Galicia.

As perversas
consecuencias dun
crecemento urbano en
mans do mercado.
Aportacins para un
debate dende a Xeografa.
Recensin da ponencia de Pedro Garca Vidal
(Universidade de Santiago de Compostela). Extrada
de A cidade, novos procesos, novas respuestas

Alejandro Barreiro Franco

1 curso, grupo A

En Galicia a falta de rixidez da administracin pblica e de crtica por parte dos expertos,
permitiu o sector privado converter pas nun enorme solar edificable, provocando
autenticas barbaridades mediante un proceso de urbanizacin catico e salvaxe que levou
aparicin dun tipo de cidade sen unha calidade mnima.
Cara o 2001 faise unha denuncia do importante deterioro do medio ambiente y da paisaxe
por un urbanismo descontrolado. Esta denuncia publicouse a travs do peridico A Voz de
Galicia, e logra unha gran resposta social que leva Xunta a realizar unha comisin de
expertos en distintos campos relacionados co tema e de representantes das principais
cidades e vilas de Galicia. Dende os medios de comunicacin chamouse fenmeno de
urbanismo salvaxe galego fesmo. Non obstante o autor aclara que o termo e inexacto e
incompleto ante un asunto destas dimensins e complexidade. O autor considera que
centrando o asunto en termos simplemente antiestticos agchase a traxedia que supn,
dicir, a destrucin da paisaxe e do rural galego. O termo fesmo fara alusin
unicamente impacto visual negativo, pero isto non chega en absoluto para describir o
problema. Os grandes problemas do urbanismo galego son o exceso de volume ou de
altura das novas co0nstruccins, a ilegalidade do emprazamento,etc. , e non o mero
antiesteticismo da morfoloxa urbana. Sen dbida, os aspectos estticos tamn teen
importancia, pero non podemos resumir o problema a estes. A orixe do problema est na
especulacin, a busca da rentabilidade sen lograr beneficios para a sociedade.
O fesmo pdese definir como este urbanismo lucrativo e anrquico. Detrs disto hai
cobiza, ambicin e corrupcin. O autor di que o poder poltico debe ser neutral, un
mediador que regule o mercado e evite excesos deste tipo.
Este proceso comezou nos 70, e as primeiras voces que denunciaron o dano que estbase
a causar xorden nos oitenta dende grupos de arquitectos pola destrucin do patrimonio
arquitectnico galego. Este proceso urbanizador case destruu por completo a arquitectura
tradicional galega. O fogar tpico foi sustitudo por outro de peor calidade material e
esttico. Co tempo, intelectuais de todo tipo unronse a esta denuncia criticando este
proceso que arrasa tanto o medioambiente como a cultura material galega. Sen embargo,
tras dcadas de denuncias anda hai poucos progresos. O traballo dos xegrafos chega
bastante tarde e trata casos particulares, ademais de realizarse de forma individualizada.
Moi poucos destes traballos fan un anlise crtico da situacin penosa que vive Galicia
ante a especulacin urbanstica o ataque aberto do capitalismo paisaxe. En troques,
predomina a descricin estatstica e cartogrfica sobre a explicacin da problemtica
urbana galega.
Dende a Transicin realizronse melloras en materia urbanstica equipando s cidades con
todo tipo de servizos. Pero deixouse isto man do mercado, sen regulacin pblica, polo
que chegouse actual situacin, na que a especulacin e o urbanismo salvaxe e
fagocitador convertronse nun gran problema. Este urbanismo esta a derivar cara un
fenmeno denominado como cidade das persianas baixadas debido superproducin de
vivendas.
Despois da crtica da Voz de Galicia en 2001, e coas reunins entre polticos e expertos,
comeza a remodelacin da lei urbanstica. Remrcase a necesidade de cambiar e
endurecer as leis de Ordenacin do Territorio, Delegacin Urbanstica y Solo. Garca Vidal
opina que considerar que o Parlamento podera resolver o problema por si mesmo e
sacralizarlo estpido. Aporta datos e estatsticas que demostran que en Galicia s 39
concellos cumpren a Lei de Ordenacin del Territorio. O resto posen regulamentos
propios, e incluso algns carecen de normativa respecto.
Garca Vidal concle expoendo a necesidade da intervencin dos xegrafos no asunto,
tomando cartas e aportando a sa visin crtica e solucins. Tamn menciona a varios dos
denunciantes da situacin do urbanismo en Galicia.
Na mia opinin, Garca Vidal cntrase demasiado nos aspectos sociais e ecolxicos do

problema da especulacin, o cal non incorrecto, pero si insuficiente pois non chega a raz
do asunto, qu o que provoca a especulacin e o novo problema urbanstico. Trala crise
do petrleo nos 70 e o declive das industria europea fronte as potencias emerxentes
asiticas, os primeiros inician un proceso de endebedamento especulacin, o cal
converteuse no motor econmico. Galicia un exemplo particular do problema, e se ben
deuse dunha forma mis catica pola falta de lexislacin e intervencin, non mis
importante, como asegura Garcia Vidal. O principal problema a insolvencia xerada pola
especulacin nas inmobiliarias e as entidades financeiras, e en termos mis xerais, a
superproducin de vivendas xerada polo propio desenrolo do capitalismo en Espaa.