DIGITALNI FOTOAPARATI

Mirnesa ehaji

Rezime: U ovom seminarskom radu pisala sam o digitalnim fotoaparatima, spomenula sam
fotoaparate koji su radili uz pomo fotografskog filma a glavni zadatak je opisati digitalni
fotoaparat, tj. njegove pojedine dijelove, nain rada, vrste fotoaparata, i sl.Takoer, u ovom
radu nalazi se i nekoliko kratkih savjeta da napravite to bolju fotografiju.

Kljune rijei: Digitalni fotoaparat, CCD ip, objektivi, blic, vrste aparata
UVOD
S vremenom fotografija je postala skoro neophodna potreba svakodnevnog ivota kultnog
ovjeka. Ona ljudima priinjava velika zadovoljstva kao dokument ivota. Svakog dana
hiljade ljudi nabavljaju fotoaparate i postaju foto-amateri, profesionalni fotografi i sl.
Nekada su se koristili fotoaparati koji su radili na principu fotografsog filma, tj.tanke prozirne
trake s fotoosjetljivim slojem. Prvi aparati koje je proizveo u svojoj kompaniji Kodak su imali
ugraen film, a nakon to bi se potroila rola filma - cijeli fotoaparat bi se vraao u Kodak, a
oni bi film razvili, napravili pozitive i vratili aparat vlasniku zajedno s fotografijama i novom
rolom filma.
Danas je to mnogo lake i jednostavnije jer imamo digitalne fotoaparate. Digitalna fotografija,
za razliku od klasine, ne koristi fil ve sliku vidi preko elektronskog senzora kao skup
binarnih podataka. Osim snimanja fotografija, digitalni fotoaparati esto omoguavaju
snimanje videa i zvuka.

Slika 1. [1]
zaljubljenici u fotografiju koriste i analogne i digitalne fotoaparate

Slika 2. [2]

DIGITALNI FOTOAPARATI
21. stoljee unosi digitalnu tehnologiju i u svijet foto i kino-snimanja. Umjesto na
fotoosjetljivi film, digitalna kamera sliku "hvata" na tzv. CCD ip, sastavljen od velikog broja
fotoosjetljivih elija, koje digitaliziraju elemente slike, tj. svjetlosne veliine pretvaraju u skup
podataka o poloaju, nijansi boje i stepenu osvijetljenosti pojedinih mikroskopskih povrinica
koje ine sliku (tzv. "pixel, a tako dobivene digitalne podatke "upisuju" na megnetski medij u
obliku razliitih slikovnih ili filmskih formata (vrsta datoteka). Kao memoriju, dakle sredstvo
za pohranu podataka, fotoaparati koriste memorijske kartice.

Slika 3.[3]

PREDNOSTI DIGITALNIH FOTOAPARTA

ne troe film,
aparati na standardne baterije obino mogu koristiti i punjive aku-baterije, a specijalne
baterije su uvijek punjive,
snimak se odmah vidi (nije potrebno razvijanje) i po potrebi moe se ponoviti,
nema opasnosti da se snimak ogrebe ili prekrije takicama praine,
na memorijsku karticu se mogu snimati stotine, a ne desetci snimaka,
memorijska kartica se nakon pohrane snimka na raunar ili optiki disk brie i koristi
ponovo,
cijena digitalnog snimka je zanemariva, pa moemo snimiti masu snimaka i izabrati
najuspjelije,
snimci se mogu pregledavati u velikom formatu (na PC-u ili TV-ekranu) bez usluga
fotografa,
snimci se mogu retuitati, modificirati, montirati i dr. na raunaru neusporedivo
efikasnije nego u klasinoj tehnologiji,

uz izdatak za foto-printer moemo sami isprintati fotografije i na papiru (istina po

priblino istoj cijeni kao kod fotografa),
digitalni aparati i kamere omoguuju brojne opcije koje klasini nemaju, kao:
"serijsko" snimanje po nekoliko (1-3, pa i vie) snimaka u sekundi, snimanje kraih
video sekvenci fotoaparatom, nekoliko vrsta "pretapanja" iz kadra u kadar kod
kamkordera i dr, snimanje u potpunom mraku bez vidljive rasvjete itd.
u pravilu i jeftini digitalni aparati imaju promjenjivu arinu duljinu ("zum"), tj.
omoguuju "teleskopiranje" objekta,
digitalni aparati automatski registriraju i spremaju podatke o vremenu i postavkama
snimanja,
digitalni snimci se mogu neogranieno puta kopirati bez gubitka kvalitete, to uz
redovna presnimavanja garantira dui vijek trajanja digitalnih snimaka od snimaka na
filmskoj traci (posebno kad je rije o kolor snimcima), itd.[4]

OSNOVNI ELEMENTI DIGITALNOG FOTOAPARATA

Osnovni elementi digitalnih fotoaparata su: objektiv, zatvara, fotosenzor, procesor slike,
ekran, trailo, memorijska kartica i kuite sa komandama.

Objektiv je veoma vaan element fotoaparata i od njega zavisi u najveoj meri krajnji

rezultat fotografije. Od objektiva zavisi koliko moemo veliki kadar da napravimo kao
i devijacije slike.
Zatvara je ureaj na aparatu koji proputa svetlo u tano odreenom vremenu. Na taj
nain se eksponira foto-elija, u tano odreenoj funkcionalnoj zavisnosti sa
koliinom svjetla tj. otvorom blende.
Foto-senzor moe biti COMS ili najee korieni CCD senzor. Foto-senzor je mali
silikonski ip koji se sastoji od hiljada, pa ak i miliona sitnih elemenata osetljivih na
svetlo. To su pikseli.
Procesor slui za obradu podataka koji se proslijreuju sa fotoelemenata. U njemu se
odvijaju sloeni matematiki procesi.
Memorijska kartica je zavrna karika. Na nju se upisuju podaci nakon obrade
fotografije u odreenom formatu.
Ekran osim za kadriranje slui i za pregledavanje nainjenih fotografija, a takoe i za
prikazivanje parametra u procesu podeavanja fotoaparata.
Trailo slui za odreivanje kadra, tj. obuhvata budue slike. U digitalne aparate
ugrauje se optiko trailo i mali LCD ekran.
Kuite objedinjuje sve elemente u jedinstvenu cjelinu, i sadri komande za
upravljanje samim aparatom.[5]

PRINCIP RADA DIGITALNIH FOTOAPARATA

Zahvaljujui ogledalu koje se nalazi iza objektiva u tijelu fotoaparata i pentaprizmi koja se
nalazi iznad ogledala kroz trailo je vidljiv kadar koji e se kroz objektiv zabiljeiti na film ili
na svjetlosni senzor. Pri okidanju fotografije ogledalo se podie i proputa svjetlo iz objektiva
do filma ili senzora. Dakle, svjetlo prolazi kroz objektiv i lomi se na odreeni nain da bi se
dobila otra slika. U objektivu blenda (pomini otvor) kontrolira koliinu i ugao svijetla koja
e doi do filma ili senzora. Kad je blenda pritvorena prolazi manje svjetla u otrijem uglu, a
kad je otvorena prolazi vie svjetla u ne toliko otrom uglu. Zato je blendom mogue
kontrolirati koliinu otrine na fotografiji. Prije osvjetljavanja filma ili senzora zatvara se
otvara na kratko vrijeme koje se mjeri najee u dijelovima sekunde (1/125, 1/250, 1/500) ili
pri duim ekspozicijama i u desetinama sekunde ili u sekundama. Zatvara se nalazi tik ispred
filma ili senzora.
1-

objektiv

2-

ogledalo

3-

zatvara

4-

fotoosjetlji
vi medij
autofokus

5678-

sabirna
lea
pentaprizm
a
trailo
Slika 4. [6]

CCD IP
CCD (eng. Charge Coupled Device) je specijalno izraen silicijski ip ija je jedna povrina
osjetljiva na svjetlo. Ta fotosenzitivna povrina je zapravo mrea fotoelija. Prije ekspozicije
se sve fotoelije nabiju (charging) elektronima. Za vrijeme ekspozicije, kada svjetlosne zrake
osvijetle senzor ti elektroni se zavisno o svjetlosti rasporede po elijama. Nakon ekspozicije
se mjeri napon svake pojedine elije. Da bi dobili sliku u boji fotosenzitivna povrina CCD-a
je prekrivena filterima razliitih boja. Najee su to tri osnovne boje: crvena, zelena i plava.
Zanimljivo je da su filteri izraeni tako da je najzastupljenija zelena boja. Radi se o tome da je
ljudsko oko najosjetljivije na podruje spektra u kojem su zelena i uta boja, tako da je u tom
podruju potrebno vie informacija da bi dobili vjerniju reprodukciju boja. Podaci, odnosno
napon fotoelija, se oitavaju serijski eliju po eliju, a kada se oita cijeli redak prelazi se na
novi. Takav nain oitavanja sa senzorima visoke rezolucije stvara probleme, jer oitavanje
desetak miliona podataka zahtijeva poprilino vrijeme i usporava rad aparata. Da bi se to

vrijeme skratilo potrebna je visoka kvaliteta izrade i savreno isti elementarni silicij (to
podie cijenu).
CCD ipovi postoje u dvije verzije.
Isprepleteni nudi veliku osjetljivost na
svjetlinu, a naziva se isprepletenim zato
to elektronika digitalnog fotoaparata mora
s CCD ipa najprije oitavati neparne
retke, a potom parne. Postupak oitavanja
slike s takvog CCD ipa traje due nego
kod druge verzije. CCD ip s progresivnim
skeniranjem moe snimiti vei broj slika u
jednoj sekundi, a elektronika digitalnog
fotoaparata te slike moe oitati s CCD
ipa u jednom prolazu. To omoguava
bolju kontrolu ulaska svjetlosti u
fotoaparat kao i bre stvaranje fotografija u
jedinici
vremena.[7]

Slika 5. CCD ip[8]

CMOS IP
CMOS (complementary metal oxide semiconductor). To je poluprovodniki ip koji se sastoji
od dvodimenzionalne matrice foto senzora tj. piksela. Sastoji se od redova (horizontalnih
piksela) i kolona (vertikalnih piksela). Proizvod broja kolona i broja redova predstavlja
rezoluciju CMOS senzora. Za razliku od CCD senzora gde se naelektrisanje dobijeno
konverzijom fotona prosleuje na prenosni registar koji pretvara elektrone u naboj i
prosleuje AD (analogno-digitalni) konvertoru, kod CMOS ipa svaki fotoelement ima svoj
konvertor elektrona u naboj, a pored toga poseduje i dodatne elemente poput pojaivaa
signala i redukcije uma. Na CMOS ipu se nalazi i AD (analogno-digitalni) konvertor gde se
naelektrisanje proizvedeno na svakom pikselu pretvara u digitalni signal. Iz navedenog se
moe zakljuiti da je CMOS senzor znatno kompleksniji i da je veina dodatne elektronike
ugraena u sam senzor, za razliku od CCD-a gde se AD konvertor, pojaavai i ostale
neophodne komponente nalaze na odvojenoj tampanoj ploi na fotoaparatu. Razvoj CMOS
senzora je u poslednjih 10-tak godina znatno napredovao, pa se danas CMOS senzori koriste u
DSLR aparatima i pruaju odlian kvalitet fotografija.[9]

OBJEKTIV

Slika 6. CMOS ip za Canon EOS 1D[10]

Objektiv je najbitniji dio svakog fotoaparata. Moderni objektivi su sastavljeni od nekoliko

tijesno poredanih i meusobno slijepljenih lea. Na taj se
nain postie visok
stepen otrine. Postoji vie vrsta objektiva: normalni
objektiv, irokougaoni objektiv, makro objektiv,
teleobjektiv i zoom objektiv.
Zumiranje daje efekat pribliavanja ili udaljavanja od
objekta snimanja. Pravizum se ostvaruje pomacima u
sistemu lea i naziva se optikim zumom, za razliku od
tzv. digitalnog zuma koji poveava detalje slike, ali i sve
greke i neotrine.
Slika 6. [11]

BLJESKALICA (BLIC)
Bljeskalica (blic) je pomoni izvor svjetla u fotografiji i
koristi se za nadopunjavanje postojeeg svijetla.
Bljeskalicu koja je ugraena u fotoaparat rijetko emo moi
upotrijebiti pametno. Ona, naime, vrlo esto uniti
fotografiju jer je premala, preblizu objektiva i usmjerena je
direktno prema objektu snimanja (ponitava sve sjene pa
objekti snimanja izgledaju spljoteno), a vrlo esto dolazi
do prejakog osvjetljavanja.
Zato se u ozbiljnoj fotografiji koriste vanjske bljeskalice.
[12]
Slika 7. Vanjska bljeskalica[13]

VRSTE FOTOAPARATA
Dvije su osnovne vrste fotoaparata koji se danas najee koriste to su kompaktni
fotoaparati i SLR fotoaparati.
Kompaktni fotoaparati su manji, praktiniji i jednostavniji. Sastoje se od manjeg tijela koje je
najee veliine ake. Imaju jedan objektiv promjenjive fokusne duine, tzv. zoom objektiv i
najee ugraenu bljeskalicu. Njima se fotografie tako da se na LCD zaslonu (koji je na
stranjoj strani aparata) odredi kadar i jednostavnim pritiskom na okida (koji je najee na
vrhu aparata) snimi fotografija. Ovakvi fotoaparati najede nemaju optiko trailo. Ako ga i
imaju njime se ne gleda kroz objektiv, ved kroz poseban prozori. Imaju ograniene
mogudnosti za kreativno snimanje, no neki ipak nude neke mogunosti kontrolisanja
bljeskalice, odreivanje modusa snimanja (makro, sport, pejza, portret, nodno snimanje) te
podeavanja svjetline fotografija. Ovakvi se fotoaparati ugrauju i u mobitele.
Prednosti ovakvih fotoaparata su njihova kompaktnost (mali su i lahko prenosivi, stanu u
dep), niska cijena, najee su vrlo otri ako se snima na otvorenom i rade izvrsne makro
snimke (snimke izbliza). Nedostaci su im, meutim, mnogi. Ne mogu im se mijenjati
objektivi, ograniene su im mogunosti za kreativno snimanje i najee pruaju malo
mogudnosti za obradu fotografije jer nude pohranjivanje samo u JPEG formatu.

SLR aparati su vei i kompliciraniji. Sastoje se od tijela fotoaparata na koje se mogu stavljati
razliiti objektivi i vanjska bljeskalica. Njima se fotografie gledajui kroz trailo i u trailu je
vidljiv kadar koji gleda objektiv. SLR aparati nude potpunu kontrolu u fotografisanju to
znai da fotograf njima moe postii upravo ono to eli fotografijom. Nedostaci su im vea
cijena, veliina (pogotovo ako imamo vie objektiva i vanjsku bljeskalicu), teina opreme
(moe teiti i nekoliko kilograma ako koristimo kvalitetnije teleobjektive) i osjetljivost na
vremenske prilike (vlaga i praina) te na udarce. [14]

KORITENJE DIGITALNIH FOTOPARATA

U ovom seminarskom radu opisat u nekoliko kratkih savjeta koji, ako ih se pridravate mogu
znaajno da poboljaju vae fotografije

Neka pozadina ne bude napadna

Veoma bitno je da napadna
pozadina ne odvlai panju
od glavnog objekta

to blie, to bolje
Idealno je kada moemo to
blie prii objektu

 Bliski objekti daju nam

perspektivu

Kako da fotografiete portrete!

Koristite umjesto automatskog
manuelni reim rada[15]

ZAKLJUAK
Digitalni fotoaparati su zbilja nevjerojatni i iako sam o njima ve mnogo znala sada znam jo vie.

Pojava digitalnih fotoaparata znaajna je za napredak razvoja tehnike i umjetnosti.

Za razliku od klasinih fotoaparata digitalni su bolji u mnogo emu.
Na primjer na njih stane mnogo vie fotografija nego na klasinifoto aparat te se memorijska
kartica nakon pranjenja moe ponovo koristiti i tako dalje.
Kupovina digitalnog fotoaparata nije jednostavna. Kakav aparat kupiti, sa koliko megapiksela,
kolikim zumom, koliko uope potroiti?
To nikako nisu jednostavne odluke i svakako ovise izmeu ostalog o namjeni fotoparata kojeg
nabavljamo.
U najraireniju skupinu spadaju korisnici koji namjeravaju fotografisati porodicu, prijatelje ili
zabiljeiti putovanja i godinje odmore bez puno razmiljanja o podeavanjima aparata.
Za takvu vrstu namjene najbolji sukompaktni fotoaparati
Za ljubitelje digitalnih fotoaparata najbolji su SLR fotoaparati s mnogo vie opcija i s veom
kvalitetom slike. Razvoju digitalnih fotoaparata veoma su doprinjele mnoge druge znanosti
koje se bave prouavanjem objektiva, memorjskih kartica i ostalog vezanog uz digitalne
fotoaparate

LITERATURA
[1] http://i532.photobucket.com/albums/ee326/aaleksaandaar/praktica1.jpg
[2] http://www.ephotozine.com/article/canon-eos-1000d-digital-slr-review-9826
[3] http://www.nabava.net/digitalni-fotoaparati__120/canon-digitalni-fotoaparat-eos-600d180mpx-10x-opt-zoom__1180001
[4] www.wikipedija.com
[5] http://www.tehnomanija.rs/pages/prednosti-digitalne-fotografije.html
[6] http://hr.wikipedia.org/wiki/Jednooki_zrcalni_fotoparat
[7] http://tomislavdekovic.iz.hr/sheshnjak/clanci/fotografija/teorija.html
[8] http://www.vidipedija.com/~vidipedi/index.php?title=Slika:CCD_senzor.jpg
[9] http://www.fotoart.rs/Fotopedija/C/cmos.html
[10] http://fotografija.hr/digitalni-fotoaparat-kao-digitalna-kamera-5/
[11] http://shop.imtec.ba/fotoaparati-slr/13941-nikon-dslr-d3200-objektivi-18-55mm-vr-55200mm-vr.html
[12] http://fotografija.ba/fotoglosar/
[13] http://www.canosa.com.hr/product.asp?product=sigma-flash-ef-610-dg-super-canon-blicbljeskalica-speedlite&code=sig-can-ef610su
[14] http://www.akvarij.net/forum/index.php?topic=46266.0;wap2
[15] 33 Savjeta za digitalne fotografe - Saa Prudikov (http://www.slideshare.net/boshkosavich/33saveta-za-digitalne-fotografe-saa-prudkov)

(Napomena: Svi navedeni linkovi dostupni su 10.1.2014 godine)