Mimarlk ve Mhendislik Hizmetleri artnamesi

Bakanlar Kurulu Karar Says: 85/970

8/5/1985
Bakanlar Kurulu
MMARLIK VE MHENDSLK HZMETLER ARTNAMES HAKKINDA KARAR
Bakanlar Kurulu Karar Says: 85/9707
Karar Tarihi: 16 Temmuz 1985
Resmi Gazete Tarihi: 5 Austos 1985
Resmi Gazete Says: 18833
I. GR
AMA VE KAPSAM :
Madde 1- Bir yapnn meydana gelebilmesi iin mimarlk, inaat, makina ve elektrik
mhendislii dallarnda yaplmas gereken hizmetlerin nitelii ve karlnda denecek
cretler bu artname hkmlerine gre belirlenir ve bulunur.
Bu artname, 2886 Sayl Kanunun 1. maddesinde yazl dareleri kapsar.
DAYANAK :
Madde 2- Bu artname 2886 Sayl Kanunun 8 inci maddesi gereince hazrlanmtr.
II. GENEL HKMLER
DEYMLER VE TANIMLAR :
Madde 3- Bu artnamede geen deyimler ve tanmlar aada gsterilmitir.
3.1 YAPI
Karada ve suda, kalc ve geici, yeralt ve yerst inaat ile bunlarn ek ve deitirilmelerine,
sabit ve hareketli tesislerine ve bunlarn paralarna denir.
3.2 BRM MALYET (BM)
Yapnn birim lsnn (binalarda birim alann), Bayndrlk ve skn Bakanlnca her yl
Mimarlk hizmetlerine esas olan snflar iin ayr ayr tesbit edilerek ilan edilen maliyetleridir.
(Birimi TL./m dir.)

3.3 YAPI YAKLAIK MALYET (YYM) Mimarlk ve Mhendislik hizmetleri cretinin

hesabna temel olan n kabuldr; n projeden, yoksa ihtiya programndan karlan
miktarlarn birim maliyetle arplmas sonucu bulunan deerdir. (Birimi TL.dr.)
3.4 DARE
Mimarlk ve Mhendislik hizmetlerini yaptracak olan dare, Kurum ve Kurululardr.
3.5 MMARLIK VE MHENDSLK HZMETLER
Belli bir yapya ait proje, hesap ve ihale dosyas dzenleme ileriyle, yapnn meslek
ynnden kontrolu ve hizmet dallarnda uyum ve birliin salanmas ilerine denir.
3.6 MMAR/MHENDS
Mimarlk ve Mhendislik hizmetlerini yklenen Mimar ile inaat, makine, elektrik
Mhendisleri veya Mimarlk , Mhendislik, Mavirlik bro ve firmalardr.

YAPI YAKLAIK MALYETNN TESPT

Madde 4- Yap yaklak maliyeti; n projeden, yoksa ihtiya programndan bulunacak alan,
hacim veya miktarlar ile Bayndrlk ve skn Bakanlnca her yl yaynlanacak olan birim
maliyetlerin arpm sonucu elde edilir.
Birim maliyetler yaynlanmam ise, yrrlkteki birim veya bedeller kullanlr.
4.1 Bir yapdaki makine ve elektrik Mhendislii hizmetlerinin ayrca yaptrlmas halinde, bu
ilerin kapsad tesisat veya montajn ihale yl birim fiyatlaryla hesaplanan ilk keif tutar,
yap yaklak maliyeti olarak alnr.
4.2 Yapdaki mesleki hizmetlerin karlklar ile arsa, ruhsat vb., har, resim ve harcamalar
yap yaklak maliyetine katlmaz.
4.3 darenin ba ve benzeri yollarla maliyette salad indirmeler yap yaklak maliyetini
etkilemez.
4.4 Yapnn kesin maliyeti: Mimarlk ve Mhendislik cretinin hesaplanmasnda hi bir
ekilde dikkate alnmaz.
4.5 darenin verileri deitirmesi ile oluan mesleki hizmetlerin creti ayrca denir.
4.6 (Ek fkra: 93/4828 - 8.10.1993) Mesleki kontrolluk hizmetlerine ait cret hesabnda,
mesleki kontrolluk hizmetlerinin balad yl fiyatlar ile hesaplanan ve ihale edilen yapm
iinin birinci keif tutar, yap yaklak maliyeti olarak alnr.
HZMETLERN CRETLER
Madde 5- Bu artnamede belirtilen proje ve ihale dosyas dzenleme ve mesleki kontrol ileri
karlnda denecek cretler aada akland gibi hesaplanr.

5.1 PROJE VE HALE DOSYASI DZENLENMES (PD)

Proje ve ihale dosyas dzenlenmesine ait Mimarlk ve Mhendislik hizmet dallarnn
cretlerine esas olacak miktarlar, tasarlanan yapnn 4 nc madde uyarnca bulunacak
yaklak maliyetinin birim maliyete oran ve sz konusu hizmet dalnn snf esas alnarak,
ekli cret oranlar cetvelinden bulunacak PD oranlar ile tasarlanan yapnn yaklak maliyeti
arplarak bulunur.
5.1.1 Yapnn bir blmne ait PD hizmetinin yaptrlmas halinde cret, bu blm yaklak
maliyetinin tm yap yaklak maliyetine oran ile bulunur.
5.1.2 Ancak, yapnn tmnn yaptrlmasndan vazgeilip bir blmnn
gerekletirilmesinin istenmesi halinde, buna ait PD cretleri bu blm yaklak maliyetine
gre bulunur.
5.1.3 Yapnn blmlerine ait PD hizmeti ayr yllarda yaptrlrsa cret, szleme ylndaki
birim maliyete gre hesaplanr.
5.1.4 Fonksiyonlar bakmndan birbirlerinden ayrlmas caiz olmayan ve ayn ihtiya
program iinde gsterilen ayr yaplarn yaklak maliyetleri toplam tek maliyet olarak kabul
edilir ve cretler bu toplam maliyet zerinden hesaplanr:
- Derslik, lboratuvar, idare odalar, toplant ve jimnastik salonundan oluan okul binalar,
- Yatakhane, revir ve lojmanlardan oluan yurt binalar,
- Okul, yurt, lojmanlar, enerji santral ve atlye gibi paralardan oluan yatl okullar,
- Hasta odas, ameliyathane, poliklinik vb. paralardan oluan hastane binalar gibi.
5.1.5 Fonksiyonlar bakmndan birbirlerinden ayrlmalar ve bylece ayr yaplar halinde
projelendirilmesi gereken veya idare tarafndan byle projelendirilmesi istenen yap
gruplarndaki Mimarlk ve Mhendislik cretleri, her yapnn kendi yaklak maliyeti
zerinden hesaplanr:
- eitli faklteler, yurtlar, lojmanlar ve dier yardmc tesisleriyle niversite kampsleri,
- dare, imalthane, ambar, lojman ve reviri ile sanayi tesisleri gibi,
5.1.6 Fonksiyonlar bakmndan birbirinden ayr olan eitli ihtiya programlarnn tek yap
kitlesi iinde projelendirilmeleri halinde Mimarlk ve Mhendislik cretleri, tm yaklak
maliyetin % 30 arttrlmasyla elde edilecek miktar zerinden hesaplanr:
- ar-Sinema-Bro,
- ar-Apartman-Otel-Hamam-Garaj vb. gibi, 5.1.7 Mevcut bir yapnn deitirilmesi
ve/veya bytlmesiyle ilgili her hizmet dalna ait cret, o hizmetin etkiledii yap

blmnn bu artnameye gre bulunacak maliyetine % 30 eklenmek suretiyle hesaplanr.

5.4. maddesindeki hizmet bunun dndadr.
5.1.8 (Deiik fkra: 93/4828 - 8.10.1993) dare, PD hizmetlerinin yaplmas sonunda, bu
hizmetler iin szleme yl birim fiyatlar ile yaplan kefin yaklak maliyeti amamasn
isteyebilir.
5.2. MESLEK KONTROLLUK
(Deiik fkra: 93/4828 - 8.10.1993) Mesleki kontroluk hizmetlerine ait Mimarlk ve
Mhendislik hizmet dallarnn cretlerine esas olacak miktarlar, ihale edilen yapm iinin,
mesleki kontrolluk hizmetlerinin balad yl fiyatlar ile hesaplanan birinci keif tutarnn
birim maliyete oran ve szkonusu hizmet dalnn snf esas alnarak, ekli cret cetvelinden
bulunacak PD oranlarnn % 60' birinci keif tutar ile arplarak bulunur.
5.2.1 Yapnn ihale edilen bir blmne ait mesleki kontrol creti, mesleki kontrolluk
hizmetlerinin balad yl fiyatlar ile hesaplanan bu blm ilk keif tutarnn tm yap keif
tutarna oran ile bulunacak miktar zerinden hesaplanr.
5.3 HZMET DALLARINA GRE UYGULANACAK KATSAYILAR
Mimarlk ve Mhendislik hizmet dallarnn cretleri, 5.1 ve 5.2 maddeleri uyarnca bulunan
miktarlarn aadaki katsaylar ile arplmas sonucu elde edilir.
"Bina"larda btn snflarda katsaylar yledir:
Hizmet Dal :
Katsay :
----------------------- ----------------Mimarlk
% 100
naat Mhendislii
% 75
Makina Mhendislii
% 50
Elektrik Mhendislii
% 38,5
----------------Toplam:
% 263,5
5.3.1 Drt hizmet dalnn katsaylar toplam % 350'yi gememek zere,
a) Birinci snfta "Bina"lardan gayri yaplarda hizmet dallarna uygulanacak katsaylar,
Bayndrlk ve skn Bakanl tarafndan tespit edilir.
b) Beinci snfta Mimarlk dndaki hizmet dallarna uygulanacak katsaylar, Bayndrlk ve
skn Bakanl tarafndan arttrlabilir.

5.3.2 Bir yapdaki makine ve elektrik mhendislii hizmetlerinin ayrca yaptrlmas halinde
(Madde 4.1), bu hizmet dallarna ait katsaylar % 100 olarak alnr.

5.4 RLVELER
Mevcut bir yapnn rlvesinin yaplmas iin, ayn yapnn bu artname hkmlerine gre
hesaplanacak proje ve ihale dosyas dzenleme hizmetleri cretinin % 10'u denir.
AYNI PROJENN BRDEN FAZLA YAPIDA UYGULANMASI
Madde 6- Ayn projenin birden fazla yapda uygulanmas halinde mesleki hizmetlerin cretleri
aadaki gibi hesaplanr:

6.1 PROJE VE HALE DOSYASI DZENLEME HZMET (PD)

Ayn projenin birden ok yapda uygulanmas halinde; ilk uygulama iin bu artnameye gre
hesaplanan PD creti aynen denir.
2. uygulamada bu cretin % 15'i
3. uygulamada bu cretin % 10'u
4. ve sonra gelen btn uygulamalarn herbiri iin bu cretin %5'i telif hakk olarak denir.
Bu demelerin toplam; ilk uygulama dahil, PD hizmeti cretinin iki katn aamaz.
Ayn projenin uygulanaca alanlarda vaziyet plnlarnn dzenlenmesi creti, yukarda
belirtilen demelerin iindedir.

6.1.1 Ancak, herhangi bir uygulamada, yukarda saylanlarn dndaki bir hizmetin creti,
artnameye gre ayrca hesaplanr ve iki kat tavan artna baklmadan denir.

6.2 MESLEK KONTROL HZMET

Ayn projenin, ayn yerde ve ayn kontrol szlemesi iinde birden ok sayda uygulanmas
halinde, bu artnameye gre bulunacak kontrol creti;
lk uygulamada aynen
2. uygulamada bu cretin % 40',
3. uygulamada bu cretin % 30'u,
4. uygulamada bu cretin % 20'si,
5. ve sonra gelen btn uygulamalar iin % 10'u, denir.

Bu demelerin toplam, ilk uygulama dahil, kontrol hizmeti cretinin drt katn aamaz.
6.2.1. Kontrolun deiik yer ve/veya zamanlarda yaplmas halinde, her uygulamada
uygulamann balad yl fiyatlar ile hesaplanan cret aynen denir.
CRETLERN KAPSAMI
Madde 7- Bu artname hkmlerine gre bulunacak cretler; Mimar/Mhendis tarafndan bir
uzman nitelii ile san'at ve teknik kurallarna, idarenin ilkelerine bal kalarak, sorunun
zme gtrlmesini salayacak ve dareyi tatmin edecek biimde yaplacak mesleki
hizmete ait emek ile, Mimar/Mhendisin bu iteki harcamalarnn karldr.

7.1 Tarihi eserler ile Bayndrlk ve skn Bakanlnca ok zel olarak nitelenen yaplardaki
deitirme, bytme, restorasyon ve rlve ilerine ait hizmetlerin cretleri bu artname
kapsamna girmez. Bu hizmetlerin cretleri, sarf gereken emek ve genel harcamalar karl
olarak ayrca tesbit edilir ve denir.

7.2 Klasik literatre girmeyen, zel uzmanlk ve tecrbeyi gerektiren, yeni alternatif ve
zmlerin ortaya kaca veya ok geni bir aratrmay gerektiren konulardaki Mimarlk ve
Mhendislik hizmetleri iin Bayndrlk ve skn Bakanlnca ayrca tesbit edilecek cret
denir.

7.3 Endstriyel yaplarda bina bnyesi ve tesisat dndaki imal ve retime ait makina ve
tehizatn Mhendislik hizmetleri bu artname kapsamnn dndadr.

7.4 Altyap ve evre dzenlemesine ait PD hizmetlerinin creti bu hizmetler iin sarf
gereken emek ve genel harcamalar gznnde tutularak takdiren ve ayrca denir.

7.5 Proje hizmetinin bitiminde idarece maket yaplmas istenirse, bu cret de takdiren ve
ayrca denir.

SINIFLAR
Madde 8- Yaplar, gerektirdikleri san'at ve teknik, emek ve aratrmann okluu ve glne
gre snflara ayrlmlardr. stenecek hizmetin hangi snfa sokulaca bu artnamede
gsterilmitir.

Tanmlamalara ve rneklere ramen tereddde dld takdirde o hizmetin hangi snfa

girecei Bayndrlk ve skn Bakanlnca tesbit edilir.

III ESAS HKMLER

MMARLIK HZMETLER:
Madde 9- Mimarlk hizmetlerinin blmleri aada sralanmtr.
9.1 PROJE DZENLEME HZMETLER
9.1.1 n Proje:
Belli bir yapnn;
- Kesin ihtiya program,
- ngrlen maliyet tavan,
- Arsa verileri,
- (varsa) proje yarmasndaki jri tavsiyesine, uygun zm getiren projesidir.
n projede vaziyet plan ile kat ve at planlar, kesit, grnler ve Mimari rapor bulunur.
darece baka bir lekte istenmedike, n proje 1/200 lekte dzenlenir.
9.1.2 Kesin Proje:
Belli bir yapnn onanm n projesine gre bu safha iin gerekli gelimeleri de kapsayan, tm
yap elemanlarnn llendirilip inaat sistem ve gerelerinin belirtildii projedir.
Kesin projede vaziyet plan ile kat ve at planlar, kesitler, grnler ve detay listesi
bulunur. darece baka bir lekte istenmedike, kesin proje genellikle 1/100 lekte
dzenlenir.
9.1.3 Uygulama Projesi:
Belli bir yapya ait onanm kesin projeye gre;
- Bu safha iin gerekli gelimeleri,
- Detaylara uygun lde mimari elemanlar,
- Statik ve tesisatn inaat etkileyen llerini,

- Detay referanslarn ve gere aklamalarn, kapsayan ve inaatn her safhasnda bro ve

antiyede kullanlabilecek nitelikte hazrlanm olan projelerdir.
Uygulama projesinde kat ve at planlar ile kesit ve grnler bulunur.
darece kabul edilecek baz zel hallerde 1/100 lekte izilebilen uygulama projesi genellikle
1/50 lekte dzenlenir.
9.1.4 Detaylar:
Yap uygulama projesinin; Kesin proje safhasnda dzenlenip idarece onanm olan detay
listesindeki eleman ve mahallerin, listede belirtilen leklerde tm sistem ve nokta detaylarn
kapsayan ve 1/20, 1/10, 1/5 ve 1/1 leklerinde dzenlenen blmdr.

9.1.5 Proje Orjinallerinin dareye Teslimi:

Projelerin idarece onanmas srasnda yaplan deiikliklerinde ilendii proje orjinallerinin
idareye teslimi ilemidir. Orjinal projeler, Alminyum kutu muhafazalar iinde idareye teslim
edilir.

9.2 HALE DOSYASI DZENLENMES

9.2.1 Birinci kefe esas olacak metrajn yaplmas;
9.2.2 Analizi bulunmayan ilerin fiyat analizlerinin dzenlenmesi;
9.2.3 Birim fiyat listesi ve zel fenni artnamenin dzenlenmesi;
9.2.4 Keif zetinin yaplmas;
9.2.5 darece istenirse, mevzuata uygun olarak eksiltme artnamesi ve szleme tasarsnn
dzenlenmesi; ilerini kapsar.

9.3 PROJELER VE KOPYALARI

Proje dzenlenmesinin her safhasnda Mimar idareye Orjinalle birlikte kopya proje ve
dosya verecektir. Gerektiinde istenecek fazla kopyalarn paras ayrca denir.

9.4 YAPININ MMARLIK MESLEK KONTROL HZMETLER

haleden sonra inaat mteahhidine yer tesliminde hazr bulunmak, ina ve tesis ilerinin
devamnca Mimari kontrolu yapmak, uygulama srasnda gerekecek deitirme ve detay

resimlerini hazrlamak, metraj, ataman ve hakedi raporlarn imzalamak, geici kabulde

bulunmak ve bitmi inaatn 1/50 lekli "yapld-as built" projesini kopyesi ile idareye
vermektir.

SINIFLAR
Madde 10- Mimarlk hizmetleri aada gsterilen be ayr snfta ele alnmtr.
10.1 BRNC SINIF
Al, ahr, samanlk gibi ok basit tarm binalar, basit barakalar ve dier yardmc binalar ile
daha ziyade Mhendislik hizmetlerine yardmc olarak almay gerektiren istinad duvarlar,
sahil tahkimat, trafo ve benzeri yaplardaki Mimarlk hizmetleri;
10.2 KNC SINIF
Basit yaplarn Mimarlk hizmetleri (basit tek konutlar, basit tarm, ticaret ve endstri hizmet
binalar, kule ve basit garajlar ve benzerleri);
10.3 NC SINIF
Sanat, teknik ve ekonomi ynlerinden orta derecede aratrmay gerektiren Mimarlk
hizmetleri (tarm ve endstri yaplar, basit otel ve moteller, lokanta ve dkkanlar, okul ve
basit spor tesisleri, kk kitaplk ve benzeri kltr tesisleri, normal idare binalar, kk
salk tesisleri, kk postahaneler, ticari brolar, basit apartmanlar ve benzerleri);
10.4 DRDNC SINIF
Sanat, teknik ve ekonomi ynlerinden nemli aratrmay gerektiren yaplarn Mimarlk
hizmetleri (yksek nitelikte konut ve apartmanlar, otel ve moteller, kaplca ve ifa evleri,
ihanlar, stadyum ve spor salonlar, hastaneler, byk ktphaneler ve kltr yaplar,
zellii olan byk okul yaplar, niversiteler, byk maazalar, banka ve borsa binalar,
byk postahaneler, radyo, televizyon ve benzeri yaplar);
10.5 BENC SINIF
ok nemli sanat yaplar ile drdnc snfta belirtilen yaplarn sanat ve aratrma ynnden
ok nemli olanlarnn mimarlk hizmetleri.
mimari ve dekorasyon hizmetleri de bu snfta mtalaa edilir. Ancak cret, dekorasyon
yaklak maliyetine gre 5. snftan hesaplanan miktarn % 50 fazlas ile denir. Bu cretin
hesaplanmasndaki yaklak maliyet, mmknse 3. maddeye gre, deilse usulne gre
bulunur. (bu hizmetler; i hacimlerin dekorasyonu, deme ve mbleler, klandrma,
sergileme, tren ve bayram dekorasyonlar, reklam tesisleri, kara, deniz ve hava tat
aralarnn denmesi ve benzerleridir.)

MMARLIK HZMETLER BLMLERNN KARILIKLARI

Madde 11- Mimarlk PD hizmetlerinin, bu artnamede bulunan cret toplam, hizmetin
blmleri iin aada gsterilen oranlarla denir:
n proje
(9.1.1)
% 15
Kesin proje
(9.1.2)
% 20
Uygulama projesi
(9.1.3)
% 30
Detaylar
(9.1.4)
% 20
Orjinallerin teslimi (9.1.5)
% 5
hale dosyas
(9.2 )
% 10
-------------Toplam
%100
NAAT MHENDSL HZMETLER
Madde 12- naat mhendislii hizmetlerinin blmleri aada sralanmtr;

12.1 PROJE DZENLEME HZMETLER

12.1.1 neri Raporu:
Yapya ait strktr belirten, etd, ema ve aklamalar, seilen sistemlerin emniyet,
ekonomi, ve benzeri faktrler ynnden karlatrlmalarn kapsayan rapordur.
12.1.2 n Proje:
darece onaylanan neri raporundaki esaslar dahilinde yapnn statik n projesinin
hazrlanmas, yap tesislerinin genel hatlarla belirtilmesi, yaklak metraj ve maliyet
hesaplarnn hazrlanmas, gerekli hallerde fenni izahname dzenlenmesi hizmetleridir.
12.1.3 Uygulama Projesi:
Onanm n projesine gre yapnn statik hesaplarn, betonarme, elik ve ahap hesaplarn
kapsayan 1/50 lekli projedir.

12.1.4 Detaylar:
Uygulama projesinin tatbiki iin gerekli lekte kiri, kolon, balant ve ek yerleri ile kalp ve
iskele gibi yardmc inaat elemanlar ve benzeri yerlerin detay resimlerinin yaplmas, demir
listelerinin hazrlanmas blmdr.
12.1.5 Proje Orjinallerinin dareye Teslimi:

Projelerin idarece onanmas srasnda yaplan deiikliklerinde ilendii proje orjinallerinin

idareye teslimi ilemidir. Orjinal projeler, alminyum kutu muhafazalar iinde idareye teslim
edilir.

12.2 HALE DOSYASI DZENLEME HZMETLER

12.2.1 Birinci kefe esas olacak metrajn yaplmas;
12.2.2 Analizi bulunmayan ilerin fiyat analizlerinin dzenlen- mesi;
12.2.3 Birim fiyat listesinin ve zel fenni artnamenin dzenlen- mesi;
12.2.4 Keif zetinin yaplmas;
12.2.5 darece istenirse, mevzuata uygun olarak eksiltme artnamesi ve szleme tasarsnn
hazrlanmas;
ilerini kapsar.

12.3 PROJELER VE KOPYALARI

Proje dzenlemesinin her safhasnda, mhendis idareye orjinalle birlikte kopye proje ve
dosya verecektir. Gerektiinde istenecek fazla kopyelerin paras ayrca denir.

12.4 NAAT MHENDSL MESLEK KONTROL HZMETLER

Yer tesliminde hazr bulunmak, ina ve tesis ilerinin devamnca teknik kontrolu yapmak,
uygulama srasnda gerekecek deitirme ve detay resimlerini hazrlamak, metraj, attaman ve
hakedi raporlarn imzalamak, geici kabulde bulunmak ve bitmi inaatn 1/50 lekli
"yapld-as built" projesini kopyesi ile idareye vermektir.

SINIFLAR
Madde 13- naat mhendislii hizmetleri aada gsterilen 5 ayr snfta ele alnmtr.
13.1 BRNC SINIF
Tek katl yma yaplar, oturtma atlar vb.;
13.2 KNC SINIF

ok katl yma yaplar, yma karkas karm yaplar, tek katl ve kiri max. hesap akl
4.00 m.den kk betonarme yaplar, aklklar 15 m.ye kadar izostatik ahap atlar,
ykseklikleri 6 m.ye kadar kargir veya betonarme istinat duvarlar, nfusu 10.000 den az ky,
kasaba ve sitelere ait ime suyu, kanalizasyon, drenaj tesisleri, yollar, basit yeralt su ve
akaryakt depolar vb.;
13.3 NC SINIF
katl ( kat dahil) veya kiri max. hesap akl 10 m.ye kadar olan betonarme yaplar,
tek katl ve kiri max. hesap akl 5 m.den kk elik yaplar, aklklar 20 m.ye kadar
ahap atlar, ykseklikleri 6 m.den fazla olan kargir ve betonarme istinat duvarlar vb.;
13.4 DRDNC SINIF
Alt katl (alt kat dahil) veya kiri max. hesap akl 25 m.ye kadar olan betonarme yaplar,
katl ( kat dahil) veya kiri max. hesap akl 15 m.ye kadar olan elik yaplar, kazk
temeller vb.;
13.5 BENC SINIF
Alt kattan fazla veya kiri max. akl 25 m.yi geen betonarme karkas yaplar, kattan
fazla veya kiri max. hesap akl 15 m.yi geen elik yaplar, uzay kafes sistemleri, basit
kabuk atlar, ngerilmeli yaplar vb.

NAAT MHENDSL HZMETLER BLMLERNN KARILIKLARI

Madde 14- naat mhendislii (PD) hizmetlerinin bu artnamede bulunan cret toplam,
hizmetin blmleri iin aada gsterilen oranlarla denir:
- neri raporu
(12.1.1)
% 10
- n proje
(12.1.2)
% 20
- Uygulama projesi (12.1.3)
% 35
- Detaylar
(12.1.4)
% 20
- Orjinallerin teslimi (12.1.5)
% 5
- hale dosyas
(12.2. )
% 10
--------Toplam %100
MAKNE MHENDSL HZMETLER
Madde 15- Makine mhendislii hizmetleri; bina ile ilgili:
- Bina d rgara kadar souk su, pis su ebekeleri ve tesisatn, W.C. ve ykama yerlerini,
- Mutfak, havagaz ve stma tesislerini, scak su ebekesi ve tesisat ile amarlk boyler ve
santrallar,

- Su depolar ve hidroforlar,
- Su tasfiye tesisat, havalandrma, vantilasyon, byk mutfak ve amarlklar,
- Kilimatazasyon tesisat, merkezi zel tesisat ile sterilizasyon, dezenfeksiyon ve dier
hastahane tesislerini ve eitli mekanik tesisleri; iine alr.
Bu hizmetlerin blmleri aada gsterilmitir.

15.1 PROJE DZENLEME HZMETLER

15.1.1 neri Raporu:
Muhtelif zm ekillerini ve tesisat eitlerini, iletme ve amortisman masraflar nazara
alnarak yaplacak mukayese ve rantabilite hesaplarna dayanan ekonomik ve teknik etdleri,
tesislerin prensip ve sistemleri zerindeki nerileri, kroki, ema ve hesaplarla belirten
rapordur.
15.1.2 n Proje:
neri raporunda kabul edilen tesisatn, boru ve kanallarnn gei yerlerini, yaklak boru ve
kanat llerini gsteren, makina ve cihazlarn yerleme ekillerini belirten; ayrca proje ve
hesaplara esas olacak verilerin tesbit edildii hesap tarzlarnn da teklif edildii 1/100 lekli
projedir.
15.1.3 Uygulama Projesi:
Onayl n projeye gre tesisatn uygulama safhas iin gerekli btn hesaplarla birlikte,
dnem ve alan para veya nitelerin titreim, ses emme ve genleme hesaplarn ve
giderilme tedbirlerini, kapasite ve g llerini de iine alan, tesislerin btn ile yerleme
ve kolon emalarn kapsayan, uygulamann tamamna yararl kolon projedir.
darece kabul edilen zel hallerde 1/100 lekte izilebilen uygulama projesi genellikle 1/50
lekte dzenlenir.
15.1.4 Detaylar:
Tesisatn youn olduu hacimlerin 1/20 (gerekirse 1/10) lekli, plan, kesit ve grnleri ile,
tecrit detaylar, kanal kesitleri, boru ask ve genleme detaylar ve benzeri ksmlarn
uygulama iin gerekli (ve 1/10, 1/5, 1/2, 1/1, gibi uygun lekli) detay projeleri ile, zel
imalat iin daha detayl imalat resimleridir.
15.1.5 Proje Orjinallerinin dareye Teslimi:
Projelerin idarece onanmas srasnda yaplan deiikliklerin de ilendii proje orjinallerinin
idareye teslimi ilemidir. Orjinal projeler, Alminyum kutu muhafazalar iinde idareye teslim
edilir.

15.2 HALE DOSYASI DZENLEME HZMETLER

15.2.1 Birinci kefe esas olacak metrajn yaplmas;
15.2.2 Birim fiyat bulunmayan ilerin fiyat analizlerinin dzenlenmesi;
15.2.3 Birim fiyat listesinin ve zel fenni artnamenin hazrlanmas;
15.2.4 Keif zetinin yaplmas;
15.2.5 darece istenirse, mevzuata uygun olarak eksiltme artnamesi ve szleme tasarsnn
dzenlenmesi; ilerini kapsar.

15.3 PROJELER VE KOPYALARI

Proje dzenlenmesinin her safhasnda, makina mhendisi idareye orjinalle birlikte kopye
proje ve dosya verecektir. Gerektiinde istenecek fazla kopyelerin paras ayrca denir.

15.4 MAKNE MHENDSL MESLEK KONTROL HZMETLER

Mesleki kontrol konusu olan ilerin devamnca teknik kontrolunu yapmak, uygulama
srasnda gerekecek deitirme ve detay resimlerini hazrlamak, geici kabulde bulunmak, i
bittikten sonra 1/50 lekli "yapld-as built" projesini kopyesi ile idareye vermektir.

SINIFLAR
Madde 16- Makine mhendislii hizmetleri (bir arada ele alnan en komplike tesisin snf
dierine de temil edilmek zere) aada gsterilen be snfta deerlendirilir.
Tesisat veya baz tr tesisler mstakil yaplyor ise, hangi bina trne ait olduu tesbit
edilerek o binann snf uygulanr. Bu uygulamada madde 15'teki sralama gznnde tutulur.
16.1 BRNC SINIF
- Ahr, kmes, samanlk gibi basit tarm yaplar,
- Ky okullar,
- Salk Ocaklar,

- Karakol, meteoroloji istasyonu gibi kk idare binalar, ve benzerlerinin normal tesisat

ileri;
16.2 KNC SINIF
- Meskenler,
- Okullar,
- Dispanserler,
- dare binalar ve benzerlerinin normal tesisat ileri;
16.3 NC SINIF
Teknik ve ekonomi ynnden orta derecede inceleme gerektiren tesisat eitleri ile
donatlacak;
- Yurtlar, moteller,
- Yatl okullar, halk eitim merkezleri, toplant salonlar, kltr ve spor tesisleri,
- 100 yataa kadar (100 yatak dahil) hastaneler,
- Elilik binalar, byk idare binalar, bro binalar,
- Hacminin % 20'sine kadar klimatize edilecek yaplar, ve benzerlerinin tesisat ileri;
16.4 DRDNC SINIF
Teknik ve ekonomik ynlerinden nemli etd ve aratrma gerektiren tesisat eitleri ile
donatlacak:
- Byk binalar, bina gruplar ile siteler gibi kompleksler, byk oteller,
- niversite kampsleri, tiyatro binalar ve sinemalar,
- 300 yataa kadar (300 yatak dahil) hastaneler, laboratuvarlar,
- Arivler, terminal binalar,
- Sanayi tesisleri, mezbahalar ve souk depolar,
- Yeralt geitleri,
- Hacminin % 50'sine kadar klimatize edilecek yaplar, ve benzerlerinin tesisat ileri;
16.5 BENC SINIF

Teknik ve ekonomik ynnden zel ihtisasa dayanan etd ve aratrma gerektiren tesisat
eitleri ile donatlacak;
- Yksek basnl zel stma ebekesi ve bir veya birka s santral bulunan byk kampsler
veya siteler gibi komplekslerin blgesel stma tesisleri,
- Komple sahne tesisleri olan tiyatro ve opera gibi byk yaplar,
- 300 yataktan byk hastaneler,
- ok eitli zel tesisat da bulunan ant yaplar, ve benzerlerinin tesisat ileri.

MAKNE MHENDSL HZMETLER BLMLERNN KARILIKLARI

Madde 17- Makine mhendislii (PD) hizmetlerinin bu artnameden bulunan cret toplam,
hizmetin blmleri iin aada gsterilen oranlarla denir:
- neri Raporu
(15.1.1)
% 7
- n Proje
(15.1.2)
% 18
- Uygulama Projesi
(15.1.3)
% 50
- Detaylar
(15.1.4)
% 10
- Orjinallerin Teslimi (15.1.5)
% 5
- hale Dosyas
(15.2. )
% 10
---------Toplam %100
ELEKTRK MHENDSL HZMETLER:
Madde 18- Elektrik mhendislii hizmetleri, bina ile ilgili:
- Normal aydnlatma ve priz tesisatn, zil tesisat ve benzerlerini,
- Anten, basit donanma, sinyal, alarm ve ihbar, merkezi saat, paratoner tesisatn, telefon
ebekelerini ve santrallarn,
- Asansrleri, kuvvet tesisatn, d klandrma ve donanma tesislerini, bahe ve evre
aydnlatmasn, yedek elektrojen gruplarn, trafo postalarn, besleme hatlarn,
- Yryen merdivenleri, 2m/sn. ve daha yksek hzl ve kombine asansrleri, sanayi kuvvet
tesislerini, otomatik kumanda ve kontrol tesislerini, emniyet, zel ihbar ve kayt tesislerini
spor sahalar ile byk meydanlarn aydnlatma tesislerini, skor tesislerini,
- Deiken renkli klandrma tesisatn, programl elektro akustik tesisat, her nevi elektronik
kumanda, kayt ve yayn tesislerini, sinyalizasyon, beslenme ebekeleri ve benzeri zel
tesisleri, iine alr.
18.1 PROJE DZENLEME HZMETLER

18.1.1 neri Raporu:

Muhtelik zm ekilleri ve tesisat eitlerini, iletme ve amortisman masraflar nazara
alnarak yaplacak mukayese ve rantabilite hesaplarna dayanan ekonomik ve teknik etdleri,
tesislerin prensip ve sistemleri zerindeki nerileri, kroki, ema ve hesaplarla belirten
rapordur.

18.1.2 n Proje:
darece onaylanan neri raporundaki esaslara gre tesislerin ana hat ve kolonlarnn getii
yerleri tablolarn aparey ve kumanda noktalarnn yerlerini, cins ve zelliklerini, santral ve
cihazlarn yerletirililerini, ayrca proje ve hesaplara esas olacak verileri tesbit eden hesap
tarzlarn belirten 1/100 lekli projedir.

18.1.3 Uygulama Projesi:

Onanm n projesine gre tesislerin uygulama safhas iin gerekli btn bilgileri, hesaplar
veren ve genellikle 1/50 (darece kabul edilecek zel hallerde 1/100) lekli olan, tesislerin
btnnn emalarn ihtiva eden, uygulamann tamamna yararl projedir.

18.1.4 Detaylar:
Santral, kumanda ve tablo nitelerinin bulunduu mahallerin, yerletirmelerin ve zel
balantlarn, tesbit ve ask sistemlerinin 1/20 (gerekirse 1/10) lekli plan kesit ve
grnleri ile, gerekli detaylarn uygulama iin (1/10, 1/5, 1/2 gibi) uygun lekli detay
projeleri, zel imalt iin ayrntl imalt resimleridir.

18.1.5 Proje Orjinallerinin dareye Teslimi:

Projelerin idarece onanmas srasnda yaplan deiikliklerin de ilendii proje orjinallerinin
idareye teslimi ilemidir. Orjinal projeler, Alminyum kutu muhafazalar iinde idareye teslim
edilir.

18.2 HALE DOSYASI DZENLEME HZMETLER

18.2.1 Birinci kefe esas olacak metrajn yaplmas;

18.2.2 Birim fiyat bulunmayan ilerin fiyat analizlerinin dzenlenmesi;

18.2.3 Birim fiyat listesinin ve zel fenni artnamenin hazrlanmas;
18.2.4 Keif zetinin yaplmas;
18.2.5 darece istenirse, mevzuata uygun olarak eksiltme artnamesi ve szleme tasarsnn
dzenlenmesi; ilerini kapsar.

18.3 PROJELER VE KOPYALAR

Proje dzenlenmesinin her safhasnda elektrik mhendisi idareye orjinalle birlikte kopye
proje ve dosya verecektir. Gerektiinde istenecek fazla kopyelerin paras ayrca denir.

18.4 ELEKTRK MHENDSL KONTROL HZMETLER

Mesleki kontrol konusu olan ilerin devamnca teknik kontroln yapmak, uygulama
srasnda gerekecek deitirme ve detay resimlerini hazrlamak, geici kabulde bulunmak ve
i bittikten sonra 1/50 lekli "yapld-as built" projesini kopyas ile idareye vermektir.

SINIFLAR
Madde 19- Elektrik mhendislii hizmetleri (bir arada ele alnanlardan en komplike tesisin
snf dierlerine de uygulanmak zere) aada gsterilen be snfta deerlendirilir.
19.1 BRNC SINIF
- Ahr ve kmes gibi basit tarm binalar, basit evler,
- Ky okullar,
- Salk ocaklar,
- Karakollar, ve benzerlerinin normal aydnlatma ve priz tesisat, zil ve dier basit zayf akm
tesisat;
- Yukardaki yaplar iin 1 KW ve daha alak gerilimli elektrik balantlar ve benzerleri,
19.2 KNC SINIF
- Apartman ve yksek nitelikte konutlar,

- Okullar
- Dispanserler,
- Orta derecede idare binalar, ve benzerlerinin birinci snfta belirtilen tesisat ve buna ek
olarak; anten basit donanma ve d klandrma, sinyal, alrm ihbar, merkezi saat tesisat,
telefon ebeke ve santral, paratoner tesisat,
Yukarda belirtilen yaplar iin elektrik balantlar, 6,6 KW'a kadar datm ebekeleri ve
trafo postalar ve benzerleri;
19.3 NC SINIF
- Yurtlar, kk otel ve moteller,
- Yatl okullar, eitim merkezleri, kltr tesisleri, toplant salonlar,
- dare ve bro binalar, elilikler,
- Mezbahalar, souk hava depolar, terminaller,
- 100 yataa kadar (100 yatak dahil) hastaneler, ve benzerlerinin yukardaki snflarda
belirtilen tesisat ve bunlara ek olarak, kuvvet tesisat, elektro-akustik tesisat;
- Sz edilen yaplar iin elektrik balantlar, d klandrma ve donanma tesisat, bahe ve
evre aydnlatmas, asansrler, yedek elektrojen gruplar; 200 KW'a kadar trafo postalar,
motor, jeneratr ve benzerleri bulunan ak veya kapal sanayi tesisleri, 35 KW'a kadar
yksek gerilim ebekeleri, trafo postalar ve benzerleri;
19.4 DRDNC SINIF
Teknik ve ekonomi ynnden aratrma ve etd gerektiren tesisat eitleri ile donatlacak:
- Byk binalar, bina gruplar ve siteler gibi kompleksler, oteller,
- niversite kampsleri, tiyatro binalar ve sinemalar,
- 300 yataa kadar (300 yatak dahil) hastaneler, lboratuvarlar,
- Terminal binalar,
- Yrr merdivenli yeralt geitleri, ve benzerlerinin nc snfta belirtilen tesisatna ilve
olarak; emniyet tesisat, zel ihbar ve kayt tesisleri, tam elektro-akustik tesisat, otomatik
kontrol ve kumanda tesisleri, hastahanelerin tehis ve tedavi tesisat ile zel hastahane tesisat,
ebeke balantlar;
Spor sahalarnn, byk meydanlarn aydnlatma tesisat, skor tesisleri, 2 m/sn ve daha sr'atli
ve kombine asansrler, yrr merdivenler, 1000 KW'ya kadar trafo postalar, jenaratr, motor
ve benzerlerini ihtiva eden ak veya kapal sanayi tesisleri, 35 KW'un stnde olan yksek
gerilim ebekeleri ve trafo postalar ve benzerleri;

19.5 BENC SINIF

Teknik ve ekonomi ynnden nemli etd ve aratrma gerektiren ve zel ihtisas isteyen
tesisat eitleri ile donatlacak;
- ok eitli zel tesisat da ihtiva eden ant niteliinde byk yaplar,
- Komple sahne tesisat bulunan tiyatro ve opera gibi byk yaplar,
- 300 yataktan byk hastaneler,
- Radyo ve televizyon binalar ile vericileri ve rle istasyonlar,
- Byk sanayi tesisleri, ve benzerlerinin drdnc snfta belirtilen tesisat; deiken renkli
klandrma, programl elektro-akustik her nevi elektronik kumanda, kayt ve neir tesisat ve
benzerleri, 1000 KW'n stndeki gte enerji santralleri,

ELEKTRK MHENDSL HZMETLER BLMLERNN KARILIKLARI

Madde 20- Elektrik mhendislii (PD) hizmetlerinin artnamede bulunan cret toplam,
hizmetin blmleri iin aada gsterilen oranlarla denir.
- neri Raporu
(18.1.1)
% 7
- n Proje
(18.1.2)
% 20
- Uygulama Projesi
(18.1.3)
% 50
- Detaylar
(18.1.4)
% 8
- Orjinallerin Teslimi (18.1.5)
% 5
- hale Dosyas
(18.2. )
% 10
---------Toplam %100
IV. SON HKMLER
BNALARDAN GAYR YAPILAR:
Madde 21- Binalardan gayri yaplarn proje ve mesleki kontrolluk hizmetlerinin bedellerinin
tayini esaslar bu artnameye ek olarak karlacak bir artname ile tespit edilir.

YRRLKTEN KALDIRMA:
Madde 22- 1974 ylnda Bakanlk Onay ile yrrle girmi olan ve halen yrrlkte
bulunan " Mimarlk ve Mhendislik Hizmetleri artnamesi" yrrlkten kaldrlmtr.

YRRLK :
Madde 23- 832 Sayl Kanunun 105'inci maddesi gereince Saytay'n 7 Haziran 1985 gn ve
150742/399 say ile gr de alnarak hazrlanan bu artname yaym tarihinde yrrle
girer.

YRTME:
Madde 24- Bu artname hkmlerini Bakanlar Kurulu yrtr.

EK: PROJE VE HALE DOSYASI DZENLENMES (PD) N CRET

ORANLARI CETVEL
(Mesleki Kontrolluk Hizmetleri in Oranlarn % 60' Alnr)
YYM/BM Birinci kinci nc Drdnc Beinci
(M)*
Snf(%) Snf(%) Snf(%) Snf(%) Snf(%)
------- --------- --------- --------- --------- ----------500
3.92
4.48
5.04
5.60
6.16
1.000
3.02
3.58
4.14
4.70
5.26
2.500
2.42
2.84
3.27
3.70
4.12
5.000
2.00
2.31
2.62
2.93
3.24
7.500
1.80
2.07
2.32
2.59
2.84
10.000
1.69
1.91
2.15
2.38
2.61
12.500
1.57
1.79
2.00
2.21
2.42
15.000
1.49
1.68
1.87
2.07
2.27
17.500
1.41
1.58
1.76
1.94
2.12
20.000
1.34
1.51
1.67
1.84
2.00
22.500
1.28
1.43
1.57
1.73
1.88
25.000
1.22
1.35
1.50
1.64
1.79
27.500
1.16
1.29
1.42
1.55
1.68
30.000
1.10
1.22
1.35
1.47
1.61
32.500
1.05
1.18
1.31
1.44
1.57
35.000
1.01
1.14
1.26
1.39
1.51
37.500
0.98
1.10
1.22
1.34
1.46
40.000
0.95
1.07
1.18
1.30
1.41
42.500
0.92
1.04
1.15
1.26
1.37
45.000
0.89
1.01
1.11
1.23
1.33
47.500
0.87
0.98
1.08
1.19
1.30
50.000
0.85
0.96
1.05
1.16
1.26
52.500
0.83
0.93
1.03
1.14
1.23

55.000
0.81
57.500
0.79
60.000
0.77
62.500
0.76
65.000
0.74
67.500
0.73
70.000
0.72
72.500
0.70
75.000
0.69
77.500
0.68
80.000
0.67
80.000 den
fazlas
iin
0.67

0.91
0.89
0.87
0.85
0.84
0.82
0.81
0.79
0.78
0.77
0.75
0.75

1.00
0.98
0.96
0.94
0.93
0.91
0.89
0.88
0.86
0.85
0.83
0.83

1.11
1.09
1.06
1.04
1.02
1.00
0.98
0.97
0.95
0.93
0.92
0.92

1.20
1.18
1.15
1.13
1.11
1.09
1.07
1.05
1.03
1.02
1.00
1.00

Ara deerler enterpolasyonla bulunur.

NOT: Deprem blgelerinde ina edilecek yaplarn inaat mhendislii(PD) creti hesabnda
yap snf bir st derecede alnacaktr.
Yap 5. snf ise inaat mhendislii (PD) creti %10 arttrlacaktr.
(*) YYM: Yap Yaklak Maliyeti, TL/m
BM : Birim Maliyet, TL.