LOKALNA SAMOUPRAVA U

VAJCARSKOJ

OPTE KARAKTERISTIKE

Ako bi se u savremenom svijetu

traio empirijski primjer lokalne
samouprave koji bi po kljunim
odrednicama bio najblii
idealnom teorijskom modelu
izvedenom od samog
pojmasamouprava onda bi
svakako to bio VAJCARSKI.
3

Meutim to nije samo

karakteristika sistema lokalne
samouprave nego i politikog
sistema VAJCARSKE u cjelini.

U poreenju sa najveim brojem

savremenih drava u kojima dominira
predstavnika demokratija, OBLICI
NEPOSREDNE I POLUPOSREDNE
DEMOKRATIJE koji se u ovoj dravi
PRAKTIKUJU pri ODLUIVANJU O
JAVNIM POSLOVIMA takvog su OBIMA
da se ova zemlja sa punim pravom
moe smatrati DOMOVINOM
NEPOSREDNE DEMOKRATIJE.
5

Za ilustraciju evo nekoliko primjera:

Savezni ustav iz 1874.godine
donijet je REFERENDUMOM, a
NARODNOM INICIJATIVOM 100.000
vajcarskih graana sa birakim
pravom on moe biti ZAMIJENJEN, a
za svaku promjenu ustava
obavezan je REFERENDUM
GRAANA.
6

Isto tako,savezni zakoni o

opteobavezne zakonske
odluke moraju biti podnijete
NARODU na usvajanje,odnosno
odbacivanje,kada to zahtijeva
50 000 aktivnih graana ili 8
KANTONA (od 23).[1]
[1] lan 89,Stav 2 Saveznog ustava
7

Obaveza podnoenja narodu na

usvajanje vai i u onim
sluajevima kada u roku od 90
dana od dana objavljivanja
odreenog zakona 50 000
biraa ili 8 kantona podnese
zahtijev da se taj zakon IZNESE
NA REFERENDUM.
8

Iz ovih injenica slijedi da je

NAJZNAAJNIJA
KARAKTERISTIKA vajcarskog
sistema lokalne samouprave
RASPROSTRANJENOST
NEPOSREDNE DEMOKRATIJE U
UPRAVLJANJU LOKALNIM
POSLOVIMA.
9

Druga karakteristika je
JEDNOSTEPENOST i MONOTIPNOST
- jedinica lokalne samouprave je
OPTINA (Comune,Gemeinde) a
optine su statusno izjednaene
bez obzira na BROJ
STANOVNIKA,ekonomsku
razvijenost ili stepen urbanizacije.
10

Trea opta karakteristika je

NEPOSTOJANJE
JEDNOOBRAZNOG MODELA
ORGANIZACIJE, to je rezultat
injenice da je UREIVANJE
LOKALNE SAMOUPRAVE U
NADLENOSTI KANTONA.
11

vajcarska optina u prosjeku

ima oko 2000
stanovnika.Otuda i tako veliki
broj optina ( 3 100), ali i
ogromne razlike u pogledu
veliine ( najmanja optina
broji 12 a najvea preko 600
000 stanovnika).
12

Pored optina, kantoni se dijele na

SREZOVE, ali to nisu jedinice
lokalne samouprave, ve upravne
decentralizacije.
Korijeni lokalne samouprave
vajcarske seu daleko unazad do
13.vijeka, ali se savremeni sistem
oblikovao tokom 19.vijeka uporedo
sa oblikovanjem konfederacije.
13

OPTE ODREENJE
LOKALNE
SAMOUPRVE U VAJCARSKOJ

1.

PRAVO LOKALNE SAMOUPRAVE

U vajcarskoj je pravo lokalne
samouprave oduvijek smatrano
neposrednim. Formalno se ovo
pravo garantuje USTAVIMA
KANTONA, a detaljnije ureuje
KANTONALNIM
ZAKONODAVSTVOM.
14

Obino se to ini tako to se u

odreenim kantonima samim
ustavom pojedinano navode
optine koje u kantonu postoje,
ili utvruje precizan broj optina
ili jednostavno konstatuje da je
zagaratnovana postojea
podjela kantona na optine.
15

LOKALNI POSLOVI I
FUNKCIJE

Poslovi koje obavljaju organi

optina razlikuju se od kantona
do kantona. Kantonalnim
ustavima i zakonima utvruje
se na opti nain da su
OPTINE OVLATENE da
samostalno utvruju svoje
poslove.
16

Nadlenosti lokalne samouprave u

vajcarskoj mnogobrojne su i
raznovrsne. Meutim, s obzirom na
injenicu da je i sam kanton po
pravilu mala teritorijalna jedinica (sa
prosjeno oko 240.000 stanovnika) on
iskljuivo zadrava za sebe ili
eventualno dijeli sa optinama mnoge
nadlenosti koje u drugim zemljama
imaju jedinice lokalne samouprave.
17

I pored kantonalnih RAZLIKA,

vajcarske optine obavljaju
dvije vrste poslova:
1. Izvorne(samostalni
dijelokrug) i
2. Prenesene

18

U obavljanju izvornih poslova

optine su samostalne i podlijeu
samo kontroli ustavnosti i
zakonitosti ali se esto javlja
problem nepreciznog
razgranienja izvornih i
prenesenih poslova, naroito u
onim situacijama gdje se poslovi
dijele izmeu optine i kantona.
19

SOPSTVENI DJELOKRUG
OPTINE OBUHVATA:

20

I.

Tradicionalne komunalne slube

(djelatnosti):

ienje;
javna rasvjeta;
uklanjanje smea;
javni toaleti;
odravanje parkova;
etalita itd.
21

II.

Snadbijevanje stanovnitva
vodom , gasom i elektinom
energijom vee optine organizuju
svoje INDUSTRIJSKE SLUBE, tj.
PRIVREDNE ORGANIZACIJE koje
svoje rashode pokrivaju
sopstvenim prihodima uz obavezu
da viak prihoda uplauju u
optinski budet ali i obavezu
optina da manjak u njihovom
poslovanju pokrivaju iz optinskih
budeta.
22

Obavljanje ovih poslova optine

mogu, u vidu KONCESIJA, povjeriti
privatnim kompanijama,
zadravajui pravo kontrole nad
njihovim radom u pogledu CIJENE,
BLAGOVREMENOSTI i KVALITETA.
Male optine obavljanje ovih
poslova najee obezbjeuju
putem meusobnog udruivanja, ili
prikljuivanju na mreu druge
optine uz odgovarajuu naknadu.
23

III. JAVNI TRANSPORT: autobusi,

trolejbusi, tramvaji, posao su
lokalnih vlasti.
Ove poslove obavljaju
samostalne lokalne
organizacije ili poluprivatna i
privatna preduzea na
koncesionoj osnovi.
24

IV. est je sluaj da se poslovi u

odreenoj oblasti DIJELE
izmeu kantona i optine. Po
tom osnovu OPTINAMA SE
PREPUTAJU POSLOVI BRIGE O
MATERIJALNIM PITANJIMA
OBRAZOVANJA.
25

Pored kantonalnih postoji i

OPTINSKA POLICIJA I
INSPEKCIJSKE SLUBE koje
vode brigu o odravanju
JAVNOG REDA I MIRA.

26

PRENESENI POSLOVI

U pogledu prenesenih poslova,bez

obzira na razlike od kantona do
kantona,zajedniko je to to su
optine OBAVEZNE DA OBAVLJAJU
TAKVE POSLOVE.Pored ve
navedenih iz oblasti obrazovanja i
odravanja puteva u prenesene
poslove najee spadaju:
27

STARANJE O SLUBI
GRAANSKIH STANJA
ORGANIZOVANJE KATASTARSKE
SLUBE
ORGANIZOVANJE SAVEZNIH I
KANTONALNIH IZBORA
PRIKUPLJANJE KANTONALNIH
POREZA
28

ORGANIZACIJA I
ORGANI

vajcarske su optine AUTONOMNE

u odluivanju o svojoj
UNUTRANJOJ organizaciji.

29

Obavezne su jedino da imaju

odreene organe koji utvruju politiku
i svojim propisima ureuju lokalne
poslove i organe koji obavljaju izvrne
poslove. Ova autonomija,uz velike
razlike u pogledu broja stanovnika,
uslovljava i postojanje razliitih
modela organizacije.
30

U veini optina ( njih oko 2 800 )

najvii organ je OPTINSKA
SKUPTINA koju ine SVI
STANOVNICI SA BIRAKIM PRAVOM.
Ova skuptina se sastaje DVA ili
TRI puta godinje.

31

U veim optinama njemakih i

najveem broju optina nenjemakih
kantona ( ukupno oko 300 optina ),
obrazuje se OPTINSKO VIJEE kao
najvii organ.
lanove vijea biraju graani
neposredno, a ono broji od 30 60
vijenika. U veini sluajeva mandat
vijenika je ETVEROGODINJI.
32

U pogledu ovlatenja nema

razlike izmeu SKUPTINE koju
ine svi birai i OPTINSKOG
VIJEA kao predstavnikog
tijela.
U ovlatenja spadaju:

33

1. DONOENJE I MJENJANJE OPTINSKIH

PROPISA ( IZUZETNO, I TO SAMO KAD JE
ZAKONOM IZRIITO PROPISANO, OVO
PRAVO MOE DA PRIPADA I NEKOM
DRUGOM OPTINSKOM
ORGANU,NEJEE IZVRNOM
ODBORU,PA TAKO U KANTONU CIRIH
OVAJ ODBOR DONOSI PRAVILNIK O
KOMUNALNOJ POLICIJI, A SKUPTINA GA
POTVRUJE );
34

2. ODLUIVANJE O POSTOJANJU
OPTINE I NENIH GRANICA;
3. USVAJANJE BUDETA I
POTVRIVANJE ZAVRNOG
RAUNA;
4. UTVRIVANJE KOMUNALNOG
POREZA;
35

5. IZBOR PREDSJEDNIKA OPTINE, LANOVA

IZVRNOG ODBORA, I DRUGIH ZVANJA
( UITELJ, UBIRA POREZA I SL.)
6. DONOENJE ODLUKA O VANIJIM
FINANSIJSKIM PITANJIMA; ( PRIBAVLJANJE I
OTUIVANJE NEPOKRETNOSTI
ZAKLJUIVANJE ZAJMOVA I SL.);
7. NADZOR NAD RADOM IZVRNOG ODBORA
I OPTINSKE ADMINISTRACIJE;

36

Pored izvrnog odbora pravo inicijative

ima i odreen broj graana ( od jedne
etvrtine do jedne desetine,zavisno od
kantona ).
Radom skuptine obino rukovodi
PREDSJEDNIK OPTINE, a u nekim
kantonima skuptina bira cijelo
PREDSJEDNITVO u iji sastav NE MOGU
UI LANOVI IZVRNOG ODBORA.
37