Professional Documents
Culture Documents
Thuyết Minh Luận Văn Thạc Sỹ Kỹ Thuật
Thuyết Minh Luận Văn Thạc Sỹ Kỹ Thuật
c lp - T do - Hnh phc
-----------***-----------
THUYT MINH
LUN VN THC S K THUT
TI
KHOA T SAU I HC
CB HNG DN
PGS.TS Li Khc Li
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
HC VIN
Nguyn Vn Hunh
http://www.lrc-tnu.edu.vn
I HC THI NGUYN
Ngnh: T NG HA
M s:
Hc vin: NGUYN VN HUNH
Ngi HD Khoa hc: PGS.TS LI KHC LI
http://www.lrc-tnu.edu.vn
I HC THI NGUYN
NGUYN VN HUNH
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-1-
Lun vn thc s
LI CAM OAN
Tn ti l: Nguyn Vn Hunh
Sinh ngy 22 thng 8 nm 1981
Hc vin lp cao hc kho 10 - T ng ho - Trng i hc K thut
Cng nghip Thi Nguyn.
Hin ang cng tc ti khoa in - Trng i hc K thut Cng nghip
Thi Nguyn.
Xin cam oan: ti Nghin cu ng dng iu khin m thch nghi
iu khin cnh gi tuabin trc ng do thy gio, nh gio u t PGS.TS Li
Khc Li hng dn l cng trnh nghin cu ca ring ti. Tt c cc ti liu tham
kho u c ngun gc, xut x r rng.
Tc gi xin cam oan tt c nhng ni dung trong lun vn ng nh ni
dung trong cng v yu cu ca thy gio hng dn. Nu sai ti hon ton
chu trch nhim trc Hi ng khoa hc v trc php lut.
Nguyn Vn Hunh
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-2-
Lun vn thc s
LI CM N
Sau su thng nghin cu, lm vic khn trng, c s ng vin, gip
v hng dn tn tnh ca thy gio hng dn nh gio u t PGS.TS Li Khc
Li, lun vn vi ti Nghin cu ng dng iu khin m thch nghi iu
khin cnh gi tuabin trc ng hon thnh.
Tc gi xin by t lng bit n su sc n:
Thy gio hng dn PGS.TS Li Khc Li tn tnh ch dn, gip tc
gi hon thnh lun vn ny.
Khoa o to Sau i hc, cc thy gio, c gio thuc b mn K thut in
Khoa in - Trng i hc K thut Cng nghip Thi Nguyn gip tc
gi trong sut qu trnh hc tp cng nh qu trnh nghin cu thc hin lun vn.
Ton th cc ng nghip, bn b, gia nh v ngi thn quan tm, ng
vin, gip tc gi trong sut qu trnh hc tp v hon thnh bn lun vn.
Tc gi lun vn
Nguyn Vn Hunh
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-3-
Lun vn thc s
MC LC
Ni dung
Trang
Trang ph ba
Li cam oan
Li cm n
Mc lc
Danh mc cc hnh v, th
CHNG M U
11
1. L do chn ti
11
2. Mc ch ca ti
12
12
13
5. Cu trc ca lun vn
13
14
14
14
17
17
19
1.2.1 Tuabin gi
19
22
23
26
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-4-
Lun vn thc s
Chng 2: KH NG LC HC CA TUABIN GI V
PHNG PHP IU KHIN CNH GI CA TUABIN TRC
NG
28
2.1 KH NG LC HC TUABIN GI
28
28
2.1.2 ng lc hc ca rotor
30
32
32
35
38
39
39
39
39
41
41
3.2.2 nh ngha tp m
41
43
44
3.2.5 B iu khin m
47
49
51
51
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-5-
Lun vn thc s
54
59
61
65
66
66
68
68
69
69
69
71
in
4.2 TNG HP H THNG S DNG B IU KHIN M
THCH NGHI
73
73
4.2.1.1 nh ngha
73
74
74
76
4.2.2.1 C s l thuyt
76
82
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-6-
Lun vn thc s
86
4.2.3.1 t vn
86
88
94
94
96
97
98
99
4.2.5.1 S khi m
99
4.2.5.2 nh ngha tp m
99
101
103
4.2.5.5 Gii m
104
104
107
110
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-7-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-8-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-9-
Lun vn thc s
Hnh 4.7 S m phng h thng dng b K thch nghi theo m hnh truyn
thng
Hnh 4.8 S khi thch nghi kinh in da trn l thuyt Lyapunov
Hnh 4.9 Kt qu m phng vi gi tr t khng i
Hnh 4.10 Kt qu m phng vi gi tr t thay i
Hnh 4.11 Cu trc phng php iu khin thch nghi trc tip.
Hnh 4.12 Cu trc phng php iu khin thch nghi gin tip.
Hnh 4.13 iu khin thch nghi c m hnh theo di.
Hnh 4.14 S cu trc b iu khin m thch nghi.
Hnh 4.15 Hm lin thuc vi 7 tp m.
Hnh 4.16 Lu thut ton tng hp hm m c s (e).
Hnh 4.17 Cu trc c bn ca h iu khin m 2 u vo.
Hnh 4.18 nh ngha hm thuc cho cc bin vo - ra.
Hnh 4.19 Lut hp thnh tuyn tnh.
Bng 4.1 Quan h vo ra ca lut hp thnh tuyn tnh.
Hnh 4.20 Quan h vo ra ca lut hp thnh tuyn tnh.
Hnh 4.21 S hnh thnh suy lun t lut hp thnh.
Hnh 4.22 Kt qu ca php ly Max-Min trong suy lun.
Hnh 4.23 Cc vng trong suy lun.
Hnh 4.24 B iu khin m vi h s khuch i u ra K.
Hnh 4.25 MRAFC iu chnh h s khuch i u ra.
Hnh 4.26 Cu trc h FMRAFC.
Hnh4.27 S khi m c bn
Hnh 4.28 Cc lut hp thnh.
Hnh 4.29 Quan h vo ra ca b iu khin m.
Hnh 4.30 S m phng h thng iu khin cnh gi tuabin vi b iu khin
m thch nghi.
Hnh 4.31 S khi ca b iu khin m thch nghi.
Hnh 4.32 S thay i ca h s khuch i u ra K theo lut Lyapunov.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-10-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-11-
Lun vn thc s
M U
1. L do chn ti
Ngoi nng lng mt tri, nng lng gi l mt nng lng thin nhin m
loi ngi ang ch trng n cho nhu cu nng lng trn th gii trong tng lai.
Hin nay, nng lng gi mang n nhiu ha hn. Tuy nhin nu mun y
mnh ngun nng lng ny trong tng lai, chng ta cn phi hon chnh thm
cng ngh cng nh lm th no t c nng sut chuyn ng nng ca gi
thnh in nng cao t c th h gi thnh v cnh tranh c vi nhng
ngun nng lng khc.
chuyn ng nng ca gi thnh in nng ngi ta dng my pht in
s dng tuabin gi. Trn th gii hin nay ang dng 2 h thng my pht s dng
tuabin gi l my pht s dng tuabin gi trc ngang v tuabin gi trc ng. H
thng s dng tuabin gi trc ngang l h thng pht trin u tin trn th gii, h
thng ny v ang c s dng rng ri nhiu nc nh c, M, Ty Ban
Nha...v c bn th h thng hon thin c v cu to, kt cu c kh v h thng
iu khin. Tuy nhin h thng ny cng c mt s nhc im l cu to, kt
cu rt cng knh; cnh qut lp c nh vi trc quay nn khng iu khin c
cng sut pht in cho ti, nu mun n nh cng sut cho ti cn phi dng nhiu
h thng my pht in t nhiu ni khc nhau ni ghp vi nhau b cng
sut khi cng gi thay i...
H thng s dng tuabin gi trc ng ang l hng nghin cu mi hin
nay do h thng ny khc phc c mt s nhc im ca h thng trc ngang
nh l kt cu nh gn; iu khin cng sut cho ti mt cch c lp; iu khin
gc m ca cnh gi theo hng gi v theo cng gi. Nh ta bit nhc
im ln nht ca tuabin gi trc ng l khi quay nu cc cnh gi u m th mt
bn c tc dng hng gi lm tuabin quay, bn cn li cn gi lm gim tc quay
ca tuabin. Mt s nghin cu gn y khc phc nhc im bng cch iu
khin gc m cnh gi thng qua vic thit k hnh dng ng hc ca cnh gi
hoc dng phng php che gi khng cho tc ng vo cnh gi na cn gi ca
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-12-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-13-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-14-
Lun vn thc s
CHNG I
TNG QUAN V NNG LNG GI V MY PHT IN SC
GI
1.1 I NT V LCH S NGHIN CU V PHT TRIN CA MY
PHT IN SC GI
1.1.1 Lch s pht trin ca my pht in chy bng sc gi.
Vo cui nhng nm 1970, cuc khng hong v du m buc con ngi
phi tm cc ngun nng lng mi thay th, mt trong s l nng lng gi.
Nhng nm v sau, rt nhiu cc chng trnh nghin cu v pht trin nng lng
gi c thc hin vi ngun ti tr t cc Chnh ph, bn cnh cc d n nghin
cu do cc c nhn, t chc t ng ra thc hin.
Lch s pht trin ca th gii loi ngi chng kin nhng ng dng ca
nng lng gi vo cuc sng t rt sm. Gi gip quay cc ci xay bt, gi gip
cc thit b bm nc hot ng, v gi thi vo cnh bum gip a cc con
thuyn i xa. Theo nhng ti liu c cn gi li c th bn thit k u tin ca
chic ci xay hot ng nh vo sc gi l vo khong thi gian nhng nm 500 900 sau CN ti Ba T (Irac ngy nay). c im ni bt ca thit b ny l cc
cnh n gi c b tr xung quanh mt trc ng, minh ho mt m hnh cnh
gi c lp ti Trung M vo cui th k 19, m hnh ny cng c cu to cnh
n gi quay theo trc ng.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-15-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-16-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-17-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-18-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-19-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-20-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-21-
Gearbox
Hp s
Lun vn thc s
BSoft
khi
ng
starter
mm
MF
IG
Transformer
My
bin p
Capacitor bank
Hp s
Gearbox
MF
G
=
Power
electronic
B bin
i
converter
in t CS
Transformer
My
bin p
Hnh 1.8 Tuc bin gi vi tc thay i c b bin i ni trc tip gia stator v li
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-22-
Lun vn thc s
Ngy nay vi xu hng ngy cng pht trin vic s dng ngun nng lng
sch ti to t gi, trn th gii ngi ta ch to cc loi tuabin gi vi cng sut
ln n trn 7 MW, nu dng loi tuabin gi tc thay i c b bin i ni trc
tip gia stator v li th s tn km, t tin do b bin i cng phi c cng
sut bng cng sut ca ton tuabin. V vy cc hng ch to tuabin gi c xu
hng s dng MFKBNK lm my pht trong cc h thng tuabin gi cng sut
ln gim cng sut ca b bin i v do gim gi thnh, v b bin i c
ni vo mch rotor ca my pht, cng sut ca n thng ch bng c 1/3 tng
cng sut ton h thng, cc thit b i km nh b lc bin i cng r hn v cng
c thit k vi cng sut bng 1/3 cng sut ca ton h thng.
MFKBNK
Gearbox
Hp s
My
bin p
Transformer
DFIG
=
Power
electronic
B bin
i
converter
in t CS
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-23-
Lun vn thc s
1
P C p A t v3
2
(1.1)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-24-
Lun vn thc s
m R 0
v
(1.2)
u cnh thp hn. ng cong biu din quan h gia Cp v cho hnh 1.11
T s tc u cnh
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-25-
Lun vn thc s
mt vng ni m chng ta cn phi bit cc thng k phn b gi. Hai phng php
thng k phn b gi l phn b Rayleigh v phn b Weibull. Phn b Rayleigh
da trn tc gi trung bnh trong khi phn phi Weibull c th c suy ra t
tc gi trung bnh v lch chun v do n chnh xc hn, tuy nhin cn
phi bit thm mt s thng tin v vng . Phn b Rayleigh n gin hn phn b
Weibull bi n c sai s tiu chun l 0,523 ln tc gi trung bnh. V vy phn
b Rayleigh c s dng trong cc m phng bi n n gin hn.
Xc sut phn b p(v) cho mt Rayleigh c xc nh:
v
v 4 ( v )2
p(v)
e
2 v2
(1.3)
Hm xc sut p(v)
Tc gi (m/s)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-26-
Lun vn thc s
hn ch mc ting n kh ng hc.
Tc gi (m/s)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-27-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Lun vn thc s
-28-
CHNG II
KH NG LC HC CA TUABIN GI V PHNG PHP IU
KHIN CNH GI CA TUABIN TRC NG
2.1 KH NG LC HC TUABIN GI
2.1.1 ng lc hc cnh gi tuabin.
Cnh gi l mt b phn khng th thiu trong mt tuabin gi cho d l
tuabin trc ng hay trc ngang. N c nhim v chuyn nng lng ca gi thnh
ng nng ca tuabin thng qua ng lc hc ca gi tc dng ln cnh tuabin.
hiu c s hot ng ca cnh v quan trng hn l c ch bin i nng lng
ca tuabin gi ta cn phi c nhng kin thc c bn v kh ng lc hc cnh gi.
Nu ta gi thit cc cnh ng yn v khng kh chuyn ng vi cng mt
tc , nhng hng ngc li, cc lc tc dng vo cnh khng thay i gi tr.
Khi lc tc dng ch ph thuc vo tc tng i v gc ti tc dng. V vy,
d dng cho vic gii thch, chng ta hy xt trng hp cnh c nh, khng kh
chuyn ng vi tc v hn V.
p lc ca khng kh ln b mt ngoi ca cnh khng l u nhau: b
mt trn th p lc gim cn b mt di th p lc tng ln. biu din s thay
i ca p lc, trn ng vung gc vi bin dng ca b mt cnh, ta ly mt
F
on c chiu di bng Kp
Kp
p p0
1
V 2
2
Kp
(2.1)
p lc
thp
p lc
cao
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Lun vn thc s
-29-
1
CrSV 2
2
Fl
(2.2)
C
i
Fd
B
Cr l tng h s kh ng lc hc.
Hnh 2.2 Cc lc tc
dng ln cnh gi
V l tc gi
1
1
2
CdSV 2 v F1 ClSV
2
2
(2.3)
1
SV 2 (Cd cosi Cl sin i)
2
(2.4)
1
SV 2 (Cl cos i Cd sin i)
2
(2.5)
1
1
CtSV 2 v Fn CnSV2
2
2
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Lun vn thc s
-30-
1
M CmSlV 2
2
(2.6)
W VU
Gc ti l i .
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Lun vn thc s
-31-
dR d
W v ph hp vi gc ti i.
dR
dR l
Hnh 2.3 Tc ng ca gi
ln cc cnh
nh gi s ng gp ca lc ng hc dR vo lc dc trc tc dng bi
gi trn rotor v tc dng vo mmen trn trc ca rotor.
Xc nh gi tr dF v dM. Vi dF l hnh chiu ca dR trn trc rotor v dM
l hnh chiu ca mmen tng i tc ng ln trc rotor trn mt phng quay.
dF dR l cos dR d sin
(2.7)
(2.8)
1
1
dR l Cl W 2dS v dR d Cd W 2dS
2
2
(2.9)
W2 V2 U2 V2 2r 2 vi r cot g
(2.10)
dP dM
T ta c dM, dF v dP nh sau:
1
dF V2dS(1 cot 2 ) (Cl cos Cd sin )
2
(2.11)
1
dM V 2 rdS(1 cot 2 ) (Cl sin Cd cos )
2
(2.12)
1
dP V3dScot I(1 cot 2 I) (Cl sin I Cd cos I)
2
(2.13)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-32-
Lun vn thc s
(2.14)
Pu M
P FV
(2.15)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Lun vn thc s
-33-
Trong :
V03
0,593
2
(2.16)
P l mt nng lng
Ar l din tch qut ca cnh tuabin
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Lun vn thc s
-34-
trong :
Fl
1
V 2 A
2
; Cd
Fd
1
V 2 A
2
(2.17)
- mt khng kh (kg/m3)
V - vn tc dng khng kh (gi) khng b nhiu lon (m/s)
A - Din tch hnh chiu ca cnh (din tch hng gi) (m2).
Fl - Lc nng (N).
Fd - Lc cn (N).
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Lun vn thc s
-35-
Hng gi
Chiu quay
tuabin
U ht
Uhd
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Lun vn thc s
-36-
V l tc gi
thnh phn, mt thnh phn song song vi mt cnh l W , mt thnh phn vung
gc vi mt cnh l U
VUW
Ta c:
Fhd
trong :
- mt khng kh (kg/m3)
(2.18)
(2.19)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Lun vn thc s
-37-
Vi 900
Uhd Vsin .cos Vsin( 900 ).cos Vcos( ).cos
U hd
V
[cos(2 ) cos]
2
(2.20)
36
72
108
144
180
216
252
288
324
360
18
36
54
72
90
108
126
144
162
180
Gc cnh
K ()
Hng
gi
2
5
Chiu
quay
1
6
10
7
9
8
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-38-
Lun vn thc s
, nh vy lc F s c n nh v tc ca tuabin cng
hd
2
c n nh.
2.3 KT LUN CHNG 2
Ni dung chng 2 cp n mt s vn c bn v ng lc hc ca
cnh gi v cch xc nh gc cnh iu khin cho tuabin trc ng
Trong chng ny tc gi nghin cu c cc lc tc dng ln cnh gi
gm lc nng cnh c tc dng lm quay tuabin v lc cn cnh c tc dng lm
gim tc quay ca tuabin. T a ra phng php xc nh gc cnh iu
khin cc v tr khc nhau ca cnh gi. ng thi a ra phng n iu khin
gc m ca cnh gi bng cch s dng cc b iu khin bng in thay cho cc
phng php c kh s dng kt cu cam v phng php ly tm ca khi lng
quay nhm tng cht lng ca h thng, phn tch cc u nhc im ca cc
phng php.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-39-
Lun vn thc s
CHNG III
TNG QUAN CC H IU KHIN T NG
3.1 CC H IU KHIN KINH IN
Trong cc h thng iu khin phn cp hin i cng nh cc h thng iu
khin a cp, h iu chnh t ng l khu cui cng tc ng ln i tng iu
khin. Cht lng ca cc qu trnh ny nh hng trc tip n cht lng ca cc
qu trnh cng ngh bao gm: cht lng sn phm, nng sut lao ng v cc ch
tiu khc ca dy chuyn cng ngh
Cht lng ca h thng iu khin t ng c nh gi bi tnh n nh
v cc ch tiu khc ca qu trnh xc lp v qu . n nh mi ch l ch tiu ni
ln rng h thng c th lm vic c hay khng, cn cht lng ca qu trnh qu
mi ni ti vic h thng c c s dng hay khng. V vy vic nng cao cht
lng h thng iu khin t ng lun l ti c nhiu tc gi trong v ngoi
nc quan tm.
L thuyt iu khin kinh in ra i rt sm v c nhiu ng gp trong
cc lnh vc ca iu khin hc k thut nh: trong lnh vc in, in t, quc
phng, hng hiVic tng hp cc h iu khin kinh in c th chia thnh 2
loi: Tng hp h iu khin m tuyn tnh v h iu khin phi tuyn.
3.1.1 Tng hp b iu khin tuyn tnh
Cc b iu chnh PID tuyn tnh (bao gm P, PI, PD v PID) c
nghin cu v pht trin ti mc hon thin. xc nh c thng s ti u (K p,
Ki, Kd) ca PID ta c th dng phng php mdul ti u, phng php mdul i
xng v cc phn mm chuyn dng (v d MATLAB) t ng xc nh ti u
cc thng s PID. c im ca phng php ny l cn phi bit chnh xc m
hnh ca i tng.
3.1.2 Tng hp b iu khin phi tuyn
Thc t cc h thng v cc i tng vt l t nhiu u c tnh phi tuyn,
chng ch tuyn tnh trong 1 vng lm vic no . V vy vic nghin cu tng hp
h phi tuyn c ngha ph bin v thc tin. Cc phng php phn tch v tng
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-40-
Lun vn thc s
hp h phi tuyn khng tin b nhanh nh h tuyn tnh v hin nay cn ang trong
giai on pht trin. h phi tuyn c nhng c im ring khc hn h tuyn tnh,
v d tnh to tn, tnh phi tuyn. V vy phn tch v tng hp h phi tuyn ta
phi dng cc phng php gn ng, cc phng php gn ng thng dng l:
- Phng php tuyn tnh ho gn ng: c p dng cho cc h gn
tuyn tnh, lc sai lch so vi tuyn tnh khng qu ln. Khi h thng lm vic
ln cn mt im no ta c th coi vng lm vic ca h l tuyn tnh.
- Phng php tuyn tnh ho iu ho: l phng php kho st h thng
trong min tn s gn ging vi tiu chun Naiquyt, phng php ny cn c gi
l phng php hm m t. Vic dng hm m t l mt c gng m rng gn
ng hm truyn ca h tuyn tnh sang h phi tuyn.
Hm m t (hay h s khuch i phc) ca khu phi tuyn l t s gia
thnh c bn ca p ng u ra vi kch thch hnh sin u vo. Nu mt h c
cha nhiu khu phi tuyn ta phi gp tt c chng li c hm m t t hp.
Phng php tuyn tnh iu ho cho php a ra kt qu hp l v c th
dng cho cc h thng bc bt k, nhng v l phng php gn ng nn ta phi
kim tra li chnh xc bng cc k thut khc hoc bng m phng trn my tnh.
- Phng php tuyn tnh ho tng on: T c tuyn phi tuyn ca h ta
chia thnh nhiu on nh, mi on nh coi l on thng v c m t bi
phng trnh tuyn tnh. Phng php ny c u im l to ra li gii tng i
chnh xc cho h phi tuyn bt k. Phng trnh vi phn dn ra trn mi phn on
l tuyn tnh v c th gii c d dng bng cc k thut tuyn tnh thng dng.
- Phng php mt phng pha: Tin dng cho cc h phi tuyn bc 2
Trong iu khin kinh in, s tc ng ca my iu chnh c phn thnh
2 vng: vng tc ng ln v vng tc ng nh. Vng tc ng ln tn ti khi h
thng xa trng thi cn bng, khi c tc ng ln h thng s nhanh chng dch
chuyn v trng thi cn bng, vi tc dch chuyn ln nh vy h thng d dng
vt qua trng thi cn bng v gy qu iu chnh ln, iu ny khng mong
mun. V vy khi h thng gn n trng thi cn bng, cn phi chuyn sang vng
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-41-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-42-
Lun vn thc s
A : x / A (x); x E
(3.1)
Trong :
A (x) c gi l hm lin thuc ca tp m A vi A (x) nhn cc gi tr
(x)
(x)
Tam gic
(x)
Gaus
Hnh thang
Singleton
m0
m1 m2
m3
m1 m 2 m3
x
m4
(3.2)
(3.3)
Trong :
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-43-
Lun vn thc s
(3.4)
(3.5)
(3.6)
Trong :
(3.7)
ngha bi:
A : x / A (x); x E
(3.8)
A (x) 1 A (x)
(3.9)
Vi:
A(x)
B(x)
A(x)
b. Giao hai tp m
Hnh 3.2
A (x)
a. Hp hai tp m
A(x)
B(x)
c. Php b
Th ta gi a, b l cc bin m.
(3.10)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-44-
Lun vn thc s
(3.11)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-45-
Lun vn thc s
Xt mnh hp thnh: nu =A th = B, t mt gi tr x0 c ph
thuc A(x0) i vi tp m A ca mnh iu kin ta xc nh c h s tho
mn mnh kt lun. Biu din tho mn mnh kt lun nh mt tp m B
cng c s vi B th mnh hp thnh chnh l nh x: A(x0) B(y).
nh x ny ch ra rng mnh hp thnh l mt tp m mi phn t l mt
gi tr (A(x0), B(y)), tc l mi phn t l mt tp m. M t mnh hp thnh
tc l m t nh x trn. nh x A(x0)B(y) c gi l hm lin thuc ca lut
hp thnh. c nhiu kin khc nhau v nguyn tc xy dng hm lin thuc
AB(x,y) cho mnh hp thnh AB, trong k thut iu khin ta thng s
dng nguyn tc ca Mamdani ph thuc ca kt lun khng c ln hn
ph thuc ca iu kin. T nguyn tc Mamdani c hai cng thc xc nh hm
lin thuc cho mnh hp thnh A B:
1. AB(x,y) = MIN {A(x),B(y)} (cng thc MIN)
(3.12)
2. AB(x,y) = A(x)B(y)
(3.13)
Lut hp thnh m
Hm lin thuc AB(x,y) ca mnh hp thnh AB c k hiu l R,
ti mt gi tr r x=x0 l mt hm lin thuc cho mt gi tr m no ca bin
ngn ng .
Lut hp thnh l tn chung gi m hnh R biu din (mt hay nhiu) hm
lin thuc AB(x,y) cho (mt hay nhiu) mnh hp thnh AB.
Mt lut hp thnh ch c 1 mnh hp thnh gi l lut hp thnh n,
ngc li c lut hp thnh kp.
Xt lut hp thnh R gm 3 mnh hp thnh:
R1: Nu x = A1 Th y = B1
R2: Nu x = A2 Th y = B2
R3: Nu x = A3 Th y = B3
Vi mi gi tr r x0 ca bin ngn ng u vo, ta c 3 tp m ng vi 3
mnh hp thnh R1 R2 R3 ca lut hp thnh R. Gi hm lin thuc ca cc tp
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-46-
Lun vn thc s
A2(x)
B1(x)
A3(x)
(3.14)
B2(x)
B3(x)
h2
x0
Tu theo cch thu nhn cc hm lin thuc B ' (y); B ' (y); B ' (y) v
1
hoc B (y) A x 0 . B y h j . B y
'
j
(3.15)
(3.16)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-47-
Lun vn thc s
3.2.5 B iu khin m
S chc nng b iu khin m c bn nh hnh (3.5), gm 4 khi l khi
m ho (1), khi hp thnh (2), khi lut m (3) v khi gii m (4).
Khi m ho c nhim v bin i cc gi tr r u vo thnh mt min gi
tr m vi hm lin thuc chn ng vi bin ngn ng u vo c nh
ngha.
Khi hp thnh dng bin i cc gi tr m ho ca bin ngn ng u
vo thnh cc gi tr m ca bin ngn ng u ra theo cc lut hp thnh no .
Khi lut m (suy lun m) bao gm tp cc lut "Nu ... Th" da vo cc
lut m c s, c ngi thit
l phn ct li ca b iu khin
m, v n c kh nng m phng
nhng suy on ca con ngi
chnh, l :
Min G
Bc 1: Xc nh min cha gi tr r
u ra y. l min m gi tr r u ra y c
y1
y2
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-48-
Lun vn thc s
G y Y |B ( y) Max
(3.17)
y1 y2
2
* Nguyn l cn phi: y y 2
* Nguyn l cn tri: y y1
- Phng php trng tm: gi tr r u ra c ly theo im trng tm ca
hnh bao bi hm lin thuc hp thnh v trc honh (hnh 3.7). Lc ny gi tr r
u ra c xc nh :
y
y.
(y)dy
(3.18)
B (y)dy
S
B1
B2
B
h1
h2
B Max
y1
y2
Hnh 3.7
Hnh 3.8
h1 y1 h 2 y 2
h1 h 2
(3.19)
P
D
B iu
khin
m c
bn
-49-
Lun vn thc s
FLC
i
tng
e(t)
PID
dt
PID
e(t)
FLC
b)
a)
(3.20)
e
PID2
PID1
e
PIDn
(3.21)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-50-
Lun vn thc s
ui = K Pi e + K e(t)dt KDi
0
de
dt
(i = 1, 2, ... n)
(1.22)
(3.23)
H m hm tnh h s KD vi h lut:
Ru(i): if ER is Ep and CER is DEq then KiD = KDi(.)
(3.24)
H m hm tnh h s KI vi h lut:
Ru(i): if E is Ep and DE is DEq then KiI = KIi(.)
(3.25)
K PN i (t)y Pi ;
i 1
K DN i (t)y Di ;
i 1
K LN i (t)y Ii
i 1
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-51-
Lun vn thc s
Nhn xt:
Qua nghin cu ta thy rng b iu khin m c tnh phi tuyn mnh, kh
nng chng nhiu cao, n rt ph hp vi h c tnh phi tuyn, ph thuc thi gian,
c tham s ri v thi gian tr ln. Hin nay vic thit k b iu khin m cn ph
thuc rt nhiu vo kinh nghim vn hnh h thng v kin thc chuyn gia m
cha c c phng php chun ho thit k b iu khin m.
3.3 IU KHIN THCH NGHI
3.3.1 Gii thiu tng quan
L thuyt iu khin thch nghi ra i t nhng nm 50 ca th k 20 v
c hnh thnh nh mt mn khoa hc, t t duy tr thnh hin thc, t cch gii
quyt cc vn c bn tr thnh bi ton tng qut, t vn v s tn ti v kh
nng c th gii quyt n nhng p dng nh hng xut pht t tnh bn vng v
cht lng.
Thch nghi l qu trnh thay i thng s v cu trc hay tc ng iu khin
trn c s lng thng tin c c trong qu trnh lm vic nhm t c mt
trng thi nht nh (thng l ti u) khi thiu lng thng tin ban u cng nh
khi iu kin lm vic ca h thng thay i.
Ni cnh khc: iu khin thch nghi l tng hp cc k thut nhm chnh
nh cc b iu chnh trong mch iu khin nhm thc hin hay duy tr cht
lng ca h thng mt mc nht nh khi thng s ca qu trnh iu
khin khng bit trc hoc thay i theo thi gian.
Trong vng 40 nm tr li y l thuyt iu khin thch nghi c hnh
thnh nh mt mn khoa hc, t t duy tr thnh hin thc, t cch gii quyt
vn c bn tr thnh bi ton tng qut.
Cu trc c bn h thng thch nghi c trnh by nh hnh 3.12.
H thng iu chnh theo yu cu no th vi cc i lng vo, phi cho
c cc i lng ra mong mun. Nhng do nhiu yu t nh hng nh nhiu,
cc i lng vo qu ln hay khng bit trc, do t c theo yu cu, h
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-52-
Lun vn thc s
Nhiu bit
trc
Nhiu khng
bit
Tn hiu vo
H thng
iu chnh
Tn hiu ra
C cu
thch nghi
Tiu chun
t trc IP
o lng theo
tiu chun IP
So snh
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-53-
Lun vn thc s
Tn hiu
ch o
iu chnh h
s khuch i
B iu chnh
o lng
so snh
u ra
i tng
Ra ca m hnh ym
Sai s
(+)
(-)
C cu
thch nghi
Tn hiu
ch o
B iu chnh
Ra ca h y
i tng
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-54-
Lun vn thc s
Tnh ton
thit k
Tn hiu
ch o
nh gi
thng s
Tn hiu
B iu chnh
iu khin
i tng
Tn hiu ra
Ym
(+)
Ys
(-)
u
B iu chnh
i tng
C cu
thch nghi
(3.26)
(1 a1s a 2s 2 ) b 0 , t .u
(3.27)
Trong :
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-55-
Lun vn thc s
b 0 , t hi t v b0.
Hm mc tiu ca vic iu chnh ny l hm cc tiu (1.3)
1
(IP)
2
t k t
tk
1
L(, t)dt
2
t k t
2 (t)dt min
(3.28)
tk
Trong :
L(,t): L dng bnh phng ca sai s.
= ym ys: Sai s u ra gia cc m hnh v h thng iu chnh, ph thuc
gin tip vo sai lch b0 b 0 (, t) .
p dng phng php Gradient, ta tm lut thch nghi c bn:
b 0 (, t) - K grad(IP) = - K
Trong :
(IP)
(3.29)
b 0
+ b 0 , t : Ch r lut thay i b 0 , t .
+ K: H s thch nghi c gi tr tng ng.
db 0
(IP)
K
dt
t b 0
(3.30)
, t) ti mi thi im nh nht.
t s bin i b(
Vit li phng trnh ta c:
db 0
1 L(, t)
K
K
dt
2
b 0
b 0
(3.31)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-56-
Lun vn thc s
y m ys
y
s
b 0 b 0 b 0
b 0
(3.32)
d
y
b0 (, t) K s
dt
b 0
(3.33)
ys
y
y
p a1 s a 2 s
b 0
b 0
b 0
(3.34)
ys
ys
2
ys
p a1
a
2 2
t b 0
t b 0
b 0
(3.35)
Vit gn li ta c:
1 a s a s by
2
(3.36)
ys ys
b 0 b 0
(3.37)
db 0
y
(, t) K s
dt
b0
(3.38)
db 0
(, t) K '..y m
dt
Vi K '
K
b0
(3.39)
(K > 0)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-57-
Lun vn thc s
b j (,t)s
i m
i 0
j 0
(3.40)
i 0
a i (, t)si Ys
j0
b j (, t)s j
(3.41)
da i
y
(, t) k ia .. s ;
dt
a i
db j
dt
(, t) k ib ..
ys
;
b j
i = 1,2,...n
(3.42)
j = 1,2,...m
(3.43)
Y
s
i (, t)s
a
i 1
Y
s
j0
b j (, t)s j u
y s
a i
y s
b j
(3.44)
Ys
si Ys a i t t
a i (, t)s
i 1
Ys
b j
= s ju t t1
j1
bi (, t)si
Ya
(3.45)
Yb
(3.46)
T suy ra hm truyn ca b lc l:
Fs (s)
1
n
1 a i (, t)si
(3.47)
i 1
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-58-
Lun vn thc s
Ys
si Ys Vi i = 1,2,3,...., n
a i
(3.48)
Ys
s j
b j
(3.49)
Vi j = 1,2,3,...., m
V d: Xt i tng m t bi:
phng trnh:
dy m
ay bu ; M hnh mu c m t bi
dt
dy m
a m y b m u
dt
b1
d
U c ; Vi s
l ton t vi phn.
s a b 2
dt
Uc
Y
Uc ;
2
1 s a b2
2 (s a b2 )
s a b2
2
2 :
Gs(s)
uc
G(s)
e
+
1
-
bm
s am
bm
s am
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-59-
Lun vn thc s
d1
m u c e
dt
s am
(3.50)
d2
m u c e
dt
s am
(3.51)
i tng iu khin c m t:
A (e, t).Y B (e, t).U
Y
p
p
p
p
p
(3.52)
Trong : e = Xm - Yp
(3.53)
(3.54)
Vi:
Yp: l vct trng thi ca i tng iu khin, bc mx1.
Xm: l vct trng thi ca m hnh bc nx1.
Um: l vct i lng vo m hnh bc mx1.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-60-
Lun vn thc s
(3.55)
Y
0
e X
m
p
(3.56)
M hnh mu
Ym
+
Km
UM
Ku
i tng
iu khin
+
Kp
C cu
thch nghi
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-61-
Lun vn thc s
Ym
M hnh mu
Km
UM
Ku
i tng
iu khin
+
Up1
+
Up2
Kp
C cu
thch nghi
(3.57)
t Kp (t, e) Kp Kp (t, e)
Ku (t, e) Ku Ku (t, e)
Tng t i vi Up(t,e).
U p1 (t, e) K p .Yp K u .U m K m .X m
(3.58)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-62-
Lun vn thc s
L thuyt n nh Lyapunov
grad V
Qu o
c tm ra bi nh bc hc Nga
Lyapunov vo cui th k 19. T
tng ca phng php Lyapunov
ng ng mc
c xy dng trn c s bo tn
V(x)=k1
V(x)=k2<k1
nng lng ca mt h vt l. H vt
l ny c nng lng ton b trng
thi cn bng bng 0, xung quanh
V
V
gradV =
,....,
lun hng ra xa im gc. Do nu vect gradV l vect
x n
x1
.
90 0
th
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-63-
Lun vn thc s
am a
bm
0
; 2 2
b
b
1 v 2 ti
sau:
V e, 1 , 2
1 2 1
1
2
2
e b2 a a m b1 b m
2
b
b
dV
phi m.
dt
d
d
dv 1 de 1
1
e b2 a a m 2 b1 b m 1
dt 2 dt
dt
dt
a m e2
1
d
1
d
b2 a a m 2 ye b1 b m 1 u c e
dt
dt
Nu nh cc tham s c dng:
d1
dv
d2
a m e2
u c e ;
ye ( - tc hi t) ta nhn c:
dt
dt
dt
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-64-
Lun vn thc s
Gm(s)
ym
Uc
G(s)
Nhn xt:
- Trong c hai trng hp, lut iu chnh thch nghi cc tham s theo
Gradient v theo Lyapunov c th c vit di dng tng qut:
d
e
dt
(3.59)
vi l mt vct tham s.
[-u c y]T
i vi lut Lyapunov.
am
uc yT i vi lut Gradient.
s am
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-65-
Lun vn thc s
x
-
B chnh
nh m
Nhn dng
tham s
B iu khin
i tng
B chnh
nh m
x
-
B iu khin
Nhn dng
tham s
i tng
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-66-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
.
.
.
H thng
x1(t)xp(t
)
-67-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-68-
Lun vn thc s
CHNG IV
THIT K H THNG IU KHIN CNH GI CA TUABIN
TRC NG N NH TC
4.1 S CU TRC H THNG
4.1.1 GII THIU S CU TRC H THNG
Tc ng
ca gi
n*
B IU
KHIN
IU KHIN
TUABIN
CNH GI
(-)
PHN HI
Out1
Out1
Out2
In1 Out3
In1
Out1
In1
Out1
DK vi tri goc canh 3
Out4
In1
Out5
Out1
In1
Out1
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-69-
Lun vn thc s
-K-
In1 Out1
In1
Saturation
Rw
In1 Out1
In1 Out1
PI
BBDXA
Integrator
Uu
Saturation1
PD
1
Out1
Iu
Transfer Fcn1
0.2
Transfer Fcn2
DC
0.002s+1
0.0223
0.001s+1
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-70-
Lun vn thc s
PID
Constant
PID Controller
In1
Out1
In1 Out1
Scope
DK vi tri 5 goc canh
tuabin va do luong
0.8
0.6
0.4
0.2
0.5
1.5
2.5
3.5
4.5
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-71-
Lun vn thc s
0.8
0.6
0.4
0.2
0.5
1.5
2.5
3.5
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-72-
Lun vn thc s
Out1
In1
In2
Out1
In1
Out1
In1Out1
Scope
In3
0.13s+1
tuabin va do luong
1
In1
69
1
s
Gain1
2
In2
Out1
1
s
3
Gain2
3
In3
0.8
0.6
0.4
0.2
0.5
1.5
2.5
thi gian(s)
3.5
4.5
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-73-
Lun vn thc s
1.6
1.4
1.2
0.8
0.6
0.4
0.2
thi gian(s)
10
12
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-74-
Lun vn thc s
C cu
thch nghi
Nhn dng
B iu khin
i tng
Hnh 4.11 Cu trc phng php iu khin thch nghi trc tip.
.
- Phng php trc tip thc hin thng qua vic nhn dng thng xuyn
cc tham s ca i tng trong kn. Qu trnh nhn dng thng s ca i tng c
th thc hin bng cch thng xuyn o trng thi ca cc tn hiu vo/ra ca i
tng v chn 1 thut ton nhn dng hp l, trn c s m hnh bit trc hoc
m hnh m.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-75-
Lun vn thc s
Phim hm
mc tiu
Chnh nh
B iu khin
i tng
Hnh 4.12 Cu trc phng php iu khin thch nghi gin tip.
- Phng php gin tip thc hin thng qua phim hm mc tiu ca h
kn xy dng trn cc ch tiu cht lng.
Phim hm mc tiu c th c xy dng trn c s cc ch tiu cht
lng ng ca h thng nh qu iu chnh, thi gian qu hay cc ch tiu
tch phn sai lch v.v... B iu khin thch nghi m c th chia thnh 2 loi:
* B iu khin m t chnh cu trc
l b iu khin m c kh nng t chnh nh cc lut iu khin.
thay i lut iu khin trc tin ta phi xc nh c quan h gia gi tr c
hiu chnh u ra vi gi tr bin i u vo. Do cn phi c m hnh th
ca i tng, m hnh ny dng tnh ton gi tr u vo tng ng vi 1 gi tr
u ra cn t c ca b iu khin ta c th xc nh v hiu chnh cc nguyn
tc iu khin m bo cht lng h thng.
* B iu khin m t chnh c m hnh theo di
Mt h t chnh khng nhng chnh nh trc tip tham s ca b iu
khin m cn chnh nh c tham s ca m hnh i tng c gi l b t chnh
c m hnh theo di. Vi b iu khin ny h m khng ch phc v cho vic iu
khin i tng m cn phc v cho vic nhn dng i tng.
S cu trc ca h t chnh c m hnh theo di nh hnh 4.13.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-76-
Phim hm
mc tiu
Lun vn thc s
M hnh
i tng
Nhn dng
To tn hiu
iu khin
i tng
n
n 1
y f y, y ' ,...y bu ; y = x l bin trng thi.
(4.1)
n
y f y bu
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-77-
Lun vn thc s
dn yd
1
u(t) f(y) n K T E
b
dt
Trong :
(4.2)
k 1
de
k
dt
T
K 2 , E
d n 1 e
k n
n 1
dt
phn thc m:
Re(pk)< 0
(4.3)
k
k1 e 0
n
dt n
dt n 1
(4.4)
(4.5)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-78-
Lun vn thc s
dn yd
1
f
y
KT e
n
b
dt
(4.6)
u* c coi l ti u.
Nhng v f(y) v b cha bit nn u* khng th thc hin c, ta s thit
k b iu khin m xp x ho iu khin ti u ny.
Gi thit b iu khin u l tng hp 2 b iu khin b iu khin m
u f (x, ) v b iu khin gim st us (x) :
u = uf + u s
(4.7)
A ij vi
cc hm lin
u u(x, )
i 1 ....i 1 yi ...i j1 A x j
Nn
ij
n
N
i 1 ....i 1 j1 A x j
N1
(4.9)
ij
u T (x)
(4.10)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-79-
Lun vn thc s
j1 A x j
n
(x)
ij
n
N
i1 1 .... in n1 j1 A j x j
ij
(4.11)
N1
(4.12)
dn yd
T
T (4.6) ta rt ra: f(y) bu n K e thay vo (4.12):
dt
*
(4.13)
(4.14)
Trong :
0
0
A
-k n
1
0
-k n-1
0
1
-k n-2
Chn hm Lyapunov V
0 ... 0
0 ... 0
... -k1
0
0
B
...
b
(4.15)
1 T
e Pe . Trong P l ma trn dng i xng
2
(4.16)
o hm V ta c:
1 e T Pe 1 eT Pe
V
2
2
(4.17)
(4.18)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-80-
Lun vn thc s
0
Ta cn phi tm hm u s sao cho V
1
T
u s (x) I1* sgn(e PB u f
bL
fU
1 khi V>V
*
Trong : I1
0 khi V V
(n)
yd
K T e
(4.19)
k).
T
V b>0, sign(e PB) c th xc nh, hn na tt c cc thnh phn trong
1 e T Qe e T PB 1 f y (n) K T e u u 1 f U y (n) K T e
V
m
c
c
m
2
b
bL
1 T
e Q0
2
(4.20)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-81-
Lun vn thc s
u c (x, ) u *
*
*
v t w u f (x, ) u biu thc (4.14) c th vit :
(4.21)
Trong * ; (x) l hm c s.
Chn hm Lyapunov dng:
V
1 T
b
e Pe T
2
2
(4.22)
(4.23)
(4.24)
(4.25)
(4.26)
th (4.25) tr thnh:
1 eT Qe eT PBw
V
2
(4.27)
T
Trong : e PBus 0 v
y l iu tt nht ta c th t c.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-82-
Lun vn thc s
yd
H phi tuyn
B iu khin m
u u(e, ) T (e)
d
dt
' eT p n (e)
Hnh 4.14 S cu trc b iu khin m thch nghi.
b. Cc bc thc hin thut ton
Trong trng hp tng qut b iu khin m c n u vo, thut ton tng
hp c tm tt theo cc bc sau:
- Bc 1: Xc nh hm lin thuc ca cc bin ngn ng u vo.
(n 1)
1)
y (n
t E e1 , e2 ,...., e n y y d , y y d ... y
d
T
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-83-
Lun vn thc s
j
j
min
(j= 1, 2,...., n l s u vo)
, max
A (e j ) (e j ; 1j ; 1j ) 1
j
1
1
1 e
A (e j ) (e j ; pj ; pj ) e
(4.28)
1j (e j 1j )
pj (e j pj )2
(4.29)
j
p
Vi p = 2, 3...,Nj -1,cn:
A (e j ) (e j ; Nj ; Nj )
j
N
1
1 e
Nj (e j Nj )
j
(4.30)
j
j
j
j
j
j
Trong : min 1 2 N 1 N max
Lut Ru 1
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-84-
Lun vn thc s
Trong i1 = 1, 2,..., N1; ... in =1, 2,..., Nn l hm lin thuc cho mi bin
u vo.
B i1 i n l tp m u ra s c xc nh.
u u(e, )
i 1 ....i 1 yi ...i j1 A e j
Nn
ij
(4.32)
i 1 ....i 1 j1 A e j
N1
Nn
ij
u T (e)
Trong :
(4.33)
(e) l tp hp hm m c s bit.
n
j 1
A
(e)
n
N
N
i 1 .... i 1 j1 A e j
ij
(4.34)
ij
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-85-
1
1
1
2
1
1
2
1
A A
2
2
A A
1
1
1
3
A A
1
1
Lun vn thc s
/
/
2
n
A A
1
2
/
2
1
(e)
2
1
2
2
2
3
(4.25)
(4.26)
(4.37)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-86-
0
A
-k n
1
0
-k n-1
0
1
-k n-2
0 ... 0
0 ... 0
... -k 2
Lun vn thc s
(4.38)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-87-
Lun vn thc s
ki
Lut hp
thnh
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-88-
Lun vn thc s
j (x)
0 (x)
j (x)
0,5
x
-A
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-89-
Lun vn thc s
Nu E = Ei v R = Ri th U = uk vi k = f(i, j)
nh ngha 1: Cc lut iu khin ca mt b iu khin m c gi l tuyn
tnh nu f(i, j) l mt hm tuyn tnh i vi i v j, v d f = i + j; f = i + j + 1
v.v
Trong f(i, j) l quy lut sinh ra cc lut iu khin. Vi cc f(i, j) khc
nhau s cho cc lut iu khin khc nhau. Vic chn lut iu khin c th coi l
mt ngh thut v ph thuc rt nhiu vo kin thc v kinh nghim cc chuyn gia.
Vic chn cc lut iu khin phi to iu kin thun li cho ngi thit k h iu
khin m.
E -3
-2
-1
-1
-2
-1
-3
-2
-1
-1
-3
-3
-2
-1
-2
-3
-3
-3
-2
-1
-3
-3
-3
-3
-3
-2
-1
i+j
-3
-2
-1
Uk-1
-3
-2
-1
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-90-
Lun vn thc s
Ra
-3
3
V
o
(4.39)
(4.40)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-91-
i 1
Lun vn thc s
i 1
E
Ei-1
j+1
Rj+1
uk
Ei
Ei+1
uk+1
uk+2
suy lun
(i-1,j) IC(i,j)
j
Rj
uk-1
uk
uk+1
(i,j-1)
(i-1, j-1)
j1
Rj-1
uk-2
uk
uk-1
k-1
k
B
k+1
B
u
uk-1
uk
uk+1
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-92-
e*
e*
; i 1
A
A
*
r
r*
j 1 ; j 1
A
A
Lun vn thc s
i 1
IC1
j+1
IC2
i+1
IC3
j+1
i+1
IC4
i+1
j+1
(4.41)
r*
j1
i+1, j+1
3 , U k 2
i, j
1 , U k
IC2
IC3
i 1
e*,r*
IC1
IC4
k = i+j
i+1, j
e*
22 , U k 1
T lut hp thnh c s: Nu E = Ei v R = Rj th U = uk
Vi k = f(i, j) = i + j
(4.42)
(4.43)
1 min( i , j ) cho u ra u k
21 min( i , j 1 ) cho u ra u k+1
22 min( i 1 , j ) cho u ra u k+1
3 min( i 1 , j 1 ) cho u ra u k+2
(4.44)
2 m ax(21 , 22 )
* Gii m:
Dng phng php im trng tm v khai trin Max-Min ta c tn hiu
ra:
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-93-
Lun vn thc s
k u k l 1
l 1
(4.45)
k
k 1
1 i j j1 i 1 2
l 1
e*
11
A
(4.46)
1u k 11 i u k 1 j u k j1 u k 1
l 1
e*
r*
r*
(1 )(k 1)B (1 )kB
A
A
A(k 1)B
B[(k-1)A+e* r * ]
e*
kB(1 )
A
A
*
*
Vi S=E+R =(k-1)A+e r ta c:
=
1u k 12 A S kB(11 1)
l 1
T ta rt ra:
3
u1
1u k l 2
l 1
B
S kB( 11 1)
A
11
l 1
B
1S kB(1 1 )
A
B
u1 kB 1 (S kA)
A
u1
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-94-
u1
B
1S kB(1 1 )
A
Hoc: u1
B
1 (S kA) kB
A
Lun vn thc s
(l=1,2,3,4)
(4.47)
(4.48)
e * 1
1
(1
(2
)
1
i
A
e * 1
1
(1
(2
)
2
j
A
*
(1 )1 (1 e )1
i 1
3
A
*
(1 )1 (1 e )1
j 1
4
A
(4.49)
S E R K1 (e r) (k 1)A e* r *
k=i+j
l (l=1,2,3,4) l tham s phi tuyn trong vng IC1
(4.50)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-95-
Lun vn thc s
dy m
a m y m b m u c
dt
(4.51)
d2
y
dt
(4.52)
(4.53)
1 2
0
2
(4.54)
d
J
y
dt
(4.55)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-96-
Lun vn thc s
i u ra b iu khin m.
Tn hiu u ra ca b iu khin m
(4.47) c vit:
Hnh 4.24 B iu khin m vi h s
khuch i u ra K.
B
U1 1S kB(l 1 )
A
vi
I dt
ta c:
B
1 K I ( I)e kB(l 1 ) F.e T
A
B
B
1S 1 K I ( I)
A
A
Trong :
T kB(1 1 )
F
(4.56)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-97-
Lun vn thc s
hnh hiu chnh trc (FMRAFC- Feedforward Model Reference Adaptive Fuzzy
Controller).
4.2.4.3 S iu khin thch nghi m theo m hnh mu (MRAFC)
Xt cu trc iu khin m theo m hnh mu c biu din trn hnh 4.25.
Trong : i tng iu khin c hm truyn G, m hnh mu c hm
truyn Gm, b iu khin m bao gm b iu khin m c bn kt hp vi b
khuch i K. Cn phi tm ra quy lut iu chnh h s K sao cho sai lch gia m
hnh v i tng tin n 0 (0).
ym
M hnh mu Gm
C cu
thch nghi
e
Uc
X
-
i tng
G
FLC
KFG
Uc
1 KFG
(4.57)
(s) y
KFC
e
e
. G m
K
K 1 KFG K
K
(4.58)
Gi thit y tin n ym th ta c th xp x
KFG
G m . Khi quy lut
1 KFG
(4.59)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-98-
Lun vn thc s
H thng n nh khi
0.
t
uc
M hnh
mu Gm
ym
F
+
i tng
G
FLC
KFC
ym
1 KFG
(4.60)
ym
(s)
y
KFC
KFG
.
2
K
K
1 KGF K
K
(1 KFG) K
Trong :
(4.61)
ym
KFC
v gi thit rng y tin n y m th
1 . T
1 KFG
1 KFC
dt
k
(theo gradient)
(4.62)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-99-
dK
ym
dt
Lun vn thc s
(theo Lyapunov)
(4.63)
bm
cng c th p dng cho phn ln cc i
am s
tng iu khin.
4.2.5 THIT K KHI M C BN
4.2.5.1 S khi m.
B m c bn ta s thit k bao gm hai bin trng thi m u vo v mt
bin m u ra. Mi bin ny li c chia thnh nhiu gi tr tp m (Tp m
con). S gi tr m trn mi bin c chn ph ht cc kh nng cn thit sao
cho kh nng iu khin l ln nht trong khi ch cn mt s ti thiu cc lut iu
khin m.
Hnh4.27 S khi m c bn
4.2.5.2 nh ngha tp m
* nh ngha cc bin ngn ng vo ra
Bin ngn ng vo l tn hiu iu khin ca b iu khin m c th l
lng sai lch in p iu khin E v TE l tch phn ca sai lch.
Bin ngn ng ra l i lng tc ng trc tip hay gin tip ln i tng
y bin ngn ng ra l in p iu khin U.
* Xc nh min gi tr vt l ca cc bin ngn ng vo ra
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-100-
Lun vn thc s
(V)
TE = [-2; 2 ] (Vs)
U = [-78; 78] (V)
* S lng tp m
S lng tp m thng i din cho s trng thi ca bin ngn ng vo ra,
thng nm trong khong 3 n 10 gi tr. Nu s lng gi tr t hn 3 th khng
thc hin c v vic ly vi phn, nu nhiu hn th con ngi kh c kh nng
bao qut, v con ngi phi nghin cu y ng thi phn bit khong 5 n
9 phng n khc nhau v c kh nng lu tr trong thi gian ngn. i vi i
tng ny ta chn cc gi tr nh sau:
E = {AL, AV, AN, K, DN, DV, DL}
TE = {AL, AV, AN, K, DN, DV, DL}
U = {AL, AV, AN, K, DN, DV, DL}
Trong :
AL: m ln
AV: m va
AN: m nh
K: Khng
DN: Dng nh
DV:Dng va
DL: Dng ln
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-101-
Lun vn thc s
* Ri rc ha tp m
phn gii ca cc di tr ph thuc c chn trc hoc l cho cc nhm
iu khin m loi du phy ng (cc s dj biu din di dng du phy ng c
chnh xc n) hoc nguyn ngn (gi tr ph thuc l cc s nguyn c ph
thuc l cc s c di 2 byte hoc theo byte). Phng php ri rc ha s l yu
t quyt nh chnh xc v tc b iu khin.
4.2.5.3 Xy dng cc lut iu khin NuTh
Vi 7 tp m ca mi bin u vo, ta xy dng c 7x7 = 49 lut iu
khin. Cc lut iu khin c biu din di dng mnh IF... THEN... Cc lut
iu khin ny c xy dng theo 2 nguyn tc sau:
- Sai lch cng ln th tc ng iu khin cng ln.
- Tch phn sai lch cng ln th tc ng iu khin cng ln.
10. If (input1 is AN) and (input2 is AV) then (output1 is AL) (1)
12. If (input1 is DN) and (input2 is AV) then (output1 is AN) (1)
13. If (input1 is DL) and (input2 is AV) then (output1 is DN) (1)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-102-
Lun vn thc s
14. If (input1 is AL) and (input2 is AN) then (output1 is AL) (1)
15. If (input1 is AV) and (input2 is AN) then (output1 is AL) (1)
16. If (input1 is AN) and (input2 is AN) then (output1 is AV) (1)
19. If (input1 is DV) and (input2 is AN) then (output1 is DN) (1)
20. If (input1 is DL) and (input2 is AN) then (output1 is DV) (1)
28. If (input1 is AL) and (input2 is DN) then (output1 is AV) (1)
29. If (input1 is AV) and (input2 is DN) then (output1 is AN) (1)
32. If (input1 is DN) and (input2 is DN) then (output1 is DV) (1)
33. If (input1 is DV) and (input2 is DN) then (output1 is DL) (1)
34. If (input1 is DL) and (input2 is DN) then (output1 is DL) (1)
35. If (input1 is AL) and (input2 is DV) then (output1 is AN) (1)
37. If (input1 is AN) and (input2 is DV) then (output1 is DN) (1)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-103-
Lun vn thc s
39. If (input1 is DN) and (input2 is DV) then (output1 is DL) (1)
40. If (input1 is DV) and (input2 is DV) then (output1 is DL) (1)
41. If (input1 is DL) and (input2 is DV) then (output1 is DL) (1)
43. If (input1 is AV) and (input2 is DL) then (output1 is DN) (1)
44. If (input1 is AN) and (input2 is DL) then (output1 is DV) (1)
46. If (input1 is DN) and (input2 is DL) then (output1 is DL) (1)
47. If (input1 is DV) and (input2 is DL) then (output1 is DL) (1)
48. If (input1 is DL) and (input2 is DL) then (output1 is DL) (1)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-104-
Lun vn thc s
4.2.5.5 Gii m
T hm lin thuc hp thnh ca tp m u ra, ta c th dng phng
php gii m thch hp xc nh r u ra ca b gii m. Phng php gii m
c chn cng gy nh hng n phc tp v trng thi lm vic ca ton b
h thng. Thng trong thit k h thng iu khin m, gii m bng phng php
trng tm hay trung bnh m c nhiu u im hn c, v lc kt qu u ra c s
tham gia y ca tt c cc lut iu khin. y gii m bng phng php
trng tm, ta c kt qu hp thnh v gii m nh hnh v:
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-105-
Lun vn thc s
Out1
In1
Out1
1
gia tri dat
In1
Out1
In1Out1
Scope
In2
0.13s+1
tuabin va do luong
Mo thich nghi
mo hinh mau
1
s
3.2
In1
5.8
1
s
In2
1.1
1
s
Out1
Fuzzy Logic
Controller
with Ruleviewer
0.25
0.2
0.15
0.1
0.05
0
10
12
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-106-
Lun vn thc s
1.6
1.4
1.2
0.8
0.6
0.4
0.2
thi gian(s)
10
12
1.4
1.2
0.8
0.6
0.4
0.2
thi gian(s)
10
12
1.4
1.2
0.8
0.6
0.4
0.2
6
thi gian(s)
10
12
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-107-
Lun vn thc s
1.6
1.5
1.4
B iu khin
thch nghi kinh in
1.3
B iu khin m
thch nghi
1.1
1.2
1
0.9
0.8
2.5
3.5
4.5
5.5
6.5
Nhn xt:
Sau khi a b iu khin m thch nghi vo thay th b iu khin thch
nghi kinh in, t kt qu m phng trn phn mm Matlab ta thy s dng b iu
khin m thch nghi t cht lng ng tng ln r rt, tc quay ca tuabin bm
theo gi tr t mt cch nhanh chng.
KT LUN VA KIN NGHI
Kt lun
Sau 6 thng nghin cu ti liu cn g nh ti m hiu trong thc t tac gia a
hon thnh nhng ni dung cng vic c th ca lun vn nh sau:
Tm hiu lch s pht trin ngun nng lng gi v cc my pht in chy
bng sc gi.
Phn tch kh ng lc hc cnh gi ca tuabin gi trc ng v xc nh gc
cnh iu khin.
Nghin cu v thit k c b iu khin m thch nghi iu khin cnh
gi ca tuabin gi trc ng. Kt qu m phng cho thy khi s dng b iu khin
thch nghi kinh in th tc ca tuabin vn cn dao ng trong qu trnh thay i
tc quay ca tuabin. Vi b iu khin m thch nghi cht lng ng ca h
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-108-
Lun vn thc s
thng tng ln r rt, t dao ng, h thng lm vic n nh. V vy vic p dng
b iu khin m thch nghi iu khin cnh gi ca tuabin gi trc ng nhm
n nh tc quay ca tuabin theo yu cu v m bo cht lng ng ca h
thng, l mt hng nghin cu c th pht trin ngun nng lng sch
trong tng lai.
Kin ngh
Vic pht trin ngun nng lng gi nc ta hin nay l mt vn cn
tng i mi m, vic nghin cu n cn nhiu hn ch. bin i nng lng
gi thnh in nng t hiu qu cao th vic s dng cc tuabin gi vi b iu
khin hp l l rt quan trng. Trong lun vn ny ti s dng b iu khin m
thch nghi iu khin cnh gi ca tuabin trc ng nhm nng cao hiu sut
chuyn i nng lng gi v n nh tc quay ca tuabin theo yu cu. Tuy
nhin chng ta c th s dng nhiu b iu khin khc nhau, nu c iu kin ti
c th tin hnh nghin cu thit k v ng dng thay th bng nhng b iu khin
thng minh khc nh: b iu khin m noron. Ngoi ra nu c iu kin ti c th
nghin cu iu khin cnh gi ca tuabin gn vi iu khin cng sut my pht
cho ph hp vi yu cu ca ph ti.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-109-
Lun vn thc s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-110-
Lun vn thc s
B. Ting Anh
[1] Thomas Ackerman (2005), Wind Power in Power Systems, John Wiley and
Sons, Ltd.
[2] Sandra Eriksson (2008), Direct Driven Generators for Vertical Axis Wind
Pergamon Press.
[4] Morten H. Hansen, Anca Hansen, Torben J. Larsen, Stig ye,Poul Srensen
and Peter uglsang (2005), Control design for a pitch-regulated, variable speed
wind turbine.
[5] Fernando D. Bianchi, Hernn De Battista and Ricardo J. Mantz (2006), Wind
George Ellis, Robert D. Lorenz (2000), Resonant Load Control Methods for
http://www.lrc-tnu.edu.vn
.
.
.
H thng
x1(t)xp(t
)
-111-
Lun vn thc s
McGraw-Hill, NewYork.
http://www.lrc-tnu.edu.vn