1

HC VIN TI CHNH
KHOA TI CHNH DOANH NGHIP

Tn cng trnh:

CC GII PHP PHT TRIN TH TRNG

BN L VIT NAM

Sinh vin thc hin: Nguyn Hu Tn

Lp: CQ48/11.07
GV hng dn:Th.S Phm Th Thanh Ho

H Ni, thng 3 nm 2012

MC LC
Mc lc ................................................................................................................. 1
Danh mc t vit tt............................................................................................ 5
Danh mc biu , bng biu ............................................................................. 6
M u ................................................................................................................. 7
Chng 1: TNG QUAN TH TRNG BN L ........................................ 9
1.1. L lun chung v bn l. .............................................................................. 9
1.1.1. Khi nim .................................................................................................... 9
1.1.2.Cc loi bn l. ........................................................................................... 10
1.1.2.1. Bn l ti ca hng. ............................................................................... 10
1.1.2.2. Bn l khng qua ca hng................................................................... 13
1.1.2.3. Bn l dch v. ........................................................................................ 13
1.1.3.Vai tr ca hot ng bn l. .................................................................... 13
1.1.4.Chc nng ca hot ng bn l. ............................................................... 14
1.2.Tng quan v th trng bn l. ................................................................ 16
1.2.1.Khi nim th trng bn l. ...................................................................... 16
1.2.2.Cu trc knh phn phi ca th trng bn l. ......................................... 17
1.2.3.Cc yu t nh hng n s hnh thnh v pht trin ca th trng bn l
............................................................................................................................. 21
1.2.3.1. Cc chnh sch ca Nh nc. .............................................................. 21
1.2.3.2. Cc yu t kinh t. .................................................................................. 22
1.2.3.3. Dn c. ................................................................................................... 22
1.2.3.4. C s h tng. ........................................................................................ 22
1.2.3.5. Yu t khoa hc k thut. ........................................................................ 23
1.3. Kinh nghim pht trin th trng bn l mt s nc v bi hc p
dng cho Vit Nam.. .......................................................................................... 23

1.3.1. Mt s kinh nghim ca Nht Bn............................................................ 23

1.3.2. Mt s kinh nghim ca Hoa K .............................................................. 25
1.3.3. Mt s kinh nghim ca Trung Quc ....................................................... 26
1.3.4.Mt s bi hc kinh nghim cho Vit Nam ............................................... 30
Chng 2: THC TRNG TH TRNG BN L VIT NAM. ............ 33
2.1. Thc trng th trng bn l Vit Nam. .................................................. 33
2.1.1. Tng mc bn l hng ha, dch v .......................................................... 33
2.1.2. Mng li phn phi ................................................................................. 36
2.1.3. S pht trin v s lng doanh nghip bn l Vit Nam. .................... 37
2.1.3.1. H thng ch truyn thng.................................................................... 38
2.1.3.2. H thng cc ca hng bn l truyn thng, kinh doanh nh l. .......... 39
2.1.3.3. H thng cc chui ca hng bn l...................................................... 39
2.1.3.4. H thng siu th, cc trung tm thng mi. ....................................... 39
2.1.4. S dch chuyn c cu th phn trn th trng bn l ............................ .40
2.1.4.1. Cn cn bn l dch chuyn dn v pha cc knh bn l hin i. ...... 41
2.1.4.2. Doanh nghip bn l nc ngoi ang dn chim u th. .................... 43
2.1.4.3. Cc c ch, chnh sch ca Chnh ph. ................................................. 44
2.1.4.4. Nhng nh gi ca cc t chc quc t. .............................................. 45
2.1.5. Thng mi in t ................................................................................... 46
2.1.6. Gi c hng ho ......................................................................................... 47
2.2. Mt s nh gi v thc trng pht trin th trng bn l Vit Nam . 48
2.2.1 nh gi v thnh cng ............................................................................. 48
2.2.1.1. Thnh cng ............................................................................................. 48
2.2.1.2. Nguyn nhn ca thnh cng ................................................................. 49
2.2.2. nh gi v hn ch ................................................................................. 53

2.2.2.1. Hn ch .................................................................................................. 53
2.2.2.2. Nguyn nhn ca hn ch ...................................................................... 54
Chng 3: CC GII PHP PHT TRIN TH TRNG BN L
VIT NAM......................................................................................................... 59
3.1. Nhng xu hng pht trin th trng bn l trn th gii................... 59
3.1.1. Thng mi in t ................................................................................... 59
3.1.2. Cc dch v chm sc khch hng pht trin ............................................ 60
3.1.3. Hnh thnh cc tp on bn l ln ........................................................... 60
3.1.4. Nhng quyn thng hiu ...................................................................... 61
3.2. D bo v cc yu t nh hng tnh hnh pht trin th trng bn l
Vit Nam giai on hin nay n nm 2015 ................................................... 61
3.2.1. Tng quan v nn kinh t .......................................................................... 61
3.2.2. Cc i th cnh tranh............................................................................... 62
3.2.3. Ngi tiu dng......................................................................................... 63
3.3. Quan im pht trin th trng bn l trong nc ca Chnh ph .... 63
3.4. Mc tiu pht trin th trng bn l thi gian ti ................................ 65
3.5. xut cc gii php pht trin th trng bn l Vit Nam trong
thi gian ti ........................................................................................................ 67
3.5.1. V pha Nh nc ..................................................................................... 67
3.5.1.1.Quy hoch tng th th trng ................................................................ 67
3.5.1.2. Hon thin khung php l ...................................................................... 72
3.5.1.3. Nhng chnh sch h tr, khuyn khch cc doanh nghip bn l Vit
Nam ..................................................................................................................... 74
3.5.1.4. Chuyn bin hp l v nhn thc, thi , th hiu tiu dng ca cc
tng lp nhn dn ............................................................................................... 76
3.5.2. V pha doanh nghip................................................................................ 78

5
3.5.2.1. Xy dng chnh sch mt hng, gi c, phng thc, hnh thc bn
hng, khuyn mi................................................................................................. 78
3.5.2.2. y mnh mi lin kt vi cc doanh nghip ........................................ 80
3.5.2.3. Tng cng cc hot ng qung b tip cn ngi tiu dng ............ 81
3.5.2.4. M rng th trng v khu vc nng thn ............................................. 82
Kt lun .............................................................................................................. 84
Ti liu tham kho ............................................................................................ 85

Danh mc t vit tt
B2B: Business to business Hnh thc thng mi in t m khch hng
l cng ty.
B2C: Business to customer Hnh thc thng mi in t m khch
hng l c nhn.
B: ng bng
FDI: Foreign direct investment - Vn u t trc tip nc ngoi.
GDP: Gross domestic product - Tng sn phm quc ni.
SRA: Hip hi bn l Singapore.
TNS: Cng ty nghin cu th trng Taylor Nielsen.
VDA: Cng ty c phn u t v pht trin h thng phn phi Vit Nam.
WTO: World trade organization - T chc thng mi th gii.

7
Danh mc biu , bng biu
1 Biu 2.1 Tng mc bn l giai on 2007-2011.
2. Biu 2.2. Mng li bn l Vit Nam.
3. Bng 2.1. Tng mc bn l hng ho, dch v tnh theo cc vng trn c
nc.
4. Bng 2.2. Tng hp s liu v mng li cc ch trn c nc n
31/12/2010.
5. Bng 2.3. Tng hp s liu v siu th v trung tm thng mi trn c
nc n 31/12/2010.
5. Bng 2.4. Tng hp t trng cc knh cc knh bn l hin i trong
tng c cu th trng bn l Vit Nam qua cc nm.
7. Bng 2.5. Tng mc bn l hng ho, dch v tiu dng phn theo khu
vc kinh t.
8. Bng 2.6. im s v th hng ca th trng bn l Vit Nam.
9. Bng 2.7. Gi c hng ho qua cc nm giai on 2007-2010.

8
M U
1. Tnh cp thit ca ti:
Khi Vit Nam i mi nn kinh t, chuyn sang nn kinh t th trng v
hi nhp su hn vo nn kinh t th gii v khu vc th b mt ca ton nn
kinh t - x hi c nhiu chuyn bin. Th trng bn l l mt trong nhng th
trng c nhiu thay i su sc nht trong ton b nn kinh t. Hnh thc tem
phiu trong nn kinh t tp trung bao cp b thay th bi hnh thc phn phi
mang tnh cht th trng. Gi c, s lng, chng loi hng ho sn xut hay
nhp khu u xut pht t nhu cu ca th trng. ng thi, c s pht trin
mnh m ca h thng ch v cc doanh nghip bn l thuc thnh phn kinh t
ngoi Nh nc. Lc ny, th trng bn l thc s th hin c vai tr ca
mnh l p ng nhu cu tiu dng ca ngi dn v gp phn thc y sn xut,
ti sn xut.
Mc d trong thi gian ngn hn 25 nm i mi, th trng bn l Vit
Nam c s pht trin vt bc song vn bc l nhiu hn ch nh:
+ M hnh phn phi ch yu mang tnh cht truyn thng ca nn sn
xut nh l.
+ C s h tng, trang thit b phc v cng tc bn l lc hu thiu thn.
+ Cc doanh nghip bn l Vit Nam cn yu km v vn ln trnh
qun l
T thc tin ny, vic nghin cu s pht trin ca th trng bn l Vit
Nam v kinh nghim pht trin th trng ca cc nc trn th gii a ra
c nhng chin lc pht trin ph hp l vic rt cn thit. Bi vy, tc gi
chn ti nghin cu:
Cc gii php pht trin th trng bn l Vit Nam.
2. Mc tiu nghin cu ca ti:

9
Lm r mt s vn v bn l, nghin cu nhng ni dung c bn ca
bn l, th trng bn l v kinh nghim pht trin th trng bn l ca mt s
nc trn th gii.
Phn tch v nh gi nhng thc trng pht trin ca th trng bn l
Vit Nam thi gian qua.
xut gii php pht trin th trng bn l Vit Nam trong iu kin
hin nay.
3. i tng nghin cu:
i tng nghin cu ca ti l vn l lun v thc t pht trin th
trng bn l Vit Nam trong bi cnh hin nay.
4. Phm vi nghin cu:
V khng gian: tp trung nghin cu mt s loi hnh t chc bn l
truyn thng v hin i Vit Nam.
V thi gian: ti tp trung nghin cu thc trng pht trin th trng
bn l Vit Nam t nm 2007 n nay.
5. Phng php nghin cu:
Phng php nghin cu ch yu l phn tch, thng k, so snh, tng hp
da trn cc ti liu, sch bo c lin quan.
6. Ni dung nghin cu:
Ngoi phn m bi, kt lun kt cu ca bi nghin cu gm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v th trng bn l.
Chng 2: Thc trng th trng bn l Vit Nam.
Chng 3: Cc gii php pht trin th trng bn l Vit Nam.

10

Chng 1: TNG QUAN V TH TRNG BN L.

1.1.L lun chung v bn l.

1.1.1. Khi nim.
Theo bch khoa ton th m wikipedia: Bn l bao gm vic bn hng
ho t mt v tr c nh, nh mt ca hng bch ho, gian hng trong siu th,
ki-t hoc trung tm mua sm vi s lng nh ngi mua c th tiu th
trc tip. Bn l cn bao gm c dch v h tr nh phn phi, a hng.
(Bch khoa ton th m http://en.wikipedia.org/wiki/Retail)
Hay mt quan nim khc cho rng: Bn l l tt c nhng hot ng c
lin quan n vic bn hng ho hay dch v trc tip cho ngi tiu th cui
cng h s dng cho bn thn ch khng phi l kinh doanh.
Nh vy, c th thy, mc d c nhiu khi nim khc nhau v bn l,
nhng chng u c nhng im chng v c th khi qut: Bn l l hot ng
bn cc sn phm hon chnh v dch v cho ngi tiu th tha mn nhu cu
tiu dng c nhn hay h gia nh. Hay, bn l gm tt c cc hot ng lin
quan n vic bn hng ha trc tip cho ngi tiu dng cui cng h s
dng vo mc ch cc nhn, khng kinh doanh.
Th loi bn l ca mt ca hng chnh l s tp hp nhng chng loi
hng ho v dch v m ca hng y chn vo danh mc phc v, v bao gm
nhng yu t: c tnh ca chng loi hng ho v dch v m ca hng y phc
v, chnh sch gi m ca hng y theo ui, chnh sch ca ca hng i vi
hot ng qung co v khuyn mi, chnh sch cu ca hng v mt thit k,
trng by, v tr a chung, quy m ca ca hng.

11
Hng ho trn th trng bn l cng rt a dng, nhiu chng loi nhng
c th phn chia theo 3 nhm hng ho sau y:
- Sn phm thc phm
- Hng ho s dng lu di: thit b gia dng, in t, g, hng th
thao y l nhng mt hng khng nhanh chng hao mn v cung cp tin ch
theo thi gian.
- Hng hng tiu dng: qun o, may mc, y l cc loi hng ho c
mt khong thi gian s dng gii hn.
1.1.2. Cc loi hnh bn l:
Cc loi hnh bn l v cng phong ph v a dng. Da trn cc tiu ch
khc nhau ngi ta c th phn loi ra nhiu loi hnh bn l khc nhau. V d
phn loi theo quy m th cc loi hnh bn l c cc c s bn l ln, va v
nh. Hay phn loi theo cc ch th tham gia bn l th cc loi hnh bn l gm
c doanh nghip bn l, hp tc x bn l, c th h gia nh... Tuy nhin, ph
bin nht th ngi ta thng phn loi th trng bn l theo tiu thc cch thc
bn hng v hng ho kinh doanh.
Theo , trong th trng bn l cc loi hnh bn l gm c bn l ti ca
hng, bn l khng qua ca hng v bn l dch v:
1.1.2.1. Bn l ti ca hng.
y l loi hnh bn l ph bin nht hin nay. Theo loi bn l ny, cc t
chc hay c nhn bn l c mt a im kinh doanh c nh. Ti y, ngi ta
t chc trng by hng ho v ngi tiu dng ti y mua v thanh ton trc
tip. Cc a im bn hng ny tu theo quy m, tnh cht ca tng loi ca
hng m ngi ta phn loi ra cc loi ca hng khc nhau. Hin nay c cc loi
ca hng bn l nh sau:

12
- Ch: Ch l mt loi hnh bn l truyn thng lu i v ph bin khp
ni trn th gii. Ch c th hiu l mt ni quy t nhiu ngi bn l v ngi
tiu dng tiu th cc loi hng ho khc nhau. Hot ng bun bn ca ch
c th din ra hng ngy hoc nh k theo mt khong thi gian nht nh.
- Siu th: Siu th l mt loi hnh bn l hin i. Siu th c hiu l
mt ca hng bn l kinh doanh theo phng thc t phc v, c trang b c
s vt cht tng i hin i, by bn nhiu mt hng p ng nhu cu phong
ph ca ngi dn. Gi c ti siu th thng c nh theo s n nh ca ngi
kinh doanh khng linh hot nh gi c ti ch. Siu th thng phi p ng
c mt s quy nh nht nh v c s vt cht: quy m, a im, kho... Quy
nh ny tu thuc vo c quan qun l ca siu th ny.
- Ca hng bn l c lp: Loi hnh bn l ny tn ti rt ph bin. Cc
ca hng ny thng thuc s hu ca c nhn hay h gia nh. N tn ti di
hnh thc cc ca hng, ca tim nh ti cc mt ph, khu dn c. Cc loi hng
ho ti cc ca hng ny thng l cc hng tiu dng, dn dng phc v cho
nhu cu tiu dng hng ngy.
- Ca hng bn l dng hp tc x: Hp tc x bn l c hnh thnh bi
mt nhm ngi bn l lin kt vi nhau cng bun bn, phn phi hng ho.
S lin kt ny da trn s t nguyn, ng thi cc thnh vin c quyn t do
gia nhp tch khi hp tc x v t cung ng hng ho t cc ngun ngoi hp
tc x.
- Ca hng bch ho: y l loi hnh ca hng ln c v quy m v s
lng hng ho. Cc ca hng bch ho thng c xy dng ti cc khu dn
c tp trung ng c. Hng ho ti y phong ph v chng loi v mu m nn
thng c by bn chuyn bit ti cc khu vc ring ca ca hng

13
- Ca hng i l: Cc ca hng ny c ngi sn xut hoc ngi phn
phi trung gian cho vic tiu th hng ho trn c s hp ng i l. Hot ng
ca cc ca hng ny thng c lp v hng mt khon hoa hng nht nh.
- Ca hng nhng quyn thng mi: y l mt hnh thc mi m, n
bt u xut hin ti M t u th k 20 v ngy cng pht trin mnh m. Ca
hng ny thng c k hp ng c nhng quyn kinh doanh mt loi
hng ho dch v nht nh t nh sn xut. Cc ca hng nhng quyn l cc
ca hng c vn sn v a im kinh doanh. Cc ca hng ny kinh doanh da
vo thng hiu ca mt hng ni ting trn th trng. Ngoi ra, cc ca
hng ny cng nhn c s t vn, cung cp b quyt v marketing, t chc
qun l, o to ngun nhn lc...t n v trao quyn kinh doanh. i c
iu , th ngoi s tin ng lc u ,cc ca hng cn phi ng thm mt
khon ph nht nh.
- Ca hng chuyn doanh: y l hnh ca hng kinh doanh chuyn su.
N ch cung cp mt hay mt nhm hng ho nht nh hay ch phc v mt
nhm ngi tiu dng nht nh. V d:ca hng chuyn doanh c th l ca
hng ch bn mt loi hng ho nh qun o, giy dp...hay mt nhm sn phm
nh hng ti sng, hng ng lnh; ca hng chuyn bn hng cho tr em,
ngi gi...
- Ca hng gim gi, h gi: Ca hng ny bn cc loi hng ho vi gi
thp hn vi gi bn l theo yu cu ca ngi sn xut hoc tnh cht ca sn
phm.
- Ca hng kho: Ca hng ny mang tnh cht nh mt kho hng. Cc ca
hng ny thng khng trng by hng ho, khng qung co tn dng c
din tch v chi ph.

14
- Ca hng bn v gii thiu sn phm: Ca hng thuc s hu ca ngi
sn xut. y l knh phn phi ca trc tip ca ngi sn xut ti ngi tiu
dng.
1.1.2.2. Bn l khng qua ca hng.
Theo cc t chc v c nhn bn l khng cn thit phi c mt a
im bn hang c nh. Ngi ta c th bn hng tn nh bn hng qua bu in,
bn hng qua mng
1.1.2.3. Bn l dch v.
Tc l, y hng ho l dch v ch khng phi l hng ho n thun.
Cc loi hnh bn l dch v nh: cho thu phng , git l, cho thu phng
tin
Mc d, cc ca hng bn l vn cn ph bin nhng cng vi s pht
trin ca cuc sng th cc loi hnh bn l khng qua ca hng v bn l dch v
cng ngy cng ph bin hn. Do s pht trin mnh m ca cng ngh, cng
ngh vin thng c bit l mng internet th hin nay hot ng thng mi
in t (gii thiu, bn hng v thanh ton qua mng) ang rt pht trin. ng
thi, thu nhp ca ngi tiu dng tng ln dn ti nhu cu di li, ngh ngi, n
ung ... tng ln ko theo cc loi hnh dch v tng ln khng ngng.
1.1.3. Vai tr ca hot ng bn l:
Khi hot ng bn l pht trin tt, lnh mnh th nh sn xut tng,
phc v c nhu cu ca ngi tiu dng v gp phn thc y tng trng
kinh t.
Hot ng bn l c vai tr iu tit hng ho. N iu tit hng ho t
ni sn xut ti ngi tiu dng. N iu tit hng ho tt c cc vng min t
thnh ph, nng thn, vng su vng xa bt k ni u c nhu cu. Hot ng
bn l pht trin n m bo cung cp hng ho cng bng cho mi ngi dn

15
trn khp cc vng trn c nc. Do vy, hot ng bn l cng c vai tr gp
phn vo vic gim khong cch giu ngho gia cc khu vc.
C cu thng mi c nhng bin i su sc khi m hot ng bn l
pht trin. Khi th trng ngy cng lnh mnh, cnh tranh hiu qu hn.
S pht trin ca hot ng bn l cng tng cng kh nng t iu tit t
chu nh hng ca Nh nc ca th trng hn. Khi hot ng bn l pht
trin tc l hng ho phong ph v vi nhiu nh phn phi cng vi cc quy
nh cnh tranh lnh mnh th chc chn ngi tiu dng s nhn c nhng
hng ho tt nht vi gi c hp l nht.
Trong nn sn xut hng ho kinh t th trng c xut hin mu thun c
bn gia mt nn sn xut hng ho ln v nhu cu a dng ca ngi tiu dng.
S d c mu thun l do v s ngi tiu dng khc nhau li c nhng nhu
cu, s thch khc nhau. Khi x hi cng pht trin th s a dng ca nhng nhu
cu ny ngy cng tng. Trong khi cc doanh nghip phi tng quy m sn
xut ti a ho li nhun. V hot ng bn l c vai tr gii quyt c mu
thun c bn .
1.1.4. Chc nng ca hot ng bn l:
Hot ng bn l c rt nhiu chc nng. Nhng cc chc nng chnh ca
bn l l mua, bn, vn chuyn, lu kho, phn loi, ti chnh, chu ri ro v thng
tin th trng.
- Chc nng c bn nht ca hot ng bn l l chc nng mua v bn:
Chc nng mua tc l tm kim, nh gi, so snh gi tr cc loi hng ho dch
v. Chc nng bn l tiu th, phn phi cc loi sn phm ny. Li nhun ca
cc nh bn l chnh l nh vo s chnh lch gia gi hng ho bn ra v mua
vo. Do ti a ho li nhun cc nh bn l c gng mua hng vi gi r v
bn ra vi s lng ln v gi cao.

16
- Chc nng cung cp ti chnh: Chc nng ny th hin vic cc nh
bn l cung cp ti chnh tn dng cn thit cho mt hot ng sn xut hng ho
no . C th nh bn l cung cp ti chnh trc mt phn nh sn xut.
Vic thc hin chc nng ny tu thuc vo kh nng ti chnh ca nh bn l v
mi quan h gia nh bn l v nh sn xut.
- Chc nng thng tin: Chc nng thng tin ca hot ng bn l c th
hin hai chiu. Thng qua cc hot ng qung b, marketing ca cc nh bn
l th cc thng tin v sn phm c gii thiu ti ngi tiu dng. ng thi,
qua hot ng bn l cc nh bn l l ngi tip xc trc tip vi ngi tiu
dng. H l nhng ngi hiu r nhu cu, th hiu, thu nhp ca ngi tiu dng
nht. Qua , nh bn l s cung cp nhng thng tin phn hi ti nh sn xut
nh sn xut c th iu chnh sn xut a ra nhng sn phm tt nht,
ph hp nht vi nhu cu ca ngi tiu dng.
- Chc nng vn ti: da vo vic mua bn hng ho ca nh sn xut
bn cho ngi tiu dng th nh bn l c th t mnh thc hin chc nng vn
ti hng ho trong h thng phn phi ca mnh.
- Chc nng phn loi v tiu chun ho cc loi hng ho: Ngi tiu
dng c nhu cu, thu nhp rt a dng. Ngi tiu dng nng thn c thu nhp
khc vi ngi tiu dng thnh th. Ngi tr c yu cu v mu m cht
lng hng ho khc vi ngi gi. Hot ng bn l thc hin chc nng sp
xp, phn loi s lng hng ho gn nht vi nhu cu ca ngi tiu dng. Tiu
chun ho l cng vic tm kim nhng sn phm ng nht gia cc nh sn
xut c th thay th cho nhau.
- Chc nng lu kho, bo qun sn phm: i vi mi hng ho u c
thi hn s dng v iu kin bo qun nht nh. Chc nng ny ca hot ng
bn l l m bo hng ho m bo cht lng nguyn gc nht c th khi n

17
tay ngi tiu dng. Thc o ca chc nng ny l kh nng m bo s n
khp v thi gian gia sn xut v tiu dng.
- Chc nng chia s ri ro: Mc chia s ri ro tu thuc vo mi quan
h gia nh bn l v nh sn xut. Nu nh nh sn xut t phn phi hng ho
ca mnh th s chia s ri ro bng khng. Nu nh nh bn l mua t hng ho
ca nh sn xut th sau h s t chu trch nhim v bo hnh, vn chuyn
hng ho cho khch hng. Khi ri ro i vi nh sn xut c chuyn ti
nh bn l ti thi im bn xong sn phm . Trong trng hp cc nh sn
xut gi bn sn phm, hay nh bn l l i l hoa hng, tiu th cho nh sn
xut th ri ro c chia s i vi c ngi sn xut v bn l n khi bn, bo
hnh xong sn phm.
- Mt s chc nng khc: Cc nh bn l nh cc siu th hin i cn
thc hin chc nng ch bin nht i vi hng thc phm. Ngoi ra, cc nh
bn l cn thc hin cc cng vic khc nh ng gi, gn nhn mc...
Tm li, hot ng bn l c vai tr, chc nng v cng quan trng. N
c coi l mt mt xch khng th thiu ca qu trnh ti sn xut m rng m
bo cho qu trnh ny thng sut t em li hiu qu kinh t x hi.
1.2.Tng quan v th trng bn l:
1.2.1.nh ngha v th trng bn l:
Th trng bn l l th trng din ra hot ng bn l. Nhng ngi
bn l v ngi tiu dng l hai tc nhn chnh ca th trng. Nhng ngi bn
l (c nhn, t chc) v ngi tiu dng tin hnh hot ng mua bn hng ha
trong mt khun kh khung php l nht nh.
Cc nh cung cp hng ho trn th trng bn l l ngi bn l. Ngi
bn l l cc c nhn hay t chc lm cng vic bn l thng qua cc hnh thc
a dng nh bn hng trc tip, bn qua in thoi, bn hng qua internet

18
1.2.2.Cu trc knh phn phi ca th trng bn l:
Ngi sn
xut

Ngi
trung gian

Ngi tiu
dng

D hng ha c phn phi nh th no th knh phn phi ca th

trng bn l v c bn bao gm 3 thnh vin: ngi sn xut, ngi trung gian,
ngi tiu dng cui cng.
- Ngi sn xut l ngi trc tip sn xut ra hng ha . i khi ngi
sn xut cng l ngi bn thng hng ha ti tay ngi tiu dng khng cn
qua trung gian.
- Ngi trung gian l nhng ngi tham gia vo vic phn phi hng ha
ti tay ngi tiu dng. Ngi trung gian c th gm: i l mi gii, ngi bn
bun, ngi bn l (ca hng tin dng, siu th v i siu th, ca hng bch
ha, ca hng i h gi, ca hng chuyn doanh, trung tm thng mi,)
- Ngi tiu dng l ngi cui cng nhn c hng ha . H nhn
hng ha vi mc ch tiu dng.
Mi gii
Ca hng chuyn nhng
Ngi
sn
xut

Ca hng bn v gii thiu

sn phm
Ca hng bn l c lp

Cc loi hnh khc: ca hng

i l, ca hng ca hp tc
x bn l

Ngi
tiu
dng

19
Do s a dng ca khu trung gian m hng ha c th n tay ca ngi
tiu dng theo nhiu con ng khc nhau:
- Ngi sn xut trc tip a hng ha ca mnh ti tay ngi tiu dng
m khng qua mt khu trung gian no. Hng ha c bn ti cc ca hng bn
v gii thiu sn phm ca mnh hoc qua in thoi, qua mng, qua n t
hng
Ngi sn
xut

Ngi tiu
dng

+ u im: u im ca trng hp ny l hng ha tiu th nhanh

chng. V hng ha n thng tay ngi tiu dng nn gi c hp l hn. ng
thi, do khng phi qua khu trung gian nn nh sn xut c th thu c nhiu
li nhun hn. c bit, u im ln nht l nh sn xut c th d dng nm
bt, nhn bit nhu cu ca khch hng.
+ Nhc im: thc hin a hng ho theo con ng ny v m
bo c nguyn tc li nhun th ngi tiu dng y phi l ngi c nhu
cu tiu th ln v n nh. Trn thc t, rt kh doanh nghip c th tm kim
c nhng ngi tiu dng p ng c yu cu .
+ ng dng: Con ng trc tip thng c p dng trong trng hp
bn nhng hng ho c gi tr ln, nhng hng ho c tnh cht thng phm c
bit (hng ti sng, hng lu bn)... V d: bn t, ca hng bn v gii thiu
sn phm.
- Ngi sn xut a hng ho ca mnh ti tay ngi tiu dng thng qua
khu trung gian l nhng nh bn l hoc l thng qua nh bn bun ri n
ngi bn l cui cng l n ngi tiu dng.

20
Trng hp hng ho theo con ng ngn ch c mt ngi trung gian l
ngi bn l:
Ngi sn
xut

Ngi tiu
dng

Ngi
bn l

+ u im: Trong trng hp ny th ngi sn xut c th tn dng c

v tr bn hng, h thng phn phi ca ngi bn l. Qua , nh sn xut c th
tng c uy tn ca hng ho. Ngoi ra, ngi sn xut cng d dng iu chnh
hot ng bn hng ca mnh.
+ Nhc im: R rng trong trng hp ny li nhun b phn chia
mt phn cho nh bn l. Ngi sn xut cng kh iu phi hng ho ca mnh
do cc a im bn hng thuc s hu nhiu ngi bn l khc nhau.
+ ng dng: Cc ngi sn xut c quy m nh nn thng kim c hot
ng bn bun th p dng trng hp ny. Cc ngi bn l cn phi p ng
c yu cu l phi c vn ln v mng li rng ri.
Trng hp hng ho theo con ng trung bnh l qua ngi bn bun
n ngi bn l ri n ngi tiu dng:
Ngi sn
xut

Ngi
bn bun

Ngi
bn l

Ngi tiu
dng

+u im: m rng c th trng ca mnh th ngi sn xut cn

phi c vn ln, quan h rng ri, c b quyt trong sn xut, phn phi, bo
qun hng ho. Khng phi ngi sn xut no cng c th p ng c yu
cu . Khi , m rng th trng th nhng ngi sn xut ny s nh n
vai tr ca ngi bn bun.

21
+Nhc im: Chi ph sn xut hng ho chc chn s tng ln, t
ngi sn xut b chia s li nhun nhiu hn. Ngi sn xut cng khng th t
mnh iu chnh c th trng phn phi ca mnh do cn phi ph thuc vo
ngi bn bun.
+ng dng: M rng th trng phn phi hng ho.
- Ngoi ra, hng ho c th n tay ngi tiu dng qua nhng con ng
di hn. Hng ho i t nh mi gii n nhng nh bn bun ri n nhng nh
bn l cui cng mi l ngi tiu dng.
Ngi sn
xut

Ngi
mi gii

Ngi
bn bun

Ngi
bn l

Ngi tiu
dng

+ u im: Trong trng hp ny ngi sn xut c th chuyn tm vo

sn xut, khu phn phi c giao phi cc ngi mi gii.
+ Nhc im: Chi ph tng ln rt nhiu.
+ ng dng: Trng hp ny p dng khi hng ho phi thm nhp vo
nhng th trng c nhng lut l quy tc kh khn hoc l nhng th trng u
tin m ngi sn xut bn hng ho ca mnh. Ti nhng th trng ny, c
th bn c hng ho th cn nhng ngi am hiu su sc th trng, c mi
quan h tt vi cc ngi bn bun. Ngi chnh l ngi mi gii.
Trn thc t, ngi sn xut khng ch p dng duy nht mt con ng
a hng ho ca mnh ti tay ngi tiu dng. H c th bn hng trc tip
ti tay ngi tiu dng thng qua cc ca hng bn v gii thiu sn phm, bn
bun cho nhng ngi bn l phn phi c nhiu sn phm, ng thi h
c th bn hng thng qua mi gii khi a hng ho ca mnh sang th trng
nc ngoi. Kt hp nhiu con ng phn phi khc nhau gip ngi sn xut
va am hiu nhu cu ca th trng iu chnh sn xut va tiu th sn phm

22
c tt hn. Khi la chn cc con ng phn phi hng ho ca mnh th
ngi sn xut cn cn c vo:
+ Nhu cu ca th trng: Nhu cu ca th trng c xem xt trn cc
gc sau: s lng ca hng ho th trng cn nhiu hay t; quy m, nhng
khu vc c nhu cu i vi sn phm hng ho; chu k sng ca sn phm.
+ iu kin ca ngi sn xut: iu kin y l thc t v vn, v
mng li phn phi ca ngi sn xut. iu kin cng c th hiu l ngi
sn xut mun tung ra sn phm mi hay l m rng th trng.
+ Chin lc phn phi hng ho ca ngi sn xut.
1.2.3. Cc yu t nh hng n s hnh thnh v pht trin th
trng bn l.
1.2.3.1. Cc chnh sch ca Nh nc.
y l yu t c tc ng quyt nh ti s hnh thnh v phng thc
hot ng ca th trng bn l. Cc phng thc hot ng ca th trng bn
l nh: phn phi k hoch ho; t do bun bn hay hot ng theo c ch th
trng c qun l... Cc chnh sch ca Nh nc thng qua cc vn bn php
lut s quyt nh phng thc hot ng ca th trng bn l. Hin nay, chnh
sch ca Nh nc Vit Nam l th trng bn l pht trin theo kiu kinh t th
trng c qun l. Chnh sch ca Nh nc cng th hin nh hng, chin
lc pht trin th trng bn l theo tng nhm hng; nhm i tng ... tham
gia vo th trng. V d nh ti Vit Nam cc chnh sch lin quan ti th
trng bn l u c nhng quy nh hn ch tiu dng nhng mt hng cao cp
hay h tr v pht trin cc doanh nghip, c s bn l trong nc.
Cc chnh sch ca Nh nc cn c vai tr trong vic to ra mi trng
cnh tranh gia cc nhm i tng tham gia vo th trng bn l. Cc th
trng bn l cng pht trin th cc chnh sch ca Nh nc cng c xu hng

23
thng thong v to ra mi trng kinh doanh cng bng hn. Ngoi ra, cc
chnh sch ca Nh nc cng th hin mc can thip ca vo cc hot ng
kinh doanh thng mi.
1.2.3.2. Cc yu t kinh t.
i vi th trng bn l th cc yu t kinh t c hiu l tng cung v
cu v hng ho dch v bn l. Mt s yu t kinh t c lin quan ti th trng
bn l:
-Tc tng trng ca nn kinh t: th hin mc gia tng lng hng
ho dch v cung ng trn th trng bn l.
-Lm pht: tc ng gi c hng ho.
-Tnh hnh thu ht vn FDI: th hin lng vn, sc cnh tranh trn th
trng bn l.
1.2.3.3.Dn c.
y l yu t tc ng ti s sng cn ca th trng bn l. Th trng
bn l c coi l th trng trung gian gia cc nh sn xut cung ng vi
ngi tiu dng. Do vy, sc mua th hiu mua sm ca ngi tiu dng l yu
t nh hng s pht trin ca th trng. Ni c mt dn c ng th trng
bn l s pht trin thun li hn ni c mt dn c tha. Ni ngi dn giu
c, mc chi tiu ln th trng bn l s pht trin hn ni dn c ngho i,
mc chi tiu t.
1.2.3.4. C s h tng.
Cc yu t v c s h tng c lin quan sn xut kinh doanh trong hot
ng kinh doanh ca cc doanh nghip, tp th, c nhn tham gia th trng bn
l. S pht trin ca c s h tng gp phn to ln vo s pht trin ca th
trng bn l. C s h tng ca nn kinh t lin quan ti s pht trin ca th
trng bn l bao gm mt s yu t sau:

24
- Trnh hin i ca h thng giao thng ng x, bn bi, thng tin
lin lc...
- Chi ph vn chuyn bo qun hng ho.
- Chi ph xy mi thu, mua mt bng kinh doanh.
1.2.3.5. Yu t khoa hc k thut.
Cc yu t khoa hc k thut quyt nh v chi phi vic ng dng Khoa
hc v K thut trn th trng; quyt nh s ra i ca sn phm mi, hnh
thnh phng thc kinh doanh mi, nh hng ti nhu cu tiu dng ca ngi
dn. Mt s yu t Khoa hc v K thut tc ng n th trng bn l:
- Trnh trang thit b, c s vt cht k thut ca nn kinh t.
- Mc u t khoa hc cng ngh v tc trin khai ca ng dng
mi trn nn kinh t.
- Chin lc pht trin khoa hc k thut ca quc gia.
1.3. Kinh nghim pht trin th trng bn l mt s nc v bi
hc p dng cho Vit Nam.
R rng, th trng bn l Vit Nam ang chu mt sc p rt ln t thc
tin pht trin t nc v cc i th cnh tranh. Nghin cu kinh nghim pht
trin th trng bn l ca cc nc trn th gii v rt ra nhng bi hc b ch
c th p dng cho th trng bn l Vit Nam chnh l mt bc i mang tnh
i tt, n u.
1.3.1. Mt s kinh nghim ca Nht Bn.
Sau chin tranh th gii th II, Nht Bn b tn ph nng n v nn cng
nghip trong mt tnh trng hon ton ri ren. Vi ngun nguyn liu t i, Nht
Bn cn phi nhp khu nguyn liu th nhng li thiu ngoi t. Kinh t ni a
ca Nht Bn khi cn nh v xut khu ha hn s tng trng. Pht trin tiu
dng trong nc cn phi c thi gian v tn km, trong khi tp trung vo xut

25
khu cng nghip cho php mt nc ngho c th nhanh chng pht trin v tn
dng c lao ng r. Chnh v vy, trong thi k ny, Nht Bn coi xut khu
l vn then cht ca s pht trin kinh t ca mnh, l con bi ch lc Nht
Bn nhp khu nguyn liu nhm pht trin. Trong khong 30 nm u tin,
chin lc ny pht huy tc dng, t s kit qu sau chin tranh, x s Mt
Tri mc vn mnh tr thnh mt trong nhng nn kinh t hng u th
gii.
Tuy nhin, trong khi , Nht Bn khng b ri th trng ni a ca
mnh. Chnh ph nc ny bng mi cch bo v th trng ni a ca mnh.
bo m hng ho Nht xut khu r trn th trng th gii v lm cho hng
ho nc ngoi t trn th trng ni a, chnh ph Nht duy tr chnh sch
gi ng Yn yu.
Bn cnh , kch thch tiu dng trong nc, thi k u pht trin
kinh t, ngi Nht lun pht huy tinh thn dn tc l yu hng trong nc, dng
hng trong nc. Nhng im mu cht l, ngi Nht khng dng vic h
khu hiu, m h lm nhng iu thc s thit thc vi uy tn cc sn phm ca
mnh v lng tin ca ngi tiu dng.
Chnh vic khi dy tinh thn dn tc, tinh thn yu nc v vic t lng
t tn dn tc vo cht lng cc sn phm sn xut m ngi Nht thnh
cng khng ch trong th trng xut khu m ngay chnh th trng tiu dng
ni a kh tnh ca mnh.
Song song vi o, trong xy dng h thng php lut hon chnh lin quan
ti th trng bn l, nm 1971 lut Th trng bn bun c ban hnh thay
th lut Th trng bn bun tp trung nm 1923. Theo lut ny hng ho c
bn theo phng thc u gi cng khai. Nm 1974 lut Ca hng bn l c quy
m ln c ban hnh thay th cho lut Ca hng Bch ho nm 1954. Lut ny

26
c sa i nm 1979 v vn c p dng ti nay. Theo , cc ca hng bn
l quy m ln phi c trnh ln cc c quan ca chnh ph xem xt ph
duyt.
Ngoi ra, mc d, l mt nc pht trin th trng pht trin hin i
song Nht Bn vn tn ti kh nhiu ca hng bn l nh l. Nhng ca hng
bn l s dng trung bnh t 1- 49 nhn vin Nht Bn l 13 ca hng cho
1000 dn cao hn so vi t l 6,6 c; 6,1 Anh. Nu tnh v s lng Nht
Bn l 1,6 triu cn Hoa K l 1,5 triu trong khi dn s Hoa K ln hn gp
2,1 ln Nht Bn. Cc ca hng c h tr v rt pht trin Nht Bn bi l:
cc ca hng ny c dch v tt v tin li; do din tch sinh sng nh b nn
ngi dn Nht Bn thng i mua sm lin tc; thi quen mun giao lu vi
ngi bn hng.
1.3.2. Mt s kinh nghim ca Hoa K.
Do c im dn c thu nhp cao v a dng v nhu cu nn m hnh pht
trin th trng ca Hoa K ch yu theo hng hin i. Cc loi hnh nh i
siu th, cc chui ca hng tin ch, bn hng qua mng, qua in thoi ... rt
pht trin.
Bn cnh , do thng mi in t nc ny pht trin trnh cao
nn ngoi mt s quy nh v v sinh an ton thc phm, cht lng quy cch
mu m th lut Ch k in t trong thng mi in t v lut Giao dch in
t thng nht c ban hnh c hiu lc t ngy 1-10 -2000. Hoa K xy
dng c mt s trang web bn l rt danh ting v uy tn nh:
www.amazon.com; www.ebay.com; www.dell.com... Doanh thu t vic bn l
nm 2011 ti Hoa K tng 7,7% so vi mc tng 6,5% trong nm 2010. Ngoi
ra, nc ny nhng sn giao dch trn mng (ch yu l cc sn phm trong lnh
vc nng nghip) nh: www.thesem.com (chuyn kinh doanh cc mt hng bng

27
qua mng); www.farms.com ( sn giao dch i vi hng nng nghip v thc
phm ti Bc M).
1.3.3. Mt s kinh nghim ca Trung Quc.
va ph hp vi thng l quc t va m bo h tr cc doanh nghip
trong nc Chnh ph Trung Quc c nhiu cch. H h tr cc doanh
nghip bng cch: h tr thng tin, o to k nng qun l, nghin cu th
trng, chuyn giao cng ngh, t chc hi tho trao i kinh nghim
Thc hin chnh sch u tin pht trin siu th, trung tm thng mi ti
cc a phng iu kin: Trung Quc giai on u siu th pht trin qu
t ti cc thnh ph ln khin nhu cu y bo ha trong khi cc thnh
ph nh li hu nh khng c siu th no. Thy c iu , Chnh ph Trung
Quc thc hin u tin pht trin cc siu th vng bin. Thc t cc siu th
ny pht trin rt tt, p ng c nhu cu ca ngi dn ni y.
Tng trng kinh t cao v n nh trong nhng nm va qua gp phn
a Trung Quc t mt nn kinh t ln th 11 th gii hi mi ci cch ln v tr
th 3 th gii v vt Nht Bn tr thnh nn kinh t ln th 2 th gii sau
M trong nm 2011. iu quan trng l trong 30 nm ci cch, pht trin, cuc
sng vt cht v tinh thn ca ngi Trung Quc tng bc c nng cao.
Giai on u ci cch, GDP bnh qun u ngi ca Trung Quc di 200
USD, n nay con s ny t trn 2.000 USD.
Xut khu v u t trc tip nc ngoi c coi l hai ng lc ch yu
ca tng trng kinh t Trung Quc. Trung Quc vn dng v pht trin
thnh cng m hnh tng trng kinh t da vo xut khu ca Nht Bn. Trung
Quc t c tc tng trng cao k lc nh vo vic sn xut nhng mt
hng gi r v xut khu sang rt nhiu nc khc nhau.

28
Tuy nhin cng nh hu ht cc con h chu , thi k u, Trung Quc
ch yu da vo u t v xut khu m b qua mt th trng rt tim nng v
c nh hng ln n thng mi th gii. l th trng tiu dng ni a ca
Trung Quc. L mt nc c nn kinh t ln th 2 th gii nhng tiu dng ni
a hin nay ca Trung Quc ch ng gp 35,3% vo GDP nc ny, mt mc
thp k lc so vi con s hn 50% ca nc ny vo nhng nm 1980 v cng
thp hn khi so vi mc ng gp khong 60% ca cc nc pht trin Ty u,
c bit l mc 72% ca M.
H qu khng trnh khi l khi cuc khng hong ti chnh v suy thoi
kinh t ton cu n ra nm 2008, Trung Quc cng b cun vo vng xoy ca
s suy gim. Do nh hng ca khng hong, u t nc ngoi v xut khu
gim mnh. S xung dc ca nn kinh t ton cu gy ra nhng tc ng khng
nh i vi lnh vc xut khu ca Trung Quc, vn l ng c truyn thng
thc y tng trng ca nc ny, khin cho tng trng GDP ca Trung Quc
st gim.
iu ng ngc nhin l, mc d chu tc ng ng k ca cuc khng
hong ti chnh v suy thoi kinh t ton cu nm 2008, song nn kinh t Trung
Quc nhanh chng chm y v dn u phc hi nh chnh sch tin t
ni lng v chnh sch ti chnh tch cc. Nm 2008 tc tng trng GDP
Trung Quc vn t 9,6% v nm 2009 t mc tng trng 8,7%, vt ch tiu
8% t ra trc . y qu l tc tng trng ng m c ca nhiu
quc gia ngay c trc cuc khng hong. iu ny thc s khin cc chuyn
gia kinh t ngc nhin, bi l, xut khu - ng lc tng trng ch yu ca
Trung Quc, v ang chu nh hng nng n t cuc khng hong.

29
Cu tr li trn thc t l, lnh o nc ny sm nhn nhn c s
ph thuc qu nhiu ca kinh t Trung Quc vo xut khu v nhng ri ro tim
n cho nn kinh t t . Chnh v vy, ba nm tr li y, Trung Quc khng
cn thc s mn m vi xut khu. Ngay t nm 2006, chnh ph nc ny
c mt chng trnh th nghim nhm gim thng d thng mi, vi mc tiu
chuyn dn s ph thuc ca nn kinh t vo tiu dng trong nc. Cho ti nay,
30 nm sau khi t nc ny bt u ci cch kinh t, ang c mt s chuyn i
v chnh sch ti Trung Quc. Chnh ph nc ny ang hng mnh vo th
trng trong nc.
Ti 1/7/2007, chnh ph Trung Quc chnh thc xo b v ct gim
vic hon thu i vi khong 37% cc mt hng xut khu. y l mt trong rt
nhiu n lc chnh quyn nc ny ang c gng chuyn nhng trung tm sn
xut ln nh Thm Quyn t ch l mt i cng xng sn xut hng ho
loi cho th gii thnh mt trung tm sn xut, kinh doanh c chn lc hn, thn
thin vi mi trng hn v c cng ngh cao hn. Hng ho sn xut ti y s
c tiu th phn ln trong nc.
Trn thc t, thng d ti khon vng lai ca Trung Quc tng ln mc k
lc 10% trong nm 2007, nh vy c ngha l Trung Quc sn xut nhiu hn
nhu cu gi dn nc cn, v th xut khu l xu th tt yu. Tuy nhin xut
khu rng ch ng gp khong 2 n 3% mc tng GDP trong khong thi gian
t nm 2005 n nm 2007 trong khi nhu cu ni a ng gp t 8 n 9%
trong con s ny. iu trn ni ln chnh vn u t ln v tiu dng tng mnh
gp phn thc y kinh t tng trng nhanh tng qu. V vy, mc d xut
khu ca Trung Quc sang M b nh hng nng n, Trung Quc vn pht trin
tt. Nhng s liu kinh t mi cho thy nhu cu ni a ca Trung Quc hin
ang tng b li s suy gim v xut khu. Chnh nh s chuyn hng

30
kp thi ny, Trung Quc gim thiu c cc tc ng ca cuc khng
hong 2008.
Khng ch chnh quyn, m ngay c cc doanh nghip trong nc cng
thc c vn ny khi m cuc khng hong ti chnh bng n trong nm
2008. Theo , nhng mn qu ging sinh c sn xut ti Thm Quyn nh
nhng ch gu ngi bng thay v ti tay cc em ti chu u v M, s c bn
th trng trong nc. Nhiu doanh nghip Trung Quc coi s suy gim kinh
t ton cu hin nay nh l mt c hi m rng th phn ti th trng ni a.
Chnh ph Trung Quc nhiu ln cng khai cho bit mun y mnh
tiu dng trong nc nhm gim p lc ca mt nn kinh t da nhiu vo xut
khu. Trung Quc cng mun thu ht nhiu doanh nghip cng ngh cao ti cc
cng trng sn xut nh Thm Quyn.
Bn cnh , Trung Quc cng s dng bin php khi dy lng yu
nc, tinh thn dn tc cho chin lc pht trin th trng tiu dng ni a ca
mnh. C v nh h bc u t c nhng thnh cng nht nh. Mt
nghin cu ca AlixPartners (US) cho thy Trung Quc ngi tiu dng
thch thng hiu ni a hn l nhng thng hiu ngoi. Bn trong nhng
thng hiu ng tin cy nht trong nghin cu ca AlixPartners v Ch s sc
mnh thng hiu Trung Quc, u l thng hiu ca cc sn phm trong nc.
l Haier (hng tiu dng chm), Hearttex (sn phm gia dng), Tsingtao
(thc ung c cn) v Master Kong (thc ung khng cn). iu ny chng
minh cho mt nhn nh rng ngi Trung Quc c mt cch nhn cn truyn
thng v nhng sn phm ngoi. Mt thi mi c tnh thc hn trong hi
sinh vn ho bn a ang hnh thnh v lan rng. Cuc thm d 800 i tng
tui teen gn y ca hng t vn qun tr MeKinsey cho bit 88% thch dng

31
hng ni a so vi 65% u thch hng hiu nc ngoi. Nhiu kin cho rng
ch ngha dn tc l ng lc cho s pht trin ca cc thng hiu ni a ti
y.
B Thng mi Trung Quc cho bit y mnh tiu dng cc vng nng
thn, khuyn khch mua t v gia dng, gia tng chi tiu vo cc ngnh dch
v v s dng rng ri th tn dng c coi l nhim v quan trng hng u
ca ngnh thng mi nc ny trong nm 2010.
Nhm khuyn khch tiu dng, chnh ph Trung Quc s p dng chnh
sch a gia dng v t v cc khu vc nng thn, thc hin tr gi cho
ngi dn khi mua hng v p dng mc thu u i khi mua xe oto c nh.
Khong 100.000 ca hng v 20.000 trung tm phn phi hng ho s c m
ti nng thn nhm to iu kin thun li cho ngi dn mua sm hng ho.
Mt lot chnh sch v bin php khuyn khch tiu dng c trin khai kp
thi t nm ngoi gp phn quan trng y nhanh qu trnh phc hi kinh t
ca Trung Quc.
C th ni, cuc khng hong ln ny l c hi chnh ph Trung Quc
v chnh cc doanh nghip trong nc chuyn hng mnh hn na, hng ti
vic y mnh tiu dng trong nc, tip tc hn ch xut khu v gim t l tit
kim trong dn duy tr tng trng kinh t bn vng.
Gi y, khi ni kinh t cc nc trn th gii bt u n nh v tng
trng tr li cng l lc Trung Quc ng trc c hi chuyn i m hnh
pht trin t ph thuc vo xut khu v u t sang cn bng cc yu t tng
trng kinh t. Vi mt th trng trong nc rng ln, chnh sch ny c
xem l kh thi v nhn c s ng h rng ri ca ngi dn.
1.3.4. Mt s bi hc kinh nghim cho Vit Nam.

32
Thng qua nghin cu s pht trin ca cc th trng bn l hon chnh
v pht trin (Hoa K, Nht Bn..); hay cc th trng bn l c iu kin tng
ng vi Vit Nam song c nhiu thnh tu trong pht trin th trng bn l
(nh Trung Quc..) c th rt ra mt s kinh nghim cho vic pht trin th
trng bn l Vit Nam:
- Xy dng mt h thng lut hon chnh v ring bit lin quan ti th
trng bn l.
Thc t t s pht trin cc th trng bn l hin i trn th gii th h
thng lut nh iu chnh c vai tr then cht trong vic m bo cnh tranh
lnh mnh trn th trng bn l. Cc quy nh v cnh tranh, quy cch s lng
... cc ca hng, trung tm mua sm ra i kp thi cng phn no ngn cn s
thng tr ca cc nh phn phi nc ngoi v lm bnh n th trng bn l. Ni
dung ca cc lut nh trn lun d hiu r rng ng thi lun c iu chnh
theo hng gim thiu qun l hnh chnh to thun li cho cc t chc, c nhn
tham gia th trng.
- Trin khai cc m hnh bn l ph hp vi thu nhp, tp qun tiu dng
ca tng khu vc lnh th.
Khi th trng pht trin, cc m hnh bn l hin i xut hin th bn l
theo phng thc truyn thng vn c vai tr ring ca n. Kinh nghim cho
thy cn phi h tr xc tin cc m hnh bn l hin i song khng xo b cc
h thng phn phi truyn thng khi n vn c u th ring c bit ti cc vng
su, vng xa.
- Pht trin thng mi in t.
Thng mi in t pht trin khng ch cc nc pht trin m n
thc s ang bng n trn ton th gii. Vit Nam, s ngi truy cp internet
tng lin tc chnh l c s tin Vit Nam pht trin thng mi in t.

33
Kinh nghim t vic xy dng lut php, pht trin cc lnh vc ph tr nh bo
mt, th thanh ton... ca cc nc i trc rt cn xem xt phn tch p dng
ph hp vi iu kin Vit Nam.
- Nhng quyn thng mi.
Nhng quyn thng hiu l mt hnh thc rt c li i vi nhng nc
cn km pht trin nh Vit Nam. Hnh thc ny cho php ngi kinh doanh
c s dng thng hiu, dch v bun bn, t vn, kim sot hng ho ca cc
thng hiu phn phi ni ting trn th gii. Qua , cc doanh nghip cng
nh cng nhn c th hc tp c nhiu t cc doanh nghip ch qun ny.
- Rt kinh nghim ca Trung Quc v Nht Bn, th trng bn l pht
trin mang tnh bn vng, bn cnh vic h tr c chn lc ca Nh nc i vi
cc doanh nghip bn l trong nc, cn phi thu ht u t nc ngoi theo l
trnh, c trng tm, trng im v nh hng c chn lc ngay t u bng vic
cc quy nh v tiu chun ca cc i tc trong nc v nc ngoi tham gia
doanh nghip bn l c vn u t nc ngoi.

34
Chng 2: THC TRNG TH TRNG BN L VIT NAM.
2.1. Thc trng th trng bn l Vit Nam giai on 2007-2011.
Th trng bn l lun c vai tr c bit quan trng trong qu trnh pht
trin ca mi quc gia. i vi Vit Nam, mt nc c dn s hn 89 triu
ngi v ang trong giai on tin ti hnh thnh y v ng b cc th ch
kinh t th trng nh hng x hi ch ngha vic pht trin th trng bn l
cng c ngha to ln hn.
Th trng bn l ngy cng pht trin v a dng do c s tham gia ca
nhiu thnh phn kinh t, bao gm: cc doanh nghip, cc tp on, cc hip hi,
cc cng ty a quc gia, h thng cc ca hng bn l, siu th, cc trung tm
thng mi, ngi tiu dng Th trng bn l gi vai tr lin kt gia nh
sn xut v ngi tiu dng, n tc ng trc tip ti li nhun ca cc nh sn
xut v li ch ca ngi tiu dng. S pht trin ca th trng bn l lm cho
qu trnh chuyn dch hng ha gn lin vi nhu cu thc t ca th trng, gip
cho nh sn xut c nhng iu chnh ph hp. Vic xy dng v pht trin th
trng bn l v ang tr thnh nhu cu bc thit trong vic n nh kinh t.
2.1.1. Tng mc bn l hng ho v dch v.
Theo s liu thng k th tng mc bn l hng ha v dch v ca c
nc lun t tc tng trng trn 20%. S liu chi tit c th hin qua
biu :
Biu 2.1. Tng mc bn l giai on 2007-2011.

40.0

2500000
35.0

35.0
29.5
30.0

25.2
22.9

25.0

2000000

T ng

35

24.5
1500000

20.0

Gi tr
1000000

15.0

Tc tng
trng

10.0

500000

5.0
0.0

0
2007

2008

2009

2010

2011

Nm

Ngun: da trn s liu ca Tng cc Thng k

Ta c th nhn thy tc tng trng tng mc bn l kh cao. Mc tng
trung bnh giai on 2007-2011 l 27% cao hn gp 3 ln mc tng trng GDP
cng thi k. c bit nm 2008 tc tng t k lc 35% v tng gi tr t
100,7 nghn t ng. C hai nguyn nhn lm cho tng mc bn l gia tng
nhanh: th nht, i sng, sc mua ca ngi dn ngy mt tng; th hai, xut
hin nhiu loi hnh, ca hng bn l hp dn kch thch sc mua ca ngi dn.
Tuy nhin, tng mc bn l ny khng c s ng gp ng u t cc
vng min trn c nc. Do iu kin kinh t - x hi khc nhau nn hot ng
bn l trn cc vng min trn c nc cng c s khc bit.
Tng mc lu chuyn hng ha v dch v tnh theo cc vng min c
thng k bng di y.
Bng 2.1. Tng mc bn l hng ha, dch v tnh theo cc vng trn c
nc.

36
n v: t ng
2007

2009

2010

746159,4 1007213,5

1238145,0

1541800,0

171585,0

237424,5

282715,7

357475,4

38015,8

50541,0

62460,7

75530,5

119845,0

156810,4

194926,1

237520,9

Ty Nguyn

27870,1

40170,9

52575,2

66615,3

ng Nam B

244059,1

33668,2

420436,3

527170,0

144784,5

185598,5

225030,0

277487,9

C nc
B sng Hng
Trung du v min ni
Bc B
Bc Trung B v
Duyn hi min Trung

B sng Cu Long

2008

Ngun: Tng cc thng k

Nhn chung, s pht trin hot ng bn l ca cc vng trn c nc u
c tc tng trng ng u cng vi s tng trng chung ca hot ng
bn l trn c nc. Trong tt c cc nm, tt c cc vng th tng mc bn l
tng trung bnh cc nm u l khong 25%.
C th d dng thy tng mc bn l ca hai khu vc ng bng sng
Hng v ng bng sng Cu Long kh bng nhau qua hu ht cc nm. Ngoi
ra, tng mc bn l ca hai khu vc ny lun chim khong 1/3 tng mc bn l
ca c nc. Khu vc ng Nam B vi cc thnh ph m mc tiu dng ln
(thnh ph H Ch Minh, Bnh Dng...) th tng mc bn l ln nht so vi cc
vng khc trn ton quc. Tng mc bn l ca ng Nam B gn bng tng
mc bn l ti ng bng sng Hng v ng bng sng Cu Long cng li.
Nh vy, tng mc bn l ti ba vng ny chim ti 2/3 tng mc bn l ca

37
c nc. Hu ht cc siu th ln, trung tm thng mi hin i u c xy
dng ti nhng vng ny. Gii thch cho vn ny c hai l do chnh. Th nht,
ti nhng vng ny giao thng i li v vn chuyn hng ho d dng ( y l
cc vng ng bng ng x thun tin, c nhng cng bin ln nh Si Gn,
Hi Phng...). Th hai, ti nhng vng ny l nhng trung tm kinh t ln nht
ca c nc, dn c tp trung ng c, thu nhp ca ngi dn cng cao hn
cc vng khc nn sc tiu th s ln hn.
Ngc li, ti nhng vng giao thng kh khn, i sng ca ngi dn
cn nhiu kh khn nh Ty Nguyn, Trung du v min ni Bc B th tng
mc bn l rt khim tn. Tng mc bn l ti vng Trung du v min ni Bc
B thng ch chim hn km 5% tng mc bn l ca c nc. Vng Ty
Nguyn tng mc bn l cng lun ch chim khong 3-4 % tng mc bn l
ca c nc. Do vy, nhng vng ny cn s quan tm hn na ca Nh nc
pht trin hot ng bn l.
Cn li vng Bc Trung B v duyn hi Nam Trung B th hot ng bn
l cng cn kh lc hu, chim t trng nh trong tng mc bn l chung ca c
nc.
2.1.2. Mng li phn phi.
Mng li phn phi hng ha ti Vit Nam ch yu thng qua cc
phng thc truyn thng nh ch, ca hng bn l... iu c phn nh r
thng qua biu :
Biu 2.2. Mng li bn l Vit Nam.

38

10%

Ch

6%
40%

Ca hng bn l truyn
thng
H thng phn phi hin
i

44%

Khc

Ngun: da trn s liu ca Tng cc thng k

Ta c th thy h thng phn phi bn l ca Vit Nam ch yu vn theo
cch truyn thng chim ti 84%. Lng hng ha thng qua h thng phn phi
hin i (trung tm thng mi, siu th, ca hng t chn) mc d c tng
thm nhng cng ch chim 10%. Ring hai thnh ph H Ni v thnh ph H
Ch Minh lng hng lu thng qua knh phn phi hin i c cao hn mc
trung bnh ca c nc v chim 23%. Trong khi cc vng su, vng xa
thuc cc tnh pha nam, min trung v min bc, tiu thng, t thng m
nhn vai tr phn phi hng l ch yu. Nu em so snh vi cc nc khc trn
th gii th cng chng t h thng phn phi bn l ca Vit Nam vn cn lc
hu. Ti cc nc pht trin th phn ca siu th trong lnh vc bn l chim ti
80-90%. cc nc nh Nam M, ng tr Trung Quc th lng hng ha
qua knh phn phi hin i chim ti 50-60%. Ngay c cc nc ng Nam
( Thi Lan, Philipin) t l ny cng l 30-50%.
C th nh t l phn phi truyn thng v hin i Vit Nam l 85:15.
Trong khi so snh vi mt nc trung bnh nh Thi Lan t l ny l 40:60.
2.1.3. S pht trin v s lng doanh nghip bn l Vit Nam.

39
Khi nhu cu ca ngi tiu dng tng ln, th trng hng ha tr nn si
ng, cc h thng bn l cng v th m c nhng chuyn bin tch cc p ng
nhu cu . T h thng bn l truyn thng n h thng bn l hin i u
tng s lng ng k.
2.1.3.1. H thng ch truyn thng.
Tnh n 31/12/2010, trn a bn c nc c 8.528 ch cc loi (khng
tnh cc ch t pht). Nh vy con s tng ln ng k so vi nm 2006, c
nc ch c 7.676 ch cc loi.
Bng 2.2. Tng hp s liu v mng li cc ch trn c nc n
31/12/2010.
a phng

Hng 1

Hng 2

Hng 3

Tng

H Ni

13

67

331

411

Tha Thin-Hu

17

133

153

TP. Nng

18

59

85

TP. H Ch Minh

17

55

183

255

Cc a phng khc

183

750

6.691

7.624

Tng

224

907

7.397

8.528

Ngun: V k hoch v u t B Cng thng

Khi lng hng ha lu thng qua ch cc thnh ph ln chim t
trng khong 40-50% tng mc lu chuyn hng ha trn a bn. khu vc
nng thn, hng ha giao dch trn ch chim khong 60-70%. Lc lng tham
gia kinh doanh trn cc ch ch yu l thng mi t nhn, thng mi Nh
nc, Hp tc x thng mi v ngi sn xut trc tip bn hng. Trong ,
thnh phn thng mi t nhn ng vai tr ngy cng quan trng.

40
2.1.3.2. H thng cc ca hng bn l truyn thng, kinh doanh nh l.
Hin ti Vit Nam, c tnh c khong 900.000 ca hng bn l kinh
doanh theo kiu h c th. Hng ha kinh doanh ca nhng ca hng ny thng
thng l nhng mt hng phc v nhu cu tiu dng hng ngy ca c dn. Tuy
nhin, do kh nng v ti chnh cng nh mt bng kinh doanh cn hn ch nn
hu nh cc ca hng ny ch cung cp mt s t hng ha c gi tr khng cao.
Mc d vy, y vn ang l mt trong nhng knh phn phi hng ha quan
trng c t l tng trng tham gia vo th trng bn l Vit Nam thi gian qua.
2.1.3.3. H thng cc chui ca hng bn l.
Cc loi hnh ca hng bn l, bn bun t chn cng tng v s lng,
quy m v phng thc hot ng theo hng chuyn nghip hn. M hnh
chui ca hng cng xut hin. cc th, xu hng lin kt, sp nhp, m
rng cc ca hng nh, l din ra kh mnh. ng ch l cc ca hng bn l
t chn v cc ca hng phn phi, bn l theo hnh thc nhng quyn thng
mi xut hin hn 10 nm nay Vit Nam v ngy cng c gii thng
nhn trong v ngoi nc c bit quan tm.
2.1.3.4. H thng siu th, cc trung tm thng mi.
Cng vi s pht trin ca h thng ch, trong thi gian qua, h thng siu
th pht trin vi mt tc kh nhanh nc ta. Nu nh trc nm 2000,
s xut hin ca cc siu th, trung tm thng mi ch l lc c hai thnh
ph ln H Ni v TP. H Ch Minh th hin nay n tr nn ph bin v c
u t chuyn su. S liu ca Hip hi cc nh bn l Vit Nam cho thy, nu
nh nm 2007 c 66% ngi tiu dng thnh thong mua sm ti siu th th cui
nm 2008, con s ny tng ln ti 96%. Theo s liu thng k, n ht nm
1995, c nc ch c 10 siu th v 2 trung tm thng mi, n ht nm 2006,

41
c nc c 265 siu th, phn b trn 32 tnh thnh th n ht nm 2010, c
nc c 571 siu th, phn b trn 59 tnh thnh.
Bng 2.3. Tng hp s liu v siu th v trung tm thng mi trn c
nc tnh n 31/12/2010.
a phng

Siu th

Trung tm thng mi

Tng s

H Ni

74

18

92

Nng

23

27

TP. H Ch Minh

142

146

Cn Th

10

10

Cc a phng khc

322

57

379

Tng s

571

83

654

Ngun: V k hoch v u t B Cng thng

V tnh cht hot ng kinh doanh, c th chia cc siu th Vit Nam
hin nay thnh hai loi ch yu l: siu th kinh doanh tng hp (Saigon Co.op
Mart, siu th Intimex, Big C, Metro Cask & Carry,) v cc siu th chuyn
doanh (siu th in my, siu th in lnh, siu th dt may,)
V ngun vn v ch th u t cc siu th Vit Nam thi gian qua
cng rt a dng, t cc doanh nghip ni a c thng hiu lu nm nh
Hapro, cng ty TNHH Ph Thicho n cc tp on bn l ln nht ca cc
nc pht trin nh Bourbon (Php), Metro Cash & Carry (c), SeiYu (Nht
Bn)
2.1.4. S dch chuyn c cu th phn trn th trng bn l.
Trong tin trnh cnh tranh v hi nhp, c cu ngnh bn l Vit Nam
bin i su sc: t ch ch yu do doanh nghip Nh nc v hp tc x, n

42
loi hnh cho n a loi hnh vi s tham gia ca nhiu thnh phn kinh t: t
nhn, Nh nc, Hp tc x, doanh nghip c vn u t nc ngoi. Ni bt ln
l xu hng chuyn dn v pha cc knh phn phi hin i v cc doanh
nghip bn l nc ngoi ang chim u th.
2.1.4.1. Cn cn bn l dch chuyn dn v pha cc knh bn l hin i.
Bn l hin i ti Vit Nam ang tng trng mnh m v dn tr thnh
mt knh tiu dng quan trng. Kt qu iu tra ca cng ty nghin cu th
trng Taylor Nielsen TNS cho thy, n nay, thng mi hin i Vit Nam
chim 22% trn c nc, ring t trng ny ti H Ni v TP. H Ch Minh
ln n 37-38%. Cc ca hng trn ph chim 61%, hnh thc ch chim 13%,
cc hnh thc cn li chim 7%. Hnh thc ch v bn hng truyn thng s gp
kh khn trong vng 10-20 nm na, ng Ralf Mattheas, Gim c iu hnh
Cng ty nghin cu th trng Taylor Nielsen (TNS) Vit Nam khng nh.
Bng 2.4. Tng hp t trng cc knh bn l hin i trong tng c cu th
trng bn l Vit Nam qua cc nm.
Nm

C nc (%)

H Ni v TP. H Ch Minh (%)

2005

15

2006

11

19

2007

14

24

2008

17

27

2009

21

32

2010

23

35

2011

24

37
Ngun: TNS Vit Nam

Ngi Vit Nam ang dn chuyn thi quen mua sm ti cc ch sang

hnh thc thng mi hin i nh siu th v cc ca hng t chn. Trong vng

43
4 nm t nm 2003 n nm 2007 s lng ngi i mua sm theo hnh thc
thng mi hin i tng ln t 41,7% ln 50,8%. Trong s c 30% i mua
sm siu th, 12% dng hnh thc siu th bn s, 8% trung tm thng mi,
2% siu th nh. Chi tiu thng mi hin i gia tng thng xuyn
17%/nm v chi tiu/ln l 87 nghn ng/ln. Khi thng mi hin i pht
trin, ngi tiu dng s c nhiu hnh thc mua sm hn la chn. Cng vi
vic c nhiu la chn th tnh cnh tranh s cao hn v nh vy gi c c th
gim i hoc phi a ra nhiu tin ch hn cho khch hng. Thng mi hin
i s pht trin khng ch v s c nhiu khch hng hn m chnh nhu cu ca
khch hng s tng hn.
Tuy nhin, theo Hip hi cc nh bn l Vit Nam, so vi mc 33% ti
Philippines, 51% ti Trung Quc, 34% ti Thi Lan, 60% ti Malaysia v 90%
ti Singapore, t trng knh bn l hin i ti Vit Nam vn cn mc thp.
Mc d vy, tim nng pht trin ca bn l hin i rt mnh m. Mt trong
nhng nhn t chnh khin th trng bn l Vit Nam c coi l th trng
tim nng, l c cu dn s ca Vit Nam. Hin ti, Vit Nam vi dn s trn
89 triu ngi sng trong nc, trong khong 70% l dn s tr. Thu nhp
bnh qun u ngi ti Vit Nam hin nay t trn mc 1000 USD/ngi/1
nm. Bn cnh , sc mua ca cc tng lp dn c lin tc tng. Nu nm 2005
l 7,1 triu ng, nm 2008 l 11,68 triu ng th nm 2009 d b nh hng
ca suy thoi kinh t nhng vn t 12,5 triu ng mt ngi dn mt nm.
Theo d bo t l tiu dng ny s tip tc tng ln trong nhng nm ti. Chnh
sc mua ca nhn dn c kch thch nn thc y th trng bn l hot
ng tch cc v si ni, hiu qu hn. Bn cnh , do tc ng ca khoa hc
cng ngh v thng mi in t, ngi tiu dng Vit Nam bt u quan tm
nhiu hn n cc phng thc bn l mi nh bn hng qua mng Internet, TV

44
shopping, qua in thoi di ng, qua catologue, ca hng gi r/gim gi, bn
hng a cp,... Nh vy, trong tng lai gn, cng s h tr ca th trng trong
nc v nc ngoi, bn l hin i Vit Nam s tr thnh knh tiu dng quan
trng ca bn l Vit Nam.
2.1.4.2. Doanh nghip bn l nc ngoi ang dn chim u th.
T sau khi Vit Nam gia nhp WTO, bn l c vn nc ngoi tng
trng rt nhanh. K t nm 1994, mt xu th chung l cc nh phn phi nc
ngoi ngy cng c t trng cao hn trc. Ch xt ring nm 2009 v nm 2010,
c cu khu vc c vn u t nc ngoi trong tng mc bn l hng ha v
dch v tiu dng tng t 2,7 ln 3,1%
Bng 2.5. Tng mc bn l hng ha v doanh thu dch v tiu dng phn
theo khu vc kinh t.
Thi

Tng s

C cu

So vi 2008

(triu ng)

(%)

(%)

Kinh t Nh nc

162.599,6

13,1

165,3

Nm

Kinh t ngoi nh nc

1.042.425,6

84,2

119,2

2009

C vn u t nc ngoi

33.119,9

2,7

97,3

Tng cng

1.238.145

100

122,9

Kinh t Nh nc

215.110,9

13,9

218,7

Nm

Kinh t ngoi nh nc

1.279.200,1

83,0

146,2

2010

C vn u t nc ngoi

47.489

3,1

139,5

Tng cng

1.541.800

100

153,1

Kinh t Nh nc

283.946,4

14,2

288,7

Kinh t ngoi Nh nc

1.651.625,9

82,4

188,8

C vn u t nc ngoi

68.827,7

3,4

202,2

gian

Nm
2011

Khu vc

45

Tng cng

2.004.400

100

199

Ngun: Tng cc thng k

C th nhn thy, t trc khi Vit Nam gia nhp WTO, nhiu tp on
phn phi ln c mt ti Vit Nam nh: Metro Cash & Carry, Bourbon, Zen
Plaza, Nhiu thng hiu ni ting c mng li haotj ng tng i tt
vi s lng cc trung tm thng mi ng n. Nm 2009, d khng hong
kinh t ton cu nhng th trng bn l Vit Nam vn xut hin thm nhiu
thng hiu quc t mi nh: Naf Naf, Morgan de Toi, Mexx, Aldo, Hard Rock
Caf, Khi t chn vo Vit Nam, cc tp on bn l nc ngoi u nui
tham vng bnh trng quy m hot ng, v vy ngoi cc thnh ph c sc
mua ln nh TP. H Ch Minh, H Ni, cc nh bn l ny cn ang m rng
phm vi hot ng n cc tnh thnh ti min Trung, min Ty
S xut hin ca cc nh bn l nc ngoi to nn mt lung gi mi,
thay i din mo ca ngnh dch v bn l Vit Nam, to thm nhiu la chn
hn cho ngi tiu dng, ng thi a cc doanh nghip bn l ni a vn
ln, chp nhn cnh tranh lnh mnh.
2.1.4.3. Cc c ch, chnh sch ca Chnh ph.
Chnh ph c nhiu chnh sch v hnh ng c th nhm khuyn khch s
pht trin ca th trng bn l. Cc gi kch thch kinh t nhm tho g nhng
kh khn do tc ng ca khng hong ti chnh v suy thoi kinh t ton cu
to mt c hch v nh hng tiu dng trong nc, thc y mnh m hn cc
hot ng kinh doanh, mua bn hng ha v dch v trn th trng trong nc,
k c khu vc nng thn, nng nghip, nng dn. Nm 2009, B Cng thng
trin khai n u t 51 nghn t ng d xy dng v pht trin th trng ni
a c bc tin mnh m. Cng vi , cuc vn ng ngi Vit Nam u

46
tin dng hng Vit Nam do B Chnh tr ch trng to nn nhng ng
lc mi cho tiu dng trong nc. Cc doanh nghip tip cn v nm bt nhu
cu th trng trong tng vng, tng nhm dn c, k c vng su, vng xa,
vng kh khn v giao thng v vn chuyn hng ha sn xut v kinh doanh,
m rng mng li bn l, nn tng mc hng ha tng ln. y l mt tn hiu
tt cho vic tip tc pht trin th trng bn l khi th trng xut khu b thu
hp do tc ng suy thoik inh t ton cu.
2.1.4.4. Nhng nh gi ca cc t chc quc t.
Nhng nh gi ca cc t chc quc t v chnh sch pht trin th
trng bn l Vit Nam cho thy nim tin tiu dng ca dn c Vit Nam ang
rt kh quan. Theo nh gic ca Tp on quc t Master Card thc hin kho
st trong thng 10 v thng 11 nm 2009, trn c s kin phn hi ca 10.623
ngi tiu dng tin hnh 24 nn kinh t ton cu: ch s nim tin tiu dng
ca Vit Nam c mc phc hi cao nht, dn u mc 90% bng mc trc
khi xy ra khng hong ti chnh v suy thoi kinh t ton cu.
T chc Nielsen nh gi v ch s nim tin ca ngi tiu dng cng b
thng 4 nm 2009 th ngi tiu dng Vit Nam c tin rt ln vo th trng
ni a v vic pht trin th trng ny s gip Vit Nam thot khi thi k tut
dc.
Hng t vn A.T.Kearney nh gi, Vit Nam lun nm trong nhm u
cc nc c th trng bn l hp dn nht. c bit trong nm 2008, Vit Nam
vt qua Trung Quc v n tr thnh th trng bn l hp dn nht
th gii.
Bng 2.6. im s v th hng th trng bn l Vit Nam
Nm

Tng im

Xp hng

2006

84

47

2007

74

2008

88

2009

55

2010

50,2

14

2011

48

23

Ngun: A.T Kearney Global Management Consultants

Nm qua, th trng bn l Vit Nam c t chc AT Kearny - mt t
chc xp hng uy tn trn gii th gii- ng gi t 50,2/100 ng th 14 trn
th gii, gim 8 bc so vi nm 2009. Ch s nim tin ca ngi tiu dng Vit
Nam cho 6 thng cui nm gim mnh xung 77,1 im, thay v t 90,3
im nh na u nm hay 93,7 im nh na cui nm ngoi. Mc d b gim
im nhng ngi Vit Nam vn c ci nhn lc quan hn hn nhiu nc trong
khu vc v ch ng sau Trung Quc, Singapore.
Nh vy, sau 4 nm gia nhp WTO th trng bn l Vit Nam c nhiu
thay i. S kin Vit Nam l thnh vin chnh thc ca t chc thng mi th
gii WTO cng vi cam kt m ca th trng bn l thc y hng lot cc
tp on bn l nc ngoi pht trin kinh doanh vn c hay xm nhp th
trng Vit Nam. Nguy c cc doanh nghip bn l Vit Nam b mt th phn
ngay trn sn nh khng cn l nguy c na m dn tr thnh hin thc.
2.1.5. Thng mi in t:
Thng mi in t l mt hnh thc vn cn mi m ti Vit Nam nhng
ang c xu hng pht trin tch cc. Ngoi vic xy dng cc trang web gii
thiu, qung b hnh nh, sn phm ca doanh nghip mnh cc doanh nghip c
th tm kim bn hng, giao dch bun bn vi khch hng, ngi tiu dng qua
mng. Chnh nhng tin ch v t l ngi s dng Internet ti Vit Nam lun
tng trng mc cao (trong giai on 2000 - 2010, t l tng trng ngi s

48
dng Internet ti Vit Nam t mc 12.035%) l c s thc y thng mi
in t pht trin.
Mc d, c rt nhiu doanh nghip Vit Nam nhanh nhy vi hnh
thc kinh doanh trc tuyn tuy nhin vn cn mc s khai. Hu ht cc trang
web ca cc doanh nghip ch mi dng mc gii thiu hng ho, hnh nh ca
cng ty mnh. Cc hnh thc giao dch, kinh doanh qua mng thc t vn cn
thp.
2.1.6. Gi c hng ho:
Cc mt hng trn th trng bn l ch yu l cc mt hng thuc nhm
hng tiu dng. Cc sn phm tiu dng nh: sn phm ch bin ( hng thc
phm qua ch bin, hng in t - in lnh, sn phm may mc giy da...);
cc sn phm nng sn (sn phm ngnh trng trt, chn nui); sn phm thu
sn (tm , cua c...).. Do iu kin kinh t sn xut pht trin cng vi chnh
sch m ca nn kinh k kh thng thong ca Nh nc nn trong nhng nm
gn y hng ho trn th trng bn l rt phong ph, a dng. Ngi tiu dng
ngy cng c tip cn, tiu dng nhng sn phm hin i, mu m hp
thi trang v cht lng m bo. Rt nhiu thng hiu nc ngoi nh Sony,
Sam sung, Nokia...xut hin ti Vit Nam to ra nhiu c hi la chn hn
cho ngi tiu dng. ng thi, khi lng hng ho sn xut, nhp khu, cung
ng trn th trng cng lun lun di do m bo cung ng nhu cu ca
ngi tiu dng.
Ngoi ra, s lng v cht lng hng ho th gi c cng l mt yu t rt
ng quan tm ca ngi tiu dng. Nhn chung, gi c hng ho trn th trng
bn l Vit Nam trong nhng nm gn y tng kh nhanh. S thay i gi c
hng ho c th hin nh sau:
Bng 2.7. Gi c hng ho qua cc nm giai on 2007-2010

49
n v: %
2007

2008

2009

2010

Ch s chung

100,0

139,6

145,8

166,8

Sn phm khai thc m

100,0

122,8

128,2

173,3

Sn phm ch bin

100,0

121,7

131,3

141,7

in, nc

100,0

108,1

122,7

131,8

in

100,0

100,5

116,7

132,4

Nc

100,0

106,9

119,8

126,3

Sn phm nng nghip

100,0

144,5

150,9

172,6

Sn phm trng trt

100,0

137,9

141,8

165,6

Sn phm chn nui

100,0

159,7

160,0

163,3

Sn phm lm nghip

100,0

128,6

147,6

162,8

Sn phm thu sn

100,0

120,1

123,2

141,6

Ngun: Tng cc thng k

Nh vy, gi c hng ho trn th trng nhn chung tng nhanh v kh
u n. Ring nm 2008 gi c hng ho c tng kh ln (t 100% nm ln
139,6% ) ch yu l do tc ng ca s tng gi cc mt hng khai thc m, sn
phm nng nghip.
2.2. Mt s nh gi v thc trng pht trin th trng bn l Vit
Nam:
2.2.1 nh gi v thnh cng:
2.2.1.1. Thnh cng:
- H thng ch trn ton quc tip tc nhn c s quan tm ca Chnh
ph v cc a phng. Ngn sch nh nc dnh 240 t u t h tr pht
trin h thng ch trn 40 tnh thnh ph. Ngoi ra, rt nhiu chnh sch h tr,

50
chnh sch nhm huy ng ngun lc a phng, chnh sch pht trin ngun
nhn lc, thay i c ch qun l ch... cng c cc a phng lu tm.
- bt u c s lin kt gia cc nh bn l trong nc: nhiu tp
on, hng , tng cng ty bn l c hnh thnh trn c s kt hp hot ng
ca cc doanh nghip c quy m va v nh. Cng ty c phn u t v pht
trin h thng phn phi Vit Nam.
- bt u y mnh xy dng cc m hnh kinh doanh bn l hin i
nh siu th, trung tm thng mi. Nhiu doanh nghip bn l ng dng cc
phng thc hot ng bn l tin tin: thit lp h thng phn phi t nh sn
xut, c chng trnh qung co, khuyn mi, chm sc khch hng, ng dng
cng ngh thng tin trong qun l v phn phi hng ho.
- Cc doanh nghip bn l trn th trng bt u quan tm, tm hiu v
nm bt c nhu cu th hiu ca ngi tiu dng.
- Chnh ph xy dng v ph bin rng ri n pht trin thng
mi trong nc giai on 2006-2010, nh hng n nm 2020. Vic ph bin
rng ri n ny, mt mt nng cao nhn thc v c hi v thch thc khi gia
nhp WTO i vi thng mi ni chung v th trng bn l ni ring. Mt
khc, n tc ng ti cng ng cc doanh nghip, to ra s chuyn bin mnh
m trong u t, lin kt gia cc doanh nghip bn l.
2.2.1.2. Nguyn nhn ca thnh cng:
S thnh cng ca s nghip i mi trong sut hn 25 nm qua c bit
l s pht trin ca nn kinh t trong nhng nm gn y l mt ng lc ln
thc y cc doanh nghip bn l pht trin.
- Chnh tr n nh l mt trong nhng yu t quan trng t nn mng
cho mi hot ng kinh t, x hi pht trin.Trong sut hn 35 nm sau ngy
ginh c c lp Vit Nam lun c nh gi l mt trong nhng quc gia

51
thanh bnh nht th gii. Khng c o chnh, khng khng b, khng bo lon,
khng c cuc biu tnh m mu. Ngi dn lun c t do i li sn xut
kinh doanh. Tt c cc ngun lc pht trin nn kinh t u c huy ng.
c bit trong th trng bn l nu nh trong giai on nn kinh t quan liu
bao cp th trong lnh vc phn phi ch yu l cc doanh nghip nh nc th
hin nay do s nng ng, nhy bn ca mnh thnh phn kinh t ngoi nh nc
gn nh chim lnh th trng bn l. Ngoi ra, s yn bnh v pht trin
nhanh ca nn kinh t m th trng bn l Vit Nam to ra c sc ht ln
i vi cc tp on bn l nc ngoi. y l mt ngun lc rt quan trng v
vn, k thut... i vi s pht trin ca th trng bn l.
- H thng php lut c bit l h thng php lut iu chnh cc hot
ng bn l khng ngng c hon thin:
+ Chnh ph, B Cng thng a ra nhiu chnh sch, c s c ch,
s u nhim trch nhim r rng i c c quan ch qun cp cc c quan
ny c th t ch hn trong vic qun l bun bn ti chnh a phng mnh. S
phn cng, phn nhim ny khin cho cc ch trng, chnh sch ng n ca
Chnh ph c trin khai mt cch chnh xc khi thng qua nhiu cp qun l.
+ Lut Cnh tranh i vo hiu lc to ra nhng cng c php l quan trng
to ra mt mi trng cnh tranh gia cc doanh nghip ni chung v cc doanh
nghip trong lnh vc bn l ni ring. Cc quy nh lin quan ti s lin kt
gia ngi sn xut, ngi bn l v ngi tiu dng rt c th v t mi lin kt
ny c th pht sinh nhiu hnh thc cnh tranh khng lnh mnh.
+ Nm 2005, trc yu cu ca hi nhp nn kinh t v cc nh u t th
Vit Nam thng qua lut u t. Qua , cc nh u t nc ngoi trong
lnh vc bn l ni ring v nh u t nc ngoi ni chung c th hot ng
mt cch bnh ng khng phn bit vi cc doanh nghip trong nc.

52
+ Cng nm ny, Lut Doanh nghip ra i v chnh thc c hiu lc
ngy 1/7/2006. y chnh l nn tng php l cc doanh nghip hot ng
trn th trng bn l c th thnh lp cng ty m- con; hay cc tp on kinh t
trong nc to ra c sc mnh cnh tranh tng lc hn.
+ Nhn thc trc s pht trin ca thng mi in t v nhng ri ren
bt cp trong vic qun l hot ng ny, Lut giao dch in t c quc hi
thng qua ngy 25/11/2005 v c hiu lc ngy 01/03/2006. Lut ny tha
nhn gi tr php l ca cc doanh nghip kinh doanh qua mng, cc chng t
in t. ng thi lut cng a ra cc quy nh v ch k in t, giao dch ti
chnh. iu ny chng t Chnh ph thc s coi trng hnh thc kinh
doanh ny.
Nh vy php lut Vit Nam ni chung v pht lut iu chnh hot ng
bn l ni ring khng ngng c i mi thay i theo yu cu ca th trng.
- Hn 25 nm i mi l hn 25 nm kinh t Vit Nam pht trin nhanh v
vng chc. T l tng trng GDP lun t trn 6%. Vi t l tng trng cao
nh vy l tn hiu chng t lng hng ho sn xut phc v nhu cu ca ngi
dn cng tng ln nhanh chng. Mt khc do yu cu ca hi nhp nh: cam kt
gim thu trong khu vc mu dch t do ASEAN AFTA cam kt gim thu gia
nhp WTO...th mt lng ln hng ho nc ngoi trn vo Vit Nam. Ngi
tiu dng ngy cng tip cn vi nhiu hng ho nc ngoi vi gi ngy cng
cnh tranh hn.
- Cc nh sn xut cng bt u ch ti thit k mu m sn phm bao b
cc chng trnh qung co tip cn vi ngi tiu dng. Theo kch cu
tng chi tiu ca ngi tiu dng tng tng mc bn l.

53
- Thu nhp bnh qun u ngi lin tc tng cng vi l s lc quan
ca ngi dn v mt nn kinh t ti sng thc y vic gia tng tiu dng,
to ra mt lng cu ln cho cc doanh nghip bn l.
Cng vi s pht trin ca nn kinh t th thu nhp bnh qun ca ngi
dn Vit Nam cng tng theo. Nu nh nm 2006 thu nhp bnh qun u ngi
t 722 USD/ngi th n nm 2011 con s ny t 1.300 USD/ngi, tng
80% so vi nm 2002.
- Nhn thc tm l ca ngi tiu dng c nhiu thay i:
Trc kia, cc hnh thc phn phi hin i nh siu th, trung tm mua
sm cha c nhiu ngi tiu dng chp nhn. Bi v gi c hng ho y
cn kh cao so vi bn ngoi, chng loi hng ho cha phong ph v khc bit
so vi cc ni mua sm truyn thng. Khi m c s n r ca cc siu th, trung
tm mua sm th s cnh tranh din ra mnh m ko theo gi c hng ho y
gim i r rt. Cc siu th, trung tm mua sm ny a ra c nhiu loi
hnh dch v km theo rt hp dn nh khuyn mi, gim gi, qu tng. Thm
vo , trong bi cnh vn v sinh an ton thc phm cn nhc nhi, hng
ho thc phm ti cc siu th c qun l, kim sot cht ch cng l yu t
thu ht khc hng c bit l ngi dn ti cc thnh ph ln. Theo mt thng k
th t l la chn cc knh phn phi gm: siu th, cc ca hng chuyn doanh,
i l, tp ho, ch v nhng ni khc ln lt l: 15%; 38,4%; 25%; 11%;
8,4%; 2,1% . Nh vy, ch khng cn l la chn s mt khi i mua sm ca
ngi tiu dng.
Ngoi ra, khi thu nhp tng ln th gi c hng ho cng khng cn l u
tin hng u ca ngi tiu dng khi tin hnh mua sm. Theo s liu thng k
cho bit t l cc yu t la chn ca ngi tiu dng khi mua sm th cht
lng v n tng thng hiu chim ti 43% cn gi c ch chim 21%. Rt

54
nhiu ngi tiu dng cho rng mc d hng ti cc siu th c t hn ngoi
mt cht nhng cht lng, xut x m bo nn h vn la chn.
Tm l ca ngi tiu dng c nh hng khng nh ti qu trnh pht
trin ca th trng bn l. Nhu cu c mua sm hng ho cht lng, p,
xut x r rng ti nhng ni sch s hin i thc y s pht trin rt ln
m hnh mua sm hin i.
- Mt b phn gii tr hin nay c xu hng tiu dng nhiu hn tit
kim. H dnh phn ln thu nhp ca mnh mua sm. iu ny xut pht t
quan nim sng ca nhng ngi ny. H cho rng: Cn tr sng hy hng
th tch gp sau.
Vi ch trng m ca nn kinh t th trng bn l Vit Nam bt u
xut hin cc nh cung ng nc ngoi. S xut hin ca cc nh bn l nc
ngoi lm cho th trng bn l Vit Nam thm phn si ng v cnh tranh. N
xo b th c quyn ca cc doanh nghip bn l Vit Nam. Ngoi ra cc doanh
nghip bn l Vit Nam cn phi i mi mnh nu khng mun thua cuc.
Chnh iu ny l ng lc v cng quan trng th trng bn l Vit Nam
pht trin.
2.2.2. nh gi v hn ch :
2.2.2.1. Hn ch:
- Th trng bn l Vit Nam nhn chung vn phn phi hng ho theo
kiu truyn thng. a phn hng ho n vi tay ngi tiu dng thng qua h
thng ch (khong 40%); cc ca hng bn l truyn thng ( khong 44%). H
thng ch trn ton quc vn tn ti nhiu ch cc, ch tm, ch hp l ng
dn ti tnh trng tc nghn giao thng v kh qun l cht lng hng ho. Cc
ca hng bn l truyn thng Vit Nam c din tch rt nh ( trung bnh ch
11,8 m2 mt ca hng) vi trang thit b th s, phng thc qun l lc hu.

55
- Cc doanh nghip bn l Vit Nam sc cnh tranh cn yu trc s ln
lt ca cc doanh nghip nc ngoi. Cc doanh nghip ni a yu v mi
mt: nng lc ti chnh, kinh nghim qun l, kh nng lin kt, hot ng
marketing...Cha hnh thnh c nhng doanh nghip bn l u tu c kh
nng dn dt cc doanh nghip khc v nng lc cnh tranh vi cc tp on
bn l nc ngoi.
- Cc yu t khoa hc k thut cha c ng dng nhiu trong hot ng
bn l. Thng mi in t pht trin cn non tr. Cc loi hnh kinh doanh hin
i khc nh : sn giao dch hng ho, trung tm u gi... cn cha xut hin.
- Hng ho trn th trng bn l phi tri qua qu nhiu tng lp trung
gian nn gi c v cht lng hng ho trn th trng rt kh kim sot.
- Cc doanh nghip lm nhim v bn bun cha nhiu. ng thi quy m
ca cc doanh nghip bn bun cng cha ln gi vai tr nh hng cho
cc doanh nghip sn xut, dn n cc doanh nghip sn xut li t t chc h
thng tiu th, cn doanh nghip thng mi li t u t vo sn xut.
Chnh v cha c nh bn bun chuyn nghip v quy m nn ngi kinh
doanh bn l phi t tm n cc nh sn xut v ngc li. Ti mt siu th bn
l c n hng trm, hng nghn nh cung cp khc nhau. Do vy, s lng v
cht lng hng ho cng kh m bo n nh.
2.2.2.2. Nguyn nhn ca hn ch
- Chnh sch h tr ca Chnh ph:
Cc doanh nghip bn l Vit Nam hin ang rt cn chnh sch h tr ca
chnh ph v mt bng kinh doanh. a im, mt bng kinh doanh l mt yu t
v cng quan trng tc ng n hiu qu kinh doanh ca cc doanh nghip bn
l. Nhiu khi doanh nghip c vn ri, c phng n kinh doanh ri nhng vn
khng th c c mt bng kinh doanh do gp kh khn trong vic gii phng.

56
Theo nh gi ca cc chuyn gia th mt bng kinh doanh l mt li th
ca cc doanh nghip bn l Vit Nam. Trc khi cc doanh nghip bn l nc
ngoi trn vo th Nh nc cn nhanh chng h tr cc doanh nghip bn l
ni a c th chim gi nhng mt bng kinh doanh thun li.
- Nng lc ti chnh ca cc doanh nghip:
Ngoi tr cc doanh nghip bn l nc ngoi c nng lc ti chnh di
do th cc doanh nghip bn l trong nc ngun vn cn hn ch. Mt phn l
a s cc doanh nghip trong nc mi c thnh lp thi gian hot ng ngn
nn ngun vn tch lu khng nhiu. Phn khc l cc doanh nghip bn l trong
nc ch yu l nh b mi mang tm quc gia. Ngun vn trung v di hn hn
ch nh hng rt nhiu ti kh nng m rng mng li phn phi ca cc
doanh nghip. C th c th m mt siu th hng trung bnh cn c 20- 30 t
ng. M doanh nghip khng th ly ngun vn t hot ng kinh doanh t
cc c s c. Do c th ca ngnh bn l l im ho vn cao, thi gian thu hi
vn chm. Bi vy, doanh nghip phi i vay vn ti ngn hng. Ngn hng yu
cu doanh nghip nht thit phi c ti sn th chp v khng chp nhn tn chp
theo doanh nghip thc s kh khn trong vic huy ng vn pht trin
sn xut.
Bn cnh , cc doanh nghip bn l ni a ch yu hot ng vn theo
kiu i l, k gu v cc yu t khc nh nhn cng, ph vn chuyn, chi ph
in... tng cao cng khin cho ngun ti chnh doanh nghip thm kh khn.
- H thng c s h tng:
H thng ng giao thng Vit Nam thc s l mt vn nhc nhi.
Do ng x cht lng km khin cho tc v lu lng vn chuyn hng
ho thp. Bi vy, n lm tng chi ph vn chuyn hng ho v bo qun ca
doanh nghip y gi hng ho tng cao khi n tay ngi tiu dng.

57
Ngoi ra giao thng ni th cng l mt vn ng bn. Giao thng ti
cc thnh ph c bit l cc thnh ph ln , ni tp trung nhiu siu th v trung
tm thng mi th thng xuyn xy ra tnh trng tc ng. iu ny gy tm
tr lo ngi ra ng ti cc siu th, trung tm thng mi mua sm. Thay vo
h mua sm hng ho ti cc ca hng bch ho, ch cc gn nh.
Cng vi s pht trin ca nn kinh t th gi thu mt bng cng tng
theo. i vi cc doanh nghip bn l th mt bng chnh l li th chin lc
ca h. Mt bng khu vc trung tm, mt bng rng ri l nhng im cnh
tranh v cng ln ca cc doanh nghip bn l. Theo nghin cu ca tp on
Carrefour th m mt siu th c trung bnh th thu nhp ca ngi dn khu
vc quanh cn ti thiu l 1000 USD / nm. Nh vy, cc siu th v trung
tm thng mi ch c th c xy dng cc thnh ph ln ti Vit Nam nh:
H Ni, thnh ph H Ch Minh... iu ny cng vi nhu cu mua sm ca
ngi dn tng cao cng vi qu t pht trin sn xut gim i khin cho gi
thu mt bng ti Vit Nam rt cao v c xu hng tng thm trong thi gian ti.
Khng ch cc nh sn xut ni a lo ngi trc gi thu mt bng m cc
doanh nghip nc ngoi vi ngun ti chnh di do cng ngn ngi. C th gi
thu mt bng ti thnh ph H Ch Minh l 80 USD/thng/m2 trong khi mc
gi ny ti Jakata (Indonesia) trung bnh l 70 USD/ thng/m2; New Delhi (n
) trung bnh l 48 USD/thng/m2; Manila( Philippin) trung bnh l 20
USD/thng/m2.
C s hu cn bn l nh cng, kho, vn chuyn, cng ngh thng tin... t
li thiu ng b. Trong khi th gii c xu hng s dng cc loi xe c ti trng
ln 10- 14 tn, thm ch 32 tn hoc xe ko container th Vit Nam vn s dng
xe di 7 tn. Hin nay, cng ch c 20% doanh nghip xy dng c trang
web cho mnh di dng n gin. cc tp on ln nh Wal- mart h xy

58
dng cho mnh mt trang web n gin nhng thun tin cho vic bn hng trc
tuyn. Cn cc doanh nghip bn l ti Vit Nam tr cc doanh nghip nc
ngoi th cc trang web nu c th thng di dng n gin gii thiu v
doanh nghip, gii thiu mt s sn phm.
- Ngun nhn lc:
Ngun nhn lc lm vic trong lnh vc bn l ti Vit Nam a phn cn
thiu tnh chuyn nghip v kh nng chuyn mn cha cao. Chuyn vin mua
hng chuyn nghip c th iu nh vi nh sn xut cung cp trn tt c cc
phng din t gi c, s lng, thi gian giao hng, cc chng trnh tip th...
thm ch h cn c th t vn cho nh sn xut qung co nh th no, qung b
ra sao... Tuy nhin, khu ny th ch c mt s nhn vin ca mt s siu th v
cc siu th nc ngoi lm tt.
Th trng bn l Vit Nam thc s thiu ngun nhn lc cht lng cao
trong lnh vc nh marketing, qun l... Chnh iu ny khin cho chng trnh
qung b ca doanh nghip khng hiu qu. Hnh nh ca doanh nghip trong
tm tr ngi tiu dng cn m nht.
Mc d thiu ngun nhn lc nhng Vit Nam vn cha c ni o to
chuyn ngnh bn l.
- Tnh lin kt gia doanh nghip:
Th trng bn l Vit Nam cha xc lp c m hnh hot ng c tnh
h thng, c tnh lin kt cao v n nh, gn b gia sn xut v tiu dng ...
m bo cho s lu thng c thng sut, hot ng trao i mua bn thun
li.
Hin nay, mi lin kt gia cc doanh nghip bn l vi nhau v cng ri
rc. Mc d, pht trin rt nhanh c mt s lng ng o nhng cc doanh
nghip bn l Vit Nam hot ng trong thi gian dai m Hip hi cc nh bn l

59
Vit Nam mi c thnh lp. Cc doanh nghip bn l Vit Nam lin kt vi
nhau thng v hnh thc, cha bit kt hp vi nhau chia s thng tin, phn
tch v trao i kinh nghim. Cc doanh nghip n vi nhau nhng vn cha c
ci nhn cc din m vn khng khng gi li ch ca ring mnh khng chu
chia s cho nhau. Ngay c, trong h thng phn phi ca cc nh phn phi ln
nh: Tng cng ty thng mi Si Gn, Tng cng ty thng mi H Ni...s
lin kt cn lng lo. Ti cc Tng cng ty ny cc knh phn phi cn cha
thng nht nn cc doanh nghip thnh vin c th t pht tham gia vo cc knh
phn phi khc nhau do cc nh sn xut, nhp khu t chc t khng to ra
c sc mnh chung ca ton h thng.
c bit , mi lin kt gia cc doanh nghip bn l v cc nh sn xut
l tnh thiu chuyn nghip ca th trng bn l Vit Nam. Ti doanh
nghip bn l th nhn vin sn sng tiu cc, bt b cc nh sn xut khi a
hng vo siu th. Cn cc nh sn xut cho cc mt hng th sn sng ph b
hp ng khi th trng c bin ng. Ngoi tr, mt s t doanh nghip nh
Unilever, Cng ty sa Vit Nam Vinamilk, Tng cng ty xng du
Petrolimex....c h thng phn phi c t chc cht ch, to c s gn kt
gia cc khu, qun l theo a bn, to c mi lin kt bn cht vi cc c s
bn l.
Gii thch cho vn trn c ba l do. Th nht, l nn sn xut Vit
Nam manh mn, nng sut thp, c bit l cht lng hng ho khng n nh
lm cho nh phn phi kh chp nhn hng ho ca mnh. Th hai, cc doanh
nghip bn l vn cha chuyn mn ho trong cung cch lm vic, cha to lng
tin vi cc nh sn xut. Th ba, l i khi cc doanh nghip bn l lin kt
vi nhau p gi chn p nh sn xut.

60
Chng 3: C C GII PHP PHT TRIN TH TRNG BN L
VIT NAM
3.1. Nhng xu hng pht trin th trng bn l trn th gii:
3.1.1. Thng mi in t.
Thng mi in t l mt hnh thc mi song pht trin mnh m trong
nhng nm gn y bi nhng u im ni tri ca n. Tt c cc hot ng
kinh doanh, cc giao dch trao i, tho lun, m phn, k kt hp ng, mua
bn trao i hng ho u qua mng. N tit kim c nhiu chi ph giao dch,
thu thp thng tin. Nh vy, doanh nghip c bit l cc doanh nghip bn l s
c rt nhiu thun li. Hng ho bn v gii thiu qua mng s khng cn tn chi
ph thu mua ca hng, chi ph sp xp, nhn vin trc tip bn hng... Khch
hng cng c nhng tin li nht nh, h ch cn nh hay bt c ni no, ln
mng xem hng ho t hng v th l c mn hng mnh a thch m khng tn
cng i li.
Thng mi in t thng c chia theo i tng khch hng l:
thng mi in t B2B( business to bisiness) bao gm cc giao dch m i
tng khch hng l cng ty; thng mi in t B2C (business to customer) l
cc giao dch m khch hng l cc c nhn v chnh l hnh thi pht trin mi
ca th trng bn l.
Mc d c nhiu u im ni tri nhng thng mi in t cng c
nhng yu cu nht nh v mt cng ngh. Trc ht, c ngi bn v ngi
mua u phi c thit b in t (my tnh, in thoi) cung cp dch v mng.
Sau , cc hng ho gii thiu qua mng cn m bo tnh chn tht v hnh
dng, cht lng, chng loi, ngun gc... iu c bit quan trng l tnh

61
bo mt. V hu ht cc giao dch chi ph l qua mng nn vic m bo an ton,
b mt cho ti khon ca khch hng l yu t sng cn.
Do nhng c th nn thng mi in t hin nay ch yu pht trin
mnh nhng nc c nn cng ngh tin tin. Tuy nhin, cng vi s pht
trin nh v bo ca khoa hc cng ngh th thng mi in t c d on s
sm lan to ton cu.
3.1.2. Cc dch v chm sc khch hng pht trin.
Khi m i sng x hi ngy cng hin i, ngi tiu dng c th d
dng tip cn vi nhiu hnh thc, trung tm bn l th gi c dng nh khng
cn l yu t quan trng nht thu ht khch hng na. Cc dch v chm sc
khch hng c hiu nh: khuyn mi, bo hnh sa cha, cc dch v hu mi,
cc dch v tin ch (mua sm kt hp vi vui chi gii tr, c ni trng tr, xem
phim....)...Thc t, nhng i gia trn th trng bn l chnh l nhng ngi
gii quyt tt vn trn.
Nhng nm gn y, xu hng ny thc s xut hin Vit Nam c
bit ti cc doanh nghip bn l c vn u t ti Vit Nam. Chnh s cnh tranh
mnh ca cc doanh nghip bn l ngoi tc ng ti doanh nghip bn l trong
nc, cc h kinh doanh bn l c nhiu thay i trong phng thc kinh doanh.
Cc dch v khuyn mi, bo hnh ... c quan tm hn. Lc , khch hng
s l ngi c li.
3.1.3. Hnh thnh cc tp on bn l ln.
Thc t, xu hng tp trung ho hnh thnh cc tp on bn l ln c
t lu nh cc tp on Metro Cash & Carry (c), Cora (Php)...Cc tp on
ny c mt mng li kinh doanh rng khp trn ton th gii.Vi s vn ln, h
thng cc nh cung cp, i siu th cc tp on bn l ln c nhiu u im:
- Trnh qun l chuyn nghip t cp ch qun n cp c s

62
- Kh nng nghin cu, nm bt th trng nhanh nhy chnh xc
- Do ngun cung di do nn cc tp on ny c th tc ng ti cc nh
sn xut theo hng gi c, mu m hng ho hp l vi ngi tiu dng hn.
- Gi c hng ho lun r hn do cc tp on ny c chui cung ng ton
cu.
- Cng ngh qun l, kho bi bo qun hng ho hin i.
Do vy, xu hng hnh thnh cc tp on ln vn s tip tc din ra trn
ton th gii.
3.1.4. Nhng quyn thng hiu.
Nhng quyn thng hiu ang pht trin mnh trn cc quc gia trn
th gii. Nhng quyn l hnh thc mt doanh nghip kinh doanh (ch yu l
cc doanh nghip bn l) sau khi xy dng thnh cng thng hiu ca mnh s
nhng li thng hiu ca mnh cho cc doanh nghip hay c nhn khc. Ni
dung ca nhng quyn c nhiu mc khc nhau tu theo hp ng k kt
gia hai bn. Nh vy, ngi c nhng quyn thng hiu s khng mt
nhiu cng xy dng thng hiu m ch yu tp trung vo kinh doanh, ngoi ra
cn c tp hun, h tr. Doanh nghip nhng quyn cng nhn c mt
phn ph do bn nhn nhng quyn cung cp.Nhng quyn thng hiu l
hnh thc rt c li cho cc nc ang pht trin nh Vit Nam. V vi hnh thc
ny h thng bn l hin i, quy m s pht trin nhanh m khng cn qu
nhiu vn.
Hnh thc ny cng bt u xut hin Vit Nam v d Trung Nguyn,
Kinh v ha hn s cn pht trin mnh trong tng lai gn.
3.2. D bo v cc yu t nh hng tnh hnh pht trin th trng
bn l Vit Nam giai on hin nay n nm 2015.
3.2.1. Tng quan v nn kinh t.

63
D bo tc tng trng GDP bnh qun hng nm giai on 2012-2015
l 6,3%/nm. Theo , n nm 2015, tng GDP t trn 150 t USD. Vi tc
tng trng kinh t n nh v kh cao nh vy l iu kin cc doanh
nghip bn l c nhng k hoch kh quan m rng th trng, tng trng
u t.
Ro cn gia nhp, rt lui khi th trng v cc thu hng ha s dn
c d b: Ngay t khi thc hin qu trnh i mi kinh t ng v Nh nc
ta lun ch trng t do ha thng mi. Trong nhng nm ti y, Nh nc
ch trng cho php cc doanh nghip trong nc c tham gia vo th trng
bn l ni a khng k thnh phn kinh t, nh sn xut, hay nh kinh doanh.
ng thi quyn kinh doanh xut nhp khu hng ha ngy cng c m rng.
Theo cam kt gia nhp WTO ca Vit Nam th thi im 1/1/2009 cc hn ch
i vi cc doanh nghip phn phi nc ngoi c xa b hon ton. Qua
, ta c th thy s cnh tranh ca cc doanh nghip trn th trng bn l Vit
Nam trong thi gian va qua v cng gay gt khc lit.
3.2.2. Cc i th cnh tranh.
Cc doanh nghip bn l Vit Nam ang phi ng trc mt sc p rt
ln. Hin ti Vit Nam c mt vi tp on bn l nc ngoi xy dng
c thnh lp nhng knh phn phi cho ring mnh: tp on Bouron vi h
thng siu th BigC, tp on Metro Cash & Carry vi h thng i siu th
MetroCc tp on ny lin tc m rng cc chui siu th, trung tm bun
bn vt trc k hoch ban u.
Th trng bn l Vit Nam ang c coi l th trng v cng hp dn
i vi cc tp on nc ngoi. Trong mt cng b mi y, AT Kearney- mt
trong nhng cng ty t vn qun l ln nht th gii xp Vit Nam vo hng
th 8 trong s 30 th trng bn l pht trin nhanh nht th gii. Hin nay, c

64
rt nhiu tp on ang xy dng k hoch thm nhp th trng. Trong phi
k n 3 tp on bn l hng u th gii l Wal-Mart (M), Carrfour (Php),
Tesco (Anh) y thc s l nhng i th m cc doanh nghip bn l Vit
Nam v cng lo ngi.
3.2.3. Ngi tiu dng.
D bo dn s Vit Nam giai on 2012-2015 c tc tng hng nm
1,2%/nm. Tnh n ht nm 2011 dn s Vit Nam t khong 87,84 triu
ngi, trong c hn 26 triu ngi sng thnh ph. Dn s Vit Nam c
d on vn c coi l dn s tr. Vi s ngi tui 20-55 tui vn t
trn 70% dn s n nm 2011. Nh vy lc lng tham gia mua sm trn th
trng bn l Vit Nam n nm 2011 chim ti 70% dn s tc khong trn 60
triu ngi.
Chi tiu bnh qun u ngi: Thu nhp bnh qun u ngi nm 2015
d kin t 2.000-2.100 USD. Chi tiu cho i sng bnh qun u ngi/thng
giai on 2012-2015 s tng khong 11,25% /nm. Theo , nm 2015 chi tiu
bnh qun u ngi/thng khu vc thnh th t 2.200.000 ng, nng thn
l 1.440.000 ng. Mc chi tiu tng cao hn mc tng trng kinh t l
tn hiu kh quan cho cc nhm hng cao cp, thng hiu trn vo Vit Nam.
Thi quen tiu dng: Ngy cng c nhiu ph n i lm bi vy thi gian
thc hin cng vic n tr ca h s t i. Thi quen mua hng siu th mt ln
cho nhu cu c tun s dn c hnh thnh. y cng chnh l c hi cho cc
siu th v trung tm thng mi hnh thnh.
3.3. Quan im pht trin th trng bn l trong nc ca Chnh
ph.
- Pht trin thng mi trong nc ph hp vi cc quy lut khch quan
ca nn kinh t th trng, m bo quyn t ch, t do kinh doanh v cnh

65
tranh bnh ng gia cc ch th trong mi trng php l ngy cng hon thin
v c s iu tit v m ca Nh nc.
- Pht trin thng mi trong nc gn kt vi pht trin a dng v ch
s hu v thnh phn kinh t ca cc ch th, v loi hnh t chc v phng
thc hot ng. Quan tm pht trin cc doanh nghip nh v va, cc h kinh
doanh, ng thi thc y pht trin cc doanh nghip thng mi ln theo m
hnh tp on, c h thng phn phi hin i, c vai tr nng ct, dn dt th
trng nh hng sn xut v tiu dng.
- Pht trin thng mi trong nc trn c s huy ng ti a mi ngun
lc ca x hi; ch trng khuyn khch kh nng tch t v tp trung ngun lc
ca doanh nghip u t pht trin kt cu h tng thng mi, m rng mng
li kinh doanh.
- Pht trin thng mi hng ho gn kt vi u t, sn xut v thng
mi dch v theo l trnh cam kt quc t; ng thi ch ng p ng nhu cu
ngy cng a dng ca doanh nghip, th trng v ngi tiu dng trong nc.
Theo quan im chung v pht trin thng mi th th trng bn l Vit
Nam cn:
- Th trng cn pht trin ph hp vi cc quy lut khch quan ca c
ch th trng. Do , quyn t ch, t do kinh doanh ca cc ch th kinh
doanh cn c cao. Cc quyt nh qun l ca Nh nc i vi th trng
bn l cn phi l cc quyt nh c tc ng gin tip. Trnh nhng quyt nh,
chnh sch mang tnh cht quan liu, ra lnh.
- Cn m bo s cnh tranh lnh mnh cng bng gia ch th bn l.
Cc nh bn l trong nc, cc nh bn l nc ngoi; nh bn l nh nc, nh
bn l vn ngoi nh nc... cn c m bo quyn, ngha v cng bng
khng c s thin lch.

66
- Th trng bn l cn phi pht trin ton din, c trng im v ch ng
hi nhp nn kinh t th gii.
3.4. Mc tiu pht trin th trng bn l thi gian ti.
Pht trin th trng bn l gp phn thit thc thc hin cc mc tiu
ca chin lc pht trin thng mi:
- Mc tiu tng qut:
Xy dng mt nn thng mi trong nc pht trin vng mnh, theo
hng vn minh, hin i da trn mt cu trc hp l cc h thng v cc knh
phn phi vi s tham gia ca cc thnh phn kinh t v loi hnh t chc, vn
hnh trong mi trng cnh tranh c s qun l v m ca Nh nc. Thc y,
h tr pht trin cc doanh nghip va v nh, cc h kinh doanh cc th. ng
thi, khuyn khch cc doanh nghip tch t, st nhp thnh cc tp on c
sc cnh tranh vi cc tp on bn l nc ngoi. To ra s pht trin ng b
hi ho gia thng mi hng ho v thng mi u t. Tng cng, m rng
khng ngng hp tc kinh doanh quc t. Xy dng mi lin kt mnh m gia
cc doanh nghip trong nc to sc mnh tng hp. Trn c s , pht huy
c v tr ca thng mi trong nc trong pht trin sn xut, nh hng th
trng, phc v c nhu cu ngy cng a dng ca ngi dn... gp phn tng
trng nn kinh t.
- Mc tiu c th:
+ Cc ch tiu tng trng:
T trng mc bn l hng ho theo thnh phn kinh t n nm 2015: khu
vc kinh t trong nc (bao gm khu vc kinh t nh nc v khu vc tinh t
ngoi nh nc) chim khong 87%; khu vc kinh t nc ngoi l 13%. T l
ny n nm 2020 tng ng l 80% v 20%.

67
Tc tng bnh qun hng nm ( loi tr yu t gi) ca tng mc bn
l hng ho v doanh thu dch v tiu dng giai on t nay n nm 2015
khong 11% nm, trong cc giai on tip theo trn 10% nm. n nm 2015,
tng mc bn l hng ho v doanh thu dch v t khong 1.400 nghn t ng
v n nm 2020 t khong 2.000 nghn t ng.
T trng mc bn l hng ho theo loi hnh thng mi hin i (trung
tm thng mi, siu th, mng li ca hng hin i...) t 30%, khong 420
nghn t ng nm 2015, n nm 2020 t 40% khong 800 nghn t ng.
ng gp ca thng mi trong nc vo tng sn phm trong nc
(GDP) ca c nn kinh t n 2015 t trn 330 nghn t ng (chim t trng
14,5%) n nm 2020 t 450 nghn t ng (chim t trng khong 15%).
+ Hin i ho h thng c s h tng thng mi. Pht trin mnh cc
loi hnh bn l hin i ( trung tm thng mi, siu th, i siu th, ca hng
tin li, kho hng, trung tm hi ch - trin lm...) nht l ti cc thnh ph ln,
khu cng nghip, khu dn c ng c. Bn cnh , quy hoch loi pht trin
li cc loi hnh bn l truyn thng. c bit, xy dng mi, tu sa li h thng
ch trn ton quc phc v nhu cu ca ngi dn.
Pht trin ngun nhn lc hot ng trong lnh vc thng mi c kin
thc, k nng hin i, chuyn nghip p ng c nhu cu i hi ca th
trng trong nc v quc t.
a dng ho cc loi hnh, phng thc kinh doanh thng mi nh: sn
giao dch hng ho, sn giao dch c k hn, nhng quyn thng mi, thng
mi in t, trung tm u gi...
Pht trin xy dng cc doanh nghip, tp on thng mi mnh c
sc cnh tranh v iu kin hp tc hiu qu vi cc tp on trn th gii, c

68
kh nng chi phi th trng trong nc m bo s pht trin n nh ca
nn kinh t v m.
Minh bch ho cc chnh sch php lut; m bo nn thng mi pht
trin bn vng; nng cao kh nng thch ng ca cc doanh nghip; n nh cc
ch s gi c trn th trng.
3.5. xut cc gii php pht trin th trng bn l Vit Nam
trong thi gian ti.
3.5.1. V pha Nh nc.
3.5.1.1.Quy hoch tng th th trng.
* Quy hoch mng li bn l:
Trong iu kin pht trin bng n ca th trng bn l hin nay th rt d
xy ra hin tng mt cn i th trng. Do mc tiu li nhun nn cc doanh
nghip bn l s ch tp trung u t kinh doanh nhng a im mt dn c
ng c, thu nhp ca ngi dn tng i cao. T , th trng bn l s dn
ti tnh trng mt cn i. Mt cn i ch ti nhng thnh ph ln c qu
nhiu c s, a im kinh doanh bn l trong khi ti vng nng thn, vng su
vng xa th hu nh li khng c. Bn cnh , trong khi ti thnh ph h thng
cc knh phn phi th hin i trong khi ti vng nng thn, vng su vng xa
th qu lc hu. Tnh trng ny vi nhng tc ng m n gy ra s v cng nguy
him i vi s pht trin kinh t. Th nht, n s gy ra s lng ph v ngun
lc. Do qu nhiu doanh nghip kinh doanh ti mt a im nn hiu qu kinh
doanh khng cao. Th hai, n rt d gy ra mt mi trng cnh tranh thiu lnh
mnh. Th ba, n s gy ra s mt cn i s pht trin kinh t v thu nhp ca
ngi dn ti cc vng min khc nhau. Khong cch giu ngho gia ngi dn
thnh ph v nng thn s tng ln. Bi l, trong khi ti cc thnh ph ngi dn
c tip cn vi s lng, chng loi hng ha rt a dng th ngi dn nng

69
thn do t nh cung cp hoc l s lng hng ho, chng loi khng cung
cp cho nhu cu ca ngi dn hoc l b p gi.
Ngoi ra, trn th trng bn l ca Vit Nam vn tn ti nhng ch cc,
ch tm khng m bo v c s h tng kinh doanh, gy mt trt t an ton
giao thng, kh qun l c ngun gc, cht lng hng ho.
Chnh v nguy c Nh nc cn c mt quy hoch tng th mng li
bn l:
- Xo b cc ch cc, ch tm v cc ch c s h tng xung cp m
bo cnh quan mi trng v d qun l hng ho.
- u tin v t ai, thu, c s h tng cho cc doanh nghip pht trin c
s phn phi ti vng su, vng xa.
- Xy mi cc ch, tip tc pht trin cc ca hng bn l nh l nu
chng vn pht huy c tc dng.
- Ch cho php cc doanh nghip m cc siu th, trung tm mua sm m
ti thnh ph khi chng t c mt mc chun no .
- Tng cng cng tc qun l hng ho tt c cc siu th, ch, ca
hang m bo cho ngi dn d mua sm u cng nhn c hng ho
m bo.
* Tip tc m rng th trng:
Theo cam kt khi gia nhpWTO th nm 2009 cc doanh nghip c vn
100% nc ngoi c php hot ng ti Vit Nam. Thc t th vic cc
doanh nghip bn l nc ngoi hot ng ti Vit Nam em li rt nhiu li ch.
Th nht, ngi dn c tip cn vi cc hnh thc phn phi hin i vi gi
cnh tranh hn. Th hai, trc s hot ng hiu qu chuyn nghip ca cc
doanh nghip nc ngoi th cc doanh nghip bn l Vit Nam c c hi nhn
li mnh v t i mi.

70

Tuy nhin, theo d bo ca nhiu chuyn gia nu chng ta cho php cc

doanh nghip nc ngoi ln nh Walmart m chui 10 siu th th gn ht cc
doanh nghip bn l Vit Nam mt i th phn. Vy vic m ca l bt buc nn
mun cc doanh nghip Vit Nam ng vng th chng ta cn c nhng gii
php m ca khn kho:
Thay v cho 1- 2 doanh nghip nc ngoi m chui siu th mt cch
nhanh chng th ta nn cho php cc doanh nghip ny m rng cc a im
kinh doanh ca mnh mt cch t t theo l trnh quy hoch ca chnh ph . iu
ny th nht khin cho cc doanh nghip ln khng th lng on th trng
thng qua quy m chui siu th ca mnh. Th hai, cc doanh nghip nh b ca
Vit Nam c thm thi gian chun b tng tnh cnh tranh thng qua a im
chin lc sn c ca mnh.
Hay bn cnh vic cho php m ca th trng chng ta c th quy nh
v quy m, a im ca cc a im kinh doanh mi. Quy nh ny c th
hn ch phn no sc cnh tranh qu ln ca cc doanh nghip mnh nc
ngoi. ng thi c th cn bng th trng thng qua vic xut hin cc siu th
vng su vng xa. Cc siu th vng ngoi hot ng rt hiu qu va em
li li ch cho doanh nghip va em li li ch cho ngi dn.
* Tip tc m rng knh phn phi:
Do i sng pht trin, khong cch gia cc vng min cng ngy cng
khc nhau nn nhu cu mua sm ca ngi dn cng ngy cng phong ph v a
dng. p ng nhu cu th vic m rng cc knh phn phi l tt yu.
Chng ta c th tin hnh m rng cc knh phn phi mi nh: chui
siu th, trung tm mua bn tp trung, bn hng qua mng; thng qua nhiu
hnh thc: lin kt, nhng quyn

71
i vi cc thnh ph: chng ta nn m rng hnh thc trung tm mua bn
tp trung, cc siu th sang trng, bn qua mng Do thu nhp cao nn dn
thnh th c nhu cu mua sm cc hng ho cao cp l ln bi vy cn c c
trung tm mua bn cao cp. Tuy vy do thi gian hn ch nn vic mua sm cn
rt tin li nh tt c trong mt ti cc trung tm mua bn tp trung; mua hng
ti nh thng qua h thng thng mi in t.
i vi vng nng thn, vng su, vng xa: do thu nhp ngi dn thp,
giao thng kh khn nn tp trung m rng cc chui siu th nh, ca hng
chuyn dng tn ni sinh sng ca ngi dn. iu ny to th cn bng hi ho
ca th trng trnh trng hp qu tp trung cc thnh ph ln.
* Pht trin cc m hnh t chc lu thng theo tng th trng ngnh
hng:
Do mi mt ngnh hng c tnh cht, trnh sn xut, xu hng v
phng thc tho mn tiu dng khc nhau nn cn i hi cc m hnh t chc
lu thng khc nhau.
- i vi mt hng cng nghip tiu dng:
Ti cc khu cng nghip, khu ch xut, khu kinh t ca khu...hnh thnh
cc trung tm giao dch, ch cng ngh, ch nguyn vt liu... gn vi th
trng th gii thng qua hot ng xut nhp khu n nh u vo cho sn
xut hng tiu dng vi chi ph thp, hiu qu cao.
Tng cng pht trin h thng phn phi hin i nh m hnh phn phi
hng theo chui, trong ly khu cng nghip, khu kinh t ca khu... lm
trng tm v pht trin ra cc vng nng thn.
Pht trin thng mi in t, tng kho bn bun, m rng hnh thc
nhng quyn thng hiu to ra quy m kinh doanh ln c kh nng tc
ng ti nh hng sn xut v hng dn tiu dng.

72
- i vi cc mt hng nng, lm, thu sn:
Pht trin cc ch dn sinh, ch u mi, ch chuyn doanh pht lung
bn bun, sn giao dch hng ho nhng vng sn xut hng ho tp trung,
chuyn canh cung cp nguyn liu n nh cho cc nh sn xut. Xy dng
cc tng kho, trung tm bo qun, phn loi, s ch, bao b, vn chuyn...
tng gi tr sn phm v cung ng cho mng li bn l trn th trng.
To c mi lin kt cht ch gia cc trang tri, h nng dn, c s
nui, trng nng, lm, thu sn, c s ch bin, bo qun vi cc doanh nghip
bn l m bo c ngun cung ng cho doanh nghip v ngun tiu th cho
c s sn xut.
Cng c v pht trin m hnh hp tc x thng mi v dch v nng
thn lm cu ni gia ngi nui, trng vi cc doanh nghip bn l v c s
ch bin, bo qun, thc hin cung cp u vo v tiu th u ra cho ngi
nng dn. Khuyn khch vic hnh thnh cc mi lin kt (hp tc) trc tip gia
cc h nui trng thu, hi sn, sn xut tp trung, cc hp tc x thng mi dch v v cc c s ch bin.
- i vi cc mt hng c tnh cht quan trng hoc c th:
Cc mt hng c tnh cht c th v sn xut v phn phi nh xng
du, in, nc... Do cc mt hng ny nh hng rt ln ti hot ng sinh
hot, sn xut do vy m hnh t chc phn phi cc mt hng ny cng c
nhng nt ring bit:
Kim sot s phn phi cc mt hng ny cn s dng cc cng c tc
ng gin tip nh: li sut, thu, tn dng, d tr quc gia, quy ch v t chc...
Cc doanh nghip u ngun (sn xut, nhp khu) phi kim sot v chu
trch nhim (hoc lin i chu trch nhim) vi ton b h thng, t chi ph, gi

73
c, ngun gc, s lng, cht lng .. hng ho n phng thc v cht lng
phc v.
Thit lp h thng phn phi trn c s xy dng v pht trin h thng
tng kho bn bun, h thng trung tm logistics c b tr theo khu vc th
trng tip nhn hng ho t cc c s sn xut, nhp khu v cung ng hng
ho cho mng bn bun, bn l (ca hng trc tip, cc i l) trn a bn.
3.5.1.2. Hon thin khung php l.
H thng lut php lin quan n th trng bn l ti Vit Nam vn cha
theo kp vi s pht trin nhanh chng ca th trng. Nh vy, vic Nh nc
xy dng khung php l hon chnh v th trng bn l l rt cn thit. Khung
php l hon chnh ny s gp phn:
Th nht, trnh c hin tng cc doanh nghip ln chn p cc doanh
nghip nh. iu ny rt d xy ra v ch trong thi gian ngn t khi th trng
m ca hon ton th c rt nhiu doanh nghip nc ngoi ln vo Vit
Nam. Vi nng lc ti chnh di do nu chng ta khng c mt c ch bnh
ng, minh bch cho cc doanh nghip th vic c ln nut c b l hin tng
c th on trc.
Th hai, ngn chn hnh vi lin kt gia cc doanh nghip bn l, gia
doanh nghip bn l vi nh sn xut chn p i th hay p gi ngi tiu
dng.
Th ba, m bo c cht lng, mu m, gi c ca hng ho trong cc
ca hng, siu th, trung tm mua sm. Trong iu kin nn kinh t pht trin
nhanh chng nu php lut khng nghim minh th ngi d b tn thng nht
chnh l ngi tiu dng. Thc t hin nay chng minh. Nn hng gi, hng
nhi, hng ho nh hng n sc kho ngi tiu dng ang trn ngp th
trng.

74
Theo , Nh nc cn nhanh chng xy dng c khung php l hon
chnh v th trng bn l:
- Xy dng chi tit quy hoch tng th pht trin th trng bn l Vit
Nam n nm 2015 v tm nhn 2020. Thng qua quy hoch ny cc doanh
nghip c th c chin lc pht trin ph hp vi s pht trin ca th trng v
qun l ca nh nc.
- Hon thin hn na Lut cnh tranh m bo s cnh tranh cng bng
gia cc doanh nghip tham gia vo h thng phn phi bn l.
- Xy dng nhng quy nh c th v s lng, quy cch, a im ca
cc trung tm mua sm. ng thi cng c nhng yu cu r rng v cht lng,
mu m, xut x sn phm trong cc siu th, trung tm mua sm bo v
sc kho ngi tiu dng.
- C nhng quy nh i vi hot ng qung co v tip th sn phm.
Trnh hin tng hiu lm cho ngi tiu dng, cc hin tng qung co so
snh, kch i th cnh tranh.
- Xy dng tiu chun v hng dn pht trin cc loi hnh t chc kinh
doanh thng mi lm c s l quyt nh u t ca doanh nghip phc v
cng tc qun l Nh nc v nh hng cho ngi tiu dng la chn ni mua
sm.
- Cc c quan qun l Nh nc lin quan cn tng th r sot li cc quy
nh php lut c lin quan, sm b sung hon thin v tin ti nghin cu v
tnh cn thit v kh thi ca vic xy dng mt vn bn quy phm php lut c
tnh chuyn bit iu chnh ton din hot ng bn l v s pht trin ca th
trng bn l ni chung.
- Xy dng quy ch v t chc v qun l h thng phn phi i vi mt
s mt hng quan trng hoc c th (nh xng du, kh t, xi mng, st thp,

75
phn bn, dc phm, cht n, ru, thuc l...), bo m nguyn tc Nh nc
c kh nng kim sot v s dng cc cng c gin tip tc ng kp thi vo
th trng thng qua cc doanh nghip u ngun.
- C nhng hng dn c th i vi cc doanh nghip v vic thc thi
cc cam kt m ca th trng bn l.
- Bn cnh , cng cn thng nht tp trung u mi qun l Nh nc
cc h thng phn phi trn th trng bn l c nc vo B Cng thng,
trong ch yu l cc h thng phn phi bn l ln v hng tiu dng.
- Ngoi ra, tip tc ban hnh cc vn bn quy phm php lut v hng
dn thc hin cc lut lin quan: Lut Thng mi, Lut u t, Lut Giao dch
in t
3.5.1.3. Nhng chnh sch h tr, khuyn khch cc doanh nghip bn l
Vit Nam.
Trong giai on m ca th trng bn l nh hin nay th cc doanh
nghip ni a rt d b bp trc cc i gia nc ngoi. Do vy, cc
doanh nghip bn l ni a rt cn s gip t pha Nh nc.Th nhng, vi
nhng cam kt gia nhp WTO th vic tr cp cc doanh nghip gn nh xo b
ht. Cc doanh nghip trong nc khng c h tr v thu, tin tr cp mt
cch trc tip na. Tuy vy, Nh nc vn c th h tr cc doanh nghip bn l
ni a bng nhiu cch khc nhau:
Chnh sch t ai: cc doanh nghip bn l ni a ang rt cn chnh l
t ai. Theo cc chuyn gia phn tch th trc khi cc doanh nghip nc ngoi
trn vo Vit Nam th mt gii php khn ngoan l cc doanh nghip trong
nc cn nhanh chng chim ly nhng v tr mt bng chin lc. lm c
iu th Nh nc c th h tr bng nhiu cch: nu nhiu doanh nghip

76
cng thu mt ch c th u tin cc doanh nghip bn l hn, h tr trong vic
gii phng mt bng, u tin cc doanh nghip bn l nhng v tr p
Chch sch pht trin ngun nhn lc: p ng c nhu cu v nhn
lc ca mnh th vic doanh nghip t o to ly gn nh l mt iu khng th.
Bi, th nht nhu cu ngun nhn lc trong ngnh bn l ang rt ln. Th hai,
cc doanh nghip ni a kh khn nhiu mt khng th b ra chi ph ln o
to. gii quyt vn ny Nh nc v doanh nghip cn bt tay vi nhau.
Doanh nghip phn tch r nhu cu ca mnh. Nh nc xy dng c s h tng,
ngun nhn lc cng vi doanh nghip o to. Nu doanh nghip cng Nh
nc o to va m bo p ng nhu cu ca doanh nghip va m bo
ngi hc c vic ngay.
Chnh sch khuyn khch pht trin cc loi hnh thng mi hin i:
Khu mua sm, khu thng mi - dch v tp trung; trung tm logistics, tng kho
bun bun; trung tm thng mi siu th; siu th o, ch o; sn giao dch hng
ho; h tr v pht trin c s h tng ng dng thng mi in t.
Chnh sch to thun li cho s pht trin a dng ho cc loi hnh doanh
nghip vi quy m, s lng v phng thc hot ng khc nhau. S cnh
tranh ca cc loi hnh doanh nghip ny s l ng lc cho s pht trin ca th
trng.
Khuyn khch thu ht u t trc tip nc ngoi trong vic xy dng kt
cu h tng thng mi v vn hnh nhng m hnh thng mi hin i
nhng trung tm cng nghip, th mi m ph hp vi chnh sch v quy
hoch pht trin kinh t x hi t nc, chnh sch pht trin kinh t vng, lnh
th...
Chnh sch h tr thng tin cho doanh nghip: To iu kin cho cc
doanh nghip c tip xc vi cc ngun thng tin tin cy, chnh xc. Tng

77
cng nng lc cung cp thng tin d bo v th trng trong nc, d bo v
bin ng gi c hng ho trong nc v quc t nhm gip cc doanh nghip v
thng nhn c c ngun thng tin phc v kinh doanh hiu qu, gip h
nng cao nng lc cnh tranh trn th trng. H tr cc doanh nghip tm kim
nhng thng tin c lin quan n h thng thng mi quc t. Ngoi ra, tng
cng t chc cc hi ngh, hi tho v lnh vc bn l cc chuyn gia v
thng nhn bn l c th trao i thng tin, kinh nghim v pht trin hot ng
bn l trn th trng. ng thi, cc hi ngh, hi tho ny cng gip cc c
quan lnh o c th bit c vng mc, mong mun ca cc doanh nghip
bn l t c th a ra c nhng chnh sch ph hp.
Chch sch h tr khc: vn, x l ti sn, thu thu nhpTuy nhin trnh
cc h tr tri vi nguyn tc ca WTO Nh nc c th h tr vn cho doanh
nghip thng qua rt nhiu hnh thc gin tip nh: gin thi gian np thu, chp
nhn hnh thc tn chp i vi cc doanh nghip Nh nc cho php ch
ng chuyn i, hon i cc ti sn ( ca hng, bn bi) khng cn ph hp
hay hot ng km hiu qu.
3.5.1.4. Chuyn bin hp l v nhn thc, thi , th hiu tiu dng ca
cc tng lp nhn dn.
C th khng nh pht trin th trng ni a l mt bi ton tng ho mt hm s vi rt nhiu thng s trong cc yu t vn ho, hnh vi tiu dng
v gio dc hnh vi tiu dng, cht lng, kiu dng, gi c ng vai tr c
bit quan trng. Chnh v vy, bn cnh vic doanh nghip phi n lc nng cao
cht lng sn phm v dch v cung ng cho th trng ni a, im mu cht
l phi xy dng h thng thng tin, truyn thng gip cho ngi tiu dng hiu
r hn v sn phm cng c lng tin ca khch hng vi nh sn xut. Cng
tc tuyn truyn, vn ng ngi Vit Nam u tin dng hng Vit Nam cng

78
nh qung b cho hng Vit Nam cht lng cao l ht sc quan trng. Kinh
nghim thnh cng t Nht Bn, Hn Quc cho thy, Vit Nam cn phi s dng
h thng truyn thng nhm nh thc lng yu nc, tinh thn t tn ca ngi
tiu dng Vit Nam.
Cuc vn ng ngi Vit Nam u tin dng hng Vit Nam do B
Chnh tr khi xng t thng 7/2009 sp bc sang nm th ba trin khai.
Nhng cuc vn ng nh th ny cn c pht huy nhm khi dy mnh m
lng yu nc, ch t lc, t cng, t tn dn tc, xy dng vn ho tiu dng
ca ngi Vit Nam v sn xut nhiu hng Vit Nam c cht lng, sc cnh
tranh cao, p ng nhu cu tiu dng, thay i c tm l snh hng ngoi
ca ngi dn Vit Nam.
Cc cp, cc ngnh cn y mnh cng tc t chc thng tin, tuyn truyn,
vn ng, lm ngi tiu dng trong nc v nc ngoi nhn thc ng kh
nng sn xut, kinh doanh ca doanh nghip Vit Nam, cht lng ca sn
phm, hng ho, dch v Vit Nam; vn ng ngi tiu dng Vit Nam s dng
hng Vit Nam khi tiu dng c nhn, coi l th hin lng yu nc, nt p
trong vn ho tiu dng ca ngi Vit Nam. Cc c quan, n v v t chc
chnh tr - x hi s dng hng ho ni a khi thc hin mua sm cng. Cc
doanh nghip, ngi sn xut, kinh doanh trong nc khi trin khai thc hin cc
d n, cc cng trnh th s dng cc trang thit b, nguyn vt liu ni a v
dch v c cht lng tng ng hng ngoi nhp sn xut v kinh doanh.
Cn phi tuyn truyn, qung b lm cho sn phm made in Vietnam
thc s c ch ng trong tm l tiu dng ca ngi Vit, thc s cnh tranh
c vi tm l snh ngoi vn c ca ngi Vit T lu nay. Theo , sn
phm y phi gip cho ngi tiu dng thy u l hng Vit xng ng vi

79
ng tin h b ra. Lm sao tinh thn y ti tng nh, tng ngi v vic
dng hng Vit l nim t ho, trn trng, nng niu.
Mt im quan trng na l vn ho v tp qun mua sm, tiu dng v
li sng ca ngi Vit Nam l nhng sc mnh v li th ring c, c o, m
nh phn phi trong nc cn khai thc v pht huy trit , va kch thch tiu
dng pht trin, va li cun khch hng, lan to thng hiu, m rng v xm
ln th phn, ngy mt ln mnh v bn vng. Thc t chng minh rng h thng
truyn thng cng ng, c l nng thn vi t l qu thi v knh truyn
ming c vai tr quan trng, nu nm bt ng tm l ny, chng ta s c nhiu
cch khai hiu qu m ng cha ta trong cc cuc chin tranh nhn dn rt
thnh cng khi s dng phng thc ny. Chng ta khng th mnh kp thi v
xy dng hng ro k thut i vi cc sn phm, thng hiu ca nc ngoi
nhng chng ta c th thit lp hng ro v tm l, sc mnh mm ca ngi
tiu dng Vit Nam.
Song song vi tuyn truyn vn ng, cn c chnh sch khuyn khch,
thm chi bt buc s dng hng trong nc c cht lng tng ng hng
ngoi, nht l nhng ch tiu t ngn sch nh nc. Hin c nhiu nc p
dng chnh sch nny, nht l trong trng hp mua sm chnh ph.
Ngoi ra, nu ch dng li hot ng tuyn truyn th cuc vn ng s
khng th thnh cng. Chnh ph cn c mt chng trnh ton din bao gm:
bo v ngi tiu dng, nhn mc v qun l cht lng, bo h quyn s hu tr
tu.
3.5.2. V pha cc doanh nghip bn l.
3.5.2.1. Xy dng chnh sch mt hng, gi c, phng thc v hnh thc
bn hng khuyn mi.

80

- V cng tc to ngun hng: doanh nghip chui m phi c mt trung

tm phn phi t chc tt dch v logistics, doanh nghip cn phi tng cng
vai tr, trch nhim ca ngi thu mua trong vic xem xt, la chn mt cch
nghim tc, khoa hc nh cung cp p ng tt nht cc yu cu do doanh
nghip ra.
- V c cu hng ho v dch v kinh doanh: mi ca hng bn l vn
minh hin i cn tp trung vo mt loi mt hng nht nh. Trong , xc nh
ct li ca loi mt hng v kh nng m rng n nhng hng ho khc nhm
tho mn ti a s la chn ca cc i tng l khch hng mc tiu ca mnh.
- V sp xp trng by hng ho: cng vi vic lm y v lm ng
b hng ho kinh doanh theo loi mt hng d kin, cc c s bn l cn phi
c bit ch n ngh thut sp xp, trng by hng ho kt hp vi thit k,
b tr nh sng tng hiu qu thu ht v kch thch mua hng ca khch hng.
- V hnh thc bn hng: cc doanh nghip cn y nhanh vic nghin cu
p dng c chn lc cc hnh thc bn hng va xc tin qung b thng
hiu, va c thm c hi tng khch hng, doanh s bn v hiu qu kinh doanh.
a dng ho hnh thc bn hng l iu cn thit mi c s bn l bt kp vi
s pht trin nhanh chng ca thng mi c v thi gian ln khng gian.
- V hot ng khuyn mi: cc c s bn l cn ch ng ln k hoch v
t chc cc t khuyn mi gim gi ln v vn ng cc nh cung cp cng
tham gia, ch khng ch trng ch vo cc chng trnh khuyn mi ca nh
cung cp.
Theo mt nghin cu mi y ca Cng ty nghin cu th trng Nielsen
Vit Nam, ngi tiu dng Vit Nam ngy cng thch tiu dng hng khuyn
mi. Tuy nhin, hng nghin cu ngi tiu dng v o lng bn l ny cng
nhn mnh, khng phi chng trnh, loi hnh khuyn mi, marketing no cng

81
ph hp cho tt c th trng: thc t, tm l ca ngi tiu dng TP.H Ch
Minh l rt thch cc hnh thc khuyn mi nh tng trng lng sn phm, tng
km hng, nhng th trng H Ni li ch thch mt loi khuyn mi, l gim
gi. Nhn chung, thng qua cc chng trnh khuyn mi ln, cc doanh nghip
bn l khng ch thu ht c s ch ca rt nhiu ngi tiu dng trong thi
gian khuyn mi, m h cn c c hi gy n tng mnh i vi nhng ngi
mi vo mua sm trong cc c s ca mnh, qua thu ht thm mt lng
tng i ln khch hng mi n vi doanh nghip sau ny.
3.5.2.2. y mnh mi lin kt vi cc doanh nghip:
Mi lin kt gia cc doanh nghip y c th hiu l mi lin kt
gia cc doanh nghip bn l vi doanh nghip bn l ( lin kt ngang); lin kt
gia doanh nghip bn l vi nh sn xut (lin kt dc) hay mi lin kt hn
hp. Kinh nghim t Singapore chng minh vic lin kt c rt nhiu tc
dng. u thp nin 70, trung tm mua sm ti Singapore pht trin mt cch o
t. chun b ng vng trc s bng n cc trung tm mua sm sau ny 10
i gia bn l ca Singapore lc lin kt vi nhau thnh lp hip hi bn
l Singapore (SRA). Nh quy ch hot ng r rng, s lin kt cht ch gia
cc doanh nghip nn SRA khng ngng pht trin v ng vng trc s cnh
tranh ca cc i gia nc ngoi. n nay, SRA c 210 thnh vin, chim ti 70
% doanh s bn l trn th trng Singapore. y mnh mi lin kt gia cc
doanh nghip cn:
Nhanh chng pht trin, tng cng hiu qu hot ng ca hip hi bn
l Vit Nam. Hip hi s i din v bo v quyn li cho cc hi vin; cu ni
gia doanh nghip vi chnh quyn xy dng cc chnh sch pht trin bn l,
cung cp thng tin, tham gia xy dng chin lc pht trin mng li bn l
Vit Nam; h tr o to v tuyn truyn cho hi vin; pht trin quan h quc

82
t. Vi vai tr to ln nh vy Hip hi bn l s l ngi to nn sc mnh tng
hp gia cc doanh nghip bn l Vit Nam i trng li vi cc doanh
nghip bn l nc ngoi.
Cc doanh nghip bn l phi la chn nhng nh cung ng ph hp vi
mc tiu, chin lc pht trin ca mnh nhm to ra quan h bn hng lu di.
Cc nh cung ng cn m bo cung cp hng ho theo ng hp ng trnh
tnh ma v. Cc doanh nghip bn l cng c th h tr, t vn cho nh cung
ng trong vic sn xut, qung b sn phm ti ngi tiu dng.
C nhng chnh sch h tr pht trin cc doanh nghip bn bun ln.
Cc doanh nghip ny s ng vai tr cu ni vng chc cho doanh nghip bn
l v cc nh sn xut. Cc doanh nghip bn l c th yn tm kinh doanh vi
mt nh cung ng hng ho n nh v s lng v cht lng hng ho thay v
phi lm vic vi hng trm, hng nghn nh cung ng nh trc kia. Cc nh
bn bun ny s c kh nng nghin cu th trng, t hng cho nh sn xut,
t chc mng li phn phi, tiu th hng ho rng khp thng qua vic thit
lp chui, hoc nhng quyn thng mi... do vy cha to ra c nh hng
n nh sn xut v gp phn thay i c cu sn xut.
Ngoi vic lin kt vi nhau thng qua hip hi th cc doanh nghip bn
l cng c th lin kt vi nhau thng qua vic hnh thnh nhng tp on nh
VDA chng hn. Tuy nhin, khi lin kt vi nhau cc doanh nghip cng cn
bit chia s thng tin, chia s quyn li trnh trng hp n ai ngi rng
lm cho mi lin kt ch l hnh thc, s lng khng hiu qu.
3.5.2.3. Tng cng cc hot ng qung b tip cn ngi tiu dng.
C th ni trc chin lc qung b hnh nh hiu qu ca cc siu th
nc ngoi nh BigC, Metro cc doanh nghip bn l ni a c c hi
nhn li mnh, thay i chnh mnh chuyn nghip hn. Cc doanh nghip

83
nc ngoi c li th rt ln trong hot ng marketing. H c ngun vn ln
cho cc chng trnh gim gi khuyn mi, ngun nhn lc chuyn nghip trong
hot ng qung co, PR (quan h cng chng). Tuy nhin, cc doanh nghip
Vit Nam cng c li th ca ring mnh. Thc t Hn Quc l mt bi hc rt
hay. Hai tp on bn l ln Walmart v Carrefour nhng bc trc nh
bn l ni a Hn Quc l: Shinsegae. Theo phn tch s d nh bn l ni
a ny chin thng bi hai yu t l kh nng xoay tr v c bit l am hiu
ngi tiu dng. Chnh v am hiu ngi tiu dng nn chin lc quan h vi
khch hng ca doanh nghip bn l ny tuy t tn km nhng v cng hiu qu.
Cc doanh nghip bn l Vit Nam hon ton c th lm c iu nu ch
ti cc vn sau:
- Phn tch, nghin cu tp qun, thi quen, nhng im ring c ca
ngi tiu dng Vit Nam nh: nhng nhn hiu a thch, thch lm g siu th,
thch mu sc cch b tr nh th no
- Thc hin nhng chng trnh gim gi, khuyn mi trng tm ti
nhng i tng khch hng chnh ca mnh va hiu qu va t tn km.
- Hng ho vo siu th cn m bo v cht lng, bo qun, mu m, gi
c n nh v cnh tranh nhm bo v v gy nim tin ti ngi tiu dng.
- T chc cc s kin x hi qung b hnh nh ca mnh.
- Ngoi ra cng c th pht trin hnh thc bn hng, qung b qua mng.
y l mt hnh thc mi v rt tin li v hiu qu.
3.5.2.4. M rng th trng v khu vc nng thn.
C mt thc t bn l Vit Nam l d c trn 70% dn s ang sinh sng
cc vng nng thn, nhng lu nay, th trng ny dng nh cn b cc
doanh nghip bn l b ng.

84
Nu xt v nhu cu mua sm, tim nng th trng nng thn l rt ln, c
khi cn ln hn c cc thnh th. Hin nay, i sng ti cc vng nng thn
c nng ln ng k, nht l nhng khu vc c tc th ho v cng
nghip ho cao. Mt nghin cu mi nht ca Cng ty nghin cu th trng
TNS v th trng nng thn Vit Nam cho thy, c ti 95% gia nh nng thn
c hi cho bit sn sng mua tivi, 92% c th mua bp in hoc gas, 30%
mun mua t lnh, my git v 9% mun mua my vi tnh. Theo thng k ca
Trung tm nghin cu v h tr doanh nghip, th trng nng thn Vit Nam
ang chim 70% lng tiu th hng ho ni chung, s h gia nh v s lng
cc ca hng bn l truyn thng cng phn b tp trung vng nng thn ti
70%. Tuy nhin, cc knh bn l hin i th xut hin rt t v l t.
Mt minh chng khc cho thy cc doanh nghip bn l Vit Nam ang
b ng mt th trng y tim nng l cc chuyn a hng Vit v nng thn
lun thu c kt qu y khch l. Vi chnh sch gi thp hn gi th trng t
5-10%, ngi dn nng thn rt phn khi n ch cc phin ch lu ng. Mi
phin nh vy (t 1 n 3 ngy), doanh thu ti thiu cng t trn 70 triu
ng/ngy, thm ch, c nhng phin ch doanh thu t hn 200 triu/ngy. Nh
vy, nu mt doanh nghip Vit Nam quyt nh m cc ca hng phn phi vi
quy m va, cc chui ca hng tin li, chuyn kinh doanh cc mt hng nhu
yu phm nh lng thc thc phm, gia dngth h chc chn c th pht
trin mt cch nhanh chng.
Mt khc, th trng nng thn, khi c s h tng cha pht trin y
, hu nh y s khng phi l ch n ca cc nh bn l nc ngoi trong
nhiu nm na, nn c th ni y l mt th trng y tim nng m li t lo s
b cnh tranh ca cc doanh nghip bn l Vit Nam.

85

KT LUN
Vit Nam gia nhp WTO, tin trnh hi nhp kinh t quc t v m ca
th trng l tt yu. iu ny to ra rt nhiu c hi pht trin cho th trng
bn l Vit Nam: tip nhn ngun vn ln, kinh nghim qun l, c s h tng
pht trin Tuy vy, thch thc i vi th trng bn l Vit Nam cng khng
nh. Thch thc ln nht vn l nguy c chim lnh th trng ca cc tp on
bn l nc ngoi. Trong khi , cc doanh nghip bn l Vit Nam: phng
thc phn phi, c s h tng, k nng qun l, cht lng ngun nhn lc... cn
bc l nhiu yu km. Nu nh Chnh ph, cc doanh nghip, h gia nh, c
nhn tham gia hot ng bn l khng c nhng bin php gii quyt kp thi th
kh nng thch thc tr thnh hin thc l rt ln. Bi vy, Chnh ph cn a ra
chin lc pht trin, quy hoch th trng bn l r rng. ng thi, Chnh ph
cng cn hoch nh nhng chnh sch php lut v th trng bn l ni ring,
hot ng thng mi ni chung chi tit, y gp phn vo s minh bch ho
ca th trng v to ra mt mi trng kinh doanh cnh tranh lnh mnh.
Ngoi ra, Chnh ph cn h tr cc doanh nghip bn l bng cch h tr thng
tin, gip o to ngun nhn lc. Cn cc doanh nghip, h gia nh tham gia
hot ng kinh doanh bn l chnh mnh cng cn phi i mi v t duy v
phng thc kinh doanh. iu quan trng l Chnh ph v cc ch th tham gia
bn l cn c s phi hp nhp nhng to ra c sc mnh thng nht sc
cnh tranh vi cc tp on bn l nc ngoi.
Vi s lnh o ng n ca ng, Chnh ph, s t thn vn ng ca
cc doanh nghip bn l v s ng h ca ngi dn, th trng bn l Vit Nam
chc chn s pht trin nhanh v c mt mi trng cnh tranh cng bng gia
cc doanh nghip.

86

TI LIU THAM KHO

Sch tham kho:
1.T Xun Dn, Chnh sch kinh t i ngoi, NXB Lao ng.
2.Chu Vn Cp, Nng cao sc cnh tranh ca nn kinh t nc ta trong
qu trnh hi nhp kinh t quc t, NXB Chnh tr quc gia.
3.Nguyn Th Nhiu, Siu th, phng thc kinh doanh bn l hin i
Vit Nam, Nxb Lao ng, Nm 2006.
4.Ngn hng th gii, S tay v Pht trin, Thng mi v WTO, NXB
Chnh tr quc gia.
5.Vn kin v biu thu gia nhp WTO ca Vit Nam, nm 2007.
6.Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, Nxb Chnh tr quc gia
H Ni, nm 2006.
7. Phan Th Ru, Th trng bn l Vit Nam nm 2011 v d bo nm
2012.
8.Nguyn Vn Thng v Nguyn K Tun , Kinh t Vit Nam nm 2006:
Cht lng tng trng v hi nhp kinh t quc t, Nxb i hc Kinh t quc
dn, nm 2007.
9. Vin nghin cu qun l kinh t trung ng, Coi trng pht trin th
trng tiu dng ni a, nm 2010.
10. Hong Th Xun, Pht trin th trng ni a trong bi cnh mi ca
nm 2009, nm 2009.
11. Hong Th Xun, V pht trin cc h thng phn phi hng ho: thc
trng v gii php, nm 2010.
Cc website tham kho:
1. http://baotintuc.vn, Th trng bn l Vit Nam: thch thc t cnh
tranh, nm 2011

87
2. http://cafef.vn, Th trng bn l Vit Nam nm trong top tng trng
cao nht th gii, nm 2011.
3. http://dantri.com.vn, Nguy c th trng bn l Vit Nam b nc ngoi
nut chng, nm 2012.
4. http://gso.gov.vn , Tng mc bn l hng ho v doanh thu dch v tiu
dng theo gi thc t phn theo thnh phn kinh t.
5. http://gso.gov.vn , Tng mc bn l hng ho v doanh thu dch v tiu
dng theo gi thc t phn theo ngnh kinh doanh.
6. http://gso.gov.vn , Tng mc bn l hng ho v doanh thu dch v tiu
dng theo gi thc t phn theo a phng.
7. http://gso.gov.vn, Ch s gi bn sn phm ca ngi sn xut cng
nghip.
8. http://gso.gov.vn, Ch s gi bn sn phm ca ngi sn xut hng
cng nghip.
9. http://gso.gov.vn, Ch s gi bn sn phm ca ngi sn xut hng
nng, lm, thu sn.
10. http://hn.24h.com.vn, Nng th trng bn l Vit Nam, 2010
11. http://.hiephoibanle.vn, Th trng bn l Vit Nam 2011: Lc quan!,
nm 2011.
12.http://vneconomy.vn, Doanh nghip bn l trong nc ang ht hi?,
nm 2011.
13. http://vnexpress.net, Th trng bn l Vit Nam lin tip rt hng,
nm 2011.
14. http://vnexpress.net, Th trng bn l Vit Nam hp dn nht th gii,
nm 2008