE eda thai dd cu xt ca ngan hang 7 cha thai dO cu xd cia agucrt git Gdn 7 “1D. Ban dy hao didu gi se xdy ra cho lung tién cung dng néu lam phat dy tinh hal nge ng len 7 Hi. Néu nda kink t€ bat déu bot phat va ttn vay tang vot, ban dy bao didu gi st xdy ra cho linmg Gén cung ung ? “12. Mitton Friedman €6 tie da aut jring xdy ra cha ing tite cung ving nc gut céa Fricdman duve ap dung ? 13. Neu Fed duath toda [ai sudit thi avg eho tié dy tro va cing dat lai sudt chict khdu cua nd & cing tide tai sudt aby, ban dy bdo didu gi s¢ xay ra cho hmg tin cung tng néu Jai suat ting len ? * 1d. Néu Quée hoi gia tidn phat déi wifi vide Bun gil sce, didu pi se xy ra cha hig tidn cung img ? 15. Hay dy bao ditu gi st xay ra cho ling én cung ung néu Ted thye c tén thi trnimg vao te ma tai s dang Uing In? uni Urn,Phan V HE THONG DU TRU LIEN BANG VA CHI DAO CHINH SACH TIEN TECHUONG 17 Cau tric Hé thong Du trv Lién bang LOI DAN Viée phan tich cia ching téi vé cung ting tidén té trong eae chutong true xac nhan vai tro quan trong ctia Hé théng Di tri Lién bang - mot t6 chite nha nude eda M§ chiu trach nhiem vé chinh sach tién te eda nude My - trong qua trinh cung ting tién té. That vay, hon ba phan tu su bién dong trong viée cung ting tién t@e6 thé coi la do nhuitng thay di trong co sé tién té (tién dang luu thong cong du tra) ma Fed cé thé kiém soat duge, ré rang Fed Ja “cdu thi dan dat" con cae té chite khac 1a "vai phy". Thé nhung ai la nguéi kiém soat Fed va quyét dinh hoat d6ng cia né ? Nguyén nhan nao quyét dinh thai d¢ cua Fed ? Ai la nguéi nam quyén lyc ? Fed ? ‘Trong chueng nay ta xem xét cdu tric, thé ché chinh thu ctia Fed va cau tric khong chinh thite phu hop hon nay quyét dinh quyén luc thyc sy cua Hé thong Du tre Lién bang nam 6 dau. Hiéu duge ai quyét dinh, chung ta sé c6 mat ¥ niém ding hen vé viée nhitng quyét dink dé duoe hoach dinh nhu thé nao. Do dé chitng ta ¢é thé hiéu duoc dé dang hon chinh sach tién té hién nay dutge mé ta trong hai chueng tiép theo.CHUONG 17 - CAU TRUC H@ THONG DY TRO LIEN BANG 493 NGUON G6c CUA HE THONG DU TRU LIEN BANG So voi cdc ngan hang trung wong trén thé gidi thi Hé théng Du tru Lién bang ¢6 mét cdu true khéng binh thudng nat. Dé hidu duge tai sac lai hinh thanh céu tric do, chuing ta phai lui vé thei ky trude 1913, khi Hé théng Dy tri Lian bang duge thanh lap. ‘Trude thé ky 20, dac diém chi yéu ctia ede nén chinh tri MJ 1a néi lo so mét. quyén lyc tap trung, nhw 6 thé duoc thay trong nhung didu kiém ché va can @6i cua Hién phap va viée bao vé cac quyén cua cdc bang. Méi lo vé quyén luc tap trung la mét nguén géc cua thai dg chong déi cua nguéi My cho dén nam 1913 doi vi vige thanh lap mét ngan hang trung uong. Mot nguyén nhan khae la sy hoai nghi cé tinh chat truyén théng My cia nhing gidi giau cé ma tiéu bidu nhat 1a cde ngan hang trung uong. Thai do chéng déi cong khai cua cong chung Mg déi véi viée tén tai mét ngan hang trung wong dua dén két qua 1a viéc pha san cla hai thi nghiém dau tién tap trung ngan hang ma chic nang cua né la én dinh trat tu hé thong ngan hang : Ngan hang thi nhat cua Mj (gidi thé nam 1811) va Ngan hang thu hai cua M§ (do téng théng Andrew Jackson bai bé nam 1836), Vige bai bé ngan hang thi hai cua My nam 1836 gay nén mot van dé nghiém trong cho cae th) trudng tai chinh My, bai vi Khéng c6 nguéi cho vay cudi cing 06 thé cung c4p dy tra cho hé théng ngan hang dé ngan chan sy sup dé ngan hang. ‘Trong thé ky 19 va dau thé ky 20, sy pha san cua ngan hang trang toan quée da tré thanh mot hién tugng thueng xuyén - xdy ra trong cac nam 1819, 1837, 1857, 1873, 1884, 1893 va 1907. Su sup dé nam 1907 Ia do su pha san Jan rong cua cic ngan hang va su thiét hai nghiém trong cua nhang nguéi gui tién lam cho cong chting M¥ cudi cing mdi nhan ra rang can phai ec mat ngan hang trung uong dé ngan khong cho nhing tinh trang sup dé xay ra trong tuong lai. Thai d6 thu dich cua cong chung My d¢i voi edie ngan hang va cac td chitc tap trung gay nén sy phan d6i manh mé viée thanh lap mot ngan hang trung uong duy nhat kiéu ahu ngan hang Anh, Da lan truyén mot su sy hai rang nhung gidi giau c6 tai Wall Street (bao gdm nhung cong ty va ngan hang lon nh4t) co thé dung mét té chute nhu vay dé kiém soat nén kinh té va rang viée kiém soat lién bang cia ngan hang trung wong co thé dan dén vie can thiép qua nhiéu vao hoat dong cua cde ngan hang-tu nhan. Co nhiéu y kién khae nhau nghiém trong déi voi viee ngan hang trung uong la mot ngan hang tr nhan hay la mét té chute chinh phd. Do cé nhiing tranh cai gay gat vé cdc van dé dé ma phai di dén miét su théa hiép. Theo truyén thong cua My, Quée hoi théo ra hé thdng nhung diéu kiém ché va can doi494 PHAN V - HE THONG OU TAU LIEN BANG trong Luat Dy tra Lien bang nam 1913, Luat nay thiét lap Hé théng Dy tra Lien bang véi 12 ngan hang dy tré lién bang khu vue. CAu TRUC CHINH THUC CUA HE THONG DU TRU LIEN BANG Theo y dinh cia nhang ngu@éi soan thao dao luat Dy tri Lien bang, cau triic chinh thie cha Hé thong Dy trix Lin bang 1a nham phan rgng quyén luc theo vung lanh thé, gitta khu vue tu shan va nha nuéc, va gitta cae ngan hang, gidi kinh doanh va céng chung. Viée phan rong ban dau vé quyén luc da dan dén viée Hé thong Dy tru Lien bang tién trién bao gdm cac té chute sau: Cac ngdn hang Dy tra Lian bang, Hi déng Théng déc cia Hé théng Du tra Lién bang, ty ban Thj truéng Tu do Lién bang (FOMC), Hoi ding Tu van Lién bang va khoang 5.000 ngan hang thuong mai thanh vién. Hinh 17.1 phac hoa méi quan hé gia nhitng té chuie nay voi nhau va voi ba cong cu chinh sdch cia Fed (nghiép vu thi truong tu do, lai sudt chiét khau va du trit bat bude). Cae ngan hang dy tre M&i mét trong 12 vung dy tru lién bang c6 mot ngan hang dy trié.lién bang chinh, mot vai ngan hang nay cé mét sé chi nhanh ¢ cdc thanh phé khac trong vung. Ba ngan hang Dy tri Lién bang ton what sAp xép theo sé vén la ngan hang cua New York, Chicago va San Prancisco - gép chung lai ba ngan hang nay chiém hon 50% vén (cho vay chiét khau, chitng khodn, v.v...) trong He thong Dy tra Lien bang, Ngan hang New York, vdi hon 30% vén la mét trong ngan hang Dy tre Lien bang quan trong nhéat, béi vi ving cua né co nhiéu Ngan bang thvong mai lén nhat tai My va béi vi vung nay c6 tid xue truc tiép vai thi truong tai ehinh chu yéu hoat dong ngoai thanh phd New York. M@i mot ngan hang dy trit la mot te chute cong ty gan nhu cua nha nude do cae ngan hang thugng mai tut nhan trong khu vue jam chu ma nhiing ngan hang dé la thanh vién eda Hé thong Dv trit Lien bang, Nhung ngan hang thanh vién a6 da mua cé phiéu tai ngan hang Dy tri Lién bang vung cha ho (mét yéu cdu 463 véi cdc thanh vién) va 14i cd phidu tra cho ede cé phiéu dé bi git han trong mute 6%/nam, Cac ngan hang thanh vién bau 6 gidam doc cho méi ngan hang Dy tri Lien bang ving ; 3 ngwai nua do Hoi déng Thong déc cua Hé théng Du tri Lién bang bé nhigm. Chin giam déc nay cung bau ra chi tich ngan hang (phai dugeCHUONG 17 - GAU TAUC HE THONG DU TAU LIEN BANG 495 Bé nhiem 3 giam 40¢ cho mdi as - Bau 6 giam déc Nain hang du tra cho m6i FRB Lien bang Hoi déng thong dde 12 nganhang Du tra ‘Lign bang {FRBs} G&n 5000 7 thanh vien do téng nee none thing My bé shigm Méi ngan hang es 9 hi try ah va duge Thuong nghi sgiam dic bé nhiom namie they vien phe duyet. chu tich va ede nhan vién kha cuia FRB. He thong Dirtra Lien bang Hoi déngew Uy ban thi truemg Lién bang tyde FOMC 12 thanh vitn (mgan hang Thanh vien eda Hoi ding thing dic eng ea tich eda Ngan hang Duyint Lien bang New York ota Ngan hang Du bra. Lien bang khde. (trong gidi hand Nahigp vu thi truong tide 3 g 2 = 3 2 z e g Hinh 17.1, Co cia chinh thite va vi tri cba cic cong eu chinh sich trong Thy tit Liga hang.496 PHAN V - HE THONG DU TAU LIEN BANG... Hoi déng théng déc phé ehudn). Céc gidm dée cia mot vang duge phan thanh 3 loai (A, B va C): 3 giam déc Joai A (do ec ngan hang thanh vién bau) 1a nhung nha ngan hang chuyén nghiép, ya 3 gidm ddc loai B (cuing do cde ngan hang thanh vién bdu) la nhing nha kinh doanh c6 danh tiéng trong linh vyc edng nghiép, thuong mai, va nong nghiép. Ba giam déc loai C do Hoi déng thing déc bé nhi¢m dé dai dién cho quyén Igi cua cong chung phai la nhing ngudi khéng phai la vién chute, nguoi lam cong hoae Ja cé dng cia c4e ngan hang. Cach chon giam dée nhu vay theo Luat Dy tro Lien bang la nham bao dam cho cdc giam doc cia mdi ngan hang Dy tre Lién bang phan anh duoc moi vang dai dign eda cong chuing My. Mudi hai ngan hang Dy tra Lien bang cé mhiém vu (1) thanh toan sée ; (2) phat hanh tién mdi ; (3) thu héi tién bi hu hong trong Iu thong ; (4) danh gia mot s6 yéu cdu sat nhap ; (5) quan ly va cho vay chiét khdu cho ede ngan hang trong ving eda mind ; (6) trung gian lién he gidta gigi kinh doanh voi He théng Dy tre Lin bang ;{7) thanh tra cdc ngan hang thanh lién bang ; (8) thu thap cdc cht ligu vé cde diéu kién kinh doanh ctia dia phuong ; va (9) voi doi nga dong dao nhtmng nha kinh té chuyen nghiép, nghién citu cdc van dé vé vide thyc hign chinh gach tign té va xudt ban cdc tap chi (mot nguén tai lieu bé sung phong pha cho cdc sinh vién ng4n hang va tién té) trinh bay cdc quan diém cia minh. Muti hai ngan hang Dy tré Lién bang tham gia vao chinh sach tian té bang phiéu cach : () be an dinh Iai suat chiét khau (mac dau lai suat chiét khau tai méi vang déu do Hoi déng théng dée xem xét lai va quyét dinh) ; (2) ho quyét dinh ngan hang nao, ngan hang thanh vién hay khong thanh vién, duge vay chiét khau ctia Ngan hang Dy int Lién bang ; (3) mai ngan hang trong sé ho chon mot ngan hang thuong mai tham gia vao Uy ban Tu van Lién bang, Uy ban nay tu van cho Hgi déng thing dée va dé ra nhung y kién cho viéc chi dao chinh sach tién té ; va (4) nam chi tich ngan hang, méi ngwdi co mot phiéu bau tai Uy ban thi trudng tu do hén bang (FOMC), Uy ban nay chi dao cae nghiép vu thi trueng ty do (mua ban cae chutng khoan nha nude ma tac dong dén co sé tién t@). Chi tich cua Fed New York hic nao cing cé mét phiéu bau tai FOMC, diéu nay lam cho né tré thanh mot ngan hang quan trong nhat, trong khi bén phiégu bau kh4ée duge trao cho cac ngan hang vung luan phién nhau gita 12 cha tich ngan hang con lai.