nsan ilikilerinde 4 x 4'LK LETM

Hayat Yaynlar: 204

Baar Dizisi: 57
Kitabn Ad insan likilerinde 4x4'lk iletiim
Kitabn Yazar Ouz Saygn
Editr Rahime Demir
2005, Hayat Yaynclk letiim, Yapm, Eitim Hizmetleri ve Tc. Ltd. ti.
Tm yayn haklar anlamal olarak Hayat Yaynlar'na aittir. Kaynak
gsterilerek alnt yaplabilir; izinsiz oaltlamaz, baslamaz.
ISBN: 975-6218-15-0
Ouz SAYGIN
1952 stanbul doumlu olan Ouz Saygn, stanbul ktisadi ve Ticari limler
Akademisi mezunudur. Bireysel ve kurumsal geliim uzman ve NLP uygulaycsdr.
Uzun yllar eitim sektrndeki deneyimlerinden sonra, 1986 ylndan itibaren
kiisel geliim alanndaki etkinliklerini artrarak profesyonel olarak eitim
seminerleri vermeye balamtr.
2003 ylnda "dnyann ilk master trainer" ve Snrsz G kitabnn yazar
Anthony Robbins'in hocas Dr. Wyatt Woodsmall'dan eitim alarak NLP trainer
olmutur. Ayrca hipnoz konusunda dnyann en iyilerinden master trainer Robert
Smith ve master trainer Debra Wylte ile almalar yapmtr. Birok dergi ve
gazetede makaleleri yaynlanmtr.
Yazm olduu ilk kitab Negatif Limanlardan Pozitif Sulara (43. bask,
stanbul, Hayat Yaynlar, 2005) Avrupa'nn birok lkesinde psikologlar
tarafndan Trk vatandalarna tavsiye edilen bir kitap olmutur.
Dier kitaplar Kiisel Geliim Stratejileri (20 bask), Baar Rehberi (11
bask), Beyin Gcn Gelitirme (17 bask), Hayatn inde Kiisel Geliim'dir.
Ayrca "Deiim Rzgarlar" adl iki eitim kasedi ve "Pozitif Sulara Yolculuk"
adl bir eitim CD'si vardr.
eitli kurumlarda verdii seminerler unlardr:
NLP (Zihin Dili Programlamas), letiim Becerileri, Zihin Haritalar,
Alternatif Dnme Teknikleri'dir. Ana-babalara ynelik deiik balklarda
seminerlerin yan sra eitli kurumlarda, alanlarn motivasyonunu artrmaya
ynelik uygulamalar yapmaktadr.
Bu gne kadar verdii seminerlere Trkiye'de, Avrupa'da ve Orta Asya'da yaklak
bir milyonun zerinde insan katlmtr.
Eitim kurumlarna, dershanelere, irketlere danmanlk yapmakta; ayrca
renci, retmen, ynetici, sporcu ve siyasi parti yneticilerine de bireysel
danmanlk yapmaktadr.
Uzun yllar profesyonel olarak masa tenisi oynam, antrenrlk yapm ve milli
takma oyuncular yetitirmitir.
NLPTA Uluslararas Nro-Linguistik Programlama Eitmenleri Birlii yesi ve
uluslararas yetkili eitmenidir.
letiim
www.oguzsaygin.com
bilgi@oguzsaygin.com
NDEKLER
Teekkrler ..... 7
nsz ......... 9
BLM 1 FARKLI KARAKTERLER TANIMAK VE ETKL LETM
Karakterlerin Dalm .... 13
nce Kendimizi Tanmakla e Balamalyz ...... 14
BLM 2 TEST UYGULAMASI
Puanlandrma ....... 17
Test
........ 18
Deerlendirme: .... 21
Testin Deerlendirmesi ........ 22
BLM 3 4 AYRI KARAKTER VE "4X4'LK" LETM
BLM 4 4 FARKLI KARAKTERN ZELLKLER
A. Sar Karakterli Kiilerin zellikleri ..... 27
Sar Karakter ...... 27

Sar Karakterlerin Temel zellikleri .... 28

Sar Karakterin Tipik zellikleri
... 31
B. Mavi Karakterli Kiilerin zellikleri ... 48
Mavi Karakter ....... 48
C. Krmz Karakterli Kiilerin zellikleri ... 62
Krmz Karakter ..... 62
D. Yeil Karakterli Kiilerin zellikleri .... 75
Yeil Karakter ....... 75
BLM 5 KARAKTERLERN KARIIMI
Krmz-Sar: Giriken .. 91
Krmz-Mavi: Odakl ... 92
Mavi-Yeil: Temkinli
... 94
Yeil-Sar: nsan Odakl ... 95
Krmz-Yeil: Med-Cezir .... 96
Sar-Mavi: eliki .. 98
Drt Ayr Karakteri Yerinde Kullanmak.................................... 99
Nasrettin Hoca ve Drt Farkl Yn........................................100
Yunus Emre ve Drt Farkl Yn ............................................102
BLM 6 FARKLI KLKLERN MOTVASYONU VE STRESTEN KURTULMA YOLLARI
Karakterlere Gre Motivasyon nerileri ..................................106
Krmz Karakterli Kiiler .. 106
Mavi Karakterli Kiiler .... 108
Sar Karakterli Kiiler ... 110
Yeil Karakterli Kiiler .... 112
BLM 7 KLKLERLE UYUMLAR
Sar Karakterli Kiilerin Dierleriyle Uyumu ............................115
Sarnn Sarya Uyumu .. 115
Sarnn Maviye Uyumu .... 116
Sarnn Krmzya Uyumu.. 117
Sarnn Yeile Uyumu .... 117
Mavi Karakterli Kiilerin Dierleriyle Uyumu............................118
Mavinin Sarya Uyumu .... 118
Mavinin Maviye Uyumu........................................................118
Mavinin Krmzya Uyumu ....................................................119
Mavinin Yeile Uyumu ... 119
Krmz Karakterli Kiilerin Dierleriyle Uyumu........................120
Krmznn Sarya Uyumu......................................................120
Krmznn Maviye Uyumu ....................................................120
Krmznn Krmzya Uyumu..................................................121
Krmzn Yeile Uyumu .... 121
Yeil Karakterli Kiilerin Dierleriyle Uyumu............................122
Yeilin Sarya Uyumu ... 122
Yeilin Maviye Uyumu .. 122
Yeilin Krmzya Uyumu .... 123
Yeilin Yeile Uyumu ... 123
BLM 8
FARKLI KLKLERE TAVSYELER VE ETKL LETM METOTLARI
Sandvi Metodu ...... 125
Sandalye Metodu ... 128
Tekniin Uygulanmas ........ 129
Farkl Kiiliklere neriler .... 131
Sar Karakterli Kiilere Tavsiyeler .... 132
Mavi Karakterli Kiilere Tavsiyeler ..... 133
Krmz Karakterli Kiilere Tavsiyeler .. 134
Yeil Karakterli Kiilere Tavsiyeler ..... 135
Son Sz Yerine ..... 136
Kaynaka ........ 137
teekkr
Bu kitabn yazlmasnda bandan sonuna kadar yanmda olan, tm seminerlerimi
byk bir dikkatle takip ederek notlar tutan ve bunlar bilgisayar ortamna

aktaran Tue Doansel'e ok ey borluyum. O olmasayd bu kitab bitiremezdim.

Babas Timur Bey ve annesi Oya Hanma da ayrca teekkrler.
Seminerlerime katlarak iindeki gc kefeden Safinaz Boz-kurt'un her karakter
iin ayr ayr yazd 4 iir de kitaba ayr bir renk katt. Bunun iin
teekkrler.
Kitabn son aamasnda aramza katlan ve yapt dzenlemelerle kitabn son
haline gelmesinde byk emei bulunan Zeynep Burcu Sbnn de emeini anmadan
geemeyeceim. Bir konuda danmanlma ihtiya duyarak beni arayan, daha sonra
yapt titiz inceleme sonucu kitab son haline getiren ve bylece benim en
byk problemimi zen . Ebru Olur'a son katklar iin ayrca teekkr ederim.
Yapt titiz almalarla kitapta yaanan vakalarn byk bir ksmnn
baaryla sonulanmasna ok nemli katklar olan NLP Trainer sayn Nurhan
Gleryz'e teekkr ederken, sayn Nejat Sezik Beyin ynlendirmelerini ve
editrmz Rahime Demir'in yorumlarn asla unutamam. Bata Hayat Yaynlar
Genel Mdr Hayati Bayrak olmak zere tm Hayat Yaynlar alanlarna
teekkr bir bor bilirim.
yi ki varsnz. Sizler yanmda olduka ben yrmeye devam edeceim.
thaf
Kitabm bana asla vazgememeyi reten rahmetli babama,
Gl kararl olum Ekrem'e,
Barl sevecen kzm sevgili Merve'ye
ve bugnlere gelmemde en byk emee sahip iki olaanst kadna; anneme ve
eime ithaf ediyorum...
niversiteyi bitirip diplomay almann ilk heyecan geince kendi kendimi
sorgulamtm: Ben bu hayatta baarl olmak iin neler renmitim eitim
hayatm boyunca?
Okuduum bilim dal iktisat olmasna ramen bir bakkaln defterini tutacak kadar
bile iktisat bilgisine sahip deildim. nk defterlerin arasna gmlmekten
holanmyordum.
nsan ilikileri rakamlardan daha ok ilgimi ekiyordu. ktisat dersini insan
ilikileri dersi gibi anlatan iktisat hocamn anlattklar dnda hibir dersin
ierii aklmda yoktu. Hocalarmdan sadece izdikleri siyah tablolar ve
yaptklar eletiriler kalmt.
nsani ilikiler konusunda, ilkokulda, fazla giriken olmam sebebiyle iittiim
azarlar hatrlyorum. O yllarda fazla giriken olmay azar iitmekle
artrr olmutum.
Ortaokulda ise en sevdiim ders Trke idi. nk hocamz Muharrem Tekdal her
dersin yarsnda bizlere kiisel geliim dersi verir ve o zamann tek kiisel
geliim kitab olan Dale Carneige'nin "Sz Syleme ve Baarma Sanat" adl
kitabn okurdu. nsan ilikilerinin nemini ilk defa o zaman anlamtm..
Lise yllarnda aklma hep elenceli fikirler gelirdi. retmenlerin bize
fkralar anlatarak ders vermelerinden, bizlerle futbol ma oynamalarna kadar
birok ey... Her eyin ok doal ve elenceli olmasn istiyordum.
Arkadalarm, hocalarm ve ailemi srekli incelerdim. Bazlarnn en basit bir
iin bile doru ve dzgn yaplmasna verdii nemi grdke hep arrdm.
Rahmetli babamn en ufak bir eye niin o kadar ok sinirlendiini anlayamazdm.
Anneminse son derece sakin, soukkanl ve
10
sevecen tavrlarn grdke insanlarn neden bu kadar farkl olduklarn
sorgular dururdum.
Nianllk dneminde eimin en ok beendiim zellii, derli toplu ve dzenli
olmasyd. Bende olmayan birok zellik onda vard. Baz zelliklerimiz olduka
farklyd onunla. rnein evlendikten sonra mutfak lavabosunda ellerimi ykamama
neden tepki verdiini hi anlayamamtm. Kafasna koyduu her eyi baaran
olum Ekrem'in zorla balattm masa tenisi sporunda stanbul ampiyonu
olduktan sonra bu sporu brakmasn da hi anlayamamtm. Olum Ekrem'in
bulunduu her toplumda kontrol elinde tutmak istemesine ramen, kzm Merve'nin
kontrol eline almak gibi bir kaygsnn olmamas, sadece huzurlu bir ortam
istemesi de bana ilgin geliyordu.
nsan kiilikleri zerinde dnmeye ve bunlar incelemeye baladmda eimin,
kzmn, olumun ve benim drdmzn de ayr karakterlerde olduumuzu kefettim.

nceleri aile fertlerini anlamaya almakla snrl olan bu abam, daha sonra
genel insan ilikilerinde de uygulamaya baladm fark ettim.Onlarn ve
iletiimde bulunduum dier insanlarn karakter zelliklerini rendike
ilikilerimiz daha samimi ve daha baarl olmaya balamt. "4x4'lk iletiim"
kurmann yolu, drt farkl karakteri tanmaktan geiyordu. Bu karakterleri
tandka ve bu bilgilerden yararlandka deneyimlerimi ve gzlemlerimi daha
sistematik bir hale getirmeye karar verdim ve elinizdeki bu kitap ortaya kt.
Hepimize drt drtlk iletiimler diliyorum.
--Farkl Karakterleri Tanmak ve Etkili letiim
Gerek i hayatnda, gerek zel hayatmzda, hatta kendimizle olan iletiimimizde
"mutluluk" byk lde "iyi ilikiler kurabilme yeteneimize" baldr.
Herkes ok iyi bir iletiim ustas olamayabilir; ama en azndan evresiyle olan
ilikilerinde baz bilgileri renerek iletiim atmalar yaamadan hayatn
"mutlu" bir ekilde srdrebilir.
insanlar arasndaki srtmeler, genellikle kiiler arasndaki farkllklardan
kaynaklanmaktadr.
nsanlarn kendi karakterlerini daha iyi tanyp anlamalar ve etraflarndaki
bireylerle iyi iletiimde bulunmalar sonucunda toplum, maddi ve manevi anlamda
pozitif deerler kazanacaktr.
Unutmayalm ki toplum, bir zincire benzer. Bir zincir, halkasnn en zayf
olduu yerden kopar. Zincirin kopmamas iin onu oluturan her halkann
sapasalam, gl ve mkemmel olmas gerekir.
Bugne kadar binlerce kiiye ve aileye danmanlk yaptm, Trkiye'nin birok
yerinde ve yurt dnda seminerler verdim. Bu eitimlerde grdm ki insanlar en
ok karakter farkllklarn bilmemekten dolay iletiim problemleri yayorlar.
Bu kitabm
/
12
yazmamdaki ama da sizlerin bu farkllklar aleyhinize deil, lehinize
dndrebileceinize inanmamdan kaynaklanyor. Sizler de bu bilgilerden sonra
insan karakterlerini daha iyi anlayarak ncelikle kendinizi, sonra da
evrenizdekileri tanm olacaksnz. Bu farkllklar farketmenizle iletiimde
sk sk yaptnz hatalar yapmayacak ve iletiim problemlerinizi zeceksiniz.
Sizlere bu kitapta yaadklarmdan sunduum canl rneklerden de anlalaca
gibi bu farkllklarla evimizde, iimizde, sosyal hayatmzda, ksacas
hayatmzn her annda karlayoruz. yi bir iletiimin temelinde ite bu
karakter farkllklarnn farknda olmak yatyor.
30 yllk eitim hayatmda edindiim bilgilerin nda karakterlerle ilgili
olarak unlar rahatlkla ifade edebilirim:
Bu kitabn ilerleyen blmlerinde ayrntl olarak ele alacamz 4 farkl insan
karakterinin hibiri dierinden ne daha iyi, ne - daha ktdr; her birinin
gl ve zayf ynleri vardr. nemli olan, iletiim srecinde bu farkllklarn
bilincinde olmaktr.
q nsanlara huzur veren ve herkesin yardmna koan barl sevecen insanlar
bazen bu yzden kendi ilerini aksatabilirler.
Q
evrelerine nee saan baz insanlar bu tavrlarn abartrlarsa itici
olabilirler. ?
Baz insanlar byk bir enerjiye
sahiptirler. Kafalarna
koyduklar her ii baarabilirler. Ancak bunu yaparken etraflarndaki birok
insan da incitebilirler.
?
Baz
insanlarn
en gl yn, ise planl ve programl olmalardr.
13
Her eyi kusursuz yapmaya alan bu insanlarn kat kurallar evrelerindeki
insanlar zaman zaman skabilir.
Yukardaki satrlardaki yaklam farkllklar, aslnda 4 farkl karakterin
hayata kar 4 farkl tutumunu dile getirmektedir. nsanlarda bu karakterlerin
her birinden az ya da ok bulunmasna ramen her insann alma tarzn
etkileyen esas bir karakteri vardr. Bu drt karakterin hepsi de bizde
mevcuttur. Ama bunlardan birisi davranlarmz ve yaptmz ii en ok
etkileyen baskn karakterimizdir.
Karakterlerin Dalm

Uzun zamandr devam eden seminerlerimde, nce bu drt karakterin zelliklerini

anlatarak bir giri yapyorum. Sonra da baskn karakteri belirleyeceimiz bir
test yaparak herkesin temel karakterini tespit ediyorum. Ayn karakter
kategorisindeki kiilerin ayn grupta yan yana oturmasn istiyorum.
Katlmclar drt gruba ayrlyorlar ve her seferinde de gruptaki saylarn
birbirine yakn olduunu gryorum. Bu drt grubun lkelere ve dnyaya
yayllar da ayn ekildedir. Drt farkl insan tipi vardr ve hepsinin nfusa
dalm birbirine yakndr.
Gerek seminerler, gerekse yaptm danmanlklarda insanlar yakndan
incelediimde drt farkl karakterden de baarl liderler, i adamlar,
anneler-babalar ve retmenler ktn grdm. Ayrca bu baarl kiilerin,
bakalarn kendi karakterlerine uymaya zorlamak yerine dier karakterlerle uyum
salamaya a14 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
Bu drt grubun lkelere ve dnyaya yayllar da
ayn ekildedir. Drt
farkl insan tipi vardr ve
hepsinin nfusa dalm
birbirine yakndr.
lmalarnn baarlarndaki en byk faktr olduunu tespit ettim.
Hepimiz kendimizin grmedii ama dmzdaki insanlarn fark ettii
karakterimizin baskn zelliklerinin dier insanlarda meydana getirdii etkiyi
grp davranlarmzda dikkat etmemiz gereken ynlerimizi fark etmeliyiz. nk
her bir karakterin tad zelliklerin, farkl karakterlerdeki dier insanlar
zerinde az ya da ok stres yapan ynleri vardr. Dengeli ilikiler kurmak iin,
birlikte altmz insanlarn karakteristik davran biimleri ile uyum
iinde olmamz gerekir.
Farkl kiilerle uyum salamak iin bazen onlar glendirecek nerileri; bazen
dzenli, planl ve programl bir hayat; bazen yaplacak ilerin hareketli ve
heyecanl taraflarn; bazen de onlar huzura kavuturacak nerileri bilmemiz ve
bunlar onlarla paylamamz, iletiim asndan ok nemlidir.
nsanlar hayatlarna bir ekil verebilirler; ancak yaplarndaki temel
zellikler deitirilemez. Burada nemli olan, insanlarn hayatn kiiliklerine
ve yaplarnn temel zelliklerine uygun olarak nasl deitirebileceimizi
bilmektir. Mesela bir eser yapmak istersek, bunun iin hammaddeler eit
eittir. Mermer, elmas, granit, ...gibi. Eserimizi olutururken bunlardan
birini seeriz. Fakat, burada biz bir mermeri aldmzda ne kadar abalarsak
abalayalm bunu bir elmasa evirebilir miyiz? Tabi ki hayr. Biz ancak mermeri
alr, zmparalar ve ona bir ekil verebiliriz. Ama hammaddeyi deitiremeyiz.
nce Kendimizi Tanmakla e Balamalyz
zellikle i hayatnda birbirimizin alma biimini anlamaz-sak stresimiz artar
ve retkenliimiz azalr. Unutmamalyz ki geFarkl Karakterleri Tanmak ve Etkili letiim
15
rek toplumda, gerek aile iinde ve gerekse modern organizasyonlar iinde hemen
her pozisyonda "bakalar ile iyi iliki kurma becerisi" baarnn ok nemli
bir faktr haline gelmitir. Yani iletiimin "olmazsa olmaz" insanlarla iyi
ilikiler kurabilme becerisidir dersek abartm olmayz. Bu beceri de insan
karakterlerini tanmaktan geiyor.
Kendimizi anlamamz, gerekten kim olduumuzu, neden byle davrandmz,
olumlu ynlerimizi, onlar nasl glendireceimizi ve olumsuz ynlerimizle,
onlar nasl olumluya evireceimizi bilmek, bu karakter zelliklerini
bilmemizden geiyor.
Kendimizi tanmadan, kiiliimizi gelitirmeden bakalaryla geinmeyi
renemeyiz. imizdeki kaynaklan fark edip en iyi ekilde kullanmay bilirsek
potansiyelimizin bou bouna akp giden bir su gibi ziyan olmasna da izin
vermeyiz. O suyun nne bir baraj yapar ve onu kendi lehimize kullanabiliriz.
Bylece hayat ve insanlar olduu gibi kabul edecek ve aslnda farkllklarn
bir yap-bozun kk paralarnn yerine konduunda meydana getirdii anlam gibi
ok eyler ifade ettiini farkedeceiz. Paralar farkl ve bu farkllk iyi bir
ey; nk bizler puzzle' ancak bu farkl paralarla btnletirebiliriz. te
her biri bir boluu tamamlayan bu karakter zelliklerini iyi bilirseniz;

?
nsanlar daha doru anlar ve
kendinizi
de
onlara daha doru
anlatabilirsiniz.
?
kna kabiliyetiniz artar.
?
Strese girmezsiniz ve karnzdaki insanlarn strese girmesine sebep
olmazsnz.
?
Liderlik becerileriniz geliir.
Kendimizi anlamamz,
gerekten kim olduumuzu, neden byle davrandmz,
olumlu ynlerimizi, onlar nasl glendireceimizi
ve olumsuz ynlerimizle, onlar nasl olumluya
evireceimizi bilmek, bu karakter zelliklerini bilmemizden geiyor.
16
Daha iyi bir anne, daha iyi bir baba ve daha nitelikli bir insan olursunuz.
Evinizde ve i yerinizde daha mutlu ve
huzurlu
bir hayat yaarsnz..
nsan bakalarnn karakterini tahlil etmeden nce kendi karakterinin
zelliklerini, olumlu ve olumsuz ynlerini yakndan tanmak zorundadr. Bunu en
iyi dile getiren de yine kendi kltr kaynaklarmzdan Yunus Emre'dir:
ilim ilim bilmektir
ilim kendin bilmektir
Sen kendini bilmezsin
Bu nice okumaktr
Blm 2
Test Uygulamas
Farkl karakterlerin zelliklerini tespit etmede bir l olarak bu blmde bir
test uygulamas yer almaktadr. Aadaki test, her biri drt ktan oluan 15
soru iermektedir. Seeneklerde belirtilen zelliklerle size ne derecede uyarsa
ise ona gre puan veriniz.
Puanlandrma
Her sorunun altnda 4 k yer almaktadr. Sorular cevaplarken size en uygun
seenee XX iareti, o seenekten sonra size en uygun gelen seenee ise X
iareti koyun. Seeneklerden sadece iki kka iaret koyun, eer sadece tek
kka iaret koyacaksanz o kka XX iareti koyun.
Bir cevap rnei zerinde aklayalm:
Burada kii kendini en ok (B) kkna yakn grm ve o kka XX koymu. Bundan
sonra kendisine en uygun gelen k ise (A) olduu iin ona da X koymu.
Test sonunda A, B, C, D gruplarna iaretlediiniz iin verdiiniz X'leri XX=1
X=2 olmak zere toplayn.
Not:
XX=2 Puan
X= 1 Puan olarak deerlendirilecektir.
Derecelendirmeden sonra A, B, C, D, klarnn puanlarn ayr ayr sayn. En
son olarak bu klarn toplam puanlarn kyaslayn.
18
Hangi gruptaki puannz arlkta ise baskn karakter zelliklerinizin o gruba
girdii anlalacaktr.
Not: Aadaki test sizin arlkl olarak hangi gruba ait olduunuzu ortaya
karacaktr, bu yzden testi iaretlerken u anda sahip olduunuzu
iaretleyiniz.
Test
1.
Aadaki beyitlerden hangisi sizi daha iyi anlatr?
a. Gl, kararl, giriken ve doutan liderim Der kalkar, yoluma
devam ederim.
b.
Hayata anlaml renkler katar, elenceyi severim mr boyu herkesin
mutlu ve neeli olmasn dilerim.
c.
Her anm huzurlu ve sakin geirmek isterim Kavga grlt sevmem,
ilerimde en kolay yolu seerim.
d. Her eyin mkemmel, dzgn, kusursuz olmasn isterim ilikilerimde
saygl ve mesafeli olmay severim.
2.
Genellikle hangi tempoda ve nasl konuursunuz?
a. Hzl ve sonuca ynelik
b. ok hzl, heyecanl ve elenceli
c.
Daha yava ve sakin
d. Normal ve syleyeceklerimi aklmda tartarak

3.

19
4.

Bir ie motive olmanz salayan en nemli unsur hangisidir?

a.
Sonular dnmek
b.
Onaylanmak, takdir edilmek
c.
Gruptaki arkadalarmn destei
d.
Etkinlik, dzen ve disiplin

alma tarznz hangisine uygundur?

a. Youn ve hzlymdr. Ayn anda birka ii bir arada yapabilirim.
b. zgr bir ortamda alrm. nsan ilikileri odaklymdr.
c.
n planda olmayan ama gruba her trl destei veren bir yapm vardr.
d. Ayrntlar nemserim ve tek bir konuya odaklanarak alrm.
5.
alma temponuzu nasl deerlendiriyorsunuz?
a. Hzl bir tempoda alr, abuk karar almay severim.
b. ilerin rutin ve skc olmad ortamlarda yksek motivasyonla
alrm.
c. Nadiren aceleciyimdir. Ge de olsa stlendiim ii bitiririm.
d. Ayrntl dnerek karar veririm. bitirici bir tempoyla alrm.
6.
Hangisi sizi daha ok rahatsz eder?
a. Zaman israf ve ilerin gecikmesi
b. Tekrar gerektiren iler ve monotonluk
c. atma ortam ve anlamazlklar
d. Yanlmak ve yaplan hatann tekrarlanmas
7.
Bulunduunuz gruplarda hangi konumda daha baarl olursunuz?
a. Olaylara yn veren ve otoriteyi kullanan
b. insanlar motive eden ve neelendiren
c. Uzlatrc ve grup iindeki uyumu salayan
d. Bilgi salayc, aratrc ve olaylar takip eden
8.
Hangisi sizi daha ok strese sokar?
a. Olaylar zerindeki g ve kontrolmn azaldn hissetmek
b.
Skc, rutin iler yaplan bir ortamda bulunmak
c.
Beni aacan dndm sorumluluklar stlenmek
d.
Dzensiz ortamlar ve eksik yaplan iler
20
9.
Bir retmeninizin inceledii notunuzu artrdnda nasl tepki
verirsiniz?
a. Bunu zaten hak ettiimi dnrm.
b. ok sevinirim ve sevincimi belli ederim.
c. Hocama teekkr eder ve sayg duyarm.
d. Kadm grmek isterim. Hocamn nerde hata yaptn merak ederim.
--a.
Konunun ana hatlarnn konuulmas iin, sonucun belli olmasndan
hemen sonra kmay tercih ederim.
b. Toplant elenceli bir ekilde devam ettiinde sonuna kadar kalmay,
skc olmaya baladnda erken kmay tercih ederim.
c. Toplantnn huzur iinde gemesi ve gzel kararlar kmas iin stme
deni yaparm.
d. Toplantya vaktinden nce gelir, tm detaylar not eder ve bir
deerlendirme yapmak iin ge karm.
11
Kendinizde grdnz en zayf ynnz hangisidir?
;
a. nsanlar ileri istediim gibi yapmadnda ve seri olmadklarnda
sinirlenmek.
b. Dzensiz, dank ve programsz olmak.
c.
Kimseye hayr diyememek ve bakalarnn iine koarken kendi iimi
aksatmak.
d. Her eyin kusursuz ve mkemmel olmasn istemek, insanlar buna
uymadnda sinirlenmek.
12.
Kendinizde grdnz en gl ynnz hangisidir?
a.
Ksa srede karar alan ve harekete geen yapm.
b.
Girdiim ortamlara nee ve heyecan katan tarafm
c.
Her trl ortama uyum salamam ve atmalar nleme gayretim.
d.
Her eyi planl, programl ve dzenli yapma huyum.

13.

Aadaki ifadelerden hangisi sizi daha iyi tanmlar?

a. Gl, kararl, otoriter ve ynlendirici
b. Popler, neeli, sevimli ve muzip
c. Barl, sevecen, uyumlu ve sakin
d. Tertipli, dzenli disiplinli ve planl
14.
alma masanzda nelere dikkat edersiniz?
a. ncelik verdiim eyleri yapacak ekilde dzenlenmi sade bir masay
tercih ederim.
b. insanlara karmakark gelen ama benim aradm her eyi bulduum bir
masada alrm.
c. nce masamn zerine gerekli olan her trl ara gereci koyarm. Sk
sk kalkarak enerjimi harcamak istemem.
d. yi bir i karmam iin masam son derece derli, toplu ve dzenli
olmaldr.
15.
Ertesi gn zlmesi gereken bir problem varsa o akamki ruh haliniz nasl
olur?
a. ok byk tedirginlik duymam, nk ertesi gn o ii olmas gerektii
gibi yapacamdan eminimdir.
b. ok tedirginlik duymam, nk nasl olsa iler bir ekilde
hallolacaktr.
c. Sorumluluun stmde olmasndan dolay tedirginlik duyarm.
d. Tedirginlik duyarm ve gecenin byk bir blmnde problemin nasl
zleceiyle ilgili planlar yaparm.
Deerlendirme:
Aldnz puanlarn toplamn,klara gre aaya not edinil.
A-B-C-D-......................................................
22
Testin Deerlendirmesi
A kkndaki puanlarnz arlkl ise siz gl kararl yapya sahip krmz
karakterli bir kiisiniz.
B kkndaki puanlarnz ok ise siz popler neeli sar karakteri ar basan
bir kiisiniz.
C kkndaki puanlarnz ok ise siz barl sevecen yeil karakterli bir
kiisiniz.
D kkndaki puanlarnz ok isetertipli dzenli yapya sahip mavi karakterli
bir kiisiniz.
Testin sonunda kan bu renklerin anlam nedir peki? Krmz, sar, mavi, yeil
karakterli olmak ne anlama geliyor? Bu blmden sonraki ksmlarda,
karakterlerin anlamlar zerinde durulacaktr.
Tarih boyunca insanlar ve onlarn davranlarn anlamamza yardmc olacak
birok yntem bulunmutur. Bu yntemlerin kimisinde bazen sadece davrann
olmamas-olmas gibi iki deikenli boyutu zerinde durularak kiilik analizi
yaplm; bazlarn da insann daha karmak boyutlar vurgulanmtr. Ancak
gemiten gnmze btn yntemlerin bir analizi yapldnda insanlarn temel
anlamda 4 farkl gruba ayrld grlmektedir. Bu almamzda da bu 4 farkl
karakteri sar, krmz, mavi ve yeil olmak zere 4 farkl renkle simgelenmi
olarak bulacaksnz. Burada yapm olduumuz snflandrmadaki zellikler bu
konuda daha nceden yaplm aratrmalar ve onlarn sonularyla da paralellik
arz etmektedir. Bu eserde 4 farkl karakter renklerle ifade edilecektir:
1.
SARI: lgn bir renktir, neeyi ve hareketi simgeler. Kitabmzda
popler, neeli, kabna samayan kiileri bu renkle simgeedik.
2.
MAV: Asaleti ve ciddiyeti simgeleyen bir renktir. Tertipli, dzenli,
kuralc ve disiplini seven insanlar bu gruba girerler.
24
3. KIRMIZI: Canl ve dikkat ekici bir renktir. Gc, kararll ve
sahiplenmeyi simgeler. Gl, kararl ve ynetme eilimli kiileri bu renge
uygun grdk.
4. YEL: Rahatlatc ve huzur verici bir renktir. Skuneti ve uyumu simgeler.
Kitabmzda barl, uyumlu ve sevecen kiileri bu renkle simgeledik.
1960'larda Dr. David Merrill, "girikenlik" ve "tepkisellik" olarak ikiye
ayrd davran kmesinin, dier insanlarn nasl davranma eilimi

gsterdiklerini anlamakta yararl olduunu kefetti. Bunun sonucunda aada

grlen snflandrmay yaparak insanlar 4 gruba ayrd:
ANALZC
YNLENDRC
Daha az girikenlik
Daha fazla girikenlik
Daha az tepkisellik Daha az tepkisellik
CANA YAKINLIK Daha az girikenlik
DIAVURUMCU
Daha fazla girikenlik
Daha fazla tepkisellik
Daha fazla tepkisellik
25
Robert Bolton ve Dorothy Grover Bolton ise " Hayatnda nsan sluplar" adl
kitaplaryla i dnyasna ynelik olarak karakterlerle ilgili en kapsaml eseri
ortaya koydular. Bu kitapta Dr. Merrill'in almalarndan da yararlandlar. Bu
kitaptaki karakterlerin bizim simgelerimize gre sralan ise yledir:
Sar karakterler - Davurumcu
Mavi karakterler - Analizci
Yeil karakterler - Canayakn
Krmz karakterler - Ynlendirici
nsan karakterleri konusunda dnyada en ok tutulan eserlerden biri de Florence
Littatuer'n "Kiiliinizi Tanyn" adl kitabdr. Bu kitabnda yazar, yine bu
4 farkl karakteri ele alr ve onlarn zelliklerini detayl bir ekilde
anlatr. Yine ayn yazar "ift Bulmacas" adl kitabnda farkl karakterlerdeki
kiilerin evliliklerinin gl ve zayf ynlerini en gzel bir ekilde
anlatmtr. Ayrca kz Marita Littatuer ile birlikte i dnyasna hitap eden
"Kiilik Bulmacas" adl ortak bir kitaplar vardr. Bu kitaplarnda Florence
Littatuer karakterleri bizim simgelerimize gre yle adlandrmtr:
Sar karakterler - Popler optimist
Mavi karakterler - Melankolik
Krmz karakterler -Gl klorik
Yeil karakterler - Barl soukkanl
Uzun yllar karakterler zerinde aratrma yapm ve bu konuda bir eser ortaya
koymu kiisel geliim uzman Larry Craft'a gre ise karakter zellikleri
aada belirtilen ekilde tanmlanmtr:
Sar karakterler - Duygusal
Mavi karakterler - likisel
26
Krmz karakterler - Tartmac
Yeil karakterler - Kiisel
Kiisel geliim hakknda kapsaml aratrmalar ve kitaplar bulunan Nil Gn ise
"Karakterlerimiz" adl kitabnda karakterleri kadn ve erkek olmak zere ikiye
ayrr. Ayrca kadn ve erkek diye ayrd her bir karakterin de drt temel
karaktere sahip olduunu belirtiyor eserinde:
Kadn karakterleri:
Erkek karakterleri:
Anne Dost Amazon Mistik
Baba Ebedi ocuk Sava Filozof
Tm bu snflandrmalarda grdmz gibi, genel olarak karakterlerin 4 temel
zelliine vurgu yaplm. Bu eserde de karakterler renklerle simgelenmektedir.
4 ana gruba ayrdmz bu karakter zelliklerinin ayrntlar bundan sonraki
blmlerde detayl olarak ve rnekler nda incelenmitir.
Bu blmde, eserin bandan beri bahsettiimiz karakterlerin her birini
detaylca ele alacaz. Olaylar karsnda her birinin farkl tutumlar iinde
olduu bu karakterlerin evde, ite, gnlk yaamdaki tutum ve davranlarnn
sebeplerinin analizini yapacak ve yaanm rneklerle bunlar sizlere
aktaracaz. Eserde seminerlerimizden yaanm ve aama aama zme
kavuturulmu rnekler de bulacaksnz. Tm bu rnekleri vermekteki amacmz,
insan karakterinin farkl ynlerini sizlere sergileyebilmek... letiimde
karmzdaki kiiyi tanmadmzda aslnda kolaylkla alabilecek olaylara
nasl taklp kalabileceimizi grebilmek...
A. Sar Karakterli Kiilerin zellikleri
Sar Karakter
Doutan hareketli kpr kpr koarlar,
Herkesi elendirir, gldrr, coarlar,

Konumay ok severler, muziptirler, uarlar

Danklk zayf yan, hep dkp saarlar
28
ok sevilir, duygusal med-cezirler yaar
Bitmek bilmez hayatnda iniler klar
Etrafa nee verir, mutluluk saarlar
Bir bakarsn bir kede gizli gizli alarlar
Altn sars gibi saf ocuk ruhludur
Pireyi deve eder, abartma huyludur
Her eye atlar, ok merakl dopdoludur
yi motive eder popler cokuludur
Arkadalnda aknda keder olmaz
Unutkandr, sz verir bir daha aramaz
e gnlldr fakat masada duramaz
Hayat oyun grr akam eve varamaz
Byk projeleri grr hayal kurar
Etkilidir, slogan gelecekte parlar
Ciddi eyleri deil, muziplii hatrlar
Hep hafzasna kaznr renkli olaylar
Sar Karakterlerin Temel zellikleri
Sar karakterli kiiler, bu 4 ana kategori iinde en kpr kpr olan
karakterdir desek abartm olmayz. lgi ekici ve karizmatik yaplaryla hemen
dikkat ekerler. Dardan baklnca sevimli, kpr kpr, hikyeler anlatp
gldren ve glen birini gryorsanz onlar hemen tanrsnz: Onlar "sar
karakterli" tiplerdir.
Birebir ilikilerde ok aktiftirler, yabanclarla kolaylkla ve zel bir aba
gstermeksizin iliki kurarlar, geni bir tandk evreleri vardr. Hayaller
kurmaya yatkndrlar, vizyonlar ok genitir. Bir organizasyon ierisinde byk
projeler hayal edebilen, ok daha
29
byk ve parlak bir gelecei dnebilen kiilerdir. Ancak bunlar hayata
geirme konusunda byk skntlar yaayabilirler.
Girikendirler
Ar enerjileri yznden srekli hareket halinde olmak isterler, herhangi bir
noktada ok fazla vakit geirmekten holanmazlar. Bu yzden masaya bal ileri
sevmezler. Hatta uzun toplantlarda oturmak zorunda kaldklarnda srekli olarak
sandalyelerini hareket ettiren birileri varsa bilin ki o sar karakterlidir.
Ayaklar ve elleriyle jestler yapar, bir atala veya kalemle oynamay tercih
ederler. Skldklarnda daha ok bir bakasyla konumaya dalar ve toplantya
ilgisiz kalrlar.
Bu kiiler zihinlerinden geenleri sralarken dnyay unuturlar. Cokulu ve
heyecanl bir ekilde konuurlar, anlatrlar ve olumlu tepkiler beklerler. Buna
karn, karlarndakinin uzun konumalarna tahamml edemez, szlerini
keserler. nk onlar bakas konuurken kendi syleyeceklerini dnmekle
meguldrler.
Ayrntlar zerinde Dnmezler
Dlerini gerekletirme yolundayken nemli olan bir meselenin zm gerektiren
przl ynleri zerine yeterince eilmezler. Ayrntlarla bakalarnn
uramasndan memnuniyet duyarlar. lerini genellikle son dakikada
yetitirirler. Ayrca her ii elenceye evirmeleri ve hep insanlarla birlikte
olmak istemeleri, onlar her ortamda aranlan kiiler yapar.
Bu kiilerin en zayf ynleri ise dzensiz olular, ayrntlar ya da isimleri
hatrlayamamalar, olaylar abartmalar, hibir ey
30
hakknda ciddi olmayan bir tavr sergilemeleri, ilerin yaplmasnda genellikle
bakalarna gvenip inanmalardr.
alma Alanlar Danktr
alma alanlarna gelince; buralar sar karakterli olmayan birine gre tam bir
sava alandr. Hatta alma mekanlarn ilk grdnzde aklnza gelen ilk
soru "Burada aradn nasl bulacak?" eklinde olabilir. Ama merak etmeyin,
onlar aradklarn bulurlar. Bir de onlarn masalarndaki resim erevelerini

bo grrseniz hi ama hi armayn. Doaldr! nk sar karakterli biri

ocuunun resmini koymak iin bir ereve alm, sonra da koyaca resmi
kaybetmi olabilir.
Bu kiiler ekmecelerini de bir eylerini tktrmak iin kullanrlar. Onlarn
ekmecelerini izlemek ok elenceli olabilir. Buralarda inanlmaz eylerle
karlaabilirsiniz. antalar ve arabalarnn bagajlar da ilgin eylerle
doludur. Masalarnda olduu gibi buralarda da tertip ve dzenleri yoktur.
Kravat takyorlarsa kravatlar ya saa, ya da sola doru kaym olabilir.
Bir diyet uzmannn diyet yapmak isteyen kiiye syledii "Yediklerinin yarsn
ye, yaptklarnn iki katn yap!" szlerini deitirerek sar karakterli
kiilere "Konutuklarnn yarsn konu, dinlediklerinin iki katn dinle!"
tavsiyesini uyarlayabiliriz.
Hayata "Beni Farket" Mesaj Verirler
Bu kiilerin en byk istekleri sevilmek ve fark edilmektir. Hayata ve evreye
"Beni fark et." mesaj verirler. Yksek sesle
31
konumalar, biraz da bundan kaynaklanr. Sar karakterli kiiler ok sevilen ve
aranan tiplerdir. nsanlara renkli kiilikleriyle nee kayna olurlar. Strese
tepkileri ise ortam terk etme, alverie kma, elenceli insanlar bulup
onlarla vakit geirme eklinde olabilir.
En holanmadklar ey kendilerine aldr edilmemesidir. Skldklarnda bile
genellikle ilerine kapank bir grnt oluturmazlar. Genellikle birinin yanna
gidip konumay tercih ederler.
Onlar Toparlayacak Birine htiya Duyarlar
Bu karaktere sahip kiiler iyi takipi deildirler. Bir karar alrlar, ancak
bunu bir trl hayata geiremezler. Kr noktalarn da kolay kolay gremezler.
Onlara bunlar anlatacak ve bunu yaparken da onlar krmayacak dostlara
ihtiyalar vardr. Bu yzden onlara en gzel nerim; kendilerine "mavi
karakterli" bir yardmc veya partner bulmalardr. Ayrca alma odalarnn
duvarna "Asla erteleme, enme, vazgeme!" yazsn asmalar da ile olan
balantlarn koparmamalar asndan etkili bir yntemdir...
Sar Karakterin Tipik zellikleri
Sar karakterli kiilerin temel zelliklerinden bazlar yledir:
Elenceli tiplerdir. Her konuda espri yeteneine sahiptirler
ki sar karakterli kii yan yana gelince inanlmaz gl bir mizah anlay
ortaya kar. Bir yerde enlik varsa bilin ki sar karakterli kiiler oradadr.
32
Siz de elence istiyorsanz hemen onlara katlabilirsiniz. Etraflarndaki
herkesi neelendirirler. Anlattklar hikayelere baktnzda daldan dala atlama
huylarndan dolay, hikayenin sonunun bir baka yere kaydn ve komikletiini
grebilirsiniz.
Rutin olmay sevmezler ve eer evrelerindeki insanlar onlarla elenmiyorsa
hemen kendileri gibi birilerini aramaya karlar. Bu karakterin lkemizdeki en
tipik rneklerinden biri, stand-up sanats Cem Ylmaz'dr. Cem Ylmaz sahnede
kendini oynar. Kendisiyle ve seyircilerle dalga geer. Hi alakas olmayan bir
konudan eitli espriler retebilir. Tek kiilik gsteriler yapan Cem Ylmaz bir
gsterisinde yle diyordu:
"Ben buraya birka insan yz grmeye geldim, hani u paralarn zerindeki
Atatrk resimleri var ya..."
Salonda kahkaha frtnas koparken Cem Ylmaz yle devam etmiti: "u sahneye
kmn nedeni ekmek paras, pardon frn paras..."
ocukluklar elenceli ve hareketli geer
Karakterlerimiz daha kkken evresindekilere kendini farkettirmeye balar.
Sar karakterli ocuklar kklklerinden itibaren ilgi oda olmay baarrlar.
Her tr mekna renk ve hareket getirirler. Anlk elenceler bularak kahkaha
frtnas olutururlar. Her zaman bir boluu doldururlar.
ocukluumda, aklm hep muziplie alrd, bu yzden de okulda en ok azar
iiten renci ben idim. Hani irketlerde ayn en iyi personelini seip
dllendirirler ya, herhalde buna benzer bir dl olsayd okulda her ay "en ok
azar iiten renci dl"n ben alrdm!
33

Hatta retmenlerime gre ben "ete reisi" idim. O zamanlar sosyal zek,
duygusal zek gibi kavramlar bilinmediinden hibir zaman bu unvan atamamtm
zerimden. retmenlerime gre okulda benimle birlikte yaklak be tane daha
"ete reisi" vard. Zannedersem onlar da sar ve krmz karakterli idiler.
Fakat u anda hepsi ok baarl, ok gurur verici konumda birer liderler.
Onlarla ara sra gryorum ve baarlaryla gurur duyuyorum.
Konumay ok severler
Bu kiiler konumay ok severler. Hem de yksek sesle etrafndaki herkesi
kendilerini dinlemeye mecbur edecek ekilde bangr bangr konuan, genellikle
ses ayar bilmeyen hayat dolu tiplerdir. Bir lokantada sar karakterli kiilerin
seslerini ve kahkahalarn en arkadaki masadan bile duyabilirsiniz.
Sar karakterli kiilerin bir dier zellii ise anlatacaklar ok eylerinin
olmasdr. Onlarn o kadar renkli ve nemli hayalleri vardr ki, bunlar
konuarak paylamak isterler. Bazen alt izilecek olaylar atlayabilirler ve
ana konuyu saptrabilirler. Kar taraf da kendine gre boluu doldurur. Sar
karakterli kiiler bazen sizi dinlerken bakarsnz sznz kesip "Bak ben sana
benim yaptm bundan daha ilgin bir eyi anlataym m?" diyebilirler.
Sar karakterli kiilerin bir dier zellii ise anlatacaklar ok eylerinin
olmasdr. Bazen alt izilecek olaylar atlayabilirler ve
ana konuyu saptrabilirler.
34
Bazen tam anlatacaklar bitti dersiniz, bir de bakarsnz yeniden balamlar ve
sonuna kadar da kendilerini dinletmiler. Zaten onlarn doal olarak ekim
gleri vardr. En bozuk atmosferi bile bertaraf edip, elenceli bir hale
getirirler. Gerek d grnleri gerek sempatik halleriyle ve etrafa nee saan
tavrlaryla bu kiiler popler olurlar.
Haydarpaa Lisesi'ndeki snfmzdan Kasm, bu karakterin en gzel rneklerinden
biriydi. Neeli tavrlaryla snf glmekten krar geirirdi.
Fizik hocamz Yahya Bey ise okulun en iyi ve en sert hocas idi. Salar
olmadndan lakab "Kel Yahya" idi. Herkes ondan ok korkuyordu ve onun
dersinde kolay kolay glmezdi.
Bir gn fizik laboratuarnda elektrik konusunu anlatrken pile balanm bir
elektrik telini tutmamz istedi. Teli tutanlar elektrik, hafife titretiyordu.
Yahya Bey "Korkmayn ocuklar, bunun hibir zarar yoktur, hatta faydas bile
vardr." dedi ve "Ne faydas olduunu bilen var m?" diye sordu. Kasm gr
sesiyle ok nadir glen Yahya Beyi bile gldren bir espri patlatt: "Sa
karr hocam, sa!.."
Sk sk bir eyleri dkp saarlar
Bir gn sar karakterli asistanm Tue'ye "Senin bir ey krp dkmediin
bir gn olmaz m?" diye sormular. O da "Byle bir ey olmas iin size 'btn
gn uyumam lazm' derdim ama maalesef ben uyurken bile bir eyler dkyorum.
nk geenlerde uyurken ayakucumda duran komodindeki su bardan
devirmiim. Uyandmda yerler srlsklamd." diye cevap vermi. :
35
Geenlerde bir seminer ncesi kendisiyle bir fast food restoranna uradk.
Orada asistanm kendisine bir kola almak istedi. Kolasn alp tam masaya
gidiyordu ki iki basamakl merdivenin ilk basamanda kolay dkt. Messeseden
zr diledi. Yerler silindi.
Sonra ikinci kolasn ald ve tam masaya doru giderken bunu da dkt. Yine
yerler temizlendi, paspasland. nc kolay alacakken kendisine ikram etmeyi
teklif ettilerse de, kabul etmedi. nc kolasn ald ve byk bir dikkatle
gtrrken, bunu da dkt. Artk yrdke temizlik elemanlar da arkasndan
yryp, temizlik yapyordu. Kovalar ve paspaslar arkasnda onu adeta bir glge
gibi izliyordu. En sonunda asistanm drdnc kolay almaktan vazgemiti ki,
onu da messeseden ikram ettiler!
Mutluluk ve enerji yayarlar. Hznl ortamlar sevmezler
Dadnk doalaryla ve iyimser kiilikleriyle herkesin nee kayna olurlar.
Onlarn bu enerjileri ve mutluluk paylam ok etkileyicidir. Ayn eyi adamna
gre evirir evirir, birok defa anlatabilirler. Ancak ayn hikyeyi onlardan
ikinci kez dinlerken baka bir hikaye dinliyor hissine kaplabilirsiniz.

Anadolu'da bir seminerim vard. Levent Artan da seminerde bana gitarla elik
ediyor ve motivasyonu arttracak arklar sylyordu. Levent'in arklaryla
seminerlerim daha bir cokulu geiyordu.
Orada tipik yeil-mavi karakterli, ok sevimli bir retmen olan Mehmet Bey ile
tantk. Mehmet Hoca ok duygusal
36
bir insand. Bizi karlarken ikimize de sarld ve gzleri yalarla doldu.
Mehmet Hoca duyguland, sevindii ve zld her eyden sonra alyordu.
Kapal spor salonunda binlerce insan vard. Levent'in arklar ve benim
sylediklerim onlar coturmutu. Herkes byk bir nee iindeydi. O srada
Mehmet Hocay grdm, gzleri yalarla doluydu. Seminerden sonra onun evine
gittik. Levent, Anadolu'da yaadmz olaylarn ilgin ynlerini anlatrken
herkesi glmekten krp geiriyordu. Mehmet Hocann bunlar dinlerken
bile gzleri yaaryordu.
Mehmet Hoca, Levent'e dnp; "Levent olum bak, birazdan sana kzm bir hediye
verecek ve alayacaksn." dedi.
Kzcaz geldi ve hediyeyi verdi. Ama Levent ile bana gre bunda alanacak bir
ey yoktu. Ardndan Mehmet Hoca, talebelerinden gelen 1000 kadar iiri Levent'e
tek tek okudu. Levent
' ne kadar gayret ettiyse de bir trl alayamyordu.
nk olaylara kendi penceresinden bakyordu. Mehmet Hoca'nn ise gzleri
yalarla dolmutu.
Mehmet Hoca bizi uurlarken ikimize de birer hediye verdi ve "Bunlar
atnzda beni stanbul'dan telefonla arayacaksnz." dedi. Bunlar sylerken
hediyeleri atmzda kesin olarak alayacamzdan emindi.
Tabi stanbul'a gelip de hediyeleri atmzda alamadmz gibi Levent'le
birbirimize Mehmet Hocayla ne kadar farkl olduumuzu anlatarak ok gldk.
Hafzalarnda hep renkli eyler vardr
Muziplikleri ve renkli olaylar adeta hafzalarna kazrlar. Bu konuda daima bir
numaradrlar. nk elence odakl tiplerdir. Hafzalar ciddi konular da ok
iyi kavrar. Fakat bunlara yzeysel bakarlar ve hayatn renkli taraflaryla daha
ok ilgilenirler.
Sar ve yeil karakterlerin karm zelliklere sahip Aykut Akalmaz'la
,
uzun sredir birlikte alyoruz.
-Renkli hayaller kurabilen ve uuk
fikirleri olan bir yardmcya ihtiyacm olduu dnemde Aykut'la tanmtk.
Kendisi hafza tekniklerini ksa srede rendi. Bir sre sonra birlikte hafza
gsterileri yapmaya baladk.
Bir gn kalabalk bir grup nnde Aykut Akalmaz hafza gsterisi yapyordu. 100
kadar rakam hafzasna alm, teker teker sylyordu. Seyirciler byk bir
heyecanla bu gsteriyi izliyorlard. Rakamlarn sonuna geldiinde Aykut, 88.
numaray hatrlayamad. Oysaki hafza ifrelerimizde 8'in ifresi "S" , 88'in
ise "Sakp Sabanc" idi.
Aykut dnmeye balad, ancak bir trl rakam hatrlayamyordu. Bunun zerine
ben, sabrszlkla bekleyen seyircilere dndm ve "Hi merak etmeyin, biraz
sonra hafzasna ald bu rakam syleyecek. O imdi Sakp Sabanc gibi
dnyor..." dedim. Arkasndan Aykut'a baktm. Aykut glmsedi ve 88. numaray
sylediinde salonda byk bir alk koptu..
Unutkanlklar oktur
Odaklandklar o kadar ok ey vardr ki evrelerinde olan bitene ok fazla
dikkat etmezler. En kymetli emanetleri bile kaybedebilirler.
Sar karakterli biri olarak ben, hafza tekniklerini bildiim iin
seminerlerimde birok insana ismiyle hitap edebiliyorum. Fakat bazen evin
anahtarlarn evde unutup kabiliyorum. Eim de mavi karakterli biri olduundan
buna tepki gsteriyor. Hatta bu
38 hekimhan
unutkanlm yznden kendisiyle sk sk grtm ilingirimiz Bahadr'n
numarasn hep yanmda tayorum.
Bu unutkanlklarna are olarak, sar karakterli kiilerin kesin olarak
yapmalar gereken ileri yazacaklar bir ajandaya ihtiyalar vardr. Ben
imdiye kadar birok defa ajanda kullanmaya altysam da baarl olmadm.
Yani bu giriimlerim hep yarm kald. nk ajandalarmn hepsini kaybettim!

Yeil karakterli kzm Merve 7 yanda iken, onunla bir dinozor filmine
gitmitik. O filmi seyrederken ben arka sralardan birinde uyumutum. nk
koltuklar ok rahatt. Film bittiinde uyku sersemi olarak kalktm, dar
ktmda kendime gelmeye alyordum. O srada bir anons duydum.
7 yanda bir kz ocuundan bahsediyorlard. Kzm hatrladm ve derhal geri
dndm; sinemann nnde beni bekleyen kzma sarldm. Kzm beni gremeyince,
grevlilere babasn kaybettiini sylemi. Derhal ilgilenmiler ve kzma
babasnn onu nerede beklediini sormular. Kzm "Babam yanmdayd, birlikte
film seyrediyorduk..." deyince de ok glmler. Bu olay annesine sylememesi
iin ona kocaman bir bebek aldm. Ancak bu kitab yazarken bu hikaye ortaya
knca eim aradan 7 sene gemesine ramen benim unutkanlma tepki gsterdi.
Dikkatsizdirler
Sar karakterli kiiler gittikleri adreslere, getikleri yollara ve baz
eyalarn nereye koyduklarna pek fazla dikkat etmezler. nk zihinlerinde
yzlerce ey vardr. Eer yanlarnda adresleri, yollar ve eyalar koyduklar
yerleri onlara hatrlatacak, zellikle mavi karakterli biri yoksa byk sknt
ekerler. Herhangi bir yere giderken eer yanmda eim varsa kesinlikle sknt
ekmem, nk o gittii yeri bir daha asla unutmaz.
Byk alveri merkezlerinin ok byk ve katl otoparklar vardr, buralara
gittiimizde eim arabay kanc stunun altna koyduumuzu, hangi katta
olduumuzu ve hangi kapdan girdiimizi takip eder ve bu bilgileri kolaylkla
hafzasnda tutar. Onunla birlikte gittiimiz her alveriten sonra bizi
arabann bulunduu yere gtrr ve alveriimiz sorunsuz bir ekilde sona erer.
Yine bir defasnda eim ve kzmla beraber arabayla alverie gitmitik. Benim
bir iim vard; nce eimle kzm alveri merkezine braktm ve iimi
halledip geri dndm, arabam alveri merkezinin iki katl otoparkna park
ettim, arabam park ederken, park yerinin numarasna ve katna hi dikkat
etmemiim.
Sonra, ailemle bulutum ve alveriimizi bitirdik. Sra arabaya binip eve
gitmeye gelmiti ki, doal olarak arabann yerini bulamadm, 10 dakika kadar
aradm ama yine de bulamadm. Allah'tan bacanamla karlatk, bu sefer o'nun
arabasyla otoparkn iki katn da turlamaya ktk ve arabam aradk. Olduka
uzun bir aramadan sonra arabamz bulduk. O gnden sonra eim yanmda
olmadnda arabam park ederken daha dikkatli davranyorum.
Dierlerine gre insanlara daha abuk inanrlar
Sar karakterli kiilerin nce harekete geip, sonra dnme gibi bir eilimi
vardr. Hatta sar karakterli biri yle demiti: "nce havuza atlar, sonra
havuzda su olup olmadna baka40
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM
Sar karakterli kiilerin
nce harekete geip,
sonra dnme gibi bir
eilimi vardr.
nm.'" Herkesi kendileri gibi dnrler. Art niyet tamazlar. Yalan ne kadar
ilerlerse ilerlesin bir ocuk kadar masum olabilirler ve bu durum onlar hi
rahatsz etmez. nsanlar ok sever ve onlara kolaylkla inanrlar.
Bir defasnda vapurla Haydarpaa'ya gemi ve trenle Erenky'deki evime gitmek
zere yryordum. O srada kardan bir adam gelerek "Merhaba hocam" dedi ve
samimi bir ekilde bana sarld. ki yanamdan da pt. Ben de ona sarldm ve
ptm. Onu seminerlerimdeki bir katlmc zannettiimden ok samimi davrandm. O
beni kemerimden tuttu ve "Hocam bu kilolar ne?" diye sordu. Vedalarken yine
ayn samimiyetle sarldk, ayrldk. nsanlarn beni ne kadar ok sevdiklerini
dnyordum, ancak tren bileti almak iin elimi cebime attmda paramn
yerinde olmadn farkettim!
Meer o kadar samimiyetin arkasnda param almak varm! Derhal kafam kaldrdm
ve hzla uzaklaan adama baktm. Koarak zerine gittim ve yakasna yaptm;
adam bana param uzatt. Ancak ben onunla boumaya baladm ve sonunda polise
teslim ettim. Akam olay eime anlattmda eim "Mutlaka sen de adama
sarlmndr ve pmsndr!" dedi.
Skc ortamlarn havasn deitirmekte ustadrlar

Bu heyecan verici zellikleri, yaptklar her eyi ustaca yapmalarndan

kaynaklanmaktadr. Normal eyleri, sra d gibi yanstrlar. Coku dolu
olduklar iin dier insanlarn konuya ilgisini eker ve onlar da tevik
ederler. Hatta bu sebeple etraflarnda onlarn balattklar bir ie katlmak
isteyen ok sayda gnll grebilirsiniz. Onlarn bu motive etme ekli,
anlalmayan liderlik biimlerinden kaynaklanmaktadr.
4 Farkl Karakterin zellikleri
41
Bir gn Kastamonu'yu Kalkndrma Dernei'nden bir seminer teklifi alarak
Kastamonu'ya
gittim. Orada bir motivasyon semineri verecektim. Sabahleyin
Kastamonu'yu
Kalkndrma Dernei bakan ve iki yardmcs
gelerek
beni
kahvaltya
davet
ettiler. Sonra tam 1,5 saat bana Kastamonu ekonomisi
hakknda bilgiler verdiler. Buna ben bir anlam verememitim. Akam seminerden
nce vali yardmcs ve ehrin ileri gelenleri ile birlikte yemek yiyorduk. Vali
yardmcsnn yanndaki birisi bana; "Ouz Bey, Trkiye'nin ekonomisi hakknda
ne dnyorsunuz?" diye sordu. Ben cevab gazete bilgilerine gre verdim. Bir
dier kii ise; "Ouz Bey, dolar ne kadar ykselir?" diye sordu. O zaman beni
bir iktisat olarak tandklarn farkettim. Yemekten sonra salona getik.
Salon yarsna kadar kaymakam, belediye bakan, ile bakanlar ve emniyet
mdrleri ile doluydu. zellikle n sradaki komutan bana ok ciddi bir ekilde
bakyordu. Onlar benden Kastamonu'yu kurtarmam istiyorlard ve bense onlara
motivasyon semineri vermek iin gelmitim.
Sar karakterli bir kii olarak iktisat gibi ciddi bir konuda seminer vermek hi
houma gitmezdi. Salona hkim olmam ve onlarn glmsemelerini salamam
gerekiyordu. Sonra komik bir hikye ile sze baladm. Ancak hi kimse glmedi,
nk onlar ciddi bir iktisat konumas bekliyorlard. Anlattm ikinci
t hikye daha komikti ancak komutan ve vali yardmcs buna da hi glmedi.
Salon sessiz bir biimde beni izliyordu. nc fkradan da bir sonu
alamaynca, salonun arka taraflarnda otu42 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
ran ve beni ok iyi tanyan halkn iinden kiilere, "Bu salonda benim kitabm
okuyan var m?" diye sordum. Salonun arka ksmndan birok parmak havaya kalkt,
daha sonra kitabm okuyarak kimlerin hayatnda bir deiiklik olduunu
sorduumda be kiinin parma havada kald. Her birini nce konuturdum ve
sonra tm salona alklattm. Bu be kiiyi herkes alklamt. Salona pozitif
bir hava yaylmt. Artk sar karakterimin gerei insanlara cokulu bir
seminer verebilirdim.
Seminer bittiinde herkes ok mutluydu. Bakan ve iki yardmcs beni otobse
kadar geirdiler. Tam otobse binerken bakan "Ouz Bey anlattklarnz ok
gzeldi ancak ekonomiden hi sz etmediniz..." deyince ben "Sayn bakanm onu
da bir dahaki sefere anlatrm..." dedim ve otobse bindim.
Hazr cevaptrlar
San karakterli kiilerin hayal dnyalar ok genitir. Mizah ve espri,
karakterlerinin mayasnda vardr. Onlar srekli olarak fkralar ve esprilerle
etrafndaki insanlar elendirirken grebilirsiniz. Zeklarn pratik olarak
kullandklarndan dolay esprili cevaplar vermek konusunda dier insanlara
nazaran ok daha yeteneklidirler. Bu
yetenekleri onlar her trl soruya rahatlkla cevap verebilen hazr cevap bir
kii yapmaktadr.
lkemizin ilk tiyatro oyuncularndan smail Dmbll sahnede doalama
konumalar yapar ve seyirciyle iyi bir diyalog kurarm. Seyircilerin
satamalarna verdii cevaplar herkesi ok gldrrm. Bir gn sahnedeyken bir
seyirci sahneye salatalk atar. smail Dmbll salatal eline alr, seZeklarn pratik olarak kullandklarndan dolay esprili cevaplar vermek
konusunda sar karakterliler dier insanlara nazaran ok daha yeteneklidirler.
Bu yetenekleri onlar her trl soruya rahatlkla cevap verebilen hazr
cevap bir kii yapmaktadr.
yircilere dner ve yle der: "Biri kartvizitini gnderdi."
4 Farkl Karakterin zellikleri
43
Bir keresinde, Zonguldak'ta verdiim bir seminerde, hedef belirleme ve o
hedeflere ulamak iin planlar yapmann gerekliliinden bahsediyordum. Bir
dinleyici ayaa kalkt ve "Hocam, adam hayallerini kurdu, hedeflerini belirledi,

hedeflerine ulamak iin gerekli planlar da yapt; fakat bir sre sonra ld. O
zaman ne olacak?" dedi. Ben de "O adam eksik hedef belirlemi. O kiinin br
dnya iin de hedefleri olmas gerekiyormu..." dedim. Salonda seyirciler bir
yandan glerken, bir yandan dnyorlar ve bu cevab lgnca alklyorlard.
ocuk ruhludurlar
Bu neeli kiiler daha ocukken ilgi oda olmutur ve bu zelliklerini hibir
zaman kaybetmemek iin ilerindeki ocuu ka yana gelirse gelsinler hep
ortaya karrlar.
Bir gn Sultanahmet Meydan'nda imza gnm vard. Arabayla Sultanahmet'e geldik.
eri araba girmediinden kalan yolu yryerek gitmek zorunda kaldk. Yol
zerinde de eitli yiyecekler sralanmt. Yrrken sar karakterli
asistanmn gzne birden gzel bir profiterol ilimi. "Hocam unu gryor
musunuz?" dedi. Derken kendimizi birden profiterol yerken bulduk!
Her zaman parlak fikirleri vardr
Yeni eyler retmeyi iyi bilirler. Her yeni gn ve her olay iin renkli
fikirleri vardr. Dier karakterlere sahip kiilere gre her i iin etkileyici
bir alternatif bulurlar. Her zaman yeni fikirler ve srprizlerle ortaya karlar
.
stanbul Bykehir Belediyesi'nin st dzey yneticilerine eleriyle birlikte
lgaz Dalar'nda gzel bir tesiste seminer vermitim. Aileler yanlarnda
ocuklarn da getirmilerdi. Tesiste bir hafta kalacak, hem eitim alacak hem
de eleneceklerdi.
Aykut Akalmaz'la birlikte ocuklar iin de bir eitim planladk. ocuklara
hafza eitimi, ilgin oyunlar ve bir tiyatro oyunu rettik. Son gnn akam
bir ocuk balosu yaptk. Rengarenk
44 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
ssler ve balonlar arasnda ocuklar mkemmel bir gsteri sundular. Aykut'la
ikimiz balo salonuna palyao kyafetleriyle girdiimizde katlmclar ok
armlard. Gsteri sonunda konuan daire bakanlarndan biri eitimler
konusunda yle syledi: "Hocam, biz burada ocuklarmzn ne kadar kabiliyetli
olduklarn grdk." Ben eitimlerimde srekli olarak aile ii etkili
iletiimden ve erkeklerin elerine kar daha nazik olmalarndan bahsetmitim,
gsterinin sonunda konuan bakanlardan birinin syledii sz herkesi ok
gldrd. Bakan yle demiti: "Bu seminerlerden sonra hepimiz 'light erkek'
olmay rendik!"
kna edicidirler
Sar karakterli insanlarn scak ve samimi tavrlar, kar tarafn nce
yumuamasn sonra da onunla diyalog kurulacak ortamn olumasn salar. Bu
kiiler scak bir tebessmle ask suratl bir insanla bile iletiim kurmay
baarrlar. Herhangi bir konuyu veya bir problemi yle ya da byle bir ekilde
sonuca balarlar.
"Her sorun bir frsattr." varsaymn birok seminerimde dile getiriyordum. Bir
gn bu gerek oldu. Yolda giderken eimden bir telefon geldi. "Hemen eve gel,
senin iin bir frsat var!" der gi-vdi. Eve gittiimde beni bekleyen frsat, iki
icra memuruydu! ir arkadama kefil olmutum, o borcunu deyemeyince irketin
avukatlar paray benden almak iin gelmilerdi. O gnlerde ekonomik durumum ok
iyi deildi ve bu paray deyebilecek durumda deildim. Ama onlar ikna
edebileceimi biliyordum. Her ikisine de "Negatif Limanlardan Pozitif Sulara"
adl kitabm hediye ettim. Kitab incelediler ve bana kitapla ilgili birka
soru sordular. Bunun zerine yarm saat kadar konumam dinlediler. Niin
geldiklerini unutmulard. Sonra borcumu deyebileceim ekilde taksitlere
bldler. Bu kadarla da kalmad. Bir mddet sonra o irketin genel mdrlk
binasnda alanlara seminer veriyordum!
4 Farkl Karakterin zellikleri
45
nsanlarla abuk kaynap arkada olurlar
Sar karakterli kiiler abuk kaynatklarndan dolay ok abuk arkada
edinirler. Onlar otobste bile kendilerine arkada bulan tiplerdir. Ama ne yazk
ki, o konuda da unutkandrlar. Onlarn birok arkada olsa bile, bir hafta
ierisinde en az on kiiyi arayacaklarn syleyip, o srada bakalarn tanyp
dierlerini unutabilirler. Mesela, ertesi gn iin kiiye sz verebilirler;
ancak sabah ilk karlatklar insan ile gnlerini geirirler. Bundan dolay da

genellikle kendilerine gelen telefonlar sitemlerle doludur. Bir de ilere hemen

gnll olurlar.
Ama bunlarn da sadece bir ksmn hatrlar ve yerine getirirler. Elinizdeki
kitabn yazmnn bittii gnlerde, kitabn son haline gelmesi iin mavi
karakterli ve edebiyat konusunda bana katks olacak birine ihtiyacm vard.
nk bana yardmc olan Tue'nin de Safinaz'n da bana benzeyen ynleri vard.
Ben tm bunlar dnrken Glck'ten Ebru Olur adl bir bayan beni arad ve
grmek istediini syledi.
Kitabmla ok fazla megul olduum ve kitab son haline getirmek iin
arkadalarla beraber bulunduum iin Ebru'ya, fazla gnll olmadan
"grebiliriz" dedim. Biz arkadalarla kitab son haline getirmeye alrken
Ebru Hanm bulunduumuz yere geldi. Kendisiyle ksa bir grme yaptk. On
dakika iinde Ebru Hanm kendisini toplant masasnda bizimle alr halde
bulmutu!
leri kolay yoldan halledecek parlak fikirleri vardr
Onlar her trl iten kurtulmaya altklar iin ileri balatan, parlak
fikirler sunan kiiler olmalarna ramen ileri bitirmek iin baka insanlardan
yardm almaya ihtiya duyarlar.
1
46
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM
elik kral Andrew Carnegie sar karakterli bir i adamym. Kkken
hayvanlarla uramay ok severmi. Andrevv Carne-gie'in ok sevdii tavanlar
varm. Bir gn bir tavann yavrular olur. Btn yavrularn yemini temin etmek
zor bir itir. And-rew Carnegie arkadalarna kim bir yavruya yem getirire onun
ismini o yavruya o kiinin vereceini syler ve o gnden sonra tavan yavrular
hi a kalmaz. ocuklar tavan yavrularnn isimlerini koyabilmek iin bol
miktarda yiyecek tarlar!
Sorunlara ilgin zmler bulurlar
Sar karakterli kiiler sorunlarla kar karya kaldklarnda zihinleri
herkesten farkl alr. Bulduklar zmlerse ounlukla pratik ve ilgintir.
Sorunlarna zm ararken ayn zamanda elenmeyi de ihmal etmezler.
Erzurum'da Atatrk niversitesinde eitim veren eski bir dostum olan Nurullah
Hocamzn bandan geen bir olay buna gzel bir rnektir. Snfta Hseyin adl
son derece haylaz ve her dersi kaynatmaya alan sar karakterli bir rencisi
vardr. Ancak hocamz da sar karakterlidir ve bir gn aklna parlak bir fikir
gelir. Hseyin her zamanki gibi derste konuurken onu yanna anr ve der ki:
"Hseyin sana bir soru soracam. Eer bu soruyu bilirsen artk benim dersimde
istediin kadar konuabilirsin ama soruyu bilemezsen bir daha dersimde hi
azn amayacaksn." Hseyin teklifi kabul eder ve hoca soruyu sorar: "Bir inek
srs bir derenin kenarndan geerken derenin dier tarafnda ot olup
olmadn merak etmiler. Aralarndan bir inei derenin dier tarafna ot olup
olmadna bakmas iin gndermiler. Kar tarafa geen inek ot varsa ban
saa doru, ot yoksa sola doru sallayacaktr. Seilen inek derenin karsna
geer ve aratrmasn yaptktan sonra ban arkadan ne doru sallar." Bu
hikayeyi anlattktan sonra hoca Hseyin'e sorar:
"Syle bakalm Hseyin, niin bu inek ban arkadan ne doru sallam?"
Hseyin epeyce dndkten sonra "Hocam ben o inein niye yle yaptn
anlayamadm..." der. Hoca derhal cevab yaptrp; "Merak etme Hseyin, br
inekler de bunu anlayama4 Farkl Karakterin zellikleri
47
m!" deyince snfta byk bir kahkaha kopar ve Hseyin o gnden sonra devam
mecburiyeti olmayan hocann dersine giremez. nk arkadalar onu her
grdklerinde inek sesi kararak selamlyorlardr.
ok merakldrlar
Bu karakterdeki insanlarn meraklar dier insanlardan daha farkldr. Bu
kiiler olaylarn arkasndaki gerekleri merak ederler. nk srprizlere ve
ilgin olaylara her zaman hazrdrlar.
Uzun yllar masa tenisi sporuyla megul oldum. Ekibimiz tamamen sar karakterli
kiilerden olumutu. Biz tam 4 kiiydik ve her gittiimiz yerde kendimizi belli
ederdik. Adana'da yaplan bir ampiyonada bir msabaka sonras Adana'nn en
gzel lokantalarndan birinde yemek yiyorduk.

Yemekler ok lezzetliydi. Ancak biz garsonlarn byk bir tepsi ierisinde

tadklar beyaz renkli eyin ne olduunu anlayamamtk ve hepimiz merak
ierisindeydik. Bunun Adana'nn zel bir yemei olduunu dnyorduk.
Garsonlardan birini ardk ve tepsi ierisindeki o beyaz renkli yemekten
istediimizi syledik. Garson hangi yemei istediinizi anlayamad. Biz
kendisine bir garsonun elindeki tepsiyi ve onun iindeki beyaz renkli yemei
gsterdik. Garson nce gsterdiimiz yere doru bakt ve kahkahalarla glmeye
balad. Neden gldn sorunca bize yle cevap verdi:
"Beyefendi onlar yemek deil. Yemekten sonra mterilerimizin ellerini ykamas
iin masalanna gtrdmz kpkl sabun."
sor
48
NSAN LKLERNDE 4X4'LK LETM Bunu syledikten sonra garson bize
hangi ehirden geldiimizi duunda stanbul'dan geldiimizi sylemekte zorluk
ektik!
B. Mavi Karakterli Kiilerin zellikleri
Mavi Karakter
Mkemmeliyeti, dzenli, planl, programldr Ayrnt dkn, dosyalar bile
numaraldr Onlar iin her ey zamannda titizce olmaldr Duygularn saklar
mantk arlkldr Yaratlta nazik, hassas, kibar tiplerdir Hasta olmamak
iin ar tedbirlidir Misafir gelecekse nceden haberlidir Detaylar dnr,
her eyi bilmelidir Onlar herkes sever, idealist olurlar Kusurlar grr,
dosta uyarrlar Biraz rahat olsalar mutluluu bulurlar nce planlar, sonra
hedefi vururlar Grnte k giyimli bakmldr pheci yapda iine kapanktr
iinde dikkatli ve an duyarldr Kltrl, yetenekli, insan odakldr Elementi
topraktr, sularla enlenir Her trl zenginlik yerinde i/enir Maviler
harmanlama bereketlenir Onlarla hedefe gvenle gidilir
4 Farkl Karakterin zellikleri
49
Mkemmeliyeti
olduklarndan genellikle
ideal retmenler
olurlar.
Mkemmeliyeti olduklarndan genellikle ideal retmenler olurlar. Fakat bazen
konumalarnda uygun szc bulmak iin laf dolatrp dururlar. Doru
kelimeyi bulduklarnda ise karsndaki insan ondan daha fazla rahatlar.
Durular, st balar ve her eyleriyle ok dzenlidirler. Her eyleri dzen ve
uyum iinde grnr.
Mavi karakterli kiiler kurallara ok baldrlar. Ayrca kendilerine o kadar
kurallar koyarlar ki bu kurallarn iinde bazen kendileri de boulabilirler.
alma ortamlarna gelince, tam anlamyla mkemmel ve profesyonel grnrler.
ekmeceleri, dosyalar tertip iindedir. Dosyalar genellikle numaral,
isimlenmi, yazcdan etiketlenmi ve her biri renklerle snrlanmtr.
Bu kiilerin her eyi planl programldr. Kuafre gidi saatlerinden alveri
saatlerine kadar her ey belirlenmitir. Genellikle bir toplantya vaktinde
gelip ge karlar. nk renmek istei konuyla ilgili detaylar henz bitmemi
olur.
Bunun dnda bu kiiler hesapl kitapl tiplerdir. Hatta bunu da bazen
abartrlar.
Masalarndaki yz dosyadan birine bir ey olsa hemen fark ederler ve bununla
ilgili olarak da en ok evrelerindeki sar karakterli kiileri sularlar.
Hassas insanlardr. Dierlerine nazaran daha kolay depresyona girebilirler.
evreye ve hayata verdikleri mesajlar "Bana kar anlayl olun." eklindedir.
Strese tepkileri ise kabuuna ekilme, bir kitaba dalma, vazgeme eklinde olur.
50
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM
Ayrntlar konusunda mklpesenttirler. Son derece titiz standartlar,
genellikle iltifat ve takdir szlerini pek az kullanmalarna yol aar. Bu durum
bazen moral bozucu olabilir. Mavi karakterli bir amir, srekli olarak sar
karakterli alanlarnn dzensizliinden ikayet eder.
ou zaman karar vermede byk skntlar yaarlar. Tek balarna veya sadece
birka kiiyle birlikte olmaktan holanrlar. Fazla el kol hareketi yapmazlar.

Konutuklarnda ses tonlar alaktr. Konuma hzlar dktr ve seslerinde ok

az tonlama
vardr.
Duygularn aka ortaya koymazlar. Mantk arlkldrlar, heyecanlar ve
duygular lldr. Bu insanlar bir atma srasnda sakin ve aklc
olabilirler.
Kuralc olduklarndan kolay kolay deimek istemezler.
Mavi karakterli kiilerin baz zellikleri yledir:
Mkemmeliyetidirler
Her eyin kusursuz ve mkemmel olmasn isterler. Yaptklar her ite
titizdirler. Detaylara ar derecede nem verirler, ilerini ciddiye alrlar ve
etraflarndaki insanlarn da bu ekilde olmasn isterler. Yapacaklarsa en
iyisini yapmak, onlarn dnce tarzdr. Bakalarnn dikkatini bile ekmeyen
kck detaylar ok fazla nemserler. Grnmn estetik olmas iin ellerinden
geleni yaparlar. Bu konuda en gzel rneklerden biri de iirlerinde mavi
karakterinin mkemmeliyeti ynn ok gzel bir ekilde sergileyen Yahya Kemal
Beyatl'ya aittir.
Bir gn gen bir delikanl Yahya Kemal Beyatl'ya gelerek, "stat ben ya ressam
ya da air olacar
Yaptklar her ite titizdirler. Detaylara ar derecede nem verirler,
ilerini ciddiye alrlar ve etraflarndaki insanlarn da bu ekilde olmasn
isterler.
4 Farkl Karakterin zellikleri
5i
m. Henz bir karar veremedim. Kararmda bana yardmc olur musun?" der.
Yahya Kemal Beyatl delikanlya "Resimlerin ve iirlerin yannda m?" diye
sorar. Delikanl;
"iirlerim yanmda." der ve Yahya Kemal Beyatl'ya gsterir.
Yahya Kemal Beyatl iirleri okuduktan sonra delikanlya yle der:
"Sen ressam ol evladm." Delikanl arr ve "Ama daha resimlerimi grmediniz
ki?" der.
Yahya Kemal Beyatl cevap verir: "Ama iirlerini grdm..."
Daima tedbirlidirler
Her trl olas tehlikeye kar tedbirlidirler. Birka dakika iinde girdikleri
ortamlarn risk deerlendirmesini yapar, acil durum plan bile tasarlarlar.
Doalgaz, deprem, kap kontrolleri, hrszlklar gibi felaketlere kar gerekli
hazrlklar vardr. Bunun iin sigortaclarla anlama imzalayabilirler.
Mamullerin, ilalarn son kullanma tarihine de mavi karakterli kiiler ok
dikkat ederler.
Bir gn ikolata almtm. Meer kflym. Bunu epeyce yedikten sonra fark
etmitim. Ama i iten gemiti. Allah'tan hibir ey olmad. Fakat iin ilgin
yan bundan benim gibi sar karakterli olan arkadam Haydar aabeyin de yemesi
idi. ikimiz de sar karakterli olduumuz iin kontrol etmeden yemitik. Mavi
karakterli bir kii bunu incelemeden asla yemezdi.
Benim mavi karakterli eim rnlerin son kullanma tarihine ok dikkat eder.
Evimizdeki ilalarn son kullanma tarihlerine bakmak eimin grevidir. O kontrol
eder, biz de kullanrz.
Her zaman kurallardan yana olurlar
Her zaman kurallara uyan kiilerdir. Ayrca kendileri kurallar koyarlar ve bu
kurallar hem kendilerini hem de dier karakter52
nsan likilerinde 4x4'lk letiim
Kurallar koyarlar ve bu kurallar hem kendilerini
hem de dier
karakterlerdeki kiileri
bazen skntya sokabilir.
lerdeki kiileri bazen skntya sokabilir. Bakalarnn kurallara kar
vurdumduymaz tavr onlar hayrete drebilir. Onlar iin hayat bir kurallar
btndr.

Trafikte kurallar "Sarda dur, krmzda kesinlikle dur!" eklindedir. Bunu

"Sarda ge, krmzda dikkatli ge..." eklinde deitiren baz sar karakterli
kiilere ok kzarlar.
Ahmet Necdet Sezer mavi karakterli cumhurbakanlarna en gzel rnektir. ABD
bakanyla grmesi olsa bile krmz kta makam arabasn durdurur ve
bekler. "Anayasay bir kere delsek ne olur?" diyen Turgut zal'n aksine her
trl kanunun anayasaya uygun olmasna haddinden fazla bir titizlikle dikkat
eder.
Bilgi ilem sorumlumuz mit Bey tipik bir mavi karakterlidir. Sar karakterli
bir arkadayla bir gece saat ikide arabayla ilerli-yorken krmz kta durup
beklemiler. Arkada "mit Bey kimse yok, niye bekliyorsunuz? Etrafta ara bile
yok." dediinde "Ben 40 yldr trafik kurallarna aykr hareket etmedim, asla
kurallara aykr hareket etmem..." demi.
Yine bir gn bowling oynuyordum. Yanmda da mavi karakterli bir oyuncu vard.
Ben oyunuma devam ederken dayanamayp bana yaklat. Atlarm yaparken topu
tutu eklimi grm ve topun doru tutulma eklini gstermek istemiti. Benim
iin ok nemli deildi. Onun rahatlamasn salamak iin dediini yaptm.
Derli toplu ve dzenlidirler
Onlar iin her ey yerli yerinde olmaldr. Hayatlarnda bir intizam olsun
isterler. Kullandklar eyalarn yerli yerinde durmasna ihtiya duyarlar. Her
eyann yerletirilecei blmler iaretlenmi ve gruplandrlm haldedir.
Kaybettiklerinde veya izinsiz olarak e4 Farkl Karakterin zellikleri
53
yalarna dokunulduunda rahatsz olur-: lar. Kendilerine ait meknlar onlar iin
ok nemlidir. Sokakta yrrken bile bir bakasnn att pten rahatsz olup
bunu kaldrabilirler.
Bu kiilerin czdanlarna baktnzda her eyin doru dzgn ve dzenli
olduunu grebilirsiniz.
Oysa sar karakterli kiilerin czdanna baktnzda karmakark olduunu
grrsnz. Mesela benim ceplerimde ie yaramayan bir sr evrak olur. Onlar
dzenleme enerjisini de kendimde bulamam.
Tandm mavi karakterli birisi vard. Gece yatmadan evvel iki terliini
simetrik olarak koymadysa uyuyamazd. Mutlaka ikisi de dzgn duracakt! Bunun
aksi bile onu sinir etmeye yeterdi.
Yakndan tandm sar karakterli bir kiinin mavi karakterli ei bir gn ok
rahatszlanm, yataktan kalkamyormu. Adamcaz hanmna "Gel seni doktora
gtreyim." demi. Ancak hanmnn gidecek hali yokmu. Bunun zerine ei
hanmnn tansiyonunu lmesi iin st katlarndaki bir teyzeyi aracan
syleyince mavi karakterli hanm paniklemi ve "Bir dakika..." deyip yatandan
kalkarak etraf toparlamaya balam.
Seminerlerimden birinde katlmclardan biri bir kutu ikolata getirmiti.
ikolata kutusunu aarak btn katlmclara datmak istedim. Kutuyu ap
ikolatalar grdmde ters taraftan atm anladm. ikolatalarn hepsi ters
Sokakta yrrken bile bir
bakasnn att pten
rahatsz olup bunu
kaldrabilirler.
54
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM
dnmt. ikolata kutusu bir mddet ylece masann zerinde kald. Mavi
karakterli Zerrin Hanm ikolatalarn ters durmasna dayanamad ve yle dedi:
"Hocam ne olursunuz u ikolata kutusunu tersine evirir misiniz?"
Olaylarn olumsuz ynlerini grp kayglanrlar Dier karakterdeki insanlar gibi
hayata toz pembe bakmazlar, daha derin dnceli ve karamsardrlar. Dier
insanlarn, zellikle san karakterli kiilerin fazla nem vermedii baz
davranlara incinir, alnrlar. Olumsuz bir eletiri veya kt szn btn gn
tesirinde kalp kafalarna takarlar ve neden byle syledi diye dnrler.
lerine atarlar.
Hayata ok iyi bakamamalarnn sebebi ise riskleri hesap eden mkemmeliyeti bir
yaplarnn olmasndan kaynaklanr. Hatta bunu bazen ok abartrlar.

Abarttklarnda da gastrit, lser ve ba ars gibi hastalklar onlar bekler.

Anlatacamz hikye bunun ok gzel rneklerindendir:
ki ortaktan biri, uzun bir burna sahip olduundan burnuyla ilgili ciddi
kompleksleri vardr. Dier ortak uzun burunlu arkadan yemee davet eder. Adam
eve gider ve mavi karakterli eine "Yarn akam ortam eve yemee gelecek,
ltfen burunla ilgili bir sz syleme!" der.
Kadncaz ertesi gnn endiesiyle uyuyamaz. Burun olayn kendisine dert eder.
Ertesi gn akama kadar hazrlk yapar. Her
ey mkemmel olmaldr. Fakat burun konusundaki endieleri ve
Dier karakterdeki
sklganlklar iinden atamamtr.
,
... .
Akam olur, misafir eve gelir. Kansanlar gibi hayata toz
N
'
a
...
.
, ,
din, kendi telandan ve dikkatli olpembe bakmazlar, daha
,
.
,
, ,
ma dncesinden dolay byk
derin dnceli ve
, .
,,
,
n
,
bir stres yaamaktadr. O srada
karamsardrlar.
kk kzlan adamm karsmda
oturmakta ve srekli onun burnu4 Farkl Karakterin zellikleri
55
na bakmaktadr. Kadn ay servisini yaparken kznn muzur bir ekilde gldn
grnce telalanr. Hemen onu odasna gnderir. Tam o srada ay iin eker
hazrlamadn grr. Ve derhal eker kasesini einin ortana uzatarak yle
der: "Burnunuza eker alr msnz?"
Planl, programl tiplerdir
Plan program onlarn slogandr. Hayatlarnn en nemli planlandr. Ayrntl
kaytlar tutarlar, detaylar nemserler. Organizasyona dkndrler. En iyiyi
onlar yapar. nk her iin en ince ayrntsna kadar mkemmel olmasna
alrlar. Dnlerde, partilerde, toplantlarda, dekordan, ikramdan fiyatlara
kadar her eyle ilgili ve her eyden haberdardrlar. Plan ve programlarndan
taviz vermezler. Bakalarnn plansz hareketlerini yadrgayabilirler.
Benim tavsiyem, byle bir kiinin evine kesinlikle "at kap" gitmemenizdir.
Gitmeden nce mutlaka haber verin. nk onlar her eyi gzel ve planl,
programl isterler. Tabi derli toplu olma isteklerini de unutmamak gerekir.
Seminerlerimden birinde tantmz Rhan Bey anlattm konulara ok ilgi
duydu ve seminer aralarnda benimle birok almasn paylat. Planl,
programl, son derece bilgili, uzun yllar st dzey yneticilik yapm mavi
karakterli bir kiiydi. Benim anlattklarmla yaadklar arasnda yakn bir
iliki kurmutu. Seminer sonunda kendisinin de bir kitap almas olduunu,
bunu birlikte yazp yazamayacamz sordu. Konu liderlikti. Ben ola bileceini
syledim ve birka
i
fi
56
nsan likilerinde 4x4'lk letiim
gn sonra bir kafede bulumay kararlatrdk. Ben buluma saatinden nce kafeye
geldim ve onu beklemeye baladm. Elimde yazacamz kitapla ilgili -drt
sayfalk not vard. Bir md: det sonra Rhan Bey de byk bir bavulla
ieri girdi. Ben onu bir seyahate gidecek sandm. Selamlatktan sonra bavulunu
bir masaya koydu ve iinden liderlikle ilgili birok kitap kard. Ma;'
sann st dolmutu, ancak bavulun yars boalmt. Bavulun dier yarsnda
ise liderlikle ilgili ngilizce kitaplar vard. Dier bir masaya da onlar
koydu. Benim yanmda ne getirdiimi sorduunda yapacamz grmeden sonra
dokmanlarm getireceimi syledim. Yaptmz grme sonucunda eer mavi
karakterli Rhan Beyle bir liderlik kitab yazmaya kalkarsak bunu ancak be
senede bitirebileceimizi anlamtm.
Detayc insanlardr
Bakalar iin hi nemli olmayan detaylar onlar iin ok nemlidir. Onlar iin
her eyin bir sras ve prosedr vardr. Bunlara uyulmadnda ok
sinirlenirler.
"Ya Bir Yol Bul Ya Bir Yol A Ya da Yoldan ekil" ad

l kitabyla yazarlk hayatna atlan ve daha sonra yazd kitaplarla

okuyucularnn beenisini kazanan Mmin Sekman her
eyini planl, programl ve dzenli yapan mavi karakterli bir yazardr. Mmin'in
tertip ve dzenine hep imrenmiimdir.
Bir keresinde Mmin Sekman, Merzifon'a bir seminere gitmiti. Bir ay sonra da
oraya ben gittim. Seminerden sonra semineri dzenleyen arkadalarla brolarnda
oturuyorduk. Otobsmn kalkmasna 15 dakika vard. Herkes etrafta telala bir
eyler aryordu. Onlara ne aradklarn sorduumda, bana seminer cretini koymak
iin uzun bir zarf aradklarn syBakalar iin hi nemli olmayan detaylar onlar iin ok nemlidir. Onlar iin
her eyin bir sras ve prosedr vardr. Bunlara uyulmadnda ok
sinirlenirler.
4 Farkl Karakterin zellikleri
57
lediler. ok armtm. "Ne gerek var?" dediimde bana yle cevap verdiler:
"Hocam geen ay Mmin Sekman geldi. Biz seminer cretini onun eline verdik ve
bize seminere gelen bir eitimciye cretini bir zarfn iine koyarak; zerine de
ismini yazarak vermemizi syledi. Bu yzden biz de sizin seminer cretinizi
iine koymak iin uzun bir zarf aryoruz."
Ben "Buna gerek yok..." dedim ve zarfsz olarak paray aldm.
Daha sonra Mmin'e bunu anlattmda bana yle dedi:
"Ben adamlar eitmek iin o kadar uratm. Sense her eyi berbat ettin!"
Merakldrlar, aratrmaya yneliktirler
Bu meraklar sar karakterli kiiler gibi daldan dala her eye atlayan cinsten
deildir. Onlarn meraklan daha ciddi konulara yneliktir. Her eyin en
kazanl, en kaliteli, en uygun, geerli ynlerine bakarlar. Onlarn meraklar
hibir eyin geliigzel olmamasyla ilgili detaylardr. renmeyi, kefetmeyi
seven yaplar nedeniyle duyduklar yeni kavramlar aratrmaya koyulurlar.
Bir medya firmasnda alan Mustafa Bey de tam bir mavi karakterli idi. Son
derece dzenli bir insand. Bir gn bana "Ouz Bey, arabanzn benzin deposunu
kaa dolduruyorsu-nuz?" diye sordu ve ben kendisine bilmediimi syledim. nk
bunca senedir benzin aldm halde hi dikkat edip de hesap-lamamtm. Bunun
zerine Mustafa Bey, nce depomun kaa dolacan ve bu depoyla ka kilometre
gidebileceimi syledi. Arkasndan "Siz galiba imdiye kadar hi deponuzu
doldurma-dnz Ouz Bey." dediinde ben ok armtm. Evet, gerekten depomun
kaa dolduunu ve tam depo ile ka kilometre gidilebileceini bilmiyordum.
"-meli, -mal" gibi ekleri fazlasyla kullanrlar
Olaylarn hibir zaman geliigzel olmadn dnr ve her eyi nedenlere
dayandrrlar. Yaplacak her iin de bir amaca y58
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM
Mavi karakterli kiilerin
en ok kullandklar szckler "yapmalym, bitirmeliyim" gibi szcklerdir. Bu
kelimeleri kullanmay azalttklarnda ok daha mutlu olabilirler.
nelik olmas gerektiine inanrlar. Mavi karakterli kiilerin en ok
kullandklar szckler "yapmalym, bitirmeliyim" gibi szcklerdir. Bu
kelimeleri kullanmay azalttklarnda ok daha mutlu olabilirler.
Danmanln yaptm Fatma Hanm, 30 yalarnda, tipik bir

I---------------------------------------1
mavi karakterliydi ve anne-babasyla birlikte yayordu. Babas sar karakterli ve son derece rahat biriydi. Bu
bayan, babasnn amurlu ayakkablarla eve gelmesinden ve lekeli elbiselerle
dolamasndan ok sknt duyuyordu. Evdeki her eyin derli toplu ve dzenli
olmasn istiyor, bunlar olmaynca da geriliyordu. Yaptmz danmanlk
sonucunda kendisini skntya dren, bu kendi koyduu birok kural
kaldrmasn istedim. Birka seans sonra iyice rahatlamt. Bana yazl olarak
getirdii ktta unlar yazyordu:
1.
Babamn mutfak lavabosunda elini ykamasna kzmadm.
2.
Banyo kvetini kirletmesine ses karmadm.
3.
Kurban bayramnda kurban kesmek iin gtrd baklardan birisini
kaybetmesine hi kzmadm.
4.
Katldm seminerlerden sonra eve gidince ilk defa kendimi hi
eletirmedim.

Daha sonraki seanslarda bu kurallar kaldrma ilemi devam etti ve Fatma Hanm
u anda eskisinden ok daha mutlu bir hayat sryor.
Riskleri nceden grrler
Daha bebekken her eyi izlemeye baladklarndan, grnenin perde arkasn da
grebilirler. nce ve derin dnce yaplar dier renklere oranla, riskleri
fark etmelerine yardmc olur ve
4 Farkl Karakterin zellikleri
59
bir konuda aratrma yapmadan karar vermezler. Yarn bugnden dnr, olaylar
gereklemeden nce tasarlar ve deerlendirirler. Karlaacaklar olaylar
hakknda zihinlerinde en azndan bir tane fikir vardr.
Kendisiyle altmz mavi karakterli mit Bey, bir seferinde, krmz-sar
karaktere sahip olan eitim koordinatrmz Nurhan Hanm ile bana "Siz sakn diz
st bilgisayar almayn, drr ve krarsnz!" demiti.
Bir defasnda, Nurhan Hanm ve eitim verdiimiz irketin genel mdr ile bir
seminer takibi iin Arnavutluk'a giderken, genel mdrn elinde bir dizst
bilgisayar vard ve pasaport kontrolnden gemek iin sra beklerken Nurhan
Hanm kaza ile genel mdrn bilgisayarn drmt. Ancak bilgisayarn klf
ok salam olduundan bir ey olmamt. mit Bey haklyd! Mavi karakterli biri
olarak riski nceden sezebilmiti.
Ciddi ve arbaldrlar
Mavi karaktere sahip olanlar grlty, bo laf ve kaoslar sevmezler.
likilerinde mesafeyi ve ciddiyeti benimserler. Elenirken bile mesafeli
olunmasn isterler. Kendileri de saygy en iyi ekilde sunarlar. Sessizlii,
yalnzl severler. Skntl zamanlarnda yaknlarn desteine hep ihtiya
duyarlar. Bakalarn heyecanlandran ve elendiren olaylar onlara skc ve
bo gelebilir.
Sar karakterli bir kiiyi elenceli gelen bir ey, mavi karakterli bir kiiyi
utandrabilir.
60 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
likilerinde mesafeyi ve ciddiyeti benimserler. Elenirken bile mesafeli
olunmasn isterler.
Kendileri de saygy en iyi
ekilde sunarlar.
Bir gn ailece bowling oynamaya gitmitik. Ben ok eleniyordum ve zellikle
topu normalin stnde bir ykseklikten atyordum. Top "Gm" diye bir ses
kyordu. Ben mthi elenirken mavi karakterli eim iaret parman azna
koymu ve ne kadar ayp der gibi bana bakyordu. Bana elence gibi gzken ey,
mavi karakterli eimi utandrmt. Kzmla beraberken arabayla bir tnelin
altndan geerken avazmz kt kadar barmak en byk zevkimizdi. Ancak
bunu bir gn eimin yannda yaptk ve bize verdii tepkiden sonra bir daha
yanmzda mavi karakterli biri varken bunu yapmamaya karar verdik.
Standartlar yksektir
Her eyi olabileceinin stnde dnrler ve olabilecek en iyi standard
yakalamak iin her trl abay sarf ederler. Evleri, eyalar son derece zevkli
ve dikkatli bir ekilde dzenlenmitir. Giyim kuamlar da kendilerine en
yakan biimdedir. Herkes tarafndan beenilen ve derli toplu bir tarza
sahiptirler. Bakalar iin ok iyi hatta mkemmel grnen eyler onlar iin
standardn altnda olabilir. Bu zellikleri arkada seerken de seici
davranmalarna neden olur.
Yapaca ileri doru ve zamannda bitirmek iin ellerinden gelen her eyi
yaparlar.
Danmanln yaptm bir irketin mavi karakterli olan kalite kontrol mdr
Engin Bey, krmz karakterli genel mdr Blent Beye aylarca alarak nemli
bir rapor hazrlar ve bunu sunmak iin byk bir hevesle bekler. Sonuta
titizlikle ve ayrntlaryla saatlik bir sunum oluturur. Sunum vakti gelince
genel mdr, kalite kontrol mdrnn odasna gelir ve Engin
4 Farkl Karakterin zellikleri
61
Beye btn raporu anlatmak iin sadece dakikas olduunu syler. Engin Beyin
iki aya bir pabuca girer fakat neticede dakika olmasa da 15 dakikada btn
raporu zetleyerek bu konudaki yeteneini sergiler.
Yeteneklidir

Hayal glerini becerilere ve sanata ynelik kullanrlar. Gra-fiker, ressam,

air veya filozoflar ounlukla bu gruptan kar. Onlar evrelerindeki
gzellikleri grsel olarak ortaya karacak ekilde ilerindeki duygular
harekete geirmeyi ok iyi bilirler.
Son derece yetenekli ve yazd kitaplarla eitim dnyasna byk hizmetleri
olan Ahmet Marah Hocamz bu karakterin en gzel rneklerinden biridir. "Evde
Okul Okulda Kalite" adl kitab eitimciler ve anne-babalar tarafndan ok
beenilen bir kitaptr. Bir gn Ahmet Hocayla "Evde Okul Okulda Kalite" adl
kitabn iinden alnan rneklerle bir seminer vermeyi kararlatrdk.
Dokmanlar hazrlamak Ahmet Hocann, semineri vermek de benim grevimdi. Ahmet
Hoca titiz bir almayla kitabn ieriindeki bilgileri seminer notu haline
getirdi ve yaklak 10 gn ncesinden bana verdi. O gnlerde ilerim ok youndu
ve son gne kadar notlara bakamadm. Seminer vereceim gnn sabah seminerimde
gsteri yapacak iki ocuu ve annelerini alarak seminer salonuna doru yola
ktm. Yolculuumuz 45 dakika kadar srd. Yolculuk srasnda ben seminer
notlarn ocuklardan birinin annesi olan Sevil Hanma verdim ve bana
okumasn syledim. Saat 9:30'da gideceimiz yere vardk. Seminer saat 10:00'da
balayacakt. Salonun yanndaki bir pastaneye oturduk ve ben seminerin ana
hatlar- n gsteren bir zihin haritas izBakalar iin ok iyi
hatta mkemmel grnen eyler onlar iin
standardn altnda
olabilir. Bu zellikleri
arkada seerken de
seici davranmalarna
neden olur.
I

62
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM
dim. Zihin haritasnda sadece anahtar kelimeler vard. Saat 10:00'da salona
girdim ve Ahmet Hocayla karlatm. Ahmet Hoca "Her ey tamam m?" dediinde
"Evet hocam her ey tamam.." dedim. Notlar sabahleyin okumaya baladm
duysayd kalp krizi geirebilirdi. Salon ok kalabalkt. Seminer bittiinde
herkes ok memnun olarak salondan ayrlyordu. Geri dnerken yolda Ahmet Hocaya
seminere nasl hazrlandm anlattmda ok ard. Bu olayda mavi
karakterin yetenekleriyle sar karakterin pratikliini birletirmitik.
C. Krmz Karakterli Kiilerin zellikleri
Krmz Karakter
Gl karaldr, sadece kendisiyle yarr
Benim dediim gibi der, herkese karr
Kaybetmeye dayanamaz, almas sk/ar
Tutkuludur, tm engellerle savar
Adeta lider domutur, baka lider tanmaz
Lider olmad ortamlarda bulunmaz
Koyu tartmacdr, herkese gre davranmaz
Krmzlar anlayabilirseniz sorun karmaz
Heyecan hi bitmez, snmek bilmez atei
Ondan etkilenir hayatna giren her kii
Sonu odakldr elinde kalmaz ii
Kendini belli eder bir ortama girii
Olmazsa olmaz ftraten atetir elementi
Kzarsa kafas yakar Halic'i Levent'i
Kendi kurallarm koyar uymaz bakasnn ahengi
Dedikleri olmazsa gz grmez cenk elengi
4 Farkl Karakterin zellikleri
63
Bir bakadr onun ak ve sevdas Canan iin kyar cana bin defas Vazgemez,
ylmaz nemli ise davas Dostuna kyamaz varsa sevgi vefas

Ses renginde vardr sanki byk bir haykr, Gz temas dorudandr kartal gibi
kararl bir bak Hakszla hi gelemez, kar ani bakaldr Haklnn hakkm
vermektir en sevdii davran
Gl kararl tiplerdir. "Az laf, ok i" derler. Sebebi ise sonu odakl
olmalardr. Krmz karakterliler "Sadede gel" kelimesini ok kullanrlar.
Herkesin onlar gibi dnp, hareket etmesini isterler. Gereksiz konumalardan
ve ilerden holanmazlar. Hep yapacak ileri ve alnm kararlar vardr.
nemli olan onlara gre iin zn anlamak ve sonucu elde etmektir. Bu yzden
kararlarn uygularken gzleri baka bir ey grmez. yerinde bakasnn
odasna aniden girebilirler.
Gerektiinde karlarndakinin zor durumda olmasn nemsemeyerek kendi
istekleri iin bakalarn rahatsz edebilirler. Genelde kafalarnn dikine
giderler.
zellikle onlarn sk yapt bir ey, karlarndakini kendi istedikleri gibi
olmaya ve hareket etmeye zorlamalardr.
Bu kiiler iin nemli olan, onlardan honut olmanzdr. evreye verdikleri
mesajlar, "Benim dediim gibi, ama hemen olsun." eklindedir.
Krmz karakterli kiilerin genellikle "Ben kendimi ok fazla anKrmz karakterli kiilerin genellikle "Ben
kendimi ok fazla
anlattm, kendimden ok
bahsettim. Biraz da sen
'beni' anlat!" eklinde bir
tavrlar vardr.
64 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
lattm, kendimden ok bahsettim. Biraz da sen 'beni' anlat!" eklinde bir
tavrlar vardr.
Yksek ancak gereki hedefler belirlemekten ve sonra bunlar gerekletirmeye
girimekten byk bir zevk duyarlar. Son derece bamsz insanlardr,
hedeflerini onlarn adna bakalarnn koymasndan ok kendi hedeflerini
kendileri koymak isterler. En kt kararn bile bir karar olduuna inanrlar.
Zaman ynetimi konusunda stn bir becerileri vardr. Gz temaslar dorudandr,
hatta bazen dinleyeni rahatsz bile edebilir. Konumas hzl ve tempoludur, ses
tonlamas ok azdr.
alma masalar ne sar karakterli kiiler gibi dank ne de mavi karakterli
kiiler gibi ok fazla dzenlidir. Olmas gerektii kadar dzene sahiptir.
Krmz karakterli kiilerin en temel zellikleri aada belirte-, ceimiz
balklar altnda toplanabilir:
4
Hep dik durmaya alrlar; kimseden yardm istemeyi sevmezler Zor durumlarda
dierlerine oranla daha gl olan bu insanlarn zlerinde zora talip olma
vardr. Yaplan gnlk meguliyetler onlar iin i deildir. Herkesin yapamad
ileri stlenmek onlara zevk verebilir. Yaplmas zor olan ileri yaparak
srekli kendilerini gelitirirler. ou insann imkanszlklar karsnda pes
etmesine ramen, zorluklar onlar daha da motive eder ve bunlar kendi balarna
aabilirler. Gerek baarlarn zorluklarn
'
arkasnda olduuna inanrlar.
Tipik bir krmz karakter olan, gl ve kararl yapsyla hayatn batan
kuran Dzceli Teyzenin yaadklarn sizlerle paylamak istiyorum:
Seminerlerimde katlmclarn "Dzceli Teyze" diye tand Nealma masalar ne sar karakterli kiiler gibi dank ne de mavi karakterli
kiiler gibi ok fazla dzenlidir. Olmas gerektii kadar dzene sahiptir.
4 Farkl Karakterin zellikleri
65
bahat nltrk, Dzce depreminde yaknlarn ve tm mal varln kaybettikten
sonra hibir zaman "Bunlar neden benim bama geldi?" diye sormam. "Ben bundan
sonra ne yapabilirim?" diye sormu ve hat sanatyla uramaya karar vermi.
nceleri bunu sadece oyalanmak iin yapyormu. Ancak daha sonralar, ortaya
koyduu eserleri gren uzmanlar ok armlar ve ona yardm etmeye
balamlar.
lk sergisini benim de seminerler verdiim Altunizade Kltr Merkezi'nde aan
Dzceli Teyze daha sonra bu sergilerini ok farkl yerlere tam. Basnda ve

medyada geni yer bulan almalar btn uzmanlar tarafndan tam not alm.
Sergisinin aln birok nl belediye bakan ve politikac yapm.
Krmz karakterin btn gl yanlarna sahip olan Dzceli Teyze'nin yeni bir
sergi atn duyarsanz mutlaka eserlerini grmeye gidin, daha da nemlisi
glmseyen yzndeki o kartal baklarn grn ve hayata daha farkl gzlerle
bakn.
Kendilerini daima "hakl" grme eilimleri vardr
Bu kiiler hakl olduklar konuda iddiacdrlar. Bu iddialarn sonuna kadar
gtrrler. Hakl olmalarn salayacak btn ayrntlara ulamak, en byk
zellikleridir de diyebiliriz. ou zaman hareketlerinin arkasndaki gd,
haksz konumuna dmeme isteidir. Bu sebeple hata yapma ihtimalini bile
dnmek istemezler. Dier insanlarn da hakl olabileceklerini fark
ettiklerinde ve hatalarn anladklarnda esneklik ynndeki en byk admlarn
atm olurlar.
Seminerlerimize katlan sar karakterli bir yapya sahip Tu-ba'nn babas
krmz karakterli bir kiiydi. Asker kkenli ve disiplinli bir ekilde yetimi
olan Taner Bey kzna kar ar bir disiplin uyguluyordu. Taner Beyin kzlar
ile olan iletiimindeki genel kural uidi:
66 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
"Madde 1: Babalar her zaman hakldr. Madde 2: Haksz olduklarnda da Madde
l'deki kural geerlidir." Bu yzden her ikisi de iletiimde byk skntlar
yayorlard. Tuba ile almaya baladmzda ona unu syledim: "Dnyada
deitirebilecein tek kii sensin. Sen deiirsen ve daha esnek olursan
greceksin ki baban da deiecek." Babasna Tue hakknda bilgiler verirken de
srekli olarak kzna kar daha esnek olmasn ifade ediyordum. Her geen gn
baba ile kzn aras daha da iyiye gidiyordu. Daha sonra her ikisi de iletiim
konusundaki kurallarn yle deitirdiler:
1.
letiimimizin anlam, aldmz tepkidir.
2.
letiimdeki en nemli ey, esnekliktir.
Eletirilmekten holanmaz ve hibir szn altnda kalmazlar
Bask altnda olmaktan, emir kipinden ve eletirilmekten holanmazlar. Eer
krmz karakterli bir kiiyi eletirecekseniz nce onunla uyum salamal ve
sonra bu eletirinizi yumuak bir slupla yapmalsnz. Eletiriye derhal tepki
verirler, bu tepki bazen sert olabilir. Emir cmleleri kullanarak onlar
kolaylkla yapacaklar ilerden bile soutabilirsiniz.
Kendilerine sylenen manidar szlere veya haksz eletirilere ayn ustalkla
cevap verebilme yeteneine sahiptirler.
Milli airlerimizden Mehmet Akif Ersoy da krmz karakterli bir airdir. Bunu
iirlerinden de ok rahat anlayabiliriz:
Bir gn Mehmet Akif Ersoy bir konuma yapyordur. Konumasnn sonunda
patavatsz bir gen yle bir soru sorar:
Bask altnda olmaktan,
emir kipinden ve eletirilmekten
holanmazlar. Eer krmz karakterli bir kiiyi eletirecekseniz
nce onunla uyum
salamal ve sonra bu
eletirinizi yumuak bir
slupla yapmalsnz.
4 Farkl Karakterin zellikleri
67 "Siz aslnda veterinerdiniz deil mi?"
Mehmet Akif Ersoy delikanlya bakarak yle cevap verir: "Ne o evladm, bir
derdin mi var?"
Kararl, i bitirici ve sonu odakldrlar
Krmz karakterli biri daha iin banda, hzl karar verme yeteneinden dolay
sonucu oktan grm ve bir i konusundaki kararn vermitir bile. Her iin,
bandan ok, sonunu merak ederler. nk karar verdikleri anda harekete gemeli
ve derhal ie balamaldrlar. Hayatn her alannda onlarn bu kararl yapsna
ihtiya vardr. nk en byk kargaalarda bile hzl ve doru karar alabilir,
tekrar dzeni salayabilirler. Getirdikleri pratik zmlerle pek ok kiinin
iinden kamad karkl nleme yeteneine sahiptirler.

Recep Tayyip Erdoan bu karakterdeki kiilere en iyi rneklerden biridir.

stanbul Belediye Bakanl'na aday olmadan ok nce babakan olmay kafasna
koymutu. Bu yzden stanbul Bykehir Belediye Bakanl elinden alndnda
yeni bir hedef belirledi ve babakan olmann planlarn ve yeni yollarn
aramaya balad. Ald cezadan dolay hapis yatmas onu yldrmad; tam tersine
daha da kamlad. Zaten krmz karakterli biri iin zorluklar, onu daha da
kamlayan ve harekete geiren iyi birer motivasyon unsurudur. Partisinin seimi
kazanmas ve kendisinin babakan olamamas onu etkilemedi. Bir yolunu buldu ve
sonunda hedefi olan babakanlk koltuuna oturdu. Bir bakas iin biti olan
bir olay, onun iin bir balang olmutu. Genlik yllarndaki koyu krmz
karakterli Recep Tayyip Erdoan yllar getike daha esnek olmay renerek
hedeflerine ulamakta zorluk ekmedi. Ayrca krmz karakterli ei Emine
Erdoan'la olan uyumunda bu baarsnn nemli bir rol oynadn ifade
edebiliriz.

68
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM
Kk yatan itibaren bamsz hareket etmeye alktrlar; ynlendirilmek
istemezler
Krmz karakterli kiiler, kendi kararlarn kendileri vermek isterler. Baka
insan-arn karar onlar ok fazla ilgilendirmez. Onlar kendi akllarna
koyduklarn uygulayan tiplerdir. Eer birlikte yapacanz eylerde aldnz
kararlan onlarla birlikte almadysanz onu asla uygulamazlar.
Krmz karakterli olum Ekrem kkken masa tenisi sporuna benim isteimle
balad. 11-12 yalarnda stanbul ampiyonu oldu. ok baarl idi, fakat
byynce kendisi istemedii iin de bu sporu brakt. Nedeni ise kendisinin bir
krmz olmasndan dolay idi; nk balangta bu sporu yapmak onun karar
deildi...
Krmz karakterli bir babann, kendisiyle ayn karakterde 3 yanda bir olu
vard. Babann anlattna gre ne yaparsa yapsn ocuk dar ktklarnda bir
trl babasnn elini tutmak istemiyormu. Endielenen baba dnm ve
ocuunun krmz karakter zelliklerini grp onunla bu ekilde iletiim
kuramayacan anlam. ocuuna, "Olum haydi beni markete gtr..." demi.
ocuk babann bu davranna olumlu yant vermi ve babasnn elini tutarak onu
markete gtrm.
O gnden sonra da baba atmaya mahal vermeyecek ekil- de ocuunun bu
ynnn farknda olarak onunla iletiime geme yolunu tercih etmi.
Amaca yneliktirler, ani kararlar ile insanlar artabilirler Ulamak
istedikleri hedefler adeta onlar bu hedeften baka her eyden soyutlar. ou
zaman dier insanlarn memnuniye4 Farkl Karakterin zellikleri
69
Krmz karakterli kiiler,
kendi kararlarn
kendileri vermek isterler.
Baka insanlarn karar
onlar ok fazla
ilgilendirmez.
tini dnemeyebilirler ve istemedikleri halde tepki alabilir, yalnz
kalabilirler.
Herhangi bir yerde, bir i kurumunda, seyahat esnasnda veya aile iinde bir
karar verirler. Kendilerine tbi olan insanlar da bu karara uyarlar. ok ksa
bir sre iinde kararlarn baka bir yne
evirebilirler. Birok kii bu durumdan etkilenir. Fakat bu insanlar iin
dierlerinin dnceleri ok fazla nemli deildir. Onlar iin insanlarn
memnuniyetinden ok amalarn gerekletirmeleri nemlidir.
Kendisine danmanlk yaptm bir marketler zincirinin sahibi Zeki Bey bu
karakterin iyi bir rnei idi. Seminerlerime katldktan sonra Zeki Bey, ald
eitimleri irketindeki alanlarna da aldrmay dnmt.

Bunun zerine kendisi ile alanlarna ynelik, 6 gnlk bir eitim anlamas
yapmtk. Fakat Zeki Bey krmz karakterinin verdii "sonu odakllk" ile
baz detaylar dnmemi, kararl ve bamsz bir planla market alanlarn
st ste 6 gnlk eitime armt. alanlar hazrlkl olmadklarndan bu
karar aknla karlamlard.
Verdiim 6 gnlk eitimlerde karakterleri anlatp, karakter analizlerini
yaptrnca herkes Zeki Beyin tipik bir krmz olduunu fark edince neden bu
ekilde eitim plan yaptn da anlamt.
Eitimin olumlu sonulan ise tm alanlar fazlasyla memnun etmiti.
nlerindeki ie ar odaklanmalar yznden, sonular konusunda yeterli
deerlendirmeyi yapamayabilirler
Kuvvetli igdleri onlarn herhangi bir konuya youn bir ekilde
odaklanmalarn salar. Bir deerlendirme yaparken zor da
70
nsan likilerinde 4x4'lk letiim

nemli kararlar alrken

krmz karakterlerin ok
abuk karar vermemesi
ve uzun vadeli sonular
iyi deerlendirmesi
gerekir.
olsa birden karar verebilirler. Dnmeden verilen bu ani kararlar

yznden problem yaayabilirler. Daha esnek olup ak kap brakmalar

gerektiini bazen hatrla, mayabilirler.
Krmz karakterli biri karar alI_______________________
madan nce ok iyi dnmeli ve
objektif birilerine danmaldr. Hele bir de nemli kararlar alrken krmz
karakterlerin ok abuk karar vermemesi ve uzun vadeli sonular iyi
deerlendirmesi gerekir.
Seminerlerime katlan Ali Beyin krmz karakterin tipik zelliklerini
tadn gzlemlemitim. Kendisi seminerlerime katldktan sonra 9 gnlk NLP
Practitioner eitimi almaya karar vermiti. Bu karar zerine Ali Bey, alt
iyerinden izin istemi ve olumlu yant alamaynca da istifa etmiti. Tabi bu
olaydan benim haberim yoktu.
Ali Bey aslnda beni modellediini zannederek eitim iin iini feda etmiti.
Ama aslnda kendisi krmz karakterinin zelliklerini tayan biri olarak
kararna ar odaklanm, bunun uzun vadeli sonularn dnememi ve iyi bir
deerlendirme yapamamt.
Ancak katld seminerden sonra gerek aile hayatnda gerekse i hayatnda
kendisine yeni ufuklar ald. zellikle einin bana telefon aarak teekkr
etmesi ve Ali Beydeki deiiklikleri anlatmas, bir eitimci olarak hibir zaman
unutamayacam olaylar hanesine yazlmt.
Adeta lider domulardr; aksi bir tarz benimsemek istemezler Ynetme
igdleri bir hayli fazladr. Komut vermeyi severler. Maksatlar kt deildir,
doal olarak buna eilimlidirler. Herkesin kalkmasn, komasn, atlamasn,
almasn, her zaman kazanmasn isterler. ocuk veya yetikin fark etmez, ilk
ie
4 Farkl Karakterin zellikleri
7i
aileden balarlar. Dier akrabalara kadar uzanrlar. Genellikle kk yalarda
hedeflerini belirler ve kimsenin ynlendirmesiyle amalarndan sapmazlar.
Seminerlerimize katlan Safinaz Hanm 9 yalarnda iken babas ile ayakkab
almaya kmlar. Kendisi bir ayakkab beenmi ve babasna zorla onu aldrmak
istemi.
"Baba bu olmazsa olmaz. Ya alrsn ya da ben okula gitmem!" demi.
Tabi babas bu krmz karakterli kzna daha fazla kar koyamam ve Safinaz
Hanm sonunda ayakkaby babasna aldrm.

Hayat boyunca annesine annelik, babasna babalk yaptn ve tm aileyi

ynettiini syleyen Safinaz Hanm alt iyerinde de bu gl ynnn
zelliklerinden istifade ediyor.
zgvenleri yksektir
Kendilerine gvenleri dier karakterdeki insanlar artacak derecede
yksektir. Kendilerine olan inanlar asla sekteye uramaz, talip olduklar zor
ilerin altndan kalkamayacaklar bir i olduuna inanmazlar. Her ortamda kendi
kiiliklerini rahatlkla sergiler, herkesin kendi grlerine kar olduu bir
ortamda bile inandklarndan taviz vermezler.
Krmz karakterli olum Ekrem masa tenisi oynadnda ve ma son sayya
kaldnda daima kazanan taraf olurdu. nk kar taraf son sayda panik
yaarken Ekrem sakin bir ekilde sma vurur ve ma alrd. Ayrca niversite
snavna giderken herkes ok heyecanl iken Ekrem son derece sakin bir snav
geirmiti. Hatta snav srasnda bazlarnn eker, ikolata yemeleri ve bol
bol su imeleri ona ok garip gelmiti.
I
72
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM
Krmz karakterler kendi
imknlar ve gleriyle
alrlar. Onlar iin
yaplan i kendi
abalaryla yaptklarnda
anlamn bulur ve onlar
tatmin eder.
nl airlerimizden Necip Fazl Ksakrek de krmz karakterli biri idi.
iirlerinde de bu karakterinin izlerine rastlamanz mmkn. Yazd her iirde
insanlar eyleme ve girikenlie tevik ediyordu. Sosyal hayatnda da krmz
yn daima ndeydi.
____________
Bir defasnda Necip Fazl Ksakrek'e birisi "Trkiye'de iki byk air var." diye bir yorumda bulunur. Necip
Fazl Ksakrek o kiiye dnerek sorar:
"kincisi kim?"
Kendi hedeflerini kendileri gerekletirmek isterler
Dier karakterdeki insanlar herhangi bir konuda yardm almaya gnlldr. Ancak
krmz karakterler kendi imknlar ve gleriyle alrlar. Onlar iin yaplan
i kendi abalaryla yaptklarnda anlamn bulur ve onlar tatmin eder.
Bakalarnn yardmlarndan mutlu olmaz, hatta rahatsz olurlar. Halk deyimiyle:
"A yatarm, kuyruumu dik tutarm." tarznda hareket ederler.
Kendisi krmz karakterli olan skdar Belediye Bakan Yardmcs Mehmet
Demirz, bu konuda rnek olabilecek bir ansn yle anlatyor:
stanbul'a .T.. "ehir ve Blge Planlama Blm"n kazandnda gelir.
niversiteye baladnda ilk derste hocasnn "Ra-pido temizlemeyi ok iyi
bilin..." demesi zerine, hocasnn asistanna giderek "Rapido temizlemeyi nasl
renebilirim?" diye sorar. Asistann kzarak "Madem bilmiyorsun, niye buraya
geldin?" cevabn vermesi zerine, "Ben buraya rapido temizlemeyi renmeye
geldim." der.
Son snfa geldiinde Mehmet Bey, bir proje hazrlar ve bunu 7 profesr gzden
geirerek hatalarn dzeltir.
4 Farkl Karakterin zellikleri
73
Mehmet Bey eve gittiinde deimi olan eski projesi iin "Bu benim projem
deil!" diyerek, bunu pe atar ve yeni bir proje iin uzun sre urar.
Bu son projesini profesrlere gtrdnde, "Bu bizim dzelttiimiz proje
deil!" derler ve Mehmet Bey de "Bu yeni proje ile ben sizin rettiklerinizin
sonucunu verdim. Sizlere ok teekkr ederim. imdi ise bu projeden sadece iki
ey beklerim: Ya snfta kalacam ya da 100 tam puan alarak baarm olacam."
der.
Sonuta Mehmet Bey, projesiyle birinci olur. Mezuniyet tre-' ninde drt sene
nceki asistan da vardr.
Rektr Mehmet Beye "Hedefiniz neydi?" diye sorunca Mehmet Bey "Ben buraya rapido
temizlemeyi renmeye geldim." cmlesini tekrarlar.

Bu cevapla asistan yapm olduu hatay anlar ve Mehmet Beye gelip "Bir kiinin
4 sene unutamayaca bir sz sylemek istemedim." deyip zr diler. Mehmet Bey
bu cevaptan tatmin olmu ve istediine ulamtr.
odakldrlar ve iyi organize ederler
Yaplacak ie odaklanr, sonuca ulalacak yollar bilirler. Bakalar iin i
blm ve organizasyon zor grnrken onlar iin bunlar, hedefe ulamada etkili
ve gerekli bir zmdr. Onlara skldklarnda dinlenmeye ihtiyalar olduunu
sylemeyin, nk onlar tatilde bile ilerini dnecek kadar i odakldrlar.
Herkes elenirken ya da elenceden sonra, rahatlkla akam otel odalarnda
ileriyle ilgili planlar yapabilirler. Dizst bilgisayarlarndan brolarn,
iyerlerini idare edebilirler. Bu durum elerini veya evresindeki insanlar
bunaltabilir. Seminerlerimize katlan Aye Hanm bir defasnda tatile giderOnlara skldklarnda
dinlenmeye ihtiyalar
olduunu sylemeyin,
nk onlar tatilde bile
ilerini dnecek kadar
i odakldrlar.
I
74 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
ken antasnn yarsn ii ile ilgili kitaplarla doldurmutu. Tatilde srekli
kitap okumas ve cep telefonlaryla i grmeleri yapmas arkadalarn ok
artmt. Ancak tatilden dndnde okuduu kitaplarla ilgili bilgileri bana
aktarrken ok mutluydu.
Gl istekleri vardr ve asla vazgemezler
Krmz karakterli kiilerin gl istekleri vardr. nk sradan hedefler
onlar motive etmez. Dier karakterlerdeki kiilere ok zor gelen eyler onlar
daha da motive eder.
Adeta yle bir kurallar vardr: "Zoru yaparz, imknsz biraz zaman alr!"
Kafalarna bir eyi koyduklarnda onu gerekletirene kadar urarlar ve asla
vazgemezler.
Bir gn sparta'dan Stk Aslanhan adl bir niversite rencisi beni arayarak
sparta'da iadamlarna ve ayrca halka ak birer seminer dzenlemek istediini
syledi. Birka grmenin sonucunda seminer gnlerini kararlatrdk ve ben
sparta'ya gittim. nce Byk sparta Oteli'nde i adamlarna ynelik bir
seminer yaptk sparta'nn ileri gelen 150 i adamnn katld seminer ok
baarl geti. Ardndan byk bir salonda halka ak bir seminer daha yaptk.
Salon tklm tklm dolmutu. ok baarl geen seminerden sonra evde Stk'yla
oturuyorduk. Kendisine yle dedim: "Stk, ok baarl bir organizasyon
yaptn. Benim Trkiye'deki organizasyonlarm da yapar msn? Bunu yapacak
birine ihtiyacm var." Bu szm zerine Stk ayaa kalkt ve ekmecesinden bir
kat karp bana uzatt. Katta Stk'nn hedefleri yazyordu. Hedefler
listesinin ilk iki maddesi yleydi:
? Ouz Saygn' sparta'ya getirmek
? Ouz Saygn'n btn organizasyonlarn dzenlemek.
O gn Stk'yla anlatk ve almaya baladk. Stk krmz karakterli bir
yapya sahipti ve kafasna koyduu her eyi yapa4 Farkl Karakterin zellikleri
75
bilecek gteydi. yl boyunca btn Anadolu'yu il il dolatk. nce
seminerlerimde sadece beni sunan Stk daha sonra kk kk konumalar da
yapmaya balad. Bir mddet sonra bir semineri batan sona yapabilecek kadar
tecrbe kazanmt. u anda stanbul'da ve Anadolu'nun birok yerinde ok
baarl seminerler veriyor. Trkiye'nin tannm i adamlarna ve
siyasetilerine eitimler veriyor. Ayrca "Hayata Glmse" adl mkemmel bir
kitap yazd ve bu kitap kiisel geliim alannda en ok satanlar listesine
girdi. Bu kitab bana ve birok any paylatmz arkadamz rahmetli
Feyzullah rak'a ithaf etmesi de onun krmz karakterinin altndaki dostluk
duygusunun bir tezahr.
D. Yeil Karakterli Kiilerin zellikleri
Yeil Karakter

Halim selim, sessiz uyumlu, sabrldr gten yorulmaz soukkanldr

Arabulucu, sevecen, arkada canhsdr | ok az konuur, yumuak baldr
atmadan kaar, kavga grlt sevmez Kendinden dn verir, "hayr" demeyi
bilmez evresiyle ilgilenirken kendim dnmez Ketumdur, duygularn amay
beceremez
Her halinden memnun, sevgi doludur ince espriler yapar, orta yolludur yi takip
eder, takm ruhludur Saygl, duygulu, hep huzurludur
76
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM

Yzleri mtebbessim, ifade ykldr Srlarm ak etmez, ok gldr Tarz

herkesi rahata kavuturur Kendi frtnasn iinde susturur
Elementi sudur kana kana iilir Onlarla mr gzel geirilir Sevgi ve muhabbeti
incelikle seilir Skunet sembol, esenlik yelidir
Orta yollu tiplerdir. Dikkat ekici hatalarda bulunmazlar. En belirgin ynleri
her yerde mutlu olabilmeleri ve hallerinden memnuniyet duymalardr.
Yeil karakterli kiiler "Sabreden dervi, muradna ermi." derler. ok
sabrldrlar. Yeil karakterli ocuklar itaatkr olduklarndan anne-babalarn
zmezler. Ayrt edilmesi en g olan ve zor anlalan kiilerdir. Dinlenmeyi
severler. Aka uyum gsterirler. Fakat uyumlu grntlerine aldanmamak gerekir.
nk kolay deimezler. ten ie ok inatdrlar. Son gn kavramlar yoktur.
Projeleri yarm kalm olabilir. Yeil karakterli kiilerle olanlara bir
tavsiyede bulunmak isterim: Yeil karakterli kiiler nasl olsa kimseye "hayr"
diyemezler deyip de onlarn bu ynlerinden istifade etmeyin. nk iten ie ok
zlrler.
Barl ve soukkanl olan yeil karakterli insanlar iin yapabileceiniz en
gzel ey, onlara sayg gstermektir. Bunu ok isterler. evrelerine verdikleri
mesajlar "Ltfen bana sayg gsterin..." eklindedir.
Mavi karakterli kiilere gre daha duygulu ve heyecanl bir yapya sahiptirler.
Barl ve soukkanl olan yeil karakterli
insanlar iin
yapabileceiniz en gzel
ey, onlara sayg
gstermektir.
4 Farkl Karakterin zellikleri
77
Takm oyunculardr. zellikle kk gruplar halinde almay, tek bana
almaya tercih ederler. ne kmaya almaz ve nadiren bakalaryla atmaya
girerler.
Bakalarn, fikirlerini amaya tevik etme konusunda beceriklidirler. Baka
insanlarn
katklarn-daki deeri grme konusunda olduka yeteneklidirler.
atan fikirleri btn taraflarn destekleyebilecei bir senteze kavuturma
konusunda da becerileri vardr. Yani, uyumlu ilikilere ok deer verdiklerinden
ounlukla gergin havay datrlar.
Arka planda kalmaya zen gsterdikleri iin birok ekip almasnda isimsiz
kahramanlar olarak rol alrlar. Baka insanlarn hislerine kar zellikle
duyarldrlar. nsanlar onlara gvenerek alrlar. Fakat bazen arkadal
abartr ve bu yzden ilerini ihmal edebilirler. nsanlarla olan ilikilerine
gereinden fazla zaman ve dikkat ayrabilirler. Dier karakterlere gre insanlar
ve insan duygular hakknda daha duyarldrlar. ok insancl olduklarndan
herkesin derdini dinlerler. Yalnz bu sabrl tutumlarnn arkasndan ani
patlamalar meydana gelebilir.
Gz temas konusunda da rahattrlar, yz ifadeleri anlam ykldr. Sesleri
scaktr ve seslerinin tonlar olduka dktr.
Otorite kullanma konusunda yufka yreklidirler, kimi zaman bu otoriteyi yanl
kullanabilirler.
Krmz karakterli bir hanm ile yeil karakterli bir erkein evliliinde son
sz hep yeil karakterli erkee ait olur. Bu sz udur: 'Peki karcm...'
78
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM
.
;
ok hareketli ortamlar sevmezler, nk bunu yapacak enerjiyi bulamazlar
kendilerinde.
Yeil karakter zelliklerinden bazlar yledir:
nce ve dndrc espri anlayna sahiptirler

Onlar sar karakterdeki insanlar gibi sk sk espri yapp fkra anlatmay

sevmezler. Daha ok dinlemekten holanrlar. Bir espri yaptklarnda ise bu
espri ince nkteler ierir. Ancak bu espriler-deki incelii anlamak iin
insanlarn biraz dnmeleri gerekebilir. nk ok dnp az konuan
kiilerdir. Ayrca onlar eletiri almaktan ekinirler ve insanlarn onlara
duyduu saygy zedelemek istemezler. Her eyin ters gittii bir anda bile
insanlar ince esprileriyle tebessm ettirebilirler.
Bir gn yeil karakterli arkadam Haim Bey ile bir okula seminer vermeye
gitmitik. Haim Bey, semineri batan sona dinledi. Seminer oklu zekyla
ilgiliydi. ocuklarda 8 tr zek olduundan bahsettim. Bunlar matematiksel,
sosyal, bedensel, bireysel, szel, mziksel, grsel ve tabiat zekas idi.
Seminer cretini Haim Bey tahsil etti ve arabaya bindik. Ha-im'e "oklu zekay
anlayabildin mi?" diye sordum. "ok iyi anladm Ouz hocam." dedi. Yeil renkli
20 YTL'leri kastederek: "rnein bu zarftakiler tabiat zeks deil mi?" diye
sordu.
ok rahattrlar
Yeil karakterli insanlarn rahatl her zaman ok dikkatimi
-------------------------------, ekmitir.
"Evin yansa bile iinde
Daha ok dinlemekten
yorganm var deme." sz sanki onholanrlar. Bir espri
lar ic-in sylenmi gibidir. Onlarn bu
yapaklarnda ise bu
derece rahat lmalar. kendilerini
espri ince nkteler
Psikolojik adan rahatlatrken etraflanndaki
birok
insan
gerebilir.
"imdi olmazsa ne olur sanki, daha
4 Farkl Karakterin zellikleri
79
Bakalarnn panik
yaad anlarda dahi son
derece rahat olmalar,
kendileri iin avantaj
salarken zellikle
krmz karakterli kiileri
ileden karabilir.
sonra yapsak olmaz m?" tr yaknmalar sk sk duyabilirsiniz onlardan. Onlar
iin imdi yapmakla daha sonra yapmak arasnda hibir fark yoktur. Bir karar
alarak rahatlarn karmaktan holanmazlar. Rahat tavrlar ile her zaman ayn
dengeyi koruyabilirler. Bakalarnn panik yaad anlarda dahi son derece
rahat olmalar,
kendileri iin avantaj salarken zellikle krmz karakterli kiileri ileden
karabilir.
Rahat ve sakin tavrlaryla dikkat eken yardmcm Yasin, yeil karakterin tm
zelliklerini zerinde tayordu sanki. Hanm Fatma ise onun tam zdd krmz
karakter zellikleriyle dikkat ekiyordu. Ramazan bayramndan bir hafta nce ei
ona kzp, kk ocuunu da alarak ailesinin evine gitmi. Ailesine dkn olan
Yasin ertesi gn bana gelip olay anlatt. Kendisine niin hanmn ve ocuunu
alp evlerine geri getirmediini sorduumda bana; "Hocam urada bayrama az
kalm. Gitmiken bari bayramda gideyim de bu arada hem onlar alrm, hem de
bayramlarn kutlam olurum..." dediinde yeil karakterli insanlarn
rahatlklarnn hangi seviyelere kadar kabileceini ok daha iyi anlamtm!
Kendileriyle barktrlar
Yeil karakterli insanlar fazla ayrntc ve byk beklentiler iinde olmayan
bir yapya sahip olduklarndan her ortam ve durumda kendileriyle barktrlar.
Dier insanlar ok sinirlendiren bir ey onlarn keyfini karmayabilir.
Kimseye kar krc olmazlar. Bu tutumlar nedeniyle kimse onlara dmanlk
beslemez. ok gerekli grmedike insanlar eletirmezler, herkesi olduu gibi
kabul etme dncesi iindedirler. Dier karakterlerdeki in80 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
ok gerekli grmedike
insanlar eletirmezler,
herkesi olduu gibi kabul
etme dncesi
iindedirler.

sanlar kplere bindirecek baz olaylara hogryle yaklaabilme-leri en gl

zelliklerinden biridir. Buna verebileceimiz en iyi rneklerden biri Yldrm
Akbulut'tur. Babakan olduunda yllarca krmz ve mavi karakterli liderler
taraI_______________________
fndan ynetilmi olan Trk halk
birdenbire yeil karakterli bir babakan grdklerinde ok ardlar. Turgut
zal'n en ok gvendii kii olduu iin Yldrm Akbulut o makama
getirilmiti. Son derece sadk, drst ve kendisiyle bark bir insand.
O tarihlerde medyada Yldrm Akbulut hakknda fkralar retildi. O, bu
fkralarn hepsine glp geti, hatta bir televizyon programnda kendisi de
herkesi glmseten u fkray anlatmaktan ekinmedi: "Yldrm Akbulut bir
tarihte bir devlet dairesinde mdrken bir grevli kendisine gelerek 'Mdr
Bey, arivimiz ok dolu, tarihi gemi baz evraklar atalm m?' diye
sorduunda Yldrm Akbulut yle cevap vermi: 'nce fotokopisini ekin sonra
atn!'"
Dier karakterlere nazaran soukkanldrlar
Her trl zorluun ortasnda dahi soukkanllklarn yitirme- ; den sakin
kalmay baarabilirler. Biraz dnr ve o an iin yaplmas gerekene sakin bir
ekilde karar verirler. zellikle dier insanlarn fkeden lgna dnd
anlarda onlarn bu tavr ortam yumuatr. Ayrca hi telalan ve aceleleri
yoktur. nsanlar panie srkleyen bir olayda yeil karakterli kiileri hemen
fark edebilirsiniz. nk onlar deprem annda bile tarzlarn bozmadan
yryebilirler.
Seminerlerimize katlan 118 servisi mdrnn, alanlarndan biri hakknda
anlatt hikaye bu karakterdeki insanlar hakkndaki ilgin rneklerden biridir:
118 gece servisinde alan
4 Farkl Karakterin zellikleri
81
Glsm Hanm deprem gereklemeden nce gece saat 03:00 civarlarnda ay molas
verildiinde sa gzne rimel srm ve tam o srada deprem olunca sol gzne
sremeden binadan dar km. Ancak binann dna ktnda yapt ilk i,
sol gzne rimel srmek olmu!
Ayrca seminerlerime katlan, buradan ald eitimlerle kiisel geliim
dnyasyla tanan, daha sonra Emniyet Mdrl ve ETT gibi byk kurulularda
seminerler veren krmz karakterli Gler Sarc'nn ei yeil karakterli bir
kiiydi. 17 Austos 1999 ylndaki byk depremde insanlar byk bir sarsnt ve
okla yataklarndan frlarken Gler Hanmn ei hibir ey olmam gibi
davranm ve sonradan Gler Hanmn srarlar ile dar kmaya raz olmu.
atmadan ok ekinirler
atmay engellemek iin gerekten inandklar eyi sylemek yerine
karlarndaki kiinin duymak istedii eyi syleyebilirler.
ncelii kendilerinden ok karlarndakine tanrlar. Sorun karmak istemezler.
Kavga, grlt ortamlarndan kaarlar. Her yerde insanlarla iyi ilikiler kurar
ve atma ortamndan uzak olurlar. Gerekmedike konumazlar, konutuklarnda
ise karlarndaki kiiye uyum salamak iin gereken gayreti gsterirler.
Krm Demir elik Firmas adna Arnavutluk'a giderek orada kurduklar fabrikada
Trk ve Arnavut alanlara seminer vermem istendi. Burada Trklerle olan
seminerim bittikten sonra sra Arnavutlara geldi. Arnavut alanlarn
ierisinde son derece barl, sevecen, ay servisi yapan bir bayan dikkatimi
ekti. O kadar sevecen bir tavr vard ki sanki herkese ay servisi yapmak iin
hazr bekliyordu. Seminere o da
atmay engellemek
iin gerekten inandklar
eyi sylemek yerine
karlarndaki kiinin
duymak istedii eyi
syleyebilirler.
82 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
katld. Seminerde farkl insan karakterlerini anlatrken yeil karakterli
insanlarn atmadan ekindiklerini ve kendi sylemek istedikleri eyler
yerine sizin duymak isteyeceiniz eyleri syleyeceklerini tercman vastasyla
anlattm. Daha sonra Bayan Valiy'den bir ay rica ettim. Valiy dar

ktnda dier katlmclara beyaz bir peete gsterdim

ve
ben
"Bu
ne
renk?" diye sorduumda cevap
olarak hep bir azdan "siyah" demelerini istedim. Burada nemli olan Valiy'in
ayn soruya ne diyeceiydi. Biraz sonra Valiy ieri girdi, aym verdi, ben
salondaki arkadalara dnerek beyaz peeteyi gsterdim ve "Arkadalar, bu ne
renk?" diye sordum. Hepsi bir azdan kere "Siyah, siyah, siyah" diye
bardlar. Sonra Valiy'e dndm, ben bir ey demeden Valiy yle diyordu:
"Siyah, siyah, siyah..."
Parolalar; evde bar, iyerinde bar ve cihanda bartr
Yeil karakterli kiilerin arkadalar oktur, muhalefet edenleri ok azdr,
dmanlar ise hi yok gibidir. Her yerde barl bir hayat isterler. Onlarn
dnya barna katklar ok fazladr. Bakalar iin mutluluk; baar, g ya
da disiplini ifade ederken onlar iin mutluluk, huzur ve bar iinde bir hayat
demektir. Girdikleri her ortama huzur ve bar getirirler.
Arnavutluk'taki Krn Demir elik Firmasnda Maksi adl bir servis ofryle
tantm. Maksi hem bizi gezdiriyor hem de Arnavutluk'ta tercmanlmz
yapyordu. Maksi yeil karakterli bir kiiydi ve yeillerin birounun
evliliinde olduu gibi ei de
4 Farkl Karakterin zellikleri
83
Yeil karakterli kiilerin
arkadalar oktur,
muhalefet edenleri ok
azdr, dmanlar ise hi
yok gibidir.
gl kararl krmz karaktere sahip bir bayand. Maksi'den birok Arnavuta
kelime rendim. Anlattklarmdan kendisinin yeil, einin de krmz karakterli
biri olduunu renmiti. Ei hem kendisinin hem de Maksi'nin maan alyor ve
Maksi'ye harlk veriyordu. Yeil karakterli erkek krmz karakterli bayan
evliliklerinde bu duruma ok rastlamtm ama Maksi'nin syledii bir ey beni
ok artmt: "Hocam ben uzun sre Krn'den ka para aldm bilmiyordum,
maamn ne kadar olduunu rendiimde iyi bir kazancm olduunu anladm ve ok
sevindim..." dedi. Maksi bunlar anlatrken durumundan ok memnun olduu ve
eini de ok sevdii her halinden belli oluyordu.
Ayrca Dileri Bakanmz Abdullah Gl, baarl bir siyaset adam olmasnn
yannda yeil karakterin en tipik rneklerinden biridir. Recep Tayyip Erdoan'n
bakan olduu parti seimi kazandnda geici bir sre iin babakanl
alacak bir kiiye ihtiya vard. Bu kiinin barl, atmalardan uzak,
mtevaz ve gerektiinde babakanl tekrar kendisine devredecek biri olmas
gerekiyordu. Bu zelliklere en uygun kii de Abdullah Gl idi. Barl ve
sevecen tavryla bir mddet babakanlk yapt ve vakti geldiinde emaneti hibir
problem karmadan sahibine devretti!
Bir an evvel ilerini bitirip dinlenmek isterler
Hayatn srekli bir kouturma ve hareket halinde olmaktan ibaret olmadn
dnr, zamanlarnn bir ksmn dinlenmeye ayrmak isterler. Yeil karakterli
birini braksanz hi sklmadan ayn pozisyonda saatlerce oturabilir. Bu onlar
iin dinlenmenin en gzel yoludur. Ama sar karakterli biri iin byle bir hal
korkun bir zdraptan baka bir ey deildir. Sar karakterliler, uzun
84 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
sre ayn yerde ve ayn pozisyonda kaldklarnda kendilerini fel olmu gibi
hissederler.
Yazn piknie gitmek isteyen krmz karakterli bir bayann yeil karakterli
ei, piknie gitmek yeri-. ne balkonda ieklerin arasnda zgara yapmay teklif
edebilir. Bu durum da krmz karakterli bayann mangal balkondan atmasna
sebep olabilir!
Seminerlerimizden bir bayan; einin iyerinde ok sevilen biri olduunu, yapmas
gereken ileri mutlaka bitirdiini ancak eve gelir gelmez uyumak istediini ve
Pazar gnleri neredeyse akama kadar hi yataktan kmak istemediini,
kahvalty hazrlayp eini kaldrmak istediinde ise hep ayn cevab aldn
sylyordu. Ei tok olduunu syleyerek lene kadar uyuyor ve kalktnda son
derece ackm olduundan masada ne varsa silip s-pryormu. Bu bayann eine

niin byle yaptn sorduumda eine duyurmadan bana yle demiti: "Hocam
Pazar sabahlar biraz daha uyumak iin ala dayanmaya alyorum."
Doal arabulucudurlar
Herkesle arkada olabildikleri ve tatszlklar sevmedikleri iin, kimseyi
incitmeden, iki taraf da memnun edebilecek ekilde uzlatrma kabiliyetine
sahiptirler. Herkesi mutlu eder, aray bulurlar. nsanlar arasndaki
anlamazlklar zmek ve onlar bartrmak ou zaman onlar mutlu etmeye
yetebilir. nk onlar insanlara ve onlar mutlu etmeye ok nem verirler.
Kimyada katalizr denilen maddeler vardr. Bu maddeler iki maddenin karmn
kolaylatrr ve daha sonra aradan karlar, ite yeil karakterli kiileri
kimyadaki bu katalizrlere benzetebiliriz.
4 Farkl Karakterin zellikleri ' 85
Eski bir dostum olan Cem Bey yeil karakterin tm zelliklerini tar. Kendisi
son derece sakin, insanlar rahatlatan bir tavr ierisinde herkesin ok sevdii
ve takdir ettii bir iadamdr. Bir gn bir i grmesinde bizim ekibimizle
kar taraf arasnda arabuluculuk yapmak durumunda kald. nk o her iki grubu
da yakndan tanyordu. Bizim ekipte benimle birlikte krmz karakterli Nurhan
Hanm ve mavi karakterli mit Bey vard. Dier tarafta ise krmz karakterin
ar bast kii vard. Zaman zaman hararetlenen mzakereyi srekli olarak
sakinletiren Cem Bey idi. Sonunda Cem Bey sandalyesini alarak bizim yanmza
geldi. Bizim admza kar tarafla konutu. Daha sonra yine sandalyesini alarak
onlarn yanna oturdu ve onlar adna bizimle konutu. Uzun sren mzakere Cem
Beyin arabuluculuu sayesinde en gzel ekilde sonulanmt.
Hallerinden hep memnun olurlar
Her zaman sakin, kontroll, mantkl, sabrl, uysal ve gvenilir olduklarndan
herkesin arad ve zledii kiilerdir. Her zaman hallerinden memnundurlar, her
ortama uyum salarlar. Bulunduklar her ortamda kendilerini megul edecek bir
eyler bulabilirler. Programlarnn deimi veya deitirilmi olmas onlar
ok fazla rahatsz etmez. Yeni duruma ve artlara uyum salamaya alrlar ve
kolay kolay isyan etmezler.
Eski zamanlarda yeil karakterin tm zelliklerine sahip bir ifti varm. Bu
ifti kz ile tarlasn srermi. Bir gn kz lm, kyller ona "imdi ne
yapacaksn?" diye sorduklarnda o "Her eyde bir hayr vardr..." cevabn
vermi. Ormana odun almaya gittiinde yabani bir at bulmu, onu ehliletirmi ve
tarlasn atyla srBulunduklan her
ortamda kendilerini
megul edecek bir eyler
bulabilirler.
Programlarnn deimi
veya deitirilmi olmas
onlar ok fazla
rahatsz etmez.
86
NSAN LKLERNDE 4x4'LUK LETM
meye balam. Gnlerden bir gn olu ata binerken dm ve ayan krm.
Kyller gemi olsuna geldiklerinde onun rahatlna armlar ve olunun
ayann krlmasnn ne kadar kt bir ey olduunu sylemiler. O ise yine
"Her eyde bir hayr vardr..." demi. Aradan birka gn gemi, imparatorun
askerleri kye gelerek eli silah tutan btn genleri toplayarak savaa
gtrmler. Ancak iftinin olunun aya krk olduu iin onu almamlar.
Kyller ona "Sen ne kadar ansl bir adamsn." dediklerinde o yine ayn cevab
vermi; "Her eyde bir hayr vardr."
ok sabrldrlar
Ters giden olaylarn karsnda dayankllk gsterecek gleri vardr ve
davranlar her zaman dengelidir. Dier insanlar ou zaman yeil karakterli
kiilerin gsterdii sabr gsteremezler. Bu karaktere sahip olan kiiler ok
zor durumlarda dahi sabretmeyi bilirler, ancak olaylar onlarn sabrlarn
taracak noktaya getirmemek gerekir. Onlarn bu sabrl tutumu ou zaman
bakalarna rnek'Ourken, bazen de kt niyetli insanlar tarafndan
kullanlabilir. Yeil karakterli kiilerin bu kiilere kar dikkatli olup iyi
niyetlerinin suistimal edilmesine frsat vermemeleri gerekir.

Danmanln yaptm iadam Mehmet Beyin yannda 30 kadar kii alyordu.

Kendisi yeil karakterin tm zelliklerini tayordu. Hayr demeyi beceremiyor
ve insanlar krmak istemiyordu. Yannda alan elemanlardan birini hi para
almadan yksek bir oranla kendisine kr orta yapmt. Aralarnda hibir resm
anlama da yoktu ama drt senedir Mehmet Bey ona hakkn veriyordu. nceleri ok
alkan olan bu kii bir mddet sonra Mehmet Beyin yumuak tavrndan yararlaBu karaktere sahip olan
kiiler ok zor
durumlarda dahi
sabretmeyi bilirler, ancak
olaylar onlarn sabrlarn
taracak noktaya getirmemek gerekir.
4 Farkl Karakterin zellikleri
87
Gerek duygularn
saklama konusunda
ustadrlar. Problemlerini
kendi ilerinde halletmeyi
severler. Ketumdurlar.
narak fazla almadan para kazanan bir konuma gelmiti. Mehmet Bey bu durumdan
ok rahatszd. Ancak drt yl bu kiiye sabrla katlanmt. Ben hem bu olaya
hem de Mehmet Beyin sabrna ok ardm. Yaptmz danmanln sonucunda
aldmz kararlarla Mehmet Bey bu durumdan kurtulurken, insanlara hayr
diyebilmenin de tadna varyordu.
lerinde bir frtna koparken dardan sakin grnebilirler
Gerek duygularn saklama konusunda ustadrlar. Problemlerini kendi ilerinde
halletmeyi severler. Ketumdurlar. Duygularn gizleyip, kimseye belli
etmemeliyim diye dnrler. Dardan bakanlar onlarn iindeki frtnay
anlayamaz, her zamanki halleri zannedebilirler. atma yaamaktansa ac ekmeye
katlanmak onlar iin daha kolay bir yol olarak grnr.
Danmanln yaptm Ayten Hanm ei ile olan problemlerini zmek iin uzun
yllar uram. ocuklarnn mutluluu iin byk fedakrlklarda bulummu ve
bu yzden ok ac ekmiti. D grn itibaryla ok sakin grnyordu, ancak
yaptmz almada bana iini dktnde gzyalarna hakim olamamt.
Evlilii boyunca yaadklarna ve iinde kopan frtnalara ramen nasl ayakta
durduunu anlattnda ben de onun ne kadar mcadeleci ve her eyi iinde
yaayan biri olduunu anlamtm. Krmz karakterli ve ok sert bir ei vard.
Her ikisi de birbirini anlayamyorlard. Bana eini nasl deitirebileceini
sorduunda ona yle syledim: "Dnyada deitirebileceiniz tek kii var, o da
sizsiniz." Ayrca Ayten Hanma krmz ve yeil karakterlerin zelliklerini
rettim. O gnden sonra sadece kendini deitirmekle uramaya balad ve
einin baz
88
nsan likilerinde 4x4'lk letiim
zelliklerini olduu gibi kabul etti. Ayten Hanmdaki deimeleri gren einde
de nemli deiiklikler olmaya balamt. Artk Ayten Hanm eskisinden ok daha
mutlu. Kendisini ve eini daha iyi tanyor, karakter zelliklerini bildiinden
ocuklaryla daha iyi anlayor.
Fazla enerji harcamay sevmezler
Kendilerine bir i verildiinde en kolay yolu tercih edip meseleyi zmeye
alrlar. Ar sorumluluklar almak istemezler. Kendilerine fazla enerji
harcatan ortamlardan uzak kalrlar. Kullandklar her ey kolay
eriilebilecekleri yerlerdedir. Enerjileri ancak gnlk ilerini halletmeye
yetecek kadardr. rnein hareketli bir futbol ma yapmak yerine, balk tutmay
tercih edebilirler.
Seminerlerimize katlan Begm Hanmn yeil karakterli kk kz evlerine
misafir geleceini duyunca annesine yardmc olmak istemi. Annesi ona toz
alabileceini sylemi ve kk kz toz almaya balam. Fakat sehpann
etrafnda dolap toz alacana sehpay olduu yerde dndrerek toz alyormu.
Begm Hanm nce bu duruma ok arm, fakat sonra seminerde rendii
bilgiler nda kznn yeil karakter zelliklerine sahip olduunu ve ileri
kolay yoldan halletmeye altn anlamt.

Kimseyi krmak istemezler

Ayn anda birka kiinin isteini yerine getirmeye alp, kimseyi kendilerine
gcendirmek istemezler. Bakalarnn isteklerini fazla dnmeden kabul eder ve
kendi ncelikli ilerini aksatabilirler. Bu tutumlar bazen kimseyi geri
eviremeyip, fazla sorumluluk stlenmelerine ve kendilerinden beklenenleri
geciktirmelerine sebep olabilir. Onlarn sizi krmamak iin "hayr" diyemediini
unutmayp, isteklerinizi snrlandrmanz gerekebilir.
4 Farkl Karakterin zellikleri
Krmz karakterli eitim koordinatrmz Nurhan Hanmla yeil karakterli
yardmcm Yasin arabayla bir seminer takibine giderlerken Yasin'in cep telefonu
alm. Yasin kalabalk trafikte bir taraftan araba kullanrken, bir taraftan da
telefonla konumaya alyormu. Yasin'in kalabalk trafikte dikkatinin
dalacan dnen Nurhan Hanm Yasin'e dnerek; "Yasin u telefonu kapat
ltfen. Trafik ok skk, bir kaza yapacaksn..." demi. Ancak Yasin telefonu
kapatamam ve konumasna devam etmi. Telefonu kapattktan sonra Nurhan Hanma
dnerek yle demi: "Kusura bakmayn Nurhan Hanm. Konutuum, eim Fatma idi.
Telefonu kapatamadm nk o da sizin gibi krmz karakterli biridir!"
Buraya kadar drt farkl karaktere ait tm zellikleri grdk. Artk sizler de
hangi gruba ait olduunuzu ve bu grubun zelliklerini ok iyi biliyor
olmalsnz, herhangi bir olayda SARI, MAV, KIRMIZI, YEL karakterli kiilerin
nasl tepkiler vereceini ve onlara kar taknmanz gereken tavrlar biliyor
olmann size ne kadar byk avantajlar saladn greceksiniz. Bu blm; bir
olaya drt farkl karakterdeki kiinin tepkilerinin nasl olacan ifade eden
birhikaye ile bitirmek istiyorum:
Kral Arthur ve Drt valyesi
Kral Arthur'un farkl karakter zelliklerine sahip drt valyesi vardr.
Kraln yardmcs bir gn valyelerin kendisine komplo kurduklarn syleyerek
valyelere iftira atar.
Kral yardmcsna inanr ve drt valyenin giyotin ile balarnn kesilmesine
karar verir.
Byk bir meydanda giyotin
hazrlanr,
halk
90
nsan likilerinde 4x4'lk letiim
toplanr ve cellat giyotinin yanna gelir. Askerler drt valyeyi giyotinin
yanna getirirler.
Cellat valyeleri tanmakta ve onlar ok sevmektedir, fakat emir byk
yerdendir. lk valyeyi giyotinin ba altna sokar ve dmeye basar, ancak
bak aa dmez.
Kral ban dmediini grnce bunda bir hayr var diye dnr ve valyeleri
affettiini syler. Kraln bu davranna drt valyenin de farkl tepkileri
olur. Krmz karakterli valye halka dnerek; "Bizim aslmamz zaten hatayd.
Hak yerini buldu." der ve merdivenlerden aa iner.
Sar karakterli valye arkadalarna dnerek; "Haydi gelin bu olay katlayalm.
Bu gece btn yemekler benden..." diye barr, cellad da davet eder yemee.
Yeil karakterli valye ise giyotinin kenarnda zgn bir ekilde duran
celladn yanna gider ve "zlme, sen bir emir kulusun, biz her zaman seni
severiz." der ve ona sarlr.
Mavi karakterli valye ise ilk aknln zerinden attktan sonra giyotinin
ba altna gider ve cellada dnerek yle der: "Bunun ban iyi
yalamamsn!"

Karakterlerin
Her insanda bu drt karakterin farkl karmlar bulunmaktadr, insanlar tek
bir karakterden ibaret deildir ve bu karmlar aslnda onlarn kiiliindeki
renklilii ve farkll da meydana getiren unsurdur. Bu blmde karakterlerin
farkl karmlarnn kiilerde hangi temel zellikleri meydana getirdiini ele
alacaz.
Krmz-Sar: Giriken
Her iki karakter de giriken, cesur, hareketli ve iyimserdir. Bu kiilerin
motivasyonu
kolay kolay bozulmaz. Bu gruptakiler destekI
lenmeye ihtiya duymayabilirler. Hatta baz

M
durumlarda onlara riskleri gstermek gerekebilir. Karakter karmlarndan kaynaklanan bu durum onlar hipe-raktif bir kii
yapar. Genellikle eliki yaamazlar ve her probleme kolaylkla zm bulmak
gibi bir becerileri vardr. Bulduklar sra d zmler evrelerindeki dier
insanlar artabilir.
Bu iki karakteri arlkl olarak iinde tayan bir kii bir yandan g odakl
hareket etme zelliine sahipken, dier yandan bu gc kullanrken elenmesini
de bilir.
92
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM
Bu iki karakteri arlkl
olarak iinde tayan bir
kii bir yandan g odakl
hareket etme zelliine
sahipken, dier yandan
bu gc kullanrken
elenmesini de bilir.
Bu karma verebileceimiz en iyi rnek Trk siyasi hayatnda bir dneme
damgasn vuran rahmetli Turgut zal'dr. Kendisi bu iki zellii zerinde
tayan belki de tek babakan ve cumhurbakany-d. Bir yandan alnmas son
derece g ve riskli kararlar alrken, bir yandan da elenmeyi ve insanlar
motive etmeyi biliyordu. Bunlar
yaparken bir yandan Red-Kid okuyup Kemal Sunal filmleri seyrettiini aka
ifade ederek, sar karakterinden kaynaklanan bu ynn hi saklamad. Ayrca
askeri denetlerken giydii kyafetler herkesi artan trdendi, bunu ancak sar
karakterli bir babakan yapabilirdi. Hastal srasnda gazetecilerle
konuurken stndeki pijamalar karmamas yine bu ynnden kaynaklanan bir
davrant. "Anayasay bir kere delsek ne olur?" sz ile ar kuralcla ve
prosedrcle kar k ise sar-krmz karakterinin getiriiydi. Kendisine
suikast dzenlenen bir salonda' herkes panik yaarken o, gl kararl
ifadesiyle tekrar mikrofonu ele alarak; "Allah'n verdii can sadece Allah
alr!" diyebiliyordu. Gl ve hedefe ynelik krmz karakteriyle her trl
zorluun altndan kalkmasn baaryordu. Ei Semra zal ise, mavi karakter
zellikleriyle onu tamamlarken, krmz karakter zellikleriyle de birok konuda
einin kararlarn etkileyebiliyordu.
Krmz-Mavi: Odakl
Krmz karakterin gl kararl ynyle mavi karakterin planl programl ve
dzenli ynnn bir araya geldii etkili bir karmdr. ki i odakl
karakterin birlemesi bazen kiiyi yorabilir. Krmz-mavi grubundaki kiilerin
parolalar "hemen ve en iyi ekilde yapmak" olduundan bu kiiler iini nemser,
Karakterlerin Karm
93
doru bir ekilde ve ksa srede bitirmeye odaklanrlar. Gece ryalarnda bile
yapacaklar ii grebilirler ve sonu almadan asla rahat etmezler. En byk
sorunlar sonuca hedeflenen krmz karakterle detaylar nemseyen mavi
karakterin baz konularda uyum salayamamasdr.
Medya dnyasndan tandmz Hulki Cevizolu bu karakterin en gzel
rneklerinden biridir. Mavi karakterinin getirdii de-tayclk ile zellikle
programnda ileyecei konuyu en ince ayrntsna kadar analiz ediyor, soraca
sorular titizlikle seiyor ve krmz karakterinin getirdii sonu odakl
ynyle de hazrlad bu sorular istedii sonuca ulaacak ekilde muhatabna
soruyor. zerinde alt her konu hakknda detayl bilgi edinip krmz
karakteriyle karsndaki kiiye "Ben bu konuyu ok iyi biliyorum, beni
ynlendiremezsin..." mesajn olduka gl bir ekilde veriyor.
Mavi karakterinin getirdii detayclktan dolay program bazen sabahlara kadar
sryor. Ancak Cevizolu bir hedef adam olmas sebebiyle sonunda tartlan
konunun nereye vardn, herkesin anlayabilecei bir ekilde zetliyor.
Yapt ie byk bir saygs olduu, en ufak detay dahi atlamamaya almas
Hulki Cevizolu'nun mkemmeliyeti tarafn net bir ekilde gsteriyor. Dier
taraftan yapt ile ve konuyla ilgili olarak kiilere snr atklarnda
gereken cevab verip gl kararl ynn ak bir biimde hissettiriyor.
Karsndakini dinlerken ve detaylar not alrken mavi ynnn tm zelliklerini

kullanarak kiinin tarzn ve bilgisini analiz ediyor ve soraca sorular

krmz karakteri sebebiyle muhatabna ak bir ekilde soruyor. Ald ceEn byk sorunlar
sonuca hedeflenen
krmz karakterle
detaylar nemseyen
mavi karakterin baz
konularda uyum
salayamamasdr.
94
nsan likilerinde 4x4'lk letiim
'''
vap tatmin edici deilse yeni sorularla net cevab alana kadar soru sormaya
devam ediyor.
Mavi-Yeil: Temkinli
Her iki karakter de tedbirli, fazla dnerek karar veren ve ie kapank bir
yapya sahiptir. Mavi karakterin dzen ve tertibi, yeil karakterin
sevecenliiyle birletiinde ortaya uyumlu ve dzenli bir kiilik kar. Ayrca
yeil karakterin rahat tutumunun sebep olaca baz olumsuz sonular, mavi
karakterin planl ve programl oluunun etkisiyle olumluya dnebilir. ki ie
kapank karakterin bir araya gelmesinden oluan bu karma sahip kiiler
ilerini sabrla ve dzen ierisinde yaparlar ve fazla gze batmay sevmezler.
Cesaret edip de yeteneklerini sergileyebilirseler toplumda ok baarl
olabilirler.
Bu karakter yapsna vereceimiz en iyi rnek yine eski babakanlarmzdan
Blent Ecevit'tir. Barl, sevecen ve air ynyle yeil karakterini
sergilerken; planl dzenli ve detayc ynleriyle de mavi karakterinin
zelliklerini yanstyordu.
Kuruluundan itibaren krmz karakterli bakanlarla ynetilen CHFJ ilk defa
onun dneminde yeil-mavi karakterde bir bakan tarafndan ynetildi. Parti
iinde bu karakteri ile kazand konumunun arkasnda krmz karakterli ei
Rahan Ece-vit'in roln de unutmamak gerekir. Ecevit'in o dnemlerde Yunanllar
iin yazd dostluk iiri eletiri alsa bile 2000'li yllarda bu lkeyle olan
yaknlama ve dostluk ilikilerini sanki o, o zamandan hissetmiti.
Ecevit'in siyasi hayatmzda asla bir araya gelemeyecek olan partiler arasnda
daima arabulucu
Mavi karakterin dzen ve tertibi, yeil karakterin
sevecenliiyle
birletiinde ortaya
uyumlu ve dzenli bir
kiilik kar.
Karakterlerin Karm
95
Sar karakterin esprili ve elenceli ynlerini yeil
karakterin barl ynyle birletiren bu
gruptaki insanlar
toplumda ok sevilen,
renkli bir kiilie
sahiptirler.
ve dengeyi salayc bir rol oynamas, lkemizin koalisyonlarla ynetildii bu
dnemlerde anlama-c ve barl olmas, kendinden ok farkl dnen
insanlarla ortak noktalar bulmas hep yeil karakterinin doal arabuluculuk
zelliinden kaynaklanmaktadr. Mavi karakterinden kaynaklanan ayrntc ynyle
de bu tr i birliklerinin nasl yryebileceini planlayabiliyordu. Ancak yeil
karakterinden kaynaklanan merhametli ynn kullanan evresindeki baz insanlar
yznden siyasette zaman zaman byk skntlar yaad.
Yeil-Sar: nsan Odakl
Sar karakterin esprili ve elenceli ynlerini yeil karakterin barl ynyle
birletiren bu gruptaki insanlar toplumda ok sevilen, renkli bir kiilie
sahiptirler. nsanlarla i ie olmay, srekli grup halinde almay seven
yeil-sar karaktere sahip olanlar; neelerini ve sevecenliklerini grup
ierisinde ok rahat gsterirler. e odaklanmada zorluk ekerler, onay ve
takdir szcklerine ihtiya duyarlar. Ciddi ve nemli kararlar konusunda sknt
yaarlar. Zaman konusunda ise yeil karakterin rahatlndan kaynaklanan ve sar

karakterin dzensizliinden gelen baz problemler yaayabilirler. nsani

ilikilerde ok iyidirler.
Bu karaktere verebileceimiz rnek, sanat dnyamzn en sevimli simalarndan
biri olan Metin entrk'tr. Gzleri grmemesine ramen sar karakterinin
getirdii zelliklerle son derece neeli bir tavra sahiptir. Yeil karakterinden
gelen barl, sevecen ve rahat tavrlarn da her zaman her yerde aka
sergile96
nsan likilerinde 4x4'lk letiim
mektedir. Hatta bazen insanlar onun bu tavrlarn abartl bulabilirler.
Yeil karakterinden kaynaklanan, durumu olduu gibi kabul etme ynyle,
gzlerinin grmemesi konusunda kendini rahatlatrken ayn zamanda insanlarn da
bu durumdan rahatszlk duymamasn salayabiliyor. zellikle bu ynyle ilgili
espriler yaparak hayat kendisi ve etrafndaki insanlar iin daha yaanlabilir
bir hale getirmeyi baarabiliyor. nsanlar onunla beraberken iinde krlk geen
kelimeleri kullanmaktan ekinirken kendisi tam tersine bu kelimelerle srekli
espriler yaparak evresindekileri artyor. hayatnda baarl bir grafik
izen Metin entrk etrafndakilerle atma yaamamasn salayan yeil
karakterini ve insanlar elendiren ynyle de sar karakterini sergileyerek
baarsn devam ettiriyor. Metin entrk'n yaad bir olay ye-il-sar
karakterinin tm zelliklerini ortaya koyuyor:
Bir gn Metin entrk'n aya krlr, sarglar ierisinde ayan uzatm
oturuyorken bir tand ziyaretine gelir ve sorar: "Naslsn Metin?"
Metin entrk kendine has slubuyla cevap verir: "Kr topal idare ediyoruz abi!"
Krmz-Yeil: Med-Cezir
Bu karma sahip olan bir insan krmz karakterinden dolay enerjik, kararl,
dad-nk ve sonu odakldr; ancak yeil karakterinden dolay merhametli,
insancl, iine kapank, kararsz ve risk almaktan ekinen ynlere de sahiptir.
Bundan dolay bu karakter karmna sahip olan kiiler hayatlarnda srekli
ini klar yaayabilirler. Bir taraflar ald karar uygulamak isterken
dier taraflar bunu ertelemek ister. Bu gruptakilerde bazen yeil karakterin
merhametli ve barl yn, bazen de krmz karakterin kesin kararl ve kat
tutumu
Karakterlerin Karm
97
Bu gruptakilerde bazen
yeil karakterin
merhametli ve barl
yn, bazen de krmz
karakterin kesin kararl
ve kat tutumu n plana
kar. Bylece bu kiilerin aldklar kararlar
kendilerini ve
evrelerindeki insanlar
ok artabilir.
n plana kar. Bylece bu kiilerin aldklar kararlar kendilerini ve
evrelerindeki insanlar ok artabilir. Krmz-yeil zelliklere sahip bir
kii; ilk bata grupta kontrol eline almak isterken, bir sre sonra ar gelen
bu sorumluluktan kurtulmaya alabilir. Bazen kontrol kaybettii iin bazen de
byk sorumluluklar ald iin strese girebilir. Bu kiiler her eyden nce
karakterlerindeki bu farkll anlamal ve hangi ynn nerede ne karacan
iyi bilmelidirler.
Bu karakterin tipik rneklerinden biri siyasete bir dnem damgasn vuran Tansu
iller'dir. Siyasete girip nce parti bakan sonra babakan olduunda krmz
karakterinin gl kararl ve hedefe kilitlenen ynn kulland. Tansu iller
Trkiye'nin ilk kadn babakan olurken, yeil karakterinin gerei olan
merhametli yaps ve etrafndaki insanlara scak yaklamak istemesi bir mddet
sonra kendisinde birtakm elikilerin ortaya kmasna neden oldu. nk bir
taraftan evresindeki insanlarn szlerini dinliyor, birtakm kararlar alyor,
bir mddet sonra ise bu kararlan deitirebiliyordu. Bu durum halk nazarnda
puan kaybetmesine yol at. Evliliindeyse eine kendi soyadn kabul ettirmesi
onun kararl ynn ortaya koyarken, zer iller'in daha ziyade yeil karaktere

sahip olmas bu evliliin przsz bir ekilde yrmesine katkda bulunuyordu.

Tansu iller akademik hayatnda ise yine gl kararl ynnn etkisi ve yeil
karakterinden gelen sabr sayesinde baarl bir tablo izmitir.
98
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM
Sar-Mavi: eliki
Elenceli, canl, hareketli ve da dnk bir kiilikle dzenli, programl,
dnceli ve ie dnk bir karakterin bir araya gelmesinde baz elikiler
meydana gelebilir. Bu karakter karmna sahip biri, sar karakteriyle cokuyu,
elenceyi, heyecan ararken; mavi taraf ise bunlarn gereksiz olduunu ve daha
normal izgide bir hayata sahip olmas gerektiini syler. Bundan dolay kii
iinde elikiler yaar.
Bir iin yaplmas esnasnda mavi karakteriyle plan ve programn iyi bir
ekilde yapan bu kiiler, bunu uygularken sar karakterlerinin rahat ve
elenceli tarzyla programa uymakta zorluk ekebilirler. Birebir ilikilerinde
sar karakterin neesi ve cokusuyla balayan iliki, mavi karakterin temkinli
ve alngan ynyle farkllklar gsterebilir.
Yine sanat dnyamzn renkli karakterlerinden Ferhan en-soy sahneye ktnda
sar karakterinden kaynaklanan zelliklerini rahatlkla sergileyebilmektedir.
Gnlk gazeteleri okuyarak tiyatro yapacak kadar doalama bir espri yeteneine
sahip
olan Ferhan ensoy'un i hayatnda sahne ncesi ve sonrasnda mavi karakter
zelliklerinin ne ktn gryoruz. almalarnda ok fazla titiz oluu ve
en ufak ayrntlara dahi ok dikkat edii onun bu karakter zelliini
yanstmaktadr. Tiyatroda insanlar gldren ve elendiren Ferhan en-soy,
sahneden indiinde bambaka bir insan olmaktadr. Sar karakterinin
zelliklerini kullanarak ilemedii bir su yzndaen ylSar karakteriyle
cokuyu, elenceyi,
heyecan ararken; mavi
taraf ise bunlarn gereksiz olduunu ve daha normal izgide bir hayata sahip
olmas gerektiini syler. Bundan dolay kii iinde elikiler yaar.
Karakterlerin Karm
99
larca hapiste yatan bir "adaletzede"nin gazetede kan yksnden "pardon" adl
komik bir film retebilecek kadar yetenekli olan Ferhan ensoy bu filmi hayata
geirirken mavi karakter zelliklerini kullanarak bata ynetmen olan olu olmak
zere tm oyunculara titizlii ile kk sktrmtr.
Ayrca, Mnir zkul'un smail Dmbll'den ald ve kendisine verdii kavuk
meselesinde, kendinden sonra bu kavuu, iini kurallaryla yapan, ciddiye alan
ve ayrntlara dikkat eden bir tiyatro sanatsna vermek istemesi ve byle bir
sanaty bulamadn sylemesi, onu san karakter zelliklerinden uzaklatrp
mavi karakter zelliklerini n plana karmaktadr. zel hayatnda ise zaman
zaman sar karakterinin verdii neeli tavrdan bir anda syrlp titiz ve
mkemmeliyeti bir tarza dnmesi bazen etrafndaki insanlar artmaktadr.
Ferhan ensoy'un yllar sren evliliinin bitiini de belki bu sebebe
balayabiliriz.
Drt Ayr Karakteri Yerinde Kullanmak
imdiye kadar anlattmz karakter zellikleri insanlarda saf olarak tek bana
bulunmaz. Her insanda bir para da olsa her bir karakterin renginden muhakkak
vardr. Yaptm incelemelerde baarl olan tm insanlarn kendi karakterlerini
doru yerde ve doru zamanlarda sergilediklerini grdm. rendiklerimden
edindiim sonular dorultusunda ben, seminerlerimde daima sar karakterimi ne
karyorum. Birebir ilikilerimde de bunun faydasn gryorum, nk insanlar
elenceli bir kiiyle konumay severler. Ancak ok istemeyerek de olsa nemli
bir karar alrken ya da detay gerektiren bir ile megul olurken mavi karakterli
bir insann tavrna girerim. Yapmam gerekenler bittiinde de hemen o frekanstan
karm; nk benim baskn karakterim o deildir.
Ekibimle zor bir karar almam ve elimi masaya vurmam gerektiinde krmz
karakterli ynm ortaya karmam gerektiini bilirim. nk bir taraftan
glerken bir taraftan masaya yumruk atamazsnz. Eimle alverie ktm
zamanlarda ya da
100 nsan likilerinde 4x4'lk letiim

evin iinde ocuklarmla ilgili bir problemi halletmem gerektiinde de yeil

karakterimi kullanp o problemi ortadan kaldrmaya alrm.
Nasrettin Hoca ve Drt Farkl Yn
Kendi deerlerimizden bu drt karakteri kullanma konusunda verebileceim en
gzel rneklerden biri, yaad her olay, insanlar arasnda zd her problem
ve syledii her gzel cmlesi, ayn zamanda nkteli ve deerli bir hayat dersi
olarak
gnmze kadar ulam olan Nasrettin Hoca'dr.
Nasrettin Hoca drt farkl ynn de mkemmel derecede kullanm bir insandr
ve bu yzden
onun fkralarnda herkes kendinden bir eyler bulmaktadr. nk Nasrettin Hoca
son derece barl, sevecen, neeli bir insandr. Ama ayn zamanda da
mkemmeliyeti bir yn vardr. Nasrettin Hoca'nn her eyi derli topludur;
ll, planl ve programldr. Gereinde gl kararl ynn ortaya koyarak
olay- " lan kontrol altna almakta, gereinde de sar ynn ortaya kararak
insanlar alabildiine gldrmektedir.
Aada Nasrettin Hoca'nn hayatndan verdiimiz rnekler; farkl zamanlarda
farkl ve doru karakter zelliklerini sergilemesinin en gzel ifadelerinden
yalnzca birkadr.
Karar verirken olaylar enine boyuna dnen Nasreddin Hoca
Bir gn Nasrettin Hoca'ya bir adam gelir ve sorar: "Hocam, buradan ileriki kye
yryerek ka saatte varrm?"
Karakterlerin Karm
101
Hoca adama bakar ve "Bilmiyorum." der. Adam, "Nasl bilmezsin Hoca?! Yllardr
bu kyde oturmuyor musun?" deyip kzarak yrmeye balar. Biraz yrdkten sonra
Nasrettin Hoca adam yanna arr ve yle der:
"Alt saatte varrsn..."
Adam arr ve sorar:
"Hocam, neden biraz evvel sorduumda sylemedin de imdi sylyorsun?"
Hoca yle cevap verir:
"Ben senin nasl yrdn bilmiyordum ki!"
Srad hayaller kuran Nasreddin Hoca
imdi de Nasrettin Hoca'nn gnlk halini yanstan sar karakteri ile ilgili bir
fkrasn okuyalm:
Bir gn Nasrettin Hoca gl kenarnda oturmu. Elindeki yourt ksesiyle gle
maya alyormu. Bunu gren komusu arp sormu:
"Hocaefendi delirdin mi? Hi gl maya tutar m?"
Hoca cevap vermi:
"Tutmaz bilirim ama ya tutarsa?"
Uzlatrc ve barl Nasreddin Hoca
Nasrettin Hoca yeil karakterinden dolay kendisine bir konu ile ilgili
anlamazla den iki kii geldiinde, onlar uzlatrmak iin mkemmel bir
arabuluculuk yapar.
Bir gn yine byle bir ey olmu ve iki kii Nasrettin Hoca'ya gelmi. Hoca bu
iki kiiden birincisini detayl olarak dinlediinde ona "haklsn" demi. Daha
sonra ikinci kiiyi de detaylaryla dinlediinde ona da "haklsn" demi.
O srada bu olay duyan hanm;
102
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM
"Hocam hem ona haklsn dediniz; hem de dierine. Nasl oluyor da her ikisi
birden hakl oluyor?" diye sorduunda Nasrettin Hoca "Sen de haklsn hanm!"
demi.
Ynlendiren ve otoriter Nasreddin Hoca
Bir gn Nasreddin Hoca olunu arm ve eline bir testi vererek su getirmesini
istemi. Suya gndermeden nce de oluna hafife bir tokat atm ve "Sakn
testiyi kraym deme!" diye ten-bihler onu. Bunu gren biri Hoca'ya sormu:
"Hoca, ocuk daha testiyi krmad ki, neden dvyorsun onu?"
Hoca yle cevap vermi: "Testi krldktan sonra dvmenin ne faydas var?"
Yunus Emre ve Drt Farkl Yn
Drt farkl karakter zelliini en gzel ekillerde kullanabilmeyi baaran bir
baka rneimiz de tasavvuf byklerinden Yunus Emre'dir. Bunlar yaparken drt
farkl karakterin de en olumlu ynlerini kullanm, olumsuz ynlerini ise

hayatndan karmak iin ok uramtr. Yunus Emre adeta "Bu drt karakterin
olumlu zelliklerini hayatma nasl geireceim?" diye dnenler iin bir
rehberdir.
Yunus Emre senelerce mridine dalardan odun tamtr. Ancak getirdii
odunlarn hepsi ip gibi dzgn ve dosdorudur. Bir gn mridi Taptuk Emre
Hazretleri ona;
"Ey Yunus, bu ne itir? Hi eri odun getirmiyorsun?" buyu-runca Yunus:
"Efendim, bu kapya eri odun yakmaz." cevabn vermitir.
Karakterlerin Karm
103
Burada Yunus Emre mkemmeliyeti, ince dnceli, terbiyeli, sadk, dzenli
ynn herkese rnek olacak ekilde kullanyordu.
Yunus Emre, sevgi ve balln Yce Allah'a ynelterek gerek bir sevgi ve
muhabbet insan olduunu gstermitir. Aadaki drtlk de bunun en gzel
ifadelerinden biridir. Cennet cennet dedikleri Birka kkle birka huri
isteyene ver anlar Bana seni gerek seni
Ayrca Yunus Emre'nin "Yaratlan severim, Yaradan'dan tr" sz de insancl
ve sevecen ynn ok gzel anlatyor.
Yunus, Allah ak sz konusu olduunda gz hibir ey grmeyen ve o yolda her
trl engeli aabileceini gsteren tavryla da gl kararl ynn yanstyor.
Yunus Emre, ardndan yzlerce eser brakm biridir. Vefatndan sonra onun bu
eserlerini toplayan Molla Kasm, Yunus kadar derin bir tasavvuf bilinci
olmadndan eserlerinde Yunus'un Allah'a olan akn ve derin tasavvufi
duygularn okuduunda bunlar anlayamam ve eserleri okuduka bunlar ortadan
kaldrmaya karar vermi.
Molla Kasm, Yunus'un eserlerini teker teker dereye atyorken eline aadaki
iir gemi ve bu iiri grnce donup kalm, bylece Yunus Emre'nin gerek bir
Allah dostu olduunu da anlam:
Yunus Emre bu iirinin son iki satrnda Molla Kasm'a kerametle bir gnderme
yapyor.
104 nsan likilerinde 4x4'lk letiim Ben Derviim Diyene Bir n Edesim
Gelir
Ben derviim diyene Bir n edesim gelir Tanyuban imdiden Varup yeiesim gelir
Srat kldan incedir Kltan keskincedir Varp ann stne Evler yapasm gelir
Altnda gayya vardr ii nr ile prdr Varp ol glgelikte Biraz yatasm gelir
Ta'n eylemen hocalar Hatrnz ho olsun Varuban ol tamu'da Biraz yanasm gelir
Ben gnahmca yanam Rahmet suyunda yunam iki kanat takmam Biraz uasm gelir
Andan Cennete varam Hak'k Cennette grem Huri ile glman Bir bir koasm gelir
Dervi Yunus bu sz Eri br syleme Seni sygaya eker Bir Molla Kasm gelir
BLM
Farkl Kiiliklerin Motivasyonu ve Stresten Kurtulma Yollar
Motivasyon en basit tanmlama ile bir kiiyi harekete geirmeye ve bir eyler
yapmasn salamaya yarayacak tevik edici unsurdur.
Motivasyonun iki yn vardr:
Birincisi istediimiz sonulara yaknlama niyeti; ikincisi ise istemediimiz
sonulardan uzaklama niyetidir. Buna gre motivasyon:
a.
Acdan kanma ynnde
b.
Zevk duyma ynnde gerekleir.
Bunu anlamak iin kiiye bir eyi niin istediini sorun. Yak-lamac zevk
almak, dl almak istediini sylerken; uzaklama-c sorun yaamak istemediini
syleyecektir. Zevk ynl kiiler istedii eye doru koarlar. Bir nevi dle
koarlar. Bu ekilde motive olurlar.
Acdan kaanlar ise istemedikleri eylerden uzaklarlar. rnein niversite
snavna hazrlanan iki renciden biri kazandnda nelere kavuacan hayal
ederek ders alrken, dieri
olduunu anladmzda
iletiimde en geerli ve
en ksa yolu da kefettik
demektir.
106
NSAN LKLERNDE 4X4'LK LETM
kazanamadnda yaayaca zor-

Deitirebileceimiz tek
luklar dnerek ders alr... kiinin
yalnzca kendimiz
Hangi karakterde olursak olalm
bu tavrn her ikisini de hayatmzda belli oranlarda kullanrz.
Hayatmzn her alannda; ite, arkadalkta, evlilikte, ebeveynlerde ve
toplumsal ilikilerimizde bazen iniler ve klar yaarz. Farkl karakterlere
sahip kiilerle ilikilerimizde kendimize odaklandmzda ve
deitirebileceimiz tek
kiinin yalnzca kendimiz olduunu anladmzda
iletiimde en geerli ve en ksa yolu da kefettik demektir. Hem kendi
iyiliimiz hem de tm insanlarn zor zamanlarndaki skntlarn ve
ihtiyalarn gidermek iin neler yapmamz gerektiini bilmek ok nemlidir.
Karakterlerin trn anlamadan evremizdekileri nasl motive edeceimizi
bilemeyeceimiz gibi, onlar stresten de uzakla-tramayz. Bu sebeple ncelikle
kendimizin ve evremizdekilerin karakterlerini ok iyi tanm olmamz gerekir.
Karakterlere Gre Motivasyon nerileri Krmz Karakterli Kiiler
Bu karakterdeki kiiler genellikle daha az motive edilmeye ihtiya duyan, lider
ruhlu ve giriken kiilerdir. Bir ite lider veya ba olacaklarn hissettikleri
zaman o ie ilgi duyarlar. Yani krmz karakterli bir kiiyi motive etmek
istiyorsanz ona lider olaca hissini vermelisiniz. nk onlar kurallar
kendilerinin koymasndan holanrlar. Kimseye boyun emek istemezler. lerin
kendi istedikleri gibi ve hemen olmasn isterler.
rnein bir i ortamnda bir proje iin krmz karakterli bir kiiyi motive
etmek gerekiyorsa, ona iin sonucu ile ilgili szler syFarkl Kiiliklerin Motivasyonu
107
lemek gerekir. nk onlar, daha nce de belirttiimiz gibi detaylara fazla nem
vermeyen ve sonuca odakl kiilerdir. Aktif yapda ve i referansldrlar.
Olaylara genel bak as ile bakarlar.
lerin kontroln kaybettikleri zaman strese girerler. Makam, unvan ve prestij
kaybetmek onlar iin kontrol kaybetmek anlamna gelir. ve para
kaybettiklerinde ok nemsemezler. nk nasl olsa bunu halledeceklerdir.
Stresli olduklarnda daha ok alrlar. Zamanla yarp, sorunlar dar zamana
sdrmak iin etrafndakilere meydan okurlar. Olaylarn kontrolleri altna
girdiini grdklerinde sakinlee-bilirler. Aksi halde her an u noktalarda
eyleme geebilirler.
Onlar motive etmek iin harekete tevik edin. Yepyeni umutlar vererek daha ok
cesaretlenmelerini salayn. Onlara "Yapabilirsin" mesajn verin. "Sen zeki ve
iradeli bir kiisin..." deyin. Bu gruptaki kiilerin pratik admlar atmalarnda
yardmc olun.
Endienizi belli etmeyin. Urat eyi brakp dinlenmesini tavsiye etmeyin.
"ok yoruldun, brak hayatn yaa, tatile k..." gibi szleri onlar iin
kullanmayn. nk onlar, sorunlarn daha ok alarak halletmeye alan
kiilerdir.
Hac Ali'yle bir seminerde karlatmda kendisinin krmz karakterli,
kafasna koyduu her ii yapan bir kii olduunu anlamtm. Kendisi kk
yalardan itibaren yemek yapmaya ok meraklym ve aba olmay istiyormu.
stanbul'a geldiinde hi yemek yapmay bilmiyormu. Buna ramen a olmak iin
bir lokantaya bavurmu. e balad ilk lokantadaki bulakdan fasulyenin
nasl yapldn renmi. Fasulyeyi piirmi ve kovulmu. kinci lokantada ise
bir kebapdan pilav yapmay renmi ve lapa gibi bir pilav yaptktan sonra
oradan da kovulmu. NereBir i ortamnda bir
proje iin krmz
karakterli bir kiiyi
motive etmek
gerekiyorsa, ona iin
sonucu ile ilgili szler
sylemek gerekir.
08
Farkl Kiiliklerin Motivasyonu
109
Hac Ali'nin deerler sralamasn yaHU3.....

baarmak gibi deerlerin onun iin ok nemli ouuyu.^ a. mtk. Mutluluk ve

huzur gibi kavramlar onun deerler sralamasnda hi yoktu. Bu da onda byk bir
stres meydana getiriyordu. Bu dzensiz hayattan ei de hi memnun deildi. Hac
Ali ncelikleri arasna mutluluu ve huzuru almay baardktan ; sonra onun
hayatnda ok ey deiti ve stresli ruh hali sona erdi. Ayrca uzun sreli bir
eitim programna katlarak hedeflerini, hayallerini, misyonunu, vizyonunu
yeniden dzenledi. Yapm olduumuz program dorultusunda admlar atmaya
balad. Her geen gn hedeflerine doru adm adm ilerlerken insanlarla olan
iletiimindeki farkllklar da onun hedefine ulama kolaylatryordu.
' ' --'''cinden daha byk hedefleri var. Ancak
H ertelemiyor.
Mavi karakterli birini
motive etmek
istiyorsanz ii ayrntlar
ileanlaunvebirplan
program yapnypranrlar ve strese girerler. Ciddiye alnmadklarn dnrler. Hassas,
narin ve derin dnceli olduklarndan abucak incinir ve mahvolurlar. Onlar
iin bunlar ok kt anlardr.
Mkemmellik iin daha ok alrlar. Problemleri daha ok analiz ederler, konu
zerinde daha fazla dnrler. Bir nevi inzivaya ekilir, sorunlaryla ilgili
yazar, izerler. Kendilerini geri eker ve kitaplardan zm beklerler.
Strese girdiklerinde kendileri sizinle konuana kadar siz sessiz kalmay tercih
edin. Brakn nce onlar konusunlar. Siz onlara soru sormayn, sabrla
bekleyin. Onlar sulamadan konuun; bulunduklar ruh haline girin ve onlar
oradan ar ar kartn. "Neler hissettiinizi anlamaya alyorum..."
eklinde konuun. Onlar asla yalnz brakmayn ve en nemlisi de uramaktan
asla vazgemeyin. nk onlar zaten pes etmenizi beklerler.
Szlerinize hayatn ne kadar da gzel olduunu syleyerek balamayn.
Kederlerini kmsemeyin. "Bir eyleri de iyi tarafndan gr..." demeyin. z
benliklerindeki en iyi olma zelliini sarsmayn. Byle bir durumda onlara "Kalk
elenelim, neelenelim..." gibi neriler getirmeyin.
Danmanln yaptm bir st dzey ynetici bir gvenlik firmasnda
alyordu ve mavi karakterli bir kiiydi. Bana mracaat ettiinde kelimenin
tam anlamyla depresyondayd. Yeil karakterli bir patronunu, koyu krmz
karakterli baskc bir genel mdiresi vard. Koyu krmz karakterli genel
mdire, alanlar ezdike eziyordu. Serdar Bey iyerinde ok mutsuzdu. Bu
mutsuzluu eve de tayordu. Mkemmeliyeti mavi karakterli bir kii olduundan
evdeki ilerini de ayn titizlikle srdryordu. Bazen evdeki temizliki kadna
raflar silmeyi retecek kadar kusursuzluk isteini abartyordu. Ei durumdan
hi memnun deildi ve mutlaka bu durumun zlmesi gerektiini dnyordu.
irketin genel mdr olan bayann
kendisini her geen gn daha ok ezmeye
altn ve einin de bu iten ayrlmasn istediini sylediinde Serdar
Bey'e soru sordum:
110 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
1.
st dzey yneticilik yapan einiz iten ayrlnca sizi destekler mi?
2.
siz kaldnz srece sizi geindirecek bir birikiminiz var m?
3.
Kolayca yeni bir i bulabilir misiniz?
Bu soruya da "evet" cevabn verdi ve beraberce onun bu iten ayrlmas
gerektiine karar verdik. Bu karar aldmz gn mthi rahatlad. Artk
iyerinde yeni proje kararlan almyordu ve elindeki projeleri bitirerek ay
sonra iinden ayrlacakt. Her trl plan yaptk. aylk bir almadan sonra
iyerine istifasn verdi. Patron ve genel mdr ok olmulard. Ancak o zaman
Serdar Bey'in deerini anladlar ve ona irkette danmanlk yapmasn, yeni
yetien genlere ii retmesini istediler. Serdar Bey u anda keyifli bir
ekilde alyor. Hayatnda zorluk karan, kendi koyduu kurallar azaltyor.
Ailesini daha mutlu ediyor ve temizliki kadnn iine karmyor. Ayrca NLP'yi
rene, rek i dnyasnda birok insana danmanlk yapmak zere planlar
yapyor.
Sar Karakterli Kiiler
;.

Bu karakterdeki kiiler elenmeyi ve elendirmeyi ok severler. Genellikle

insanlar motive eden kiilerdir. nk pozitif
enerji yayarlar ve bulunduklar ortama heyecan ve nee katarlar. Yalnz sar
karakterlerin bu durumu inili ve kldr. Parlak fikirleri vardr, bunlar
ortaya atarlar fakat baladklar iin devamn getirmezler. Bu yzden onlar
motive etmek iin iin elenceli ve rahat ynlerini gstermelisiniz.
Sevildiklerini hissettiklerinde ve fark edilen popler kiiler olduklarn
grdkleri zaman ok iyi motive olurOnlar motive etmek iin
iin elenceli ve rahat ynlerini gstermelisiniz.
Sevildiklerini
hissettiklerinde ve fark
edilen popler kiiler
olduklarn grdkleri
zaman ok iyi motive
olurlar.
Farkl Kiiliklerin Motivasyonu
i i i
lar. Zaten iyimser ve giriken yapldrlar. Monotonluktan holanmayan
kiilerdir.
Strese girdikleri zaman genellikle yemek yerler, alverie karlar, elenceli
ortamlar ararlar, kendilerini anlayacak birileriyle konumaya ihtiya duyarlar.
Sar karakterli bir kiiyi stresten kurtarmak iin onu dinleyin ve onun iini
dkmesini salayn; yannda olduunuzu hissettirin, ona yeni umutlar verin.
Baarabileceine inandrn onu. Bu konumann sonunda size elenceli hikayeler
anlatmaya baladn grrseniz de armayn!
Yaptklar yanltan dolay onlar direkt olarak sulamayn, kimseyle
kyaslamayn, bask yapmayn. Aksi halde mcadele glerini kaybedebilirler.
Bu kitabn yazlmasnda byk emei geen deerli sar karakterli asistanm,
cvl cvl, hareketli bir gen kzdr. Babas albaylktan emekli olmu ve pek
ok asker gibi krmz mavi karakterin baskn olduu bir yapya sahip. Asistanm
ailesi ile yaad problemlerden dolay bana gelmeden nce yedi tane psikiyatriste gitmi ve ailecek bir sonu alamamlard. Her ikisi de ok iyi niyetli
olan bu baba kzn olaylara bak ok farklyd. Baba mavi ynyle kesin
kurallara sahipken; krmz ynyle de bu kurallarn yaplmasnda srar eden bir
yapdayd. Koyu sar karakter zellikleri tayan asistanm ise kabna smayan,
cvl cvl ama inand eylerden asla taviz vermeyen bir yapya sahipti.
Ald ilalar onu daha kt hale sokmutu. Ama ne ilalar ne de gittii yedi
doktor onun babas ile olan iletiim atmalarn sona erdirebilmiti. Aslnda
her ikisi de ok iyi insanlard. Sadece olaylara farkl adan bakyorlard.
Yaptm almalarda ikisinin ortak noktalarn bularak, iletiime bu
noktalardan balayp devam etmelerini istedim. Bir yandan da NLP'nin tm
tekniklerini uygulayarak asitanmm pa^ nik atak problemini zmeye alyordum.
Bir insann sorunlarn zmenin en nemli yollarndan biri de o kiinin
becerileri112 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
ni kefedip hedefler belirlemektir. Asistanm kolej mezunu, iki dil ; bilen,
iletme blmn bitirmi, kltrl ve bilgili bir gen kzd. Bu kitab
hazrlarken, sar karakterli bir asistana ihtiyacm olduunu biliyordum, nk
olaylara benim gibi bakan birine ihtiyacm vard. Kendisine bu teklifi
yaptmda hem kendisi hem de babas ok sevinmiti. almalarmz ilerledike
asistanmn kendine gveni artyordu. Ayrca babas kznn bir eyler
rettiini gryor ve ona olan saygs ve sevgisi oalyordu. Siz bu kitab
okurken sar karakterli asistanm ile krmz mavi karakterli babas inallah
mutlu bir ekilde hayatlarna devam ediyor olacaklar.
Yeil Karakterli Kiiler
Yeil karakterli kiiler sorumluluk stlenmekten ve risk almaktan holanmayan
kiilerdir. Karakter gruplar iinde en ok bu kiilerin motive edilmeye
ihtiyac vardr. D referansl, itaatkr ve sabrldrlar. Kimseyi krmak
istemezler. Sorun kartmadan ortak ynleri bulup uyum salayabilen kiilerdir.
Bu yzden onlar motive etmek kolaydr. ok enerji gerektirmeyen, grltsz ve

huzurlu ileri severler, hatta monoton ilerde ok baarl olurlar; ancak

kendilerinden ok ey beklendiini hissettiklerinde bundan kamak isterler.
Hayati kararlar almak zorunda olmalar onlar strese sokabilir. ten ie
kendilerini problemlerden nasl uzaklatrabeceklerinin hesabn yaparlar.
Bunu yaparken duygu ve dncelerini asla belli etmezler; ilerine attklar
eylerden dolay kolaylkla depresyona girseler bile dardan bunu hi
farkettirmeyebilirler.
ok enerji gerektirmeyen, grltsz ve huzurlu ileri severler, hatta monoton
ilerde ok baarl olurlar; ancak kendilerinden ok ey
beklendiini
hissettiklerinde bundan
kamak isterler.
Farkl Kiiliklerin Motivasyonu
113
Bu durumda onlarn deerlendirmelerine katlp uyum salayn, hakl olduklarn
syleyin ve onlara iyi bir insan olduklarn ifade edin. Her zaman yanlarnda
olduunuzu hissettirin ve btn sorunlar halledebilecekleri mesajn verin.
Strese girdiklerinde onlardan uzaklamayn, sorunlarn kmsemeyin, bu
durumdan hemen kmalarn beklemeyin. Onlar heyecanlandrmayn ve hatta
problemlerini beraber zn. "Aman bunu da m dert ettin ve yapamadn?" gibi
kelimeler kullanmayn.
Seminerlerimden birine bir anne 30 yalarndaki Yasin adl oluyla gelmiti. Bu
gen adamn durgun hali dikkatimi ekmiti. Seminere hi katlmyordu. Ve sanki
kendi kendisine "Benim burada ne iim var?" sorusunu tekrarlyordu. Kendisine
dnerek "Skntnn farkndaym, ara verdiimizde seninle konumak istiyorum."
dedim. Arada kendisiyle konutuumuzda yeil karakterli bir kii olduunu
farketmitim. Evli ve bir ocuk babasyd. Alkol sorunu vard. Bu sorunu
yznden kendisi ve ailesi ok ac ekiyordu. O gnk seminere annesinin zoruyla
gelmiti. Kendisi yeil karakterli olduundan kendi kararn kendisinin almasn
istedim ve iki gn sonras iin bir randevu verdim. Randevuya gelip
gelmeyeceini merak ediyordum. Randevuya tam vaktinde geldi ve almaya
baladk. Alkol almasnn gerek sebebini bulmamz gerekiyordu.
Hafif bir trans halinde bilinaltna indiimizde gerek sebebi bulduk. Yasin
kimseyi zmemek iin alkol alyordu. Sorunun zmne bu yoldan gitmeliydik.
Onun yannda olduumu ve ona yardm etmek istediimi syleyerek nce ona uyum
saladm. Hayatn acmaszlndan bahsettim. Hakl olduunu, ancak bunun
zmnn alkolle mmkn olmadn ifade ettim. Eer isterse eitimlerimize
katlabileceini ve dier arkadalarn da yardmyla sorunun zlebilecei
ynnde telkinlerde bulundum. Yava yava iyilemeler balamt. Yasin, zaman
iinde seminere katlan dier kiilerle dost oldu. Yeni bir evre edindi ve eski

114
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM
evresinden kurtuldu. alkan ve becerikli bir insand. Ayn zamanda uyumlu
yeil karakterli bir kiiydi. Onunla birlikte almay teklif ettim ve kabul
etti. O zamandan beri seminerlerimde kullandm tm dokmanlarn hazrlanmas
ve yerine ulatrlmas grevini baaryla srdryor. Krmz karakterli ei
Fatma ve ocuu ile mutlu bir hayat yayor.
Blm 7
Kiiliklerle Uyumlar
Hangi karakterden olursanz olun her bir karakterle uyum iinde yaamanz
mmkndr. Bu blmde drt farkl karakter ile uyum salamann yollarn ele
alacaz. nemli olan hangi karaktere sahip olduumuz deil, dier karakterdeki
insanlar tanyarak onlarla ne derecede uyum saladmzdr. Eer herkesi
kendiniz gibi grp size davramlmasn istediiniz gibi davranrsanz iletiimde
baarl olamazsnz. letiimin altn anahtarlarndan biri, karnzdaki kiiye
onun arzu ettii gibi davranmaktr. Bu blmde dier karakterdeki kiilerle
nasl uyum salayabileceiniz konusunda nemli ipular bulacaksnz. yi bir
iletiim ustas olmann yolu, tm bunlar bilip davranlarnzda bu ilkelere
riayet etmektir.
Sar Karakterli Kiilerin Dierleriyle Uyumu

Sarnn Sarya Uyumu

? Sar karakterli bir baka kiiyle beraberken zaman ve etraftaki dier

insanlar unutacak derecede konumaya dalmayn.

a
116 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
Ayn karakterli biriyle i yaparken daha ciddi olmanz ve ayrntlara nem
vermeniz veriminizi artracaktr. Arkadalarnzla birbirinizi motive ettiiniz
srece ortamdaki nee hi kaybolmaz.
Konuurken yksek seslerinizin kaos yaratmamas iin daha fazla dinlemeyi ve
daha az konumay tercih edin.
Sarnn Maviye Uyumu
?
Mavi karakterlerin yannda daha dzenli ve resm olm( nz gerekebilir.
O
Biraz daha ciddi olun. El kol hareketleri yapmayn. Onlarn sizi "ok
rahat" grmesine sebep olacak tavrlardan kann
Q
Yaptnz
iin
kalitesine nem verin. Mavi karakterlerin her eyin
en iyisini hedefleyen, mkemmeliyeti kiiler olduklarn hatrnzdan
karmayn.
?
Fazla ayrnt dinlemeye kendinizi hazrlayn ve sabrl olun.
Kiiliklerle Uyumlar
117
?
Zor zamanlarnda yapabileceiniz en iyi yardmn, onlar yalnz brakmak
ve sessizlii bozmamak olduunu unutmayn.
Sarnn Krmzya Uyumu
?
Krmz karakterlerin yannda aka konusunda ll olun. Konuyu
datmayn ve konuurken onlara sonucu vermeniz gerektiini unutmayn.
?
Rahat tavrlarnza dikkat edin. Unutmayn ki krmz karakterler "abuk
ve benim istediim gibi olsun" diyen tiplerdir. Zamanlama konusuna zen
gsterin.
Q
Jest ve mimiklerinizi azaltn, onlara dokunmadan ve mesafeli olarak
konuun.
?
Sizin gibi giriken yapl bir krmz ile konuurken iki tarafn da hzl
olmas sorun olabilir. Bu durumda slubunuzu yumuatn.
?
Karlarnda kararsz bir yap sergilemeyin. Belirsiz ifadelerden kann.
Sarnn Yeile Uyumu
?
Yeil karakterli kiileri kendiniz gibi enerjik zannederek hareketli
hayata zorlamayn.
?
Onlarn ince ve dndren esprileri sevdiini unutmayp bu tr espriler
yapmaya
aln.
?
Sizi sabrla dinleseler de sk-labileceklerini unutmayn.
?
Konumanz yavalatarak ses tonunuzu dnn. Szlerini kesmeyin.
Krmz karakterlerin
yannda aka konusunda
ll olun.
118 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
Q Sylediklerini dinlediinizi ve anladnz hissettirin, dikkatinizi
konumalarna younlatrn.
Q Yeil karakterli kiiler sizin gibi onay ve motivasyon beklerler. Onlar
motive etmeniz iletiiminizi daha da glendirecektir.
Mavi Karakterli Kiilerin Dierleriyle Uyumu
Mavinin Sarya Uyumu
?
Onay ve takdir szcklerini siz fazla kullanmasanz da sar karakterlerin
bu szckleri duymaya ihtiyac olduunu aklnzda tutun.
?
Onlar olduu gibi kabul etmeye ve kurallarnzda esnek olmaya aln.
?
Program yapmadan sk sk arayn. Planlarn sar karakterli kiilere yk
olduunu unutmayn.
Q
Dk tempodan ok abuk sklan bu kiilerle yrrken daha hzl yryn,
konuurken daha hzl konuun.
?
Aklamalarnz azaltmaya, daha abuk karar vermeye ve abuk uygulamaya
gayret edin.

?
Gz temasnz ve ses tonunuzu artrn, daha vurgulu jestler kullann.
Bylelikle daha enerjik bir yap sergilersiniz.
Mavinin Maviye Uyumu
Q
Kurallarnz artrmayn, azaltn. Aksi halde ortak evrenize,
alamayacak trden yksek duvarlar rm olursunuz.
Kiiliklerle Uyumlar
119
?
Karar almann daha da glememesi iin kararsz yapdaki mavi karakterli
kiilerden biri daha kararl olmaldr.
?
Ayrntlara dkn olan mavi karakterli kiilerden biri bu ayrntlar
azaltmaya ynelmelidir.
?
Hassas ve alngan yapda olan bu karaktere sahip kiiler birbirlerinin bu
ynn hatrlayarak eletirilerine dikkat etmeli ve karlarndakine destek
olmallar.
Mavinin Krmzya Uyumu
U Krmz karakterli kiilerin sonu odakl olduunu unutmayn. Onlardan detayl
bilgi istemeyin. Yani detay ve uzatmalara fazla taklmayn.
?
Bu kiilerin geici patlamalarnn normal olduunu bilin ve bu
davranlarnn altndaki iyi niyeti grmeye aln.
?
Sunum yaparken, genel balklar sralayarak mmkn olduunca seri olun ve
nnda cevap vermeye hazr bulunun. Onlarn "vakit nakittir" dediini unutmayn.
?
Dolayl konumalardan kann, ak ve net ifadeler kullann.
Q
Mesajlarna ve taleplerine cevap vermekte gecikmeyin.
Mavinin Yeile Uyumu
Yeil karakterli kiilere kendilerini aacak sorumluluk verilmemesi gerektiini
unutmayn.
Bu kiilerin geici
patlamalarnn normal
?
?
O
Ar planl ve programl almalarn beklemeyin.
Bir an evvel ilerini bitirip dinlenmek istediklerini unutmayn ve ltfen onlaolduunu bilin ve bu
davranlarnn altndaki
iyi niyeti grmeye aln.
120
nsan likilerinde 4x4'lk letiim
ra kar anlayl olun. Her eye titizlenmeniz onlar ypratabilir.
Q Onlara mesafe koymadan duygularnz amay, dertlerinizi paylamay deneyin.
Bu onlar mutlu edecektir.
? Ar dzeydeki bir mantk anlayyla onlar skmayn ve st ste sebepler
sralayarak onlar bunaltmayn.
Krmz Karakterli Kiilerin Dierleriyle Uyumu Krmznn Sarya Uyumu
?
Karnzdaki sar karakterli kiileri fazla eletirmeyin. nk genellikle
onlar hzl hareket eden ve bu nedenle de bazen yanllklar yapabilen
tiplerdir.
?
Yanl yaptklarn dndnz zaman ok sinirlense-niz bile sakin
olmaya aln, onlar panie sokmayn.
?
Onlarla ilgilendiinizi hissettirin, nk buna ihtiya duyarlar.
O fkeliyken sylediklerini hemen dikkate alarak karar vermeyin, nk bu
anlarndaki ifadeleri asl dncelerini yanstmayabilir.
?
Konumay ok sevdikleri ve anlatacaklar ok eyleri olduu iin onlara
zaman tanyn.
?
Konuurken dndkleri iin elikili ifadeler kullanmalarn ho grn
ve nazik bir dille bunu ifade edin.
Krmznn Maviye Uyumu
?
Mavi karakterli kiilerle olan ilikilerinizde ok dikkatli olun. Her ne
kadar sonu odakl olsanz da onlarn size sunduu detaylara dikkat edin. nk
onlar iin detaylar ok nemlidir.
Kiiliklerle Uyumlar
12i

Kendi grlerinizi kabul ettirmeye almanz, zaten sessiz olan mavi

karakterli kiileri daha
fazla ilerine kapanmaya itebilir.
?
Hassas ve alngan oldukla-nn unutmayn. Bu yzden onlara biraz daha nazik
ve yumuak davrann. Unutmayn, onlar sizin gibi deil; ilerine kapank
tiplerdir.
?
Hznz ve ses tonunuzu azaltarak onlar daha iyi dinlemeye aln ve
szlerini kesmeden ciddi, mesafeli davrann.
?
Kendi grlerinizi kabul ettirmeye almanz, zaten sessiz olan mavi
karakterli kiileri daha fazla ilerine kapanmaya itebilir. Onlar daha iyi
dinleyin ve daha az srarc konuun.
Krmznn Krmzya Uyumu
O Dier bir krmz karakterle iletiiminizde esnek olmanz ok nemlidir.
Bylelikle diyalogunuzu olgun kiiler olarak srdrebilirsiniz.
?
Giriken tavrnz azaltarak g mcadelesine girmekten kann.
?
slubunuzu yumuatmay deneyin. Unutmayn ki karnzdaki de sizin gibi
lider ruhlu biridir.
U Aranzda iblm yapmanz, ayn konu zerinde atmaya girmenizi
engelleyecektir.
Krmzn Yeile Uyumu
?
Yeil karaktere sahip olan kiileri strese sokmadan ve yapabilirseniz emir
kipi kullanmadan onlarla diyalog kurmaya aln.
?
Onlar i konusunda ok zorlamayn. Unutmayn ki byle yaparak onlar bir
cendereye sokmu olursunuz.
a ?
a
122 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
Samimi ve scak temas kurarak hislerinizi paylan. Konuma hznza ayak
uydurmalar biraz zor olabileceinden temponuzu azaltn. Dk hzlarna
sabredin ve szlerini siz tamamlamaya almayn. Gz temasnz ve jestlerinizi
azaltmaya aln.
Kiiliklerle Uyumlar
123
Yeil Karakterli Kiilerin Dierleriyle Uyumu
Yeilin Sarya Uyumu
a ?
Sar karakterli kiilere arzularnz, nelerden holanp nelerden
holanmadnz aktarn. Onlarla olan iletiiminizde net ifadeler kullann.
Belirli bir konuya odaklanmalarna yardmc olun.
Sar karakterlerin hz sizi yormasn, sizin hznz da onlar skacak kadar
dk olmasn.
Farkl bak alarnz onlara savunun, fikirlerinizi ne srn.
Gereki olmayan hayallerine kaplmayn ve hemen evet
demeyin.
Yeilin Maviye Uyumu
Q
Mavi karakterli kiilerin planl, programl tarafna
uymaya
aln.
Plansz ileri onlara sunmaktan kann. ?
letiiminizde mesafeli ve
ciddi olun, duygularnz ok fazla yanstmayn.
Mantk erevesinden
kmayn.
leri zamannda
bitirmeye ve ertelememeye zen
gsterin. Krmz
karakterli kiilerin zaman
konusundaki hassasiyetini
unutmayn.
?
Ayrntlara inmeye aln. Bu size enerji harcatsa da gzel sonular
alacanz unutmayn.
?
Dzenli, tertipli yaaylarna ayak uydurmanz mavi karakterli kiileri
size yaklatracaktr.
Yeilin Krmzya Uyumu
?
ift tarafl iletiimde srar edin. Daha giriken olmaya gayret edin.

O
Gerektiinde hayr diyebilmeli ve kendinizden dn vermemelisiniz.
?
leri zamannda bitirmeye ve ertelememeye zen gsterin. Krmz
karakterli kiilerin zaman konusundaki hassasiyetini unutmayn.
?
Karar almada abuk davrann, kararsz bir tutum sergilemeyin.
Yeilin Yeile Uyumu
?
Her iki tarafn da karar almaya almas gerekir. Aksi halde sonuca
hibir zaman yaramayabilirler.
?
Yeil karakterli kiilerden birinin daha giriken, daha tempolu olmas,
iletiime hareket kazandracaktr.
?
Karlkl motivasyonlarla daha yakn bir diyalog kurabilirsiniz. Sizin
gibi yeil karakterli olan arkadanz da motive edilmek ister.
?
Duygularnz biraz daha belli ederek birbirinizi anlamaya aln.
Duygularnz ifade etmemeniz, yanl anlalmanza neden olabilir.
Blm 8
Farkl Kiiliklere
Tavsiyeler ve Etkili
letiim Metotlar
Yllardr yaptm danmanlklarmda insanlarn en ok iki konuda hata
yaptklarn grdm. Bunlardan biri insanlarn hata yapan kiiyi acmaszca
eletirmeleri, dieri ise kar tarafn neler hissettiini anlayamamak eklinde
bir tavr sergilemeleriydi. Bu blmde sizlere Sandvi Metodu adl mkemmel bir
eletiri teknii ile Sandalye Metodu adl bir empati tekniinden
bahsedeceim. Ayrca drt farkl karakterdeki kiilere de bu me-todlar nda
nemli iletiim tavsiyelerinde bulunacam. Teknikleri renip tavsiyelere
uyduunuzda hayatnzda ok eyin deieceini siz de farkedeceksiniz.
Sandvi Metodu
Hangi karakterde olurlarsa olsunlar insanlar hata yaptklarnda onlar eletirme
eilimi hepimizde vardr. Ancak nemli olan, eletiriden ziyade bu eletiriyi
nasl yap-tmzdr. Eletiriden maksat; kiiEletiriden maksat; kiiyi
incitmeden yapt hatal
davran ona anlatmak
ve bir daha yapmamasn
salamak olmaldr.
126 nsan likilerinde 4x4'lk letiim
yi incitmeden yapt hatal davran ona anlatmak ve bir daha yapmamasn
salamak
olmaldr.
Bu eletiriyi Sandvi Metodu dedii- ^ miz ekilde
yaparsak karmzdaki kiiyi krmadan, onun hatasn dzeltmesini salarz.
Sandviin bir st ksm, bir katk blm, bir de alt ksm vardr. Bu me-tod,
eletiriye uyarlanrken nce eletireceimiz kiiyle uyum salanr, sonra
kiinin neleri iyi yaptndan ya da o kiiye kar hissettiimiz gzel
duygulardan balarz. Bir i yaplmsa o iin az ya da ok iyi yaplm ynleri
mutlaka vardr. Bunlar eletirinin banda iyi zellikler olarak dile getirilir.
Kiiyle uyum salayarak nelerin iyi yapldndan ve o kiiyle ilgili gzel
duygulardan bahsettiimizde o kiide mutlaka olumlu duygular oluacaktr.
Artk sra sandviin katna, yani nelerin daha iyi yaplmas gerektiine
gelmitir. Burada yaplacak ey de ok dikkatli bir ekilde davrann hatal
ynlerini kiiye anlatmaktr.
yi ynn vurguladnz ksm, yani birinci blm bitip de ikinci ksma
geilirken dikkat edilmesi gereken en nemli ey "ama, ya da, fakat"
kelimeleriyle sze balamamaktr. Zira bir Amerikan atasz yle der: "Bir
cmlenin ortasnda 'ama' ya da 'fakat' varsa o cmlenin ba tarafna pek nem
vermeyin."
"Ama ve fakaf'sz baladnz ikinci blmde sadece ve sadece davran
eletirin, kiinin kimliine asla dokunmayn. rnein "beceriksizce davranmak"
sadece eletirdiiniz o olayla ilgiliyken "beceriksiz" kelimesi kimlie dokunan
olumsuz bir sfattr.
Son derece dikkatli bir ekilde eletirimizi bitirdiimizde artk nc blme
yani sandviin en altna geebiliriz. Bu blmde yapacamz tek ey olumlu bir
yorumla eletirimizi bitirmektir.
Farkl Kiiliklere Tavsiyeler
127

imdi bu metodu, danmanln yaptm sar karakterli bir bayanla mavi

karakterli eine nasl uyguladm gsteren bir rnei sizlerle paylamak
istiyorum:
Levent Bey mavi karakterli, renmeyi ok seven, her eyin kusursuz olmasn
isteyen bir kii. Ei Glsen Hanm ise hayat dolu, cvl cvl, sar karakterli
bir bayan. Levent Bey eini zorlayarak seminerime getirmi. Daha sonralar
Glsen Hanm kendi istei ile seminerlerimi takip etmeye balad.
Levent Bey'e uyguladmz Sandvi Metodu yleydi: "Levent Bey siz her eyin en
gzelini arzulayan, hayatn ciddi ynlerini alglayabilen, renmeyi ve
retmeyi ok seven, ayrca rendiiniz her eyi evrenizdeki insanlarla
paylaan kltrl ve bilgili bir insansnz. Siz bir eyler renirken
sevdiiniz insanlarn da bir eyler renmesine gayret ediyorsunuz. Bu seminere
gelirken de einizi seminere katlmas iin ikna ermeye almanz, beraber
renmek ve rendiiniz bilgileri paylamak istemeniz ok gzel bir yaklam.
Karakter olarak mkemmeliyeti ve her eyin kusursuz olmasn isteyen bir yapya
sahipsiniz. Son derece iyi, hayat dolu ve her girdii ortama nee saan bir
einiz var. kiniz birbirinizi ok gzel tamamlyorsunuz. Einiz de bu
seminerden en az sizin kadar lezzet ald.
Eer einizin sizden ok farkl bir karaktere sahip olduunu, olaylara bak
asnn sizden farkl olduunu ve hi kimsenin kusursuz olamayacan dnerek
onu olduu gibi kabul ederseniz bundan sonraki ilikiniz ok daha gzel olur.
Ayrca herhangi bir seminere giderken ya da bir ortamda onunla birlikte olmak
isterken bunu onun rzasn alarak yaparsanz paylaacanz eylerin says
artar. Unutmayn ki hayatta iki ey paylaldka oalr: Bilgi ve sevgi.
Bu seminerde einize olan sevginizi yakndan grdm ve ok takdir ettim. Bundan
sonra byle ortamlarda bilgiyi paylarken sevgiyi de paylaacanza inanyor
ve size mutluluklar diliyorum."
128 nsan likilerinde 4x4'lk letiim Ayn olayn dier tarafndaki Glsen
Hanm'a uyguladmz Sandvi Metodu ise yleydi:
"Glsen Hanm siz, neeli, heyecanl, insanlarla ok ksa srede iyi ilikiler
kuran, hayat dolu birisiniz. ocuklarnza olan yaklamnz ok sevecen ve
sevgi dolu, ok iyi bir annesiniz. Hayatn elenceli yanlarn grmeniz ve bunu
dier insanlarla paylamanz gerekten ok gzel. Einizin
ciddi, arbal ve
mkemmeliyeti yanlaryla
sizin elenceyi seven ve insanlar neelendiren
ynleriniz birletiinde tam anlamyla birbirinizi tamamlyorsunuz. Ben sizi bir
elmann iki yars gibi gryorum ve esnek bir evliliinizin olduunu
dnyorum.
Eer einizin renmeye kar olan tutkusunu gz nne alarak sizi eitim
seminerlerine gtrmesinin ya da sizinle birlikte bir eyler renmek
istemesinin asil bir davran olduunun farkna varr, bu konuda onunla birlikte
hareket ederseniz iletiiminizi glendirmi olursunuz.
Levent Bey'in bu konudaki hassasiyetine biraz daha zen gsterirseniz,
evrenizdeki insanlarn rnek alaca bir ift olursunuz. Farkl karakter
yaplaryla siz birbirinizi tamamlayan insanlarsnz. Bundan sonra bilgiyi
paylaarak sevginizi arttracanza inanyor ve size bundan sonraki hayatnzda
mutluluklar diliyorum."
Sandalye Metodu
Eer olaylara sadece kendi bak amzla bakarsak, insanlarn
sadece % 25'ini anlayabiliriz. % 75'ini
anlama ansn karrz.
nsanlar
farkl
karakterlerin zelliklerini ve davran biimlerini
bilmediklerinde veya kar taraf anlayamadklarnda aralarnda iletiim
atmalar meydana nelir Bunun sonunda istenmeyen olaylar yaanabilir. Aslnda
butun atmalarn temelinde insanlarn
Farkl Kiiliklere Tavsiyeler
129
birbirlerini anlayamamalar vardr. Eer olaylara sadece kendi bak amzla
bakarsak, insanlarn sadece % 25'ini anlayabiliriz. % 75'ini anlama ansn
karrz. Yani aslnda hepimiz aznlktayz. Olaylara ayr bak as ile
baktmzda bu iletiim atmalarn ortadan kaldrabiliriz.
Tekniin Uygulanmas

Bu metodu uygulamak iin nce sandalyenin ikisini karlkl koyduktan sonra,

ikisinin ortasna nc sandalyeyi ekilde grld gibi yerletiriyoruz:
Hu,a Sandalyesi
1
2
Kendi Sandalyemiz
Karmzdakinin Sandalyesi
1.
nce bir numaral kendi sandalyemize oturarak karmzdaki kiiye kendi
bak amzla bakarz. Bu bizim srekli kullandmz bir bak as
olduundan ksa srede gereken ruh haline gireriz.
2.
Bu sandalye karmzdaki kiiye aittir. 2 numaral sandalyeye
oturduumuzda olaylara ve kendimize; kendimizi karmzdaki kiinin yerine
koyarak bakarz. Bu, empatik bir bak asdr ve karmzdaki kiinin ruh
halini anlamamza yardmc olur.
3.
Ortadaki sandalye ise tank sandalyesidir ve ilikiye objektif olarak
bakmamz salar.
Tank sandalyesine oturduktan sonra nce karmzdaki kiinin oturduu 2
numaral sandalyeye dnerek ona birtakm ne130
NSAN LKLERNDE 4x4'LK LETM
rilerde bulunur, sonra 1 numaral sandalyede oturan kendimize dnerek yapmamz
gerekenleri syleriz.
alma bittiinde tekrar 1 numaral sandalyeye oturarak karmzdaki kiiye
baktmzda bak amzdaki nemli deiikleri ve esneklii rahata fark
edebiliriz.
Sar karakterli asistanm Tue ile yaptm danmanlk srasnda babas ile
iletiimini daha iyi bir hale getirmek iin 3 Sandalye Metodunu da uyguladk.
Bunu yaparken kendisinin bak asn adm adm deitirmeyi amalyordum.
Teknie gre ilk olarak kendi sandalyesine oturduunda Tu-e'nin yaadklarna
tamamen "kendi bak as" ile bakmasn istedim. Bu, zaten onun yapt bir
eydi ve kendisini buna ok kolay adapte etmiti. Buradayken, bana bazen
babasnn kendisini anlamadn ifade etti. Kendini ok zor durumda
hissediyordu.
Daha sonra kendisinden ikinci sandalyeye gemesini istedim. Buras onun iin zor
bir yerdi. nk olaylara "babasnn bak as" ile bakmas gerekiyordu. Biraz
zorlandktan sonra "empatik bak asn" yakalad ve aslnda babasnn
yaptklarnn kendisini koruma amal olduunu da anlad. Hatta burada babasnn
kendisini ok sevdiini hissetti ve duyguland. Ayrca babas ile yaad
iletiim atmalar film eridi gibi gznn nnden geti ve her olayda
babasn hakl gsterecek bir taraf buldu.
Sonunda, kendisinden nc sandalyeye gemesini istedim. Buras tarafsz bir
sandalye idi. Objektif bir bak asn gerektiriyordu. Olayn iinden syrlp
nc bir kii gzyle olaylara bakmasn istedim. Tue buraya oturunca
babas ile arasndaki sorunlarn sadece bir iletiim atmas olduunu anlad.
Yani babas onu sevdii gibi, o da babasn seviyordu. zm ise iletiimlerinde
"esnek" bir tavr sergilemelerinden geiyordu. Son olarak Tue tekrar birinci
sandalyeye oturarak ikinci sandalyede oturduunu hayal ettii babasna
baktnda babaFarkl Kiiliklere Tavsiyeler
131
sna kar hissettikleri eskisinden daha farklyd. Tue orada otururken
babasyla ilikileri konusunda hayati kararlar ald.
Ben bir yandan Tue'ye eitim verirken, bir yandan da babas ile sk bir
iletiim kurmutum. Bu iletiim tam anlamyla bir uyum ve ahenk iindeydi.
Tue'ye bu teknikleri uyguladktan sonra, kendisinden bunu evde babas ile
uygulamasn istedim.
Babas kendi diliyle "3 Koltuk Teknii" ad altnda bunu kz ile uygulad ve
sonu ok gzel oldu. Baba kzn daha iyi anlam, kz da babasnn
davranlarnn sebeplerini zmeye balamt. Daha sonra da bu karakterlerle
ilgili bilgileri alnca Tue artk babasnn krmz ve mavi karakterli
ynlerini fark etmi ve NLP'nin "Her davrann altnda olumlu bir niyet
vardr." ilkesine gre babasnn davranlarnn ardndaki gzellikleri grmeye
balamt. Btn bunlardan sonra Timur Bey ile kznn iletiimi dzeldi ve
benim de Timur Bey ile karde gibi bir diyalogum oldu.

Farkl Kiiliklere neriler

imdiye kadar anlattklarmzla artk hangi karakter zelliklerine sahip
olduunuzu, dier karakterdeki insanlarn zelliklerini, onlarla nasl uyum
salayacanz anlam olmalsnz. Son olarak her karakter iin hayati nem
tayan tavsiyeler bulacaksnz. Bu tavsiyeleri hayatnzda uyguladnzda
sizde ok eyin deitiini greceksiniz.
132
Sar Karakterli Kiilere Tavsiyeler
1.
Aldnz emanetlere dikkat edin. Aldnz emaneti zamannda ve krp
dkmeden geri verin.
2.
Az konuup ok dinleyin. Bir aznz ve iki kulanz olduunu unutmayn.
3.
Asla ertelemeyin, enmeyin, vazgemeyin. Bu szleri byk bir kartona
yazn ve duvarnza asn.
4.
Karnzdaki kiinin beden diline dikkat edin. Karnzdaki kiinin sizi
dinlemekten yorulduunu anlama becerinizi gelitirin.
5.
ocukluktan ve saflktan kurtulun, iinizdeki ocuu canl tutun ama her
yerde ortaya karmayn.
6.
Daha dzenli olun. ok dzenli olamazsanz bile eskisinden daha dzenli
olun.
7.
nsanlarn szlerini kesmeyin. nsanlar bir ey anla trken kendi
anlatacaklarnz dnmek yerine onlarn anlattklarna kulak verin.
8.
Arkadalarnz aramay renin. Arayacanz arkadalarnzn bir
listesini yapn ve listeyi kaybetmeden onlar arayn.
9.
Bir ajanda kullann. Her trl ii ve randevularnz yazabileceiniz bir
ajanda kullann ama sakn kay betmeyin.
10.
nsanlarn isimlerini ya da gittiiniz yeri tekrar hatr lamak iin hafza
tekniklerini renin.
11.
Pireyi deve yapmayn.
12.
Az kelime ile ok ey anlatn. Konuurken mektup yazmayn, telgraf ekin.
133
Mavi Karakterli Kiilere Tavsiyeler
1.
yi bir ey yaptklarnda insanlar takdir edin. nsanlar bir eyi sizin
kadar mkemmel yapmasalar da onlar takdir edin.
2.
Ayrntlar hesaplarken btn karmayn. Yaptnz ii nasl
yapacanz dnrken, niin yaptnz da unutmayn.
3.
Her zaman en iyi olmaya almayn. yi olmanz zaten yeterlidir.
4.
Korkulannzdan oluan kurtlan, zorlu ve karl yollarda seyahat
edebileceiniz kzak kpekleri haline getirin.
5.
Kendinize gvenin ve potansiyelinizin farknda olun. Mavi
karakterliyseniz doal bir planlama ve programlama beceriniz zaten vardr.
6.
Kendinizi fazla eletirmeyin. Kendinizle konumalarnza dikkat edin;
kendinizi deil, sadece davrannz eletirin.
7.
Hayatn olumlu ynlerini grmeye aln. zerinde siyah bir nokta
bulunan sayfann, kocaman beyaz ksmn da grmeye aln.
8.
Etrafnzdaki kiilerin ileri iyi ya da kt yapmalarna izin verin, her
i size kalmasn.
9.
Keder kularn kovamazsanz da onlarn banza yuva yapmalarna izin
vermeyin.
10.
Kk eyleri dert etmeyin, aslnda zldnz eylerin hepsi kk
eylerdir.
134
Krmz Karakterli Kiilere Tavsiyeler
1.
Hatasz kul olmayacan kabul edin ve esnek olun. Hatasz insanlarn ve
Spermenler'in ancak film kahraman olduunu unutmayn.
2.
Herkesin zayf bir yan olduunu kabul edin. nsanlarn zayf yanlarnn
zerine gitmek yerine, bu yanlarn glendirmeleri iin onlara yardm edin.
3.
Bakalarnn da "hakl" olabileceini kabul edin. Bir atma srasnda
kendinizi biraz da karnzdakinin yerine koyun.
4.
Hibir mnakaann kazanlamayacan bilin.
5.
Emir kipi kullanmayn. nsanlarn kalplerini
onlar zorlayarak deil
onlarla iletiim kurarak kazanabileceinizi unutmayn.

6.
Olur olmaz her eye karmayn.
7.
Sabrl olmay renin. En gzel yemein ksk atete pitiini bilin.
8.
nsanlar kullanmayn. Bakalarnn aleyhine, sizin lehinize olan
ibirliklerinden kann.
9.
Sizin gibi olmayanlar sizden aa grmeyin.
10.
Her zaman lider olamayacanz kabul edin. Birileri ne liderlik ederken,
birilerinden de liderlik renme ye aln.
11.
nsanlar bir ii istediiniz gibi yapmadnda, onlar fazla zorlamayn.
135
Yeil Karakterli Kiilere Tavsiyeler
1.
Bakalarnn sessizliinizden istifade etmelerine m saade etmeyin.
2.
Her eye "evet" derseniz "evef'lerinizin kymeti kalmaz. "Hayr" demeyi
de renin.
3.
En kt kararn "kararszlk" olduunu bilin.
4.
Duygularnz amay da renin. Ancak duygularnz aarsanz zm
bulabilirsiniz.
5.
Kendi kendinizi motive etmeyi renin, her eyi bakalarndan beklemeyin.
Sizi motive etmesi iin mutlaka birilerini beklemeyin.
6. Tembellii brakn ve ilerinizi yarna ertelemeyin. lerinizi ertelediiniz
gnn de bir gn geleceini unutmayn.
7. En azndan sizi ilgilendiren konularda sorumluluk almay deneyin.
8. Yeni bir eyler deneyin, hayatnzda gzel deiimler yapn. Hayatnzda her
gn kk ve gzel deiiklikler yapn.
9. e giderken olmasa bile seyahate veya gezmeye giderken biraz heyecanlanmaya
aln.
10. Daha enerjik olmaya aln. Enerji iecekleri zellikle yeiller iin
retilmitir.
--nsan hayat toprak, su, ate ve hava karmdr. Anlattmz 4 farkl
karakter aslnda bu 4 elementte gizlidir. nemli olan bu 4 elementin ortaya
kard zelliklerimizi insanlarn yararna kullanmaktr. Unutmamamz gereken,
bu drt farkl karakter yapsnn her insanda olduudur. nemli olan da kiinin
kendi baskn karakterini tanmas, eksik ve gl ynlerini bilerek hareket
etmesidir. Bu kitabn kendi karakterinizi tanmak konusunda size rehber olaca
kanaatindeyim. Hepimizin karakter zelliklerimizin gzel ynlerini ortaya
karp bunu insanlarla paylamamz dilerken kitabm u satrlarla
bitiriyorum.
Toprak olup insanlara faydal olalm Su olup kurak topraklara hayat verelim Ate
olup insanlara k ve s saalm. Hava olup oksijensiz kalanlara nefes
verelim.
Kaynaklar:
Florence
Littauer,
Kiiliinizi
Tanyn,
evirmen:Demet Dizman, Sistem
Yaynclk, stanbul 1995.
Florence Littauer, ift Bulmacas, evirmen: Elvan Kandemir, Sistem Yaynclk,
stanbul 2004.
Florence Littauer, Kiilik Bulmacas, Sistem Yaynclk, stanbul 2003.
Robert Bolton ve Dorathy Grover Bolton, Hayatnda nsan sluplar.
Nil Gn, Karakterlerimiz, Kurald Yaynclk, stanbul 2003.
Anthony Robbins, Snrsz G, nklap Yaynclk, stanbul 1993.
Sefa Saygl, Gerei Arayanlar, Elit Yaynlar, stanbul 2003.
Mmin Sekman, Trk Usul Baar, Alfa Yaynlar, stanbul 2001.
Ned Herrmann, / Yaamnda Btnsel Beyin, eviri: Mehmet Zaman, Hayat
Yaynlar, stanbul 2003.
Zlfikar zkan, NLP lkeleriyle Aile i letiim, Hayat Yaynlar, stanbul
2004.
Zlfikar zkan, Aile i Sorunlara NLP ile Etkili zm, Hayat Yaynlar,
stanbul 2004.
Modern Ynetim Kitapl------Takmnzn Yeteneklerini Gelitirin
nsanlar Motive Etme / Trevor Bentley
Yaratclk / Trevor Bentley

Zaman Ynetimi / Jane Allan

Etkili Sat / Trevor Bentley
Strateji Gelitirme / Susan Clayton
Proje Ynetimi / Jean Harris
nsan Yetenekleri / Di Kamp
Lider Yneticilik / Tony Voss
Ynetim / Susan Clayton
anta Kitaplar
Ate Altnda Sakin Kalabilmek / Barbara J. Braham
Yeni Yneticinin El Kitab / Brad Thompson
Ynetim Sorunlarna Etkili zmler / Fred E. Jandt
Sunu Yapma / Robert B. Nelson - Jennifer Wallick
alanlara Yetki Verme / Robert B. Nelson
Hayatnda Uzlama lkeleri / Peter Economy
Etkili Dinleme / Artiur K. Robertson
Atak Yneticinin Rehberi
Hedef Belirleme ve Sonu Alma / William Wadsworth
Etkili Karar Verme / David E. Folino
Ekip Kurma ve Ynetme / Joseph T. Straub
Yetki Verme /Joseph T. Straub
Etkili Sunu / Jeff Olson
Organize Olma / Jeff Olson
Mteri Odakl Sat / Jack Cullen
Mkemmel Aday Seme / Hardy Caldwell
Maliyet Drme / Jeff Okon
Baarl Sonu in Yazmak / Dennis Chambers
Liderlik/ WalterJ. Wadsworth
Mali Tablolar Anlama / Joseph T. Straub
,renci Merkezli Eitim Dizisi---------renci Merkezli Eitim ve oklu Zeka / Birol Vural
Aile-Okul Birliktelii / Birol Vural
Nitelikli Snf ve Stressiz Eitim Ortam / Birol Vural
Teknoloji ve Materyal Kullanm / Birol Vural
Planlama lme ve Stratejiler / Birol Vural
Yntem Teknik ve Etkinlikler / Birol Vural
Muhteva Dersleri in zel retim Uygulamalar / Birol Vural
fade ve Beceri Dersleri in zel retim Uygulamalar / Birol Vural
Yetkin deal Vizyoner retmen / Birol Vural
Her retmen Rehberdir /Birol Vural
retmenin Mevzuat El Kitab / Birol Vural
Modern Ynetim Kitapl-------zeyir Garih Kitapl
Ynetim lkeleri / Dr. zeyir Garih
Ynetim Teknikleri / Dr. zeyir Garih
Globalleme Srecinde Trkiye / Dr. zeyir Garih
Hayatnda Motivasyon / Dr. zeyir Garih
Pazarlama, Tantm, Halkla likiler / Dr. zeyir Garih
Ekonomik Sorunlara zm nerileri / Dr. zeyir Garih
Trkiye Sorunlarna zm nerileri / Dr. zeyir Garih
Genlere Tavsiyeler / Dr. zeyir Garih
Kiisel Geliim Ynetim__________________
Aile irketlerinde Kurumsallama / Dr.Ebru Karpuzolu
Beyaz Zambaklar lkesinde / Grigory Petrov
Bro Yneriminde Dosyalama Teknikleri ve Dokmantasyon / ule Ylmaz
Trkiye Geleceini Aryor Ad : nsan / Yaprak zer
Cesaret ve Fazilet Mcadelesi I John F. Kennedy
Cesur Giriimciler / Sadi zdemir
D Toplumu / Rolfjensen
En Byk Benim / Yaprak zer
Gelecein Toplumunda Ynetim /Peter Drucker
Gen Giriimcilerin Baar Srlar / Editr: Erk Acarer

Hayatta lerle ve lerlet / Prof. Herbert N. Casson

ten Liderlik / Peter Urs Bender
nsan Kaynaklar Uzmannn El Kitab / Mehmet ner
nsan Kaynaklarnda Yeni Almlar / Yaprak zer
nsan Ynetme Sanat / Prof. Herbert N. Casson
Yaamnda Btnsel Beyin / Ned Herrmann
Baa Dt / Mehmet ner
te Baar / Editr: Figen Tahirol
Hayatnda Mkemmellik / Prof. Dr. Muhittin imek
Baarl nsanlarn Karar An / Fikri Trkel
Telif Haklar ve Korsanlkla Mcadele / Av. Dr. Cahit Suluk
Kriz ve Stres Ortamnda Ynetim / Dr. Hasan Tutar
Krizleri Frsata Dntrmek / Abdullah Bozgeyik
Kreselleme Srecinde letme Yn. / Dr. Hasan Tutar
Liderlik, Ynetim, Trkiye / Yaprak zer
NLP ile Koluk /Joseph O'Connor & Andrea Lages
Para Kazanma ve Kullanma Sanat / Prof. Herbert N. Casson
Sat Sanat ve Pazarlama / Prof. Herbert N. Casson
Semen Siyaseti likileri. Ekseninde Baarl Siyasetinin El Kitab / Do.
Dr. Osman Ozsoy
TKY'de Performans lm / Prof. Dr. Muhittin imek
TKY ve Tarihteki Bir Uygulamas: Ahilik / Prof. Dr. Muhittin imek
Ticaretin Srlar / Prof Herbert N. Casson
Trkiyeli Avrupa / Sedat Lainer, Mehmet zcan, Ilan Bal
Uygulamaya Ynelik Enflasyon Muhasebesi / Editr: Tuba avh-Metin CanouUar
Yaratc Sat / ilhan rkmez
Yaadka Eitim / Dr. lham Fmdkolu
Ynetici Asistanl ve Sekreterlii / Birol Vural
Zirvedeki ahin / Kemal ahin
,Kiisel Geliim Baar.
Amerika'daki Trk Beyin Gc / Haz. Vedat Akman
Anlayarak Hzl Okuma ve renme / Adil Mavi
Baarda Aile Faktr / Tuncer Elmacolu
Baarnn Srlar / Dr. Alexis Carrel
Baar Rehberi / Ouz Saygn - Adil Mavi
Beyin Gcn Gelitirme / Ouz Saygn
Bilimsel alma ve Baar Teknikleri / Ali Ozergin
Bilgece Yaamak / Tuncer Elmacolu
Bilgelie Yneli / Dr. Zlfikar zkan
Bilincin Gc / Dr. Zlfikar zkan
Cesur Sorular / Dost Can Deniz
Deiim Kuandakiler / Nejat Sezik
Deiim Rzgarlar / Ouz Saygn
Dorucu Beden Dili / Ercan Kak
4x4'lk letiim / Ouz Saygn
Duygularla Glenmek / Stefan Konrad
Dnceye Yenibir Bak / Mnir Arkan
Frsat Yakalayn / Orison Swett Marden
Doru ve Gzel Konuma Sanat / Birol Vural
Etkili ve Baarl Konuma Sanat / Birol Vural
Gelecein Meslekleri / Do. Dr. Osman zsoy
Grevimiz Baarmak / Samuel Smiles
Hayata Glmse / Stk Aslanhan
Hayatn Btnnde Baar / Tuncer Elmacolu
Hayat Gzel ve Anlaml Yaamak / Hasan Basri Yazc
Her nsan Hkmdardr / Orison Swett Marden
Kendine Yardm / Samuel Smiles
Kiisel Geliim Stratejileri / Ouz Saygn
Kiisel Geliim El Kitab / Nejat Sezik
Kiisel Geliimin Sosyolojisi / Dr. Ergn Yldrm
Kocanzn Baars Sizin Elinizde / Mrs. D. Carneige

LGS'ye Hazrlk Rehberi / Niyazi Sanl

Mutluluk ve Baar Yollar / Dr. Zlfikar zkan
Negatif Limanlardan Pozitif Sulara / Ouz Saygn
retmen Ajandas ve El Kitab / Ali Karaam
renci Ajandas ve El Kitab / Ali Karaam
SS Benim Neyim / Hamza Aydodu
SS alma Klavuzu / Adil Mavi
Sevgi Bahesinin Bahvan - retmenin Gnl / Alian Kapaklkaya
Sevgili retmenim Bunlar Kimseye Anlatamamtm / Alian Kapaklkaya
Snrsz Beyin Gc / Nejat Sezik
Sz Syleme Sanat / Adil Mavi
Telkin ve Hipnozla renme Teknikleri / Adil Mavi
Trkiye'den Baar ykleri / Vedat Akman
Trkiye'den Baar ykleri -II Vedat Akman
Yaratc Zeka / Hary Alder
Yarnlara Doru / Dr. Alexis Carrel
Yaam Cokusu / smail Karasu
Zamann Balangcndan Zamanmza retmenin Gc / Isa Bayrak
Zorluklarla Mcadele / Prof. Herbert N. Casson
Aile ve ocuk Eitim Dizisi
A'dan Z'ye Pozitif Disiplin / Jane Nelsen - Lynn Lott
Anne-Babalarn En ok Yapt 10 Hata / Kevin Steede
Annelik Gnl / Nora Romi
Babalk Cokusu / Marcus Jacob Goldman
Bir Anneye Mektuplar / Willhelm Stekel
ocuunuzu Kefedin / Lawrence V/illiams
ocua Hayr Demek zm Deil / Mark L. Brenner
ocuun Baars Nasl Salanr? / Tuncer Altmkpr
ocuum Okula Balyor / Bernard Ryan ]r.
ocuunuzu Yanl Eitiyorsunuz / Christian G. Salzmann
ocuk ve Aile / Editr Beyza Blkba
ocuk Kalbi / Edmondo De Amics
Eitimde Paradigma Deiimi / Yard. Do. Dr. Fatih Tremen - Mehmet ete
Ev lerini Savaa Dntrmeyin / Lynn Lott - Riki Intner
Etkin Eitim / Do. Dr. Osman zsoy
Gen Kz Psikolojisi / Tuncel Altmkpr
Hamilelie Hazrlk Doum ve Sonras / Heyet
Rehber Anne-Babalar / Sandra Burt - Linda Perlis
Snfta Pozitif Disiplin / Jane Nelsen - H. Stephen Glenn
ocuklara Snr Koymak / Cornelia Nitsch
Sinirlerinize Hakim Olun / Cornelia Nitsch
Popler Psikoloji Dizisi
Beden Yz Yaps ve Karakter / Tuncel Altmkpr
Bireysel Psikoloji / Alfred Adler
Evlilikte Doru Seim ve Ailede Mutluluk / Dr. Davut Ibrahimolu
nsan Denen Mehul / Dr. Alexis Carrel
Karakterbilim ve nsan Tanmada Testler / Tuncer Altmkpr
Kitleler Psikolojisi / Gustave Le Bon
Kiisel zgrln Psikolojisi / William Glasser
NLP Teknikleriyle Aile i letiim / Dr. Zlfikar zkan
NLP Teknikleriyle Aile Sorunlarna zm / Dr. Zlfikar zkan
Olumlu Yaama Sanat / Harold Sherman
Psikiyatri Penceresi / Haz. Dr. Mustafa Gveli
Psikososyal Adan Boanma / Dr. Zlfikar zkan
Ruh "imizdeki Biz" / Do. Dr. Ramazan zcankaya
ahsiyet Analizi / Tuncel Altmkpr
Yaz ve Karakter / Tuncel Altmkpr
Hayata Dair ykler
Enfes ykler / Turgay Yalanz
insan Sca ykleri / Yusuf zkan zburun
Yaama Sevinci ykleri / Yusuf zkan zburun

Hayata Dokunan ykler / Yusuf zkan Ozburun

Bilgi Teknolojileri Dizisi
Access / Osman Grlcan
AutoCAD 2002 / Osman Grkan
Excel XP / Osman Grkan
Front Page 2002 / Osman Grkan
Word XP / Osman Grkan
Windows XP / Osman Grkan
Bilgisayar Rehberi / Adem zbay - Fikret Yetiener
nternet Rehberi / Adem zbay - Fikret Yetiener
Windows Rehberi / Adem zbay - /an Devrim
nternet Programlar Rehberi / Fikret Yetiener - Adem zbay
Mobil letiim & WAP / mer Ertekin - Adem zbay
Yneticinin Bilgisayar ve nternet Rehberi / mer Erteidn - Adem zbay
e-Ticaret Rehberi / Adem zbay - /an Devrim
WEB Tasarm Rehberi / Adem zbay - Feridun zdemir
Bilgisayar & nternet Szl / Adem zbay - /an Devrim
QuarkXpress 5.0 /Bar Ycel Turan
Adobe Photoshop 7.0 / Banj Ycel Turan
Hacking: Biliim Korsanl ve Korunma Yntemleri / Davut Ylmaz
Bir grafik departman efi, bir seminer programndan sonra, nasl iki byk
irket kurucusu oldu? Gnde 3 paket sigara ien, yllardr kendisiyle bark
olmayan ve kiisel geliim seminerlerinin gereine inanmayan bir ajans
yneticisi, her ynyle nasl deiti? Hayatnda "gnlk" dahi yazmam olan
byk bir gazetenin nsan Kaynaklar Mdr, gazetede denemeler yazan, hayat
dolu dolu yaayan bir insan haline nasl geldi? Bu ve buna benzer ilgin
hikayeleri renmek, deiimi yakalamak ve baarya ulamak istemez misiniz?
te bu kitap sizin iin.
ozaik Kitapl
Doal rnlerle Gzellik ve Cilt Bakm / Uz. Est Glten enahk
Hamilelikten Okul ncesi Dneme ocuk Bakm ve Eitimi El Kitab / Sevda
Saliholu Dursun
Gelincik Sofras / Saniye ztrk
Geleceinizi Okuyun / Mehmet Ali Kerktl
lk Yardm /Nazan Seren
Sevgi, Ak, Mutlu Evlilik / idem - zcan nl
Trke Dualar / Mehmet Ali Kerktl
rneklerle Rya Tabirleri / Mehmet Ali Kerktl
Salkl Beslenme / Do. Dr. Sefa Saygl
Yaam Kolaylatran Pratik Bilgiler / Haz. Yasemin Yentur
Kadnn Salkl Yaam Rehberi / Dr. mer Yavuz imek
Masaj / Uz. Est. Glten enafak
Reiki / Petek Kitamura
Tamamlayc Tp Yntemleriyle Mkemmel Salk/Dr. Recai Yahyaolu
Yaam ve Cinsellik/Dr. c~r- -">'
--Her insann doutan getirdii muazzam bir zihinsel potansiyel vardr. Fakat
bilim adamlarnn aratrmalarna gre bu kapasitenin ancak %] gibi ok az bir
ksm kullanlmaktadr. Oysa gnmz dnyasnda bu oran ok daha yukarlara
karabilecek teknikler mevcuttur. Bu bak asyla hazrlanan elinizdeki
kitap; 7'den 70'e herkesin zihinsel potansiyelini ve hafza gcn gelitirmesi
amacyla hazrlanm olup, zellikle eitim - retim hayatnda bu tekniklerin
etkin bir ekilde kullanmn hedeflemektedir.
OUZ SAYGIN Abdullah Maral
Muhammed Maral
--Negatif limanlardan Pozitif Sulara
Hereyi Yapabilirsiniz!" Evet! "Yapabileceinize inandnz her eyi
yapabilirsiniz." Bu mesaj yaanm olaylarla vermeye altm sizlere. nk
amacm kurallar anlatmak deil, kiilerin pozitif yaamalarn salayabilecek
bir rota belirleyebilmelerine yardmc olmakt. Bu nedenle kitabmn, ismiyle

bile kiilere olumluyu yanstmasn

ve olumluyu artrmasn istedim.
Unutmayn!...
Geminin rotasn kaptan belirler. Hayatnzn rotasn dnceleriniz... Ve
dncelerinizin rotasn ise yalnz ve yalnzca siz...
ok defa ne yapmanz gerektiini bildiiniz halde bunu "Niin" yapmanz ve
"Nasl" yapabileceiniz konusunda yetersizlikler yaayabilirsiniz. BAARI
REHBER sizleri, kolay renebilmenin yntem taktikleri ile donatacak ve eyleme
geirecek MOTVASYONU salayacaktr.
Ouz saygn/>*'-.-!-',.
4x4lk iletiim
Farkl karakterler olarak hepimizin hayatnda "mutluluk" byk lde kendimizle
ve dier insanlarla "iyi ilikiler kurabilme yeteneimize" baldr. Arkadalar,
eler, siyasiler, veya bir firmada alanlar arasndaki srtmeler; kiilerin
karakterlerinin farkl olmasndan kaynaklanmaktadr.
Trkiye'nin en ok okunan kiisel geliim yazarlarndan Ouz Saygn bu eserinde
kiileri; Sar karakterliler, Krmz karakterliler,
Mavi karakterliler,
Yeil karakterliler olarak gruplandryor.
Her bir renkteki karakterin temel zelliklerini, renklerin baskn zelliklerini,
dier renklerle karmlarn, stn ynlerini, zayf taraflarn ve iletiimde
dikkat etmesi gereken ynleri tek tek ele alyor. Bu renkteki karakterlerin
birbirleriyle olan iletiimlerinde dikkat edecei temel noktalara deiniyor.
letiimin etkili olmas iin her bir renge hayat nerilerde bulunuyor.
Trk siyas hayatna damgasn vuran siyasilerden, medya dnyasnn renkli
simalarndan, seminerlerinden ve birebir danmanlk yapt kiilerin
hayatndan ilgin yaanm rneklerle ele ald konular; 7'den 77'ye herkesin
hayatnda yeni deiimlere kap aralayacak trden... Eserde de vurguland
gibi; farkllklar aleyhimize deil, lehimize evirmek ise hepimizin elinde...
ISBN 975-6218-15-0