CNG BI GING MN HC

NG LI CCH MNG CA NG CNG SN VIT NAM

(Dnh cho sinh vin khi khng chuyn ngnh Mc Lnin
v t tng H Ch Minh HNNHN)
THNG TIN CHUNG V MN HC
I. MC TIU CA MN HC

1. Kin thc
(1). Nm vng c iu kin lch s, qu trnh ra i tt yu ca
ng ch th hoch nh ng li cch mng Vit Nam.
(2.) Hiu ni dung c bn ca mi ng li v mt s chnh sch ca
ng trong qu trnh cch mng Vit Nam.
(3). nh gi ng li v hiu qu thc hin ng li.
2. K nng
(1). Rn luyn nng lc t duy c lp trong nghin cu ng li
cch mng ca ng.
(2). Hnh thnh duy ph phn, k nng phn tch, tng hp v nh
gi nhng vn lin quan n mn hc. T , vn dng kin thc hc
ch ng, tch cc nhn thc nhng vn chnh tr, kinh t, vn ho, x
hi theo ng li, chnh sch, php lut ca ng v Nh nc.
(3). Rn luyn k nng vit, c k nng lm vic c nhn, lm vic
nhm v trnh by kt qu nghin cu.
3. Thi
(1) Tin tng vo s lnh o ca ng i vi cch mng Vit Nam.
(2) Quyt tm phn u thc hin ng li cch mng ca ng.
(3) C thi nghim tc trong hc tp, nghin cu khoa hc, trong
nhn thc v cuc sng, x hi, t rn luyn bn thn tr thnh ngi c
phm cht , bn lnh chnh tr vng vng, c o c, trnh chuyn mn tt;

hnh thnh tnh cm, nim tin vo con ng cch mng m dn tc ta

la chn.
II. THI LNG V CC MN HC TIN QUYT

1. Thi lng
Gm 45 tit (03 tn ch), thc hin theo nguyn tc chia tng s tit nh
sau:
- Ging l thuyt: 35 tit.
- Tho lun trn lp: 10 tit.
2. Mn hc tin quyt
- Nguyn l c bn ca ch ngha Mc - Lnin
- T tng H Ch Minh.
III. TM TT NI DUNG MN HC

Mn hc bao gm 8 chng, l mt h thng tri thc v qu trnh

hoch nh ng li ca ng, gn lin vi nhng hot ng a dng,
phong ph, nhm thc hin ng li ca ng, thc hin cc mc tiu,
nhim v ca cch mng Vit Nam t khi ng ra i (1930) cho n nay.
Mn hc trnh by mt cch khch quan, c h thng qu trnh ra i
ca ng ch th hoch nh ng li cch mng Vit Nam v ng li,
ch trng, chnh sch ca ng v phng hng, mc tiu, nhim v ca
cch mng Vit Nam, cc bin php, gii php trong t chc thc hin. Trn
c s , so snh vi yu cu thc tin, thng qua s kim nghim ca thc
tin nh gi ng li ca ng; khng nh nhng thnh cng, ch ra
nhng hn ch trong qu trnh hoch nh, thc hin ng li, t lm r
nhng nguyn tc, nhng quy lut khch quan chi phi qu trnh ng hoch
nh, thc hin ng li.

III. NI DUNG CHI TIT MN HC

Bi m u
NHP MN NG LI CCH MNG CA
NG CNG SN VIT NAM
I. I TNG, NHIM V NGHIN CU

1. i tng nghin cu
Khi nim ng li cch mng ca ng Cng sn Vit
Nam
- L h thng quan im, ch trng, chnh sch ca ng v mc
tiu, phng hng, nhim v v gii php ca cch mng Vit Nam v cc
bin php, gii php trong t chc thc hin.
- ng li cch mng ca ng c th hin qua cng lnh, ngh
quyt, ch th ... ca ng.
i tng nghin cu
- H thng quan im, ch trng, chnh sch ca ng trong tin
trnh cch mng Vit Nam, t CMDTDCND n CMXHCN.
2. Nhim v nghin cu
- Lm r s ra i tt yu ca CSVN - ch th hoch nh ng li
cch mng Vit Nam.
- Lm r qu trnh hnh thnh, b sung, pht trin ng li cch
mng ca ng.
- Lm r kt qu thc hin ng li cch mng ca ng trn mt
s lnh vc c bn trong tin trnh cch mng Vit Nam.
II. PHNG PHP NGHIN CU V NGHA CA VIC HC TP MN
HC

1. Phng php nghin cu

C s phng php lun
- Th gii quan, Phng php lun ca ch ngha Mc-Lnin, cc
quan im c ngha phng php lun ca H Ch Minh v cc quan im
ca ng

 Cc phng php nghin cu

Phng php nghin cu ch yu l phng php lch s v phng
php lgic, ngoi ra c s kt hp cc phng php khc nh phn tch, tng
hp, so snh, quy np v din dch, c th ho v tru tng ha...
2. ngha ca vic hc tp mn hc
- Trang b cho sinh vin nhng hiu bit c bn v s ra i ca ng,
v ng li ca ng trong CMDTDCND v CMXHCN, ch trng mt s
ng li, ch trng quan trng ca ng trong thi k i mi.
- Bi dng cho sinh vin nim tin vo s lnh o ca ng, nh
hng phn u theo mc tiu, l tng v ng li ca ng; nng cao
thc trch nhim cng dn trc nhng nhim v trng i ca t nc.
- Sinh vin c c s vn dng kin thc chuyn ngnh ch ng,
tch cc gii quyt nhng vn kinh t, chnh tr, x hi theo ng li,
chnh sch ca ng.
Chng I
S RA I CA NG CNG SN VIT NAM V CNG
LNH CHNH TR U TIN CA NG (6 tit)
I. HON CNH RA I CA NG CNG SN VIT NAM (SV t
nghin cu ti liu)

1. Hon cnh quc t cui th k XIX, u th k XX

S chuyn bin ca CNTB v hu qu ca n

nh hng ca ch ngha Mc-Lnin

Tc ng ca Cch mng Thng Mi Nga v Quc t Cng

sn
2. Hon cnh trong nc cui th k XIX, u th k XX
Chnh sch cai tr ca thc dn Php Vit Nam
V chnh tr
- Thc dn Php thi hnh chnh sch chuyn ch.
V kinh t
- Thi hnh chnh sch kinh t phn ng, bc lt nng n.

V vn ho
- Km hm, n dch v vn ho. S dng chnh sch Ngu dn d tr.

S phn ha x hi v cc mu thun trong x hi thuc a Vit

Nam
S phn ha x hi
X hi Vit Nam din ra qu trnh phn ha su sc, kt cu giai cp thay
i, xut hin nhiu giai tng mi; ng thi mt s giai tng li tip tc c s
phn ha:
- Giai cp nng dn.
- Giai cp a ch, phong kin (chia lm hai b phn:Tng lp trn v
a ch va v nh).
- Giai cp t sn (phn ha thnh t sn dn tc v t sn mi bn).
- Tiu t sn.
- Giai cp cng nhn.
Tnh cht v mu thun ca x hi thuc a Vit Nam
- Tnh cht x hi thay i:
+ Chnh sch cai tr ca thc dn Php lm thay i tnh cht x
hi Vit Nam.
+ X hi Vit Nam t mt x hi phong kin c lp tr thnh x
hi thuc a na phong kin.
- Mu thun x hi thay i:
+ Mu thun c bn vn c trong lng x hi Vit Nam phong kin l
mu thun gia nng dn v a ch phong kin khng mt i m vn tip
tc tn ti.
+ Hnh thnh mu thun mi: Mu thun gia ton th dn tc Vit
Nam vi thc dn Php xm lc.
+ Hai mu thun gn cht vi nhau, trong mu thun bao trm,
gay gt, c bn, ch yu l mu thun gia ton th dn tc ta vi thc dn
Php v tay sai. Thi , v tr cc giai cp Vit Nam u b mu thun ny
chi phi.
II. NGUYN I QUC V QU TRNH VN NG THNH LP NG

1. Cuc khng hong con ng cu nc (SV t nghin cu ti

liu)

Cc phong tro yu nc theo khuynh hng phong kin

Phong tro Cn Vng (1885-1896):

Khi ngha nng dn Yn Th (1884-1913):
- Kt lun: Mc d chin u rt anh dng, nhng cui cng cc
phong tro u b dp tt. S tht bi ny chng t h t tng phong kin
khng th gip nhn dn ta thot khi kip n l v hon ton bt lc trc
nhim v ca lch s ra.

Cc phong tro yu nc theo khuynh hng dn ch t sn

Trc Chin tranh th gii th nht (1914-1918)

- Xu hng bo ng:
+ Phong tro ng Du (1906-1908):
Do Phan Bi Chu (1867-1940) khi xng v lnh o.
Hn ch ln ca ng l ch trng da vo Nht nh Php, chng
khc g ui h ca trc, rc beo ca sau.
+ Vit Nam Quang phc Hi (1912):
Cch mng Tn Hi n ra, ch ngha Tam dn ca Tn Trung Sn nh
hng n Phan Bi Chu. ng chuyn sang lp trng dn ch t sn, lp
ra Vit Nam Quang phc hi (5-1912) chng Php.
- Xu hng ci lng:
+ Phong tro Duy Tn (1906-1908):
Do Phan Chu Chinh, Hunh Thc Khng, Trn Qu Cp ng u,
ging cao ngn c, dn ch v ci cch vn ho - x hi, phn i v trang
bo ng chng Php.
Hn ch ca ng l da vo Php chng chnh quyn tay sai, ku gi
Php cho php thc hin nhng ci cch dn ch, chng khc no xin gic
r lng thng.
+ Phong tro ng Kinh Ngha Thc (1907):
Do Lng Vn Can, Nguyn Quyn lnh o.

Phong tro din ra kh si ni, di cc hnh thc tuyn truyn ci

cch vn ho - x hi, bi tr m tn d oan, tuyn truyn cho vic hc ch
quc ng.
Sau Chin tranh th gii th nht (1918 - 1930)
- Phong tro quc gia ci lng ca tng lp tiu t sn thnh th v
a ch lp trn:
+ Nm 1919, phong tro ty chay Hoa kiu, bi tr hng ho ngoi,
chn hng hng ni ho, vi khu hiu: Ngi Vit Nam khng mang vng
i sng Ng, Ngi Vit Nam mua hng Vit Nam.
+ Nm 1923, phong tro chng c quyn xut khu go cng Si
Gn ca Php.
+ Cuc u tranh chng c quyn nc mm (1920-1926).
+ Cuc u tranh i m rng cc quyn t do, dn ch, tham gia cc
hot ng chnh tr. Tiu biu l ng Lp hin ca Bi Quang Chiu
(1923).
- Phong tro yu nc dn ch cng khai:
+ Nhng phn t tiu t sn yu nc khc tp trung trong nhng t
chc nh Tm Tm x (1923), Vit Nam ngha ho on (1925), Hi
phc Vit (1925), ng Thanh nin ( 1926).
+ H xut bn mt s t bo tin b nh Chung r. L Annam,
Nc Annam tr, vi mt lot cc nh xut bn nh: Nam ng th x,
Cng hc th x
- Phong tro cch mng quc gia t sn:
+ Gn lin vi hot ng ca Vit Nam Quc dn ng.
+ Ra i ngy 25-12-1927. Tin thn l Nam ng th x.
+ Lnh t : Nguyn Thi Hc, Phm Tun Ti.
+ Thnh phn: Cng chc, ho l, a ch, binh lnh trong qun i...
+ T tng chnh: nh thc dn Php, ph b ngi vua, thnh lp
chnh quyn ca ngi Vit Nam.
+ a bn hot ng: ng bng, trung du Bc B.
+ Tin hnh cc hot ng m st v b thc dn Php n p.
7

+ T chc khi ngha Yn Bi vo ngy 9-2-1930 v nhanh chng b

thc dn Php n p. Phong tro tht bi, chm dt vai tr ca giai cp t
sn.
ngha ca cc phong tro yu nc theo khuynh hng phong kin
v dn ch t sn
2. Nguyn i Quc tm ng cu nc

Hnh trnh tm ng cu nc ca Nguyn i Quc

- 1911-1916: Nguyn Tt Thnh i qua nhiu nc, qua nhiu thuc

a, vi cc chu lc khc nhau, kho nghim cch mng trn hai phng
din l lun v thc tin.
- 1917- 1920: Hot ng trn nhiu a bn khc nhau, chu nh
hng su sc bi t tng ca cuc Cch mng thng Mi Nga, c S
tho ln th nht nhng lun cng v vn dn tc v thuc a ca
Lnin v la chn con ng cu nc v gii phng dn tc l con ng
cch mng v sn.
Nhng bc pht trin nhn thc trong qu trnh tm ng
cu nc ca Nguyn i Quc
- 1911- 1916: Ra i vi xut pht im l ch ngha yu nc, qua
nghin cu l lun v kho st thc tin, Nguyn i Quc rt ra nhng kt
lun mang tnh nn tng cho nhn thc v hnh ng:
+ Nhn thc r bn th.
+ Nhn ra hn ch ca cc nh yu nc ng thi Vit Nam.
+ Tm ra hn ch ca cch mng dn ch t sn l nhng cuc cch
mng khng gii phng c cng nng v qun chng lao ng.
- 1917-1920: Di tc ng ca hng lot s kin (Cch mng thng
Mi Nga thng li, Bn yu sch 8 im b t chi, c c Lun cng
v vn dn tc v vn thuc a ca Lnin), Nguyn i Quc tip
tc rt ra hng lot nhng kt lun quan trng, mang tnh t ph v cht:
+ Cch mng v sn l l cuc cch mng trit nht (1917).

+ Cc dn tc mun c c lp t do thc s phi trng cy trc

ht vo lc lng ca bn thn mnh, phi t mnh gii phng mnh (1919).
+ Mun cu nc v gii phng dn tc khng c con ng no
khc, ngoi con ng cch mng v sn (7-1920).
- 12-1920, khi b phiu tn thnh thnh lp CS Php v gia nhp
Quc t III, Nguyn i Quc tr thnh ngi cng sn u tin ca dn tc
Vit Nam.
3. Nguyn i Quc truyn b ch ngha Mc Lnin v ng li
gii phng dn tc vo Vit Nam
H thng quan im v cch mng gii phng dn tc ca
Nguyn i Quc nhng nm 20 (XX)(SV t xem li mn T
tng HCM)
H thng quan im v l lun v ng cch mnh th hin kh
hon chnh qua cc tc phm, bi vit ca Ngi trong chng ng hot
ng t nm 1921 n 1927. Ni dung h thng quan im l:
- Vch r bn cht phn ng ca ch ngha thc dn. T xc nh,
ch ngha thc dn l k th chung ca giai cp cng nhn v nhn dn lao
ng ton th gii, l k th trc tip ca nhn dn cc nc thuc a.
- Cch mng gii phng dn tc l mt b phn cch mng ca thi
i cch mng v sn. Gii phng dn tc phi gn lin vi gii phng nhn
dn lao ng v giai cp cng nhn.
- Cch mng gii phng dn tc cc nc thuc a v cch mng
chnh quc c quan h khng kht vi nhau. Phi thc hin lin minh
chin u gia cc lc lng cch mng thuc a v chnh quc. Cch
mng thuc a khng ph thuc vo cch mng v sn chnh quc, m
c tnh ch ng, c lp v n c th thnh cng trc cch mng chnh
quc.
- Cch mng thuc a trc ht l gii phng dn tc, sau m
ng tin ln gii phng hon ton lao ng, gii phng con ngi, tc l
lm cch mng gii phng dn tc tin ln cch mng XHCN.

- V lc lng cch mng: cng nng l ngi ch cch mnh, l

gc cch mnh; cng nhn l giai cp lnh o, tiu t sn tr thc l bn
ng minh ca cch mng.
- Cch mng l s nghip ca qun chng. Qun chng cn c gic
ng v t chc li thnh i ng vng bn; hiu bit tnh th, c mu
chc.
- Phi thc hin lin minh, on kt vi cc lc lng cch mng
quc t; phi nu cao tnh ch ng cch mng, thc t lc, t cng.
- Cch mng mun thng li phi c ng lnh o. ng mun vng
phi c hc thuyt cch mng, l hc thuyt Mc - Lnin, phi bit vn
dng ng n hc thuyt vo cch mng Vit Nam.
Thnh lp Hi Vit Nam cch mng thanh nin (6-1925) v
phong tro v sn ha (1928)
- Thng 6-1925, Nguyn i Quc lp ra Hi Vit Nam Cch mng
Thanh nin, xut bn bo Thanh nin lm c quan ngn lun.
- Hi tin hnh o to i ng cn b cch mng v xy dng h
thng t chc trong nc, chun b tch cc cho vic thnh lp CS Vit
Nam.
- Nm 1928, Hi thc hin ch trng "v sn ho" a hi vin ca
mnh vo cc nh my, hm m, n in trong nc cng sng v lm vic
vi cng nhn, truyn b l lun, t chc v lnh o qun chng u tranh gii
phng dn tc.
- Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin nhanh chng pht trin (nm
1928 c 300 hi vin, nm 1929 tng ti 1.700 hi vin) v pht trin
nhiu trung tm kinh t - chnh tr quan trng.
- Hot ng truyn b ch ngha ch ngha Mc Lnin v t tng
cch mng H Ch Minh ca Hi c tc dng tch cc, lm dy ln mt
phong tro u tranh ngy cng mnh m Vit Nam, c bit l phong tro
cng nhn.
4. S pht trin ca phong tro yu nc theo khuynh hng v
sn v cc t chc cng sn Vit Nam ra i
Phong tro cng nhn chuyn sang t gic
10

- T nm 1920-1925, n ra 25 cuc bi cng ca cng nhn, tiu

biu nht l cuc bi cng ca 1000 cng nhn xng Ba Son (Si Gn- 81925).
- Trong hai nm 1926-1927, c 17 cuc u tranh ca cng nhn trong
c nc. Tiu biu l bi cng ca cng nhn nh my si Nam nh (71926), n in Cam Tin (12-1926), n in Ph Ring (thng 8, 9-1927).
- Nm 1928-1929, cc cuc u tranh th hin r rt tinh thn on
kt giai cp, thc t chc ca cng nhn.
- Phong tro nng dn n nm 1927 pht trin kh mnh nhiu
vng trong c nc.
- Phong tro cng nhn v phong tro nng dn c tc dng h tr ln
nhau.
S ra i ca cc t chc cng sn
Phong tro cng nhn cui nhng nm 20 pht trin khng ng u,
mnh nht l phong tro cng nhn Bc K. Nm bt c i hi ca
phong tro, nhng ngi lnh o trong k b Bc K nhn ra s cp thit
phi thnh lp mt CS thay cho Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin,
tip tc a phong tro gii phng dn tc tin ln. Xu th thnh lp mt
CS chn mui.
- Thng 3-1929, mt s hi vin tin tin ca Hi Vit Nam Cch
mng thanh nin hp ti s nh 5D Hm Long (H Ni) quyt nh thnh lp
chi b cng sn u tin bao gm 7 ng ch.
- u thng 5-1929, ti i hi I ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh
nin, on i biu K b Bc K a ra ngh gii tn Hi Vit Nam cch
mng Thanh nin v thnh lp CS. Nhng ngh khng c chp
nhn, nn on b i hi ra v.
- m 17-6-1929, mt s i biu ca K b Bc K hp ti 312
ph Khm Thin tuyn b thnh lp ng Dng Cng sn ng. Hi ngh
thng qua Tuyn ngn, iu l v quyt nh xut bn bo Ba lim lm
c quan ngn lun ca ng.

11

- Trc nh hng su rng ca ng Dng Cng sn ng, Tng

b Thanh nin v K b Nam k quyt nh thnh lp An Nam Cng sn
ng vo thng 8-1929, xut bn bo lm c quan ngn lun ca mnh.
- Thng 1-1930, ng Dng Cng sn lin on ra i t trong phi
cp tin ca ng Tn Vit.
III. HI NGH THNH LP NG V CNG LNH CHNH TR U
TIN CA NG

1. Hi ngh thnh lp ng v cng lnh chnh tr u tin ca

ng
a.Hi ngh thnh lp ng
- Thi gian : Hi ngh bt u hp t ngy 6-1-19301 n 7-2-1930.
- a im: Cu Long Hng Cng Trung Quc.
- Ni dung:
+ Hi ngh tho lu n v nht tr vi nm im ln theo ngh ca
Nguyn i Quc v quyt nh hp nht cc t chc cng sn ly tn l
CSVN.
+ Hi ngh tho lu n v thng qua cc vn kin: Chnh cng vn tt,
sch lc vn tt, iu l tm tt v chng trnh tm tt ca ng do
Nguyn i Quc son tho. Nhng vn kin ny hp thnh cng lnh cch
mng u tin ca ng - Cng lnh H Ch Minh.
- Ngy 24-2-1930, ng Dng cng sn lin on chnh thc gia
nhp CSVN. CSVN hon tt vi c hp nht ba t chc cng sn Vit
Nam.
b.Cng lnh chnh tr u tin ca ng
- Cng lnh cch mng u tin ca ng bao gm: Chnh cng
vn tt, Sch lc vn tt v Chng trnh tm tt; c thng qua ti Hi
ngh thnh lp ng.
- Cng lnh xc nh cc vn c bn ca cch mng Vit Nam:
+ Phng hng chin lc: Lm t sn dn quyn cch mng v
th a cch mng i ti x hi cng sn.
i hi i biu ton quc ln th III ca ng (9-1960), cn c vo nhng ti liu hin c, ra Ngh
quyt ly ngy 3-2-1930 lm ngy k nim thnh lp ng.
1

12

+ V nhim v cch mng, Cng lnh xc nh trn nhng lnh vc

chnh tr, kinh t, vn ha. Cc nhim v bao hm c ni dung dn tc,
dn ch v XHCN. Song, ni bt l nhim v ''nh quc ch ngha
Php v bn phong kin. Lm cho nc Nam c hon ton c lp''.
+ Lc lng cch mng: on kt tt c cc giai cp cch mng, cc
lc lng tin b v c nhn yu nc, tp trung lc lng nh k th
ch yu ca dn tc l CNQ Php v tay sai, m ng cho cch mng
pht trin n thng li hon ton.
+ V quan h ca cch mng Vit Nam vi phong tro cch mngth
gii: cch mng Vit Nam l mt b phn ca cch mng th gii, ng
trong mt trn cch mng ca cc dn tc b p bc v giai cp cng nhn
th gii, m i qun tin phong ca mt trn ny l Lin X.
+ Lnh o cch mng: giai cp v sn l lc lng lnh o cch
mng Vit Nam. CSVN l i tin phong ca giai cp v sn v l nhn t
quyt nh mi thng li ca cch mng Vit Nam.
2. ngha lch s ca vic thnh lp ng (SV t nghin cu ti
liu)
- S ra i ca ng chng t giai cp cng nhn nc ta trng
thnh v kh nng m nhim vai tr lnh o ca cch mng Vit Nam..
- CSVN ra i l bc ngot v i trong lch s cch mng nc ta,
chm dt cuc khng hong v ng li cu nc.
- Vi s ra i ca ng, cch mng Vit Nam tr thnh mt b
phn ca cch mng th gii.
Kt lun
Nm 1930, CSVN ra i, cng l lc Vit Nam Quc dn ng tan
r. Cng vi s tht bi ca cuc khi ngha Yn Bi, s mnh lch s ca
giai cp t sn kt thc. Ngn c phn , phn phong c chuyn qua tay giai
cp cng nhn.
- CS ra i l sn phm ca lch s u tranh dn tc v gii quyt
yu cu ca cch mng Vit Nam trong thi i mi, l sn phm ca s kt

13

hp gia ch ngha Mc - Lnin v phong tro cng nhn, phong tro yu nc

Vit Nam.
- CS ra i l s kin c ngha quyt nh i vi ton b qu
trnh pht trin ca lch s Vit Nam. T y, cch mng Vit Nam di s
lnh o duy nht ca CSVN - mt ng mc-xt kin cng, c ng li
cch mng khoa hc v sng to, sc ng u vi mi k th v s dn
dt dn tc ginh nhng thng li v vang trong lch s dn tc.
HC LIU
1. Nguyn nh Bi (2003), Gi tr t tng H Ch Minh v quy
lut hnh thnh CSVN, Tp ch Ngh thut qun s Vit Nam, s 1, thng 1-2,
tr. 5-6.
2. L Mu Hn (2006), CSVN, cc i hi v Hi ngh Trung ng,
Nxb. Chnh tr Quc gia, H Ni, tr. 9-28.
3. L Mu Hn (1990), H Ch Minh vi ngn c c lp dn tc
trong Cng lnh u tin ca ng, Tp ch Lch s ng, s 5, tr. 18.
4. inh Xun Lm (2001), V con ng cu nc H Ch Minh,
Tp ch Lch s ng, thng 7, tr. 10-13.
5. Trnh Nhu (2000), Nguyn i Quc vi s kin thnh lp
CSVN, Tp ch Lch s ng, s 3, thng 3, tr. 30-34.
6. H Ch Minh ton tp (2000), Bn n ch thc dn Php, Tp 2,
Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 21-128.
7. H Ch Minh ton tp (2000), ng cch mnh, Tp 2, Nxb.
Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 257-318.
8. L Ngc (1997), ng cch mnh- tc phm t nn mng
ng li cu nc mi, Tp ch Nghin cu l lun, s 6, tr. 10-13.
9. Song Thnh (2000), Nhng cng hin lch s ca Nguyn i Quc
vo qu trnh thnh lp CSVN, Tp ch Cng sn, s 3, thng 2, tr. 22-25.
10. Phm Xanh (1990), Nguyn i Quc vi vic truyn b ch ngha
Mc-Lnin Vit Nam (1921-1930), Nxb. Thng tin l lun, H Ni.

14

Chng II
NG LI U TRANH GINH CHNH QUYN
(1930-1945) (4 tit)
I. CH TRNG U TRANH T NM 1930 N NM 1939
1. Trong nhng nm1930-1935
a. Lun cng chnh tr thng 10-1930
Ni dung ca Lun cng
- Lun cng ch r: mu thun giai cp din ra gay gt ng
Dng.
- Phng hng chin lc ca cch mng ng Dng:
+ Lc u cch mng ng Dng l mt cuc cch mng t sn dn
quyn, c tnh cht th a v phn , t sn dn quyn cch mng l thi
k d b lm x hi cch mng.
+ Sau khi cch mng t sn dn quyn thng li s tip tc pht trin,
b qua thi k t bn m tranh u thng ln con ng x hi ch ngha.
- Nhim v ca cch mng t sn dn quyn: nh phong kin,
thc hnh cch mng rung t trit v nh quc ch ngha Php,
lm cho ng Dng hon ton c lp.
Trong hai nhim v ny, Lun cng xc nh: Vn th a l ci
ct ca cch mng t sn dn quyn v l c s ng ginh quyn lnh
o dn cy.
- V lc lng cch mng:
+ Giai cp v sn va l ng lc chnh ca cch mng t sn dn
quyn, va l giai cp lnh o cch mng. Dn cy (nng dn) l lc lng
ng o nht v l ng lc mnh ca cch mng.
+ T sn thng nghip th ng v phe quc v a ch chng li
cch mng, cn t sn cng nghip th ng v pha quc gia ci lng v
khi cch mng pht trin cao th h theo quc.
+ Trong giai cp tiu t sn, b phn th cng nghip th c thi do
d; tiu t sn thng gia th khng tn thnh cch mng; tiu t sn tr thc
th c xu hng quc gia ch ngha v ch c th hng hi tham gia chng
quc trong thi k u.
15

+ Ch c cc phn t lao kh th mi i theo cch mng m thi.

- V phng php cch mng: phi ra sc chun b cho qun chng v
con ng v trang bo ng. V trang bo ng ginh chnh quyn l
mt ngh thut, phi tun theo khun php nh binh.
- V quan h gia cch mng Vit Nam vi cch mng th gii: cch
mng ng Dng l mt b phn ca cch mng v sn th gii, v th giai
cp v sn ng Dng phi on kt gn b vi giai cp v sn th gii,
trc ht l giai cp v sn Php, v phi mt thit lin lc vi phong tro
cch mng cc nc thuc a v na thuc a nhm m rng v tng
cng lc lng cho cuc u tranh cch mng ng Dng.
- V vai tr lnh o ca ng: s lnh o ca ng Cng sn l
iu kin ct yu cho thng li ca cch mng. ng phi c ng li
chnh tr ng n, c k lut tp trung, lin h mt thit vi qun chng.
ng l i tin phong ca giai cp v sn, ly ch ngha Mc-Lnin lm
nn tng t tng, i biu chung cho quyn li ca giai cp v sn ng
Dng, u tranh t c mc ch cui cng l ch ngha cng sn.
ngha ca Lun cng
- Lun cng chnh tr khng nh li nhiu vn cn bn thuc v
chin lc cch mng m Chnh cng vn tt v Sch lc vn tt nu
ra.
- Bn cnh mt thng nht c bn gia Lun cng chnh tr vi
Chnh cng vn tt v Sch lc vn tt c mt khc nhau:
+ Lun cng chnh tr khng nu ra c mu thun ch yu l mu
thun gia dn tc Vit Nam vi quc Php, t khng t nhim v
chng quc ln hng u.
+ nh gi khng ng vai tr cch mng ca tng lp tiu t sn,
ph nhn mt tch cc ca t sn dn tc v cha thy c kh nng phn
ho, li ko mt b phn a ch va v nh trong cch mng gii phng
dn tc, t Lun cng khng ra c mt chin lc lin minh
dn tc v giai cp rng ri trong cuc u tranh chng quc xm lc v
tay sai.
- Nguyn nhn ch yu ca nhng mt khc nhau:

16

+ Lun cng chnh tr cha tm ra v nm vng nhng c im ca

x hi thuc a, na phong kin Vit Nam.
+ Do nhn thc gio iu, my mc v vn dn tc v giai cp
trong cch mng thuc a, v li chu nh hng trc tip khuynh hng
t ca Quc t Cng sn v mt s ng cng sn trong thi gian .
Chnh v vy, Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng thng 10-1930 khng
chp nhn nhng quan im mi, sng to, c lp t ch ca Nguyn i
Quc c nu trong ng Cch mnh, Chnh cng vn tt v Sch lc
vn tt.
b. Ch trng khi phc t chc ng v phong tro cch mng. (SV t
nghin cu ti liu)
- Va mi ra i, ng pht ng c mt phong tro cch mng
rng ln, m nh cao l X vit Ngh Tnh. Gia lc phong tro cch mng
ca qun chng ang dng cao, quc Php v tay sai thng tay n p,
khng b hng dp tt phong tro cch mng Vit Nam v tiu dit ng
Cng sn ng Dng.
- Hng nghn chin s cng sn, hng vn qun chng yu nc b
bt, b git hoc b t y. Cc c quan lnh o ca ng Trung ng v
cc a phng ln lt b ph v. Ton b Ban Chp hnh Trung ng b
bt. To n ca chnh quyn thc dn Php m cc phin to c bit xt
x nhng ngi cch mng.
- Mc d b thc dn Php khng b tn bo, mt s t chc ng
Cao Bng, Sn Ty, H Ni, Hi phng, Nam nh, Thi Bnh, Thanh Ho,
Qung Tr, Qung Nam, Qung Ngi v nhiu ni khc min Nam vn
c duy tr v bm chc qun chng hot ng. Nhiu ng vin vt t
tch cc tham gia khi phc ng v lnh o qun chng u tranh.
- Cc X u Bc-Trung-Nam K b thc dn Php ph v nhiu ln,
ln lt c lp li trong nm 1931 v 1933. Nhiu tnh u, huyn u,
chi b ln lt c phc hi. min ni pha Bc, mt s t chc ca
ng c thnh lp.
- u nm 1932, trc tnh hnh cc U vin Ban Chp hnh Trung
ng ng v hu ht U vin cc X u Bc K, Trung K, Nam K b
ch bt v nhiu ngi hy sinh, theo Ch th ca Quc t Cng sn, ng
17

ch L Hng Phong cng mt s ng ch ch cht trong v ngoi nc t

chc ra Ban lnh o Trung ng ca ng. Thng 6-1932, Ban lnh o
Trung ng cng b Chng trnh hnh ng ca ng Cng sn ng
Dng.
- Chng trnh hnh ng ca ng khng nh: cng nng ng
Dng di s lnh o ca ng Cng sn s ni ln v trang bo ng
thc hin nhng nhim v chng quc, chng phong kin v tin ln thc
hin ch ngha x hi. chun b cho cuc v trang bo ng sau ny,
ng phi ra v lnh o qun chng u tranh ginh nhng quyn li
thit thc hng ngy, ri dn a qun chng tin ln u tranh cho nhng
yu cu chnh tr cao hn. Nhng yu cu chung trc mt ca ng o
qun chng c nu ln trong Chng trnh hnh ng:
Th nht, i cc quyn t do t chc, xut bn, ngn lun, i li
trong nc v ra nc ngoi.
Th hai, b nhng lut hnh c bit i vi ngi bn x, tr t do
cho t chnh tr, b ngay chnh sch n p, gii tn Hi ng hnh.
Th ba, b thu thn, thu ng c v cc th thu v l khc.
Th t, b cc c quyn v ru, thuc phin v mui.
Ngoi ra Chng trnh hnh ng ca ng cn ra nhng yu cu
c th ring cho tng giai cp v tng lp nhn dn.
Nhng yu cu chnh tr trc mt cng vi nhng bin php t chc
v u tranh do ng vch ra trong Chng trnh hnh ng nm 1932 ph
hp vi iu kin lch s lc by gi. Nh vy, phong tro cch mng ca
qun chng v h thng t chc ca ng nhanh chng c khi phc.
- Thng 3-1935, i hi i biu ln th nht ca ng hp Ma Cao
(Trung Quc). i hi khng nh thng li ca cuc u tranh khi phc
phong tro cch mng v h thng t chc ng. i hi ra ba nhim v
trc mt l: cng c v pht trin ng; y mnh cuc vn ng thu phc
qun chng; m rng tuyn truyn chng quc, chng chin tranh, ng h
Lin bang X vit, ng h cch mng Trung Quc
2. Trong nhng nm 1936-1939
a. Hon cnh lch s (SV t nghin cu ti liu)

18

- Hu qu trm trng ca cuc khng hong kinh t trong nhng nm

1929-1933 v tnh trng tiu iu tip theo trong cc nc thuc h thng t
bn ch ngha lm cho mu thun ni ti ca ch ngha t bn thm gay
gt v phong tro cch mng ca qun chng dng cao.
- Ch ngha phtxt xut hin v thng th mt s ni v ang e
do nghim trng nn ha bnh v an ninh quc t.
- Trc tnh hnh , i hi VII ca Quc t Cng sn hp ti
Mtxcva (thng 7-1935) di s ch tr ca G.imitrp. on i biu
ng Cng sn ng Dng do L Hng Phong dn u.
+ i hi xc nh k th nguy him trc mt ca nhn dn th gii
cha phi l ch ngha quc ni chung m l ch ngha phtxt.
+ Nhim v trc mt ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng
th gii lc ny cha phi l u tranh lt ch ngha t bn, ginh ch
ngha x hi, m l chng ch ngha phtxt, chng chin tranh, bo v dn
ch v ha bnh.
+ thc hin nhim v cp bch , giai cp cng nhn cc nc
trn th gii phi thng nht hng ng ca mnh, lp mt trn nhn dn rng
ri chng phtxt v chin tranh phtxt.
i hi ch r i vi cc nc thuc a v na thuc a, vn lp
mt trn thng nht chng quc c tm quan trng c bit.
b. Ch trng v nhn thc mi ca ng
Ch trng u tranh dn sinh, dn ch:
- Xut pht t c im tnh hnh ng Dng v th gii, vn dng
Ngh quyt i hi VII ca Quc t Cng sn, Hi ngh 7/1936 ca ng ta
xc nh:
+ Yu cu cp thit trc mt ca nhn dn ta lc ny l t do, dn
ch, ci thin i sng. ng phi nm ly nhng yu cu pht ng
qun chng u tranh, to tin a cch mng tin ln bc cao hn sau
ny.
+ K th trc mt nguy hi nht ca nhn dn ng Dng lc ny
l bn phn ng thuc a v b l tay sai ca chng.
+ Nhim v trc mt l chng pht xt, chng chin tranh quc,
chng bn phn ng thuc a v tay sai, i t do, dn ch, cm o v ha
19

bnh; "lp Mt trn nhn dn phn rng ri chnh bao gm cc giai

cp, cc ng phi, cc on th chnh tr v tn ngng tn gio khc nhau,
cc dn tc x ng Dng cng nhau tranh u i nhng iu dn
ch n s"
+ Phi chuyn hnh thc t chc b mt khng hp php sang cc hnh thc
t chc v u tranh cng khai, na cng khai, hp php v na hp php,
nhm lm cho ng m rng s quan h vi qun chng, gio dc, t chc
v lnh o qun chng u tranh bng cc hnh thc v khu hiu thch
hp.
+ Phi nhn thc li mi quan h gia hai nhim v dn tc v dn ch,
phn v in a trong cch mng ng Dng.
Nhn thc mi ca ng v nhim v dn tc, dn ch:
Trong vn kin Chung quanh vn chin sch mi cng b thng
10-1936, ng nu mt quan im mi: "Cuc dn tc gii phng khng
nht thit phi kt cht vi cuc cch mng in a. Ngha l khng th ni
rng: mun nh quc cn phi pht trin cch mng in a, mun
gii quyt vn in a th cn phi nh quc. L thuyt y c ch
khng xc ng". Ni tm li, nu pht trin cuc tranh u chia t m
ngn tr cuc tranh u phn th phi la chn vn no quan trng hn
m gii quyt trc. Ngha l chn ch nhn chnh, nguy him nht, tp
trung lc lng ca mt dn tc m nh cho c ton thng. l nhn
thc mi ph hp vi tinh thn trong Cng lnh cch mng u tin ca
ng, bc u khc phc hn ch ca Lun cng chnh tr thng 10-1930.
- Tip theo Hi ngh 7/1936, cc Hi ngh ca Ban Chp hnh Trung
ng ng hp trong nm 1937, 1938 v 1939 tip tc gii quyt mi
quan h gia mc tiu chin lc vi mc tiu c th trc mt ca cch
mng, t ra nhim v chnh tr c th ca cch mng trong mt hon
cnh c th, bit tp hp rng ri nhng lc lng chnh tr d l b nh, bp
bnh, tm thi, s dng cc hnh thc t chc v u tranh linh hot, ph
hp vi mc tiu c th nhm ng vin hng triu qun chng ln trn
tuyn u tranh cch mng, chun b tin ln nhng trn chin u cao hn,
thc hin mc tiu chin lc ca cuc cch mng dn tc dn ch.

20

C th ni rng, cc Ngh quyt ca Ban Chp hnh Trung ng trong

thi k ny nh du bc trng thnh ca ng v chnh tr v t tng,
th hin bn lnh v tinh thn c lp t ch, sng to ca ng, m ra mt
cao tro mi trong c nc.
II. CH TRNG U TRANH T NM 1939 N NM 1945
1. Hon cnh lch s v s chuyn hng ch o chin lc ca ng
a. Tnh hnh th gii v trong nc
- Ngy 1-9-1939, pht xt c tn cng Ba Lan, hai ngy sau Anh v
Php tuyn chin vi c, chin tranh th gii ln th hai bng n.
- Thng 6-1940, c tn cng Php. Chnh ph Php u hng c.
- Ngy 22-6-1941, pht xt c xm lc Lin X.
- Ngy 28-9-1939, Ton quyn ng Dng ra ngh nh cm tuyn
truyn cng sn, cm lu hnh, tng tr ti liu cng sn, t ng Cng sn
ng Dng ra ngoi vng php lut, gii tn cc hi hu i, nghip on
v tch thu ti sn ca cc t chc , ng ca cc t bo v nh xut bn,
cm hi hp v t tp ng ngi.
- Vit Nam v ng Dng lc ny, mt s quyn t do, dn ch
ca ngi dn b th tiu, thc dn Php ban b lnh tng ng vin,
ra sc v vt sc ngi, sc ca phc v cho cuc chin tranh quc.
Hn by vn thanh nin b bt sang Php lm bia n.
- Li dng lc Php thua c, ngy 22-9-1940, pht xt Nht tin
vo Lng Sn v b vo Hi Phng. Ngy 23-9-1940, ti H Ni, Php
k hip nh u hng Nht, t nhn dn ta di cnh mt c hai trng.
iu lm cho mu thun gia dn tc ta vi quc, pht xt PhpNht tr nn gay gt hn bao gi ht.
b. Ni dung ch trng chuyn hng ch o chin lc
- Cn c vo tnh cht cch mng ng Dng c s thay i, Ban
Chp hnh Trung ng ng hp Hi ngh ln th su (11-1939), Hi
ngh ln th by (11-1940), v Hi ngh ln th tm (5-1941). Trn c s
nhn nh kh nng din bin ca Chin tranh th gii ln th hai v cn c
vo tnh hnh c th trong nc, Ban Chp hnh Trung ng ng
quyt nh chuyn hng ch o chin lc nh sau:
21

+ Mt l, a nhim v gii phng dn tc ln hng u. Tm gc li

vn rung t dn cy
+ Hai l, tng cng on kt cc lc lng cho cuc u tranh gii
phng.
+ Ba l, thay i hnh thc u tranh, quyt nh xc tin chun b
khi ngha v trang l nhim v trung tm ca ng v nhn dn ta trong
giai on hin ti.
Bn cnh , Ban Chp hnh Trung ng cn c bit ch trng ti
cng tc xy dng ng nhm nng cao nng lc t chc v lnh o ca
ng, ng thi ch trng gp rt o to cn b, cn b lnh o, cn b
cng vn, nng vn, binh vn, qun s v y mnh cng tc vn ng qun
chng.
c. ngha ca s chuyn hng ch o chin lc
ng li gng cao ngn c gii phng dn tc, t nhim v gii
phng dn tc ln hng u, tp hp rng ri mi ngi Vit Nam yu nc
trong Mt trn Vit Minh, xy dng lc lng chnh tr ca qun chng c
nng thn v thnh th, xy dng cn c a cch mng v lc lng v
trang, l ngn c dn ng cho nhn dn ta tin ln ginh thng li trong
s nghip nh Php, ui Nht, ginh c lp cho dn tc v t do cho
nhn dn.
2. Ch trng pht ng Tng khi ngha ginh chnh quyn
a. Pht ng Cao tro khng Nht, cu nc v y mnh khi ngha
tng phn
Pht ng Cao tro khng Nht, cu nc
- Vo cui 1944, u 1945, Chin tranh th gii ln th hai bc vo
giai on kt thc. Hng qun Lin X qut sch pht xt c ra khi lnh
th ca mnh v tin nh v bo v Bclin. Pht xt Nht lm vo tnh trng
nguy khn. Ti ng Dng, mu thun Nht-Php ngy cng din ra gay
gt. m ngy 9-3-1945, Nht o chnh Php c chim ng Dng.
Qun Php nhanh chng u hng qun Nht.
- Ngay m 9-3-1945, Ban Thng v Trung ng ng hp Hi
ngh m rng nh Bng (T Sn, Bc Ninh). Ngy 12-3-1945, Ban

22

Thng v Trung ng ng ra Ch th Nht-Php bn nhau v hnh ng

ca chng ta.
+ Ch th nhn nh: s bin vo m 9-3-1945 to ra mt cuc
khng hong chnh tr su sc, nhng iu kin khi ngha cha thc s chn
mui. Tuy vy, hin ang c nhng c hi tt lm cho nhng iu kin tng
khi ngha nhanh chng chin mui.
+ Ch th xc nh: sau cuc o chnh, pht xt Nht l k th chnh,
k th c th trc mt duy nht ca nhn dn ng Dng, v vy phi
thay khu hiu nh ui pht xt Nht-Php bng khu hiu nh ui
pht xt nht.
+ Ch th ch trng: pht ng mt cao tro khng Nht, cu nc
mnh m, lm tin cho cuc Tng khi ngha. Mi hnh thc tuyn
truyn, c ng, t chc v u tranh lc ny phi thay i cho thch hp vi
thi k tin khi ngha nh tuyn truyn xung phong, biu tnh tun hnh,
bi cng chnh tr, biu tnh ph kho thc ca Nht gii quyt nn i,
y mnh xy dng cc i t v cu quc
+ Ch th nu r phng chm u tranh lc ny l pht ng chin
tranh du kch, gii phng tng phn, m rng cn c a.
+ Ch th d kin nhng iu kin thun li thc hin tng khi
ngha nh khi qun ng minh ko vo ng Dng nh Nht, qun Nht
ko ra mt trn ngn cn qun ng minh pha sau s h. Cng c th l
cch mng Nht bng n v chnh quyn cch mng ca nhn dn Nht
c thnh lp, hoc Nht b mt nc nh Php nm 1940 v qun i vin
chinh Nht mt tinh thn.
y mnh khi ngha tng phn, ginh chnh quyn b phn (SV
t nghin cu)
- T gia thng 3-1945 tr i, Cao tro khng Nht cu nc din
ra rt si ni, mnh m v phong ph c v ni dung v hnh thc.
+ Phong tro u tranh v trang, khi ngha tng phn din ra
trong nhiu ni vng thng du v trung du Bc K. Vit Nam tuyn
truyn gii phng qun v Cu quc qun phi hp vi lc lng chnh tr
ca qun chng nhn dn gii phng hng lot x, chu, huyn thuc cc
tnh Cao Bng, Bc Kn, Lng Sn, Thi Nguyn, Tuyn Quang.
23

+ Bc Giang, qun chng ni dy thnh lp U ban dn tc gii

phng nhiu lng. i du kch Bc Giang c thnh lp. Qung Ngi,
cuc khi ngha n ra Ba T. i du kch Ba T c thnh lp.
- Gia lc Cao tro khng Nht cu nc ang dng ln mnh m,
ngy 15-4-1945, Ban Thng v Trung ng ng triu tp Hi ngh qun
s cch mng Bc K ti Hip Ho (Bc Giang). Hi ngh nhn nh: tnh
th t nhim v qun s ln trn tt c cc nhim v quan trng v cn
kp trong lc ny. Chng ta phi tch cc pht trin chin tranh du kch, gy
dng cn c a khng Nht chun b cuc tng khi ngha cho kp thi
c. Hi ngh quyt nh thng nht cc lc lng v tranh sn c thnh
Vit Nam gii phng qun; quyt nh xy dng by chin khu trong c
nc v ch trng pht trin hn na lc lng v trang v na v trang
- Trong thng 5, 6-1945, cc cuc khi ngha tng phn lin tc n ra
v nhiu chin khu c thnh lp c ba min. khu gii phng v mt s
a phng, chnh quyn nhn dn hnh thnh, tn ti song song vi
chnh quyn tay sai ca pht xt Nht.
- Ngy 4-6-1945, khu gii phng chnh thc c thnh lp gm hu
ht cc tnh Cao Bng, Bc Kn, Lng Sn, Tuyn Quang, Thi Nguyn, H
Giang v mt s vng ln cn thuc tnh Bc Giang, Ph Th, Yn Bi,
Vnh Yn.
- Gia lc phong tro qun chng trong c nc ang pht trin mnh
m c nng thn v thnh th, nn i din ra nghim trng cc tnh
Bc B v Bc Trung B do Nht, Php v vt hng triu tn la go ca
nhn dn. Hn hai triu ng bo ta b cht i. Xut pht t li ch sng
cn trc mt ca qun chng, ng kp thi ra khu hiu Ph kho thc,
gii quyt nn i. Ch trng p ng ng nguyn vng cp bch
ca nhn dn ta, v vy trong mt thi gian ngn, ng ng vin c
hng triu qun chng tin ln trn tuyn cch mng.
b. Ch trng pht ng Tng khi ngha (SV t nghin cu)
- Chin tranh th gii ln th hai bc vo giai on kt thc. Ngy 25-1945, Hng qun Lin X chim Bclin, tiu dit pht xt c tn hang
ca chng. Ngy 9-5-1945, pht xt c u hng khng iu kin. Chu
, pht xt Nht ang i gn n ch tht bi hon ton.
24

- Trc s pht trin ht sc nhanh chng ca tnh hnh, Trung ng

quyt nh hp Hi ngh ton quc ca ng ti Tn Tro (Tuyn Quang) t
ngy 13 n ngy 15-8-1945. Hi ngh nhn nh: C hi rt tt cho ta ginh
chnh quyn c lp ti v quyt nh pht ng ton dn Tng khi
ngha, ginh chnh quyn t tay pht xt Nht v tay sai, trc khi qun ng
minh vo ng Dng.
+ Hi ngh ch r khu hiu u tranh lc ny l: Phn i xm
lc ! Hon ton c lp ! Chnh quyn nhn dn !.
+ Nhng nguyn tc ch o khi ngha l tp trung, thng nht v
kp thi, phi nh chim ngay nhng ni chc thng, khng k thnh ph
hay nng thn; qun s v chnh tr phi phi hp; phi lm tan r tinh thn
qun ch trc khi nh Bn cnh , Hi ngh cn quyt nh nhng
vn quan trng v chnh sch i ni v i ngoi trong tnh hnh mi.
- Ngay m 13-8-1945, U ban khi ngha ton quc ra lnh tng
khi ngha.
- Ngy 16-8-1945, cng ti Tn Tro, i hi quc dn hp. i hi
nhit lit tn thnh ch trng tng khi ngha ca ng v Mi chnh
sch ca Vit Minh, quyt nh thnh lp U ban gii phng dn tc Vit
Nam.
- Ngay sau i hi, Ch tch H Ch Minh gi th ku gi ng
bo v chin s c nc: Gi quyt nh cho vn mnh dn tc ta n.
Ton quc ng bo hy ng dy em sc ta m t gii phng cho ta.
- Di s lnh o ca ng, hn 20 triu nhn dn ta nht t ni
dy khi ngha ginh chnh quyn.
Ch trong vng 15 ngy (t 14 n 28-8-1945) cuc Tng khi ngha
thnh cng trn c nc, chnh quyn v tay nhn dn.
Ngy 2-9-1945, ti cuc mt tinh ln Qung trng Ba nh, H
Ni, thay mt Chnh ph lm thi, Ch tch H Ch Minh trnh trng c
bn Tuyn ngn c lp, tuyn b vi quc dn ng bo, vi ton th th
gii: Nc Vit Nam Dn ch Cng ho ra i.
c. Kt qu, ngha, nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim ca
cuc Cch mng Thng Tm (SV t nghin cu)
Kt qu v ngha
25

- Vi thng li ca Cch mng Thng Tm, nhn dn Vit Nam p

tan xing xch n l ca ch ngha quc trong gn mt th k trn t
nc ta, chm dt s tn ti ca ch qun ch chuyn ch ngt nghn
nm, lp nn nc Vit Nam Dn ch Cng ha, nh nc do nhn dn lao
ng lm ch.
- Nhn dn Vit Nam t thn phn n l tr thnh ngi dn c lp,
t do, ngi lm ch vn mnh ca mnh. Nc ta t mt nc thuc a tr
thnh mt nc c lp v t do. ng Cng sn Vit Nam t ch phi hot
ng b mt, khng hp php tr thnh mt ng cm quyn v hot ng
cng khai.
- Thng li ca Cch mng Thng Tm nh du bc pht trin nhy
vt trong lch s tin ha ca dn tc Vit Nam, m ra k nguyn mi ca
lch s dn tc, k nguyn c lp t do.
- V mt quc t, Cch mng Thng Tm thng li chc thng mt
khu quan trng trong h thng thuc a ca ch ngha quc, m u
thi k suy sp v tan r khng g cu vn ni ca ch ngha thc dn c,
gp phn cng hin ln lao vo s nghip gii tr ch ngha thc dn v gii
phng dn tc trn th gii.
- Thng li ca Cch mng Thng Tm c v mnh m phong tro
gii phng dn tc.
Nguyn nhn thng li
- Cch mng Thng Tm l kt qu v nh cao ca 15 nm u tranh
ca ton dn ta di s lnh o ca ng, m trc tip l phong tro gii
phng dn tc 1939-1945.
- ng Cng sn ng Dng c ng li cch mng ng n, dy
dn kinh nghim u tranh, bt r su trong qun chng, on kt v thng
nht, quyt tm lnh o qun chng khi ngha ginh chnh quyn. S lnh
o ca ng l iu kin c bn nht, quyt nh thng li ca Cch mng
Thng Tm.
Bi hc kinh nghim
- Mt l: Ging cao ngn c c lp dn tc, kt hp ng n hai
nhim v chng quc v chng phong kin.
- Hai l: Ton dn ni dy trn nn tng khi lin minh cng - nng
26

- Ba l: Li dng mu thun trong hng ng k th

- Bn l: Kin quyt dng bo lc cch mng v bit s dng bo lc
cch mng mt cch thch hp p tan b my nh nc c, lp ra b
my nh nc ca nhn dn
- Nm l: Nm vng ngh thut khi ngha, ngh thut chn ng
thi c
- Su l: Xy dng mt ng Mc - Lnin sc lnh o tng khi
ngha ginh chnh quyn

HC LIU
1. T Bu Gim (2005), Bn v nguyn nhn trc tip a n thng
li ca cuc Cch mng thng Tm, Tp ch Lch s ng, s 1, tr. 50-51.
2. L Mu Hn (2002), Tr tu v sc mnh ca ng, ca dn tcci ngun thng li ca Cch mng thng Tm, Tp ch Cng sn, s 23,
thng 8, tr. 18-24.
3. V Quang Hin (2002), Bn thm v tnh cht ca Cch mng
thng Tm, Tp ch Lch s qun s, s 4, thng 7- 8, tr. 60-62.
4. Phan Vn Hong (1998), Tnh hnh chnh tr Vit Nam t Nht
o chnh Php n Tng khi ngha thng Tm nm 1945, Tp ch Nghin
cu lch s, s 4 (299), tr. 10-17.
5. Trnh Mu, V i hi ln th I ca ng, Tp ch Lch s
ng, 2001, s 4 (125), tr. 50.
6. Nguyn Trng Phc (ch bin, 2003), Tm hiu lch s ng Cng
sn Vit Nam qua cc i hi v Hi ngh Trung ng 1930-2002, Nxb Lao
ng, tr 83-87; 103-109; 121-126; 161-166; 167-170; 203-210;
7. Vn To (2005), Cch mng thng Tm - Thng li ca ng li
chin lc, sch lc ch ng v sng to ca ng, Tp ch Cng sn, s
16, tr. 13-17.
8. Song Thnh (2001), Hi ngh Trung ng ln th 8 (5-1941) v
bc ngot lch s ca cch mng Vit Nam, Tp ch Lch s ng, s 5, thng
5, tr. 9-42.

27

10. Hong Minh Tho (2000), Ngh thut th v thi trong Tng
khi ngha Cch mng thng Tm nm 1954 ca H Ch Minh, Tp ch
Ngh thut qun s, s 4, tr. 1-3.
Chng III
NG LI KHNG CHIN CHNG THC DN PHP V
QUC M XM LC (1945-1975) (7 tit)
I. NG LI KHNG CHIN CHNG THC DN PHP XM LC V
CAN THIP M (1945-1954) (4 tit)

1. Ch trng xy dng v bo v chnh quyn cch mng (1945-1946)

a. Hon cnh lch s nc ta sau Cch mng Thng Tm (SV t nghin
cu)
- Sau Cch mng Thng Tm, chnh quyn nhn dn va mi c
thnh lp phi ng u vi nhng kh khn, th thch rt nghim
trng. t nc b cc th lc quc, phn ng bao vy v chng ph
quyt lit.
+ Pha Bc v tuyn 16, c gn 20 vn qun Tng, Vit quc, Vit
cch.
+ Pha Nam v tuyn 16, hn 1 vn qun Anh. c s hu thun ca
qun Anh, ngy 23-9-1945, thc dn Php n sng nh chim Si Gn, m
u cuc xm lc nc ta ln th hai.
+ Trn t nc ta lc cn c khong 6 vn qun Nht ang ch gii
gip. Mt s qun Nht thc hin lnh ca qun Anh, cm sng cng vi
qun Anh dn ng cho qun Php m rng vng chim ng min
Nam.
- Trong lc , ta cn phi i mt vi nhng thch thc nghim trng
v kinh t, x hi.
+ Nn i min Bc do Nht, Php gy ra cha c khc phc.
Nhiu rung t b b hoang. Sn xut cng nghip nh n. Hng ha
khan him, gi c tng vt, ngoi thng nh tr.
28

+ Tnh hnh ti chnh rt kh khn, kho bc ch c 1,2 triu ng,

trong qu na l tin rch. Ngn hng ng Dng cn nm trong tay t
bn Php. Qun Tng tung tin quc t v quan kim gy ri lon th
trng.
+ 95% s dn khng bit ch, cc t nn x hi do ch c li ht
sc nng n.
- Trong nhng nm u sau Cch mng Thng Tm, nc Vit Nam
Dn ch Cng ho cha c nc no cng nhn v t quan h ngoi giao
vi Chnh ph ta. t nc b bao vy bn pha, vn mnh dn tc nh
"ngn cn treo si tc". T quc lm nguy!
b. Ch trng khng chin kin quc ca ng
- Ngy 25-11-1945, Ban Chp hnh Trung ng ra Ch th Khng chin
kin quc. Ch th xc nh:
+ Tnh cht ca "cuc cch mng ng Dng lc ny vn l cuc
cch mng dn tc gii phng". Khu hiu ca ta lc ny vn l "Dn tc
trn ht, T quc trn ht".
+ K th chnh ca ta lc ny l thc dn Php xm lc, phi tp
trung ngn la u tranh vo chng.
+ Nhim v ch yu ca nhn dn c nc ta lc nay l "cng c
chnh quyn, chng thc dn Php xm lc, bi tr ni phn, ci thin i
sng cho nhn dn".
thc hin cc nhim v Trung ng ra cc cng tc c th:
+ V ni chnh: xc tin vic bu c Quc hi, thnh lp chnh ph
chnh thc, lp Hin php, cng c chnh quyn nhn dn.
+ V qun s: ng vin lc lng ton dn, kin tr khng chin, t
chc v lnh o cuc khng chin lu di.
+ V ngoi giao: kin tr nguyn tc "bnh ng tng tr", thm bn
bt th, thc hin khu hiu "Hoa - Vit thn thin" i vi qun i Tng

29

Gii Thch v ch trng "c lp v chnh tr, nhn nhng v kinh t" i
vi Php.
Ch th Khng chin kin quc gii quyt kp thi nhng vn
quan trng v ch o chin lc v sch lc cch mng khn kho trong
tnh th v cng him ngho ca nc nh.
c. Kt qu, ngha v bi hc lch s (SV t nghin cu)
Kt qu thc hin
V chnh tr x hi
- Ngy 6-1-1946, t chc cuc tng tuyn c bu ra Quc hi, c quan
quyn lc nh nc cao nht ca nc Vit Nam Dn ch Cng ho.
- Ngy 2-3-1946, Quc hi hp k th nht bu H Ch Minh gi
chc Ch tch nc v trao quyn cho Ngi lp chnh ph chnh thc.
- Ti k hp th hai (thng 11-1946), Quc hi thng qua Hin php
ca nc Vit Nam Dn ch Cng ho, v khn trng bu Hi ng nhn
dn v Hi ng nhn dn bu U ban hnh chnh cc cp.
- Cng trong thi gian ny, Mt trn dn tc thng nht c m rng,
a n s ra i ca cc on th yu nc nh: Hi Lin hip quc dn
Vit Nam (thng 5-1946), Tng Lin on Lao ng Vit Nam, Hi Lin
hip Ph n Vit Nam.... ng X hi Vit Nam c thnh lp nhm on
kt nhng tr thc yu nc Vit Nam.
- Vi tinh thn coi trng vic xy dng v pht trin cng c bo v
chnh quyn cch mng nh qun i, cng an. Cui nm 1946, lc lng
qun i thng trc mang tn Qun i quc gia Vit Nam c 8 vn ngi.
Vic v trang qun chng cch mng, qun s ho ton dn c thc hin
rng khp.
V kinh t, vn ho
- ng v Chnh ph pht ng thi ua sn xut; ng vin nhn dn
tit kim gip nhau chng gic i; thc hin bi b thu thn v cc th
thu v l khc ca ch thc dn; tin hnh tch thu rung t ca
30

quc, Vit gian chia cho nng dn ngho, chia li rung t cng mt cch
cng bng, hp l; gim t 25%, gim thu, min thu cho nng dn vng b
thin tai; ch trng cho m li cc nh my do Nht li, tin hnh khai
thc m, khuyn khch kinh doanh... ng ng vin nhn dn t nguyn
ng gp cho cng qu hng chc triu ng v hng trm kilgam vng,
nn ti chnh c lp tng bc c xy dng.
- ng vn ng ton dn xy dng nn vn ha mi, xa b mi t
nn vn ha n dch ca thc dn, xa b cc h tc lc hu, pht trin
phong tro bnh dn hc v chng nn m ch, dit "gic dt". Mt nm
sau Cch mng Thng Tm c 2,5 triu ngi bit c, bit vit.
V bo v chnh quyn cch mng
- Ngay t khi thc dn Php n sng nh chim Si Gn v m rng
tin cng ra cc tnh Nam B, Thng v Trung ng ng nht tr vi
quyt tm khng chin ca X u Nam B v kp thi lnh o nhn dn
ng ln khng chin.
ng pht ng phong tro c nc hng v Nam B. Hng vn
thanh nin n nc ln ng Nam tin. Nhn dn min Nam "thnh ng T
quc" chin u vi sc mnh ca chin tranh nhn dn, sc mnh ca c
dn tc lm tht bi m mu nh nhanh thng nhanh ca thc dn Php.
- Cng vi vic tng cng khi i on kt ton dn, xy dng ch
mi v t chc khng chin min Nam, ng ta thc hin sch lc
li dng mu thun trong ni b k th phn ho chng, trnh tnh th
ng u cng mt lc vi nhiu k th.
+ T 9/1945 n 3/1946, ng v Chnh ph ta thc hin sch lc
ho hon, nhn nhng vi qun i Tng v tay sai ca chng min Bc
tp trung chng Php min Nam.
+ T 3/1946 n 12/1946, ng v Chnh ph ta chn gii php
thng lng vi Php, nhm mc ch buc qun Tng rt ngay v nc.
Hip nh S b 6-3-1946, cuc m phn Lt, Phngtennbl,
31

Tm c 14-9-1946 to iu kin cho qun dn ta c thm thi gian

chun b cho cuc chin u mi.
ngha ca nhng thnh qu u tranh ni trn l bo v c
nn c lp ca t nc, gi vng chnh quyn cch mng; xy dng c
nhng nn mng u tin v c bn cho mt ch mi, ch Vit Nam
Dn ch Cng ho; chun b c nhng iu kin cn thit, trc tip cho
cuc khng chin ton quc sau .
Nguyn nhn thng li: C c nhng thng li quan trng l
ng nh gi ng tnh hnh nc ta sau Cch mng Thng Tm, kp
thi ra ch trng khng chin, kin quc ng n; xy dng v pht
huy c sc mnh ca khi i on kt ton dn tc; li dng c mu
thun trong hng ng k th
Bi hc trong hoch nh v ch o thc hin ch trng khng chin
kin quc giai on 1945-1946 l: pht huy sc mnh i on kt dn tc,
da vo dn xy dng v bo v chnh quyn cch mng. Trit li
dng mu thun trong ni b k th, cha mi nhn vo k th chnh, coi s
nhn nhng c nguyn tc vi k ch cng l mt bin php u tranh
cch mng cn thit trong hon cnh c th. Tn dng kh nng ho hon
xy dng lc lng, cng c chnh quyn nhn dn, ng thi cao cnh
gic, sn sng ng ph vi kh nng chin tranh lan ra c nc khi k ch
bi c.
2. ng li khng chin chng thc dn Php xm lc v xy dng
ch dn ch nhn dn (1946 - 1954)
a. Hon cnh lch s (SV t nghin cu)
- ng v Chnh ph nc Vit Nam Dn ch Cng ho t r thin
ch, c gng lm nhng vic c th nhm y li chin tranh, nhng vi d
tm cp nc ta mt ln na, thc dn Php thi hnh chnh sch vic
ri, tng cng khiu khch v ln chim.
+ Ngy 20-11-1946, qun Php m cuc tn cng chim ng thnh
ph Hi Phng, th x Lng Sn v b ln Nng.
+ Ngy 16-12-1946, nhng tn trm thc dn Php ng Dng
hp ti Hi Phng bn trin khai k hoch nh chim H Ni v khu vc
Bc v tuyn 16.

32

+ Ngy 17 v 18-12-1946 ti H Ni, qun Php tn st thm khc

ng bo ta cc ph Yn Ninh, Hng Bn. Chng ngang ngc i tc
v kh ca t v H Ni, i kim sot an ninh trt t Th .
- Trong thi im lch s , Trung ng ng kp thi h quyt
tm pht ng ton dn khng chin v ch ng m cuc tng giao chin
lch s trc khi thc dn Php thc hin mn kch o chnh qun s H
Ni vo ngy 20-12-1946 nh chng nu ln trong ti hu th gi cho
Chnh ph ta trong nhng ngy 18, 19. Vo lc 20 gi ngy 19-12-1946,
Mnh lnh khng chin c pht i, tt c cc chin trng trong c
nc ng lot n sng.
Cuc khng chin ton quc bng n.
Nhn dn c nc ng ln theo li ku gi ca H Ch tch.
b. Qu trnh hnh thnh v ni dung ng li khng chin
ng li khng chin ca ng c hnh thnh, b sung, hon
chnh qua thc tin:
ng li khng chin chng thc dn Php trong giai on u
c th hin tp trung trong ba vn kin:
+ Ch th Ton dn khng chin ca Trung ng ng (12/12/1946)
+ Li Ku gi Ton quc khng chin ca Ch tch h Ch Minh
(19/12/1946).
+ Tc phm Khng chin nht nh thng li ca Tng b th Trng
Chinh (3/1947).
- Ni dung:
+ Mc ch ca khng chin l "nh phn ng thc dn Php xm
lc; ginh thng nht v c lp";
+ Tnh cht ca cuc khng chin: Dn tc gii phng v dn ch mi.
+ Phng chm tin hnh khng chin: ton dn, ton din, lu di v
da vo sc mnh l chnh.

33

+ Trin vng ca cuc khng chin: khng chin lu di, gian kh

nhng nht nh thng li.
V ng li xy dng ch dn ch nhn dn:
Thng 2-1951,i hi i biu ton quc ln th hai ca ng thng
qua ni dung c bn ca Chnh cng ng Lao ng Vit Nam:
-Tnh cht x hi: dn ch nhn dn, mt phn thuc a v na phong kin
- i tng ca cch mng Vit Nam: c hai i tng, i tng chnh hin
nay l ch ngha quc xm lc, c th lc ny l quc Php v bn
can thip M. i tng ph hin nay l phong kin, c th lc ny l phong
kin phn ng.
- Nhim v c bn hin nay ca cch mng Vit Nam l nh ui bn
quc xm lc, ginh c lp v thng nht tht s cho dn tc, xa b
nhng di tch phong kin v na phong kin, lm cho ngi cy c rung,
pht trin ch dn ch nhn dn, gy c s cho ch ngha x hi".
Ba nhim v khng kht vi nhau. Nhim v chnh lc ny l hon
thnh gii phng dn tc. Lc ny phi tp trung lc lng vo cuc khng
chin quyt thng qun xm lc...
-Lc lng ca cch mng Vit Nam gm c: giai cp cng nhn, giai cp
nng dn, giai cp tiu t sn v t sn dn tc. Ngoi ra, cn c nhng thn
s (a ch) yu nc v tin b. Nhng giai cp, tng lp v phn t hp
li thnh nhn dn m nn tng l cng, nng v lao ng tr thc. Giai cp
cng nhn l giai cp lnh o cch mng.
-Tnh cht ca cch mng Vit Nam l: cch mng dn tc dn ch nhn
dn. Cch mng Vit Nam do ng ca giai cp cng nhn lnh o, nht
nh s tin ln ch ngha x hi. y l mt qu trnh lu di, v i th tri
qua ba giai on:
Giai on th nht, nhim v ch yu l hon thnh gii phng dn
tc.

34

Giai on th hai, nhim v ch yu l xa b nhng di tch phong

kin v na phong kin, thc hin trit ngi cy c rung, pht trin k
ngh, hon chnh ch dn ch nhn dn.
Giai on th ba, nhim v ch yu l xy dng c s cho ch ngha
x hi, tin ln thc hin ch ngha x hi.
Ba giai on y khng tch ri nhau m mt thit lin h xen ln vi
nhau. Nhng mi giai on c nhim v trung tm.
ng li, chnh sch ca i hi hai c b sung pht trin
qua cc Hi ngh Trung ng tip theo: Hi ngh Trung ng ln
th nht (thng 3-1951); Hi ngh Trung ng ln th hai (thng 91951); Hi ngh Trung ng ln th ba (thng 4-1952); Hi ngh
Trung ng ln th t (thng 1-1953); Hi ngh Trung ng ln th
nm (thng 11-1953)
3. Kt qu, ngha lch s, nguyn nhn thng li v kinh nghim lch
s (SV t nghin cu)
a. Kt qu v ngha lch s
Kt qu ca vic thc hin ng li
V chnh tr: ng ra hot ng cng khai c iu kin kin ton t
chc, tng cng s lnh o i vi cuc khng chin. B my chnh
quyn nm cp c cng c, Mt trn Lin hip quc dn Vit Nam (Lin
Vit) c thnh lp. Khi i on kt ton dn pht trin ln mt bc
mi. Chnh sch rung t c trin khai, tng bc thc hin khu hiu
ngi cy c rung.
V qun s: n cui nm 1952, lc lng ch lc c 6 i on
b binh, 1 i on cng binh pho binh. Thng li ca cc chin dch
Trung Du, ng 18, H Nam Ninh, Ho Bnh, Ty Bc, Thng Lo
tiu dit c nhiu sinh lc ch, gii phng nhiu vng t ai v dn
c, m rng vng gii phng ca Vit Nam v cho cch mng Lo, chin

35

thng in Bin Ph ngy 7-5-1954 c ghi vo lch s dn tc ta nh mt

Bch ng, mt Chi Lng hay mt ng a trong th k XX v i vo lch
s th gii nh mt chin cng hin hch, bo hiu s thng li ca nhn
dn cc dn tc b p bc, s sp ca ch ngha thc dn.
V ngoi giao: Vi phng chm kt hp u tranh chnh tr, qun s
v ngoi giao, khi bit tin Php c nh m phn, thng lng vi ta
ngy 27-12-1953, Ban B th ra Thng t nu r: Lp trng ca nhn dn
Vit Nam l kin quyt khng chin n thng li cui cng. Xong nhn dn
v Chnh ph ta cng tn thnh thng lng nhm mc ch gii quyt
hon bnh vn Vit Nam. Ngy 8-5-1954, Hi ngh Quc t v chm dt
chin tranh ng Dng chnh thc khai mc Gi-ne-v (Thu S). Ngy
20-7-1954, cc vn bn ca Hip ngh Gi-ne-v v chm dt chin tranh,
lp li ho bnh ng Dng c k kt, cuc khng chin chng thc
dn Php xm lc ca nhn dn ta kt thc thng li.
ngha lch s
- Chng ta bo v c chnh quyn cch mng, nh bi cuc
chin tranh xm lc ca quc Php c quc M gip sc mc
cao, gii phng hon ton min Bc, to iu kin tin ln hon thnh cch
mng dn tc dn ch trn phm vi c nc.
- Nhn dn ta cng vi nhn dn Lo v Campuchia p tan ch
thng tr ca ch ngha thc dn ba nc ng Dng.
- Thng li ca nhn dn Vit Nam m u s sp ca ch
ngha thc dn c, trc ht l h thng thuc a ca Php, c v mnh m
phong tro gii phng dn tc trn th gii.
b. Nguyn nhn thng li v kinh nghim lch s
Nguyn nhn thng li
- C s lnh o vng vng ca ng, ng u l Ch tch H Ch
Minh vi ng li chin tranh nhn dn, ton dn, ton din, lu di v da

36

vo sc mnh l chnh, c sc mnh ng vin v t chc ton dn nh

gic.
- C s on kt chin u ca ton dn tp hp trong mt trn dn tc
thng nht rng ri - Mt trn Lin Vit - c xy dng trn nn tng khi
lin minh cng nng v tr thc vng chc.
- C lc lng v trang gm ba th qun do ng ta trc tip lnh o
ngy cng vng mnh, chin u dng cm, mu lc, ti tr l lc lng
quyt nh tiu dit ch trn chin trng, bp ch xm lc ca ch,
gii phng t ai ca T quc.
- C chnh quyn dn ch nhn dn, ca dn, do dn v v dn c
gi vng, cng c v ln mnh, lm cng c sc bn t chc ton dn khng
chin v xy dng ch mi.
- C s lin minh chin u keo sn gia ba dn tc Vit Nam, Lo,
Campuchia cng chng mt k th chung; c s ng tnh, gip ca
Trung Quc, Lin X, cc nc x hi ch ngha, ca cc dn tc yu
chung ha bnh trn th gii, k c nhn dn tin b Php.
Kinh nghim
1. Xc nh ng v qun trit ng li khng chin ton dn, ton
din, lu di, da vo sc mnh l chnh trong ton ng, ton dn, ton
qun.
2. Kt hp cht ch v ng n nhim v chng quc vi nhim
v chng phong kin, trong ch yu l nhim v chng quc.
3. Va khng chin va xy dng ch mi, xy dng hu phng
ngy cng vng mnh p ng yu cu ngy cng cao ca cuc khng chin.
4. Qun trit t tng chin lc khng chin gian kh v lu di ch
ng ra v thc hin phng thc tin hnh chin tranh v ngh thut
qun s sng to.
5. Tng cng cng tc xy dng ng, nng cao sc chin u v
nng lc lnh o ca ng trong chin tranh.
37

II. NG LI KHNG CHIN CHNG M, CU NC,

THNG NHT T QUC (1954-1975) (3 tit)
1. ng li trong giai on 1954-1964
a. Bi cnh lch s ca cch mng Vit Nam sau thng 7-1954 (SV t
nghin cu)
- Cuc khng chin chng thc dn Php xm lc v can thip M do
ng lnh o ginh c thng li, song s nghip cch mng dn tc
dn ch trn phm vi c nc vn cha hon thnh. Min Bc c hon
ton gii phng, song min Nam vn cn di ch thng tr ca thc dn v
tay sai. t nc tm thi b chia lm hai min.
+ Sau ngy 16-5-1955, min Bc hon thnh v c bn nhim v
ca cuc cch mng dn tc dn ch nhn dn.
+ min Nam, sau thng 7/1954, li dng s tht bi v kh khn ca
thc dn Php, quc M nhy vo thay chn Php nhm bin min
Nam thnh thuc a kiu mi v cn c qun s ca M.
b. Qu trnh hnh thnh, ni dung v ngha ca ng li
Qu trnh hnh thnh v ni dung ng li
- Thng 9-1954, B Chnh tr ra nhim v ch yu trc mt cho
cch mng hai min l:
+ Cch mng min Bc: hn gn vt thng chin tranh, phc hi kinh
t quc dn, trc ht l phc hi v pht trin sn xut nng nghip, n
nh x hi, n nh i sng nhn dn, tng cng v m rng hot ng
quan h quc t... sm a min Bc tr li bnh thng sau chn nm
chin tranh.
+ Cch mng min Nam: u tranh thc hin Hip nh nh chin,
cng c ha bnh, thc hin t do dn ch,... ci thin dn sinh, thc hin
thng nht v tranh th c lp.
- Hi ngh ln th by thng 3-1955 v ln th tm thng 8-1955 Ban
Chp hnh Trung ng ng (kha II) nhn nh: M v tay sai ht
38

cng Php min Nam, cng khai lp nh nc ring chng ph Hip nh

Ginev, n p phong tro cch mng. Mun chng quc M v tay sai,
cng c ha bnh, thc hin thng nht, hon thnh c lp v dn ch, iu
ct li l phi ra sc cng c min Bc, ng thi gi vng v y mnh
cuc u tranh ca nhn dn min Nam.
- Thng 12-1957, Hi ngh ln th mi ba Ban Chp hnh Trung ng
ng nh gi thng li v khi phc kinh t v ra nhim v son
tho ng li cch mng trong giai on mi.
- Thng 11-1958, Ban Chp hnh Trung ng ng hp Hi ngh ln
th mi bn ra k hoch ba nm pht trin kinh t - vn ha v ci to
x hi ch ngha i vi kinh t c th v kinh t t bn t doanh (19581960). ng thi ti Hi ngh ny, Ch tch H Ch Minh nu r, nc ta
tin hnh ng thi hai nhim v chin lc cch mng: cch mng dn tc
dn ch nhn dn v cch mng x hi ch ngha. Hai nhim v cch mng
ni trn u quan trng, coi nh mt nhim v no cng u sai lm.
- Thng 1-1959, Ban Chp hnh Trung ng ng hp Hi ngh ln th
mi lm ch r: Nhim v c bn ca cch mng min Nam l gii phng
min Nam khi ch thng tr ca quc v phong kin, hon thnh cch
mng dn tc dn ch min Nam; Con ng pht trin c bn ca cch
mng Vit Nam min Nam l khi ngha ginh chnh quyn v tay nhn
dn. l con ng ly sc mnh ca qun chng, da vo lc lng
chnh tr ca qun chng l ch yu, kt hp u tranh chnh tr v v trang
nh chnh quyn thng tr c ti Ng nh Dim, tay sai ca
quc M, thnh lp mt chnh quyn lin hip dn tc, dn ch min Nam
- Thng 9/1960, i hi III ca ng xc nh:.
+ Nhim v ca cch mng Vit Nam trong giai on mi: y mnh
cch mng x hi ch ngha min Bc, tin hnh cch mng dn tc dn
ch nhn dn min Nam, thc hin thng nht nc nh, hon thnh c
lp v dn ch trong c nc.
39

+ V tr, vai tr, nhim v c th ca tng chin lc cch mng mi

min: Cch mng x hi ch ngha min Bc gi vai tr quyt nh nht
i vi s pht trin ca ton b cch mng Vit Nam v i vi s nghip
thng nht nc nh. Cch mng dn tc dn ch nhn dn min Nam
gi vai tr quyt nh trc tip i vi s nghip gii phng min Nam khi
ch thng tr ca quc M v b l tay sai, thc hin ha bnh thng nht
nc nh, hon thnh cch mng dn tc dn ch nhn dn trong c nc.
- Nhim v chung ca cch mng c nc: thc hin i on kt dn
tc, kin quyt u tranh gi vng ha bnh thng nht nc nh
ngha ca ng li:
- ng li th hin t tng chin lc ca ng: ging cao ngn
c c lp dn tc v ch ngha x hi, va ph hp vi Min Bc va ph
hp vi Min Nam, va ph hp vi c nc Vit Nam v ph hp vi tnh
hnh quc t, nn huy ng v kt hp c sc mnh ca hu phng v
tin tuyn, sc mnh c nc v sc mnh ca ba dng thc cch mng trn
th gii, tranh th c s ng tnh gip ca c Lin X v Trung Quc.
Do to ra c sc mnh tng hp dn tc ta sc nh thng
quc M xm lc, gii phng Min Nam, thng nht t nc.
- t trong bi cnh Vit Nam v quc t lc by gi, ng li chung
ca cch mng Vit Nam th hin tinh thn c lp, t ch v sng to
ca ng ta trong vic gii quyt nhng vn khng c tin l lch s, va
ng vi thc tin Vit Nam, va ph hp vi li ch ca nhn loi v xu th
ca thi i.
- ng li chin lc chung cho c nc v ng li cch mng
mi min l c s ng ch o qun dn ta phn u ginh c nhng
thnh tu to ln trong xy dng ch ngha x hi Min Bc v u tranh
thng li chng cc chin lc chin tranh ca quc M v tay sai Min
Nam.
2. ng li trong giai on 1965-1975
40

a. Bi cnh lch s
- Thun li:
+ Khi bc vo cuc khng chin chng M, cu nc, cch mng
th gii ang th tin cng.
+ min Bc, k hoch 5 nm ln th nht t v vt cc mc
tiu v kinh t, vn ho. S chi vin sc ngi, sc ca ca min Bc cho
cch mng min Nam c y mnh c theo ng b v ng bin.
+ min Nam, vt qua nhng kh khn trong nhng nm 19611962, t nm 1963, cuc u tranh ca qun dn ta c bc pht trin
mi. Ba cng c ca Chin tranh c bit (ngy qun, ngy quyn, p
chin lc v th) u b qun dn ta tn cng lin tc. n u nm
1965, chin lc Chin tranh c bit ca quc M c trin khai n
mc cao nht c bn b ph sn.
- Kh khn:
+S bt ng gia Lin X v Trung Quc cng tr nn gay gt v
khng c li cho cch mng Vit Nam.
+ Vic quc M m cuc Chin tranh cc b t a qun i
vin chinh v cc nc ch hu vo trc tip xm lc min Nam lm
cho tng quan lc lng tr nn bt li cho ta.
b. Qu trnh hnh thnh, ni dung v ngha ca ng li
Qu trnh hnh thnh v ni dung ng li:
- Trc hnh ng gy Chin tranh cc b min Nam, tin hnh
chin tranh ph hoi ra min Bc ca quc M, Hi ngh Trung ng ln
th 11 (3-1965) v ln th 12 (12-1965) tp trung nh gi tnh hnh v
ra ng li khng chin chng M, cu nc trn c nc:
+ Phng chm ch o chin lc: tip tc v y mnh cuc chin
tranh nhn dn chng chin tranh cc b ca M min Nam, ng thi
pht ng chin tranh nhn dn chng chin tranh ph hoi ca M min
Bc; thc hin khng chin lu di, da vo sc mnh l chnh, cng nh
41

cng mnh v c gng n mc cao , tp trung lc lng ca c hai min

m nhng cuc tin cng ln, tranh th thi c ginh thng li quyt
nh trong thi gian tng i ngn trn chin trng min Nam.
+ T tng ch o v phng chm u tranh min Nam: gi vng
v pht trin th tin cng, kin quyt tin cng v lin tc tin cng. Tip
tc kin tr phng chm u tranh qun s kt hp vi u tranh chnh tr,
trit vn dng ba mi gip cng, nh ch trn c ba vng chin lc.
Trong giai on hin nay, u tranh qun s c tc dng quyt nh trc
tip v gi mt v tr ngy cng quan trng.
+ T tng ch o i vi min Bc: chuyn hng xy dng kinh t,
bo m tip tc xy dng min Bc vng mnh v kinh t v quc phng
trong iu kin c chin tranh, tin hnh cuc chin tranh nhn dn chng
chin tranh ph hoi ca quc M bo v vng chc min Bc x hi
ch ngha, ng vin sc ngi, sc ca mc cao nht chi vin cho
cuc chin tranh gii phng min Nam, ng thi tch cc chun b
phng nh bi ch trong trng hp chng liu lnh m rng Chin
tranh cc b ra c nc.
+ Nhim v v mi quan h gia cuc chin u hai min: Trong
cuc chin tranh chng M ca nhn dn c nc, min Nam l tin tuyn
ln, min Bc l hu phng ln. Bo v min Bc l nhim v ca c
nc, v min Bc x hi ch ngha l hu phng vng chc trong cuc
chin tranh chng M. Phi nh bi cuc chin tranh ph hoi ca
quc M min Bc v ra sc tng cng lc lng min Bc v mi mt
nhm m bo chi vin c lc cho min Nam cng nh cng mnh. Hai
nhim v trn y khng tch ri nhau, m mt thit gn b nhau. Khu
hiu chung ca nhn dn c nc lc ny l: Tt c nh thng gic
M xm lc.
ngha ca ng li:

42

- Th hin quyt tm nh M v thng M, tinh thn cch mng tin

cng, tinh thn c lp t ch, s kin tr mc tiu gii phng min Nam,
thng nht T quc, phn nh ng n ch, nguyn vng chung ca ton
ng, ton qun, ton dn ta.
- Th hin t tng nm vng, ging cao ngn c c lp dn tc v
ch ngha x hi, tip tc tin hnh ng thi v kt hp cht ch hai chin
lc cch mng trong hon cnh c nc c chin tranh mc khc
nhau, ph hp vi thc t t nc v bi cnh quc t.
- l ng li chin tranh nhn dn, ton dn, ton din, lu di,
da vo sc mnh l chnh c pht trin trong hon cnh mi, to nn sc
mnh mi dn tc ta sc nh thng gic M xm lc.
3. Kt qu, ngha lch s, nguyn nhn thng li v bi hc (SV t
nghin cu)
a. Kt qu v ngha lch s
Kt qu
- min Bc, thc hin ng li ch trng ca ng, sau 21 nm
phn u, cng cuc xy dng ch ngha x hi t c nhng thnh t
ng t ho, mt ch x hi mi, ch x hi ch ngha bc u c
hnh thnh.
+ Qun dn min Bc nh thng cuc chin tranh ph hoi ca
quc M, in hnh l chin thng lch s ca trn in Bin Ph trn
khng trn bu tri H Ni cui nm 1972.
+ Min Bc khng ch chia la vi cc chin trng m cn hon
thnh xut sc vai tr cn c a ca cch mng c nc v nhim v hu
phng ln i vi chin trng min Nam.
- min Nam, vi s lnh o, ch o ng n ca ng, qun dn
ta vt ln mi gian kh hy sinh, bn b v anh dng chin u, ln lt
nh bi cc chin lc chin tranh xm lc ca quc M.

43

+ Trong giai on 1954-1960 nh bi Chin tranh n phng

ca M - ngu, a cch mng t th gi gn lc lng sang th tin cng;
+ Giai on 1961-1965 gi vng v pht trin th tin cng, nh
bi chin lc Chin tranh c bit ca M.
+ Giai on 1965-1968 nh bi chin lc Chin tranh cc b
ca M v ch hu, buc M phi xung thang chin tranh, chp nhn ngi
vo bn m phn vi ta ti Paris.
+ Giai on 1969-1975 nh bi chin lc Vit Nam ho chin
tranh ca M v tay sai m nh cao l i thng Ma Xun 1975 vi
Chin dch H Ch Minh lch s, p tan ton b chnh quyn ch, buc
chng phi u hng v iu kin, gii phng hon ton min Nam.
ngha lch s
- Nhn dn ta qut sch bn quc xm lc, chm dt ch thng
tr tn bo hn mt th k ca ch ngha thc dn c v mi trn t nc
ta. Cuc cch mng dn tc dn ch nhn dn hon thnh trn phm vi c
nc, m ra k nguyn mi cho dn tc Vit Nam: k nguyn c nc ha
bnh, c lp, thng nht v i ln ch ngha x hi.
- Bng thng li v i ca mnh, nhn dn ta nh bi cuc chin
tranh xm lc quy m ln nht, di ngy nht ca ch ngha quc k t
sau Chin tranh th gii th hai, lm suy yu trn a ca ch ngha quc,
ph v mt phng tuyn quan trng ca chng khu vc ng Nam , m
u s sp khng th trnh khi ca ch ngha thc dn mi, gp phn
tng cng lc lng ca cc nc x hi ch ngha, phong tro c lp dn
tc, dn ch v ha bnh th gii.
b. Nguyn nhn thng li v bi hc
- Thng li ca s nghip chng M, cu nc bt ngun t s lnh
o ng n ca ng Cng sn Vit Nam, ngi i biu trung thnh cho
nhng li ch sng cn ca c dn tc Vit Nam, mt ng c ng li
chnh tr, ng li qun s c lp, t ch, ng n, sng to.
44

- l kt qu ca cuc chin u y gian kh hy sinh ca nhn dn

v qun i c nc, c bit l ca cn b, chin s v hng chc triu ng
bo yu nc min Nam ngy m i mt vi qun th, xng ng vi
danh hiu "Thnh ng T quc".
- L kt qu ca s nghip cch mng x hi ch ngha min Bc,
ca ng bo v chin s min Bc va chin u va xy dng, hon thnh
xut sc ngha v ca hu phng ln, ht lng ht sc chi vin cho tin
tuyn ln min Nam nh thng gic M xm lc.
- L kt qu ca tnh on kt chin u ca nhn dn Vit Nam, Lo,
Campuchia v kt qu ca s ng h ht lng v s gip to ln ca cc
nc x hi ch ngha anh em. S ng h nhit tnh ca phong tro cng
nhn v nhn dn tin b trn ton th gii cng nh nhn dn tin b M.
Bi hc
- Mt l, ging cao ngn c c lp dn tc v ch ngha x hi
nhm huy ng sc mnh ton dn nh M, c nc nh M.
- Hai l, ng tm ra c phng php u tranh cch mng
ng n, sng to.
- Ba l, s ch o chin lc ng n ca Trung ng ng v
cng tc t chc chin u ti gii ca ng qua cc cp b ng v cc
cp ch huy qun i.
- Bn l, ng ta ht sc coi trng cng tc xy dng ng, xy
dng lc lng cch mng min Nam v t chc xy dng lc lng
chin u trong c nc.
HC LIU
1. Ban ch o tng kt chin tranh trc thuc B Chnh tr (1996),
Tng kt cuc khng chin chng thc dn Php: thng li v bi hc, Nxb.
Chnh tr quc gia, H Ni

45

3. Ban Ch o tng kt chin tranh trc thuc B Chnh tr (1996),

Tng kt cuc khng chin chng M, cu nc: Thng li v bi hc, Nxb.
Chnh tr quc gia, H Ni.
4. Trng Chinh (1947), Khng chin nht nh thng li, Nxb. S
tht, H Ni.
3. Don Hng (2005), Tm vc lch s v i v bi hc kinh nghim
ca cuc khng chin chng M, cu nc, Tp ch Gio dc l lun, s 4, tr.
3-6.
4. H Khang (2001), Ch th khng chin kin quc ngy 25-11-1945,
tm nhn chin lc ca ng, Tp ch Lch s ng, s 12, thng 12, tr. 9-11.
5. Phan Huy L (2004), Chin thng in Bin Ph trong lch s v
bn sc vn ho ca dn tc Vit Nam, Tp ch Lch s qun s, s 2 (146),
thng 2, tr. 7-11.
6. Nguyn nh L (2005), Tm hiu v ng li chng M, cu
nc ca ng trong cch mng min Nam, Tp ch Lch s ng, s 6, tr. 3335.
7. Nguyn Trng Phc (ch bin, 2003), Tm hiu lch s ng Cng
sn Vit Nam qua cc i hi v Hi ngh Trung ng 1930-2002, Nxb. Lao
ng, tr. 289-306. 420-425; 437-445; 546-552; 569-576; 624-632; 649-652.
8. Trn Ngc Tu (2005), Tnh u vit v sc mnh ca CNXH
min Bc trong cuc khng chin chng M, cu nc, Tp ch L lun
chnh tr, s 4, tr. 21-23+35.
9. Trn Trung Thnh (2000), Nhng nc c chin lc Xun 1975,
Tp ch Lch s ng, s 4, thng 4, tr. 17-21.
10. Nguyn Huy Thc (2000), C s hnh thnh quyt tm chin
lc gii phng min Nam ma Xun 1975 ca ng, Tp ch Lch s
ng, s 4, thng 4, tr. 12-16.
CHNG IV
NG LI CNG NGHIP HO
I. NG LI CNG NGHIP HO THI K TRC I MI

46

1. Ch trng ca ng v cng nghip ho

a. Mc tiu v phng hng ca cng nghip ho x hi ch
ngha
ng li cng nghip ho t nc c hnh thnh t i hi III
ca ng (9-1960). Thi k trc i mi, nc ta c khong 25 nm
tin hnh cng nghip ho x hi ch ngha theo hai giai on: t 1960 n
1975 trin khai min Bc v t 1975-1985 thc hin trn phm vi c nc.
* Giai on t 1960-1975
Sau thng li ca cuc khng chin chng thc dn Php, Vit Nam
tm thi chia lm hai min: min Nam tip tc cch mng dn tc dn ch
nhn dn, min Bc bc vo thi k qu ln ch ngha x hi.
+ i hi i biu ton quc ln th III ca ng hoch nh
ng li cch mng Vit Nam trong thi k mi. i hi khng nh:
- Tnh tt yu ca cng nghip ho: Mun ci bin tnh trng nng
nghip lc hu hin nay ca nc ta, a nc ta t ch sn xut nh l
ch yu ln ch sn xut ln x hi ch ngha, chng ta khng c con
ng no khc ngoi con ng cng nghip ho x hi ch ngha.
- V tr ca CNH: cng nghip ho x hi ch ngha l nhim v
trung tm ca c thi k qu ln ch ngha x hi nc ta.
- Mc tiu: cng nghip ho x hi ch ngha l nhm xy dng c s
vt cht - k thut ca ch ngha x hi, to iu kin c bn cho ch ngha
x hi thng li.
- Ch trng tin hnh cng nghip ho x hi ch ngha l: u tin
pht trin cng nghip nng mt cch hp l, ng thi ra sc pht trin
nng nghip v cng nghip nh, nhm bin nc ta t mt nc nng
nghip lc hu thnh mt nc c cng nghip hin i v nng nghip hin

47

i ( ng cng sn Vit Nam, Vn kin ng ton tp, Nxb Chnh tr

quc gia, H Ni, 2002, t.21, tr. 545-546).
* Giai on t 1975 n 1985
Sau thng li ma Xun nm 1975, c nc c lp, thng nht v qu
ln ch ngha x hi.
+ i hi i biu ton quc ln th IV (thng 12/1976) trn c s
phn tch mt cch ton din c im, tnh hnh trong nc v quc t,
xc nh ng li cng nghip ho trong thi k qu nc ta l:
- y mnh cng nghip ho x hi ch ngha, xy dng c s vt
cht - k thut ca ch ngha x hi, a nn kinh t nc ta t sn xut nh
ln sn xut ln x hi ch ngha.
- u tin pht trin cng nghip nng mt cch hp l trn c s pht
trin nng nghip v cng nghip nh, kt hp xy dng cng nghip v
nng nghip c nc thnh c cu cng - nng nghip.
- Va xy dng kinh t trung ng, va pht trin kinh t a phng,
kt hp kinh t trung ng v kinh t a phng trong mt c cu kinh t
quc dn thng nht.
+ i hi i biu ton quc ln th V (thng 3/1982) xc nh
chng ng trc mt bao gm thi k 5 nm 1981-1985 v ko di n
nm 1990 l khong thi gian c tm quan trng c bit. Ni dung chnh
ca cng nghip ho x hi ch ngha trong chng ng trc mt l:
- Cn tp trung sc pht trin mnh nng nghip, coi nng nghip l
mt trn hng u, a nng nghip mt bc ln sn xut ln x hi ch
ngha.
- Ra sc y mnh sn xut hng tiu dng v tip tc xy dng mt
s ngnh cng nghip nng quan trng.

48

- Kt hp nng nghip, cng nghip hng tiu dng v cng nghip

nng trong mt c cu cng - nng nghip hp l.
b. c trng ch yu ca cng nghip ho thi k trc i mi
- Cng nghip ho theo m hnh truyn thng vi nn kinh t khp
kn, thin v pht trin cng nghip nng.
- Ch yu da vo li th v ti nguyn, lao ng v s gip ca
cc nc x hi ch ngha; ch lc thc hin cng nghip ho l Nh nc;
vic phn b cc ngun lc thc hin cng nghip ho ch yu bng c
ch k hoch ho, tp trung quan liu bao cp.
- Nng vi, gin n, ch quan duy ch, ham lm nhanh, lm ln,
khng quan tm n hiu qu KT-XH.
2. Kt qu, ngha, hn ch v nguyn nhn
a. Kt qu, ngha
+ Cng nghip ho thi k trc i mi din ra trong iu kin t
nc cn ngho nn, lc hu, li b chin tranh tn ph nhng vn thu c
nhng kt qu quan trng:
- Nhiu khu cng nghip ln hnh thnh, nhiu cng trnh ln ca
t nc v thu in, thu li, xi mng, du kh, cu ng, cng nghip
c kh, luyn kim, ho cht... c xy dng to ra nhng c s vt cht k thut ban u cho ch ngha x hi.
- i ng cn b khoa hc k thut c o to t cc trng i
hc, cao ng, trung hc, dy ngh bc u p ng c yu cu cng
nghip ho. Cc trng ny l nhng c s tip tc o to ngun nhn lc
quan trng cho s nghip cng nghip ho sau ny.
+ Nhng thnh tu trn y c ngha ht sc quan trng, gp phn
to nn chin thng trong s nghip u tranh gii phng min Nam, thng

49

nht T quc. ng thi to c s ban u nc ta pht trin nhanh hn

trong cc giai on tip theo.
b. Hn ch v nguyn nhn
* Hn ch
- C s vt cht - k thut cn ngho nn v lc hu. Nhng ngnh
cng nghip then cht cn nh b, cha sc lm nn tng vng chc cho
nn kinh t quc dn.
- Lc lng sn xut cn thp km, nng nghip lc hu, ch yu da vo
lao ng th cng, cha p ng c nhu cu v lng thc, thc phm cho x
hi.
- Nn kinh t mt cn i nghim trng (gia cung v cu v lng
thc, thc phm, hng tiu dng, nng lng, nhin liu...; gia xut khu
v nhp khu; gia thu v chi...).
* Nguyn nhn
+ V khch quan, chng ta tin hnh cng nghip ho t mt nn
kinh t lc hu, ngho nn v trong iu kin chin tranh ko di nn khng
th tp trung mi ngun lc cho cng nghip ho.
+ V ch quan:
- Sai lm, khuyt im trong s lnh o, qun l ca ng v Nh
nc.
- Sai lm trong nhn thc v ch trng cng nghip ho thi k
1960-1985 m trc tip l t 1975 n 1985.
- Sai lm trong vic xc nh mc tiu, bc i v phng thc tin
hnh cng nghip ho. Thc cht l do ch quan, nng vi nn chng ta
ch trng y mnh cng nghip ho trong khi cha c cc tin cn
thit 1.

50

- Sai lm trong vic b tr c cu kinh t (c cu sn xut, c cu u

t khng hp l), khng xut pht t thc t, thin v pht trin cng nghip
nng v xy dng nhng cng trnh qui m ln, kt qu l u t nhiu
nhng hiu qu thp...
II. NG LI CNG NGHIP HO, HIN I HO THI K I
MI
1. Qu trnh i mi t duy v CNH (sv t nghin cu)

2. Mc tiu, quan im cng nghip ho, hin i ho

a. Mc tiu cng nghip ho, hin i ho
+ Mc tiu c bn ca cng nghip ho, hin i ho l ci bin
nc ta thnh mt nc cng nghip c c s vt cht k thut hin i, c
cu kinh t hp l, quan h sn xut tin b, ph hp vi trnh pht trin
ca lc lng sn xut, mc sng vt cht v tinh thn cao, quc phng, an
ninh vng chc, dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.
+ i hi X xc nh mc tiu tng qut ca 5 nm 2006-2010 l
sm a nc ta ra khi tnh trng km pht trin; to nn tng n nm
2020 a nc ta c bn tr thnh mt nc cng nghip theo hng hin
i 1.
b. Quan im c bn v cng nghip ho, hin i ho
T i hi VI (1986) n i hi X (2006) ng ta nu ra nhiu
quan im mi ch o qu trnh thc hin cng nghip ho, hin i ho t
nc. Sau y l nhng quan im c bn nht:
- Mt l, cng nghip ho gn vi hin i ho v cng nghip ho,
hin i ho gn vi pht trin kinh t tri thc.
- Hai l, cng nghip ho, hin i ho gn vi pht trin kinh t th
trng nh hng x hi ch ngha v hi nhp kinh t quc t.

51

- Ba l, ly pht huy ngun lc con ngi l yu t c bn cho s pht

trin nhanh v bn vng.
- Bn l, ly khoa hc v cng ngh l nn tng v ng lc ca cng
nghip ho, hin i ho.
- Nm l, pht trin nhanh, hiu qu v bn vng; tng trng kinh t
i i vi thc hin tin b v cng bng x hi, bo v mi trng t nhin,
bo tn a dng sinh hc.
3. Ni dung v nh hng cng nghip ho, hin i ho gn vi
pht trin kinh t tri thc
a. Ni dung
i hi X ca ng ch r: Chng ta tranh th cc c hi thun li do
bi cnh quc t to ra v tim nng, li th ca nc ta rt ngn qu
trnh cng nghip ho, hin i ho t nc theo nh hng x hi ch
ngha gn vi pht trin kinh t tri thc. Phi coi kinh t tri thc l yu t
quan trng ca nn kinh t v cng nghip ho, hin i ho.
Ni dung c bn ca qu trnh ny l:
- Pht trin mnh cc ngnh v sn phm kinh t c gi tr gia tng cao
da nhiu vo tri thc; kt hp vic s dng ngun vn tri thc ca con
ngi Vit Nam vi tri thc mi nht ca nhn loi.
- Coi trng c s lng v cht lng tng trng kinh t trong mi
bc pht trin ca t nc, tng vng, tng a phng, trong tng d
n kinh t -x hi.
- Xy dng c cu kinh t hin i v hp l theo ngnh, lnh vc v lnh
th.
- Gim chi ph trung gian, nng cao nng sut lao ng ca tt c cc
ngnh, lnh vc, nht l cc ngnh, lnh vc c sc cnh tranh cao .

52

b. nh hng pht trin cc ngnh v lnh vc kinh t trong qu

trnh y mnh cng nghip ho, hin i ho gn vi pht trin kinh t
tri thc
* Th nht, y mnh cng nghip ho, hin i ho nng nghip,
nng thn, gii quyt ng b cc vn nng nghip, nng thn v nng
dn
+ V cng nghip ho, hin i ho nng nghip, nng thn
- Chuyn dch mnh c cu nng nghip v kinh t nng thn theo
hng to ra gi tr gia tng ngy cng cao.
- Tng nhanh t trng gi tr sn phm v lao ng cc ngnh cng
nghip v dch v; gim dn t trng sn phm v lao ng nng nghip.
+ V qui hoch pht trin nng thn
- Khn trng xy dng cc quy hoch pht trin nng thn, thc hin
chng trnh xy dng nng thn mi.
- Hnh thnh cc khu dn c th vi kt cu h tng kinh t-x hi ng
b.
- Pht huy dn ch i i vi xy dng np sng vn ho nng thn.
+ V gii quyt vic lm, lao ng nng thn
- Ch trng dy ngh, gii quyt vic lm cho nng dn.
- u t mnh hn cho cc chng trnh xo i gim ngho, nht l
cc vng su, vng xa, bin gii, hi o, vng ng bo dn tc thiu s.
* Th hai, pht trin nhanh hn cng nghip, xy dng v dch v
* Th ba, pht trin kinh t vng
* Th t, pht trin kinh t bin
* Th nm, chuyn dch c cu lao ng, c cu cng ngh
* Th su, bo v, s dng hiu qu ti nguyn quc gia, ci thin
mi trng t nhin.
53

4. Kt qu, ngha, hn ch v nguyn nhn

a. Kt qu thc hin ng li v ngha
+ Mt l, c s vt cht - k thut ca t nc c tng cng ng
k, kh nng c lp t ch ca nn kinh t c nng cao. C nc hin c
trn 100 khu cng nghip; ngnh cng nghip sn xut t liu sn xut ang
pht trin mnh m; ngnh xy dng tng trng nhanh; nhiu cng trnh
quan trng nh sn bay, cng bin, ng b, bu chnh vin thng c
xy dng theo hng hin i.
+ Hai l, c cu kinh t chuyn dch theo hng cng nghip ho,
hin i ho t c nhng kt qu quan trng. T trng cng nghip v
dch v ngy cng tng, t trng nng nghip gim; c cu kinh t vng, c
cu thnh phn kinh t, c cu lao ng c s chuyn i tch cc.
+ Ba l, tc tng trng kinh t kh cao v n nh, bnh qun t
nm 2000 n nay t trn 7,5%/nm. iu gp phn quan trng vo
cng tc xo i, gim ngho. Thu nhp u ngi bnh qun hng nm tng
ln ng k. i sng vt cht, tinh thn ca nhn dn tip tc c ci
thin.
Nhng thnh tu ny l c s a t nc ra khi tnh trng chm
pht trin, to nn tng n nm 2020 nc ta tr thnh mt nc cng
nghip theo hng hin i.
b. Hn ch v nguyn nhn
* Hn ch
- Tc tng trng kinh t, nng sut lao ng v thu nhp bnh
qun u ngi vn thp so vi kh nng v thp hn nhiu nc trong khu
vc.

54

- Ngun lc ca t nc cha c s dng c hiu qu cao; ti

nguyn, t ai v cc ngun vn ca Nh nc cn b lng ph, tht thot
nghim trng.
- C cu kinh t chuyn dch chm. Ni dung cng nghip ho, hin
i ho nng nghip v nng thn cha c th, cht lng ngun nhn lc
cn thp.
- Cc vng kinh t trng im cha pht huy ht th mnh i nhanh
vo c cu kinh t hin i.
- C cu cc thnh phn kinh t pht trin cha tng xng vi tim
nng, cha to mi trng hp tc, cnh tranh bnh ng.
- C cu u t cha hp l. Cng tc qui hoch cht lng thp,
qun l km, cha ph hp vi c ch th trng.
- Kt cu h tng kinh t - x hi cn lc hu, cha p ng c yu
cu pht trin ca t nc.
* Nguyn nhn
Nhng hn ch trn do nhiu nguyn nhn, nhng ch yu l do
nguyn nhn ch quan nh:
- Nhiu chnh sch v gii php cha mnh huy ng v s dng
c tt nht cc ngun lc vo cng cuc pht trin kinh t-x hi.
- Ci cch hnh chnh cn chm v km hiu qu, cng tc t chc,
cn b chm i mi, cha p ng yu cu.
- Cng tc ch o t chc thc hin v qun l cn yu km, nhiu sai
phm trong qun l cha c x k kp thi.
HC LIU
1. B Gio dc v o to (2006), Gio trnh lch s ng Cng sn
Vit Nam, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 317-327.
55

2. i hc quc gia H Ni (2008), Mt s chuyn ng li cch

mng ca ng Cng sn Vit Nam, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 165209.
3. ng Cng sn Vit Nam (1996), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th VIII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 80-91.
4. ng Cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th X, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 87 - 94.
5. Don Hng, Nguyn Ngc H, on Minh Hun (Ch bin, 2006),
ng Cng sn Vit Nam nhng tm ti v i mi trn con ng i ln
ch ngha x hi (1986- 2006), Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 100-130.
6. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2009), Qu
trnh i mi t duy l lun ca ng t nm 1986 n nay, Nxb. Chnh tr
quc gia, H Ni, tr. 308- 325.
7. Nguyn Duy Qu (2008), i mi t duy v cng cuc i mi
Vit Nam, Nxb. Khoa hc x hi, H Ni, tr. 97-113
8. Trn Vn Th (2005), Con ng cng nghip ha ca Vit Nam,
Tp ch Tia sng, s 16, tr.48-53.
9. Nguyn nh Lim (2005), Ba bi hc kinh nghim v cng nghip
ha, hin i ha nng nghip, nng thn i Loan, Tp ch Nghin cu
Trung Quc, S 5, tr.72-82.
10. Nguyn Tip (2004), Mt s c trng ca iu lin lao ng
nc ta trong qu trnh cng nghip ha, hin i ha v hi nhp vo nn
kinh t th, Tp ch Kinh t v pht trin, s 88, tr. 20, 27

Chng V
NG LI XY DNG NN KINH T TH TRNG
NH HNG X HI CH NGHA
56

1. C CH QUN L KINH T TRC I MI

a. c im v khuyt tt ca c ch tp trung quan liu bao cp
* c im ca c ch tp trung quan liu bao cp:
- Nh nc qun l nn kinh t ch yu bng mnh lnh hnh chnh
da trn h thng ch tiu php lnh chi tit p t t trn xung di.
- Cc c qun hnh chnh can thip qu su vo hot ng sn xut,
kinh doanh ca cc doanh nghip nhng li khng chu trch nhim g v vt
cht v php l i vi cc quyt nh ca mnh
- Quan h hng ha tin t b coi nh, ch l hnh thc, quan h hin
vt l ch yu.
- B my qun l cng knh, nhiu cp trung gian va km nng ng
va sinh ra i ng qun l km nng lc.
- Nh nc bao cp bng nhng hnh thc:
+ Bao cp qua gi: Nh nc quy nh gi tr ti sn, thit b, vt t,
hng ha thp hn gi tr thc ca chng nhiu ln so vi gi th trng.
+ Bao cp qua ch tem phiu: Nh nc quy nh ch phn
phi vt phm tiu dng cho cn b, cng nhn vin, theo nh mc qua
hnh thc tem phiu. Ch tem phiu vi mc gi khc xa so vi gi th
trng bin ch tin lng thnh lng hin vt, th tiu ng lc
kch thch ngi lao ng v ph v nguyn tc phn phi theo lao ng.
+ Bao cp theo ch cp pht vn ca ngn sch, nhng khng c
ch ti rng buc trch nhim vt cht i vi cc n v c cp vn. iu
lm ny sinh c ch xin cho.
* Khuyt tt ca c ch tp trung quan liu bao cp
- C ch ny trong nhng thi k nht nh tp trung c ti a
cc ngun lc kinh t, pht huy c sc mnh tng hp c nc, ph hp

57

vi iu kin c chin tranh. Bn cnh , cn c nhng hn ch:

+ Th tiu cnh tranh.
+ Km hm tin b khoa hc cng ngh.
+ Trit tiu ng lc kinh t i vi ngi lao ng.
+ Khng kch thch tnh nng ng, sng to ca cc n v sn xut kinh
doanh.
b. Nhng t ph u tin trong i mi t duy v c ch qun l kinh t
ca ng (1979-1986)
Bc 1: Hi ngh Trung ng ln th 6 (8-1979)
- Hi ngh ph nh mt s yu t ca th ch kinh t tp trung quan liu
bao cp.
- Tha nhn s cn thit phi kt hp k hoch vi th trng (tuy
nhin th trng vn c coi v tr th yu, b sung cho k hoch.
- Nhn thy s cn thit phi kt hp nhiu loi li ch, huy ng vai
tr ca tiu thng, c th, tiu ch lm cho sn xut bung ra.
Nh vy, Hi ngh t ph vo khu quan trng nht ca c ch k
hoch ha tp trung quan liu bao cp: Ch cng hu v k hoch ha trc
tip.
Bc 2: Ch th 100, Quyt nh 25 CP, 26CP ca Chnh ph (1981)
- Ni dung cc ch th, quyt nh trn l nhm gii phng sc sn
xut. Nhng iu chnh ny to ra hnh thi song song tn ti gia kinh t
cng hu k hoch ha vi phi cng hu v th trng t do. y l nt c
th t sau Hi ngh Trung ng 6. Cng sinh v xung t gia hai loi
c ch kinh t, hai loi th trng l c trng c bn ca thi k manh nha
cho s ra i ca th ch kinh t th trng nh hng XHCN Vit Nam.
Bc 3: i hi V ca ng (1982)

58

- Nhn mnh: Xc lp ch qun l v k hoch ha ng n, i

mi ch qun l v k hoch hin hnh. Xa b c ch hnh chnh quan liu
bao cp.
- V k hoch ha nn kinh t, k hoch phi thu sut nguyn tc
hch ton kinh doanh XHCN.
- chn chnh v pht huy tt vai tr ca phn phi lu thng, i
hi ch trng kt hp cht ch c ba bin php qun l: Kinh t, hnh
chnh, gio dc, trong bin php kinh t l gc. Nh vy, ng nhn
thc c vai tr ca cc bin php kinh t, ca cc ng lc kinh t, thay v
cao, tuyt i ha cc bin php hnh chnh mnh lnh nh trc y.
Bc 4: Hi ngh Trung ng ln th 8 (6-1985)
- Ch trng xa b c ch bao cp, thc hin c ch mt gi, chuyn
sang hch ton kinh doanh XHCN, tha nhn quy lut ca sn xut hng
ha.
- cp ba ni dung quan trng ca ci cch: Gi c, tin lng, tin
t (gi lng tin).
+ Gi c: Thc hin c ch mt gi thng nht v nh gi ng,
chi ph cho gi thnh sn phm.
+ Tin lng: Xa b ch tin lng hin vt, thc hin tin lng
tin t gn vi xa b bao cp. Ch tin lng phi m bo cho ngi
lao ng ti to sc lao ng v gn vi cht lng v hiu qu lao ng.
+ Tin t: i mi lu thng tin t; thu ht tin nhn ri; y nhanh
nhp quay vng ng tin; chuyn ngn hng sang hch ton kinh doanh
XHCN.
cp n s cn thit phi i mi c ch qun l kinh t, i hi
VI khng nh: Vic b tr li c cu kinh t phi i i vi i mi c ch

59

qun l kinh t... Chnh v vy, vic i mi c ch qun l kinh t tr

thnh nhu cu cp thit v cp bch.
2. Ch trng xy dng kinh t th trng nh hng XHCN
thi k i mi (1986- nay)
a. Qu trnh i mi nhn thc v kinh t th trng ca ng
(sinh vin t nghin cu)
- T duy ca ng v kinh t th trng t i hi VI n i hi
VIII.
- T duy ca ng v KTTT t i hi IX n i hi XI
b. Nhng ni dung c bn ca m kinh t th trng nh hng XHCN
- V mc ch pht trin: thc hin dn giu, nc mnh, x hi dn
ch,cng bng, vn minh.
- V phng hng pht trin:Pht trin nn kinh t vi nhiu hnh
thc s hu, nhiu thnh phn kinh t trong kinh t nh nc gi vai tr
ch o.
- V nh hng x hi v phn phi: Thc hin tin b v cng bng
x hi ngay trong tng bc v tng chnh sch pht trin; thc hin ch
phn phi ch yu theo kt qu lao ng v hiu qu kinh t, khuyn khch
v i ng xng ng ti nng, ng thi phn phi theo mc ng gp vn
v cc ngun lc khc vo sn xut kinh doanh v thng qua phc li x hi.
- V qun l: Pht huy vai tr lm ch x hi ca nhn dn, bo m
vai tr qun l, iu tit nn kinh t ca nh nc php quyn XHCN di
s lnh o ca ng.
4. Kt qu ca ch trng xy dng kinh t th trng nh
hng XHCN (SV t nghin cu)
a. Thnh tu
- Sau hn 20 nm i mi, nc ta chuyn i thnh cng t th
ch kinh t k hoch tp trung quan liu, bao cp sang th ch kinh t th
trng nh hng XHCN. ng li i mi ca ng c th ch

60

ha thnh php lut, to hnh lang php l cho nn kinh t th trng nh

hng XHCN hnh v pht trin.
- Ch s hu vi nhiu hnh thc v c cu kinh t nhiu thnh
phn c hnh thnh: t s hu ton dn v tp th, t kinh t quc doanh
v hp tc x l ch yu chuyn sang nhiu hnh thc s hu, nhiu thnh
phn kinh t an xen, hn hp, trong s hu ton dn nhng t liu sn
xut ch yu v kinh t nh nc gi vai tr ch o.
- Cc loi th trng c bn ra i v tng bc pht trin thng
nht trong c nc, gn vi th trng khu vc v th gii.
- Vic gn kt pht trin kinh t vi gii quyt cc vn x hi, xa
i, gim ngho t nhiu kt qu tch cc.
Sau hn 20 nm i mi, th ch kinh t th trng nh hng
XHCN hnh thnh v tng bc hon thin, thay cho th ch k hoch
ha tp trung quan liu, bao cp. Th ch kinh t mi i vo cuc sng v
pht huy hiu qu tch cc, thc y tng trng kinh t nhanh v bn vng,
khc phc c khng hong kinh t - x hi, to ra nhng tin cn thit
y nhanh qu trnh cng nghip ha, hin i ha v sm a nc ta ra
khi tnh trng km pht trin.
b. Hn ch, yu km v nguyn nhn
Hn ch, yu km
- Trong hn 20 nm xy dng kinh t th trng nh hng XHCN,
nn kinh t pht trin vn cn cha vng chc, cha hiu qu v sc
cnh tranh thp.
- Trong ch o iu hnh, cng tc quy hoch v thc hin quy hoch
cn thiu tp trung, dt im. Hiu qu s dng vn u t x hi cn thp,
lng ph; c cu u t cha tht hp l, phn tn, dn tri, s d n d dang, ko
di cn nhiu.

61

- Vic u t i mi thit b cng ngh cng nh chuyn dch c

cu kinh t cn chm, mt s lnh vc cn mang tnh t pht.
- Cng tc qun l u t, qun l x hi cn bc l nhiu thiu st,
s h gy lng ph, tht thot v tiu cc. Mi trng u t tuy c ci
thin song vn cha tng xng vi yu cu, cn nhiu ch tc lm nh
hng ln n thu ht vn u t c trong nc v ngoi nc.
- Pht trin kinh t th trng nh hng XHCN nc ta trong
nhng nm qua cha thc s to dng nhng c s tng thch ch
ng hi nhp kinh t quc t, y nhanh CNH, HH v pht trin kinh t
vng chc.
- Ci cch kinh t th trng cha p ng tt yu cu ch ng, tch
cc hi nhp kinh t quc t. Th ch kinh t th trng cha thc s to lp
mi trng cnh tranh bnh ng v thun li i vi cc ch th kinh
doanh.
- Mc hi nhp kinh t quc t ca Vit Nam cn yu.
Nguyn nhn
- Vic xy dng th ch kinh t th trng nh hng XHCN l vn
hon ton mi cha c tin l trong lch s. Nhn thc v kinh t th
trng nh hng XHCN cn nhiu hn ch do cng tc l lun cha theo
kp i hi ca thc tin.
- Nng lc th ch ha v qun l, t chc thc hin ca Nh nc
cn chm, nht l trong gii quyt cc vn x hi bc xc.
- Vai tr tham gia hoch nh chnh sch, thc hin v gim st ca
cc c quan dn c, Mt trn T quc, cc on th chnh tr - x hi, cc t
chc x hi, ngh nghip cn yu.
HC LIU
1. i hc Quc gia H Ni (2008), Mt s chuyn ng li cch
mng ca ng Cng sn Vit Nam, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 210270.
2. ng Cng sn Vit Nam (1987), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th VI, Nxb. S tht, H Ni, tr. 47-86.

62

3. ng Cng sn Vit Nam (1991), Vn kin i hi i biu ton

quc ln th VII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 62-72.
4. ng Cng sn Vit Nam (1996), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th VIII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 91-104.
5. ng Cng sn Vit Nam (2001), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th IX, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 83 - 88.
6. ng Cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th X, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 77 - 87.
7. Don Hng, Nguyn Ngc H, on Minh Hun (Ch bin, 2006),
ng Cng sn Vit Nam nhng tm ti v i mi trn con ng i ln
CNXH (1986- 2006), Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 48-99.
8. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2009), Qu
trnh i mi t duy l lun ca ng t nm 1986 n nay, Nxb. Chnh tr
quc gia, H Ni, tr. 243-346.
9. Nguyn Trng Phc (2001), Mt s kinh nghim ca ng Cng
sn Vit Nam trong qu trnh lnh o s nghip i mi, Nxb. Chnh tr
quc gia, H Ni, tr. 128- 152.
10. Nguyn Duy Qu (2008), i mi t duy v cng cuc i mi
Vit Nam, Nxb. Khoa hc x hi, H Ni, tr. 52-83.
Chng VI
NG LI XY DNG H THNG CHNH TR
* H thng chnh tr v cu trc ca h thng chnh tr Vit Nam
H thng chnh tr
- H thng chnh tr l mt chnh th cc t chc chnh tr trong x hi
bao gm cc ng chnh tr, Nh nc v cc t chc chnh tr - x hi hp
php c lin kt vi nhau trong mt h thng t chc nhm tc ng vo
cc qu trnh ca i sng x hi, cng c, duy tr v pht trin ch
ng thi ph hp vi li ch ca ch th giai cp cm quyn.
- H thng chnh tr l khi nim c Hi ngh Trung ng 6 kho
VI ca ng (3-1989) a ra, c ghi nhn v mt php l trong Hin php
63

1992, thay cho khi nim h thng chuyn chnh v sn, nh nc

chuyn chnh v sn c dng ph bin trc i mi.
Cu trc ca h thng chnh tr Vit Nam hin nay
Trong cu trc ca h thng chnh tr - x hi Vit Nam hin nay bao
gm: CSVN, Nh nc Cng ha XHCN Vit Nam; cc on th chnh tr
x hi: Mt trn T quc Vit Nam, on thanh nin Cng sn H Ch
Minh, Hi lin hip ph n Vit Nam, Tng lin on Lao ng Vit Nam,
Hi nng dn Vit Nam, Hi cu chin binh v cc mi quan h gia cc
thnh t trong h thng.
1. NG LI XY DNG H THNG CHNH TR TRC I
MI (SV t nghin cu)

a.H thng chnh tr dn ch nhn dn(1945-1954)

b.H thng dn ch nhn dn lm nhim v lch s ca chuyn chnh v
sn (1954-1975)
c.H thng chuyn chnh v sn theo t tng lm ch tp th(19751985)
2. NG LI XY DNG H THNG CHNH TR THI K I MI

Xy dng ng trong h thng chnh tr

Quan im i mi phng thc lnh o ca ng
- i mi phng thc lnh o ca ng phi c tin hnh ng
b vi nhim v xy dng v chnh n ng, vi cc thnh t ca h thng
chnh tr, vi i mi kinh t.
- i mi phng thc lnh o ca ng kin nh nguyn tc t
chc v hot ng ca ng.
- i mi phng thc lnh o ca ng cn ch ng, tch cc,
quyt tm, thn trng, c bc i vng chc, va lm va tng kt, va rt kinh
nghim.
Ni dung i mi phng thc lnh o ca ng
- ng lnh o Nh nc thng qua vic ra ng li, ch trng,
cc chnh sch ln, nh hng cho s pht trin v kim tra vic t chc

64

thc hin ng li, ch trng ca ng v Hin php, php lut ca Nh

nc.
- ng lnh o bng cng tc tuyn truyn, thuyt phc, vn ng, t
chc kim tra bng hnh ng gng mu ca ng vin.
- ng gii thiu nhng ng vin u t c nng lc v phm cht
vo hot ng trong cc c quan lnh o chnh quyn v cc on th.
- ng khng lm thay cng vic ca cc t chc khc trong h thng
chnh tr.
Xy dng Nh nc php quyn XHCN (Sv t nghin
cu)
Xy dng Mt trn T quc v cc t chc chnh tr x hi (sv t
nghin cu)
3. Kt qu qu trnh xy dng h thng chnh tr thi k i mi
(SV t nghin cu)
u im
H thng chnh tr c nhiu i mi. C th l:
- V Nh nc:
+ Nhim v v quyn hn ca cc c quan nh nc c phn nh
r hn, phn bit qun l nh nc v qun l sn xut kinh doanh.
+ B my nh nc tng bc c kin ton (lp php, hnh php, t
php).
+ Qun l nh nc bng php lut c tng cng
- V ng:
+ Thng xuyn coi trng xy dng v chnh n ng
+ Phng thc lnh o ca ng i vi h thng chnh tr c nhiu
i mi, dn ch trong ng c pht huy, mi quan h gia ng vi dn
c cng c
- V Mt trn v cc on th chnh tr:
+ B my t chc c i mi mt bc
+ a dng ho cc hnh thc tp hp nhn dn, pht huy dn ch

65

+ Tham gia vo cng tc xy dng ng, chnh quyn

Nhc im
- Nng lc v hiu qu hot ng ca cc t chc trong h thng chnh
tr cha ngang tm vi i hi ca tnh hnh mi.
- Ci cch nn hnh chnh quc gia cn chm, tnh trng quan liu,
hch dch, nhng nhiu ca mt b phn cng chc nh nc, nn tham
nhng trong h thng chnh tr cn trm trng, quyn lm ch nhn dn cn
b vi phm.
- Vai tr gim st, phn bin ca Mt trn T quc v t chc chnh tr
cn yu cha c c ch tht hp l, i ng cn b ca h thng chnh tr ni
chung cht lng con hn ch.
- Phng thc lnh o ca ng i vi hot ng ca h thng chnh
tr cn chm i mi.
Nguyn nhn
- Nhn thc v i mi h thng chnh tr cha tht s thng nht.
- Trong hoch nh, thc hin mt s ch trng gii php cn thiu
dt khot, khng trit .
- i mi h thng chnh tr cha quan tm ng mc, chm so vi i
mi kinh t.
- L lun v h thng chnh tr v i mi h thng chnh tr nc ta
cn nhiu iu cha tt.
HC LIU
1. i hc quc gia H Ni (2008), Mt s chuyn ng li cch
mng ca ng Cng sn Vit Nam, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 271321.
2. ng Cng sn Vit Nam (1987), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th VI, Nxb. S tht, H Ni, tr. 109-123.
3. ng Cng sn Vit Nam (1991), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th VII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 80-91.
4. ng Cng sn Vit Nam (1996), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th VIII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 129-135.

66

5. ng Cng sn Vit Nam (2001), Vn kin i hi i biu ton

quc ln th IX, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 131-137.
6. ng Cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th X, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 124 - 129.
7. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2008),
ng Cng sn Vit Nam trong tin trnh lnh o s nghip i mi t
nc, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 146-164.
8. Don Hng, Nguyn Ngc H, on Minh Hun (Ch bin, 2006),
ng Cng sn Vit Nam nhng tm ti v i mi trn con ng i ln
CNXH (1986- 2006), Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 305-332.
9. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2009), Qu
trnh i mi t duy l lun ca ng t nm 1986 n nay, Nxb. Chnh tr
quc gia, H Ni, tr. 347- 476.
10. Nguyn Duy Qu (2008), i mi t duy v cng cuc i mi
Vit Nam, Nxb. Khoa hc x hi, H Ni, tr. 114-222.
Chng VII
NG LI XY DNG, PHT TRIN NN VN HO V
GII QUYT CC VN X HI
I. NG LI XY DNG V PHT TRIN VN HA

Khi nim Vn ho(SV t nghin cu)

1. Xy dng nn vn ha trc i mi (sv t nghin cu)
a. Quan im, ch trng xy dng nn vn ha mi
* cng vn ha 1943
* ng li vn ho khng chin (1945-1954)
- Th hin qua cc vn kin:
+ Ch th Khng chin, kin quc (25-11-1945).
+ Bo co Ch ngha Mc v vn ho Vit Nam (Trng Chinh, 7-1948).
* Tin hnh cuc cch mng t tng v vn ho (1954-1986)

67

Tin hnh cuc cch mng t tng v vn ho ng thi vi cuc

cch mng v QHSX v cch mng v khoa hc- k thut, xy dng v pht
trin nn vn ho mi, con ngi mi.
b. Kt qu xy dng nn vn ha trc i mi (Sv t nghin cu)
Thnh tu
- xo b dn nhng mt lc hu, li thi trong di sn vn ho
phong kin, vn ho n dch ca thc dn Php, bc u xy dng nn vn
ho dn ch mi.
- Vn ho cu quc ng vin nhn dn tham gia tch cc vo cng
cuc khng chin ginh c lp dn tc, c v qun chng trong chin u
v sn xut.
Hn ch
- Cng tc t tng v vn ho thiu tnh sc bn, thiu tnh chin
u. Vic xy dng th ch vn ho cn chm. i sng vn hc ngh thut
cn nhng bt cp. Mt s cng trnh vn ho vt th v phi vt th truyn
thng khng c quan tm bo tn, lu gi, thm ch b ph hu, mai mt.
Nguyn nhn
- ng li xy dng, pht trin vn ho giai on 1954-1986 b chi
phi bi t duy chnh tr nm vng chuyn chnh v sn.
- Mc tiu, ni dung cuc cch mng t tng vn ho giai on ny
cng b quy nh bi cuc cch mng.
- Chin tranh cng vi c ch qun l k hoch ho tp trung, quan
liu, bao cp v tm l bnh qun ch ngha lm gim ng lc pht trin
vn ho, gio dc; km hm nng lc t do sng to.
2. ng li xy dng vn ha thi k i mi
a. Quan im ch o v ch trng v xy dng v pht trin vn
ha

68

* Mt l, Vn ha l nn tng tinh thn ca x hi, va l mc tiu,

va l ng lc thc y s pht trin kinh t - x hi.
*Hai l, nn vn ha m chng ta xy dng l nn vn ha tin
tin, m bn sc dn tc.
*Ba l, nn vn ha Vit Nam l nn vn ha thng nht m a dng trong
cng ng cc dn tc Vit Nam.
*Bn l, xy dng v pht trin vn ha l s nghip ca ton dn do
ng lnh o, trong i ng tr thc gi vai tr quan trng.
*Nm l,vn ha l mt mt trn, Xy dng v pht trin vn ha l
mt s nghip cch mng lu di i hi phi c ch cch mng v s kin
tr, thn trng.
b. Kt qu xy dng nn vn ha thi k i mi (SV t nghin
cu)
Thnh tu
- C s vt cht, k thut ca nn vn ha c to dng. Nhiu
gi tr vn ha truyn thng ca dn tc c cao v pht huy.
- Nhn thc v gi tr di sn vn ha v truyn thng vn ha ngy
cng c nng cao, to c s ng thun v ngun lc x hi trong vic
bo v v pht huy di sn vn ha, gi gn bn sc vn ha dn tc.
- Gio dc v o to c bc pht trin mi. Khoa hc v cng ngh
c bc pht trin.
- Giao lu vn ha vi nc ngoi tng bc c m rng cng vi
qu trnh a phng ha, a dng ha cc mi quan h quc t ca Nh
nc ta
Hn ch v nguyn nhn
Nhng yu km
- Nhng thnh tu v tin b t c trong lnh vc vn ha cn
cha tng xng v cha vng chc, cha mnh.
69

- S pht trin ca vn ha cha ng b v tng xng vi tng

trng kinh t.
- Vic xy dng th ch vn ha cn chm, thiu ng b
- Tnh trng ngho nn, thiu thn v lc hu v i sng vn ha
tinh thn nhiu vng nng thn, vng kh khn.
Nhng nguyn nhn ch yu
- V khch quan:
+ Nhng thnh tu to ln v s bin i nhanh chng, phc tp trn
tt c cc lnh vc ca i sng kinh t - x hi c tc ng nhiu chiu, dn
ti s b ng, lng tng trong lc lng hot ng vn ha, vn ngh.
+ Cc th lc th ch ro rit chng ph ta trn mt trn t tng,
vn ha.
+ S bng n v thng tin, truyn thng i km vi ln sng giao
thoa, du nhp vn ha vi nhiu yu t vn ha mi, c mt tch cc nhng
cng khng t nhng tiu cc.
- V ch quan:
+ Trong khi tp trung sc vo nhim v kinh t, nhn thc v v tr,
vai tr ca vn ha cha ng tm, cha coi pht trin vn ha l trch
nhim ca ton x hi.
+ S ch o ca cc cp t Trung ng n a phng cn bc l s
bt cp, hn ch, phng thc lnh o cn chm c i mi.
+ u t cho lnh vc x hi ni chung v vn ha ni ring, cha
tng xng vi yu cu mi. Cha c nhiu c ch v chnh sch c th
pht huy ni lc ca nhn dn.
II. QU TRNH NHN THC V CH TRNG GII QUYT
CC VN X HI

1. Thi k trc i mi (SV t nghin cu)

a.c im ca chnh sch x hi trc i mi
70

Thi k 1945 1954

Cc vn x hi c gii quyt trong m hnh dn ch nhn dn.
Chnh ph c ch trng cc tng lp nhn dn ch ng t mnh gii
quyt cc vn x hi
Thi k 1954 1975
- Cc vn x hi c gii quyt trong m hnh CNXH kiu c
thi chin. Nh nc v tp th p ng cc nhu cu x hi thit yu bng
ch bao cp trn lan da vo vin tr.
Thi k 1975 1985
Cc vn x hi c gii quyt theo c ch k hoch ho tp
trung quan liu bao cp, t nc lm vo khng hong kinh t - x hi
nghim trng, ngun vin tr gim dn, b bao vy, c lp v cm vn.
b.Kt qu thc hin chnh sch x hi trc i mi
- Bo m x hi n nh trong chin tranh c lit, ko di, to nim
tin vo ch ; ng thi t c thnh tu pht trin ng t ho trn mt
s lnh vc.
- Vn quan h gia tng trng kinh t v tin b, cng bng x hi
cha c cp mt cch tha ng trong nhn thc ca ng.
- Nguyn nhn c bn l do chng ta cha t ng tm chnh sch x
hi trong mi quan h vi chnh sch thuc cc lnh vc khc, ng thi li
p dng v duy tr qu lu c ch qun l kinh t k hoch ho tp trung quan
liu, bao cp.
2. Thi k i mi
a. Quan im v gii quyt cc vn x hi
- Mt l, kt hp cc mc tiu kinh t vi cc mc tiu x hi.
- Hai l, xy dng v hon thin th ch gn kt tng trng kinh t
vi tin b, cng bng x hi trong tng bc v tng chnh sch pht trin.
71

- Ba l, chnh sch x hi c thc hin trn c s pht trin kinh t,

gn b hu c gia quyn li v ngha v, gia cng hin v hng th.
- Bn l, coi trng ch tiu GDP bnh qun u ngi gn vi ch tiu
pht trin con ngi (HDI), v ch tiu pht trin cc lnh vc x hi.
b.Ch trng gii quyt cc vn x hi
(1)- Khuyn khch mi ngi dn lm giu theo php lut, thc hin
c hiu qu mc tiu xo i, gim ngho.
(2)- m bo cung ng dch v cng thit yu, bnh ng cho mi
ngi dn, to vic lm v thu nhp.
(3)- Pht trin h thng y t cng bng v hiu qu; chm sc sc
kho cng ng.
(4)- Xy dng chin lc quc gia v nng cao sc kho; ci thin ni
ging.
(5) -Thc hin tt cc chnh sch dn s v k hoch ho gia nh.
(6) -Ch trng cc chnh sch u i x hi.
(7)- i mi c ch qun l v phng thc cung ng cc dch v cng
cng.
c. Kt qu thc hin chnh sch x hi thi k i mi (SV
t nghin cu)
Thnh tu
- T tm l th ng, li vo nh nc v tp th, trng ch vin tr
chuyn sang tnh nng ng, ch ng v tch cc ca tt c cc tng lp dn
c.
- Cng bng x hi trong thc hin ch phn phi c th hin
ngy mt r hn.

72

- T ch khng t ng tm quan trng ca chnh sch x hi trong

mi quan h tng tc vi chnh sch kinh t i n thng nht chnh
sch kinh t vi chnh sch x hi.
- T ch nh nc bao cp ton b trong vic gii quyt vic lm
dn dn chuyn trng tm sang thit lp c ch, chnh sch cc thnh
phn kinh t v ngi lao ng u tham gia to vic lm
- T ch khng chp nhn c s phn ho giu ngho i n
khuyn khch mi ngi lm giu hp php i i vi tch cc xo i gim
ngho
- T ch mun nhanh chng xy dng mt c cu x hi thun nht
ch cn c giai cp cng nhn, giai cp nng dn tp th v tng lp tr thc
i n quan nim cn thit xy dng mt cng ng x hi a dng.
Hn ch
- S phn ho giu ngho v bt cng x hi tip tc gia tng ng lo ngi.
- T nn x hi gia tng v din bin rt phc tp, gy thit hi ln v
kinh t v an sinh x hi.
- Cng tc xa i, gim ngho, gii quyt vic lm, nng cao i
sng ca nhn dn, phng chng cc t nn x hi vn cn nhiu kh khn, thch
thc.
- Mi trng sinh thi b nhim tip tc tng thm; ti nguyn b
khai thc ba bi v tn ph.
- H thng gio dc, y t lc hu, xung cp, c nhiu bt cp, s pht
trin ca gio dc v o to, khoa hc v cng ngh vn cn nhiu hn ch,
cha tng xng vi v tr quc sch hng u ca lnh vc ny trong giai
on mi; an sinh x hi cha c m bo.
Nguyn nhn

73

- Tng trng kinh t vn tch ri mc tiu v chnh sch x hi, chy

theo s lng, nh hng tiu cc n s pht trin bn vng x hi.
- Qun l x hi cn nhiu bt cp, khng theo kp s pht trin kinh
t - x hi.
HC LIU
1. i hc quc gia H Ni (2008), Mt s chuyn ng li cch
mng ca ng Cng sn Vit Nam, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 271321.
2. ng Cng sn Vit Nam (1987), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th VI, Nxb. S tht, H Ni, tr. 109-123.
3. ng Cng sn Vit Nam (1991), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th VII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 80-91.
4. ng Cng sn Vit Nam (1996), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th VIII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 129-135.
5. ng Cng sn Vit Nam (2001), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th IX, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 131-137.
6. ng Cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton
quc ln th X, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 124 - 129.
7. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2008),
ng Cng sn Vit Nam trong tin trnh lnh o s nghip i mi t
nc, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 146-164.
8. Don Hng, Nguyn Ngc H, on Minh Hun (Ch bin, 2006),
ng Cng sn Vit Nam nhng tm ti v i mi trn con ng i ln
CNXH (1986- 2006), Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 305-332.
9. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2009), Qu
trnh i mi t duy l lun ca ng t nm 1986 n nay, Nxb. Chnh tr
quc gia, H Ni, tr. 347- 476.
10. Nguyn Duy Qu (2008), i mi t duy v cng cuc i mi
Vit Nam, Nxb. Khoa hc x hi, H Ni, tr. 114-222.

74

Chng VIII. NG LI I NGOI

(4 tit: 2 tit ging, 2 tit tho lun)
1. ng li i ngoi ca ng t nm 1975 n nm 1986
a. Hon cnh lch s (sinh vin t nghin cu)
Tnh hnh th gii
- S tin b nhanh chng ca cuc cch mng khoa hc cng ngh
thc y LLSX th gii pht trin mnh m.
-Vi thng li ca cch mng Vit Nam v cc nc ng Dng, h
thng XHCN m rng phm vi, phong tro cch mng th gii pht trin mnh.
- Tuy nhin, n gia thp k 70 (XX), tnh hnh kinh t - x hi cc
nc XHCN xut hin s tr tr v mt n nh. Trong cc nc XHCN
cng xut hin nhng mu thun bt ng.
- Tnh hnh ng Nam cng c nhng chuyn bin mi. Sau nm
1975, M rt qun khi ng Nam lc a, khi qun s SEATO tan
r; ngy 24 2 1976, cc nc ASEAN k Hip c thn thin v hp tc
ng Nam (gi tt l Hip c Bali), m ra cc din ha bnh hp tc
trong khu vc
Tnh hnh trong nc
- Nm 1975 nc ta hon ton gii phng, t nc ha bnh, thng
nht tin ln CNXH vi kh th ca mt dn tc va ginh c thng li v
i.
- Cng cuc xy dng CNXH t c mt s thnh tu quan
trng. y cng chnh l thun li c bn ca nc ta.
- Bn cnh , nc ta cng gp v vn kh khn: Hu qu nng
n ca hn 30 nm chin tranh; hai cuc chin tranh hai u bin gii lm
suy gim tim lc ca t nc

75

- Cc th lc th ch s dng nhng m mu thm c ph hoi nc

ta. Nc ta ang trong tnh trng va c ha bnh, va c chin tranh.
l cuc chin tranh ph hoi nhiu mt ca cc th lc th ch.
- T tng ch quan, nng vi, mun tin nhanh ln CNXH trong mt
thi gian ngn dn n nhng kh khn v kinh t x hi.
b. Ni dung ng li i ngoi ca ng
Mc tiu, nhim v i ngoi
c xc nh ti i hi ln th IV (1976), i hi ln th V (1982)
Chnh sch i ngoi
Phng hng chung
Phng hng c th
- Vi cc nc XHCN
- i vi cc nc trong khu vc ng Dng
- i vi cc nc ASEAN
c. Kt qu thc hin ng li (sinh vin t nghin cu)
Thnh tu
- Vi cc nc XHCN:
+ Quan h i ngoi ca Vit Nam vi cc nc XHCN c tng
cng, trong c bit l vi Lin X.
+ Ngy 29-6-1978, Vit Nam gia nhp hi ng tng tr kinh t
(khi SEV). Vin tr hng nm v kim ngch bun bn gia Vit Nam vi
Lin X v cc nc XHCN khc trong khi SEV u tng (ring ngoi
thng chim 70 n 80% kim ngch bun bn ca Vit Nam).
+ Ngy 31-11-1978, Vit Nam k hip c hu ngh v hp tc ton
din vi Lin X.
- M rng quan h vi cc nc, cc t chc quc t:
+ T nm 1975 - 1977, nc ta thit lp quan h ngoi giao vi 23 nc.

76

+ Vit Nam tip nhn gh thnh vin chnh thc qu tin t quc t
(IMF,15-9-1976); gh thnh vin chnh thc ngn hng th gii (WB, 21-91976); gia nhp ngn hng chu (ADB, 23-9-1976); tip nhn gh thnh
vin Lin hp quc (20-9-1977); tham gia tch cc cc hot ng Phong tro
khng lin kt
+ T nm 1977, mt s nc t bn m quan h hp tc kinh t vi Vit
Nam.
+ Vi cc nc khc thuc khu vc ng Nam , cui nm 1976,
Philpin v Thi Lan l nc cui cng trong t chc ASEAN thit lp quan
h ngoi giao vi Vit Nam (tuy nhn, t nm 1979, ly c s kin
Campuchia, cc nc ASEAN tham gia lin minh thc hin bao vy c lp
Vit Nam).
- Nhng kt qu trn c ngha rt quan trng i vi cch mng Vit
Nam:
+ Tranh th c ngun vin tr ng k, gp phn khi phc t
nc sau chin tranh.
+ Tranh th c s ng h, hp tc ca cc nc, cc t chc quc
t, ng thi pht huy c vai tr ca nc ta trn trng quc t.
+ To thun li trin khai cc hot ng i ngoi trong giai on
sau, nhm xy dng ng Nam tr thnh khu vc ha bnh, hu ngh v
hp tc.
Hn ch v nguyn nhn
Hn ch
- Quan h quc t ca Vit Nam cng go nhng tr ngi ln.
- T nhng nm cui ca thp k 70, ly c s kin Campuchia,
nc ta b bao vy, cm vn v kinh t, c lp v chnh tr, va phi ng
u vi mt kiu chin tranh ph hoi nhiu mt ca cc th lc th ch.
Nguyn nhn

77

- Cha nm bt c xu th chuyn t i u sang ha hon v chy

ua kinh t trn th gii, khng tranh th c cc nhn t thun li trong
quan h quc t khi phc v pht trin kinh t sau chin tranh.
- Do bnh ch quan, duy ch, li suy ngh v hnh ng gin n,
nng vi chy theo nguyn vng ch quan, khng i mi quan h i
ngoi cho ph hp vi tnh hnh.
2. NG LI I NGOI, HI NHP QUC T THI K
I MI (1986- NAY)
a. Hon cnh lch s v qu trnh hnh thnh ng li
Hon cnh lch s
Nhng thay i to ln trn th gii, thi c v thch
thc
nh hng ca cch mng khoa hc cng ngh
- T gia thp k 80, cuc cch mng khoa hc cng ngh (c bit l
cng ngh thng tin) tip tc pht trin mnh m, tc ng su sc n mi
mt i sng ca cc quc gia dn tc.
Din bin mi trong quan h quc t
- Cc nc XHCN lm vo khng hong su sc. Nm 1991, ch
XHCN Lin X sp , dn n nhng bin i to ln v quan h quc t
m ra mt trt t th gii mi
- Nhng cuc chin tranh cc b xung t, tranh chp vn cn, nhng
xu th ca th gii l ha bnh hp tc v pht trin.
- Trc din bin mi ca tnh hnh th gii, cc quc gia, cc t chc
v lc lng chnh tr quc t thc hin iu chnh chin lc i ni, i
ngoi v phng thc hnh ng cho ph hp vi nhu cu nhim v bn
trong v xu hng pht trin ca th gii.
- Cc nc u tranh mnh m nhm xc lp vai tr, v th ca mnh
i vi khu vc v th gii. Xu hng a cc ho chnh tr ang tr thnh
ph bin ca th gii ng i.
Xu th ton cu ha v tc ng ca n

78

- Ngh quyt HBTQ ln th XI (thng 1-2011) nhn nh: Ton

cu ha v cch mng khoa hc-cng ngh pht trin mnh m, thc y qu
trnh hnh thnh x hi thng tin v kinh t tri thc.
- Ton cu ha to ra nhng tc ng tch cc v tiu cc i hi cc
nc phi tch cc, ch ng tham gia vo qu trnh ton cu ha, ng thi
phi c bn lnh cn nhc mt cch cn trng cc yu t bt li vt qua.
- Ngh quyt HBTQ ln th XI (thng 1-2011) d bo tnh hnh
th gii trong nhng nm ti: Ha bnh, hp tc v pht trin vn l xu th
ln, nhng s c nhng din bin phc tp mi, tim n nhiu bt trc kh
lng
Khu vc chu - Thi Bnh Dng
- Trong khu vc tuy vn tn ti nhng bt n nh: vn ht nhn,
tranh chp ch quyn bin onhng vn c nh gi l khu vc n
nh.
- Chu - Thi Bnh Dng tr thnh khu vc c tim lc ln v
nng ng nht v pht trin kinh t.
- Xu th ha bnh v hp tc trong khu vc pht trin mnh.
Tnh hnh t nc v yu cu, nhim v ca cch mng Vit
Nam
Tnh hnh t nc
- t nc ang trong tnh trng khng hong kinh t - x hi trm
trng.
- S i u, th ch ca M v mt s nc khc trong khu vc i
vi Vit Nam gy kh khn nghim trng cho s pht trin ca cch mng
Vit Nam.
- T nm 1979, xut hin vn Campuchia, quan h gia Vit Nam
ni ring v cc nc ng Dng ni chung vi nhiu nc trn th gii
v vi ASEAN gim xung mc thp nht.
Yu cu, nhim v cch mng Vit Nam
- Gii ta tnh trng i u, th ch, ph th b bao vy, cm vn,
tin ti bnh thng ha v m rng quan h hp tc vi cc nc, to mi
trng quc t thun li tp trung xy dng kinh t l nhu cu cp thit v
cp bch i vi nc ta.
79

- Nhu cu chng tt hu v kinh t.

- Tng cng hp tc a phng vi khu vc s to nn s an xen
quyn li, s ph thuc v li ch kinh t gia cc nc vi nhau v gia cc
nc vi Vit Nam.
Cc giai on hnh thnh, pht trin ng li (sinh vin t
nghin cu)
1986-1996: Ph th bao vy, cm vn, a dng phng ha,
a dng ha cc quan h quc t
- i hi VI (thng 12/1986)
-Ngh quyt 13 BCT v nhim v v chnh sch i ngoi trong tnh
hnh mi (thng 5/1988) nh du s i mi t duy quan h quc t v s
chuyn hng ton b chin lc i ngoi ca ng ta. :
- Cc Hi ngh Trung ng kha VI, HBTQ ln th VII (thng
6/1991) v cc Hi ngh Trung ng kha VII v i ngoi:
+ Chuyn mnh hot ng ngoi giao t quan h chnh tr l ch yu
sang quan h chnh tr - kinh t, m rng quan h kinh t, phc v cho s
nghip xy dng v bo v t nc.
+ Nguyn tc trin khai mnh m v ng b ng li i ngoi c
lp, t ch, rng m, a dng ho v a phng ho quan h i ngoi l gi
vng nguyn tc c lp, thng nht v CNXH, ng thi phi rt sng to,
nng ng, linh hot ph hp vi v tr, iu kin v hon cnh c th ca
nc ta cng nh din bin ca tnh hnh th gii v khu vc, ph hp vi
c im tng i tng ta c quan h.
+ HBTQ ln th VII (thng 6/1991) ra phng chm i ngoi
Vit Nam mun l bn vi tt c cc nc trong cng ng th gii, phn
u v ho bnh, c lp v pht trin.
.1996 - 2011: Nht qun ng li i ngoi c lp, t ch, ha
bnh, hp tc v pht trin;a phng ha, a dng ha cc quan h; ch
ng, tch cc hi nhp quc t

80

+ HBTQ ln th IX (thng 4/2001): Vit Nam sn sng l bn, l

i tc tin cy ca cc nc trong cng ng quc t, phn u v ha bnh,
c lp v pht trin.
+ HBTQ ln th X (thng 4/2006): thc hin nht qun ng li
i ngoi c lp t ch, ha bnh, hp tc v pht trin; chnh sch i
ngoi rng m, a phng ha, a dng ha cc quan h quc t, ch ng
v tch cc hi nhp kinh t quc t.
+ HBTQ ln th XI (thng 1/2011): trin khi ng b, ton din,
hiu qu cc hot ng i ngoi, tch cc v ch ng hi nhp quc t.
b. Ni dung ng li i ngoi, hi nhp quc t
Mc tiu, nhim v v t tng ch o
Mc tiu, nhim v i ngoi
- Gi vng mi trng ha bnh, n nh.
- To cc iu kin quc t thun li cho cng cuc i mi, pht
trin kinh t - x hi, to thm ngun lc p ng yu cu pht trin ca t
nc.
- Kt hp ni lc vi cc ngun lc t bn ngoi to thnh ngun lc
tng hp y mnh cng nghip ha, hin i ha, thc hin dn giu,
nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.
- Pht huy vai tr v nng cao v th ca Vit Nam trong quan h quc
t, gp phn vo cuc u tranh chung ca nhn dn th gii v ha bnh,
c lp dn tc, dn ch v tin b x hi.
T tng ch o
- Bo m li ch dn tc chn chnh l xy dng thnh cng v bo
v vng chc T quc x hi ch ngha, ng thi thc hin ngha v quc
t theo kh nng ca Vit Nam.
- Gi vng c lp t ch, t cng i i vi y mnh a phng
ha, a dng ha quan h i ngoi.
- Nm vng hai mt hp tc v u tranh trong quan h quc t; c
gng thc y mt hp tc, nhng vn phi u tranh di hnh thc v mc

81

 thch hp vi tng i tc; u tranh hp tc; trnh trc din i u,

trnh b y vo th c lp.
- M rng quan h vi mi quc gia v vng lnh th trn th gii,
khng phn bit ch chnh tr x hi. Coi trng quan h ha bnh, hp tc
vi khu vc; ch ng tham gia cc t chc a phng, khu vc v ton cu.
- Kt hp i ngoi ca ng, ngoi giao Nh nc v i ngoi nhn
dn. Xc nh hi nhp kinh t quc t l cng vic ca ton dn.
- Gi vng n nh chnh tr, kinh t - x hi; gi gn bn sc vn ha
dn tc; bo v mi trng sinh thi trong qu trnh hi nhp kinh t quc t.
- Pht huy ti a ni lc i i vi thu ht v s dng c hiu qu cc
ngun lc bn ngoi; xy dng nn kinh t c lp t ch; to ra v s dng
c hiu qu cc li th so snh ca t nc trong qu trnh hi nhp kinh t quc
t.
- Trn c s thc hin cc cam kt gia nhp WTO, y nhanh nhp
ci cch th ch, c ch, chnh sch kinh t ph hp vi ch trng, nh
hng ca ng v Nh nc.
- Gi vng v tng cng s lnh o ca ng, ng thi pht huy
vai tr ca Nh nc, Mt trn T quc v cc on th nhn dn, tn trng
pht huy quyn lm ch ca nhn dn, tng cng sc mnh khi i on
kt ton dn trong tin trnh hi nhp kinh t quc t.
3.Thnh tu, ngha, hn ch v nguyn nhn
a. Thnh tu v ngha
- Ph th bao vy, cm vn ca cc th lc th ch, to dng mi
trng quc t thun li cho s nghip xy dng v bo v t quc.
- Gii quyt ha bnh cc vn bin gii, lnh th, bin o vi cc
nc lin quan
- M rng quan h i ngoi theo hng a phng ha, a dng ha
- Tham gia cc t chc kinh t quc t
- M rng th trng, tip thu khoa hc cng ngh v k nng qun l
- Tng bc a hot ng ca cc doanh nghip v c nn kinh t
vo mi trng cnh tranh.

82

- Ngh quyt HBTQ ln th XI (thng 1/2011) nh gi: hot

ng i ngoi, hi nhp quc t c m rng, v th, uy tn quc t ca
nc ta c nng cao.
b.Hn ch v nguyn nhn
- Trong quan h vi cc nc, nht l cc nc ln, chng ta cn b
lng tng, b ng. Cha xy dng c quan h li ch an xen, ty thuc
ln nhau gia cc nc.
- Mt s ch trng, c ch, chnh sch chm c i mi so vi
yu cu m rng quan h i ngoi, hi nhp kinh t quc t; h thng lut
php cha hon chnh, khng ng b, gy kh khn trong vic thc hin
cc cam kt ca cc t chc kinh t quc t.
- Cha hnh thnh c mt k hoch tng th v di hn v hi nhp
kinh t quc t v mt l trnh hp l cho vic thc hin cc cam kt.
- Doanh nghip nc ta hu ht quy m nh, yu km c v qun l
v cng ngh; trong lnh vc sn xut cng nghip, trnh trang thit b lc
hu; kt cu h tng v cc ngnh dch v c bn phc v sn xut kinh
doanh u km pht trin v c chi ph cao hn cc nc khc trong khu
vc.
- i ng cn b lnh vc i ngoi nhn chung cha p ng c
nhu cu c v s lng v cht lng; cn b doanh nghip t hiu bit v
lut php quc t, v k thut kinh doanh.
- HBTQ ln th XI (thng 1/2011): Cng tc nghin cu, d bo
chin lc v i ngoi c mt cn hn ch. S phi hp gia i ngoi ca
ng, ngoi giao Nh nc v ngoi giao nhn dn, gia cc lnh vc chnh
tr, kinh t v vn ha i ngoi cha tht ng b.
HC LIU
1. i hc quc gia H Ni (2008), Mt s chuyn ng li cch
mng ca ng Cng sn Vit Nam, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 400475.
2. ng Cng sn Vit Nam (2005), Vn kin ng thi k i mi
(i hi VI, VII, VIII, IX), Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 77-89;95100;104-109; 113-120;123-129.

83

3. ng Cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton

quc ln th X, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 112-116.
4. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2008),
ng Cng sn Vit Nam trong tin trnh lnh o s nghip i mi t
nc, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 302-348.
5. Don Hng, Nguyn Ngc H, on Minh Hun (Ch bin, 2006),
ng Cng sn Vit Nam nhng tm ti v i mi trn con ng i ln
ch ngha x hi (1986- 2006), Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 449-470.
6. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2009), Qu
trnh i mi t duy l lun ca ng t nm 1986 n nay, Nxb. Chnh tr
quc gia, H Ni, tr. 442-468.
7. Nguyn Dy Nin (2002), T tng ngoi giao H Ch Minh, Nxb.
Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 288-340.
8. Ngoi giao Vit Nam 1945-2000 (2002), Nxb. Chnh tr quc gia,
H Ni, tr. 292-296;319-329.
9. Nguyn Trng Phc (2001), Mt s kinh nghim ca ng Cng
sn Vit Nam trong qu trnh lnh o s nghip i mi, Nxb. Chnh tr
quc gia, H Ni, tr. 211-236.
10. Nguyn Duy Qu (2008), i mi t duy v cng cuc i mi
Vit Nam, Nxb. Khoa hc x hi, H Ni, tr. 83-96.

84