Globalizacija

Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije

Idi na: navigacija, pretraga

Globalizacija oznaava ekonomski, politiki i kulturni proces koji je omoguen brzim
razvojem na poljima transporta i komunikacija, a koji je esto voen eljom velikih
korporacija za osvajanjem novih trita. Globalizacija je kontroverzan proces.

Ekonomska globalizacija oznaava u prvom redu stvaranje i utvrivanje pravila

jedinstvenog svjetskog trita sa slobodnim podstie konkurenciju i razvoj. Protivnici
sa druge strane tvrde da velike multinacionalne korporacije koriste ve zaraeni
kapital da onemogue stvaranje konkurenata sa kojima bi morali dijeliti trite.
Politika globalizacija je tijesno vezana uz ekonomsku globalizaciju. Postojanje
jedinstvenog svjetskog trita smanjuje mogunost nacionalnih drava da direktno
podstiu razvoj vlastite ekonomije postavljanjem pravila koja daju prednost vlastitim
firmama. Mjesto donoenja odluka se prenosi iz dravnih u meunarodne institucije
ime se smanjuje mogunost ljudi da direktnim izborima predstavnika vlasti utiu na
vlastiti razvoj.
Kulturna globalizacija je susret razliitih svjetskih kultura i obiaja. Protok robe,
kapitala i ljudi preko dravnih granica nosi sa sobom i protok navika, obiaja i kultura.
Ovaj proces kod razliitih ljudi esto izaziva razliite reakcije. Neki smatraju uticaj
nove kulture pozitivnim razvojem koji obogauje postojeu kulturu dok drugi u novoj
kulturi vide prijetnju utvrenim vrijednostima i pravilima.

Globalizacija se karakterise kroz:

Intenziviranje drutvenih veza irom svijeta, i to tako da veoma udaljena mjesta bivaju
povezana u toj mjeri da dogaaji u jednom mjestu mogu biti uzrokom ili posljedicom
dogaaja u nekom drugom, koje je stotinama kilometara udaljeno, i obrnuto.
Najvea ekonomska i drutvena promjena jo od industrijske revolucije.
Proces porasta veza izmeu drutava i problema.
Proces kojim se intenzivira konkurentnost na tritu.
Pokretanje snaga svjetskog trita i ekonomsko slabljenje drava.

POSLJEDICE GLOBALIZACIJE:

Nacionalne drave su premale za velike i prevelike za male probleme.

Erozija nacionalne drave, npr. Evropska Unija ; drave Unije su svoje nadlenosti prenijele
nadnacionalnim organizacijama pa je tako stvoren euro koji je postao simobl monetarne unije
i novac koji se koristi u svim zemljama Evrope.
Drutveni otpad, npr. radnici u Indiji zarauju manje nego u Evropi, njihova je plaa mala
(jeftina radna snaga), tada poduzea prijete sindikatima preseljenjem u zemlje jeftine radne
snage to moe biti i pogrena odluka jer cilj nije da se samo proizvodi, ve da proizvodi budu
to blie tritu.
Globalizacija stvara jaz izmeu bogatih i siromanih tako to se velike i mone privatne firme
spajaju i ire, dok se mala poduzea gube i nestaju u globaliziranju poslova koje rade.
Na isti taj nain stvaraju se milioneri koje je teko kontrolisati jer zbog svog ulaganja kapitala
ele jo vie, trae, kupuju, prodaju.
Unitavanje okolia postojalo je kao i nepravedna raspodjela i prije globalizacije, ali je
globalizacija zaotrila ove probleme pa danas postoji globalno zagenje vazduha, unitavanje
prirodnih ljepota (npr. brane na Neretvi)

Global Governance kao odgovor na globalne probleme

Problemi poput organizovanog i meunarodnog kriminala, ABH oruja, nejednaka
raspodjela profita, efekat staklene bate, su globalni problemi koji se mogu rijesiti samo u
globalnom okviru.
Global Governance mora istovremeno biti i djelotvoran i demokratski, a ta dva osnovna
zahtjeva suprotna su jedan drugome. Npr. Evropska Unija u ijem sklopu se moe promatrati
ve spomenuta dilema djelotvornosti i demokratije, pri emu je bitno napomenuti da su
evropske drave mnogo slinije jedna drugoj nego to je to sluaj sa ostalim dravama u
svijetu.
"Kapitalizam je tigar pun snage koji se moe iskoristiti za oivljavanje privrede, ali samo ako
njegove snage kontroliraju dravne i politike institucije. Globalizacija je ispustila ovog tigra
iz kaveza i oslobodila "divlji" kapitalizam, koji je, kao i osloboeni tigar, poeo pokazivati
svoje sklonosti divlje zvijeri.
- Benjamin R. Barber.
Program 21 primjer za Global Governance
Na svjetskoj konferenciji u Riju (1992) usvojen je Program 21 kao globalni akcijski program
namijenjen odrivom razvoju. Program 21 predstavlja primjer za Global Governance jer je
zamiljen i napravljan tako da povezuje sve razine u zajednikoj akciji: od globalnog
programa do bezbrojnih projekata irom svijeta u okviru lokalnog programa. Konferencije
odrane tokom devedesetih godina uzimamo kao temelje za Global Governance, jer je na

osnovu njih pravljena nova svjetska politika. Na konferencijama je formirana i nova

konstalacija snaga - nacionalne drave nisu vie (kao na Bekom kongresu) imale ekskluzivno
diplomatsko pravo i monopol nad utvrivanjem meunarodnih odnosa