C HI V THCH THC CA CC NGN HNG

THNG MI VIT NAM TRONG HI NHP KINH T

QUC T

Ton cu ho, quc t ho, khu vc ho tr thnh nhng qu trnh

khch quan ca nn kinh t th gii ngy nay. Ch ng v tch cc hi
nhp kinh t quc t l mt hng i ng n v quan trng lm tin
to dng v th ca nc ta trn trng quc t, ng thi mang li nhiu
c hi pht trin nhanh v bn vng kinh t. Tuy nhin, hi nhp kinh
t quc t cng t Vit Nam trc nhng kh khn, thch thc ln. Tnh
phc tp, a chiu y c th hin r rt trong lnh vc ti chnh, ngn
hng.
1. Nhng c hi cho cc ngn hng thng mi Vit Nam.
Hi nhp kinh t quc t to ng lc thc y cng cuc i mi,
nng cao cht lng hot ng ca h thng ngn hng Vit Nam, c
bit l nng cao nng lc qun l nh nc, tng cng kh nng v t
duy xy dng vn bn php lut trong lnh vc ngn hng, p ng yu
cu hi nhp v thc hin cam kt vi cc t chc quc t. Hi nhp kinh
t quc t m ra c hi trao i, hp tc quc t gia cc ngn hng
thng mi (NHTM) trong hot ng kinh doanh tin t, ra bin php
tng cng gim st v phng nga ri ro, t nng cao uy tn v v th
ca h thng ngn hng Vit Nam trong cc giao dch ti chnh quc t.
ng thi, cc ngn hng Vit Nam c iu kin tranh th vn, cng
ngh, kinh nghim qun l v o to i ng cn b, pht huy li th so
snh ca mnh theo kp yu cu cnh tranh quc t v m rng th
trng ra nc ngoi.

Hi nhp kinh t quc t, c th l s tham gia tch cc hn ca cc

ngn hng nc ngoi ti Vit Nam, buc cc NHTM Vit Nam phi
chuyn mn ha su hn cc nghip v ngn hng, qun tr ri ro, ci
thin cht lng tn dng, nng cao hiu qu s dng ngun vn, dch v
ngn hng v pht trin cc dch v ngn hng mi m cc ngn hng
nc ngoi d kin s p dng ti Vit Nam. Hn na, vic m ca th
trng cho hng ha xut khu Vit Nam cng s l mt c hi tt cc
ngn hng m rng kinh doanh vi nhiu c hi v nhiu khch hng
hn.
2. Nhng kh khn, thch thc i vi cc ngn hng Vit Nam
Vit Nam phi gim thu nhp khu theo l trnh thc hin cam kt
Hip nh v u i thu quan c hiu lc chung (CEPT/AFTA). Trong
m phn WTO, Bn cho ca Vit Nam c gi ti cc thnh vin
WTO v cc kin phn hi u yu cu Vit Nam cn ct gim thu
quan mnh hn na. Hip nh thng mi Vit - M yu cu Vit Nam
phi to lp mt h thng php lut, chnh sch nhm nng cao cnh
tranh, hn ch s bo h ca Nh nc nh b u i v thu nhp khu
theo t l ni a ha, b ch ph thu v chnh lch gi i vi tt c
cc hng ha nhp khu. Ch vi nhng cam kt v ct gim thu quan v
xa b chnh sch bo h ca Nh nc cng thc y cnh tranh gia
cc i tc trn th trng Vit Nam. Thc t, cc doanh nghip sn xut
kinh doanh nhin liu, phn bn, st, thp, xi mng, ng, giy, sn xut
hng thay th nhp khu... chu s iu chnh ca cc cam kt trn l
nhng khch hng quan trng ca cc NHTM Vit Nam hin nay. Mt
khi hiu qu kinh doanh v kt qu ti chnh ca doanh nghip ny xu
i, s dn n cc NHTM Vit Nam phi gnh chu ri ro, tn tht ln
hn, c nguy c gia tng n qu hn, kh nng cnh tranh quc t b suy
gim.

Trong nhng nm qua, mc d ngnh ngn hng c nhiu i

mi, song n nay h thng ngn hng Vit Nam vn giai on pht
trin ban u, nng lc ti chnh cn yu, n qu hn cao, cn nhiu ri
ro. Nhm NHTM Nh nc (5 ngn hng) tuy chim gn 76% tng
ngun vn huy ng v 80% th phn tn dng, nhng tng s vn t c
cha ti 1 t USD, t t l vn t c trn tng ti sn cha ti 5% (thng
l ti thiu l 8%). Khi NHTM c phn c 36 ngn hng, ch chim 11%
tng ngun vn huy ng v 10% th phn tn dng. Trong khi , nhm
chi nhnh cc ngn hng nc ngoi v lin doanh c 30 ngn hng
nhng tim lc kh mnh, khong 30% vn ch s hu trong h thng
NHTM ang hot ng ti Vit Nam. Sau khng hong ti chnh Chu
nm 1997, cc chi nhnh ngn hng nc ngoi v lin doanh bt u cho
vay thn trng hn nn ch chim khong 10% th phn tn dng, v th
phn huy ng khong 10,2%, nhng nhn chung h c u th hn cc
NHTM Vit Nam v cng ngh, loi hnh dch v, chin lc khch hng,
hiu qu hot ng v cht lng ti sn.
Hn na, hin nay dch v ngn hng ca cc NHTM Vit Nam
cn n iu, ngho nn, tnh tin li cha cao, cha to thun li v c
hi bnh ng cho khch hng thuc cc thnh phn kinh t trong vic
tip cn v s dng dch v ngn hng. Tn dng vn l hot ng kinh
doanh ch yu to thu nhp cho cc ngn hng; cc nghip v mi nh
thanh ton dch v qua ngn hng, mi gii kinh doanh, t vn d n
cha pht trin. Cho vay theo ch nh ca Nh nc vn chim t trng
ln hn trong c cu tn dng ca cc NHTM nh nc Vit Nam. Vic
m rng tn dng cho khu vc kinh t ngoi quc doanh c chuyn
bin tch cc nhng cn nhiu vng mc. Hu ht cc ch trang tri v
cng ty t nhn kh tip cn c ngun vn ngn hng v vn phi huy
ng vn bng cc hnh thc khc. Bn cnh , phn ln cc NHTM

thiu chin lc kinh doanh hiu qu v bn vng; hot ng kim tra,

kim ton ni b cn yu, thiu tnh c lp; h thng thng tin bo co
ti chnh, k ton v thng tin qun l (MIS) cn cha t ti cc chun
mc v thng l quc t.
i ng lao ng ca cc NHTM Vit Nam kh ng nhng trnh
chuyn mn nghip v cha p ng cc yu cu trong qu trnh hi
nhp. Khng c h thng khuyn khch hp l thu ht nhn ti v p
dng cng ngh hin i. C cu t chc trong ni b nhiu NHTM lc
hu, khng ph hp vi cc chun mc qun l hin i c p dng
ph bin t nhiu nm nay cc nc. Ngoi ra, cc t l v chi ph
nghip v v kh nng sinh li ca phn ln cc NHTM Vit Nam u
thua km cc ngn hng trong khu vc. Nu tnh n nhng khon n
khoanh v n kh i th thc t hot ng ca nhiu NHTM Vit Nam
ang tnh trng thua l (li nhun kinh t m). Cc NHTM nh nc
tuy c tng thu nhp cao nht trong ton h thng NHTM hot ng ti
Vit Nam, nhng thu thp thun rt thp, hn ch kh nng thit lp cc
qu d phng ri ro v qu tng vn t c.
Hin nay, xu hng khu vc ha v ton cu ha ang din ra rt
mnh trn phm vi ton th gii t h thng NHTM Vit Nam trc
nhng thch thc ln khng ch trong vic hng ra th trng bn ngoi
m cn phi cnh tranh vi cc ngn hng nc ngoi tham gia vo th
trng Vit Nam. Cnh tranh v cho vay s tr nn gay gt khi cc ngn
hng nc ngoi hiu r th trng Vit Nam v mi trng php l
m bo cho h x l ri ro thu hi cng n trong trng hp cn
thit. Giao dch thanh ton v chuyn tin, dch v t vn, mi gii, pht
trin doanh nghip l lnh vc c u th ca cc ngn hng nc ngoi c
v loi hnh v cht lng dch v. Khi c uy tn ti Vit Nam, cc ngn
hng nc ngoi ny s thu ht mt khi lng ng k cc khch hng

Vit Nam. Trong qu trnh m phn, cc ngn hng nc ngoi thng

quan tm v gy sc p nhm m rng mng li hot ng ti Vit Nam
di mi hnh thc, nht l ngn hng bn l v ngn hng 100% vn
nc ngoi, cho php h thm nhp su hn vo th trng ni a, c
bit l kh nng thn tnh, sp nhp cc ngn hng yu km m rng
th phn. Theo Hip nh thng mi Vit - M, cc ngn hng Hoa K
khng b hn ch v hnh thc hin din (bao gm c mua c phn ca
NHTM nh nc v m rng lp t h thng ATM), v s lng cho
tng loi hnh, v a gii hnh chnh, nn cc ngn hng Hoa K c iu
kin tt nht pht trin ti Vit Nam. V th, ngoi nhng lnh vc
cnh tranh c lit k, cnh tranh gay gt s tp trung vo m rng
i tng khch hng l dn c di nhng hnh thc hot ng ch yu
nh tng vn VND thng qua huy ng tit kim dn c v vn nhn ri
tm thi ca t chc phi kinh t; m rng hot ng mi, nht l dch v
thu ph nh thanh ton, chuyn tin, t vn, lu k, mi gii, qun l
danh mc u t ca khch hng.
Trn c s phn tch nng lc v xu th cnh tranh ca cc NHTM
Vit Nam v chi nhnh ngn hng nc ngoi ti Vit Nam cho thy r
thm nhng thch thc i vi NHTM Vit Nam trong qu trnh hi nhp
kinh t quc t:
Th nht, cng ngh hin i v trnh qun l tin tin cng
nh ngun ti chnh di do ca cc ngn hng nc ngoi s l nhng
u th c bn to ra nhng sc p cnh tranh trong ngnh ngn hng v
buc cc ngn hng Vit Nam phi tng thm vn v u t k thut, ci
tin phng thc qun tr v hin i ha h thng thanh ton nng
cao hiu qu hot ng v nng lc cnh tranh.

Th hai, kh nng ti chnh, trnh qun l v trnh cng ngh

ca cc ngn hng Vit Nam cn thp, cc dch v ngn hng cha phong
ph, tin li, hp dn, nn trong giai on u tin, thch thc v cnh
tranh i vi cc ngn hng Vit Nam rt ln, c bit i vi cc ngn
hng c nhng phm vi hot ng kinh doanh trng vi lnh vc hot
ng c u th ca cc ngn hng nc ngoi nh: thanh ton quc t, ti
tr thng mi, u t d n; v c khch hng trng vi cc khch hng
trng tm ca cc ngn hng nc ngoi nh cc doanh nghip c vn
u t nc ngoi, doanh nghip xut khu ln.
Th ba, mt s loi hnh nghip v ngn hng mi cha c thc
hin ti Vit Nam hoc cha c quy nh iu chnh, nhng c cam
kt ti Hip nh cho php cc ngn hng nc ngoi c thc hin, s
buc Ngn hng Nh nc Vit Nam phi khn trng nghin cu v
sm ban hnh cc vn bn quy phm php lut iu chnh cc nghip v
mi. y l nhng lnh vc m ngn hng nc ngoi s c u th hn
hn cc ngn hng Vit Nam. Trong trng hp cc ngn hng Hoa K
c php hot ng kinh doanh chng khon, qun l cc qu u t,
hoc tham gia vo vic thanh ton b tr cc ti sn ti chnh, h cng s
c phm vi hot ng rng hn hn cc ngn hng Vit Nam hin nay v
s c nhng u th r rt so vi cc ngn hng trong nc trong vic a
dng ha hot ng ca mnh. ng thi, vic qun l nh nc i vi
hot ng ca cc ngn hng Hoa K s phc tp hn hin nay v i hi
c s phi hp qun l ca nhiu c quan, ch khng ch Ngn hng Nh
nc.
Th t, thch thc khng nh i vi cc NHTM Vit Nam l vai
tr ca nhm ngn hng nc ngoi ngy cng tng nh sc mnh v
vn, cng ngh, quy m hot ng ton cu v dch v a dng. Trong
qu trnh hi nhp, li th tim tng s thuc vo nhm ngn hng nc

ngoi v sc p cnh tranh s ngy cng ln i vi cc NHTM trong

nc, khng loi tr cc NHTM nh nc.
Th nm, trong qu trnh hi nhp, h thng ngn hng Vit Nam
cng chu tc ng mnh ca th trng ti chnh th gii, nht l v t
gi, li sut, d tr ngoi t, trong khi phi thc hin ng thi nhiu
ngha v cam kt quc t. Cnh tranh s quyt lit hn khi cc ngn hng
nc ngoi ngy cng m rng quy m v phm vi hot ng trn th
trng Vit Nam, mc d v lu di cc NHTM nh nc Vit Nam vn
chim lnh th trng ti chnh trong nc. Trong khi , Vit Nam mi
ch cp n mt vi ni dung ca chnh sch cnh trnh, cha c
chnh sch thng nht qun l c hiu qu hot ng cnh tranh trong
lnh vc ngn hng v hu nh cha ch n vic nghin cu xy dng
chnh sch nh nc i vi cnh tranh ngn hng.
Th su, cc ngn hng Vit Nam u t tp trung qu nhiu vo
doanh nghip nh nc, l cc doanh nghip c th bc xp hng ti
chnh thp thuc cc ngnh c kh nng cnh tranh yu. y l nguy c
tim tng rt ln i vi cc NHTM ni chung v NHTM quc doanh ni
ring.
Th by, hi nhp quc t lm tng cc giao dch vn v ri ro ca
h thng ngn hng, trong khi c ch qun l v h thng thng tin
gim st ngn hng cn rt s khai, khng ph hp vi thng l quc t,
cha c hiu qu v hiu lc bo m s an ton ca h thng ngn
hng, nht l trong vic ngn chn v cnh bo sm cc ri ro ca hot
ng ngn hng.
Ngoi ra, cc ngn hng Vit Nam cn gp phi mt s kh khn
khc nh v mt php l, h thng php lut trong nc, th ch th

trng cn cha y , cha ng b v nht qun, cn nhiu bt cp so

vi yu cu hi nhp quc t v ngn hng.
3. Nhng gii php c bn i vi h thng ngn hng Vit
Nam trong cnh tranh v hi nhp quc t
ginh th ch ng trong tin trnh hi nhp, Vit Nam cn phi
xy dng mt h thng ngn hng c uy tn, c kh nng cnh tranh, hot
ng c hiu qu, an ton, c kh nng huy ng tt hn cc ngun vn
trong x hi v m rng u t p ng nhu cu ca s nghip CNH,
HH t nc.
Trc ht, cn tip tc hon thin h thng lut php nhm to
hnh lang php l c hiu lc m bo s bnh ng, an ton cho mi t
chc hot ng dch v ngn hng v ti chnh trn lnh th Vit Nam,
gy sc p phi i mi v tng hiu qu hot ng i vi cc NHTM
Vit Nam nh nng cao cht lng dch v, gim chi ph, c kh nng t
bo v trc cnh tranh quc t trong qu trnh hi nhp.
M ca th trng trong nc trn c s xa b dn cc gii hn v
s lng, loi hnh t chc, phm vi hot ng, t l gp vn ca bn
nc ngoi, tng giao dch nghip v ngn hng, mc huy ng vn
VND, cc loi hnh dch v, bo m quyn kinh doanh ca cc ngn
hng v t chc ti chnh nc ngoi theo cc cam kt song phng v a
phng.
Tng bc i mi c cu t chc, nhim v, chc nng ca h
thng ngn hng nh nc nhm nng cao vai tr v hiu qu iu hnh
v m ca ngn hng nh nc, nht l trong vic thit lp, iu hnh
chnh sch tin t quc gia v qun l, gim st hot ng ca cc t chc
ti chnh trung gian.

Thc hin ti c cu li h thng ngn hng theo cc n c

Chnh ph ph duyt ph hp vi nhng cam kt vi cc t chc ti
chnh quc t nhm to ra nhng ngn hng c quy m ln, hot ng an
ton, hiu qu v c sc cnh tranh. Tch hon ton cc hot ng cho
vay theo chnh sch ra khi hot ng kinh doanh thng mi ca cc
NHTM cc ngn hng thc hin tt chc nng kinh doanh theo nguyn
tc th trng. Tng vn iu l v x l dt im n tn ng ca cc
NHTM nhm lnh mnh ha ti chnh, nng cao kh nng cnh tranh v
chng chu ri ro. i vi cc NHTM nh nc, cn p dng nhng bin
php thc t nh pht hnh c phiu mc cn thit b sung vn iu
l nhm t t l an ton vn ti thiu 8%, x l ht n tn ng, lnh
mnh v minh bch ti chnh. i vi cc NHTM c phn, cn tng vn
iu l thng qua st nhp, hp nht, pht hnh b sung c phiu, nhng
NHTM c phn hot ng qu yu km, khng th tng vn iu l v
khng khc phc c nhng yu km v ti chnh th c th v thu hi
giy php hot ng.
Tng NHTM phi xy dng v thc hin chin lc kinh doanh
mi, nht l ch trng vic m rng quy m hot ng, hin i ha cng
ngh, ch trng hot ng marketing, a dng ha v nng cao tin ch
cc sn phm, dch v ngn hng hin i da trn cng ngh, k thut
tin tin; ci cch b my qun l v iu hnh theo t duy kinh doanh
mi; xy dng, chun ha v vn bn ha ton b cc quy trnh nghip v
ca cc hot ng ch yu ca NHTM, thc hin ci cch hnh chnh
doanh nghip; xc nh trch nhim r rng, tun th trit cc quy
trnh v vn bn c xy dng. ng thi, gim dn bo h cc
NHTM trong nc, c bit v hot ng tn dng v c ch ti cp vn,
tng cng quyn t ch v t chu trch nhim ca NHTM trong kinh
doanh, gim dn bao cp i vi cc NHTM nh nc, p dng y

hn cc quy ch v chun mc quc t v an ton trong lnh vc ti chnh

- ngn hng. Tuy nhin, iu quan trng l ci cch ngn hng phi phi
hp ng b vi ci cch doanh nghip, nht l cc doanh nghip nh
nc, trong trng tm l gn x l n ca h thng ngn hng vi x
l n ca doanh nghip nh nc.
Xy dng cc quy ch qun l v hot ng ph hp vi chun
mc quc t nh qun tr ri ro, qun tr ti sn n ti sn c, qun tr
vn, kim tra, kim ton ni b; xy dng quy trnh tn dng hin i v
S tay tn dng theo chun mc quc t; xy dng h thng k ton v
thit lp cc ch tiu, bo co ti chnh ph hp vi cc chun mc k
hoch quc t; xy dng v hon thin h thng ch tiu nh gi mc
an ton v hiu qu kinh doanh ngn hng ph hp vi chun mc quc
t v thc tin Vit Nam.
Xy dng chin lc pht trin cng ngh ngn hng, nht l h
thng thng tin qun l (MIS) cho ton b h thng ngn hng phc v
cng tc iu hnh kinh doanh, kim sot hot ng ngn hng, qun l
vn, ti sn, qun l ri ro, qun l cng n v cng tc k ton, h thng
thanh ton lin ngn hng (PIS), h thng giao dch in t v gim st t
xa.
Xy dng k hoch chuyn i t do VND, thc hin thanh ton
bng VND trn lnh th Vit Nam, to lp mi trng kinh doanh tin t
v cung ng dch v ngn hng theo c ch th trng.
Nng cao cht lng i ng nhn vin ngn hng, o to v o
to li cn b thc hin tt cc nghip v ca ngn hng hin i; tiu
chun ha i ng cn b lm cng tc hi nhp quc t, nht l nhng
cn b trc tip tham gia vo qu trnh m phn, k kt hp ng quc

10

t, cn b thanh tra gim st v cn b chuyn trch l cng tc php lut

quc t, cn b s dng v vn hnh cng ngh mi.
Tng cng hp tc quc t, tch cc tham gia cc chng trnh v
th ch hp tc, gim st trao i thng tin vi cc khi lin kt kinh t
khu vc v quc t, tranh th ti a s h tr ca cc t chc ti chnh
quc t, pht trin mi quan h hp tc song phng trong c vic
trin khai thc hin Hip nh thng mi Vit - M, ch trng cng tc
hi nhp quc t v khu vc trong cc t chc kinh t a phng nh
ASEAN, APEC, WTO.

Ngun: L lun chnh tr - 3/2006, TS T NH DNG

Ngn Hng Nh Nc Vit Nam

11