Mevcut Bor Madeni Kullanm Alan

naat-imento Sektr
Mukavemet artrc ve izolasyon amal (Daha salam, hafif ve depreme-sya dayankl binalarn
yaplmasnda, yaltmda) Son zamanlarda imento retiminde, bor kullanm betonun dayanklln
arttryor. Borlu imento, zellikle "beton yol" ve "baraj" inaatnda tercih ediliyor.

Cam Elyaf ve Borcam

Hafiflii, fiyatnn dkl, gerilmeye olan direnci ve kimyasal etkilere dayankll nedeniyle
plastiklerde, sinai elyaf v.b. de, lastik ve katta yer edinmi olan cam elyaf, kullanld malzemelere
sertlik ve dayankllk kazandrmaktadr. Bylece sertlemi plastikler otomotiv, uak sanayilerinde, elik
ve dier metalleri ikame etmeye balamtr. Ayrca spor malzemelerinde de (kayaklar, tenis raketleri
v.b.) kullanlmaktadr. Isya dayankl cam cam yapmnda cam hamuruna %5 orannda borik asit
konulur.

Ahap Koruma

Yanmay nleyici (Geciktirici) Maddeler

Bakteri ve rmeye kar koruyucu ve alev geciktirici olarak kullanlmaktadr.

Borik asit ve boratlar sellozik maddelere, atee kar dayankllk salarlar.Tutuma scaklna
gelmeden sellozdaki su molekllerini uzaklatrrlar ve oluan kmrn yzeyini kaplayarak daha ileri
bir yanmay engellerler. Bor bileikleri plastiklerde yanmay nleyici olarak giderek artan oranlarda
kullanlmaktadr. Bu ama iin kullanlan bor bileiklerinin banda inko borat, baryum metaborat ve
amonyum fluoborat gelmektedir.

Nkleer Uygulamalar
Atom reaktrlerinde borlu elikler, bor karbrler ve titanbor alamlar kullanlr. Paslanmaz borlu elik,
ntron absorban olarak tercih edilmektedir. Yaklak her bir bor atomu bir ntron absorbe etmektedir.
Atom reaktrlerinin kontrol sistemleri ile soutma havuzlarnda ve reaktrn alarm ile kapatlmasnda
(B10) bor kullanlr. Ayrca, nkleer atklarn depolanmas iin kolemanit kullanlmaktadr.

Metalurji
Boratlar yksek scaklklarda dzgn, yapkan, koruyucu ve temiz, apaksz bir sv oluturma zellii
nedeniyle demir d metal sanayiinde koruyucu bir cruf oluturucu ve ergitmeyi hzlandrc madde
olarak kullanlmaktadr. Bor bileikleri, elektrolit kaplama sanayiinde, elektrolit elde edilmesinde sarf
edilmektedir. Borik asit nikel kaplamada, fluoboratlar ve fluoborik asitler ise; kalay kurun, bakr, nikel
gibi demir d metaller iin elektrolit olarak kullanlmaktadr.Alamlarda, zellikle eliin sertliini artrc
olarak kullanlmaktadr.

Otomobil Hava Yastklar, Antifriz

Bor hava yastklarnn hemen imesini salamak amacyla kullanlmaktadr. arpma annda, elementel
bor ile potasyum nitrat toz karm elektronik sensr ile harekete geirilir. Sistemin harekete geirilmesi
ve hava yastklarnn harekete geirilmesi iin geen toplam zaman 40 milisaniyedir. Ayrca
otomobillerde antifriz olarak ve hidrolik sistemlerde de kullanlmaktadr.

Salk
BNCT (Boron Neutron Capture Therapy) kanser tedavisinde kullanlmaktadr. zellikle; beyin
kanserlerinin tedavisinde hasta hcrelerin seilerek imha edilmesine yaramas ve salkl hcrelere
zararnn minimum dzeyde olmas nedeniyle tercih nedeni olabilmektedir. Metabolizmadaki bor,
kalsiyum, magnezyum ve fosfor dengesini ayarlar. Salkl kemiklerin oluumuna, kaslarn ve beyin
fonksiyonlarnn geliimine yardm eder.

Fze / Uu Yaktlar
Bor kimyasallar zellikle fze yakt olarak kullanlmaktadr. Sodyum tetraborat, zel uygulamalarda
yakt katk maddesi olarak kullanlmaktadrlar.

Atk Temizleme
Sodyum borohidrat, atk sulardaki civa, kurun, gm gibi ar metallerin sulardan temizlenmesi
amacyla kullanlmaktadr.

Borlu Kat Yaktlar/Hcre Yaktlar/(Fuel Cells)

Son gnlerde sodyum borohidritinin kullanld, sodyum borohidrattan enerji reten hcre yaktyla ilgili
almalar hz kazanmtr. Sodyum borohidratn kimyasal balarnda hidrojen mevcut olup, katalist
hidrojeni aa karmakta veya elektrik retmektedir. Bu retim de temel prensip ise su ile boraksn

reaksiyonudur. Bu reaksiyondan retilen hidrojen direk iten yanmal motorlara beslenebilir veya hcre
yaktlarnda kullanlabilirler.

Enerji retimi ve Is Depolama

Bor, demir ve nadir toprak elementleri kombinasyonu (METGLAS) % 70 enerji tasarrufu salamaktadr.
Bu gl manyetik rn; bilgisayar disk srcleri, otomobillerde doru akm-motorlar ve ev eyalar ile
portatif g aletlerinde kullanlmaktadr. Son yllarda , borlarn piller/akler de kullanlmas ile maliyetler
drlm ve evre dostu piller/akler retilmeye balanmtr.

Askeri Uygulamalar
Jet ve roket motorlarnn i ksmlarnda, askeri zrhl tehizatta zrh ve roket yakt olarak bor bileikleri
kullanlyor. Yine piyade tfei, tabanca, top, tank retiminde, zrhl personel tayclarn zrhlarn
glendirici seramik plaklarda da kullanlmaktadr. kullanlyor

Deterjan Sanayi
Farkl formllerle deterjan sanayinde kullanlan bor, ev temizlik malzemelerinde, bulak ve amar
deterjanlarnda da kullanlyor. Borun, aartc ve bakterilere kar koruyucu zellii bulunuyor.

Kozmetik Sanayi
Bor kullanld kozmetik rnlerine de yumuaklk, yapkanlk ve dayankllk gibi ekstra zellikler
kazandryor. Gnlk yaamda kadnlarn vazgeilmezi fondten, kapatc, ruj, oje gibi birok rnn
ieriinde bor kullanlyor.

Gbre ve Mikro Besleyici

Tarmda borlu gbre kullanm verimi arttryor. Hektar bana sadece 1.5 kilogram bor gbresi
kullanarak domateste yzde 18'lik verim art elde edilebiliyor. Bor gbresi ile ekerpancarnda yzde
15, fndkta yzde 19 verim art salanyor.

Seramik Sektr
Borun seramik sektrnde kullanm seramiin pime scakln dryor. Seramik srlarndaki yapy
glendiriyor.

Silah ve Uzay Sanayi

Ulatrma Sektr

Bor kullanm sayesinde, arl azalan uzay aracnn k maliyeti 10 misli azalyor.
Motor yalarnda bor bileiklerinin kullanlmas srtnmeyi sfra yaklatryor ayrca motorun mrn
uzatyor. Benzin kullanmnda 3-5 kat tasarruf salyor. Borun antifiriz, hidrolik yalarnda kullanm da
olumlu sonular veriyor. Ayrca araba boyalarnn iine katlan bor, parlakl ve kolay izilmemeyi
salyor. Lastiklerin iindeki elik teller de borla glendiriliyor.

Yakt Uygulamalar
Bor'un uaklarda ve roketlerde yakt olarak kullanlmas ynnde almalar devam ediyor. Bor birim
hacimde petrole oranla 3-4 kat daha fazla enerji yaratyor. Bylece bor, ok az mr kalan petrol yerine
alternatif olarak ne kyor.

Gelecekteki Bor Madeni Kullanm Alan

Srtnmesiz - Anmasz Yzeyler

zellikle; borlarn kullanm srtnme katsaysnn 1/10.000 orannda azaltlmasna neden olmutur.
Borik asit ve bor karbr srtnme ve anmaya dayankl malzemelerde tercih nedeni olabilmektedir.
Havaclk, uzay sanayi, otomasyon ve hareketli aksamlarda kullanm byk avantaj salamaktadr.
zellikle, uzaya gnderilen aralarn atmosfere giri-klarda yanmamas iin bor kullanlmaktadr.

naat Sektr
Borun nmzdeki yllarda nemli miktarda kullanlabilecei bir retim dal da imento
sanayiidir.zellikle depreme dayankl, mukavemeti yksek ve sya dayankl binalarn yaplmasnda bor
rnlerinin katks ok yksektir. Is ve ses izolasyonu asndan da ok nemli bir kullanma sahiptir.

Enerji Sektr
Borlarn kullanlma orannda art beklenen stratejik sektrlerden birisi de enerji sektrdr. zellikle,
hcre yaktlar, enerji depolama ve yakt olarak borlarn kullanlma ihtimali ok yksek olaslk
iermektedir. Borlarn izolasyon ve yangna direnli malzemelerde kullanm nemli bir uygulama
alandr.

Elektrik-Elektronik letiim Sektr

Nanoteknolojiler-Biyoteknoloji-Plastikler-Isya Dayankl malzemeler

Bor rnlerinin Kullanm Alanlar

Bor Karbr, parlak siyah renkli, kristal yapl, fiziksel ve kimyasal etkenlere kar ok dayankl bir
malzemedir. Bor madeninin, en stratejik ve ara hammaddesi niteliinde olan bu rnn en nemli
zellikleri, elmastan sonra ikinci sertlie sahip bileik olmas ve gl ntron absorbsiyon kabiliyetidir.
Yksek scakla dayankll, dier bor bileiklerinin sentezlenmesinde ara hammaddesi olarak
kullanlmasna neden olmaktadr. Bor karbr; refrakter endstrisinde (antioksidan olarak), nkleer
reaktrlerde (kontrol ubuklarnda), radyasyon koruyucu duvarlarnda, lepleme sanayinde (andrc
olarak), tel haddelerinde (klavuz olarak), ekstrzyon kalplarnda, metal matrisli kompozitlerde,
dk younluklu sermetlerde, alminyum matrisli kompozitlerde, kat fze yaktlarnda, yzey
borlama reaktiflerinde ve dier borrlerin retiminde kullanlmaktadr.
Hekzagonal bornitrr, gnmzde beyaz grafit ad ile anlmaktadr. Yksek scakla dayankl,
oksidasyon direnci yksek bir malzemedir. Toz olarak retilen hekzagonal bornitrr, yksek scaklkta
yalama malzemesi olarak ok geni kullanm alan bulabilmekle beraber, zellikle kalplarn
yalanmasnda yaygn olarak kullanlmaktadr. Dier baz silikat tozlar ve ilavelerle -sspansiyon
halinde- sprey olarak satlmaktadr. Cam, metalurji sektrnde, nozl olarak kullanlmaktadr ki,
6x6x6 cm boyutlarnda bir bornitrr takoz 3.000 ABD$ fiyatndadr.
Kbik bornitrr, suni elmas olarak da anlmaktadr ki, btn andrclarda elmasn yerini almakta
ve nanometrik almalarda youn olarak kullanlmaktadr. Kbik bornitrr, 5-10 nanometre
boyutlarnda ve fiyat 4 ABD$/1 gram'dr. Bu malzemenin, hidrojen benzeri gazlar tayc ortamlarda
etki alan daha youn olmakla birlikte, zmparalama/cilalama ilemlerinde, sondaj balklarnn
dililerinde, granit/mermer sanayinde ve metallerin ilenmesinde aktif olarak kullanlmaktadr.
Gnmz teknolojisinde, kesici takm ucu olarak kullanlan WC-Co sert metallerin yerini alan
bornitrr kompozitlerinin -18x12x1 mm boyutlarndaki- fiyat 112ABD$dr.
Amorf bor, askeri amal olarak yeil renkli hedef aydnlatma ve roketlerde de ateleyici olarak
kullanlmakla birlikte, fiyat 2.000 ABD$/kg'dr.
Kristalin bor, metal borrlerin hazrlanmasnda etkilidir ki, yar iletkenlerde dapont element ve lazer
teknolojisinde katalizr olarak kullanlmaktadr. Kristalin borun fiyat 5.000 ABD$/kg'dr.
Ferrobor, derin daldrmal ark ocanda,borik asidin karbo termal redksiyonu sonucu retilmektedir.
Ferrobor, genellikle, trafo ekirdeklerinde amorf madde olarak kullanlmaktadr ki, zellikle kobaltl
ve nikelli trleri yksek frekansl trafo ekirdeklerinde vazgeilmez bir malzeme olup, ortalama fiyat
50ABD$/kg'dr. Bu malzemeden retilen sa kl inceliindeki amorf tellerden EKG benzeri cihazlarn
sensrleri imal edilmektedir ki, bu tellerin fiyat 200ABD$/kg'dr. Nikelbor alamndan retilen toz
ferrobor, cam kalplarn yzeyinin sertletirilmesinde kullanlmakla birlikte fiyat 40 ABD$/kg'dr.

Enerji depolamada,BOR ; termal storage pillerindeki sodyum slfat ve su ile yaklak %3 oranndaki
boraks dekahidratn kimyasal karm, gne enerjisini depolama amaciyla kullanlabilmektedir.
Ayrca, binalarda tavan malzemesine konulduu takdirde, gne snlarn emerek, evlerin snmasn
salayabilmektedir. Bor, demir ve belirli toprak elementleri kombinasyonu (METGLAS), %70 orannda
enerji tasarrufu salamaktadr ki bu gl manyetik rn; bilgisayar disk srcleri, otomobillerde
direk akm motorlar ve ev e yalar ile portatif g aletlerinde sklkla kullanlmaktadr. Enerji
sektrnde, sper iletkenlerin, ok yksek akm younluklarn (santimetrekare bana 1 milyon
amper), hi bir enerji kaybna neden olmadan tayabildikleri iin santrallerden nehirlere verimli
enerji iletimi, gl mknats isteyen uygulamalar (manyetik rezonans, maglev trenleri vb.), byk
miktarlarda enerjinin manyetik alan depolanmas ya da mikro elektronikte istenmeyen snn
nlenmesi gibi birok uygulama alanlar vardr. Scakln belli bir noktann (kritik scaklk) altna
drlmesi, her trl elektriksel direncin kaybolmas durumu, mutlak sfr (genel olarak 273C)
noktasna yakn scaklklarda gerekleen bir durumdur ki, bir bor bileii olan magnezyum diboridin
(MgB2), 39K gibi yksek bir kritik scakla sahip olmas nedeniyle,gelecein sper iletken
malzemesi olabilecei kefedilmitir.

FERROBORUN RETM
Hammadde boroksit, borik asit veya bor cevherleri (zellikle kolemanit ve borazit)
1.Karbotermik Redksiyon Elektrik Ark Frn
arj: Cevher + Fe Tala + Kok + Kuartz
Enerji Tketimi: 6000 kWh/t
rn: Yksek karbonlu ferrobor (yaklak %2)
2.Alminatermik Redksiyon
arj: Bor oksit + Hematit + Al Tozu + Ateleyici ( BaO2 veya KClO4+Al)
rn: Dk karbonlu yksek alminyumlu ferrobor (Blok bykl yaklak 1 ton)
Fiyat: 5 USD/kg Bu reaksiyon ark destekli de yaplabilir.