Ifemun~utan)~amadun)

II.!_FlanUSla)
g'
.,

A'

!:'wa

Bahasa Arab

Bahasa Inggeris

Makna

Pandangan Barat

tamadun

{
{
{

Mudun

Madain
Madana bermakna tinggi budi bahasa dan pembukaan

bandar

Civilization

yang

berasal daripada bahasa Greek, iaitu

bermaksud bandar

civitas

Pembangunan lahiriah terutamanya dalam hal-hal kebudayaan

seperti penulisan, undang-undang,
kesenian, dan pernbandaran

Pandangan Islam

Pembangunan

Bahasa Melayu

Peradaban

lahiriah dan rohaniah

Apakah implikasi daripada pandangan Ibn Khaldun?

Nilai-nilai moral
Kehidupan bandar ialah kehidupan bertamadun
Seman gat assabiah/ kekitaan

Semangat

kerjasama

Saling membantu

Karya Muqaddimah
Istilah umran bermakna tanah yang didiami secara tetap
Istilah hadarah bermaksud tatasusila,

Membantu

dalam bidang sosiologi

Berguna dalam bidang antropologi

~~(!

Sejarah Tlngkatan 4 Bab 7

~I.Ciri; ciri Iamadun "

~

Kehidupan secara kekal

Corak hidup lebih sistematik
Memastikan kelangsungan makanan

Petempatan
kekal

Kemajuan dalam pertanian

Meningkatkan pengeluaran
Menampung jumlah penduduk

Kehidupan

berorganisasi

Memastikan kestabilan dan kemakmuran

Peringkat awal sistem keluarga
Kepelbagaian aktiviti ekonomi
Pertambahan penduduk membawa kepada proses pembahagian
masyarakat yang lebih kompleks

Sistem sosial berbentuk

piramid dan bersusun lapis

Lapisan atas golongan bangsawan yang diketuai oleh raja

Lapisan kedua golongan pembesar

Lapisan seterusnya rakyat

Lapisan terakhir ialah golongan hamba

Sistem

Ciri-ciri

pemerintahan

tamadun

Pengkhususan
pekerjaan

{
{

Menjalankan pentadbiran

Raja menggunakan unsur magis

Mendakwa diri sebagai wakil tuhan
Oemi pengiktirafan sebagai ketua pemerintah

Peningkatan dalam produktiviti

Barangan dihasilkan melalui kepakaran dan pengkhususan

Pertukaran barangan, iaitu sistem barter

Asas kepada perdagangan

Pengiktirafan

kepada golongan pemerintah

Pembahagian sosial masyarakat

Perkembangan
Kesenian

Agama dan
kepercayaan

ilmu pengetahuan

Animisme, kepercayaan kepada kuasa ghaib yang menguasai alam

sekitar
Politeisme, penyembahan

Tulisan

kepada lebih daripada satu tuhan

Sistem penyebaran ilmu pengetahuan

Penyimpanan

rekod

Penulisan undang-undang
Hal-hal keagamaan
Contohnya hieroglif, cuneiform, dan ideagram

Sejarah lingkatan

~Wi

4 Bab I

ntukan Iamadun
Murid

Internet
Bekalan air minuman dan makanan

Sesuai bagi pertanian

Tanah subur

Kerja seharian

Iklim nyaman

Saluran air

Keindahan

Sistem pengangkutan

Menangkap

Ramai penduduk

ikan

Sumber protein lain

Sesuai sebagai pusat pentadbiran

Guru

Sumbangsaran

Sumbangan tamadun

Politik

Kod Undang-undang Hammurabi.

Berteraskan hak rakyat terhadap
keadilan.
Hukuman dan denda mestilah
setimpal dengan kesalahan
tetapi berbeza mengikut susun
lapis masyarakat.

Mesopotamia

Sosial

Sistem tulisan membawa

kepada sistem pendidikan

Ekonomi

yang

bertujuan melahirkan jurutulis.

Melahirkan tradisi kesusasteraan,
contohnya Epik Gilgamesh.
Mengandungi falsafah dan cara
hidup orang Mesopotamia.

Dipahat pada tembok serta tiang

besar.

Perkembangan
Perkembangan

Menjadi dasar perundangan

dalam tamadun Mesopotamia.
Berjaya mengelakkan wujudnya
permasalahan dalam kalangan
masyarakat pelbagai kaum.

Bidang astronomi membolehkan

masyarakat menggunakan jalan
laut.

Mewujudkan perpaduan.
Mengukuhkan sistem erganisasi.
Raja Sargen telah membina
kerajaan Akkad, iaitu empayar
pertama di dunia.

ilmu astrenemi.
ilmu matematik.

Penciptaan kalendar yang

berasaskan sistem solar yang
mengandungi
satu tahun.
Perkembangan

12 bulan dalam
ilmu perubatan.

Penciptaan red a yang digunakan

dalam menghasilkan kereta kuda
bagi tujuan peperangan atau
pada masa aman.
Peneiptaan kincir air untuk
meningkatkan hasil pertanian
samping mengawal banjir.

di

Penggunan kapallayar mampu

menguasai jalan darat serta jalan
laut.
Dapat berhubung dengan
wilayah di India serta wilayah di
kawasan Laut Mediterranean.
Cara membuat batu bata
daripada tanah liat.
Mencipta area dan tiang batu,
contohnya patung Raja Gudea.
Seni bina zigurat.

~II!~

Sejarah Tingkatan 4 Bab 1

Re
(Tuhan Matahari)

Mayat
disimpan dan
dijaga dengan

Ra-Atum
(Tuhan Langit)

baik

Kehidupan
selepas mati

IImu geometri

Pembinaan
bahan binaan

IImu matematik

Pertembungan

Teknologi
pembakaran

tamadun
Mesopotamia
dan Mesir Purba

batu bata

~~\I

Sejarah TIngkatan 4 Bab 1

Bersikap cekal

Ketaatan

Bertindak

kepada raja

secara inovatif
dan kreatif

dan negara

Kewibawaan

Memanfaatkan
kurniaan tuhan

pemimpin

Tidak mudah
berputus asal
tabah

Kecemerlangan

tamadun

Berpegang
kepada agama

gGalerUstilah
Monarki
Politeisme
Teokrasi

Tuhan Ibu -

Pemerintahan beraja.
Kepercayaan kepada lebih daripada satu tuhan.
Sislem kerajaan oleh luhan atau wakil tuhan yang menggunakan hukum-hukum
bersifat ketuhanan.
Disembah oleh masyarakat Indus bagi melambangkan kesuburan.
5

agama dan

~~"

Sejarah TIngkatan 4 Bab 1

Ibn Khaldun dalam karyanya, Muqaddimah

menekankan
ciri kehidupan
bandar
yang
bertamadun.
Apakah ciri kehidupan tersebut?
A Kebebasan be raga rna
B Kesejahteraan hidup
C Kemajuan ekonomi
D Ketinggian moral

1.3 Proses Pembentukan Tamadun

A
B
C
D

Pada tahun 2000 S.M., tamadun Indus telah

mengalami perkembangan
yang pes at dalam
perancangan bandar.
Apakah faktor yang mendorong perkembangan
tersebut?
A Kegiatan pendakwahan
B Kemahiran ilmu geometri
C Kejayaan kegiatan penjelajahan
D Keluasan kawasan pemerintahan
3 Maklumat berikut berkaitan
tulisan tamadun awal.

tkl]i
b

21

(.

S.PM

dengan

gMl

[~]I
ber/ik_u_t_?
~.PM)

A
B
C
D

sistem

7 Kod Undang-undang
Hammurabi
digubal
semasa Raja Hammurabi memerintah Babylon .
Apakah prinsip un dang-un dang tersebut?
A Berteraskan hak rakyat terhadap keadilan
B Berasaskan
ad at
dan
kepercayaan
masyarakat
C Hukuman
yang
sarna untuk
semua
golongan
D Menekankan konsep kerjasama antara
masyarakat

IE

SPM

tamadun

8 Apakah kepentingan konsep Yin dan Yangdalam

tamadun China?
A Permulaan tulisan
B Kepercayaan animisme
C Mandat daripada syurga
D Asas perubatan tradisional

Tamadun
Indus

Penyebaran agama
Perluasan pengaruh
Pertukaran teknologi
Perkembangan bidang kesusasteraan

5 Pernyataan

l:,fJI

I+_~

berikut berkaitan

dengan tamadun

9 Tamadun Mesopotamia merupakan tamadun

terawal di dunia.
Apakah bentuk sistem pemerintahan tamadun
Mesopotamia?
~M
A Oligarki
~'3
B Diktator
C Monarki
@ 0 Teokrasi

LiJi

Mesopotamia.

Setiap negara kota mempunyai

pelbagai bentuk pintu gerbang.
Pintu gerbang
melambangkan

dalam

tamadun

tokoh tersebut?

B Penulisan ensiklopedia
C Penggubalan kod undang-undang
D Pengenalan teknik pembinaan bangunan

Tamadun
Mesopotamia

tokoh

Imhotep merupakan orang yang

berjasa dalam ketamadunan.

surnbangan utama
r:J Apakah
A Penciptaan kertas

Apakah nama tulisan tersebut?

A Sanskrit
C Piktograf
B Hieroglif
0 Cuneiform
kedua-dua

kekayaan
mutu kesenian
bentuk kepercayaan
zaman pemerintahan

6 Pernyataan berikut berkaitan dengan

penting dalam tamadun Mesir Purba.

Berasaskan kombinasi gam bar

Simbol berdasarkan bunyi
Merekod aktiviti pertanian dan
kutipan eukai

4 Apakah kesan hubungan

EJ

terse but

Sejarah Tingkatan 4 Bah 7

~;.ilC

~l.P.roseS_p.embentukan.Tamadun
~

5 Sistem pemerintahan

Pilih jawapanyang paling tepat.

tU!

~l.Makna.Tamadun
~
[.]

1 Perkataan
Arab yang mempunyai
kaitan
dengan perkataan tamadun ialah mad ana.
Apakah makna madana?
I Keikhlasan
II Tinggi budi bahasa
III Pembukaan bandar
IV Kehidupan berorganisasi
A I dan II
C II dan III
B I dan IV
D III dan IV
2 Ibn Khaldun menganggap kehidupan ban dar
ialah kehidupan bertamadun.
Bagaimanakah kehidupan bandar terbentuk?
I Lahir semangat kekitaan
II Wujud semangat kerjasarna
III Penggubalan undang-undang
IV Pembinaan infrastruktur yang lengkap
A I dan II
C II dan III
B I dan IV
D III dan IV

(tl

"\Ciri:ciri Tamadun

~
3 Peningkatan
jumlah
penduduk
membawa
kepada sebuah kehidupan berorganisasi.
Apakah organisasi sosial yang wujud pada
peringkat awal?
A Sistem ketua
B Sistem beraja
C Sistem keluarga
D Sistem pembesar

ml

rul

beraja di Mesopotamia

berbentuk teokrasi.
Apakah implikasinya
kepada
Mesopotamia?
A Dianggap sebagai tuhan
B Memerintah secara bebas
C Mempunyai kuasa mutlak
D Di bawah golongan pendeta

raja

kerajaan

6 Antara berikut, yang manakah

merupakan
masyarakat
golongan
pemerintah
Mesopotamia?
I Artisan
III Pendeta
II Tentera
IV Pedagang
A I dan II
C II dan III
B I dan IV
D III dan IV
7 Raja Nararnsin telah memaksa
penduduk
Akkad menyembahnya sebagai tuhan.
Apakah
gelaran
yang diisytiharkan
oleh
beliau?
A Raja Empat Penjuru Alam
B Raja Penguasa Semesta
C Tuhan Matahari
D Tuhan Horus
8 Apakah
bidang
yang
sumbangan berikut?

iXfJj

dikaitkan

dengan

~---~,
Zigurat

Piramid
A Seni bina
B Kepereayaan

4 Agama dan kepercayaan memainkan peranan

yang penting dalam perkembangan tamadun.
Apakah kepentingan agama dan kepercayaan
terhadap tamadun awal?
I Perkembangan ilmu
II Peningkatan tamadun
III Pembangunan lahiriah
IV Perkernbangan assabiah
A I dan II
C II dan III
B I dan IV
D III dan IV

9 Apakah nama tulisan yang ditulis pada tanah

;;llliat

10

C Petempatan kekal
D Sistem pemerintahan

yang berbentuk
A Hieroglif
B Ideogram

pepaku?
C Piktograf
D Cuneiform

Perkembangan
ilmu perubatan
mendapat
perhatian
khusus
semasa
pemerintahan
kerajaan Assyria.
Mengapakah perkara sedemikian berlaku?
A Mementingkan kesihatan anggota tentera
B Mengatasi ancaman penyakit berjangkit
C Meningkatkan taraf kesihatan rakyat
D Melahirkan pengamal perubatan

~~,

Sejarah Tingkalan 4 Bab 1

till

11 Maklumat
kesusasteraan

berikut
merupakan
yang tertua di dunia.
( Epik Gilgamesh

13

rill

dalam

16 Mengapakah

epik

til]

dengan

alat kebesaran

Iill
18

dikebumikan

dalam makam firaun?

A Mengukuhkan seni bina
B Menunjukkan status raja
C Menghalang rampasan kuasa
D Menyempurnakan
proses memumia

17 Apakah sumbangan

Bagaimanakah
kerajaan
Mesopotamia
memelihara warisan dan khazanah bangsa?
A Membina zigurat
B Membina piramid
C Melantik pegawai khas
D Menubuhkan perpustakaan
diraja
Maklumat berikut berkaitan
tamadun Mesir Purba.

'till

Apakah lsi kandungan

penting
tersebut?
A Struktur sosial
B Ilmu perubatan
C Taktik peperangan
D Cara hidup masyarakat
12

hasil

di

mayat

Imhotep kepada tamadun

Mesir Purba?
A Bentuk pemerintahan
B Pembinaan piramid
C Perundangan
D Saliran air
Rajah 2 menerangkan

perkembangan

tulisan awal manu/s_ia_.

__

bentuk

firaun

I
I

Dianggap sebagai jelmaan

Tuhan Horus
Digelar sebagai Raja Matahari

Rajah 2

Apakah tujuan firaun berbuat demikian?

A Menguasai ernpayar
B Memiliki kuasa mutlak
C Mengukuhkan kepercayaan
D Memastikan kelahiran semula

rnl

14 Rajah
1
masyarakat

merujuk
tamadun

kepada
susun
Mesir Purba.

Tamadun manakah
tersebut?
A Indus
B HwangHo
lapis

19

~I

x
Petani
Hamba
Rajah 1

20

t3tJ1

berkaitan

dengan

tulisan

C Mesir Purba
D Mesopotamia

Pokok papyrus penting bagi masyarakat Mesir

Purba.
Kepentingannya dikaitkan dengan bidang
A penulisan
B pembinaan
C perhutanan
D perdagangan
Gambar 1 menunjukkan
tamadun Mesir Purba,

mercu

kebanggaan

Apakah X?
A Rahib

B Firaun
C Pendeta
D Bangsawan
15 Antara berikut, yang manakah membuktikan
wanita tamadun Mesir Purba memiliki status
tinggi?
A Mayat disolek
B Memiliki piramid
C Dilantik sebagai firaun
D Disembah sebagai tuhan

E::]

Gambar 1
Apakah
teknik
yang
digunakan
membinanya?
A Percampuran simen dengan Iogam
B Pembuatan daripada tanah pasir
C Pembakaran dengan suhu tinggi
D Penggunaan batu bata

untuk

~~"

21 Antara berikut, yang manakah ciri-ciri utama

sistem kalendar masyarakat Mesir Purba?
I 365 hari setahun
II 12 bulan setahun
III 24 jam sehari
IV 28 hari sebulan
A I dan II
C II dan III
B I dan IV
D III dan IV

WI
22

23

[;:]1

Mengapakah

tamadun

Apakah
jenis agama
yang dianuti
masyarakat tersebut?
A Hindu
C Buddha
B Kristian
D Taoisme

Indus dikenali sebagai

Tamadun Mesir Purba
Rajah 3

Apakah manfaat
yang diperoleh
tamadun
Indus hasil daripada hubungan tersebut?
A Pengkhususan kerja
B Kecemerlangan ilmu
C Pertukaran teknologi
D Kekuatan pertahanan

Lakaran 1 merujuk kepada ban dar terancang

tamadun awal manusia.

~~
~ E

~ II
,;;! ~

0001 100011000
Kawasan perumahan

0001 100011000

Lakaran 1
Bandar yang manakah
bertepatan
lakaran tersebut?
A Memphis
C Anyang
B Harappa
D Lothal

28 Bagaimanakah

dengan

m
29

24 Antara berikut, yang manakah tugas golongan

buruh rnasyarakat Indus?
I Membina terusan
II Membina tembok
III Menjaga keamanan
IV Menguruskan hal keagamaan
A I dan II
C II dan III
B I dan IV
D III dan IV

\';]1
30

25

till

Maklumat berikut rnerujuk kepada penemuan

patung di tamadun Indus.
( Patung proto-Siva)
Kewujudannya
membuktikan
tersebut mempunyai
A amalan agama
B strategi perang
C pengetahuan tinggi
D kemahiran mengukir

masyarakat
tam ad un Indus
menghasilkan batu bata daripada tanah liat?
A Penggunaan pasir
B Pengaliran air terusan
C Percampuran simen dengan batu
D Pembakaran dengan suhu yang tinggi

Golongan
manakah
yang boleh memiliki
tentera dan senjata gangsa dalam masyarakat
Shang?
A Pembesar
B Pedagang
C Artisan
D Petani
Masyarakat Hwang Ho mempercayai
raja adalah berdasarkan
A hukum karma
B kekuatan fizikal
C mandat daripada tuhan
D kepandaian menghafal ayat suci

31 Apakah
masyarakat

til

Gli

Maklumat berikut merujuk

agama masyarakat Indus.

kepada

amalan

W~

masyarakat

sebagai
A cuneiform
B ideogram
C piktograf
D sanskrit

( Percaya kepada Tuhan Ibu

Patung proto-Siva
9

kuasa

fungsi utama tulang oracle

digunakan oleh masyarakat awal China?
A Memajukan pertanian
B Mengubati penyakit
C Mencipta perkakas
D Meramal keadaan

32 Tulisan

26

oleh

Tamadun Mesopotamia

tamadun Harappa?
A Meyakini keupayaan
B Mengalami banyak dugaan
C Mengharapkan pembaharuan
D Merujuk kepada ban dar utama

Sejarah lingkatan 4 Bab 1

Hwang

Ho

yang

dikenali

~it<i

Sejarah Tingkatan

4 Bab I

33 Pernyataan berikut merujuk kepada sistem

pemerintahan tamadun Hwang Ho.

[ill

IRaja-raja Dinasti Chou membahagikan

pemilikan tanah
wilayah-wilayah.

mereka

kepada

Siapakah yang bertanggungjawab

mentadbir wilayah-wilayah tersebut?
A Artisan
B Pendeta
C Pedagang
D Pembesar

36 Antara berikut, yang manakah jenis am alan

masyarakat Hwang Ho yang masih kekal
sehingga ke hari ini?
A Memuja raja
D Menilik nasib
C Menyembah Tuhan Amon-Re
D Menjalankan upacara korban manusia

untuk

37 Semasa pemerintahan

dibuat
Shang

Dinasti Shang. sistem

kalendar diperkenalkan.
Berapakah bilangan han dalam sebulan?
A 26
D 28

C 30
D 32

38 Mengapakah karya berikut dianggap penting

pada hari ini?

~----

( TheArto!War

A Membicarakan selok-belok perfileman

B Memberikan panduan berurus niaga
C Menggariskan cara menjadi jutawan
D Menyenaraikan kejayaan China
A Penyembahan tuhan langit
B Kepercayaan banyak tuhan
C Pemujaan roh nenek moyang
D Kepercayaan kehidupan selepas mati
35

t::J1

39 Antara berikut, perkara

tiJj

Gamba, 2 merujuk kepada tulisan berbentuk

simbol.

manakah berkaitan
dengan masyarakat China?
I Tuhanlbu
II Feng Shui
III Yin dan Yang
IV Epik Gilgamesh
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV

40 Masyarakat tamadun manakah yang percaya

Gamba, 2

WI

Apakah yang menimbulkan idea kepada sistem

tulisan tersebut?
A Rekahan tulang oracle

kepada konsep berikut?

( Yin - Kuasa pasif
Yang - Kuasa aktif
A
B
C
D

B Penemuan batu manik

C Pembakaran batu bata

D Retakan pada batu bersurat

10

Indus
HwangHo
Mesir Purba
Mesopotamia

Sejarah TIngkatan 4 Bah 1

~~$

jawab soa/an-soalan berikut.

1 Rajah 1 menunjukkan ciri-cirt tamadun.
Sistem pemerintahan

Agama dan kepercayaan

Petempatan

kekal

Rajah 1
(a) Namakan ciri-ciri berikut:
(i) X:

(ii) Y:

_
[2 markah]

(b) Namakan jenis tulisan yang digunakan

oleh masyarakat

tamadun

awal.

(i)
(ii)

[2 markah]
(c) Mengapakah

agama dan kepercayaan

penting dalam proses pembentukan

tamadun?

(i)
(ii)

[2 markah]
(d) Apakah keistimewaan

mempunyai

sistem pemerintahan?

(i)
(ii)

[2 markah]
(e) Andaikan anda seorang nomad yang kini menetap tetap di sebuah kawasan,
mencorakkan hidup anda menjadi lebih sistematik.

~illboleh

nyatakan

cara yang

(i)
(ii)

[2 markah]

11

Sejarah Tingkatan 4 Bab 1

~~:l

2 Proses pembentukan tamadun Mesopotamia bermula di Sungai Tigris dan Euphrates.

\:..:11

(a) Apakah maksud Mesopotamia?

[1 markah)
(b) Namakan dua kerajaan terawal dalam tamadun Mesopotamia.

(i)
(ii)
[2 markah)
(c)

Nyatakan tiga ciri yang terdapat dalam negara kota tamadun Mesopotamia.
(i)
(ii)
(iii)
[3 markah)

(d) Nyatakan dua sumbangan tamadun Mesopotamia.

(i)

(ii)
[2 markah)
(e) Pada pandangan anda, mengapakah masyarakat hari ini perlu mempelajari tentang masyarakat

8 tamadun

awal?

(i)
(ii)
[2 markah)

3 Tamadun Indus ialah tamadun terawal di India.

'001

(a) Apakah nama yang berkaitan dengan tamadun Indus?

[1 markah]
(b) Bagaimanakah masyarakat tamadun Indus berkeupayaan untuk membina bandar terancang?
(i)
(ii)
[2 markah)
(c) Nyatakan ciri-ciri banda, di tamadun Indus.

(i)
(ii)
(iii)
(iv)
[4 markah]
(d) Nyatakan perkara yang membuktikan masyarakat tamadun Indus mempunyai sifat keterbukaan.

[1 markah)
12

~.

(e)

Pada pendapat

anda, apakah iktibar yang boleh diambil daripada

tamadun

Sejarah Tingkatan 4 Bab 1

Indus?

~(i)
(ii)
[2 markah)

.----_.'\

-Soalan Esei
[awab semua sooian.
1 Tamadun awal yang bermula di lembah sungai membawa
(a) [elaskan sistem organisasi

tamadun

kepada perkembangan

peradaban

berikut:
[4 markah)

(i) Mesopotamia
(ii)

Indus

[4 markah)

(b) [elaskan sumbangan

(c)

man usia.

tamadun

Mesopotamia

Apakah iktibar yang diperoleh

daripada

kepada peradaban

perkembangan

man usia.

peradaban

manusia?

[8 markah)
[4 markah]

~
2 Tamadun Mesir Purba dianggap sebagai anugerah
(a) Jelaskan sistem pemerintahan
(b) Terangkan sumbangan
(c)

Pada pendapat

daripada

firaun dalam tamadun

tamadun

Sungai Nil.
Mesir Purba,

Mesir Purba dalam bidang sains dan teknologi.

anda, mengapakah

tamadun

biasanya bermula di lernbah sungai?

[5 markah)
[12 markah)
[3 markah)

3 Kemunculan tamadun Hwang Ho dapat dikesan daripada jumpaan tengkorak homo sapien.

f!l~

(a)

Terangkan ciri-ciri sistem pemerintahan

(b) Jelaskan sumbangan

tamadun

Dinasti Shang.

Hwang Ho dalam bidang berikut:

(i) Politik
(ii)

[8 markah)

[3 markah)

Ekonomi

[3 markah)

(c) Pada pendapat anda, apakah clrt-ciri ketamadunan

~pmasyarakat
hari ini?

13

masyarakat

awal yang masih diaplikasikan oleh

[6 markah)

~.,,,,

Sejarah lingkalan 4 Bah I

Kertas 3

'J

TEMA 7 : TAMADUN AWAL MANUSIA

Soalan Umum
Tamadun Mesopotamia merupakan tamadun terawal di dunia. Tamadun ini lahir di wilayah yang dikenali
sebagai Mesopotamia.
Soalao Khusus
Keeemerlangan tamadun Mesopotamia banyak memberikan kesan terhadap kegemilangan negara Malaysia.
Bineangkan.
Calon hendaklah menjawab berdasarkan kerangka jawapan di bawah.
Aspek
Pengenalan
lsi dan
huraian

Kesimpulan

Perbac;IaD

Markah

1 Lokasi tamadun Mesopotamia.

5 markah

2 Proses pembentukan tamadun Mesopotamia.

10 markah

3 Sumbangan tamadun Mesopotamia.

15 markah

4 Ciri-ciri tamadun Mesopotamia.

30 markah

5 Aspek keeemerlangan dan kegemilangan tamadun Mesopotamia.

10 markah

6 Kemajuan yang dieapai oleh Malaysia kesan peningkatan ketamadunannya.

10 markah

7 Cabaran yang dihadapi oleh Malaysiadalam meningkatkan ketamadunannya

dan langkah-Iangkah untuk mengatasi cabaran tersebut.

10 markah

S Nilai-nilai murni dan iktibar daripada keeemeriangan tamadun

Mesopotamia demi kegemilangan Malaysia,

5 markah

9 Kesimpulan keseluruhan isi yang telah dibincangkan:

(a) Pengetahuan yang diperoleh.
(b) Iktibar kepada diri, bangsa, dan negara.
(c) Harapan menjadikan bangsa dan negara Malaysia cernerlang,
gemilang, dan terbilang.

5 markah

14