ANALTK GEOMETR

Dzlemde (RxR veya R2) iki reel say

dorusunun sfr noktasnda dik kesiimiyle
oluturulan sisteme Dik Koordinat Sistemi
denir.
Yatay eksene x-ekseni (Ox ekseni veya y=0
dorusu; tm noktalarn ordinat 0 dr) ya da
Apsisiler ekseni, dikey ekseneyse y-ekseni (Oy
ekseni veya x=0 dorusu; tm noktalarn apsisi 0
dr) ya da Ordinatlar ekseni denir.
I. blgedeki noktalarn hem apsisleri hem de
ordinatlar pozitifken, IV. blgedeki noktalarn
apsisleri pozitifken ordinatlar negatiftir.
O noktasnn koordinatlar (0,0) dr. Bu noktaya
Orijin (balang noktas) denir.
Koordinat, bir noktann apsisi ve ordinatyla belirlenen KL ye denir. Eksenlerle ve
blgelerle (I, II, III ve IV) oluan dzleme ANALTK DZLEM denir.

NOKTANIN ANALT:
* I. blgede noktalar (+,+), II. blgede noktalar (,+), III. blgede noktalar (,) ve VI.
blgede noktalar (+,) eklindedirler.
rnek:
(4a,2a) IV. Blgede bir noktaysa a nn alabilecei tamsay deeri katr?
zm:
4a>0 ve 2a<0 ise 2<a<4 bulunur. a nn alabilecei tek tamsay deeri 3 tr.
Sorular:
1) A(a5,3a) noktas II. blgede ise, B(a7,2a) noktas hangi blgededir?
2) A(m10,4m) noktas III. blgede ise, m in deer aral nedir?
3) A(-a+2,b+5) noktas III. blgede, B(c2,d2) noktas I. blgede ise, C(a+b,c.d) hangi
blgededir?
4) A(2a1,3b5) IV. blgede ve B(a+1,b1) noktas II. Blgede ise a+b nin ve b-a nn
alamayaca tamsay deerleri toplam katr?

-1-

Simetri:
A(a,b) noktasnn B(c,d) noktasna gre
simetrii C(x0,y0) ise x0 = c + (c a) ve
y0 = d + (d b) dir.

B(c,d)

d
d-b
b

A(a,b)

C(x0,y0)

y0

B(c,d)

d-b

c-a
O

A(a,b)
a

x0

c-a

rnek:
A(1,2) noktasnn B(3,2) noktasna gre simetriinin C(-1,-7) noktasna gre simetriinin
koordinatlar toplam katr?
zm:
nce apsislerin simetriini bulalm;
13 ? (1 den 3 e 2 artm, 2 daha artar) = 5
5-1? (5 den -1 e 6 azalm, 6 daha azalr) = -7
imdiyse ordinatlarn simetriini bulalm;
22 ? (2 den 2 e 0 artm, 0 daha artar) = 2
2-7? (2 den -7 e 9 azalm, 9 daha azalr) = -16
A(1,2) B(3,2) X(5,2)C(-1,-7) Y(-7,-16)

(cvp: -7+-16=-23)

Sorular:
1) (-1,-2) noktasnn (-4,2) noktasna gre simetriinin orijine gre simetriinin
koordinatlar toplam katr?
2) (x,y) noktasnn (7,2) noktasna gre simetriinin orijine gre simetrii (12,8)
olduuna gre, x+y toplam katr?
3) A(x,y) noktasnn B(1,2) noktasna gre simetrii C(z,t) noktas olduuna gre
x+z-y+t katr?
4) A(x,y) noktasnn B(2,-6) noktasna gre simetriinin C(8,-2) noktasna gre simetrii
D(z,t) olduuna gre x+y+z+t katr?

-2-

* 3. soruda A ve C noktasyla oluturduumuz [AC] doru parasnn orta noktas B

noktasdr. 4. sorudaysa [BC] doru parasnn orta noktasyla [AD] doru parasnn orta
noktas ayndr; (5,-4).
* Bir doru parasnn orta noktasnn apsisi, u noktalarnn apsisleri toplamnn yars,
ordinat ise u noktalarn ordinatlar toplamnn yarsdr.
(2,-11) ve (-8,23) noktalarnn orta noktas ([2+(-8)]/2,[(-11)+23]/2)=(-3,6)
- rnek:
B[AC]olmak zere A(3,2) , B(x,y) , C(6,5) ve |BC|=2|BA| ise x+y toplam katr?
zm:
3k=63=3 ise k=1 dolaysyla x=3+1=4
3n=52=3 ise n=1 dolaysyla y=2+1=3
Bylece B(4,3) bulunur.

C(6,5)

5
2m

y
B(x,y)

A(3,2)
x

3
k

Ancak tpk simetride yaptmz gibi

artmlar hesaplayarak sonuca ulaabiliriz:
Apsis: 3den 6 ya birimde 3 artm, bir birimde
1 artar yleyse 3+1=4
Ordinat:2den 5e birimde 3 artm, bir birimde
1 artar yleyse 2+1=3

2k

rnek:
C([AB\[AB]) olmak zere A(7,2) , B(2,5) , C(x,y) ve |AC|=3|AB| ise x+y toplam katr?
zm:
|AB| bir birimse |BC| iki birimdir.
Apsis: 7den 2ye bir birimde 5 azalm (Adan Bye 5 azalm), iki birimde 10 azalr (Bden Cye
10 azalr). x =2-10=-8
Ordinat: 2den 5e bir birimde 3 artm (Adan Bye 3 artm) , iki birimde 6 artar (Bden Cye 6
artar). y =5+6=11
Bylece x+y=-8+11=3
Sorular:
1) B [AC]olmak zere A(-1,-4) , B(3,4) , C(x,y) ve |AC|=4|AB| ise x+y toplam katr?
2) B [AC]olmak zere A(a,b) , B(5,1) , C(a+3,b-3) ve |AB|=2|BC| ise a+b toplam
katr?
3) C ([AB\[AB]) olmak zere A(a,b) , B(2,5) , C(c,d) ve |AC|=2|AB| ise a+b+c+d
toplam katr?
4) C ([BA\[AB]) olmak zere A(1,1), B(2,3), C(x,y) ve |AC|=2|AB| ise x+y toplam
katr?

-3-

genin Arlk Merkezi ve Alan:

x + x 2 + x 3 y1 + y 2 + y3
G 1
,

3
3

x1 y1
1 x 2 y2
A ABC =
2 x 3 y3

x1 y1

rnek:
A(3,2), B(4,6) ve C(5,4) olmak zere ABC geninin arlk merkezinin koordinatlarn ve
genin alann hesaplaynz.
zm:
xG=(3+4+5)/3=4 ve yG=(2+6+4)/3=4 G(4,4)
A(ABC)=1/2 |(3.6+4.4+5.2) (2.4+6.5+4.3)|=1/2|(4450)|=1/2(6)=3 br2

Bir Noktann Eksenlere ve Orijine gre Simetrii:

* (a,b) nin x-eksenine gre simetrii, y=0 dorusuna gre simetrii alnarak yaplr. y=0
dorusunda x ile ilgili bilgi olmadndan; b 0 -b (b den 0 a b kadar azalr, 0 dan b
kadar azalrsa b bulunur) dolaysyla (a,b)nin x-eksenine gre simetrii (a,-b) olur.
* (a,b) nin y-eksenine gre simetrii, x=0 dorusuna gre simetrii alnarak yaplr.
a 0 -a dolaysyla (a,b)nin y-eksenine gre simetrii (-a,b) olur.
* (a,b) nin orijine gre simetrii, noktaya gre simetri ile ayndr. (a,b) (0,0) (-a,-b)

Bir Noktann I.Aortay ve II. Aortay dorularna gre Simetrii:

y

y=x

y = -x

y=x dorusuna I.Aortay Dorusu

y=-x dorusunaysa II.Aortay Dorusu
denir.
y=x dorusu zerinde her noktann apsisi
ordinatna eittir. (-1,-1), (14,14) vb.Genel
olarak (x,x).
y=-x dorusu zerinde her noktann apsisi
ordinatnn negatifine eittir. (-1,1), (1,-1),
(2,-2), (-7,7) vb. Genel olarak (x,-x).

-4-

rnek:
(1,3) noktasnn I.aortay dorusuna gre simetriinin II. aortay dorusuna gre simetrii
nedir?
zm:
Yandaki ekilde (1,3) noktasnn y=x
dorusuna gre simetrii (3,1).
(3,1) in y=-x e gre simetrii (-1,-3)
bulunur.

y=x

y = -x
(1,3)

3
-1

(-1,-3)

* y=x e ve y=-x e gre pe pee yaplan

simetri orijine gre simetri yapmakla e
deerdedir.

(3,1)

Sonu olarak;
I.Aortay dorusuna gre simetri:
(a,b)(b,a)
II.Aortay dorusuna gre simetri:
(a,b)(-b,-a)

-3

ki Nokta Arasndaki Uzaklk:

a) Bir noktann Orijine uzakl

A noktasnn apsisi: 4
A noktasnn ordinat: 3
|AO|2=42+32=25
|AO|= 5 birim

b) ki nokta arasndaki uzaklk

|AB|2= (x2-x1)2 +(y2-y1)2
AB =

-5-

(x 2 x1 )2 + (y 2 y1 )2

rnek:
A(3,1), B(-3,-4) ve C(-3,-1) ise |AB| ve |BC| katr?
zm:
|AB|2=(3-(-3))2+(1-(-4))2= 62+52= 61|AB|= 61 br
|BC|2=(-3-(-3))2+(-4-(-1))2=02+(-3)2=9|BC|=3 br
Sorular:
1) A( 6 ,3) , B( 2 6 ,-5) ve O-orijin olmak zere |AB|+|BO| toplam katr?
2) A(1,3),B(3,4) ve C(2,2) olmak zere ABC geninin arlk merkezinin A noktasna
uzakl ka birimdir?
3) A(a,3) ve B(4,b) noktalarnn Orijine uzaklklar eittir. a,bZ olduuna gre |AB|
uzunluu katr?
4) A(a+2,b1) ve B(a2,b+3) olduuna gre |AB| uzunluu katr?

devler:

1) (5-a,7-a) noktas II. blgede ise, a hangi tamsay deerini alr?

2) A(k,-4) noktas orijine 5 birim uzaklkta ise, k hangi deerleri alr?
3) A(k+4,k2) nin Oy eksenine gre simetrii III. blgede ise, k ka farkl tamsay
deeri alr?
4)

5)

y
A

ABC ekenar gen C(6,0) ise, A(x,y)=?

D

6)

A(-1,0), D(0,3) ve ABCD kare ise, B ve C nin

koordinatlar nedir?

x
O

-6-

7)

ABC ikizkenar dik gen ise, a+b = ?

C (a,b )

B (0,4 )

A (- 5,0 )

x
O

8)

A(k2,4), B(1,k3) ve|AB| = 2 2 br ise, k=?

9)

A(1,-2), B(-3,-6), [AB] nin orta noktas C dir. C nin Oxe gre simetrii nedir?

10)
ABCD paralelkenar ise,
E(a,b) ve C(x,y) nedir?

AB 1
=
ise,
AC 4

11)

12)

A(1,5), B(3,7) olmak zere [AB] yi

C ( x , y) = ?

AB 1
= orannda dtan blen C noktasnn
AC 3

koordinatlar nedir?
13)
D, E, F orta noktalar ise,
DEF geninin arlk
merkezini ve alann bulunuz.

-7-

Dorunun Analitik ncelemesi

Bir dorunun zerindeki noktalar ayn bir belli kural salayan noktalardr. rnein y=x
(I.Aortay dorusu) zerindeki her noktann apsisi ordinatna eittir veya y=2x1 dorusu
zerindeki noktalarn ordinatlar, apsisinin iki katnn bir eksiidir.
Bir baka kural; bir doru zerinden seilen her iki noktann ordinatlar farknn apsisleri
farkna orannn sabit oluudur. Bu sabite Dorunun Eimi (dorunun Ox ekseninin pozitif
tarafyla yapt ann Tanjant) denir ve m ile gsterilir.
x0,y0,x1,y1R; x,y R; (x,y),(x0,y0) ve (x1,y1) d

(x,y)

(x,y)

(x1,y1)

(x1,y1)

(x0,y0)

(x0,y0)

y-y0
y1-y0

x1-x0

x-x0
II. ki Noktas Bilinen
Doru Denklemi

y1 y 0 y y 0
tan = m =
=
=m
x1 x 0 x x 0
I. Eim Forml

I. tan = m =

y1 y 0
x1 x 0

II.

III. Eimi ve Bir Noktas

Bilinen Doru Denklemi

y1 y 0 y y 0
=
x1 x 0 x x 0

III. m =

y y0
x x0

rnekler:
1) (3,-4) ve (-12,5) noktalarndan geen dorunun eimi katr?
2) (3,-4) ve (-12,5) noktalarndan geen dorunun denklemi nedir?
3
3) (3,-4) noktasndan geen ve eimi olan dorunun denklemi nedir?
5

-8-

3
olan dorunun denklemi nedir?
5
5) ( 2 2 , 3 6 ) ve ( 4 2 , 5 6 ) noktalarndan geen dorunun eim as ka derecedir?
4) (-12,5) noktasndan geen ve eimi

zmler:
5 ( 4 )
9
3
1)
=
=
12 3 15
5
2)

5 ( 4 ) y (4)
3 y+4
=
-3x+9=5y+20 3x+5y+11=0
=
12 3
x 3
5 x 3

3)

3 y+4
-3x+9=5y+20 3x+5y+11=0
=
5 x 3

4)

3
y5
-3x36=5y25 3x+5y+11=0
=
5 x (-12)

5)

3 6 5 6 2 6
=
= 3
2 2 4 2 2 2

tan= 3 =600

y y0
denklemi iler-dlar arpm yaplarak y-y0=m(x-x0) olarak da alnabilir.
x x0
Dolaysyla y=mx+n eklindeki denklemlerin eimi x-deikeninin katsaysdr.

* m=

* ax+by+c=0 eklinde yazlan (lineer denklem) dorularn eimini bulalm:

a
c
a
c
by=axc y = x m = , n = olduundan lineer denklemlerde eim xin
b
b
b
b
katsaysnn ynin katsaysna blmnn negatifi olarak bulunur.
rnekler:
1) y=mx+n dorusu (3,4) ve (4,3) noktalarndan getiine gre, m=? ve n=?
2) 3x4y+12=0 dorusunun eimi katr?
3) -4x+7y11=0 dorusu (-1,a) noktasndan getiine gre, a=?
4) mxny12=0 dorusu (3,0) ve (2,3) noktalarndan getiine gre, bu dorunun eimi
katr?
zmler:
+ 4m + n = + 3
1) 4=m3+n 3m+n=4 ve 3=m4+n 4m+n=3 3m + n = 4
m
1
3(-1)+n=4 n = 7
2) m =

3
3
=
4 4

-9-

m = -1 ise

3) -4(-1)+7(a)-11=0 4+7a11=0 7a=114=7 a=1

4
olur, bylece denklem
3

4) m3n012=0 m=4 ve 4.2n312=0 n =

4x

4
m
4
=
= 3 bulunur.
y 12 = 0 olduundan eim
n
3
4

3

Eimin ncelenmesi

< 90 m > 0
=
y mx + n
f (=
x ) mx + n

> 90 m < 0
=
y mx + n
f (=
x ) mx + n

= 0 m = 0
y =n
f (x) = n

= 90 m : tanmsz
x=a
?

Ekseni Kestii Noktalar Bilinen Doru Denklemi

d dorusu, x eksenini (a,0) noktasnda ve y eksenini
(0,b) noktasnda kesiyor. ki noktas bilindiinden;

y0 b0
ay = bx ab
=
x a 0a

bx + ay = ab
x

(Her iki taraf ab ye blelim)

x y
+ =1
a b

Aada grafikleri verilen dorularn denklemlerini ve eimlerini yaznz.

y

y
d

(0,2 )

(0,5 )

(- 2,0 )
x
d

(4,0 )

(1,0 )
x

(- 1,0 )
x

(0, - 2 )
(0, - 6 )

- 10 -

ki Dorunun Karlatrlmas
d1 : a1x + b1y + c1 = 0 ve d2 : a2x + b2y + c2 = 0 dorular iin;
1) d1d2 = A Dorular A noktasnda KESYOR m1m2
a
b
c
2) d1d2 = { } Dorular PARALEL d1//d2 1 = 1 1 ve m1 = m2
a 2 b2 c2
3) d1d2 = {A, B,} Dorular AKIIK d1d2

a1 b1 c1
=
= ve m1 = m2
a 2 b2 c2

rnekler:
1) 3x2y+5=0 dorusu, 6x+ay+5=0 dorusuyla paralel olduuna gre a katr?
2) 7x+y8=0 dorusu, 21x-ay+b=0 ile akk ise a=? b=?
zmler:
3
6
= a = 4
2
a
a
b
2) kinci denklemi 3 e blersek 7x y + = 0 elde edilir. yleyse her iki denklemin
3
3
a
b
katsaylar birbirine eit olacandan; 1 = a = 3 , - 8 = b = 24 bulunur.
3
3
lk denklemi 3 ile arpmak da ayn sonucu verecektir 21x+3y24=0
1) m1 = m2 olacandan

Kesien iki dorunun kesiim noktasn bulmak

d1 : a1x + b1y + c1 = 0
d2 : a2x + b2y + c2 = 0

d1 ve d2 dorularnn kesiim noktasn bulmak iin denklem

sistemi zlr.

rnek:
y=2x1 dorusu ile y= -3x+4 dorusunun kesiim noktasnn koordinatlarn bulunuz.
zm:
y=2x1=-3x+4 5x=5 x=1 bulduumuz bu x deerini denklemlerden birinde yerine
koyalm: y=2(1) 1=1 olduundan bu iki dorunun kesiim noktas (1,1) dir.
rnek:
2x5y+8=0 ve 3x+4y6=0 dorularnn kesiim noktasn bulunuz.
zm:
I- Denklemlerden birinden deikenlerden biri ekilir (x veya y) dierinde yerine yazlr:
2
2x + 8
15 x + 8 x + 32 30
2x + 8
3 x + 4
= 0 23x+2=0 x =
6=0
5
5
23
5
Bulduumuz bu x deerini denklemlerden birinde yerine yazarak y deerine ulaabiliriz.
36
2
bulunur.
2 5 y + 8 = 0 4 115y+184=0 180=115y 36=23y y =
23
23
y=

- 11 -

II- Denklem sistemi zmlenir:

+ 3 / 2x 5 y + 8 = 0
2x 5 y + 8 = 0
2 / 3x + 4 y 6 = 0
3x + 4 y 6 = 0

6 x 15 y + 24 = 0
6 x 8 y + 12 = 0

6 x 15 y + 24 = 0
6 x 8 y + 12 = 0
0
23 y + 36 =

36
bulunur. I. yntemdeki gibi y deerini denklemlerden birinde yerine yazarak
23
x deerine ulaabiliriz.
Bylece y =

Dik Kesien Dorular

y

d2

d1

m1=tan ve m2=tan (=900+)

tan=tan(900+)= cot
m1. m2=cot. tan=1
d1d2 m1. m2 = 1

Kesien ki doru Arasndaki Ann Tanjant

y

m1=tan ve m2=tan (=+)

tan tan
tan=tan()=
1 + tan tan

d2

tan=

m1 m2
1 + m1 m2

d1
Bir Noktann Bir Doruya olan Uzakl
[AH] d ise |AH| =

- 12 -

| ax + by + c |
1

a + b2

Paralel ki Doru Arasndaki Uzaklk

ax+by+c1=0

l=

c1 c2
a2 + b2

ax+by+c2=0

rnek:
d1: 6x2y4=0 dorusunun d2: y=3x+4 dorusuna uzakl ka birimdir?
zm:
I - 6x2y4=0

3xy2=0 ve y=3x+4 3xy+4=0

l=

24

6
10

32 + (1) 2
II- Paralel dorularn birinden bir nokta seilir ( Genel olarak apsisi ya da ordinat sfr olan
bir nokta -eksenleri kestii noktalardan biri- seilmelidir ) ve bu noktann dier doruya
uzakl hesaplanr.
x=0 seersek 6(0)2y4=0 y = -2 olduundan (0,-2) noktas d1 zerindedir.
Bu durumda (0,-2) noktasnn d2 dorusuna uzakl hesaplanr:
3(0) (2) + 4
6
=
2
2
10
3 + (1)

Geometrik Yer Sorular

1) 2x-3y+3=0 dorusuyla 2x-3y+5=0 dorusuna eit uzaklktaki noktalarn geometrik
yeri nedir?
2) 2x-3y+3=0 dorusuyla 3x-2y+5=0 dorusuna eit uzaklktaki noktalarn geometrik
yeri nedir?
3) R2 de apsisi ordinatnn yars olan noktalarn geometrik yer denklemi nedir?
4) R2 de ordinat apsisinin karesi olan noktalarn geometrik yer denklemi nedir?
5) R2 de sabit bir noktaya uzaklklar sabit olan noktalarn geometrik yeri nedir?
6) Dzlemde A(4,7) ve B(3,6) noktalarna eit uzaklktaki noktalar arasndaki bant
nedir?
zmler:
1) Sz konusu noktalardan biri P(x,y) olsun. P noktasnn her iki doruya da uzakl eit
olduundan:
2x 3 y + 3
2x 3 y + 5
2 x 3 y + 3 = 2 x 3 y + 5 mutlak deer aldnda
=
22 + (3) 2
22 + (3) 2
4x6y+8=0 yani 2x3y+4=0 dorusu bulunur. Bu doru dier iki paralel doruya paralel ve
onlarn tam ortasndan geen dorudur.
2x-3y+3=0
2x-3y+4=0
2x-3y+5=0

- 13 -

2)Ayn ilemler yapldnda;

2 x 3 y + 3 3x 2 y + 5
2 x 3 y + 3 = 3 x 2 y + 5 mutlak deer aldnda iki farkl
=
22 + (3) 2
32 + (2) 2
doru denklemi bulunur; x+y2=0 ve 5x5y+8=0. Bylece verilen dorularn Aortay
dorular bulunur.
5x-5y+8=0
2x-3y+3=0

x+y-2=0
3x-2y+5=0
3) (x,y)(x,2x) y=2x (Eimi 2 olan ve orijinden geen bir doru)
y

4) (x,y)(x, x ) y=x (Parabol)

2

y=x2

5) Sabit nokta M(a,b) sabit uzaklksa r olsun. zellii salayan noktalardan biriyse P(x,y)
seilsin.
PM= r birim

( x a ) 2 + ( y b) 2 = r her iki tarafn karesi alnrsa,

(xa)2+(yb)2 = r2 denklemi bulunur (ember Denklemi).
y
P(x,y)
r
M(a,b)

6) Eit uzaklktaki nokta P(x,y) olsun. O halde PA=PB olacandan iki nokta
arasndaki uzaklk formln yazalm:
( x 4) 2 + ( y 7) 2 = ( x 3) 2 + ( y 6) 2
(x4)2+(y7)2=(x3)2+(y6)2
-8x+1614y+49=-6x+912y+36
x+y10=0 doru denklemi bulunur.
Geometrik yer, [AB] doru parasnn
Orta Dikme dorusu olarak bulunur.

P(x,y)

A(4,7)

- 14 -

B(3,6)

Blge Denklemleri
y

x/4+y/3=1 (x/4+y/3=1 3x+4y12=0) dorusu ve taral

alanla belirlenen blgenin denklemi aadakilerden
hangisidir:
A) 3x+4y12<0
B) 3x+4y12>0
C) 3x+4y120
D) 3x+4y120
Blgede olmayan O(0,0) noktas blge denklemini
salamamaldr. Bu durumda B ve C klar Orijini salamaz
ancak dorunun blgeye dhil olma durumunu yalnz C kk
vermektedir; cevap C.
I) x/7+y/5=1 5x+7y35=0
II) O(0,0) blge denklemini salamaldr. Denkleme
koyduumuzda 0+035 sfrdan kk olduu iin blge
denklemin 5x+7y35<0 bulunur (Doru blgeye ait deil
dolaysyla yerine < kullandk).

(4,-1)

Orijinden geen doruyla snrl blge denklemlerinde;

I) Doru denklemi tespit edilir:
ki noktas bilinen doru denkleminden ( O(0,0) ve
(4,-1) ) bulunabilecei gibi eimi ve bir noktas bilinen
(m=-4 ve (0,0) ) doru denklemi hesabyla da denklem
elde edilebilir.
4y=xx4y=0
II) taral blgeden herhangi bir nokta seilir: (1,1)
4(1)>1 olduundan denklemimiz 4y>x bulunur.

Bir Noktann Eimi 1 olan Doruya gre Simetrii

*(1,2) noktasnn y=x4 dorusuna gre simetriini bulalm.
Nokta sanki doruyu salyormu (denklemi denkletiriyormu gibi) gibi denkleme apsisini
koyup simetriinin ordinatn ve ordinatn koyup simetriinin apsisini bulabiliriz.

- 15 -

y=(1)4=3 ( Simetrik noktann Ordinat) ve (2)=x4 den x=6 ( Simetrik noktann apsisi)
y=x4
(1,2)
(6,-3) bulunur.
*(-3,-8) noktasnn 5x+5y+12=0 dorusuna gre simetriini bulalm.
28 3
5 x + 5 y +12 = 0
(-3,-8)

,
5 5
NOT: Bulduumuz simetri noktasyla verilen ilk noktann oluturduu doru parasnn orta
noktas mutlaka verilen doru zerinde olmaldr, bylece salama yapm oluruz.

Bir Dorunun Bir Noktaya gre Simetrii

2x5y+10=0 dorusunun (3,4) noktasna gre simetriini bulalm.
Doru zerinden iki nokta seilir ve bu noktalarn simetrikleri zerinden geen doru
denklemi yazlarak sonuca ulalr.
(0,2) ve (-5,0) noktalarnn (3,4) e gre simetrikleri X(6,6) ve Y(11,8) olur. X ve Y den geen
doru denklemi:
68
y 8 2
2x5y+18=0 olarak bulunur.
=
=
6 11 x 11 5

NOT: Bir Dorunun Bir Noktaya gre Simetrii her zaman kendisine paralel bir doru kar.

Bir Dorunun Eimi 1 olan Doruya gre Simetrii

*2x3y6=0 dorusunun y=x+3 dorusuna gre simetrii alnrken simetrii alnacak
doruda x (simetri alnacak doruda x i yalnz braktk) yerine y3, y yerineyse x+3 yazlr.
2(y3)3(x+3)6=0 2y63x96=0 -3x+2y21=0 3x2y+21=0
*3x2y+21=0 dorusunun x+y+3=0 dorusuna gre simetrii; x:=-y3 ve y:=-x3
olduundan
3(-y3) 2(-x3)+21=0 2x3y+18=0 bulunur.
*3x2y+21=0 dorusunun y=x+3 dorusuna gre simetriinin 2x3y6=0 olduunu ve
2x3y+18=0 dorusunun x+y+3=0 dorusuna gre simetriinin 3x2y+21=0 olduunu
bulunuz.

- 16 -

Doru Demeti
Bir noktadan geen sonsuz sayda doruya Doru
Demeti denir.
a1x+b1y+c1+k(a2x+b2y+c2)=0
(a1+ka1)x+(b1+kb2)y+c1+kc2=0
rnek:
d3 : xy+1+2(3xy1)=07x3y1=0
d4 : xy1-2(3xy1)=05xy3=0
d5 : xy+15(3xy1)=07x2y3=0

dn: xy+1+k(3xy1)=0 ve k R

d3, d4, d5, dn dorularnn A(1,2) noktasndan getiini grrz.

Sorular
1. 2x y + 4 = 0 ile x + y + 2 = 0 dorularnn kesiim noktasn bulunuz. (denklem
sistemini znz)
2. Aadaki dorularn denklemlerini yaznz.
y

(0,3 )

(1,4 )

(0,2 )

(a,0 )

3. ki noktas A ( 1,3 ) B ( 4 , 2 ) olan dorunun denklemi nedir?

4. A ( 2,k ) B ( 1,6 ) noktalarndan geen dorunun eimi 3 ise, k katr?
5. A ( 8 , 5 ) B ( 4 ,7 ) noktalarndan geen dorunun eim as ka derecedir?
6. A ( 1,k ) B ( 3,2 ) C ( 5,1) noktalar dorusal ise, k katr?
7. A ( 2k 1,5 ) B ( 3,k + 1) [ AB] nin orta noktalar kmesinin (geometrik yerinin) denklemi
nedir?

- 17 -

8. A={(x,y) ( x + 4y 8 0 )( 2x y + 6 < 0 )( 2x y )} ise, A kmesini izerek gsteriniz.

y

9.
y

Yandaki ekildeki taral blgenin denklem

sistemini yaznz.

(1,4)

10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.

(a1)x+2y2=0 ile 4x(a+1)y+2 =0 dorular dik ise a katr?

3x+(3m4)y+4 =0 ile (n+1)x2y1 =0 dorular akk ise, m.n katr?
x + y 2 =0 ile 2x + 2y 4 =0 denklem sisteminin zm kmesi nedir?
A) ( ,+ )
B) R
C) RxR
D)
E) (x, 2x)
x 2y + 1 = 0, x + 2y 7 = 0 ve ax + (2a 1 )y + 4 = 0 dorular ayn noktada
kesiiyor ise a katr?
3mx+2x4m+3 = 0 dorular hangi noktada kesiir?
(2k)x+(2k1)y+3 = 0 dorularnn kesiim noktasndan ve (2,1) noktasndan
geen dorunun denklemi nedir?
13x15y+2 = 0 ile 12x7y+1 = 0 dorularnn kesiim noktasndan ve
orijinden geen dorunun denklemi nedir?
(1,7) noktasnn xy28=0 dorusuna gre simetriinin y=x5 dorusuna
gre simetriinin koordinatlar nedir?
2xy+4=0 dorusunun y=x1 dorusuna gre simetriinin (2,-1) noktasna
gre simetriini bulunuz.

- 18 -

Sorularn Cevaplar
Noktann Analitii
Noktann Blgelerdeki durumlar:
1) II veya III 2) 4<m<10 3) II
Simetri:
1) 1

3) -2

4) 2

ten-Dtan Blme
1) 43
2) 6

3) 14

4) -4

ki nokta Arasndaki Uzaklk

1) 70 + 7 br 2) 1 br

3) 0 br

4) 4 2 br

devler:
1) 6
5) (2, 4 3 )
9) (-1,4)

2) 38

4) 1+2=3

2) 3
3) 5
6) B(2,-1) ve C(3,2)
7) C(-9,5) -4
3 7
10) E , ve C(4,4) 11) (5,-8)
2 2

4) (13,0) ve (-2,0)
8) 5
12) C1(-5,-1) ve C2(7,11)

8
13) G 1, ve S=3 br2
3

Dorunun Analitii
1) (-2,0)
2) y=0, x=a, y=2x+2
3) x+y2=0
4) k=-3
5) 135o
6) k=4
7) x2y+7=0
9) x + 2 y 9 0 , 2xy+2>0, y 0
10) a=3
11) m.n=-7 (m=4, n=-7/4)
12) Dorular akk olduundan; A,B ve E zm kmesidir(E kknda xR).
13) a=-2/7
14) Dorular paralel doru demeti olutururlar.
15) x=2y
16) y=11x
17) (1,7) (35,-27) (-32,30)
= x -1
2 , 1)
18) 2xy+4=0 y
x2y7=0 (
x2y1=0

- 19 -