You are on page 1of 58
BQ GIAO DYC VA DAO TAO TRUONG DAI HQC SU PHAM THANH PHO HO CHi MINH NGUYEN TH] THANH NGQC DANH GIA CHAT LUQNG NGUON NUOC CAP SINH HOAT TAI TRAM BOM BEN THAN NHA MAY NUOC TAN HIEP LUAN VAN THAC Thanh phé Hd Chi Minh — 2010 MO DAU Dit vin ae Ngudn nude sach gin lién véi mgi hogt dong séng cia con ngudi, mdi ngudi nhu cau nude cp cho sinh hoat ngay dém lén dén 0,2 m’. Nuéc ngot la tai nguyén c6 t4i tao, nhung sir dung phai can bang ngudn dy trit va tai tao, dé ton tai va phat trién sy séng lau bén. Con ngudi, dong - thyc vat sé khong tén tai duge néu thiéu nuéc. Tuy nhién, nude cling gay céc bénh ly thim chi tir ‘vong cho con ngudi khi bi nhiém ban, bao Lut, han han. ‘Cée chuyén gia site khée thé gidi cho biét: Nude sinh hoat khéng an toan ‘va hé théng vé sinh t5i tan 1a nguyén nhan lam cho 4.000 tré em chét méi ngay (Theo diéu tra cia TTO ngay 15-04-2007). Gidi chuyén mén cing nhin man thém ring vige x6a bd d6i nghéo, phé cép gido due téu hoe vi gdm ty 1g tir vong 6 tré sé rit kho Khan néu khong gidi quyét van 48 nude sach, Nude sgch cho ngudi dan la nhu edu chinh ding. 6 nude ta, 62,5% hong nude (khoang 570 tim’) La tir Kinh thé cic quéc gia khac & thugng luu chay vao. Lugng nude tgo ra trong lanh thé Vit ‘Nam chi khodng 325 ti m’/nim, chiém 37,5% con lai. Vay lgng nude khong that d6i dao, dic bi dung nhigu me la trong mita khd, khi cdc quéc gia & thugng ngudn sir ‘Trit hrgng nuée ngim nude ta cing & mirc trung binh so véi cde nude trén thé gidi. © cdc thanh phé lon nhu Ha N6i, Hai Phong, TP.HS- Chi Minh, ti 18 ngudi dan duge clip nude sach méi dat tir 60-70%, cdn 6 nong thén ti Ig nguoi din duge ding née hgp vé sinh méi chi dat 30-40% [16]. Do vay di cing v6i sy bing né dan s6 thi nhu cau vé nude ngay cang ting Ién nén nha nude ta di c6 ch truong lay nude s6ng Sai Gon va song Dong Nai cung cap cho sinh hot thinh phé H6 Chi Minh. Hign c6 khodng 1,5 trigu ngudi dan sit dung nude sach di qua xit Ii ti ede nha m4y nude lay nguén nude thé tir sOng Sai Gon, Ben canh 46 véi tbe 46 d6 thi héa, cong nghiép héa nhanh chéng da day nhanh mite 46 phat trién cic khu céng nghiép — cde khu ché xuit thi s6ng Sai Gn hign dang hig chju nhiéu nguén gay 6 nhiém tir hoat dong cia cdc doanh nghigp va vige xa thai tir sinh hoat. Do vay viée danh gid chat lugng nude séng Sai Gon tai tram bom nha may nude Tan Higp nhim tim nguén cap nude an toan va bén ving la diéu cn thiét. O Vigt Nam viée danh gia chit lugng nuée duge tién hanh theo timg chi 36 If, hia, sinh rigng bigt. Trong khi dé & nude ngoai, 6 cée nude Chau Au va Bac My viée xép logi chat hrgng nude duge tién hanh theo mét thang bac nhat dinh, rdi tir do ngudi ta hung din logi nude nao thi sir dung cho viée gi. Tuy nhién, céc thang bac danh gid chat Iugng nude trén thé gidi thi khong théng nhat, cé nude sir dung thang danh gid la 4 — 5 bac, c6 nude sit dung thang dinh gi 1a 6 ~ 7 bac. Ching t6i sé tién hanh dnh gid chat luong ngudn nude s6ng Sai Gon cp cho nha m4y nude Tan Hiép tai tram bom theo thang 6 bic cia Vign Hin Lam Khoa hoc Lién X6 ef da duge nhiéu nguéi cng nhan dé xée dinh cae chi s6 thity IY, héa cua nude, déng thoi xée dinh cdu tric cée vi sinh vat théng qua cdc chi sé cy thé, tir 46 sir dung tong hop cde chi 6 1y-hoa-sinh 46 dé dinh gid va xép loai chat Iugng nguén nude cip sinh hoat. Vi vay ching t6i chon dé tai “ Danh gid chat legng nguén nude cp sinh hogt tai tram bom Bén Than nha may nuwée Tan Higp” dé gitp cho vige tham khéo khi dénh gia chat lugng nude. ‘bi twong nghién cru Déi tuong nghién ciru li nude song Sai Gon véi ede tinh chit thiy If, héa, sinh. Pham vi nghién eiru Ving nuée song Sai Gon tai tram born dit tai x4 Hod Pha, huyén Cit Chi. Mue tigu nghién citu Dénh gid chit lugng nude sdng Sai Gon tai tram bom nha may nuée Tan Higp mét cach day di nhat, gidp cdc nha hoach dinh chinh sach, cac nha quan 1y thugn Igi hon trong vige quan ly chat lrgng nguén cp nude, dé bao dim cung cp hé théng nuée may tét nhat vé mat sic khoe cho cOng déng. Chuong 1 TONG QUAN iém diéu kign ty nhién [16] LL. Vitri dis Huyén Ci Chi c6 toa d6 dia ly tir 10°53" dén 10°10" 106°22" dén 106°40” kinh 46 Déng, nim 6 phia Tay Bac TP.H6 Chi Minh, v6i 434,70 km’ dién tich ty nhién, bing 20,74% dién tich toan Thanh Phé. Phia Bac gidp huyén Trang Bang tinh Tay Ninh. Phia Déng gidp tinh Binh 9 Bac va tir Duong. Phia Nam gidp huyén Héc Mén, TP.H6 Chi Minh. Phia Tay gidp tinh Long An. Vé hanh chanh, hign nay huyén bao gdm thj trin Cu Chi va 20 x la: Pha My Hung, An Phi, An Nhon Tay, Trung Lap Thugng, Trung Lap Ha, Nhuan Die, Pham Van CQi, Phuée Thanh, Thai My, Phuée Higp, Phuée Vinh An, Phi Hoa Dong, Trung An, Tan An H6i, Tan Thanh Tay, Tan Thanh Dong, Tan Thong H@i, Tan Phé Trung, Hoa Phé, Binh MY. ‘Thj tran Ci Chi 1a trung tam kinh té - chinh trj - vin héa cia huyén, céch trung tam Thanh phé 50km vé phia Tay Bac theo duéng xuyén A. 1.1.2. Dia hinh, dia mao: ‘Dia hinh huyén Cu Chi nim trong ving chuyén tiép giita mién Tay nam b6 va mién Déng nam bd, voi d6 cao gidm dan theo 2 huéng Tay bac — Dong nam va Déng bic — Tay nam. D6 cao trung binh so véi mat nude bién tir 8m — 10m. Hinh 1 1.13. Khihgu: Huyén Ci Chi nim trong ving ¢6 khi hdu nhigt d6i gid mia, mang tinh chat cn xich dao, Khi hu chia thanh hai mila rd rét, mia mua tir thing 5 dén Ban 46 hanh chinh huyén Cai Chi thang 11, mila kh6 tir thang 12 dén thang 4 nam sau, véi dic trung cha yeu la: Nhiét d6 tuong d4i én dinh, cao déu trong nim va it thay déi, trung binh, nm khodng 26,6°C. ‘Lung mua trung binh nam tir 1.300 mm — 1770 mm, tang din lén phia Bac theo chiéu cao dia hinh, mua phin b6 khéng déu giita cic thing trong nam, mura tip trung vao thang 7,8,9; vio thing 12, thing 1 Ivong mua khong dang ké. DG am khéng khi trung binh nam kha cao 79,5% cao nhat vio thing 7,8.9 1a 80 — 90%, thdp nhit vao thang 12, thang 1 14 70%. 1.1.4. Thay vin: Huyén Cai Chi c6 hé théng song, kénh, rach khé da dang, véi nhimg dic digm chink: Song Sai Gdn chiu ché 9 anh hung dao dong ban nhat triéu, voi mye nuée triéu binh quan thép nhat la 1,2m va cao nhat la 2,0 m. Céc hé théng kénh rach ty nhién khdc, da sé chju anh huéng trye tiép ché d6 thay van cia séng Sai Gon nh Rach Tra, Rach Son, Bén Muong .. Rigng chi cé kénh Thay Cai chiu anh huang ché d6 thiy van ciia song Vim C6 Dong. 1.1.5. Tinh hinh xm nh§p man: Theo Vign KY thudt tdi nguyén nuée va méi truég, vio mia khé trong ky han hén nuéc ngudn séng Sai Gon vé it, xam nh§p m§n ting manh dot bién. Khu vye Cu Chi tai kénh An Ha, kénh X4ng, kénh A, B, C bi nhiém man 1-2%o, ving kénh C ngoai céng 46 man 2-3%e, trong céng 46 man 0,5%. su cudng dinh, ranh man 4%o cé thé tién Dy bao trong nhing nam hon so véi hign nay 5-10 km, man x4m nhép sau va lau, anh huang dén cic hoat dng kinh té va néng nghigp. 1.2. Dije diém tai nguyén thién nhién [16] 12.1 Tainguyén dat: ‘Tong dign tich dat ty nhién cia huyén Ci Chi 1a 434,70 km’, gdm 3 nh6m dat chinh sau: ‘Nhém dit phi sa: Thanh phan cp hat sét 1 cha yéu (45-55 %). Chita cde chat dinh dung vé min, dam, lin va kali rat gidu. Nh6m dat xm: Tang dat thudng rit day, thinh phan co gidi nhe, cp hat cat trung binh va cat min chiém ti Ié rat cao (40 - 55%), cap hat sét chiém 21-27%. Nh6m dat 46 vang: Dac diém chua, 46 no bazo thép, kha nang hép thu khdng cao, khong sét phé bién 1 Kaolinit, axit man cha yéu 1a favic, chat héa tan dé bj rita trdi. 12.2. Tai nguyén nude: Ngudn nude cia huyén chit yéu la nude 6 cdc séng, kénh, rach, hd, ao. Tuy nhién, phan bé khéng déu tip trung & phia Dong ctia huyén (Song Sai Gon) va trén cde ving tring phia Nam va Tay Nam véi chiéu dai gin 300 km ca hé théng, da sé chju anh hudng ciia ché a6 bin nat triéu. Theo cdc két qua diéu tra khao sit vé nude ngam trén dja bin huyén Cu Chi cho thay, ngui nude ngim kha ddi dao va dang giit vj tri quan trong trong viée cung cap nwée cho san xuat va sinh hoat cia ngudi dan, 1.2.3. Tai nguyén rimg : ‘Theo sé ligu théng ké, nam 2003 dign tich hhuyén 1a 319,24 ha, trong d6 rig ty nhién 139,27 ha chiém 43,63% dign tich dat c6 rimg; rimg trong 179,97 ha, chiém 56,37% m nghigp c6 rimg cia tich dat 6 rig. Rimg ty nhign chi yéu & cdc khu bao tén, khu di tich lich sir nén trit Jugng han ché. 1.2.4. Tai nguyén khoang san : Tai nguyén khodng san trén dja ban huyén gdm cé céc loai chi yéu sau: M6 Cao Lanh: c6 trit lvgng khoang 5 trigu tin phan bd chi yéu 6 Rach Son. + Than bin 6 Tam Tan, trit lugng khoang 0,5 trigu tan. San s6i 6 Bau Chita, trit lnong cap B khoang 0,8 trigu tan. Ngoai ra, cdm c6 mé dit sét lam gach ng6i va da xay dung nhung véi trit lrgng khong dang ké. 1,3. Tinh hinh dan sinh kinh té [16] 1.3.1. Tinh hinh dn sinh Khu din ew Héa Phi, x3 Hoa Phi, Cit Chi véi dign tich 9,07 km*, Dan sé hign trang 1a 7.840 ngudi, mat 9 dan s6 trung binh 1a 864 ngudi/km’, ‘Dan cu cua xa séng tap trung déng dic 6 hau hét tuyén duéng cia xa, va ge theo bi sing Sai Gon. 13.2. Kinh té 1.3.2.1. Nong nghiép ‘Trdng trot va chin nudi Id nhimg nganh san xudt chinh cia nhiéu hO gia inh trong xa véi nang suat én dinh va ting din qua cdc nim. 1.3.2.2. Cong nghiép Co céu kinh té cua huyén hign nay la: Céng nghiép — Tiéu thi cong nghigp, Nong nghiép, Throng mai — Dich vy. Hign nay trén dia bin huyén c6 2 Khu céng nghiép va 3 Cum cng nghiép dang hoat dong la: 7 Khu céng nghigp Tay Bac Cu Chi cé dign tich 380 ha, nim trén dia ban thi tran Ca Chi, x4 Tan An Hi va xi Trung Lap Ha. Hign da hoan thanh giai doan 1 vGi din tich cho thué 1a 127 ha, thu hit 23 doanh nghiép vao dau tu. + Khu cng nghigp Tan Pha Trung ¢6 dign tich $43 ha, nim trén dja ban xa Tan Phd Trung va xd Tan Thong H@i. Hign c6 47 doanh nghiép da dau tr san xudt kinh doanh tai day. 7 ‘Cum cng nghiép Tan Qui - Khu A, cé dign tich 65 ha, thuge x4 Trung An. Hign 6 5 doanh nghiép dang hoat dong nim xen ké dan cu véi tich 14,27 ha, ‘Cum céng nghigp Tan Qui — Khu B 6 din tich 97 ha, thuge xa Tan Thanh Dong. Hign c6 16 doanh nghigp diu tu véi dign tich 61 ha, trong 46 6 12 doanh nghiép dang hoat dong. + Cum céng nghigp co khi Samco e6 dign tich 99 ha, thuge x4 Tan Thanh ‘Dong va xa Hoa Pha. 1.3.2.3. Dich vu, thuong mai Thuong mai cé vj tri quan trong trong qué trinh tai sin xudt xa hdi, 1a cu n6i gitta san xuat va tiéu ding. N6 cé vai trd diéu chinh quan hé cung cau. Dich vu bao gém cac hoat déng kinh té, xa hdi khéng truc tiép tao ra cic sin phim vat chat, Danh myc cde host dong dich vy ngay cang duge mé ring: ‘van tai hanh khéch, du lich, gido duc, y té, bao hiém., sir hinh thanh nha may nude Tan Higp [13] Vao nhiing nim cudi thap nién 80, Tp Hd Chi Minh dig trude yéu clu bite thiét vé mude sinh hoat va phat phia Tay va Tay nam cia thanh ph6 (quén 6, 8, 10, 11, huyén Binh Chénh). Trong khi d6 vige phat trién ngudén nude tir nude ny} ng nghigp, dac bigt 1A cc khu vue 1a khong thé giai quyét kip théi va cing 43 téi mite gidi han. Cée nha quy hoach tim va c6 ging Ap nude, Van dé nay ndi lén hai khé khan la vé cng suat va nguén nude. Néu lim nha may c6 cong suit 320.000m'/ngay thi dap img duge yéu cau, nhung hoi cao so véi kha nang va trinh 46 cua ta tai thoi diém 46, néu ha xuéng thi khdng kip da phat trién. Vi vay vin gitt céng sudt 320.000m'/ngay trong tién dy an. Vé nguén nwéc, néu lay nguén nude séng Déng Nai sé thuan Igi hon, nhung lay nude séng Sai Gon thi sé ting 46 an toan vé cip nude, nén dy én 43 chon nguén nude song Sai Gin va nha may nude Tan Higp durge ra bi tir d6, Du én Hé théng cp muse séng sai Gon giai doan 1 xdy dung nha may nude in Higp, gdm 4 hang mye chinh: tram bom nude thé cong sudt 320.000m'/ngay dat tai x8 Hoa Phi huyén Cu Chi; Tuyén éng nude thd dung kinh D1500mm dai 9.093m dia nude thé tir Hoa Pha vé Tan Higp; Nha may xir ly nude céng suat 300.000m’/ ngay dat tai xa Tan Higp, huyén Héc Mén; Tuyén dng nuée sach dung kinh D1500mm dai 11.283 dua nude sach tir nha may Tan Higp vé dén diém dau cia mang lui cép nude thanh phé tai nga 3 Tay Thanh, quén Tan Binh, Tir thing 7/2004, nh may nuée Tan Higp chinh thire phat nuée. Ban dau ‘véi sin lugng 150.000m* ngay da giai toa mét phan con khat mréc cia ngudi dan khu vue quan 5, 6, 8, Binh Tan, va huyén Binh Chanh [15]. 1.5. Hign trang hoat dng eiia song Sai gin [16] iéc chat lugng ngu6n nude séng Sai Gon nhat la doan tram bom nude cia Nha may nuée Tan Higp ngay cang bi 6 nhiém 1a thye té dang lo ngai. Chi cuc Bao vé méi trudng TPHCM di xc dinh chinh xde nguén nude thai 6 nhiém xuat phat tir nude thai sinh hoat va céng nghiép tir khu dan cu sng doc uu vue va cum céng nghiép Tan Quy (thai ra rach Ba Bép). Ngudn nude thai nay chia dyng ham lugng Ién tai lwgng 6 nhiém véi cde chat 6 nhiém chit yeu 1a BODs, COD, Mn, NHs, Coliform do cum cong nghigp Tan Quy chwra c6 hg ap trung. Khong dimg lai 46, s6ng Sai Gon cing dang théng xir ly née thai phai tiép nhan Iugng lin nude thai 6 nhiém sinh hogt va céng nghigp chua qua xir ly cia khu e6ng nghigp Tan Phi Trung, bai réc Phuée Higp, ku dain cur va co sé chin nudi huyén Cii Chi va Héc Mén (thong qua rach Tra va rach ij x4 Tha Dau M6t va huyén Bén Ba Héng); khu dan cu va céng nghigp cia Cat tinh Binh Duong (xa ra song Thi Tinh). Cac con rach nay cl ‘h tram bom Bén Than Nha may nude tan Higp, phye vy sinh hogt ngudi dan TPHCM tir 1 — 14 km vé phia thugng va ha ngudn. Do 6, chat lrgng nguén nude ngay cing x4u. Trung binh néng 46 cae 1.6, Nude ty nhién va 6 nhiém ngudn nude 1.6.1, Nuée ty nhién 1.6.1.1. Thanh phan héa hoc cia nude ty nhién Nude ty nhién chiém khodng 1% tong lugng nuéc trén trai dat, gom. it 6 nhiém tang 1 — 5 nude s6ng hé, nude bé mat va nude ngam [3]. Dic diém cta loai née nay phy thude vio dic diém khi hau, dia chat, dja mao va vj tri thiy vye. Cac nguén nude ty nhién khéng noi lién nhau nén thanh phan ctia né cé thé khong giéng nhau gitta cic Iuu vue va gitta cdc vi tri trong ting hu vue. > Cée ion hda tan Hau hét cdc acid, bazo va mudi v6 co déu tan trong née ty nhién. Trong, nuéc séng hd néng do HCOy 1a cao nhit (58 mg/l), tiép sau dé 1a Ca (15 mg/l), Silic (13,1 mg/l), SO,* (11 mg/l), CI (8 mg/l), Sw hda tan ede ion trong nuéc chinh 1a yéu t5 quyét dinh 46 min cia nude. Nong dé céc ion héa tan ty 1g thugn véi d9 din dign (Ee) [5]. Thanh phan héa hoc trung binh cua nude séng hé dugc trinh bay & bing ty Bang 1.1: Thanh phan héa hoc trung binh cia nuée song hé [3] (nguén Morel F. M. M , 1983 ) Thanh phan | %trongivgng | Thinhphin | % trong long cos” 35,2 ca 20,4 so 12,4 Mg” 34 ca 37 Nav 58 SiO. 17 K 21 Nos 0.9 Fe(AlO2); 27 > Cée khi hoa tan Hau hét cdc chat khi cé trong khi quyén déu c6 thé hda tan hofc phan img v6i nude, trit khi metan (CH,) [3], [6]. * Oxy hda tan (DO) Oxy 1a khi hda tan trong nuéc nhung khong tic dung véi nude vé hea hoc. Oxy cin cho qua trinh trao déi chat, c6 ¥ nghia lén déi vi qué trinh ty lim sach cia ding song. DG hda tan cia oxy trong nurée phy thude nhigu vao nhiét d9 va dp suat cia méi tradng [3]. Trong nude ngot oxy héa tan DO (6 diéu kign 0°C va lat) bing 14,6 mg/l va DO (6 35°C) bing 7 mg/l, ngudi ta thuéng lay DO (6 25°C, lat) bing 8 mg/l [3]. Trong diéu kién nguén nuée khéng bi 6 nhiém céc chat hitu co khong bén, gid tri oxy héa tan (DO) thuréng gan bing gid tri oxy hda tan & mite bio hoa. Theo Dang Kim Chi (2006) [3] néu nguén nude bj 6 nhiém céc chat hirw co cé kha ning oxy héa bang sinh hoc (chi s6 BOD cao), khi d6 do hoat dng tiéu thy oxy cita cée vi khudn ham lrgng oxy trong nude sé gidm. Khi hing oxy trong nuée thip (< 2pm), eéc vi khudn s& ldy oxy cia cée hgp chat chia oxy 48 oxy héa SO7_, HzS _, S...., nude sé khong cé oxy va ving 46 sé tre thanh ‘ving yém Trong nude, oxy tham gia chu yéu vao cdc qua trinh sau: = Oxy héa cc chat hiru co bing cdc vi sinh vat: vi sinh vat (CHO) +O: ——+ CO: + H:0 = Oxy héa cdc hyp chat nito ba é vi sinh vat NH. + 20. ———* 2H’ + NOy + HO - Oxy héa céc chat héa hoc khie, vi du: 4Fe* + 0; + 10H;O ——+ 4Fe(OH)x,) + SH" 280; + 0. —* so," 1g cate vi sinh vat, vi du: Mite tiéu thy oxy trong nuée béi cdc et s6 BOD (nhu cau oxy héa sinh hgc ) hay COD ( nhu © Khi Cacbonic (CO2) trong nude [3], [6] 6 nhiém duge biéu thj qua chi oxy héa hge ). Khi CO, dong vai trd rat quan trong trong nuéc, CO; phan img véi nude tao ra cdc ion bicacbonat (HCOs) va cacbonat (CO;*) va tham gia vio qua trinh cn bang héa hoc trong nuéc do khéng ché dn dinh pH trong nuéc, déng thoi Jnh hudng t6i sw tgo phite trong nude. Ngoai ra, CO, cdn tham gia vao hoat déng quang hgp cua thyc vat va qué trinh lang dong cia cdc tram tich cacbonat trong mde. CO; dé hda tan trong nude, 6 hoa tan ciia CO) trong nude ting theo chiéu ting cia nhigt d6, Khi CO, tan vao nude ta c6 phan tmg sau: pH<5 CO, + H:0—> HCO; pH25 H,CO; +——* Ht + HCO;s HC ss on + coe Nhu vay, khi pH = 8,3 trong nude chu yéu li CO;”, khi pH = 5 trong CO; (C02). lép tram tich, CO; tham gia phan img: urée chit yéu la CaCO; +CO,+ H;0 + Ca(HCO;)) + Ca + 2HCO; Qua trinh nay din dén lam thay déi pH cia méi trudng. > Cae chat rin [6] Cac chit rin bao gém céc thinh phan v6 co, hitu co va sinh vat duge phan thanh hai loai dua theo kich thusc: - Chit rin di qua dugc gify Ige: 1a chit rin cé dutng kinh < 10° m trong 46 gom: chat ran dang keo c6 kich thude tit 10° dén 10° m va chat ran ha tan c6 kich thuée nhé hon 10° m - Chit rin khdng qua duge gidy Ige: 1a chat rin c6 duémg kinh 1én hon 10°m. Ngoai ra, dita theo d6 bay hoi ciia nhigt d6 séy 103 — 105°C c6 thé phan chat rin thanh chat rin bay hoi va chat rin khong bay hoi. > Cée chit hitu co [6] Cac chat hiru co li cée chat c6 nguyén tir cacbon (C) tao lién két C — H trong phan tt Trong nguén nude ty nhién khéng 6 nhiém, him lugng chat hitu co rat thap. Tuy nhién, néu nude bj 6 nhiém do chat thai sinh hoat, chat thai cng nghigp, chit thai néng nghiép ... thi néng d6 chat hitu co trong nude sé ting cao. Dya vao kha nang bi phan hiy do vi sinh vat trong nude, c6 thé phan chat hiru co thanh hai nhom: - Céc chit hiru co dé bj phan hiiy sinh hge: duéng (cacbohydrat), chat béo, protein, dau mé thyc, déng vat ... Trong méi traéng nude cae chat nay dé bj vi sinh vat phan hiiy tao ra khi cacbonic va nuée. - Cée chit hiru co khé bj phan hiy sinh hge: cae hgp chit clo hitu co DDT, Lindane, Aldrine, polyclorobiphenyl — PCB, dioxin... hi cae hop chat da vong ngung ty nhu: pren, naphtalen, anthraxen .... Hau hét cde chat nay c6 dc tinh cao, khé bi vi sinh vét phén hity, bén vig trong méi trudng nén c6 kha ning gay tac hai lau dai cho ddi séng sinh vat va stre khoe con nguvi, 1.6.1.2. Thanh phAn sinh hoc trong nuéc tw nhién Theo Lé Quéc Hing (2006) [6] trong nude tw nhién céc loai sinh vat cha yéu 1a vi khudn, nam, siéu vi tring, tao, cay cd, déng vat nguyén sinh, déng vat da bao, cc loai nhuyén thé va cdc loai dng vat cé xuong séng. 1.6.1.3. Chat lrgng nude Chat Iugng nude 1a dic trung him lugng cac chat hoa tan trong nude, phue vy yéu cau ding nuée cy thé theo tiéu chuan va 46i tugng sir dung nue. Tuy theo mue dich ir dung ma ngudi ta dua ra céc tigu chun chat hong, sit dung. QCVN 08: 2008/ BTNMT: Quy chun ky thuat quéc gia vé chat Iugng nuéc mat, thé muréc khéc nhau vé mite d6 sao cho phii hgp véi nhu & hign 6 bang 1.2 Tuy nhién, Vign sinh hge céc thiy vyc ni dja thuge vign Han lim khoa hoc Lién X6 ci di dwa ra thang danh gia 6 bac dé danh gid chat lugng nuéc, thé hign 6 bang 1.3. Trén co sé bang dinh gia chét lwong nude, Vign sinh hoe cée thiy ve ni dia thuge vign Han lam khoa hge Lién X6 efi méi dura ra bing hnréng din sir dung cdc logi née, thé hign & bang 1.4. Bang 1.2: QCVN 08: 2008/ BINMT: Quy chuan ky thuat quéc gia vé chit lugng awée mat (trich), [14] Sit Thong s6 Don vi Gid tri gigi han A] A | B | B 1 pH 6-85 | 6-85 | 5,5-9|55-9 2 DO mg/l 36 | 25 | 24 | 52 3 COD mg/l 10 is | 30 | 30 4 BODs (20°C) mg/l 4 6 1s | 25 5 | Chitrin lo ling(TSS) | mg/l 20 30 | 30 | 100 6 N-NE mail or | 02 | 05 | 1 7 Chi mg/l 0,02 | 0,02 | 0,05 | 0,05 8 ‘Asen mg/l 001 | 0,02 | 0,05 | 0.1 9 Cadimi mg/l 0,005 | 0,005 | 0,01 | 0,01 10 Coliform MPN/100mi | 2500 | 5000 | 7500 | 10000 Chis thieh: A,, Ao: 4p dung cho née cap sinh hoat phai théng qua xi ly theo qui inh, B,, Bz: 4p dung cho cde mye dich khic. Cho néng nghigp va thiy sin c6 qui dink rigng. Bang 1.3: Bing dinh gid chit lrgng nurée (Theo X. M. Drachev ) Nguén: “Vign sinh hoc cdc thiy vue n6i dja thuge Vign Han lam khoa hoc Lién X6 ti ” ( Bé sung phan sé loai dng thye vat & Viét Nam ) [12]. Loai nude 3 2 4 3 tment ng |B ig EE EB EE eo-\,8\2 gle 2.2122. B52 859) 5.2/2.2 BETEES Chit lo lang 1-3 4-10 [11-19 [20-50 /51 -|>100 (mg/l) 100 D6 trong(cm) | > 30 30-20 |19-3 [2-1 | 10 Oxygen demand 19 (mg/l) COD, Chemical Oxygen demand | 1 2 3 4 5-15 |>15 (mg/l) Dam amonia | 0,05 01 0,1-0,3 |04-1 | 11-3 |>3 (mg/l) ‘Dau hoa (mg/l) 0 0,1- 0,2 | 0,3 1 2 3 Téng chit doc so véi lugng 0 01-9 |1-5,9 |6-109| 11-20 |20 cho phép (lan) Coli tite 100-10 |< 10-1) <1-0,05 |< 0,05) < 0,005 | < 0,001 = 0,005 | - 0,001 Coli index: 10-100 100- [1000 =| > 5.10°|> 5.10°|> 1000 |5.10° | -5.10° | - 10.10° 10.10° Trimg 0 0 1-3 10 500 1000 heminthos/m* Thue dong vat | 100-140 140- [100-79 [100-70 [<10 [CO th (loai) 100. bing 0 Bing 1.4: Bing huong dan sir dung cde logi nude sinh hge cée thity vue ndi dia thude Vign Han kim khoa hoc 2], theo X.M.Drachev. “vi Lién X6 ei Nguén: 1.6.2. O nhiém ngudn nude O nhiém nguén nude 1a sy thay d4i thanh phan va tinh chat cla nude gay ‘Logi nude Dang sit dung Nude | Tim [Sir [Thiy | Si | Vin | Tusi udng |rirathé| dung | san | dung | tai trong | dye | trong | noi | trong | thay gia | nghé | sinh | chung | cong | xay dinh | thugt | hogt | va | nghiép | dung cong | thé nghé cang nghiép | thao nudi thye phim Ratsach | Hoan | Hoan | Hoan | Hoan | Hoin | Hoan | Hoan Catarobe | toan | toin | toin | toan | toan | todn | toan a) ding | ding | ding | ding | ding | ding | ding duge | duge | duge | duge | duge | duge | duge Sach Ding | Ding Oligoarprobe | duoc | duge QQ) Sonhigm | Ding | Cdn | Cin | Con | Con | Con | Con a duge | ding | ding | ding ) ding | ding | ding Mesosaprobe | Phai | duge | duge | duge | duge | duge | duge G) xitly Nhiém bin | Khéng | Khéng | Khong | Khong | Khong | Khong | Khéng B ding | ding | ding | ding ) ding | ding | ding Mesosaprobe | duge | duge | duge | duge | duge | duge | duge (4) Bin Tuyét | Tuyét | Tuyét | Tuyét | Tuyét | Tuyét Polysaprobe doi doi doi doi d0i doi 1 khdng | khong | khéng | khéng | khéng | khong (5) dung | dung | dung | dung | dung | dung Rat bin Khéng | Khdng | Khong | Khéng | Khong | Khong Polysaprobe ding | ding | ding) ding | ding | ding 2 duge | duge | duge | duge | duge | duge (6) nta_| nia | nia | nta | nia | nia nh huéng dén hoat dong séng binh thuéng cua con ngudi va sinh vat. Theo hién chuong Chau Au thi: “Sy 6 nhiém nude 1a mét bién déi char yéu do con ngudi gay ra déi véi chat lugng nude, kim 6 nhiém nuéc va nguy hai cho vige sir dung, cho cong nghigp, nong nghiép, nudi c4, nghi ngoi - giai , cho dong vat nudi cing nhwr céc loai hoang dai” [7] Cé nhiéu tac nhan gay 6 nhiém ngudn nude, cé thé cd nguén géc tw nhién nhu: néi lira, 10 Iut, x6i mn, x4m nh§p min, phong héa.... hay nguén géc nhin tao do cac hoat déng ctia con nguéi trong sinh hoat, sin xudt céng , ndng nghiép, xay dug cOng trinh thy Igi, giao thong van tai, dich vu 14 san sinh ra cdc chat gay 6 nhiém ngudn nue [3], [6], [7]. 2.1. Cae chat gay 6 nhiém nude > Cac chat hitu eo © Cée chit hiru co dé bi phan hiyy sinh hoc Theo Lé Quée Hing (2006) [6] trong mude thai tir khu dan eu, khu cong nghigp ché bién thyc phdm c6 chita cic chat gay 6 nhiém cacbohydrat, protein, chat béo...Cac hgp chat nay c6 phan tir In khng thé tham qua mang vi sinh nén qué trinh phan huy hgp chat hitu co do vi sinh gdm: thiy phan cacbohydrat thanh duémg hoa tan, phan tir protein thanh cdc acid amin, chit béo thanh acid béo mach ngan, va phan hity sinh hgc hiéu khi chuyén cdc chat hitu co nay thanh khi cacbonic va nuée. Néu phan hiy ky khi thi san phim: cudi ciing la cée acid hitu co, rugu va céc khi cacbonic, métan, hydro sulphua, So dé phan huy sinh hoc céc chat hitu co: . + Oy hda tan trong nude Chat hitu eg —__________, H,0 +CO, + Nang lung ‘Vi sinh hiéu khi Phan buy ky khi: Vi sinh ky Khi Chat hiru co CH, + acid hitu co Trong nude thai sinh hoat, c6 dén 60 - 80% tong cde chat hitu co kém bén, dé bi phan hay sinh hoc. Trong 46 06 40 - 60% la protéin, 25 - 50% cacbohydrat va khong 10% Ia chat béo. ‘Trong chit rin tir nude thai sinh hoat, chit hitu co chiém 55% trong ting chat rin, 75% trong chat rin lo lig va 45% trong chat rin hda tan. © Cée chat hitu co bén virng Day la céc chat hitu co bén ving, khé bj vi sinh vat phan hay, c6 d6c tinh cao d4i véi sinh vat va con ngudi. Ching e6 kha nang tén lu trong mdi truémg va trong co thé sinh vat nén cé tinh tich ly qua chudi thite an, gay tac hai lau dai dén dai séng sinh vat va tir sinh vat chuyén vao con ngudi. Cac chat nay thudmg cé trong nude thai céng nghiép loc héa dau, sin xuat bot gidy, nhudm... va nude chay trin tir cae ving néng nghiép sir dung thudc trir sau, thude dit c6...[6], > Cf chat v6 co ‘© Cée logi phan bén, héa cht v6 co (3), (6] Diy 1a cdc h6a chat c6 thanh phan chu yéu 1a cacbon, hydro, oxy, cic nguyén t6 N, P, K dudi dang cac hgp chit v6 co, hitu co va cic nguyén t6 vi lugng khac, Ching duge bé sung vao dat duéi dang phan bén phitc tap, do mét phan dua vao bj rita trdi theo nude, béc hoi vao khi quyén hoge chuyén héa thanh cdc dang khde va ton lu trong méi trudng. Viéc du thira cdc chat dinh dudng v6 co sé gay nén hign tugng “pha. duong” trong nude bé mit 1 nguyén nhan cia sy phat trién nhanh 6 mot sé Joai thy vat bic thip nhw tao, rong, réu va céc thye vat thin mém trong nude, trén Iép bé mat cia nguén nude, anh hudng su can bang sinh hgc cia nutée. Cée thye vat phat trién do hign trong phi dudmg sau khi chét di sé phan hiyy trong nude tgo ra mét lugng 1én cac hgp chat hitu co. Nhiing chat hitu co nay trong qué trinh oxy hoa sé tiéu thy mt lugng In oxy hda tan trong nude, gay nén hign tuong thiéu oxy Lim xudt hign céc qué trinh khit khién cho néng 46 cae chdt c6 tinh khir nhu H,S, NH; ting lén. Két qua li cdc logi photphat sit (Fe**) khé héa tan s& chuyén thin photphat sat (Fe**) dé héa tan. Cac ion kim logi va HPO,” sé héa tan trong nude do chuyén héa tir cde chat Ling cin trong nudc va nhu vay nguén nude bé mat sé bi nhiém dc. Thém vao 46, xac cde thye vat, dng vat chét do thiéu oxy sé phan hity, cc sinh vat séng duéi nuée sé chét. Trong diéu kign d6, chi c6 mét sé loai cd dir c6 thé sng duge. Cae hop chat phan bén nito duéi dang NOs tiéu thu nhanh trong dat ho§c cdc hgp chit nito dang uré hay amén tiéu thy din dan déu c6 dic tinh co ban 1A d6 hoa tan cia ching trong nue kha lén, diéu nay dé anh huéng toi su 6 nhiém nude ngdm va nude mat. Do két qua cla qué trinh oxy héa cae hop chat nito ma ham lwgng nitrat trong nuée sinh hoat ting lén rit nhiéu. Diéu nay khong cé Igi cho site khoe con ngudi. Khi him lugng nitrat (NOs) trong nude udng ting cao sé anh huréng 161 thanh rugt va khi n6 tao thinh nitrit (NOx) s® gay nén phin émg khir vi sinh 6 da diy va duéng Nitrit (NO;) sinh ra sé két hop voi hong. cau (héméglébin) trong méu chuyén héa thanh méthémdglébin, cudi cing chuyén thinh méthéméglébinamin 1a chdt ngan can vige lién két va van chuyén oxy, gay bénh thiéu oxy trong méu va sinh ra bénh mau tring. 4HbFe;"0, + 4NOy + 2H,O —» 4HbFe:"OH + 4NOy + 0p Héméglébin Méthéméglébin ‘Ngoai ra nitrit c6 thé nitré hoa céc amin va amit & mdi truéng acid yéu thinh céc nitrdsamin la nguyén nba gay ung thu, sinh quai thai. pH<4 R,NH + HNO, ———+ 2H,0 + R:N-NO Nitrosamin © Ce khodng acid [3] O céc mé than, khi khéng con khai thac, sé c6 m6t kh6i Iugng én cic chit thai di vao nguén nudc. FeS; la chat bén trong méi trudng thiéu oxy khong khi, nhung khi bj khai théc, tiép xiic véi khong khi va ¢6 sit tham gia ca vi sinh vat sé sinh ra phan img: 2FeS: + 2H0 + 70,—» 2Fe** + 4H” + 480,* 4Fe* +0; + 4H’ —* 4Fe% + 20,0 Phan (mg sau xay ra chim khi pH < 3,5 nhung khi cé mat vi khudn st triobacillius ferroxidants va pH = 3,5 - 4,5 thi phin img xay ra nhanh hon véi xiic tée 14 nhiéu loai vi khudn cé kha nang héa tan pyrit: ‘Vi khuan 14 Fe? + FeS, + 8HxO ——* I5Fe” + 2807 + 16H" Hop chat Fe( H,0),” 6 thé duge xem nhu 1a m6t acid, & pH > 3 sé cho két tia Fe(OH); nhur sau: Fe" +310 ——+ Foon! +31 Day chinh la nguyén nhn 6 cdc long sudi bj 6 nhiém béi cdc khodng acid s€ c6 lop edn vang Fe(OH);. Nude sé cd mau dé Fe(OH); va H:SO, pha hay cn bang sinh thai trong nude lam ca va rong tio cl © Chat ling Qué trinh khai théc m6, xay dung va phat trién néng nghigp mot céch bira bai gay nén hign tung x6i mon dat ty nhién lam tng Iugng can king trong nuéc, gay 6 nhiém nguén nuée mat. Cac chat ing 1a nguén sinh ra cdc chat v6 co, hitu co trong sui, trong nude bé mat, & cira sng va bién. Ching c6 kha ning trao ddi cation véi cdc chit trong mdi trudmg nude [3]. © Cée nguyén t6 vét trong nude D6 1A nhiing nguyén t6 06 rat it trong nuée, nho hon vai ppm, ching thuong 1d céc kim loai (Pb, Cd, Hg, As, Se... ) hoc cc kim (Se, Sb... ). 6 ndng d6 thdp, mét sé 1a cht dinh dudmg cho co thé sing cita dng thyc vat con khi & ng 46 cao ching li nhing chat géy nhiém d6c nhién, mét sé kim loai nang nhu: Hg, Cd, As rit déc déi véi sinh vat ké ca & néng 46 thap[3], [6]. > Phong xa Gém céc hat alpha, beta, cde tia gamma va bite xa notron, ching c6 kha nang xuyén va co thé séng qua duéng hé hap, tiéu héa gay tac hai cho co thé, Dic biét bite xa hat nhn cé kha nang gay tac dng man tinh dén nhiém sic thé gay ung thu, hai phéi thai va anh hung dén di truyén [6]. > Cée sinh vat gay bénh ‘Nguén nude bj 6 nhiém do nhan nuée thai sinh hogt, nude bj nhiém phan va dic bigt IA nude thai bénh vign, Cac loai vi khudn, ky sinh tring, sinh vat gay bénh sé theo ngudn nude bj 6 ni vat [3]. Trong nude bj nhiém phin cé 3 nhém vi sinh chi thi: - Nh6m Coliform de trumg li Escherichia coli (E. coli). - Nhém Sireptococei dic trang li Streptococcus faecalis. Jan truyén bénh cho ngudi vi dong, - Nhém Clostridia khit sulphit dic trung ki Clostridium perfringents. ‘Su cé mat ctia cae vi sinh vat nay chi ra ring muéc bj nhiém phan, c6 thé cé vi tring gay bénh va nguge Iai, néu khong c6 vi sinh vat chi thi phan ¢6 nghia la o6 thé kh6ng ¢6 vi tring gay bénh do phan. Trong 3 nhém vi sinh chi thj 6 nhiém phan thi nhém Coliform 1a nhom quan trong nhat trong viée danh gia vé sinh nguén nude va c6 day du cdc tiéu chun cia loai vi sinh chi thj [3] 1.6.2.2. Cée théng sé co ban dinh gid chat lugng nude > Mau sic Nuc ty nhién sach thudng trong suét va khéng mau, cho phép anh iB mat trdi chiéu t6i cdc tng nude sau, Mau sic cita nude 1a do: cdc chat hitu co trong cy c6 bj phan ri, nude ¢6 sit va mangan 6 dang keo hoc dang héa tan, nuée c6 chat thai céng nghiép. Mau sic lam anh huéng dén chat lrong nude, gay tic d6ng xdu dén hoat déng sng cua thay sinh vat trong méi trong va nh hudng t6i chat hong cia sin pham khi sir dung nude c6 mau trong sin xuat [6], [7]. ‘Nude ty nhién khong mui vi. Mai vj ca nude 14 do 6 chat hitu co tir céng ranh khu dan cu, xi nghiép ché bién thye phim, cé nude thai céng nghigp héa chat, ché bién dau m6, c6 cae san pham tir su phan hity cay c6, rong, tio, dng vat [8], [12 > DO due DO duc trong nude 1a do cée hat lo litng, cée chat hitu co phan ri hoge do cae dong thye vit trong nuée gay nén. D6 dyc lam gidm kha nang truyén anh sang trong née, anh hudng t6i qua trinh quang hgp ciia sinh vat & nuéc va lim suy gidm chat lugng nuéc [3]. > Nhigt ao Nhiét 46 nude ty nhién phy thud 10 diéu kién khi hdu, thoi tiét cia khu vue hay méi trudng hru vue. Nhigt 4 cao cia nude sé Lim thay déi céie qua trinh sinh, héa, IY hoc cua hé sinh thai made [3], [6]. > DO pH D6 pH 1a mot trong nhiing yéu té quan trong trong nude. Sy thay déi gi HH c6 thé din téi nhimg thay d4i vé thanh phan cdc chat trong nude do qua trinh héa tan hode két tia, hodc thie day hay ngin chan nhiing phan img hoa hoe hay sinh hge xay ra trong nuréc [3]. > D6 din dign (Ec): D6 dan dign (Ec) ciia nude phy thuge vao tong ion trong nude. O nude ngot Ec c6 trj sé hang chyc pis/cm, 6 nude sulphat Ec cé tri sé hang trim usiem va nude ly man Ec cé trj sé hang ngan dén hang chyc ngan ps/em (12). > Ham lwong chit rin [3] Chit rin c6 trong nuée 1a do céc chat v6 co hda tan hoge khéng héa tan va cite chat hitu co, Chat rin anh hudng t6i chat legng nuée khi sir dung cho sinh hoat va cho sin xuat, M6t sé chi tiéu biéu thj ham lugng chat ran: Téng lwgng chat rn (TS): ld trong lugng khé tinh bang mg cia phan cén Iai sau khi bay hoi 1 lit m&u nude trén ndi céch thity rdi sdy khé & 130°C cho t6i khi trong Ivgng khong 44i, don vj tinh bing mg/l. in Io ling (SS): 1a trong lwgng khé cia phan chat rin cén lai trén gidy loc soi thiyy tinh khi loc 1 Lit miu nude qua phéu loc Gooch réi séy kh & 130°C - 150°C téi khi trong lung khéng déi. Don vj tinh bing mg/1. Chat rén hoa tan (DS): 1a higu chat ri va ham long lo lig. Don vj tinh bang mg/l. DS=TS-SS > Dé cing cia nude D6 cing ciia nude do him lrgng ci mudi canxi (Ca) va magié (Mg) vinh ciru khi né do cée mudi trong nude. BO cimg cia muse duge goi sulphat, clorua va nhiéu mudi khéc (trir bicacbonat) khi dun s6i van tn tai trong dung dich. 6 cimg tam thai do cite mudi bicacbonat, khi dun s6i nude, mudi bicarbonat sé chuyén sang dang cacbonat khéng tan va nude (7], [12]. bot cimg, > Ham lugng oxy hda tan trong murée (DO) [3], [6], [7] Ham lugng oxy héa tan trong msde (mg/l) li lung oxy tir khéng khi hoa tan vao nuéc trong diéu kign nhiét d9, ap suat x4c dinh hoge do quang hyp iia tio. Oxy héa tan trong nude sé tham gia vao qua trinh trao déi chat, duy tri nang luwgng cho qué trinh phat trién, sinh san va tai san xudt cho cdc vi sinh vat séng duéi nue. Ham lugng oxy héa tan trong nude khong 8 - 10 ppm vi dao déng manh phy thuge vao nhigt 46, su phan hiyy héa chit, sir quang hgp ciia tio. Do 46, DO 1a chi sé quan trong dé danh gia sy 6 nhiém nude cia thiy ve. > Nhu cau oxy sinh héa (BOD) [3], [6]. [7] BOD Ia lugng oxy can cho vi sinh vat tiéu thy dé oxy héa sinh hgc cic chat hitu co trong béng ti & diéu kign tigu chudn vé nhiét 46 va thoi gian. Nhu vay, néu long chat hitu co trong nude cing 1én va mat 46 vi sinh vat cang cao thi Iugng oxy cén thiét cho qua trinh phan hiy cing nhi¢ cua BOD 1a mg/l. > Nhu cAu oxy héa hoc (COD) (3), [6], [7] Chi sé COD 1a lurgng oxy |. Don vi thiét cho qué trinh oxy héa cdc chat hitu co trong mét don vj miu nude (mg/l) thinh CO; va H.0. COD biéu thi lurgng chat hitu co 06 thé oxy héa bing héa hoc. Nhu vay, chi hitu co khéng thé bi oxy héa bang vi sinh vat. Ty Ié BOD va COD thuéng xip xi tir 0,5 - 0,7. > Ham lrgng photpho COD luén ludn e6 gid tr cao hon BOD vi n6 bao gbm ca Irgng chi Photpho cé thé tin lu trong nude duéi dang H:PO,, HPO,” PO,*, cic polyphotphat va photpho vé co. G néng 46 thap ching 1a cdc chat dinh dudng 6i v6i tao va cdc sinh vat thiy sinh, khi & ndng 46 cao, cae chit nay gay 6 nhiém gop phan thie day hién tong phi dudng 6 ao, hé [3]. > Ham Irgng sulphat Ton sulphat (SO,") thudng 6 trong nuée cp vi nude thai, Trong nude dng sulphat (< 250 mg/l) sé c6 tic dung tay nhe véi ngudi [3]. Ham lugng sulphat trong nuée cao sé anh huéng ti vige hinh thinh H,S trong nude, gay mui kh chju, nhiém ddc déi véi cd, ngoai ra con gay hién tugng déng cn cimg trong ndi dun, gay hign trgng xm thye an min dung éng din [3]. > Ham lung nite [3] Nit trong nude ty nhién li nguén dinh dudng cho ede thye vét. Trong nuéc c6 thé xay ra cdc qué trinh bién ddi oxy héa: Vi khudin Vi khudn nitromonas —_nitrobacte Khir nitrat Protein —* NH; + NO———*_ NOs _ Oxy héa oxy héa Ahir nitrit Néu nude chita hiu hét cdc hop chit hit co chita nito, amoniac va NHLOH thi ching t6 nude méi bj 6 nhiém, NH; trong nude sé anh huéng mhigm dc 16 ed va cée sinh vat. Néu nude chita chit yéu hgp chit nito & dang nitrit 1a nude da bj 6 nhiém: mét thai gian dai. Néu nude chita chi yéu hyp chat nito 6 dang nitrat chang t6 qué trinh oxy héa da két thic. > Ham long kim loai ning M6t s6 kim loai nang nhu Pb, Hg, As, Cd. pH khéc nhau ching sé tén tai nhiing hinh thai khée nhau géy 6 nhiém nuée Bl. vio nude, 6 cac diéu kign > Ham lwong chat dau mo Chat dau mé trong nude cé thé 1a chét béo, acid hiu co, diu, sap. ‘Ching c6 thé gay khé khan cho qué trinh van chuyén nude, ngan can oxy hoa tan do tao lép phan cdch trén bé mat nude véi khi quyén [3]. Dudi tic hai cia diu mé, hau hét céc loai dong, thye vat bi chét do dau m@ ngin can qua trinh ho hap, quang hgp va cung ep dinh dudng [6]. > Cée chi tidu vi sinh Ngudn gay 6 nhigm sinh hoc cho moi trumg mude chi yéu 1a phan, ric, nue thai sinh hoat, xéc chét sinh vat, nude vi ric thai bénh vign ...Dé dénh gid mtre d6 6 nhiém sinh hoc ngudi ta thuéng ding chi sé Coliform vi ching Ja nhém vi sinh quan trong nhat (chiém 80% sé vi khuan) va c6 day di cic tiéu chun cia logi vi sinh chi thj. Day 1a chi s6 phan anh s6 Iugng vi khuan Eccoli trong nuée thuong gay bénh cho nguéi va déng vat [3]. (6), [7]. 1.7. Céc cing trinh nghién ciru vé chat lugng nude sing Sai Gon [5], [11], U6). Theo cdc tai ligu thu thép duge, di co mot s6 két qua nghién ciru vé chat lugng nuée song Sai Gon nhw sau: Nam 2006, tac gia tién si Lam Minh Triét, Cha nhigm Chuong trinh bio ‘vg méi tring va tdi nguyén TPHCM, nghién citu théy chit lngng nude song Sai Gon bj 6 nhi Joai nang. Chat lvong ngudn nude, dic biét 1a tram bom nude thé cp 1 phyc véi dign bién kha phitc tap do chat hitu co, vi sinh va kim, vu cho nha may mute Tan Higp vao mia khé khi mite 46 6 nhiém nude sing 6 xu hudng ting manh thi cic chi tiéu 6 nhi&m de thi nh amoniac, 46 duc, BOD, Mn, Fe, pH, coliform, mangan... va tat cd déu vugt tiéu chuan cia nguén nude logi A — la nguén nude phye vy cho mye dich e4p nude. Trong, két qua phan tich ca gido su Triét cho thay him lugng sit va mangan trong chit lugng nuée séng va nude thé dau vao nha may nude Tan Hiép déu vugt chuan tir 1,2 dén 2,5 lin, 49 dye, dé mangan ting 4 — 7 lan so véi nam 2005, amonia ting 10 lan, coliform cé lie tang 50 lan [5]. Nam 2007, Chi cue Béo vé méi trudng TP trong két qua khio sit con phat hign kim loai ning (déng) sip vugt nguéng cho phép (ndng 6 phat hién trong nue nim 2007 14 0,094 so véi mire cho phép 1a 0,1mg/lit) cing dang Ja van dé dang lo ngai voi cht Ingng nguén nude cp. Vi hau hét qui trinh cia nha may cp nude khéng xir ly kim loai ning [16]. Naim 2008, téc gia thge si Nguyén Thj Van Ha - ging vién khoa moi truéng DH Bach khoa TP.HCM, trong dé tai nghién cu da két luan hign mite d6 6 nhiém trén séng Sai Gon tiép tuc dién bién phite tap. Qua ting hop cée s6 ligu va két qua nghién citu dén thang 5-2008 cho thay 46 pH séng thap va dao dng that thuémg, 46 due, mangan (Mn), coliform (gay bénh dudng rudt), amoniac van con cao hon tiéu chudn cho phép nhiéu lan (chi tinh riéng, tir nam 2005-2007, cde chit trén tng 4-30 ln). Do anh huéng ca ché 46 thiy triéu nén cang vé phia ha luu, mite d6 6 nhiém nuéc cang trim trong ti}. ‘Nam 2008, theo két qua giém sat ngudn nuée cia Trung tim Y té dy phdng TP, ham lung amoniac vao thoi diém thang 4-2008 tai khu vue lay nuéc cia Nha may nude Thi Dire 14 0,07mg/lit, cdn tai diém ly nude cia Nha may nutée Tan Higp 1a 0,18mg/lit. C6 thoi diém Nha may nurée Tan Higp phat hign him hrgng nay lén dén 1,34mg/lit (trong khi tiu chudn qui dinh ham lugng amoniac trong ngudn nurée cp chi 0,0Smg/lit) [16] chat hong nude séng Sai Gon nhitng nim qua dya vao chi tiéu ly, héa hoc dé danh gid Nhin chung, cdc c6ng trinh nghién ciru, khao sat dién bi chat lrgng nude séng Sai Gén, cdn két hgp vigc sit dung sinh vat chi thj 46 danh gid, kiém sodt va cai thign chat Ivgng méi trudng, 1.8. Mot sé nghién ctu va tng dung chi thj sinh hoc & Vigt Nam [10], (12), (13],117] Tir nhiing nam 1984, téc gid Nguyén Van Tuyén da sir dung chi s6 dinh duéng Nygaard (1949) dé danh gid cht lugng nude & mé Vigt Nam. ‘Nam 1988, tée gid Nguyén Van Tuyén da sir dung vi tio va dng vat diy dé danh gid chit lugng nuéc s6ng rach thinh phé Hé Chi Minh. Nam 1989 — 1990, téc gia Pham Van Mién dya trén cdu trac quan xa, Jodi uu thé cia cdc nhém thity sinh vgt dé phan ving, phan logi va dinh gid chat Iugng nude trong hé théng s6ng rach thanh phé H6 Chi Minh, sé thay vue ngi dia Ngoai vige phn tich céu trie quan xa, loai wu thé, loai chi thj téc gid Pham Van Mién va cOng sy con xae Lip chi s6 6 nhiém, chi s6 tuong déng dé danh gia chat lugng nude. Pham Van Mién va cOng sy (2003) trong chuong trinh “Nghién etru d& xuit cde chi tiéu sinh hoc dé giém sat h sinh thai thiy sinh thude liu vue song Mécéng cua Vigt Nam” da xéc Igp danh mye cée loai chi thj sink hoc cho cic logi nude 6 ving Dign Bién, ving thong luu song Xé Bing Hién, cao nguyén Tay Nguyén va ding bing sng Ciru Long, déng thoi xay dyng chi s6 6 nhiém Zelinka va Marvan va hé théng phan loai 46 nhiém ban hitu co 4 bie cho cae thiiy vue. 1.9. Sinh v§t chi thj va cae chi sé sinh hc dé d4nh gié chat lwgng moi trurdng muse [1], (2), [8], [10] 1.9.1, Sinh vat chi thj ( ‘inh vat chi thj la nhimg sinh vat cb yeu indicator ) iu nhat dinh vé diéu kién s6ng, nhu cau dinh dudng, ham lugng oxy va kha ning chéng chju ciia n6 voi moi trudng. Sy hign dién cia chang biéu thj mét tinh trang nao 46 éu kién sinh thai trong gidi han chju dung cia sinh vat 46 [8]. 1.9.2, Cae chi sb inh hoc danh gid chat lugng méi trudng nude C6 nhiéu chi sé sinh hoc dinh gid chit lugng méi trudng nude. Tuy nhién 6 méi phuong phap déu c6 wu nhuge diém. 1.9.2.1. Chi s6 da dang Shannon va Wiener (1949) Soni) ni —y hog, ian n Trong dé: n;: s6 lugng cita cae ca thé cita loai thir i trong mau ly tir mot quan xa. n: sé lngng ciia cdc cé thé trong mt miu lay tir mOt qudn xa. 1.9.2.2, Ty I cae nhém tao [12] Duge sit dung dé xéc dinh 49 phi dudng cia nude, dya theo Fefoldy Lajos thuge Vign Han lim Khoa hoc Hungary, céng bé trong Biologiai Vizminosities, 1980 trong tp Viziigyi Hydrobiologai 9 [12] Cyanophyta index =cyD Chlorococeales index = Ch/D Diatomeae index. =CP Eulenophyta index = EM(Cy + Ch). (Thunmark, 1945, Nygaard, 1949) Index chung =(Cy+Ch+C+ BYE. Trong dé: Cy: s6 loai cua Cyanophyta Ch: si loai cba Chlorococcales C: 86 loaii ctia Centrales P: sé loai cita Pennales D: sé loai cia Desmidiaceae E: sé loai cia Euglenophyta 1.9.2.3. Chi s6 twong ddng Bray Curtis (1957) [19] Trong dé: Xij: s6 Iwong loai k trong maui Xjk: 86 lugng loai k trong 1.9.2.4. Chi sé wu thé Berger va Parker (1970) N max N D Trong dé: N: la téng cé thé trong miu. Nmax: la tng s6 cé thé cia loai 6 sé Iuong cao nhat Chuong 2 NQI DUNG VA PHUONG PHAP NGHIEN CUU. 2.1. Noi dung nghién eu 1. Phan tich chat hrong nude: = Phan tich cac chi s6 vat ly cita chat lugng nude: 46 duc, mau sac, mii ‘vi, nhigt 46, lugng cac chat ran Io limg, chat rin hda tan trong nude. - Phan tich cae chi sé héa hoc cia chit lugng nuée: pH, oxy héa tan (DO), nhu cau oxy sinh héa (BOD), nhu cau oxy héa hgc (COD), ting higu thé oxy héa khtr (Eh), 46 din (Ec), dam amonia (N), ting Nito, ting Photpho, Na’, K’, Ca , Mg™ , COs, HCOs’, Cl’, SO,7,Cd, As va chi (Pb). - Phan tich chi khuan: Coliform 3. Xay dumg so dd thiy hoa R. Maucha dé xac dinh thé logi héa hoc co ban cia nude. 4, Xie dinh thinh phan loai va cdu tric loai cita cic nginh tao theo sw bién déng trong nim. 5. Xée dinh céc loz tao ddc, loai ra cdc chat c6 kha nang gay déc, the loc Joai tiét ra céc chit Lim thay déi mai vj trong nude, nhém I nutée va nhimg loai c6 kha ning gay anh huéng dén chit lrong nude dang :m an, 6. Phan tich, xép loai va danh gia chat lugng nuéc song Sai Gon tai tram. bom nha may nuée Tan Higp dit tai xi Hoa Phd huyén Cit Chi, 2.2. Phuong phap nghién citu 1. Thdi gian thu mau 2. Miu thu vao tuan dau ciia cdc thang 9, thing 11 nam 2009, dai dign cho mila mua. ‘Mau thu vao tuan dau ciia cdc thang 1, thang 3 nam 2010, dai dign cho mia kho. 2.2.2. Vi tri thu miu ‘Thu miu tai 5 diém trong khu vue xung quanh tram bom Bén Than, | diém ngay tai hong thu nude chinh ciia tram bom, 4 diém cOn Iai céch hong nuéc 20km — 30km phan vé 2 huéng cia diém chinh, Sau dé tn cic miu ‘y6i nhau, sit dung mau tron dem phan tich. Hinh 2.1:So d6 vi tri thu miu Tai méi dia diém sé thu 1 miu dinh tinh, 1 mu dinh Iugng, 1 mau phan tich vi sinh va 2 méu phan tich chi s6 thay ly, hoa, 2.2.3. Cong tae thye dia Thu mau thyc vat ndi (Phytoplankton) 4é dinh tinh bing luéi hinh chop, during kinh migng lu6i 40 cm, chiéu dai ludi 120 em, kich thude mac hx6i 20 um, luéi duge kéo nm ngang 6 ting mat véi téc d6 0,5 m /gidy trong vong 3 ~ 5 phut. Thu mau thy vat ndi dinh Iugng dé xdc dinh mat d6 (sé ed thé / m*) bing cach loc 60 lit muse qua luéi . Mau thu duge cho vao lo nhya da khit tring, ¢é dinh bing formol 4%. Thu mau nwée dé phan tich cdc chi s6 thiy ly, héa, sinh. Chai, can lay miu duge nia ky bing nude sach, tring lai bing nude tai vi tri cin tay mau, dat chai va can dudi mat nude 6 d6 siu 20 cm, lay day nude, day nap va cé inh ngay trong thing dé & 4°C, bio quin miu & nhiét 46 nay cho dén khi phan tich mau. Cae chi : nhigt 49, pH, Eh, Ec, DO, TDS, 49 man, 49 trong duge do truc tiép ngodi hién tring. Thiét bi do cae chi sé trén duge trinh bay & bang 24 Cac chisS | Don vi do Thiet bi Nhigt d6 "C May Sension 156 pH May Sension 156 Eh mV May Sension 156 Ec ‘mS/m SMEWW 2510 DO | mg/l May Sension 156 TDS mg/l “May Sension 156 DO min “0 May Sension 156 D6 trong Tom Dia secchi Bang 2.1 : Céc thiét bi do cae yéu t5 vat ly 2.2.4. Trong phong thi nghigm Miu thu vat phigu sinh duoc phan tich tai phong thi nghiém cia Phong ‘Céng nghé va Quan ly Méi tring - Vign Sinh hoc nhigt déi 85 Tran Quéc Toan, Phuong 7, Quin 3, Tp. Hé Chi Mink, Thue vat phiéu sinh duge dinh loai trén co sé hinh thai hoc dya vao cae 1 ciia nhieu tac gid trong va ngoai nude. Céc mu dinh hong durge phan tich theo phuong phap Sedgewick Rafter [18], [21]. Danh ye ede loai tio duge sip xép theo tie gid Nguyén Van Tuyén [12] .Thiét bi phan tich gdm: kinh hién vi Olympus BX 51, budng dém Sedgewick Rafter, lam, lamen, éng dong, pipet va may chup anh ky thuat sé. ‘D6 da dang: dua trén chi sé Shannon va Wiener (1949). Ty 18 cae nhém tio: dua theo Fefoldy Lajos thude vign hin lam khoa hoc Hungari, 1980. ‘D6 twong dng: dya vao chi sé Bray Curtis (1957). Xée dinh a6 déng déu gitta cdc loai tai mdi thang thu mau: chi s6 wu thé Berger — Parker (1970). Dinh gid chat lngng made dya trén thang 6 bac cita Vign Han Lam khoa hoc Lién X6 ci. Cac chi sé thy héa Na‘, K", Ca”, Mg”, SO,7, Cl, HCOs, CO:?, Chi (Pb) TSS, BOD, COD, N- NH, Nito tng, Photpho téng duge phan tich tai ‘Nam 271/3 An Duong Vuong, Phudng 3, Quin Vign quy hoach thay Igi mi 5, Tp. Hé Chi Minh. Chi s6 vi sinh duge phan tich tai phong kiém nghi¢m Hoa, Ly, Vi sinh ‘Vign Pasteur Tp. Hé Chi Minh (167 Pasteur Quan 3 - Tp. Hé Chi Minh). Mi chi s6 duge phan tich boi mét phuong phap img voi mét ma sé . Chi sé thiy héa, sinh Phuong phip Na* TCVN 6196 — 1996 K’ TCVN 6196 - 1996 ca TCVN 6198 — 1999 Mg” TCVN 6198 — 1999 so. TCVN 5987 — 1995 cr TCVN 6194 ~ 1996 HCOs TCVN 5945 — 1995 coe TCVN 5987 — 1995 Chi( Pb) TCVN 6496 ~ 1999 Tss TCVN 4560 - 1990 BOD U, may do tur dong cop K.Cr.0, Ammonia ( tinh theo N ) Salicylate Téng Nito Chromotropie acid Téng phospho Ascorbic acid Coliform TCVN 6187 — 1:1996 2.5. Xir ly sé ligu théng ké Ding phan mém théng ké sinh hgc Primer 5 tinh cac chi sé Bray Cur Margalef va Shannon ~ Wiener, don vj tinh 14 loai (loai hinh thai). Excel 2003 dé xir ly sé ligu va Photoshop 7.0 dé xir ly hinh anh. Chuong 3 KET QUA VA THAO LUAN 3.1. Tinh chit vat ly — héa hoe cia nuée song Sai Gon tram bom nha may nue Tan Higp 3.1.1. Tinh chit vit ly ciia née tram bom: > Nhigt 46: Nhiét 49 nude trong ving tuong déi én dinh, khong c6 su dao d6ng lén gitta 2 mia. Nhiét 46 trung binh vio mia mua (28,85°C) cao hon so véi mba khé (28,45°C). Su bién dong nhiét 4 duge thé hién 6 bang 3.1 va hinh 3.1. Bang 3.1: Bién dng nhigt 46 (°C) theo thai gian Mia mua Mia khé ‘Thoigian | T9/2009 |'T11/2009 | T1/2010 | 3/2010 Nhigt dg ("C) | 28,4 29,3 28,2 28,7 (Trung binh [28,85 [28.48 ec 29.4 29.2 29 28.8 28.6 28.4 28.2 28 278 276 Thaigian 19/09 T11/09 T1/10 13/10 —eNhigt 43 -weTrune binh Nhigt a6 Hinh 3.1: Sy bién dng nhigt 46 theo thoi gian > Chat rin lo lig (TSS): Ham lwong TSS trung binh vio mba mua (31) mg/l, vao mia khé (48,5)mg/l. Ham lrgng TSS c6 sy chénh Igch giita mia mua va mia khé do mia khé mye nude séng gidm thap tich ty nhiéu chat rin lo limg. Nude thudc loai 4/6 (theo X.M.Drachev)[12] vio cé mia mua vi mita khd. Sy dao d6ng gia tri TSS durge thé hign & bing 3.2 va hinh 3.2. Bang 3.2: Bién dng TSS (mg/l) theo thii gian Mia mua Mia kh Thoi gian 9/2009 | T11/2009 | T1/2010 | T3/2010 Gia trj TSS 30 32 45 52 (mg/l) Trung binh 31 48,5 mg/l 60 50 40 g 30 # 20 10 0 Thoigion 1909 —THLO9 TNO 13/10 18S we Trung binh Hinh 3.2: Sy bién dng TSS (mg/1) theo thai gian > Chat rin héa tan (TDS): Gia tri TDS trung binh vao mia mua (42.2)mg/l cao hon so véi trung binh mia kh6 (29,8) mg/l. Gid tri TDS khio sat thdp hon nhii <1000mg/1) [12]. Bién d6ng gid tri TDS duge thé hign 6 bang 3.3 va hinh 3.3 so véi mite cho phép cita tiéu chudn nude sinh hogt Bang 3.3: Bién dng TDS (mg/l) theo thai gian Mia mua Mia khé 79/2009 | T11/2009 | T1/2010 | T3/2010 Gi tri TDS (mg) | 473 | 37.1 259 | 33.6 (__Trungbinh | 42,2 | 29,8 mg/l 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 ° Théigian 19/09 T11/09T1/10— 73/10 ETDS Tru bunk TDs hh 3.3: Sur bién dong TDS (mg/l) theo thai gian > DG trong: Mia mua d6 trong trung binh (20) em cao hon hon so véi trung binh mia khé (12,5) em. Do mia khé him long TSS ting nén nude song mita khé duc hon mia mura. Nuée song thude dang 3/6 vio mia mura, va 4/6 vio mita kh6 [12]. Sy bién dng d9 trong duge thé hign & bing 3.4, hinh 34. Bang 3.4: Bién dng 49 trong (cm) theo thoi gian ‘Miia mua Miia kh Théigian | 79/2009 | 11/2009 | T1/2010 | 3/2010 ‘DG trong (em) 18 2 14 11 ‘Trung bin 20 12.5 om Dé trong © Thoigian 1909 109, to BA eo trong we Trung binh Hinh 3.4: Sy bién dng 49 trong (em) theo thi gian 4 Nhin chung, tinh chat vat ly iia mdi trong mrée qua cde thing khio sat tai tram bom cho két qua nude séng Sai Gon da bj so nhiém (a ‘Mesosaprobe) vao mia mua, va nhiém ban (B Mesosaprobe ) trong mia khé. 4 3.1.2. Tinh chit héa hgc cia nude song Sai Gon tai tram bom > Thé logi héa hgc co ban cia née Bang 3.5: Céc chi s6 thiy héa co bin cia mre tram bom T9/2009 gm Hé s6 doi g.c rag ge | %ciage(s)| a(cm) K 33 39,102 0,084 719 0.30 Na’ | 13,78 22,990 0,599 31,24 213 Ca [442 20,040 0,221 18,91 0,79 Mg™ [3,22 12,153 0,265 22,67 0.94 1,169 100% co;* | 24,56 30,004 0.819 0,39 0,016 HCOs | 26.37 61,017 0,432 0,21 0,009 cr | 18,06 35,453 0,509 0,24 0.010 So” | 16.61 48,031 0,346 0,16 0,007 2,106 100% 1=3,275 200% 1=3,275—> VI = 181 0,023 v7 = 0,04162 (0,023 V7 ).S (em) 1=0,572 VI = 0,572 x 1,81 =1,04 Dua vao ca chi sé thiy héa 6 bang 3.5 ta c6 so dd thiy hoa R. Maucha T 9/2009. 2 Hinh 3.5. So dé thy héa R. Maucha tai tram bom T9/2009 Bang 3.6: Céc chi s6 thiiy héa co ban mude tram bom T11/2009. gm Hésddoigerag | ge | %ciage(s) | a(cm) 0,82 39,102 0,021 0,149 3.44 22.990 0.149) 1,061 LL 20,040 0,055 0,392 O81 12,153 0,067 OATT 0,292 coe | 613 30,004 0.204 | 38,86 0,808 HCO, 6,58 61,017 0,108 20,57 0,428 cr 451 35,453 0,127 24,19 0,503 Soe [4.14 48,031 0.086 1638 0341 0,525 100% 1=0,817—+ VI = 0,904 0,023 V7 = 0,020792 a= (0,023 V7).S (em) 1=0,572 VI =0,517 Dya vao cae chi sé thity héa & bang 3.6 ta c6 so dd thiy hoa R. Maucha 11/2009, Hinh 3.6. So dé thiy hoa R. Maucha thang 11/2009 Bang 3.7: Cac chi s6 thity héa co ban muse tram bom T1/2010 x gm Hé s6 déi ge rag ge | %ctage(s)| a(cm) KO) 231 39,102 0,059 7,22 0,25 ‘Nal 9,64 22,990 0,419 51,29 1,78 Cal 3,09 20,040 0.154 18,85 0,66 Mg™ | 2,25 12,153 0,185 22,64 0,79 0,817 100% coe [17,17 30,004 0.572 38,86 1.35 HCO; | 18,44 61,017 0,302 20,52 0,71 cr | 12,62 35,453 0.356 24,18 0,84 SO¥ 116 48,031 0,242 16,44 0,57 1472 100% 1=2,289 _, VI = 1,513 0,023 J7 =0,03479 a= (0,023 /7).S (cm) 71/2010, ° 5 Hinh 3.7. So dé thiiy héa R. Maucha thang 1/2010 Bang 3.8: Cée chi s6 thity héa co ban nuse tram bom T3/2010 gm" Hé s6 doi g.c ra g ge | %ctage(s)| a(cm) K | 2 39,102 0,054 7.23 0.24 Nal 881 22,990 0,383, 31.27 171 Ca [2,82 20,040 0.141 18,88 0,63 Mg™ | 2.06 12,153 0,169 22,62 0,75 0,747 100% coe 15,7 30,004 0,523 38,86 1,29 HCOs | 16.85 61,017 0.276 20,51 0,68 cr 11,54 35,453 0,326 24,22 0.81 S07 | 10.61 48,031 0,221 16,42 0,55 1,346 100% 2,093» VI = 1,447 0,023 V7 = 0,033281 (0,023 V7).S (em) 1=0,572 V7 = 0,828 Dya vao cae chi sé thity héa & bang 3.8 ta c6 so dd thiy héa R. Maucha 73/2010. Hinh 3.8. So dd thiy héa R. Maucha née tram bom 73/2010 Qua 4 so dd thuy héa R. Maucha nhén thdy nude séng Sai Gon thud Joai nude ngot (Carbonate water) [12]. Két qua him hrgng Na® cao, diéu nay co thé 1a do sy ton Iuu trong nude cée chat phy gia cé trong Detergents (chat tiy rita tong hop) nhim lim ting higu qua ctia Detergents nhu céc té hop Phosphat-sulphate natri, Carbonxylmethyl-cellulose, Tripoliphotphat natri, Pyrophosphate natri...cé nguén géc tir nude thai cde khu céng nghiép hay tir nuréc sinh hoat ciia dan eur xa ra song. > DQ pH: Nhin chung 46 pH mdi trudmg nude c6 dae diém acid nhe 1H trung binh vio mba khé (6,32) va mia mua (6,18). Gia trj pH cho thay nude dang 6 mite so nhiém (a Mesosaprobe)[12]. Su dng pH duge thé hign qua bang 3.9 va hinh 3.9 dén trung tinh, Gid Bang 3.9: Bién dong pH theo thai gian Maa mua Mia kh Thi gian | T9/2009 | T11/2009 | T1/2010 | 73/2010 pH 5,61 6,74 625 | 639 Trung binh 6,18 6,32 =——- 1 Thdigian 909 TIL09 TIO T310 ep Tang binh Hinh 3.9: Sy bién dng pH theo thai gian > Lugng oxy hda tan (DO): Trung binh mita mua (4,65) mg/l, trung binh mia khé (4,1) mg/l. Gid tri DO 6 2 mia mua va khé déu thép, biéu thi nuéc nhiém ban & mite B Mesosaprobe [12]. Sy bién dng DO duge thé hién @ bing 3.10 va hinh 3.10 Bang 3.10: Bién dong DO (mg/l) theo thi Mia mua Miia kho Thoi gian | T9/2009 | T11/2009 | T1/2010 | T3/2010 DO (mg/l) 48 45 3.9 43 (Trung binh 4,65 4. —, bo ° Theigian 19/09 T11/09 13/10 13/10 00 © -meTrungbinh Hinh 3.10: Sy bién dGng DO (mg/) theo thai gian, > Nhu edu oxy sinh héa (BOD,): Gia tri BOD, trung binh mia mua 2,5) mg/l, thuge logi nude so nhigm 3/6, vao mia kh6 trung binh (3,0) mg/l, én dong BODs duge thé hign & thude loai nude nhiém ban 4/6 [12]. Sy bang 3.11 va hinh 3.11. Bang 3.11: Bién dng BODs (gi!) theo thoi gian. Mia mua Mia kho Thi 79/2009 | T11/2009 | T1/2010 | T3/2010 BODs (mg/l) | 2 3 3 3 Trung binh 25 3 mg/l 35 a i Bs : ° Theigian T9/09 711/09 T1/10 13/10 8005 —w Trung binh Hinh 3.11: Sy bién dng BOD; (mg/l) theo th > Nhu cau oxy héa hge (COD): Gid tri COD trung binh mia mua (5,5) mg/l thap hon trung binh mita khé (5,8) mg/1, do mia mua mye nude séng, dang cao da pha loang him lgng cdc chit hiu co cia séng. Gid tri COD nude séng Sai Gon duge xép vao loai nude ban Polysaprobe 1[12]. Sy bién dng COD duge thé hign 6 bang 3.12 va hinh 3.12. Bang 3.12: Bién dong COD (mg/l) theo thoi gian. Mia mua Mita khé- Thoi gian T9/2009 | T11/2009 | T1/2010 13/2010 COD (mg/l) 59 51 6,2 5,3 Trung binh 55. 58 mg/l oo gee ‘ 83 ; ° Thiigian T9099 TILOD TII0 T¥I0 =D Trung binh Hinh 3.12: Sy bién dng COD (mg/1) theo thoi gian. > Ham lwgng dam amoni (N-NH,'): Moa mua ham Ivgng N-NH,* trung binh (0,21) mg/l nude & dang so nhiém, trung binh mia kh6 (0,69) mg/l nuéc dang bj nhiém ban. Sy bién déng NH,” duge thé hign & bang 3.13 va hinh 3.13 Bang 3.13: Bién dng NH," (mg/l) theo thai gian. Mia mua ‘Maa kho ‘9/2009 | T11/2009 | T1/2010 | T3/2010 017 0,25 045 | 0,92 2 0,21 0,69 1 09 os 07 06 05 o4 03 02 o1 N-NHS* Thoigian''909 11109 TH10 1310 NNHA! Trung binh ‘Hinh 3.13: Sy bién dng N-NH," (mg/l) theo théi gian. > Thé oxy héa ~ khir (Eh): Phin img oxy héa ~ khir Ia phan mg co ban va quan trong trong hé sinh thai. Moi phan img héa hoe xay ra trong nude déu lién quan dén qué trinh sinh hoc va phy thuge nhiéu vao thé oxy hoa — Khir. Téng higu thé oxy héa — khir s& cho biét mite d6 cn bing va xu thé ca ‘hé [12]. Két qua diéu tra cho thay xu thé chung 1a xu thé oxy héa (hé léch duong) vao mia mua tét hon mia khé, téng higu thé oxy hoa — khir tai cdc thang trén sOng vio mia kh6 dao dong tir (85 — 103 mV) cao hon mita mura (64— 72 mV). Su bién dng Eh duge thé hign 6 bing 3.14 va hinh 3.14 Bang 3.14: Bién dng Eh (mY) theo thai gian, ‘Mia mua ‘Maa kh Thdigian | T9/2009 | T11/2009 | T1/2010 | 73/2010 Eh (mV) 64 R 103 85 Trung binh 68 94 mV 120 Thaigien 19/09 T11/09 T1/10 13/10 eth Trung binh Hinh 3.14: Sy bién dong Eh (mY) theo thai gian. > D9 din dign (Be): Trung binh (74,4) mS/m, gid tr Ee dao dong mhe giita cdc thang thu mau va gitta 2 dot khdo sét. Vao mia kh6 gid trj Ee trung binh (76,95) mS/m cé phan cao hon mia mua (71,85) mS/m. Gid tri Ec tai cae thdng khao sat tai tram bom gitip xac dinh thé loai hoa hoc co ban cia nude séng Sai Gon thudc loai nude ngot (Carbonate water). Sy bién déng Ec duge thé hign & bang 3.15 va hinh 3.15. Bang 3.15: Bién dng Ee (mS/m) theo thai gian, Mia mua Maa kho ‘Thai gian | T9/2009 | 'T11/2009 | T1/2010 | 13/2010 Ee(mS/m) | 115 28,7 | 804 | 73,5 Trung bin 71,85 76.95 mS/m 140 120 100 20 60. 40 20 0 Théigian 79/09 711/09 T1/10 73/10 eee Trung bint Ec Hinh 3.15: Sy bién dng Ee (mS/m) theo thai gian, > Ham lwgng Nito tong (TN): Luong N téng trung binh yao mia mua (1,28) mg/l cao hon trung binh mia khd (1,19) mg/l. Véi gid tri nay dya theo Fefoldy Lajos thude vign han lam khoa hoc Hungary (1980) thi nude trong ‘ving tai cic diém khdo sat dang 6 tinh trang phi dudng 6 mite Eutrophy ci trong mia khé Hin mia mua [12]. Sy bién dong ham hrgng N téng duge thé hign 6 bing 3.16 va hinh 3.16. Bang 3.16: Bién d6ng N téng (mg/l) theo théi gian. Mia mua Mia kho ‘Thi gian | 9/2009 | T11/2009 | T1/2010 | T3/2010 TN mg | 136 | 119 | 118 12 Trung binh 1,28 119 mg/l Les Théiginn T909 T1109 TIO T3109 HIN “Tung binh inh 3.16: Sy bién dong TN (mg/l) theo thai gian. > Ham lugng photpho tong (TP): Ham lugng P téng trung binh vao mia mua ( 0,04) mg/l, mia khd (0,06) mg/l. Véi két qua trén, dya theo Fefoldy Lajos thudc vign han lam khoa hoc Hungary (1980) nude séng Sai Gon tai tram bom pha dudng & mic Eutrophy cd trong mia khé lan mia mua [12]. Sy bién dong him Iwgng P tong duge thé hign & bing 3.17 va hinh 3.17. Bang 3.17: Bién dong TP (mg/l) theo thoi gian. Mia mua Mia kho ‘Thoi gian _|'T9/2009 | T11/2009 | T1/2010 | T3/2010 Pténg(mgl) | 0,02 | 0,06 | 0,05 | 0,08 Trung binh 0,04 0,06 0.09 0.08 007 6.08 py 008 0.04 0.03 0.02 601 ThaigianT909 T1109 TLIO T310 OTP Trung binh Hinh 3.17: Sy bién d6ng P téng (mg/l) theo thdi gian. > Ham Ingng tri Pb trung binh vio mia mua (0,003) pg/l, mia khé (0,002) pg/l, déu nim trong gidi han cho phép diing cho nude ep sinh hoat [12]. Sy bién dong him gn 6 bang 3.18 va hinh 3.18, (Pb): Lugng Pb trong nude séng Sai Gon thép. Gié lugng Pb duge thé Bang 3.18: Bién dng Pb (ug/I) theo thai gian, Mia mua Mita kho Thoigian | 9/2009 | T1/2009 | T1/2010 | 73/2010 Pb (ug) | 0,003 0,003 0,002 0,002 Trung bin 0,003 0,002 mg/l Thelin 1/0 Tayo MOBO Hinh 3.18: Sy bién dng Pb (ug/l) theo thii gian > Ham hong Cadimi (Cd): Nhin chung lugng Cd trong nude song Sai Gan thép. Gia tri Cd trung binh vio mia mura (0,006) mg/l, mia kh6 (0,004) mg/l, déu nim trong giéi han cho phép ding cho nude cap sinh hogt [12]. Sy 3.19 bién déng ham hrong Cd duge thé hién 6 bang 3.19 va Bing 3.19: Bién dong Cd (mg/t) theo th Mia mua Mia kho Thdigian | Thang | Thang | Thing | Thing 9/2009 | 11/2009 | 1/2010 | 3/2010 Ca (mgt) | 0,009 | 0,003 | 0,002 | 0,006 Trung binh 0,006 0,004 gian, mgil col 0.009 0.008 0.007 0.006 0.005 0.004 0.002 0.001 © Thaigian T9092 T1109 Cd T3/10 ca cd Tuy Dink, Hinh 3.19: Sy bién dng Ca (mg/l) theo thai gian > Ham Iwgng Asen (As): Luong As trong nudc séng Sai Gon #1 iP, trung binh (0,003) mg/l, 6n dinh qua céc thing khio sét 6 ¢ mia mua va mua knd, déu nim trong gidi han cho phép ding cho nude cép sinh hoat [12]. Se bién dong ham lugng As duge thé hign 6 bang 3.20 va hinh 3.20, Bang 3.20: Bién dng As (mg/l) theo thii gian, ‘Miia mura Mia kho ‘Thai gian | 79/2009 | T11/2009 | T1/2010 | 73/2010 As(mgil) | 0,003 | 0,003 _| 0,003 | 0,003 Trung binh 0,003 = 08 J cooss Thiign 19/09 THs no S/o easing) Hinh 3.20: Su bién dng As (mg/l) theo thoi gian yéu t6 héa hoe DO, BODs, COD, NH,", pH, hhéa hoe cia nude sing Sii Gin dat loai a ~ B & Két qua phan Eh, EC, cho thay tinh ct Mesosaprobe. Chi sé N téng, P téng cho thay nuée dang 6 46 phi Eutrophy. Ham lugng cdc kim logi nang Pb,Cd, As khéng dang ké. Tinh chat méi truéng nude s6ng 06 dic diém a — mesosaprobe dén B — mesosaprobe. 3.2. Tinh chat sinh hge cia muéc sing Sai Gon tai tram bom 3.2.1. Chi sé vi sinh vit (Coliform) Qua 2 dot khao sat, chi sé Coliform tai cdc thang vao mia mua déu bing 100 CFU/100ml, va ting dt bién vao cic thang mita kh6, vao thang 1/2010 Ia 1500CFU/100mi, thang 3/2010 1 2600CFU/m! (phy Iue1). Ching t nguén nude séng vao mita khé da bj 6 nhiém tir cic h6 dan sinh séng ven ba song va cdc chat thai ti: cdc khu cng nghiép. Chi sé Coliform cho thay nude thugc loai 3/6 [12] Bang 3.21: Bién dng Coliform (CFU/100m)) theo thdi gian, Mia mua Mia kho Thoi gian 9/2009 11/2009 | T1/2010 | 'T3/2010 Coliform (CFU/100m1) | 100 100 1500 | 2600 Trung binh 100 2050 CFU/100mI +3009 2500 coliform 8 Thdigian TOD = Tuyen ToT ecaliform Tune inh Hinh 3.21: Sy bién dgng Coliform trén sng Sai Gon tai tram bom 3.2.2. CAu tric thanh phan loai thye vit phiéu sinh Két qua phan tich 2 dgt khdo sat vao mua mua nim 2009 va mia kho nam 2010 da phat hign durge 56 loai va duéi loai, thude 5 nganh, 16 b6, 22 ho thye vat phiéu sinh (phy lye 1). Nganh Bacillariophyta chiém wu thé véi 20 loai ( 35,7%), 16 loai Cyanophyta ( 28,5% ), 13 loai Chlorophyta (23,2 % ), 6 Joai Euglenophyta (chiém 10,7 % téng s6 loai) va thap nhat Chrysophyta voi om 1,8 % ), thé hign 6 bang 3.23, va hinh 3.23 Bang 3.22: Cau trac cde nginh tio. STT ‘Loai ‘Sé lugng, Tile 1 | Bacillariophyta 20 35,7% 2 | Cyanophyta 16 28,6% 3. | Chlorophyta 13 23,2% 4 | Euglenophyta 6 10,7% 5 | Chrysophyta 1 18% Tong 56 100% 10.70% 28.50% s cyanophyta 23.20% = Chnsoohyta sm eacilanophyta er in, Boronia ‘= Euglenoshyta Hinh 3.22: Cu trae ede nganh tio nude séng Sai Gon tai tram bom, ‘Xét riéng tig nganh tao cho thay: Nganh Bacillariophyta c6 sé \ chiém wu thé (20 loai), ching phat manh, mat 49 cao, thudng né hoa Lim cho nude ¢6 mau ving nau hay xanh ving Nginh Cyanophyta 06 s6 loai diing thir 2 sau nganh tio Silic (16 loai), mgt s6 1A tdo dang tip doan nhu Microcystis, Merismopedia, hoic dang chudi Oscillatoria, Anabaena. Ching wa mdi tragng gidu dinh dudng va c6 ding chay yéu, rat dé né hoa nude, dic biét la chi Microcystis c6 kha ning tiét dc 16 lam anh huéng dén chat hrong nude. Nginh Chlorophyta li nganh 6 s6 loai dimg this 3 (13 loai), ching tap trung 6 cic chi Pediastrum, Staurastrum, Ankistrodesmus va Scenedesmus, cae nhém tio thuge nginh ndy duge xem 1a ngudn protein cia thiy vuc. Ching wa mdi tru’ng nude tinh gidu dinh dudng vi e6 kha nding lim sach méi truéng. Nginh Euglenophyta tuy s6 loai hign dién khong nhiéu (6 lodi) nhung ching hau nhu cé mat tai tat ca cdc thing thu miu. Diéu nay cho thay méi trudng nuée trong viing da bj 6 nhigm, vi day 1a nhém téo chi thi cho méi trudng nhiém ban, ching va méi trudng gidu chat hitu co va ching ciing cé Kha nang lam sach mdi trudng do nhu edu dinh duéng cao. Neganh Chrysophyta chi c6 1 loai thuge Dinobryon, ching wa moi truting nude tinh va gidu dinh dudng Nhin chung, s6 long loai the vat phiéu sinh trong nuée khong c6 su thay ddi nhiéu qua cdc thing khao sit & 2 mia. Vio mia mua tai cde thing thu mau tai tram da xde dinh duge 34 loai, mia kh6 33 loai (phy Iye 1). SO Iugng loai thé hign sy da dang, ding th Sé lugng truéng née cang thap va ngugc lai. phan anh chat hrong nu¢ Todi cng cao mite 49 6 nhiém trong mi 6 long lodi t4o vio miia mua vi mita kh6 thé hign qua bang 3.24 va hinh 3.24 Bang 3.23: S6 lwgng loi téo dgt khao sat mia mua, mila kho. Mia mua Mia khé ‘Thoi gian ‘9/2009 | T11/2009 | T1/2010| 3/2010 Sé long loai 34 32 33 29 Trung binh 33, 31 35 MM 3 3 31 x0 29 28 26 Thaigion T9009 TIN/09 TLIO 3/10 56 loa B Irung binh Hinh 3.23: S6 loai thye vat phiéu sinh nude song Sai Gon Két qua dot khio st vé tio trong nude sng Sai Gon da xéc dinh c6 56 loai, trong d6 c6 céc loai tio ddc 1a Microcystis aeruginosa, Oscillatoria splendida va céc loai c6 kha ning gay déc li Anabaena sp, Lyngbya. Khi bi ng@ dgc téo lam Microcystis aeruginosa qua duimg tiéu hoa hay ho hap déu dan dén cde men cia chu trinh Kreb va mang lui hé hap sé bj pha hity hang oat, cde qué trinh oxy héa hogt héa photpho trong ti thé cia gan sé bj phi hity gay hoai tir gan [12]. Con tio Oscillatoria splendida tiét Axit oxalic, Axit citric, Aldehid, eae chat bay hoi kiéu Phytocid gay déc cho eae dong vat va ca. Chat doc do tao tiét ra c6 1 s6 tac dong sau: paralytic (gay ligt), neurotoxic (nh huéng thin kinh), amnestic (gay mat tri nhé), diarrhetic (gay tiéu chay), Nude sng Sai Gon cdn cé téo Lim cho nude e6 mii vj thuge ede chi Anabaena, Dinobryon, Staurastrum, Pandorina va cac loai tao lim tic loc nude 1a Melosira granulata Ehren, Microcystis aeruginosa Kuetz, Spirogyra ionia Wade va Dinobryon sertularia Ehren. Két qua phan tich xdc dinh cé cic loai chi thi 46 ban & mite mesosaprobe g61 : Oscillatoria princeps Vaucher, Euglena acus Ehren, Euglena spirogyra Ehren [12], loai chi thj 46 ban & mite Oligosaprobe 1a Phacus longicauda. Mi trudng nude it nhiéu da bj nhiém |. Mat s6 loai thude Nitzschia, Microcystis, Scenedesmus, Ankistrodesmus

You might also like