LOGISTIKI INFORMACIONI SISTEM

UVOD
U ovom radu objanjen je znaaj logistikog informacionog sistema u radu
preduzea, banaka, firmi itd. Referat je sastavljen od tri cjeline, tj. tri glavna naslova:
Poslovni logistiki sistem,
Ciljevi i kriterijumi odluivanja u poslovnom logistikom sistemu i
Sistem informacija u planiranju, izvraavanju i kontroli logistikih procesa,
te kao primjer navedeno je uspjeno provoenje IBM-ovog projekta u Slovenskoj javnoj
upravi - instalacija novog informacionog sistema logistike.
Odmah u prvom naslovu "Poslovni logistiki sistem", objanjeni i definirani su svi
osnovni pojmovi koji e se koristiti tokom ovog referata, a to su logistika, sistem,
podsistemi, informacije, informacioni kanali i dr., radi lakeg shvatanja teorije.
U drugoj naslovnoj cjelini bie govora o ciljevima koje je veoma teko ujediniti u
jednom preduzeu, koji se u vie sluajeva ne poklapaju sa ciljevima drugih autonomnih
organizacionih dijelova. Jedino rjeenje je da se pokua doi do kompromisa koji
odgovara i drugim kriterijumima odluivanja.
I u treoj cjelini navedeni su naini kako treba uspostaviti tok informacija za
potrebe planiranja, izvravanja i kontrole logistikih procesa. Navodi se pojam "banke
podataka" koja predstavlja osnovni sistem za uvanje svih informacija koje su
relevantne za proces donoenja odluka.

LOGISTIKI INFORMACIONI SISTEM

1. POSLOVNI LOGISTIKI
SISTEM
Logistiki sistem1 je skup elemenata tehnike, tehnoloke, organizacijske,
ekonomske i pravne naravi s ciljem optimizacije tokova materijala, roba, informacija,
energije i ljudi na odreenom geografskom podruju radi ostvarenja najveih
ekonomskih efekata. Podloga za razumijevanje poslovne logistike je teorija sistema
ija osnovna zamisao je da glavni problem nije u optimaliziranju zasebnih podruja
poslovanja, ve u optimaliziranju poslovnog sistema kao cjeline.
Obiljeja logistikih sistema:
struktura podsistemi, elementi
okruenje okolina
granice
procesi u sistemu, izmeu ssistema i okoline
Funkcionalno razgranienje logistikog sistema:
1.
2.
3.
4.
5.

Izvravanje narudbi
Upravljanje zalihama
Skladitenje
Pakiranje
Transport

Slika: Mentalna mapa: Logistiki sistemi

en.wikipedia.hr

LOGISTIKI INFORMACIONI SISTEM

Informacijska logistika je skup logistikih aktivnosti koje osiguravaju sustavno i

efikasno prikupljanje primarnih i sekundarnih podataka, pospjeuju njihovu obradu,
upotrebu i razmjenu s drugim aktivnim sudionicima u logistikom lancu, potiui tvrtke
da se efikasno koriste brojnim potencijalima suvremene raunalne i telekomunikacijske
tehnologije.
Poslovni logistiki sistem je socio-tehniki sistem iji je cilj da na racionalan
nain rijei probleme u vezi s tokom sirovina, materijala, poluproizvoda i gtovih
proizvoda u okviru neke organizacione cjeline.2
Svaki sistem sadri svoj podsistem tako i socijalni sistem sadri upravljaki i kontrolni
sistem. Upravljaki sistem temelji se na formalizovanom toku informacija izmeu
pojedinih elemenata sistema, odnosno uspostavlja se odgovarajui informacioni sistem
u svrhu planiranja i odluivanja o procesima koji imaju odreenu svrhu i cilj.
Dakle, kao sto je u uvodu navedeno sistem predstavlja neki ureeni skup koji kao takav
predstavlja odreenu cjelinu, tj. sistem je skup povezanih elemenata koji sainjavaju
jednu sreenu cjelinu. Kada posmatramo samo ulaze i izlaze nekog sistema, onda tada
govorimo o elementima sistema. Uz pomo tih ulaza i izlaza elementi ostvaruju
meusobne veze koje meu ostalom mogu biti informacione. U elemente sistema
ubrajaju se i kanali veza koji slue za prijenos informacija izmeu elemenata sistema.
Ako se meusobno poveu dva ili vie sistema, nastaje sistem vieg reda. Povezani
sistemi u sistemu vieg reda mogu se posmatrati kao podsistemi ili kao elementi.
Svaki sistem ima svoje granice, a sve ono to je izvan tih granica nazivamo okolinom
sistema (drugi sistemi i njihovi elementi s kojima sistem uspostavlja veze). Iz okoline
sistem uzima, crpi potrebne informacije koje opet u nekom drugom obliku vraa u
okolinu.3

Informacioni kanali slue za uspostavljanje komunikacije izmeu pojedinih partnera

komunikacionog sistema. Komunikacione veze u nekom socio-tehnikom sistemu
najee se uspostavljaju radi ostvarivanja ciljeva sistema, ili njegovih podsistema, a
koriste se za prenoenje poruka, podataka, i informacija. U nekom socijalnom sistemu,
tj. u nekom poslovnom logistikom sistemu gdje je posao raspodijeljen na vie izvrilaca
neophodno je istraiti konkretne potrebe za informacijama u skladu sa specifinim
radnim zadacima nosioca odluke.
2
3

Dr. Vladan Boi, Mr. Sneana Raki "POSLOVNA LOGISTIKA", Ekonomski fakultet Beograd, 1977., str. 275.
Dr. Vladan Boi, Mr. Sneana Raki "POSLOVNA LOGISTIKA", Ekonomski fakultet Beograd, 1977., str. 275.

LOGISTIKI INFORMACIONI SISTEM

Efikasnost poslovanja i pored strunosti i sposobnosti pojedinih izvrilaca, u velikoj mjeri

zavisi i od kvaliteta i kvantiteta informacija kojima raspolaemo u odreenom vremenu,
na osnovu kojih je mogue donositi racionalne odluke.
Mrea komunikacionih odnosa u logistikom sistemu moe imati razliitu strukturu, to
zavisi od organizacije odvijanja fizikih logistikih procesa. Sloenost informacionog
sistema bie vea u zavisnosti od toga:
ako se posluje s veim asortimanom robe;
ako je ona manje homogena u pogledu transporta i skladitenja;
ako je broj raznih logistikih kanala vei i
ako se radi o heterogenom sastavu kupaca
Oblikovanje metodolokog okvira strategijskog razvoja logistikog informacijskog
sistema u uslovima izrazite dinaminosti i kompleksnosti logistikog okruja stvara
brojne anse (prigode) i smetnje (opasnosti) za logistiki sistem. Razmatrane su
usporeene metode razvoja logistikog informacijskog sistema u razliitim vremenskim
razdobljima s gledita naina funkcioniranja i uinaka informatizacije logistikog
sistema. Metode temeljene na poslovnom poboljavanju i reinenjeringu prepoznate su
kao kljuni faktori razvoja logistikog informacijskog sistema u funkciji proaktivnog
reagovanja na intenzivne i dinamine promjene u logistikom okruenju koristei anse i
otklanjajui smetnje koje se javljaju u procesu funkcioniranja logistikog sistema.
Identificirani su kljuni faktori razvoja informacijske tehnologije u funkciji razvoja
logistikog informacijskog sistema. Modelom sinergijskog utjecaja faktora razvoja
informacijske tehnologije na kooperativnost ciljeva logistikog sistema definirane su
smjernice razvoja logistikog informacijskog sistema povezivanjem mogunosti razvoja
informatikih tehnologija i poslovnih potreba logistikog sistema. Na temelju modela
oblikovan je metodoloki okvir strategijskog razvoja logistikog informacijskog sistema
usmjeren na razvoj meuorganizacijkih aplikacija koje su pouzdane, primjenjive i lako
izmjenjive tako da u svakom trenutku onoguavaju poboljavanje i reinenjering
logistikih procesa u skladu s promjenama u logistikom okruju. 4

1.1. POZICIONIRANJE LOGISTIKE

U POSLOVNOM SISTEMU FIRME
Koncept organizacije prema kome je izvreno pozicioniranje logistikog sistema,
pojedinanih logistikih aktivnosti i logistikih procesa, u okviru poslovnog sistema
firme, izuzetno je vano za racionalno i efikasno funkcionisanje logistike.
U uslovima kada je u firmi shvaeno i prihvaeno da logistika predstavlja bitan
instrument konkurentnosti i profitabilnosti poslovanja, usvaja se integralni pristup
upravljanju ovim sistemom. Takav pristup tretira logistiku kao jedinstveni sloeni sistem,
sa kojim se upravlja uz puno uvaavanje meuzavisnosti njegovih podsistema u
realizaciji pojedinanih logistiko-distributivnih aktivnosti. Uvaavanje te meuzavisnosti
podrazumijeva uvaavanje kompenzacionih efekata trokova pojedinanih logistikih
podsistema u procesu realizacije njihove aktivnosti. Takav koncept upravljanja

http://www.fpz.hr/traffic/Casopisi/Promet_01/sazetak61.htm

LOGISTIKI INFORMACIONI SISTEM

logistikom zahtjeva i odgovarajue organizaciono pozicionirane logistike u poslovnom

sistemu firme.5
Obavljanje bilo kojih, a samim tim i logistikih, aktivnosti u okviru poslovnog sistema
firme nije mogue bez nekog organizacionog pozicioniranja tih aktivnosti. Ono
(pozicioniranje) moe da bude dobro i loe ili da se nalazi negdje izmeu tih granica. Iz
ovoga moemo zakljuiti da nije mogue oekivati dobro organizaciono pozicioniranje u
uslovima kada u poslovnom sistemu firme ne postoji svijest o potrebi tretmana logistike
kao znaajnog sistema koji moe bitno unaprijediti profitabilnost njenog poslovanja.
Svijest o znaaju logistike za uspjeno poslovanje firme, ne zavisi izvorno od
subjektivnog faktora, odnosno od subjektivnog stava menadmenta firme o ulozi i
znaaju logistike.6
Nije realno oekivati da e menadment firme moi da formira pravilan stav o ulozi
logistike, bez predznanja o savremenim pristupima upravljanja logistikom. Ako
pretpostavimo da ta predznanja postoje, to nee znaiti da e ona biti i upotrijebljena u
praktinoj poslovnoj politici firme. Iskoritenje logistike kao monog instrumenta za
unapreenje profitabilnosti poslovanja, zavisit e prije svega od konkurencije na tritu
na kome firma obavlja svoje djelatnosti. Dakle, pravilan tretman logistike zasnovan je na
snano prisutnoj trinoj konkurenciji koja uslovljava koritenje potencijala svih
instrumenata marketing mix-a, da bi se na tritu opstalo, a pogotovo da bi bilo
uspjeno.
Organizaciono pozicioniranje logistike u poslovnom sistemu firme nije mogue
jednoznano opredijeliti. Kakvo e mjesto logistika dobiti u organizacionoj strukturi
zavisit e od veeg broja realnih uslova i inilaca, kao to su: 7
1. Stepen sloenosti korporativnog sitsema to su korporativni sistemi vei,
poslovi i zadaci logistike su obimniji, sloeniji i kompleksniji. Kod veih firmi
poveava se apsolutni znaaj logistiko-distributivnih aktivnosti, proces
odluivanja o nainima njihove realizacije je sloeniji, a uticaj tih odluka na
uspjenost poslovanja firme je vei.
2. Karakteristike proizvoda koji se distribuira jer razliiti proizvodi zahtjevaju i
razliit obim fiziko-distributivnih aktivnosti. Neki proizvodi zahtijevaju specijalne
postupke u procesu fizike distribucije, povezane sa ouvanjem njihovih
upotrebnih svojstava, prije svega u domenu transporta i skladitenja (uvanje,
postupak manipulacije, hlaenje, grijanje i sl.), dok su drugi proizvodu u procesu
fizike distribucije manje zahtjevni. Organizacione forme realizacije logistikih
aktivnosti u prvom sluaju su slonije i zahtjevaju striktniju koordinaciju, nego ad
je u pitanju drugi sluaj (logistiki manje zahtjevnih proizvoda). Takoer,
organizovanje logistike je drugaije kod proizvoda koji se proizvode za "poznatog
potroaa", od sluaja kada se proizvode za "nepoznatog potroaa".
3. Stepen heterogenosti mjesta isporuke kako sa aspekta broja poslovnih
partnera i potroaa, tako i sa aspekta njihove teritorijalne disperzije. Veliki broj
potroaa razmjetenih na velikom prostoru, zahtjevae znaajno razvijeniju
mreu skladita, stovarita, prodajnih objekata i sl., kao i znaajno kompleksniju
mreu transportnih veza izmeu njih, nego to e to biti u obrnutom sluaju.
Prirodno je da i organizacione forme logistike ativnosti moraju u navedenim
sluajevima biti razliite.
5
6
7

Dr. Vladan Boi i I. Stojanovi "MARKETING LOGISTIKA", Univerzitet u Beogradu 2004., str. 497.
Dr. Vladan Boi i I. Stojanovi "MARKETING LOGISTIKA", Univerzitet u Beogradu 2004., str. 498
Videti, Heskett, B., Ivie, R., Glosplawsky, A., Journal or Business Logistics, New York 1978., str. 481.

LOGISTIKI INFORMACIONI SISTEM

4. Visina logistikih trokova jer e organizacija obavljanja logistikih aktivnosti

imati razliite implikacije na profitabilnost firme u sluaju kada je relativno uee
trokova logistike u ukupnim trokovima poslovanja veliko, u odnosu na obrnuti
sluaj.

2. CILJEVI I KRITERIJUMI
ODLUIVANJA U POSLOVNOM
LOGISTIKOM SISTEMU
Logistiki proces poinje i zavrava se odreenom odlukom. Na poetku procesa
odluke se definiu kao ciljevi, a na kraju procesa odluke se odnose na naine kako
ostvariti postavljene ciljeve i planove.
Radi donoenja odluka, u poslovnom logistikom sistemu odvija se neprestani proces
sakupljanja, memorisanja, obrade i slanja podataka. Funkcionisanje podsistema u
kojima se odvijaju ti procesi nazivamo informacioni sistem i sistem odluivanja.
Pred donosioca odluka postavljaju se mnogi ciljevi koji zajedno posmatrani sainjavaju
kriterijume odluivanja. Pojedinani ciljevi u velikoj mjeri su konfliktni, pa je neophodno
utvrditi odgovarajue alternative ili ak optimalna rjeenja za svaku konkretnu situaciju.
U veini preduzea nastaju tekoe oko ujedinjenja ciljeva logistikog sistema i to iz
slijedeih razloga:8

diferenciranje na temelju podjele rada u odreenom preduzeu povezano je sa

diferenciranjem pojedinog podsistema,
funkcionalna podruja imaju u odnosu na logistiki sistem uope heterogene
ciljeve. Logistike aktivnosti odnose se prvenstveno na nabavku, proizvodnju i
prodaju, ali i na finansijsku strukturu i zbog toga te slube moraju djelovati na
oblikovanje logistikih ciljeva,
i sam logistiki sistem je diferenciran. To znai da se mogu utvrditi razliiti ciljevi
jednom za pojedine podsisteme (sistem fizikog snadbjevanja, intrasistemska
logistika, sistem fizike distribucije), a drugi put za pojedine logistike kanale,
logistiki sistemi jesu meusistemi. Uesnici ili lanovi logistikog kanala takoer
su pojedinci ili preduzea, koji u najmanju ruku imaju i vlastite ciljeve, koji nusu
kompatibilni s ciljevima konkretnog preduzea. Zbog toga konkretno preduzee
mora oblikovati logistiki sistem prema svojim zahtjevima i u onoj mjeri u kojoj je
sposobno provesti vlastite ciljeve nasuprot divergentnim ciljevima drugih
uesnika logistikih kanala.

Kao to vidimo, preduzee pred svoj logistiki sistem postavlja ciljeve koji se u vie
sluajeva ne poklapaju s ciljevima drugih autonomnih organizacionih dijelova koji
predstavljaju elemente hijerarhijskog vieg logistikog sistema. Isto tako imamo ako se i
unutar preduzea koje se sastoji od podsistema ne poklapaju ciljevi pomenutih dijelova.
Preduzee kao cjelina ima razliite opte ciljeve, koji se dalje hierarhijski dijele na
osnovne i pojedinane.

Dr. Vladan Boi, Mr. Sneana Raki "POSLOVNA LOGISTIKA", Ekonomski fakultet Beograd, 1977., str 277.

LOGISTIKI INFORMACIONI SISTEM

Hierarhijski utvreni ciljevi esto su meusobno konfliktni, a kako su u praksi ojedini

podsistemi obino tako struktuirani da realizuju neke od funkcija preduzea, mogu u
ostvarenju vlastitih ciljeva doi u konfliktne poloaje.
Prilikom boljeg ostvarivanja cljeva u jednom podsistemu mogu se pojaviti negativni
efekti na neke druge podsisteme ili cijelo preduzee. Za optimalizaciju poslovanja
cijelog logistikog sistema poseban znaaj imaju slijedee dvije komponente, a to su:

smanjiti trokove logistikih procesa na minimum i

osigurati to bolje funkcionisanje fizikog logistikog sistema (snadbijevanje

preduzea radnom opremom, mainama i distribucija robe).
Navedeni ciljevi su takoe konfliktni, pa se u konkretnim sluajevima nastoji doi do
kompromisa koji odgovara i drugim kriterijumima odluivanja. Zbog toga je potrebno
neprestano pratiti sve elemente sistema, njihove unutrane veze i veze s okolinom,
kako bi svaka promjena odgovarala postavljenim kriterijumima. 9
Ciljeve treba esto utvrditi selektivno, tj. posebno za svaku pojedinu robu.
Logistiki procesi se moraju odvijati uz odreeni stepen pouzdanosti, pri enu se misli
na stepen sigurnosti realizacije potrebnog ulaza ili traenog izlaza robe. Pouzdanst se
moe postii dranjem zaliha. Pouzdanost raste s porastom zaliha i boljim
usklaivanjem i brim logistikim procesom. Stepen boniteta funkcionisanja logistikog
sistema povezan je i s trokovima, i to tako to vee zalihe zahtjevaju odreeni skladini
prostor za smjetaj i vie finansijskih sredstava i dr.

Dr. Vladan Boi, Mr. Sneana Raki "POSLOVNA LOGISTIKA", Ekonomski fakultet Beograd, 1977., str. 278

LOGISTIKI INFORMACIONI SISTEM

3. SISTEM INFORMACIJA U PLANIRANJU,

IZVRAVANJU I KONTROLI LOGISTIKIH
PROCESA
Raznovrsne odluke koje se donose u poslovnom logistikom sistemu zasnivaju
se na procesu obrade informacija. Logistiki informacioni sistem treba tako konceptirati
da prua potrebne informacije za obavljanje zadataka planiranja, odvijanja i kontrole
logistikih procesa. Planiranje logistikog sistema je pouzdano, ukoliko preduzee
raspolae sa kvalitetnim informacijama.
Posmatrajui planiranje logistikog sistema uope je proces stvaranja modela budueg
poslovanja koje slui kao podloga za racionalno utvrivanje i realizaciju ciljeva
logistikog sistema.
Planiranje poslovnog logistikog sistema npr. u trgovinskom preduzea zahtjeva
blagovremene informacije sa drugih podruja marketinga, finansijskih poslovanja,
kadrovskog potencijala i od drugih nosilaca razvoja i poslovanja preduzea.
Raspolaganje pouzdanim informacijama prua mogunost pouzdanijem predvianju
buduih promjena i smanjenju rizika u podruju poslovne logistike. Mnogi menaderi ne
cijene ogromnu korist koja se dobija od pravilne procjene njihovih potreba za
informacijama.
Prvi korak u razvijanju informacionog sistema koji pomae menaderu u donoenju
kvalitetnih odluka je uspostavljanje veze izmeu potreba menadmenta za
informacijama izvora od kojih se dobijaju informacije. Postoje mnoga preduzea koja
nisu odredila svoje potrebe za informacijama, a to moe da dovede do donoenja slabih
i neadekvatnih odluka.
Za planiranje logistikih procesa potrebno je raspolagati sa dvije kategorije informacija:
informacije o prolim i tekuim aktivnostima logistikog sistema i
informacije koje se odonose na okolinu logistikog sistema.
Ove informacije omoguuju planiranje buduih logistikih aktivnosti.

Logistiki planovi izvravaju se u raznim organizacionim jedinicama pa tok informacija u

tome ima kljunu ulogu. Tok informacija neposredno djeluje na ispunjenje logistikih
ciljeva. Bre prenoenje i obrada informacija omoguuju i bre odvijanje i fizikih
logistikih procesa, to rezultira redukcijom zaliha na skladitu, a da se ne smanji
pouzdanost logistikih procesa.
Na prikazanoj emi10 se moe jasno uoiti da logistika informacija kao faktor
integracije predstavlja jedan od glavnih strategijskih resursa. Informaciona podrka je,
kako se vidi, usmjerena na postizanje kvalitetnog i pravovremenog opsluivanja
korisnika na bazi kljunih logistikih kompetencija. Instrumenti informacione integracije
djeluju u fazama traenja, obrade i distribucije informacija, i to na svim nivoima
informacione podrke (strategijskom, taktikom i operativnom).

10

Dr. Mimo Dakovi, MONTENEGRIN JOURNAL OF ECONOMICS No.3, Fakultet za pomorstvo u Kotoru, 2005.,
str. 203.

LOGISTIKI INFORMACIONI SISTEM

Za prikupljanje, sortiranje, analizu, evaluaciju i distribuciju informacije potrebno je

angaovanje odgovarajuih kadrova, opreme i procedura. Na bazi pomenutog
razmatranja i potrebe kontinuiranog i interaktivnog kruenja informacija izmeu etiri
primarne komponente sistema informisanja (podsistemi obrade porudbina,
obavjetavanja i istraivanja, pomoi pri odluivanju, izvjetaja i izlaza) modelira se
okvirna ema informacionog sistema (slika).11

Sve aktivnosti i procese u logistikom sistemu treba na odgovarajui nain kontrolisati.

Kontrolni proces moe biti izloen na slijedei nain: 12

sakupljaju se one informacije koje su relevantne za izvravanja postavljenih

zadataka u odreenoj upravljakoj jedinici,
ove informacije se uporeuju sa standardima ili planovima, koji su unaprijed
utvreni i povezuju se ciljevima koji definiu svrhu postojanja te upravljake
jedinice,
poinje se sa sprovoenjem korektivnih mjera koje imaju za cilj da obezbjede da
se bilo koje utvreno odstupanje izmeu standardnih i stvarnih rezultata opet ne
pojavi, ispravljanjem standarda zbog promijenjenih okolnosti.

11

Dr. Mimo Dakovi, MONTENEGRIN JOURNAL OF ECONOMICS No.3, Fakultet za pomorstvo u Kotoru, 2005.,
str. 205.
12
Dr. Vladan Boi, Mr. Sneana Raki "POSLOVNA LOGISTIKA", Ekonomski fakultet Beograd, 1977., str. 280.

LOGISTIKI INFORMACIONI SISTEM

Za potrebe planiranja, izvravanja i kontrole logistikih procesa tok informacija treba

uspostaviti tako:13
1) da za razliite zadatke i situacije odluivanja moemo raspolagati uz
odgovarajue trokove, informacijama koje e smanjiti rizike u donoenju odluka
kvalitativni problem,
2) da se mogu koristiti ona pomona tehnika sredstva koja e nosiocima zadataka
pomoi da savladaju rastui obim relevantnih informacija kvantitativni problem,
3) da aktuelnost informacija odgovara zahtjevima donoenja odluka problem
aktivnosti,
4) da se mogu osigurati odgovarajue (interne i eksterne) komunikacije s drugim
nosiocima zadataka problem komunikacije i
5) da se moe utvrditi da li je potrebna informacija brzo dostupna problem
dokumentacije.
U logistikom informacionom sistemu obino se pojavljuju slijedee vrste informacija: 14
informacije o stvarnim i potencijalnim kupcima, sjedite, traene koliine prema
proizvodima, ciklusi naruivanja, mjesto naruivanja i isporuke,

informacije o stvarnim i potencijalnim dobavljaima: sjedite, karakteristike

proizvoda, sistem rukovanja robom itd.,

informacije o logistikom sistemu konkurenata: mogunost isporuke, sjedita,

komponente logistikih kanala itd.,

informacije o stanju vlastitog logistikog sistema: vrsta, funkcija, interesi internih i

eksternih lanova logistikih kanala itd.,

informacije o zalihama materijala i proizvoda na svim mjestima logistikog

sistema,

informacije o ptencijalnim lanovima informacionih kanala, npr.: o transportnim

preduzeima, skladitima itd.,

informacije o stanju i planiranom razvoju sistema marketinga: postojei i

planirani novi proizvodi, grupe proizvoda, fizike karakteristike proizvoda,
postojea i planirana prodaja itd.,

informacije o stanju razvoja relevantnih logistikih tehnologija,

informacije o relevantnim znaajkama makrologistikog sistema: saobraajna

mrea, nosioci transporta, aktuelna saobraajna politika, dravne aktivnosti u
planiranju saobraaja, pravni propisi itd.,

informacije o izvoenju logistikih aktivnosti (kontrolne informacije) i

informacije o trokovima svih logistikih aktivnosti.

Od organizacione strukture zavisit e gdje e se voditi briga o pojedinim klasama
informacija.
Banka podataka je osnovni sistem za uvanje svih informacija koje su relevantne za
proces donoenja odluka.

U marketing-logistikom sistemu ova banka bi sadrala sve podatke sadrane u

informacionim tokovima, a tu spadaju: interne informacije, informacije koje se odnose
na okruenje, informacije o kupcima i informacije o kanalu. Informacije se ne uvaju u
njihovom sirovom stanju nego se ponovo klasiraju, ifriraju, kondenzuju ili agregiraju na
pogodan nain kako bi adekvatno pomogle u donoenju odluka.

13
14

Dr. Vladan Boi, Mr. Sneana Raki "POSLOVNA LOGISTIKA", Ekonomski fakultet Beograd, 1977., str. 281.
Dr. Vladan Boi, Mr. Sneana Raki "POSLOVNA LOGISTIKA", Ekonomski fakultet Beograd, 1977., str. 282.

10

LOGISTIKI INFORMACIONI SISTEM

Informacije iz banke podataka ili drugih izvora ine logistiki informacioni sistem. 15
Sistem treba koncipirati tako da prua potrebne informacije za obavljanje i kontrolu
logistikih procesa. Ovako konstruisan i izraen informacioni sistem predstavlja idealno
ureenje u okviru kojeg mogu da se integriu razliiti informacioni tokovi koji su
karakteristini za marketing-logistiki sistem.
U literaturi se navodi sljedea klasifikacija informacionih tokova (prema: V. Sergejev):16
prema odnosu s logistikom mogu biti kljuni i podravajui,
prema odnosu s logistikim sistemom mogu biti unutranji (trokovi,
zalihe, tarife, servis, pakovanje, slaganje, cijene, rokovi isporuke, norme ukrcaja i
iskrcaja, metode transporta i sl.) i spoljni (trite, konkurencija, promjene
zakona, potrebe klijenata, instrumenti dravnog regulisanja, ekonomska kretanja
i sl.), horizontalni (odnose se na jedan nivo) i vertikalni (odnose se na vie
nivoa), kao i ulazni i izlazni,
prema obliku nosilaca informacija mogu biti papirni, magnetni, elektronski i
ostali,
prema vremenu nastanka mogu biti regularni (stacionarni), periodini,
operativni, on line i off line,
prema nainu predaje podataka mogu biti kurirski, potanski, telefonski,
telegrafski, telefaksom, medijski (radio, TV), elektronski (internet),
telekomunikacioni i satelitski,
prema namjeni mogu biti direktivni, normativno-informativni, raunovodstvenoanalitiki i pomoni i
prema stepenu otvorenosti i nivou vanosti mogu biti otvoreni, zatvoreni,
komercijalni, tajni, obini i zakazani.

15

Dr. Vladan Boi, Mr. Sneana Raki "POSLOVNA LOGISTIKA", Ekonomski fakultet Beograd, 1977., str. 283.
Dr. Mimo Dakovi, MONTENEGRIN JOURNAL OF ECONOMICS No.3, Fakultet za pomorstvo u Kotoru, 2005.,
str. 204
16

11

LOGISTIKI INFORMACIONI SISTEM

PRIMJER: "Uspjean rad na prvom veem IBM-ovom

projektu u Slovenskoj javnoj upravi"17
Demonstracijom pilot instalacije novog informacionog sistema logistike pred
rukovodstvom Ministarstva obrane Republike Slovenije
(MORS) nedavno je postignuta vana prekretnica u ovom
zahtjevnom projektu. Projekt ISLOG.CR (Informacioni
sistem logistike cjelokupno rjeenje) prvi je vei ERP
projekat u javnoj upravi u Sloveniji, a IBM Slovenija je
izmeu vie ponuaa izabran za realizaciju savjetodavnih
usluga tokom obnove poslovnih procesa i uvoenja sistema
SAP. Glavni cilj projekta su jednostavniji procesi izmeu
vojnih i upravnih dijelova u ministarstvu obrane te izgradnja
efikasnog i cjelokupnog sistema za planiranje i podrku u logistikim operacijama, a
time i bre, fleksibilnije i pouzdanije operacije te efikasna kontrola trokova. To su ciljevi,
kojima tee svi savremeni sistemi obrane u svijetu, dok ih sa svojim zahtjevima na to
potie i NATO. Na spomenutom je rjeenju otprilike godinu i po dana radilo vie od 100
zaposlenih u MORS-u te otprilike 20 IBM-ovih savjetnika. Demonstraciju i simulaciju
izveli su glavni MORS-ovi korisnici, to pored rada samog sistema pokazuje i na
adekvatnu osposobljenost njegovih korisnika.
U prvoj od etiri faze projekta, koji je zapoet krajem 2005. godine, postavljena je
projektna organizacija i dogovoren daljnji nain rada, prilagoen izvoenju u veoma
kompleksnom te zahtjevnom okruenju ministarstva.
U drugoj fazi projekta izraen je detaljni plan poslovanja za sva obuhvaena podruja,
to znai za sve logistike podsisteme strateki kontroling, planiranje, izvjetavanje,
finansije, finansijsku kontrolu i raunovodstvo, upravljanje sa budetom te za opremu i
kadrove. Dok su dogovoreni svi interfejsi na sadanje sisteme i isto tako na neke
kljune vanjske sisteme, odreena je i strategija daljnjeg uvoenja sistema SAP poto
za uvoenje tako kompleksnog sistema nije mogue osigurati sve potrebne uslove u
jednom koraku, dogovoren je postepen i faznociklini pristup uvoenju.
U treoj fazi projekta u skladu sa zahtjevima korisnika postavljen je SAP sistem,
razvijeni dogovoreni interfejsi i izvedeno osposobljavanje korisnika. U toj fazi pokrenuto
je i ienje postojeih matinih podataka MORS-a, dok je zavrni integracijski test
pokazao, da je sistem SAP podignut i spreman za upotrebu.
U etvrtoj fazi projekta u toku je uvoenje sistema u pojedinanim organizacijskim
jedinicama u MORS-u u skladu sa mogunou osiguranja ljudskih resursa i
proienih podataka, jer je time osigurana optimalna racionalnost koritenja resursa na
projektu. Dosad je uspostavljen sistem autorizacije za rad na sistemu, a rukovodstvu
ministarstva uspjeno su predstavljene kako demonstracija tako simulacija pilot
instalacije u prvoj organizacijskoj jedinici. Pilot instalacijom obuhvaene su
funkcionalnosti skladitenja, nabave i odravanja te neophodni procesi za podrku
kadrovskog i finansijskog podruja te podruja kontrole. Organizacijska struktura
pripremljena je putem DF PS (Defence Forces & Public Security) funkcionalnosti u SAP
sistemu, koji je kljuni element budueg informacionog sistema u ministarstvu obrane.

17

www.ekapija.ba

12

LOGISTIKI INFORMACIONI SISTEM

ZAKLJUAK
Dakle, u ovom radu smo vidjeli ta to znai logistiki informacioni sistem, te tako
na osnovu svega toga zakljuujemo da danas bez logistikog sistem nema uspjenog
voenja firme i da je logistika veoma vana u svim sferama poslovanja.
Takoer, nije mogue oekivati dobro organizaciono pozicioniranje logistike u
uslovima kada u poslovnom sistemu firme ne postoji svijest o potrebni tretmana
logistike kao znaajnog sistema koji moe bitno unaprijediti profitabilnost njenog
poslovanja.
Logistiki proces poinje i zavrava se odreenom odlukom. Radi donoenja
odluka, u poslovnom logistikom sistemu odvija se neprestani proces sakupljanja,
memorisanja, obrade i slanja podataka.
Dalje, veoma vaan faktor za pouzdano planiranje logistikog sistema jeste to da
raspolaemo prvenstveno sa kvalitetnom i upotrebljivom koliinom informacija. Veoma
vaan je i nihov tok koji neposredno djeluje na ispunjenje logistikih ciljeva.
Razvijene su i razne metode koje se temelje na poslovnom poboljavanju i
reinenjeringu poznate kao kljuni faktori razvoja logistikog informacijskog sistema u
funkciji proaktivnog reagovanja na intenzivne i dinamine promjene u logistikom
okruenju koristei anse i otklanjajui smetnje koje se javljaju u procesu funkcioniranja
logistikog sistema.
Vidjeli smo jedan primjer firme kao to je IBM koja je instalirala jedan od novijih
informacionih sistema logistike i koliki je njen znaaj.
I na kraju, svaki logistiki informacioni sistem treba koncipirati tako da prua
potrebne informacije za obavljanje i kontrolu logistikih procesa. Ovako konstruisan i
izraen informacioni sistem predstavlja idealno ureenje u okviru kojeg mogu da se
integriu razliiti informacioni tokovi koji su karakteristini za marketing-logistiki sistem.

13

LOGISTIKI INFORMACIONI SISTEM

LITERATURA:
1. Dr. Vladan Boi, Mr. Sneana Raki "POSLOVNA LOGISTIKA", Ekonomski
fakultet Beograd, 1977. godine.
2. Dr. Vladan Boi i I. Stojanovi "MARKETING LOGISTIKA", Univerzitet u
Beogradu, 2004.godine.
3. Dr. Mimo Dakovi, MONTENEGRIN JOURNAL OF ECONOMICS No.3,
Fakultet za pomorstvo u Kotoru, 2005 godine.
4. Dr. sc. Ratko Zelenika, Dr. sc. Slavomir Vukmirovi, Dr. sc. Zvonko apko,
"METODOLOKI OKVIR STRATEGIJSKOG RAZVOJA LOGISTIKOG
INFORMACIJSKOG SUSTAVA", Ekonomski fakultet Sveuilita u Rijeci, Rijeka
2004. godine.

5. Internet stranice:
http://en.wikipedia.hr
http://www.ekapija.ba
http://www.fpz.hr

14