53

2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

2012 LONDRA YAZ OLMPYAT OYUNLARI; LEQUPE(FRANSA) VE TRK

SPOR GAZETELER KARILATIRMASI

Erol LHAN 1

ZET
Olimpiyatlar u anki bilgilerimiz dahilinde Antik Yunandan bu yana arada kesintiler yaansa da, spor
dnyasnn, en anlaml ve prestijli organizasyonu. lk olimpiyatlardan itibaren toplumsal, siyasal, ekonomik
etkileri ile insanln bar iinde dzenleyebildii ve yapld blgeye ayrcalk kazandran en nemli kltrel
olgulardan biri.
Baron de Coubertinin abalaryla 1896da tekrar hayat bulan, sporun temel branlarn biraraya getiren
modern olimpiyatlar, 2012 ylnda da tm grkemi, etkisi ve esizliiyle, spor dnyasnn bir numaral
organizasyonu olarak yerini ald.
Trkiye 2012 Londra Olimpiyatlarna rekor bir sayyla 66s kadn, 48i erkek olmak zere 16 branta
toplam 114 sporcu ile katld. 5 kta ve 250 lkeden toplam 10 bin 250 sporcu madalya iin mcadele etti. Kitle
iletiim aralar Oyunlar milyarlarca kiiye aktarmaya alt. okuluslu irketler, olimpiyatlarn kendilerine
sunduu tketici kitlesi karsnda bilinirliliklerini artrmak ve bu bilinirlilii sata dntrmek iin uygun
ortam buldu.
Ksaca, olimpiyat oyunlar insanlarn kaytsz kalamayaca, etkisi ktalar aan bir organizasyon. Bu
almada; Fransann dnyaca nl spor gazetesi LEquipe ve Trkiyede yaynlanan spor gazetelerinin
olimpiyat oyunlarn nasl yanstt karlatrmal olarak ortaya konulmaya alld.
Anahtar Kelimeler: Olimpiyatlar, Londra 2012, Trk Spor Gazeteleri, LEquipe

LONDON 2012 SUMMER OLIMPIC GAMES; COMPARISON OF LEQUPE(FRANCE)

AND TURKISH SPORTS NEWSPAPER
ABSTRACT
The Olympic Games, despite some interruptions, is the biggest, the most meaningful and prestigious
organisation of the sports world since ancient Greece. It is also one of the cultural phenomena formed by
humanity and organised in peace with its social, political and economic effects since the first games.
The Olympics, which was revived by the efforts of Baron de Coubertin in 1896, brings basic branches
of sports together and although it was interrupted by two world wars, it has taken its place in sports world in
London 2012 with its all magnificence, effect and uniqueness.
Turkey joined the London 2012 Olympics with 114 sportsmen and sportswomen in total, 66 of which
are sportswomen and 48 of which are sportsmen, in 16 branches. 10.250 sportsmen and sportswomen from 5
continents and 250 countries struggled for medals.
Olimpic Games, which are worldwide organizations, are wathched by lots of people in the world, in
summary. Their influence effects a lot of people from all over the world. In this research, LEquipe which is the
world wide famous newspaper of France and Turkish sport newspapers examined in a comparative way.
Keywords: The Olympics, London 2012, Sports Newspapers, LEquipe

Yrd.Do.Dr. Gazi niversitesi letiim Fakltesi Gazetecilik Blm, erol@gazi.edu.tr

54
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

Giri
almada, 2012 ylnda Londrada yaplan son Yaz Olimpiyatlar zerinde
durulmutur. Dnyann en nemli spor organizasyonlarndan olan olimpiyatlar 2012
ylnda, 1908 ve 1948 yllarnn ardndan nc kez Londrada yapld. Bu byk
organizasyonda, 5 kta ve 250 lkeden toplam 10 bin 250 sporcu mcadele etti. Kitle
iletiim aralar Oyunlar milyarlarca kiiye aktarmaya alt. okuluslu irketler,
olimpiyatlarn kendilerine sunduu tketici kitlesi karsnda bilinirliliklerini
artrmak ve bu bilinirlilii sata dntrmek iin uygun ortam buldu. Trkiye 2012
Londra Olimpiyatlarna rekor bir sayyla 66s kadn, 48i erkek olmak zere 16
branta toplam 114 sporcu ile katld. 2012 Olimpiyatlarnda Trkiye; 2 altn, 2
gm ve 1 bronz madalya olmak zere toplam 5 madalya kazanarak 32. srada yer
ald (Hrriyet Gazetesi, 13 Austos 2012).
letiim aralar ile dnyann her yerinden milyarlarca sporseverin takip ettii
2012 Yaz Olimpiyat Oyunlar; ok sporlu, ok kltrl, ok milletli yaps ile
kitlelerin kaytsz kalamad, etkisi ktalar aan bir organizasyon olarak spor
tarihindeki yerini ald. Kitle iletiim aralar, 4 ylda bir dzenlenen bu byk
organizasyonu izleyicilerine/takipilerine/okuyucularna ulatrabilmek iin youn
aba harcad. zellikle televizyon bu tr byk organizasyonlarn geni kitlelere
ulamasnda en etkili medya organ olarak yaygnlamaya balad ilk dnemlerden
itibaren olimpiyatlarn gelimesine dorudan katkda bulunan kitle iletiim arac
olarak dikkat ekti (Payne, 2014: 45). Yaplan almalarda zellikle Ark, televizyon
spor(futbol) birlikteliini Top Ekranda adl almasnda ayrntl olarak incelemi,
televizyonun bu tr spor gsterilerini kurgulayarak, yepyeni bir formatta
televizyonun sporu(futbolu) haline getirdii zerinde durmutur (Ark, 2004:317).
Erdoan da ayn konuya vurgu yaparak futbolun en yaygn temsili ve dnmnn,
kitle iletiim aralarndan olan futbol dergileri ve zellikle televizyonda
gerekletiini ifade etmektedir (2008: 37).
Literatrde zellikle futbol ve televizyon ilikisi zerinde duran almalar
grlmektedir. Eldeki almada ise, televizyon ve internet medyas kapsam d
braklarak, zmleme spor basn zerinden yaplmtr. almann amac,
Fransann

LEquipe(Lekip)

ve

Trk

spor

gazeteleri

Fanatik,

Fotoma,

55
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

AMKnn(Ak, Mert, Korkusuz) bu ok uluslu organizyonu nasl ve ne oranda

yansttn, lkemiz spor basnnn olimpiyatlara ve dolaysyla olimpiyat
dncesine yaklamn ortaya koyabilmektir. Trk Spor Basnnn futbol zellikle
de stanbul takmlarna arlk veren, ierik olarak dar kalplara skm s
yapsnn, liglerin tatilde olduu ve sporun en byk organizasyonu olimpiyatlar
dneminde nasl bir yayn anlay izledii incelenmeye allacaktr. Aratrma
kapsamnda LEquipe gazetesinin seilme nedeni; Fransa ve Avrupann en saygn
spor gazetesi olmasnn yansra, futbol dndaki branlara da yer vermesi, olimpik
anlaya sahip bir gazete olmasdr. Aratrma Trk spor basnnn olimpik branlara
bakn gstermesi asndan nemli grlmktedir.
Antik Olimpiyatlar
Olimpiyat Oyunlar, Antik Yunandan gnmze kadar, belli dnemlerde
kesintiye urasa da devamlln srdrebilmi, dnyann en nemli ve uzun soluklu
spor organizasyonu olarak bilinmektedir. lk dzenlendikleri tarihten itibaren
Olimpiyatlar, toplumsal, siyasal, ekonomik etkileri ile insanln bar iinde
dzenleyebildii ve yapld blgeye ayrcalk kazandran en nemli kltrel
olgulardan biri olmutur.
Tarihin ilk rgtl spor karlamas saylan Antik Olimpiyat Oyunlar,
efsaneye gre, Elis Kral Iphitosun abalaryla, .. 776da balad. .S. 393 ylnda
Roma mparatoru Theodosius tarafndan alnan kapatma kararna kadar, drder yllk
aralarla, 292 kere tekrarland (Fiek, 1985:12-13).
Eski Yunanllar, tanrlar adna eitli tren ve lenler tertip ederlerdi. Yunan
birliini salayc nitelikleriyle Pan-Helenik Oyunlar ad verilen yarma enlikleri,
Olimpia, Pythia, Nemea ve sthmia Oyunlar olarak adlandrlmlard(Alpman,
2001:120). Hepsinin kurulu ykleri dine ve mitolojiye dayanan bu 4 yarma
enliinin en eskisi ve her bakmdan dierlerine rnek olan Olimpia Oyunlardr
(Karakk, 1989:2).
Oyunlarn nasl balad ile ilgili bir baka efsaneye gre de, Tanrlar Tanrs
Zeus, dnyaya hkmetmek iin babas Kronos ile gre tutuur ve zaferini kutlamak

56
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

zere tanrlar iin bir dizi yarma dzenler. Baz anlatlarda da, Zeusun olu
Herakles, olimpiyat oyunlarnn kurucusu olarak anlr (stel, 2005:13).
Ksaca, Olimpiyat Oyunlarnn temelinde Tanr Zeusa adanmlk yer
almaktadr. Kald ki bu oyunlarn ismi de Zeus ve dier tanrlarn yaadna
inanlan, insan ayann deemeyecei yce bir da olan Olimpiadan gelmektedir
(Dever, 2010:34).
Oyunlarn en nemli zellii ekecheiria ad verilen Olimpiyat Bar
geleneini de beraberinde getirmesiydi. Buna gre, srekli sava durumunda bulunan
Yunan site-devletleri, Olimpiyatlara ay kala silah brakr, zgr yurttalar
arasndan en sekin sporcular seer, Olimpiyaya gnderirdi. Olimpiyat Bar,
olimpiyatlar sona erdikten sonra da, sporcularn site devletlerine gvenlik iinde
dnmelerine imkan verecek kadar uzatlrd (Fiek, 1985:12-13).
Kaynaklar, .. 776 olimpiyatlarnda yalnzca tek yar yapld, Stadyum
Yar ad verilen bu 192 metrelik hz kousunu da Olisli Coroibosun kazandn
belirtir. Dayanaklar ise, ilk oyunlardan dokuz yz yl sonra Pausanias adnda biri
tarafndan yazlan bir talimatnamedir (Holt, 2004:4).
M.. 776da dzene balanan bu oyunlar kiisel yarmalardan ibaretti, takm
oyunu yoktu. ampiyonlar tanrlar tarafndan seilmi zel yaratklar saylrd. O
yln oyunlarna ampiyonlarn ad verilir ancak ikincilerin ad bile anlmazd.
Yabanclara ve klelere Olimpiyatta yer yoktu (Bapum, 2012:18).
Bo zamann artmasyla birlikte, izleyen olimpiyatlarda stadyum kousu, cirit
atma, kou, uzun atlama ve greten oluan beli yarmalar programa alnd.
Romallarn Yunan topraklarna girip kendilerini zorla Olimpiyat Oyunlarna
katmalarndan sonra da, bar amalarla balatlan bu spor leni tek kelimeyle
sirke dnt. Savaan insanlarn bile dosta, bar iinde yarabileceklerini
gstermek, belki de bar kurumlatrmak iin balatlan, bu yzden de insan yaps
kurumlar iinde dnya baryla zdelii en eskiye giden Antik Olimpiyatlarn
kapsna kilit vurmak, .S. 393 ylnda Milanodan Olimpiyaya ferman karan
Romal Theodosiusa dt (Fiek, 1985:13).

57
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

Roma mparatoru Theodosiusun ok tanrl din uygulamas olarak grd

ve yasaklad bu byk spor organizasyonu, 1503 yl unutulmaya yz tuttu. Bu uzun
arann ardndan Fransz Baron Pierre De Coubertinin abalar sonucu 1896 ylnda
Atinada tekrar yaplmaya baland (stel, 2005:20). Gnmze kadar

dnya

savalaryla kesintiye urasa da, boykotlara, lmlere, protestolara sahne olsa da,
varln ve etkisini artrarak devam ettirdi.
Modern Olimpiyatlar
Olimpiyat Oyunlar, gerek lkelerin bir btn olarak organizasyondan,
ekonomik, sosyal, politik ve sportif ynlerden kar salamay bekledikleri, gerek
eitli spor dallarnda yaran binlerce sporcunun baarlarn en yksek noktasna
karma beklentisi, gerekse dnyann her yerinden milyonlarca seyirci iin, bir
gsteri

ve

spor

ziyafeti

olmas

bakmndan

dnyann

en

byk

spor

organizasyonudur (Karakk, 1989:70).

Modern Olimpiyatlar Fransz Baron Pierre De Coubertinin abalar sonucu
1896 ylnda Atinada tekrar yaplmaya baland. Coubertin, oyunlarn tekrar
balatlmasnn, antik alarn tekrar canlandrlmas deil, vcut ve ruh arasndaki
denge iin modern bir aray olduunu vurguluyordu (stel, 2005:20).
Oyunlar baarya ulanca, Yunanllar sahiplenmek isteyip, sonraki tm
oyunlarn Atinada dzenlenmesini talep ettiler. Ancak, oyunlarn kresel bir boyut
kazanmas iin gezgin olmas gerekiyordu. Bir sonraki oyunlar Pariste olaca iin
bakanlk da bir Fransza, yani o gne kadar IOC genel sekreteri durumunda olan
Coubertine geti (stel, 2005, s. 21). Paris Kongresinde alnan kararla kurulan
IOCnin, olimpiyat oyunlarnn tek ynetici organ ve merkezinin Lozanda olduu
tescil edildi.
Modern olimpiyatlar denilince belli simgeler akla gelir. Bunlardan ilki
olimpiyalarn slogan olarak kabul edilen Citius, Altius ve Fortius tur. Daha
hzl, daha yksek, daha gl anlamna gelen bu slogan Coubertinin, eski bir
arkada olan Rahip Didonun retmenlik yapt okulun bayranda grd ve
Olimpiyat Oyunlar ruhuna uygun bulduu iin simge yapt ifade edilir
(https://www.sgm.gov.tr/Sayfalar/127/163/OlimpiyatSembolleri).

58
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

Modern olimpiyatlarn bir baka simgesi ise olimpiyat bayradr. Beyaz

zemin zerine iie gemi be halkadan oluan olimpiyat bayrann ilk tasarm,
1913 ylnda yaplm, 1914 ylnda kabul edilmi ve 1920 Anvers olimpiyatlarndan
itibaren de kullanlmaya balanmtr. Genel ifade, olimpiyat halkalarnn (Mavi,
Siyah, Krmz, Sar, Yeil) be ktay temsil ettii eklindedir. Ancak, olimpiyat
komitesi bu halkalarda bulunan renklerin tm lkeleri ve lkelerin birliini temsil
ettiini belirtmitir. Dier, sembol ise al trenlerinde kullanlan ve al
deimez unsurlarndan olan olimpiyat mealesidir. Tm olimpiyatlar ncesinde
Yunanistandaki Olympia stadyumunda yaklr ve olimpiyatlara ev sahiplii
yapacak

olan

kente

gider.

(https://www.sgm.gov.tr/Sayfalar/127/163/OlimpiyatSembolleri)

1896 ylnda Yunanistanda bakent Atinada tekrar dzenlenmeye balayan

ve o gnden bu yana her drt ylda bir gerekleen modern olimpiyat oyunlar I. ve
II. Dnya Savalarnn olumsuz koullarnda 1916, 1940 ve 1944 yllarnda
yaplamamtr.
II. Dnya Savann sona ermesi ve ardndan yaanan toparlanma sreci,
Olimpiyat Oyunlarnn hzla gelimesini salam, ayn zamanda kamuoyunun
dikkatini de bu organizasyona ekmitir. Olimpiyat Oyunlarnn bymesi ve dnya
kamuoyunda neminin artmas, bir ok olaya da zemin hazrlamtr. 1968 Meksika
oyunlarnda rklk boykotlar, 1972 Mnihte kanl olaylar, 1976 Montrealde
Afrika ve Arap lkelerinin boykotu, 1980 Moskova ve 1984 Los Angelesta yaanan
byk boykotlar ve daha birok unutulmaz olay, olimpiyatlarn dnya kamuoyundaki
nemi dolaysyla yaandn gstermektedir (Karakk,1989:75).
lkelerin ekonomik ve siyasi glerinin de gstergesi olan olimpiyatlar souk
sava dneminde ABD ve SSCB arasndaki mcadelenin en nemli sembollerinden
biri olmutur. Sporcular ise bu lkelerin sporcu askerlerinden baka bir ey deildir.
Olimpiyatlar ile ekonomi ilikisini kurabilmek iin olimpiyatlar dzenleyen lkelere
bakmamz yeterli grnmektedir.
1896 ylnda dzenlenmeye balayan modern olimpiyatlar, u ana kadar
Amerika Birleik Devletleri 4, ngiltere 3, Fransa 2, Almanya 2, Avusturalya 2,

59
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

Yunanistan 2, talya, sve, Belika, Hollanda, Finlandiya, Sovyetler Birlii,

Japonya, Meksika, Kanada, Gney Kore, in ve spanya birer kez dzenleme frsat
bulmulardr (http://www.olympic.org).
Dnya blteni net internet sitesinde yaynlanan olimpiyat ekonomisi adl
makalede, olimpiyatlarn kresellemesi; Modern Olimpiyatlar yaklak 50 yl boyunca
Avrupa ve ABD arasnda gidip gelen bir yapda olmutur. Olimpiyatlarn "tara dnyasna"
doru ilk kefi veya bunu gze almas 1956 Melbourne ve 1964 Tokyo Olimpiyatlaryla
olmutur. 1968 Meksika olimpiyatlar, ykselen pazarlardaki ilk oyundur. Yirmi yl sonra
Seul; ondan yirmi yl sonra da Pekin geldi. 2016 olimpiyatlarnn ev sahibi Rio de Janeiro
olduundan dolay olimpiyatlarn resmen kreselletiini sylemek abart saylmaz.

eklinde

ifade

edilmitir.

(http://www.dunyabulteni.net/?aType=yazarHaber&ArticleID=18318)
Yukardaki alntda da grld gibi olimpiyatlar artk Avrupa, ABDnin
dnda farkl gelir dzeylerindeki lkelerde dzenlenebiliyor. Ekonomik alanda da
kendini hissettirmeye balayan bu lkeler, madalya dalmnda da st sralarda yer
bulabiliyor.
Londra 2012 Yaz Olimpiyat Oyunlar
2012 Yaz Olimpiyat Oyunlar, 1908 ve 1948in ardndan 27 Temmuz - 12
Austos tarihleri arasnda nc kez ngilterenin bakenti Londrada dzenlendi.
Oyunlar, iinde bulunduu yl iinde en ok konuulan ve tartlan spor
organizasyonu olarak dikkatleri ekti. Uzmanlar, Londra 2012nin dzeni, ehrin
marka deerine, tantmna, ekonomisine katks nedeniyle u ana kadar dzenlenen
en

baarl

olimpiyat

olduunu

vurguluyor

(http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1421767-olimpiyatlari-istemek-ya-daistememek).
1896da balayan modern olimpiyat oyunlar tarihinde Londra Olimpiyatlar
ne gibi zellikleriyle n plana kt. Baz veriler ile ksaca aklamaya alalm.
2012 Olimpiyatlar iin ina edilen 80 bin kiilik Olimpik Stadyum ana
mekan olarak dikkati ekti. Olimpik Stadyumun dnda 17.500 kiilik Su Sporlar
Merkezi, 20.000 kii kapasiteli Hokey Binas, VeloPark, Basketbol, Hentbol Sahalar
ve Olimpiyat Ky, sporcu, spor adamlar ve seyircileri bir araya getirdi. Futbol iin

60
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

Wembley Stad, Tenis iin Wimbledon gibi prestiji yksek sahalar kullanld
(http://www.olympic.org/london-2012-summer-olympics).
Olimpiyat oyunlar 16 gn boyunca 34 spor tesisinde yaplrken, 26 spor
dalnn 39 disiplininde toplam 302 madalya datld. Oyunlara IOCye (Uluslar aras
Olimpiyat Komitesi) ye 204 milli komiteyi temsilen 10 bin 500 sporcu ve 7 bin 500
takm grevlisi katld. 3 bin teknik delege de IOC ve uluslararas federasyonlar
adna grev yapt. Akredite medya mensubu says 21 bin, toplam bilet says 8.8
milyon, alnan doping rnei ise 5 bin oldu (http://www.olympic.org/london-2012summer-olympics).
2012 Londra Olimpiyatlarnda 200 bin kiilik tam zamanl alan, gnll
ve taeron ordusu grev ald. Bu olimpiyatlarn toplam maliyeti 11 milyar sterlin
olarak

ifade

edililiyor.

(http://www.radikal.com.tr/radikal.aspx?atype=radikalyazar&articleid=109686611/08/2012) 10 bin 500 sporcunun katld oyunlar izlemek iin 8.8 milyon kii
tribnde yerini ald. Bilet gelirleri 650 milyon dolar buldu. Organizasyonun resmi
internet sitesinden sata sunulan biletlerin fiyatlar 20 sterlinden (31 dolar) balayp
2 bin sterline (3 bin 100 dolar) kadar kt. 8.8 milyon adet biletin, 1.2 milyon adeti
devlet kurumlarna, Londra Belediye Bakanlna, sponsorlara ve sporculara ayrld.
Msabakalar srasnda oluacak ehir trafiinin de nne gemek iin birok
alternatif alma yapld (http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/21076723.asp).
Toplam 4 bin 700 madalyann datld 2012 Londra Olimpiyat
Oyunlarnda sponsor saysnn fazlal dikkat ekiciydi. Ana sponsorlarn yan sra
yerel destekiler de olimpiyat btesine katk salad. Toplam sponsorluk gelirlerinin
2 milyar dolara yaklat tahmin ediliyor. Coca-Cola, Acer, Atos, Dow, GE,
McDonalds, Omega, Panasonic, P&G, Samsung ve Visa gibi okuluslu irketler ana
sponsorluk grevini stlendi(http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/21076723.asp).
2012 Londra Olimpiyat Oyunlarnn en nemli gelir kalemlerinden birisi ise
yayn haklar oldu. Milyonlarca kiinin ekran bandan izledii oyunlarn yayn geliri
3.9 milyar dolar buldu. 2012de TV haklarndan elde edilen gelirde de rekor krld.

61
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

2008 ylnda Pekinde dzenlenen oyunlarda yayn gelirleri 2.5 milyar dolar olarak
gereklemiti. Aadaki tablo bu durumu net bir ekilde ortaya koymaktadr.
Tablo 1: Yayn Gelirleri

Yl
1996
2000
2004
2008
2012

Yayn hakk
ehir
Atlanta
Sidney
Atina
Pekin
Londra

Yayn geliri
1.2
1.8
2.2
2.5
3.9

Londra Olimpiyatlarnda sponsor gelirlerinde de nemli art olduu

gzlenmektedir.
Tablo 2: Sponsor Gelirleri
Sponsor gelirleri
Yl
1996
2000
2004
2008
2012

ehir
Atlanta
Sidney
Atina
Pekin
Londra

Gelir
279
579
663
866
957

Kaynak: http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/21076723.asp27

Olimpiyat Oyunlarnda Trk olimpiyat takm, 16 branta 114 sporcuyla,

atletizm, gre, halter, tekvando, boks, voleybol, cimnastik, basketbol, badmington,
yzme, yelken, masa tenisi, okuluk, atclk, judo ve bisiklet dallarnda mcadele
etti. Oyunlarda voleybol ve basketbol kadn takmlarnn yan sra badminton,
cimnastik, kadnlar gre ve atletizm 4x400 metre bayrak yarnda ilk kez yer aldk.
Milli Takm kafilesinde ayrca; 62 antrenr, 18 federasyon, 13 spor genel mdrl
ile Genlik ve Spor Bakanl yneticisi, 22 salk personeli grev ald. Trkiye
Kadn Milli Basketbol ve Voleybol Takmlar, 52 yldr takm sporlarnda yer
alamadmz olimpiyatlara katlma baars gsterdi. Trkiye 2012 Yaz Olimpiyat
Oyunlarnda; 2 altn, 2 gm ve 1 bronz madalya olmak zere toplam 5 madalya
kazanarak 32. srada yer ald (http://www.ntvspor.net/olimpiyat/madalyalar).
Dnyann 17inci byk ekonomisi olarak gsterilen Trkiyenin Londra
Olimpiyatlarnda kazand madalya ve sralamadaki yeri, ekonomi ile sportif

62
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

baarnn paralellik gsterdii tezine ters dmektedir. Murat Ylek bu durumu u

szlerle aklyor; Trkiye ulat ekonomik seviyeye ramen sosyal ve kltrel
alanlarda

ekonomik

gelimeyle

edeer

byme

gsteremedi.

2012

Londra

Olimpiyatlar'ndaki baarszln temelinde yatan asl sebep sosyo-kltrel alanlarda

beklenilen kalknmlk seviyesine henz ulalmam olunmas. Ne yazk ki, spor ya da
sanatta yetenekli olanlar destekleyen bir eitim sistemine sahip deiliz. Eitim sisteminde
yaplacak dzenlemelerle Trkiye, ulamas gereken performans dzeyine ulaabilir, gelecek
olimpiyatlarda potansiyelini kullanarak snfta kalanlar grubundan kp, baarya
ulaanlardan olabilir(http://www.zaman.com.tr/murat-yulek/2012-olimpiyatlarindaki-

performansimizin-ekonomik-degerlendirmesi_1342926.html).

Materyal ve Yntem
alma kapsamnda; Fransann ve dnyann en bilinen saygn spor gazetesi
LEquipe (Lekip) ile Trk spor basn iinde nemli bir yer tutan ve ulat kitle gz
nne alndnda baz ulusal haber gazetelerinin tirajlarn da geride brakan spor
gazeteleri; Fanatik, Fotoma ve AMK(Ak, Mert, Korkusuz) gazetelerinin 26
Temmuz-13 Austos 2012 tarihleri arasndaki 19 gnlk saylar takip edilmitir.
LEquipe ile Fanatik, Fotoma ve AMK gazetelerinin olimpiyatlar ele al ekli,
ierii

ve

ayrdklar

sayfa

saylar

incelenerek,

ortaya

kan

sonular

deerlendirmeye tabi tutulmutur. Aratrma kapsamnda LEquipe gazetesinin

seilme nedeni; Fransa ve Avrupann en saygn spor gazetesi olmasnn yansra,
futbol dndaki branlara da yer vermesi, olimpik anlaya sahip bir gazete
olmasdr.

Bulgular
LEquipe Gazetesi
LEquipe, kuruluu 1900l yllara dayanan Fransann ve Avrupann en ok
sat yapan ve en nemli gnlk spor gazetesi olarak yaygn kabul grmektedir.
Gazete Fransa Mill Takmnn Dnya Kupas'n kazanmasnn ertesi gn 13
Temmuz 1998'de 1,645,907 adet ile en yksek sat rakamna ulat. kinci en yksek
rakam ise 1,255,633 adet ile 3 Temmuz 2000'de Fransa takm Avrupa Futbol

63
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

ampiyonas'n kazand gnn ertesinde yaand. Yukardaki rakamlar gazetenin

etkisini ve bykln ortaya koymas bakmndan anlaml bulunmutur.
alma kapsamnda; Fransann gnlk yaynlanan ulusal spor gazetesi
LEquipe 26 Temmuz- 13 Austos 2012 (olimpiyat oyunlarnn bir gn ncesioyunlar bittikten bir gn sonras) tarihleri arasnda taramaya tabi tutulmutur.
ncelenen dnem sresince (26 Temmuz-13 Austos) LEquipe ortalama 26 sayfa
olarak yaynlanm, bu 26 sayfann ortalama 17 sayfas (%65,4)

Olimpiyat

Oyunlarna, 9 sayfas (%34,6) ise olimpiyatd haberler ve reklamlara ayrlmtr.

Olimpiyat oyunlarndan bir gn ncesinde (26 Temmuz 2012) LEquipe
allmn dnda bir gazete karmtr. Gazete dier gnlerden farkl olarak normal
boyutlarnn iki kat, yani 56ya 80 cm olarak baslmtr. Sayfa says ise 32dir.
Dokuz sayfalk reklam hari, 23 sayfann 21i olimpiyatlarla ilgiliyken yalnzca 2
sayfada normal yayn ak grlmtr. Olimpiyatlara ve perembe gnne zel, iki
kat bytlm olan 26 Temmuz tarihli LEquipe, dnyann en byk gazetesi
olarak Guinness rekorlar kitabna girmitir.
Ayrca bu sayda Judocu Teddy Rinerin posteri gerek boyutlarda okuyucuya
sunulmutur. Olimpiyat Oyunlarna zel bu ilk sayda 1992, 1996 olimpiyat oyunlar
ampiyonu Fransz atlet Marie-Jos Perece de 6 sayfa ayrlmtr.
Tarama yaplan srede; ilk sayfada genel olarak madalya kazanan veya
kazanmas beklenen Fransz oyuncularn fotoraflarnn (Laure Manaudou, Yannick
Agnel, Tony Estanguet, Lucie Decosse, Emilie Fer, Teddy Riner, Lemaitre, Reaneau
Lavillenie) yer ald grlmtr. stisna olarak Bolt, brahimovi, Phelps ile ilgili
fotoraflar ilk sayfada yer bulmutur.
Olimpiyat oyunlarnn ilk gnlerinde gemite kazanlan madalyalar tek tek
belirtilirken, eski ampiyonlarla mlakatlar yapld gzlenmitir. Madalya kazanan
sporcularn duygu ve dncelerine, karlamalardaki ayrntlara, gemiteki
baarlarna, aile ve sevdiklerinin grlerine geni yer ayrld grlmtr. Tam
sayfa haberlerin ou Fransz oyuncularla ilgilidir. Antrenrler ve eski sporcularla
rportajlar da dikkat ekmektedir. Fransz oyuncularn binicilik ve at dahil tm

64
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

alanlardaki karlamalar dikkatle takip edilmi, malup olanlar ile ilgili haberler de
atlanmamtr. Kendisine en ok sayfa ayrlan sporcu Ussain Bolttur.
Olimpiyat oyunlar sresince gazetenin her gn iki sayfas tm sonulara
ayrlmtr, ayrca dzenli olarak, oynanacak oyunlar ilan edilmi, TV kanallarnda
Olimpiyat Oyunlarnn programlar belirtilmitir.
Dzenli olarak eski olimpiyatlar bal altnda gemi olimpiyatlarla ilgili
bilgiler verilmitir. Olimpiyat Oyunlar ile ilgili farkl yazarlarn ke yazlar
grlmektedir. Olivier Marguot ve Fabrice Jouhaud isimli yazarlarn her gn
olimpiyatlarla ilgili yazlara kelerinde yer verdikleri grlmtr.
Madalya kazanan Fransz sporcularla ilgili haberlerde vg dolu balklar
kullanlm, sporcularn antrenman yaparken ekilmi fotoraflarna da yer verilmi,
branlarda gnn deerlendirmesi yaplmtr. 14 Austos saysnda ise Fransz
oyuncularn 80 bin kiilik kalabalk tarafndan kahramanlar gibi Champs Elyse
Meydannda karlanmas birinci sayfa haberi yaplm ve Olimpiyat Oyunlar
bilanolarna yer verilmitir.
ncelenen srete, Olimpiyat Oyunlar haricinde, ampiyonlar ligi, 1. lig, 2.
lig futbol, rugby, bisiklet, golf, buz hokeyi, yelken, voleybol, basketbol, tenis, kayak,
otomobil, motosiklet yar,

gibi sporlarla ilgili haberlere de yer verildii

gzlenmitir.

Fanatik Gazetesi
Ortalama 12 sayfa kan (4 sayfa at yar ve 16 sayfalk iddia eki hari)
Fanatik Gazetesinin olimpiyatlara her gn 2 sayfa yer ayrd grlmtr. Gazete
geri kalan 10 sayfasnda futbol haber ve yorumlarna yer vermitir. Fanatik Gazetesi
bir spor yazar (Yaln Uygun) ile olimpiyat oyunlarn takip etmitir. Olimpiyatlar
sresince manetler futbola ayrlrken, bunun tek istisnas 11 Austosta atletizm
1500 metrede olimpiyat tarihinde ilk altn ve gm madalyamz kazandran Asl
akr Alptekin ve ikinci olan Gamze Bulutun manete kmalar olmutur. Gazete,
olimpiyatlar sresince toplam sayfasnn %16sn, ilk sayfasnn ise genelde alt
kede olmak zere %6sn oyunlarla ilgili haber ve fotoraflara ayrmtr.

65
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

Olimpiyatlarn balamasna bir gn kala gazete Fenerbahe Ardann Peinde

maneti ile km ve ilk sayfada 30da bir orannda Bu Yarlar Kamaz
balyla olimpiyatlara gnderme yapmtr. Gazete 26 Temmuzda 1 sayfasn
olimpiyatlara ayrm (10. Sayfa) ve fotoraf arlkl bir sayfa dzeni ile Usain Bolt,
Michael Phelps, Yelena Isinbayeva ve Oscar Pistorius gibi medyatik sporcular ve
ABD Basketbol takmnn fotoraf alt haberlerine yer vermitir. Lochtenin
ayakkablar gibi magazin haberler de atlanmamtr. alma kapsamna giren
dnemde, ilk gn ve son gn hari gazete olimpiyatlara 2 sayfa ayrrken, bu
sayfalarda da arlkl olarak byk fotoraflarla desteklenen, birka olimpiyat
yldz ve magazine kayan haberler dnda derinlemesine haberlere rastlanmamtr.
Karlama sonular ve madalya tablosunun verildii, skora ynelik bir yap dikkati
ekmitir.
ncelenen dnemde dier branlarda herhangi bir habere rastlanamamtr.
Gazete ayrca hergn 4 sayfa at yar eki ve 8 ile 16 sayfa arasnda deien iddia eki
ve logosunun zerine yerletirdii olimpiyat amblemini ile okuyucularnn karsna
kmtr. Gazetenin ortalama traj 220 bin dolayndadr, tirajnda olimpiyatlar
dneminde herhangi bir art ya da azalma grlmemitir.
Fotoma Gazetesi
Ortalama 12 sayfa yaynlanan (ekler hari) Fotoma gazetesi ise sponsor
kurumlardan birinin reklamyla erevelenmi daraltlm 1 sayfay olimpiyatlara
ayrrken, geri kalan tm sayfalarn futbola kanalize etmitir. Gazete 3 spor yazar
ile olimpiyatlar takip etmitir. Olimpiyat Oyunlarndan bir gn nce yaynlanan
Fotoma gazetesinde manet Fernandes Cimboma-Baros Kartala eklinde
karken, ilk sayfada olimpiyatlarla ilgili herhangi bir bilgiye rastlanmamaktadr.
Gazete sayfann te ikisi orannda Hnal Ulu ile olimpiyat rportajna yer verirken
kalan ksmn Kadn Voleybol Milli Takm resmi sponsorunun reklamna ayrmtr.
Fotoma gazetesinin 30, 31 Temmuz ve 1 Austos tarihli saylarnda ilk sayfada
olimpiyatlarla ilgili herhangi bir ibareye rastlanamamtr. Gazete, Servet Tazegln
ilk altn madalyay kazand haberini ise sayfann 20de birine denk gelen bir
byklkte kullanmtr. Olimpiyatlarn manete kt tek gn ise 11 Austosta
atletizmde kazandmz tarihi baar sonras olmutur. Gazete olimpiyatlar sresince

66
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

toplam sayfasnn ortalama %8ini, ilk sayfasnn ise %5ini oyunlarla ilgili haber ve
fotoraflara ayrmtr.

Baar ve sonuca ynelik yaynclk anlay ile birlikte

magazinel yap dikkat ekmitir. Gazetenin ortalama tiraj 230 bin civarndadr.
AMK Gazetesi(Ak, Mert, Korkusuz)
Ortalama 24 sayfa ve tabloid boy kan AMK Gazetesi ise 4 sayfasnda
olimpiyatlara yer verirken, bir Trkiye gerei olan futbola 20 sayfa ayrmtr.
AMK Gazetesi de hergn 4 sayfalk at yar ekinin yannda 16 sayfalk iddia ekini
okuyucularna ulatrmtr. Gazete olimpiyatlar sresince toplam sayfasnn
%16,5ini olimpiyatlara ayrmtr.
Gazete, bulvar gazetelerinin tm karasteristik zelliklerini tamakta, bol
fotorafl, az metin ieren ve arpc balk yapsyla dikkat ekmektedir.
Olimpiyatlarn balamasndan bir gn nce kan saysnda 2 sayfa olampiyatlara
ayrrken; Yoksa Uacak M? balyla toplam alann 3te 2sini kaplayan Usain
Bolt fotoraf, Hollywood yldz Mickey Rourkeun 30 metrede Boltu getim
haberi ile Olimpink blmnde gzel kadn sporcularnn dergilere verdii ve
diiliklerini n plana karan fotoraflar, iddia irketi Pandy Powern haberi ve
Tekme-tokat evlilie doru balyla tekvandocularn olimpiyat sonras
evleneceklerini ile ilgili magazin arlkl haberlere yer vermitir.
Trkiye ile ilgili tek haber ise Dudu Karakayann stiklal Marn
Okutacam haberi. Gazetenin ilk sayfasnda olimpiyatlarla ilgili herhangi bir haber
ve fotorafa rastlanmazken, Terim 4 Yldz in mza Att haberi manete
tanmtr. Gazetenin ilk sayfas genelde futbola ayrlrken, olimpiyat haberleri alt
kede yalnzca takmlarmzn ve sporcularmzn karlama sonularnn
aktarlmas eklinde verilmi, dier iki gazetede olduu gibi, olimpiyatlarn manete
kt tek gn 11 Austosta atletlerimizin baarlarnn ardndan olmutur.
Olimpiyatlarn magazin ynne vurgu yapan ok sayda haber dikkat ekmektedir.
AMK Gazetesinin olimpiyatlara muhabir gnderdiine dair hibir gstergeye
rastlanmamtr. Ajanslardan derlenen haberler, byk balk ve dikkat ekici
fotoraflarla okuyucuya aktarlmaya allmtr. Yayn hayatna bu sene iinde
balayan gazetenin ortalama tiraj 50 bin civarndadr.

67
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

Trkiyedeki spor(futbol) gazetelerinin olimpiyatlar takip etmek iin iki veya

en fazla muhabir bulundurduu, bu muhabirlerin de youn geen olimpiyat
programnda ayrntl bilgi aktarmasnn mmkn olmad ve derinlemesine analiz
yapacak, okuyucuyu tatmin edecek haber veremedikleri gzlenmitir. Spor
gazetelerin ilk sayfalarnn tamamen futbola ayrld takm ve sporcularmzn baar
kazand gnlerde bile manette transfer haberlerinin olduu grlmtr.
Tablo 3- Gazeteler Karlatrmal Tablo
Ortalama

Olimpiyatlara

Futbola ve Olimpiyat

Sayfa Says

Ayrlan Ortalama

D Haberlere Ayrlan

Sayfa/Oran

Sayfa/Oran

Fanatik

12

2(%12)

10(%88)

Fotoma

12

1(%6)

11(%94)

AMK

24

4(16,5)

20(%83,5)

LEquipe

26

17(%65,4)

9(34,6)

Sonu
Tm dnyann 17 gn boyunca kanalize olduu, kitle iletiim aralar ile
neredeyse her ann ilgiyle takip ettii, dnyann en grkemli spor organizasyonu
Olimpiyat Oyunlar, Trk spor gazetelerinde hak ettii yeri bulamam, Trk sporcu
ve takmlarnn baarlarnda ve olimpiyatlarn en nemli sporcularnn yarlarnn
olduu gnlerde dahi ilk sayfada yer edinememitir. Spor gazetelerinin olimpiyatlar
takip etmek iin bir veya en fazla iki muhabir bulundurduu, bu muhabirlerin de
youn geen olimpiyat programnda ayrntl bilgi vermesinin mmkn olmad ve
derinlemesine analiz yapacak haber yap(a)madklar gzlenmitir. Magazine kaan
bir spor habercilii ve ajanslardan derleme bir yap dikkat ekmitir. Tamamen
byk kulp ve Trabzonspora endeksli spor gazeteleri, 4 ylda bir yaplan ve
ayrntl bilgi gerektiren, uzun yllarn birikimine ihtiya duyan, Trkiyede futbol
kadar ilgi bulamayan branlara yeterli ilgiyi gstermemi/gsterememitir. Spor
gazetelerinin yaplanmasnda olimpiyatlar takip edecek ve yorumlayacak nitelikte
muhabir istihdam etmemelerinin bu durumun ortaya kmasnda etkili olduu
sylenebilir.

68
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

Olimpiyatlar dneminde, Trk spor gazetelerinde manetler futbola

ayrlrken, bunun tek istisnas atletizmde Asl akr ve Gamze Bulutun gzard
edilemeyecek baarlar olmutur. Spor basnnn skora, galibiyete ve kazanmaya
ynelik yayn anlay olimpiyatlarda da kendini gstermi, herhangi bir yorum ve
analize rastlanamamtr.
Fransann LEquipe Gazetesi ise incelenen dnem sresince, (26 Temmuz13 Austos) ortalama 26 sayfa olarak yaynlanm, bu 26 sayfann ortalama 17
sayfas (%65,4)

Olimpiyat Oyunlarna, 9 sayfas (%34,6) ise olimpiyatd

haberler ve reklamlara ayrlmtr.

Trk spor gazeteleri Olimpiyat oyunlar ile ilgili herhangi bir hazrlk
yapmazken, LEquipe bir gn ncesinde (26 Temmuz 2012) allmn dnda bir
gazete karmtr. Gazete dier gnlerden farkl olarak normal boyutlarnn iki kat,
yani 56ya 80 cm olarak baslmtr.
Tarama yaplan srede; ilk sayfada genel olarak madalya kazanan veya
kazanmas beklenen Fransz oyuncularn fotoraflarnn (Laure Manaudou, Yannick
Agnel, Tony Estanguet, Lucie Decosse, Emilie Fer, Teddy Riner, Lemaitre, Reaneau
Lavillenie) yer ald grlmtr. stisna olarak Bolt, brahimovi, Phelps ile ilgili
fotoraflar ilk sayfadaki yerini almtr.
Dzenli olarak eski olimpiyatlar bal altnda tarihteki olimpiyatlarla ilgili
bilgiler verilmitir. Olimpiyat Oyunlar ile ilgili farkl yazarlarn ke yazlar
grlmektedir. Madalya kazanan Fransz sporcularla ilgili haberlerde vg dolu
balklar kullanlm, sporcularn antrenman yaparken ekilmi fotoraflarna da yer
verilmi, branlarda gnn deerlendirmesi yaplmtr.
Olimpiyatlara talip olan, yzbinlerce seyirciyi, onbinlerce sporcuyu, onlarca
sponsoru arlamay planlayan Trkiyenin olimpik sporlarn varln 4 ylda bir
hatrlayan, hatta olimpiyat dneminde bile toplam sayfasnn ok snrl bir ksmn
(Fanatik Gazetesi %12, Fotoma Gazetesi %6, AMK(Ak, Mert, Korkusuz)
Gazetesi ise %16,5) ayran bir spor basnyla iinin zor olacan sylemek fazla
iddial olmas gerek.

69
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

Trk Spor gazetelerinin yalnzca olimpiyatlara ayrd sayfa says ve yapt

haberlere baktmzda dahi, LEquipe gazetesinin tersine, futbol haberlerinin daha
doru bir ifadeyle Fenerbahe, Beikta, Galatasaray haberlerinin 4 ylda bir yaplan
bu byk spor organizasyonunun gerisinde kald, ilk sayfalarda yer bulamad
grlmtr.
byk kulbe endeksli piyasa yaklamnn spor medyasnda kalite
sorununa

zm

getiremeyecei

aktr.

Spor

medyasnn

ilgi

alanlarn

eitlendirmesi ve derinlii olmayan yorumlar yerine profesyonel bir yaklamla

yaplan eletirilere yer vermesinin gerektii ak bir ekilde grlmektedir. Spor
medyasnda mesleinde uzmanlam, gazetecilik konusunda eitim alm kiilerin
grevlendirilmesi konusunda zen gsterilmesi gerekmektedir. Spor medyasnn
grevi baarsz sporcuyu bu alandan uzaklatrmak deil, halk spordaki
gelimelerden haberdar etmek ve yapc eletirilerle bu alandaki eksikliklerin
giderilmesine katkda bulunmaktr.

KAYNAKLAR

Alpman, C.(2001). Eitimin Btnl inde Beden Eitimi ve alar Boyunca Geliimi
Genlik ve Spor Genel Mdrl Spor Egitimi Dairesi Bakanl Yayn, Ankara.
Ark, B.(2004). Top Ekranda, Medya anda Futbol ve Televizyon Arasndaki Kanlmaz
liki, Salyangoz Yaynlar, stanbul.
Bapum, K.(2012). Olimpiyat Tarihinden Unutulmaz Kahramanlar, nanlmaz Olaylar,
tken, stanbul.
Dever, A.(2010). Spor Sosyolojisi-Tarihsel ve Gncel Boyutlaryla Spor ve Toplum,
stanbul.

Erdoan, .(2008). Futbol ve Futbolu nceleme zerine, Gazi niversitesi letiim

Kuram ve Aratrma Dergisi, Say 26, Ankara, s.1- 58.
Fiek, K.(1985). 100 Soruda Trkiye Spor Tarihi, Gerek Yaynevi, stanbul.
Holt, T.(2004). Olimpiyat, eviri Cumhur Oranc, Literatr Yaynlar, stanbul.
Karakk, S.(1989). Tarihi ve Politik Ynden Olimpiyat Oyunlar, Ankara.

70
2012 Londra yaz olimpiyat oyunlar;

Koryrek C.(2003). Olimpiyadlar-Eski Olimpiyadlar, Modern Olimpiyadlar, Trklerde

Olimpiyadlar, stanbul.

Payne, M.(2014). Olimpiyatlarn Ykselii, Olimpiyat Oyunlar Dnyann En

Bilinen Markalarndan Biri Haline Nasl Geldi?, NTV Yaynlar, stanbul.
stel, L. C.(2005). Atinadan Atinaya-1896-2004, Morpa Kltr Yaynlar, stanbul.
AMK Gazetesi(Ak, Mert, Korkusuz), 26 Temmuz-13 Austos 2012 tarihli saylar.
Fanatik Gazetesi, 26 Temmuz-13 Austos 2012 tarihli saylar.
Fotoma Gazetesi, 26 Temmuz-13 Austos 2012 tarihli saylar.
LEquipe, 26 Temmuz-13 Austos 2012 tarihli saylar.
Hrriyet Gazetesi 13 Austos 2012 tarihli says.
Ylek, M. (2012). http://www.zaman.com.tr/murat-yulek/2012-olimpiyatlarindakiperformansimizin-ekonomik-degerlendirmesi_1342926.html -Eriim13 Austos
2012.
http://www.ntvspor.net/olimpiyat/madalyalar Eriim -13 Austos 2012
http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/21076723.asp27 -Eriim13 Austos 2012
http://www.olympic.org/london-2012-summer-olympics - Eriim 20 Austos 2012
http://www.radikal.com.tr/radikal.aspx?atype=radikalyazar&articleid=1096866 Eriim 11
Austos 2012
http://www.olimpiyatkomitesi.org.tr/olimpikoyunlar.aspx?id=1 Eriim 20 Austos 2012