Poezija ili lirika (dolazi od gr.

lyra - iani muziki instrument) je naziv za knji evni

rod u stihu i prozi (pesma u prozi). Poezija je vrsta knji evno-umetnikog izra avanj
a i plod je izno enja pesnikove unutra njosti, njegovih misli i raspolo enja. Nastala
je u starogrkoj knji evnosti iz obreda posveenih Meliku (vladaru), u kojima su se pe
sme izvodile uz pratnju muzikog instrumenta lire.
Lirske pesme su se pevale uz muziku, danas se deklamuju, recituju. Lirsko pesni tv
o nastalo je u svojevrsnom sinkretizmu, stapanju muzike, glume, govora, plesa. I
spunjava stvaraoca i itaoca utiskom - impresijom; govori kroz jedinstvo zvuka i s
misla.
Vrste lirskih pesama: ljubavna, domoljubiva (rodoljubiva, patriotska), socijalna
, misaona (refleksivna), opisna (deskriptivna), religiozna.
Tradicionalne lirske pesme su himna, oda, elegija, ditiramb, epigraf, epigram.
Moderna lirika-znai eksperiment i lutanje, otkrivanje nesluenih mogunosti jezika (r
itam, zvuk, melodija), ne te i razumljivosti, zbunjujua je za itaoce, sugeri e umesto
da obja njava.
Opkoraenje - preno enje vi e rei u novi red; prebacivanje, preno enje prve rei
Asindeton - nizanje rei bez gramatikog povezivanja
Asonanca - nizanje istih (ili slinih) samoglasnika
Aliteracija - nizanje istih (ili slinih) suglasnika
ljubavna izra ava oseaje ljubavi, zanos, radost, bol, patnju ; nastala je u davno dob
a, prisutna je u svim razdobljima; pesnici: Sapfa, Lamartine, Heine, Pu kin, Serge
j Jesenjin, Lorka, Pablo Neruda, Petrarka, Antun Gustav Mato , Vesna Parun, Pupai, K
a telan
elegija (gr. elegos - tu balica), tu na pesma
ditiramb (gr. ditirambos - epitet Dionisa)
nokturno nona pesma, noni ugoaj, Antun Gustav Mato , Tin Ujevi, Miroslav Krle a
sinestezija - stapanje
himna (gr. hymnos - pesma) nastala kao hvalospev u ast Dionisa, ili nekog heroja u
z gl. pratnju u obredima, kao zborska pesma uz pratnju svirale o lepoti prirode,
radostima i u icima, odu evljenje, zanos, nacionalni oseaji, ljubav prema rodu, jezi
ku, kulturi, obiajima, polagani ritam, zanos, sveanost, svaka dr ava ima himnu, himn
e bogovima su izraz religioznog odnosa ovjeka prema onom to smatra apsolutnim
oda (gr. eoide - pesma) sveana, zanosni govor, slavi pov. dogaaj ili slavnu pov. Os
obu slavi plemenitost, dobrotu ili drugu osobinu, pisane bogovima, veri, prijate
ljima, jeziku. Gr. Alkej, Sapfa, Pindar; rim. Horacije
epitaf (gr. epitafos - nadgrobni), nadgrobni natpis kao pesma Oblik jezgrovit, du
hovit, satirian, odnos prema prolaznosti ivota, ljudskoj sudbini, primer misaone l
irike Pannonius, Mato , Tadijanovi (Ivan Goran Kovai), steci
epigram: kratak, jezgrovit, duhovit, satirian; teme: dru tvene pojave, pojedinci, z
naajne linosti, dogaaji ; prvotno je znaio natpis uklesan u kamenu ; Simonid i Marcija
l dali temelje; zastupljen u svim epohama; Pannonius, Vraz, Antun Gustav Mato
socijalna pesma (lat. socijeta- dru tvo), socijalne teme i motivi - socijalna nepr
avda, iseljavanje ; prikazuje - lo u socijalnu sredinu (predgrae, siroma ne kue, neima tin
u), siroma ni svet (radnike, prosjake, beskunike) i atmosferu u kojoj ive, svest o b
edi
misaona pesma (refleksivna); pesnik izra ava misli o raznim temama (pesni tvu, pesmi
, roenju, smrti ), koriste se pesnike slike i aforizmi
idila (gr. eidilion - sliica, pesmica), bukolika, ekloga (slavi ivot u prirodi); te
ma: mirni ivot u prirodi, na selu; tvorac Teokrit (3.v.p.n.e.), Vergilije Bukolike,
Dinko Ranjina, D ore Dr i, Nikola Nalje kovi