BAB 1:

MALAYSIA DALAM
KEPELBAGAIAN

4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

HASIL PEMBELAJARAN
Selepas mempelajari bab ini, para
pelajar dapat:
1. Menjelaskan konsep perpaduan
dalam kepelbagaian.
2. Menerangkan konsep kesepaduan
sosial.
3. Menghuraikan dinamika sejarah
hubungan etnik di Malaysia.
4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

PENGENALAN
Tumpuan modul kepada;

Bentuk, tahap ,tingkat intensiti hubungan

antara kumpulan etnik
Mempelajari, menganalisis serta
memahami negara dan masyarakat di
Malaysia
Hubungan individual dalam masyarakat
tidak hanya dipengaruhi oleh unsur-unsur
etnik; dipengaruhi juga oleh unsur-unsur
sosial yang lain seperti kelas, status,
agama, gender, bahasa, kedudukan
sosioekonomi, ideologi politik dan wilayah.
4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

Sebuah Negara, Dua Imaginasi Sosiologikal:

Antara Perpaduan atau Kesepaduan
Definisi

Perpaduan ialah satu proses yang

menyatupadukan anggota masyarakat dan
negara seluruhnya melalui ideologi negara
supaya tiap-tiap anggota masyarakat
dapat membentuk satu identiti dan nilai
bersama serta satu perasaan kebangsaan
bersama di kalangan mereka
Perpaduan ialah KeSAMAan atau
keSATUan- 1 bangsa, agama, bahasa dan
negara.
4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

Kesepaduan

sosial boleh difahami

sebagai jalinan hubungan kerjasama
antara kaum dan kelompok,
berkongsi aktiviti budaya dan pinjam
meminjam unsur budaya masingmasing.
Jalinan hubungan terjelma dalam
putaran ekonomi dan pasaran yang
menyebabkan saling kebergantungan
melalui kegiatan ekonomi seharian.

4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

1.

Maksud perpaduan dalam kepelbagaian (unity

in diversity) dari perspektif :
Psikologi Sosial rasa kesatuan merentas
pemisahan fizikal dan psikologikal.
Antropologi-sosiologi: aspek epistemologi- ialah
bagaimana manusia mengurus abstrak dan nyata
serta perbezaan sosial sedia ada.
Aspek Ontologi- mengurus dan menyusun
perbezaan untuk mewujudkan keadaan aman
dan stabil bagi meraih kesenangan dan
kemewahan material.
2.
Memahami perpaduan dalam konteks cogan
kata perpaduan dalam kepelbagaian.
4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

3. Konsep kesepaduan
sosial adalah fenomena
praperpaduan dan
difahami menerusi
konsep takrifan harian
(everyday define) dan
takrifan autoriti
(authority define).
. Justeru setiap anggota
masyarakat bebas
bertindak dan berperilaku
4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

Contoh Takrifan
Autoriti
Cenderung

bersifat tetap
Cth: Melayu-menganut agama Islam, bertutur dlm bahasa
Melayu, dan mengamalkan adat resam dan budaya Melayu
Harian
Takrifan

masyarakat awam berbeza dalam kehidupan

seharian.
Cth: Melayu-sebahagian bertutur dalam bah. Inggeris.
Adakah layak dipanggil Melayu?
Kesepaduan sosial memberi pengiktirafan terhadap takrifan
harian oleh anggota masyarakat dan ia menjadi pelekat
sosial dalam konteks hubungan etnik tanpa campur tangan
daripada pihak negara.
4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

Dinamika Hubungan Etnik di Malaysia

A.

ERA KONFLIK (1945-1960)

Pasca

Perang Dunia Kedua (PD2)

Rusuhan etnik
Huru-hara Buruh
Darurat dan Pengganas
Perubahan governans: Unitari ke Federalisme

Tiang

seri pembinaan semula

Keselamatan
Pembangunan Lima Tahun
Perundingan Etnik
A | ERA KONFLIK (1945 60) A | ERA KONFLIK (1945
60)
4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

B | ERA TEGANG TAPI STABIL

(1961 1970)
Pembentukan

Malaysia 1963: Kesan

positif & negatif
Konfrontasi 1963-66
Konflik etnik terbuka 1964 & 1969
Julai& September 1964, Singapura
(dlm Malaysia)
Mei 1969, di Kuala Lumpur & 3
tempat lain
Singapura & Malaysia berpisah 9 Aug.
1965
4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

C. ERA KESEPADUAN SOSIAL

(1971-2011)
40

tahun keamanan dan kestabilan, kecuali pada

2011 peristiwa Kg. Medan yang mengingatkan
bahawa faktor ekonomi sangat penting untuk
kesepaduan sosial.
Harapan untuk perpaduan tetap ada: 1Malaysia
Apakah anak kunci kesepaduan sosial Malaysia:
Hubungan stabil, sama ada di Peringkat
Masyarakat, Negara, Pasaran = M+N+Pmeskipun sewaktu krisis global.
Masyarakat Malaysia yang matang:
Suka bertikam lidah tetapi tidak berparangan
Konflik wujud, namun masih hidup dalam
kesepaduan
4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

ANTARA KONFLIK SOSIAL & KESEPADUAN SOSIAL|

perbandingan Malaysia & Sri Lanka (1945-2011)
MALAYSIA

1948 1960

1964

1969

2001

1945

1940-1950

2011

1951-1960

1961-1970 1971-1980

1991-2010

1981-1990

SRI LANKA
KEAMANAN ditakrif sebagai the absence of violence (GPI 2011). Konflik berdarah berlaku di Malaysia dan Sri Lanka semenjak 1945.
Bukti menunjukkan bahawa keadaan kesepaduan sosial mendominasi hidup di Malaysia di Sri Lanka didominasi oleh pertumpahan
darah, meragut lebih dari 100,000 nyawa. Untuk sebuah analisis perbandingan terbaik sila lihat, Sirimal Abeyratne, Economic
Development and Political Conflict: Comparative Study of Sri Lanka and Malaysia, South Asia Economic Journal
9:2(2008): 393-417
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

4/16/15

Putra Malaysia)

Global Peace Index

2007

2008

2009

2010

World
Ranking
26. Malaysia

World
Ranking
22. Malaysia

2011

World
Ranking
19. Malaysia

World
Ranking
37. Malaysia

World
Ranking
37. Malaysia

Asia Ranking
9. Malaysia

Asia Ranking Asia Ranking Asia Ranking Asia Ranking

4. Malaysia
8. Malaysia
6. Malaysia
4. Malaysia
2012

World
Ranking
20. Malaysia
Asia Ranking
4. Malaysia

4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

10.0 Indek Ketegangan Masyarakat (IKM)

2008
2009

2010

Keganasan/Rusuhan
: Tiada
Tiada
Tiada
Demonstrasi/Protes
: 398
456
482
Serangan/Pergaduhan
: 1522
1104 1046
Isu
: 493
234
371
Jumlah
IKM

: 2413
1794
: 27.9
21.6
/sejuta penduduk

4/16/15

1899
22.5

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

MASYARAKA
T PELBAGAI
ETNIK MALAYSIA

Kumpulan
etnik,
Subetnik,
Suku,
Kumpulan
Bahasa &
Dialek Semenanjung

Kumpulan
etnik, Subetnik,
Suku,
Kumpulan
Bahasa &
Dialek Sabah

4/16/15

Kumpulan
etnik, Subetnik,
Suku,
Kumpulan
Bahasa &
Dialek Serawak

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

Indeks Ikatan Sosial 1990-2012

4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

Potret Hubungan Etnik di Malaysia

Negara Malaysia dengan kerencaman
demografi terus kukuh, maju dan membangun
malah disegani oleh jiran tetangga dalam
konteks negara berbilang etnik.
Keadaan yang aman damai telah melahirkan
suatu bentuk kestabilan politik, ekonomi dan
sosial yang baik.
Malaysia berjaya mencapai tahap negara
berpendapatan sederhana dalam tempoh
kurang daripada 50 tahun.
Keunikan tadbir urus negara mengurus
perpaduan dalam kepelbagaian amat penting.

4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

Hubungan Etnik dari Perspektif Konflik

Terdapat pandangan - masyarakat yang
memiliki kerencaman budaya, bahasa, agama
seperti di Malaysia akan terpisah dan terasing
mengikut kumpulan etnik masing-masing.
Perbezaan etnik akan melahirkan persaingan
antara kumpulan etnik dan berlaku kepupusan
ciri-ciri etnik.
Etnik yang dominan menguasai etnik minoriti.
Media massa kerap memotretkan hubungan
etnik di Malaysia dalam perspektif yang
sempit - membangkitkan sentimen etnik atau
agama dalam laporan berita.

4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

KESEPADUAN SOSIAL: PANDANGAN

ATERNATIF UNTUK MEMAHAMI
HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
Kebanyakan

kajian tentang hubungan etnik di

Malaysia menggunakan paradigma konflik
untuk menganalisis dan memahami setiap
permasalahan yang wujud dalam masyarakat.
Pandang sedemikian mengandaikan
masyarakat Malaysia sentiasa berada dalam
persengketaan, saling bersaing khususnya
antara kumpulan yang berlainan etnik dan
agama.
Hakikat mengangkat paradigma konflik sebagai
teras memahami permasalahan masyarakat di
Malaysia adalah kurang tepat kerana realitinya,
masyarakat hidup dalam aman dan stabil.
4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

MEMAHAMI KESEPADUAN
SOSIAL DALAM KONTEKS
Masyarakat

Malaysia terhasil daripada

perkongsian sejarah membina struktur
sosial, ekonomi, politik dan budaya.
Masyarakat Malaysia bersifat dinamik
membina kesepaduan sosial melalui
interaksi dan amalan harian secara langsung
dan tidak langsung secara berterusan.
Kesepaduan sosial juga terbina menerusi
proses akomodasi, akulturasi, amalgamasi
dan asimilasi mekanisme untuk
mengekalkan toleransi.
4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

Hubungan Saling Terkait & Saling

Bergantungan
Cuba bayangkancerita
sepinggan nasi
Dari manakah datangnya
sepinggan nasi yang anda makan
pada tengahari ini?
Siapakah yang terlibat untuk
memastikan anda dapat
menjamah sepinggan nasi
sebentar tadi?
Di manakah anda membeli
4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)

Kesimpulan
Kesepaduan

dalam kepelbagaian,
bukan perpaduan dalam
kepelbagaian.
Perpaduan adalah work in
progress .
Kesepaduan sosial sedia ada
perlu dikekalkan dan
dipertahankan.
4/16/15

Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti

Putra Malaysia)