2.

2 Huyt p
2.2.1 nh ngha huyt p
Huyt p (BP) [1] l p lc mu cn thit tc ng ln thnh ng mch nhm a mu
n nui dng cc m trong c th. Huyt p c to ra do lc co bp ca tim v sc
cn ca ng mch.

Hnh 1: M t huyt p [1]

Huyt p l mt thng s ph bin v hiu qu nht trong y t thc hnh sinh l. Thc
hin xc nh gi tr ln nht v gi tr nh nht ca p sut mu trong mi chu k nhp
tim, b xung thm thng tin v cc thng s sinh l, h tr cho vic chn on nh
gi iu kin c mch mu v mt vi kha cnh v hot ng ca tim. C nhiu phng
phng php o huyt p khc nhau, nhng phn ra lm 2 loi: o huyt p theo phng
php trc tip v o huyt p theo phng php gin tip.
Cc gi tr p sut trong h thng chc nng c ch ra:
- H thng ng mch 30 300mmHg

- H thng tnh mch 5 15mmHg

- H thng phi 6 25mmHg
Huyt p c th hin bng 2 ch s:

Huyt p ti a (cn gi l huyt p tm thu hoc ngn gn l s trn), bnh

thng t 90 n 139 mm Hg (c l milimt thu ngn).

Huyt p ti thiu (cn gi l huyt p tm trng hoc ngn gn l s di), bnh

thng t 60 n 89 mm Hg.

2.2.1.1 Ngun gc pht sinh tn hiu

l s thay i p lc mu ln thnh mch, s thay i ny bt ngun t vic tim co
bp v gin ra. [2]
Khi tim p, y mu qua cc ng mch vi phn cn li ca c th. Lc ny to ra p
lc ln ng mch. iu ny c gi l huyt p tm thu.
Khi tim gin (khng p), mu c gi nh van tm nh v van ng mch phi, lc ny
khng c lc y t tim, p lc ca mu ln thnh mch c gi l huyt p tm trng.

Hnh 2: Dng tn hiu huyt p l tng [2]

2.2.1.2 Cc c im ca tn hiu
nh trn tn hiu dao ng trong khong 120mmHg, y l lc tim co bp tng mu ra
ng mch.
nh di tn hiu dao ng trong khong 80mmHg, y l lc tim gin (ngh). 1 chu k
tn hiu c trng cho nhp tim.
Khi tim co bp mnh lm tng huyt p v ngc li, tc nh tn hiu s nhn hn v
ln hn, nhp tim cha chc tng.
Khi tim co bp nhanh cng lm tng huyt p, nhng nu nhanh qu ( 140 ck / ph ) th
huyt p gim do khi tim co bp nhanh th thi gian mt chu k tim s ngn li, nn lng
mu c ht v tim gim , lm th tch mu do bm vo ng mch gim, lm gim
huyt p gim, khi nh tn hiu gim.
2.2.2 Phng php o
2.2.2.1 Gii thiu cc phng php o
2.2.2.1.1 o huyt p theo phng php trc tip IBP
L phng php o chnh xc nht v cm bin c cy trc tip vo ng mch ca c
th (nh trong hnh 3.11). Phng php ny ch p dng khi cn chnh xc cao p
ng cho yu cu theo di lin tc ca h thng monitor. Phng php ny cho php o
huyt p trong cc vng su m phng php o gin tip khng o c.

Hnh 3: Ghi li gi tr ca huyt p s dng u d c a vo ng mch ch: phng php lch s

u tin ca o huyt p (1732, Stephen Hales).

Trong phng php o trc tip ngi ta s dng cc loi ng thng c gn cm bin
a vo trong ng mch hoc tnh mch vng quan tm. C hai loi ng thng c
s dng, mt loi c cm bin c gn u ng v thc hin chuyn i p lc ca
mu thnh tn hiu in. Mt loi khc l ng cha y cht lng, p lc mu s c
truyn n u d thong qua cht lng trong ng. Sau u d s chuyn i sang cc
tn hiu in tng ng. Cc tn hiu in ny sau c khuch i v hin th hoc l
ghi lai xem xt. Trong phng php o ny trc khi a cc ng thng vo trong
mch mu phi c tit trng trc.

Hnh 4: nh cy cm bin trc tip vo ng mch

Hnh trn m t s mch in thng dng cho vic x l tn hiu in thu c t cc

u d. u d c kch thch vi in p DC 5V, cc tn hiu in tng ng vi p
sut ca ng mch c a ti b khuch i. cc b khuch i ny tng t nh cc
b khuch i trong cc my ghi in tim. Vic kch thch cho cc u d c ly t b
khuch i iu khin cu Wien qua b bin i cch ly. H s khuch i ca b khuch
i c iu chnh theo nhy ca u d. Sau khi qua b lc RF, tn hiu c a
qua b gii iu ch lc b sng mang thu c tn hiu cn thit.

Hnh 5: S mch in dng o huyt p tm thu v tm trng

Trong khi o tm thu, mch o p sut tm thu hot ng. Khi cc xung mch xut hin
A, diot D3 v t C3 iu khin tn hiu vo a ra gi tr ca tm thu. Thi gian
phng np ca R3C3 c la chn theo mt b pht nh c hin th trn ng h M1.
Gi tr p sut tm trng c hin th mt cch gin tip. Mt mch cht bao gm t
C1 v diot D1 c s dng cn bng gi tr in p nh nh ca xung mch. Gi tr
in p ny c xc nh trn R1, diot D2 v t C2 iu khin gi tr tn hiu xung
mch. Gi tr p sut tm trng c hin th trn ng h M2 ch ra s khc nhau
gia nh p sut tm thu v p sut ca xung mch.
Vic o p sut tnh mch chnh CVP (central Venous Pressure) c thc hin vi k
thut ng dn c bit. Cc u d vi nhy cao c a vo trong tnh mch o
p sut mu. Tuy nhin cc u d khng th gn trc tip ln u ca ng v khng th
thay i v tr ca ng trong khi o. Vic o p sut tnh mch chnh thng c o t
mt ng dn nh v cao cp, cc ng dn ny thng di t 25 30cm.

2.2.2.1.2 o huyt p theo phng php gin tip NIBP

K thut ny dng xc nh p sut ca mu ti tm thu v tm trng bng cch cun
quanh cnh tay ly p lc ca ng mch. Phng php ny c thc hin bng cch
cun quanh cnh tay mt ti chu p lc, sau dung bng hi bm hi vo ti n
mt gi tr nht inh. Cho gim dn p sut trong ti mt cch u n, ti khi no c
mu chy trong ng mch th l gi tr p sut tm thu, tip tc gim dn p sut
trong ti n khi mu chy bnh thng th gi tr l p sut tm trng.
2.2.2.1.2.1 T ng o huyt p theo phng php korotkoff
Da trn phng php dao ng k hoc l khng thm nhp t ng xc nh huyt p
ca ng mch. Thit b ny cng thc hin theo li truyn thng l dng ti kh bm
cng v cho gim dn p lc. Khi cho p lc ca ti kh gim i th p sut ca ng
mch c xc nh tai thi im p lc ca ti kh l thp nht, ti bin ca dao
ng k l ln nht. Ti kh c tng p lc bi mt ng c cht v p sut c theo
di bng mt ng khc c gn cm bin p lc t trong . Vic pht hin p lc ng
mch c da vo hai dao ng k, thit b ny c th t c h s tng quan l
0.98 trong vic xc nh p sut ca ng mch

Hnh 6: Phng php Krotkoff [3]

- Nguyn tc o lng
Cc nguyn tc o lng bao gm vic ghi chp s liu, khng phi l o huyt p trc
tip vo ng mch nhng o huyt p ng mch bng cch p cc ng mch m trn
p lc s c o.
Tht vy, cc bc s s dng mt vng bt (hoc mt cnh tay-band), s c dn bm
y khng kh p ng mch xung di. Cc bc s s nghe bng vic s dng ng
nghe ca mnh, ting ng pht ra t mu ti thi im thng qua cc ng mch

Hnh 7: Cch o huyt p bng phng php nghe phi

Khi vng bt phng nn cc ng mch xung di, mu khng th chy qua v

bc s do khng nhn thy bt k ting ng no. Sau , cuff dn xp xung v ting
ng hin gi c xc nh l huyt p ti a (huyt p tm thu). Khi vng bt tip tc
xp, ting n ca ng mch bin mt mt ln na v cc bc s o p sut tng ng nay
n ti thiu (huyt p tm trng).

-1Cc thit b o lng bao gm mt ti hi

bm hi, kim ch th o lng v mt ng
nghe.
Vng bt c bm cho n khi cuff nn
ng mch cnh tay, mu khng vt qua
na: ng nghe nhn thy khng c ting
n.

-2Sau , vng bt c x hi t t, mu i
qua cc ng mch mt ln na: ng nghe
cm nhn mt ting n v gi tr ca huyt
p c c cng mt lc trn mt s.
Huyt p o ti thi im ny l huyt p
ti a, huyt p tm thu.

-3Cc cuff tip tc x kh chm. Mu i qua

mt ln na v ng nghe cm nhn mt
ting n.

-4Cc s x hi cuff v t nghe thy ting n

hn bng ng nghe, cho n khi n bin
mt hon ton: huyt p c c trn
quay s v xc nh ti thiu, tc l huyt
p tm trng.

- chnh xc php o:
So snh cc gi tr ca huyt p gia mt u d p sut c gn vo cc ng mch
v cch o s dng vng bt.
Cc nghin cu ch ra rng cc thit b cnh tay-band (nhng ngi m thng
c s dng) nh gi huyt p ti a thp hn 10 mm thy ngn v qu c tnh ca 10
mm thy ngn huyt p ti thiu
V d, mt ngi c huyt p 140/90 mm thy ngn (14/9) c trong thc t p sut
150/80 mm thy ngn nu nghin cu trong php o p sut ng mch.
Qua , ta thy vn xc nh ngng ca hai p sut trn l rt kh, m theo cch trn
l rt th cng thc hin bng tay, kt qu ph thuc nhiu vo kh nng ca y t. Nn t
tm ra cc phng php o hon ton t ng c th thc hin trn my.
2.2.2.1.2.2T ng o huyt p s dng phng php dao ng k

Hnh 8: My o huyt p omron s dng nguyn l dao ng k

Phng php ny thc hin ging nh khi lm bng tay nhng c thm cm bin m
c t vo ti kh thu cc m thanh Korokoff. Cc m thanh ny qua cht p in s
c chuyn i thnh cc tn hiu in tng ng. Sau cc tn hiu ny c khuch
i v truyn i qua cc b lc thng di loi b nhiu. T cc tn hiu thu c ngi
ta xc nh c p sut tm thu v tm trng tng ng. Qu trnh din ra trong
khong thi gian t 2-5s.

Hnh 9: Dng sng tn hiu thu c o theo phng php Korotkoff v dao ng k

2.2.2.1.2.3 T ng o huyt p s dng phng php dch pha

Da vo s xut hin mch ti thi im tm thu v bin mt ti thi im tm trng.
Xc nh tc th cc gi tr p sut tm trng v tm thu. thc hin c iu ,
ngi ta sp xp trn ti kh gm 3 ti con hoc l 3 ngn con c bm cao hn p sut
sut tm thu khong 30 mmHg. Mt trong cc ti c gi l ti tm thu, hai ti cn
li c gi l ti tm trng. Gi tr p sut tm thu c xc nh bng cch cm nhn
mch mu u tin i qua cc ti tm trng. Cn gi tr p sut tm trng c xc
nh bng cch pht hin ra khi tn hiu t cc ti tm trng khng cn b dch pha so
vi nhau na.
2.2.2.1.2.4 T ng o huyt p s dng phng php Rheographic
Da vo s thay i tr khng ti 2 im di sc p ca ti kh xc nh p sut tm
trng thay cho vic da vo s dch pha mch mu phng php trn. Hnh trn m t

cch t in cc o huyt p trong phng php ny. Ba in cc gn trn ti kh

c t p st vo da trn cnh tay ca bnh nhn.
Vic tip xc tt s lm gim tr khng tip xc gia in cc v da. ic cc B hot
ng nh l mt in cc chnh c t gia ti kh, cc in cc A v C c gn
hai bn in cc B. Mt ngun xoay chiu tn s cao c 100KHz c a vo cc A v
C, khi thc hin o tr khng gia in cc bt k di p lc ca ti kh th n s a ra
gi tr tng ng ca cc nhp p trong mch. Do cc xung mch c th c nhn
bit v a i khuch i.
Khi ti kh c bm ln ti khong gi tr ca p sut tm thu th khng c mt xung
mch no c nhn bit bi in cc A. Xung mch s xut hin khi p sut ca ti kh
gim xung di mc p sut tm thu. S xut hin cu xung th nht s to ra mt tn
hiu in nh du gi tr ca p sut tm thu trn p k. Khi p sut ti kh gim v
nm trong khong gia p sut tm thu v p sut tm trng th cc tn hiu ny s
khng c in cc A v C nhn bit, do dng mu b ngn cn bi ti kh lm cho cc
xung xut hin ti A tr hn s vi xung xut hin ti C. Khi p sut ti kh gim xung
gi tr p sut tm trng th dng mu khng cn b cn tr v cc tn hiu ny s bin
mt. Mt tn hiu chnh xut hin v p sut ca tm trng c hin th trn p k.

Hnh 10: Phng php o huyt p gin tip theo Rheographic

2.2.2.1.2.5 T ng o huyt p s dng phng php hiu ng siu m Doppler

Cc Monitor t ng o huyt p cng c thit k da vo siu m v s vn ng ca
thnh mch. Cc b logic iu khin c t hp trong thit b thc hin phn tch cc tn
hiu thu c t s vn ng ca thnh mch xc nh p sut tm thu v tm trng
v cho hin th gi tr tng ng.

Hiu ng dch tn Doppler c xc nh nh sau:

f =

2 vt
c

Trong :
f: tn s Doppler (Hz)
vt : tc truyn m( m/s)
c: bc sng (m)
i vi thit b o huyt p th ng mch cnh tay c s dng v sng siu m
s phn x tt. S vn ng ca mch s to ra dch chuyn tn s Doppler,
c

vc
fc

Trong : c: bc sng ca siu m trong mi trng (m); vc: vn tc sng truyn m

trong mi trng (m/s c 1480m/s); fc: tn s ca sng siu m trong mi trng
(2MHz).
c

T ta c:

1480
2 . 106

V tn s Doppler l: f =

= 0.74.10-3 (m)
2 vt
3
0. 74 . 10

= 2.7.10-3vt (Hz)

Do o ta thy tn s Doppler f ph thuc vo vn tc ca sng siu m trong mi

trng. xc nh tn s Doppler phi xc nh theo s vn ng ca thnh mch. S
vn ng ca thnh mch c xc nh vo c 5.10-3 m v lp li trong khong thi
gian t = 0.1s. T tc ca thnh mch c xc nh l:
vt =

d
t

5 . 10
0.1

= 50.10-3 (m/s)

Thay vo biu thc tnh tn s Doppler ta c:

f = 2,7.10-3 .50.10-3 =135 Hz
Cc thit b s dng nguyn l dch tn siu m Doppler o huyt p u da vo vic
xc nh tn s dch chuyn ca cc sng phn hi li t s vn ng ca thnh mch.

Mt khc cc thit b o huyt p loi ny phi lc b i cc tn s cao v cc tn thp t

cc tn hiu phn hi li khi gp s vn ng ca thnh mch.
S khi ca cc thit b loi ny c m t trong hnh 3.15, gm 4 khi chnh. Ti
cng mt thi im cc tn hiu iu khin t h thng con c pht ti khi RF v h
thng Audio con vi tn s sng mang l 2Mhz. Ti chng c a ti cc u d
trong ti kh, cc u d thc hin chuyn i nng lng ca sng RF sang dng nng
lng ca sng siu m v cho i qua tay ca bnh nhn. p sut trong ti kh c kim
tra bi h thng iu khin con v kh p sut t n khong nh trc th qu trnh
bm c dng li. Ti thi im ny, cc mch audio trong khi RF v khi audio h
thng con s c iu khin bi cc tn hiu iu khin h thng con v cc tn hiu
audio ny s a cc tn s Doppler n khi iu khin logic. Cc tn hiu iu khin t
h thng con c a ti khi h thng kh iu khin bm kh cho ti kh theo mt
tc nh trc.

Hnh 11: Cc khi chnh trong thit b o huyt p siu m

Ti p sut tm thu, ng mch ang b nn s m ra v mu bt u chy. S vn ng

ca ng mch lm xut hin tn s Doppler khi sng siu m phn hi li. Tn hiu
c chuyn i sang dng tn s audio v c nhn bit l im p sut tm thu bi h
thng iu khin logic. Sau khi c 4 tn hiu c nhn bit y t cc thanh ghi th
lc mi khng nh l im p sut tm thu. Mt cch kim tra khc l da vo cc tn
hiu audio xc nh b rng v tn s ca cc xung phn hi t cc ng mch. Cc

xung c b rng ln hn 125ms va tn s ln hn 250ms s b loi b ra bi h thng

iu khin logic.
Vic thit lp gii hn trn (240bit/s) theo nhp timca bnh nhn s c thit b t ng
thc hin. Tng t nh vy cho gii hn di l 24bit/s. Ti p sut tm trng, p sut
ca ti kh s cn bng hoc xp x ngng p sut ca ng mch. Khi h thng
audio con s khng nhn c cc tn s Doppler na v vic c p sut tm trng
c tin hnh. Khi p sut ca ti kh s cn bng vi p sut ca kh quyn v c
gi nguyn cho n khi thc hin mt php o mi.
2.2.2.2 So snh cc phng php o
Cc phng php o
T ng o huyt p theo
phng php Krotkoff

u im
Nhc im
n gin, d thc hin, Gi tr huyt p xc nh c ph
gi thnh r

thuc rt nhiu vo ngi o c

kinh nghim hay khng, iu ny
dn ti nhiu ngi thc hin s c

T ng o huyt p s

D thc hin, kh

nhiu kt qu sai khc nhau.

Vic thit k mch, phn mm cho

dng phng php dao

chnh xc, n nh

vi x l v x l tn hiu kh phc

Thit b kh n gin

tp.
S cm nhn ca mi ngi l

ng k
T ng o huyt p s
dng phng php dch pha

khc nhau, cn phi c kinh

nghim trong vic o, dn ti sai s

T ng o huyt p s
dng phng php
Rheographic

T ng xc nh

ln
Qu trnh o ph thuc rt nhiu

huyt p tm trng v vo cch t 3 in cc, dng xoay

tm thu, khng c s

chiu c tn s 100Khz t vo cc

can thip ca con

A v C. Nguyn l mch kh phc

ngi.

tp, ch th vn x dng p k dn
ti sai s trong qu trnh c

T ng o huyt p s

Kt qu chnh xc, n

Qu trnh thit k mch phc tp,

nh

kh thnh cng, cn s dng cng

dng phng php hiu ng

siu m Doppler

ngh cao

2.2.2.3 La chn phng php o

Qua qu trnh tm hiu cc phng php, nhm em quyt nh chn o huyt p bng
phng php dao ng k v:
Vn dng c nhng g hc vo trong qu trnh nghin cu thit k, ch to
mch o huyt p.
Hu ht cc thit b o huyt p hin i nh moniter theo di bnh nhn, my o
huyt p mini omron, u s dng phng php o ny.
Cc thit b ph kin phc v qu trnh lp rp hu ht c sn.

Ti liu tham kho << hi s si :D

[1] : bi ging thit b in t y t
Hnh nh: http://omron-yte.com.vn/5629-huyet-ap-la-gi/
[2] : http://huyetap.edu.vn/cach-nhan-biet-huyet-ap-tam-thu-va-huyet-ap-tam-truong/
Hnh

nh:

http://suckhoeshop.com.vn/y-nghia-cac-dang-song-tren-monitor-theo-doi-

benh-nhan.html
[3] Hnh nh: Bi ging mn thit b y sinh 1