SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

TAJUK 4

PPG

RANCANGAN PELAJARAN HARIAN

SINOPSIS
Tajuk empat mengandungi tiga subtajuk iaitu format rancangan pelajaran harian
umum, model konstruktivis dan model inkuiri. Format umum menstrukturkan
pengajaran dengan urutan yang jelas dengan padanan hasil pembelajaran
dengan aktiviti guru serta sumber yang digunakan.Model konstruktivis menjurus
kepada pelajar sendiri membina pengetahuan manakala model inkuairi
menekankan tentang penyiasatan dan penemuan. Format dan model ini
bertujuan memaksimumkan proses pemindahan pembelajaran dari guru kepada
murid
HASIL PEMBELAJARAN
a. Menyatakan tujuan merancang rancangan pelajaran harian.
b Menerangkan kebaikan dan keburukan kelima-lima model iaitu Model
Lima Fasa Needham,dan model pengajaran inkuiri (5E, induktif, deduktif
dan penyelesaian masalah ).
KERANGKA TAJUK-TAJUK

MFR
cdo
aPer
Pg5m
jaF
n
nstH
INua
uem
idu
am
m

KANDUNGAN ISI
41

a
a
n
a

l
r

ed
ae

l
r

e a
h

a
n

a
k

a
r

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

4.0 Rancangan Pelajaran Harian

4.1 Format umum
4.2 Model pengajaran konstruktivisme
-Model Lima Fasa Needham
4.3 Model pengajaran inkuiri
4.3.1

- Kitar pembelajaran 5 Es

4.3.2

- Pengajaran deduktif berasaskan inkuiri

4.3.3

- Pengajaran induktif berasaskan inkuiri

4.3.3

- Pengajaran berasaskan penyelesaian masalah

Aktiviti : Jawab soalan berikut dan hantar kepada pensyarah anda melalui
OLL dan simpan dalam folio sebagai bukti
a. Nyatakan 10 sebab dan fungsi penyediakan rancangan pelajaran harian
b. Baca dengan teliti contoh lima model rancangan pelajaran harian dari 4.2
hingga 4.3. Nyatakan kebaikan dan keburukan setiap model
c. Berikan pendapat anda dalam 200 perkataan adakah sepatutnya guru
menggunakan adunan (blended) pendekatan atau satu pendekatan atau
satu model sahaja dalam pengajaran mereka.
d. Bahagikan setiap model satu kumpulan ( 5 model ). Bincangkan kebaikan
dan keburukan setiap model. Jadikan perbincangan kelas.

4.0

Rancangan Pelajaran Harian

Rancangan pelajaran harian dirancang secara terperinci dari rancangan

mingguan dan tahunan. Ianya bukan untuk dibaca didalam kelas tetapi
distrukturkan untuk kegunaan guru itu sendiri atau guru ganti. Penstrukturan itu
penting

kerana

ia

menyebabkan

guru

itu

menyampaikan

maklumat,

memindahkan isi pelajaran, ilmu, kemahiran(skill) dan pengetahuan dengan

teratur. Matlamat rancangan pelajaran harian mestilah jelas dengan matlamat,
objektif dan hasil pembelajaran dari Huraian Sukatan Pelajaran Malaysia Sains
Disekolah Rendah.

42

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Langkah dalam merancang rancangan pelajaran harian

a. kenalpasti tajuk dari kurikulum yang hendak diajar,aktiviti dan kerja yang
pelajar perlu lakukan.
b. Kenalpasti pengetahuan sedia ada pelajar
c. Kenalpasti sekurang-kurangnya satu cara untuk menilai pelajar
d. Kenal pasti cara untuk mengenalpasti hasil pembelajaran tercapai
4.1

Format umum

Format umum adalah seperti terdapat dalam tajuk 1 iaitu tarikh, masa, kelas,
bilangan pelajar, mata pelajaran, tajuk, hasil pembelajaran, pengetahuan sedia
ada, kemahiran proses sains, nilai murni, sumber pengajaran dan pembelajaran
dan langkah. Seterusnya format umum adalah seperti berikut :

Langkah/Fasa

Isi Kandungan

Aktiviti

Pengajaran Catatan

& Pembelajaran
Set

Induksi/

Orientasi
Perkembanga
n
Penutup
Umumnya guru tidak boleh terus memindahkan ilmu atau isi pelajaran secara
terus tetapi guru itu perlu menyediakan aktiviti mengajaran dan pembelajaran
kepada pelajar supaya pelajar dapat mencapai ilmu tersebut kedalam mindanya.
Rancangan pelajaran harian ini adalah cara guru tersebut menyampaikan isi
pelajaran bertujuan untuk memaksimakan pemindahan pembelajaran pelajar.
Berikut adalah beberapa pendekatan yang dicadangkan untuk pengajaran sains
seperti yang terdapat dalam praforma kursus

43

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

4.2

PPG

Model Pengajaran Konstruktivisme - Model Lima Fasa Needham

Satu fahaman bahawa murid bina sendiri secara aktif pengetahuan atau konsep
berdasarkan kepada pengetahuan atau pengalaman yang sedia ada dan tidak
menerima pengetahuan secara pasif dari alam sekeliling. Urutan langkah dalam
5 fasa Needham ialah orientasi, pencetusan idea, penstrukturan idea, aplikasi
dan refleksi.
Contoh rancangan pelajaran harian adalah seperti berikut :
Tahun

4 Bestari (kelas cemerlang)

Masa

60 minit

Bilangan pelajar

30 orang

Tema

Tajuk

Menyiasat Alam Bahan

Bahan Yang Mengalirkan Arus
Elektrik

Bidang Pembelajaran (LA)

Sifat Bahan

Objektif Umum(LO)

Memahami sifat bahan

Hasil Pembelajaran(LOT)

Di akhir pengajaran dan pembelajaran tajuk ini murid dapat:

i.

mengenalpasti 10 jenis bahan yang boleh mengalirkan arus elektrik.

Pendekatan Pengajaran dan Pembelajaran

Konstruktivisme

Strategi

Aktiviti `Hands-on`

Pengetahuan Sedia Ada : Litar

menyambungkan litar umum.

lengkap,

simbol,

alatradas

dan

Kemahiran Proses Sains :

Memerhati, Mengelas & Membuat Inferens

Nilai Murni :

Rasional & Kerjasama

Sumber Pengajaran :

44

Alat Radas Menyambungkan litar

cara

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

Fasa
Pengajaran
Set
Induksi
/Orientasi
(5 minit)

Isi
Kandungan
Membina
litar elektrik

Soalan :
Adakah
mentol akan
menyala?
Mengapa?
Soalan:
Adakah
mentol akan
menyala
sekarang?
Mengapa?

Aktiviti P&P
Jenis Aktiviti : Simulasi
1. Guru memberi
gambar bateri,
mentol, dan suis
digantungkan
kepada murid untuk
menghasilkan satu
litar .
2. Murid berpegang
tangan untuk
menunjukkan satu
litar elektrik lengkap.
(Murid telah ada
pengetahuan
membina litar
elektrik.)

PPG
Catatan
BBM: Gambar
mentol, bateri, dan
suis
Kemahiran Proses
Sains: Memerhati
Kemahiran
Berfikir: Membuat
gambaran mental
Nilai Murni:
Bekerjasama,
minat, sifat ingin
tahu tentang alam
sekeliling

Pelbagai
3. Murid yang memakai Kecerdasan:
gambar suis
Visual dan
melepaskan tangan pergerakan
kinestatik
Tahap Kognitif:
Pengetahuan

Perkem
bangan
Langkah 1
Pencetusan
Idea
5 minit

Mengenal
pasti objek
yang boleh
mengalir
arus elektrik
dan tidak
boleh
mengalirkan
arus elektrik
Soalan
Adakah
murid-murid
membawa
objek yang
diminta?
Soalan

45

Jenis Aktiviti : Mengelas

1. Murid meletakkan
objek-objek yang
dibawa di atas meja.

2. Murid mengelas
objek kepada boleh
mengalirkan arus
elektrik dan tidak
boleh mengalirkan
arus elektrik

BBM: Bahan yang

sedia ada dan
dibawa oleh murid:
Sudu plastik, limau,
kunci, sapu tangan,
pembaris kayu,
gelas, pemadam,
syling satu sen,
surat khabar, lidi
pensil, air kopi,
gelang getah, klip
kertas, dan paku
Kemahiran Proses
Sains: Mengelas
Kemahiran
Berfikir:
menghubungkait

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

Daripada
pengetahua
n kamu,
kelaskan
objek
mengikut
kebolehan
mengalirkan
arus elektrik.
Langkah 2
Pengstruktur
an idea
17 minit

Langkah 3
15 minit

Pengstruk
46

Menyam
bungkan litar
Menguji
objek yang
boleh
mengalir
arus elektrik

Laporan
hasil
dapatan
murid

PPG
dan meramal

Nilai Murni:
Sistematik dan
berfikir secara
rasional
Tahap Kognitif:
Pengetahuan,
pemahaman
1. Rujuk
Lampiran 1
Jenis aktiviti : `Hands-on
BBM: bateri,
wayar, mentol, suis,
kad manila, dan
Pelajar cuba sambungkan
marker
litar dan alat radas yang Kemahiran Proses
diberikan oleh guru.
Sains: Memerhati,
Arahan
inferens, mengelas,
Guru meminta murid
eksperimen, dan
menguji objek yang
komunikasi
dikelaskan tadi dan
Kemahiran
merekodkan pemerhatian.
Berfikir:
membanding dan
1. Murid menguji objek
membeza, serta
yang telah
mengumpul
dikelaskan dengan
Nilai Murni:
menggunakan litar
Jujur dalam
elektrik.
merekod, sabar
2. Murid merekodkan
dalam menjalani
hasil dapatan
sesuatu perkara,
mengikut kreativiti
kritis dan analitis,
kumpulan masingserta kerjasama
masing.
Pelbagai
Kecerdasan:
verbal, visual, dan
pergerakan
kinestatik
Tahap Kognitif:
Pengetahuan
Jenis aktiviti :
Kemahiran Proses
Pembentangan
Sains: komunikasi
1. Wakil daripada setiap
kumpulan
Nilai Murni:
melaporkan hasil
Berani, yakin dan
dapatan.
berdikari
2. Murid membuat

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

turan idea

Langkah 4
8 minit

Aplikasi idea

perbandingan
jawapan dengan
ramalan yang telah
dibuat.
3. Guru membuat
perbandingan hasil
dapatan antara
kumpulan. (Cara
merekod yang paling
sesuai adalah jadual)
Soalan
1.Apa akan
berlaku jika
kita
memegang
suis dengan
tangan yang
basah?
2. Mengapa
wayar
elektrik
disalut
dengan
bahan
plastik?
Besi dan
keluli boleh
mengalirkan
arus elektrik.
Plastik, kain,
getah, kayu,
kaca tidak
boleh
mengalirkan
arus elektrik.
*air limau
dan lidi
pensil
(karbon)
boleh
mengalirkan
arus elektrik.
*air paip

47

Jenis aktiviti :
Perbincangan
1. Guru membimbing
murid
menyenaraikan jenis
bahan berdasarkan
objek yang telah
dikelaskan.
2. Murid mengenalpasti
bahan yang boleh
mengalirkan arus
elektrik.

PPG
Pelbagai
Kecerdasan:
interpersonal
Rujuk Lampiran 2

BBM: mentol,
bateri, dan suis
Kemahiran Proses
Sains: komunikasi
Kemahiran
Berfikir: menilai
dan membuat
kesimpulan
Nilai Murni:
Berfikir secara
rasional, berhatihati semasa
mengendalikan
alatan elektrik
Tahap Kognitif:
aplikasi dan
penilaian

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

adalah
konduktor
elektrik yang
lemah
*plastik
boleh
mengelakka
n daripada
renjatan
elektrik
kerana tidak
boleh
mengalirkan
arus elektrik
Penutup
5 minit
Refleksi

Peneguhan

Jenis aktiviti : Nyanyian

1. Murid menyanyi
lagu . (Adaptasi lagu
Satu Dua Tiga
Empat oleh
Ariswatan)

Lampiran 3

1. Guru menunjukkan
10 objek satu
persatu kepada
murid untuk
dikelaskan kepada
yang boleh
mengalirkan arus
elektrik dan tidak
boleh mengalirkan
arus elektrik.

BBM : botol plastik,

majalah, sudu besi,
straw, dawai,
kertas, cermin,
pembaris keluli, klip
rambut besi, dan
rod besi.

5 minit

2. Murid mengangkat
kad warna (merahtidak, hijau ya)
Lampiran 1
Contoh ramalan murid sebelum eksperimen.
Objek yang boleh mengalirkan arus elektrik dan tidak boleh mengalirkan arus
elektrik
48

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

Boleh mengalirkan arus elektrik

Tidak boleh mengalirkan arus elektrik

Kunci
Syiling satu sen
Klip kertas
Paku

Sudu plastik
Sapu tangan
*Air limau
*Lid pensil
Pemadam
Surat khabar

Lampiran 2
Hasil Dapatan Murid
Contoh 1
Boleh mengalirkan arus elektrik
Kunci
Syiling satu sen
Klip kertas
Paku
*Air limau
*Lid pensil
Lampiran 3:
Lagu (Adaptasi lagu satu dua tiga- Ariswatan)
Kunci, klip kertas dan paku
Objek yang boleh mengalirkan arus elektrik
Pemadam, pembaris kayu,
Tidak boleh mengalirkan arus elektrik
Ingat wahai kawan-kawan
Sifat bahan juga mempengaruhinya
Apa yang dipelajari bahan besi dan keluli
Boleh mengalirkan arus elektrik
Ingat janganlah lupa
Setiap bahan ada cirinya
Pastikan kita mengetahui
Bahan yang boleh mengalirkan arus elektrik

49

PPG

Tidak boleh mengalirkan arus elektrik

Sudu plastik
Sapu tangan
Pemadam
Surat khabar

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

4.3

PPG

Model pengajaran inkuiri

4.3.1 Kitar pembelajaran 5 Es

Terdapat lima fasa kitar pembelajaran 5Es seperti berikut :
Fasa(Phas
e)

Matlamat(Purpos
e)

Penglibatan
(Engage)

Pencetusan
pengetahuan sedia
ada
Memotivasi
Memberi tumpuan

Tindakan
guru(Teacher
action)

Penerokaan
(Explore)

Melengkapkan

aktiviti yang
membantu murid
menggunakan
pengetahuan sedia
ada.

50

Menilai
pengetahuan
sedia ada
murid
Baca cerita,
Memberi
soalan,
Melakukan
demonstrasi
bagi
menunjukkan
hasil bukan
intuitif(satu
peristiwa
bercanggah)
Tunjuk satu
klip vide, atau
mengendalikan
beberapa akti
ringkas yang
boleh
mencetuskan
pengetahuan
sedia ada
murid..
Merekabentuk
aktiviti-aktiviti
dan
pengalaman
pembelajaran
Menyediakan
tugas untuk
meneroka
Menyediakan
sumber-sumber

Tindakan
murid(Student
action)

Murid
menggunakan
peta konsep,
kuiz dan
membuat
perbincangan
dalam
meningkatkan
kefahaman
topik

Pelajar
mendedahk
an
pemahama
n mereka
terhadap
topik

Bekerja dalam
kumpulan atau
individu dalam
menyelesaikan
tugasan atau
aktiviti
Menjana idea
mengeksplora
si soalansoalan dan

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

Monitor
penglibatan
Soalan-soalan,
isyarat,
menggalakkan
pemikiran

Penjelasan
(Explain)

Membina
pengetahuan
melalui penjelasan
secara
perkongsian

Pengolahan
(Elaborate)

Mengaplikasi dan
menambahkan
kedalaman topik

Guru membantu
murid untuk
mereka bentuk
tugas baru, ,
Mengenal pasti
atau membantu
pelajar
mengenalpasti
masalah untuk
diselesaikan

Menyediakan
penjelasan,

PPG

menerangkan
kefahaman
semasa mereka
konsep utama.
membuat
persembah
an,
berkongsi
idea
dengan
satu sama
lain dan
membuat
pengkajian
menyediakan
poster-poster,
mendengar
membaca

51

kemungkinankemungkinan
mereka bentuk
dan
menjalankan
siasatan awal.

Murid
menghuraikan
pemahaman
mereka
terhadap
konsep itu
dengan
menjalankan
aktiviti-aktiviti
tambahan.Lear
ners elaborate
their
understanding
of the concept
by conducting
additional
activities.
Menyelesaikan
masalah

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG
dengan
menggunakan
pengetahuan
mereka

Penilaian
(Evaluate)

4.3.2

Fasa penilaian
membantu keduadua pelajar dan
pengajar menilai
sejauh mana
pelajar memahami
konsep dan sama
ada mereka telah
memenuhi hasil
pembelajaran.

Mengendalikan
penilaian

Laporan
Menjalani
proses
penilaian
Berkongsi
kefahaman

- Pengajaran deduktif berasaskan inkuiri

Mengikut

David

Ausubel,

kanak-kanak

mempunyai

keupayaan

untuk

mengorganisasi maklumat kepada sesuatu yang bermakna secara deduktif ia itu

dari umum kepada spesifik seperti berikut :
Pendekatan Induktif
Menerima idea-idea dan penjelasan sesuatu konsep atau
pun prinsip

Contoh-contoh pengalaman sesuatu konsep atau

prinsip

52

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Berikut adalah contoh Rancangan Pengajaran Harian secara deduktif

Hari

Selasa

Tarikh

01 Februari 2010

Masa

60 minit

Kelas

4 MAJU

Tema

Menyiasat Alam Kehidupan

Bidang Pembelajaran

Hidupan memerlukan keperluan asas

Objektif Pembelajaran

Memahami bahawa haiwan memerlukan

keperluan asas.

Hasil Pembelajaran :
dapat:

Pada akhir pembelajaran ini diharapkan murid

i)
ii)

Pendekatan P& P
Kaedah
KPS
KMS
BBM

:
:

Mengenalpasti keperluan asas haiwan.

Memberikan sebab haiwan memerlukan
makanan, air, udara dan tempat berlindung.

Pembelajaran Masteri
Mengeksperimen
Berkomunikasi, Meramal, Menginferens,
Mengeksperimen,
Membina hipotesis, Mengawal Pemboleh ubah
Mengguna dan mengendalikan bahan dan peralatan
sains
Mengendalikan spesimen hidup betul dan cermat
Bekas, kasa dawai, kadbod, belalang, air, daun, pita
pelekat, akuarium, ikan, tumbuhan air

Perancangan P & P
:
Fasa
Isi Kandungan
Pengajaran
Orientasi
Menyatakan
(5 minit)
haiwan
peliharaan murid

53

Aktiviti
Guru bersoal-jawab:
1. Siapakah yang
memelihara
haiwan di rumah?
2. Apakah nama
haiwan
kesayangan

Catatan

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

Pencetusan
idea
(15 minit)

Penstruktura
n semula
idea
(25 minit)

54

Keperluan asas
haiwan
Soal-jawab:
1. Mengapakah
kamu
memberikan
haiwan
peliharaan kamu
makanan?
2.Mengapakah
kamu
memberikan
haiwan kamu air?
3.Mengapakah
kamu
menyediakan
haiwan
peliharaan kamu
tempat
berlindung?
4.Apakah akan
berlaku jika
haiwan
peliharaan kamu
tidak mendapat
udara, air,
makanan dan
tempat
berlindung?
Mengenalpasti
keperluan asas
haiwan:
1. Udara
2. Air
3. Makanan
4. Tempat
berlindung

kamu?
3. Bagaimana kamu
menjaga haiwan
kesayangan
4. kamu?
Berdasarkan soalansoalan tersebut, guru
mengaitkan dengan
keperluan asas haiwan.
Contoh :
Udara, air, makanan, dan
tempat berlindung

PPG

KPS:
1. Berkomunikasi
2. Meramal
3. Menginferens
KBKK:
1. Menghubungk
aitkan
2. Mencirikan
3. Menginferens
Nilai Murni:
1. Minat dan
bersifat ingin
tahu tentang
alam sekeliling
2. Mempunyai
sifat
tanggungjawa
b terhadap diri
sendiri, orang
lain, dan alam
sekeliling.
Tahap Kognitif:
1. Pengetahuan
2. Kefahaman

Guru memberi arahan

KPS:
kepada kaedah
1. Mengeksperim
menjalankan eksperimen:
en
1. Menjalankan
2. Mengawal
eksperimen untuk
pemboloeh
mengkaji
ubah
keperluan asas
3. Membuat
haiwan iaitu air,
pemerhatian
udara, dan
makanan.
KBKK:
a. Murid
1. Membanding

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

memasukkan
haiwan kecil
seperti
belalang ke
dalam empat
buah bekas.
Stesen 1
Bekas A :
Mengandungi
makanan kering
dan ditutup
dengan jaring.
Stesen 2
Bekas B:
Mengandungi air
tanpa makanan
dan ditutup
dengan jaring
Stesen 3
Bekas C:
Mengandungi air
dan makanan dan
ditutup rapat
supaya udara tidak
boleh masuk

PPG
dan
membezakan
keperluan
asas hidupan.
2. Menghubungk
ait
3. Menjana idea
4. Membina
hipotesis
Nilai Murni
1. Minat dan
bersifat ingin
tahu tentang
alam sekeliling
2. Mempunyai
sifat
tanggungjawa
b terhadap diri
sendiri, orang
lain, dan alam
sekeliling.
3. Baik hati dan
penyayang
4. Mensyukuri
nikmat yang
dikurniakan
Tuhan

Stesen 4
Bekas D:
Mengandungi air,
makanan dan
ditutup dengan
jaring
2. Murid diminta
membina hipotesis
menentukan
pemboleh ubah,
membuat
pemerhatian serta
cadangan dan
akhirnya membuat
kesimpulan
tentang apa yang
55

Borang
Pemerhatian
Lembaran
Kerja

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

Aplikasi idea
(10 minit)

Mengenalpasti
keperluan asas
haiwan:
1. Udara
2. Air
3. Makanan
4. Tempat
berlindung

Refleksi
(5 minit)

Peta minda
berkaitan dengan
keperluan asas
hiawan

mereka dapati
daripada
eksperimen yang
dijalankan.
(Murid menulis
dalam lembaran
kerja yang
disediakan:
a) Lembaran kerja
b) Borang
pemerhatian
Projek memelihara ikan
secara kumpulan
Nilai murni
Menyayangi haiwan
1. Murid
menyediakan
Bekerjasama
bahan-bahan yang
diperlukan seperti : Tahap kognitif
a) Akuarium
b) Pam udara
Pengetahuan
c) Makanan
Aplikasi
d) Ikan
e) Tumbuhan air
f) Air bersih
Guru meminta murid
melengkapkan peta
Tahap kognitif
minda berdasarkan
pelajaran hari ini
Pengetahuan
Kefahaman
Makanan
Air
r
Keperluan
asas haiwan

Udara

56

PPG

Tempat berlindung

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Borang pemerhatian

Bekas

Hari Pertama

Hari Kedua

Hari Ketiga

Lembaran Kerja
Kumpulan
:.................................................................
Nama ahli
:..................................................................
.....................................................................
...................................................................
..................................................................
........................................................................
Arahan
: Jawab semua soalan
Tujuan
: Menyiasat keperluan asas haiwan.
1. Bina satu hipotesis berdasarkan eksperimen yang akan dijalankan.
___________________________________________________________
__________________________________________________
___________________________________________________________
__________________________________________________
2. Nyatakan pemboleh ubah yang boleh dikenalpasti dalam eksperimen ini.
57

Hari Keem

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

i.

Pemboleh ubah yang dimanipulasikan(diubah-ubah)

ii.

............................................................................................................
................................................................................................
Pemboleh ubah yang bergerak balas(berubah)

iii.

............................................................................................................
...............................................................................................
Pemboleh ubah yang dimalarkan(ditetapkan)
............................................................................................................
..................................................................................................

4.3.2 Pengajaran induktif berasaskan inkuiri

Jerome Bruner`s menyatakan guru perlu menyediakan pelajar dengan aktiviti
berpengalaman untuk menolong mereka mengenalpasti konsep dari spesifik
kepada umum seperti berikut :
Pendekatan Induktif

Contoh-contoh pengalaman sesuatu konsep atau

prinsip

Penemuan serta merekabentuk sesuatu konsep atau

prinsip

Contoh rancangan pelajaran harian mengikut pendekatan induktif

Tema

Menyiasat Alam Bahan

Tajuk

Sifat-sifat Bahan

Sub Topik

Sifat Bahan

Tempoh

60 minit

Tahun

Objektif Pembelajaran

Memahami sifat-sifat bahan

Hasil Pembelajaran

Pada akhir P&P, para pelajar akan dapat;

58

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Mengenalpasti bahan
konduktor/penebat elektrik

Pendekatan/ Kaedah/ Strategi

:Pendekatan - Inkuri penemuan

Strategi Mengeksperimen dan Perbincangan

Fasa
(Masa)
Set Induksi
(5 minit)

Isi kandungan

Mengapa terdapat
jenis bahan dalam
satu alat elektrik

Aktiviti pengajaran &

pembelajaran

Catatan

Jenis aktiviti : Bercerita

- Guru menceritakan
tentang pengalaman
terkena kejutan elektrik
yang kecil.
- Bersoal jawab tentang
pengalaman sedia ada
murid.

Nilai murni :
Berhati-hati

1.
Meramal
Idea
(10 minit)

Mengenalpasti
objek konduktor
dan penebat
elektrik.

Mengedarkan
pelbagai jenis objek
kepada murid,
Seperti paku, kertas
buku, pensil kayu,
pembaris plastik,
karbon pensil, duit
syiling 10 sen, sudu
plastik, getah
pemadam dan rod
kaca.
2.
Murid
mengelaskan bahan
kepada 2 kumpulan
konduktor dan
penebat elektrik.

Kemahiran
saintifik:
Komunikasi

Nilai murni :
Kerjasama,
berani

1.
Pemerhatian Mengeksperimen
(25 minit)
bahan yang diberi
dalam litar elektrik.

59

Murid
membina litar
lengkap.
2.
Murid
menyambungkan
objek yang diberi

Kemahiran
saintifik:
Meramal,
Mengelas

Kemahiran
saintifik:

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

dalam satu litar yang
lengkap.
3.
Murid
membuat
pemerhatian tentang
nyalaan mentol bagi
setiap objek yang
disambung dalam
litar lengkap.
4.
Murid
merekodkan hasil
pemerhatian dalam
borang yang diberi.
1.
Penjelasan
(15 minit)

- Bahan konduktor
(pengalir elektrik)
- Bahan penebat
(bukan pengalir
elektrik)

Guru
meminta setiap
kumpulan murid
membentangkan
hasil keputusan
eksperimen.
2.
Setiap
kumpulan murid
memberikan
kesimpulan
berdasarkan hasil
eksperimen masingmasing. ( Aras
tinggi)
3.

60

Guru
mengukuhkan hasil
dan memberi
takrifan konduktor
elektrik dan penebat
elektrik.

PPG
Mengeksperimen,
Pemerhatian
Nilai Murni :
Berkerjasama
Jujur

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

Refleksi
(5 minit)

Senarai bahan
konduktor dan
penebat elektrik

PPG

1.Murid membuat peta

minda.
i)Bahan konduktor
ii)Bahan penebat
2.(Lampiran kerja
disediakan)

Lampiran 1
Standarad Kandungan: 5.1 Memahami sifat-sifat bahan.
Standard Pembelajaran: 5.1.3 Mengenalpasti konduktor dan penebat
Tandakan ( / ) bagi objek yang dapat menyalakan mentol.

OBJEK

KEADAAN MENTOL SELEPAS

DISAMBUNGKAN OBJEK
MENYALA

Getah Pemadam
Pensil kayu
Pembaris plastic
Karbon pensil
61

TIDAK MENYALA

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Duit Syiling 10
sen
Sudu plastic
Rod Kaca
Paku
Kertas buku

4.4.3 Pengajaran berasaskan penyelesaian masalah Contoh Rancangan

Pelajaran Harian.
Tahun
Masa
Tema
Bidang Pembelajaran
Objektif Pembelajaran

:
:
:
:
:

4 Bestari
60 Minit
Menyiasat Alam Kehidupan
Proses Hidup
Di akhir pembelajaran murid akan dapat :
1. Berwaspada mengenai tabiat yang
menganggu proses hidup

Hasil Pembelajaran

Di akhir pembelajaran murid akan dapat :

1. Memberi contoh tabiat yang membawa
keburukan kepada kehidupan manusia
2. Menyatakan kesan merokok terhadap paruparu

Fasa
(Masa)
Set
Induksi
(5 minit)

Isi Kandungan
Tabiat buruk
manusia

Aktiviti Pengajaran dan

Pembelajaran
Guru menyediakan beberapa keratan
akhbar mengenai tabiat buruk manusia
Guru memilih 3 orang murid untuk
membaca berita yang disediakan dan
mengarahkan murid membaca berita

62

Catatan
KPS
-Memerhati
-Berkomunikasi
KBKK
-Menjana idea

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

seperti pembaca berita ditelevisyen.

(Skrip berita)

-Membandingkan
dan membezakan

Guru bertanya soalan-soalan berkaitan

Contoh

Nilai Murni
-Minat dan bersifat
ingin tahu tentang
alam sekeliling

Soalan 1:
Mengapakah murid itu dibuang
sekolah?

BBM
Teks berita

Soalan 2:
Mengapakah ibu malang itu di kelar
lehernya oleh anaknya?
Soalan 3:
Mengapakah kereta yang dipandu oleh
pemuda tersebut terbabas?
Langkah
1
(10 minit)

Contoh tabiat
yang
membawa
keburukan
kepada
kehidupan
manusia

Jenis aktiviti Soal-Jawab

Peta minda
1. 2. Guru menayangkan gambargambar orang merokok, minum arak
dan jenis-jenis dadah.
Guru menyoal murid:
a)

Berdasarkan berita-berita yang

dibacakan adakah tabiat-tabiat
tersebut baik atau buruk.
Jawapan
Ya buruk
b)
Minum
arak

63

Menyatakan
keburukan
kesan merokok

KPS
-berkomunikasi
-pemerhatian
Nilai Murni
-berfikir secara
rasional

Bina Peta Minda

Tabiat-tabiat buruk

Mengambil
dadah
2. Guru menayangkan gambar-gambar
orang merokok, minum arak dan jenisjenis dadah.
Langkah
2

KBKK
-mengumpul
-mengelas

BBM
Slide gambargambar
dari internet

Jenis aktiviti : hands-on aktiviti

Langkah-langkah

KPS
-berkomunikasi

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

kepada paruparu

1. Memasukkan kapas kedalam botol

air mineral.
2. Menutup tutup botol dengan plastisin
3. Tebuk lubang pada plastisin dengan
menggunakan pensil.
4. Masukkan rokok ke dalam lubang
yang disediakan.
5. Nyalakan rokok tersebut.
6. Memicit botol plastik
menggambarkan manusia bernafas
7.Keluarkan plastisin dan rokok .
8. Buat pemerhatian terhadap kapas.
Dapatan
1. Guru meminta murid merekodkan
dapatan eksperimen.
(contoh catatan eksperimen di bawah)

Langkah
3
(10 minit)

Menyatakan
keburukan
kesan merokok
kepada paruparu

Jenis Aktiviti : Gambar

1. Guru menunjukkan gambar
menggunakan komputer kesan
merokok terhadap paru-paru
2. Guru menyoal murid:
(a)Apakah perbezaan antara
paru-paru yang
ditunjukkan?

Langkah
4
(10 minit)

Kesimpulan

KBKK
-mengikut urutan
-menganalisis
-membanding dan
membeza
Nilai Murni
-berkerjasama
-sistematik
BBM
-botol plastik
-kapas
-rokok
Gambarajah di
powerpoint
KPS
-pemerhatian
-berkomunikasi
-meramal
KBKK
-Membanding dan
membeza
-menjana idea

Jawapan:
Paru-paru elok dan rosak

Nilai Murni
-Berfikiran kritikal
dan analitis

(b) Apakah kesan daripada

tabiat tersebut
terhadap
manusia?

BBM
Gambar dari
powerpoint

Jawapan:
Kanser paru-paru
Jenis Aktiviti: Percambahan Fikiran
1. Guru meminta murid membuat
kesimpulan daripada eksperimen yang
telah dijalankan.
Jawapan :

64

PPG

KPS
-membuat
inferens
KBKK

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

Merokok membahayakan kesihatan
Merosakkan gigi
Bau nafas dan badan
Mencemarkan udara
Menjejaskan kesihatan orang sekeliling
2. Guru merumuskan dari
percambahan fikiran tersebut.
- Mengingatkan murid supaya
tidak mendekati rokok
Langkah
5
(10 minit)

Refleksi

Jenis Aktiviti: Pertandingan melukis

karikatur
1. Guru meminta murid melukis kartun
Kempen anti merokok

PPG
-menjana idea
Nilai Murni
Bertanggungjawa
b keselamatan
diri, rakan dan
alam sekeliling

BBM
Kertas lukisan
Pensil warna

Catatan eksperimen
Warna kapas sebelum eksperimen

a)

Warna kapas selepas eksperimen

Apakah organ pernafasan yang diwakili oleh kapas ?

b)
65

Kenapakah kapas itu bertukar warna?

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

c)
Bagaimana eksperimen ini menunjukkan kesan merokok terhadap paruparu?

TAJUK 5

MERANCANG RANCANGAN PELAJARAN HARIAN

Sinopsis
Rancangan

pelajaran

harian

ialah

perancangan

guru

bagi

mengstrukturkan pengajaran pada hari tersebut. Ini penting bagi guru tersebut
dan pelajar yang terlibat supaya proses pengajaran dan pembelajaran lebih
berkesan. Ia bukan lah perlu dibaca didalam kelas tetapi perancangan rapi
menolong pelajar dan guru melicinkan proses pengajaran dan pembelajaran
seterusnya mencapai hasil pembelajaran.

Perancangan rancangan pelajaran

harian perlu mengambilkira objektif pembelajaran, hasil pembelajaran aktiviti

pembelajaran, penggunaan sumber dan penilaian
Hasil Pembelajaran
Pada akhir tajuk ini, anda dapat:
1.1
Merancang rancangan pelajaran harian yang mengambil kira
objektif, hasil pembelajaran, sumber, aktiviti yang memberi pengalaman
dan penilaian.
1.2
Membina rancangan pelajaran harian menggunakan model
konstruktivisme Lima Fasa Needham.
KERANGKA TAJUK-TAJUK

66

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

M E RM AB NI C A NR PG H R MA NE C GA N UG A N K P AE NL A 5 J FA R SA N H E A RD IHA N M
1.1

Merancang Rancangan Pelajaran Harian

1.1.1 Langkah Perancangan Pelajaran Harian

Perancangan pelajaran harian perlu merujuk kepada Kurikulum Sains
Sekolah Rendah, rancangan tahunan, semester dan mingguan. Langkah
dalam merancang rancangan pelajaran harian termasuklah menyediakan ,
a.

tajuk rujuk kepada Kurikulum Sains Sekolah Rendah, buku teks

dan buku rujukan.

b.

objektif pilih objektif umum dan khusus.

c.

isi-isi penting skop isi , penegasan, membuat urutan

penyampaian isi serta menorganisasi maklumat. Ianya mestilah
spesifik dan jelas.

d.

aktiviti pembelajaran aktiviti guru dan murid diatur supaya

menjadi satu , bahan dan penilaian.

e.

penilaian kaedah menilai pelajar termasuklah kerja rumah, kuiz

dan ujian selepas pengajaran. Bagaimana menilai pencapaian objektif.

67

f.

sumber yang digunakan semasa aktiviti

g.

kemahiran berfikir

h.

kemahiran saintifik & kemahiran proses sains yang terlibat

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Aktiviti 1
Seorang guru merancang untuk membawa sekumpulan pelajar untuk membuat
kajian lapangan di satu kawasan pantai. Beliau mengarahkan pelajar untuk
mengenalpasti dan menguji sampel berikut :

a)
b)
c)
d)
e)
f)

Menentukan pH air
Mengenalpasti hidupan di air
Mengenalpasti pokok atau tumbuhan yang hidup di tepi pantai
Menentukan jenis pasir, saiz pasir dan bentuk muka bumi
Menentukan tahap kemasinan air
Mengambil sampel tanah

( Kajian pada ekosistem pantai meliputi jarak 200 meter x 100 meter dari
pantai). Seterusnya pelajar dibahagikan kepada tiga kumpulan dan tiga
stesen yang berlainan . Pelajar dikehendaki melengkapkan jadual dibawah
di tiga tempat yang berlainan:
Item
1)pH air
2)Hidupan di air
3)Pokok dan
tumbuhan di
tepi pantai
4)Jenis pasir
dan bentuk
muka bumi
5)Ambil sampel
tanah
68

Stesen 1

Stesen 2

Stesen 3

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Aktiviti 1 : Baca dan teliti aktiviti di atas seterusnya dengan merujuk

kepada Huraian Sukatan Pelajaran Sains Sekolah Rendah, lengkapkan jadual 1
berikut dalam rangka untuk membuat rancangan pelajaran harian tersebut.

Jadual 1
Perkara
Objektif (dari HSP)
hasil
pembelajaran

Spesifikasi
(masukkan

ABCDS )
sumber (apakah sumber yang perlu)
Isi isi penting
aktiviti yang memberi pengalaman.
(Senaraikan aktiviti guru dan aktiviti
murid)
kemahiran berfikir, kemahiran saintifik
penilaian (bagaimana anda akan
menilai pelajar anda dan mengetahui
objektif tercapai)
1.1.2

Bahagian Rancangan Pelajaran Harian

Membina rancangan pelajaran harian dibahagikan kepada tiga iaitu input, proses
dan output. a.Input merujuk kepada
i.

bahan fizikal dan sumber yang akan digunakan.

ii.

maklumat yang diperlukan dalam proses termasuklah,maklumat

pelajar (umur,

pengetahuan sedia ada pelajar dan keperluan

pembelajaran pelajar)
iii.
69

perancangan masa yang diperlukan untuk setiap aktiviti

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

iv.

PPG

apakah arahan guru untuk melakukan aktiviti, huraian bagaimana

memulakan pengajaran, kemahiran atau arahan menggunakan
peralatan.

b. Proses ialah perancangan yang menyenaraikan aktiviti guru dan aktiviti murid.
c. Output merujuk kepada apa yang pelajar perlu pelajari.
Input

proses

output

Aktiviti 2
Teliti rancangan pelajaran harian berikut Tuliskan anggaran masa yang diperuntukkan
dan apa yang pelajar perlu pelajari isi pelajaran (out put) untuk setiap aktiviti dalam
ruang yang disediakan di bawah.

REKOD PENGAJARAN HARIAN (SAINS)

Nama Guru:En Abd Hadi bin Aziz
Tingkatan/Kumpulan:Tahun 5
Bidang/Tema: MENYIASAT ALAM
Hijau
KEHIDUPAN
Tajuk Pelajaran:
Jangka masa:60 minit (2 waktu)
Objektif
1. membina satu siratan makanan mengandungi sekurang-kurangnya enam
organisma
2. menerangkan kesan kepupusan haiwan terhadap siratan makanan.
Pengetahuan Perlu Ada:
1. murid-murid telah mengetahui:
a) istilah pengguna, pengeluar, pemangsa dan rantaian makanan
b) menghubung kait haiwan dan makanannya
c) melukis rantaian makanan
Isi Kandungan
1. membina siratan makanan
2. memberi definisi siratan makanan
3. membanding dan membeza antara rantaian dan siratan makanan
4. menghuraikan kesan kepupusan haiwan terhadap kesetabilan siratan
makanan
Nilai Murni
bekerjasama menjalankan aktiviti
menghargai kepentingan ekosistem
mensyukuri nikmat
70

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

luwes dan berfikiran terbuka

Bahan Bantu Belajar

poster
kad gambar
kad imbasan
CD-ROM
lembaran kerja
Prosedur Pelaksanaan:
1. Orentasi
Murid memerhati dan meneliti kad
gambar yang dipaparkan

2. Pencetusan Idea
Edarkan sekeping gambar
kepada setiap murid.
Minta mereka bentukkan
kumpulan mengikut rantaian
makanan
Susunkan gambar berdasarkan
kumpulan yang dibina dan
namakan rantaian makanan
mengikut habitat
3. Penstrukturan Semula Idea

Murid mengakses maklumat

melalui CD-ROM yang dibekalkan.

Murid membanding dan

membeza rantai makanan yang
dibina dengan yang diperolehi
melalui CD-ROM

Bina siratan makanan mengikut

habitat berkenaan
4. Aplikasi Idea
Ramalkan apa yang berlaku jika
salah satu orgnisma dalam
siratan pupus
Ramalkan apakah yang berlaku
jika siratan makanan kumpulan
pupus.
71

Proses Pengajaran & Pembelajaran

Anggaran
Out put
Masa
tujuan paparan kad
gambar ialah .....................
..........................................
.
tujuan menyusun gambar
ialah ...............................
.......................................
.......................................

Maklumat yang diakses

dalam CD-ROM ialah
......................................
......................................
......................................

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

5. Refleksi
Murid menyatakan:
Kepentingan siratan makanan
Kepentingan kepada ekosistem
dan kemandirian hidupan

1.2

Pembentukan Rancangan Pelajaran Harian

Dalam menyediakan rancangan pelajaran harian sains menggunakan

model konstruktivisme Lima Fasa Needham, rajah menunjukkan tujuan serta

contoh

aktiviti

pengajaran

yang

sesuai

pada

setiap

fasa

pengajaran

konstruktivisme 5 Fasa Needham.

Fasa
Pengajaran
( masa )
Orientasi

Isi Kandungan
Menimbulkan minat
dan menyediakan
suasana.

(5 minit)
Menarik perhatian,
minat dan motivasi
murid

Aktiviti Pengajaran dan

Pembelajaran
Pertunjukan Filem dan
video, demonstrasi,
penyelesaian masalah,
sesuatu yang luar biasa,
analogi, bercerita, tugasan,
soalan

Catatan

SPS:
LR: picture
1,2 & CD
TS :

Menjurus kepada
tajuk dan isi
pelajaran hari itu
Pencetusan
Idea
(10 minit)

Penstruktura
n Idea
(40 minit)
Step 1
Step 2
72

Perbincangan dalam
Mengenalpasti idea kumpulan kecil, pemetaan
sedia ada murid
konsep dan persembahan,
POE, IAI, peti surat.
Membincangkan
Supaya murid dan
perbendaharaan kata
guru sedar idea
dalam sains dan tekaan
terdahulu
intuitif.
Untuk merealisasikan Main peranan Role play
kemunculan ideaKerja lapangan Field trip
idea alternatif yang
Membina sistem
wujud, idea-idea
pengkodan
perlu diperbaiki, akan Perbincangan dalam

SPS:
LR: picture
1,2 & CD
TS :
(loc 1 @ 2 @
3)
SPS:
LR: picture
1,2 & CD
TS :
(Objective 1)

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

Fasa
Pengajaran
( masa )
Step 3

Isi Kandungan

Aktiviti Pengajaran dan

Pembelajaran

Catatan

dikembangkan atau
diganti dengan ideaidea saintifik.

kumpulan kecil, pemetaan

konsep and persembahan,
POE
Pertunjukan filem dan
video, demonstrasi,
penyelesaian masalah,
Perbincangan dalam
kumpulan kecil dan
persembahan.
Perbincangan, bacaan, dan
input guru.
Eksperimen, projek dan
demonstrasi.
Menguji keesahan ideaidea baru

(Objective 2)
(Objective 3)

i. Penjelasan dan
pertukaran idea-idea
ii. Pendedahan
kepada idea-idea
konflik.
iii. Perkembangan
idea-idea baru
Aplikasi idea
(10 minit )

Refleksi
(5 minit)

PPG

iv. Penilaian
Mengaplikasi idea Menulis laporan individu
dalam
situasi menerusi tugasan projek
berbeza
Untuk menampung
sesuatu idea yang
diperolehi kepada
idea-idea saintifik.

Pautan kognitif
Penulisan laporan
mengenai kerja projek
individu, kumpulan
perbincangan, nota
peribadi.
Ringkasan, pengulangan
titik utama, memeriksa
tugasan , cadangan aktiviti
selanjutnya
Pautan Sosial
Bina kepuasan dalam
pencapaian dan
pengukuhan positif

Worksheet
2 , 3 & 4.
(Objectiv
e 1,2 & 3)
Poem
(Objective
1,2 & 3)

Aktiviti 3
Pilih satu tajuk dari Kurikulum Sains Sekolah Rendah, pilih aktiviti dari rajah 1.2 dan bina

73

satu rancangan pelajaran harian .

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

1.3

PPG

Kesilapan Dalam Rancangan Pelajaran Harian

Dalam pembentukan rancangan pelajaran, kesilapan yang biasa guru pelatih

lakukan adalah:
a.

Objektif penulisan objektif tidak selaras dengan isi pelajaran dan aktiviti

pelajar.
b.

Penilaian penilaian pelajar tidak selaras dengan objektif pembelajaran.

c.

Bahan penggunaan bahan tidak sesuai dengan aktiviti pelajar.

d.

Arahan guru tidak sesuai dengan aras kognitif pelajar.

e.

Aktiviti pelajar- tidak selaras dengan objektif

Aktiviti 4
Cik gu Ros mengajar sains tahun 4 menggunakan rancangan pelajaran harian
dibawah. Apakah objektif, penilaian, bahan, arahan guru dan aktiviti pelajar dalam
rancangan pelajaran hariannya. Analisa kesilapan jika ada.

RANCANGAN PENGAJARAN CIK GU ROS

Kelas : 4 BESTARI
Tema : Menyiasat Benda Hidup
Bidang Pembelajaran : 1. Keperluan asas benda hidup
Objektif Pembelajaran : 1.2 Memahami keperluan asas haiwan Hasil
Pembelajaran:
Menyatakan keperluan asas haiwan
74

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Memberikan hujah mengapa haiwan perlukan makanan, air, udara dan

tempat perlindungan
Tempoh
: 1 hour
Kehahiran Saintifik : 1. Memerhati
2. Berkomunikasi
Kemahiran manipulative : Mengendalikan haiwan dengan betul
Nilai Murni : Cinta dan perihatin
Sumber BBM :
Cd-Rom Sains Tahun 3, lembaran lagu, Gambar-gambar
haiwan ,
Gambar makanan, air, udara dan tempat perlindungan yang
berbeza
Lembaran tugasan, Kad-kad Perkataan, Carta, Tag biru.
Klip Video.
Langkah/
AKTIVITI
Pendahulua
n
(5 minit)

Langkah 1
(10 minit)

75

ISI
KANDUNG
AN
Untuk
menarik
perhatian
murid
(Memerhati)

Namanama
haiwan.
(Berkomuni
kasi and
Memerhati)

PROSEDUR

AKTIVITI GURU

1. Guru memainkan
CD yang
menunjukkan
beberapa orang
kanak-kanak
dengan haiwan
peliharaan masingmasing
2. Guru
bertanyakan soalan
kepada murid
selepas tayangan
1. Guru
menayangkan kad
gambar haiwan dan
meminta student
mengenalpasti
haiwan-haiwan
tersebut.
2. Guru
menanyakan murid
tentang pelajaran
lepas seperti
keperluan asas bagi
manusia

G:Selamat pagi
semua
M: Selamat pagi
Cikgu.
G: Sekarang , Kita
akan menonton
tayang dari CD
rakan anda dengan
haiwan peliharaan
masing-masing
G: Apakah yang
awak Nampak
dalam gambar ?
Namakan haiwanhaiwan.
M: Kucing.
G : Bagus.
(Guru menunjukkan
pula dengan kadkad imbasan lain)
Bolehkah kamu
ingat tentang apa
yang anda belajar
semalam?
M : Ya, iaitu
keperluan asas bagi

CATATA
N

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

manusia
Pengemban
gan 2 (15
minit)

Pengemban
gan 3
(20 minit)

76

Mengnalpas
ti keperluan
asas bagi
haiwan.
(Berkomuni
kasi)

Memberika
n hujah
mengapa
haiwan
perlukan
makanan,
air, udara
dan tempat
perlindunga
n
(Berkomuni
kasi,
Meramal)

1. Guru meminta
beb erapa orang
murid mengambil
kad-kad yang
diletakkan di atas
meja.
2. Murid
mengenalpasti
keperluan asas
haiwan dan
bandingkan dengan
keperluan asas bagi
manusia
3. Dan lekatkan di
papan hitam.
1. Guru melakukan
sumbang saran
untuk menguji murid
tentang sebabsebab mengapa
haiwan memerlukan
makanan, air, udara
dan tempat tinggal.
2. Guru
meletakkan carta
pada haiwan dan
keperluan asas
mereka di papan
hitam.
3. Pupils say out
sentences
pertaining to the
animals basic
needs.
4. Murid menyebut
ayat-ayat yang
berkaitan dengan
keperluan asas
haiwan.
5. Murid membaca
jalur-jalur potongan
ayat yang
dikemukakan oleh
guru.

G: Ali, dating ke
depan dan ambil
sekeping kad dan
lekatkan pada
papan hitam
( Guru melibatkan
aktiviti kepada murid
lain )
Ali : (Ali
melekatkannya)
Adakah iannya betul
cikgu?
G : Ya, betul.
G: Mengapa anda
fikir bahawa haiwan
memerlukan .
M : Ia semuanya
penting bagi setiap
individu
G: Menakjubkan ..
Bahan tersebut
sangat berguna dan
penting untuk
semua makhluk
hidup. Kami
menggunakan ia
setiap hari dalam
kehidupan kita.
G: Kini anda boleh
memberi saya
beberapa contoh
keperluan asas
haiwan.
Ahmad : Air
G: Bagus.
Mengapakah awak
fikir air adalah
penting kepada
benda hidup M :
Ianya member
tenaga untuk kita
mandiri.

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

Penutup
(10 minit)

Kesimpulan

1. Guru
mengedarkan lirik
lagu kepada murid
untuk dinyanyikan
bersama.
2. Guru
menyanyikan
bersama-sama
murid

Pussy Cat
Pussy Cat 2x
Where do you live,
I live in a basket full of frills
Pussy Cat 2 x
What did you need,
I need freshly fried fish water and milk
Pussy Cat 2 x
What did you do,
Frighten a little mouse under the chair
Pussy Cat 2x
Where did you go,
I went to the kitchen to look for some food.

77

PPG

(Guru meneruskan
penjelasan tentang
keperluan asas lain
bagi hidupan
kepada murid-murid
secara terperinci)
G: Sekarang, saya
akan mengedarkan
lirik lagu. Mari kita
membaca lirik
bersama-sama.
(Selepas membaca
guru menyanyi
untuk kelas).
Sekarang mari kita
menyanyi lagu
bersama-sama.

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

TAJUK 6

PPG

MENULIS RANCANGAN PELAJARAN HARIAN

SINOPSIS
Rancangan pengajaran ialah rangka kerja aktiviti pengajaran pembelajaran untuk
dilaksanakan oleh guru di dalam bilik darjah dalam satu jangka waktu yang telah
ditetapkan. Rancangan Pengajaran Harian merupakan satu rekod khas yang
disediakan lebih awal oleh guru sebelum menjalankan sesi pengajaran dan
pembelajaran.Rancangan Pengajaran Harian ini dibina sebagai panduan para
guru untuk mengajar dengan lebih sistematik dan efektif serta mampu untuk
mencapai apa yang diobjektifkan dalam sesi pengajaran dan pembelajaran
kelak.

Di dalam modul ini ia menerangkan objektif pembelajaran dan hasil

pembelajaran, aktiviti pembelajaran yang sesuai dengan proses pengajaran dan

pembelajaran,

pentaksiran

dan

refleksi

di

dalam

penulisan

rancangan

pengajaran harian.

HASIL PEMBELAJARAN
a. Membezakan objektif pengajaran dan hasil pembelajaran
b. Menunjukkan aktiviti yang sesuai dengan proses pengajaran dan pembelajaran
dalam penulisan rancangan pengajaran harian
c. Memberikan contoh-contoh pentaksiran yang sesuai di dalam penulisan rancangan
pengajian harian
d. Menulis refleksi yang sesuai selepas proses pengajaran dan pembelajaran.

78

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

KERANGKA TAJUK-TAJUK

PRCA
eeot
nfnT
ulolehA
ikPt
sset
a
innP
aP
kR
sP
Hr
KANDUNGAN
ISI
n

k
i

PPG

k
i
i

t &
i
a

Menulis Rancangan Pelajaran

1.0
2.0
3.0
4.0

Objektif pengajaran &pembelajaran dan hasil pembelajaran

Aktiviti-aktiviti pembelajaran
Pentaksiran
Refleksi

* Rujuk Kurikulum Sains Sekolah Rendah

Aktiviti : Jawab soalan berikut dan hantar kepada pensyarah anda melalui
OLL dan simpan dalam folio sebagai bukti
a. Rujuk HSP dan pilih satu hasil pembelajaran untuk 1 jam pengajaran
harian. Tulis satu hasil pembelajaran yang sesuai dengan komponenkomponen yang anda kehendaki.

79

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

b. Baca dengan teliti antiviti P & P dalam modul ini dan pilih yang sesuai
dengan hasil pembelajaran anda.
c. Huraikan bagaimana anda menilai pelajar anda.
d. Bina satu RPH berdasarkan model 5 fasa Needham
e. Bincang dalam kumpulan dan tulis refleksi kekuatan dan kelemahan RPH
anda.
1.0 Perbezaan Objektif Pengajaran dan Hasil Pembelajaran
Untuk merancang objektif pembelajaran, guru harus dapat meramalkan
beberapa tindakbalas pelajar yang mungkin muncul dalam sesi pelajaran itu
berikut adalah beberapa contoh
Objektif Pengajaran

Objektif Pembelajaran

1. Menunjukkan bagaimana fius 1.Cuba menjalankan eksperimen

dapat menyelamatkan rumah- bebankan satu fius dalam satu litar
rumah
menyebabkan fius terbakar.
2.Menentukan syarat-syarat yang 2. Cuba menanam /mencambahkan
diperlukan bagi percambahan biji biji kacang hijau
benih.
3.Mempelajari
bagaimana 3. Cuba mencari kedudukan logam
membaca jadual berkala
secara kala dan kumpulan
4.
Mengajar
elektromagnet.

1.1

prinsip-prinsip 4.Cuba membentuk satu sistem

yang boleh membunyikan
jika
seseorang melalui tempat itu

Perbezaan Di antara Objektif dan Hasil Pembelajaran?

( Sila rujuk interaksi 1 )
Objektif

Objektif

menyatakan

Hasil pembelajaran
apa

yang Hasil pembelajaran menyatakan apa

guru perlu buat yakni apa yang perlu

diajar, dan apa yang perlu dirancang

80

yang pelajar tahu dan boleh buat

atau

jangkaan

apa

yang

untuk mengajar, bukan penyataan

pelajar tahu dan boleh buat setelah

akhir pendidikan.

mengikuti kursus pengajian mereka.

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

1.2

Objektif dan hasil pembelajaran dalam kurikulum sekolah rendah

Objektif

81

PPG

Hasil pembelajaran

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Objektif dibina untuk:

Hasil pembelajaran dibina untuk:

Memastikan perubahan

Menilai prestasi pelajar daripada

perlakuan dalam diri pelajar,

segi apa yang pelajar tahu dan

dalam proses pengajaran dan

boleh buat di akhir kursus

pembelajaran.

pengajian.
Memastikan pelajar

Menentukan senarai topik,

konsep, generalisasi atau

menguruskan pembelajaran
mereka.

kandungan unsur-unsur lain

Menjadikan apa yang diajarkan

dalam kursus pengajian dan

dan dipelajari itu intentional.

mata pelajaran.

Mengetahui apa yang perlu

diubah.

Menyediakan panduan dalam

Memperbaiki dan

penggubalan dan rekabentuk

mempertingkatkan kualiti

kurikulum dan instruksi

pembelajaran.

kurikulum yang meliputi

Merancang ke arah memperbaiki

kandungan dan perlakuan pelajar

mutu pendidikan dan keberkesanan

dalam proses pengajaran dan

institusi.

pembelajaran.

Mengetahui di mana sumber

manusia boleh dilaburkan.
Menyediakan akauntibiliti kepada
konstituen luar.

1.3.

Ciri-ciri hasil pembelajaran yang baik

Meliputi ilmu, kemahiran, dan sikap yang diperlukan dan

signifikan untuk kerjaya masa depan pelajar.

82

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Mewakili peringkat prestasi minimum yang diperlukan untuk

seseorang pelajar itu lulus kursus pengajian.

Realistik dan boleh dicapai oleh pelajar lepasan sekolah

menengah (post- secondary).

Menggambarkan keperluan masakini dan jangkaan masa

depan dalam tempat kerja.

Boleh diverifikasikan dan diukur.

Memperlihatkan kebolehpindahan ke dalam pelbagai konteks.

Difahami oleh pelajar, pendidik, majikan, dan masyarakat.

Memperlihatkan prinsip-prinsip ekuiti dan keadilan, dan ada

peruntukan bagi pelajar yang berbeza.

1.4.

Pembinaan hasil pembelajaran Cara Menulis Hasil Pembelajaran

( RUJUK INTERAKSI 1 )

Cara menulis hasil pembelajaran boleh dibuat mengikut klasifikasi

kemahiran kognitif Bloom. Peringkat kemahiran kognitif berdasarkan
Kategori Bloom Taksonomi ini sesuai digunakan untuk membina hasil
pembelajaran dengan menggunakan perlakuan berkaitan (related
behaviors) yang terdiri daripada kata kerja aktif seperti yang berikut:
Kategori

83

Definisi

Perlakuan Berkaitan (Related Behaviors)

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Pengetahuan

Mengingat atau

Mendefinisi (define), menghurai (describe),

(Knowledge)

mengingat semula

mengenalpasti (identify), melabelkan (label),

sesuatu tanpa

menyenaraikan (list), memadankan (match),

memahami,

menghafaz (memorize), menunjukkan (point

menggunakan

to), mengingat kembali (recall) memilih

atau

(select), menyatakan (state)

menggantikannya

Pemahaman

Memahami sesuatu

(Comprehension) yang telah

Meminda (alter), mengambilkira (account for),

menganotasi (annotate), mengira (calculate),

dihubungkaitkan

mengubah (change), menukar (convert),

tanpa keperluan

mengumpul (group), menerangkan (explain),

mengaitkannya

mengeneralisasi (generalize), memberikan

kepada apa jua

contoh (give example), membuat kesimpulan

yang lain

(infer), mentafsir (interprete), memparafrasa

(paraphrase), meramal (predict), menilai
semula (review), meringkas (summarize),
menterjemah (translate)

Aplikasi

Menggunakan

Mengaplikasi (apply), menerapkan (adopt),

(Application)

konsep

menghimpun (collect), mengkonstruk

umum untuk

(construct), mendiagram (diagram),

menyelesaikan

menemukan (discover), mengilustrasi

masalah dalam

(illustrate), menemuduga (menemuduga),

situasi tertentu;

menggunapakai (make use of),

menggunakan

memanipulasi (manipulate), mengaitkan

bahan- bahan yang

(relate), menunjukkan (show),

dipelajari dalam

menyelesaikan (solve), menggunakan (use)

situasi baru yang

konkrit

84

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Analisis

Memecahkan

Menganalisis (analyse), membanding

(Analysis)

sesuatu ke dalam

(compare), menunjukkan pertentangan /

bahagian-

pertentangkan (contrast), mendiagram

bahagian;

(diagram), membezakan (differentiate),

mungkin

membedah (dissect), melihat perbezaan

memfokuskan

(distinguish), mengenalpasti (identify),

pengenalpastian

mengilustrasikan (illustrate), membuat

bahagian-bahagian

kesimpulan (infer), menggariskan (outline),

atau analisis

menunjukkan (point out), memilih (select),

perkaitan antara

memisahkan (separate), mengasingkan

bahagian- bahagian, (sort), membahagikan (subdevide)

atau pengiktirafan
organisasi prinsipprinsip

2.0 Aktiviti Pengajaran dan Pembelajaran

Pilihan aktiviti ialah kuliah, latih tubi, demonstrasi, simulasi-main peranan, kajian
lapangan, perbincangan kumpulan kecil @ besar (brain storming), kerja
kumpulan,

eksperimen,

projek,

penyoalan,

bercerita,

jigsaw,

koperatif,

penerokaan,permainan, kuiz, menyanyi, membaca, POE, IAI dan petisurat. Anda

boleh juga memilih aktiviti dalam model pengajaran inkuiri.
Berikut adalah contoh-contoh aktiviti.

1. LATIH TUBI.
85

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

DEFINISI:
Latih tubi ialah pengulangan fakta-fakta dalam meningkatkan kecekapan
tentang apa yang telah diajar ia bertujuan untuk mencapai tahap kemahiran
atau untuk melekatkan sesuatu perkaitan supaya ia menjadi lebih kekal dalam
ingatan
TUJUAN:
. Kaedah menjawab soalan latih tubi secara berterusan membantu
mengekalkan maklumat yang diproses oleh otak ke dalam memori dalam
jangka waktu yang lebih lama

TAJUK: Ciri-ciri bahan.(Menyiasat Alam Bahan Tahun 4)

OBJEKTIF PEMBELAJARAN: Memahami ciri-ciri bahan.
LANGKAH :
Guru memberikan penerangan tentang topik yang dipelajari.
Contoh : Guru memberikan penerangan tentang bahan yang
mengalirkan arus eletrik dan bahan yang tidak mengalirkan arus
eletrik.
Guru menyediakan lembaran kerja kepada murid-murid.
Contoh: Guru memberikan lembaran kerja kepada murid-murid
berkenaan bahan yang boleh dan tidak boleh mengalirkan arus
DEFINISI:
eletrik iaitu beberapa soalan obkjektif.
Kaedah ini digunakan oleh guru sewaktu menjalankan pengajaran yang
Guru mengadakan penilaian.
memerlukan pelajar menguasai sesuatu kemahian terlebih dahulu sebelum aktiviti
:guru menyemak lembaran kerja yang diberikan dan
sebenar Contoh
dapat dijalankan.
mengarahkan murid-murid untuk melakukan pembetulan jika
terdapat kesilapan.
TUJUAN:
Untuk memberikan pemahaman kepada pelajar sebelum mereka mencuba
2.DEMONSTRASI.
atau membuat sendiri sesuatu aktiviti tersebut.
Guru dapat mengurangkan kesilapan yang dilakukan oleh pelajar jika telah

86

menunjukkan cara yang betul terlebih dahulu.

Pelajar akan lebih berkeyakinan dalam melakukan aktiviti.
Dapat menjimatkan masa guru.

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

TAJUK: ELETRIK ( TAHUN 5 )

OBJEKTIF PEMBELAJARAN: Memahami litar sesiri dan selari.
LANGKAH:
Guru menyediakan peralatan demonstrasi kepada murid-murid.
Contoh: Guru menyediakan mentol,wayar penyambung,suis dan bateri.
Guru melakukan demonstrasi di hadapan murid-murid.
Contoh: Guru membina litar selari dan sesiri di hadapan murid-murid.
Guru memberikan penerangan berkaitan dengan demontrasi.
Contoh: Guru menerangkan symbol bagi setiap komponen yang
digunakan di dalam litar.
Guru memberikan arahan seterusnya kepada murid-murid.
87

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Contoh: Guru mengarahkan murid untuk membina litar sesiri dan selari
serta melukis gambar rajah litar yang dihasilkan.

3.SIMULASI.
perti kemahiran lisan, mencatat,menulis dan membuat keputusan.
n dengan cara melakonkan sesuatu peristiwa secara berpura-pura.
da pelajar kerana penglibatan mereka yang meluas.
lam keadaan terkawal dan sengaja diwujudkan menyerupai situasi sebenar bertujuan menjalankan aktiviti penyelesaian masalah.
yang diwujudkan hampir menyerupai keadaan sebenar dan memerlukan pelajar berinteraksi sesama sendiri berdasarkan peranan masin

TAJUK: BUMI, BULAN DAN MATAHARI (TAHUN 5)

OBJEKTIF PEMBELAJARAN:

Memahami pergerakan bumi,bulan dan

matahari.
LANGKAH:
Guru perlu memilih satu situasi yang berunsur masalah dan
terangkan dengan jelas.
Contoh : Guru memilih tajuk Bumi, Bulan dan Matahari untuk di
lakonkan oleh murid-murid agar murid-murid dapat melihat dengan
jelas situasi pergerakan yang berlaku di orbit.

88

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Guru menetapkan peranan berdasarkan watak-watak dan

memilih murid yang sesuai untuk melakonkan watak tersebut.
Contoh : Guru mengarahkan 3 orang pelajar untuk tampil ke depan
dan berlakon sebagai bumi, bulan dan matahari
Guru memberikan arahan kepada murid.
Contoh: Matahari akan tetap pada kedudukannya manakala pelajar
yang mewakili bumi akan beredar mengelilingi matahari.Pelajar
yang berlakon sebagai bulan pula akan beredar mengelilingi bumi.
Guru

mengadakan

perbincangan

dan

rumusan

selepas

simulasi.
Contoh: Guru menerangkan kepada pelajar bahawa, sewaktu bumi
beredar mengelilingi matahari, ia turut berputar pada paksinya
dlaam kitaran 24 jam .Guru juga menerangkan bahawa sewaktu
mengelilingi bumi, bulan turut berputar pada paksinya.

DEFINISI
Merupakan aktiviti susulan yang memberi pendedahan kepada pelajar selepas selesai
mempelajari topik tertentu.
-Pelajar berpeluang untuk memerhati sendiri bagaimana sesuatu itu berlaku atau dilakukan.
TUJUAN:
Pelajar dapat memerhati sendiri bagaimana sesuatu proses berlaku.
Pengalaman
dapat membantu pelajar untuk mendapatkan kefahaman yang
4.KAJIANsebenar
LAPANGAN.
lebih mengenai sesuatu topik yang dianggap sukar.
Pelajar akan merasa seronok kerana P&P dipelbagaikan.

89

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

TAJUK: RANTAIAN DAN SIRATAN MAKANAN. (TAHUN 5)

OBJEKTIF PEMBELAJARAN: Mensintesis rantaian makanan untuk dijadikan
siratan makanan.
LANGKAH-LANGKAH:
Guru memberikan arahan kepada pelajar untuk membentuk
kumpulan.
Contoh: Guru membahagikan pelajar kepada beberapa kumpulan kecil.
guru memberikan arahan kepada murid untuk bergerak ke kawasan
kajian.
Contoh : Murid-murid diarahkan untuk berjalan di kawasan sekolah dan
memerhatikan siratan makanan di kawasan padang, kolam ,taman sains
dan pasu bunga serta merekodkan penemuan mereka.
Guru membuat rumusan tentang hasil pemerhatian murid.
Contoh: Murid-murid diarahkan untuk kembali ke kelas serta
membentangkan hasil dapatan bagi setiap kumpulan.

5.PERBINCANGAN.
90

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

DEFINISI
Teknik perbincangan melibatkan aktiviti perbualan di antara guru dengan para pelajarnya di
dalam kelas.Pelbagai cara perbincangan yang boleh dilakukan seperti perbincanagn secara
kelas,kumpulankecil (buzz),perbahasan, forum dan sebagainya.
TUJUAN
Melatih para pelajar memberikan pendapat mengenai sesuatu topik yang ditetapkan .
Dapat melatih pelajar mengeluarkan pendapat yang bernas dalam bahasa yang
teratur dan mudah difahami oleh orang lain.
Pelajar dapat didisiplinkan supaya mendengar dan menghormati pendapat rakanrakan yang lain walaupun tidak bersetuju dengan pendapat tersebut.
TAJUK: TENAGA (TAHUN 5)
OBJEKTIF PEMBELAJARAN: Memahami kegunaan tenaga.
LANGKAH :

Guru bertindak sebagai pembimbing.

Contoh: Guru mencetuskan idea dengan bertanya kepada murid-murid
apakah bentuk tenaga yang mereka ketahui.

Pelajar digalakkan untuk memberi pendapat dengan bersistematik.

Contoh: Murid-murid diarahkan untuk menyatakan kegunaan tenaga
dalam kehidupan mereka dan berbincang dalam kumpulan tentang puncapunca tenaga.

Guru bertindak sebagai fasilitator

Contoh: Guru membuat kesimpulan bahawa matahari adalah sumber
utama untuk tenaga.

6.PENGAJARAN KUMPULAN.
91

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

DEFINISI:
Penekanan terhadap interaksi sosial dalam situasi pengajaran
pembelajaran telah membawa kepada perkembangan teknik
pengajaran kumpulan.
TUJUAN:
Menggalakkan penglibatan pelajar dalam pembelajaran
Pelajar akan mengalami variasi situasi yang luas semasa pembelajaran sebenar
Dapat mengaitkan hubungan yang terdapat antara prinsip baru dankonsep yang
telah dipelajari untuk menjadikan satu hubungan yang bermakna.

TAJUK: MENYIASAT ALAM BAHAN (TAHUN 5)

OBJEKTIF PEMBELAJARAN: Memahami yang bahan wujud dalam bentuk
pepejal,cecair dan gas.
LANGKAH:
Guru memilih tajuk yang sesuai dan melibatkan murid-murid di
dalam perbincangan .
Contoh: guru memilih tajuk Menyiasat Alam Bahan.
Guru membahagikan murid-murid ke dalam kumpulan masingmasing.
Contoh: Guru membahagikan murid kepada 2 kumpulan.

Guru

memberikan

perbincangan.
92

bahan-bahan

yang

diperlukan

untuk

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Contoh:Guru memberikan 2 bekas yang mengandungi air dan minyak

kepada setiap kumpulan.
Guru mengawasi perbincangan pelajar.
Contoh: Guru mengarahkan murid untuk mengukur kelajuan cecair yang
mengalir dalam masa 1 saat sambil diawasi guru.Guru mengarahkan
setiap kumpulan berbincang dan membentangkan hasil dapatan mereka.

7.EKSPERIMEN.

TAJUK : MENYIASAT KUASA DAN TENAGA. ( TAHUN 5)

OBJEKTIF PEMBELAJARANDEFINISI:
: Memahami bahawa cahaya boleh
Eksperimen ialah proses terancang yang linear untuk menguji satu atau
dipantulkan.
beberapa
hipotesis yang dapat menerangkan masalah atau fenomena alamiah
yang dikaji
TUJUAN.
Tujuan eksperimen ialah untuk menguji hipotesis bahawa pembolehubah tidak
bersandar,
X, menyebabkan: perubahan dalam pembolehubah bersandar, Y, iaitu:
LANGKAH-LANGKAH
Jika X, jadi Y.
Guru memilih tajuk yang sesuai bagi aktiviti eksperimen.
Contoh : Guru memilih tajuk pantulan cahaya dan menerangkan
hukum pantulan cahaya iaitu, cahaya bergerak dalam garis lurus
akan dipantulkan apabila terkena permukaan objek yang rata.
Guru menyediakan peralatan untuk eksperimen.
Contoh : Guru menyediakan cermin, pembalut aluminium.
Guru mengarahkan pelajar untuk merekod penemuan.
93

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Contoh: Pelajar melukis gambar rajah sinar untuk menunjukkan

pantulan cahaya di dalam aktiviti di atas.
Guru membimbing pelajar untuk berbincang tentang hasil
dapatan eksperimen.
Contoh: Guru merumuskan bahawa cahaya akan dipantulkan
apabila terkena permukaan yang rata.

11.BERCERITA.

DEFINISI:
Kamus Dewan: cerita adalah jalinan dan susunan mengenai kejadian dan hal-hal yang
berlaku sama ada benar ataupun merupakan khayalan pencerita sahaja.
Bercerita pula bermaksud satu kaedah mengajar yang membolehkan guru menyampaikan
isi pelajarannya melalui teknik bercerita.
TUJUAN:

Guru dapat menjalankan sesuatu aktiviti pengajaran dengan berkesan.

Dapat menarik perhatian pelajar untuk belajar
Dapat menyemai kemahiran berkomunikasi kepada kanak-kanak.
Guru dapat menimbulkan keyakinan dalam diri kanak-kanak.

TAJUK : KEPERLUAN ASAS HAIWAN (TAHUN 4)

OBJEKTIF PEMBELAJARAN :

Memahami bahawa haiwan mempunyai

keperluan asas.
LANGKAH:

Guru memilih cerita yang sesuai dengan peringkat umur, minat dan
kesediaan pelajar.
Contoh:Guru bercerita tentang Sang Kancil dan Buaya.

94

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Guru perlu memastikan semua pelajar bersedia mendengar cerita.

Contoh: Guru bertanya , mengapa Buaya ingin makan Sang Kancil?

Guru mengadakan sesi penilaian setelah sesi bercerita.

Contoh:Guru menerangkan bahawa, setiap haiwan memerlukan makanan
untuk hidup.Murid-murid diarahkan untuk mengenalpasti keperluan asas
haiwan selain dari makanan.

8.PROJEK.

DEFINISI:
Pelajar melakukan sendiri aktiviti pembelajaran dengan penuh minat dan perhatian
dalam sesuatu situasi.
TUJUAN:
Memberi pengalaman kepada pelajar
Pelajar dapat mengembangkan potensi diri
Untuk mengukuhkan kemahiran yang baru dikuasai.

TAJUK: INTERAKSI ANTARA HIDUPAN (TAHUN 6)

OBJEKTIF PEMBELAJARAN: Memahami tanggungjawab manusia dalam
melindungi haiwan yang terancam.
LANGKAH:
Guru memberikan satu tajuk yang telah dipilih untuk dijadikan
projek.
Contoh: Guru memiilih tajuk Interaksi Antara Hidupan.
95

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Guru meminta murid-murid untuk mengumpulkan maklumat.

Contoh:Guru meminta pelajar untuk mencari maklumat tentang haiwan
yang hampir pupus dan mengumpulkan gambar haiwan tersebut.
Guru mengarahkan murid-murid untuk mereka sesuatu berdasarkan
maklumat yang dikumpulkan.
Contoh: Guru mengarahkan pelajar membina buku skrap daripada
maklumat yang dikumpulkan.

9.JIGSAW

DEFINISI.
Salah satu pembelajaran secara koperatif yang melibatkan
semua pelajar.
TUJUAN.
Dapat mewujudkan semangat saling bekerjasama dan saling
bergantungan di dalam kumpulan.

TAJUK: BUMI, BULAN DAN MATAHARI (TAHUN 5)

OBJEKTIF PEMBELAJARAN:

Memahami pergerakan bumi,bulan dan

matahari.
LANGKAH:
Guru mengajar topik yang dipilih.

96

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Contoh : Guru memilih tajuk Bumi, Bulan dan Matahari untuk di ajar
dengan menunjukkan video tentang pergerakan bumu, bulan dan
matahari.
Guru menetapkan beberapa kumpulan di dalam kelas.
Contoh: guru memberi nombor kepada setiap pelajar dan mereka
berkumpul mengikut nombor masing-masing.
Pelajar berbincang dalam kumpulan pakar.
Contoh: Pelajar berbincang tentang pergerakan bumi pada
paksinya dan pergerakan bumi mengelilingi matahari di dalam
kumpulan pakar.
Pelajar kembali ke kumpulan masing-masing berbincang dan
mengajar ahli kumpulan mereka.
Contoh:

Wakil pelajar dari kumpulan pakar akan kembali ke

kumpulan mereka dan memberi penerangan tentang pergerakan

bumi mengelilingi matahari dan putaran bumi pada paksinya.
Guru memberikan kuiz kepada pelajar.
Contoh : Guru memberikan lembaran kerja untuk dijawab oleh
pelajar.
Guru memberikan peneguhan kepada pelajar.
Contoh: Guru memberikan peneguhan positif seperti pujian apabila
pelajar berjaya memberikan jawapan yang tepat.

97

12.KOPERATIF.
SCE 3108
: Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

DEFINISI:
Koperatif: bekerja bersama-sama bagi mencapai sesuatu objektif yang ditetapkan
bersama.
Pembelajaran koperatif: Merujuk kepada penggunaan kaedah kumpulan-kumpulan kecil
bagi memaksimakan hasil pembelajaran,samaada secara individu atau kumpulan.
TAJUK: MAGNET (TAHUN 3)
TUJUAN:
OBJEKTIF PEMBELAJARAN: Setiap magnet mempunyai kekuatan yang
- Untuk menghasilkan pencapaian dan produk yang tinggi.
berbeza.
- Dapat memupuk sifat penyayang,kerjasama dan lain-lain.
LANGKAH-LANGKAH:
Guru memulakan pengajaran secara kelas.
Contoh: Guru menerangkan kepada pelajar tentang jenis-jenis magnet
dan kekuatan magnet.
Guru membahagikan kelasnya kepada kumpulan-kumpulan kecil.
Contoh: Setiap kumpulan dibekalkan dengan magnet yang berbeza
bentuk serta beberapa klip kertas.
Murid-murid sedar akan peranan masing-masing.
Contoh: Murid merekodkan hasil dapatan mereka di dalam lampiran yang
telah disediakan olah guru.
13. INKUIRI PENEMUAN.

DEFINISI:
Merangkumi segala proses soal selidik bagi mendapatkan jawapan daripada soalansoalan atau masalah yang dikemukakan.
TUJUAN:
Membolehkan pelajar mendapat jawapan atau membuat kesimpulan
daripada soalan-soalan atau permasalahan-permasalahan yang
dikemukan melalui pengumpulan data dan pengujian hipotesis.

98

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

TAJUK: ELETRIK ( TAHUN 5 )

OBJEKTIF PEMBELAJARAN: Memahami litar sesiri dan selari.
LANGKAH:
Guru menyediakan peralatan kepada murid-murid.
Contoh: Guru menyediakan mentol,wayar penyambung,suis dan bateri.
Guru berbincang dengan murid tentang objektif diadakan kajian
tersebut.
Contoh: murid perlu mengkaji bagaimana litar sesiri dan selari dibina.
Guru menerangkan langkah-langkah kajian dengan terperinci.
Contoh: Guru menerangkan symbol bagi setiap komponen yang
digunakan di dalam litar.
Guru mengawasi pelajar dalam setiap peringkat.
Contoh: Guru memantau setiapDEFINISI:
langkah yang diambil oleh pelajar dalam
Bermain dapat
mengembangkan
belajar di kalangan pelajar (Froebel).
membina
litar sesiri dan kemahiran
selari.
Peringkat rendah,permainan tertumpu kepada jasmani tetapi pada peringkat lebih tinggi ia
15.BERMAIN.
lebih tertumpu kepada latihan minda.
TUJUAN:
Dapat meningkatkan kemahiran psikomotor dan kemahiran sosial dalam kalangan
pelajar.
Dapat menimbulkan perasaan gembira kepada pelajar.
Menggalakkan interaksi
positif dan menyatukan pelajar yang mempunyai
pengalaman dan potensi berlainan.

99

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

HAIWAN (TAHUN 2)
OBJEKTIF PEMBELAJARAN: Memahami haiwan juga turut membesar seperti
manusia.
LANGKAH:
Guru memilih aktiviti permainan yang sesuai dengan keupayaan
pelajar.
Contoh: Guru memilih permainan Jigsaw Puzzle.
Penerangan tentang permainan perlu diberikan sebelum aktiviti
dimulakan.
Contoh: Guru mengedarkan kepingan gambar kepada setiap kumpulan
dan memberi penerangan tentang permainan Jigsaw Puzzle.Guru
mengarahkan murid untuk mencantumkan gambar tersebut dan
menamakan haiwan yang terdapat pada gambar.Guru mengarahkan
murid untuk menyusun turutan gambar haiwan daripada anak kepada
dewasa.
Memastikan aktiviti permainan tersebut memberi faedah kepada
pelajar.
Contoh: Guru menerangkan kepada murid-murid bahawa haiwan turut
mengalami proses tumbesaran seperti manusia.

3.0
100

Pentaksiran

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Menentukan prosedur pentaksiran pencapaian

Tentukan bagaimana guru mentaksir pencapaian objektif pengajaran

Nilai keberkesanan penggunaan media, material dan peranan guru
sebagai fasilitator.

Tujuan Pentaksiran

Proses mendapatkan gambaran tentang prestasi seseorang dalam pembelajaran

Menilai aktiviti yang dijalankan semasa pengajaran dan pembelajaran
Mendapatkan maklumat secara berterusan tentang pengajaran dan
pembelajaran
Memperbaiki pengajaran pembelajaran

Pentaksiran pencapaian objektif pengajaran

Pentaksiran secara pemerhatian, lisan dan penulisan.
Rumusan Pentaksiran

Pentaksiran ialah satu proses mendapatkan maklumat dan seterusnya membuat

penghakiman tentang produk sesuatu proses pendidikan.

Maklumat meliputi hal berkaitan topik, bukti dan prestasi.

Penghakiman melibatkan hal-hal seperti pertimbangan dan pencapaian aspek

pendidikan, manakala produk pula melibatkan pengetahuan, kemahiran dan nilai.

Proses pendidikan pula melibatkan operasi, dapatan dan hasil.

4.0 Refleksi
Refeksi P&P berdasarkan kepada :
Pengajaran guru
Pembelajaran murid
Penggunaan bahan bantu mengajar

CONTOH-CONTOH PENULISAN REFLEKSI SELEPAS SETIAP P&P

1.
2.
3.
4.

101

Pelajar perlu lebih latihan berkaitan .

Ulang kaji kandungan tajuk ini pada akhir bab ini / .
Ulangkaji topik / konsep ini dengan murid yang lemah.
Murid berjaya menguasai konsep ..

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

5.
6.

Masukkan sebahagian kandungan dalam kerja rumah pada minggu hadapan

Sebahagian murid tidak faham. Perlu mengajar dengan cara yang lain dalam
P&P akan datang.
7.
Gunakan kerja secara berkumpulan untuk mengulang kaji.
8.
Kerja rumah disiapkan oleh semua murid.
9.
Perlu memberikan lebih masa untuk aktiviti ini untuk membantu murid berpindah
kepada tugasan baru.
10.
Saya perlu bertanya lebih banyak soalan yang terbuka.
11.
Cari jalan untuk memasukkan lebih murid dalam aktiviti dalam kelas.
12.
Periksa sama ada murid membawa .. ke dalam kelas.
13.
Cari lebih banyak contoh .. untuk membantu murid lebih memahami ..
14.
Pengajaran yang baik. Murid boleh menerangkan tugasan baru apabila diuji
kefahaman mereka.
15.
Tidak cukup peluang untuk murid melakukan semasa pengajaran.
16.
Memerlukan kepelbagaian teknik menyoal / memberi jawapan .
17.
Gembira dengan maklum balas murid pada hari ini. Lebihkan soalan mencabar
dalam P&P akan datang.
18.
Perlu memikirkan kaedah berbeza untuk mengawal kebisingan.
19.
Benarkan lebih masa untuk membuat latihan dalam P&P akan datang.
20.
Masa aktiviti pengukuhan hari ini tidak cukup.
21.
Pastikan murid boleh memberikan isi-isi penting P&P hari ini.
22.
Semua murid memerlukan lebih bantuan berkaitan .
23.
Saya merasa gembira dengan P&P hari ini kerana ..
24.
Gerakan . Dan ke hadapan pada P&P akan datang.
25.
Beri pujian kerana usaha yang bersungguh-sungguh

Jenis-jenis Penulisan Refleksi

Penulisan Deskriptif
Refleksi Deskriptif
Refleksi Dialog
Refleksi Kritikal

Kajian oleh Hatton dan Smith (1995) menunjukkan bahawa terdapat empat jenis
penulisan yang telah dikenal pasti dalam penulisan reflektif. Pertama, penulisan
deskriptif (descriptive writing) yang merupakan penulisan yang menerangkan keadaan
atau peristiwa di bilik darjah dengan hanya menulis tarikh, tempat tanpa sebarang
penerangan berkenaan sebab, akibat dan kaitan peristiwa serta kesannya terhadap
sikap dan kepercayaan penulis.

102

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

Kedua, penulisan refleksi deskriptif (descriptive reflection) yang merupakan penulisan

jurnal yang mempunyai penerangan sebab dan akibat terhadap peristiwa yang terjadi
secara jelas dengan ciri-ciri taakulan dan renungan terhadap peristiwa dan memberi
alasanalasan/justifikasi terhadap perkara yang berlaku.
Ketiga, penulisan refleksi dialog (dialogical reflection) yang merupakan penulisan refleksi
yang mengandungi kata-kata yang merujuk kepada bisikan hati penulis kepada peristiwa
yang sedang direnungkannya melalui siri soal jawab tentang persoalan yang difikirkan.
Keempat, penulisan refleksi kritikal (critical reflection) yang merupakan penulisan refleksi
yang mengaitkan peristiwa di bilik darjah dengan halhal di luar rutin bilik darjah seperti
falsafah diri insan guru sendiri, falsafah pendidikan, isu-isu wawasan, perpaduan, politik,
ekonomi dan sosial.
Contoh Penulisan Refleksi
Penulisan Refleksi Tahap Pertama (penulisan deskriptif)
1.

Pengajaran tidak dapat diteruskan kerana sebahagian pelajar lambat hadir ke

kelas.
2.
Latihan kebakaran sekolah dijalankan pada waktu pengajaran. Kelas terpaksa
dibatalkan.
3.
Pelajar mengantuk di dalam kelas.
4.
Masa pengajaran tidak mencukupi. Aktiviti kelas terpaksa ditangguhkan kepada
pengajaran akan datang.
Penulisan Refleksi Tahap Kedua (penulisan refleksi deskriptif)
1.

Guru mengajar dalam bahasa Inggeris menyebabkan pelajar kurang faham apa
yang disampaikan oleh guru. Guru sepatutnya cuba menerangkan sesuatu istilah
dalam bahasa Melayu.
2.
Terdapat beberapa orang pelajar yang membuat bising di dalam kelas dan tidak
menghiraukan pengajaran guru. Guru bertindak memanggil nama pelajar tersebut
dan bertanyakan soalan yang berkaitan.
Penulisan Refleksi Tahap Ketiga (Refleksi Dialog)
1. Terlalu banyak kelemahan saya dalam pengajaran tentang prinsip geometri pada hari
ini. Saya tidak menyediakan contoh soalan untuk pelajar mencuba. Saya tidak dapat
menumpukan satu persatu pelajar untuk menjawab soalan. Ada isi yang saya tertinggal.
Saya kurang persediaan mengenai tajuk yang di ajar.
Penulisan Refleksi Tahap Keempat (Refleksi Kritikal)
1. Saya memang seorang yang tegas semasa mengajar. Walaupun begitu saya suka
ketawa semasa mengajar. Saya mesti pastikan pelajar memberikan tumpuan yang
sepenuhnya semasa saya menyampaikan aktiviti pengajaran. Saya akan memarahi

103

SCE 3108 : Merancang Untuk Mengajar Sains Sekolah Rendah

PPG

pelajar yang tidak mengendahkan pengajaran saya. Saya menggunakan pendekatan

behaviourisme apabila mengajar kerana saya ingat lagi masa cikgu saya mengajar
sejarah beliau menggunakan pendekatan yang sama. Dan dengan pendekatan cikgu
tersebut berjaya mendidik saya menjadi insan yang berjaya. Oleh itu, saya percaya
pendekatan tersebut akan dapat membantu pelajar mempelajari sejarah.

BIBLIOGRAFI.
1. http://members.fortunecity.com/sploo/Pel6.htm
2. http://sciencefairproject.virtualave.net/observation.html

104