I NT V BC TRANH VN HO VIT QUA THNH NG CHA T

CH B PHN C TH NGI
Tc gi: Nguyn Trung Kin - Cp nht: 11/12/2014
Thng qua vic tm hiu thnh ng cha t ch BPCTN di gc nhn ngn ng vn
ho, tc gi mong mun c th phc ho c i nt v bc tranh vn ho Vit Nam.
l nt c trng trong i sng nng nghip trng la nc, l vn ho trong giao
tip v c bit l nhng c im trong tnh cch ca ngi Vit chng ta.
I NT V BC TRANH VN HO VIT
QUA THNH NG CHA T CH B PHN C TH NGI
Nguyn Trung Kin
i hc Ty Bc
1. t vn
Ngn ng phn nh hin thc khch quan thng qua lng knh ch quan ca
con ngi. V th, n l chic cha kho vn nng gip cho con ngi m cnh
ca khm ph t nhin, x hi v chnh bn thn mnh. Mt b phn quan trng
ca ngn ng l thnh ng. Thnh ng l mt loi t hp t c nh, bn vng v
hnh thc cu trc, hon chnh, bng by v ngha, c s dng rng ri trong
giao tip hng ngy, c bit l trong khu ng [2, 27].
Thnh ng ting Vit khng ch c s lng ln m cn phong ph, a dng v
ni dung. Ch xt ring nhm thnh ng cha t ch b phn c th ngi (BPCTN),
chng ti thng k c 628 n v trong cun Thnh ng ting Vit ca tc gi
Nguyn Lc, Lng Vn ang, NXB Khoa hc X hi, 2009. Vic tm hiu nhm
thnh ng ny da trn ci nhn tng hp ca l thuyt v ba bnh din ngn ng (ng
php, ng ngha, ng dng) gi m cho chng ti hng tm hiu su hn v mi
quan h gia ngn ng v vn ho.
Vn ho (culture) l tng th nhng gi tr vt cht v tinh thn do con ngi
sng to ra trong qu trnh lch s [4, 8]. Trn dng chy ca lch s, ting Vit
ra i. l thnh qu ca mt qu trnh sng to mit mi, bn b trong lao ng v
tip giao vn ho ca ng cha ta. Do , hin nhin ting Vit cng chnh l mt sn
phm vn ho v gi ca dn tc ta.

Ngn ng v vn ho khng nhng c mi quan h mt thit vi nhau m chng

cn lun bo lu trong nhau nhng tinh hoa trn cc chng ng pht trin. C c
iu ny do ngn ng l phng tin giao tip c bn nht ca x hi loi ngi. Con
ngi xy dng v ci to x hi thng qua nhiu hot ng v dng nh hot ng
no cng cn n ngn ng. Vn ho li ny sinh t chnh nhng hot ng ca
con ngi. Do vy, cng vi lao ng, vn ho v ngn ng c hnh thnh v song
hnh tn ti. Nhiu gi tr quan trng ca vn ho, nht l nhng gi tr vn ho nh
(phong tc, tn ngng, tn gio, vn hc,...) c bo tn nh ngn ng. Ngc li,
trong vn ngn ng ca mt dn tc cng lun in du v hin hu nhng gi tr
vn ho khc nhau. Nhm thnh ng cha t ch BPCTN m chng ti tm hiu c th
c xem nh mt v d.
2. i nt v bc tranh vn ho Vit Nam qua thnh ng cha t ch BPCTN
2.1. Nt vn ho ca i sng nng nghip c th
Vn ho Vit Nam c ngun gc bn a l ch yu. l nhng gi tr vn ho
c ny sinh t nn vn minh chu th sng Hng. Nn vn minh ny nm trong mt
khu vc rng ln hn l nn vn minh ca nhng c dn trng la nc khu vc
ng Nam . Nh nghin cu G. Cosde cho rng: V phng din vt cht: lm
rung cy la, nui tru b, dng kim kh th s, gii bi thuyn [5, 69]. Tc gi
Trn Ngc Thm trong C s vn ho Vit Nam b sung kin trn bng mt nhn
xt xc ng: Vic trng la v cc loi cy nh khoai, bu, b, tru, cau; vic thun
dng mt s gia sc nh tru, ln, g; vic lm nh ; vic dng cy thuc cha
bnh [5, 85]. Tt c nhng iu ny u phn nh nt c trng trong vn ho Vit
Nam l vn ho nng nghip. Mi mt ca i sng vt cht v i sng tinh thn ca
con ngi u mang du n nng nghip rt r rt.
Trc kia, sn xut nng nghip nc ta l nn sn xut vi quy m nh l,
manh mn, cng c lao ng th s, phng thc canh tc lc hu. Trong cng vic
lm t, cy trng, thu hoch, ngi Vit dng sc ngi v sc ko ca gia sc (tru,
b, nga) l ch yu cho nn h thng phi lao ng vt v. Cc thnh ng nh
chn lm tay bn, u i vai mang, c cy vai ba, chy mt lm lng, bn mt
cho t, bn lng cho tri, u tt mt ti, u tro mt mui, ... phn nh mt
cch chn thc ni nhc nhn ca ngi nng dn khi lm ra ht thc, c khoai. Th
nhng dng nh quanh nm sut thng, h vn phi sng chung vi i ngho. c
m v s no trong ci n, ci mc ca ngi nng dn lun lun l mt ni nim
au u. Cc thnh ng nh ngho l t, vt mi chng t ming, git gu v
vai,... gip cho chng ta thy r iu ny. Cng v th, ci i v ming n
li nhiu du n trong vn t vng ni chung v thnh ng ni ring ca ting Vit.

Khi miu t ngoi hnh con ngi, thnh ng cha t ch BPCTN xut hin
nhiu hnh nh quen thuc v gn gi vi sn xut nng nghip nh mt ngy
nh cn thung, mt li cy, rng to nhbn cuc, lng di nh ch lim ci, mt
mo nh b, di c cng tay, mt sc nh dao cau,.... Cc thnh ng cha t ch
BPCTN trong s lin tng, so snh vi cc hnh nh ch vt, cng c lao ng
thng thy ca i sng nng nghip c cc nh vn vn dng trong cc sng
tc vn chng. V d:
Bi v ch v nh cn tr, mi hai con, ci mt sc nh dao li hng hng i
m, bng nhin li sinh ra vng chng, ca ngon tr tr ngay trc mt, ai m nhn
c. (Ch Pho, Nam Cao).
Thnh ng mt sc nh dao cau c s dng trong v d trn c dng bin
th mt sc nh dao. y l i mt sc so, hay lic tnh (thng ch mt con gi)
[3, 389]. Nam Cao rt kho lo khi dng mt lot nhng biu thc ngn ng
miu t v hon cnh ca ch v Binh Chc nh: ch v nh cn tr, mi hai con,
bng nhin li sinh ra vng chng. Xen gia vo nhng biu thc , tc gi s
dng thnh ng mt sc nh dao v biu thc hng hng i m. Sp xp nh
vy c tc dng nhm nhn mnh n hon cnh o le, c bit ca mt ngi
n b tr p, a tnh li vng chng. y l mt c s y tnh logic nh vn
trin khai tip mch truyn khi k v vic v Binh Chc qua li vi nhiu n
ng lng V i m B Kin l in hnh.
Nhiu loi vt nui trong gia nh v cc loi ng vt gn gi vi i sng nng
nghip cng i vo cc thnh ng c cha t ch BPCTN. Chng hn lng tng
nh g mc tc, mt ln luc, nhn chch lim mt, u tru mt nga, u b u
bu, mt chut kp, d c lng chim, tht y lng ong, mt nh mt g chi,
mt xanh nh t nhi, mt r nh t ong bu, mt b cu, mt c chy, c ngng
nh c c, lng my su rm, ging mt ch, mt c nhi mi chui mn, mm c
ngo, da mi tc bc...
Nhng thnh ng c chng ti lit k k trn u c mt c im chung l mt
BPCTN lun lun c so snh hoc lin tng n mt loi vt no . Khi nhng
thnh ng ny c s dng trong giao tip hoc trong cc tc phm vn chng th
n gp phn quan trng lm tng gi tr biu cm cho tc phm y. Chng hn, thay
v s dng cc t hung hn, ngang ngc, Nguyn Du dng thnh ng u tru
mt nga trong v d sau:
Ngi nch thc k tay ao

u tru mt nga o o nh si (Truyn Kiu)

Cc loi thc vt quen thuc ca min kh hu nhit i gi ma gn gi i
vi i sng v sinh hot ca nhng c dn trng la nc cng c nhc n nh
rng chui tiu li nc nc, mt c nhi mi chui mn, tc cng nh r tre, mt
l rm, mi dc da, mt tri xoan, mt cay nh xt t, c gan n mung c gan li
h, u c b u, v thng da gang, tc ui g my l liu, h ming
ch sung, chn nh ng sy, lng v cng nh lng sung,.... thy im c o
khi s dng nhng hnh nh thc vt trong cc thnh ng cha t ch BPCTN, chng
ta cng tm hiu bi ca dao sau y:
Nhng ngi con mt l rm
Lng my l liu ng trm quan tin. (Ca dao)
Con mt l ca s ca tm hn. T xa xa, ng cha li nhiu kinh nghim
thuc v nhn tng hc nhn mt m bt hnh dong. Thng qua ngoi hnh, din
mo c th on bit v ni tm, tnh cch con ngi. Cu ca dao trn th hin s
nh gi cao i vi nhng ngi c i mt v i lng my p. Da theo c im
hnh dng ca l cy rau rm, ng cha ta c kt nn thnh ng mt l rm.
l i mt cn i, hi di, trng en nhiu v cng cn i. Nhng ngi c con mt
nh vy th n nhu, sng sut v thng minh. Lng my l liu cng xut pht t s
quan st v c im ca l cy liu. Nh vic quan st ny, ng cha ta cho rng
nhng ngi c i lng my vi hnh dng hi nh, thon gn, cui lng my vng
xung m ly mt th l nhng ngi qu phi v trung hu. Gp bt k hon cnh
no, d thun cnh hay nghch cnh th vn thy chung trc sau nh mt. nh
gi cao nhng phm cht tt p n ng sau i mt, cp lng my, ng cha ta
i n kt lun ng trm quan tin vi hm y l nhng ngi c gi tr cao,
kh tm v cn c thi lun trn trng h.
Mt iu c bit l cy la tr thnh hnh nh thc vt gn gi nht, quen
thuc nht v cng quan trng nht vi ngi Vit chng ta. Trong thnh ng ni
chung v thnh ng cha t ch BPCTN ni ring th hnh nh cy la c tn s xut
hin nhiu v c tnh ph qut rng nht. Ngi Vit chng ta c cch tri nhn rt
su sc v t m v cy la thng qua cc t thuc trng ngha ch la trong thnh
ng nh: mng nh l la, cm nh thc, chuyn n nh go rang, d hi
nh cm hp, ch nh tru trt, lng nhng nh ca rm, cht nh ng r, cm t l
m rut, ngn nh cm np nt, mo ming i n xi v, tho d v cho ch,
m bnh c, v bnh giy....

Ht go c lm ra phi tri qua mt qu trnh lao ng mt nng hai sng,

xay, gi, gin, sng. Ht thc vng v ht go trng cht cha trong l bit bao m
hi cng sc. S vt v ca ngi nng dn thng c nhc n qua thnh
ng chn lm tay bn. Khi i vo ca dao, hnh nh y khng ch dng li ngha
ch s vt v, nhc nhn m n cn nh mt biu hin ca s chm ch, cn c ca cc
c thn n lm m m cc chng trai.
Ai em em n gia ng
Chn bn tay lm m lng anh say. (Ca dao)
Cu ca dao c th xem nh mt li t tnh ca chng trai vi c gi. Khng gian
ca cuc gp g khng phi l mt m trng th mng, ni vn hng nh cc bi
ca dao khc m l gia ng, vo thi im thanh thin bch nht. Nhn vt em
c ni n y khng m phn mi son, chn dp chn giy m l chn
lm tay bn. Ci p khng tot ln t hnh hi, din mo m l t trong lao ng vt
v thng ngy. Hn l c gi lm cho lng anh say bi chnh ci s hin ho,
hay lam hay lm . V p tht y lng ong ca ngi con gi chc hn cng
chnh l kt qu ca s chm ch, chu thng chu kh thu vn cho cuc sng gia
nh.
Nhng ngi tht y lng ong
Va kho chiu chng va kho nui con
Nhng c bo trc bo trn
n vng nh chp nh con c ngy. (Ca dao)
Cm go l thc n chnh nui sng con ngi. Cho nn ngi Vit Nam coi
ht go trng nh ht ngc qu tri ban cho vy. Tm hiu ngha ca thnh ng
cm t l m rut gip cho chng ta thy c thi trn trng ca ngi Vit
Nam i vi ht go, bt cm. H chn ra mt hnh nh thn thng v cao c l
m hin trong mi quan h vi con so snh lm ni bt nn vai tr quan trng ca
cm t i vi s sng ca con ngi. Php so snh qu l thn tnh v su sc.
Vi thnh ng cm nh m v cng vy, ngoi ngha ch li sng thu vn, ch th
vi v con th hai hnh nh cm nh v m v gip cho chng ta thy c
nhng th cho d qu i quen thuc m li khng th thiu c, hoc c thiu
th d ch mt ngy cng cm thy bng khung. l thi trn trng nhng gi tr

gn gi, c bn v bn cht trong mt cch quan nim y nhn vn v mi m v

hnh phc gia nh ca ng cha ta.
t nc c ngun gc nng nghip nh Vit Nam chng ta li c c duyn
tip thu c chn lc nhng t tng ln ca ng thi c i. l h t tng
tam gio ng nguyn vi s hin hu cng lc nhng nh hng ca Pht gio,
o gio v Nho gio. Nhng du n v s nh hng ca cc t tng ny vn cn
li trong nhm thnh ng cha t ch BPCTN nh khu pht tm x, tr nh
t bt, b tay bt ngy rm, ming b tt d t ngm, tay di nh tay la hn,
m ni che tai, n xi cha ngng ming, lng ch c v ch tm, mt vung ch
in,...
Thnh ng mt vung ch in l biu hin s nh hng ca Nho gio i vi
vn ho Vit Nam. Mt hnh ch in l khun mt vung vc, ging nh hnh
dng ca ch in (). Khun mt ny biu hin cho s trung thc, nhn hu. Hn
Mc T trong ni nim hoi vng v x Hu vit nn thi phm y thn V D vi
nhng cu th:
Vn ai mt qu xanh nh ngc
L trc che ngang mt ch in. (y thn V D)
Sau s ng ngng v v p trong tro, tinh khi v mt xanh ca vn tc x
Hu di nh ban mai. Hnh nh con ngi xut hin thp thong. C nhiu kin
khc nhau xung quanh hnh nhmt ch in, c kin cho rng l khun mt
ca mt c thiu n, li c cho rng l hnh nh khun mt ca mt chng trai.
Theo chng ti, ch cn hiu mt ch in trong cu th l khun mt ca ngi x
Hu cng thy ci hay, ci p ca cu th ri. Hn Mc T hoi nim v x Hu
mng m gn lin vi ci thi si ni, tr trung yu i ca tui i mi v mt mi
tnh n phng thm yu trm nh. Nay khng trc tip v vi V D thn thng,
nh th di ln trong lng l bit bao tnh cm nh nhung vi t vi ngi ni y.
V th cho nn hnh nh l trc che ngang mt ch in c th xem l mt tn hiu
thm m tng hp. N l v p hi ho ca thin nhin vi con ngi x Hu. Thin
nhin ti p cn con ngi th nhn i, ha tnh.
2.2. Nt vn ho trong li n ting ni
Cch i nhn x th thng qua li n ting ni c ngi Vit Nam chng ta rt
coi trng. N l biu hin ca vn ho v t cch con ngi. Trong giao tip, ngi
Vit Nam lun lun c xu hng gi ho kh, trnh s ci c hay to ting. Bao gi h
cng cn nhc n o trc khi ni. S thn trng c biu hin thng qua cc

thnh ng nh gi mm gi ming, c mm th cp c np th y.Trong lc ni

nng, thi chn thnh, nim n, thn thin, ti ci bao gi cng c nh gi
cao. Chng hn tay bt mt mng, thm tay hay ming, mau mm mau ming. Khi
ni nng, cho d ai cn c cht cc cn, th vng th vn d c thng cm v
lng th nh khu x tm pht, bng ngay ming thng, cn nhng k b ngoi
ni nng t t, ngt ngo nhng trong lng li nham him, thm c th lun b ph
phn nh trong cc thnh ng ming thn tht d t ngm, ming nam m bng mt
b dao gm, khu pht tm x....
Khun mt l biu hin ca thi thin ch hay khng thin ch trong giao tip.
V th ngi Vit Nam thng ch nhn ra s thiu thin cm qua cc thnh ng
nh mt nng nh ch, mt nng nh eo, nng mt sa my.... Nhng biu hin
thi qu trong giao tip cng thng b ph phn nh mt nh mt g chi, khoa
chn ma tay, ni xu bt mp. Thi tr l, bt chp tt c, khng cn quan tm
n nhng ngi xung quanh cng l iu c ng cha ta phn nh trong cc thnh
ng nh mt chai my , mt tr trn bng,.... S lun ci, b trong giao tip
c biu hin qua cc thnh ng nh ci mt khom lng, qu gi ci u. Nhng
k c quyn th hay giu c thng t mt thi trch thng trong giao tip c
biu hin bng thnh ng khinh ngi bng na con mt, ni nh m vo mt,
mng nh tt nc vo mt....
ng cha chng ta cn nh gi nhn tm thng qua nhn din khi giao tip.
Nhng thnh ng nh mt tri xoan, mt vung ch in thng l biu hin ca
nhng con ngi p ngi, p nt, hin lnh, nhn hu, v tha. Ngc li nhng
k mt su ru rm, mt lng my vc, mt la my lt li thng n giu bn
trong nhng bn cht xu xa nh c c, gian xo hoc t dm. Nhng thnh ng
nh mt ti xanh ti xm, mt vng nh ngh, mt nh chm gip cho chng ta
nhn ra c tm trng cht cha ni lo lng, s hi ca ngi ang giao tip vi
mnh. Hn l chng ta cn nh nhng cu th miu t v tm trng ca Thc Sinh
trong bui Kiu bo n bo on:
Cho gm mi n Thc lang
Mt nh chm mnh dng gi run. (Truyn Kiu)
Thnh ng mt nh chm miu t r tm trng s hi cc ca Thc
Sinh. Gia trng hm ba qun gm gio, st kh ng ng, Thc Sinh tng rng
Thy Kiu cho mi n mnh hi ti v nhng vic trc kia. Thc Sinh vn l
ngi c bn tnh nht nht, li cng thm vi mt hon cnh c bit nn tm l run
s n mc khng th ni ln li trong v d va nu l mt iu d hiu. V d ny

cng l mt minh chng cho ngh thut miu t tm l nhn vt thn tnh ca thi s
Nguyn Du.
Vn ho trong giao tip cn c th hin s thuyt phc ngi nghe. Bn
cnh ni dung ni th cch thc truyn t khi ni cng rt quan trng. Nhng ngi
ti tr, thng minh, ni nng r rng, mch lc th nhng iu ni ra thng nh rt
vo tai ngi nghe. Ngc li, k th l, thiu hiu bit th ni nh m vo
tai ngi khc.
2.3. Nt vn ho trong tnh cch con ngi Vit Nam
Tnh cch l tng th ni chung nhng c im tm l n nh trong cch x s
ca mt ngi, biu hin thi in hnh ca ngi trong nhng hon cnh in
hnh. Bn cht con ngi l tng ho ca cc mi quan h x hi. Do , con ngi l
mt thc th tn ti trong x hi linh hot v phc tp nht. Con ngi sng to ra
ngn ng phc v cho i sng v cng ch c ngn ng mi c th tho mn c
nhu cu truyn ti nhng thng ip, t tng, tnh cm ca con ngi. Thng qua
ngn ng ni chung v thnh ng cha t ch BPCTN ni ring cng gip cho chng
ta phn no hnh dung c nhng c im v tnh cch ca ngi Vit Nam.
C mt iu d nhn thy v c im tnh cch ca ngi Vit Nam c ni n
trong thnh ng l tn ti c nhng tnh cch tt, tch cc v nhng tnh cch xu, tiu
cc. Trong , nt tnh cch xu c ni n nhiu hn. L gii v iu ny, c nhiu
c s khc nhau. Trong , c th k n vic dn tc Vit Nam l mt cng ng
ngi coi trng s gio dc, ght ci xu, ci c nn thng cp n ci xu, ci c
mt cch thng thn, khng che giu v xem nh mt cch t rn mnh v dy
ngi.
Nt tnh cch xu, tiu cc trong mt b phn ngi Vit Nam c th k n l s
lt lng tro tr nh mt tam mt t, tr mt nh tr bn tay, ming nam m bng b
dao gm,...; s nham him, thm c trong cch x th nh m dao sau lng, gp
la b tay ngi, c c lng trong bng, nm giu tay, ngm mu phun
ngi...; s toan tnh, cu li cho ring mnh nh ngm ming n tin; s hung
hng, l lm nh u tru mt nga, mt tr trn bng, my chai mt ...; s ln
lt ngi khc n mc khng cn n nang nh c ng chn ln ng u, x
chn l mi...; s hn km kiu anh hng rm nh ming hm gan sa, nh gic
mm...; s li nhc cng c ni n qua cc thnh ng nh vng ming bing
chn, mm ming chn tay, h ming ch sung.... Tnh cch b , xu nnh cng
l mt tt xu nh m chm lim gt, qu gi khom lng,...; tnh cch tham lam n
mc ti mt ti mi trc ca ci vt cht m qun i tnh ngha. Nhiu trng hp

l s di dt n mc t chuc v vo bn thn nh m u vo trng, hc u vo

, ly dy buc mnh...
Nhng thnh ng cha t ch BPCTN cng gip cho chng ta thy c nhiu nt
p trong tm hn v tnh cch ca ngi Vit Nam. phm vi rng ca nhng mi
quan h x hi, ngi Vit lun nu cao tinh thn on kt, tng thn tng i trong
mi hon cnh. H chung lng u ct, k vai st cnh, chung sc chung
lng... khi lao ng sn xut hay trong vic chng li s tn ph ch ho, thin tai.
Tr v vi i sng thng ngy, ngi Vit Nam l nhng con ngi bnh d, cht
phc. Bn cht hin lnh, lng thin cng vi mt tnh yu lao ng thit tha. H l
nhng ngi chn ch ht bt, ming ni tay lm.... S chn tht, thy chung c
th hin qua cc thnh ng lng ngay d thng, mt lng mt d, d ngc gan vng,
lng son d st.... ng cha ta cn rn dy con chu rng: n ai mt cht ch qun,
on ai mt cht bn d ny. y l mt thi va phn minh rch ri gia n v
on, li va hm cha nhng ngha nhn vn ca s v tha. Li dy l mt li
khuyn tht ch l, ch tnh. Khi chu n th hy ghi nh tr n. Chuyn on th th
d cho khng qun c cng ch nn bn d ny, ngha l ct giu m khng
hnh ng, khng gy thm th, chuc thm on trnh i ci vng lun qun ca
th s nhiu nhng. Nhng thnh ng nh ghi lng tc d, ghi xng tc tu, ghi
tm khc ct... l nhng v d gip chng ta hiu r hn iu . Khi gip
ngi khc, ngi Vit chng ta c thi ht lng ht d. S nhit tnh n mc
nhiu khi li mang n c s rc ri, thit thi khin cho chnh ngi gip cng
phi than phin l lm mt vic m rm rm bng. Tuy nhin khng phi v th
m h nhm mt lm ng trc nhng hon cnh bt hnh, ngang tri i.
Trong mi quan h gia nh, ngi Vit chng ta bc l rt nhiu nt tnh cch
tt nh s thy chung ca v chng, sng gn b yu thng, y trch nhim vi
nhau n u bc rng long. Tnh cm v chng lun mn nng, thm thit u
gi tay p, u gi m k.... Mi quan h anh em trong mt gia nh c thnh
ng la chn nhng hnh nh khng th tch ri nhau biu hin nh mu chy
rut mm, nh chn vi tay, mi h rng lnh.... Ca dao vn dng nhng thnh
ng v cc mi quan h gia nh nh mi quan h v chng tht l ngha:
V chng u gi m k
Lng no m b m v cho ang
H v, chn li ngang
V sao cho t cho ang m v.

Cu ca dao l tm s ca ngi v khi cuc sng hn nhn gp hon cnh tr

tru, trc tr. V tnh ngha v chng su mu gi m k m ngi v lu
luyn bc chn chng mun ri xa. Bc chn mun dt khot ra i m ngha tnh
phu th th nh nu gi. Tnh cm ln t c l ch khin cho ngi v chn li
ngang. Ni lng bn khon V sao cho t cho ang m v cng chnh l thc
y trch nhim ca mt ngi v i vi gia nh. Ngi v c l chp nhn
nhng thit thi v mnh gi gn cho t m c vn ton khng tan v.
Mt nt p na khng th khng nhc ti trong tnh cch Vit Nam l s cn
kim trong sinh hot. Cn kim l mt nt p ca tnh cch, n khc hn vi s keo
kit, bn xn. Thnh ng tht lng buc bng, nhn ming i khch cho chng
ta thy mt cch hnh x p ca ngi Vit trong nhng lc kh khn thiu thn.
H sn sng chu nhn phn thit thi v bn thn mnh m khng on thn ku ca.
Cha m tht lng buc bng nui con ci n hc nn ngi. Hu phng tht lng
buc bng nhm tng cng sc mnh v vt lc cho tin tuyn ginh chin thng.
chng phi l nhng biu hin sinh ng cho c hi sinh cao c sao? Phi l
mt dn tc giu ngh lc sng, chin u v xy dng th chng ta mi c th ng
u v ginh chin thng trc nhng th lc qun th hung hn cng nh lun bn
b, kin tr, sng to trong cng cuc xy dng t nc i ln t mt xut pht im
rt kh khn. Nhng thnh ng phn nh v ngi ca nhng tnh cch qu bu l
chn cng mm, tay trng lm nn, c gan lm giu.... C mt bi ca dao
li n tng su m v hnh nh ngi nng dn trong cng vic cy trng:
Ngi ta i cy ly cng
Ti nay i cy cn trng nhiu b
Trng tri trng t trng my
Trng ma trng nng trng ngy trng m
Trng cho chn cng mm
Tri m bin lng mi yn tm lng. (Ca dao)
Thnh ng chn cng mm l s khng nh cho c tnh kin tr, khng
qun ngi kh khn gian kh, sn sng i mt vi thin nhin trong sn xut bo
v thnh qu lao ng ca mnh. Php ni qu trong thnh ng chn cng
mm lm ni bt ch ca ngi nng dn trong cuc chin u vi thin nhin,
chinh phc t nhin hng ti mt cuc sng m no, hnh phc.

 thc trong vic bo v v xy dng qu hng t nc lun l mch nc

ngm thao thit chy trong tm thc ca mi ngi Vit Nam. Cc thnh ng cha t
ch BPCTN cng gp phn phn nh c im ny. T thm su trong tm hn mi
ngi dn t vit, h lun coi qu hng l ni chn rau ct rn, l mnh t
thing ling, l ci r ch che v nng bc cho mi con ngi trn dng i bn ba
trm ng.
3. Kt lun
L.S. Vygotsky cho rng A word is a microcosm of human consciousness (mi t
l mt tiu v tr ca thc con ngi). n v ln hn t l thnh ng, Nguyn
c Dn quan nim Thnh ng phn nh li ni, li suy ngh c th ca mi dn
tc [1, 11]. Nhng quan nim ny thm mt ln na minh chng cho mnh c
tnh cht chn l: ngn ng l sn phm ca t duy, ca thc con ngi. Thng qua
vic tm hiu thnh ng cha t ch BPCTN di gc nhn ngn ng vn ho, chng
ti mong mun c th phc ho c i nt v bc tranh vn ho Vit Nam. l
nt c trng trong i sng nng nghip trng la nc, l vn ho trong giao tip v
c bit l nhng c im trong tnh cch ca ngi Vit chng ta.
TI LIU THAM KHO
1. Nguyn c Dn (1983), Ng ngha thnh ng tc ng s vn dng, Ngn
ng, s 3.
2. Hong Vn Hnh (2004), Thnh ng hc ting Vit, NXB Khoa hc X hi.
3. Nguyn Lc, Lng Vn ang (2009), Thnh ng ting Vit, NXB Khoa
hc X hi.
4. V Dng Ninh (Ch bin) (2009), Lch s vn minh th gii, NXB Gio
dc Vit Nam.
5. Trn Ngc Thm (2012), C s vn ho Vit Nam, NXB Gio dc Vit Nam.