nnUgnxnislici

s.ii.nriiH.nniu.n'ar.naariN^rr

tiwtU

:l nnnsi nitinnan sINAW

uarixa ELEMANLARI

a3.a6,2004
Siire:120dak.

Yukanda dnden ve soi yandan giirilniiqleri altrnda da perspektif resmi verilen gimento
fabrikalarrndakullamlanbir d0nerfinn gdrtilmektedir.Be$ton aErrh*asahipolan finn, 70 devldak
tuzla qekildekigibi donmektedir.Simetrikolan firmm, agrrhkmerkeziy eksenidosrultusrurda
olup
orijinden gegmektedir.Afrrh$r ddrt adet simetrik olarak yerlegtirilmiq tekerlek tarafindantaqrnan
firmrn gewesindekihelisel digkyi talrik edenpinyon diqliyi bir elektrik motorunund0ndtirdflstiV
tahrik etrnektedlr.Frnndakidiqli 167digepinyon digli ise'13diqesahiptir.
kayrgkasnakmekat:dLzntasr
Helisel diglilerdekihelis agrsr23", normalkawamaagrsr20". Elektrik motorunungticti 100kW'trr.
Frnn igerisindekisrcakhk i500 "C iken u;r yalrtrm nedeniylegahgmaortamr 100"C civanndadr.
Kayrqkollan paraleldir.

Siirttinmeleri ihmal ediniz.

AgaSrdakisorulan bu sistemegdre cevaplaTrrnrz.

SORUn- (40puan)
ba$hpinyon
kasna$a
bakrldr$rnda,
a) So1yan g<iriinfige
ddnerler?
y6ndeve hangidevirsayrsrnda

ve elektrik

b) Btiytik digliyegelenkuwetlerin varsate$etseI,radyalve eksenelbi

drizlemlerinde gizilmiq iki boyutlu gekiller iizerinde gdsteriniz. Digli

ru hangi
nlxyveyz
iline gelen

sol helis
d6ndtirmemomentiniwkil tizerindegosteriniz.Bu digli safi helis mi
midir? Kuwetleri ve momerrtihesaplayrmz.
lere
c) Frnrunbegton a$rrhsrndakikuweti yantnda,diqli garkagelenkuwetlerin
olan etkisi ihmarledilebilir.Eludurumdaher bir tekerle$egelenkuweti bul
d) Biiyiik diqlinin yuvarlanma(taksimat)dairesiningaplrun2530mm, dig yrlanrunda
diqlilerininbaqdaireleriningaplannr
167ve 13olduiiunuhatrrlayarak;
iistteki kol mu yoksaalttaki kol mu gergi ir? Kasnak
e) .Kayrqkasnakmekanizmasrnda
in kola
gaprnr$300 mrn oldu*u_ttuvarsayarsantz
ve gevgekkola gelen kuvvet,
kuwetleri
gelen kuwetin 0.25 kadar ise, kaytgrngergin ve gevqekkollanna
kuvvet ve
bulunuz.Elektrik motorunabagh kasna$rnSCD'nr qizerekkasna$a
momentigcisteriniz.KasnaSrnmotor miline uyguladtfr mil kuvveti (aks kuweti) ne
kadardrr?
gahqan
SORUtI-(4}puani Biiyiik kiitlelerin ivrnelendirildi[ive ortalamaolarak grinde20
gimento frrrm igin igletme durumu B tahrik grubu kabul edilebilir.
eksenleri
'hk
gricii
100
istenmektedir.
arasrndakimesafenin13001100
mm araslndakalmasr
iletmesi istenen bin kayrg kasnak mekanizmasrndahangi dar V kayr
kag adet
kullamlmahdrr.Kayrq boyunu bulunuz? Gerekli kontrolleri yaprnrz. Kayr kollannrn
paraleloldu$unadil,lkatediniz.

SORU3- (40 puan) Yandakiresimdegdnildii[ii gibi her

bir tekerlekteaym tizellikleresahipiki$er_Ad*et
62xx
numarah sabit bilyah yatak
kullanrlmrqtrr.Mil gapr 150mm dir. Mil ve
g6vdebaglantrdeta'ylarrverilmemiqtir.Her.b,ir
tekerleEip15 kN'lu.k bir radyalkuvvetin yanr
slra, finmn rsflmast srrasrnda olugan
uzamalardan kaynaklanan srirtiinmeler
nedeniyle 3 kN'luk ta eksenel bir kuwetle
zorlandr$rvarsayrlmaktadrr.
Her bir yataklama
sisteminde eksenel kuweti
rulmanh
yani
yataklardansadecebirisi karqrlamaktadrr.
sabit+hareketli
yatak
dtizenlemesi
kullanrlmrgtrr.Eksr:nel kuvveti A veya B
yataklanndanhang.isitaqryacakgekilde tasarlarsrruz?
Neden? Bu durum
yataklanna
gelenkuwetleri bulunuz,Yataklamasisteminin6mrii kagsaatol
Nor;

FllB'rn Makine Elemanlarr ve Konstriiksiyon 0mekleri

kitabr, Kavrama ve Kaymah yataklarla ilgili ders
notlannrn yanl slra 2 adet 44 ka$rdrrun on ve arkasrnr
fonntil kagrdr olarak hazrrlayabilirsiniz. Kitapta, ders
notlannda ve formtil kagrdrnda basrh bulunanlann
drgrndaqOZUI.U0$ PIfOBLEMLEIR olmamakdrr.

A v e B

EA$ARILAR iluniur
Prof.Dr.H.Selgu HALKACI

h*,1,1
r-=-?o
n-=-?o
-ili#.,u
zt-=4fV

5 ?.'t-ti
?
V, /nn = 2h 0g@

aozdma;, hp\.. --]

hbt-**,+
ngu^"+""4$i*,,l,-isi{.-

;4e
k4;i

{.*\.*<v+*t3

7e tLr*ion

\Y/4\

h,rlq J;nu

p'=4ory
bry

dS,
\o),,

..,

+r*U -zJPlLA"o'r**r

<T- 'tt |,nrtv

f/
v L

n1- :zn

l0 =

Y.= ffia / n4*tfuJj#f

-\

- l|

tr -' \\ , '

II

+o

43

s-o,j i,*L'silt

J.t\i
- J / btT '
b)
"* r , j

rri ,

*\4
ry?

MdE-

uJ

^AJ*ffi*
ztrgg
rt

9a*
/4,

{.=

* , )

iJ
l

q"
fe* 4W#V
,t

f. ^t*s7{

vr! =B6i{*2, u'cn

T-v g.$ d*-

r+[:w
=
TflT-* T+= ,|oattyt\)
f*r =ll+tf
fr-f+, l dn

rT:: lt,Xfl'

fr=,+2b+ffi

J; cl= q,flna"f**f
2#a:16T n*/ a*tes

*-I

hn*4 Vrn n

z"W*L
f-

-rrp 0

du = &t L,M 4-*f $tr*2-4*

J" *45w/n/Y\
{nw*)

=-o ;=*,tr
c-;'3o ='Soo
o r1,
"",Lr+rtaY+rL= '1+t$3J*I\J

Z1

=2 .;:

4s

T=R

*;\?*i*no:*n

;g,$n4 {***^ #-.ft}

e) a[+/"L^tJ ,b-L V 1i:1 rjy'n
'

",r

'

, l t f *

wtr4'**-o
-f fru "o,L{'l
I
M\
"
o,2-f
fu

(: Fnr,'.^,
6*-\

- f1$,'l5o
,'
IJ

,ff1

: l0 bL
PtJ; W':-.
ztI-rL
6'>

f.X**.:9(+"+c
F",rL
L**5* F3<r+%,r- 4,2{" 3*
Q.Sz ).'r Z)

Ctu=4, 1 (J-'Vz't'o t
{w- P-r4*n 440 ' r" l- ct
/

e -- 47o,oL{ng
"'*^
?-Lt)?Fvt
.!*r V VZrt
J - Q

l t

')
"-)
f'?/

[,]o
-+*4
4'bev

lo,-tJ*r.,,-."*
&*

* 3?3
" L+4,&O
Jr=V o o ,\^ ,,

0 14 u d / z . e e o

ldi"LL

5{,CI

A)

(sffi -Mb)

Pr'1"1=7
n4*-ry3 J/ l t
ll*

alg{rJc,

gro 4quurr-".A

*Lffi

*P,?t,?{d't'9'
**

{60

* 0r$ (t+fit;'414ee.) =

* 4 6ao
4
'**-s-{ .* t. t +## +e"3

A E i?&*'po-e* 4fl\e,u^^

r'*,-*)3
-4,5+
)*
{Jr**d,
2.e
+
.J^,
, ! A b ;g O
= L , q L o o + 4( ,g5' ,?o+) ' 1u-J

v000 t

- = u,,f\ "L,u* u,) {}

*Art'*

J4

= 6gf,O

f f [o\,{u"\
= 0 , 2 \ " 1 1 0 0 0 ' 7Ll' i.f,l
P
,
g ** ^ 3?t,zr? a{}
6l,Q
uf- 6Ja*.J') o D
v
1-_
Lt"oo
14
42M(g

eY)
e,iv;,'*zfJ*'""
{r,,il4

f,a,.tQ=

lt ,f,Vorj

;-

= 4ft,?3*A ?L^ 1,
#i$u4

fia

+E-aL
-*
fu

' ,

AtS,

2 - 4 3 , r 5=1,?"{6oII

%-1ft*
y'.;

"{N

E=

P'{,1"
(lt' ff" c'J

*F---ee-*

/&9:L:&- u
2 2 ''4 .* l q L

b'"7

Q *$^*ft-A Sf"
{"r***

#i

ff"L{

g4)re-i)*
",
e 6zg.o
6U/*t l"liv

A'-L
*4$&0'0 ,fi.rf

3t-i

T" ^*"-S
B n-dLd-s"^A

,r,,LnLg,n Jr* A ;*{*"i=

n'"i

ffi

!=-.--_ I*

rJpgi
u,L+q
L*t
.J-t*
-."U1
']..*!"f
.i$tl,
L*1^J,p,

FrD

{Sr. Q,"r^e"fu".4 . E' illr^rrt

c-.& sq,l*'I"U +-"-*IL,*Cu

*-4-'{-ol,-6*
h
.
u
\{rZt\A= c
230 =*-c,
frB
"
*
44t:+
4{'
Y
3. 3?FrU=\,76 f*&)
Zfy*
fr*a3,76-dI= o

F,

=44,7+
Aa
Es{s-#

tJu- fs,(% r Yfes

'.t\'l
* f =

. ir}?
i

, t? t
otl

2 ;r rL

= 6;rt I
6o

dqr

fr:*=tqz,sJ

s tJ-.r*
-3* - D,oLS )
4>1
g - -c , L \
fa*

Tr:

,"

(.*,o23
\ p.ofiS

tz-A,f/

f 6 * 0 , f 6 . i , 2 6 a 2 , 4 '3

tru <A
fg a E,4,3

#,{f5
> < - ,j
o,ZLl

N - 0 , 41

r or o 2 - 3 + O , a 49

6,oL*
o nz* T g * & ' z
{
= or \ 'g

j-- U4
p

1a,o{$

/+

g,Z2-0,41

- o,oll

C,L4

i0,04+

\ oo ' ?e ?
\p,t?'f

n{l

g , o Z 3 - a , e 4q,

I3J

4,95e,3