PHN LOI V PHNG PHP GII BT CHNG I

Dng 1: Xc nh vn tc gc trung bnh (hoc gc m vt quay c); gia tc

gc trung bnh (hoc bin thin tc gc) trong mt khong thi gian.
Phng php gii
Hc sinh vn dng cc cng thc: =

v =

thc hin yu

cu ca bi.
Khi gii cc bi ton dng ny cn lu hc sinh phn bit c 2 khi
nim: gc m vt quay c vi to gc; nm c ngha ca vn
tc gc trung bnh, gia tc gc trung bnh.
V d 1: Tm vn tc gc trung bnh ca tri t quay xung quanh trc ca n vi
chu k 24 gi.
Gii
Theo ra ta c : t = 24 gi , = 2 (rad)
Vn tc gc trung bnh ca tri t quanh trc ca n l:
=

2
(rad / s ) 7,3.10 5 (rad / s )
86400

Lu : dng bi tp bit vn tc gc trung bnh v khong thi gian vt quay, tnh

gc quay (hoc ngc li) th hon ton tng t.
V d 2: Khi nghin cu v my bay trc thng, ngi ta xc nh c rng vn
tc ca rto thay i t 320 vng/pht n 225 vng/pht trong 1,5 pht khi rto
quay chm dn dng li.
a) Gia tc gc trung bnh ca rto trong khong thi gian ny l bao nhiu?
b) Vi gia tc gc trung bnh ny th sau bao lu cnh qut s dng li, k t lc
chng c vn tc gc ban u 320 vng/pht.
c) K t lc chng c vn tc gc ban u 320 vng/pht, cnh qut cn quay c
bao nhiu vng mi dng?
Gii
a) Gia tc gc trung bnh:
TB =

0 (225 320) 2

.
(rad / s 2 ) 0,11( rad / s 2 )
t
t
1,5.60
60

Du (-) cho bit cnh qut ang quay chm li.

b) Thi gian cnh qut dng li k t khi vn tc gc c gi tr 320 vng/pht
c tnh:
(0 320) 2
t = 0,11 . 60 ( s) 5,1 (pht)
TB

c) p dng cng thc: 2 - 02 = 2 TB

S vng quay c: n = 2
Ta c: n =

1 2 02
1 0 320 2 2
.

.
.

2
2 TB
2 2.(0,11) 60

(vng) 812(vng)

Dng 2: Dng cc cng thc ca chuyn ng quay u, quay bin i u

tm cc i lng: to gc, gc quay, vn tc gc, thi gian.

S dng cc cng thc :

Phng php gii

= 0 + t.

= 0 + 0t +

1
2

t2

2 - 20 = 2( -0) = 2
Trong qu trnh vn dng cc cng thc cn lu :
+ iu kin p dng cc cng thc trn l : chuyn ng quay bin i
u ( = hng s), hoc chuyn ng quay u ( = 0).
+ Du ca v c quy c nh sau:
Vt quay theo chiu dng: > 0
Vt quay theo chiu m: < 0
Vt quay nhanh dn: > 0
Vt quay chm dn: < 0
V d 1. Mt a mi bt u quay vi v tr gc 0 = 0 v gia tc gc khng i =
0,35 rad/s2. Tnh tc gc ca a ti thi im t = 18s v s vng m a quay
c trong thi gian .
Gii
Tc gc ca a ti thi im t = 18s l:
= t = 0,35.18 = 6,3 (rad/s)
Gc a quay c trong khong thi gian t = 18s l:
=

1
2

t2 =

1
2

.0,35.182 56,7 (rad)

S vng quay c :

n = 2 =

56,7
2

9 vng

V d 2: Mt ci a bt u quay quanh trc ca n vi gia tc gc khng i. Sau

5,0s n quay c 25 rad.
a) Gia tc gc ca a l bao nhiu?

b) Vn tc gc trung bnh trong thi gian y l bao nhiu?

c) Vn tc gc tc thi ca a ti cui thi gian t = 0,5s l bao nhiu?
Gii
a) Gia tc ca a :
=

2. 2.25

(rad/s2) = 2 (rad/s2)
2
25
t

b) Vn tc gc trung bnh
TB =

25

( rad / s )
t
5

= 5 (rad/s)

c) Vn tc gc tc thi ti cui thi gian 5s l:

= 0 + t = 2.0,5 = 1(rad/s)
V d 3: Mt bnh xe quay nhanh dn u quanh trc ca n. Lc bt u tng tc,
bnh xe ang c tc gc l 5 rad/s. Sau 10s tc gc ca n tng ln n 10
rad/s. Hy tm:
a) Gia tc gc ca bnh xe.
b) Gc m bnh xe quay c trong khong thi gian .
c) S vng m bnh xe quay c trong thi gian .
Gii
a) Gia tc gc ca bnh xe :
=

0
10 5

(rad/s2) = 0,5 (rad/s2)

10
t

b) Gc m bnh xe quay c trong 10s:

1

= - 0 = 0t + 2 t2
1

= 5.10 + 2 .0,5.102 = 75 (rad)

c) S vng m bnh xe quay c trong 10s:

75

12(vng)
2 2

V d 4: Mt a mi ang quay vi tc gc 0 = - 4,6 rad/s v gia tc gc khng

i = 0,35 rad/s2. Xc nh cc thi im :
a) Tc ca a mi bng 0.
b) a quay c 5 vng theo chiu dng.
Gii
a) V 0 = - 4,6 rad/s v = 0,35 rad/s2 nn ban u a quay chm dn theo chiu
m.
Thi im tc ca a mi bng 0 c xc nh:

t1 =

0
0 (4,6)
13s .
=
0,35

b) Sau khi tc ca a bng 0, a s quay nhanh dn u vi gia tc gc =

0,35 rad/s2 . Thi gian a quay c 5 vng theo chiu dng c tnh:
t =

2.5.2
0,35

13,4 (s).

Thi im a quay c 5 vng theo chiu dng l: t = t1+t 26,4(s)

V d 5: Ti thi im ban u mt bnh c vn tc gc 4,7 rad/s, gia tc gc l 0,25rad/s2 v 0 = 0.
a) ng mc s t c mt gc cc i max bao nhiu theo chiu dng v ti
thi im no?
1
b) n thi im no th ng mc 2 max ?

Gii
a) Ban u vn tc gc v gia tc gc tri du nn bnh quay chm dn n khi
tc gc bng 0 th ng mc t to cc i.
Khi : = 0 + t1 = 0 t1 =

0
4,7

( s ) 18,8( s)

0,25

ng mc t c mt gc cc i max :
= max = 0 + 0t1 +
= 4,7.1,88 +

1
2

1
2

t12

(-0,25).1,882 = 44,18 (rad)

1
b) Khi 2 max ta c:

4,7t +

1
2

(-0,25)t2 =

44,18
2

t = 5,15 s hoc t = 32 s.

Dng 3: Xc nh vn tc, gia tc ca mt im trn vt rn trong chuyn

ng quay quanh mt trc c nh.
Phng php gii
S dng cc cng thc:
+ Tc di: v = r,
+ Gia tc ca cht im trong chuyn ng quay:
ln: a =

a n2 at2

; trong :

an 2 r

v2
r

at

a a n at

v
t

Trong qu trnh gii bi tp cn lu :

- Trong chuyn ng quay quanh mt trc c nh ca vt rn th cc
im trn vt rn:

+ Chuyn ng trn cc qu o trn c tm l trc quay.

+ Ti mi thi im th tt c cc im tham gia chuyn ng quay
trn vt c cng gc quay, vn tc gc v gia tc gc.
- i vi vt rn quay u th: at= 0 nn a = an
V d 1: Mt cnh qut di OA = 30cm quay vi tc gc khng i = 20 rad/s
quanh trc i qua O. Xc nh tc di ca mt im M (thuc OA) trn cnh
qut cch A mt khong 10 cm?
Gii
Khong cch t M n trc quay l:
OM = OA - MA = 20 cm = 0,2 m.
Tc di ca M l:
vM = .r = .OM = 20.0,2 = 4m/s
V d 2: Mt bnh xe bn knh 50cm quay u vi chu k l 0,1 giy. Hy tnh:
a) Vn tc di v vn tc gc ca mt im trn vnh bnh xe.
b) Gia tc php tuyn ca mt im trn vnh bnh; ca im chnh gia mt bn
knh.
Gii
a) Vn tc gc ca mt im trn vnh bnh xe l:

2
2

62,8( rad / s )
T
0,1

- Vn tc di ca mt im trn vnh bnh xe l :

v .r 62,8.0.5 31,4( m / s )

b) Gia tc php tuyn ca mt im trn vnh bnh xe:

an1 2 r 62,82.0,5 1971,92(m / s 2 )

- Gia tc php tuyn ca im chnh gia mt bn knh:

an 2 2

r an1

985,96(m / s 2 )
2
2

V d 3: Mt bnh xe c bn knh R=10cm lc u ng yn, sau quay xung

quanh trc ca n vi gia tc bng 3,14rad/s2. Hi, sau giy th nht:
a) Vn tc gc v vn tc di ca mt im trn vnh bnh?
b) Gia tc tip tuyn v gia tc php tuyn v gia tc ton phn ca mt im trn
vnh bnh?
c) Gc gia gia tc ton phn v bn knh ca bnh
xe (ng
vi cng mt im trn vnh bnh)?
t

Gii
a) Vn tc gc sau giy th nht:
n
= t = 3,14.1 = 3,14 rad/s

a
a
0 a

Hnh 1

Vn tc di ca mt im trn vnh bnh xe:

v = r = 3,14 . 0,1 = 0,314 m/s.
b) Gia tc tip tuyn:
at = r = 3,14.0,1 = 0,314m/s2
Gia tc php tuyn:
an = 2r = 3,142.0,1 = 0,985 m/s2
Gia tc ton phn:
a = at2 an2 1,03m/s2
c) Gc gia gia tc ton phn v bn knh ca bnh xe c xc nh:
a

0,314

t
tg = a 0,985
n

= 17046

Bi tp p dng dng t lun

1. Tm vn tc gc trung bnh ca:
a) Kim gi v kim pht ng h.
b) Mt Trng quay xung quanh Tri t (Mt Trng quay xung quanh Tri t mt
vng mt 27 ngy m).
c) Ca mt v tinh nhn to ca Tri t quay trn qu o trn vi chu k bng 88
pht.
p s: a) 14,5.10-5rad/s, 1,74.10-3rad/s; b) 2,7.10-6rad/s; c) 1,19.10-3rad/s.
2. Khi tt in th mt cnh qut in ang quay vi tc gc 20 vng/pht dng li
sau 2 pht. Tnh gia tc gc trung bnh.
p s: 0,05 rad/s.
3. Mt bnh xe quay u vi tc 300 vng/pht. Trong 10s bnh xe quay c gc l
bao nhiu?
p s: 314 rad
4. Mt ci a quay quanh mt trc c nh, t ngh v quay nhanh dn u. Ti mt thi
im n ang quay vi tc 10 vg/s. Sau khi quay trn 60 vng na th tc gc
ca n l 15 vg/s. Hy tnh:
a) Gia tc gc ca a.
b) Thi gian cn thit quay ht 60 vng ni trn.
c) Thi gian cn thit t tc 10vg/s v s vng quay t lc ngh cho n khi a
t tc gc 10vg/s.
p s: a) 6,54 rad/s2; b) 4,8s; c) 9,6s v 48 vng.
5. Mt bnh ang quay vi tc gc 1,5 rad/s th quay chm dn u c 40
vng cho n khi dng.
a) Thi gian cn dng l bao nhiu?
b) Gia tc gc l bao nhiu?

c) N cn thi gian l bao nhiu quay c 20 vng u trong s 40 vng y.

p s: a) t = 335s ; b) = - 4,48.10-3rad/s2; c) t = 98,1s
6. Mt ci a ban u c vn tc gc 120rad/s, quay chm dn u vi gia tc bng 4,0
rad/s2.
a) Hi sau bao lu th a dng li?
b) a quay c mt gc bao nhiu trc khi dng?
p s: a) t = 30s ; b) 1800rad.
7. Tm vn tc di ca chuyn ng quay ca mt im trn mt t ti H Ni. Bit rng
v ca H Ni l 210
p s: v = R. cos = 430m/s
8. Vn tc ca electron trong nguyn t hyr l v 2,8.103 cm / s .Tnh vn tc gc v gia
tc php tuyn ca electron nu qu o ca n l mt vng trn bn knh 0,5.1-8cm.
p s: = 4,4.1016rad/s ; an = 9,68.104m/s2.
Bi tp trc nghim khch quan ( ph lc - ch 1)
2.7.2. Bi tp xc nh m men qun tnh ca mt s vt ng cht c hnh dng
hnh hc c bit.
Phng php gii
S dng cng thc tnh m men qun tnh ca mt s vt bit (cho trong
sch gio khoa), tnh cht cng ca m men qun tnh v nh l trc song
song tm m men qun tnh ca mt s vt c bit theo yu cu.
+ Nu vt c chia thnh cc phn m m men qun tnh ca cc phn i
vi trc quay bit th ta vn dng cng thc:
I = I1 + I2 + .+ In.
+ Nu m men qun tnh ca vt i vi trc quay i qua khi tm bit th
m men qun tnh ca vt i vi trc quay () song song vi trc quay i qua
khi tm c tnh: I() = IG + md2
M men qun tnh ca mt s vt ng cht:
+ Vnh trn, hnh tr rng khi lng m, bn knh R c trc quay trng vi trc
ca n: I = mR2.
+ a trn, hnh tr c khi lng m, bn knh R c trc quay trng vi trc
ca n: I =

1
2

mR2.

+ Thanh di l, khi lng m c trc quay trng vi trung trc ca thanh:

I=

1
12

ml2.

+ Qu cu c c trc quay i qua tm: I =

2
5

mR2.

V d 1: Mt thanh ng cht AB di l = 1m khi lng m1 = 3 kg. Gn vo hai u

A v B ca thanh hai cht im khi lng m 2 = 3kg v m3 = 4kg. Tm momen qun
tnh ca h trong cc trng hp:
a) Trc quay vung gc vi thanh ti trung im ca AB.
b) Trc quay ti u A ca thanh v vung gc vi thanh.
c) Trc quay cch A khong l/4 v vung gc vi thanh.
Gii
A
O
B
a) M men qun tnh ca thanh i vi trc quay
(O) i
qua trung im ca thanh AB: I1 =

1
12

m3

m2

m1l2

Hnh 2

M men qun tnh ca m2 i vi trc quay (O):

m2R22 =

I2 =

l2
m2 4

M men qun tnh ca m3 i vi trc quay (O): I3 = m3R32 =

Momen qun tnh ca h i vi trc quay (O):
I = I1 + I2 + I3 =
Thay s: I =

1
12

1
12

m1l2 +

l2
m2 4

l2
m3 4

l2
12

( m1 + 3m2 + 3m3)

(3 + 3.3 + 3.4) = 2 (kg.m2)

b) Trc quay vung gc vi thanh ti u A

tnh:
M men qun tnh ca thanh i vi trc quay
=

1
3

l2
m3 4

A
m2

Hnh 3

m3

c
(A): I1

m1l2
M men qun tnh ca m2 i vi trc quay (A): I2 = 0
M men qun tnh ca m3 i vi trc quay (A): I3 = m3R32 = m3l2
M men qun tnh ca h i vi trc quay (A):
I = I1 + I2 + I3 =

1
3

m1 l2 + 0 + m 3 l2 =

1
3

.3.12 + 0 + 4.12 = (5 kgm2)

c) Trc quay (O) cch A khong l/4 v vung

thanh.
p dng nh l trc song song ta tnh c m
qun tnh ca thanh i vi trc quay (O):
I1 =

1
12

m1l2 + m1 ( 4 )2 =

7
48

m1l2

M men qun tnh ca m2 i vi trc quay (O):

I2 = m2R22 = m2

l

4

m2

l2
16

gc vi
A
m2

Hnh 4

B
m3

men

M men qun tnh ca m3 i vi trc quay (O):

3l

m3

9l 2
16

I3 = m3R32 = m3
M men qun tnh ca h i vi trc quay (O):
I = I1 + I2 + I3 =

7
m1l 2
48

1
m2 l 2
16

+ 16 m3l 2 = 2,875 2 kg.m2

V d 2: Thanh mnh c khi lng M, di L c gp thnh khung hnh tam gic

u ABC. Tnh m men qun tnh ca khung i vi trc quay i qua A v vung
gc vi khung.
Gii
B
Ta thy:
G
mAB = mBC = mCA = m = M/3.
A
C
lAB = lBC = lCA = l = L/3.
Hnh 5
M men qun tnh ca khung i vi trc quay i
qua
A v vung gc vi khung:
I = IAB + IBC + ICA
1
ml 2
3

Trong : IAB = ICA =

p dng nh l trc song song ta tnh m men qun tnh ca thanh BC i vi trc
quay i qua A l IBC:
IBC = I(G)BC + m .(AG)2
Trong : I(G)BC =
IBC =

1
ml 2 ; AG
12

1
ml 2 +
12

Suy ra: I = 2.

1
ml 2
3

m.(
+

l 3
2

5
ml 2
6

)2 =

l 3
2

5
ml 2
6

= 1,5ml2 = 1,5.

M L2
1
.

ML2
3 9
18

Bi tp p dng dng t lun

1. Tnh m men qun tnh ca mt vt rn ng cht dng a trn c bn knh r c trc
quay vung gc vi a v i qua mp a.
p s: 1,5mR 2
2. Mt a trn ng cht c bn knh R = 1,5m khi lng m = 2 kg.
a) Tnh momen qun tnh ca a i vi trc vung gc vi mt a ti tm O ca a?
b) t vt nh khi lng m1 = 2 kg vo mp a v vt m 2 = 3 kg vo tm a. Tm
momen qun tnh ca h i vi trc quay vung gc vi mt a ti tm O ca a?
p s: a) 2,25 kg.m2; b) 6,25 kg.m2
3. Sn quay l mt hnh tr, c ng cht, c khi lng 25kg v c bn knh 2,0m. Mt
ngi c khi lng c khi lng 50kg ng trn sn. Tnh m men qun tnh ca
ngi v sn trong 2 trng hp:

a) Ngi ng mp sn
b) Ngi ng im cch trc quay 1,0m.
p s: a)250kgm2; b) 100kgm2.
Bi tp dng trc nghim khch quan (xem ph lc - ch 2)
2.7.3. Bi tp p dng phng trnh ng lc hc ca vt rn quay quanh mt
trc c nh.
Dng 1: Xc nh gia tc gc v cc i lng ng hc khi bit cc lc (hoc
m men lc) tc dng ln vt, m men qun tnh v ngc li.
Phng php gii
Biu din cc lc tc dng ln vt v tnh m men cc lc i vi trc
quay.
p dng phng trnh ng lc hc ca vt rn trong chuyn ng quay
quanh mt trc c nh: M = I
T phng trnh ng lc hc xc nh c (hoc cc i lng lin
quan), t xc nh c cc i lng ng hc, hc ng lc hc.

V d 1: Mt a trn ng cht c bn knh R = 20cm, khi lng m = 5 kg. a c

trc quay i qua tm a v vung gc vi mt a. a ang ng yn th chu tc
dng ca lc khng i F = 2N tip tuyn vi vnh a. B qua ma st. Tm tc
gc ca a sau 5s chuyn ng?
Gii
Momen qun tnh ca a i vi trc quay i qua tm a v vung gc vi mt a:
I=

1
2

mR2 =

1
2

.5.2,02 = 0,1 kg.m2

Momen lc tc dng ln a:
M = F.d = F.R = 2.0,2 = 0,4 N
p dng phng trnh c bn ca chuyn ng quay ta c:
M = I. =

M
0,4

I
0,1

4rad/s2

Tc gc ca a sau 5s chuyn ng l:
= t = 4.5 = 20 rad/s
V d 2: Tc dng mt lc tip tuyn 0,7 N vo vnh ngoi ca mt bnh xe c
ng knh 60cm. Bnh xe quay t trng thi ngh v sau 4 giy th quay c vng
u tin. Momen qun tnh ca bnh xe l bao nhiu?
Gii

Gia tc gc ca bnh xe c tnh:

- 0 =
=

1
2

t2

2( 0 ) 2.2

(rad / s 2 ) (rad / s 2 )
2
4.4
4
t

M men lc tc dng vo bnh xe:

M = F.R = 0,7.0.3 = 0,21Nm.
p dng phng trnh c bn ca chuyn ng quay, ta tnh c m men qun tnh
ca bnh xe:
M = I. I =

0,21
kgm 2 0,27kgm2.
/4

V d 3: Mt bnh xe chu tc dng ca mt m men lc M 1 khng i l 20Nm.

Trong 10 s u, tc gc ca bnh xe tng u t 0 n 15 rad/s. Sau m men
lc M1 ngng tc dng, bnh xe quay chm dn u v dng li sau 30s. Cho bit m
men ca lc ma st c gi tr khng i trong sut thi gian chuyn ng bng
0,25M1.
a) Tnh gia tc gc ca bnh xe khi chuyn ng nhanh dn u v khi chm dn u.
b) Tnh m men qun tnh ca bnh xe i vi trc.
Gii
a) Gia tc gc ca bnh xe:
- Giai on quay nhanh dn u:
1

1 0
1,5rad / s 2
t1

- Giai on quay chm dn u:

1

2 1
0,5rad / s 2
t 2

b) Tng m men lc tc dng vo bnh xe trong giai on quay nhanh dn u:

M = M1 + Mms = 20 5 = 15Nm
M men qun tnh ca bnh xe:
M

I = = 10kgm2.
1
V d 4: Mt a mi hnh tr c khi lng 0,55kg v bn knh 7,5cm. M men lc
cn thit phi tc dng ln a tng tc t ngh n 1500vng/pht trong 5s l bao
nhiu? Nu bit rng sau ngng tc dng ca m men lc th a quay chm dn
u cho n khi dng li mt 45s.
Gii
M men qun tnh ca a l i vi trc quay trng vi trc hnh tr l:

I=

1
2

mR2 = 1,55.10-3 (kgm2)

Gia tc gc ca a khi tng tc:

1 =

1500.2 / 60

( rad / s 2 ) 10 (rad / s 2 )
t1
5

Gia tc gc ca a khi quay chm dn:

2 = - t

1500.2 / 60
10
(rad / s 2 )
( rad / s 2 )
45
9

p dng phng trnh ng lc hc trong chuyn ng ca a ta c:

+ Khi quay chm dn u a chu tc dng ca lc ma st sinh ra m men cn: Mms
= I2
+ Khi tng tc a chu tc dng ca m men lc lm quay v m men cn ca lc
ma st:
MF + Mms = I 1
MF = I 1 - I 2 = I(1 - 2 )
MF = 1,55.10-3(10+

10
9

) (Nm) = 0,054Nm.

Dng 2: Xc nh gia tc gc, gia tc di trong chuyn ng ca h vt c c

chuyn ng tnh tin v chuyn ng quay.
Phng php gii
Bi tp dng ny thng c tham gia t nht 2 vt : mt vt chuyn ng
quay v mt s vt chuyn ng tnh tin. Khi gii cc bi tp loi ny ta thc
hin theo cc bc sau:
Biu din cc lc tc dng ln cc vt .
Vit cc phng trnh ng lc hc cho cc vt:
+ i vi vt chuyn ng quay: M = I

+ i vi cc vt chuyn ng thng: F ma
Chuyn cc phng trnh vec t (nu c) thnh cc phng trnh v hng.
p dng cc phng trnh c suy ra t iu kin ca bi ton:
+ Dy khng dn: a1 = a2 =.= r
+ Dy khng c khi lng th: T1 = T2 (ng vi on dy gia hai vt st
nhau).
R
Dng ton hc tm ra kt qu bi ton.
V d 1: Trn hnh v 6: rng rc l mt ci a ng tnh
khi lng M =2,5kg v c bn knh R = 20cm, lp trn
ci trc nm ngang c nh. Mt vt nng khi lng m =

Hnh 6

c
mt
1,2kg

treo vo mt si dy khng trng lng qun quanh mp a. Hy tnh gia tc ca

vt nng khi ri, gia tc gc ca a v sc cng ca dy . Gi thit dy khng trt
v khng c ma st trc.
Gii

- Cc lc tc dng ln M gy mmen i vi trc rng rc: T2

- Cc lc tc dng ln m gm P1 ,T1
R
p dng nh lut II Niu tn cho vt m:
T2
mg T1 = ma (1)
p dng phng trnh ng lc hc cho vt rn
chuyn
+
ng quay i vi M:
T2R = I =
Vi

a
R

1
MR 2
2

T1

(2)
m

, T1 = T2 = T (3)

P1

T (1) ,(2) v (3) ta c:

ag

Hnh 7

2m
2.1,2
9,8
4,8m / s 2
M 2m
2,5 2.1,2

Gia tc gc ca a :

a
4,8

24rad / s 2
R 0,2

Lc cng ca dy T:
T

1
1
Ma 2,5.4,8 6,0 N
2
2

V d 2: Hai vt A v B c cng khi lng m = 1kg, c lin kt vi nhau bng

mt dy nh, khng dn, vt qua rng rc bn knh R = 10cm v m men qun tnh I
= 0,050kgm2 (hnh v). Bit dy khng trt trn rng rc. Lc u, cc vt c gi
ng yn, sau h vt c th ra. Ngi ta thy sau 2s, rng rc quay quanh trc
ca n c 2 vng v gia tc ca cc vt A, B l khng i. Cho g = 10m/s 2. Coi
ma st trc rng rc l khng ng k.
B
a) Tnh gia tc gc ca rng rc.
b) Tnh gia tc ca hai vt.
c) Tnh lc cng ca dy hai bn rng rc.
d) Tnh h s ma st trt gia vt B vi
bn.
A

Hnh 8

Fms

TB

Gii

TB

TA

a) Gia tc gc ca rng rc c tnh:

T = t2/2 = 2 /t2 = 6,28rad/s2.
b) Gia tc ca hai vt:

TA

A
Hnh 9

PA

a = R = 0,63m/s2.
c) Lc cng ca dy hai bn rng rc:
- i vi vt A: PA TA = ma
TA = mg-ma = 9,17 (N) = TA.
- i vi rng rc: (TA TB)R = I
TB = TA - I /R = 6,03 (N)
d) H s ma st c tnh:
- i vi vt B: TB Fms = ma Fms = TB ma = 5,4 (N)
- H s ma st trt gia vt B v mt bn l: = Fms/mg = 0,55
V d 3: Cho c h nh hnh v. Khi lng
m ca
cc vt v rng rc ln lt l: m1 = 4kg, m2
=
1
m
kg, m = 1 kg. Rng rc c xem nh a
trn
m
ng cht c bn knh R = 10cm. B qua ma
st.

2
0
Hnh 10
Ly g = 10m/s . Cho = 30 . Hy tnh:
a) Gia tc ca m1, m2 v gia tc gc ca rng rc.
b)Lc cng ca si dy ni vi m1 v m2.
Gii

a) Cc lc tc dng ln m1 gm: P1 , T1 , N

Cc lc tc dng ln m2 gm: P2 , T2
T /
N T1 1
/ men
Cc lc tc dng ln rng rc gy ra m
/ /
T2
m
i vi trc quay: T1 , T2
T2
m

p dng nh lut II Niutn cho vt m1 v

vt
P1
P

2
m2 ta c:
Hnh 11
m1g.sin - T1 = m1a1
(1)
T2 m2g = m2a2
(2)
p dng phng phng ng lc hc cho chuyn ng quay ca rng rc ta c:
T1R T2R = I.
(3)
1

Mt khc: T1 = T1, T2 = T2 , a1 = a2 = a = R, I =

1
mR 2
2

(4)

T (1), (2), (3), (4) ta c:

2 g (m sin m )

2.10(4.0,5 1)

200
2
1
2
= R(2m 2m m) 0,1.(2.4 2.1 1) (rad / s ) = 11 (rad / s 2 )
1
2

a1 = a2 = a = R = 0,1.

200
1,8
11

(m/s2).

b) Lc cng cc dy c tnh:
T2 = m2(g + a2 ) = 1.(10+1,8) = 11,8 (N)
T1 = m1g.sin - m1a1 = 4.10.0,5 4.1,8 = 12,8 (N)

 Dng 3: Xc nh gia tc gc ca vt rn trong chuyn ng quay quanh mt

trc c nh khi m men lc tc dng ln vt thay i.
Phng php gii
Bi tp loi ny thng ch yu cu xc nh gia tc gc khi vt mt
v tr c bit no . V m men lc thay i nn gia tc gc cng thay
i. lm bi tp loi ny ta cng lm ging nh dng 1 l:
Xc nh m men lc tc dng ln vt
p dng phng trnh ng lc hc vt rn chuyn ng quay
Dng ton hc tm kt qu.
V d 1: Thanh ng cht OA khi lng m v chiu
di l
O
A
c th quay t do trong mt phng thng ng vi
trc
Hnh 12
quay (O) nm ngang. Ban u thanh c gi nm
ngang
ri th cho ri. Tnh gia tc gc ca thanh, gia tc di ca u thanh ti thi im
bt u th.
Gii
Ti thi im th thanh chuyn ng (thanh ang
nm
A
O
ngang), m men lc lm thanh quay l:

M P

l mgl

2
2

Hnh 13

p dng phng trnh ng lc hc cho chuyn

quay ta c :
M = I

ng

M
I

1
3

vi I ml 2

mgl / 2 3 g

.
ml 2 / 3 2l

Gia tc di ca u A thanh ti thi im bt u th:

a .l

3g
3
l g
2l
2

V d 2: C hai vt nng, mi vt c khi lng

100g treo vo hai u ca mt thanh khng trng
lng, di l1+l2 vi l1=20cm v l2=80cm.
Thanh c gi v tr nm ngang, nh trn
v 12, sau c bung ra. Tnh gia tc ca
vt nng v lc cng ca dy treo khi cc vt bt
chuyn ng. Ly g = 10m/s2.
Gii
Cc lc tc dng ln m1 v m2 nh hnh v 13.

l1

m =

l2

Hnh 14

hnh
hai
u

p dng nh lut II Niu tn cho m1 v m2 ta c:

m2g - T2= m2a2
(1)
T1 - m1g = m2a1
(2)
i vi thanh: T2l2-T1l1 = 0
(3)
a

1
1
Mt khc: a l
2
2

(4)

T (1),(2),(3),(4) vi lu m1=m2 = m =100g ta c:

l1l 2 l12
30
a1 = 2 2 g 17 m / s 2
l1 l 2
l 22 l1l 2
120
a2 = 2 2 g 17 m / s 2
l1 l 2

T1= m1(g+a1) =
T2= m2(g-a2) =

20
N
17
5
N
17

l1

l2

T1

P1

T2

Hnh 15

P2

Bi tp p dng dng t lun

1. Mt bnh xe bn knh 0,20m c lp vo mt trc nm ngang khng ma st. Mt si
dy khng khi lng qun quanh bnh xe v
buc
vo mt vt, khi lng 2,0kg. Vt ny trt
khng ma st trn mt phng nghing 200 so vi
mt
2
2
phng ngang vi gia tc 2,0m/s . Ly g = 10m/s .
Hy

tnh:
Hnh 16
a) Lc cng ca dy.
b) M men qun tnh ca bnh xe .
c) Tc gc ca bnh xe sau khi quay t ngh c 2,0s.
p s: a) 2,7N; b) 0,054kgm2; c) 10rad/s2.
2. Mt thanh mnh ng cht c chiu di l = 1m, trng lng P = 5N quay xung quanh
mt trc thng gc vi thanh v i qua im gia ca n. Tm gia tc gc ca thanh
nu m men lc tc dng ln thanh l M = 0,1Nm.
p s: = 2,25rad/s2
3. Mt tr c ng cht khi lng m= 100kg quay xung quanh mt trc nm ngang
trng vi trc ca tr. Trn tr c qun mt si dy khng gin trng lng khng
ng k. Du t do ca y c treo mt vt nng khi lng M= 20kg. vt nng t
do chuyn ng. Tm gia tc ca vt nng v sc cng
ca
m2
si dy.
p s: a = 2,8m/s2; T = 140,2N
4. Hai vt khi lng 2,00kg v 1,5 kg c ni vi
nhau
m1
bng mt si dy mnh vt qua mt rng rc gn
mp
Hnh 17

mt chic bn. Vt 1,5 kg trn bn (hnh 15). Rng rc c m men qun tnh
0,125kg.m2 v bn knh 15cm. Gi s rng dy khng trt trn rng rc, ma st mt
bn v trc rng rc l khng ng k. Hy tnh:
a) Gia tc ca 2 vt.
b)Lc cng hai nhnh dy.
p s: a) a1 = a2 = 3,24m/s2; b)T1=13,1N; T2=4,86N
5. Thanh mnh c chiu di l, khi lng m c trc quay nm ngang cch mt u ca
thanh on l/4. Ban u thanh c gi nm ngang, sau bung cho thanh chuyn
ng. Tnh gia tc ca thanh trong 2 trng hp:
a) Ngay sau khi bung tay (thanh nm ngang).
b) Thanh lm vi phng ng gc 300.
p s: a)

12 g
7l

; b)

6g
7l

6. Mt a trn ng cht khi lng m = 2kg, bn knh r = 10cm ang quay u quanh
mt trc vung gc vi mt a vi tc gc 10rad/s. Tc dng ln a mt m men
hm th a quay chm dn u, sau 10 s th a dng li.
a) Tnh m men qun tnh ca a
b) Tnh ln m men hm.
p s: a) 0,01(kgm2); b) 0,01Nm.
Bi tp dng trc nghim khch quan (xem ph lc - ch 2)
2.7.4. Bi tp p dng nh lut bo ton m men ng lng.
Dng 1: Tm m men ng lng, bin thin mn men ng lng ca
mt vt hoc hoc h vt.
Phng php gii
Nu bit m men qun tnh v cc i lng ng hc th ta p dng cng
thc: L = I11 + I22 + + Inn. Do bi ton i tm m men ng lng
tr thnh bi ton xc nh m men qun tnh v tc gc ca cc vt.
Nu bit m men lc v thi gian tc dng ca m men lc th:: M =

L
t

V d 1: Mt a trn bn knh R = 20cm , khi lng m1 = 4kg quay quanh trc

thng ng i qua tm vi tc gc = 2rad/s. Trn
a c
mt thanh mnh gn cht vi n, c khi lng m2 =
0,5kg,
di 2R nm trng vi ng knh ca a. Tnh m men
ng
lng ca h.
Hnh 18
Gii
M men qun tnh ca h i vi trc quay thng ng i qua tm:

I=

1
2

m1R2 +

1
12

m2 (2R)2 =

1
2

m1R2 +

1
3

m2 R2

M men ng lng ca h l:
1

L = I = ( 2 m1R2 +
1

L = ( 2 .4+

1
3

1
3

m2 R2 )

.0,5 ). 0,22.2 0,17kgm2/s

V d 2 : Mt a mi quay quanh trc ca n t trng thi ngh nh mt momen lc

M = 50 Nm. Xc nh mmen ng lng ca a mi sau 5 giy?
Gii
p dng cng thc:
M=

L
t

LL

01
= t t t
0

Suy ra: L = M.t = 50.5 = 250 kg.m2/s

Dng 2: Bi tp p dng nh lut bo ton m men ng lng

Phng php gii

Kim tra iu kin bi ton p dng nh lut bo ton m men ng
lng.
Tnh m men ng lng ca h ngay trc v ngay sau khi tng tc.
Trng hp c s tng tc gia cht im vi vt rn th m men ng
lng ca cht im i vi trc quay c vit theo cng thc: L = mv.r
= mr2.
p dng nh lut bo ton m men ng lng: Lh = hng s
T phng trnh nh lut bo ton , ta dng ton hc tm kt qu.
V d 1: Mt sn quay c dng mt a trn ng cht khi lng M = 25 kg, bn
knh R = 2m. Mt ngi khi lng m =50 kg ng ti mp sn. Sn v ngi quay
u vi tc 0,2 vng/s. Khi ngi i ti im cch trc quay 1m th tc gc
ca ngi v sn bng bao nhiu?
Gii
M men qun tnh ban u ca h :
I1

1
1
MR 2 mR 2 25 2 2 50 2 2 250( kgm 2 ) .
2
2

M men qun tnh ca h khi ngi cch trc quay 1m:

I2

1
R2 1
22
MR 2 m
25 2 2 50
100 ( kg.m 2 )
2
4
2
4

Momen ng lng ca h ban u: L1 = I11

Khi ngi cch trc quay 1m th momen ng lng ca h l: L2= I22

p dng nh lut bo ton momen ng lng ta c:

L1 = L2 hay I11 = I22
2

I 11 250.0,2

0,5 vng/s
I2
100

V d 2: Mt ngi ngi trn mt chic gh ang quay, hai tay cm hai qu t, mi

qu 3,0kg. Khi ngi y dang tay theo phng ngang, cc qu t cch trc quay
1,0m v ngi quay vi tc gc 0,75rad/s. Gi thit m men qun tnh ca h
ngi + gh l khng i v bng 3,0kg.m2. Sau ko qu t theo phng ngang
li gn trc quay cch trc quay 0,30m. Tm tc gc mi ca h ngi + gh.
Gii
Coi ngi, gh v qu t l mt h.
p dng nh lut bo ton m men ng lng cho h ni trn ta c
L1 = L2 I11=I22
Vi: I1 = 3 + 2.3.12 = 9 (kgm2)
I2 = 3 + 2.3.(0,3)2 = 3,54 (kgm2)
I

9.0,75

1 1
Do : 2 I 3,54 1,9(rad / s)
2

V d 3: Mt a tr, khi lng M ng mp mt sn quay c bn knh v m

men qun tnh I. Sn ng yn. B qua ma st trc quay. a tr nm mt hn
khi lng m theo phng ngang, tip tuyn vi mp ca sn.Tc ca hn so
vi mt t l v. Hi :
a) Tc gc ca sn quay.
b) Tc di ca a tr.
Gii
Coi sn, a tr v hn l mt h. Thi gian nm l rt nh ta c th b qua
xung ca m men lc tc dng vo h v coi m men ng lng ca h l bo ton
trong thi gian tng tc.
M men ng lng ca h ngay trc khi nm l L0 = 0 ( sn, a tr, ng
yn)
M men ng lng ca h ngay sau khi nm l: Lh= Lsn + Ltr +L
Lh = I + MR2 + mvR
p dng nh lut vo ton m men ng lng :
Lh= 0 ( I MR 2 ) mvR 0
a) Tc gc ca a tr :

mR
I MR 2

b) Tc di ca a tr : v R

mvR 2
I MR 2

V d 4: Mt thanh mnh, ng tnh, di 0,5m, khi lng 0,4kg. Thanh c th quay

trn mt mt phng nm ngang, quanh mt trc thng ng i qua khi tm ca n.
Thanh ang ng yn, th mt vin n khi lng 3,0g bay trn mt phng ngang
ca thanh v cm vo mt u thanh. Phng
ca vn

0
60
tc ca vin n lm vi thanh mt gc 600.
Vn tc
gc ca thanh ngay sau va chm l 10rad/s. Hi
tc
Hnh 19
ca vin n ngay trc va chm l bao nhiu?
Gii
M men ng lng ca n ngay trc va chm:
l

L1 = mv. 2 Sin600 = 3.10-3.

0,5
3
.
v
2
2

= 0,650v

M men ng lng ca h ngay sau khi vin n cm vo thanh:

Lh =

1
l2
1

Ml 2 m
.4.(0,5) 2 3.10 3.(0,25) 2 0,835

4
12

12

p dng nh lut bo ton m men ng lng:

Lh = L 1 v =

0,835
1,28
0,650

(m/s)

V d 5: Hai qu cu, mi qu khi lng M = 2,0kg c gn hai u thanh

mnh khi lng khng ng k di 50,0cm. Thanh c th quay khng ma st trong
mt phng thng ng quanh mt trc nm
ngang i
Cc matt
Trc quay
qua tm ca n. Khi thanh ang nm ngang th
c mt

cc matt c khi lng m= 50,0g ri vo mt

qu cu
Hnh 20
vo mt qu cu v dnh vo . Tnh tc gc
ca h
ngay sau khi cc matt ri vo?
Gii
Coi thanh vi hai qu cu v cc matt l mt h. V thi gian va chm l rt ngn v
khi lng ca cc matt rt nh nn ta c th b qua xung ca m men lc tc dng vo
h v coi m men ng lng ca h l bo ton trong thi gian va chm.
M men ca h ngay trc khi va chm (m men ng lng ca cc ma tt) l:
L1 mv

l
2

M men ng lng ca h ngay sau va chm l :

l
L2 I h 2 I m

vi I M l

L2 2 M m

Theo nh lut bo ton m men ng lng :

l2
l
mv
4
2
2mv
2 0,050 3,0

0,15rad / s
2 M m l 4,00 0,050 0,50
L2 L1 2 M m

Suy ra:

l2

 Bi tp t lun p dng.
1. Mt vn ng vin trt bng ngh thut c th tng tc t 0,5vng/s n 3 vng/s.
Nu m men qun tnh lc u l 4,6kgm2 th lc sau l bao nhiu?
p s: 0,77kgm2.
2. Mt xi lanh c, ng cht, khi lng 10kg, bn knh 1m quay vi vn tc gc 7rad/s
quanh trc ca n. Mt cc ma tt, khi lng 0,25kg, ri thng ng vo xi lanh ti
mt im cch trc 0,9m v dnh vo . Hy xc nh vn tc ca h khi cc ma tt
dnh vo.
p s: 6,73rad/s.
3. Hai a c trc c lp vo cng mt ci trc. a th nht c m men qun tnh
3,3kgm2, c lm quay vi tc 450vng/pht. a th hai c m men qun tnh
6,6kgm2, c lm quay vi tc 900vng/pht. Sau cho chng ghp st nhau
chng quay nh mt a. Hi vn tc gc sau khi ghp bng bao nhiu?
p s: 750 vng/pht.
4. Mt sn quay hnh tr khi lng 180 kg v bn knh 1,2m ang ng yn. Mt a
tr , khi lng 40kg, chy trn mt t vi tc 3m/s theo ng tip tuyn vi mp
sn v nhy ln sn. B qua ma st vi trc quay. Tnh:
a) M men qun tnh ca sn.
b) M men ng lng ca a tr.
c) vn tc gc ca sn v a tr sau khi n nhy ln sn.
p s: a. 1300kg.m2; b. 144kg.m2/s; c. 0,768 rad/s.
Cu 5: Mt thanh tit din u, khi lng m, chiu di h, ang ng yn, thng
ng trn mt t th b mt vt khi lng m v = m bay theo phng ngang vi vn
tc v n va chm mm vi u trn ca thanh, lm cho thanh b . Xem rng thanh
ch quay quanh u di. Hy tnh:
a) M men ng lung ca h ngay trc khi va chm i vi trc quay l u di
ca thanh.
b) Tc gc ca thanh ngay sau va chm
3v

p s: a. mvh; b. 4h .
Bi tp dng tc nghim khch quan (xem ph lc - ch 3).
2.7.5. Bi tp v nng lng trong chuyn ng quay ca vt rn.
Dng 1: Tnh ng nng ca vt rn trong chuyn ng quay quanh mt trc
c nh

Phng php gii

Vit cng thc tnh ng nng ca vt hoc h vt: W =

1
2

I2.

Nu bi cho m men qun tnh v tc gc th ta p dng cng

thc.
Nu bi cha cho I v th ta tm m men qun tnh v tc gc
theo cc i lng ng hc, ng lc hc hoc p dng cc nh lut
bo ton.
V d 1: Mt sn quay hnh tr c khi lng 80kg v c bn knh 1,5m. Sn bt
u quay nh mt lc khng i nm ngang, c ln 500N tc dng vo sn theo
phng tip tuyn vi mp sn. Tm ng nng ca sn sau 3,0s.
Gii
M men qun tnh ca sn i vi trc quay ca n:
I

1
1
2
mR 2 80 1,50 90kgm 2
2
2

M men quay ca lc tc dng vo sn:

M F R 500 1,50

750 N .m

Gia tc gc ca sn sau 3s :

M 750 25

8,333rad / s 2
I
90
3

Vn tc gc ca sn sau 3s :
t

25
3, 0 25rad / s
3

ng nng ca sn sau 3s:

Wd

1 2 1
I 90 (25, 0) 2 28125 J
2
2

Dng 2: Tnh ng nng ca vt rn trong chuyn ng ln.

Phng php gii
p dng cng thc : W =

1
2

mvG2 +

1
2

I2 v xc nh cc i lng trong

cng thc tm ng nng.

V d: Mt ci a hnh tr c khi lng M= 1,4kg v bn knh R = 8,5cm ln trn

mt mt bn nm ngang vi tc 15cm/s.
a) Vn tc tc thi ca nh a ang ln l bao nhiu?
b) Tc gc ca a ang quay l bao nhiu?

c) ng nng ca a l bao nhiu?

Gii
a) Tc ca mt vt ng ln l tc khi tm ca n. Tc ca nh a gp
i tc y nn:
vnh = 2vkt = 2.15 (cm/s) = 30 (cm/s)
b) Tc gc ca a ang quay l:

v kt
15

( rad / s) =
R 8,5

1,8 (rad/s)

c) ng nng ca a:
Ta c m men qun tnh i vi khi tm: I =
W=

1
2

W=

Ikt +
2

1
2

mvkt =

1 1
v
.( MR 2 ) kt
2 2
R

1
MR 2
2

1
3
Mv kt2 Mv kt2
2
4

3
.1,4.(0,15) 2 0,024 J
4

Dng 3: Bi tp p dng nh l ng nng trong chuyn ng quay.

Phng php gii
p dng cng thc: A = W i tm lc hoc cc i lng lin quan.
V d 1: Mt qu bng c khi lng 0,12kg c buc vo u mt si dy lun
qua m l thng nh mt bn (hnh v 19).
Lc
u qu bng chuyn ng trn ng trn ,
bn
knh 40cm, vi tc di 80cm/s. Sau dy
c
ko qua l xung di 15 cm. B qua ma st
vi
bn. Hy xc nh:
Hnh 21
a) Tc gc ca qu bng trn ng trn
mi.
b) Cng ca lc ko.
Gii
a) Tc gc ca qu bng khi dy cha ko:
1 =

v 80

2(rad / s )
R 40

Gi 2 l tc gc ca qu bng sau khi dy c ko qua l xung di. p

dng nh lut bo ton m men ng lng:
L1 = L2 I1 1 = I2 2
I 11 mR12 1
40 4

.2 5,12(rad / s )
2 =
I2
mR22
(40 15) 2

b) p dng nh l ng nng:

A = W =

1
I 2 22
2

1
I 112
2

1
mR 22 22
2

1
mR12 12
2

Thay s: A = 0,06 (J)

V d 2: Cng cn thit tng tc u mt bnh xe t ngh n tc gc 200rad/s
l 3000J trong 10s. Tm momen lc tc dng vo bnh xe?
Gii
Theo nh l bin thin ng nng: A = W = W - W0
1

A = 2 I2 I =

2A

2.300
= 0,15 (kgm2).
200 2
200

Gia tc gc ca vt: = 0 + t =

10

= 20 (rad/s).

Momen lc tc dng vo bnh xe l: M = I = 0,15.20 = 30 (Nm)

Dng 4: Bi tp p dng nh lut bo ton c nng trong chuyn ng quay.
Phng php gii
Bi tp li ny ch yu p dng nh lut bo ton c nng cho vt rn
c trc quay c nh nm ngang trong trng hp b qua ma st. Do
khi gii ta p dng cng thc:
W = Wt + W = mghG +

1
I 2
2

= hng s

Trong : hG = l(1-cos) cao khi tm ca vt rn so vi mc ta

chn th nng bng 0, l l khong cch t khi tm n trc quay, l
gc gia ng thng ni khi tm v trc quay so vi phng thng
ng.
V d 1 : Mt ci ct di 2,5m ng cn bng trn mt t nm ngang. Do b ng
nh ct ri xung trong mt phng thng ng. Gia s u di ca ct khng b
trt. Tnh tc ca u trn ca ct ngay trc khi n chm t. Ly g = 9,8m/s2.
Gii
Chn gc th nng mt t. p dng nh lut bo ton c nng cho ct v tr
thng ng v ngay trc khi chm t ta c:
W = - Wt

1 2
l
I mg
2
2

1 1 2 2
l
. ml mg
2 3
2

1 2 v
l
ml 2 mg
6
l
2

v = 3gl 3.9,8.2,5 (m/s) 8,6 (m/s)

V d 2: Mt vt nh khi lng m trt khng ma st trn
mt cong. Vt va chm vo u mt thanh ng cht khi
lng M, di l v dnh vo . Thanh c trc quay ti O nn

mt

M, l

Hnh 22

quay i mt gc trc khi tm dng li (hnh 20). Hy tnh theo cc tham s trn
hnh v.
Gii
M men ng lng ca vt ngay trc khi va chm i vi trc quay (o):
L 1 = mvl= ml 2 gh
(1)
M men ng lng ca h ngay sau va chm:
1
2
2
3 Ml ml

Lh =

(2)

p dng nh lut bo ton m men ng lng:

Lh = L 1 =

3m 2 gh

(3)

( M 3m)l

ng nng ca h ngay sau va chm:

1 1

Ml 2 ml 2 2

3
2

W =

3m 2 gh
M 3m

(4)

Khi v tr thanh t gc (vn tc gc bng 0) th p dng nh lut bo ton c

nng:

M
3m 2 gh
gl (1 cos )
2
M 3m

Cos = 1-

6m 2 h
l ( M 2m)( M 3m)

(5)

V d 3: Mt rng rc khi lng M, bn knh R,c th quay t do xung quanh trc

c nh ca n. Mt si dy qun quanh rng rc v u t do ca dy c gn mt vt
khi lng m. Gi cho vt ng yn ri th nh ra. Khi vt m ri xung c mt on
bng h th tc ca n thi im c ph thuc bn knh R khng?
Gii
Chn mc tnh th nng ti chn cao h l O'
C nng ca h ban u: W = Wt = mgh
C nng ca h khi vt ri n O':
W' = Wrr + Wvt =
=

1 1
.
2 2

mr

v

r

1
2

I2 +

1
2

mv2

1
2

mv2 =

1
4

mv2 +

1
2

mv2 =

3
4

mv2

Theo LBT c nng ta c:

W' = W

3
4

mv2 = mgh v =

4gh
3

Vy: Tc ca vt khng ph thuc R

Bi tp t lun p dng
1. Mt vt khi lng m = 2kg c ni vi mt si dy qun quanh mt rng rc c trc
quay nm ngang. B qua mi ma st. Ly g = 10m/s2. Th vt ri khng c vn tc ban

u, sau 2s vt ri c qung ng 1m v c vn tc 4m/s. Tnh ng nng ca rng

rc ti thi im 2 s .
p s: 4J.
2. Tnh ng nng ca khung dy mnh ng cht hnh tam gic u, cnh a, khi lng
m ang quay vi tc gc quanh trc i qua mt nh v vung gc vi mt
phng ca khung .
p s:

3
8

ma22.

3. Mt thanh mnh AB c chiu di l, khi lng m, c trc quay nm ngang v cch u

A ca thanh khong l/4. Ban u thanh c gi nm ngang, sau ngi ta th nh
cho thanh chuyn ng. B qua mi ma st.
a) Tm tc gc ca thanh khi u B v tr thp nht; tnh vn tc di ca ca A v
B khi .
b) Khi thanh lm vi phng ng gc 300 th tc gc ca thanh l bao nhiu?
p s: a) =

24 g
7l

, vA =

3gl
14

; vB =

27gl
14

; b)

12 g
7l

4. Mt bnh c m men qun tnh 0,14kgm 2. M men ng lng ca n gim t

3kgm2/s n 0,8 kgm2/s trong 1,5s. Hi:
a) M men lc trung bnh tc dng vo bnh ?
b) Bnh quay c gc bao nhiu ? Gi s gia tc gc l khng i.
c) Cng cung cp cho bnh .
d) Cng sut trung bnh ca bnh .
p s: a) -1,47Nm; b) 20,2rad; c) -29,7J; d. 19,8W.