Professional Documents
Culture Documents
MS07 R10bV
MS07 R10bV
Xt
Cao Ho Thi
V d:
-
12
12
12
V d:
Lng dng chy n h cha Tr An t nm 1959 n 1985
Q
(m3/s)
1959 1960
1985
t (nm)
Cao Ho Thi
8.2.1 Phng php trung bnh dch chuyn: (Trung bnh trt Moving
average)
Ni dung ca phng php ny l thay th ga tr quan st Xt bng ga tr trung
bnh ca chnh n vi m ga tr trc n v m ga tr sau n. Ngha l thay Xt bng X*t,
vi:
Xt* =
Xt* =
Cao Ho Thi
m
1
X t+ j
2m + 1 j = m
X t m + X t m +1 + ... + X t + ... + X t + m 1 + X t + m
2m + 1
Xt* =
X t 2 + X t 1 + X t + X t +1 + X t + 2
5
Nu t = 3
X *3 =
X1 + X 2 + X 3 + X 4 + X 5
5
X = X1
V cc tr s Xt c ly t s liu quan st
X 2 = X 2 + (1 ) X 1
X 3 = X 3 + (1 ) X 2
.............
X t = X t + (1 ) X t 1
..............
X n = X n + (1 ) X n 1
V d:
Bng s liu sau y cho thy s lng my tnh c bn ra ca ca hng trong
24 thng va qua.
a) Tm chui thi gian trung bnh trt 5 thng
b) Tm cc ga tr trung bnh bng phng php lm trn hm m vi h s lm trn
Cao Ho Thi
c)
STT
Thng
S liu quan st
Xt
2 nm trc
Mt
Hai
Ba
T
Nm
Su
By
Tm
Chn
Mi
Mi Mt
Mi Hai
1 nm trc
Mt
Hai
Ba
T
Nm
Su
By
Tm
Chn
Mi
Mi mt
Mi hai
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
21
20
19
18
14
15
22
28
25
25
25
20
25
25
24
28
36
32
25
23
22
23
22
27
S trung bnh
trt 5 thng X*t
18,4
17,2
17,6
19,4
20,8
23,0
25,0
24,6
24,0
24,0
21,0
20,0
19,8
18,9
16,5
15,8
18,9
23,5
24,3
24,7
24,9
22,5
23,8
24,4
27,6
29,0
29,0
28,8
27,6
25,0
23,0
23,4
23,8
24,4
24,2
26,1
31,0
31,5
28,3
25,7
23,8
23,4
22,7
24,9
8.3 D bo:
8.3.1 Khi nim chung :
D bo l kh nng nhn thc c s vn ng ca cc i tng nghin cu
trong tng lai da trn s phn tch chui thng tin qu kh v hin ti. Cho n nay,
nhu cu d bo tr nn ht sc cn thit mi lnh vc.
Cao Ho Thi
8.3.1.1.2 D bo (Forecasting)
D bo l tin on khoa hc mang tnh xc sut v tnh phng n trong khong
thi gian hu hn v tng lai pht trin ca i tng nghin cu.
a) Tnh xc sut :
Do d bo da trn vic x l chui thng tin bao gm c 2 yu t xu th pht
trin v yu t ngu nhin, v vy kt qu d bo so vi thc t c s chn lch mang tnh
xc sut.
Cao Ho Thi
b) Da theo kt qu :
-
D bo ti nguyn.
D bo khoa hc k thut.
D bo dn s lao ng.
D bo x hi.
D bo th trng
8.3.2 Cc bc d bo:
Cng tc d bo gm 4 bc:
8.3.2.2 X l s b s liu:
- B nhng s liu khng cn thit, khng chnh xc.
- B xung nhng s liu cn thiu.
- Chia tp s liu thnh 2 nhm : nhm u v nhm kim tra.
Cao Ho Thi
Ft+1 = Xt
Ft+1 : l gi tr d bo thi im t+1
Xt : l tr quan st c thi im t
Nhn Xt:
y l m hnh n gin nht. M hnh ny khng th hin c cc
thnh phn ca chui thi gian.
nh gi chnh xc ca cng tc d bo ngi ta phi tnh sai s d
bo e.
Cao Ho Thi
1980
1
2
3
4
5
6
7
8
450
350
200
300
1981
1
2
9
10
350
200
3
4
11
12
150
400
1982
1
2
3
4
13
14
15
16
550
350
250
550
1983
1
2
3
4
17
18
19
20
550
400
350
600
1984
1
2
3
4
21
22
23
24
750
500
400
650
1985
1
2
3
4
25
26
27
28
850
600
450
700
Gii:
Nu chng ta s dng s liu t nm 1979 n nm 1984 lm phn u ca nhm
s liu v s dng s liu nm 1985 l phn kim tra
Gi tr d bo cho qu I nm 1985 (thi im 25)
Cao Ho Thi
a)
Ft+1 = Xt + ( Xt Xt 1)
nh gi nh hng ca thnh phn xu hng
V d:
Gi tr d bo thi im 25
Ft+1 = Xt *
Xt
X t 1
V d:
F25 = X24 *
= 650 *
X 24
X 23
650
400
F25 = 1050
e25 = X25 - F25
= 850 -1056
e25 = -206
C. Phng php 3:
Trong phng php ny, ngi ta c ch n nh hng ca thnh
phn ma trong chui thi gian.
Ft+1 = Xt-3
Cao Ho Thi
10
V d:
F25 = X21 = 750
e25 = X25 - F25
= 850 750
e25 = 100
D. Phng php 4:
Trong phng php ny, ngi ta ch n nh hng ca thnh phn ma
v thnh phn xu hng ca chui thi gian.
Ft+1 = Xt-3
T/phn ma
(X t X t 1 ) + ... + (X t 3 X t 4 )
4
Gi tr trung bnh ca s thay i ca 4
T/phn xu hng
qy gn nht
V d:
F25 = X21 +
(X 24 X 23 ) + (X 23 X 22 ) + X 22 X 21 ) + (X 21 X 20 )
4
= 750 +
= 750 +12,5
F25 = 762,5
e25 = X25 - F25
= 850 - 762.5
e25 = 87.5
Cao Ho Thi
11
Nhn xt chung:
Phng php Naive c u im n gin v ph hp cho nhng phn tch
ban u nhng sai s ln.
Ft+1 =
1
n
X
t =1
1
24
24
X
t =1
1
* (9800)
24
F25 = 408,33
e25 = X25 F25
= 850 408,33
e25 = 441,67
Gi tr d bo cho qu II/1985 (thi im t = 26)
F26 =
=
F26 =
1 25
1 24
=
X
X t + X 25
25 t =1
25 t =1
1
[9800 + 850]
25
1
* 10650 = 426
25
Cao Ho Thi
12
e26 = 174
Trong v d ny, cc sai s d bo ln d bo khng chnh xc.
Phng php trung bnh n gin thng c s dng khi dy s liu khng
bin i theo ma,khng c hng, khng i xng v vi tp s liu ln.
b. Phng php trung bnh dch chuyn ; (Moving Average)
Trong phng php ny, ngi ta s dng gi tr trung bnh ca n s liu quan st
trc thi im d bo.
Ft+1 =
1
(Xt + Xt-1 + Xt-2 +.+ Xt-n+1)
n
Nhn xt:
- M hnh ny ch n n s liu quan st bit gn thi im d bo nht.
- S n khng thay i khi tnh gi tr trung bnh dch chuyn.
n = 1 Ft+1 = Xt : Phng php naive
1 n
n = 1 Ft+1 = X t :Phng php trung bnh gin n.
n t =1
(ton b s
liu)
- Tng qut, phng php trung bnh dch chuyn tt hn phng php trung bnh
gin n.
V d:
Gi tr d bo cho qu I/1985 vi n = 4
F25 =
=
1
(X24 +X23 + X22 +X21 )
4
1
1
(650 + 400 +500 +750 ) = * 2300
4
4
F25 = 575
e25 = X25 - F25
= 850 575
e25 = 275
c. Phng php lm trn hm m:(Exponential Smoothing Methods)
Ft+1 = Xt + (1-) Ft
Cao Ho Thi
13
: l
Cao Ho Thi
14