History 3

Written Report

Group Members:
Bangsamoro

Ang pangalang bangsa nag gikan sa Malayan na pulong na nagpasabot

“katawhan” ug sa Espanyol na pulong na nagpasabot “moor” o “moro”. Kaniadto,
panahon sa Reconquista “moro” o “moor” ang tawag sa mga Espanyol sa mga Arabo o
Muslim. Pero nagpasabot usab kini sa mga taong Moro na apil ng mga Maguindanaon,
Maranao, ug Tausug.

Langkob sa Bangsamoro ang mga provinsya sa Basilan, Cotobato, Davao del

Sur, Lanao del Norte, Lano del Sur, Maguindanao, Palawan, Sarangani, South
Cotobato, Sultan Kudarat, Sulu, Tawi-tawi, Zamboang del Sur, Zamboanga del Norte,
ug Zamboanga Sibugay; ug ang mga dakbayan sa Cotobato, Dapitan, Dipolog, General
Santos, Iligan, Marawi, Pagadian, Puerto Princessa, ug Zamboanga.

Sakop usab sa Bangsamoro ang molabaw pa sa one third na total land area sa
nasod na 30 million hectares. Klasipikado ang mga kayutaan sa Bangsamoro sa
general land use pattern mao ang forest lands, agricultural croplands, and state
reservations. 48.6% sa land area ang klasipikado na productive forests ug 40% ang
agricultural croplands. Klasipikado sad ang agricultural crops na food crops, sama sa
bugas, mais, root crops, vegetables ug mga prutas sama sa non-export na saging. Ang
laing kategorya mao ang “commercial and export crops” na coconut, sugar, rubber,
pinapple, coffee, abaca, ug mga pang-export na saging.

Sama sa kadaghanang lugar sa Pilipinas padulong sa pagka-commercial ang

mga agricultural products. Gikan sa 1970 padulong 1978, ang pagka-presidente ni
Marcos ang nagpakusog sa increase 64.1% sa land utilization by commercial crops sa
tibuok Pilipinas. Pero sa laing bahin 25% ra ang increase sa land utilization sa laing
mga basic na panginihanglan sa katawhan atong panahona. Walay nakapugong sa
commercialization sa agricultural economy as Bangsamoro homeland bisan sa
pagpadayun na pakigbatok sa mga Bangsamoro people laban sa neo-colonial
government sa Pilipinas.

Daghan usab ang mga deposito sa mineral sa Bangsamoro na mahimong nindut

ug bulawanong pang-negosyo sa mining industry. Ekspektado na ang production sa
semento mo hangtod pa sa libo ko tuig, bago mahurot mga raw materials na makitan sa
yuta. Ang pinakadako na reserba sa nickel kai naa sa Nonoc Island na makitan sa east
coast sa Surigao del Norte. Ang deposito usab sa Lump Iron Ore estimado na 11.6
million metric tons kai situado sa Zamboanga del Sur. Ug sa laing bahin, sa Davao
Oriental makitan ang 383,000 metric tons o 78% na reserba sa Chromite sa Mindanao.
Ug ang uban pa na mga non-metallic na mga minerales na makita sa Mindanao mao
ang clay, sulfur, magnetite, ug mga phosphate rocks.

Labaw sa katunga o 5.41 million hectares sa Pilipinas na 10.21 million hectares

na kabukiran na napuno sa timber ang naa sa Mindanao. Gikan December 1977 sa 376
ka lisensya na gi-issue sa mga logging companies, 188 ang gikan sa Mindanao. Sa
samang tuig, ang total na timber products sa Mindanao nag langkob sa 72% sa total na
timber products sa tibuok Pilipinas. Kadaghanan sa mga negosyo sa wood extraction
ug processing kai na ka concentrate sa Mindanao. Ug halos tanan plywood sa tibuok sa
Pilinas kay nahimo sa Mindanao, ang Bangsamoro homeland.

Sa Mindanao, Sulu ug Palawan seas daghan ang Isda. 52% sa overall na isda
na produkto sa Pilinas ang gikan sa Mindanao waters. Ang Sulu sea ang pinakadako na
producer ug na naglangkob sa 34% sa total national production. Ang uban sa mga
fishing areas ang Moro Gulf (tunga sa provincia sa Basilan ug Zamboanga Peninsula)
ug ang Basilan Strait. Pero bisan ingon ani, nagpadayung pubri ang mga Bangsamoro
fisherman ug increasingly marginalized.

Moro

Moro ang Pangalan na gigamit sa mga Espanyol na tawag sa tanan lumlulopyo sa

Mindanao, Sulu, ug Palawan, kai gatuo sila na tanan mga tao sa mga nakasaad na
lugar mga Muslim. Ang Moro Spanish na pinulungonan sa Moor, na gikan sa Latin na
pinulungang, maurus, na nagapasabot sa usa ka lumolupyo sa mga Romanong
provincia kaniadto, sa Mauratania sa northwest sa Africa, na karon mao ang Algeria,
Mauritania, ug ang Kingdom of Morocco. Sa pag lambo sa Islam, ang Mauritania
nahimong Muslim province ubos sa Umayyad Caliphate. Ug wala nagdugay, gi sakop
sa mga sundalo sa Muslim ang halos tibuok sa Iberian Peninsula apil ang Spain ug
Portugal gikan tuig 711 padulong tuig 1492 sa total na 781 ka tuig. Para sa mga
Espanyol, ang pangalang Moro dili kinihanglan nagpasabot sa usa ka insult na pagka-
istorya. Usa lamang kini ka Espanyol na pinulongan sa bisan kinsa na Muslim.

Pero sa laing bahin, ang kagustuhan sa mga Espanyol na i-colonize ang Bangsamoro
Homeland ug ang resistensya sa mga Bangsamoro people na dili ma sakop nahimong
300 ka tuig na Spanish-Moro war na nagsugod tuig 1565. Para ka kuha ug sympatiya
sa mga Christianong Filipino, nag gamit ug mga pang insult na mga pangalan ang mga
Espanyol para sa mga Muslim sama sa “pirate”, “traitor”, “juramentado”, “slaver”,
“cruel”, “uncivilized people”, ug daghan pang uban na gi-relate sa pulong na Moro.

Mga Etnikong Grupo sa Muslim

Adunay 13 ka etniko nga grupo ang ginatawag nga Muslim dri sa Mindanao. Sila
ka yang mga;

a.)Kalagan
-Gapuyo sa Western Davao gulf are ug kadaghanan sa ila kay naa sa Davao city district
of Sirawan, around Tagum, Davao del norte, Mati in Davao Oriental ug sa uban
pa nga probinsya sa Davao.
-Adtong 1980 gi-inon nga 7,902 na kadaghan ang mga kalagan.

b.)Sangil
-Gapuyo sa mga isla sa Balut, Sarangani ug sa bayabayon sa probinsya sa South
Cotabato ug Davao del sur.
-Adtong 1980 gi-ingon nga 77,000 na kadaghan ang mga Sangil.

c.) Maguindanaon
-Gapuyo sila sa Pulangi river nga ga sugod sa bukid sa bukidnon hangtod sa Liguashan
Marsh ug Lake Buluan.
-Adtong 1980 gi-ingon nga 644,548 na kadaghan ang mga Maguindanaon.

d.) LLanun
-Gapuyo duol sa LLana Bay coast, north of the mouth of the
Pulangi river paingon sa Sibugay Bay sa Zamboanga del Sur.
-Adtong 1980, sila kay 12,542 na kadaghan.

e.) Maranao
- Gapuyo sila palibot sa Lanao Lake ug sa uban pang dapit sa North Central Mindanao.
-Adtong 1980 kay 742,962 na sila kadaghan.

f.) Yakan
-Halos makita sila sa Basilan island. Grupo ni sila sa mga Sama.
-Adtong 1980 kay estimated nila kay mga 196,000 sila kadaghan.

g.) Kolibugan
-Gapuyo sila sa Zamboanga del Sur ug Zamboanga del Norte.
-Adtong 1980 kay gi-ingon nga 15,417 na sila kadaghan.

h.) Tausug
-Gapuyo sila sa mga probinsya sa Sulu, Basilan, Tawi-Tawi, Zamboanga del Sur,
Palawan ug naa pud makit-an sa Zamboanga del Norte, Davao ug South
Cotabato.
- Adtong 1980 kay gi-ingon nga 502,918 na sila kadaghan.

i.) Sama
-Gapuyo sila sa Sulu archipelago, South Palawan, baybayon sa Zamboanga peninsula
ug makit-an pud sa Davao.
-Wala pa kaayo nahibal-a ang ilang populasyon.

j.) Badjao
-Gapuyo duol sa mga baybayon sa Sulu ug Celebes sea. Ginatawag pud sila nga sea
gypsies.
-Adtong 1980 kay gi-ingon nga 28,536 sila kadaghan.

k.) Jamma Mapun

-Gapuyo sila sa Cagayan de Sulu ug sa Turtle islands ug makita pud sila sa Souther
Palawan.
-Adtong 1980 kay gi-ingon nga 14,347 na sila kadaghan.

l.) Palawanon
-Gapuyo sa Southern interior of Palawan.
-Adtong 1980 kay gi-ingon nga 17,900 na sila kadaghan.

m.) Molbog
-Gapuyo sila sa Balabak island ug sa ubang pa nga mga isla sa Palawan.
-Adtong 1980 kay niabot na ug 7,500 na sila kadaghan.

Ang kalahian sa Islam sa uban nga Relihiyon

Ang Islam kung basihan ang balaang libro nga gingamit sama sa Koran, nay
magkaparehong tuyo sa uban nga relehiyon . Una sa tanan, taga isa kanila relihiyon sa
Ginoo. Unsa ilang tinuhuan parehas sa Torah, ang Psalms, o kaha ang Evangel
(Gospels) mao ang mga rebelasyon gikan sa ginoo. Ang pagtuo ani nga mga propeta
sa ilang rebelasyon nga gidala, kay usa pud ka dakong importansya sa pagtuo sa
Islam. Ug ang dili pgtuo o kaha diskriminasyon sa ilaha,kay nagpakita lamang sa
paglantaw nga kini sila anaa apan walay samang pagtuo.

Kung ato pud nga himuong basihan ang pagtuo sa binuhatan sa tawo, ang
Koran, Gospel, o kaha ang Torah naay daghang butang pud nga magkapareho pero
naa pud silay daghan nga kalahian. Pero natural nga gahandum ang tanan sa maayo
nga binuhatan. Ang pagkapareho mao una ang pagbawal sama sa pagpatay,
pagpangabet o kaha pagpangita ug lain pa nga kabanay bisag naa na sulod sa usa ka
sagrado nga relasyon, ang pagpangawat, pagpamakak ug daghang lain pa. Usa pud sa
maayong tumong ani nga mga pagtuo naay dakong mahimo sa relasyong anak-
ginikanan. Kini mao ang saktong katungod sa mga anak nga maisulti ang ilang gusto ug
ang katungod usab sa ginikanan nga madisiplina ang ilang mag anak. Ang pagkamaayo
ug pagtahod sa Ginikanan sama usab sa maayong pakigbiso sa mga suod nga mga
higala sa palibot sama sa mga silingannga nga usa sab ka importanteng butang
kanunay hinumduman.

Ang kalahian usab naa sa mas personal ug taas nga lebel sa pagtuo nga kung
asa kada usa nagpresenta ug lain-laing paglantaw sa balaang karakter. Sama sa bibliya
nga napresenta sa Trinity nga mao ang Amahan , ang Anak, ug ang Espiritu Santo.
Samtang ang Koran gahatag lamang ug usa nga walay pamilya o kaha kabanay. Ang
kalainan sa Koran ug sa uban pang balaang libro naghisgot halos sa ritwal, pagkatigum,
tradisyon ug kinaiyahan nga ilang gihandum. Ang mga Muslim nagtuo sa usa ka ginoo
apan gilantaw kini sa mga kristiyano nga lahi. Nagtuo ang mga kristiyano nga ang ginoo
gilansang sa krus para mawala ang tinuod nga sala ni Adam ug mailuwas ang
katawhan sa impyerno. Pero gihatagan sa Koran nga igong komento ang pagtuo sa
mga kristiyano. Una mao ang pagmahay ni Allah ug paghinlo sa iyang sala nga wala
gahisgot sa tinuod nga sala ni Adam. Ikaduha, niingon si Allah nga gibuhat niya si
Hesus sa tiyan sa iyang Inahan gikan sa wala ug kini pinaagi lamang sa kagustuhan
nya nga siya mabuhi nga walay Inahan ug amahan. Ikatulo, Ang Koran balik-balik nga
naga-ingon nga ang mga himala ni Hesus kay gibuhat sa kagustuhan ni Allah. Ikaupat,
nakatala nga si Hesus wala namatay sa krus. Ug ang ikalima, diretsuhan nga wala kini
gatuo sa Trinity nga mao ang Amahan, Anak, ug Espiritu Santo.
 Maliban sa daghang kalainaan sa Koran ug Bibliya sila usab may kalahian
maybahin sa kalihokan sa Mosque o Simbahan ug pagselebra’g mga okasyon. Sa mga
Muslim naa ang gitawag nga Ramadan nga ginabuhat kada ika siyam nga buwan sa
kalendaryon Islam kung asa naa silay ginabuhat nga pag-ayuno nga naglikay sa
pagkaon ug pag-inom ug tubig gikan sa pagawas sa adlaw hantod sa paglubog niini.
Kini nagasimbolo sa ilang sakripisyo ug panahon sa kapasayluan. Nagatapos ang
Ramadan sa ginatwag nga Hari Raya Puasa. Ang Katoliko usab anaay ginatawag nga
pangumpisal nga kung asa sila nagasulti sa ilang mga sala aron malimpyuhan ang ilang
kaugalingon. Lahi usab ang ilang pagselebra sa mga Muslim sa Bagong Tuig nga wala
nagatapos sa buwan sa Disyembre ug usab dili sila naga selebra ug Pasko.

Bisan paman ang duha naghulagway ug daghang magkaparehong konsepto sa

pagpahayag ug saktong binuhatan para sa amoa, kini nadomina gihapon sa daghan
nga kalahian labaw na ang mga pagtuo nga nakasulat sa Koran ug Bibliya.

Reference: Faruqi, S. Islam and other religions. Retrieved from

http://www.twf.org/Library/Meta-religion.html

Ang  Sinugdanan sa Pag-abot sa Relihiyong Islam sa Mindanao

Basi sa pagtuon sa genealogy, ang unang lugar nga naunhag napalapnag ang
relihiyong Islam nagasugod mismo sa Sulu. Ang Sulu genealogy nagaingon nga sa
kapanahunan ni Tuan Mashaika,ang mga tawo  sa Sulo kay wala pa na konbert into
muslim pero wala naga-ingon nga si Mashaika usa ka muslim. Ug  basi sa ilang
pagtuon usab  nga pagkahuman miabot si Karim-ul Makhdum, gisundan kini sa pag-
abot ni Rajah Baguinda nga gikan pa sa Menangkabaw, Sumatra pagkahuman migikan
sa Zamboanga. Sa panahong miabot si Rajah Baguinda sa Sulu, ang hepe sa Buansa
gisulayag paunlod ang usa ka bangkang gisakyan ni Baguinda sa pagtuo nga usa kini
ka dautang tawo. Ang pagbisita ni Baguinda sa Sulu kay usa ka mabungahon, wala
nagtuo ang mga kadaghanan nga si Baguinda ug ang ubang banay usa ka
Mohammedans. Ang misyon nila mao ang ipalapnag ang relihiyong Islam. Ug isa si Abu
Bakr sa mga tawong ga-intrudos usab sa Islam ug mga instutosyong nakapalibot niini.
Sa paglabay sa mga pila ka bulan napamatud-an sa Sulu genealogy nga ang gi-
introdus ni Abu Bakr dili ang Islam nga usa ka relihiyon kay usa kini ka pulitikal ug
sosyal nga instutosyon.

Ang pinakakusog nga lugar nga naimpluwensyahan sa relihiyong Islam

nagsugod mismo sa Buansa area. Usa na sa mga tawong na impluwensyahan sa Islam
mao usab ang mga nagpuyo duol sa baybayon.

Kay tungod gustong impluwensyahon pag-usab ang mga tawong nakapuyo sa

kabukiran, giagi nila kini sa usa ka away apan mibabag si Abu Bakr niini. Nangitag
paagi si Abu Bkr nga mapaduol ang relasyon nila niini. Instead nga mag-away away,
gisugo ni Abu Bkr nga maggama ug mga lamiang pagkaon ug maghatag ug mga
sanina. Sa pagkadawat nila, gibabagan sa mga kadagkuan ang mga bata nga mukaon
sa cake, giisip nila nga gihiluan nila kini.

Usa sa mga misyonaryong nagpalapnag pg-usab kay sina Sharif ul-Hashim,

Mohadum ug Alawi-Balpaki. Plano nilang magtukod ug eskwelahan(Madrasah) para sa
estudyanteng muslim ug nadayon man pud kini. Mikusog ang pagtuo sa mga tawo sa
relihiyong Islam, mapabukid man o mapabaybayong dapit. Tungod niining mga
instrumento isip gabay sa pagpalapnag sa Islam nakab-ot ang tunhay’ng kagawasan
nga mapaduol sa Ginoo. Ang pag-abot sa mga misyonaryo ang naka palig-on sa mga
tawo sa pagtuo sa Islam mapa karaan mang magtutuo o mga bag-ohay pa lang.

Dili lang sa Sulu nagsugod ang pagpalapnag sa relihiyong islam pati napud sa
Maguindanao ug sa mga silingang bahin sa Zamboanga ug sa Maranao areas. Mas
una napalapnag ang islam sa Sulu kaysa sa mga silingang dapit.

Unsa ang mga Kapareho ug Kalahian sa mga Kristyano, Moro, ug Lumad

Daghan man kayo ug kalahian ang tulo ka tribo mga common ra ang akong
ihatag na mga similarities ug kalahian sa tulo ka tribo.

Ang similarities sa tulo ka nagkalain- laing nagapuyo diari sa Mindanao kay

pareha silang usa ka Pilipino Ug pareha silang Nagapuyo pud diari sa Mindanao

Ang kalahian sa Tulo kay:

Ang pinakauna jud na dili nila kaparehasan kay ang relihiyon na mao jud ang
hinungdan mao sigeg gubot ang Mindanao,

Ang Moro kay Islam ang ilang relihiyon ug nagasimba sila sa Mosque ug ang
ginasimba nila na ginoo kay si Allah. Ang ilang kinuhaan sa ilang mga pulong kay ang
Koran ug dili sila mutuo na si Jesus o si Kristo na ginoo mutoo sila ni Kristo pero
propeta ra siya ni Allah.

Ang Christian kay ang relihiyon kay Katoliko nagasimba sila sa Simbahan sa
Katoliko ug ang ginasimba nila na ginoo kay Si Kristo. Pero dili tanan mga katoliko kay
ginasimba si Kristo, sa karun na panahon daghan nang relihiyon sa katoliko na
gipangtukod sa mga ubang Pilipino ug mga dayuhan. Dili parehas sa Islam na isa rajud
ang relihiyon ug ginasimba. Naay Protestante, Iglesia ni Kristo ug uban pa. Ang
Ginagamit pud na kinuhaan sa pulong sa ginoo sa mga Kristyano kay bible.

Ang Lumad, sa mga niaging tuig ang uban lumad kay nadani na sa ubang mga
relihiyon ang uban kay nahimong mga Kristyano ug ang uban kay nangahimong mga
muslim, sa una daw nagkalain-lain ang ilang mga ginoo pero karun ang uban kay
nadani na sa ubang relihiyon.
 Sa Mindanao ang ginagamit na language sa Moro kay maranao, ang ginagamit
pud sa mga Kristyano kay bisaya ang uban chabakano, subanen ug daghan pa, sa mga
lumad pud nagkalahi-lahi ang ilang mga language na ginagamit.

Sa mga Moro okey ra sa ilaha ang mag asawa ug daghan kung napud kay
ikabuhi sa imong mga pamilya pero sa Kristyano dili jud pwede ang mag asawa ug
daghan kay sala dawna sa Ginoo. Sa mga lumad daghan dawn a sila ug anak kay wala
dawn a silay family planning. Pero uban saila usa rajud ang asawa.

Ang mga kinaun pud kay nagkalahi-lahi kay ang Moro kay pwede man sila
mukaun ug bisag-unsa except sa baboy kay para daw sa ila hugaw daw nang baboy ug
ginabawal na sa ilang relihiyon, pero sa mga Kristyano pwede sila mukaun ug bisag
unsa bahala na kung babaoy pero sa ubang relihiyon sa Kristyano kay parehas pud sa
mga Moro na dili mukaun ug baboy parehas sa mga Sabadista.

Ang Lumad ug ang Moro kay parehas nilang gusto makuha ang ilang mga
ancestral domain nila diari sa Mindanao pero dili sila parehas gusto, ang Lumad ang
gusto nila kay makuha lang ang ilang ancestral domain bahalag naapil sila sa pang-
gobyerno sa Pilipinas, ang mga Moro kay Gusto nila makuha ang ilang ancestral
domain para mubulag sa pang-gobyerno sa Pilipinas ug magtukod ug ilang gobyerno.

Ang mga kalahian sa mga Moro

Ang mga kalahian sa mga Muslim kay halos parehas ra sa mga kalahian sa mga
Kristyano ang ilang estado sa ilang kinabuhi, na nay dato na mga muslim ug mga pobre
na Muslim.

Nagkalain-lain pud na dapit sila nagapuyo diari sa Mindanao nay sa Marawi,

Iligan, Maguindanao ug uban pang dapit diari sa Mindanao.

Ang uban Moro kay na convert na sa sa relihiyong Kristyano ug ang uban

nagpabilin sa ilang original na relihiyon na Muslim.

Ang Pag-abot sa Islam

Niabot ang Islam diri sa Mindanao so na introduced nila ang pagtu-o about sa
islam ug ang mga common practices daghan, isa na diri ang dapat paggamit sa
combing pra sa mga babae pra matabunan ang ilang mga nawong ug mga ilang mga
private parts.

Naintroduce pod ang Sharia, kani sya kay Arabic word na ang pasabot kay
‘way,path’ or ‘dalan’. Gigamit ni para i-refer both ang Islamic system of law and the
totality of the Islamic way of life. Ang Sharia kay ga deal ni sya ug daghan na mga
butang, apil politics, economics, banking, business, contracts, family, sexuality, hygiene,
ug mga social issues. Ang Islamic law ang sige ginagamit sa religious na balaod, apil ni
sya sa tolo ka common na legal na sistema sa kalibutan apil ang common law ug civil
law.

Sa pagpapamuno na apil sad ang pag tugod sa mga Sultanates. Mao ni ang
tawag sa mga lugar na gipamunuan ung Sultan. Ang Sultan ang naay power.

Isa napod ang Right Property na nag ingin na ang mga likas na yaman na
gihatag sa atong kinaiyahan ug kanang magamit diritso sa tao kay pwde gamiton freely,
ug ang tanan kay pwde maka benipisyo pra sa iyang mga kinahanglan. Pwde ni bsta dli
lang sila makadaot sa rights sa uban kay gihatag man ni ni Allah. Dli pd sakto na naay
makapagpanaiya sa mga butang na gihimo ni Allah. Dapat naay limitation den dpat I
share sa uban kung I share niya sa uban naay xay katungod na mka gamit anang
butanga.

Daghan pag lain-lain na mga butang ug buhutanon ang naintroduce dri sa

Mindanao tungod sa pag abot sa Islam.

Pasabot sa Islam

Ang Islam kay ang pagsurender sa kaugalingon ngadto sa Labing Gamhanan;

nagpasabot pud kani og kalinaw. Ang Islam kay usa ka relihiyon na nagatuo sa kalinaw.

Sa Islam, nagatuo sila sa isa ka Ginoo (Allah); si Hesus kay usa lamang sa mga
mensahero o propeta para sa Islam; nagtuo- pud sila sa Koran. Ang mga tawong nag-
sunod sa relihiyong Islam kay ang mga Muslim.

Pasabot sa Muslim

Ang mga Muslim kay nagatuo sa mga pulong sa Islam. Ang usa ka muslim kay
ang tawong (a person who absolutely surrendered to the Will of Allah); ang mga
matinourong Muslim kay mga “peace-loving people”. Ang usa ka tao kay mahimo
lamang og muslim kung buhaton niya ang “shahada”.

Nailhan ang mga nagtuo sa Islam na usa ka Muslim, ang pasabot sa Muslim kay
ang “mga tawong gihatag ang kaugalingon ngadto sa Ginoo”. Sa Islam, kailangan na
manginabuhi ang mga Muslim matod sa gitakda ni Allah. Adtong niaging panahon, ang
tawag sa mga Muslim kay Mohamedano pero mas gipili nila na tawagon nlang sila og
Muslim. Usa sa mga rason ngano mas gipili nila na tawgon sila og Muslim kay nagtuo
sila sa Ginoo, dili kay Muhammad.

Ana-a puy mga obligasyon ang usa ka Muslim sa ilang relihiyon ang mapatuman
ang pagtuo sa usa ka Ginoo. Kailangan sila mua-ampo og kalima sa usa ka adlaw;
muhatag og limos sa mga nanginahanglan; kailangan pud nila mag-puasa sa bulan sa
ramadhan og kung mahimo kay maka-adto sila sa Mecca bisag kausa sa ilang kinabuhi.
Epekto sa pag abot sa muslim diri sa Mindanao:

Niabot ang Islam diri sa Mindanao so na introduced nila ang pagtu-o about sa
islam ug ang mga common practices daghan, isa na diri ang dapat paggamit sa
combing pra sa mga babae pra matabunan ang ilang mga nawong ug mga ilang mga
private parts.

Naintroduce pod ang Sharia, kani sya kay Arabic word na ang pasabot kay
‘way,path’ or ‘dalan’. Gigamit ni para i-refer both ang Islamic system of law and the
totality of the Islamic way of life. Ang Sharia kay ga deal ni sya ug daghan na mga
butang, apil politics, economics, banking, business, contracts, family, sexuality, hygiene,
ug mga social issues. Ang Islamic law ang sige ginagamit sa religious na balaod, apil ni
sya sa tolo ka common na legal na sistema sa kalibutan apil ang common law ug civil
law.

Sa pagpapamuno na apil sad ang pag tugod sa mga Sultanates. Mao ni ang
tawag sa mga lugar na gipamunuan ung Sultan. Ang Sultan ang naay power.

Isa napod ang Right Property na nag ingin na ang mga likas na yaman na
gihatag sa atong kinaiyahan ug kanang magamit diritso sa tao kay pwde gamiton freely,
ug ang tanan kay pwde maka benipisyo pra sa iyang mga kinahanglan. Pwde ni bsta dli
lang sila makadaot sa rights sa uban kay gihatag man ni ni Allah. Dli pd sakto na naay
makapagpanaiya sa mga butang na gihimo ni Allah. Dapat naay limitation den dpat I
share sa uban kung I share niya sa uban naay xay katungod na mka gamit anang
butanga.

Daghan pag lain-lain na mga butang ug buhutanon ang naintroduce dri sa

Mindanao tungod sa pag abot sa Islam.