Ngun Gc Thuyt m Dng Ng Hnh

Thuyt m Dng - Ng Hnh xut pht t Kinh Dch c. Ngun gc ca thuyt ny l

t mt m hnh ti c v cc con s gi l H . Tng truyn do tri ban cho vua
Phc Hy, mt ng vua thn thoi ca Trung Hoa, cch y khong 4000 nm. Khi Ngi
i tun th Phng Nam, qua sng Hong H, bng thy mt con Long M hin ln,
trn lng n c nhng chm en trng.
Khi v Ngi mi phng theo m v li thnh mt bng k hiu 10 s m bng cc
chm en v trng, xp thnh hai vng trong v ngoi, theo ng 4 phng: Nam, Bc,
ng, Ty. chnh gia l hai s 5 v 10. Ngi gi l H , tc l bc trn sng
Hong H (ch l hnh v ch khng c ch v s pht minh thuc thi cha c ch
vit).
Bng H chia 10 s m thnh 2 loi s i xng nhau:
S Dng, s C, s Tri: 1, 3, 5, 7, 9 (chm trng).
S m, s Ngu, s t: 2, 4, 6, 8, 10 (chm en).
S Sinh: 1, 2, 3, 4, 5.
S Thnh: 6, 7, 8, 9, 10.
Tuy nhin, trong H khng phi ch c m Dng, bi v ch ring c ch m
Dng th khng gii thch mi bin thin phc tp ca v tr. Trong hnh cn c
c ni dung tng tc ca 10 s m, thng qua s nh v 5 con s u tin l 5 con
s Sinh, i din cho 5 yu t vn ng trong v tr, c ghi r trong bi ca quyt:
Thin nht sinh Thy, a lc thnh chi.
a nh sinh Ha, Thin tht thnh chi.
Thin tam sinh Mc, a bt thnh chi.
a t sinh Kim, Thin cu thnh chi.
Thin ng sinh Th, a thp thnh chi.
Ngha L:
S Tri 1 sinh Thy, thnh s t 6.
S t 2 sinh Ha, thnh s Tri 7.
S Tri 3 sinh Mc, thnh s t 8.
S t 4 sinh Kim, thnh s Tri 9.
S Tri 5 sinh Th, thnh s t 10.
Nh vy Ng Hnh c nh cng vi 5 cp s Sinh Thnh ra chng, c v tr
Tin Thin theo ng cc hng ca cc cp s:
Ngun gc thuyt m dng ng hnh v tnh cht sinh khc

Trang 1

1-6: Hnh Thy, phng Bc.

2-7: Hnh Ha, phng Nam.
3-8: Hnh Mc, phng ng.
4-9: Hnh Kim, phng Ty.
5-10: Hnh Th, Trung Tm.
Ng Hnh Kim, Mc, Thy, Ha, Th khi tng tc ln nhau cng phi theo c ch
hai chiu i xng l m v Dng, tc c ch Tng Sinh v Tng Khc. y l
tinh thn cn bn ca thuyt Ng Hnh. Theo c hai Hnh ng k cn nhau th
sinh cho nhau, lun chuyn mi khng ngng, cc Hnh cch nhau th khc ch
nhau, v c th m lun lu mi, biu th cho trit l cao siu ca s i thay, bin
dch ca v tr t nhin.

Tnh Cht Ca Ng Hnh

Hnh Mc gi l Phu Ha, v n phn b ra kh n ha lm cho vn vt c ny

sinh ti tt.
Hnh Ha gi l Thng Minh, c ngha l bng sng, c kh thnh trng lm cho
vn vt c pht trin.
Hnh Th gi l B Ha, v n y kh ha sinh vn vt, lm cho vn vt c
y hnh th.
Hnh Kim gi l Thm Bnh, v n pht ra kh yn tnh, ha bnh, lm cho vn vt kt
qu.
Hnh Thy gi l Tnh Thun, v c kh tnh m nhu thun lm cho vn vt c b
tng, gn gi.
Quan h tng sinh ngha l gip cho nhau ln hoc sinh ra nhau. Quan h tng
khc l c ch, lm thit hi nhau, nhng phi biu hin ci qun bnh v gi gn
ln nhau gia cc Hnh. Quan h tng sinh v tng khc nu thi qu li lm cho
s bin ha b tr ngi khc thng thnh ra thi qu hoc bt cp.
Hnh Mc bt cp c gi l y Ha, ngha l thiu kh n ha s lm cho vn vt
r ri, khng phn chn.
Hnh Ha bt cp c gi l Phc Minh, ngha l thiu kh m p lm cho vn vt
m m, khng sng.
Hnh Th bt cp gi l Ty Gim, ngha l khng c kh ha sinh, s lm cho vn
vt yu t, khng c sc.
Hnh Kim bt cp gi l Tng Cch, ngha l khng c kh thu lim, lm cho vn vt
tr nn mm gin, khng c sc n hi.
Hnh Thy bt cp gi l Hc Lu, ngha l khng c kh phong tng du kn, lm
Ngun gc thuyt m dng ng hnh v tnh cht sinh khc

Trang 2

cho vn vt b kh queo.
Hnh Mc thi qu th gi l Pht Sinh, do s khuch tn kh n ha qu sm, lm
cho vn vt sm pht dc.
Hnh Ha thi qu gi l Hch Hy, do khuch tn ha kh mnh lit, lm cho vn vt
nng ny chng yn.
Hnh Th thi qu gi l n Ph, do c kh nng hu rn chc, lm cho vn vt
khng th thnh hnh.
Hnh Kim thi qu gi l Kin Thnh, do c kh cng ci lm cho vn vt ngay
thng, khng c sc nhu nhuyn.
Hnh Thy thi qu gi l Lu Din, do c kh y trn lm cho vn vt phiu lu
khng th v ch.
Do 2 h thng tng sinh v tng khc khng tn ti n c, bit lp. Trong
tng khc c ng tng sinh v ngc li, vn vt cng tn ti v pht
trin. Bi v v tr khng th c sinh m khng c khc, khng th c khc m khng
c sinh. Khng c sinh th vn vt khng ny n, khng c khc th s pht trin qu
s c hi.

Ngun gc thuyt m dng ng hnh v tnh cht sinh khc

Trang 3

m Dng Ng Hnh

Ngun gc thuyt m dng ng hnh v tnh cht sinh khc

Trang 4

Ng Hnh Tng Sinh V Tng Khc

Thin Can Tng Sinh V Tng Khc

Dng

Ngun gc thuyt m dng ng hnh v tnh cht sinh khc

Trang 5

Mi Thin Can Ng Hp

Ngun gc thuyt m dng ng hnh v tnh cht sinh khc

Trang 6

Mi Hai a Chi Lc Hp

Mi Hai a Chi Tng Xung

Ngun gc thuyt m dng ng hnh v tnh cht sinh khc

Trang 7

Mi Hai a Chi Tng Hi

Mi Hai a Chi Tng Hnh

Cch hnh V L : T hnh Mo, Mo hnh T.
Cch hnh Da Th: Dn hnh T, T hnh Thn, Thn hnh Dn.
Cch hnh V n : Su hnh Tut, Tut hnh Mi, Mi hnh Su.
Cch hnh T Hnh : Thn t hnh Thn, Ng t hnh Ng, Du t hnh Du,
Hi t hnh Hi.

Tam Hp Cc Ca Mi Hai a Chi

Ngun gc thuyt m dng ng hnh v tnh cht sinh khc

Trang 8

Mi Hai a Chi Hm Cha Nhn Nguyn Ng Hnh

Ng Hnh Np m

em 10 Thin Can phi hp vi 12 a Chi, Can Dng vi Chi Dng, Can m

vi Chi m bin ha thnh mt chu k 60 nm chn, t Gip T n Qu Hi
ghi Nm, Thng, Ngy, Gi. Tc l nhng chu k thi gian tun hon theo 60 n
v Can - Chi, trong c 30 n v thuc Dng, 30 n v thuc m. Mi cp n
v mt thuc Dng v mt thuc m i lin nhau c cng mt Hnh gi l Ng
Hnh Np m.
Vic sng to Ng Hnh Np m cho vng Gip T phi tri qua qu trnh tnh
ton phc tp, nn ngy nay cc nh lm lch cng nh nhng nh trch ct u
s dng bng tnh Nin Mnh c son sn t xa li.

S Suy Vng Ca Ng Hnh

S suy vng ca Ng Hnh c chia lm 5 giai on, tng ng vi 5 giai on
ca thi gian trong nm.
Hnh
Mc
Ha
Th
Kim
Thy

Vng
Tng
Hu
T
T
Ma Xun Ma ng Ma H
T Qu
Ma Thu
Ma H Ma Xun T Qu
Ma Thu Ma ng
T Qu
Ma H Ma Thu Ma ng Ma Xun
Ma Thu
T Qu Ma ng Ma Xun Ma H
Ma ng Ma Thu Ma Xun Ma H
T Qu

Ngun gc thuyt m dng ng hnh v tnh cht sinh khc

Trang 9

Vng

l giai on thnh nht, pht trin mnh nht.

Tng

l giai on thnh va, pht trin chm hn.

Hu

l giai on ngh ngi, khng cn pht trin.

l giai on b suy gim, sa st.

l giai on cht, hoc hon ton b khc ch.

Ng Hnh V Bt Qui
Nguyn gc ch Qui l ch Qui, c ngha l "treo". Thu xa ngi Trung Hoa
dng 8 thanh tre, trn mi thanh tre c ghi k hiu ri em treo 8 ct theo 8
hng, t m thnh tn Bt Qui. Bt Qui Gm C Tin Thin Bt Qui V
Hu Thin Bt Qui:

Tin Thin Bt Qui

Hu Thin Bt Qui

Tin Thin Bt Qui c

Vua Phc Hy phng theo H
m vch ra, trong hm
cha nhiu ni dung v
nguyn tc l lun c bn
ca hc thuyt m Dng.

Hu Thin Bt Qui do Vn
Vng v ra da theo
Lc Th, hm cha ci dng
ln lao ca Bt Qui trong
mi bin thin t v tr cho
n con ngi cng vn vt.

Ngun gc thuyt m dng ng hnh v tnh cht sinh khc

Trang 10

Bng Quy Loi Ng Hnh

S biu hin, lin hp, cng ng dng ca Ng Hnh vi thin nhin, con ngi, vn
vt rt ln lao khng th no tm hiu v trnh by c ht. Bng lit k sau y ch
ni ln phn no cn bn tng quan gia Ng Hnh cng mi vt nh sau:
Ng Hnh
Mc
Bt Qui Chn, Tn
Cu Cung
3, 4

Ha
Ly
9
Bnh,
inh

Thin can

Gip, t

a Chi

Dn, Mo

T, Ng

Ma

Xun

H
Gia
Tra

Thi Gian Rng Sng

Phng
Hng
Kh Hu
Ng Kh
Ng m
Ng Du
Ng
Nguyn
Ng c

Th
Kim
Thy
Cn, Khn oi, Cn Khm
5, 8, 2
7, 6
1
Canh,
Nhm,
Mu, K
Tn
Qu
Thn, Tut,
Thn,
Hi T
Su, Mi
Du
Cui H
Thu
ng
Chiu

Ti

Na m

Ty

Bc

ng

Nam

Trung Tm

Gi
Phong
Gic
Tnh
Nguyn
Tnh
Nhn

Nng
Th
Chy
Hunh
Nguyn
Thn
L
Thc
Thn
Hunh
Tinh
Chp
Nhn
Trng

Mch
Li
Tim

m
Thp
Cung
Du

Kh
Lnh
To
Hn
Thng
V
Kinh
Hp
Nguyn Nguyn
Nguyn Kh
Tnh
Tinh
Tn
Ngha
Tr
Hn
Ng Vt
Du Hn
Vng Y
Trc Tinh
Phch
Thn
Ng Tinh Tu Tinh
Trn Tinh Thi Bch
Tinh
Tr Thng
Un
Hnh Th
Bng Phng
Trn
ng
Ln
Trng Thi
Sinh
Ha
Thu
Tng
Mu Sc
Xanh
Vng
Trng
en
C Th
Gn
Tht
Da Lng Xng
Ng Quan
Mt
Ming
Mi
Tai
Tng
Gan
T
Phi
Thn
Bng
Ph
Mt
Rut Non
D Dy
Rut Gi
Quang
Nc
Ng Tn
Bn
M Hi
Nc Di Nc Mt
Ming
Ng V
Chua
ng
Ngt
Cay
Mn
Cm Xc
Gin
Mng
Lo
Bun
S
Ging
Ht
Ni
Ca
Khc
Rn

Ngun gc thuyt m dng ng hnh v tnh cht sinh khc

Trang 11

Thuyt m Dng Ng Hnh xut hin nh mt hc thuyt trit hc bao trm mi

phng din trong v tr. m Dng, Ng Hnh cng song song tn ti b
khuyt, ch ha, cng thc y s sinh trng, bin ha v cng ca vn vt.
Tri qua nhiu thi i, cc bc Thnh Nhn dy cng nghin cu, sng to, cng
vn dng thuyt Ng Hnh vo nhng vn rt ln rng, c lin quan mt thit n
con ngi nh thin vn, lch php, y hc, dc hc, v hc, thi sinh hc, nh ch
x hi, vn ha, phong thy, a l, chim tinh, bi ton v.v... Nn vi phn Ng Hnh
Lun trn y, hy vng gii thiu n Qu V mt vi nt tng qut v cn bn ca
nn minh trit ng Phng cng nhng ng dng ca thuyt m Dng Ng Hnh
trong cc lnh vc nhn sinh.

Ngun gc thuyt m dng ng hnh v tnh cht sinh khc

Trang 12