Kryteria diagnostyczne DSM-5 jako jeden z objaww ASD wymieniaj nad- lub

niewraliwo na wybrane bodce. Wikszo ludzi kojarzy je ze zmysem suchu,

ewentualnie ze zmysem dotyku. Moliwoci jest jednak duo wicej. Ja np. bardzo le
znosz wysokie temperatury, bardzo niskie natomiast znosz dobrze. Na pierwszy rzut oka
moe si wydawa, e nie powinno mie to wikszego wpywu na funkcjonowanie w
spoeczestwie. Ot nic bardziej mylnego. W rzeczywistoci oznacza to, e korzystanie z
komunikacji miejskiej jest dla mnie koszmarem: niezalenie od pory roku jest mi w
tramwajach, autobusach i pocigach metra gorco. Co gorsza, w toku, ktrego nie lubi
samego z siebie, nie mam si jak rozebra. W pracy zawsze mog zdj bluz i chodzi w
samym t-shircie, gdy inni chodz w swetrach. W zatoczonym tramwaju takiej moliwoci
nie mam. W zwizku z tym, gdy zaczynaum studia, docieraum na uczelni wyczerpanu z
przegrzania, spoconu i pozbawionu energii do nauki. A potem, pod koniec drugiego roku,
zaczum dojeda na wydzia rowerem. Okazao si, e byo to wietne rozwizanie:
owszem, nadal po przybyciu na miejsce byum spoconu, ale przy tym szczliwu i penu
energii do dziaania. A majc do dyspozycji dowolnej wielkoci plecak, baganik i sakwy,
mogum mie ze sob tyle ubra na zmian, ile tylko chciaum. Wtedy wanie postanowium
zawsze, gdy tylko jest to moliwe, korzysta z indywidualnych rodkw transportu. Obecnie
mam do wyboru rower, na ktrym si skupi w tym tekcie, oraz samochd, o ktrym
napisz tylko tyle, e mam w nim klimatyzacj ustawion na 18 stopni Celsjusza. Dla
wikszoci ludzi jest to za mao, o czym regularnie przypominaj mi pasaerowie na dugich
trasach. Dla mnie jest to w sam raz.
Wracajc jednak do roweru, z punktu widzenia osoby z ASD ma on wiele zalet. Poza tym, e
pozwala unikn nieprzyjemnych bodcw i wyczerpujcego nadmiaru ludzi podczas
codziennych dojazdw, wietnie si sprawdza rwnie w wakacje. Przecie jedn z cech
powszechnie i susznie kojarzonych z zespoem Aspergera s wskie, czsto oryginalne
zainteresowania. A to oznacza, e dla Aspich typowe oferty biur podry mog nie by
interesujce. Ja np. uwielbiam bunkry, muzea i zabytki techniki oraz opuszczone miejsca, za
to np. kocioy mnie nudz. I w zwizku z tym podczas wycieczki do Czarnobyla wrcium
wczeniej od reszty grupy do hotelu ze zwiedzania Kijowa, bo aenie z przewodniczk po
cerkwiach mnie tylko mczyo. Potem miaum p tysica zdj z Zony i ani jednego z
Kijowa. Dla kogo innego ciekawe mog by np. cmentarze. A znale wakacyjny wyjazd ze
zwiedzaniem gwnie cmentarzy jest pewnie rwnie trudno, co ze zwiedzaniem
opuszczonych miast. Oczywicie, osoby neurotypowe o nietypowych zainteresowaniach maj
ten sam problem. To jednak, co w przypadku osb neurotypowych jest nietypowe, wrd
Aspich jest norm. A to oznacza, e eby zobaczy miejsca, ktre nas interesuj, musimy si
tam dosta na wasn rk. Co czsto oznacza wybr pomidzy samochodem a rowerem.
Przy czym rower ma t niezaprzeczaln zalet, e jest tani i sta na niego prawie kadego. Co
wicej, rower wjedzie wszdzie. A jak nawet gdzie nie wjedzie, to si go tam wniesie. W
przypadku ukrytych w lesie bunkrw brak dobrej, przejezdnej drogi dojazdowej i miejsca
parkingowego przed wejciem to norma. Rower natomiast przypi mona do kadego
wikszego drzewa. To wszystko powoduje, e dla osoby interesujcej si nietypowymi
rzeczami dwa kka s niemale idealnym wyborem.
Osobicie mam za sob ju par duszych wypraw rowerowych i w zwizku z tym udao mi
si zdoby troch dowiadczenia. I w zwizku z tym chciaubym podzieli si wnioskami, do
ktrych musiaum doj na wasnych bdach. Dotyczy one bd przygotowania do wyjazdu
roweru grskiego, poniewa na takim jed. Wikszo z nich ma jednak zastosowanie do
kadego typu roweru.
Po pierwsze, owietlenie. Jedc duo po bezdroach, take w nocy, sporo
eksperymentowaum z rnymi lampkami. Tak si bowiem skada, e typowe lampki
rowerowe wietnie sprawdzaj si podczas jazdy w miecie, w lesie jednak zupenie si nie

sprawdzaj. I tu, jak wynika z mojego dowiadczenia, najlepszym rozwizaniem jest latarka
czoowa. Ju wzgldnie tani, troch ponad stulumenowy model z jedn diod, zasilany
dwoma bateriami AAA, bdzie ok. Oczywicie jak kogo sta, moe kupi sobie latark,
ktra ma kilkaset lumenw. Niezalenie jednak od uywanej czowki, nie naley
rezygnowa z lampki rowerowej na kierownicy. Poniewa czowka wieci tam, gdzie patrzy
osoba jej uywajca, rozgldajcy si podczas jazdy po miecie rowerzysta mgby olepia
ni kierowcw. Dlatego podzia zada jest taki: na bezdroa czowka, na ulic maa, saba
lampka rowerowa. Najlepiej o staym wietle, a nie migajca: olepianie czowieka, ktrego
pojazd way sto razy wicej ni Twj, nigdy nie jest dobrym pomysem.
Nie wolno zapomina rwnie o lampce tylnej. Podczas zwykej jazdy po miecie czsto jest
ona zamocowana pod siodekiem. W przypadku duszej wyprawy, kiedy na baganiku wisz
wyadowane po brzegi sakwy, tak zamocowana lampka moe by niewidoczna. Dlatego
warto mie tyln lampk zamocowan np. na kocu baganika. Ewentualnie do sakw.
Wane, eby po powieszeniu sakw bya nadal widoczna.
Jak ju jestemy przy sakwach, to s one kolejnym elementem niezbdnym podczas duszej
wycieczki. A wcale nie tak atwo wybra odpowiednie, jak si moe wydawa. Ja np.
kupujc pierwsze sakwy nie pamitaum o tym, e wyprawy rowerowe czsto zaczynaj si
od dojazdu pocigiem w interesujcy rejon. A to moe oznacza, e pojawi si konieczno
szybkiego zdjcia z baganika i pniejszego ponownego zamocowania wyadowanych do
pena sakw. Warto wic wybra model o takim systemie mocowania, ktry na to pozwala.
Osobicie preferuj system mocowania na trzech hakach: dwch od gry i jednym od dou.
Tu jednak preferencje mog by rne. Warto, eby pene sakwy dao si szybko zdj i
ponownie zaoy.
Warto rwnie pomyle o przednim baganiku. Umoliwia on zamocowanie dwch
dodatkowych sakw po bokach przedniego koa i bardziej rwnomierne rozoenie obcienia.
Dziki temu nie tylko atwiej si jedzie, a przynajmniej takie s moje subiektywne odczucia,
ale rwnie mniejsze jest ryzyko uszkodzenia tylnego koa. A w przypadku roweru z
dodatkowymi kilkudziesicioma kilogramami bagau kady korze, krawnik lub uskok
drogi z betonowych pyt stanowi zagroenie.
W przypadku niewielkich rowerw, takich jak mj gral, trzeba te sprawdzi, czy po
zawieszeniu sakw na baganiku nie bdzie si o nie zahacza nogami pedaujc.
Na koniec ostatnia sprawa: zabezpieczenie przed kradzie. Idealny do miasta,
nieprzecinalny U-lock w lesie prawdopodobnie si nie sprawdzi. Duo lepsza bdzie linka. Z
dala od gwnych szlakw trafi na porzdny stojak dla rowerw bdzie niemal rwnie
ciko, co na zodzieja ze sprztem do przecinania zabezpiecze.
Mam nadziej, e moje dowiadczenia dla kogo oka si pomocne. Niezalenie jednak od
tego, czy planujecie dusze wyprawy, czy nie, zachcam wszystkich do przesiadki z
komunikacji zbiorowej na rower. Zwaszcza dla osb z ASD, dla ktrych przebywanie w
tumie moe by uciliwe, bdzie to bardzo korzystne.