T LIU DCH: CC VN TON CU

BO CO T DO TN GIO QUC T 2009

26/10/2009
LI TA
V sao cc bo co c son tho
, theo quy nh ti mc 102(b)
ca o lut T do Tn gio Quc t (IRFA) ban hnh nm 1998. Theo quy nh ca lut
ny, Ngoi trng M, vi s h tr ca i s Lu ng v T do Tn gio Quc t, s
trnh ln Quc hi Bo co Thng nin v T do Tn gio Quc t, b sung cc bo co
mi nht v Nhn quyn vi nhng thng tin chi tit v cc vn lin quan ti t do tn
gio quc t.
Bo co c son tho nh th no
chun b cc d tho bo co ban u, cc i s qun M thu thp thng tin t nhiu
ngun khc nhau, bao gm thng tin t cc quan chc chnh ph v cc chc sc tn gio,
cc t chc phi chnh ph, cc nh bo, cc nh hot ng nhn quyn, cc nhm tn gio
v gii hc thut. Qu trnh thu thp thng tin c th rt mo him. Cn b ngoi giao Hoa
K thng phi n lc ht mnh, i khi trong nhng hon cnh rt nguy him tin
hnh iu tra bo co v vi phm nhn quyn, gim st cc cuc bu c, v h tr nhng
ngi gp nguy him v l do tn ngng, tn gio.
Vn phng T do Tn gio Qu
tnh hnh tng nc, da trn ngun tin ca cc vn phng khc trong B Ngoi giao, cc t
chc tn gio, cc t chc phi chnh ph khc, ngun tin t cc quan chc chnh ph nc
ngoi, i di
, Vn
phng T do Tn gio Quc t cng tham kho kin ca cc chuyn gia v cc vn
p
, ton din v cng bng nht c
th.
Bn bo co s c cc b, ngnh, c quan trong Chnh ph M s dng xy dng
chnh sch, trin khai cng tc ngoi giao, h tr, o to v phn b cc ngun lc khc,
ng thi gip xc nh nhng nc vi phm c bit nghim trng hoc
, a nhng nc ny vo danh
sch cn quan tm c bit.

V vic s dng t ng
Khi bo co ny khng nh mt chnh ph nhn chung l tn trng quyn t do tn gio
trong giai on bo co tng trnh, c ngha l chnh ph c gng bo v quyn t
do tn gio mt cch y nht. Do vy, cm t nhn chung l tn trng th hin mc
tn trng cao nht i vi quyn t do tn gio nu ti bo co ny. Cm t nhn chung l
tn trng c s dng v vic bo v v thc y quyn t do tn gio l mt n lc lin
tc, khng th ni mt cch chnh xc chnh ph no tn trng y quyn ny trong c
nm thc hin bo co, ngay c trong nhng hon cnh tt nht.
Li cm n
Bo co nm 2009 c thc hin t 1/7/2008 n 30/6/2009, phn nh mt nm y n
lc ca hng trm cn b v nhn vin ngoi giao ti B Ngoi giao v cc s qun Hoa K
nc ngoi. Chng ti xin cm n cc vin chc ngoi giao ti cc s qun v lnh s
qun ca Hoa K nc ngoi v gim st v thc y quyn t do tn gio, v theo di
chi tit tnh hnh t do tn gio. Bn cnh n lc ca h, chng ti ghi nhn s lao ng
mit mi v u tranh khng mt mi cho quyn t do tn gio ca cc nhn vin Vn
phng T do Tn gio Quc t, nhng ngi gip hon thnh bn bo co ny, trong
c Clarissa Adamson, Ali Aghaebrahim, Sylvia Ayub, Nasreen Badat, Judson Birdsall, M. A.
Borst, Alexandra Brewer, Mark Carlson, Barbara Cates, Warren Cofsky, Courtney Cook,
Graham Couturier, Kate Dailey, Doug Dearborn, Kurt Donnelly, Brian Fabbi, Augustine
Fahey, Nathan Godsey, A. T. Gombis, Nancy Hewett, Olivia Hilton, Nathan Hitchen, Victor
Huser, Alicia Juskewycz, Emilie Kao, Justin Kern, Sarah Kim, Peter Kovach, Gwendolyn
Mack, Safia Mohamoud, Fidel Mahangel, Alexander McLaren, Joannella Morales, Sarah
Nelson, Aaron Pina, David Rodearmel, Lana Salih, Tarika Sethi, Andrea Sidari, Lauren
Smith, v Abdelnour Zaiback. Vic lm ca tt c nhng c nhn ny thc y s nghip t
do, m bo tnh chnh xc trong bo co v mang li hy vng cho nhng ngi b n p
trn ton th gii.

GII THIU
T do Tn gio l iu ct yu mi dn tc chung sng vi nhau
--Tng thng Barack Obama
Trong bi pht biu quan t
mt mi
quan h da trn li ch chung v tn trng ln nhau. Tng thng khng nh, vic xy dng
mt mi quan h cht ch hn i hi n lc bn b, cng lng nghe, hc hi v tn trng
ln nhau v tm kim im tng ng. Mi quan h mi ny buc chng ta phi thng
thn i mt vi nhng bt ng, cng thng thay v n trnh chng v hp tc cng nhau
gi

B Ngoi giao son tho Bo co Thng nin v T do Tn gio Quc t theo tinh thn i
thoi v hp tc ny. Tn gio l mt hin tng ton cu; mi quc gia u phi i mt
vi nhng thch thc v c hi do a dng tn gio em li v khng mt quc gia no t
c thnh tch hon ho v t do tn gio. Ngi M c quyn t ho v di sn t do tn
gio ca chng ta; v s ngi t nn v l do tn gio tm cch thot khi tnh trng b
ngc i trn chnh qu hng h v tm ni tr n t nc chng ta. Tuy nhin, chng
ta khng khi au lng v trong qu kh, chnh chng ta cng ngc i cc nhm thiu s.
X hi M t lu u tranh thch ng vi s a dng tn gio, c bit sau nhng v
hnh quyt cng khai nhng ngi theo gio phi Quy-c gia th k 17 Vnh
Massachusetts n vic trc xut nhng ngi theo gio phi Moc-mn khi Missouri
nhng nm 1838-39, v tnh trng phn bit i x i vi nhiu ngi Hi gio sau s kin
11/9. Tuy nhin, chng ta cng hc c bi hc kinh nghim rng vic chnh quyn chp
nhn s a nguyn v x hi cng i theo hng gip t nc, dn tc ta tr nn
phn thnh. Thng qua Bo co Thng nin ny v cc n lc ngoi giao khc, chng ta
ku gi tt c cc quc gia hy bo v t do tn gio v thc y khoan dung tn gio i
vi tt c cc nhm v c nhn. Nh Tng thng Obama pht biu Cairo:
Ngi dn mi quc gia phi c t do la chn v sng vi c tin ca mnh theo ting
gi ca tri tim, linh hn v l tr. Khoan dung tn gio l iu cc k cn thit tn gio
pht trin, tuy nhin chnh s khoan dung ang b thch thc trn nhiu phng din.
Bo co Thng nin ny iu tra nhng phng din khc nhau
tn trng t do tn gio ca cc chnh ph v x hi, mc tiu ca Bo co Thng nin l
phn nh tnh hnh mt cch ton din, cn bng, c xt n s a dng v ng lc ca
truyn thng tn gio th gii v bi cnh chnh tr-x hi. Mc d cc cng ng tn gio
trn ton th gii i mt vi nhng iu kin khc nhau, nhng v nguyn tc v thc
tin, c s bo v quyn t do ca cc cng ng tn gio u ging nhau: t do tn
gio l quyn c bn, l li ch x hi, l nhn t n nh v l cha kha ca an ninh quc
t. Cc bi pht biu ca Tng thng trong nm qua u cp n nhng vn xung
quanh bn l do ny.
Th nht, t do tn gio l quyn ca tt c mi ngi ngay t khi mi sinh ra, d theo hay
khng theo tn gio no. c ghi nhn trong Tuyn ngn Nhn quyn Ton cu v cc vn
kin quc t khc, quyn t do theo o, hnh o v truyn o ca mi ngi phi c
mi x hi, mi chnh ph tn trng. Hoa K thc hin ngha v ny ht sc nghim tc.
Trong thng ip gi ngi Hi gio nhn L Ramadan, Tng thng Obama pht biu:
Hoa K s lun ng h quyn ph qut ca ngi dn c cng khai tn ngng ca mnh,
c hnh o, ng gp y cho x hi v c nim tin vo php quyn.
Th hai, t do tn gio tng cng quyn nng cho cc cng ng tn gio nhm thc y
nhng li ch chung. Tng t, t do c xu hng bin c tin v s sng o thnh nhng
hnh ng phc v v tham gia tch cc vo i sng cng cng. M, rt nhiu nhm tn

gio, t nhng gio on ln nht cho ti nhng gio on a phng nh nht, tt c u

bin c tin ca h thnh hnh ng thc t v gip xy dng mt x hi cng bng hn,
, Tng thng Obama khng nh: C mt ng
lc hng ti nhng iu tt p cn ln hn c chnh ph. l biu hin ca c tin,
mong mun c cng hin, khao kht hng ti mc tiu ln hn nhng mc tiu ca bn
thn chng ta. c tin khng ch hin din nhng ni hnh o m cn cc tri v
trung tm tr gip, cc trng hc v cc bnh vin.
Th ba, t do tn gio khng ch l quyn ca con ngi v li ch x hi m cn l ng lc
quyt nh s n nh ca quc gia. Cc ch c ti n p cc nhm tn gio v cc l
tng tn gio vi l do duy tr s n nh quc gia to ra nhng iu kin i ngc li vi
nhng mc tiu m h a ra. n p dn ti s qu khch. Can thip tu tin v mang tnh
cng p i vi hot ng hnh o ha bnh cng to nn tm l hn th chng li nh
nc v l ngun gc dn ti ly khai v ni dy. Ngc li, nh Tng thng pht biu trc
Quc hi Th Nh K: t do tn gio v t do by t gip xy dng mt x hi dn s
mnh v bn vng, gp phn cng c nh nc Cam kt lu di i vi php quyn l con
ng duy nht c c an ninh v m bo cng l cho tt c mi ngi.
Th t, khi cc nhm khng b reo rc hn th trn khp th gii, t do tn gio c ngha
quan trng i vi an ninh quc t. Nh Tng thng pht biu Cairo khi nhng phn
t cc oan hot ng trn cc sn ni, th tt c ngi dn bn b i dng u b lm
nguy. Cc chnh ph phi m bo rng cc chnh sch tn gio ca h khng c nhng h
ly quc t tiu cc. Ch no lng on tn gio hoc y cc nhm thiu s ra ngoi l
ch cng lm gia tng cng thng gia cc tn gio v thi bng ngn la t tng tn gio
cp tin. Mt khc, vic to mi trng thun li cho quyn t do tn gio pht trin s thc
y s ha thun cng ng v khuyn khch nhng quan im n ha nhm cng khai bc
li l l ca nhng k cc oan v l do tn gio.
Di gc li ch t do tn gio v nhng nguy him nu ph nhn quyn t do , Hoa
K thc y quyn ph qut ny vi t cch mt mc tiu ch cht trong chnh sch i
ngoi. Bo co Thng nin ny i tin phong trong n lc thc hin mc tiu ny. Bo co
thng tin v cc chnh sch song phng v cc chin lc ngoi giao ca chng ta, nu r
nhng chnh ph vi phm t do tn gio, v mang li hy vng cho hng triu ngi b tn
hi v l do tn gio, tn ngng. Bo co cng l ngun ti liu
cc hc gi cho cc bo co ca chng ta v lm phong ph thm hiu bit v nhng
nguyn nhn phc tp v tc ng ca vn t do tn gio v ngc i tn gio. Chng
ti hoan nghnh s dng cc bo co ny nhm phc v vic nghin cu, phn tch su hn
na, ng thi tip nhn ph bnh v chnh sch t do tn gio trong nc v quc t ca
M. Chng ti hy vng rng Bo co Thng nin ny s khch l i thoi ton cu v
khuyn khch hot ng hp tc hng ti mt th gii cng bng v an ton hn.

Michael Posner
, Nhn quyn v Lao ng

CC VN TON CU
BO CO T DO TN GIO QUC T 2009

26/10/2009
VIETNAM

ch cc hot ng c t chc ca nhiu nhm tn gio.

Trong khong thi gian bo co ny tng trnh, vic tn trng quyn t do tn gio v
hnh o tip tc c ci thin nhng vn cn tn ti nhng vn nghim trng. Chnh
ph trin khai thm cc bin php nhm thc hin Php lnh Tn gio v Tn ngng nm
2004 v cc ngh nh b sung v chnh sch tn gio ban hnh nm 2005 (gp li l khung
php l tn gio ca Chnh ph). Chnh ph cng h tr xy dng cc c s o to mi, t
tng cng gio dc cho hng nghn ho thng, linh mc v mc s. Cc gio on mi
c ng k ti nhiu tnh trn tng s 64 tnh, thnh trn c nc; mt s t chc tn
gio mi c ng k v cng nhn cp quc gia; nhn chung Chnh ph cho php cng
dn hnh o mt cch t do hn. Gio hi Cng gio, cc hi thnh Tin Lnh v cc gio
on nh hn cho bit vic t hp v hnh o c ci thin v nhn chung Chnh ph
ni lng hn ch v vic b nhim tng l mi. Chnh ph cng cho php Pht t, tn
Cng gio vTin Lnh c t chc cc bui l tn gio ln trn c nc, vi trn 10.000 tn
tham d trong mi s kin. Gio hi Cng gio cho bit Chnh ph cho thnh lp thm
mt chng vin na tnh Nam nh. Cc tn Tin Lnh v Cng gio ton min Bc cho
bit c ci thin trong thi ca phn ln cc quan chc i vi tn gio v nhn chung
cc tn Tin Lnh v Cng gio c php t hp hnh o m khng b sch nhiu, mc
d vn cn xy ra mt s v vic nh l.
Trong giai on bo co ny tng trnh, Chnh ph cng nhn cp quc gia i vi
nm t chc Tin Lnh gm Hi thnh C c Phc lm Vit Nam, Hi thnh Bp-tt Vit Nam
(Nam Phng), Hi thnh Bp-tt n in Nam phng ), Hi thnh Trng Lo Vit Nam,
v Hi thnh Mennonite Vit Nam. Chnh ph cng cng nhn thm bn tn gio na gm:
o Hi dng Bani, Pht ng Nam tng Minh s o, Minh L o Tam tng miu, Tnh
C S Pht Hi, v Cng ng Bahai. Cng trong giai on thc hin bo co ny, Chnh
ph cp giy ng k sinh hot cp Gio hi cho mt h phi Tin Lnh na l Lin hu
Tin Lnh Vit Nam, v hai nhm tn gio na l Bu Sn K Hng v T n Hiu Ngha.
, vn cn tn ti nhng vn
nghim trng trong vic thc hin khung php l v tn gio, c bit cp tnh v x.
Nhng vn ny bao gm vic chm tr, thm ch khng thc hin vic ng k cc gio
on Tin Lnh min bc, Ty Bc v Ty Nguyn; p dng khng ng b cc th tc

ng k gio on; nhng yu cu php l phc tp, gy cn tr v hn ch i vi vic thu

nhn tn . mt s vng ni hot ng ng k din ra chm chp, cc gio on Tin
Lnh b sch nhiu, nh tnh Tr Vinh thuc ng bng sng Cu Long v nhng vng xa
xi, ho lnh Ty Bc. Mt s gii chc cp tnh ch ng trong vic thc thi trong khun
kh php l v tn gio, nhng mt s khc t ra khng coi vic p dng ng b khung
php l l mt u tin, s khc na, c bit l Ty Bc, cn khng chu thc hin. Sau ba
nm, Chnh quyn trung ng vn cha chp thun mt bn dch Kinh thnh bng ting
Hmng.
Chnh ph vn duy tr vai tr ch o trong vic kim sot cc tn gio c chnh thc
cng nhn. Cc nhm tn gio phi chu nhng hn ch kht khe nht khi tham gia cc hot
ng m Chnh ph cho l thch thc quyn lc ca ng Cng sn. Chnh ph tip tc
khng cho ng k v cn tr vic tham gia vo mt gio phi khng c cng nhn ca
cc pht t Ho Ho. Chc sc Gio hi Pht gio Vit Nam Thng Nht cho bit Chnh ph
tip tc gim st cht ch cc hot ng ca Gio hi v hn ch vic i li ca cc chc
sc gio hi. Cc nh chc trch th nm Ho thng Kh-me b t v b co buc dnh
lu n t chc cc cuc biu tnh i t ng bng sng Cu Long nm 2007.
Trong khong thi gian bo co ny tng trnh, t xy ra cc v bo lc x hi c lin quan
n l do tn gio, tn ngng, hoc hnh o. Thng 4, mc s Tin Lnh Thch Thanh No
thuc Hip hi Thng cng Tin Lnh cc dn tc Vit Nam b cc tn Pht gio Kh-me
Krom git hi sau khi gp g mt nhm tn thuc nh th ca ng. C nhng co buc
rng ng b git hi v l do tn ngng nhng Chnh ph phn i co buc ny. Nhiu
tn Cng gio v Tin Lnh cng cho bit nhng ngi theo o Thin cha khng c
xem xt ct nhc vo cc v tr cao trong chnh quyn do c s phn bit khng chnh thc
trong Chnh ph.
i s qun M ti H Ni v Tng Lnh s qun M ti Thnh ph H Ch Minh vn duy tr
i thoi thng xuyn vi cc quan chc cp cao cng nh cc quan chc chuyn trch ca
Chnh ph nhm thc y hn na quyn t do tn gio. Cc quan chc Hoa K cng gp
g v tip xc thng xuyn vi cc chc sc tn gio, k c cc nh hot ng tn gio
nm trong danh sch theo di ca Chnh ph. i s M v cc quan chc M khc, k c
i s Lu ng v T do Tn gio Quc t, u by t lo ngi vi Th tng, Ph Th
tng, cc thnh vin chnh ph, lnh o ng Cng sn Vit Nam v cc quan chc cao
cp a phng v nhng ngi khc v vic cc t chc tn gio gp kh khn trong vic
c cng nhn chnh thc, nhng vn m cc tn Tin Lnh Ty Nguyn v Ty Bc
gp phi v nhng hnh thc hn ch t do tn gio khc. Trong cc bui hi kin vi cc
quan chc chnh ph trong thi gian bo co ny tng trnh, Cu Ngoi trng Rice ku gi
ci thin hn na quyn t do tn gio. T do tn gio cng c cp n trong i
thoi Nhn quyn song phng M-Vit nm 2008.
Phn I: Cc tn gio

Vit Nam c din tch khong 127.000 dm vung vi dn s khong 86 triu ngi. c
tnh cho thy t nht c khong hn mt na dn s trn danh ngha theo o Pht. Gio
hi Cng gio chim 8-10% dn s. Mt s t chc ca o Cao i chim 1,5-3% dn s,
gio phi Ha Ho chim 1,5-4% dn s, cc h phi Tin Lnh chim 0,5-2% dn s, v
mt t chc Hi gio chim cha y 0,1% dn s. Hu ht s cng dn cn li t nhn
mnh khng theo tn gio no, mc d nhiu ngi trong s h vn gi cc tn ngng
truyn thng nh th cng t tin v cc anh hng dn tc.
Nhiu Pht t thc hnh nhng nghi thc l s kt hp ca Pht gio i tha, o Lo v
Nho gio m i khi c gi l tam gio. Ban Tn gio Chnh ph c tnh khong 10
triu ngi (12% dn s) theo Pht gio i tha, phn ln l ngi Kinh (nhm a s ng
thi
. S lng pht t mt s vng cao t hn, mc d vic
ngi Kinh di c n cc vng ny ang phn no lm thay i s phn b tn . Ch ring
Thnh ph H Ch Minh c hn 1000 cha ang hot ng. Nhm Kh-me thiu s
min Nam theo Pht gio dng Nam tng c hn 570 ngi cha. Vi s lng khong hn 1
triu ngi, hu ht h sng tp trung chu th sng Cu Long.
Gio hi Pht gio Vit Nam c cng nhn chnh thc ra i nm 1981 trn c s sp
nhp tt c t chc Pht gio i Tha, Nam Tng v Tiu tha. Tt c cc nhm Pht gio
trong Gio hi Pht gio Vit Nam u c i din tnh theo t l trong hng ng lnh o v
trong t chc. Trn thc t cc v s si dng Nam Tng thng hp ring quyt nh cc
vn nh gio l, gio dc v a ra nhng yu cu khc ca cng ng ny trong Gio
hi Pht gio Vit Nam.
Chnh ph yu cu tt c v s si, k c cc v s ngi Kh-metheo Pht gio dng Nam
Tng, phi c cng nhn v hot ng di s qun l ca t chc pht gio c chnh
ph cng nhn v bo tr l Gio hi Pht gio Vit Nam. V l thuyt, Ban Tn gio Chnh
ph qun l s lng tng ni sinh, du vy bn cnh s bn hc vin tng ng vi cc
trng i hc vi chng trnh bn nm, s c s o to Pht gio cp a phng v
tnh gia tng ng k trong nhng nm gn y.
K t khi sp nhp tt c cc t chc tn gio vo Gio hi Pht gio Vit Nam, Chnh ph
khng cng nhn tnh hp php ca Gio hi Pht gio Thng nht Vit Nam. C mt s t
chc tn gio mi c cng nhn c nh hng Pht gio, mc d h khng thuc Gio hi
Pht gio Vit Nam. Trong s ny, Tnh C s Pht hi c s lng thnh vin ng nht
vi hn 1,3 triu pht t.
c tnh c nc c khong 8 triu tn Cng gio, mc d con s thng k ca Chnh ph
l 6,15 triu. Tn Cng gio sinh sng trn khp mi min t nc, nhng tp trung
ng nht cc tnh min Nam xung quanh Thnh ph H Ch Minh, mt vi ni Ty
Nguyn v cc tnh pha ng Nam H Ni. Trong nhng nm gn y, Cng gio c

khi phc li nhiu khu vc vi nhiu nh th c xy mi hoc ci to li, v s ngi

mun tr thnh linh mc hoc tu s ngy mt gia tng.
Theo con s thng k ca Chnh ph, c 2,3 triu tn theo o Cao i, mc d cc chc
sc o Cao i thng xuyn khng nh phi c ti 5 triu tn . Cc nhm Cao i hot
ng si ni nht tnh Ty Ninh, ni to lc To thnh Cao i Ty Ninh, Thnh ph H
Ch Minh v ng bng sng Cu Long. o Cao i c nhiu gio phi ring bit vi gio
phi ln nht l phi Ty Ninh, chim hn mt na s tn o Cao i v hn 40% dn
s ca tnh ny. o Cao i l mt s dung hp cc yu t ca nhiu c tin khc nhau.
Theo Chnh ph, c khong 1,3 triu tn Ha Ho, trong khi con s do nhng chi nhnh
hi ngoi thng k ln ti 3 triu. Cc tn Ha Ho tp trung ng bng sng Cu Long,
c bit l cc tnh nh An Giang v ng Thp, ni m trc nm 1975 gio phi Ha
Ho ni ln vi t cch mt lc lng x hi, chnh tr, v qun s. Ban Tr s Ha Ho c
Chnh ph cng nhn thnh lp nm 1999. Mt s tn Ha Ho theo cc chi phi khc i
lp vi Ban Tr s Ha Ho.
Hai Hi thnh Tin Lnh ln nht c chnh thc cng nhn l Hi thnh Tin Lnh Vit Nam
min Nam v Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Bc nh hn. Hi Thnh Bp-tt n in,
Hi thnh C c Truyn gio, Hi thnh Mennonite Vit Nam, Hi thnh Trng Lo Vit
Nam, Hi thnh Bp-tt Vit Nam

). c tnh s tn Tin Lnh dao ng t

900.000 theo thng k ca Chnh ph n 2 triu theo c tnh ca cc gio hi. Giai on
1996-2000 l giai on s tn Tin Lnh tng mnh nht. Mt s tn ci o mi thuc
cc nh th ti gia khng ng k. Theo tnh ton ca cc tn , 2/3 tn Tin Lnh l
ngi dn tc thiu s, trong c cc nhm thiu s khc vng Ty Bc (Hmng, Dao,
Thi v cc dn tc khc) v Ty Nguyn (-, Gia-rai, M-nng v cc dn tc khc).
Cc nh th Hi gio phc v mt lng tn Hi gio t i, c tnh c khong 60 n 80
nghn ngi hnh o Thnh ph H Ch Minh, H Ni, tnh min ty An Giang, v cc tnh
duyn hi pha Nam. Chnh ph c tnh c khong 73 nghn tn Hi gio. Cng ng
ngi Hi gio ch yu l ngi dn tc Chm, tuy nhin Thnh ph H Ch Minh v tnh
An Giang c c mt s tn l ngi Kinh v ngi di c t Ma-lai-xi-a, In--n-xi-a v
n . Khong 40% tn Hi gio theo dng Sunni, 60% cn li theo dng Bani, mt dng
o Hi ring bit ca ngi Chm vng duyn hi Nam Trung B.
Cn c mt s cng ng tn gio nh hn, ln nht trong s l cng ng ngi Hindu.
C khong 50.000 ngi Chm min duyn hi Nam Trung B theo mt nhnh ca o
Hindu. Khong 4.000 ngi Hindu khc sng Thnh ph H Ch Minh, mt s l dn tc
Chm, nhng phn ln l ngi n hoc th h con chu lai Vit-n.

Uc tnh c khong 7.000 tn theo o Bahai, phn ln tp trung min Nam. Mc d

cc tn o Bahai c mt ti Vit Nam trc nm 1975 nhng trong giai on 19751992, vic hnh o cng khai b cm v nhm ny ch c cng nhn cp quc gia
nh mt tn gio mi vo nm 2008. Thng 5/2009 Hi Bahai t chc i hi ton quc ln
th hai vi i din t 73 gio on ng k.
C khong 1000 tn ca Gio hi cc thnh hu ngy sau ca Cha Gisu Kit (hay cn
gi l gio phi Mormons) sng ri rc trn c nc. Gio hi c hai gio on c cng
nhn cp a phng ti Thnh ph H Ch Minh v H Ni.
t nht c 50 gio on thuc phi Chng nhn Gi-h-va ang hot ng. Mt s c
ng k a phng vi s lng khong vi trm tn mi gio on. Phn ln nhng
gio on ny min Nam vi t nht 10 gio on Thnh ph H Ch Minh.
Thnh ph H Ch Minh c mt nh th Do Thi. Mc d thnh vin ca nh th ny ch
yu l Vit kiu sng nc ngoi, nhng s lng thnh vin ca gio on ny ang tng
ln.
Khong 14 triu ngi, chim khong 17% dn s hoc hn, c cho l khng theo mt
tn gio c t chc no c. Chnh ph khng coi nhng ngi ch i l vo nhng ngy l hi
l tn . Theo nh ngha ny th s ngi khng theo o c th cao hn na, ln n 50
triu. Khng c s liu no thng k v mc tham gia cc nghi l tn gio chnh thc,
nhng ngi ta cho rng con s ny vn tip tc tng ln t u nhng nm 1990.
Cc dn tc thiu s chim khong 14% dn s. V mt lch s, cc dn tc thiu s duy tr
nhng tn ngng truyn thng khc vi ngi Kinh. Nhiu dn tc thiu s, c bit l dn
tc Hmong, Dao v Gia Rai Ty Bc v Ty Nguyn ang ci o theo Tin Lnh.

Khung php l/chnh sch

Hin php, cc vn bn php lut, v ngh quyt ca Ban chp hnh Trung ng ng nm
2003 v tn gio u quy nh quyn t do tn ngng, tn gio, theo hoc khng theo mt
tn gio no. Tuy nhin, vn c nhng hn ch trong chnh sch v thc tin. Php lnh Tn
ngng, Tn gio nm 2004 l vn bn php lut c bn quy nh hot ng tn gio. Php
lnh khng nh cng dn c quyn t do tn ngng, tn gio, c th theo hoc khng theo
mt tn gio no, v nghim cm vic xm phm quyn t do . Tuy nhin, Php lnh
cng nhn mnh vic li dng t do tn ngng, tn gio nhm mc ch ph hoi ha
bnh, c lp, thng nht t nc l phm php v cnh bo s nh ch cc hot ng tn
gio nu nh hng tiu cc ti cc truyn thng vn ha dn tc.

Php lnh ny tip tc duy tr s qun l v gim st ca Chnh ph i vi cc t chc tn

gio. Theo cc quy nh trong php lnh, cc gio on phi c chnh thc cng nhn
hoc ng k; cc hot ng v chc sc ca tng gio on phi c cp chnh quyn
ph hp cp thp hn chp thun. Vic thnh lp cc chng vin, t chc v tuyn sinh
vo cc lp hc tn gio cng phi c cc cp chnh quyn ph hp chp thun. Vic
phong chc linh mc hoc cc chc sc tn gio khc phi c s chp thun ca chnh
quyn khi c lin quan n yu t nc ngoi, chng hn nh Ta thnh Vatican. Php
lnh cm p buc ci o, ng thi cng ni lng mt mc nht nh s gim st
ca Chnh ph i vi tn gio. V d, cc t chc tn gio ch cn thng bo vi cc cp
chnh quyn ph hp v hot ng hng nm hoc v vic phong chc hay thuyn chuyn
gio s, trong khi trc y nhng vic ny phi c s chp thun chnh thc. Hn na,
Php lnh cng khuyn khch cc nhm tn gio t chc cc hot ng t thin trong lnh
vc y t v gio dc, hai lnh vc trc y b hn ch.
Nm 2005, Th tng ban hnh Ch th v mt s cng tc i vi o Tin Lnh, yu cu
cc cp chnh quyn h tr cc gio hi Tin Lnh c cng nhn trong vic xy dng
nh th, o to v b nhim mc s, ng thi ch o cc cp chnh quyn phi gip
nhng gio on cha c cng nhn ng k h c th hnh o cng khai, tin ti
p ng cc yu cu c cng nhn y . Ch th hng dn cc cp chnh quyn
Ty Nguyn v Ty Bc gip cc nhm tn Tin Lnh ng k cc hot ng tn gio v
hnh o ti gia hoc ti nhng a im ph hp, ngay c khi h cha p ng iu
kin thnh lp mt gio on chnh thc. Ch th cng hng dn cn b a phng cho
php cc nh th ti gia cha ng k c hot ng nu h cam kt tun th cc quy
nh v khng lin kt vi cc phong tro chnh tr ly khai.
Ngh nh s 22, cng c a ra nm 2005, hng dn thi hnh Php lnh Tn ngng,
Tn gio. Ngh nh quy nh chi tit th tc mt t chc tn gio cha c cng nhn
c th ng k ni th t, cc gio s, c
. Ngh nh quy nh c
th mt t chc tn gio phi c 20 nm hot ng tn gio n nh Vit Nam mi c
Chnh ph cng nhn chnh thc, v cc hot ng trong qu kh c th c tnh t
c mc yu cu ny. Ngh nh cn quy nh khung thi gian c th cho Chnh ph xt
n ca cc t chc tn gio, v yu cu cn b chuyn trch phi gii thch bng vn bn
trong trng hp bc n ca cc t chc.
Ngh nh s 22 cng quy nh r nhng th tc m cc t chc tn gio v tng gio on
phi thc hin c chnh thc cng nhn. V nguyn tc, cc gio on c cng nhn
s c php m ca, hot ng v ci to li ni th t, o to chc sc, v c xin
php xut bn ti liu. c cng nhn chnh thc, trc ht gio on phi ng k
cp quc gia. Theo khung php l, mt t chc t
. T chc tn gio

phi gi thng tin ln cc cp chnh quyn lin quan v c cu, lnh o v hot ng ca
mnh. Chnh quyn c 45 ngy cht vn hoc nu quan ngi. Thi gian xt ng k cp
quc gia mt 60 ngy. Ban Tn gio Chnh ph phi cp giy php trc khi mt t chc
c xem l c ng k. Sau khong thi gian ch i mt nm, t chc tn gio c
th n xin cng nhn chnh thc v mt php l v phi c Chnh ph chp thun v
lnh o, c cu v phm vi hot ng.
Ngh nh 22 cn quy nh c th rng cc cp chnh quyn ph hp phi tr li bng vn
bn i vi cc n xin cng nhn chnh thc trong vng 30, 45, 60 hoc 90 ngy ty theo
mc yu cu. Trong trng hp t chi, vn bn phc p phi nu r l do t chi, nhng
c v nh quy nh ny cng khng c p dng mt cch nht qun. Hn na, Php lnh
khng quy nh mt c ch c th no v vic xem xt li, cng nh nu r l do t chi.
Ngh nh 22 quy nh cc U ban Nhn dn tnh phi chp thun vic xy dng cc c s
tn gio mi. Vic trng tu hoc nng cp cc c s tn gio cng i hi phi thng bo
cho chnh quyn, mc d khng nht thit l phi c php, vn ph thuc vo mc
trng tu. Ngh nh quy nh rng chnh quyn phi tr li n xin php xy dng trong
vng 20 ngy.
Ban Tn gio Chnh ph c trch nhim ph bin thng tin v khung php l mi cho cc
cp chnh quyn tnh, huyn, thn, x m bo s tun th ng b. Vic thc hin
khung php l cc cp chnh quyn thp hn vn phc tp. Trong thi gian bo co ny
tng trnh, chnh quyn trung ng v tnh t chc mt s lp tp hun dnh cho cn
b cp thp hn v nhng b lut mi h hiu v tun th khung php l.
Chnh ph khng chnh thc u tin mt tn gio c th no. Hu ht cc cn b cp cao
ca ng v Chnh ph, cng nh phn ln cc i biu Quc hi u chnh thc khng
theo tn gio no. Tuy nhin, nhiu quan chc ng v Chnh ph vn cng khai th cng
t tin v i l cha. ng Cng sn Vit Nam khng nh c hng chc nghn trong s hn
ba triu ng vin theo o. V th ni tri truyn thng ca o Pht khng nh hng tiu
cc n quyn t do tn gio ca ngi khc, k c nhng ngi khng mun theo mt tn
gio no c.
Vic theo mt tn ngng, tn gio no nhn chung khng nh hng nghim trng ti
cc c nhn trong i sng dn s, kinh t v th tc, mc d n c th cn tr con ng
tin thn ca cc quan chc trong ng hoc trong hng ng qun i. Qun i khng c
chc tuyn u. Nhng ngi theo o thuc cc nhm tn gio khc nhau vn gi cc v tr
trong chnh quyn a phng v cp tnh, v l i biu Quc hi. Mt s gio s v cc tn
l thnh vin ca t chc chnh tr x hi rng ln ca ng Cng sn Vit Nam l Mt
trn T quc Vit Nam. Cc quan chc ng v Chnh ph thng xuyn i l n, cha,
nh th, n chc mng v thm cc gio hi Thin Cha v Tin Lnh nhn dp Ging sinh
v Phc sinh.

Chnh ph chnh thc cng nhn cc t chc Pht gio, Cng gio, Tin Lnh, Ha Ho, Cao
i, Bahai, Hi gio, Tnh C s Pht hi, Pht ng Nam tng Minh s o, v Minh L
o Tam tng miu l cc t chc tn gio. Cc gio on thuc cc t chc tn gio
ng k hoc c cng nhn nhng thnh lp sau khi Khung php l v tn gio c hiu
lc cng phi ng k. Mt s Pht t, tn Tin Lnh, Ha Ho v Cao i khc khng
tham gia cc t chc tn gio ng k hoc c Chnh ph cng nhn.
Chnh ph cho php i li v cc mc ch tn gio. i vi mt s chc sc tn gio mun
ra nc ngoi d cc hi ngh tn gio v cc kho tp hun phi c chnh quyn cho
php. Cc tn Hi gio c d l hnh hng v thnh a Mc-ca, cc chc sc Pht
gio, Cng gio v Tin Lnh nhn chung c ra nc ngoi hc tp v d hi ngh. Cc
chc sc Cng gio thng xuyn ti Vatican tham vn. Cc chc sc tn gio khng
chnh thc khc thng xuyn ra nc ngoi.
Chnh ph yu cu tt c cc n phm tn gio phi do Nh xut bn Tn gio, hoc cc
nh xut bn thuc s qun l ca Chnh ph n hnh sau khi Chnh ph duyt ni dung
n phm. Trong giai on 2006-2008, Nh xut bn Tn gio xut bn 1.777 u sch
v cc n phm khc vi tng cng l 4.511.900 bn. Mt lot kinh thnh, kinh pht, cc ti
liu v cc n phm tn gio khc c xut bn v pht hnh cng khai. Kinh c in
bng ting Vit, ting Trung Quc, ting , Giarai, Banar, M'nong, v ting Anh. Trong
giai on 2006-2008 Nh Xut bn Tn gio xut bn 30.000 bn kinh bng cc th
ting dn tc Bana, v Giarai.
iu 35, Ngh nh 22 yu cu cc nhm truyn gio nc ngoi phi c php ca Chnh
ph khi truyn o v quy nh nhng hot ng phi c tin hnh di s bo tr
ca mt t chc tn gio a phng hoc quc gia. Ngh nh khng cho php t chc hot
ng truyn gio cng khai ngoi cc trung tm th t c cng nhn. Mt s nh truyn
gio thm Vit Nam bt chp lnh cm chnh thc v tin hnh cc hot ng truyn
gio khng chnh thc.
Vit Nam khng c ngy l tn gio quc gia.
Chnh ph khng cho php ging dy v tn gio trong cc trng cng. Tuy nhin, Chnh
ph cho php gii tng l c dy ti cc trng i hc nhng mn m h c trnh .
Cc ha thng c ging ti Hc vin Chnh tr Quc gia H Ch Minh trng chnh tr
chnh ca ng Cng sn. Mt s n tu v t nht mt linh mc c dy ti cc trng i
hc Thnh ph H Ch Minh. H khng c mc trang phc tn gio khi ging bi hoc
xng l ngi tu hnh. Cc nhm Cng gio, Tin Lnh, Hi gio v Pht gio c php
ging dy v tn gio cho tr em. Hot ng ging dy Cng gio c php tin hnh vo
cui tun hoc cc bui ti hu ht cc vng v gia tng trong nhng nm gn y ti cc
gio hi trn c nc. Cc Pht t Nam Tng ngi Khmer v cc tn Hi gio ngi
Chm thng xuyn t chc cc lp hc tn gio v ngn ng bn ngoi gi hc chnh kha
ti cha hoc nh th ca h. Cc nhm tn gio khng c php iu hnh trng t,

ngoi tr cc trng mm non. Thn hc khng c ging dy mt cch chnh thc ti cc

trng.
Vic c theo o hay khng c ghi trn chng minh th ca cng dn v h khu gia
nh. Trn thc t, nhiu cng dn coi mnh l ngi theo o nhng li khng ghi trn
chng minh th nhn dn, v do vy chnh ph lit h vo danh sch nhng ngi khng
theo o. Mc d c th thay i mc tn gio trn chng minh th nhn dn nhng nhng
ngi ci o thy th tc thay i phc tp hoc s b chnh quyn pht. Chnh ph khng
quy nh ghi tn gio trong h chiu.
Cc bin php hn ch t do tn gio
Chnh ph yu cu cc t chc tn gio phi ng k mi hot ng v dng quy nh ny
hn ch v cn tr tn tham gia nhng t chc tn gio cha c cng nhn, bao
gm Gio hi Pht gio Vit Nam Thng nht v mt s nhm Tin Lnh, Ha Ho v Cao
i.
Hnh ng ca Chnh ph v tr ngi t b my cng quyn hn ch quyn t do tn gio.
Quyn t do tn ngng, tn gio quy nh trong Hin php tip tc b gii thch v thc
hin mt cch khng ng b.
Do thiu quy trnh php l ng n v s kim sot thiu nht qun, cc hot ng tn
gio c th b ph thuc vo cn b a phng. Trong mt s trng hp, c tin l cn b
a phng ni vi cc chc sc tn gio rng lut ca nh nc khng p dng i vi
thm quyn ca h. Trong cc trng hp khc, cng mt lut nhng cc tnh li p dng
khc nhau. Trong mt s trng hp, cc nhm Tin Lnh c cng nhn v cha c
cng nhn thnh cng trong vic trnh b sch nhiu a phng v lt ngc c nhng
quyt nh tiu cc ca a phng sau khi khiu ni ln chnh quyn cp cao hn.
Hng trm im nhm thuc Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Bc tip tc ch i n
ng k ca h c gii quyt. L do khin vic ng k chm ch hoc b bc n ng
k thng l cn tr hnh chnh, chng hn nh cha ng th tc hoc khai cha ng
mu. i khi cc nh chc trch a phng a ra nhng l do m h v an ninh hoc ni
rng thm quyn chnh tr ca h c th b e da hoc xung t s xy ra gia nhng tn
truyn thng v nhng ngi mi ci o sang Thin cha gio.
mt s tnh, cc nh th ti gia c yu cu phi cung cp danh sch tt c nhng ngi
hnh o nh mt th tc trong qu trnh ng k hot ng. iu ny tri vi khung php
l v tn gio. Tnh hnh ny c v din ra ph bin ng bng sng Cu Long nhng cng
rt ng lu tnh Thanh Ha thuc Bc Trung b. Trong mt s trng hp, cc chnh
quyn b yu cu ny sau khi b cc nhm ng k phn i; trong mt s trng hp
khc yu cu ny vn c gi nguyn, lm chm li qu trnh ng k.

 c Lc, c hn 100 a nhm ca Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam cha c
ng k.
Vn cn nhng cn tr khc i vi s pht trin v o to tn gio. Cc t chc tn gio
c chnh thc cng nhn cn gp mt s kh khn khi mun nhn hoc xut bn ti liu
ging dy, m rng c s o to, truyn b tn ngng, xy dng ni th t mi, m rng
o to gii tng l do yu cu ngy cng tng t cc gio on. Tuy nhin, so vi nhng
nm trc Chnh ph tip tc ni lng nhng bin php hn ch ny.
Khng c quy nh chnh thc no cm vic ci o. Tuy nhin, s phc tp trong qu trnh
xin cp chng minh th mi vi tn gio mi c th cn tr mt s c nhn mun ci o.
C bo co cho bit cn b a phng cc x vng nng thn vn cn tr vic ci o
sang Tin Lnh, e do nhng ngi ci o s gp kh khn khi xin cp cc loi giy t lin
quan ti bn thn hoc khng c nhn tr cp x hi v tr cp gio dc.
gn khng cho mt mc s i
M. H tch thu h chiu v yu cu v mc s phi trnh bo cng an. Trong nm 2008
mt mc s thuc nh th ti gia cng khng c cp h chiu.
Chnh sch ca Chnh ph khng cho php thnh vin thuc cc nhm tn gio khng chnh
thc c cng khai pht ngn v tn ngng ca h, tuy nhin mt s nhm tip tc o
to tn gio v hnh l m khng b sch nhiu. Tn thuc cc t chc tn gio ng
k c php cng khai theo tn ngng ca mnh v c th thuyt phc nhng ngi khc
theo tn gio ca h ti nhng ni th t ng k, nhng h khng c lm vic
nhng ni khc. Chnh ph kim sot v theo di tt c cc hnh thc t hp ni cng cng,
trong c t hp t chc cc hot ng tn gio. Tuy nhin, trong thi gian bo co ny
tng trnh, mt s cuc t hp tn gio quy m ln vn c cho php t chc.
Vn nh nhng nm trc, Chnh ph cn tr nhng n lc t chc cc hot ng t thin
ca Gio hi Pht gio Vit Nam Thng nht v hn ch vic i li ca mt s chc sc ca
Gio hi mc d Gio hi Pht gio Vit Nam Thng nht iu hnh nhiu cha m khng b
hn ch. Nh trong cc bo co ca cc nm trc, c tin l cc chc sc Gio hi Pht gio
Vit Nam Thng nht b buc phi hn ch i li nhng vn c tip n cc nh ngoi
giao nc ngoi ti thm, gp g cc thnh vin khc ca Gio hi Pht gio Vit Nam
Thng nht v gi lin lc vi cc hi on nc ngoi. Tuy nhin, nhng hot ng ny
vn b gim st cht ch. Cc chc sc cp tnh ca Gio Hi min Nam cho bit cc nh
chc trch a phng thng xuyn theo di v hn ch vic i li ca h v hn ch gp
g nhng ngi khc. Ho thng Thch Qung ca Gio hi Pht gio Vit Nam Thng
nht khng nh ng c php ri
v c th gp g nhng ngi khc bn ngoi cha.
Chnh ph tip tc theo di v cn tr hot ng ca mt s nhm tn gio bi cc hot
ng chnh tr ca h. Cc iu khon an ninh quc gia v on kt dn tc trong Hin php

c cao hn lut v cc quy nh v t do tn gio. C tin l nhng iu khon ny

c vin dn nhm cn tr cc cuc t hp tn gio v ph bin tn ngng tn gio cho
cc nhm dn tc thiu s.
B lut Hnh s sa i nm 1997 quy nh hnh pht i vi nhng ti danh m h nh c
tnh ph hoi on kt dn tc bng cch gy chia r gia nhng ngi theo o v khng
theo o. Chnh ph tip tc hn ch cc hot ng c t chc ca cc nhm tn gio c
lp v ca cc c nhn b coi l mi e do i vi quyn lc ca ng.
Nm 1999, Chnh ph thnh lp v cng nhn mt c quan chnh thc ca o Ha Ho
l Hi ng Tr s Ha Ho. Mt s chc sc trong cng ng Ha Ho, k c nhng chc
sc thi k trc nm 1975, c
ly Chnh ph. Nhng tn Ho Ho khng tham gia Hi ng Tr s phi chu mt s hn
ch v cc hot ng tn gio v chnh tr t nm 1975, mt phn v ng Cng sn vn
nghi ng hot ng v trang chng i ca h t thi thc dn Php cn cai tr.
Chnh ph vn lo ngi v mt s nhm dn tc thiu s Ty Nguyn ang iu hnh Hi
thnh -ga t phong, c tin l t chc ny phi hp hnh o vi hot ng chnh tr kch
ng ly khai trong nhm ngi dn tc thiu s. S vic ny lm phc tp v gy chm tr
cho qu trnh ng k cc nh th khc trong khu vc.
Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam v cc nh th ti gia cc tnh Ty Nguyn nh
c Lc, Gia Lai, Kon Tum, Bnh Phc v c Nng vn b chnh quyn gim st cht ch
do s h lin kt vi cc nhm ly khai nc ngoi.
Nh xut bn Tn gio vn cha gii quyt yu cu t lu l cho php in Kinh thnh bng
ting Hmng do Chnh ph vn cng nhn bn ting Hmng c m ngy nay khng cn
thng dng na v ngi Hmng thng khng c c.
Chnh ph cho php v trong mt s trng hp cn khuyn khch cc t chc tn gio
c chnh thc cng nhn lin kt vi cc nhm theo cng tn gio nc ngoi; tuy
nhin, Chnh ph tch cc ngn chn Gio hi Pht gio Vit Nam Thng nht tip xc vi
nhng Pht t ng h h nc ngoi. Mc d b ngn cn nhng tip xc gia mt s t
chc Tin Lnh cha ng k vi nhng thnh phn ng h nc ngoi vn din ra thng
xuyn, k c o to, h tr ti chnh v cung cp ti liu tn gio. Chnh ph vn lo ngi
v vic tip xc gia cc tn Tin Lnh -ga ly khai Ty Nguyn vi nhng ngi ng
h hi ngoi.
Nhng kh khn c th bao gm nhng v i tr li ti sn cha c gii quyt ca tt c
cc gio hi Cng gio, Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam v Hi thnh Tin Lnh Vit
Nam min Bc. Chnh quyn cc tnh tr li mt t ti sn ca cc t chc tn gio b tch
thu sau nm 1975 v tip tc tho lun v nhng ti sn khc. Rt nhiu c s t ai b

tch thu trc kia l cc trng o to v tn gio v bnh vin c st nhp vo h

thng trng v bnh vin cng.
Vn t ai tr nn phc tp do yu t lch s v s pht trin kinh t nhanh chng
trong nhng nm gn y. Nh trong trng hp a im Ta Khm s c ti H Ni, c
Pht t v ngi Cng gio u i li do khu t ny trc y l ca mt ngi cha Pht
gio nhng sau trong thi k thc dn Php cai tr li c giao cho Gio hi Cng gio.
t ai ngy cng l mt hng ha c gi tr Vit Nam, v Chnh ph u tin pht trin
kinh t. Cc chc sc tn gio ngy cng cho rng cc cuc tranh chp t ai ca h l vn
kinh t hn l phn bit tn gio.
Mc d Chnh ph v Gio hi Cng gio nht tr tr li mt khu t nm 2008, nhiu ti
sn khc vn cha c gii quyt. Thng 6/2009, mt tu vin trn mt khu t tranh chp
thuc Dng cc tu huynh Thnh gia Long Xuyn, tnh An Giang b ph d.
Thng 2/2009 ti tnh Qung Bnh, gim mc gio phn Vinh t chc l cu nguyn ti
khu t b tranh chp ca Nh th Tam To, ni b nh bom nm 1968. Chnh quyn
tnh chim gi nh th vo nm 1996 v xy dng thnh mt i tng nim chin tranh
gn gi v bo v cho cc th h sau tng nh v nhng ti c chin tranh ca M.
Ngy 23/10/2008, v Gim mc k mt Bin bn ghi nh vi cc quan chc tnh cng
nhn gi tr lch s ca nh th v ng i ly mt a im ph hp xy li nh th.
Tuy nhin, khi chnh quyn a phng ngh nm khu t xy nh th mi th gio
phn bc b v cho rng khng tng xng.
Thng 1/2009, tu vin ca Gio on Dng n tu Thnh Paul thnh Chartres tnh Vnh
Long b ph d xy dng mt cng vin cng cng.
Cc cuc biu tnh quy m ln xy ra ti H Ni, c ti 15.000 ngi cng gio tham gia
mt bui l cu nguyn c bit do Tng Gim mc H Ni t chc ngy 21/9/2008, sau v
tranh chp t ai ti To Khm x c H Ni m Chnh ph tch thu. Ngy 19/9, cc
quan chc thnh ph thng bo h s xy dng khu t ny thnh mt cng vin cng
cng, cn to Khm x c s tr thnh th vin. Cc quan chc thnh ph ngay lp tc ph
d cc to nh hnh chnh trn khu t .
T thng 1 n thng 9 nm 2008, cc tn cng gio t chc cc bui l cu nguyn
ln trn khu t tranh chp trc y thuc gio x Thi H ti H Ni. Tm ngi b bt
hi thng 8 v thng 9. Thng 12 h b kt n bng ng thi gian b giam gi v ti ph
hoi ti sn cng cng v gy ri trt t cng cng.
Cc tn Tin Lnh cng phi i mt vi cc vn t ai. Ngy 11/3/2009, cc cn b
tnh v huyn thng bo cho lnh o Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam c Lc
v vic ph d mt nh th trn khu t tranh chp Thnh ph Bun M Thut. Nh th
ny l nh th Tin Lnh cui cng ca ngi - trong khu vc v b tch thu sau nm

1975. Chnh quyn a phng xy dng mt trng hc trn phn sn ca nh th v

mun thay th nh th chnh bng mt trng mu gio. Hi thnh Tin Lnh min Nam
phn i v khiu ni ln B Cng an v Ban tn gio Chnh ph. Cc quan chc ng bin
minh cho hnh ng ca mnh bng vic khng nh nh th cha v kh v ti liu tuyn
truyn thnh lp mt nh nc -ga c lp.
Cc t chc Tin Lnh c cng nhn c nhn li mt s t t ai b tch thu trc ,
nhng tranh chp v nhng khu t khc vn cn. Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam
mun i li hn 250 khu t. Cc h phi Tin Lnh khc hot ng min Nam trc nm
1975 cng i t. Thng 12/2008, ti x C Ht tnh c Lc, chnh quyn a phng v
cng an san phng mt nh nguyn thuc Hi thnh Truyn ging Phc m. Nh th ny
khng c cp php xy dng, v ang c tranh chp v quyn s hu khu t ny. C
tin l cng an lm b thng nm tn trong khi ph d nh th. Cc tn sau
xy dng mt nh th tm thi nhng cng khng c cp php. Cc chc sc gio hi
khng h gp kh khn trc khi xy nh th u tin.
Mc d Php lnh Tn ngng, Tn gio khuyn khch cc t chc tn gio t chc cc hot
ng t thin trong lnh vc gio dc v y t, nhng mc gim st ca chnh quyn i
vi cc hot ng ny khc nhau ty theo a phng. mt s vng, c bit l min
Nam, cc linh mc v n tu Cng gio m cc nh tr, cc tri tr m ci, cc trung tm
dy ngh, cc trm y t v tham gia vo nhiu chng trnh nhn o khc. Tuy nhin, hot
ng m khng c c s php l cng khin Gio hi gp phi mt s kh khn. V d,
trung tm khng th c c giy khai sinh hp php v a tr em m Gio hi chm sc
vo hc ti cc trng cng. Cc hot ng t thin ca cc nhm tn gio min Bc b
hn ch hn nhiu, mc d trong thi gian bo co ny tng trnh c tin l mt s tnh
min bc c cho php.
Lm dng t do tn gio
Bo co v cc trng hp lm dng t do tn gio tip tc gim dn. Tuy nhin, nhiu tn
tip tc b n p hoc sch nhiu, c bit l nhng ngi cha ng k hoc cha
c cng nhn v mt lut php. Trong mt s v vic, cn b a phng hn ch cc
cuc t hp ti nh th, ng ca cc nh th ti gia v buc cc tn phi b tn gio, tn
ngng ca mnh.
Vic ph bin khung php l v tn gio vn cha c thc hin ng b, c bit Ty
Bc v Ty Nguyn. Nhiu mc s v linh mc cho bit cng an v cc nh chc trch khc
khng thc hin y nhng vn bn php l sa i ny. Mt s tn Tin Lnh nhng
vng ny cho bit cn b a phng thng ly l do php lut cn tr hoc lm phc
tp ho vic ng k hot ng.

Cc gio on Tin Giang tip tc cho bit h gp rc ri trong dp k nim L Ging sinh.
Mt s gio on khng c php t chc cc bui l, trong khi cc nhm khc c t
chc nhng hn ch s mc s v cc tn bn ngoi khu vc tham gia.
Tn Hi thnh Phc m ton vn x Nng Lng, huyn in Bin phn nn v s sch
nhiu ca cn b a phng v vic h khng th ng k sinh hot cho gio on ca
h d nhiu ln c gng ng k t nm 2005. H b cm khng cho t chc L Ging
Sinh v Phc sinh v khng c php cho ngi Hmng tham d, mc d hng tun vn
c t chc cc bui l v tin hnh cc hot ng t thin.
Cc tn Cng gio thnh ph Sn La b cn b v cng an a phng sch nhiu v b
cm khng cho t chc cu nguyn nhn dp Ging sinh. Cn b a phng cng cm mt
linh mc t ni khc ti thm khng c d cc bui l Phc sinh v ch cho php linh mc
cu nguyn vi cc tn .
Mt s tn ngi dn tc thiu s Ty Nguyn - c bit nhng vng b nghi l c lin
quan ti Gio hi -ga tip tc b ngn cn khng cho t hp hnh o. Tuy nhin, bo
co v cc v vic xy ra gim ng k so vi nhng nm trc v c v nh phn nh
s thin v
nhim.
Nh nhng nm trc, c du hiu cho thy cc cn b tnh khin trch chnh quyn a
phng v sch nhiu cc nh th ti gia do vi phm Ch th ca Th tng v o Tin Lnh.
Trong mt s v vic xy ra tnh Tr Vinh, c tin l chnh quyn a phng gy kh khn
cho cc nhm gi n xin ng k. Cc nh th Tin Lnh khc Qung Ngi, Long An, Bnh
Dng v ng Nai cng cho bit c nhng rc ri nh t pha cn b a phng sau khi
gi n ng k nh th.
Ngy 29/6/2009 tranh chp ti Tu vin Bt Nh tnh Lm ng gia cc pht t php mn
Lng Mai do Thin s Thch Nht Hnh c tr ti Php lnh o vi cc pht t thuc Gio
hi Pht gio Vit Nam tr thnh xung t bo lc sau khi cn b a phng cho php v
Thng to ng u ngi cha thuc Gio hi Pht gio Vit Nam ny ct in v nc ca
pht t php mn Lng Mai. Mt m ng cc pht t Gio hi tc gin v cn a
phng p ph c s ca php mn Lng Mai, t nh ca cc n tu, ph hu nhiu ti
sn ca Lng Mai v nh p cc pht t. Theo cc nhn chng, cng an khng h can
thip chm dt vic p ph, mc d ngn khng cho m ng vo khu vc chung
trong ni ca cc pht t Lng Mai. Tnh trng u tip tc din ra trong vi ngy. Hai
tun sau, lnh o tnh v Gio hi Pht gio Vit Nam trung ng gy p lc buc v
Thng to ny cho php php mn Lng Mai c tm thi. Tuy nhin vo cui thi
im bo co ny tng trnh php mn Lng Mai vn cha c in v nc.

Cc tn Lin on Truyn gio Phc m tip tc cho bit nhng kh khn mt s ni

thuc tnh in Bin. Trong cc nm qua, cng an tch cc gii tn cc cuc t hp ca cc
tn , chnh quyn a phng t chi khng ng k cc im nhm ca Lin on Truyn
gio Phc m, v gy p lc buc cc tn phi b o. Thng 6/2009, cc mc s nhim
chc v tn Huyn in Bin ng, x Pu Nhi cho bit h b cng an triu ln tra hi,
sch nhiu v nh p. Thng 2/2009, cc chc sc Lin on Truyn gio Phc m cho
bit c v giam gi mt mc s ang trong qu trnh o to ti x Pu Nhi, huyn in Bin
ng. Sng A S, mt tu sinh ca trng Kinh thnh thuc Lin on Truyn gio Phc m
Thnh ph H Ch Minh b giam gi v truyn o bt hp php v b pht $114 (2
triu ng Vit Nam), sau gim xung $29 (500.000 ng).
Thng 6/2009, cng an hai ln t nhp cc gio on thuc Hi thnh Bp-tt Thin i,
x ng nh, tnh Hng Yn. Cng an nh p hai mc s v buc cc tn phi n tr
s cng an. u thng 5/2009, mt trong s nhng mc s ny b giam gi vi gi sau
khi ph trng cng an x gii tn cc bui l cu nguyn ti nh th ti gia ca mc s
ny v tch thu cc cun kinh. Chnh quyn e do kt ti ng chng li lnh bt v t chc
cc bui l bt hp php.
Cng trong thng 5/2009 Mc s Nguyn Cng Chnh, lnh o ca Hip hi Thng cng Tin
Lnh cc dn tc Vit Nam tnh Gia Lai co buc ng b giam 12 ngy ti phng khch
ca cng an. ng b thm vn v b co buc lm dng quyn t do tn gio nhm t
chc cc hot ng chnh tr.
Ngy 5/4/2009, ging nhng v bo ng trc kia chng li cc tn Tin Lnh thiu s
Kh-me tnh Tr Vinh ca mt tn ngi Kh-me, mt mc s nhim chc thuc Hip
hi Thng cng Tin Lnh cc dn tc Vit Nam tnh Tr Vinh b git hi. Th phm b cho
l cc thnh vin khc ngi Kh-me v l do ngi ny b git l do theo o Tin Lnh.
Chnh quyn khng nh c nhn khng phi l mt tn v b cht do tai nn giao
thng. Nhng mt s ngun tin khc xc nhn rng ng l mt mc s nhim chc v b
nh n cht do i truyn o. Mt s bo co cho rng v bo lc do cc chc sc Pht
gio a phng kch ng v c cn b a phng cho php. Hu ht cc tn Tin Lnh
trong ton tnh u b sch nhiu v gp rc ri khi t chc cc bui l.
Thng 4/2009, mt chc sc a phng ca mt gio phi Pht gio Ho Ho cha ng k
tnh ng Thp b pht $23 (400.000 ng) v truyn o bt hp php khi lp mt
n th Ho Ho ti gia nh vo ngy gi ca Ngi sng lp. Ngy 21/3/2009, cc tn
ca Gio hi Pht gio Ho Ho cha ng k tnh An Giang v ng Thp cho bit h
b cng an sch nhiu v theo di trong khi ang k nim ngy mt ca Ngi sng lp.
Cng an ti nh ca cc tn , ch th h cu nguyn cho mt t nc ho bnh nhng
cn tr khng cho gp cc tn khc. Thng 11/2008, cng an khm xt nh ca mt
chc sc gio hi a phng v tch thu my tnh, my in, v mt my nh, co buc v
chc sc ny in lu a VCD v ging dy ca Gio hi Pht gio Ho Ho cha ng k.
ng b pht $229 (4 triu ng). Thng 10/2008 cng an c ngn khng cho cc tn ca

Gio hi Pht gio Ho Ho cha ng k x Hng Long B t chc ngy gi ca mt tn

. Thng 8/2009 Gio hi Pht gio Ho Ho cha ng k li b cn tr khng cho t chc
m gi x Vnh Thanh, huyn Lp V, tnh ng Thp. Ban Tn gio Chnh ph khng
nh mt s tn Ho Ho b kt ti vi phm cc quy nh cm hot ng ny.
Thng 2/2009 ti tnh H Giang c co buc l Lau Nhia Po git m l V Th Tho sau khi
b ci o sang Tin Lnh. Mt ngy sau khi c th hi thng 4/2009, ngi ny git
mt tn Tin Lnh khc lng Sng Can, x Sng Tr, Huyn Mo Vc. Chnh quyn a
phng b co buc l khng c hnh ng no trc nhng v git hi ny. Theo Ban
Tn gio, Po x xt vi m mnh, lm b b ng v cht bn ngy sau . Ban Tn gio
khng nh cng an huyn iu tra v vic v khng c c s xt x Po v git m.
u thng 1/2009, cc chc sc ca Hi thnh Tin Lnh Vit Nam Min Bc tnh Lo Cai cho
bit cn b a phng x Ban M yu cu cc tn Tin Lnh phi b o hoc s b
pht.
Thng 11/2008, theo cc chc sc nh th, cn b a phng tnh Lai Chu, thn Nm
Kha, x Nm Hn, huyn Sn H, gy p lc buc mt trng nhm v 32 gia nh theo Tin
Lnh b o.
Thng 12/2008, cn b a phng tnh H Giang, thn Lng Cng, x Minh Ngc, huyn
Bc M, e do pht cc tn $3 (50.000 ng) v cc trng nhm $29 (500.000) mi
ngi nu tip tc t hp.
c bo co v vi
2008. Thng 12/2008 cn b a phng gii tn mt bui t hp chung
nhm k nim L Ging sinh Tin Lnh ca 600 tn tnh Thanh Ho ti mt khch sn
thnh ph Thanh Ho nhng cui cng vn cho php bui l c tip tc.
Lnh o Hi thnh Tin Lnh Lin hip Truyn gio cho bit tnh Long An, nhiu ngi vn
trnh khng n cc nh th ti gia sau cc v cn b sch nhiu tn thng 11/2007 v
thng 4/2008.
Ti huyn Sa Thy, tnh Kon Tum, mt nh th ca Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam
b cm khng cho t chc l Ging sinh. Thng 7/2008, cn b huyn v x Sa Thy e
da ct tr cp x hi i vi nhng ngi khng b o v tch thu cc ti liu tn gio.
Bt chp nhng ci thin trong thi gian gn y, mt s tn thuc Hi thnh Phc m
Ton vn ti x Hiu T, huyn Tiu Cn, tnh Tr Vinh co buc cc c quan chnh
quyn a nh hi ph n v ban ph trch xa i gim ngho tip tc khng cho cc tn
Tin Lnh t chc cc bui hnh l v p cc tn phi b o nu mun c nhn h
tr.

Hi thnh Phc m Cng ng x Thanh An, huyn Bnh Long b cm khng c t chc
l Ging sinh, mc d cc gio on khc ti tnh ny khng gp rc ri g dp l Ging sinh.

. Thng
11/2008, mt nh th Tin Lnh ti gia tnh c Lc ng ng ca trng ni tr dy
kinh thnh dnh cho cc mc s nhim chc theo yu cu ca chnh quyn a phng.
Linh mc Cng gio Phm Vn Li tip tc b qun thc ti gia v nhng l do ch yu lin
quan n nim tin chnh tr hoc n lc hnh thnh cc t chc chnh tr, mc d khng c
bt c co buc chnh thc no i vi ng. Ban Tn gio Chnh ph khng nh rng Cha
Li khng b qun thc ti gia v chnh quyn khng hn ch cc hot ng tn gio ca
ng. i khi, cng an hn ch hoc theo di vic i li ca mt s chc sc v cc tn ca
Gio hi Pht gio Vit Nam thng nht, Cao i, Ha Ho v Tin Lnh.
Thng 5/2008, nhn k nim ngy l Pht sinh, mt cn b cao cp t cng an tnh ti
cha Phc Hu thuc Gio hi Pht gio Vit Nam thng nht, tnh Qung Tr v xin li v
v sch nhiu hi thng 4/2008. Vo cui thi gian bo co ny tng trnh, Ha thng tr
tr Thch T Gio vn cha nhn c bi thng sau khi b tch thu my tnh, my nh k
thut s, in thoi di ng, v khong $6.300 (112 triu ng) t thng 4/2008. Ban Tn
gio Chnh ph khng nh v tr tr ny khi m rng cha ln sang phn t ca mt
ngi khc v cn b a phng hai ln yu cu ha thng phi d b phn ca ngi
cha c xy dng tri php. Theo Ban Tn gio Chnh ph, do Thch T Giao khng
thc hin yu cu nn cng an ra lnh ph d phn ngi cha c xy dng bt hp
php nhng khng h ly tin hay bt c vt dng no khc thuc s hu ca Thch T
Gio.
Thng 4/2008, c tin l Thng to Thch Tr Khai b chnh quyn a phng trc xut khi
cha Gic Hi, huyn n Dng, tnh Lm ng, sau chnh quyn khm xt cha v
thay kha ca. Cng an a phng v cn b Mt trn T Quc Vit Nam b co buc l
t chc cho ng
. Ban Tn gio Chnh ph khng nh l
theo mt quyt nh ca Ban tr s Gio Hi Pht gio Vit Nam tnh Lm ng, Thng to
Thch Tr Khai b trc xut khi cha Gic Hi do gi th cho Ban tr s hi thng
11/2007 khng nh ng l Ph i din ca Gio hi Pht gio Vit Nam Thng nht ti tnh
Lm ng. Mt s ngun tin t cha ny cho bit Thng to Thch Tr Khai c th cha
bnh ti gia nh mt ngi b con, tuy nhin cha xc thc c thng tin ny. Ban Tn
gio Chnh ph cho bit h khng bit Thng to Thch Tr Khai u.
Trong thi gian bo co ny tng trnh, Chnh ph th 5 v s ngi thiu s Kh-me b
bt phi b o Cm-pu-chia v trc xut v Vit Nam nm 2007. S ha thng ny b
bt v b kt n mt nm t v ph hoi on kt dn tc theo quy nh ti iu 87 B lut

Hnh s do lin quan n co buc tham gia cc cuc biu tnh i t. Hai trong s h c
th vo thng 6 v 11/2008, ba ngi cn li c th thng 1/2009.

Cng p ci o
Ngh nh 22 quy nh Khng c p buc cng dn theo mt tn gio hoc t b tn
ngng. Ch th ca Th tng Chnh ph v o Tin Lnh cng c mt ni dung tng t
nh vy. Mc d cc quan chc Chnh ph khng nh vic p ci o hoc t b tn ngng
l bt hp php, nhng vn bn trn l nhng vn bn php lut u tin khng nh r quy
nh ny. Cc ngun tin cho bit Ty Nguyn v vng Ty Bc tnh trng p phi b tn
ngng gim bt. Trong giai on bo co ny tng trnh ch c mt s t cc v vic
xy ra tnh Kon Tum, Tr Vinh, in Bin v Lo Cai.
Cn b a phng mt s lng vng Ty Bc tip tc thuyt phc hoc p cc tn Tin
Lnh ngi Hmng t b tn ngng. Chnh quyn a phng cn khuyn khch cc gi
lng, trng bn gy p lc i vi gia nh, con chu h t b Thin cha gio v quay v
vi nhng tn ngng truyn thng.
u nm 2009, cc chc sc ca Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Bc cho bit cn b a
phng lin tc p cc tn x Ban M, Huyn S Ma Cai, tnh Lo Cai phi b o. Trong
thng 1 v 2, c tin l cn b a phng ba ln n ni chuyn vi cc tn Tin Lnh,
tch thu ti liu tn gio, v da s pht nu khng b o.
Thng 8/2008, cc tn Hi thnh Phc m S sng ti huyn Duyn Hi tnh Tr Vinh
cng b e da tng t l nu khng b o s b ct tr cp x hi.
Thng 7/2008, cc tn Tin Lnh thuc Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam ti huyn
Sa Thy, tnh Kon Tum b p b o nu khng s b ct tr cp x hi. Cng trong thng
7/2008, mt tn ca hi thnh Phc m Christ b da nu khng b o th con trai s b
ui khi trng i hc.
Thng 7/2008 mt mc s nhim chc thuc Lin on Truyn gio Phc m tnh in
Bin, huyn in Bin ng, x Pu Nhi, b Ch tch x p b o.
Khng c bo co no v tnh trng cng p ci o i vi cc cng dn M cha thnh
nin tng b bt cc hoc b a ra khi M mt cch bt hp php hoc i vi nhng
ngi khng c php quay tr li M.
Nhng ci thin v din bin tch cc v tn trng quyn t do tn gio
Tnh hnh tn trng t do tn gio tip tc c ci thin trong giai on bo co ny tng
trnh. nhiu vng, pht t, tn Cng gio, Tin Lnh, Ha Ho, Cao i v c Chnh ph

cho bit c s gia tng cc hot ng tn gio v hnh l. So vi nhng nm trc, Chnh
ph tip tc ni lng nhng hn ch i vi hu ht cc nhm tn gio v tng mnh m s
tn gio c cng nhn cp quc gia. Phn ln nhng thay i ny xut pht t vic tng
cng thc hin nhng sa i trong khung php l v tn gio a ra nm 2004 v 2005,
v do Chnh ph c thi tch cc hn i vi cc nhm Tin Lnh. Nhiu nhm tn gio
c cng nhn v cha c cng nhn, c bit cc nhm Tin Lnh Ty Nguyn v Ty
Bc cho bit nhn chung tnh hnh ca cc tn tip tc c ci thin.
Hng nghn chc sc nh th mi ca Cng gio, Pht gio v Tin Lnh c o to vi s
chp thun ca Chnh ph. Bn cnh , Chnh ph tip tc tp hun, thng tin v khuyn
khch chnh quyn cc tnh v a phng tun th cc quy nh trong khung php l v tn
gio. Tuy nhin, vic thc hin khung php l ny vn cha ng b.
Trong giai on bo co ny tng trnh, Chnh ph cho php t chc cc bui l tn gio
ln nh cc bui l ca Cng gio ti nh th La Vang, m tang ca Hng y Tng H Ni
vi hn 5.000 ngi d, l Ging sinh Nng vi 3.000 ngi tham d, L Pht n vi
hn 10.000 ngi tham d t chc ti Thnh ph H Ch Minh. Nhng cuc hnh hng
truyn thng nh L hi n Hng, cc l k nim Pht gio ti Hu, v K nim ngy sng
lp o Ha Ho v ngy gi ca ngi sng lp din ra khng c bt c v x xt no.
Cc quan chc H Ni v Thnh ph H Ch Minh cng to iu kin thun li cc gio
hi Cng gio t chc cc bui l ln dp Ging sinh v l Phc sinh.
Thng 4/2009, hn 15.000 tn Tin Lnh tp trung ti Sn vn ng Tao n, Thnh
ph H Ch Minh k nim l Phc sinh. Trong mt bui biu trng on kt quy m ln
gia cc nh th Tin Lnh ti gia cha ng k, cc mc s t Hi thnh Phc m ng tun,
Hi thnh Phc m Ton vn v Hi thnh Tin Lnh Lin Hip Truyn Gio ging o ti
bui l. S kin ny nh du ln u tin cc nh th ti gia cha ng k c php t
chc cc bui l cng khai vi quy m ln.
Trong giai on bo co ny tng trnh, Chnh ph tip tc cho ng k v cng nhn cc
t chc tn gio. Tnh n cui giai on bo co ny tng trnh, Chnh ph cng nhn
tng s 27 t chc tn gio thuc 11 tn gio c cng nhn (Pht gio, o Hi, Cng
gio, Tin Lnh, Ha Ho, Cao i, Tnh C s Pht hi, Minh L o, Minh s o, o
Hi Bani, Cng ng Bahai). Chnh ph cng cho ng k cp quc gia i vi ba t chc
tn gio: hai nhm tn gio tch bit l Bu Sn K Hng v T n Hiu ngha v mt h
phi Tin Lnh l Hi thnh Lin Hu C c. Ngoi ra, khong 55 gio on thuc Hi thnh
Tin Lnh Vit Nam min Bc ng k vi chnh quyn a phng trong nm 2008 v u
nm 2009. Tng s c 141 gio on Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Bc c ng
k.
Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Bc tip tc pht trin Ty Bc v tnh in Bin ni
ring. Mc d trong giai on bo co ny tng trnh, cc cn b a phng v tnh ch

cho mt s t gio on in Bin v Sn La ng k, nhng hu ht u c t chc cc

bui l v hot ng tn gio m khng xy ra v vic no.
Hu ht cc gio on thuc Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam v cc im nhm
Ty Nguyn u ng k c hot ng vi cn b a phng v c php hot ng m
khng b sch nhiu ng k. Thng 10/2008, Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam t
chc mt bui l ko di hai ngy ti tnh Gia Lai k nim 65 nm o Tin Lnh n Gia Lai.
Hn 25.000 tn Tin Lnh, cn b a phng v cc chc sc gio hi nc ngoi tham
d l k nim.
Trong thi gian bo co ny tng trnh, cc gio hi v cc nh th ti gia thuc Hi thnh
Tin Lnh Vit Nam min Nam nhn chung cho bit tnh hnh Ty Nguyn c ci thin,
c th l cc tnh c Lc, Gia Lai, Kon Tum v c Nng. Trong thi gian bo co ny
tng trnh, Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam cho bit 8 gio on Tin Lnh mi
thuc Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam v 22 a im t hp na ca Hi thnh Tin
Lnh Vit Nam min Nam Ty Nguyn v tnh Bnh Phc c ng k. Ti Gia Lai,
Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam cho bit tt c cc gio on c ng k, vi
tng s l 44 gio on, v hn 230 a im t hp c ng k, ch cn ba a im
cha ng k. Mt gio on c th c nhiu im nhm.
Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam cng m mt s nh th mi ti tnh Gia Lai, c
Lc, v c Nng. Chnh quyn tnh Gia Lai to iu kin thun li cho vic xy dng 8 nh
th mi ca Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam ti cc huyn Ia Grai, Ch S, Mang
Yang, Ch Pah, c C, c oa v thnh ph Pleiku. Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min
Nam c cp bn giy php xy dng na. Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam tip
tc t chc cc lp hc kinh thnh ti nhng tnh ny o to cho cc v mc s truyn
o ti khu vc, h c chnh thc cng nhn l mc s. Th phong cc mc s mi l
bc quan trng cng nhn chnh thc cc nh th mi ca Hi thnh Tin Lnh Vit Nam
min Nam. Ch ring ti c Lc, Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam o to v th
phong hng trm mc s truyn o mi.
Ti tnh Gia Lai, cc gio on Cng gio v Hi thnh Bp-tt Vit Nam (Nam Phng) cho
bit c s ci thin v iu kin t chc cc bui l; c hai gio on u c php t chc
cc bui l c bit mng Tt nguyn n.
Hi thnh Phc m Ton vn Thanh Ha cho bit mc d vn cha c ng k nhng
h khng gp rc ri g k t u nm 2009. Hng tun h tin hnh cc bui l 8 gio
on khc nhau trong tnh. Ngoi ra, cn b a phng cn cho php hn 600 tn c
t hp nhn dp l Ging sinh.
Cng an v cc cn b khc Ty Bc hp tc vi cc chc sc nh th ti gia mt s
vng thng bo cho h cc quy nh v tn gio. Nm 2009, Chnh ph k mt tho
thun vi Vin Lin kt Ton cu - mt t chc phi chnh ph M - t chc chn kho tp

hun chung cho cn b a phng v cc chc sc tn gio trong nm 2009. Ban Tn gio
Chnh ph cng t chc cc kho tp hun cho cn b tnh v huyn, cng cc chc sc
tn gio v cc quy nh mi v tn gio nhm m bo h s thc hin nht qun nhng
quy nh ny. Ngun tin t Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Bc Ty Bc khng nh
theo Ch th 2005 ca Th tng Chnh ph, chnh quyn cho php hu ht cc gio on
cha ng k c hnh o ti gia v gp g nhau cng khai. Thng 5/2009, Ph Th
tng Trng Vnh Trng gp g lnh o ca Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Bc
chc mng ban lnh o mi c bu v bn v nhng vn m gio hi ang gp phi.
Chnh ph thng bo mi Bo co vin c bit ca Lin Hp Quc v t do tn gio
sang thm Vit Nam trong nm 2009.
Trc nhng quan ngi ca cc nh ngoi giao v cc i din nc ngoi, Chnh ph tip
tc chnh sa ti liu tp hun do Ban Tn gio son tho dnh cho cn b a phng
Ty Bc trong c nhng t ng mit th o Tin Lnh v ch th cho cn b khuyn khch
nhng ngi ci o sang Tin Lnh quay tr v vi tn ngng truyn thng. Ti liu tp
hun ny c xut bn ln u nm 2006. Vic chnh sa ti liu ny l nhm b i nhng
ngn t gy tranh ci m Chnh ph tha nhn l khng ph hp vi cc quy nh. Ti liu
mi c sa i khng nh tuyt i cm vic cng p b o. Ti liu tp hun ny
thng thn ghi nhn nhng bt cp trong vic thc hin khung php l v tn gio. Mt s
Hi thnh Tin Lnh cho rng ti liu tp hun vn trao cho cn b a phng qu nhiu
quyn hnh trong vic gii quyt tranh chp v khuyn khch gii tn cc gio on khng
ng k.
Chnh ph by t sn sng cho php cc t chc tn gio o to th h lnh o k cn, v
d nh cho php xy dng cc chng trnh ging dy quy m ln cho ngi Cng gio,
Pht t, v Tin Lnh. Hi thnh Bp-tt Vit Nam thc hin chng trnh o to v thn
hc h chnh quy bn nm. Nhm gm 19 sinh vin u tin tt nghip u nm 2009 vi
bng c nhn v thn hc. Nhm th hai gm 30 sinh vin c tuyn vo nm 2007. Hi
thnh Bp-tt Vit Nam cn t chc cc kho hc chuyn su v thn hc ti cc c s a
phng Thnh ph H Ch Minh, vng ng bng sng M Kng, Nng, H Ni v Hi
Phng. Hn 100 mc s trn ton quc tham gia chng trnh ny. Nu hon thnh 40 kho
o to thn hc theo hnh thc bn thi gian, mc s s nhn c bng c nhn v thn
hc.
K t khi c chnh thc cng nhn nm 2007, Hi Truyn gio C c Vit Nam o
to hn 210 nh truyn gio, ring nm 2008 o to c hn 160 ngi trong s .
Do hu ht cc mc s truyn gio thuc Gio hi l ngi thiu s lm nng nghip, Gio
hi xy dng chng trnh o to bn thi gian vi 10 ngy/thng, thi gian hc ko di 5
thng. Gio hi cung cp ch v tin n hng thng cho cc mc s tham gia loi hnh
o to ny v qun l chng trnh t tr s ti Nng. Ban Tn gio to iu kin thun
li cho vic o to thng qua ng k chng trnh, h tr xy dng chng trnh o to,
gii thiu ging vin v ti tr. Gio hi cng iu hnh chng trnh o to thn hc h
chnh quy bn nm vi 30 sinh vin s tt nghip vi bng c nhn thn hc trong nm

2010. Nu nhn c thm qu t, Gio hi c k hoch m mt hc vin thn hc chung

cho cc gio phi khc nhau.
Trong giai on bo co ny tng trnh, Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam t chc
ba kho o to thn hc quy m ln cho cc mc s truyn o Ty Nguyn, kt qu l
hng trm mc s mi c th phong. Kha hc th t vi 120 ngi tham gia bt u
thng 9/2009. Tng t, Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Bc cng t chc nhiu hot
ng o to cho hng trm mc s ngi dn tc thiu s (Hmng v Dao).
Gio hi Cng gio cho bit Chnh ph tip tc ni lng kim sot i vi vic phong phm,
b nhim ca Gio hi, v nhiu chng sinh mi c thu nhn c th phong linh mc.
Chnh ph khng cn hn ch s hc vin tuyn vo cc i chng vin hng nm. Gio hi
Cng gio c by i chng vin, vi khong 1.500 hc vin v mt chng trnh o to
mi c bit cho cc hc vin ln tui hn. Tt c hc vin phi c chnh quyn a
phng chp thun khi tuyn vo mt i chng vin v phi c ng k trc khi c
th phong linh mc, mc d Gio hi cho bit khng ai trong s nhng ngi hon tt qu
trnh o to li b cm khng c th phong. Cc chc sc Gio hi tha nhn rng mc
d s hc vin c th phong vn cha p ng s Gio dn ngy cng gia tng,
nhng Gio hi khng kh nng m thm cc chng vin v tuyn hc vin mi.
Chnh ph cho php m mt chng vin mi Nam nh, nhng do Gio hi khng
kh nng nn i chng vin ny cha c m. Nm 2008, Gio hi m mt trung tm
mc v Thnh ph H Ch Minh o to cc tr t v nhng ngi m nhn cc v tr
khng cn th phong. Nhu cu nghin cu thn hc vt qu d tnh v trung tm ang
hot ng ht cng sut. Chnh ph cng tip tc to iu kin thun li cho vic o to
hng trm linh mc nc ngoi. Gio hi Cng gio c tnh Vit Nam l nc a nhiu
linh mc ra nc ngoi nhiu th ba sau Phi-lp-pin v n .
Gio hi Pht gio Vit Nam c bn hc vin, tm trng cao ng, 30 trng trung cp v
25 trng s cp dy v Pht hc cho hng nghn pht t v cc tng ny ang trong qu
trnh o to. Gio hi Pht gio Vit Nam cho bit c nc c khong 50.000 v tng ny.
Nm 2008, cc lp hc tp trung y u tin bt u ti hc vin mi tng ng
i hc, tp trung hon ton vo Pht gio Nam Tng Kh-me, ti Cn Th. Gio hi Pht
gio Vit Nam m trng ny nm 2007. Chnh ph cp t cho xy dng v m rng hc
vin ny. Bn cnh , Chnh ph m rng trng trung hc ngn ng Pali ti tnh Sc
Trng v tip tc cung cp cc ti liu ging dy ngn ng Pali cho cc ho thng Kh-me
Krom v khuyn khch cc c s o to ngn ng Pali a phng ti cc cha trn ton
khu vc ng bng sng Cu Long. Chnh ph chi tr hc ph cho cc ho thng Kh-me
ti tt c cc trng i hc trn c nc, nh lm vi ngi dn tc thiu s Kh-me.
Nhiu mc s ca cc gio on Tin Lnh nh Hi thnh C c Phc Lm, dng Mennonite,
cc h phi Bp-tt, Hi Truyn gio C c Vit Nam, v Phc m Ng tun khng mun

gia nhp Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam hoc Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min
Bc do nhng khc bit v tn l. nhiu vng trn c nc, c bit cc khu vc th,
nhng gio on ny v cc gio on Tin Lnh khc cho bit h c hnh o cng khai
v c s tha nhn ca cn b a phng. Mc d vn cn mt s trng hp ngoi l,
nhng mc sch nhiu ca cn b a phng i vi cc nh th ti gia cha c cng
nhn thuc cc h phi nm ngoi Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam v Hi thnh Tin
Lnh Vit Nam min Bc tip tc gim trn phm vi c nc. Chnh ph tin hnh i
thoi v vn ng k v cng nhn vi chc sc ca mt s h phi Tin Lnh, Gio hi
cc thnh hu ngy sau ca Cha Gisu Kit, v Hi thnh nhn chng Jehovah.
Vic tham d cc bui l tn gio trn c nc tip tc gia tng trong giai on bo co ny
cp. S nh s ca o Pht, linh mc Cng gio, v mc s Tin Lnh cng tip tc gia
tng. Hn ch i vi cc bui hnh l ca cc tn Tin Lnh tip tc gim i. Tn Cng
gio trn c nc c php t chc l Ging sinh v Phc sinh m khng b can thip. Mt
s t cc gio on Tin Lnh Ty Nguyn gp kh khn trong vic t chc cc bui l vo
dp Ging sinh, nhng cho bit h c php t chc l Phc sinh m khng gp phi kh
khn no.
Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Bc tip tc pht trin Ty Bc, c bit l in Bin
v Sn La. Mc d trong giai on bo co ny tng trnh cn b a phng v cp tnh
ch ng k rt t gio on Tin Lnh, cc gio on hai tnh ny cho bit hn ch c
ni lng v h c th t chc cc bui l v cc hot ng tn gio m khng xy ra vn
g. Cc gio on ny t chc l Ging sinh v Phc sinh m khng gp rc ri no. y
l mt tin b r rt so vi nhng nm qua.
Bt chp cc cuc biu tnh xung quanh vn tranh chp t ai, mi quan h gia Gio
hi Cng gio v Chnh ph tip tc ci thin trong giai on bo co ny tng trnh. Cc
chc sc cng gio thng xuyn ving thm Vatican tham vn. Thng 6/2009, 30 gim
mc cng gio gp g Gio Hong v mi Gio hong ti thm Vit Nam trong nm
2010. Chnh ph cng tip tc hp tc vi Gio hi Cng gio trong vic c nhn s cho
vic b nhim gim mc. V d, Chnh ph to iu kin cho vic th phong ba gim mc
H Ni, Thnh ph H Ch Minh v Bun Ma Thut. Ln u tin, chnh quyn tnh H Giang
ng k h khu thng tr cho mt linh mc qun x. So vi nhng nm trc, tn
Cng gio huyn Mc Chu, Sn La khng gp t kh khn hn v c php t chc L
Ging sinh v Phc sinh cho 500-600 tn . H cng cho bit mt linh mc c php t
chc thnh l v cho cho cc tn chu mnh Thnh vo cc th by ti mt a im cha
ng k vi hn 100 tn cng gio thng xuyn tham d. Tng t, cc nh chc trch
cho php mt linh mc thnh ging c t chc thnh l ti huyn Mai Sn vo ngy Ch
nht trc l Phc sinh.
Ngy 16-17/2/2009, Chnh ph v To thnh Vatican t chc vng i thoi u tin ti
H Ni theo khun kh mi c thit lp l Nhm Cng tc hn hp Vit Nam - Vatican
v thit lp quan h ngoi giao. Hai bn ra tuyn b chung sau cc cuc tho lun,

khng nh cuc tho lun tch cc v m t k hoch cho cc vng i thoi tng lai, v
nhn mnh i sng tn gio Vit Nam t c nhng tin b tch cc. Sau cc cuc
hi m chnh thc, phi on Vatican, dn u l Th trng Ngoi giao To thnh, cho
bit ng mong mun c thy Gio hong n thm Vit Nam vo cui nm 2010. Chnh
ph duy tr i thoi thng xuyn vi Vatican v hng lot vn , nh bnh thng ho
quan h ngoi giao, lnh o Gio hi a phng, cc hot ng c t chc, cc vn t
ai, v i thoi lin tn gio. Chnh ph cng chp thun v hp tc vi Qu Ford ti tr
mt cuc trin lm ln v Cng gio ti Bo tng Dn tc ti H Ni. Bui trin lm tp
trung vo nhng kha cnh ca i sng Cng gio v khng nh Vn ho Cng gio l
mt phn quan trng trong nn vn ho Vit Nam.
Ngy 9/5/2009 ti H Ni, hn 2.000 v s si cng i din ca Thnh u, U ban Nhn
dn thnh ph H Ni v cc tu vin tham d i l Pht n. Cng trong ngy 9/5 cc
bui l quy m ln tng t vi s tham gia ca cc quan chc cao cp ca chnh quyn v
hng nghn tn cng c t chc Thnh ph H Ch Minh, cc tnh Vnh Long, Ninh
Thun, Hu Giang v An Giang.
Thng 5/2009, Ph Th tng kim B trng Ngoi giao Phm Gia Khim gp g Tng
th k Hi ngh Cp cao Pht gio Th gii bn v k hoch t chc Hi ngh Cp cao
Pht gio Th gii ti Vit Nam nm 2010. Tng th k i th st cc a im d nh t
chc H Ni, H Long, Quang Ninh v Ninh Bnh.
Ngy 5/7/2008, Ho thng Thch Huyn Quang ca Gio hi Pht gio Vit Nam Thng
nht qua i ti ni tr tr ti tnh Bnh nh sau nhiu nm b hn ch i li. Nhiu chc
sc ca Gio hi Pht gio Vit Nam Thng nht, trong c Thch Qung , c php t
Bnh nh ti thm ng trong nhng ngy cui cng v d m tang ca ng ngy
11/7/2008, vi s c mt ca rt nhiu cng an.
Mc s thuc cc Hi thnh Tin Lnh min Nam, Hi thnh Gim l, Hi Truyn gio C c
Vit Nam, v Lin on Truyn gio Phc m tnh Bnh Phc v Qung Nam, v Hi thnh
Tin Lnh gim l lin hip ti tnh Hi Dng cho bit c s ci thin v mi trng t do
tn gio v c quan h tt hn vi cn b a phng.
Thng 5/2009, Chnh ph to iu kin thun li cho chuyn thm ca phi on U ban T
do Tn gio Quc t ca M. Cc thnh vin ca U ban v nhn vin gp g cc quan
chc Chnh ph v chc sc tn gio hng u, ng thi mt ln na c tip xc vi cc
t nhn chnh tr, nhng ngi bt ng chnh kin v gia nh h. Phi on c i li t
do H Ni, Thnh ph H Ch Minh v cc tnh ty bc in Bin v Sn La.
Chnh ph cho bit trong giai on 2005-2008 c 3.277 a im hnh o c xy mi
hoc trng tu. Chnh ph cn tip tc cp giy php s dng t cho cc c s tn gio. Cc
nhm Cng gio v Tin Lnh cho bit c nhng tin b trong vic gii quyt tranh chp

t ai. Ma thu 2008, cn b tnh v tng gim mc Hu t c mt tho thun v

vic i khu t ca Cng gio l khu rng phng v x An Bng gn Hu.
Trong giai on bo co ny tng trnh, mt s nh th m rng cc hot ng t thin
ca h. Sau 32 nm gin on, thng 10/2008 Chnh ph cho ng k U ban Bc i X
hi Vit Nam (Caritas Vit Nam), mt t chc phi chnh ph ca Cng gio vi hot ng
tp trung ch yu gip ngi tn tt, tr m ci, ngi thiu s v tr em ngho; ph
n, c bit l nhng ngi sng trong ngho i v nn nhn ca bo hnh v bun ngi;
nhng ngi s dng ma tu, v nhng ngi ang sng chung vi HIV/AIDS. T chc Dch
v Cu tr Cng gio (Catholic Relief Service) cng k nim 15 nm hot ng Vit Nam
vo thng 3/2009. Ti Thnh ph H Ch Minh v Hu, Gio hi Cng gio phi hp vi Gio
hi Pht gio Vit Nam trong vic h tr cc trung tm khm cha bnh v dch v t vn
dnh cho thanh nin.. Gio hi cng c mt trung tm h tr dnh cho cc b m nhim
HIV v tr em b ly nhim HIV. Trong su thng cui nm 2008, mt s tnh vng ng
bng sng Cu Long t chc cc kho o to cho cc linh mc v cc n tuv quy trnh
chm sc cc bnh nhn HIV/AIDS. Chnh quyn Thnh ph H Ch Minh v Gio hi Cng
gio tip tc bn v vic chnh thc ph chun cc sng kin v cng tc x hi t cch
php nhn Gio hi thc hin cc hot ng lin quan n HIV/AIDS v vic qun l mt
tri tr m ci, trong khi vn cho php Gio hi m thm theo ui nhng sng kin ny.
Tng t, tnh Thi Bnh tip tc khuyn khch cc n lc ca nh th Cng gio v vn
HIV/AIDS v iu tr nhng ngi bnh v ngi tn tt. Chnh quyn Hi Phng cng tip
tc hp tc vi nh th Cng gio v iu tr cai nghin v cc chng trnh HIV/AIDS. Gio
phn Bi Chu ti tnh Nam nh iu hnhmt tri tr m ci.
Cc chc sc Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Bc cho bit chnh quyn cc tnh Thanh
Ho v Nam nh tch cc khuyn khch cc nh th trn a bn tnh m rng hot ng t
thin, c th ngh cc nh th ny quyn gp ti tr cho mt s hot ng nht nh.
Gio Hi Pht gio Vit Nam tham gia vo cc hot ng nhn o, trong c cc chng
trnh chng ma tu v phc li dnh cho tr em, cc chng trnh HIV/AIDS v cc cng
vic t thin khc trn c nc.
C mt thng l dnh cho Gio Hi Pht gio Vit Nam c t chc v qun l cc trung
tm y t cho ngi c thu nhp thp trn c nc. Thnh ph H Ni cho php mt s cha
thuc Gio Hi Pht gio Vit Nam c m cc tri tr m ci dnh cho tr em b b ri v
tr em tn tt v thc hin cc chng trnh iu tr HIV/AIDS. Cc chc sc Hi gio
Thnh ph H Ch Minh cho bit cc quan chc thnh ph ng h h h tr cho ngi
ngho. Ti Hu, cc x cng gio v cc s n thuc Gio Hi Pht gio Vit Nam cng nhau
qun l mt c s iu tr HIV/AIDS.
Cc t chc Cao i v Ho Ho c cng nhn chnh thc cng cho bit h tham gia vo
rt nhiu hot ng t thin v cc d n pht trin a phng.

Chnh ph tip tc cng khai chnh sch t do v khoan dung tn gio mi thng qua cc c
quan quan liu nh nc. Ban Tn gio Chnh ph tip tc tp hun cho cn b tuyn truyn
ca cc tnh min ni Ty Bc ph bin thng tin v chnh sch tn gio nhm gim bt
cng thng x hi ang gia tng gia cc tn theo tn ngng truyn thng ca ngi dn
tc thiu s vi nhng ngi ci o sang Tin Lnh.
Phn III. Phn bit i x v k th trong x hi
Trong thi gian bo co ny tng trnh, t c nhng bo co v phn bit i x x hi
hoc bo lc v l do tn gio.
S pht trin ca o Tin Lnh Ty Nguyn tr nn phc tp do s hin din ca cc phn
t ly khai "-ga",nhm ch trng u tranh v mt nh nc t tr hoc c lp cho ngi
thiu s bn a, c bit cc tnh Gia Lai, c Nng v c Lc. Mi quan h gia phong
tro -ga v cc tn Tin Lnh thuc Hi thnh Tin Lnh min Nam Vit Nam cng thng
mt s ni Ty Nguyn. C tin l cc nh hot ng -ga e da cc mc s Hi
thnh Tin Lnh min Nam khng c php hot ng trong nh nc -ga tr khi h t
b Hi thnh Tin Lnh min Nam Vit Nam. Cc mc s Tin Lnh khc co buc phong
tro -ga ang li dng tn gio phc v cc mc tiu chnh tr.
Cc tn Tin Lnh ngi Khmer cng cho bit c tnh trng sch nhiu, tr th v trong
mt s trng hp ph hoi ti sn v nh p do cc Pht t Kh me thc hin mt s
huyn tnh Tr Vinh. H cho bit chnh quyn hu nh khng lm g ngn chn nhng
v vic ny v trong mt s trng hp c th cn tham gia hoc kch ng gy ri.
Phn IV. Chnh sch ca Chnh ph M
i s qun M ti H Ni v Tng Lnh s qun M ti Thnh ph H Ch Minh tch cc
v thng xuyn by t lo ngi v quyn t do tn gio vi cc nh lnh o ng v cc
quan chc chnh ph, k c lnh o B Ngoi giao, Ban Tn gio Chnh ph, B Cng an,
v cc c quan khc ti H Ni, Thnh ph H Ch Minh v cc tnh. i s qun cng duy
tr tip xc thng xuyn vi cc chc sc tn gio v nhng ngi bt ng chnh kin.
i s M, Tng Lnh s M ti Thnh ph H Ch Minh v cc quan chc khc ca i s
qun v Lnh s qun nu cc vn t do tn gio vi cc thnh vin cp cao ca
Chnh ph, bao gm Th tng, Ph Th tng, B trng Ngoi giao, Trng Ban Tn gio
Chnh ph, cc th trng Ngoi giao v Cng an, cc quan chc S Ngoi v Thnh ph H
Ch Minh, cc quan chc cao cp ca chnh ph, ch tch y ban Nhn dn cc tnh trn c
nc, v cc quan chc khc, c bit Ty Nguyn v Ty Bc. Cc quan chc ca i s
qun v Tng lnh s qun duy tr tip xc thng xuyn vi cc c quan ch cht ca
Chnh ph c trch nhim m bo tn trng nhn quyn. Cn b s qun v lnh s qun
lin tc thng bo vi cc quan chc chnh ph rng tin b v t do tn gio v nhn
quyn l bc quan trng tin ti ci thin quan h song phng.

Vin chc on ngoi giao Hoa k thc gic cng nhn nhiu nhm tn gio trong c
Gio hi Pht gio Vit Nam Thng nht, cc nh th Tin Lnh ti gia, v cc nhm Ho Ho
v Cao i bt ng. H cng thc gic Chnh ph ginh quyn t do nhiu hn na cho cc
nhm tn gio c cng nhn v chm dt nhng hn ch i vi cc nhm khng ng
k. i s cng yu cu Chnh ph iu tra cc co buc v lm dng cc tn v trng
pht nhng cn b c trch nhim. Cn b s qun cng ku gi cho ng k v m li cc
nh th ti gia tng b ng ca v gii quyt cc tranh chp t ai ko di.
Cc i din ca i s qun v Tng Lnh s qun gi lin h thng xuyn vi chc sc
ca cc cng ng tn gio ln, trong c Pht gio, Cng gio, Tin Lnh, Bahai, Cao i,
Ho Ho v Hi gio. i s qun v Tng Lnh s qun cng duy tr tip xc thng xuyn
vi cc chc sc ca Gio hi Pht gio Vit Nam, trong c Thch Thanh T, Ph Ch tch
thng trc Hi ng Tr s Trung ng Gio hi Pht gio Vit Nam; Thch Gia Quang, Ph
Tng th k Hi ng Tr s Trung ng Gio hi Pht gio Vit Nam; Thch Tr Quang,
Trng Ban i din Pht gio Thnh ph H Ch Minh; v Thch ng Nh, Trng Ban i
din Pht gio tnh Sc Trng. Cn b i s qun v Tng lnh s qun duy tr tip xc
thng xuyn vi Thch Qung v cc v s si khc ca Gio hi Pht gio Vit Nam
Thng nht. Cn b i s qun v Tng Lnh s qun gp g v hng y ca Thnh ph
H Ch Minh, cc tng gim mc ti Hu v H Ni, v cc gim mc ti cc gio phn
c Lc, Gia Lai, Kon Tum, Cn Th, Lng Sn, Sn Ty, Thanh Ho, Nam nh, Ninh Bnh,
Bun Ma Thut, v Hi Phng, cng nh cc thnh vin khc ca Hi ng Gim mc Vit
Nam. Cn b i s qun v Tng Lnh s qun cng lin tc gp g cc chc sc ca Hi
thnh Tin Lnh Vit Nam min Nam, Hi thnh Tin Lnh Vit Nam min Bc v ca nhiu
nh th ti gia khc v cc chc sc ca cng ng Hi gio. Khi i ra ngoi H Ni v
Thnh ph H Ch Minh, cn b i s qun v Tng Lnh s qun thng xuyn gp g cc
Ban Tn gio cc tnh, nhng ngi cao tui cc lng, gii tng l a phng v cc tn
. Vin chc on ngoi giao Hoa ktip tc khuyn khch v gim st vic thc hin
thng xuyn khung php l ca Chnh ph v tn gio cp quc gia, tnh v a phng.
i s qun to iu kin thun li cho chuyn thm ca mt vin chc t Vn phng T Do
Tn gio Quc t thuc B Ngoi giao M. Chuyn thm bao gm cc cuc gp vi cc quan
chc chnh ph, cc chc sc tn gio v tn ti H Ni, Thnh ph H Ch Minh, cc tnh
Ty Bc v vng ng bng sng Cu Long. Trong giai on bo co ny tng trnh,
Tng thng Bush v Ngoi trng Rice ku gi cn tip tc c nhng ci thin v t do tn
gio trong cc cuc gp g vi nhng ngi ng nhim. Quyn t do tn gio cng c
cp n trong i thoi Nhn quyn M-Vit nm 2008.