Professional Documents
Culture Documents
EDI2
EDI2
Ni dung v xu hng
pht trin EDI trn th
gii v
Vit Nam
MC LC
I, C s l lun..................................................................................................................................3
1.1 Lch s ra i, hnh thnh v pht trin ca EDI....................................................................3
1.1.1: Khi nim.........................................................................................................................3
1.1.2: Trao i thng tin doanh nghip v s ra i ca EDI...................................................3
1.1.3. S pht trin ca EDI.......................................................................................................5
II, Ni dung v xu hng pht trin EDI trn th gii v Vit Nam..............................................8
2.1 Ni dung v EDI......................................................................................................................8
2.1.1 Nguyn l hot ng ca EDI..........................................................................................8
2.1.2 M t qu trnh giao dch trc v sau khi c EDI (giao dch qua giy t v qua
EDI)......................................................................................... .7...................................... 10
2.1.3 Cc loi kt ni EDI:......................................................................................................12
2.1.4 Phn bit s khc nhau gia EDI truyn thng v
EDItrn c s Internet.......15
Nhm 3
Nhm 3
u nhng nm 1960, trong khi ang lm vic ti Cng ty Du Pont, ng pht trin mt
chun dnh cho cc thng ip in t gi thng tin hng ho gia Cng ty Du Pont v hng
vn chuyn Chemical Leahman Tank Lines. Nm 1965, hng vn chuyn Steamship Line bt u
gi cho hng vn chuyn Atlantic nhng bn k khai chuyn hng di dng nhng thng ip
telex m sau c th in ra giy hoc nhp vo my tnh.
Tip , Cng ngh truyn thng d liu tin tin chophp cc i tc thng mi
truyn d liu qua cc ng dy in thoi thay cho vic vn chuyn phiu c l hoc bng t.
Kh khn: mt chng trnh dch thut m mt i tc vitra c th khng ph hp vi
i tc kia, mi cng ty thamgia vo qu trnh trao i thng tin ny phi u t kh ln vo pht
trin h tng c s CNTT. Ch nhng cng ty ln mi c th u t, v lng giao dch phi tht
ln mi c th tng xng vi chi ph u t.
ban ny to ra mt h thng thng tin chun bao gm ttc cc thnh phn d liu
c cha mt cch ph bin trongcc vn n, ho n, t khai vn chuyn v cc mu giy t
khc.
Thay cho vic in ra mu giy, ngi vn chuyn c th chuyn thng tin v chuyn hng
vo file d liu my tnh tng thch vi cc nh dng chun ca TDCC.
Ngi vn chuyn (Shipper) c th chuyn file d liu n bt k mt cng ty i l vn
ti (Freight company) no chp nhn nh dng chun ca TDCC.
Cng ty i l vn ti c th chuyn file d liu nh dng chun ca TDCC thnh
d liu ph hp vi vic s dng trong h thng thng tin ca cng ty mnh.
Cc cng ty vn ti hng li ch t vic tit kim do khng phi in ra giy v x l giy
t, khng phi nhp d liu hai ln, khng phi lo lng v li v cc th tc sa li.
en nm 1968, rt nhiu cc cng ty vn chuyn ng st, hng khng, ng b v vn
chuyn ng bin s dng nhng chun k khai in t lin ngnh do U
Nhm 3
Sau mt thp k c gng nhm thit lp cc chun EDI rng ri hn, mt s t hp cng
nghip v cng ty ln ca M quyt nh cng hp lc to lp mt h thng chun chung cho
nhiu ngnh i vi cc linh kin in t, thit b c kh v nhiu loi sn phm c s dng
ph bin khc.
Vin tiu chun quc gia M (ANSI- American National Standard Institute) l c quan
Nhm 3
829
Yu cu hu thanh ton
110
Cc chi tit v ho n vn ti
hng khng
840
Yu cu bo gi
125
Thng tin vn ti ng b a
cp
846
151
847
Yu cu v vt liu
170
812
iu chnh n/c
997
813
998
Hu see
Mt s sets giao dch thuc h ASC XI2 s dng ph bin nht trong kinh doanh.
Nhm 3
Nm 1987, Lin hip quc cng b nhng chun u tin di tn gi EDI cho qun
tr, thng mi v vn ti (EDIFACT, hay UN/EDIFACT).
Hnh 2: Cc set giao dch UN/EDIFACs dng ph bin
BOPCUS
Bo co v cn i cn i IFTCCA
Tnh chi ph gi v vn
chuyn hng
CREADV
Bo n
QUOTES
Yu cu bo gi
CUSDEC
K khai hi quan
INVRPT
Thng bo tn kho
DELFOR
REMADV
Nhn thng bo tr n
HANMOV
Vn chuyn v bo qun
STATAC
hng ho
ICSUM
Bn tng hp gi v
tp trung hng
SUPRES
Tr li ca nh cung
ng
Nhm 3
II, Ni dung v xu hng pht trin EDI trn th gii v Vit Nam
2.1 Ni dung v EDI
2.1.1 Nguyn l hot ng ca EDI
EDI c th rt ngn ng k khong thi gian t lc bt u giao dch cho n khi thanh ton kt
thc, bng cch gi i nhng thng tin cn thit v trnh c s trng lp trong c qu trnh
giao dch.
Quy trnh hot ng ca EDI nh sau :
Chun b ti liu in t
Truyn thng
Dch d liu n
X ti liu in t
e ng dng EDI gia cc bn vi nhau th trc tin cn phi yu cu nhng bn tham gia
cn phi tch hp, s dng h thng EDI. Cc bn tham gia s truyn v nhn d liu in t
di dng chun EDI. V hin nay thng thng s dng 2 dng chun l: ANSI ASC XI2 v
UN/EDIFACT.
Bc 1: Bn gi d liu in t s chun b ti liu in t. Ngha l h phi m ha d liu
in t ca h di dng chun EDI da vo h thng phn mm ca mnh. Nh trn s
chng ta c th nhn thy cc bc thc hin y:
Bc 2: Dch d liu truyn thng: bc ny: t b chuyn i ED Phong b EDI cho
thng ip truyn ti modern. e chun b truyn d liu in t thng qua cc phng tin
in t.
Bc 3 : Truyn thng. Truyn EDI trong mi trng mng. y s c 2 cch thc hin
truyn EDI v mi cch u c nhng un im v nhc im ring ca n.
-
Truyn EDI thng qua mi Lrng internet cng cng. Phng php ny c u im
l tn t chi ph, nhng an ton bo mt khng cao. D liu c th d dng b thay i trn
ng truyn ti i tc ca mnh.
Nhm 3
Truyn EDI thng qua mng VAN ring. Ngha l s c nhng cng ty ng ra lp cc
chuyn nh dng trong. y vi h thng phn mm ca mnh, bn nhn s tin hnh dch
cc d liu m bn gi gi thng qua b h thng phn mm ca h da trn cc chun EDI.
in t. V y ti liu in t s c bn nhn x l.
Khi giao dch c thc hin bng EDI, h thng my tnh s hot ng nh mt kho d
tr cc d liu cn thit h tr cc giao dch . Khi c s dng, EDI rt thng tin t' nhng
ng dng ca cng ty v truyn ti cc chng t giao dch phi giy t di dng my tnh c
c qua ng dy din thoi hoc cc thit b vin thng khc. u nhn, d liu c th nhp
trc tip vo h thng my tnh ca i tc, c t ng x l vi cc ng dng ni b ti ni
nhn. Ton b qu trnh ny din ra trong vi pht m khng cn phi g li thng tin v trnh
cho cc bn nhng phin toi v giy t i km vi vic x l vn bn bng tay. Lc ny mng
EDI ( thay cho bu chnh ) kt ni hai cng ty.
My tnh EDI lm nhim v phin dch : bin i d liu t cc nh dng s dng ni b
cng ty ( ngi mua v ngi bn ) thnh cc set giao dch EDI chun. S dng EDI qua s
gip tng gi tr khon u t ca cng ty cho vic ng dng phn mm giao dch. Hn na vic
to, gi v nhn cc chng t giao dch EDI c th c t ng ho v tch hp vi nhng ng
dng my tnh hin hnh trong ni b cng ty.
2.1.2 M t qu trnh giao dch trc v sau khi c EDI (giao dch qua giy t v
qua EDI)
Giao dch trc khi c EDI - qua giy t : Trc khi c EDI, cc giao dch thng mi
c thc hin hu ht qua giy t, vn bn.
Nhm 3
Cc ha n, chng t, vn phiu, hay phiu giao hng... u phi trc tip 2 bn chuyn
giao cho nhau. Khi 2 bn tha thun v a ra quyt nh k kt hp ng, tt c hp ng,
ha n, tnh trng hng ha, tnh hnh vn chuyn... u cn thit n s c mt ca 2 bn xc
nhn, k tn, ng du.Qu trnh ny lm tn kh nhiu thi gian v cng sc ca c doanh
nghip v c nhn.
Sau khi c EDI ( giao dch qua EDI)
Nhm 3
(EDI - electronic data interchange) l s chuyn thng tin t my tnh ny sang my tnh khc
bng phng tin in t theo mt tiu chun c tha thun v cu trc thng tin . EDI
c thit k nhm mang li hiu qu ti cho vic trao i cc chng t thng mi (n t
hng, ha n, vn n, phiu giao hng, v.v...), gia cc i tc cng nh kt ni vi cc i tc
trong/ngoi doanh nghip.
EDI cho php tch hp v trao i thng tin gia cc ng dng t ng m khng cn c
s can thip ca con ngi. ED c th lm thay i quy trnh/vn ha kinh doanh ca doanh
nghip m khng phi xy dng li kin trc ca phn mm doanh nghip c trc .
Cng vic trao i EDI trong thng mi in t gm cc ni dung nh giao dch kt ni,
t hng, giao dch gi hng v thanh ton, vn ny ang c tip tc nghin cu v x l,
c bit l bun bn gia cc nc c quan im chnh sch, php lut
10
Nhm 3
thng mi khc nhau, i hi phi c khung php l chung trn nn tng thng nht
quan im v t do ha thng mi v t do ha vic s dng mng internet. Ch nh vy mi
m bo c tnh kh thi, tnh an ton v hiu qu ca vic trao i d liu in t.
2.1.3 Cc loi kt ni EDI:
Hai quan im kt ni c bn: Ket ni trc tip v Ket ni gin tip
>
>
VAN l h thng mng ca mt cng ty chuyn cung ng cc thit b vin thng, cc phn mm
v cc k nng cn thit nhn, bo qun v gi cc thng ip in t c cha cc set giao
dch EDI.
e s dng cc dch v ca VAN, cng ty cn phi lp t mt phn mm phin dch EDI sao
cho tng thch vi VAN. Thng thng, VAN cung cp lun phn mm ny nh mt b phn
Nhm 3
12
Nhm 3
- Cc cng ty c th s dng cc mng VAN khc nhau, khng phi khi no cng d giao
dch vi nhau. Mc dmt s mng VAN thc hin dch v trao i thng ip vi cc mng
VAN khc, th chi ph cho dch v ny l khng th d on trc c
- Lu chuyn thng tin gia cc VAN khng phi lun lun cho php vic kim tra theo di
mt cch minh bch cc giao dch lm c s' cho vic gii quyt cc bt ng
2.1.4 Phn bit s khc nhau gia EDI truyn thng v EDI trn CO s Internet
13
Nhm 3
nh ngha
c im
2.1.5
14
Nhm 3
liu gia cc i tc thng mi l nguyn nhn lm tng thi gian x l hon thnh
mt giao dch n l. Mt l do khc cng lm thi gian x l lu hn l thi gian nhp
li d liu. Cng mt thng tin c nhp vo hai ln, c th nhiu hn rt nhiu
bit l trong cc
xut.
chnh xc thp
li
d liu
ging nhau
i hi nhiu th nghim ca
li.
Chi ph lao ng ln : Lung thng tin truyn thng i hi d liu c nhp th cng
ti mi bc trong chu trnh x l, v d phiu t mua hng, ho n, thng tin giao
hng, bin nhn,... Nhng hot ng ny i hi nhiu lao ng. Bn cnh qu trnh
vn chuyn, luu tr d liu cng ta tn km .
Tng khng chc chn : V chm tr trong giai on chuyn th v x l, thi gian
nhn ti liu s khng c m bo. Vic ngi mua nhn ra rng nh cung cp khng
bao gi nhn c phiu t hng khi cc mt hng khng c a n nh mong i,
khng phi l chuyn him. iu khng chc chn ny thng dn ti vic gi in thoi
thng xuyn xc nhn ti liu.
2.1.6
Li ch ca EDI
Vic thc hin EDI c tc ng n c hai pha i tc thng mi, cho nn khng th
thc hin n ch mt bn V d: ch cho mt bn mua m khng cho bn bn. cng khng p
dng c nu ch em li li ch cho mt bn. V d, khch hng ca nh cung cp yu cu phi
cung cp cho h ho n theo ng in t. Ci c i vi khch hng l h gim c tng
chi ph cho vic x l cc ho n ca h. Tuy nhin pha nh cung cp khng c li g c v
chng c g m bo rng h s c thanh ton sm hn. Dn ti nh cung cp chng c quan
tm v hng th g khi thc hin EDI.
V vy chng ta cn xc nh c cc li ch v u im ca vic thc hin EDI t c
15
Nhm 3
Gim chi ph giao dch cho vic trao i thng tin, chi ph giy t, th tn
Tit kim thi gian v khng cn phi nhp li thng tin nhiu ln
cho i
giai on
c s dng cng vi h thng lu kho t ng, EDI gip gim thi gian lu kho,
gim s lng hng tn kho
Chu trnh giao dch thng mi nhanh hn c ngha p ng nhu cu ca khch hng
hiu qu hn
16
Nhm 3
17
Nhm 3
18
Nhm 3
nhiu cng on t nghien cu ,tm hiu,xy dng d n th nghim n trin khai cc d n trn
din rng .c bit l s h tr,chuyn giao cng ngh ca nc ngoi l yu t mng li thnh
cng vng chc cho d n thng mi in t. Do vy ng dng thng mi in t trong cc
hot ng thng mi, cng nghip s cn mt qu trnh ph bin v hng dn,vi ngun nhn
lc mnh v cc chuyn gia v cn b k thut c o to bi bn trin khai cc d n
ln vi cng ngh h tr thng mi in t tin tin ti Vit Nam
Nhm 3
Nhm 3
Nhm 3
Cc knh u vo: Th tr trc VTC Online, tin nhn mobile SMS, thoi 1900, ti khon
ngn hng (ATM, m-banking, e-banking), tin mt (ti game centers, POSs), th tn dng quc t
(creditcard, International pp card), ti khon t e-bank khc, chuyn khon t game khc.
-
Cc knh s dng u ra: VTC game online, dch v online (hc, luyn thi trc tuyn, shop),
np ti khon mobile tr trc, mua m PIN mobile, cc gii php thanh ton: ph thu bao
truyn hnh di ng, in thoi IP AloVTC, chuyn khon cho cc ti khon e- bank, game khc
VTC, v.v...
Vietnams largest: Integrated online payment platform
Ready to add on
(SOA). Bo mt ng truyn v d liu s dng giao thc HTTPS/SSL, chng thc cc giao
dch gia cc my ch kt ni s dng cng ngh chng ch s RSA. Cc chun d liu c s
dng bao gm chun XML, chun thng ip giao dch ti chnh ISO 8583, cc quy nh chun
cu trc d liu t nh ngha. Cc giao thc kt ni HTTP/HTTPS, RMI, Socket TCP/P, SOAP,
MSQEUE, v.v... v cc gii php tch hp vi cc t chc, doanh nghip ngnh ngn hng, ti
chnh, vin thng, Intecom cng cc i tc thng nht cc giao thc, b ch tiu v th tc giao
dch da trn vic hiu chnh v ci tin cc tiu chun quc t cho ph hp vi iu kin ng
dng ti Vit Nam. Sau hai nm p dng gii php VTC eBank kt qu kinh doanh ca Intecom
c nhng bc tin ng k.
Nhm 3
Nhm 3
(n v: t ng)
2006
2007
2008
140
220
340
120
460
Trong mt ngy, VTCeBank c hn 30.000 giao dch np tin vo h thng v cng hn 30.000
doanh nghip giao dch tiu dng Vcoin vo cc dch v. Hin nay lun c hn 1,7 triu ti
khon c d tin trong s hn 10 triu ng k thu bao.
Trong nm 2009, trn nn tng VTC Paygate v th a nng VTC Online, Intecom s tin hnh:
- Pht trin h thng thanh ton in t.
- Hnh thnh h thng thanh ton lin kt tp trung: kt ni ngn hng, cc im thanh ton.
- M rng quy m, a cc tiu chun vo p dng, trao i d liu in t EDI t ng ha
qu trnh t hng/phn phi, thanh ton th, v.v...
III, Kt Lun
Trao i d liu in t. y l mt cng c thit yu trong cc giao dch doanh nghip
vi doanh nghip (B2B) qua Internet. Mt gii php cho php truyn thng in t mt cch an
ton, bao gm cc thng tin v qu thanh ton gia ngi mua v ngi bn qua cc mng d
liu ring. Giao thc trao i d liu in t gia cc cng ty qua mng truyn thng nh mng
gi tr gia tng (VAN -value-added network) hoc mng Internet.
Khi ngy cng nhiu cng ty kt ni vi Internet, vai tr ca EDI - mt c ch gip cc
cng ty c th mua, bn v trao i thng tin qua mng, cng tr nn quan trng.
B tiu chun ph bin nht ca EDI l XI2, do t chc ANSI thng qua. Internet cng lm mt
cuc cch mng ho nn thng mi in t doanh nghip n doanh nghip. EDI thng qua
Internet r hn rt nhiu so vi VANs v nhng ngi s dng EDI qui m ln pht trin
nhng h thng giao dch trc tuyn ca h da trn web da trn nhng ngn ng nh du
tng thch vi Web thay cho nhng ti liu EDI cng nhc.
Nm 2001, mt phin bn ca XML c thit k cho thng mi in t, c gi l
ebXML, chnh thc c chun ho v nhng ngi s dng ngy nay ang tin hnh kt hp
nhng yu t tt nht ca ED v ebXML to ra mt loi hnh thng mi in t hon ho
hn.
Ngy nay m hnh trn c ng dng rt rng ri, cc doanh nghip Vit Nam c
gng a h thng EDI vo trong doanh nghip mnh tn dng ti a nhng li ch ca n.
Vi pht trin ca thng mi in t Vit Nam hin nay c l ngy khng cn xa na.